Professional Documents
Culture Documents
brake system book final اصلاح شده
brake system book final اصلاح شده
سبَ 8931
ضٌاسٌاهٔ کساب
ا٘ؼٙ٥ط حٕ٥ساهلل ػؼفط ٢اسشبز ز٤ذبضسٕٙز ٔٛسط ،ا٘سش٥شٛر اس٥ٔٛرب٘٥ى ٣وبثُ ٔؤِف:
سذبس اظ ذسا٘ٚس ثعضي و ٝسٛا٘سشٓ ث٤ ٝبض٤ ٢ىشب ٢ثٕٞ٣شب ،وشبة حبؾط ضا س ٝ٥ٟوٌ ٚ ٓٙبٔ ٣وٛچه ثطا٢
ضضس سؼّٕ٥بر سر٥ٙىٔ ٚ ٣سّى ٣وطٛض ثطزاضْ.
وشبة حبؾط ضاػغ ث ٝس٥سشٓ ثطن ٔٛسط اسز .ذٛا٘ٙس ٜثب ٔكبِؼ ١آٖ ٔ٣سٛا٘س ثرصٞبٔ ٢رشّف س٥سشٓ ثطن
ٔب٘ٙس :س٥سشٓ ٞب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن٥ٔ ،ىب٘٥عْٞب ٢س٥سشٓ ثطن ،ثطن وٕذط٤ط ،٣ٙثطن ٚ ABS
س٥سشٓٞب ٢وٕى ٣آٖ ٕٞ ٚچٙبٖ ثطن دبضن ٔٛسط ضا ضٙبسب ،٣٤سطط٤ح ٚسطٔ ٓ٥وٙسٕٞ .چٙبٖ اػعا٢
س٥سشٓ ،قطظوبض ،ثبظ ٚثسشٝوبض ،٢سطر٥ع ػٛاضؼ ٚضفغ ػٛاضؼ ثرصٞب ٢شوطضس ٜضا سطط٤ح ٚزض
ٚضوطبح اػطا وٙس.
ا ٗ٤وشبة ضبُٔ ضص فػُ اسز و ٝضبُٔ فػُٞبٔ ٢حطن ٞب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن٥ٔ ،ىب٘٥عْٞب٢
س٥سشٓ ثطن ،س٥سشٓ ثطن وٕذط٤ط ،٣ٙس٥سشٓ ثطن ،ABSس٥سشٓ ثطل ٣ثطن ؾس لفُ )ٚ (ABS
س٥سشٓٞب ٢وٕى ٣آٖ ٕٞ ٚچٙبٖ ثطن دبضن ٔ٣ثبضس .زض س ١٥ٟوشبة وٛضص ضس ٜاسز سب ٔكبِت ثٝقٛض
ٔٙكم ٣ثب ٓٞاضسجبـ زاضش ٝثبضس ٚذٛا٘ٙس ٠وشبة ث ٝضاحش ٣ثشٛا٘س اظ ٔكبِت آٖ اسشفبز ٜوٙس .زض اثشساٞ ٢ط
فػُ وشبة سٛاالر اضظش٤بث ٣سطر٥ػ ٣ثطا ٢سظج٥ز سكح ٔؼّٔٛبر ٔحػالٖ س ٝ٥ٟضس ٜاسز و٣ٔ ٝسٛا٘س
ثبػض ا٤ؼبز اٍ٘٥ع ٚ ٜػاللٙٔٝس ٢ثطا٤ ٢بزٌ٥ط ٢ضٛز ٚثطا ٢سٓ٥ٟضسٖ ٔحػالٖ زض دطٚس ١سسض٤س فؼبِ٥ز
غٙف ٓٞ ٣زض ثرص ٘ظط ٓٞ ٚ ٢زض ثرص ػّٕ ٣آٔبز ٜضس ٜاسز ٚثطا ٢سسض٤س ٔؤططسط ضٚش ٥ٔ ٚشٛزٞب٢
د٥طٟٙبز ٢زض وشبة ضإٙٞب ٢اسشبز و ٝزض د٘ٛ٥س ثب ٗ٥ٕٞوشبة س ٝ٥ٟضس ٜاسز ،سٛؾ٥ح زاز ٜضس ٜاسز.
أ٥س اسز وشبة حبؾط ٤ه ٌبْ ث ٝس ٢ٛسطل ٣ػّٓ ٚغٙؼز زض وطٛض ثبضس ٘ ٚمص ٔؤطط ٢زض ذٛزوفب٣٤
ػّٕ ٚ ٣فط ٣ٍٙٞوطٛض زاضش ٝثبضس.
ثب احشطاْ
حٕ٥ساهلل ػؼفط٢
فهرست
3 .5سطٔ ٓ٥س٥سشٓٞب ٢وٕى ٣ثطن 169 .................................................... (EBD, ESP ,TRC) ABS
1
س٥سشٓ ثطن ٤ى ٣اظ س٥سشٓٞبٞ ٢سا٤ز ٚوٙشطٛٔ َٚسط ث ٝحسبة ٔ٣آ٤س ٚضاثكٔ ١سشم ٓ٥ثب أ ٣ٕٙ٤سبفطٗ٤
ٛٔ ٚسط زاضزٔ .حطنٞب ٢س٥سشٓ ثطن ٔ٣سٛا٘س ثٝضىُ ٔ٥رب٘٥ى ،٣ثطل ،٣دٔٛٙبس٥ى( ٣فطبضٛٞا) ٞ ٚب٤سض٥ِٚى٣
ثبضس .زض ٔحطن ٞب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن اظ ػّٓ ٞب٤سض٥ِٚه اسشفبز ٜضس ٜاسزٞ .ب٤سض٥ِٚه ػّٓ اسشفبز ٜاظ
فطبض ٔب٤ؼبر ثطا ٢ا٘شمبَ ل٠ٛا حطوز اسز .س٥سشٓٞبٞ ٢ب٤سض٥ِٚى ٣ثط اسبس لب٘ ٖٛدبسىبَ وبض ٔ٣وٙٙس.
قجك ا ٗ٤لب٘ ٖٛفطبض ا٤ؼبزضس ٜزض سٕبْ ٘مبـ ثس٘ ١ظطف ثسش ٝؤ ٝب٤غ زض آٖ سحز فطبض لطاض ٌطفش ٝاسز
ثطاثط اسز.
ٔكبثك ضىُ اٌط د٥سش A ٖٛث ٝفبغّ 1 ١سب٘شٔ ٣شط حطوز وٙسٔ ،ب٤غ ثطن ث ٝقطف د٥صض ٢ٚسغ٥٥ط ٔٛلؼ٥ز
ٔ٣زٞس ٚد٥سش ٓٞ B ٖٛث ٝا٘ساظ 1 ٠سب٘شٔ ٣شط حطوز ٔ٣وٙس ٚفطبض زض سٕبْ ٔساض ثبٔ ٓٞسب ٢ٚاسز.
2
1.1وظیفۀ سیستن تزک
س٥سشٓ ثطن ثطا ٢وبٞص سطػزٔ ،شٛلفٕ٘ٛزٖ ٚحفظ ٚؾؼ٥ز سىٛٔ ٖٛسط ٔٛضز اسشفبز ٜلطاض ٔ٥ٌ٣طز .اٗ٤
س٥سشٓ ثب سجس ُ٤ا٘طغ ٢حطوٛٔ ٣سط زض حبَ حطوز ث ٝحطاضر اظ قط٤ك ل ٠ٛاغكىبو ٣و ٝزض ثطن اضاثٞٝب٢
زض حبَ حطوز ٔٛسط س٥ِٛس ٔ٣ضٛز ،ثبػض وبٞص سطػز ٔٛسط ٤ب سٛلف وبُٔ آٖ ٔ٣ضٛز.
ثطا ٢ا ٣ٕٙ٤ث٥طشط ٔساضٞب ٢ثطن اظ س٥سشٓ ثطن «زٔ ٚساض »٢اسشفبز٣ٔ ٜضٛز .زض ا ٗ٤س٥سشٓ زٔ ٚساض
ػساٌب٘ٔ ٚ ٝسشمُ اظ ٓٞث ٝوبض ٔ٣ضٚز و ٝزض غٛضر ذطاث٤ ٣ه ٔساضٔ ،ساض زٍ٤ط ث ٝوبض ذٛز ازأ٣ٔ ٝزٞس.
اػعا ٢اسبس ٣س٥سشٓ ثطن «زٔ ٚساض »٢ضبُٔ اػعا ٢ظ٤ط اسز:
دساَ ثطن ،ثٛسشط ثطنٔ ،بسشطسّٙسض ثطن ،دب٤خٞب ٢ا٘شمبَ ٔب٤غ ثطنٚ ،اَٞب ٢وٙشطٔ َٚساض ثطن٥ٔ ،ىب٘٥عْ
ثطن زضْ زاض ٔ ٚىب٘٥عْ ثطن ز٤سى.٣
3
1.1وظیفۀ هحزک هایذرولیکی سیستن تزک
ٔحطن ٞب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن ل ٠ٛدب ٢ضا٘ٙس ٜضا سٛسف ٔبسشطسّٙسض ث ٝفطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣سجس٣ٔ ُ٤وٙس ٚ
سٛسف دب٤خٞب ثُ٤ٚ ٝسّٙسض ثطن ٥ٔ ٚىب٘٥عْ ثطن اضاثٞٝب ا٘شمبَ ٔ٣زٞس.
زض ثطنٞبٞ ٢ب٤سض٥ِٚى ٣ثطا ٢سٛلف اضاثٞٝب ،ضا٘ٙس ٜث ٝدساَ ثطن لٚ ٜٛاضز ٔ٣وٙس ٚلٚ ٠ٛاضزضس ٠دب ٢ضا٘ٙسٜ
سٛسف سّٙسض اغّ ٣ث ٝفطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣سجس٣ٔ ُ٤ضٛز ٚا ٗ٤لٞ ٠ٛب٤سض٥ِٚى ٣ث٥ٔ ٝىب٘٥عْ ثطن اضاثٞٝب
سٛسف دب٤خٞب ٢ا٘شمبَزٙٞس ،ٜا٘شمبَ ٔ٤٣بثس ٚاظ قط٤ك سٕبس ِ٥سضٞب ثب ز٤سه ٤ب زضْ ث ٝل ٠ٛاغكىبو ٚ ٣زض
ٟ٘ب٤ز ث ٝحطاضر سجس٣ٔ ُ٤ضٛز ٚث ٝوبٞص سطػز ثب سٛلف ٔٛسط ٔٙؼط ٔ٣ضٛز.
اػعا ٢س٥سشٓ ثطن و ٝلجالً ٘بْ ثطزٜضسٖ ز ،ضبُٔ اػعأ ٢حطن ٞب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن ٘٥ع ٔ٣ثبضٙس وٝ
زض ازأٞ ٝط وساْ آٟ٘ب ثٝقٛض ٔفػُ سطط٤ح ٔ٣ضٛز.
1.1.1پذال تزک
ا ٗ٥ِٚلسٕز س٥سشٓ ثطن ،دساَ ثطن اسز و ٝثطا ٢فؼبَسبظ ٢س٥سشٓ ثطن سٛسف ضا٘ٙس ٜث ٝوبض ٔ٣ضٚز.
ٔىب٘٥عْ دساَ ثطن ثبػض افعا٤ص ل ٠ٛدب ٢ضا٘ٙس٣ٔ ٜضٛز سب لٚ ٠ٛاضزضس ٜث ٝد٥سش ٖٛسّٙسض اغّ ٣ثطن افعا٤ص
٤بثس.
4
ضىُ ٔ 3-1ىب٘٥عْ دساَ ثطن
ثطا ٢سطر٥ع ػٛاضؼ س٥سشٓ ثطن ثب٤س ثؼؿ ٣اٚلبر دساَ ثطن ضا ثطضس ٣و٤ .ٓ٥ٙى ٣اظ دبضأشطٞب ٢زضسش٣
ػّٕىطز ثطنٔ ،مساض حطوز آظاز ٚوٛضس حطوش ٣دساَ ثطن اسز .اٌط وٛضس دساَ ثطن اظ حس اسشٙسضز ذٛز
ذبضع ضٛز٘ ،طبٖ اظ ثؼؿ ٣ػٛاضؼ ٔب٘ٙسٚ :ػٛز ٛٞا زض س٥سشٓ ثطن ،وبٞص سكح ٔب٤غ ثطن زض ٔرعٖ،
سٙظ٘ ٓ٥جٛزٖ ٔمساض وٛضس ٤ب فبغّ ١حطوش ٣دساَ ٣ٔ ...ٚثبضس.
ًکسِ :ثطا ٢ثطضس ٚ ٣ثبظز٤س ٞط ثرص ثب٤س ث ٝوشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙى ٣آٖ ٔٛسط ٔطاػؼ ٝوطز .آ٘چ ٝزض اٗ٤
لسٕز شوط ٔ٣ضٛز٘ ،ىبر ػٕٔ ٣ٔٛطثٛـ ث ٝا ٗ٤ضٚشٞب اسز.
5
ٔمساض ٔؼبظ ضا ث٥ط٤ٛ٘ ٖٚس وطز ،ٜثب ػسز ثسسزآٔسٔ ٜمب٤س ٝو٥ٙس .زض غٛضر اذشالف زاضشٗٔ ،مساض
حطوز آظاز ضا ثط اسبس وشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙىٛٔ ٣سط سٙظ ٓ٥و٥ٙس.
ثٝقٛض ٔظبَ حطوز آظاز دساَ ثطن زض ٔٛسط وطٚال (٤ )2004ه اِ ٣ضص ٔٔ ٣ّ٥شط اسز .اٌط أ ٗ٤مساض
زضسز ٘جٛز ،ثب٤س ِم ٣س٤ٛچ چطاؽ ثطن ضا ثطضس ٣و ٚ ٓ٥ٙاٌط اِ ٗ٤م ٣زضسز ثٛز ثب٤س ،س٥سشٓ ثطن ضا
ػبضؾ٤ٝبث ٣وطز.
ثٝقٛض ٔظبَ ٔمساض ِم ٚ ٣چبَ س٤ٛچ چطاؽ ثطن زض ٔٛسط وطٚال ( 5 .0 )2004أِ ٣ّ٥ٔ 4 .2 ٣شط اسز.
اضسفبع دساَ ثطن ٔؼٕٛالً اظ وف ٔٛسط سب لسٕز ثبال ٣٤دساَ ثطن ا٘ساظ٥ٌٜط٣ٔ ٢ضٛز .ثطا ٢ثؼؿٛٔ ٣سطٞب
د٥طٟٙبز ٔ٣وٙٙس و ٝفطش وف وبث ٗ٥ثطزاضش ٝضٛز ٚاظ لسٕز ل٥ط وف وبث ٗ٥ثٝقٛض زل٥ك ا٘ساظ٥ٌٜط ٢ضٛز.
٥ٕٞط ٝثب٤س ٔكبثك د٥طٟٙبزار ٚدطٚس ١وبض ٢فبثط٤ى ١س٥ِٛسٛٔ ٢سط ػُٕ وطز .ا ٗ٤اضسفبع زض ٔٛسط سٛ٤ٛسب
(وطٚال) لطاض ظ٤ط اسز:
6
وطٚال ثب ٌ٥طثىس ٔ٥رب٘٥ى 5 .134 ٣أِ ٣ّ٥ٔ 9 .144 ٣شط
وطٚال ثب ٌ٥طثىس اسٔٛبر 136أِ ٣ّ٥ٔ 146 ٣شط
ثطن زسش ٣ضا آظاز و٥ٙس .زض حبِش ٣و ٝا٘ؼٗ ضٚضٗ اسز ،دساَ ثطن ضا فطبض ز٥ٞس ٚاضسفبع دساَ ثطن ضا
زضحبِز فططز ٜقٛض ٢و ٝزض ضىُ ٘طبٖ زاز ٜضس ،ٜا٘ساظ٥ٌٜط ٢و٥ٙس .زض ٔٛسط سٛ٤ٛسب (وطٚال) فبغّ ١دساَ اظ
لسٕز ل٥طضس ٠وف وبث ٗ٥زض حبِش ٣و ٝلٚ ٠ٛاضزضس 50 ٜوٌ ّٛ٥طاْ اسز ثب٤س ث٥طشط اظ ٔ ٣ّ٥ٔ 70شط ثبضس.
ثطا ٛٔ ٢سطٞبٔ ٢رشّف ثب٤س ث ٝوشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙى ٣آٖ ٔطاػؼ ٝضٛز.
8
ضىُ 7 -1ا٘ساظ٥ٌٜط ٢فبغّ ١دساَ ثطن زض حبِز فططز ٜاظ سكح ل٥طضس ٠وف وبثٗ٥
ٔٛاضز ظ٤ط ضا زض دساَ ثطن وٙشط َٚوطز ٚ ٜزض غٛضر ِع ْٚسجس ُ٤و٥ٙس.
.1سب٥٤سٌ ٣ثٛشٞب
.2ذٕ٥سٌ ٣دساَ
.3سب٥٤سٌ٤ ٚ ٣ب ذطاث ٣ضاثط ثبال ٢دساَ
.4ذٕ٥سٌ ٣ثِٛز
.5ذطاث٤ ٣ب ؾؼ٥فثٛزٖ فٙط ثطٌطززٙٞسٜ
9
ضىُ 8 -1وٙشط َٚاػعا ٢دساَ ثطن
1.1.1توستز
اظ ثٛسشط ٤ب سم٤ٛزوٙٙس ٠ل ٠ٛدب ٢ضا٘ٙس ٜثطا ٢افعا٤ص ل ٠ٛدب ،ضاحش ٣ضا٘ٙس ٚ ٜاٛٔ ٣ٕٙ٤سط اسشفبز٣ٔ ٜضٛز .زض
اٗ٤غٛضر زض وٙبض زضزسشطسثٛزٖ لٜٞٛب ٢وبف ٣ثطا ٢ضاٜا٘ساظ ٢ثطن ،سأذ٥ط ػّٕىطز س٥سشٓ ثطن ٘٥ع
وبٞص ٚثٟط ٜز ٣ٞثطن ٘٥ع افعا٤ص ٔ٤٣بثس .ا٘ٛاع ثٛسشطٞب ٢ثٝوبضضفش ٝزض س٥سشٓ ثطنٞب٤سض٥ِٚى ٣ػجبضسٙس
اظ ثٛسشط ذالئ ،٣ثٛسشط ٞب٤سض٥ِٚى ٚ ٣ثٛسشط دٔٛٙبس٥ىٛٞ( ٣ا ٢فططز )ٜو ٝضا٤غسط ٗ٤آٟ٘ب ثٛسشط ذالئ ٣اسز
ٚوبضثطز ظ٤بز زاضز .ا ٗ٤ثٛسشط اظ ذأل ٔب٘٥فِٛس ٛٞا ٤ب ُ٘ ٚضٚزٛٞ ٢ا زض ظٔبٖ ضٚضٗثٛزٖ ا٘ؼٗ اسشفبزٜ
ٔ٣وٙس.
10
ساخسواى تَسسش :سبذشٕبٖ ثٛسشط ذالئ ٣زض ضىُ ظ٤ط ٕ٘ب٤ص زاز ٜضس ٜاسز:
ثٛسشط زاضا ٢د٥سش ٖٛثعضٌ ٣اسز و ٝزض ٍٙٞبْ ثطنٌ٥ط ،٢قطف د٥صض ٢ٚآٖ (قطف ٔبسشطسّٙسض) ث ٝذأل
ا٘ؼٗ ٚقطف ػمت آٖ ث ٝفطبض ٛٞا اضسجبـ د٥سا ٔ٣وٙس .زض اطط اذشالف فطبض ث ٗ٥ز ٚقطف د٥سش ،ٖٛثٛسشط
فطبض ٔؤطط ٢ثط سكح د٥سشٚ ٖٛاضز ٔ٣ضٛز ٚل ٠ٛلبثُ سٛػ ٚ ٝظ٤بز ثٚ ٝػٛز ٔ٣آ٤س .ا ٗ٤ل ٜٛثطا٢
فططزٜسبذشٗ ٔب٤غ ثطن ث ١ّ٥ٔ ٝفطبض ٢د٥سش ٖٛثٛسشطٚ ،اضز ٔ٣ضٛز.
ٍٙٞبٔ ٣و ٝدساَ ثطن فططز٘ ٜجبضسٔ ،ؼطاٚ ٢ضٚز ٢ذأل ثبظ اسز و ٝث ٝذأل ا٘ؼٗ اػبظ٣ٔ ٜزٞس اظ قط٤ك
ٚاَ ٤هقطف ٝث ٝز ٚقطف ز٤بفطآٌ ػط٤بٖ د٥سا وٙس .ثب فطبض ٔسب ٢ٚزض ز ٚقطف (ذأل) ز٤بفطآٌ سٛسف فطبض
فٙط ث ٝقطف ػمت ٍٟ٘ساضش٣ٔ ٝضٛز.
11
ٍٙٞبٔ ٣و ٝػُٕ ثطنٌ٥ط ٢ا٘ؼبْ ٔ٣ضٛز ١ّ٥ٔ ،فطبض ٢دساَ ثطن ث ٝقطف د٥صض ٢ٚحطوز ٔ٣وٙس .زض اٗ٤
حبِز ٔؼطا ٢ذأل ثسشٚ ٚ ٝاَ ٚضٚزٛٞ ٢ا ثبظ ٔ٣ضٛز .ثب ا ٗ٤ػُٕ ػمت ز٤بفطآٌ اظ ٔٙجغ ذأل ِ٥ه ثٙس٢
ضس ٚ ٜذأل لكغ ٔ٣ضٛز ٚزض ػ ٗ٥ظٔبٖ ثٛٞ ٝا ٢فّشطضسٔ ٠ح٥ف اظ قط٤ك ٚاَ ٚضٚزٛٞ ٢ا ث ٝػمت ز٤بفطآٌ
اػبظ ٠ػجٛض ٔ٣زٞس.
فطبض ٛٞا زض ػمت ٚذأل زض د٥صض ٢ٚز٤بفطآٌ ثبػض حطوز ز٤بفطآٌ ١ّ٥ٔ ٚفطبضٔ ٢بسشطسّٙسض ث ٝقطف
د٥صض ٢ٚثطا ٢اػطا ٢ثطنٌ٥ط٣ٔ ٢ضٛز.
زض غٛضر ذطاةثٛزٖ ثٛسشطثطن ػال ٓ٤ظ٤ط زض س٥سشٓ ثطن ٔٛسط ثٚ ٝػٛز ٔ٣آ٤س:
ثطن ؾؼ٥ف اسز؛
ثطن ذٛة وبض ٕ٘ ٣وٙس ٚثب٤س ل ٜٛاؾبف ٣ث ٝدساَ ٚاضز وطز.
12
زال:ُ٤
ػّٕىطز زضسز ثٛسشطثطن ثب ٔمساض ذأل ٔب٘٥فِٛس ٛٞاٚ ٢ضٚز ٢ا٘ؼٗ ٚفطبض ٛٞأ ٢ح٥ف اضسجبـ ٔسشم ٓ٥زاضز
ثٙبثطا ٗ٤آظٔب٤ص ػّٕىطز زضسز ثٛسشط اظ ا٥ٕٞز ثبال ٣٤ثطذٛضزاض اسز.
لجُ اظ ا٘ؼبْ آظٔب٤ص ثب ٔطاػؼ ٝث ٝوشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙىٛٔ ٣سط ،ضطا٤ف ٘ ٚىبر ؾطٚض ٢لجُ اظ آظٔب٤ص ضا
آٔبز ٜو٥ٙس .ضٚش ػٕ ٣ٔٛآظٔب٤ص ػّٕىطز ثٛسشط ثطن لطاض ظ٤ط اسز:
هشحلٔ اٍل
.1ا٘ؼٗ ٔٛسط ضا ثٔ ٝسر ٤ه ٤ب ز ٚزل٥م ٝضٚضٗ ٚسذس ذبٔٛش و٥ٙس ٚدساَ ثطن ضا چٙس ٗ٤ثبض
ثٝقٛض آٞسش ٝفطبض ز٥ٞس؛
.2اٌط دساَ ثطن زض زفؼ ١ا َٚث ٝفبغّ ١زٚضسط دب ٗ٥٤ثطٚز أب ث ٝسسض٤غ ثؼس اظ زفؼ ١ز ٚ ْٚس ْٛثبال
ث٥ب٤س ،ثٛسشط سبِٓ اسز٤ .ؼ ٣ٙدساَ ثؼس اظ ٞط زفؼ ٝفططزٜضسٖ زض ٔطحّ ١ثبالسط لطاض ٔ٥ٌ٣طز؛
.3زض غٛضر ٚػٛز ٞط ٘ٛع ػبضؾٚ ،ٝاَ ٤هقطف٤ ٚ ٝب دب٤خ ذأل ضا ثطضس ٣و٥ٙس.
14
ضىُ 13 -1آظٔب٤ص ٚاَ ٤هقطف ١ثٛسشط
زض ٔٛضز ثٛسشط ٔٛاضز ظ٤ط ضا ثطضس ٣وطز ،ٜزض غٛضر ِع ْٚدطظٜٞبٔ ٢طثٛـ ضا سجس ُ٤و٥ٙس:
ذطاثٚ ٣اَ ٤هقطف ١ثٛسشط و ٝثبػض ِ٥ىٛٞ ٣ا ث ٝزاذُ ٔحفظ ١د٥صض ٢ٚز٤بفطآٌ ثٛسشط ٔ٣ضٛز؛
ذطاض٥سٌ٤ٚ ٣ب دبضٜضسٖ دب٤خ ذالئ ٣ثٛسشط
٥ِ ىٔ ٣ب٤غ ثطن زض ٔحُ اسػبَ ثٔ ٝبسشطسّٙسض
15
سٍش تاص ٍ تسسِکاسٕ تَسسش اص هَزش
اٌط ٔبسشطسّٙسض ٚثٛسشط ثب ٤ ٓٞىؼب لطاض زاض٘س ،اثشسا دب٤خٞب ٢ثطن ٚسذس ٔبسشطسّٙسض ضا ثبظ .1
و٥ٙس؛
دب٤خ ذالئ ٣ثٛسشط ضا ثبظ و٥ٙس؛ .2
وبسط ٔ ١ّ٥فطبض ٢ضا اظ دساَ آظاز و٥ٙس؛ .3
دٗ ضاثك ٝث ١ّ٥ٔ ٗ٥فطبض ٚ ٢دساَ ضا ذبضع و٥ٙس؛ .4
ثِٛز ٤ب ٟٔطٜٞب ٢اسػبَزٙٞس ٠ثٛسشط ث ٝوبث ٗ٥ضا ثبظ و٥ٙس؛ .5
ثٛسشط ضا اظ وبث ٗ٥ػسا و٥ٙس؛ .6
اٌط ث ٗ٥ثٛسشط ٚوبثٚ ٗ٥اضط ٚػٛز زاضز آٖ ضا ػسا و٥ٙس. .7
ضٚش ثسشٗ دطظٜٞب ،ػىس ضٚش ثبظوطزٖ آٟ٘ب ٔ٣ثبضس ٍٙٞ ٚبْ ٘ػت ثٛٔ ٝاضز ش ُ٤سٛػ ٝو٥ٙس:
16
ٔ .1مساض ِم ١ّ٥ٔ ٣فطبض ٢ثبال ٢د٥سش ٖٛضا آظٔب٤ص ٚسٙظ ٓ٥و٥ٙس؛
ٔ .2ب٤غ ثطن ضا اؾبف ٝوطزٛٞ ٚ ٜاوط ٣و٥ٙس؛
.3سٕبْ دطظٜٞب ضا اظ ٘ظط ِ٥هثٛزٖ ٔب٤غ ثطن وٙشط َٚو٥ٙس؛
.4دس اظ ٘ػت ثٛسشط ثبالٛٔ ٢سط ٔؼسزاً غحز وبض آٖ ضا آظٔب٤ص و٥ٙس؛
.5زلز و٥ٙس و ٝدب٤خ ذأل ثب دطظٜٞب ٢زٍ٤ط زض سٕبس ٘جبضس؛
.6سكح سٕبس د ٗ٥سٛضاخ زاض ضا ٌ٥ط٤سوبض ٢و٥ٙس.
دطظٜٞب ضا ث ٝسطس٥ت ػسز ٢و ٝزض سػ٤ٛط آٔس ٜاسز اظ ٤ىسٍ٤ط ػسا و٥ٙس ٍٙٞ ٚبْ ثبظوبض٘ ،٢ىبر ظ٤ط ضا زض ٘ظط
ثٍ٥ط٤س:
.1ذبنٌ٥ط
.2وبٚض ػمج٣
.3اسىب ٤ب ٍٟ٘ساض٘سٜ
.4ثُّجطًٙ٤
.5سٚ ُ٥اضط
.6اسىب ٤ب ٍٟ٘ساض٘سٜ
.7فّشط ٛٞا
.8وبٞصزٙٞس ٠غسا
.9ز٤بفطآٌ
.10د٥سشٖٛ
.11وبسط
١ّ٥ٔ .12فطبض٢
.13دّ٥ز فّع٢
.14فٙط
١ّ٥ٔ .15فطبض٢
.16وبٚض د٥صض٢ٚ
17
ٍٝ٘ .17زاض٘سٜ
.18سٚ ُ٥اضط
لجُ اظ ثبظوبض٘ ،٢زٞبٙٔ ٢بسج ٣ث ٝوبٚض ٚغُ و٥ٙس سب ثِٛزٞب ذطاة ٘طٛز.
ثٛسشط ضا ث٥ٌ ٝطا ثسش ٝو٥ٙس سذس ػال ٓ٤سٙظ٘ ٚ ٓ٥طب٘ ٣ثبال ٢وبٚض ػمج ٚ ٣وبٚض د٥صض ٢ٚلطاض ز٥ٞس سب
ثطا٘ ٢ػت ٔؼسز آٖ ثٔ ٝطىُ ٔٛاػ٘ ٝط٤ٛس.
اظ آ٘ؼب ٣٤و ٝوبٚض ػمج ٣سحز فطبض فٙط ٔ٣ثبضس ،آٖ ضا ثب احش٥بـ ثبظ و٥ٙس.
18
ضىُ 16 -1سطس٥ت ثبظ ٚثسشٝوبض ٢دطظٜٞب ٢ثٛسشط
19
هحصالى تِضکل دًٍفشُ جذٍل صٗش سا زکو٘ل کٌٌذ.
20
سٍش آصهاٗص تَسسش تشک سا دس سِ هشحلِ زَض٘ح دّ٘ذ.
21
هحصالى تِ گشٍجّا زقس٘ن ضًَذ ٍ فؼال٘رّإ صٗش سا دس داخل ٍسکطاج اجشا کٌٌذ.
.1اػعا ٢دساَ ثطن ضا زض ٔٛسط ضٙبسبٔ ٚ ٣٤طرع وٙٙس؛
.2حطوز آظاز دساَ ثطن ،اضسفبع دساَ زض حبِز ػبز ٚ ٢اضسفبع دساَ ثطن زض حبِز فططز ٜضا ثطضس،٣
ػٛاضؼ آٖ ضا سطر٥ع ٚزض غٛضر ِع ْٚدساَ ثطن ضا سٙظ ٓ٥وٙٙس؛
.3ػّٕىطز ثٛسشط ثطن ضا ثطضس ٣وٙٙس؛
ٚ .4اَ ذالئ٤ ٣هقطف ١ثٛسشط ثطن ضا آظٔب٤ص وٙٙس؛
.5ثٛسشط ثطن ضا ثبظوبض ،٢اػعا ٢آٖ ضا ثطضس ٚ ٣زض غٛضر ِع ْٚضفغ ػٛاضؼ وطز ،ٜزٚثبض ٜثسشٝوبض٢
وٙٙس؛
.6زض ذشٓ وبض ػّٕ ٣اظ سٕبٔ ٣فؼبِ٥زٞب ٢ذ٤ٛص ٌعاضش وبض ٢س ٝ٥ٟوطز ،ٜث ٝاسشبز اضا ٝ٤وٙٙس.
1.1.1هاستزسلنذر تزک
ٔبسشطسّٙسض ثطن ٚظ٥ف ١دٕخوطزٖ ٔب٤غ ثطن سحز فطبض ثٔ ٝساضٞب ٢ثطن ضا زاضز.
ساخسواى هاسسشسلٌذس تشک :زض ضىُ ظ٤ط سبذشٕبٖ ٔبسشطسّٙسض ٘طبٖ زاز ٜضس ٜاسز:
22
ضىُ 17 -1سبذشٕبٖ ٔبسشطسّٙسض زٔ ْٚساض ٢ثطن
23
ٍ .5ال کٌسشٍل فطاس :زض آذط سّٙسض اغّ ٣ثطن ٤ب زض ٔؼطاٚ ٢ضٚز ٢اضاثٞٝب ٢د٥صض٤ ٚب اضاثٞٝب٢
ػمت ٚاَ وٙشط َٚفطبض ٘ػت ٔ٣وٙٙس؛ اٚ ٗ٤اَ زٚ ٚظ٥ف ٟٓٔ ٝزاضز:
ٍظ٘فٔ اٍل :ثٔ ٝب٤غ ثطن و ٝسحز فطبض لطاض ٌطفش ٝاسز ،اػبظ ٠ػجٛض ٔ٣زٞس ٚثطا ٢ث ٝوبضا٘ساذشٗ ِ٥سضٞب٢
ثطنٔ ،ب٤غ سحز فطبض ٚاضز ٔساض ٔ٣ضٛز.
ٍظ٘فٔ دٍم :ثؼس اظ ضٞبوطزٖ د٥ساَ ثطن آغبظ ٔ٣ضٛزٍٙٞ ،بْ ضٞبوطزٖ دساَ ،اٚ ٗ٤اَ اظ ثطٌطز وبُٔ ٔب٤غ
ثطن ثٔ ٝرعٖ ػّ٥ٌٛط٣ٔ ٢وٙس ٔ ٚساضٞبٔ ٢ب٤غ ثطن ضا سحز فطبض ا٤ ٝ٥ِٚب اغكالحبً د٥ص فطبض لطاض
ٔ٣زٙٞس ٔ ٚساضٞب ٢ضا دط اظ ٔب٤غ ثطن ٍ٘٣ٔ ٝزاضز سب سطػز ػُٕ س٥سشٓ افعا٤ص ٤بثس ٚاظ ٘فٛش ٛٞا ثٝ
ٔساضٞبٔ ٢ب٤غ ثطن ػّ٥ٌٛط ٢ضٛز.
ًکسِٚ :اَ وٙشط َٚفطبض زض ٔٛسطٞب ٣٤و ٝس٥سشٓ ثطن زضْزاض زاضش ٝثبضٙس ،اسشفبز٣ٔ ٜضٛز ٚزض ٘ٛع
ز٤سى ٣اسشفبز٣ٕ٘ ٜضٛز .ثؼؽ اٚلبر اٚ ٗ٤اَ زض ٔؼطاٚ ٢ضٚزُ٤ٚ ٢سّٙسض ثطن ٔ٣ثبضس.
.1هجشاّإ تاالٕ سلٌذس اصلٖ ٗا هاسسشسلٌذس تشک :زض ثبالٔ ٢بسشطسّٙسض زٔ ٚؼطا ز٤س٣ٔ ٜضٛز
و ٝزض حبِز ػبز٤ ٢ى ٣زض د٥صضٚ ٢ٚاضط ضاثط ٢د٥صض ٢ٚلطاض زاضز ٔ ٚؼطا ٢ػجطاٖوٙٙس٘ ٜبْ زاضز
ٚزٍ٤ط ٢زض ػمت د٥سش ٖٛد٥صض٣ٔ ٢ٚثبضس ٚث٘ ٝبْ ٔؼطا ٢سغصٔ ٝ٤ؼطٚف اسزٞ .ط زٔ ٚؼطا ثٝ
ٔرعٖ ٔب٤غ ثطن اضسجبـ زاض٘س ٔ ٚب٤غ ثطن اظ أ ٗ٤ؼطاٞب زض لسٕز د٥صض ٚ ٚػمت د٥سش ٖٛدط
ٔ٣ضٛز.
24
عشص کاس هاسسشسلٌذس تشک
هذاس تشک دس حالر ػادٕ(ػذم تشکگ٘شٕ)ِ :جٚ ١اضط ضاثط ٢ا ٣ِٚزض ٞطز ٚد٥سش ٖٛثٔ ٗ٥ؼطا٢
ػجطاٖوٙٙسٔ ٚ ٜؼطا ٢سغص ٝ٤لطاض زاضز.
زض اٚ ٗ٤ؾؼ٥ز اٌط زضػ ١حطاضر ٔب٤غ ثطن افعا٤ص ٤بثس ٔ ٚب٤غ ثطن ا٘جسبـ د٥سا وٙس حؼٓ
افعا٤ص٤بفشٔ ١ب٤غ ثطن ثٝقٛض آظازا٘ ٝاظ ثٔ ٗ٥ؼطا ٢ػجطاٖوٙٙسٚ ٜاضز ٔرعٖ شذ٥طٔ ٠ب٤غ ثطن ٔ٣ضٛز .اٌط
زض ثطاثط ٔب٤غ ثطن ٕٔب٘ؼز ٚػٛز زاضش ٝثبضس ،فطبض ثب افعا٤ص زضػ ١حطاضر ،افعا٤ص د٥سا ذٛاٞس وطز ٚثبػض
ثطنٌ٥ط ٢ذٛزثٝذٛز٣ٔ ٢ضٛز.
حالر تشکگ٘شٍٕٙٞ :بٔ ٣و ٝدساَ ثطن فططز٣ٔ ٜضٛز ١ّ٥ٔ ،فطبض ٢د٥سش ٖٛا ٣ِٚضا ث ٝقطف د٥صض٢ٚ
حطوز ٔ٣زٞس ٔ ٚؼطا ٢ػجطاٖوٙٙس ٜثسش٣ٔ ٝضٛز .ثٔ ٝحؽ ثسشٝضسٖ ٔؼطا ٢ػجطاٖوٙٙس ،ٜفطبض زض
د٥صضٚ ٢ٚاضط ضاثط ٢ا٤ؼبز ٔ٣ضٛز و ٝا ٗ٤فطبض س٥ِٛسضس ،ٜد٥سش ٖٛز ٣ٔٚضا ث ٝقطف د٥صض ٢ٚحطوز
25
ٔ٣زٞس ٔ ٚؼطا ٢ػجطاٖوٙٙس ٠ز ٣ٔٚضا ٘٥ع ثسش٣ٔ ٝوٙس ٚثبػض ا٤ؼبز فطبض زض د٥صضٚ ٢ٚاضط ضاثط٢
ٔ٣ضٛز.
ػمت د٥سش ٖٛسٛسف ٔؼطا ٢سغص ٝ٤دط ٍٟ٘ساضش٣ٔ ٝضٛز .ا ٗ٤وبض اظ ثٚٝػٛزآٔسٖ ٞط ٘ٛع ذأل زض ػمت
د٥سش ٖٛػّ٥ٌٛط٣ٔ ٢وٙس .د٥سش ٖٛز ٣ٔٚسب ظٔب٘ ٣و ٝد٥سش ٖٛا ٣ِٚفطبض ٚاضز ٔ٣وٙس ،ث ٝقطف د٥صض٢ٚ
حطوز ٔ٣وٙس.
اٌط ثٙبثط ٞط زِٔ ٣ّ٥ب٘ٙس ِ٥ى ،٣د٥سش ٖٛا٘ ٣ِٚشٛا٘س فطبض ا٤ؼبز وٙس٤ ،ه ضاز زض د٥صض ٢ٚد٥سش ٖٛا ٣ِٚثب
د٥سش ٖٛز ٣ٔٚسٕبس د٥سا ذٛاٞس وطز ٚد٥سش ٖٛز ٣ٔٚضا سب ظٔب٘ ٣و ٝد٥سش ٖٛا ٣ِٚسٛسف ٔ ١ّ٥فطبض ٢دساَ
ثطن فطبض زاز٣ٔ ٜضٛز ،ث ٝقطف د٥صض ٢ٚحطوز ٔ٣زٞس .زض ٘ش٥ؼ ١ا ٗ٤وبضٞب فطبض ٔب٤غ ثطن ثٞ ٝط زٚ
ٔؼطا ٢ذطٚػٔ ٣بسشطسّٙسض ٚاضز ٔ٣ضٛز.
26
سّاکشدى خذال تشک ٗا آصادساصٕ تشک :ضٞبوطزٖ دساَ ثطن فطبض ضا ثط ض ١ّ٥ٔ ٢ٚفطبض ٚ ٢د٥سشٖٞٛب٢
ٔبسشطسّٙسض اظ ث٣ٔ ٗ٥ثطز٤ .ه فٙط ثط ض ٢ٚاٞطْ دساَ ثطن آٖ ضا ثٛٔ ٝلؼ٥ز ا٥ِٚص ثطٌٔ٣طزا٘س .فٙط
د٥صض ٢ٚد٥سشٔ ٖٛبسشطسّٙسض ثبظ ضس ٚ ٜا٘جسبـ ٔ٣وٙس ٚزض ٘ش٥ؼ ٝد٥سش ٖٛضا ث ٝقطف ػمت فطبض ٔ٣زٞس.
زض ػ ٗ٥ظٔبٖ فطبض اظ سٕبٔ ٣س٥سشٓ ثطن ثطزاضش٣ٔ ٝضٛز ٚاظ ث٣ٔ ٗ٥ضٚزٍٙٞ .بٔ ٣و ٝد٥سش ٖٛث ٝقطف
ػمت فطبض زاز٣ٔ ٜضٛز ِجٞٝبٚ ٢اضط ضاثط ٢ث ٝقطف د٥صض ٢ٚذٓ ضسٔ ٚ ٜب٤غ ثطن ث ٝسطػز اظ اقطاف
د٥سش ٖٛحطوز ٔ٣وٙس .ثؼؿ ٣اظ د٥سشٖٞٛب سٛضاخٞب ٢وٛچى ٣زاض٘س و ٝثٔ ٝب٤غ ثطن اػبظ٣ٔ ٜزٞس
سط٤غسط حطوز وٙسٕٞ .چٙبٖ ٔمساض ٢اظ ٔب٤غ ثطن اظ قط٤ك ٔؼطا ٢سغص ٝ٤ثٔ ٝرعٖ شذ٥طٔ ٠ب٤غ ثطن
ثطٌٔ٣طزز .ظٔب٘ ٣وٚ ٝاضط ضاثط ٢اظ ٔؼطا ٢ػجطاٖوٙٙس ٜػجٛض وطز ،فطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣ثبلٔ٣ب٘س ٜزض ٔساض ٔب٤غ
ثطن اؾبف ٣ضا ثٔ ٝرعٖ شذ٥ط ٠ثطن ٚاضز ٔ٣ضٛز.
زض غٛضر ذطاثٔ ٣بسشطسّٙسض ثطن ٕٔىٗ ػال ٓ٤ظ٤ط زض س٥سشٓ ثطن ٔٛسط ثٚٝػٛز آ٤س:
س٥سشٓ ثطن ؾؼ٥ف ٔ٣ضٛز؛
زال:ُ٤
٥ِ .1ىٔ ٣بسشطسّٙسض
27
.2وبض٘ىطزٖ زضسز ٔبسشطسّٙسض (سب٥٤سٌٚ ٣اضطٞب ٢ضاثط ،٢وٕجٛز ٔب٤غ ثطن ،سب٥٤سٌ ٚ ٣ػطضسٖ
زاذُ ٔبسشطسّٙسض)....
ثطنٞب ٢آظاز ٕ٘ ٣ضٛز؛
زال:ُ٤
.1سٙظ٘ٓ٥جٛزٖ زضسز ٔ ١ّ٥فطبضٔ ٢بسشطسّٙسض
.2ثٙسش ٔؼطاٞب ٢ثطٌطز ٔبسشطسّٙسض
حشکر آصاد خذال تشک ت٘ص اص حذ اسر:
زال:ُ٤
.1دب ٗ٥٤ثٛزٖ سكح ٔب٤غ ثطن ٘ ٚفٛش ٛٞا زض س٥سشٓ
خذال تشک ًشم اسر ٍ حالر اسفٌجٖ داسد ٍ تشإ تشکگ٘شٕ تاٗذ چٌذٗي تاس خذال تشک سا
فطاس دّ٘ن؛
زال:ُ٤
ٚ .1ػٛز ٛٞا زض س٥سشٓٞب٤سض٥ِٚى٣
.2ذطاةثٛزٖ ٔبسشط سّٙسض
.3وٓضسٖ ٔب٤غ ثطن
٘ىش :ٝػٛاضؾ ٣و ٝلجالً ث٥بٖ ضسٕٔ ،ىٗ زال ُ٤زٍ٤ط٥٘ ٢ع زاضش ٝثبضس و ٝزض ا ٗ٤ثرص فمف زالٔ ُ٤طثٛـ ثٝ
ٔبسشطسّٙسض ث٥بٖ ضس ٜاسز.
تشسسّٖا تشإ زطخ٘ص ػَاسض هاسسشسلٌذس
سكح زاذّٔ ٣بسشطسّٙسض ضا اظ ٘ظط فطٚضفشٍ ،٣ذٛضزٌ٤ ٣ب ظً٘ ظزٌ ٚ ٣سب٥٤سٌ ٣ثطضس ٣و٥ٙس .ثطػال٠ٚ
ٔٛاضز لجّ ،٣ثطضسٞ٣ب ٢ظ٤ط ضا ٘٥ع ا٘ؼبْ ز٥ٞس:
.1ثطضس ٣و٥ٙس و ٝسكح ٔب٤غ ثطن ٔٙبست ثبضس ٔ ٚب٤غ ثطن ٚؾؼ٥ز ٔٙبست زاضش ٝثبضس؛ ٤ؼ ٣ٙثب٤س
ظً٘ظزٌ ،٣غّظز ظ٤بز ٚآِٛزٌ٘ ٣ساضش ٝثبضس؛
.2ثطضس ٣و٥ٙس ؤ ٝؼطاٛٞ ٢ا زض سطدٛش ٔرعٖ شذ٥طٔ ٠ب٤غ ثطن ثبظ ٚدبن ثبضٙس؛
28
.3سطدٛش ٔرعٖ شذ٥طٔ ٠ب٤غ ثطن دبض٘ ٜجبضس ٚث٥ص اظ ا٘ساظ ٜثعضي ٘طس ٜثبضس؛
ٞ .4ط ٘ٛع ِ٥ى ٣ذبضػ ٣ضا زض دب٤خٞب ٢اسػبِٔ ٣بسشطسّٙسض ١ّ٥ٔ ٚفطبض ثطضس ٣و٥ٙس.
29
ضىُ 23 -1سطس٥ت ثبظوبض ٢اػعأ ٢بسشطسّٙسض
30
ضىُ 24 -1ثبظوبض ٢ثِٛز سٛلف د٥سشٖٛ
.1سٛسف د٥چىص ،د٥سش ٖٛضا ث ٝزاذُ فطبض ز٥ٞس ٚثب وبسطوص ،وبسط ضا اظ ٔحُ آٖ ذبضع و٥ٙس.
31
تشسسٖ اجضإ هاسسشسلٌذس
سب٥٤سٌ ،٣ظً٘ظزٌ٤ ٚ ٣ب آس٥تز٤سٌ ٣د٥سش ٚ ٖٛزاذُ سّٙسض ضا ثطضس ٣و٥ٙس ٚزض غٛضر ِعْٚ
آٟ٘ب ضا سجس ُ٤و٥ٙس؛
ذطاةضسٖ فٙط ٤ؼ ٣ٙؾؼ٥فضسٖ ،ضىسشٍ٤ٚ ٣ب سغ٥٥ط ضىُ فٙط ضا وٙشط ٚ َٚزض غٛضر ِع ْٚسجسُ٤
و٥ٙس؛
زض غٛضر ذطاةضسٖ ٚسغ٥٥ط ضىُ ٔرعٖ ٔب٤غ ثطن ،آٖ ضا سجس ُ٤و٥ٙس؛
ٚ اضطٞب ٢ضاثط ٢ضا ضا زض غٛضر ذطاةثٛزٖ سجس ُ٤و٥ٙس.
ثؼؿ ٣اظ ٔبسشطسّٙسضٞب ٢ثطن ضا ٕ٘٣سٛاٖ اضال٤ف وبض ٢وطز ظ٤طا سكح ٔمب ْٚزاذّ ٣سّٙسض و ٝاظ قطف
فبثط٤ى ٝسبذش ٝضس ،ٜاظ ث٣ٔ ٗ٥ضٚز ٕٞ ٚچٙبٖ دٛضص زاذُ ٔبسشطسّٙسض و ٝسرز اسز ٚزض ٔمبثُ
سب٥٤سٌٔ ٣مب ْٚاسز ،اظ ث٣ٔ ٗ٥ضٚز.
ٔطاحُ ثسشٝوبض ٢ثطػىس ٔطاحُ ثبظوبض ٢اسز أب ٍٙٞبْ ثسشٝوبض٘ ٚ ٢ػت ٔبسشطسّٙسض ثب٤س سٛػ ٝزاضز
دطظٜٞبٔ ٣٤ب٘ٙس :د٥سشٖٞٛب ،زاذُ ٔبسشطسّٙسضٚ ،اضطٞب ٢ضاثط ٚ ٢ثٛشٞب ضا چطةوبض ٢و٥ٙس.
ضىُ 27-1دطظٜٞب ٣٤و ٝثب٤س لجُ اظ ثسشٝوبض ٢سٛسف ٔب٤غ ثطن چطةوبض ٢ض٘ٛس
32
ثؼس اظ دطوبضٔ ٢بسشطسّٙسض سٛسف ٔب٤غ ثطن آٖ ضا ٛٞاوط ٣و٥ٙس وٛٞ ٝاوطٔ ٣بسشطسّٙسض ث ٝضٚش ظ٤ط اػطا
ٔ٣ضٛز:
َّاکطٖ هاسسشسلٌذس
ٔبسشطسّٙسض ضا زض ث٤ ٗ٥ه ٌ٥طا ٔحىٓ و٥ٙس .لسٕز فّٙغ ٔبسشطسّٙسض ضا زض ث٥ٌ ٗ٥طا لطاض ز٥ٞس سب اظ
ذطاةضسٖ ٔبسشطسّٙسض ػّ٥ٌٛط ٢ضٛز .دب٤خٞبٛٞ ٢اوط ٣ضا زاذُ ٔب٤غ ثطن لطاض ز٥ٞس .ثب اسشفبز ٜاظ ٤ه
ٔ ّٝ٥و ٝا٘شٟب ٢آٖ ٌطز اسز د٥سش ٖٛضا چٙس ٗ٤ثبض فطبض ز٥ٞس سب ثٛلب٘ٞٝبٛٞ ٢ا زٍ٤ط ز٤س٘ ٜطٛز.
ثطا ٢ا٘شمبَ ٔب٤غ ثطن ث ٝلسٕزٞبٔ ٢رشّف س٥سشٓ ثطن ،اظ دب٤خٞب ٢ا٘شمبَ زض زٛ٘ ٚع فّع ٚ ٢وطٔچ٤ ٣ب
ا٘ؼكبفدص٤ط اسشفبز٣ٔ ٜضٛز .دب٤خٞب ٢فّعٔ ٢ؼٕٛالً ثس ٖٚزضظ ٚؾس ظً٘ ٞسشٙس سب زض ثطاثط فطبض ثبال ٚ
ضقٛثز ٔمب ْٚثبضٙس .دب٤خٞب ٢فّعٔ ٢ؼٕٛالً اظ فٛالز اسز .دب٤خٞب ٢ضاثط٤ ٢ب وطٔچ ٣زض ػ ٗ٥حبَ و ٝثب٤س
ا٘ؼكبفدص٤طٙٔ ٢بست زاضش ٝثبضٙس سب ث ٝزِ ُ٥اٞشعاظار س٥سشٓ سؼّ٥ك زچبض آس٥ت ٘ط٘ٛس٘ ،جب٤س زض ػٟز
ق َٛسغ٥٥ط ضىُ زٙٞس ٚزض اطط ٚاضزضسٖ فطبض ٔب٤غ ثطن ثب٤س سغ٥٥ط ق ٣ِٛذ ٣ّ٥وٓ زاضش ٝثبضٙس.
زض غٛضر ِ٥ى٤ ٚ ٣ب ثٙسش ٚذطاث ٣دب٤خٞب ٢ثطنٕٔ ،ىٗ اسز ٔطىالر ظ٤ط ثٚٝػٛز آ٤س:
33
اٌط ٤ى ٣اظ ثطنٞب وص وٙس ٕٔىٗ ٤ه زِ ُ٥آٖ ثٙسش دب٤خ ثطن ثبضس؛
اٌط دب٤خٞب ٢ثطن ِ٥ى ٣زاضش ٝثبضس ثبػض ٘فٛش ٛٞا ضس ٚ ٜدساَ ثطن ٘طْ ضس ٚ ٜحبِز اسفٙؼ٣
د٥سا ٔ٣وٙس؛ ٕٞچٙبٖ ثبػض وٓضسٖ ٔب٤غ ثطن ٔ٣ضٛز.
زض ٔٛضز دب٤خٞب ٢ا٘شمبَزٙٞسٔ ٠ب٤غ ثطن الظْ اسز ٔٛاضز ظ٤ط ضا ثطضس ٚ ٣زض غٛضر ِع ْٚدطظٜٞبٔ ٢طثٛـ ضا
سجس ُ٤و٥ٙس.
زضظضسٖ ،فطسٛزٌ٤ٚ ٣ب ذٛضزٌ ٣دب٤خٞب
ذطاث ٣لسٕز ٘ط٢وط٣ضس ٠دب٤خٞب
ذطاض٥سٌ٤ٚ ٣ب دٙس٤سٖ دب٤خٞب
٥ِ ىٔ ٣ب٤غ ثطن اظ دب٤خٞب
زض ثؼؿ ٣اظ ٔٛسطٞب ٚاَٞب ٣٤ثطا ٢وٙشط ٚ َٚسٙظ ٓ٥فطبض ٞب٤سض٥ِٚىٔ ٣ب٤غ ثطن زض ٔساض س٥سشٓ ثطن
اسشفبز٣ٔ ٜضٛز .اٚ ٗ٤اَ ضبُٔ ٚاَ وٙشط َٚسفبٚر فطبض ٔساضٞب ٢س٥سشٓ ثطن و ٝث ٝح٥ض ٤ه س٤ٛچ ػُٕ
ٔ٣وٙسٚ ،اَ ا٘ساظ٥ٌٜط فطبض ٞب٤سض٥ِٚىٔ ،٣ب٤غ ثطن ٚ ٚاَ سمس ٓ٥ل ٠ٛثطن اسز .اٚ ٗ٤اَٞب ٔ٣سٛا٘ٙس ثٝضىُ
ػساٌب٘ ٚ ٝثٝضىُ سطو٥ج ٣زض ٔٛسط اسشفبز ٜض٘ٛس وٛ٘ ٝع سطو٥ج ٣آٖ ضٚاع ث٥طشط زاضز.
زض ٔٛسطٞب ٣٤ؤ ٝبسشطسّٙسض آٟ٘ب زٔ-ٚساض ٢اسز؛ ٤ؼ ٣ٙز ٚدب٤خ ذطٚػ ٣زاض٘سٞ ،طٌب ٜزض ٤ى ٣اظ ٔساضٞب
ػبضؾ ٝد٥سا ضٛز ،سٛاٖ س٥سشٓ ثطن ث٘ ٝػف وبٞص د٥سا ٔ٣وٙس .زض چٛٔ ٗ٥ٙاضز الظْ اسز و ٝضا٘ٙس ٜاظ
ذطاث ٣ثٚٝػٛزآٔس ٜاقالع د٥سا وٙس .ثطا ٢ا ٗ٤وبض ،چطاؽ ػالٔز زٙٞس ٣٤ٜضا٘ٙس ٜضا اظ ٚؾؼ٥ز اؾكطاض ٢آٌبٜ
ٔ٣وٙس .ثطا ٢ػالٔززازٖ اظ ٚاَ وٙشط َٚسفبٚر فطبض اسشفبز٣ٔ ٜوٙٙس.
35
عشص کاس ٍال کٌسشٍل زفاٍذ فطاس هذاسّإ تشک
اٚ ٗ٤اَ زاضا ٢د٥سش ٖٛزٚقطف ٣٤ٝاسز و ٝزض حبِز ػبز ٢ثٚ ٝس ١ّ٥فٙط ٚفطبض ٔب٤غ ثطن ،زض ٚسف لطاض
ٔ٥ٌ٣طز ،ثٙبثطا ١ّ٥ٔ ٗ٤اسػبَزٙٞس ٠س٤ٛچ زض ػط د٥سشٖٞٛب افشبز ٚ ٜس٤ٛچ ضا زض حبِز لكغ ٍ٘٣ٔ ٝزاضز.
ٚلش ٣زض ٤ى ٣اظ ٔساضٞب ٢س٥سشٓ ثطن ٔطىّ ٣د٥سا ضٛز د٥سشٚ ٖٛاَ ،ث ٝقطف ضاسز ٤ب چخ حطوز وطز،ٜ
دطظ ٠سٕبسزٙٞس ٠س٤ٛچ ضا اظ ػط ذبضع ٔ٣وٙس ٚزض٘ش٥ؼ ١آٖ س٤ٛچ ،چطاؽ ػالٔززٙٞس ٜضا ضٚضٗ ٔ٣وٙس.
اٚ ٗ٤اَ زض سٕبْ ٔٛسطٞب ٣٤و ٝس٥سشٓ ثطن د٥صض ٢ٚآٟ٘ب ز٤سى ٚ ٣س٥سشٓ ثطن ػمت آٟ٘ب ٘ٛع ٔ٥ىب٘٥عْ
زضْزاض اسز ،اسشفبز٣ٔ ٜضٛزٚ .اَ ا٘ساظ٥ٌٜط ٢فطبض ٞب٤سض٥ِٚىٔ ٣ب٤غ ثطن اظ فؼبِ٥ز ٚػّٕىطز وبُٔ
س٥سشٓ ثطن ز٤سى ٣د٥صض ٢ٚسب ظٔب٘ ٣و ٝفطبض 75اِ PSI 125 ٣ث ٝس٥سشٓ ثطن زضْزاض فطسشبز ٜضٛز،
36
ػّ٥ٌٛط٣ٔ ٢وٙس؛ ٤ؼ ٣ٙػّٕىطز آٖ ضا ث ٝسأذ٥ط ٔ٣ا٘ساظز .ا ٗ٤وبض اػبظ٣ٔ ٜزٞس سب ثطنٞب ٢د٥صضٚ ٢ٚ
ػمت ٔٛسط زض ٤ه ظٔبٖ ثٝضىُ ػٛض ٣٤ٜػُٕ وٙٙس .زِ ُ٥اسشفبز ٜاظ اٚ ٗ٤اَ لطاض ظ٤ط اسز:
ٞطٌب ٜاٚ ٍٝ٘ٛٙ٤اَ زض ٔساض ٘جبضس ،ثٔ ٝحؽ ٚاضزضسٖ فطبض زض ٔساض ٞب٤سض٥ِٚى ٣ثطن ثٚ ٝسٔ ١ّ٥بسشطسّٙسض،
ثطنٞب ٢ز٤سى ٣ضطٚع ث ٝفؼبِ٥ز ٔ٣وٙٙس ٚثطنٞب ٢زضْزاض ذ ٣ّ٥ز٤طسط اظ آٖ فؼبَ ٔ٣ض٘ٛس .زِ ُ٥اٗ٤
ػىساِؼُٕ ٘بٔشٙبست ٚغ٥طٔكّٛةٚ ،ػٛز فٙطٞب٘ ٢سجشبً ل ٢ٛزض ضٛظٞب ٢ثطن زضْزاض اسز .وبض فٙطٞب٢
ضٛظٞب ٢ثطن زضْزاض ػساوطزٖ ِ٥سض اظ زضْ اسز .ث ٝػّز ٚػٛز فٙطٞب ٢ثطٌطززٙٞس ٠ضٛظٞب ،فؼبَوطزٖ
س٥سشٓ ثطن زضْزاض٥٘ ،بظ ث٤ ٝه فطبض اٙٔ ١٥ِٚبست زاضز .اٌط س٥سشٓ وٙشطَٚوٙٙس ٣٤ٜزض ٔساض ٘جبضس
ثالفبغّ ٝثؼس اظ ثبالضفشٗ فطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣ثطنٞب ٢ز٤سى ٣فؼبَ ضس ،ٜاضاثٞٝب ٢د٥صضٛٔ ٢ٚسط لفُ ذٛاٙٞس
ضس .زض غٛضر لفُوطزٖ س٥سشٓ ثطن اضاثٞٝب ِغعش ٕ٘ٛزٛٔ ٚ ٜسط اظ وٙشط َٚذبضع ٔ٣ضٛز.
اٚ ٗ٤اَ ضبُٔ ٤ه د٥سش ٖٛاسز و ٝسٛسف ٤ه فٙط ل ٢ٛوٙشط٣ٔ َٚضٛز ٤ ٚه ٔٚ ١ّ٥اَ و ٝسٛسف فٙط
ؾؼ٥ف وٙشط٣ٔ َٚضٛز.
ضىُ ٚ 32 -1اَ ا٘ساظ٥ٌٜط ٢فطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣زض حبِش ٣و ٝثطنٌ٥ط ٢غٛضر ٍ٘طفش ٝاسز.
37
ًکسِٔ :ب٤غ ثطن ٔ٣سٛا٘س اظ ثٚ ٗ٥اَ ا٘ساظ٥ٌٜط ٢فطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣ث ٝقطف ٔؼطا ٢ػجطاٖوٙٙس ٚ ٜثطػىس
آٖ زض ٍٙٞبْ ا٘جسبـ ٚا٘مجبؼ ٔب٤غ ثطن ث ٝػّز سغ٥٥طار زضػ ١حطاضر ػط٤بٖ د٥سا وٙس.
ظٔب٘ ٣و ٝػُٕ ثطنٌ٥ط ٢ا٘ؼبْ ٕ٘٣ضٛز فٙط ل ٢ٛد٥سش ٖٛضا زض ػب٤ص لطاض ٔ٣زٞس ٚاظ ػط٤بٖ ٔب٤غ ثطن
زض اقطاف د٥سش ٖٛػّ٥ٌٛط٣ٔ ٢وٙس .زض ػ ٗ٥ظٔبٖ فٙط ؾؼ٥ف ٔٚ ١ّ٥اَ ضا ث ٝقطف ضاسز ٍ٘٣ٔ ٝزاضز ٤ ٚه
ٔؼطا ٢ػجٛض ٢ضا زض ٚسف د٥سش ٖٛثبظ ٔ٣وٙسٔ .ب٤غ ثطن ثٝقٛض آظازا٘ ٝزض ث ٗ٥أ ٗ٤ؼطا ث ٝقطف ٔؼطا٢
ػجطاٖوٙٙس ٜثطا ٢سغ٥٥طار حؼٓ ٔب٤غ ثطن ػط٤بٖ د٥سا ٔ٣وٙس.
ٍٙٞبٔ ٣و ٝثطنٌ٥ط ٢ا٘ؼبْ ٔ٣ضٛز ٚفطبض زض دب٤خٞب ٢ثطن د٥صض ٢ٚث 3 ٝسب ٤ PSI 33ؼ 03 ٣ٙسب 033
( Kpaو ّٛ٥دبسىبَ) ٔ٣ضسس ،ثط ل ٠ٛفطبض ٢فٙط ؾؼ٥ف غّج٣ٔ ٝضٛز ٚ ١ّ٥ٔ ٚاَ ا٘ساظ٥ٌٜط ٢فطبض
ٞب٤سض٥ِٚى ٣ث ٝقطف چخ حطوز ٔ٣وٙس و ٝزض٘ش٥ؼٔ ٝس٥ط ػجٛض ٢د٥سش ٖٛثسش ٝضس ٚ ٜاظ ػط٤بٖ ٔب٤غ
ثطن ث ٝقطف ثطنٞب ٢د٥صض ٢ٚػّ٥ٌٛط٣ٔ ٢وٙس.
ٔمساض وٕ ٣فطبض ث ٝقطف وبِ٥ذط ٚد٥سش ٖٛثطن د٥صض ٢ٚلجُ اظ ا ٗ٤وٚ ٝاَ ا٘ساظ٥ٌٜط ٢فطبض ٞب٤سض٥ِٚى٣
ثسش ٝضٛز ،اسشفبز٣ٔ ٜضٛز و ٝأ ٗ٤مساض فطبض ثطا ٢ثطقطفوطزٖ ِم ٣وبف ٣اسز أب ثطا ٢س٥ِٛس ل٠ٛ
ثطنٌ٥ط ٢وبف٥٘ ٣سز.
38
ظٔب٘ ٣و ٝػط٤بٖ ٔب٤غ ثطن ث ٝقطف وبِ٥ذط ثطن ز٤سى ٣د٥صض ٢ٚلكغ ٔ٣ضٛز ،ضٛظٞب ٢ثطن ػمت ثطا٢
سٕبس ثب زضْ حطوز ٔ٣وٙس .ثطنٌ٥ط ٢ضطٚع ٔ٣ضٛز ٚفطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣زض سٕبٔ ٣س٥سشٓ افعا٤ص
ٔ٤٣بثسٚ .لش ٣فطبض زض ٚاَ ا٘ساظ٥ٌٜط ٢فطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣ث 75 ٝاِ٣ٔ PSI 333 ٣ضسس ،ثط فطبض فٙط ل٢ٛ
غّج٣ٔ ٝضٛز ٚ ١ّ٥ٔ ٚاَ ٚد٥سشٔ ٖٛمساض ث٥طشط ٢ث ٝقطف چخ حطوز ٔ٣وٙس .ا ٗ٤وبض ٔؼطا ٣٤ضا زض اقطاف
ث٥ط ٣٘ٚد٥سش ٖٛثبظ ٔ٣وٙس ٚثٔ ٝب٤غ ثطن اػبظ٣ٔ ٜزٞس اظ ثٚ ٗ٥اَ ث ٝقطف وبِ٥ذط ثطن د٥صض ٢ٚػط٤بٖ
د٥سا وٙس.
ٚاَ سمس ٓ٥ل ٠ٛثطن ،سؼبزَ ثطنٌ٥ط ٢ضا زض ػط٤بٖ سٛلفٞب٘ ٢بٌٟب٘ ٚ ٣دطلسضر ثٚٝسٔ ١ّ٥حسٚزوطزٖ فطبض
ٞب٤سض٥ِٚه ث ٝثطنٞب ٢ػمج ٣ثٟشط ٔ٣سبظز ٚاغالح ٔ٣وٙس .زال ُ٤اسشفبز ٜاظ اٚ ٗ٤اَ لطاض ظ٤ط اسز:
.1زض س٥سشٕ ٣و ٝث ٝثطن ٔطوت (ز٤سى ٚ ٣زضْزاض) ٔؼٟع اسز ،ثطنٞب ٢ز٤سى٥٘ ٣بظ ث ٝل٠ٛ
ظ٤بزسط ٢زاض٘س سب ثٟطٜزٙٔ ٣ٞبسج ٣زض ٔشٛلفوطزٖ ٔٛسط ثٚٝػٛز آٚض٘س.
.2ث ٝػّز ا٘شمبَ ٚظٖ اظ حػ ١ػمت ث ٝحػ ١د٥صض ٚزض ٔٛلغ ثطنٌ٥ط ،٢ل ٠ٛظ٤بز ٢ث ٝحػ ١د٥صضٚ
ٚاضز ٔ٣ضٛز ،ثٙبثطا٥ٔ ٗ٤ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣ثب٤س لسضر ث٥طشط ٢س٥ِٛس وٙس.
39
عشص کاس ٍال زقس٘ن قَٓ تشک
زض ػط٤بٖ ثطنٌ٥طٛ٘ ٢ضٔبَ ٤ب ٚلش ٣و ٝثطن ثطا ٢ا ٗ٥ِٚثبض اسشفبز٣ٔ ٜضٛزٚ ،اَ سمس ٓ٥ل ٜٛثبظ اسز ٥ٞ ٚچ
سأط٥ط٘ ٢ساضزٔ .ب٤غ ثطن اظ ا٘شٟبٚ ٢اَ اظ ث ٗ٥سبح ١وٛچهسط د٥سشٚ ٖٛاضز ٔ٣ضٛز ٚاظ ث ٗ٥سّٙسض وٛچه
ػجٛض وطز ،ٜث ٝقطف ثطنٞب ٢ػمج ٣ذبضع ٔ٣ضٛز.
ٔشٛػ ٝثبض٥س و ٝا٘شٟبٔ ٢ؼطا ٢ذطٚػ ٣د٥سشٚ ٖٛأَ ،سبحز ثعضيسط اظ ا٘شٟبٔ ٢ؼطاٚ ٢ضٚزٚ ٢اَ زاضز.
ظٔب٘ ٣و ٝفطبض ٔب٤غ ثطن ث ٝسطػز زض زاذُ ٚاَ زض ٍٙٞبْ ثطنٌ٥ط ٢ل ٚ ٢ٛضس٤س افعا٤ص ٔ٤٣بثس ،ا ٗ٤وبض
٤ه ل ٠ٛثعضيسط ض ٢ٚد٥سشٔ ٖٛؼطا ٢ذطٚػ ٣و ٝثعضيسط اسز٘ ،سجز ث ٝد٥سشٔ ٖٛؼطاٚ ٢ضٚز ٢وٝ
وٛچهسط اسزٚ ،اضز ٔ٣وٙس .ثب ا ٗ٤وبض ٚاَ ثط ذالف فطبض فٙط ث ٝقطف ٔؼطاٚ ٢ضٚز ٢حطوز ٔ٣وٙس ٚ ٚاَ
ٔطوع ٢ضا ثسش٣ٔ ٝوٙس .ثب ثسشٝضسٖ ٚاَ ،فطبض ثطنٞب ٢ػمت لكغ ٔ٣ضٛز.
40
ضىُ 36 -1زض حبِز ثطنٌ٥ط ٢ضس٤س ٚاَ ٔطوع ٢ثسش٣ٔ ٝضٛز.
ٍٙٞبٔ ٣و ٝفطبض ٔؼطاٚ ٢ضٚز ٢اظ قطف ٔبسشطسّٙسض افعا٤ص ٔ٤٣بثس ثبالذط ٜفطبض ث ٝا٘ساظ ٠وبف ٣ثطا ٢غّجٝ
ثط د٥سشٔ ٖٛؼطا ٢ذطٚػ ٣و ٝثعضيسط اسز ،افعا٤ص ٔ٤٣بثس ٚ ٚاَ زٚثبض ٜثبظ ٔ٣ضٛز ٚث ٝفطبض اؾبفٝضسٜ
ث ٝقطف ثطنٞب ٢ػمج ٣اػبظ ٠ػجٛض ٔ٣زٞس .ثبظضسٖ ٔؼسز ٚاَ ،فطبض زض قطف ٔؼطا ٢ذطٚػ ٣ضا افعا٤ص
ٔ٣زٞس ٚ ٚاَ ضا زٚثبض ٜثسش٣ٔ ٝوٙس .ا ٗ٤وبض چٙس ٗ٤زفؼ ٝزض ٤ه طب٘ ٝ٥سىطاض ٔ٣ضٛز ٚفطبض ثطنٞب ٢ػمت
ضا ثٝقٛض ٔٙبست وٓسط اظ فطبض ثطنٞب ٢ز٤سى ٣د٥صض٣ٔ ٍٝ٘ ٢ٚزاضز.
1.1.1هیکانیشم تزک
ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن اضاث ٝفطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣ضا ث ٝل ٠ٛاغكىبو ٣سجس٣ٔ ُ٤وٙس ٔ ٚؼٕٛالً ث ٝزٛ٘ ٚع ز٤سىٚ ٣
زضْزاض ٔ٣ثبضس٥ٔ .ىب٘٥عْ ثطن زض فػُ ثؼس ٢وشبة ثٝقٛض ٔفػُ سطط٤ح ٔ٣ضٛز.
41
هحصالى تا زَجِ تِ هغالة کساب جذٍل صٗش سا زکو٘ل کٌٌذ.
هاسسشسلٌذس
خ٘سسَى هاسسشسلٌذس
42
اجضإ ضکل صٗش سا ًاهگزاسٕ کٌ٘ذ.
43
هحصالى تِ گشٍجّا زقس٘ن ضًَذ ٍ فؼال٘رّإ صٗش سا دس ٍسکطاج اجشا کٌٌذ.
ٔ .1بسشطسّٙسض ثطن ضا ثبظوبض ٚ ٢ثطضسٞ٣ب ٢الظْ ضا ثط ضٔ ٢ٚبسشطسّٙسض ا٘ؼبْ زاز ،ٜزض غٛضر ِعْٚ
ضفغ ػٛاضؼ ٕ٘بٙ٤س؛
ٔ .2بسشطسّٙسض ثطن ضا لجُ اظ ثسشٝوبضٛٞ ٢اوط ٣وطز ٚ ٜثسشٝوبض ٢وٙٙس؛
.3دب٤خٞب ٢ثطن ضا ثطضس ٚ ٣زض غٛضر ِع ْٚسجس ُ٤وٙٙس؛
.4اظ سٕبٔ ٣فؼبِ٥زٞب ٢وبض ٢ذ٤ٛص ٌعاضش وبض ٢س ٝ٥ٟوطز ٚ ٜث ٝاسشبز اضا ٝ٤وٙٙس.
44
خالصٔ فصل
س٥سشٓ ثطن ٤ى ٣اظ س٥سشٓٞبٞ ٢سا٤ز ٚوٙشطٛٔ َٚسط ث ٝحسبة ٔ٣آ٤س ٚضاثكٔ ١سشم ٓ٥ثب أ ٣ٕٙ٤سبفطاٖ
ٛٔ ٚسط زاضز٤ .ى ٣اظ ٔحطنٞب ٢س٥سشٓ ثطن ٘ٛع ٞب٤سض٥ِٚى ٣اسز و ٝزض أ ٗ٤حطن اظ ػّٓ ٞب٤سض٥ِٚه ٚ
لب٘ ٖٛدبسىبَ اسشفبز ٜضس ٜاسز .س٥سشٓ ثطن ثطا ٢وبٞص سطػزٔ ،شٛلفوطزٖ ٚحفظ ٚؾؼ٥ز سىٖٛ
ٔٛسط ٔٛضز اسشفبز ٜلطاض ٔ٥ٌ٣طز .زض ٔٛسطٞب ث٥طشط اظ س٥سشٓ ثطن زٔٚساض ٢و ٝضبُٔ دساَ ثطن ،ثٛسشط
ثطنٔ ،بسشطسّٙسض ثطن ،دب٤خٞب ٢ا٘شمبَ ٔب٤غ ثطنٚ ،اَٞب ٢وٙشطٔ َٚساض ثطن٥ٔ ،ىب٘٥عْ ثطن زضْزاض،
ٔىب٘٥عْ ثطن ز٤سى٣ٔ ٣ضٛز ،اسشفبز٣ٔ ٜوٙٙس.
دساَ ثطنٔ :ىب٘٥عْ دساَ ثطن ثبػض افعا٤ص ل ٠ٛدب ٢ضا٘ٙس٣ٔ ٜضٛز سب لٚ ٠ٛاضزضس ٜث ٝد٥سش ٖٛسّٙسض اغّ٣
ثطن افعا٤ص ٤بثس .ثطا ٢سطر٥ع ػٛاضؼ س٥سشٓ ثطن ثؼؽ اٚلبر الظْ اسز سب حطوز آظاز دساَ ثطن ،فبغّٝ
٤ب اضسفبع دساَ ثطن سب وف ٔٛسط ٚاضسفبع دساَ ثطن زض حبِز فططزٜضسٖ ضا ثطضس ٚ ٣وٙشط َٚو.ٓ٥ٙ
ثٛسشط ثطن :اظ ثٛسشط ٤ب سم٤ٛزوٙٙس ٠ل ٠ٛدب ٢ضا٘ٙس ٜثطا ٢افعا٤ص ل ٠ٛدب ،ضاحش ٣ضا٘ٙس ٚ ٜاٛٔ ٣ٕٙ٤سط اسشفبزٜ
ٔ٣ضٛز .ثٛسشط زاضا ٢د٥سش ٖٛثعضٌ ٣اسز وٍٙٞ ٝبْ ثطنٌ٥ط ،٢قطف د٥صض ٢ٚآٖ (قطف ٔبسشطسّٙسض) ثٝ
ذأل ا٘ؼٗ ٚقطف ػمت آٖ ث ٝفطبض ٛٞا اضسجبـ د٥سا ٔ٣وٙس .زض اطط اذشالف فطبض ث ٗ٥ز ٚقطف د٥سش ٖٛثٛسشط
فطبض ٔؤطط ٢ثط سكح د٥سشٚ ٖٛاضز ٔ٣ضٛز ٚل ٠ٛلبثُ سٛػ ٚ ٝظ٤بز ثٚٝػٛز ٔ٣آ٤س .ا ٗ٤ل ٜٛثطا٢
فططزٜسبذشٗ ٔب٤غ ثطن ث ١ّ٥ٔ ٝفطبض ٢د٥سش ٖٛثٛسشطٚ ،اضز ٔ٣ضٛز .زض غٛضس ٣و ٝثٛسشط ػٛاضؼ د٥ساوٙس،
ثطن ؾؼ٥ف ضس ،ٜذٛة وبض ٕ٘٣وٙس ٕٞچٙبٖ ثطا ٢ثطنٌ٥ط ٢ثب٤س ث ٝدساَ ل ٠ٛاؾبفٚ ٣اضز و.ٓ٥ٙ
ٔبسشطسّٙسض ثطنٔ :بسشطسّٙسض ثطن ٚظ٥ف ١دٕخوطزٖ ٔب٤غ ثطن سحز فطبض ثٔ ٝساضٞب ٢ثطن ضا زاضز .زض
غٛضر ػٛاضؼزاضشٗ ٔبسشطسّٙسض س٥سشٓ ثطن ؾؼ٥ف ٔ٣ضٛز؛ ٕٔىٗ اسز ثطنٞب زض حبِز ػبْ ثبل٣
ثٕب٘ٙس ٚآظاز ٘ط٘ٛس ،حطوز آظاز دساَ ثطن ث٥ص اظ حس ضٛز ٚزض غٛضس ٣وٛٞ ٝا ثٔ ٝبسشطسّٙسض ٘فٛش وطزٜ
ثبضس ،دساَ ثطن ٘طْ ضس ،ٜحبِز اسفٙؼ ٣د٥سا ٔ٣وٙس ٚثطا ٢ثطنٌ٥ط ٢ثب٤س چٙس ٗ٤ثبض دساَ ثطن ضا فطبض
ز.ٓ٥ٞ
دب٤خٞب ٢ا٘شمبَ ٔب٤غ ثطن :ثطا ٢ا٘شمبَ ٔب٤غ ثطن ث ٝلسٕزٞبٔ ٢رشّف س٥سشٓ ثطن ،اظ دب٤خٞب ٢ا٘شمبَ زض
زٛ٘ ٚع فّع ٚ ٢وطٔچ٤ ٣ب ا٘ؼكبفدص٤ط اسشفبز٣ٔ ٜضٛز.
45
ٚاَ وٙشط َٚسفبٚر فطبض ٔساضٞب ٢س٥سشٓ ثطن :زض ٔٛسطٞب ٣٤ؤ ٝبسشطسّٙسض آٟ٘ب زٔ-ٚساض ٢اسز ٤ؼ ٣ٙزٚ
دب٤خ ذطٚػ ٣زاض٘سٞ ،طٌب ٜزض ٤ى ٣اظ ٔساضٞب ػبضؾ ٝد٥سا ضٛز ،سٛاٖ س٥سشٓ ثطن ث٘ ٝػف وبٞص د٥سا
ٔ٣وٙس؛ زض چٛٔ ٗ٥ٙاضز ٢الظْ اسز و ٝضا٘ٙس ٜاظ ذطاث ٣ثٚٝػٛزآٔس ٜاقالع د٥سا وٙس .ثطا ٢ا ٗ٤وبض ،چطاؽ
ػالٔززٙٞس ٣٤ٜضا٘ٙس ٜضا اظ ٚؾؼ٥ز اؾكطاض ٢آٌب٣ٔ ٜسبظز .ثطا ٢ػالٔززازٖ اظ ٚاَ وٙشط َٚسفبٚر فطبض
اسشفبز٣ٔ ٜوٙٙس.
ٚاَ ا٘ساض٥ٌٜط ٢فطبض ٞب٤سض٥ِٚىٔ ٣ب٤غ ثطن :اٚ ٗ٤اَ زض سٕبْ ٔٛسطٞب ٣٤و ٝس٥سشٓ ثطن د٥صض ٢ٚآٟ٘ب
ز٤سى ٚ ٣س٥سشٓ ثطن ػمت آٟ٘ب ٘ٛع ٔ٥ىب٘٥عْ زضْزاض اسز ،اسشفبز٣ٔ ٜضٛزٚ .اَ ا٘ساظ٥ٌٜط ٢فطبض
ٞب٤سض٥ِٚىٔ ٣ب٤غ ثطن اظ فؼبِ٥ز ٚػّٕىطز وبُٔ س٥سشٓ ثطن ز٤سى ٣د٥صض ٚسب ظٔب٘ ٣و ٝفطبض 75اِ٣
PSI 125ث ٝس٥سشٓ ثطن زضْزاض فطسشبز ٜضٛز ،ػّ٥ٌٛط٣ٔ ٢وٙس ٤ؼ ٣ٙػّٕىطز آٖ ضا ث ٝسأذ٥ط ٔ٣ا٘ساظز.
ا ٗ٤وبض اػبظ٣ٔ ٜزٞس سب ثطنٞب ٢د٥صض ٚ ٚػمت ٔٛسط زض ٤ه ظٔبٖ ثٝضىُ ػٛض ٣٤ٜػُٕ وٙٙس.
ٚاَ سمس ٓ٥ل ٠ٛثطنٚ :اَ سمس ٓ٥ل ٠ٛثطن ،سؼبزَ ثطنٌ٥ط ٢ضا زض ػط٤بٖ سٛلفٞب٘ ٢بٌٟب٘ ٚ ٣دطلسضر
ثٚٝسٔ ١ّ٥حسٚزوطزٖ فطبض ٞب٤سض٥ِٚه ث ٝثطنٞب ٢ػمج ٣ثٟشط ٔ٣سبظز ٚاغالح ٔ٣وٙس.
ٔىب٘٥عْ ثطن٥ٔ :ىب٘٥عْ ثطن اضاث ١فطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣ضا ث ٝل ٠ٛاغكىبو ٣سجس٣ٔ ُ٤وٙس ٔ ٚؼٕٛالً ث ٝزٛ٘ ٚع
ز٤سى ٚ ٣زضْزاض ٔ٣ثبضس.
ثطا ٢ثبظ ٚثسشٝوبض ٢سٕبٔ ٣دطظٜٞب ٢س٥سشٓ ثطن ثٟشط ث ٝوشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙىٛٔ ٣سط ٔطاػؼ ٝضٛز.
46
سَاالذ فصل اٍل
.1زض ٔحطن ٞب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن اظ وساْ لب٘ ٖٛاسشفبز ٜضس ٜاسز؟
ز) لب٘ ٖٛثط٘٣ِٛ ع) لب٘ٔ ٖٛب٤ؼبر اِف) لب٘ ٖٛاضضٕ٥سس ة) لب٘ ٖٛدبسىبَ
.2چطا زض س٥سشٓ ثطن اظ ثٛسشط اسشفبز٣ٔ ٜضٛز؟
ز) ثطا ٢وبٞص ظٔبٖ ثطنٌ٥ط٢ ع) ثطا ٢ػّ٥ٌٛط ٢اظ ِ٥ىٔ ٣ب٤غ ثطن
.3وساْ ٤ه اظ زال ُ٤ظ٤ط ٔ٣سٛا٘س ثبػض ثطنٌ٥ط ٢ذٛزثٝذٛز ٢ضٛز؟
ة) ثٙسش ٔؼطا ٢ػجطاٖوٙٙسٔ ٠رعٖ اِف) افعا٤ص ٔب٤غ ثطن زض ٔرعٖ
ز) ٘فٛش ٛٞا زض س٥سشٓ ٞب٤سض٥ِٚى٣ ع) ِ٥ىٔ ٣ب٤غ ثطن اظ دب٤خٞب
.4چطا اظ ٚاَ وٙشط َٚسفبٚر فطبض زض ٔساضٞب ٢س٥سشٓ ثطن اسشفبز٣ٔ ٜضٛز؟
ة) آٌبٜضسٖ ضا٘ٙس ٜاظ ذطاث ٣زض ٤ى ٣اظ ٔساضٞب ٢س٥سشٓ ثطن
ز) آٌب ٣ٞضا٘ٙس ٜاظ وبٞص لسضر ثطنٌ٥ط ٢زض ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن
ٞ .5طٌبٚ ٜاَ ا٘ساظ٥ٌٜط ٢فطبض ٞب٤سض٥ِٚىٔ ٣ب٤غ ثطن زض ٔٛسطٞب ٣٤و ٝس٥سشٓ ثطن د٥صض ٢ٚآٟ٘ب
ز٤سى ٚ ٣س٥سشٓ ثطن ػمت آٟ٘ب اظ ٘ٛع زضْزاض ثبضسٚ ،ػٛز ٘ساضش ٝثبضس؛ چ ٝاسفبل ٣ضخ ٔ٣زٞس ؟
47
ز) ثطنٞب ٢ز٤سى ٣ظٚزسط فؼبَ ضس ٚ ٜاضاثٞٝب ٢د٥صض ٚلفُ ٔ٣ض٘ٛس
.6چطا اظ س٥سشٓ ثطن زض ٔٛسط اسشفبز٣ٔ ٜضٛز سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.7اػعا ٢س٥سشٓ ثطن زٔ-ٚساض ٢ضا ٘بْ ثجط٤س.
ٚ .8ظ٥فٔ ١حطن ٞب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن چ٥سز ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.9قطظ وبض ٔحطن ٞب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.10ػس َٚظ٤ط ضا سىٕ ُ٥و٥ٙس:
دساَ ثطن
ثٛسشط ثطن
ٔبسشطسّٙسض
د٥سشٔ ٖٛبسشطسّٙسض
ثطٌطززٙٞس٠ فٙط
د٥سشٖٛ
48
دب٤خٞب ٢ا٘شمبَ ٔب٤غ
ثطن
ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن
49
.14اػعا ٢ثٛسشط ضا زض ضىُ ظ٤ط ٘بٌْصاض ٢و٥ٙس.
51
فصل دوم
.2زض حػ ١د٥صضٛٔ ٢ٚسطٞب ٢ذف٥ف ٝوساْ ٘ٛع ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن اسشفبز٣ٔ ٜضٛز؟
.3ث٘ ٝظط ضٕب اظ ث٥ٔ ٗ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٚ ٣زضْزاض وساْ ٤ه ثٟشط اسز؟ چطا؟
52
آذط ٗ٤ػعء اظ س٥سشٓ ثطن ٞب٤سض٥ِٚى٥ٔ ،٣ىب٘٥عْ ثطن اضاث ٝاسز .فطبض ٞب٤سض٥ِٚه ٚاضزضس ٜث ٝا ٗ٤س٥سشٓ
سٛسف ٤ه سّٙسض ٚد٥سش ٖٛث٘ ٝبْ ُ٤ٚسّٙسض ث ٝل ٠ٛفطبض ٢سجس٣ٔ ُ٤ضٛز .ا ٗ٤ل٥٘ ٜٛع ثب فططزٖ دطظٜٞب٢
اغكىبو ٣ث٘ ٝبْ ِ٥سض ثطن ث ٝدطظٜٞب ٢زٍ٤ط ٢ث٘ ٝبْ ز٤سه ثطن ٤ب زضْ و ٝثب اضاث ٝزٚضاٖ ٔ٣وٙٙس،
اغكىبن ا٤ؼبز ٔ٣وٙس ٚثبػض وبٞص سطػز اضاثٞٝب ٚزض ٟ٘ب٤ز وبٞص سطػز ٔٛسط ٔ٣ضٛز.
ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن اضاث ،ٝل ٠ٛدب ٢ضا٘ٙس ٜضا ث ٝل ٠ٛاغكىبو ٣سجس٣ٔ ُ٤وٙس ٚا ٗ٤ل ٠ٛاغكىبو ٣ثبػض س٥ِٛس
سؼؼٙٔ ُ٥ف ٣ضسٙٔ ،ٜؼط ث ٝوبٞص سطػز ٚسٛلف ٔٛسط ٔ٣ضٛزٔ .ىب٘٥عْ ثطن ث ٝزٛ٘ ٚع سمس٣ٔ ٓ٥ضٛز:
٥ٔ .1ىب٘٥عْ ثطن زضٔ٣
٥ٔ .2ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣ضىُ (.)1-2
53
1.1ساختواى هیکانیشم تزک درهی
زض اٛ٘ ٗ٤ع ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ،زضْ ثٕٞ ٝطا ٜسب٤ط اضاث ٝزٚضاٖ ٔ٣وٙس .ثؼؿ ٣اظ اػعا ٟٓٔ ٢ا٥ٔ ٗ٤ىب٘٥عْ ث ٝضطح
ظ٤ط اسز:
صفحٔ ػقثٖ ٗا زآٍ تشک :سب ٠ٚثطن و ٝث٘ ٝبْ غفح ١ػمج ٣ثطن ٤ ٓٞبز ٔ٣ضٛز٤ ،ه غفح ١فّع ٢فٛالز٢
اسز و ٝثٝقٛض ٔحىٓ ث ٝاسذٙسَ ٤ب وبٚض اوسُ (حػٚ )ٝغُ ٔ٣ثبضس .ا ٗ٤غفح ٝطبثز اسز ٚزٚضاٖ
ٕ٘٣وٙس (ضىُ.)3-2
سب ٠ٚثطن ٤ه اسىبء اسبس ٣ضا ثطا ٢س٥سشٓ ثطن آٔبز٣ٔ ٜوٙس٘ .مك ١اسىبئُ٤ٚ ،٣سّٙسض ٕٞچٙبٖ فٙطٞب٢
ثطٌطززٙٞس ٜضٛظ-ثطن ٚثؼؿ ٣اظ ثبظٞٚب ٢ازػسزوٙٙس ٜث ٝسب ٠ٚثطن ٤ب غفح ١فّعٔ ٢حىٓ ٔ٣ضٛز .سب٠ٚ
ثطن زاضا٤ ٢ه سىٌٝ٥ب ٜثطا ٢ضٛظٞب ٢ثطن ٔ٣ثبضس .ضٛظٜٞب ٢ثطن ٔ٣سٛا٘س ثط ض ٢ٚآٖ حطوز وٙس.
54
ضىُ 3 -2سب ٠ٚثطن
ضَصّإ تشک :ضٛظٞب ٢ثطن و ٝثط ض ٢ٚآٟ٘ب ِ٥سض ثطن دطچ٤ ٣ب چسجب٘س٣ٔ ٜضٛز ٚسٛسف د ٚ ٗ٥فٙط ثٝ
سب ٠ٚثطن ٔشػُ ٔ٣ضٛز؛ ظٔب٘٣و ٝضا٘ٙس ٜدساَ ثطن ضا فطبض ٔ٣زٞس ،فطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣اظ ُ٤ٚسّٙسض ثٝ
ضٛظٞب ثط ذالف ػٟز چطذص زضْ لٚ ٜٛاضز ٔ٣وٙس .ثب ا ٗ٤وبض اغكىبو ٣س٥ِٛس ٔ٣ضٛز و ٝا٘طغ ٢حطو ٣ضا
ث ٝا٘طغ ٢حطاضس ٣سجس٣ٔ ُ٤وٙس (ضىُ.)4-2
ٍٗل سلٌذسُ٤ٚ :سّٙسض ث ٗ٥ز ٚضٛظ لطاض ٔ٥ٌ٣طز ٚث ٝسرز ثطن ٚغُ ٔ٣ضٛزٔ .ؼٕٛالً ثٙٔ ٝظٛض ثطٌطز
ضٛظٞب ثٛٔ ٝلؼ٥ز ا ٣ِٚذٛز دس اظ دب٤بٖ ػُٕ ثطنٌ٥ط ٢اظ ز ٚػسز فٙط ثطٌطززٙٞس ٜث ٗ٥ز ٚضٛظ اسشفبزٜ
ٔ٣ضٛز (ضىُ.)6-2
اسىبء ضٛظٜٞب ١ٕٞل ٣٤ٜٛضا و ٝضٛظٞب ٢ثطن ث ٝزضْ ٚاضز ٔ٣وٙس ،سحُٕ ٔ٣وٙس .ثٙبثطا ٗ٤ثب٤س ذ ٣ّ٥سرز
ٚلبثُ اقٕٙ٥بٖ ثبضس .ثؼؿ ٣اظ س٥سشٓٞب زاضا٤ ٢ه اسىبء ثطاٞ ٢ط ز ٚضٛظ ٚثؼؿ ٣زٍ٤ط زاضا ٢ز ٚاسىبء ثٛزٜ
وٞ ٝط اسىبء ثطا٤ ٢ه ضٛظ ٔ٣ثبضس.
فٌش تشگطردٌّذٓ ضَص تشک :فٙطٞب ٢ثطٌطززٙٞس ٜفٙطٞب ٣٤اسز و ٝضٛظٞب ٢ثطن ضا ث ٝػب ٢اِٚص
ثطٌطز ٔ٣زٞس ٤ب ضٛظٞب ٢ثطن ضا ث ٝقطف زٚض اظ زضْ وص ٔ٣وٙس .زض ثؼؿ ٣اظ س٥سشٓٞب فٙطٞب٢
ثطٌطززٙٞس ٜثطا ٢وٙشط َٚازػسز اسٔٛبس٥ه وٕه ٔ٣وٙس.
ًگْذاسًذٓ ضَصّا :دطظٜٞبٍٟ٘ ٢ساض٘س ٠ضٛظٞب فٙطٞب ٚدٞٗ٥ب ٣٤ا٘س و ٝضٛظٞب ٢ثطن ضا ث ٝقطف سب ٠ٚثطن
ٍ٘٣ٔ ٝزاضز.
دسم تشک :زضْ ثطن ٤ه سكح اغكىبو ٣ضا ثطا ٢ػُٕوطزٖ ضٛظٞب ٢ثطن آٔبز٣ٔ ٜسبظزؤ ٝؼٕٛالً اظ ٔٛاز
چسٖ ٔرػٛظ ثب ٞسا٤ز حطاضس ٣ذٛة ٔ ٚمب ْٚزض ثطاثط سب٥٤سٌ٣ٔ ٣ثبضس .اِجش ٝثؼؽ اٚلبر زضْ اظ ٔٛاز
إِ ٣ٕ٥٘ٛو ٝزاضا ٢ال ٣٤ٝ٤اظ ٔٛاز چسٖ اسز ٘٥ع سبذش٣ٔ ٝضٛز .ظٔب٘ ٣و ٝزضْ ٚضٛظٞب ثب ٤ ٓٞىؼب
ٔ٣ض٘ٛس ٤ب ثب ٓٞسٕبس د٥سا ٔ٣وٙٙس ،ا٘طغ ٢حطوٚ ٣اسك٘ ١مّ ١٥زض حبَ حطوز ث ٝا٘طغ ٢حطاضس ٣سجسُ٤
ضس ،ٜسذس ا ٗ٤حطاضر زض ٛٞا دطاوٙس٣ٔ ٜضٛز (ضىُ.)7-2
57
زضْ ثطن ثٕٞ ٝطا ٜاضاث ٝزٚضاٖ ٔ٣وٙس .ثؼؿ ٣اظ س٥سشٓ ٞب ٢ثطن «ٞت» ٚ ُ٤ٚثُّجطًٞٙ٤ب ٢اضاث ٝضا ٘٥ع زض
ذٛز ػب٣ٔ ٢زٞس .اٌط زضْ زاضاٞ« ٢ت» ثبضس ٤ه ٔحُ ٔ٘ٛشبغ ٘ ٚػت ٔسشحىٓ ثطأ ٢ؼٕٛػ ١سب٤ط ُ٤ٚ ٚ
زاضز .اٌط زضْ ٞ ٚت ػسا ثبضٙسٞ ،ت ٤ه ٔحُ ٘ػت ٔسشحىٓ ثطا ٢زضْ ٚ ُ٤ٚ ،سب٤ط ٔ٣ثبضس.
زضْ ثطن ثب٤س ثٝقٛض وبُٔ زا٤طٔٓٞ ٚ ٢ٚطوع ثب اسذٙسَ ٤ب اوسُ ثبضس .اٌط زضْ ثطن دَز ثبضس ٚسبة زاضشٝ
ثبضس ٤ٚب ثب اسذٙسَ ٚاوسُ ٔٓٞطوع ٘جبضس ،دساَ ثطن ؾطث٣ٔ ٝظ٘س.
ثٙٔ ٝظٛض وبٞص ظٔبٖ ػىساِؼُٕ ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ٚػّ٥ٌٛط ٢اظ دبٗ٥٤ضفشٗ ث٥ص اظ حس دساَ ثطن ٍٙٞبْ
ثطنٌ٥ط ،٢ثب٤س فبغّ ٝث٥ِ ٗ٥سضٞب ٚزضْ س٥سشٓ ثطن زضٔ ٣زض حس ٔٙبست سٙظ ٓ٥ضٛز .ثطػال ٜٚثٔ ٝطٚض
ظٔبٖ ،زض اطط ثطنٌ٥ط ٢ؾربٔز ِ٥سضٞب وبٞص ٔ٤٣بثس ٚا ٗ٤فبغّ ٝافعا٤ص ٔ٤٣بثس ث ٗ٥ٕٞ ٝزِ ُ٥زض
ٔ٥ىب٘٥عْٞب ٢ثطن زضٔ ٣ثطا ٢سٙظ ٓ٥ا ٗ٤فبغّ ٝاظ ٔ٥ىب٘٥عْ سٙظ٤ ٓ٥ب ازػسز زسش٤ ٣ب اسٔٛبر اسشفبزٜ
ٔ٣ضٛز .زض ٔ٥ىب٘٥عْ ازػسز زسش ٣ا ٗ٤فبغّ ٝثب٤س ث ٝغٛضر زسش ٣سٙظ ٓ٥ضٛز .أطٚظ ٜزض اوظط ٔٛسطٞب٢
ذف٥ف ٝثب س٥سشٓ ثطن زضٔ٥ٔ ،٣ىب٘٥عْ ازػسز اسٔٛبر ٔٛضز اسشفبز ٜلطاض ٔ٥ٌ٣طز ٚسٙظ ٓ٥فبغّ ٝث٥ِ ٗ٥سض
ٚزضْ ث ٝغٛضر اسٔٛبر سٙظ٣ٔ ٓ٥ضٛز.
زض ث٥طشط ٔٛسطٞب ٢زاضا٥ٔ ٢ىب٘٥عْ زضٔ ٣سٙظ ٓ٥ضٛظٞب اظ قط٤ك ٤ه سٛضاخ ،ثب اسشفبز ٜاظ ٤ه د٥چىص ،ثبظٚ
٤ب ل٥س ازػسز ضا اظ ٌطاض ٢ازػسز ث ٝا٘ساظٔ ٣ّ٥ٔ 5 .1 ٠شط زٚض سبذش ،ٝثب اسشفبز ٜاظ اثعاض ٔرػٛظ ٔكبثك
ضىٌُ 8-2طاض ٢ازػسز ضا زٚضاٖ ز٥ٞس سب فبغّ ١ضٛظٞب سٙظ ٓ٥ضٛز.
58
1.1.1انواع هیکانیشم تزک درهی نظز ته اتصال شوسها
ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن زضٔ ٣ث ٝسٛ٘ ٝع سمس ٓ٥ثٙس٣ٔ ٢ضٛز .ضىُ (.)9-2
.1س٥سشٓ ثطن زضٔ ٣سٕ٥ذّىس ٤ب سبز(simplex) ٜ
.0س٥سشٓ ثطن زضٔ ٣زٚدّىس (زاضا ٢ز ُ٤ٚ ٚسّٙسض)
.3س٥سشٓ ثطن زضٔ ٣سِط(Servo) ٚٚ
ضً٘ س٥ب٘ ٜطبٖزٙٞسٔ ٠مساض سٛظ٤غ ل ٠ٛثطنٌ٥ط ٢زض ٍٙٞبْ ثطنٌ٥طٛٔ ٢سط اسزٞ .طچ ٝضً٘ س٥ب ٜث٥طشط
ثبضس ،زض آٖ لسٕز ل ٠ٛثطنٌ٥ط ٢ث٥طشط ػُٕ ٔ٣وٙس ٚزض٘ش٥ؼ ٝسب٥٤سٌ ٣ضٛظٞب ث٥طشط ذٛاٞس ثٛز.
ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن زضٔ ٣سٕ٥ذّىس زاضا٤ ٢ه ضٛظ ٔحطن ٤ ٚه ضٛظ ٔشحطن اسز٤ .ه ُ٤ٚسّٙسض ثب زٚ
د٥سش ٖٛزض ثبال ٢سب ٠ٚثطن ٘ػت ضس ٜاسز ٞ ٚط ز ٚضٛظ ث ٝلسٕز دب ٗ٥٤سب ٠ٚثطن اسىبء ٔ٣وٙٙس.
ثطن قٛض ٢ز٤عا ٗ٤ضس ٜاسز و٤ ٝه ضٛظ زاضا ٢لسضر (ضٛظ ٔحطن) ٚضٛظ زٍ٤ط ثس ٖٚلسضر ٤ب لسضر وٓ
اسز (ٔشحطن) .اِجش ٝظٔب٘ ٣وٛٔ ٝسط ضٛ٤ضس ٤ؼ ٣ٙػمت ٔ٣ضٚز ضٛظٞبٔ ٢حطن ٔ ٚشحطن سغ٥٥ط ٔ٣وٙٙس.
ث ٝا ٗ٤زِ ُ٥وٛٔ ٝسط زض حبِز د٥صض ٚحطوز ث٥طشط زاضز .اظ ٗ٥ٕٞض ،ٚضٛظ ٔحطن زض حبِز حطوز د٥صضٚ
زاضا ٢سب٥٤سٌ ٣ث٥طشط ٘ظط ث ٝضٛظ ٔشحطن اسز .أطٚظ ٜث ٝزِ٘ ُ٥ػت سبز ٠ثطن دبضن (ثطن زسش )٣ثط
59
ض ٢ٚا٥ٔ ٗ٤ىب٘٥عْ ثطن ٚلٕ٥ز دب ٗ٥٤قطاح ٚ ٣س٥ِٛس آٖ ،اظ اٛ٘ ٗ٤ع اسػبَ ضٛظٞب زض اضاثٞٝب ٢ػمت
ٔٛسطٞب ٢اضظاٖ لٕ٥ز اسشفبز٣ٔ ٜضٛز (ضىُ .)10-2
زض اٛ٘ ٗ٤ع ٔ٥ىب٘٥عْ اظ زُ٤ٚ ٚسّٙسض و٤ ٝى ٣زض لسٕز ثبال ٚزٍ٤ط ٢زض لسٕز دب ٗ٥٤آٖ لطاض زاضز اسشفبزٜ
ٔ٣ضٛز (ضىُ.)11-2
اٛ٘ ٗ٤ع ٔ٥ىب٘٥عْ اظ ٍ٘ب ٜظبٞطٔ ٢ب٘ٙس ٘ٛع سٕ٥ذّىس اسز؛ ثب ا ٗ٤سفبٚر و ٝزض ا٥ٔ ٗ٤ىب٘٥عْ سىٌٝ٥ب٤ ٜب
اسىبء ضٛظٞب زض لسٕز دب ٗ٥٤طبثز ٘جٛز ٜثّىٔ ٝشحطن اسز ٚسٛسف ٤ه ٔ ١ّ٥ضاثف ،و ٝق َٛآٖ ثطا٢
ازػسز ضٛظٞب ٘٥ع لبثُ سٙظ ٓ٥اسز ،ث٤ ٝىسٍ٤ط ٔطسجف اسز (ضىُ.)12-2
زض حبِز ػبز ٢وٛٔ ٝسط ٘٥بظ ث ٝثطن ٘ساضز ،ضٛظٞب قٛض ٢سٙظ٣ٔ ٓ٥ض٘ٛس و ٝفبغّ ١وٕ ٣ث ٗ٥زضْ ٥ِ ٚسضٞب٢
ثبال ٢ضٛظ ٚػٛز زاضش ٝثبضسٚ .لش ٣ضا٘ٙس ٜدساَ ثطن ضا فطبض ٔ٣زٞس ،فطبض ٔب٤غ ثطن زض ٔبسشطسّٙسض
افعا٤ص ٤بفش ،ٝثُ٤ٚ ٝسّٙسض ٞسا٤ز ٔ٣ضٛز ،د٥سشٖٞٛب ٢زاذُ ُ٤ٚسّٙسض زض اطط فطبض ٔب٤غ ثطن اظ ٤ىسٍ٤ط
زٚض ضس ،ٜضٛظٞب ٢ثطن ضا ث ٝقطف زضْ حطوز ٔ٣زٞس ٚضٛظٞب ث ٝسكح زاذّ ٣زضْ ٔ٣چسجٙس ٚػُٕ
ثطنٌ٥ط ٢ا٘ؼبْ ٔ٣ضٛز.
ًکسِ :ػُٕ ٤ servo actionب فط ٚضفشٗ ِ٥سض زاذُ زضْ ٤ى ٣اظ ذػٛغ٥بر ثطنٞب ٢زضٔ ٣اسز و ٝاٗ٤
ػُٕ زض اطط چطذص زضْ ٚطبثز ثٛزٖ ِ٥سض زض ٍٙٞبْ ثطنٌ٥ط ٢زض زضْ ثٚ ٝػٛز ٔ٣آ٤س ٚل ٠ٛثطنٌ٥ط ٢ضا
افعا٤ص ٔ٣زٞس.
61
ثطاٚ ٢اؾحسبذشٗ ا ٗ٤ل٠ٛن ٔظبَ ضا زض ٘ظط ٔ٥ٌ٣طٓ٤؛ فطؼ و٥ٙس سطّ٤ط ٤ه ٔٛسط وصوٙٙسٔ ٜب٘ٙس ضىُ
٘بٌٟبٖ اظ ل٥س ذٛز ػسا ضس ٚ ٜسطّ٤ط ضٞب ٔ٣ضٛز .زض ا ٗ٤حبِز سٛلف سطّ٤ط ثٚ ٝؾؼ٥ز سمٛـوطزٖ ثط سكح
سطن ثسشٍ ٣زاضزٞ .طٌب ٜسطّ٤ط اظ لسٕز د٥طب٘٤ ٣ؼ ٣ٙد٥صض ٚثب ظٔ ٗ٥سٕبس د٥سا وٙس ،سط چٍٙه سطّ٤ط ثٝ
فط ٚضفشٗ زض ظٔ ٗ٥سٕب ُ٤زاضز ٛٔ ٚػت سٛلف سط٤غ سطّ٤ط ٔ٣ضٛز .ا ٗ٤ػُٕ ضا ػُٕ ذٛزوبض ٤ب Servo-
actionثطنٌ٥طٙ٤ٌٛ٣ٔ ٢س ٞ ٚطٌب ٜسطّ٤ط اظ ػمت ثب ظٔ ٗ٥سٕبس وطز ٚ ٜوص ضٛز ،ذبغ٥ز فطٚضفشٗ
٘ٛن چٍٙه زض آٖ اظ ث ٗ٥ضفش ،ٝسٛلف آٖ ثب سأذ٥ط غٛضر ٔ٥ٌ٣طز (ضىُ .)13-2
زض غٛضر ػبضؾٝزاضشٗ ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن زضٔ ٣ػال ٓ٤ظ٤ط ثٚٝػٛز ٔ٣آ٤س .اِجش ٝزال ٣ّ٤و ٝشوط ٔ٣ضٛز ث٥طشط
ٔطثٛـ ث٥ٔ ٝىب٘٥عْ ثطن زضٔ ٣اسز ٕٔ ٚىٗ زال ُ٤زٍ٤طٚ ٓٞ ٢ػٛز زاضش ٝثبضس ؤ ٝطثٛـ ث ٝزٍ٤ط
ثرصٞب ٢س٥سشٓ ثطن ٔ٣ضٛز.
.1دساَ زض حبِز دب ٗ٥٤لطاض ٔ٥ٌ٣طز ٤ب حبِز اسفٙؼ ٣زاضز.
زال:ُ٤
٥ِ ىٔ ٣ب٤غ ثطن زض س٥سشٓ
ٚ ػٛز ٛٞا زض س٥سشٓ ثطن
ازػسز٘جٛزٖ فبغّ ١ضٛظٞب ٢ثطن
62
.2ثطن وص ٔ٣وٙس.
زال:ُ٤
ازػسز٘جٛزٖ فبغّ ١ضٛظٞب ٢ثطن
چسج٥سٖ ٤ ٚب ٤دظزٖ د٥سش( ٖٛد٥سشُ٤ٚ ٖٛسّٙسض)
ذطاةضسٖ فٙط ثطٌطززٙٞسٜ
.3تشک خَب کاس ًوٖ کٌذ ٍ تاٗذ قَُ اضافٖ تِ خذال تشک ٍاسد ضَد
چطةضسٖ ِ٥سضٞب ٢ثطن
سٙظ٘ٓ٥جٛزٖ ضٛظٞب ٢ثطن
سٛذشٗ ِ٥سضٞب ٢ثطن
غ٥مّ ٚ ٣ض٥ط٣٤ٝضسٖ سكح زضْ
چسج٥سٖ د٥سشٖٞٛبُ٤ٚ ٢سّٙسض
٥ِ ى ٣زض س٥سشٓ ثطن
سب٥٤سٌ٥ِ ٣سضٞب ٢ثطن
63
سٍش تاصکاسٕ ،تشسسٖ ،سفغ ػاسضِ ٍ تسسِکاسٕ ه٘کاً٘ضم دسهٖ
ًکاذ اٗوٌٖ
غجبض س٥ِٛسضس ٜسٛسف سب٥٤سٌ٥ِ ٣سضٞب ٕٔىٗ اسز زاضاٛٔ ٢از آظثسز ثبضس و ٝثطا ٢سالٔش ٣ث ٝضسر ٔؿط
اسزٞ .طٌع آٖ ضا اظ قط٤ك ٛٞا ٢فططز ٜثٔ ٝح٥ف ا٘شمبَ ٘س٥ٞس ٚسٙفس ٘ى٥ٙس.
زض ظٔبٖ وبض ض ٢ٚثطنٞب ثب٤س اظ ٔبسه ا ٣ٕٙ٤اسشٙسضز اسشفبز ٜو٥ٙس (ضىُ .)14-2
ثطا ٢دبنوبض ٢اػعا ٢س٥سشٓ ثطن اظ دكط٤ َٚب ٔحَّٞٛب ٣٤و ٝزاضا ٢دكطٞ َٚسشٙس ،اسشفبز٘ ٜى٥ٙس .ثب٤س اظ
ٔحَّٞٛبٔ ٢رػٛظ ٤ب اِىُ غٙؼش ٣اسشفبز ٜو٥ٙس (ضىُ.)15-2
64
ضىُ 15 -2دبنوبض ٢اػعا ٢ثطن ثب اسذطٔ ٢رػٛظ
دس اظ سحّ٘ ُ٥شب٤غ آظٔب٤صٞب ٚاقٕٙ٥بٖ اظ ٘٥بظ ث ٝثبظوطزٖ ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن زضٔ ٣ػٟز ضفغ ػٛاضؼ ٚا٘ؼبْ
سطٔ ٓ٥الساْ ث ٝثبظوطزٖ ا٥ٔ ٗ٤ىب٘٥عْ ٔ٣ضٛز.
ثطا ٢ثبظوبض٥ٔ ٢ىب٘٥عْ ثطن زضٔ ٣اظ ضٛٔ ٢ٚسط ثب٤س سؼ٥ٟعار ػب٘ج ٣آٖ ٔكبثك زسشٛضاِؼُٕ وشبة ضإٙٞب٢
سر٥ٙى ٣سطٔ ،ٓ٥اثشسا ثبظ ٚثطضسٞ٣بٔ ٢طثٛق ٝا٘ؼبْ ضٛز .ثٝقٛض ػٕ ْٛا ٗ٤السأبر ػجبضسٙس اظ:
ضىُ 16-2
65
.2لسٕز ػمت ٔٛسط ضا سٛسف ػه ثبال وطز ،ٜظ٤ط آٖ ٤ه اسىبء (ذطن) لطاض ز٥ٞس (ضىُ.)17-2
ضىُ 17-2
ضىُ18-2
.4زضْ ثطن ػمت ضا ػسا و٥ٙس( .ضىُ )19-2
ثطن دبضن ضا آظاز و٥ٙس ٚزضْ ثطن ضا ػسا و٥ٙس.
اٌط زضْ ثطن ث ٝآسب٘ ٣ػسا ٕ٘ ٣ضٛزٔ ،طاحُ
ظ٤ط ضا ا٘ؼبْ ز٥ٞس:
66
زٍ٤ط ٌطاض ٢ازػسزوٙٙس ٜضا زٚض ز٥ٞس سب ضٛظٞب
آظاز ضٛز ،سذس زضْ ضا ذبضع و٥ٙس( .ضىُ -2
)20
ضىُ 20-2
.5لكط زاذّ ٣زضْ ثطن ضا ثطضس ٣و٥ٙس.
سٛسف ٌ٥غ ٔرػٛظ ٤ب ٌ٥غ ٔطبث ٝآٖ لكط زاذّ ٣زضْ ضا ا٘ساظ٥ٌٜط ٢و٥ٙس .زض ضىُ زٛ٘ ٚع ٌ٥غ ٕ٘ب٤ص
زاز ٜضس ٜاسزٔ .مساض ا٘ساظ٥ٌٜط٢ضس ٜضا ثب ٔمساض اسشٙسضز وشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙىٔ ٣مب٤س ٝو٥ٙس .زض غٛضس٣
و ٝلكط زاذّ ٣ثعضيسط اظ ا٘ساظ ٠اسشٙسضز اسز زضْ ضا سجس ُ٤و٥ٙس( .ضىُ)21-2
ضىُ21-2
سكٛح زاذّ ٣زضْ ثطن ضا وٙشط َٚو٥ٙس .اٌط ثبال ٢سكح اغكىبو ٣زضْ ثطن ذطاض٥سٌٚ ٣ػٛز زاضز ،سٛسف
ضٍٕ٤بَ ٘طْ ا ٗ٤ذطاش ضا ثطقطف سبظ٤س زض غٛضر ثطقطف٘طسٖ ػبضؾ ،ٝثب٤س زضْ ضا ثطا ٢سطاش ث ٝذطاز٢
ثفطسش٥س.
67
١ّ٥ٔ .6ازػسزوٙٙس ٠ضٛظٞب ٢زضْ ضا ػسا
و٥ٙس( .ضىُ)22-2
ثب اسشفبز ٜاظ ٤ه ٔٛشدالس فٙطٞب٢
ثطٌطززٙٞس ٚ ٜوطط ٣ضا ثبظ و٥ٙس.
١ّ٥ٔ ازػسزوٙٙس ٜضا ػسا و٥ٙس.
فٙطٞب ٢دب ٗ٥٤ضا ثبظ و٥ٙس.
ضىُ 22-2
.7ضٛظٞب ٢ثطن ضا ثبظ و٥ٙس؛ ثطا ٢ا ٗ٤وبض فٙط
ٍٟ٘ساض٘س ٠ضٛظٞب ٚد ٗ٥آٖ ضا ثبظ و٥ٙس.
(ضىُ )23-2
ضىُ 23-2
.8ثب اسشفبز ٜاظ ٔٛشدالس و٥جُ ثطن دبضن ضا
اظ ضٛظثطن ػسا و٥ٙس( .ضىُ)24-2
.9ثبظ ٢ٚثطن دبضن ضا اظ ضٛظ ػسا و٥ٙس.
ضىُ24-2
68
.10ؾربٔز ِ٥سضٞب ٢ثطن ضا ثطضس ٣و٥ٙس.
ضىُ 26-2
ُ٤ٚ .12سّٙسض ثطن ضا ثبظ و٥ٙس .ثطا ٢ا ٗ٤وبض دب٤خ
ثطن ضا ثبظ وطزٔ ،ٜب٤غ ثطن ضا زض ٤ه ظطف
ػٕغآٚض ٢و٥ٙس .ثِٛز ُ٤ٚسّٙسض ضا ثبظ و٥ٙس.
(ضىُ )27-2
69
.13اػعا ٢زاذُّ٤ٚ ٣سّٙسض ضا ثبظوبض ٢و٥ٙس.
ز ٚػسز ذبنٌ٥ط ُ٤ٚسّٙسض ضا ػسا و٥ٙس.
ز ٚػسز د٥سش ٚ ٖٛفٙط زاذُ ُ٤ٚسّٙسض ضا ذبضع
و٥ٙس.
سٚ ُ٥اضط ٞط د٥سش ٖٛضا ثبظ و٥ٙس.
ثِٛز ٛٞاوطُ٤ٚ ٣سّٙسض ضا ثبظ و٥ٙس.
سب٥٤سٌ ،٣ظً٘ظزٌ ٚ ٣ذطاش ٤ب ػطضسٖ سّٙسض
ٚد٥سشُ٤ٚ ٖٛسّٙسض ضا ثطضس ٣و٥ٙس ٚزض
ضىُ 28-2 غٛضر ٘٥بظ آٟ٘ب ضا سجس ُ٤و٥ٙس.
زض غٛضر وغضسٖ ٚضىسشٍ ٣فٙط ُ٤ٚسّٙسض
آٖ ضا سجس ُ٤و٥ٙس( .ضىُ )28-2
هشاحل تسسِکاسٕ تش ػکس تاصکاسٕ هٖتاضذ .دس ٌّگام تسسِکاسٕ ًکاذ صٗش سا دس ًظش تگ٘شٗذ:
.1سكٛح سٕبس ٣سب ٠ٚثطن (غفح ١ػمج )٣ضا سٛسف ٌط٤س ٣و ٝثشٛا٘س زض زضػ ١حطاضر ثبال وبض وٙس،
چطة و٥ٙس( .ضىُ )29-2
70
.2ثِٛز ازػسزوٙٙس ٜضا سٛسف ٌط٤س ٣و ٝثشٛا٘س زض زضػ ١حطاضر ثبال وبض وٙس چطةوبض ٢و٥ٙس.
(ضىُ )30-2
71
ٔحػالٖ ثٝضىُ ا٘فطاز ٢اضىبَ ظ٤ط ضا ٘بٍٔصاض ٢وٙٙس.
72
هحصالى تِضکل گشٍخٖ فؼال٘رّإ صٗش سا اًجام دٌّذ ٍ ًظشٗاذ خَٗص سا اساِٗ کٌٌذ.
زض ٍٙٞبْ ثبظوبض٥ٔ ٢ىب٘٥عْ ثطن زضٔ ٣وساْ ثطضسٞ٣ب ثط ض ٢ٚاػعا ٢آٖ غٛضر ٔ٥ٌ٣طز؛ ثؼس اظ
ثحض ٚػٕغآٚضٔ ٢ؼّٔٛبر ٘ظط٤بر ذ٤ٛص ضا اضا ٝ٤وٙٙس.
زض غٛضر ذطاةثٛزٖ ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن زضٔ ٣وساْ ػال ٓ٤زض س٥سشٓ ثطن ثٚٝػٛز ٔ٣آ٤س؛ زال ُ٤آٟ٘ب
ضا سٛؾ٥ح زٙٞس.
ضٚش ازػسزوطزٖ ضٛظٞب ٢ثطن زضٔ ٣ضا سٛؾ٥ح زٙٞس.
قطظ وبض ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن زضٔ ٣ضا سٛؾ٥ح زٙٞس.
73
هحصالى تِ گشٍجّا زقس٘ن ضًَذ ٍ فؼال٘رّإ صٗش سا دس داخل ٍسکطاج اجشا کٌٌذ.
ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣اظ اػعا ٢اسبس ٣ظ٤ط سطى ُ٥ضس ٜاسز( :ضىُ )31 -2
.1سّٙسض ٚد٥سشٞ ٖٛب٤سض٥ِٚه (ٔب٤غ ثطن) و ٝوبِ٥ذط ٘بٔ٥س٣ٔ ٜضٛز؛
.2ز ٚػسز ِ٥سض و ٝزض ز ٚقطف ز٤سه ثطن لطاض ٔ٥ٌ٣ط٘س؛
.3ز٤سه ثطن و ٝث ٝاضاثٚ ٝغُ اسز ٚثب اضاث ٝزٚضاٖ ٔ٣وٙس.
74
ضىُ 31 -2اػعا ٢اسبس ٣س٥سشٓ ثطن ز٤سى٣
کال٘دش :وبِ٥ذط فطبض ٞب٤سض٥ِٚىٔ ٣بسشطسّٙسض ضا ث ٝل٥ٔ ٠ٛرب٘٥ى ٣سجس٣ٔ ُ٤وٙس و٥ِ ٝسضٞب ضا ثطذالف ػٟز
حطوز ز٤سه ثطن فطبض ٔ٣زٞس .ثس٘ ١وبِ٥ذط ثٝضىُ Uض٤رز ضس ٜاسز ٚزض ثبال ٢ز٤سه ثطن ٘ػت
ضس ٚ ٜاظ ٔٛاز إِ ٚ ٓ٥٘ٛچسٖ سبذش٣ٔ ٝضٛز.
ه٘کاً٘ضم تشک دٗسکٖ تا کال٘دش ثاتر :اٛ٘ ٗ٤ع ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ٔؼٕٛالً ز٤ ٚب چٟبض د٥سش ٖٛزاضز .ثب
ٚاضزوطزٖ ل ٜٛث ٝدساَ ثطنٔ ،ب٤غ ثطن اظ ٔؼطاٚ ٢ضٚزٚ ،٢اضز وبِ٥ذط ٔ٣ضٛز ٚث ٝد٥سشٖٞٛب ٢آٖ لٜٛ
ٚاضز ٔ٣وٙس .د٥سشٖٞٛب ٘٥ع ل ٜٛضا ث٥ِ ٝسضٞب ٚاضز ٔ٣وٙٙس .سٕبس ِ٥سضٞب ثب ز٤سه ثبػض ا٤ؼبز اغكىبن
ث٥ِ ٗ٥سض ٚز٤سه ٔ٣ضٛز .ا ٗ٤ل ٠ٛاغكىبو ٣ثبػض ا٤ؼبز وبٞص سسض٤ؼ ٣سطػز ٔٛسط ٔ٣ضٛز .ثؼس اظ
ضٞبوطزٖ دساَ ثطن ،فطبض ٔب٤غ ثطن وبٞص ٔ٤٣بثس ٚسٚ ُ٥اضط د٥سش ٖٛضا وٕ ٣ث ٝقطف ػمت حطوز
ٔ٣زٞس .زض٘ش٥ؼ ٝل ٠ٛػٕٛزٚ ٢اضزضس ٜث٥ِ ٝسضٞب حصف ٔ٣ضٛز ٚث ٗ٥ٕٞ ٝزِ ُ٥ل ٠ٛاغكىبن اظ ثٗ٥
ضفش ،ٝثطنٌ٥ط ٢دب٤بٖ ٔ٤٣بثس .ثب سٛػ ٝث ٝا ٗ٤و ٝزض ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣ل ٠ٛفططزٜضس٥ِ ٠سضٞب و ٝزض
اطط فط ٚضفشٗ ِ٥سضٞب ثٚ ٝػٛز ٔ٣آ٤س ،ا٤ؼبز ٕ٘٣ضٛز؛ افعا٤ص لٚ ٠ٛاضزضس ٜث٥ِ ٝسضٞب ٘٥ع ٚػٛز ٘ساضز؛
ثٙبثطا ٗ٤زض اٛ٘ ٗ٤ع ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ،ل ٠ٛث٥طشط ٢ثطا ٢ثطنٌ٥ط٥٘ ٢بظ اسز ٚثب ثعضيسطسبذشٗ لكط
د٥سشٖٞٛب أ ٗ٤طىُ ثطقطف ضس ٜاسز (ضىُ ٚ 32 -2ضىُ .)33-2
75
ضىُ 32 -2ثطن ز٤سى ٣ثب وبِ٥ذط طبثز
ه٘کاً٘ضم تشک دٗسکٖ تا کال٘دش هسحشک (ضٌاٍس) :زض اٛ٘ ٗ٤ع ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ،اظ ٤ه د٥سش ٖٛاسشفبزٜ
ضس ٜاسز .ثب ٚاضزضسٖ ل ٜٛث ٝدساَ ثطنٔ ،ب٤غ ثطن اظ ٔؼطاٚ ٢ضٚزٚ ،٢اضز سّٙسض وبِ٥ذط ٔ٣ضٛز ٚثٝ
د٥سش ٖٛلٚ ٜٛاضز ٔ٣وٙس .د٥سش٥٘ ٖٛع ل ٜٛضا ث٥ِ ٝسض زاذّٚ ٣اضز ٔ٣وٙس .ثب سٕبس ِ٥سض زاذّ ٣ثب ز٤سه ثطن
فطبض ٞب٤سض٥ِٚىٚ ٣اضزضس ٜث ٝد٥سش ٚ ٖٛسّٙسض وبِ٥ذط ثبػض حطوز وبِ٥ذط ثطذالف ػٟز حطوز د٥سش( ٖٛثٝ
قطف چخ) ثط ض ٢ٚد ٗ٥ضإٙٞب ٔ٣ضٛز و ٝا ٗ٤وبض ثبػض ثطلطاض ٢سٕبس ِ٥سض ذبضػ ٣ثب ز٤سه ثطن
76
ٔ٣ضٛز .سٕبس ِ٥سضٞب ثب ز٤سه ثبػض س٥ِٛس ل ٠ٛاغكىبن ث٥ِ ٗ٥سض ٚز٤سه ٚزض٘ش٥ؼ ٝوبٞص سسض٤ؼ٣
سطػز ٔٛسط ٔ٣ضٛز (ضىُ ٚ 34-2ضىُ .)35 -2
ضىُ 34 -2اػعا٥ٔ ٢ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣ثب وبِ٥ذط ٔشحطن ٤ب ضٙبٚض
77
ل٘ذس تشک دٗسکٖ
ِ٥سض ثطن دطظ ٣٤ٜاسز وٍٙٞ ٝبْ ثطنٌ٥ط ٢ثب ا٤ؼبز اغكىبن ،ا٘طغ ٢حطو ٣ضا ث ٝا٘طغ ٢حطاضس ٣سجسُ٤
ٔ٣وٙس سب ث ٝا ٗ٤قط٤ك ػُٕ ثطنٌ٥ط ٢وبُٔ ضٛز ٚسطػز ٔٛسط وبٞص ٤بثس .زض سطو٥ت ِ٥سض اظ ٔٛاز٢
ٔب٘ٙس ضظ ٗ٤و٤ ٝه ٔبز ٠چسجٙبن اسزٔ ،س ،آظثسز ٤ٚب ٔٛاز قج٥ؼ ٣زٍ٤ط اسشفبز٣ٔ ٜضٛز.
ثطا ٢ػّ٥ٌٛط ٢اظ س٥ِٛس غسا ،لسٕش ٣اظ غفح ١ػمج٥ِ ٣سض ضا ذٓ ٔ٣سبظ٘س و٥ِ ٝسضٞب ٢ثطن ث ٝثس٘ ١وبِ٥ذط
ثچسجس ٥ِ ٚسض ضا ٍ٘ ٝزاضز (ضىُ .)36-2
ا٤ؼبز سٛضاخٞب زض زاذُ غفح ١ػمج٥ِ ٣سض ٚاسشفبز ٜاظ دٞٗ٥بٍٟ٘ ٢ساض٘س٤ ،ٜه ضٚش ٔؼٕ َٛثطا٢
لطاضٌطفشٗ ِ٥سض زض وبِ٥ذط اسز (ضىُ .)37-2
78
فٙطٞبٍٟ٘ ٢ساض٘س٥ِ ،ٜسض ضا زض زاذُ د٥سش ٖٛوبِ٥ذط ثطا ٢ػّ٥ٌٛط ٢اظ غسا ٢ثطن ٔحىٓ ٔ٣وٙس (ضىُ-2
.)38
ِجٞٝب ٢ثؼؿ ٣اظ ِ٥سضٞب دد ظز٣ٔ ٜضٛز سب اظ ِطظ٥ِ ٜسض ػّ٥ٌٛط ٢وٙس (ضىُ .)39-2
زض ٔٛسطٞب ٢ػس٤س ِ٥سضٞب ٢ثطن ضا ث ٝس٥سشٓ اذكبضزٙٞسٔ ٜؼٟع سبذش ٝا٘س و ٝثٝضىُ ٔ٥رب٘٥ى ٚ ٣ثطل٣
ثبضس .زض اٛ٘ ٗ٤ع ٚلش ٣سب٥٤سٌ٥ِ ٣سضٞب ث ٝحس ٢ثطسس وٛٔ ٝػت اغكىبن فّع ثب ز٤سه ٌطزز ،چطاؽ اذكبض
زٙٞس ٣٤ٜضٚضٗ ضس ٚ ،ٜضا٘ٙس ٜضا ٔشٛػ ٝسؼ٤ٛؽ ثٛٔ ٝلغ ِ٥سضٞب ٔ٣سبظزٌ .ب ٓٞ ٣ٞاظ دطظٔ ٠رػٛظ غٛس٣
اسشفبز٣ٔ ٜضٛز .ا ٗ٤دطظ ٜزض ٔٛلغ سٕبْضسٖ ٤ب ث ٝاغكالح زٍ٤ط سب٥٤سٌ ٣ث٥صاظحس ِ٥سضٞب ،ثب ز٤سه
سٕبس ٌطفش ٚ ٝغسا س٥ِٛس ٕٔ٘٣ب٤س (ضىُ .)40-2
79
ضىُ ٘ 40 -2طبٖزٙٞس ٠سب٥٤سٌ٥ٔ ٣رب٘٥ى ٚ ٣ثطل٥ِ ٣سض
دٗسک تشک
ز٤سه ثطن ٤ه سكح اغكىبو ٣ضا ثطا ٢سٕبس ِ٥سضٞب ٢ثطن زض ػٟز ٔربِف آٔبز٣ٔ ٜسبظز .ز٤سه ثطن
ثعضٌشط ٚ ٗ٤س ٗ٥ٍٙسط ٗ٤ثرص اظ ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣اسز ؤ ٝؼٕٛالً اظ چسٖ سبذش٣ٔ ٝضٛز ث ٝذبقط
اٙ٤ى ٝچسٖ ذٛاظ اغكىبؤ ٚ ٣مبٔٚز سب٥٤سٌ ٣ػبِ ٣زاز.
-1دٗسک تشک ٗکخاسچِ :ز٤سهٞب ٢ثطن ٤هدبضچ ٝث٥طشط زض اضاثٞٝب ٢ػمجٛٔ ٣سطٞب ٣٤اسشفبزٜ
ٔ٣ضٛز و ٝچٟبض اضا ٠آٖ ث ٝثطنٞب ٢ز٤سىٔ ٣ؼٟع ٞسشٙس.
-2دٗسک تشک تا هجشاّإ سشدکٌٌذُ :زض اٛ٘ ٗ٤ع ز٤سهٞبٔ ،ؼطاٞب ٢سطزوٙٙسٛٞ ٠ا ثٝضىُ ضؼبػ٣
ض٤رز ضسٜا٘س و ٝزض ث ٗ٥سكح اغكىبوٞ ٣سشٙس.
80
ضىُ 41 -2ا٘ٛاع ز٤سه ثطن
زض غٛضر ػبضؾٝزاضشٗ ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣ػال ٓ٤ظ٤ط ثٚٝػٛز ٔ٣آ٤س .اِجش ٝزال ٣ّ٤و ٝشوط ٔ٣ضٛز ث٥طشط
ٔطثٛـ ث٥ٔ ٝىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣اسز ٕٔ ٚىٗ زال ُ٤زٍ٤طٚ ٓٞ ٢ػٛز زاضش ٝثبضس ؤ ٝطثٛـ ث ٝزٍ٤ط
ثرصٞب ٢س٥سشٓ ثطن ٔ٣ضٛز.
.1حطوز ث٥صاظحس ٤ب اؾبف ٣دساَ
زال:ُ٤
ز٤سه ثطن ث٥ص اظ حس وغ ضس ٜاسز؛
ٔ ب٤غ ثطن وٓ اسز؛
ضٛظ ٥ِ ٚسض وغ ضس ٜاسز؛
ٚ اضط ضاثط ٢د٥سش ٖٛزض سّٙسض ثطن ز٤سى ٣ذطاة ضس ٜاسز؛
س٥سشٓ ثطن ضا ٛٞا ٌطفش ٝاسز؛
.2ثطن ثٝقٛض ٔطحّ٤ ٣٤ٝب ثب سأذ٥ط وبض ٔ٣وٙس.
81
زال:ُ٤
ز٤سه ثطن ث٥ص اظ حس سبة وطز ٜاسز؛
ؾربٔز ز٤سه ثطن ٤ىٛٙاذز ٘٥سز؛
سّٙسض ثطن ز٤سى ٣ث ٝسرشِ٣ٔ ٣غعز (زض ثطن ٘ٛع ز٤سى ٣ثب وبِ٥ذط ٔشحطن).
.3ثطا ٢ثطنٌ٥ط ٢ل ٠ٛاؾبف ٣ث ٝدساَ ٘٥بظ اسز ٚثطنٌ٥ط٤ ٢ىٛٙاذز ٘٥سز
زال:ُ٤
٥ِ سض چطة ضس ٜاسز؛
٥ِ سض سب٥٤س ٜضس ٜاسز؛
ٛٔ از ِ٥سض ذطاة اسز؛
د٥سش ٖٛزض زاذُ سّٙسض ثطن ز٤سى ٣چسج٥س ٜاسز؛
ذطاث٤ ٣ه ثرص اظ س٥سشٓٞب٤سض٥ِٚى.٣
.4زض ٍٙٞبْ ثطنٌطفشٗ ٔٛسط ث٤ ٝه قطف وص ٔ٣ضٛز.
زال:ُ٤
٥ِ سض ثطن چطة ضس ٜاسز؛
سّٙسض ثطن ز٤سى ٣ػبْ ٔب٘س ٜاسز؛
د٥سش ٖٛزض سّٙسض ثطن ز٤سى ٣چسج٥س ٜاسز؛
٥ِ سض ثطن وغ ضس ٜاسز؛
سّٙسض(وبِ٥ذط) ثطن ز٤سى ٣سسز اسز؛
٥ِ سضٞب ذطاة اسز.
.5ثطن غسا ٔ٣زٞس
زال:ُ٤
٥ِ سض ثطن ز٤سىِ ٣م٤ ٣ب چبَ زاضز؛
ثِٛزٞب ٢اسػبَ ث٥ص اظ ا٘ساظ ٜق ُ٤ٛاسز؛
سّٙسض (وبِ٥ذط) ثطن ز٤سى ٣ثب ز٤سه سٕبس ٔ٣وٙس؛
82
٥ِ سض سب٥٤س ٜضس٘ ٚ ٜطبٖزٙٞس ٠سب٥٤سٌ ٣ثب ز٤سه سٕبس ٔ٣وٙس؛
٥ٔ ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣زضسز ثسشٝوبض٘ ٢طس ٜاسز؛
دطظٜٞب٥ٔ ٢ىب٘٥عْ فطسٛز٤ ٜب افشبزٜا٘س؛
آظاز ٢ثطنٞب ٢ز٤سى ٣وٓ اسز؛
٥ِ سضٞب سكح غ٥مّ ٚ ٣ض٥ط ٣٤ٝد٥سا وطزٜا٘س؛
زض ٘ٛػ ٣و ٝثب دطچٚ ٣غُ اسز ،دطچ ٣ضٛظ ٥ِ ٚسض سسز ضس ٜاسز.
.6ثطنٞب ػبْ ضس ٚ ٜآظاز ٕ٘ ٣ضٛز.
زِ:ُ٥
د٥سش ٖٛزض زاذُ سّٙسض وبِ٥ذط ثطن ز٤سى ٣ث ٝػب ٢ذٛز ثطٌٕ٘٣طزز.
٥ِ .7ه ثٛزٖ ٔب٤غ ثطن اظ سّٙسض ثطن ز٤سى٣
زال:ُ٤
ذطاةضسٖ سٚ ُ٥اضط د٥سش ٖٛثطن ز٤سى٣
ذطاض٥سٌ ٚ ٣ػطضسٖ ٤ب ذٛضزٌ ٣د٥سش ٚ ٖٛسكح زاذّ ٣سّٙسض ثطن
ٚ .8لش ٣دساَ وبٔالً فططز ٜاسز ثطن وبض ٕ٘ ٣وٙس.
زال:ُ٤
د٥سش ٖٛزض سّٙسض وبِ٥ذط ثطن ز٤سى ٣زض ػمت ضفش ٚ ٝث ٝقطف د٥صض ٣ٕ٘ ٚضٚز؛
سٚ ُ٥اضط د٥سش ٖٛثطن ز٤سى ٣ذطاة اسز؛
س٥سشٓ ٞب٤سض٥ِٚى ٣ضا ٛٞا ٌطفش.ٝ
.9سكح ٔب٤غ ثطن زض ٔبسشطسّٙسض وٓ اسز.
زال:ُ٤
٥ِ ى ٣س٥سشٓ ثطن
سب٥٤سٌ٥ِ ٣سضٞب
83
سٍش تاصکاسٕ ،تشسسٖ ،سفغ ػاسضِ ٍ تسسِکاسٕ ه٘کاً٘ضم دسهٖ
.1سب٤ط د٥صض ٚضا ثبظ و٥ٙس.
ٔ .2ب٤غ ثطن ضا سرّ ٝ٥و٥ٙس.
ضىُ 42-2
ز ٚػسز ثِٛز ػمج ٣سّٙسض ضا ثبظ و٥ٙس (ضىُ-2
.)43
ضىُ 43-2
٥ِ .4سضٞب ٢ثطن ز٤سى ٣د٥صض ٢ٚضا ثبظ و٥ٙس .ثطا ٢ا ٗ٤وبض:
84
غفح ١ؾس غسا ٢ضٕبض٤ ٜه ٚضٕبض ٜزٞ ٢ٚط وساْ اظ ِ٥سضٞب ضا ثطزاض٤س (ضىُ .)44-2
ز ٚػسز وبسط فٙطٍٟ٘ ٢ساض٘س٥ِ ٠سض ضا اظ سّٙسض ػسا و٥ٙس.
ضىُ 45-2
85
.6دب ١٤سّٙسض ثطن ز٤سى ٣ضا ثبظ و٥ٙس؛ ثطا٢
ا ٗ٤وبض ز ٚثِٛز دب ١٤سّٙسض ضا ثبظ و٥ٙس
(ضىُ .)46-2
ضىُ 46-2
.7ثٛش ٚذبنٌ٥ط ثطن ز٤سى ٣ضا ثطزاض٤س
(ضىُ .)47-2
ضىُ 47-2
.8ثب اسشفبز ٜاظ ٤ه د٥چىص ذبنٌ٥ط ٚضًٙ٤
ٍٟ٘ساض٘س ٠آٖ ضا ذبضع و٥ٙس (ضىُ .)48-2
ضىُ 48-2
86
.9د٥سش ٖٛضا اظ سّٙسض ثطن ز٤سى ٣ذبضع
و٥ٙس .ثطا ٢ا ٗ٤وبض ٤ه سى ٝغبف٤ ٣ب چ٥ع٢
ٔطبث ٝث ٝآٖ ضا ث ٗ٥سّٙسض ٚد٥سش ٖٛلطاض
ز٥ٞس ٚثب اسشفبز ٜاظ فطبض ٛٞا د٥سش ٖٛضا اظ
سّٙسض ذبضع و٥ٙس (ضىُ .)49-2
زَجِ:
زض ٍٙٞبْ ذبضعوطزٖ د٥سش ٖٛاٍ٘طز ذٛز زض
د٥صض ٢ٚد٥سش٥ٍ٘ ٖٛط٤س.
اظ دبض٥سٜضسٖ ٔب٤غ ثطن ػّ٥ٌٛط ٢و٥ٙس.
ضىُ 49-2
ضىُ 50-2
87
.13ؾربٔز ِ٥سضٞب ٢ثطن ضا ثطضس ٣و٥ٙس.
ضىُ51-2
.14غفح ١فّعٔ ٢حبفظ ثطن ز٤سى ٣ضا ثطضس٣
و٥ٙس (ضىُ.)52-2
ضىُ 52-2
.15ؾربٔز ز٤سه ثطن ضا ثطضس ٣و٥ٙس .ثب
اسشفبز ٜاظ ٤ه ٔب٤ىطٔٚشط ؾربٔز ز٤سه ضا
ا٘ساظ٥ٌٜط ٢و٥ٙس ٚآٖ ضا ثب ٔمساض سؼٗ٥٥ضسٜ
زض وشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙىٛٔ ٣سط ٔمب٤سٝ
و٥ٙس (ضىُ .)53-2
ضىُ 53-2
88
.16ز٤سه ثطن ضا ثبظوبض ٢و٥ٙس .ثطا ٢ا ٗ٤وبض
د٥صض ٢ٚز٤سه ٞ« ٚت اوسُ» ضا ٘طب٘٣
و٥ٙس ٚثؼس اظ ثبظوبض ٢چه ٘ز ز٤سه ضا
ذبضع و٥ٙس؛ زٚثبض ٜز٤سه ثطن ضا ٔكبثك
٘طب٘ ٣ثسشٝوبض ٢و٥ٙس (ضىُ .)54-2
ضىُ54-2
.17ز٤سه ثطن ضا اظ ٘ظط سبةزاضشٗ ثطضس٣
و٥ٙس .ثطا ٢ا ٗ٤وبض ٘زٞب ٢اضاث ٝضا ثٝقٛض
ٔٛلز ثسش ٝو٥ٙس .ثب اسشفبز ٜاظ ٤ه سبػز
ا٘ساظ٥ٌٜط سبةزاضشٗ ز٤سه ثطن ضا زٜ
ٔٔ٣ّ٥شط زٚضسط اظ ِج ١ذبضػ ٣ز٤سه
ا٘ساظ٥ٌٜط ٢و٥ٙس .اِجش ٝزض ا ٗ٤حبِز ثب٤س
ثُّجطِ ًٙ٤م٘ ٣ساضش ٝثبضس ٞ« ٚت» سبة
٘ساضش ٝثبضس (ضىُ .)55-2
ضىُ 55-2
هشاحل تسسِکاسٕ تشػکس تاصکاسٕ اسر؛ ٌّگام تسسِکاسٕ ًکاذ صٗش سا دس ًظش تگ٘شٗذ:
.1زض ٍٙٞبْ ٘ػت سٚ ُ٥اضط د٥سش ٚ ٖٛد٥سش ٖٛاظ ٌط٤س ِ٥ش ٓ٥ثب سطو٥ت ٌّ٥ى َٛثطا ٢چطةوبض ٢آٖ
اسشفبز ٜو٥ٙس؛
.2زض ٍٙٞبْ ٘ػت د٥سش ،ٖٛآٖ ضا ث ٝظٚض زض زاذُ سّٙسض زٚض ٘س٥ٞس ٘ ٚذ٥چب٘٥س؛
.3ذبنٌ٥ط سّٙسض ثطن ،ثٛشٞب ٢دب ١٤ثطن ٚد ٗ٥ضا ثب ٌط٤س ِ٥ش ٓ٥ثب سطو٥ت ٌّ٥ى َٛچطةوبض٢
و٥ٙس؛
89
.4غفحٞٝب ٢ؾس غسا ضا سٛسف ٌط٤س چطةوبض ٢و٥ٙس؛
.5زض ٍٙٞبْ ٘ػت دب٤خ ا٘ؼكبفدص٤ط ٚثِٛز ٘٥ذّ ٣آٖ اظ ٚاضط ػس٤س اسشفبز ٜو٥ٙس؛
ٔ .6رعٖ ٔبسشطسّٙسض ضا اظ ٔب٤غ ثطن دطوبض ٢و٥ٙس؛
ٔ .7بسشطسّٙسض ضا ٛٞاوط ٣و٥ٙس؛
ٔ .8ساضٞب ٢ثطن ضا ٛٞاوط ٣و٥ٙس؛
.9سكح ٔب٤غ ثطن ضا زض ٔرعٖ ٔب٤غ ثطن ٔبسشطسّٙسض چه و٥ٙس؛
.10س٥سشٓ ثطن ضا اظ ٘ظط ِ٥ى ٣ثطضس ٣و٥ٙس؛
.11اضاث ١د٥صض ٚضا ٘ػت و٥ٙس.
90
هحصالى تِضکل اًفشادٕ اضکال صٗش سا ًاهگزاسٕ کٌٌذ.
91
هحصالى تِضکل گشٍخٖ فؼال٘رّإ صٗش سا اًجام دٌّذ ٍ ًظشٗاذ خَٗص سا اساِٗ کٌٌذ.
زض ٍٙٞبْ ثبظوبض٥ٔ ٢ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣وساْ ثطضسٞ٣ب ثط ض ٢ٚاػعا ٢آٖ غٛضر ٔ٥ٌ٣طز؛ ثؼس اظ
ثحض ٚػٕغآٚضٔ ٢ؼّٔٛبر ٘ظط٤بر ذ٤ٛص ضا اضا ٝ٤وٙٙس.
زض غٛضر ذطاةثٛزٖ ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣وساْ ػال ٓ٤زض س٥سشٓ ثطن ثٚٝػٛز ٔ٣آ٤س ٚزالُ٤
آٟ٘ب ضا سٛؾ٥ح زٙٞس.
قطظ وبض ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣ثب وبِ٥ذط طبثز ضا سٛؾ٥ح زٙٞس.
قطظوبض ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣ثب وبِ٥ذط ٔشحطن ضا سٛؾ٥ح زٙٞس.
هحصالى تِ گشٍجّا زقس٘ن ضًَذ ٍ فؼال٘رّإ صٗش سا دس داخل ٍسکطاج اجشا کٌٌذ.
92
خالصٔ فصل
آذط ٗ٤ػعء اظ س٥سشٓ ثطن ٞب٤سض٥ِٚى٥ٔ ،٣ىب٘٥عْ ثطن اضاث ٝاسز .زٛ٘ ٚع ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ٚػٛز زاضز:
٥ٔ .1ىب٘٥عْ ثطن زضٔ ٣ؤ ٝؼٕٛالً زض ثطنٞب ٢ػمج ٣اسشفبز٣ٔ ٜضٛز.
٥ٔ .2ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣و ٝث٥طشط زض ثطنٞب ٢د٥صضٛٔ ٢ٚسط اسشفبز٣ٔ ٜضٛز؛ اِجش ٝزض ثؼؿ٣
ٔٛسطٞب ٓٞزض حػ ١د٥صض ٓٞ ٚ ٚزض حػ ١ػمجٛٔ ٣سط اظ ثطن ز٤سى ٣اسشفبز ٜضس ٜاسز.
سبذشٕبٖ ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن زضٔ٘ ٣ظط ثٛ٘ ٝع ٔ٥ىب٘٥عْ ؤٕ ٣شفبٚر اسز ٣ِٚثٝقٛض ػٕ ْٛا٥ٔ ٗ٤ىب٘٥عْ ضبُٔ
غفح ١ػمج٤ ٣ب سب ٠ٚثطن ،ضٛظ ثطن٥ِ ،سض ٍٟ٘ساض٘س ٠ضٛظٞب ١ّ٥ٔ ،ازػسزوٙٙس ٠ضٛظٞب ،فٙط ثطٌطززٙٞس٠
ضٛظٞب ،اسىبء ضٛظٞبُ٤ٚ ،سّٙسض ٚزضْ ٔ٣ثبضس.
ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن زضٔ ٣ضا ٘ظط ث ٝاسػبَ ضٛظٞب ث ٝسٛ٘ ٝع سمس ٓ٥ثٙس٣ٔ ٢وٙٙس و ٝضبُٔ س٥سشٓ ثطن زضٔ٣
سٕ٥ذّىس ٤ب سبز ،ٜس٥سشٓ ثطن زضٔ ٣زٚدّىس ،س٥سشٓ ثطن زضٔ ٣سِط٣ٔ ٚٚضٛز.
زض غٛضر ثٚٝػٛزآٔسٖ ػٛاضؼ زض ٔ٥ىب٘٥عْ زضٔ ٣ػال ٓ٤ظ٤ط ثٚ ٝػٛز ٔ٣آ٤س:
دساَ زض حبِز دب ٗ٥٤لطاض ٔ٥ٌ٣طز ٚحبِز اسفٙؼ ٣د٥سا ٔ٣وٙس ،ثطن وص ٔ٣وٙس ،ثطن ذٛة وبض ٕ٘٣وٙس
ٚثب٤س ل ٠ٛاؾبف ٣ث ٝدساَ ثطن ٚاضز ضٛز ،ثطنٞب غسا ٔ٣زٙٞسٔ ،ب٤غ ثطن زض س٥سشٓ وٓ ٔ٣ضٛز.
زض ٍٙٞبْ ثبظوبض ٢س٥سشٓ ثطن ثب٤س ٘ىبر ا ٣ٕٙ٤ضا ٔطاػبر وطز؛ ٕٞچٙبٖ زض ح ٗ٥ثبظوبض ٢ثب٤س اػعا ٢ثطن
ضا اظ ٘ظط سبِٓثٛزٖ چه ٚثطضس ٣وطز زض ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن زضٔ ٣ثطضس ٣لكط زاذّ ٣ثطنٚ ،ؾؼ٥ز ضٛظٞب ٚ
فٙطٞب ٢ثطٌطززٙٞسُ٤ٚ ،ٜسّٙسض ثطن ٥ِ ٚى ٣س٥سشٓ اظ ٕٟٔشط ٗ٤ثرصٞبٞ ٣٤سشٙس و ٝثب٤س ا٘ؼبْ ض٘ٛس.
ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣اظ ثؼؿ ٣اػعا ٢اسبس ٣ضبُٔ سّٙسض ٚد٥سشٞ ٖٛب٤سض٥ِٚه (ٔب٤غ ثطن) و ٝوبِ٥ذط
٘بٔ٥س٣ٔ ٜضٛز؛ ز ٚػسز ِ٥سض و ٝزض ز ٚقطف ز٤سه ثطن لطاض ٔ٥ٌ٣ط٘س؛ ز٤سه ثطن و ٝث ٝاضاثٚ ٝغُ اسز
ٚثب اضاث ٝزٚضاٖ ٔ٣وٙس ،سطى ُ٥ضس ٜاسز٥ٔ .ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى٘ ٣ظط ث ٝوبِ٥ذط ث ٝزٛ٘ ٚع٥ٔ :ىب٘٥عْ ثطن
ز٤سى ٣ثب وبِ٥ذط طبثز ٥ٔ ٚىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣ثب وبِ٥ذط ٔشحطن سمسٓ٥ثٙس٣ٔ ٢ضٛزٕٞ .چٙبٖ ز٤سه ثطن
93
ٔ٣سٛا٘س ث ٝزٛ٘ ٚع ز٤سه ثطن ٤هدبضچ ٚ ٝز٤سه ثطن ثب ٔؼطاٞب ٢سطزوٙٙس ٜزض ٔٛسطٞب اسشفبز ٜضٛز وٝ
٘ٛع ز٤سه ثطن ثب ٔؼطاٞب ٢سطزوٙٙس ٜضٚاع ث٥طشط د٥سا وطز ٜاسز.
زض غٛضر ثٚٝػٛزآٔسٖ ػٛاضؼ زض ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سىٕٔ ٣ىٗ اسز ػال ٓ٤ظ٤ط ثٚ ٝػٛز آ٤س:
حطوز ث٥ص اظ حس ٤ب اؾبف ٣دساَ ثطن ،وبضوطزٖ ثطن ثٝقٛض ٔطحّ٤ٚ ٣٤ٝب ثب سأذ٥طٚ ،اضزوطزٖ ل ٠ٛاؾبف ٣ثٝ
دساَ ثطا ٢ثطنٌ٥ط ،٢ثطنٌ٥ط ٢غ٥ط٤ىٛٙاذز ،وصوطزٖ ثطن ث٤ ٝه قطف ،غسازازٖ ثطن ،ػبْضسٖ ثطن،
وبض٘ىطزٖ ثطن ،وٓضسٖ سكح ٔب٤غ ثطن.
زض ٍٙٞبْ ثبظوبض٥ٔ ٢ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى٥٘ ٣ع ثب٤س٘ىبر ا ٣ٕٙ٤ضا زض ٘ظط ثٍ٥ط ٚ ٓ٤ح ٗ٥ثبظوبض ٢ثب٤س ٕٝٞ
اػعا٥ٔ ٢ىب٘٥عْ ثٝضٕ َٛؾربٔز ز٤سه ثطنٚ ،ؾؼ٥ز ِ٥سضٞب ٚسبة٘ساضشٗ ز٤سه ثطضس ٚ ٣وٙشط َٚضٛز.
الظْ اسز سب ثطا ٢اػطا ٢ثٟشط ٚزل٥ك سط وبض اظ وشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙىٛٔ ٣سط اسشفبز ٜضٛز.
94
سَاالذ فصل دٍم
.1زضْ ثطن ٔؼٕٛالً اظ وساْ ٔٛاز سبذش٣ٔ ٝضٛز؟
ة) س٥سشٓ ثطن ػبْ ٔ٣ضٛز. اِف) دساَ ثطن ؾطث٣ٔ ٝظ٘س.
ز) ػّ٥ٌٛط ٢اظ افشبزٖ ِ٥سض ع) ػّ٥ٌٛط ٢اظ ِطظ٥ِ ٠سض
.4ز٤سه ثطن اظ وساْ ٔٛاز سبذش٣ٔ ٝضٛز؟
ة) دساَ ثطن ظ٤ط دب٘ ٢طْ ٚحبِز اسفٙؼ ٣زاضز. اِف) دساَ ثطن ظ٤ط دب ٢ثبال ٚدب٣ٔ ٗ٥٤ضٚز.
ز) اضسفبع دساَ ثطن اظ حبِز ػبز ٢ثبالسط ٔ٣آ٤س. ع) دساَ ثطن ث ٝػّز ٘فٛش ٛٞا سرز ٔ٣ضٛز.
.6ا٘ٛاع ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ضا ٘بْ ثجط٤س.
.7سبذشٕبٖ ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن زضٔ ٣ضا ٘بْ ثجط٤س.
.8ذػٛغ٥بر غفح ١ػمج٤ ٣ب سب ٠ٚثطن ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
ٚ .9ظ٥ف ١ضٛظٞب ٢ثطن ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
٥ِ .10سض ثطن چ٥سز سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
٥ِ .11سض ثطن ث ٝچٙس ضٚش ثبال ٢ضٛظ ثطن ٚغُ ٔ٣ضٛز٘ ،بْ ثجط٤س.
.12اػعاُ٤ٚ ٢سّٙسض ضا ٘بْ ثجط٤س.
95
.13ػس َٚظ٤ط ضا سىٕ ُ٥و٥ٙس.
ثطن وص ٔ٣وٙس.
96
.14ذػٛغ٥بر اسىبء ضٛظٞب ٢ثطن ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
ٚ .15ظ٥ف ١فٙط ثطٌطززٙٞس ٠ضٛظٞب ٢ثطن چ٥سز ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.16چطا ثب٤س فبغّ ٝث٥ِ ٗ٥سض ٚزضْ ازػسز (سٙظ )ٓ٥ضٛز ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.17ضٚش ازػسزوطزٖ فبغّ ٝث٥ِ ٗ٥سض ٚزضْ ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.18ا٘ٛاع ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن زضٔ٘ ٣ظط ث ٝاسػبَ ضٛظٞب ضا ٘بْ ثجط٤س.
.19زض وساْ ٤ه اظ ٔ٥ىب٘٥عْٞب ٢ثطن زضٔ ٣ل ٠ٛثطن ثٝقٛض ٔسب ٢ٚث ٝزضْ ٚاضز ٔ٣ضٛز٘ ،بْ ثجط٤س.
.20قطظوبض ثطنٞب ٢زضٔ ٣ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
٘ .21ىبر ا ٣ٕٙ٤زض ػط٤بٖ وبض ثبال ٢س٥سشٓ ثطن ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.22زض غٛضس ٣و ٝزضْ ثطن ث ٝآسب٘ ٣ذبضع ٕ٘٣ضٛز ،چ ٝوبض ثب٤س ا٘ؼبْ ز ،ٓ٥ٞسٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.23اػعا٥ٔ ٢ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣ضا ٘بْ ثجط٤س.
ٚ .24ظ٥ف ٝوبِ٥ذط چ٥سز ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.25ا٘ٛاع ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى٘ ٣ظط ث ٝوبِ٥ذط ضا ٘بْ ثجط٤س.
.26قطظ وبض ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣ثب وبِ٥ذط طبثز ضا سطط٤ح و٥ٙس.
.27قطظ وبض ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣ثب وبِ٥ذط ٔشحطن ضا سطط٤ح و٥ٙس.
٥ِ .28سض ثطن اظ سطو٥ت وساْ ٔٛاز س٣ٔ ٝ٥ٟضٛز ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
٘ .29طبٖزٙٞس ٠سب٥٤سٌ٥ِ ٣سض ثطن ز٤سى ٣چٍ ٝ٘ٛوبض ٔ٣وٙس ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
ٚ .30ظ٥ف ١ز٤سه ثطن چ٥سز ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.31ا٘ٛاع ز٤سه ثطن ضا ٘بْ ثجط٤س.
.32س ٝثطضس ٚ ٣وٙشط ٟٓٔ َٚضا و ٝزض ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ز٤سى ٣زض ػط٤بٖ ثبظوبض ٢آٖ ا٘ؼبْ ٔ٣ضٛز،
سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
97
فصل سوم
ٔ .2حطن وٕذط٤ط ٣ٙس٥سشٓ ثطن اظ وساْ لسٕزٞب سطى ُ٥ضس ٜاسز؟
.3چٙس ٘ٛع ٔٛسط ضا ٘بْ ثجط٤س و ٝزض آٟ٘ب اظ ٔحطن وٕذط٤ط ٣ٙزض س٥سشٓ ثطن اسشفبز ٜضسٜ
اسز.
98
زض ٚسب٤ف ٘مّ ١٥طم ٚ ّٝ٥سط٤ٚسٞب ل ٠ٛػؿال٘ ٣ضا٘ٙس ٜثطا ٢فطبضزازٖ دساَ ثطن ٚا٤ؼبز فطبض الظْ ثطا٢
ثطنوطزٖ وبف٥٘ ٣سز ٚ ٚػٛز ٔٙجغ ل ٠ٛزٍ٤ط ٢ثطا ٢س٥ِٛس فطبض وبٔالً ؾطٚض ٢اسز .أطٚظ ٜزض ٚسب٤ف ٘مّ١٥
طم ّٝ٥اظ ٛٞا ٢فططزٔ( ٜحطن وٕذط٤ط )٣ٙثطا ٢اٙٔ ٗ٤ظٛض اسشفبز٣ٔ ٜوٙٙسٛٞ ،ا ٢فططز ٜسٛسف ٤ه
وٕذط٤سٛض ٛٞا و ٝثب ا٘ؼٗ زٚضاٖ ٔ٣وٙس ،س ٚ ٝ٥ٟزض ثبِ٤ ٖٛب ٔرعٖٞب شذ٥ط٣ٔ ٜضٛز .ػُٕ ا٘شمبَ ٛٞا٢
فططز ٜث ٝسّٙسضٞب ٢اضاث ٚ ٝوٙشط َٚآٖ ضا ٚاَ دساَ ثطن ؤ ٝسشمٕ٥بً سٛسف دساَ ثطن ث ٝوبض ٔ٣افشس ،ثٝ
ػٟس ٜزاضز.
ٔحطن وٕذط٤ط ٣ٙل ٠ٛث٥طشط٘ ٢سجز ثٔ ٝحطن ٞب٤سض٥ِٚى ٣ث ٝثطنٞب ٚاضز ٔ٣وٙس .ا ٗ٤ل ٜٛث٥طشط ث ٝاٗ٤
زِ ُ٥الظْ اسز و ٝثشٛا٘س اظ ػٟس ٠ثبضٞب ٢سٛٔ ٗ٥ٍٙسطٞب ٢سؼبض ٢ثطآ٤سٔ .حطن وٕذط٤ط ٣ٙس٥سشٓ ثطن ثب
زاضشٗ ِ٥ىٞ٣ب ٢وٛچه ٔ٣سٛا٘س فؼبِ٥ز وٙس ظ٤طا ٔحطن وٕذط٤ط ٣ٙثطن زاضا٤ ٢ه وٕذط٤سٛض اسز وٝ
ٛٞا ٢فططز ٜث٥طشط اظ ٔمساض ٔٛضز ٘٥بظ ضا س٥ِٛس ٔ٣وٙس ٣ِٚوٛچىشط٥ِ ٗ٤ى ٣زض ٔحطن ٞب٤سض٥ِٚى ٣ثبػض
ٔ٣ضٛز و ٝا ٗ٤س٥سشٓ وبض ٘ىٙسٕٞ .چٙبٖ ٘ظط ث ٝآظٔب٤طبس ٣و ٝا٘ؼبْ ضس ٜطبثز ضس ٜاسز ؤ ٝحطن
وٕذط٤ط ٣ٙس٥سشٓ ثطن سٛا٘ب ٣٤سٛلف ٔٛسطٞب ٢طم ّٝ٥ضا ثٝقٛض أ ٚ ٕٗ٤كٕئٗ زاضز و ٝزض ازأ ٝثب ٔحطن
وٕذط٤ط ٣ٙآضٙب ٣٤ث٥طشط د٥سا ٔ٣و.ٓ٥ٙ
ٔحطن وٕذط٤ط ٣ٙاسبس ٣ثطن و ٝسٛا٘ب ٣٤سٛلف ٔٛسط ضا زاضز ،زاضا ٢دٙغ ػعء اغّ ٣اسز (ضىُ.)1-3
.1وٕذط٤سٛض ثطا ٢دٕخوطزٖ ٛٞا ثب ٤ه ٌبٚض٘ط ثطا ٢وٙشط َٚوٕذطسٛض
.2ثبِ٤ ٖٛب ٔرعٖ شذ٥طٛٞ ٠ا ٢فططزٜ
ٚ .3اَ دساَ ثطا ٢وٙشط َٚػط٤بٖ ٛٞا ٢فططز ٜاظ ٔرعٖ شذ٥طٛٞ ٠ا ٢فططز ٜزض ٍٙٞبْ ثطنٌ٥ط٢
.4حؼط ٠ثطن (وٕط ٠ثطن) ٚازػسزوٙٙسٔ ٠مساض حطوز ،ثطا ٢ا٘شمبَ لٚ ٠ٛاضزضسٛٞ ٠ا ٢فططز ٜثٝ
اٞطْثٙس٥ٔ ٢رب٘٥ى.٣
٥ٔ .5ىب٘٥عْ ثطن و ٝضبُٔ ِ٥سضٞب ٢ثطن٥ٔ ،ىب٘٥عْ ثطنضٛظ زضْزاض ٚز٤سى٣ٔ ٣ضٛز ،ثطا ٢ا٤ؼبز
اغكىبن ٔٛضز ٘٥بظ ث ٝذبقط سٛلف اضاثٞٝب.
ًَذٕٔ :ىٗ ثؼؿ ٣اظ اػعا ٢اغّ ٣ذٛزضبٖ زاضا ٢ثؼؿ ٣اػعا ٢زٍ٤ط ثبضٙس.
99
ضىُ 1-3اػعا ٢اسبسٔ ٣حطن وٕذط٤ط ٣ٙس٥سشٓ ثطن
ٕٞچٙبٖ ثطا ٢ثٟشطضسٖ وبض ٔحطن وٕذط٤ط ٣ٙاسبس ٣ثطن چٙس ٗ٤سؼ٥ٟع زٍ٤ط ث ٝآٖ اؾبف ٝضس ٜاسز وٝ
ػجبضسٙس اظ( :ضىُ )2-3
ٔ .1رعٖ شذ٥ط ٠ز٣ٔٚ
٥ٌ .2چ فطبض ٛٞا
.3س٤ٛچ اذكبض وبٞص ٛٞا
ٚ .4اَ سأذ٥ط
ٚ .5اَ ٔحسٚزوٙٙس ٠ثطن د٥صض٢ٚ
ٚ .6اَ ٤هقطف( ٝچهٚاَ ٤هقطف)ٝ
.7س٤ٛچ چطاؽ ثطن
.8ذطهوُٗ ٛٞا
ًَذ :ثؼؿ ٣اظ ٔٛسطٞب ٢زاضا ٢ثطن دبضن ثب فٙط لٞ ٢ٛسشٙس و ٝا ٗ٤ثطن دبضن سٛسف فطبض ٛٞا غ٥طفؼبَ
ٔ٣ضٛز .سؼ٥ٟعار فطػ ٣و ٝشوط ضس ٕٔىٗ اسز زض ثؼؿٔ ٣حطنٞب ٢وٕذط٤طٛٔ ٣ٙػٛز ٘جبضس.
100
ضىُ 2-3اػعا ٢اسبس ٚ ٣فطػٔ ٣حطن وٕذط٤ط ٣ٙثطن ثب زٔ ٚرعٖ شذ٥طٛٞ ٠ا
کودشٗسَس
ٛٞا ٢فططز ٜثطا ٢ا٘شمبَ ل ٜٛزض ثطنٞب ٢وٕذط٤ط ٣ٙاسشفبز٣ٔ ٜضٛزٙٔ .جغ ٛٞا ٢فططز ٜوٕذط٤سٛض اسز.
وٕذط٤سٛض ثطا ٢دٕخوطزٖ ٛٞا ث ٝزاذُ ٔرعٖ شذ٥طٛٞ ٠ا ثطا ٢ثٝزسزآٚضزٖ ٛٞا ٢فططز ٜاسشفبز٣ٔ ٜضٛز
(ضىُ .)3-3
101
وٕذط٤سٛض ثٚٝس ١ّ٥سسٕ ٚ ٝد٤ ٣ِٛب ٌطاضٞ٢ب ٚضبفز سٛسف ا٘ؼٗ ٔٛسط ث ٝحطوز ٔ٣آ٤س .زض ٔٛسطٞب ٣٤وٝ
وٕذط٤سٛض سٛسف سسٕ ٝث ٝحطوز ٔ٣آ٤س ،ثب٤س سسٕ ١آٟ٘ب اظ ٘ظط زضظضسٖ ٚوطص ثٝقٛض ٔٙظٓ چه ضٛز.
ٕٞچٙبٖ ثطاوش ٣و ٝثطا٘ ٢ػت وٕذط٤سٛض اسشفبز٣ٔ ٜضٛز ،ثب٤س اظ ٘ظط ضىسشٍ٤ ٣ب سسزثٛزٖ ثِٛزٞب چه
ضٛز.
وٕذط٤سٛض ثب ا٘ؼٗ زٚضاٖ ٔ٣وٙسٞ .ط ظٔب٘ ٣و ٝا٘ؼٗ زٚضاٖ ٔ٣وٙس ،وٕذط٤سٛض ٓٞزٚضاٖ ٔ٣وٙسٚ .لش ٣فطبض
زض زاذُ س٥سشٓ ٔٙبست ٚوبف ٣اسز؛ ٤ؼ ٣ٙفطبض ث 80 ٗ٥اِ psi 135 ٣اسز الظْ ٘٥سز و ٝوٕذط٤سٛض ٛٞا
ضا دٕخ وٙس .و ٝا ٗ٤فطبض سٛسف ٌبٚض٘ط وٙشط٣ٔ َٚضٛزٕٞ .چٙبٖ وٕذط٤سٛض زاضا٤ ٢ه فّشط ٛٞا اسز وٝ
ٛٞا ضا سػف٣ٔ ٝ٥وٙس.
گاٍسًش
ٌبٚض٘ط حسالُ ٚحساوظط فطبض ٛٞا ضا زض زاذُ س٥سشٓ ثطن سٛسف وٙشط َٚدٕخوطزٖ وٕذط٤سٛض سٙظٓ٥
ٔ٣وٙس .ا ٗ٤وبض ٌبٚض٘ط زض حبِز سحز ثبض ٚثس ٖٚثبض وٕذط٤سٛض ٚاؾح ٌٔ٣طزز .ظٔب٘ ٣و ٝفطبض س٥سشٓ ثٝ
حس اوظط ذٛزش ٔ٣ضسس؛ ٤ؼ ٣ٙث 115 ٗ٥اِ٣ٔ psi 135 ٣ضسسٌ ،بٚض٘ط وٕذط٤سٛض ضا زض ٔطحّ ١ثس ٖٚثبض
لطاض ٔ٣زٞس .اِجش ٝا ٗ٤فطبض زض ٔٛسطٞبٔ ٢رشّف ٕٔىٗ اسز فطق زاضش ٝثبضس.
حبِز سحز ثبض حبِش ٣اسز و ٝوٕذط٤سٛض ٛٞأ ٢ح٥ف ضا وص وطز ٚ ٜثؼس اظ فططزٜسبذشٗ ثٝ
ٔرعٖ اضسبَ ٔ٣وٙس .حبِز ثس ٖٚثبض حبِش ٣اسز وٛٞ ٝا سٛسف وٕذط٤سٛض اظ قط٤ك ٚاَ زذ ٣ِٛوص
ٔ٣ضٛز ٚ ٚاَ زذ ٣ِٛسب دب٤بٖ ٔطحّ ١ثس ٖٚثبض ،ثبظ ٔ٣ثبضس ٛٞ ٚا ثس ٖٚا ٗ٤و ٝفططز ٜضٛز ،زٚثبض ٜثٔ ٝح٥ف
ث٥ط٣ٔ ٖٚضٚز ٚاٌط وٕذط٤سٛض زٚسّٙسض ٜثبضسٛٞ ،ا ث ٗ٥ز ٚسّٙسض ضفزٚثطٌطز ٔ٣وٙس.
لطاضٌطفشٗ وٕذط٤سٛض زض حبِز ثس ٖٚثبض ،ثٚٝسٞ ١ّ٥سا٤زوطزٖ فطبض ٛٞا ثٚ ٝاَ زذ ٣ِٛوٕذط٤سٛض ،ثبظ
ٍ٘ٝزاضشٗ ٚاَ زذ ٚ ٣ِٛاػبظٜزازٖ ٛٞا ث ٝدٕخضسٖ ث ٝقطف ث٥ط ٚ ٖٚزاذُ سّٙسض ث ٝػب ٢دٕخضسٖ ٛٞا ثٝ
قطف ٔرعٖ ،ا٘ؼبْ ٔ٣ضٛز .ث ٝػجبضر زٍ٤ط زض حبِز ثس ٖٚثبضٚ ،اَ زذ ٣ِٛسٛسف فطبض ٛٞا ٣٤و ٝسٛسف
ٌبٚض٘ط ث ٝقطف ٚاَ زذٞ ٣ِٛسا٤ز ٔ٣ضٛز ،ثبظ ٍ٘ ٝزاضش٣ٔ ٝضٛز ٚثسش٣ٕ٘ ٝضٛز ٛٞ ٚا ٢وصضس ٜسٛسف
وٕذط٤سٛض زٚثبض ٜث ٝث٥طٞ ٖٚسا٤ز ٔ٣ضٛز؛ اِجش ٝاٌط وٕذط٤سٛض زاضا ٢ز ٚسّٙسض ثبضسٛٞ ،ا٤ ٢ه سّٙسض ثٝ
سّٙسض زٍ٤ط ٞسا٤ز ٔ٣ضٛز.
102
ظٔب٘ ٣و ٝفطبض ٔرعٖ شذ٥طٛٞ ٠ا اظ حس ٔؼ ٗ٥ظ٤بز ضٛز ،فطبض ٛٞأ ٢رعٖ شذ٥ط ٜث ٝظ٤ط «دّ٘ٛؼط» ٌبٚض٘ط
فطبض ٚاضز وطز ٚ ٜزض٘ش٥ؼ ٝفطبض ٛٞأ ٢رعٖ اظ قط٤ك ٌبٚض٘ط ث ٝقطف دّ٘ٛؼط ٚاَ زذٞ ٣ِٛسا٤ز ضسٚ ٜ
دّ٘ٛؼط ٚاَ زذ ٣ِٛضا زض حبِز ثبظ ٍ٘٣ٔ ٝزاضز (ضىُ .)4-3
ٔرعٖ ٛٞا ثطاٍٝ٘ ٢زاض ٚ ٢شذ٥طٛٞ ٠ا ٢فططز ٠وٕذط٤سٛض اسشفبز٣ٔ ٜضٛز .ثؼؿ ٣اظ س٥سشٓٞب ٢ثطن
وٕذط٤ط ٣ٙزاضا ٢زٔ ٚرعٖ ٛٞا ثٛز ٜو ٝث٘ ٝبْ ٔرعٖ ا٤ ٣ِٚب سط ٔ ٚرعٖ ز٤ ٣ٔٚب ذطه ٘بٔ٥س٣ٔ ٜضٛز.
ٔرعٖ شذ٥ط ٜزاضاٚ ٢اَ ٤ب وبن سرّ٤ ٚ ٝ٥ه ٚاَ اقٕٙ٥بٖ ٔ٣ثبضس (ضىُ.)5-3
103
ضىُ ٔ 5-3رعٖ شذ٥طٛٞ ٠ا
ٍال ٗا کاک زخل٘ٔ هخضى :ضقٛثز ٚضسٛثبس ٣ضا و ٝزض ٔرعٖ ػٕغ ضسٜا٘س ٔ٣سٛاٖ سٛسف آٖ سرّ ٝ٥وطز.
ثؼؿ ٣اظ ٔرعٖٞب زاضاٚ ٢اَ سرّ ١٥اسٔٛبر ٞسشٙس و ٝضقٛثز ضا ثٝضىُ اسٔٛبر ذبضع ٔ٣وٙٙس .زض ٞط غٛضر
ثب٤س ٚاَ سرّ ٝ٥ثٝضىُ ضٚاظ ٚ ٜزٚض ٣٤ٜسرّ ٝ٥ضٛز (ضىُ .)5-3
ٍال اعوٌ٘اى هخضىٚ :اَ اقٕٙ٥بٖ اظ ظ٤بزضسٖ ٛٞا ٢فططز ٚ ٜوف٥سٖ ٔرعٖ زض غٛضس ٣وٌ ٝبٚض٘ط زضسز
وبض ٘ىٙس ٚػبضؾٝزاض ثبضس ٘ ٚشٛا٘س وٕذط٤سٛض ضا زضحبِز ثس ٖٚثبض لطاض زٞسٔ ،حبفظز ٔ٣وٙس.
ٚاَ اقٕٙ٥بٖ زاضا٤ ٢ه فٙط و٤ ٝه سبچٕ ٝضا سحز فطبض لطاض ٔ٣زٞس ٔ٣ثبضس .ظٔب٘ ٣و ٝفطبض اظ حس ٔؼٗ٥
ثبال ٔ٣ضٚز فٙط سحز ل ٠ٛفطبض ٛٞا و ٝث ٝسبچٕٚ ٝاضزٔ ٣ضٛز ،فططز ٜضس ٚ ٜثٛٞ ٝا اػبظ ٠ذبضعضسٖ ثٝ
ٔح٥ف ضا ٔ٣زٞس (ضىُ.)6-3
104
ٍال خذال تشک
ظٔب٘ ٣وٚ ٝاَ دساَ فؼبِ٥ز ٔ٣وٙس ،اظ ٛٞا ٢فططز ٜثطا ٢فؼبِ٥ز ثطن اسشفبز٣ٔ ٜضٛز ٛٞ ٚا ٢فططز ٜضا اظ
ٔرعٖ ث ٝثطنٞب ٞسا٤ز ٔ٣وٙس (ضىُ .)7-3
زض ٔسرظٔب٘ ٣و ٝدساَ فططز٣ٔ ٜضٛز ٚ ٚاَ دساَ زض اٚ ٗ٤ؾؼ٥ز ٍ٘ٝزاضش٣ٔ ٝضٛز ،فطبض ٛٞا ث ٝس٥سشٓ
ثطن ا٘شمبَ ذٛاٞس وطز ٚثٝضىُ طبثز ثبل ٣ذٛاٞس ٔب٘س.
ثب ضٞبوطزٖ دساَٚ ،اَ دساَ ثٛٞ ٝا اػبظ٣ٔ ٜزٞس و ٝثٛٞ ٝأ ٢ح٥ف اظ قط٤ك ٔؼطا ٢ذطٚػ ٣سرّ ٝ٥ضٛز.
حؼط٤ ٜبوٕط ٠ثطن زض ٍٙٞبْ ثطنٌ٥ط ٢ا٘طغضٛٞ ٢ا ٢فططز ٜضا ث ٝل٥ٔ ٠ٛرب٘٥ى ٚ ٣حطوز سجس٣ٔ ُ٤وٙس.
105
ضىُ 8 -3حؼط٤ ٜب وٕط ٠ثطن
حؼط٤ ٜب وٕط ٠ثطن ضبُٔ ٤ه ز٤بفطآٌ ا٘ؼكبفدص٤ط ٔ٣ثبضسو ٝث ٗ٥زٔ ٚحفظ ١فّع ٢فٛالزٔ ٢حىٓ ضسٜ
اسز .سبذشٕبٖ ز٤بفطآٌ ٔطبث ٝسب٤ط ٔٛسط اسز ٚزاضا٤ ٢ه ثرص ثبفشٝضس ٠سم٤ٛزضس ٜثب دٛضص ضاثط٢
اسز .ثرصٞب ٢زٍ٤ط حؼط ٠ثطن ضبُٔ ٔ ١ّ٥فطبضٔ ،٢ؼٕٛػ ١دّ٥زٞب و ٝز٤بفطآٌ ثط ض ٢ٚآٖ لطاض ٔ٥ٌ٣طز
ٚفٙط ثطٌطززٙٞس ٜاسز (ضىُ.)8-3
ظٔب٘ ٣وٚ ٝاَ دساَ ضا ث ٝقطف دب ٗ٥٤فطبض ٔ٣ز٥ٞس ،فطبض ٛٞا اظ قط٤ك ٔؼطاٚ ٢ضٚزٚ ٢اضز ثرص فطبض٢
حؼط ٠ثطن ٔ٣ضٛز ٤ ٚه ل ٜٛثط ذالف ز٤بفطآٌ ٚاضز ٔ٣وٙس ؤ ٝؼٕٛػ ١ّ٥ٔ ١فطبض ٢ضا ث ٝقطف د٥صض٢ٚ
حطوز ٔ٣زٞس .ظٔب٘ ٣و ٝفطبض ٛٞا آظاز ٔ٣ضٛز ،فٙط ثطٌطززٙٞس ،ٜز٤بفطآٌ ١ّ٥ٔ ٚفطبض ٢ضا ث ٝقطف
ٔٛلؼ٥ش ٣و ٝثطنٞب آظاز ٔ٣ضٛز ،ثطٌطز ٔ٣زٞسٔ .مساض حطوز حؼط ٠ثطن سٛسف ازػسزوٙٙس ،ٜسٙظٓ٥
ٔ٣ضٛز (ضىُ.)9-3
106
ضىُ 9 -3ازػسزوٙٙسٔ ٠مساض حطوز
ثطن ثب ثبزأه Sضىُ ٔؼٕٛالً زض ٔٛسطٞب ٢ثبض ٚ ٢سطّ٤ط اسشفبز٣ٔ ٜضٛز .سبذشٕبٖ ثطنضٛظ زضْزاض ثب
ٔحطن وٕذط٤ط ٣ٙزض ضىُ ٕ٘ب٤ص زاز ٜضس ٜاسز (ضىُ.)10-3
107
ضىُ ٘طبٖزازٜضس ٜحبِز ثطنٌ٥ط ٢ضا ٘طبٖ ٔ٣زٞس .زض حبِز ثطنٌ٥ط ٢ثبزأه Sضىُ ٔ٣چطذس ٚ
٘ٛنٞب ٢ثبزأه ثطذالف غّشهٞب ٢ثبزأه ػُٕ ٔ٣وٙس ٚث ٝضٛظٞب ٢ثطن ثطذالف زضْ لٚ ٜٛاضز ٔ٣وٙس ٚ
ػُٕ ثطنٌ٥ط ٢ا٘ؼبْ ٔ٣ضٛز.
ٚلش ٣ثطن ضٞب ٔ٣ضٛز ،ضبفز ثبزأه ثطن ،ثبزأه ثطن ضا ثٛٔ ٝلؼ٥ز ػبز ٢ثطٌطز ٔ٣زٞس .غّشهٞب٢
ثبزأه ث ٝزاذُ لسٕز سطوغ ثبزأه ٔ٣چطذس ٚفٙط ثطٌطززٙٞس ،ٜضٛظٞب ٢ثطن ضا اظ زضْ زٚض ٔ٣وٙس.
أطٚظ ٜثؼؿ ٣اظ ٔٛسطٞب ٢ثبض ٢ثب ٔ٥ىب٘٥عْ ز٤سى ٣ثطن ٔؼٟع ٞسشٙس و ٝثب ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن زضٔٔ ٣شفبٚر
اسز .ثطن ز٤سى ٣ثب س٥سشٓ ازػسز سب٥٤سٌ ٣اسٔٛبر و ٝزض زاذُ ثطن ٔٛلؼ٥ز زاضزٔ ،ؼٟع اسز .قطظ
وبض ا٥ٔ ٗ٤ىب٘٥عْ ٔطبثٛ٘ ٝع ٞب٤سض٥ِٚى ٣اسز؛ سٟٙب سفبٚس ٣وٚ ٝػٛز زاضز ،ا ٗ٤اسز و ٝث ٝػب ٢فطبض
ٞب٤سض٥ِٚى ٣اظ فطبض ٛٞا اسشفبز ٜضس ٜاسز (ضىُ.)11-3
108
1.1اجشای فزػی و اظافهشذه ته هحزک کوپزیشنی
هخضى رخ٘شٓ دٍهٖٔ :رعٖ شذ٥ط ٠ا ٣ِٚو ٝث ٝوٕذط٤سٛض ٘عز٤هسط اسز ث٘ ٝبْ ٔرعٖ شذ٥ط ٠سأٔٛٞ ٗ٥ا ٤بز
ٔ٣ضٛز .ثؼؿ ٣اٚلبر ا ٗ٤شذ٥ط ٜث٘ ٝبْ ٔرعٖ سط ٤بز ٔ٣ضٛز ظ٤طا آة ٚآ ُ٤اظ وٕذط٤سٛض زض أ ٗ٤رعٖ ػٕغ
ٔ٣ض٘ٛس.
ٔرعٖ شذ٥ط ٠زٔ ،٣ٔٚرعٖ وبض٘ ٢بٔ٥س٣ٔ ٜضٛزٛٞ .ا اظ أ ٗ٤رعٖ ثطا ٢فؼبِ٥ز ثطنٞب وص ٔ٣ضٛز.
گ٘ج فطاس َّا٥ٌ :غ فطبض ٛٞا زض زاذُ س٤ٛچثٛضز ٘ػت ضس ٜاسز .ثٙبثطا٣ٔ ٗ٤سٛاٖ اظ ٔمساض فطبض ٛٞا وٝ
ثطا ٢ثطنٌ٥ط ٢لبثُ زسشطس اسز ،آٌب ٜضس (ضىُ .)12-3
سَٗچ اخغاس کاّص َّا :ا ٗ٤س٤ٛچ ثؼس اظ ٔرعٖ شذ٥ط ٠ا ٣ِٚثطا ٢اذكبضزازٖ ثٝذبقط وبٞص فطبض اظ حس
ا ٚ ٕٗ٤ث٣ذكط و ٝزض ثؼؽ ٔٛسطٞب زض حسٚز ٤ 60psiب ٣ٔ 414kPaثبضس٘ ،ػت ضس ٜاسز .ا ٗ٤س٤ٛچ ٤ه
غسا ،چطاؽ اذكبض ٤ب ٤ه ث٥طق و ٝزض حبَ حطوز اسز ٤ٚب سطو٥ج ٣اظ آٟ٘ب ضا فؼبَ ٔ٣وٙس .اٌط س٥سشٓ اذكبض
وبٞص ٛٞا فؼبَ ضٛز ،ثب٤س ٔٛسط ٔشٛلف ضٛز ٚػّز آٖ ٔطرع ضٛز .چطاؽ اذكبض ثب٤س فؼبَ ٚلبثُ اسشفبزٜ
ثبضس (ضىُ .)13-3
109
ضىُ 13 -3چطاؽ اذكبض وبٞص فطبض
ٍال زأخ٘ش (جثشاىکٌٌذٓ زأخ٘ش)ٚ :Relay valveاَ دساَ ٔؼٕٛالً ث ٝاضاثٞٝب ٢د٥صض٘ ٚسجز ث ٝاضاث ١ػمت
زض فبغّ٘ ١عز٤هسط لطاض زاضز .فبغّ ١حؼط ٠ثطنٞب ٢ػمج ٣اظ ٚاَ دساَ ثطا ٢ا ٗ٤و ٝثشٛا٘س زض ٍٙٞبْ
فطبضزازٖ دساَ ثطن فٛضاً وبض وٙس ،ثس٥بض ظ٤بز اسز .ا ٗ٤وبض ث٘ ٝبْ سأذ٥ط ثطن ٘بٔ٥س٣ٔ ٜضٛز .ثطا ٢اغالح
اٚ ٗ٤ؾؼ٥ز ٤ه ٚاَ سأذ٥ط ٘عز٤ه حؼط ٠ثطن ػمج٘ ٣ػت ٔ٣ضٛز (ٚاَ سأذ٥طٔ ،مساض ظٔبٖ سأذ٥ط ثطا٢
ثطنٌ٥ط ٢ضا ػجطاٖ ٔ٣وٙس)٤ .ه دب٤خ ثب لكط ثعضيسط ثٔ ٗ٥رعٖ زٔ( ٣ٔٚرعٖ وبضٚ ٚ )٢اَ سأذ٥ط ٚغُ
ٔ٣ضٛز .دب٤خ ٛٞا ٣٤و ٝاظ قطف ٚاَ دساَ ثٚ ٝاَ سأذ٥ط آٔس ٜاسز ،حبال ٤ه دب٤خ وٙشط ٣ِٚاسز و ٝثٚ ٝاَ
سأذ٥ط ػالٔز ٔ٣زٞس ٔ ٚمساضٛٞ ٢ا اظ ٔرعٖ ز ٣ٔٚثطا ٢فؼبِ٥ز ٚوبضوطزٖ سط٤غسط ثطن ،وص ٔ٣ضٛز.
ظٔب٘ ٣و ٝثطنٌ٥ط ٢ا٘ؼبْ ٔ٣ضٛزٛٞ ،ا ٢فططزٜضس ٜثٚٝسٔ ١ّ٥ؼطاٚ ٢ضٚز ٢اظ قطف ٚاَ دساَ ث ٝزاذُ
حؼط A ٠حطوز ٔ٣وٙس ٚد٥سش ٖٛضا ث ٝقطف دب ٗ٥٤حطوز ٔ٣زٞس .ا ٗ٤وبض ثبػض ٔ٣ضٛزٔ ،ؼطا C ٢ثسشٝ
ٔ ٚؼطا b ٢ثبظ ضٛزٛٞ .ا اظ قطف ٔرعٖ ث ٝزاذُ حؼط B ٠ػط٤بٖ د٥سا وطز ،ٜاظ قط٤ك ٔؼطا ٢زٍ٤ط ث ٝقطف
حؼط ٠ثطنٞب ٢ػمج٣ٔ ٣ضٚز .زض ا ٗ٤حبِز ٛٞا ٢فططزٔ ٠رعٖ ٔسشمٕ٥بً ث ٝحؼط ٠ثطنٞب ٢ػمج ٣ضا ٜد٥سا
ٔ٣وٙس (ضىُ .)14-3
110
ضىُ 14 -3اػعاٚ ٢اَ سأذ٥ط
ٍال هحذٍدکٌٌذٓ تشک خ٘صسٍٕ :ثطا ٢وٙشط َٚثٟشط اضشط ًٙ٤زض سطنٞب ثب سكح ِغع٘س ٜوبٞص سٛاٖ
ثطنٌ٥ط ٢اضاثٞٝب ٢د٥صض٣ٔ ٚسٛا٘س٤ ،ه ٔع٤ز ثبضس .ا ٗ٤وبض ٔ٣سٛا٘س ثب ٘ػت ٤ه ٚاَ وٙشط َٚزض زاذُ
وبث٤ ٚ ٗ٥ه ٚاَ ٔحسٚزوٙٙس ٠ثطن حػ ١د٥صض ٢ٚا٘ؼبْ ضٛز (ضىُ .)15-3
ٚاَ وٙشط َٚزض حبِز ٘ٛضٔبَ زض ٔٛلؼ٥ز سطنٞب ٢ذطه سٙظ ٓ٥ضس ٜاسز ٚفطبض ٛٞا ٢وبضٛ٘ ٢ضٔبَ
اسز .زض سطنٞبِ ٢غع٘سٚ ٜاَ وٙشط َٚزض ٔٛلؼ٥ز سطنٞبِ ٢غع٘س ٜسٙظ٣ٔ ٓ٥ضٛز .زض اٛٔ ٗ٤لؼ٥ز ٚاَ
وٙشط َٚثبػض فؼبَضسٖ ٚاَ ٔحسٚزوٙٙس٣ٔ ٜضٛز .فطبض ٚاضز ٜث ٝثطنٞب ٢د٥صض ٢ٚسب 53ف٥ػس ٘ظط ثٝ
فطبض ٚاضزضس ٜث ٝثطنٞب ٢ػمج ٣وبٞص ٔ٤٣بثسٌ .ب ٣ٞاٚلبر اٚ ٗ٤اَٞب ثٝضىُ اسٔٛبر ٔ٣ثبضس.
111
ٍال ٗکعشفِ ٗا چکٍال :ثٝذبقط اٗ٤و ٝوٕذط٤سٛض ذطاة ٔ٣ضٛز ٤ب اٗ٤و٥ِ ٝى ٣زض ٔرعٖ ا ٣ِٚثٚٝػٛز
ٔ٣آ٤س٤ ،ه ٚاَ ٤هقطف ٝثٔ ٗ٥رعٖ ٛٞا ٢أ ٚ ٣ِٚرعٖ ٛٞا ٢ز ٣ٔٚثٝذبقط ٍ٘ٝزاضٛٞ ٢ا اظ ثطٌطز زٚثبضٜ
ٚسرّٛٞ ١٥ا ٘ػت ٔ٣ضٛزٚ .اَ سٛسف ٤ه فٙط سحز فطبض لطاض زاضز .ظٔب٘ ٣و ٝفطبض زض ٔؼطاٚ ٢ضٚز ٢ثط
فطبض فٙط غّج٣ٔ ٝوٙس ،سبچٕ ٝاظ ٔحُ ذٛز ثّٙس ٔ٣ضٛز ٛٞ ٚا اظ ثٚ ٗ٥اَ ث ٝقطف ٔؼطا ٢ذطٚػ ٣ػجٛض
ٔ٣وٙسٍٙٞ .بٔ ٣و ٝفطبض زض ٔؼطا ٢ذطٚػ ٣اظ ٔؼطاٚ ٢ضٚز ٢ثعضيسط ٔ٣ضٛز ،فطبض ٛٞا ٚفطبض فٙط ٞط زٚ
ثبٚ ٓٞاَ ضا ثسش٣ٔ ٝوٙٙس ٚاظ ػط٤بٖ ٤بفشٗ ٛٞا اظ ثٚ ٗ٥اَ ث ٝقطف ػمت ػّ٥ٌٛط٣ٔ ٢وٙس (ضىُ .)16-3
سَٗچ چشاؽ تشک :ا ٗ٤چطاؽ ثطا ٢آٌبٞ ٣ٞط ضا٘ٙس ٣٤ٜاسز و ٝزض ػمت ٔٛسط ضٕب حطوز ٔ٣وٙسٚ ،لش٣وٝ
ٔٛسط سٛلف ٔ٣وٙس ٤ب سطػز آٖ وبٞص ٔ٤٣بثس ،ضا٘ٙسٛٔ ٠سط ثؼس ٢ثب٤س اظ آٖ آٌب ٜضٛز .س٤ٛچ چطاؽ ثطن ٤ه
س٤ٛچ ثطل ٣اسز و ٝسٛسف ٛٞا فؼبَ ٔ٣ضٛز و ٝچطاؽٞب ٢ثطن ضا زض ٍٙٞبْ ثطنٌ٥ط ٢زض ػمت ٔٛسط ضٚضٗ
ٔ٣وٙس (ضىُ .)17-3
خطککي َّا :ذطهوٗ ٛٞا ٕٔىٗ اظ ث ٗ٥وٕذط٤سٛض ٔ ٚرعٖ ٛٞا ٢ا ٣ِٚؤ ٝرعٖ سط ٘ ٓٞبٔ٥س٣ٔ ٜضٛز،
ثطا ٢وٕه ث ٝػساوطزٖ ضقٛثز اظ ٛٞا ٢فططز٘ ٜػت ضٛز .زض ذطهوٗ وٕ ٣ضقٛثزٌ٥ط ثب ػصة ثبال٢
ضقٛثز ٤ ٚه فّشط آ ُ٤لطاض زاز ٜضس ٜاسز ٤ب اٗ٤و ٝثٝضىُ ٔ٥بٖذبِ ٣ثب س٥غٞٝب ٚغفحٞٝب قطاح ٣ضس ٜوٝ
ث ٝػساوطزٖ ضقٛثز اظ ٛٞا وٕه ٔ٣وٙسٞ .ط زٛ٘ ٚع ذطهوٗ ثب اسشفبز ٜاظ فطبض ٛٞا ضسٛثبر
ػٕغآٚض٢ضس ٜزض ال ١٤ضقٛثزٌ٥ط ضا سرّ٣ٔ ٝ٥وٙٙسٚ .اَ سرّ٤ ٝ٥ه ػٙػط ٌطْوٙٙس ٜزاضز و ٝاظ ٤دظزٖ
ضقٛثز زض ٍٙٞبْ وبض زض ٛٞا ٢سطز ػّ٥ٌٛط٣ٔ ٢وٙس (ضىُ .)19-3 ٚ 18-3
113
ضىُ 19 -3ذطهوٗ ٛٞا زض ٚؾؼ٥ز سرّ ١٥ضسٛثبر
ٛٞا ثٚٝس ١ّ٥وٕذط٤سٛض ثٔ ٝرعٖ شذ٥طٛٞ ٠ا دٕخ ٔ٣ضٛزٚ .لش ٣فطبض ٛٞا ث ٝحس ٔؼ ٚ ٗ٥سؼٗ٥٥ضس ٜضس٥س،
(زض ثؼؿٛٔ ٣سطٞب 120اِ psi 145 ٣ثطاثط ثب 828اٌِ )kPa 1000 ٣بٚض٘ط ٢و ٝزض وٕذط٤سٛض ٔٛلؼ٥ز زاضز،
ث ٝحبِز ثس ٖٚثبض لطاض ٔ٥ٌ٣طز .زض ا ٗ٤حبِز س٥سشٓ ثطن اظ ٛٞا ثٝقٛض ٔىُٕ دط ضس ٜاسز.
ظٔب٘ ٣و ٝثطنٌ٥ط ٢غٛضر ٔ٥ٌ٣طزٛٞ ،ا اظ ثٚ ٗ٥اَ دساَ ث ٝحؼطٜٞب ٤ب وٕطٜٞب ٢ثطن ا٘شمبَ ٔ٣وٙس .فطبض
ٛٞا ٞط وساْ اظ ز٤بفطآٌٞب ٢وٕطٜٞب ٢وبض ٢ثطن ضا زض ػٟز ٔربِف حطوز ٔ٣زٞس و ٝثبػض ٔ٣ضٛز ٔ١ّ٥
فطبض ٢ازػسزوٙٙس ٜضا حطوز زٞس .ازػسزوٙٙس ٜثبزأه ثطن ضا ٔ٣چطذب٘س ٚزض ا ٗ٤حبِز ضٛظٞب ثٝ
ػٟز ٔربِف زضْ لٚ ٜٛاضز ٔ٣وٙٙس (ضىُ .)20-3
ظٔب٘ ٣وٚ ٝاَ دساَ آظاز ٔ٣ضٛزٛٞ ،ا اظ زاذُ وٕطٜٞب ٢ثطن اظ ثٚ ٗ٥اَ دساَ ذبضع ٔ٣ضٛز ٚثطنٞب آظاز
ٔ٣ض٘ٛس.
ظٔب٘٣و ٝفطبض ٛٞا زض ٔرعٖ وبٞص د٥سا ٔ٣وٙسٌ ،بٚض٘ط وٕذط٤سٛض ضا زض حبِز دٕخوطزٖ لطاض ٔ٣زٞس ٚ
فطبض ٛٞا ضا ثطا ٢ثطنٌ٥طٞ٢ب ٢ثؼس ٢زض حس ٔٙبست ٍ٘٣ٔٝزاضز.
114
ضىُ ٔ 20 -3حطن وٕذط٤ط ٣ٙثطن زض حبِز ثطنٌ٥ط٢
ثطن دبضن ثب فٙط لٕٔ ٢ٛىٗ اسز زض ٔٛسطٞب ٣٤و ٝثٔ ٝحطن وٕذط٤ط ٣ٙثطن ٔؼٟع ٞسشٙس٘ ،ػت ضٛز ٚ
ث ٝػٛٙاٖ ٤ه ثطن دبضن لبثُ اقٕٙ٥بٖ اسشفبز٣ٔ ٜضٛز (ضىُ .)21-3
زض س٥سشٓ ثطن اسبس ٚ ٣وبض ،٢ثطنٞب ثب اسشفبز ٜاظ فطبض ٛٞا فؼبَ ٔ٣ض٘ٛس ٚسٛسف فٙطٞب غ٥طفؼبَ
ٔ٣ض٘ٛس .زض س٥سشٓ ثطن دبضن ثب فٙط ل ،٢ٛثطن دبضن ثب فطبض فٙط فؼبَ ضس ٚ ٜثب فطبض ٛٞا غ٥طفؼبَ ٔ٣ضٛز.
حؼط ٠ثطن دبضن فٙط ٢ثب حؼط ٠ثطن وبضٚ ٢غُ اسز ٚسٛسف اٞطْثٙسٔ ٢طبث ٝوبض ٔ٣وٙٙس .ثٙبثطاٗ٤
ٔؤطط٤ز ثطن دبضن اضسجبـ ث ٝازػسز ثطن اسبس ٚ ٣وبض ٢زاضز.
115
ضىُ 21 -3ثطن دبضن ثب فٙط
٤ه ٚاَ وٙشط ٣ِٚثب ٤ه س٤ٛچ ؤ ٝؼٕٛالً ضً٘ ظضز زاضز ،زض زاذُ وبثٛٔ ٗ٥لؼ٥ز زاضز و ٝث ٝضا٘ٙس ٜاػبظٜ
ٔ٣زٞس ٛٞا ضا اظ ٔساض ثطن دبضن فٙط ٢ذبضع وٙس سب ثطنٌ٥ط ٢غٛضر ثٍ٥طز ٤ب سٛسف ٛٞا ٢فططز ٜزض
ٔساضٞب ثطنٞب ضا آظاز وٙس (ضىُ .)22-3
116
تشک خاسک دس حالر غ٘شفؼال
زض حبِز فؼبِ٥ز ػبز ٚ ٢حطوز ٔٛسط ،فطبض ٛٞا فٙط ضا فططز٣ٔ ٜسبظز ٚآٖ ضا زض حبِز آٔبز ٜثطا ٢ثطن
دبضن ٤ب ثطن زض حبِز اؾكطاض٣ٍٔٝ٘ ٢زاضز .زض اٚ ٗ٤ؾؼ٥ز ثطن دبضن غ٥طفؼبَ اسز.
ظٔب٘٣وٚ ٝاَ وٙشط َٚثطن دبضن زض حبِز ثسش ٝلطاض ٔ٥ٌ٣طزٛٞ ،ا ٢فططزٔ ٜرعٖ ٛٞا ضا لكغ ٔ٣وٙس ٚ
ٛٞا ٢حؼط ٠ثطن دبضن ضا سرّ٣ٔ ٝ٥وٙس .ا ٗ٤حطوز ثبػض ا٘جسبـ فٙط ثطن دبضن ضس ،ٜزض٘ش٥ؼ ٝثبػض
ثطنٌ٥ط٣ٔ ٢ضٛز (ضىُ .)23-3
ضىُ 23 -3قطف ضاسز حبِز ثطنٌ٥ط ٢ثطن دبضن ٚقطف چخ حبِز آظازثٛزٖ ثطن دبضن
.ػٛأّ ٣و ٝزض سٛا٘ب ٚ ٣٤لسضر ثطنٞبٛٔ ٢سط سأط٥ط زاضز لطاض ظ٤ط اسز:
زٌظ٘نتَدى ٗا ادجسر تشک
زض غٛضس ٣و ٝثطن ازػسز ٘جبضس ٔؤطط٤ز ثطن ث ٝزال ُ٤ظ٤طوبٞص ٔ٤٣بثس:
ظٔبٖ سأذ٥ط ثطنٌ٥ط ٢افعا٤ص ٔ٤٣بثس ظ٤طا ٛٞا ٢اؾبف ٣ثطا ٢دطوبض ٚ ٢سٙظ ٓ٥فطبض حؼٓ وٕط٠
ثطن و ٝثٝذبقط افعا٤ص فبغّ ١حطوز ٔ ١ّ٥فطبض ٢ظ٤بز ٔ٣ضٛز ،ؾطٚضر اسز.
117
ظا ٝ٤ٚث ٗ٥ثبظ ٢ٚازػسزوٙٙس ١ّ٥ٔ ٚ ٜفطبض ٢ث٥طشطاظ 90زضػ٣ٔ ٝضٛز و ٝزض٘ش٥ؼ ٝثبػض وبٞص ٚ
ؾب٤غضسٖ ل ٜٛث٥ِ ٗ٥سضٞب ٚزضْ ٔ٣ضٛز.
ٔ ؤطط٤ز ٚوبضا ٣٤ز٤بفطآٌ وٕط ٠ثطن زض غٛضس ٣و ٝفبغّ ١حطوز آٖ اظ 75ف٥ػس ٔمساض حطوز
قطاح٣ضس ٠آٖ سؼبٚظ وٙس ثٝقٛض لبثُ ٔالحظ ٣٤ٝوبٞص ٔ٤٣بثس.
ٌ طْضسٖ ث٥ص اظ حس ثطنٞب
سب٥٤سٌ٥ِ ٣سضٞب ٢ثطن
افعا٤ص لكط زضْ ثط اطط سب٥٤سٌ٣
غ٥طفؼبَضسٖ ٚاَٞب
ٚ اَٞب ثب فطبض آظازسبظ ٢ثبالسط اظ حس ٘ٛضٔبَ وبض ٔ٣وٙس
ػبْضسٖ ضبفز ثبزأه ثطن ٤ب ثٙسش ضٛظٞب
ضقٛثز ث٥ص اظ ا٘ساظ ٜزض ٔرعٖٞبٛٞ ٢ا
وظ٥فضسٖ ٚچطةضسٖ ِ٥سضٞب ٢ثطن
وٓضسٖ فطبض ٛٞأ ٢ساض
ثطا ٢ثطضسٛٔ ٣سط ٘ىبر ظ٤ط ضا ثطا ٢اٛٔ ٣ٕٙ٤سط زض ٘ظط ثٍ٥ط٤س:
ثطن دبضن ٔٛسط فؼبَ ثبضس؛
د٥صض ٢ٚاضاثٞٝبٛٔ ٢سط ٔب٘غ لطاض ز٥ٞس ٛٔ ٚسط ثب٤س زض ٤ه سكح ٕٛٞاض ثبضس؛
چه و٥ٙس و ٝوٕذط٤سٛض زض ٔحُ ٘ػت آٖ ٔحىٓ ثبضس؛
سسٕ ٚ ٝدٞ٣ِٛب ضا اظ ٘ظط سب٥٤سٌ ،٣زضظضسِٖ ،غع٤سٖ ٚوطص چه و٥ٙس؛
ٔ ٕٝٞ رعٖٞب ضا ثٝقٛض وبُٔ سرّ ٝ٥و٥ٙس؛ ٚلشٔ ٣رعٖٞب سرّ ٝ٥ضس ٚاَ ٤ب وبن سرّ ٝ٥ضا ثسشٝ
و٥ٙس؛
حؼط٤ ٜب وٕطٜٞب ٢ثطن٥ِ ،سضٞب ٚازػسزوٙٙس ٜضا اظ ٘ظط ا ٚ ٣ٕٙ٤سب٥٤سٌ ٣چه و٥ٙس.
.1چککشدى ٍساٗل اخغاسدٌّذُ ٍ کودشٗسَس
118
ا٘ؼٗ ضا ضٚضٗ و٥ٙس ٚا٘ؼٗ ضا ثطا ٢آٔبزٜوطزٖ فطبض ٛٞا ٢ثطن زض حبِز ضغ ٓ٤آظاز ثب سطػز ثبال
زٚضاٖ ز٥ٞس.
ٚ سب ُ٤اذكبضزٙٞس ٜزض فطبض ٤ psi 55ب ثبالسط اظ آٖ ثب٤س فؼبَ ض٘ٛس.
ٔ كٕئٗ ض٤ٛس و ٝفطبض ٛٞأ ٢رعٖ اظ 50سب psi 90زض ٔسر س ٝزل٥م ٝآٔبز٣ٔ ٜضٛز.
س٥ِٛس فطبض ٛٞأ ٢رعٖ ضا ازأ ٝز٥ٞس .چه و٥ٙس وٌ ٝبٚض٘ط وٕذط٤سٛض ضا ث ٗ٥فطبض حسالُ 115
ٚ psiفطبض حساوظط psi 135زض حبِز ثس ٖٚثبض لطاض زٞس( .أ ٗ٤مساض فطبض ٕٔىٗ زض ٔٛسطٞب ٘ظط
ثٛ٘ ٝع فبثط٤ىٔ ٝشفبٚر ثبضس).
سٛسف دساَ ثطنٛٞ ،ا ضا ػط٤بٖ زاز ٚ ٜسرّ ٝ٥و٥ٙس سب فطبض ٛٞا ث psi 83 ٝوبٞص ٤بثس .ػط٤بٖ ٛٞا ضا
ٔشٛلف سبظ٤س ٚثطضس ٣و٥ٙس وٌ ٝبٚض٘ط ،وٕذط٤سٛض ضا زض حبِز ثبض ٤ؼ ٣ٙدٕخوطزٖ لطاض زٞس ٥ٌ ٚغ
فطبض ضا ثرٛا٘٥س؛ زض ا ٗ٤حبِز فطبض ثب٤س زٚثبض ٜافعا٤ص ٤بثس.
.2تشسسٖکشدى ل٘کٖ س٘سسن تشک
زض ضغ ٓ٤آظاز وٛٔ ٝسط حطوز ٘ساضز زٚضاٖ ا٘ؼٗ ضا ثطا ٢س٥ِٛس فطبض ٛٞا سط٤غسط ثسبظ٤س .ظٔب٘٣وٝ
فطبض ٛٞا ث psi 93 ٝضس٥س .ثطن دبضن ضا آظاز ثسبظ٤س ٚث ٝس٥ِٛس ٛٞا ازأ ٝز٥ٞس سب فطبض ٛٞا ثٗ٥
115سب psi 135ثطسس.
ا٘ؼٗ ضا ذبٔٛش و٥ٙس.
ٚ اَ ثطن ضا فطبض ز٥ٞس ٚثطنٌ٥طٕ٘ ٢ب٥٤س ٚزض ٗ٥ٕٞحبِز ٚاَ ثطن ضا ٍ٘ٝزاض٤س٥ٌ .غ فطبض ٛٞا٢
ٔرعٖ ضا ٔطبٞس ٜو٥ٙس .فطبض ٘جب٤س ث٥طشط اظ psi 3زض ٞط زل٥م ٝوبٞص ٤بثس .ثطا ٢اقٕٙ٥بٖ اظ
ِ٥ه٘جٛزٖ س٥سشٓ حسالُ ثٔ ٝسر 0زل٥مٛٔ ٝسط ضا زض حبِز ثطنٌ٥طٍٝ٘ ٢زاض٤س.
ثس٥بض ث ٝآٞسشٍ ٣ث٥ٌ ٝغ ؾطث ٝثع٘٥س و٥ٌ ٝغ فطبض ٘چسج٥س ٜثبضس.
ث ٝغسا ٣٤ؤ ٝطثٛـ ث٥ِ ٝىٛٞ ٣ا ثبضسٌٛ ،ش ز٥ٞس.
ثطن ضا ضٞب و٥ٙس.
.3تشسسٖکشدى ادجسر تشک
زض غٛضس ٣و ٝثبزأه « Sضىُ» ٘٥بظ ث ٝازػسز زاضش ٝثبضسٔ ،طاحُ ظ٤ط ضا اػطا و٥ٙس:
اظ إٗ٤ثٛزٖ ٔٛسط ٔكٕئٗ ض٤ٛس و ٝاضاثٞٝب حطوز ٕ٘٣وٙٙس ٚفطبض ٛٞا ٔىُٕ اسز.
119
ا٘ؼٗ ضا ذبٔٛش و٥ٙس٥ٌ .طثىس ضا زض ٚؾؼ٥ز ٌ٥ط دب٤ ٗ٥٤ب دبضن لطاض ز٥ٞس.
سٛسف ٤ه سجبض٥ط لسٕش ٣ضا و ٝث ٝحؼط ٠ثطن زاذُ ضس ٜاسز٘ ،طب٘ ٣و٥ٙس.
زٚثبض ٜثطن دبضن ضا فؼبَ وطز ٚ ٜفبغّ ٝاظ حؼط ٠ثطن سب لسٕز ٘طب٘٣ضس ٜضا ا٘ساظ٥ٌٜط ٢و٥ٙسٔ .كٕئٗ
ض٤ٛس و ٝا ٗ٤فبغّٔ ٝكبثك ٔمساض ٔطرعضس ٜزض وشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙى ٣اسز .أ ٗ٤مساض زض ثؼؿٛٔ ٣سطٞب
ثطاثط اِ ٣اٙ٤غ ٔ٣ثبضسٕٞ .چٙبٖ ظا ٝ٤ٚث ٗ٥ازػسزوٙٙس ١ّ٥ٔ ٚ ٜفطبض 93 ٢زضػ٤ ٝب ث ٝا٘ساظ ٣٤ٜثبضس
و ٝوبضوٙس؛ زض غ٥ط آٖ ٘٥بظ ث ٝازػسز زاضز.
120
ضىُ 24 -3ذبضعوطزٖ غّشه ضٛظ دب٣ٙ٥٤
.5ضٛظ ثطن ثبال ٣٤ضا ثبال و٥ٙس ٚغّشه ضٛظ ثطن ٚثسز ٍ٘ٝزاض٘س ٠آٖ ضا ذبضع و٥ٙس .ضىُ (.)25-3
.6فٙط ثطٌطززٙٞس ٠ضٛظٜٞب ضا ثٚٝس ١ّ٥ثبالوطزٖ ضٛظ دب ٣ٙ٥٤ثطن ذبضع و٥ٙس ٚفٙط ثطٌطززٙٞس ٜضا آظاز
و٥ٙس( .ضىُ .)26-3
121
ضىُ 26 -3ذبضعوطزٖ فٙط ثطٌطز زٙٞسٜ
.7ضٛظ ثطن دب ٣ٙ٥٤ضا ٔكبثك ضىُ زٚضاٖ ثس٥ٞس و ٝزض ا ٗ٤حبِز ضٛظ ثطن ث ٝزٚض د ٗ٥اسىب٣ٔ ٣٤چطذس.
ضىُ (.)27-3
ًَذ :ثطضس٣وطزٖ ِ٥سضٞب ٚزضْ ثطن ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن ثب ٔحطن وٕذط٤طٔ ٚ ٣ٙحطن ٞب٤سض٥ِٚىٔ ٣طبث ٝاسز
و ٝزض فػُ ز ْٚثٝقٛض وبُٔ سطط٤ح ضس ٜاسز.
وبٚض ٔ ٚحفظ ٝسحز فطبض فٙط ٞسشٙس .ثس ٖٚفطبض ٞب٤سٚضِ٥ى ٣وٛضص ث ٝثبظوطزٖ ثِٛزٞب ٚثسز
٘ى٥ٙس .اٌط ا ٗ٤وبض ضا ا٘ؼبْ ز٥ٞس ،أىبٖ ظذٕ٣ضسٖ ضٕب ث ٝػّز دط٤سٖ فٙط ٚػٛز زاضز.
125
ٔحػالٖ ثٝضىُ ا٘فطاز ٢ضىُٞب ٢ظ٤ط ضا ٘بٍٔصاض ٢وٙٙس.
126
هحصالى تِضکل گشٍخٖ فؼال٘رّإ صٗش سا اًجام دٌّذ ٍ ًظشٗاذ خَٗص سا ت٘اى کٌٌذ.
.1چطا زض ٔٛسطٞب ٢طم ّٝ٥اظ ٔحطن وٕذط٤ط ٣ٙثطن ث ٝػبٔ ٢حطن ٞب٤سض٥ِٚى ٣اسشفبز٣ٔ ٜضٛز؟
.2ثطا ٢سطر٥ع ػٛاضؼ س٥سشٓ ثطن ثب ٔحطن وٕذط٤ط ٣ٙوساْ ثطضسٞ٣ب ضا ثب٤س ا٘ؼبْ زٞ ،ٓ٥ٞطوساْ ضا
سطط٤ح و٥ٙس.
هحصالى تِ گشٍجّا زقس٘ن ضًَذ ٍ فؼال٘رّإ صٗش سا دس داخل ٍسکطاج اجشا کٌٌذ.
127
خالصٔ فصل
زض ٚسب٤ف ٘مّ ١٥طم ٚ ّٝ٥سط٤ٚسٞب ل ٠ٛػؿال٘ ٣ضا٘ٙس ٜثطا ٢فطبضزازٖ دساَ ثطن ٚا٤ؼبز فطبض الظْ ثطا٢
ثطنوطزٖ وبف٥٘ ٣سز ٚ ٚػٛز ٔٙجغ ل ٠ٛزٍ٤ط ٢ثطا ٢س٥ِٛس فطبض وبٔالً ؾطٚض ٢اسز .أطٚظ ٜزض ٚسب٤ف ٘مّٝ٥
طم ّٝ٥اظ ٛٞا ٢فططزٔ( ٜحطن وٕذط٤ط )٣ٙثطا ٢اٙٔ ٗ٤ظٛض اسشفبز٣ٔ ٜوٙٙس.
ٔحطن وٕ٥ط٤ط ٣ٙاسبس ٣زاضا ٢دٙغ ػعء اغّ ٣ضبُٔ اػعا ٢ظ٤ط اسز:
.1وٕذط٤سٛض ثطا ٢دٕخوطزٖ ٛٞا ثب ٤ه ٌبٚض٘ط ثطا ٢وٙشط َٚوٕذطسٛض
.2ثبِ٤ ٖٛب ٔرعٖ شذ٥طٛٞ ٠ا ٢فططزٜ
ٚ .3اَ دساَ ثطا ٢وٙشط َٚػط٤بٖ ٛٞا ٢فططز ٜاظ ٔرعٖ شذ٥طٛٞ ٠ا ٢فططز ٜزض ٍٙٞبْ ثطنٌ٥ط٢
.4حؼط ٠ثطن (وٕط ٠ثطن) ٚازػسزوٙٙسٔ ٠مساض حطوز ،ثطا ٢ا٘شمبَ لٚ ٠ٛاضزضسٛٞ ٠ا ٢فططز ٜثٝ
اٞطْثٙس٥ٔ ٢رب٘٥ى٣
٥ٔ .5ىب٘٥عْ ثطن و ٝضبُٔ ِ٥سضٞب ٢ثطن٥ٔ ،ىب٘٥عْ ثطنضٛظ زضْزاض ٚز٤سى٣ٔ ٣ضٛز ثطا ٢ا٤ؼبز
اغكىبن ٔٛضز ٘٥بظ ثٝذبقط سٛلف اضاثٞٝب
ٕٞچٙبٖ ٔحطن وٕذط٤ط ٣ٙزاضا ٢چٙس ٗ٤ػعء فطػ٣ٔ ٣ثبضس ؤٕ ٝىٗ زض ٤ه ٔٛسط سٕبٔ ٣ا ٗ٤اػعاء
٤ب سؼساز ٢اظ آٟ٘ب ٔٛػٛز ثبضس .اِجش ٝثب د٥ططفز سىٙبِٛغٕٔ ٢ىٗ زض آٙ٤س ٜسغ٥٥طاس ٣زض ا ٗ٤اػعاء ث٥ب٤س.
اػعا ٢فطػ ٣ضبُٔٔ :رعٖ شذ٥ط ٠ز٥ٌ ،٣ٔٚچ فطبض ٛٞا ،س٤ٛچ اذكبض وبٞص ٛٞاٚ ،اَ سأذ٥طٚ ،اَ
ٔحسٚزوٙٙس ٠ثطن د٥صضٚ ،٢ٚاَ ٤هقطف( ٝچه ٚاَ ٤هقطف ،)ٝس٤ٛچ چطاؽ ثطن ،ذطهوٗ ٛٞا
ٔ٣ثبضٙس .زض وٙبض ا ٗ٤سؼ٥ٟعار ثطن دبضن ثؼؿ ٣اظ ٔٛسطٞب ثب ٔحطن وٕذط٤ط٥٘ ٣ٙع سٛسف ٛٞا غ٥طفؼبَ
٤ب فؼبَ ٔ٣ضٛز.
کودشٗسَس :وٕذط٤سٛض ثطا ٢دٕخوطزٖ ٛٞا ث ٝزاذُ ٔرعٖ شذ٥طٛٞ ٠ا ثطا ٢ثسسزآٚضزٖ ٛٞا ٢فططزٜ
اسشفبز٣ٔ ٜضٛز.
128
گاٍسًشٌ :بٚض٘ط حسالُ ٚحساوظط فطبض ٛٞا ضا زض زاذُ س٥سشٓ سٛسف وٙشط َٚدٕخوطزٖ وٕذط٤سٛض سٙظٓ٥
ٔ٣وٙس.
هخضى رخ٘شٓ َّأ :رعٖ ٛٞا ثطاٍٝ٘ ٢زاض ٚ ٢شذ٥طٛٞ ٠ا ٢فططز ٠وٕذط٤سٛض اسشفبز٣ٔ ٜضٛز.
ٍال ٗا کاک زخل٘ٔ هخضى :ضقٛثز ٚضسٛثبس ٣ضا و ٝزض ٔرعٖ ػٕغ ضسٜا٘س٣ٔ ،سٛاٖ سٛسف آٖ سرّ ٝ٥وطز.
ٍال اعوٌ٘اى هخضىٚ :اَ اقٕٙ٥بٖ اظ ظ٤بزضسٖ ٛٞا ٢فططز ٚ ٜوف٥سٖ ٔرعٖ زض غٛضس٣وٌ ٝبٚض٘ط زضسز
وبض ٘ىٙس ٚػبضؾٝزاض ثبضس ٘ ٚشٛا٘س وٕذط٤سٛض ضا زضحبِز ثس ٖٚثبض لطاض زٞسٔ ،حبفظز ٔ٣وٙس.
ٍال خذال تشک :ظٔب٘٣وٚ ٝاَ دساَ فؼبِ٥ز ٔ٣وٙس اظ ٛٞا ٢فططز ٜثطا ٢فؼبِ٥ز ثطن اسشفبز٣ٔ ٜضٛز ٚ
ٛٞا ٢فططز ٜضا اظ ٔرعٖ ث ٝثطنٞب ٞسا٤ز ٔ٣وٙس .زض ٔسرظٔب٘ ٣و ٝدساَ فططز٣ٔ ٜضٛز ٚ ٚاَ دساَ زض اٗ٤
ٚؾؼ٥ز ٍ٘ ٝزاضش٣ٔ ٝضٛز ،فطبض ٛٞا ث ٝس٥سشٓ ثطن ا٘شمبَ ذٛاٞس وطز ٚثٝضىُ طبثز ثبل ٣ذٛاٞس ٔب٘س .ثب
ضٞبوطزٖ دساَٚ ،اَ دساَ ثٛٞ ٝا اػبظ٣ٔ ٜزٞس و ٝثٛٞ ٝأ ٢ح٥ف اظ قط٤ك ٔؼطا ٢ذطٚػ ٣سرّ ٝ٥ضٛز.
حجشُ ٗا کوشُ تشک :حؼط٤ ٜبوٕط ٠ثطن زض ٍٙٞبْ ثطنٌ٥ط ٢ا٘طغضٛٞ ٢ا ٢فططز ٜضا ث ٝل٥ٔ ٠ٛرب٘٥ىٚ ٣
حطوز سجس٣ٔ ُ٤وٙس.
ادجسرکٌٌذٓ هقذاس حشکر ه٘لٔ فطاسٕ حجشٓ تشکٕٞ :بٖقٛض و ٝاظ ٘بٔص د٥سا اسز ،ازػسزوٙٙس،ٜ
ٔمساض حطوز ٤ب حطوز آظاز اٞطْثٙس ٢ضا ث ١ّ٥ٔ ٗ٥فطبض ٚ ٢ضٛظٞب ٢ثطن ازػسز (سٙظ٣ٔ )ٓ٥وٙس.
ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن و ٝث ٝزٛ٘ ٚع ضٛظ زضْزاض ٚز٤سى٣ٔ ٣ثبضس ثطا ٢سجسُ٤وطزٖ ل ٠ٛفطبض ٛٞا ث ٝوبض ٔ٥رب٘٥ى٣
اسشفبز٣ٔ ٜضٛز.
ثطا ٢سطر٥ع ػٛاضؼ س٥سشٓ ٔحطن وٕذط٤ط ٣ٙالظْ اسز ثب ػٛأّ ٣و ٝثط سٛا٘ب ٚ ٣٤لسضر ثطن سأط٥ط
زاض٘س ،آٌب ٜثبض .ٓ٥ا ٗ٤ػٛأُ ػجبضسٙس اظ :سٙظٓ٥ثٛزٖ ٤ب ازػسز ثطنٌ ،طْضسٖ ث٥ص اظ حس ثطنٞب،
سب٥٤سٌ٥ِ ٣سضٞب ٢ثطن ،افعا٤ص لكط زضْ ثط اطط سب٥٤سٌ ،٣غ٥طفؼبَضسٖ ٚاَ ،آظازضسٖ ٚاَٞب ث٥طشط اظ حس
٘ٛضٔبَ ،ػبْضسٖ ضبفز ثبزأه ثطن ٤ب ثٙسش ضٛظٞب ،ضقٛثز ث٥ص اظ حس زض ٔرعٖٞبٛٞ ٢ا ،وظ٥فضسٖ ٚ
چطةضسٖ ِ٥سضٞب ٢ثطن ٚوٓضسٖ فطبضٛٞا ٔ ٢ساض اسز.
لجُ اظ ضطٚع حطوز ثب٤س ٚسب ُ٤اذكبضزٙٞس ٚ ٜوٕذط٤سٛض چه ضٛز٥ِ ،ى ٣س٥سشٓ ثطن ضا ثطضس ٣وٚ ٓ٥ٙ
ازػسز ثطن ثطضس ٣ضٛز ٚثطا ٢ثبظ ٚثسشٝوبض٥٘ ٢ع اظ وشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙى ٣اسشفبز ٜضٛز.
129
سَاالذ فصل سَم
.1وٕذط٤سٛض حطوز ذٛز ضا اظ وؼب ٔ٥ٌ٣طز؟
ة) سٛسف ٌطاض ٢اظ ا٘شٟب٥ٌ ٢طثىس اِف) سٛسف سسٕ ٝاظ ا٘ؼٗ
ز) سٛسف سسٕ ٝاظ ٌ٥طثىس وٕى٣ ع) سٛسف ٌبظار ذطٚػ٣
.................... .2حسالُ ٚحس اوظط فطبض ضا زض زاذُ س٥سشٓ ثطن سٛسف وٙشط َٚدٕخوطزٖ وٕذط٤سٛض
سٙظ٣ٔ ٓ٥وٙس.
ز) ٚاَ سأذ٥ط ع) ٚاَ سرّٝ٥ ة) ٌبٚض٘ط اِف) ٚاَ اقٕٙ٥بٖ
130
.14ػس َٚظ٤ط ضا سىٕ ُ٥و٥ٙس.
وٕذط٤سٛض
ٌبٚض٘ط
ٚاَ اقٕٙ٥بٖ
ٚاَ دساَ
131
فصل چهارم
٤ى ٣اظ ٕٟٔشط ٗ٤ػٛأّ ٣و ٝثبػض اظزسززازٖ وٙشطٛٔ َٚسط ٔ٣ضٛز ،ثطنوطزٖ ٘بٌٟب٘ ٣زض سطنٞبِ ٢غع٘سٔ ٜب٘ٙس
سطنٞبٔ ٢طقٛة ،ثطف٤ ،٣ره ٚغ٥ط ٜاسز .ا ٗ٤ػُٕ ث ٝػّز لفُضسٖ اضاثٞٝب ثط ض ٢ٚسكح سطن ٔ٣ثبضس ٛٔ ٚسط
132
ثط ض ٢ٚسطن ِٔ٣غعز .ثطا ٢ػّ٥ٌٛط ٢اظ ا ٗ٤وبض س٥سشٓ ثطن ٤ ABSب ا٘ش ٣الن اسشفبز٣ٔ ٜضٛز زض ا ٗ٤س٥سشٓ
و ٝاظ قط٤ك ٤ه س٥سشٓ ٞسا٤ز اِىشط٥٘ٚى ٣وٙشط٣ٔ َٚضٛز ،ثب زض٤بفز اقالػبر الظْ اظ ٚؾؼ٥ز سطػز ٕٝٞاضاثٞٝب
اظ قط٤ك سٙسٛضٞب ٢سطػزسٙغ ،ل ٠ٛثطن ٕٝٞاضاثٞٝب ضا وٙشط ٚ َٚسٙظ٣ٔ ٓ٥وٙس .زض ا ٗ٤س٥سشٓ ٔمساض ل ٠ٛثطن
ثبالٞ ٢ط ٤ه اظ اضاثٞٝب ٔ٣سٛا٘س ٔشغ٥ط ثبضس ثس ٗ٤سطس٥ت اضاث ٣٤ٝو ٝزاضا ٢سطػز وٕشط٘ ٢سجز ث ٝاضاث ١زٍ٤ط ثبضس ثٝ
ٕٞبٖ ٘سجز فطبض ٔب٤غ ثطن ٤ب ٤ٚىٓ ثطن زض آٖ وبٞص ٔ٤٣بثس .ا ٗ٤وبٞص فطبض ثٝغٛضر ِحظ ٣٤ٝثٛز ،ٜسب ظٔب٘٣
ازأ٤٣ٔ ٝبثس و ٝزٚضاٖ اضاثٞٝب ٤ىسبٖ ضٛز.
س٥سشٓ ثطن ABSاظ سطػز 6ؤّٛ٥شط زض سبػز ث ٝثبال ضطٚع ث ٝوٙشط َٚس٥سشٓ ثطن ٕٔ٘٣ب٤س ٚزض غٛضس ٣وٝ
ثٞ ٝط لسٕ ٣زچبض اذشالَ ٔ ٚطىُ ٤ب ذطاث ٣ضٛز ،س٥سشٓ ABSاظ ٔساض ذبضع ضس ٚ ٜثطن ٔٛسط ث ٝغٛضر ػبز٢
ػُٕ ٕٔ٘٣ب٤س.
ضىُ ٔ 1-4ؤطط٤ز ثطن ABSزض ػّ٥ٌٛط ٢اظ لفُضسٖ اضاثٞٝب ٚوٙشط َٚثٟشط ٔٛسط
133
1.1وظیفۀ سیستن تزک ABS
ثطنٞب٤ ABS ٢ب ؾس لفُٕٞ ،بٖقٛض و ٝاظ ٘بْضبٖ د٥ساسز ،ثطا ٢ػّ٥ٌٛط ٢اظ لفُضسٖ اضاثٞٝب زض ٍٙٞبْ
ثطنٌ٥ط ٚ ٢سٛلف ث ٝوبض ٔ٣ض٘ٚس.
اػعا ٢اسبس ٣و ٝزض ٕٝٞس٥سشٓٞب ٢ثطن ABSضا٤غ ٞسشٙس ضبُٔ اػعا ٢ظ٤ط اسز:
سٙسٛضٞب ٢سطػز اضاثٝ
ٚ احس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى٣
چطاؽ اذكبض ABS
ٚ احس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣ثب ٚاَٞب ٢ثطل٣
ػال ٜٚثط اػعا ٢اسبس ،٣ثؼؿ ٣اػعا ٢فطػ ٣زٍ٤ط ٔب٘ٙس :ضٚسٛض ٔطثٛـ ث ٝسٙسٛضٞب ،ضٞ٣ّ٤ب ٢وٙشط ،َٚوٙىشٛض
٤ب سبوز ثطا ٢چه ٚسطر٥ع ػبضؾ٥٘ ٝع زض س٥سشٓ ثطن ABSضبُٔ ٔ٣ثبضٙس( .ضىُ )2-4
134
1.1.1سنسور سزػت اراته
ٚظ٥ف ١ا ٗ٤سٙسٛض ا٘ساظ٥ٌٜط ٚ ٢اضسبَ سطػز زٚضا٘ ٣اضاث ٝثٚ ٝاحس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣س٥سشٓ ثطن ABS
اسز.
سٙسٛضٞب ٢سطػز اضاث ،ٝسسٙسٛضٞب ٢اِمب ٣٤سبزٞ ٜسشٙس ٚزض اضسجبـ ثب ٤ه ٌطاض ٢ز٘سا٘ٝزاض وبض ٔ٣وٙٙس.
اٛ٘ ٗ٤ع سٙسٛض ٤ب حسٍط زاضا٤ ٢ه آٗٞضثب ٢زا٤ ٚ ٣ٕ٤ه ٔ ّٝ٥اظ ػٙس آ٘ ٗٞطْ سطى٣ٔ ُ٥ضٛز و ٝزٚض
آٖ س ٓ٥د٥چ٥س ٜضس ٜاسز .ضىُ (.)3-4
ٚلشٌ ٣طاض ٢ز٘سا٘ٝزاض ٔ٣چطذس سغ٥٥طار اِمبوٙٙسٌٔ ٣ساض ٔمٙبق٥س ،٣سٍٙ٥بَ ٚػال ٣ٕ٤س٥ِٛس ٔ٣وٙس وٝ
فط٤ى٘ٛسِٚ ٚ ٣شبغ آٖ ثب سطػز اضاثٔ ٝشٙبست اسز .ث ٝػجبضر زٍ٤ط زض اقطاف سط سٙسٛض ٤ب حسٍط ٤ه سبح١
ٔمٙبق٥سٚ ٣ػٛز زاضز؛ ٚلش٣وٞ ٝط ز٘سا٘ ٝاظ سبحٔ ١مٙبق٥س ٣ػجٛض ٔ٣وٙس ،سٍٙ٥بَ ِٚشبغ ا٤ؼبز ٔ٣وٙس وٝ
ثٚ ٝاحس وٙشط َٚس٥سشٓ ثطن ٣ٔ ABSضسس .اٚ ٗ٤احس وٙشط َٚسؼساز سٍٙ٥بَٞبِٚ ٢شبغ زض ٞط طب٘ ٝ٥ضا
ٔ٣ضٕبضز؛ ث ٝا ٗ٤سطس٥ت سطػز چطذص اضاثٔ ٝؼ٣ٔ ٗ٥ضٛز.
وبض ٚاحس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣ث ٝظثبٖ سبز ٜػجبضر اظ ٌطفشٗ اقالػبر اظ سٙسٛضٞب ٤ب حسٍطٞب ٢اضاثٚ ٝ
ٔحبسج ١ثٟشط ٗ٤ضٚش وبض ثطاٚ ٢احس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣اسز .لّت ٞط ٚاحس وٙشطَٚوٙٙس ٠اِىشط٥٘ٚى ٣اظ
135
ز ٚچِخ ) (chipسطى٣ٔ ُ٥ضٛز و٤ ٝه ثط٘بٔ ٝضا ٔسشمُ اظ ٤ىسٍ٤ط اػطا ٔ٣وٙٙس .ث ٝا ٗ٤سطس٥ت ٔ٣سٛاٖ زض
ثطاثط ٞط اضشجب ٚ ٜذكب ٣٤و ٝثط وبض ثطن ABSسبط٥ط ثس ثٍصاضز ،أ٥ٙز ث٥طشط ٢ثٚٝػٛز آٚضز .اٌط ػبضؾ٣٤ٝ
ٔطبٞس ٜضٛز ،س٥سشٓ ثطن ABSغ٥طفؼبَ ٔ٣ضٛز ٚچطاؽ اذكبضزٙٞس ٜضا ضٚضٗ ٔ٣وٙسٞ .ط ز ٚچِخ
حبفظ ٣٤ٝزاض٘سو ٝوٛزٞب ٢ػبضؾ ٝزض آٟ٘ب طجز ٔ٣ضٛز سب زض ٍٙٞبْ حفظ ٔ ٚطالجز ٚػبضؾ٥ٌٝط ٢زٚثبضٜ
لبثُ زض٤بفز ثبضٙس.
ٚاحس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣سطػز چطذص چٟبض اضاث ٝضا ثٝغٛضر ٔسأ ْٚمب٤س٣ٔ ٝوٙس سب ٚلش٣وٞ ٝط چٟبض
چطخ اضاث ٝثب سطػش ٣سمط٤جبً ثطاثط ٔ٣چطذسٚ ،احس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣وبض ٢ا٘ؼبْ ٕ٘٣زٞسٚ .لش ٣سطػز
چطذص اضاث ٣٤ٝسط٤غسط اظ اضاث ١زٍ٤ط وبٞص ٔ٤٣بثسٚ ،احس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣ث ٝض ٣ّ٤س٥سشٓ ثطن ABS
سٍٙ٥بَ ٔ٣زٞس وٚ ٝاحس ٞب٤سض٥ِٚى ٣ضا فؼبَ وٙس.
ٚاحس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣سػبٌٔ ٓ٥طفشٝضس ٜسٛسف ٚاحس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣ضا اػطا ٔ٣وٙس .اٚ ٗ٤احس
ضبُٔ ثؼؽ سؼ٥ٟعار ٔ٣ثبضسو ٝفطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣ضا زض ٔساض س٥سشٓ ثطن سغ٥٥ط ٔ٣زٞسٚ .احس وٙشطَٚ
ٞب٤سض٥ِٚى ٣سٛسف ٚاحس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣وٙشط َٚضس ،ٜثب فطٔبٖ آٖ فطبض ثطن ضا ٤ىٛٙاذز ،وبٞص ٤ب
افعا٤ص ٔ٣زٞس( .ضىُ .)4-4
ٍالّإ تشقٖ :اٚ ٗ٤اَٞب ٔ٣سٛا٘ٙس زض حبِز ػبز ٢ثبظ ٤ب ثسش ٝثبضٙس ٚثٝضىُ ثطل ٣ثبظ ٚثسش ٝض٘ٛس.
136
هخضى فطاس خاٗ٘ي ٗا اکَهَالزَسٚ :لش٣و ٝفطبض ثطن ذ ٣ّ٥ثبال اسز ٚالظْ اسز ABSفطبض ضا زض اضاثٝ
وبٞص زٞسٔ ،ب٤غ ثطن زاذُ وبِ٥ذط ٤ب ُ٤ٚسّٙسض ث ٝزاذُ ٔرعٖ فطبض دب٤ ٗ٥٤ب اوٛٔٛالسٛض اضسبَ ٔ٣وٙس ٚ
ثؼساً ث ٝزاذُ ٔرعٖ ٔبسشطسّٙسض دٕخ ٔ٣ضٛز.
خوح :دٕخ ٔ٣سٛا٘س زاضا٤ ٢ه ٤ب ز ٚد٥سش ٖٛثبضس ٔ ٚب٤غ ثطن ضا و ٝزاذُ اوٛٔٛالسٛض ٔ٣ضٚز ،ث ٝزاذُ
ٔبسشطسّٙسض دٕخ ٔ٣وٙس.
ضٚسٛض ثٞ ٝت ٤ب اوسُ ٚغُ ٔ٣ثبضس ٚزاضا ٢ز٘سا٘٣ٔ ٝثبضس ٚظٔب٘٣و ٝاظ ٔمبثُ سٙسٛض سطػز اضاث ٝػجٛض
ٔ٣وٙس ،ثبػض س٥ِٛس سٍٙ٥بَ ٔ٣ضٛز .ضىُ (.)5-4
ضىُ 4
ضىُ 5-4ضٚسٛض سٙسٛض و ٝث ١ٕ٥٘ ٝاوسُ ٤ب ٞت ٚغُ اسز
سٗلّٖإ کٌسشٍل
ٔؼٕٛالً ز ٚض٥٘ ٣ّ٤بظ ٔ٣ثبضس و ٝثطق ضا ثطا ٢س٥سشٓ ABSآٔبز ٜثسبظز٤ .ه ض ٣ّ٤ثطا ٢فؼبَوطزٖ دٕخ
اسز ٚض ٣ّ٤زٍ٤ط ثطا ٢فؼبَوطزٖ سِٛ٘ٛٛئ٥سٞب اسز .ا ٗ٤ضٞ٣ّ٤ب ٔ٣سٛا٘ٙس زض ذٛز ػٍّٕطٞب (دٕخ ٚ
سِٛ٘ٛٛئ٥س) ٤ب زض فٛ٥ظثىس ٤ب ثىس ضٞ٣ّ٤ب ٔٛلؼ٥ز زاضش ٝثبضٙس.
137
کٌکسَس چک ٍ زطخ٘ص ػاسضِ
ا٘ٛاع ٔرشّف وٙىشٛضٞب ٢چه زض ا ٗ٤سبَٞب اسشفبز ٜضس ٜو ١ٕٞ ٝآٟ٘ب ػٚ ٗ٥ظ٥ف ٝضا ا٘ؼبْ ٔ٣زٙٞس ٚاػبظ٠
زسشطس ٣ث ٝوٛزٞب ٢سطر٥ع ػبضؾ٣ٔ ABS ٝزٞس( .ضىُ .)6-4
ثب فطبضزازٖ دساَ ثطن سٛسف ضا٘ٙس ،ٜل ٠ٛثطن ٔسشمٕ٥بً ث ٝاضاثٞٝب ٔٙشمُ ٔ٣ضٛز .ا ٗ٤ل ٜٛسب ظٔب٘ ٣و ٝاضاثٞٝب
زض ضطٚع ِغعش لطاض ثٍ٥ط٘سٚ ،اضز ٔ٣ضٛز .زض ضطٚع ِغعش اضاث ABS ،ٝضطٚع ث ٝفؼبِ٥ز ٔ٣وٙس ٚل٠ٛ
ٚاضزضس ٜثط اضاثٞٝب ضا طبثز ٍ٘٣ٔ ٝزاضز .زض ا ٗ٤حبِز اٌط اضاثٞٝب ضطٚع ثِ ٝغعش وٙٙس ،س٥سشٓ ثطن ABS
لٚ ٠ٛاضز ثط اضاثٞٝب ضا وبٞص ٔ٣زٞس سب اضاثٞٝب زٚثبض ٜث ٝحطوز زضآٙ٤س ٚدس اظ ث ٝحطوز زضآٔسٖ اضاثٞٝب،
زٚثبض٥٘ ٜط ٚضا افعا٤ص ٔ٣زٞس سب اضاث ٝزض ضطٚع ِغعش لطاض ٌ٥طز .ا ٗ٤ػُٕ ثٝقٛض ٔسا ْٚزض قٔ َٛسر
ثطنٌ٥ط ٢سٛسف س٥سشٓ ABSسىطاض ٔ٣ضٛز ٚث ٝا ٗ٤سطس٥ت ٕٛٞاض ٜث٥طشط ٗ٤ل ٠ٛثطن ث ٝاضاثٞٝب ٔٙشمُ
ٔ٣ضٛز؛ ثس ٖٚآٖ و ٝاضاثٞٝب زچبض ِغعش ض٘ٛس ٔ ٚطىُ ٞسا٤ز ٔٛسط ثٚٝػٛز آ٤س؛ ٔ٣سٛاٖ ثب اقٕٙ٥بٖ ذبقط
زض سطػزٞبٔ ٢رشّف ٔٛسط ٚضطا٤ف ٔرشّف سكح سطن ػُٕ ثطنٌ٥ط ٢ضا ا٘ؼبْ زاز.
138
فؼال٘ر تشک ABSدس سِ حالر تشک ػادٕ ،زثث٘ر فطاس ّاٗذسٍل٘کٖ ٍ کاّص فطاس
زض ضىُ ( )7-4وبض ٚاَٞب ٢سِٛٙٛئ٥س ٢زض ٍٙٞبٔ٣و ٝس٥سشٓ ثطن ABSفؼبَ ٘٥سز٘ ،طبٖ زاز ٜضسٜ
اسز .ثب ث ٝوبض افشبزٖ دساَ ثطن ،سغ٥٥طار ػبز ٢زض فطبض ٔساض ثطن اضاثٞٝب اسفبق ٔ٣افشس.
زض ضىُ ( )8-4وبض س٥سشٓ ثطن ABSضا زض ِحظ ٣٤ٝو ٝثطن ضطٚع ث ٝلفُضسٖ ٔ٣وٙس٘ ،طبٖ زاز ٜضسٜ
اسزٚ .احس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣ثٚ ٝاَ سِٛٙٛئ٥س ٢سٍٙ٥بَ ٔ٣زٞس ٚسّٛ٘ٛئ٥س ٚاَ سبچٕ ٣٤ ٝسحز فطبض
فٙط ٤ؼ ٣ٙسبچٕ ١قطف ضاسز ٚاَ سّ٥٤ٛ٘ٛس زض ضىُ ( )8-4ضا ثسش٣ٔ ٝوٙس؛ زض٘ش٥ؼٔ ٝب٤غ ثطن زٍ٤ط اظ
دٕخ اغّ٤ ٣ب ٔبسشطسّٙسض ٚاضز دب٤خ ثطن ٕ٘ ٣ضٛز سب ث ٝاضاثٛٔ ١ضز ٘ظط ثطسس .زض ا ٗ٤حبَ فطبض
ٞب٤سض٥ِٚى ٣طبثز ٔٔ٣ب٘س؛ اٚ ٗ٤ؾؼ٥ز ضا ٚؾؼ٥ز سظج٥ز فطبض ٔ٘٣بٔٙس.
139
ضىُٚ 8-4ؾؼ٥ز سظج٥ز فطبض
اٌط اضاثٞٝب ثبظ ٓٞسٕب ُ٤ث ٝلفُضسٖ زاضش ٝثبضٙس ،ثطن ABSزض ٚؾؼ٥ز وبٞص فطبض لطاض ٔ٥ٌ٣طز (ضىُ
ٚ .)9-4احس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣ثٚ ٝاَ سِٛٙٛئ٥س ٢سٍٙ٥بَ ٔ٣زٞس و ٝسبچٕ ١زٍ٤ط (قطف چخ ٚاَ
سّ٥٤ٛ٘ٛس) زض ضىُ ( )9-4ضا ث ٝحطوز زض آٚضز .زض٘ش٥ؼ ١ا ٗ٤حطوز ٔؼطا ٣٤ثبظ ٔ٣ضٛز و ٝثٔ ٝب٤غ ثطن
أىبٖ ٔ٣زٞس سب اظ دب٤خ ثطن اضاث ٝثٔ ٝرعٖ فطبض دب٤ ٗ٥٤ب اوٛٔٛالسٛض ثطٌطزز ،سذس ٔٛسٛض دٕخٔ ،ب٤غ ثطن
ضا اظ ٔرعٖ ثٔ ٝبسشطسّٙسض ثطٌٔ٣طزا٘س .ػُٕ دٕخوطزٖ ثبػض ٔ٣ضٛز و ٝدساَ ثطن ،زض ٍٙٞبْ فؼبَضسٖ
س٥سشٓ ثطن ABSا٘سو ٣ثبال ٚدب ٗ٥٤ثطٚز .زض ثؼؽ س٥سشٓٞب ٚاَٞب ٢سِٛٙٛئ٥س٣ٔ ٢سٛا٘ٙس افعا٤ص فطبض
ضا ٓٞأىبٖدص٤ط سبظ٘س.
140
ضىُ ٚ 9-4ؾؼ٥ز وبٞص فطبض
ٔٛسط ٔؼٟع ث ٝس٥سشٓ ثطن ٕٔ ABSىٗ اسز ثب ٕٞبٖ ػٛاضؼ ٔ ٚطىالس ٣ضٚثٝض ٚضٛز و ٝزض ٔٛسط ثب س٥سشٓ
ثطن ٞب٤سض٥ِٚىٔ ٣ؼٕ ٣ِٛثٚٝػٛز ٔ٣آ٤س ٕٟٔ ٣ِٚشطٔ ٗ٤طىُ ٔٛسطٞبٔ ٢ؼٟع ث ٝس٥سشٓ ثطن ،ABS
ػّ٥ٌٛط٘٢ىطزٖ اظ لفُضسٖ اضاثٞٝب اسز .ػال ٜٚثط آٖ زض غٛضس٣و ٝسب٤طٞبٛٔ ٢سط اظ ا٘ساظ ٠اسشٙسضز ثعضيسط
ثبضٙس ٘٥ع ٔ٣سٛا٘ٙس زض وبض ػبز ٢س٥سشٓ ثطن ٔ ABSطىُ ا٤ؼبز وٙٙس.
زض ثس٥بض ٢اظ ٔٛسطٞب ٣٤و ٝس٥سشٓ ثطن ABSزاض٘س ،ز ٚچطاؽ ٔطثٛـ ث ٝثطن ض ٢ٚغفح٘ ٝطبٖزٙٞس٠
س٤ٛچثٛضز ز٤س٣ٔ ٜضٛز .چطاؽ ABSؤ ٝؼٕٛالً ضً٘ ظضز ٚچطاؽ ثطن و ٝضً٘ سطخ زاضز .زض اٛٔ ٗ٤سطٞب
ٚلش ٣س٤ٛچ اغّٛٔ ٣سط ضا زض ٔطحّ on ١لطاض ٔ٣ز ،ٓ٥ٞچطاؽ ثطن ABSثب٤س ثٔ ٝسر س ٝسب دٙغ طب٘ ٝ٥ضٚضٗ
ثٕب٘س (ثؼؽ اٚلبر ٕٔىٗ اسز ا ٗ٤چطاؽ سب 33طب٘ ٝ٥ضٚضٗ ثٕب٘س سب فطبض زض س٥سشٓ وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى٣
ثبال ثطٚز).
زض ٍٙٞبْ سّفظزٖ ٞط ز ٚچطاؽ ثطن ٚ ABSثطن ٔؼٕ ٣ِٛضٚضٗ ٔ٣ض٘ٛس .دس اظ ضٚضٗضسٖ ا٘ؼٗ ،چطاؽ
ثطن ٔؼٕ ٣ِٛذبٔٛش ٔ٣ضٛز ٣ِٚچطاؽ ABSس ٝسب دٙغ طب٘ ٝ٥ضٚضٗ ٔٔ٣ب٘س .زض ثمٛٔ ٝ٥اضز زٍ٤ط ثب٤س ٞط زٚ
چطاؽ ذبٔٛش ثبضٙس.
141
ضٚضٗ ٤ب ذبٔٛشضسٖ چطاؽٞب ٕٔىٗ اسز ٘طب٘ ١ثٚٝػٛز آٔسٖ ػبضؾ ٝزض س٥سشٓ ثطن ثبضس .ثطا ٢د٥ساوطزٖ
ػبضؾ ٝثب٤س ث ٝضإٙٞب ٢سر٥ٙىٛٔ ٣سط ٔطاػؼ ٝضٛز.
اسشفبز ٜاظ ثؼؿ ٣ضٚشٞب ٢ػبضؾ٤ٝبث ٣ثطن ٥٘ ABSبظٔٙس ث ٝوبضٌ٥ط ٢زسشٍب ٜػبضؾ٤ٝبة اسز .ثطا ٢ا ٗ٤وبض
ثب٤س وٙىشٛض زسشٍب ٜػبضؾ٤ٝبة ث ٝوٙىشٛض س٥سشٓ اِىشط٥٘ٚىٔ ABS ٣شػُ ضٛز ٚوٛزٞب ٢ػبضؾٛٔ ١ػٛز زض
حبفظ ١س٥سشٓ ثطن ABSثطضسٌ ٣طزز.
ثس٥بض ٢اظ ٚاحسٞب ٢وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣وٛز ػبضؾ ٝضا زض حبفظ ١ذٛز شذ٥ط٣ٔ ٜوٙٙس .ثب اسشفبز ٜاظ زسشٍبٜ
ػبضؾ٤ٝبة (اسىٙط ٤ب ٣ٔ )GTSسٛاٖ ا ٗ٤وٛزٞب ضا ذٛا٘س ٚسفس٥ط وطز.
وٛزٞب ٢شذ٥طٜضس ٜث٥طشط ٔطثٛـ سٙسٛضٞب ٢سطػز اضاث ،ٝسٙسٛض سطػز ٔٛسط ،سٙسٛض سؼؼٙٔ ُ٥ف ،٣س٤ٛچ
چطاؽ ثطنٚ ،اَٞب ٢سّ٥٤ٛ٘ٛس ،٢ضٞ٣ّ٤ب ٚ ٚاحس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣اسزٌ .ب ٣ٞوٛز ػبضؾ ٝزض ٘ش٥ؼ ١اضشجبٜ
ضا٘ٙس ٜشذ٥ط٣ٔ ٜضٛز .زض غٛضس ٣و ٝضا٘ٙس ٜثب ثطن زسش ٣وصضس ٜحطوز وٙس ٤ب اٌط اضاث ٝث٥ص اظ ا٘ساظٜ
غّ٥خ وٙس وٛز ػبضؾ ٝطجز ٔ٣ضٛز.
ٕٞچٙبٖ ثطا ٢سطر٥ع ػبضؾ ١س٥سشٓ ثطن ٣ٔ ABSسٛاٖ اظ ػس َٚػالٔ ٓ٤طىالر ثطا ٢س٥سشٓ ثطن
٥٘ ABSع اسشفبز ٜوطز .زض ثبض ٠اسشفبز ٜاظ زسشٍب ٜػبضؾ٤ٝبة وٕذٛ٥سط ٢زض فػُ ثؼس ٢سٛؾ٥ح زاز٣ٔ ٜضٛز.
142
اٌط وٛز ػبضؾٚ ٝػٛز ٘ساضز ٔ ٚطىُ وبض٘ىطزٖ
ثطن ABSاغالً وبض ٕ٘ ٣وٙس ٤ب ثٝقٛض ٔؤطط وبض
ثطن ٛٙٞ ABSظ ٚػٛز زاضز ،ثب٤س ٚاحس وٙشطَٚ
ٕ٘٣وٙس.
اِىشط٥٘ٚى ٣ضا سجس ُ٤و٥ٙس.
وٛز ػبضؾ ٝضا چه و٥ٙس ٘ ٚظط ث ٝوٛز السأبر
الظْ ضا ا٘ؼبْ ز٥ٞس.
ذطاثٔ ٣ساض ثطلIG ٣
ذطاثٔ ٣ساض ثطل ٣سٙسٛض سطػز
ٚ احس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣ضا سٛسف سسشط ٤ب
زسشٍب ٜػبضؾ٤ٝبة چه و٥ٙس؛ زض غٛضس ٣وٝ
غ٥ط٘ٛضٔبَ ثٛزٔ ،ساض ٞب٤سض٥ِٚى ٣ضا اظ ٘ظط ِ٥ى٣
ثطضس ٣و٥ٙس.
ذطاثٔ ٣ساض ثطل ٣س٤ٛچ ثطن
ذطاثٔ ٣ساض ثطل ٣چطاؽ اذكبض ABS چطاؽ اذكبض ثطن ABSغ٥طػبز ٢اسز
143
ضٚش ػبضؾ٤ٝبث ٣ثطن ABSسٛسف چه وٕذٛ٥سط ٚ ٢ضٚش چهوطزٖ سٙسٛضٞب ٢سطػز اضاث ٝزض فػُ
ثؼس ٢ثٝقٛض ٔفػُ سطط٤ح ٔ٣ضٛز .زض ا ٗ٤ثرص فمف ضٚش سجسُ٤وطزٖ ثرص ٞب٤سض٥ِٚى ٚ ٣سجسُ٤وطزٖ
سٙسٛض سطػز اضاث ٝضا ٔٛضز ٔكبِؼ ٝلطاض ٔ٣ز.ٓ٥ٞ
زض غٛضس ٣وٚ ٝاحس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن ABSذطاة ضس ٜثبضس ،لبثُ سطٔ٥٘ ٓ٥سز ٚثب٤س
سجس ُ٤ضٛز.
144
تازَجِ تِ زصاٍٗش هحصالى تِضکل اًفشادٕ عشصکاس تشک ABSسا زطشٗح کٌٌذ.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
145
................................................................................................................................................................
................................................................................................................ ................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
146
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
147
سٍش تاص ٍ تسسِکاسٕ ٍاحذ کٌسشٍلّاٗذسٍل٘کٖ تشک ABS
ٙٔ ٗ٥ِ .1ف ٣ثكط ٢ضا ػسا و٥ٙس؛
.2ثِٛزٞبٚ ٢احس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣ثطن ABSضا ثبظ و٥ٙس؛
.3وٙىشٛض ٔٛسٛض دٕخ ضا ػسا و٥ٙس؛
.4دب٤خٞب ٢ثطن ضا اظ ٚاحس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣ثبظ و٥ٙس؛
ٚ .5احس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ABS ٣ضا اظ ثطاوز آٖ ػسا و٥ٙس .ضىُ ()10-4
148
٘ٛر :ثسشٝوبضٚ ٢احس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣ثطن ABSثطػىس ٔطاحُ ثبظوبض ٢ثٛز ٚ ٜزض ػط٤بٖ ثسشٝوبضٚ ٢
ثؼس اظ ثسشٝوبض٘ ٢ىبر ظ٤ط ضا زض ٘ظط ٔ٥ٌ٣ط:ٓ٤
.1ثؼس اظ ٘ػت ٚاحس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن ضا ٛٞاوط ٣و٥ٙس ٚا ٗ٤وبض ضا اظ ثطن د٥صض٢ٚ
قطف چخ ضطٚع و٥ٙس ٚسطس٥ت ظ٤ط ضا زض ٘ظط ثٍ٥ط٤س؛
ثطن د٥صض ٢ٚقطف چخ
ثطن د٥صض ٢ٚقطف ضاسز
ثطن ػمج ٣قطف ضاسز
ثطن ػمج ٣قطف چخ
ٕٞچٙبٖ ٛٞاوط ٣ضا زض لسٕش ٣و ٝدب٤خٞب ثٚ ٝاحس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚىٚ ٣غُ ٔ٣ثبضس٥٘ ،ع ا٘ؼبْ ٔ٣ز.ٓ٥ٞ
ٙٔ ٗ٥ِ .0ف ٣ثكط ٢ضا ٚغُ و٥ٙس؛
.3ثؼس اظ سّفوطزٖ ا٘ؼٗ چه و٥ٙس و ٝچطاؽ ABSضٚضٗ ٕ٘ٔ ٣ب٘س؛
.4ثب ٔٛسط ضا٘ٙسٌ ٣و٥ٙس ٚچه و٥ٙس و ٝچطاؽ ABSضٚضٗ ٕ٘٣ضٛز؛
.5زض غٛضر ٘٥بظ ٚػٛز وٛز ػبضؾ ٝضا چه ٚآٖ ضا دبن و٥ٙس.
ثطاٛٞ ٢اوط ٣ثطن ٔؼٟع ث ٝس٥سشٓ ABSاثشسا ث ٝضٚش س٥سشٓ ثطن ثس ABS ٖٚس٥سشٓ ضا ٛٞاوط٣
ٔ٣و ٚ ٓ٥ٙسذس ٛٞاوط ٣ثب زسشٍب ٜػبضؾ٤ٝبة ا٘ؼبْ ٔ٣ضٛز و ٝث ٝضطح ظ٤ط اسز:
ٔساض ثطن ضا سحز فطبض حسٚز 1ثبض لطاض ز٥ٞسٚ .اضز ٔ٣ٔ ABS ٢ٛٙض – ٓ٤ٛد٥بٔ ٣ثطاٛٞ ٢اوطٔ ٣ساض اٝ٥ِٚ
ض ٢ٚزسشٍب ٜػبضؾ٤ٝبة ظبٞط ٔ٣ضٛز – ثمٔ ٝ٥طاحُ ضا ٘ظط ث ٝد٥بْٞب ٚضإٙٞب ٣٤و ٝزض زسشٍب ٜز٤سٜ
ٔ٣ضٛز ،ا٘ؼبْ ٔ٣ز.ٓ٥ٞ
ٚ .1اضز ٔ ٢ٛٙػبضؾ٤ٝبث٣ٔ ٣ضٓ٤ٛ؛
ٚ .0اضز ٔ ٢ٛٙثطن ٣ٔ ABSضٓ٤ٛ؛
ٚ .3اضز ٔٛٞ ٢ٛٙاوط ٣ثطن ٔ٣ضٓ٤ٛ؛ اظ ضٕب سٛاَ ٔ٣ضٛز و ٝآ٤ب ٔ٣ذٛا٥ٞس ٛٞاوط ٣و٥ٙس؟ -زض
ػٛاة ،آٖ ضا سأ٥٤س ٔ٣وٓ٥ٙ؛
٣٤ٛٙٔ .4و ٝزض آٖ ٘ٛضش ٝضس« ٜسطػ٥حبً ثب اثعاض ٔرػٛظ ٛٞاٌ٥ط ٢و٥ٙس» ضا سأ٥٤س ٔ٣وٓ٥ٙ؛
150
.5ا ٛٙٔ ٗ٤ض ٢ٚغفح ١زسشٍب ٜظبٞط ٔ٣ضٛز .ثب فطبضزازٖ س٤ٛچ سأ٥٤س ،سٕبْ سّ٥٤ٛ٘ٛسٞب ٚدٕخ ثطن
فؼبَ ضس ٚ ٜزض ق َٛدطٚس ٝضٕب ثب٤س دساَ ثطن ضا سب ا٘شٟب فطبض زاز ٚ ٜضٞب و٥ٙس ٚا ٗ٤ػُٕ ضا سب
وبُٔضسٖ دطٚس ٝسىطاض و٥ٙس .سذس ا ٛٙٔ ٗ٤ضا سأ٥٤س ٔ٣وٓ٥ٙ؛
.6د٥بْ «دساَ ثطن ضا زض ق 103 َٛطب٘ ٝ٥فطبض زاز ٚ ٜضٞب و٥ٙس» زض أ ٗ٤طحّ ٝطب٘ٝ٥ضٕبض ض ٢ٚغفحٝ
ضطٚع ث ٝضٕبضش وطز ٚ ٜدٕخ ABSفؼبَ ضس ،ٜغسا ٢آٖ ض٥ٙس٣ٔ ٜضٛز؛ ٞط ثبض و ٝدٕخ آغبظ ثٝ
ضطٚع ٔ٣وٙس ٕٞعٔبٖ دساَ ثطن ضا فطبض ٔ٣ز ٚ ٓ٥ٞدس اظ لكغضسٖ غسا ٢دٕخ دساَ ضا ضٞب
ٔ٣وٓ٥ٙ؛ ا ٗ٤وبض ضا زض ٔسر 103طب٘ٔ ٝ٥طسجبً سىطاض ٔ٣و .ٓ٥ٙدس اظ ا٘ؼبْ ٛٞاوط ٣سٛسف زسشٍبٜ
ٔ٣سٛاٖ ٛٞاٌ٥ط ٢ثٝغٛضر ٔ٥رب٘٥ى ٚ ٣ػبز ٢ث ٝسطس٥ج ٣و ٝلجالً سٛؾ٥ح زاز ٜضس ،ضٞ ٢ٚط اضاث ٝاػطا
و٥ٙس.
ضىُ 12-4
151
ز ٚثِٛش ٣وٞٗ٥ِ ٝب ٢سٙسٛض سطػز اضاث ٝضا ثٝ
ثبز٣ٔ ٍٝ٘ ٢زاضز ثبظ و٥ٙس؛ (ضىُ )13-4
ضىُ 13-4
ثِٛز سٙسٛض سطػز اضاث ٝضا ثبظ و٥ٙس؛ ضىُ (-4
)14
سٙسٛض ضا دبن ٍ٘ٝزاض٤س..
ٔطاحُ ثسشٝوبض ٢ثطػىس ثبظوبض٣ٔ ٢ثبضس.
ضىُ14-4
تشسسٖ:
.1ضٚسٛض ٤ب ٌطاض ٢سٙسٛض سطػز اضاث ٝضا اظ ٘ظط آس٥تز٤سٌ ٣ثطضس ٣و٥ٙس؛
.2چه و٥ٙس و ٝآ٤ب فبغّ ٝث ٗ٥ضٚسٛض (ٌطاض ٚ )٢سٙسٛض ثٔ ٝمساض ٔؼٗ٥ضس ٜثبضس؛ ا ٗ٤فبغّ ٝزض ثؼؿ٣
ٔٛسطٞب ٔ ٣ّ٥ٔ 1شطاسز؛ ضىُ ()15-4
152
.3زض غٛضر ِع ْٚضٚسٛض ضا سجس ُ٤و٥ٙس.
153
ضىُ 17-4ضٚش ػساوطزٖ ضٚسٛض اظ زضْ
154
هحصالى تِ گشٍجّا زقس٘ن ضًَذ ٍ فؼال٘رّإ صٗش سا دس داخل ٍسکطاج اجشا کٌٌذ.
.1لجُ اظ ضطٚع وبض٘ ،ىبر ا ٣ٕٙ٤ضا زض ٘ظط ثٍ٥ط٘س؛
.2ثطضسٞ٣ب ٢ا ٝ٥ِٚثطا ٢سطر٥ع ػٛاضؼ ضا ثط ض ٢ٚس٥سشٓ ثطن ABSا٘ؼبْ زٙٞس؛
ٚ .3احس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن ABSضا ثطضس ٣وٙٙس؛
.4ضٚسٛض سٙسٛض ثطن ABSاضاثٞٝب ٢د٥صض ٢ٚضا ثبظ ٚثسشٝوبض ٢وٙٙس؛
.5ضٚسٛض سٙسٛض ثطن ABSاضاث ١ػمج ٣ضا ثبظ ٚثسشٝوبض ٢وٙٙس؛
.6اظ سٕبٔٔ ٣طاحُ وبض ٢ذ٤ٛص ٌعاضش س ٝ٥ٟوطز ،ٜث ٝاسشبز اضا ٝ٤وٙٙس.
155
خالصٔ فصل
٤ى ٣اظ ٕٟٔشط ٗ٤ػٛأّ ٣و ٝثبػض اظزسززازٖ وٙشطٛٔ َٚسط ٔ٣ضٛز ،ثطنوطزٖ ٘بٌٟب٘ ٣زض سطنٞبِ ٢غع٘سٔ ٜب٘ٙس
سطنٞبٔ ٢طقٛة ،ثطف٤ ،٣ره ٚغ٥ط ٜاسز .ا ٗ٤ػُٕ ث ٝػّز لفُضسٖ اضاثٞٝب ثط ض ٢ٚسكح سطن ٔ٣ثبضس ٛٔ ٚسط
ثط ض ٢ٚسطن ِٔ٣غعز .ثطا ٢ػّ٥ٌٛط ٢اظ ا ٗ٤وبض س٥سشٓ ثطن ٤ ABSب ا٘ش ٣الن اسشفبز٣ٔ ٜضٛز.
ثطنٞب٤ ABS ٢ب ؾس لفُ ٕٞبٖقٛض و ٝاظ ٘بْضبٖ د٥ساسز ،ثطا ٢ػّ٥ٌٛط ٢اظ لفُضسٖ اضاثٞٝب زض ٍٙٞبْ
ثطنٌ٥ط ٚ ٢سٛلف ث ٝوبض ٔ٣ض٘ٚس.
اػعا ٢اسبس ٣و ٝزض ٕٝٞس٥سشٓٞب ٢ثطن ABSضا٤غ ٞسشٙس ضبُٔ اػعا ٢ظ٤ط اسز:
سٙسٛضٞب ٢سطػز اضاثٝ
ٚ احس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى٣
چطاؽ اذكبض ABS
ٚ احس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣ثب ٚاَٞب ٢ثطل٣
156
وٙىشٛض ٤ب سبوز ثطا ٢چه ٚسطر٥ع ػبضؾٝ
سٌسَس سشػر اساتِٚ :ظ٥ف ١ا ٗ٤سٙسٛض ا٘ساظ٥ٌٜط ٚ ٢اضسبَ سطػز زٚضا٘ ٣اضاث ٝثٚ ٝاحس وٙشطَٚ
اِىشط٥٘ٚى ٣س٥سشٓ ثطن ABSاسز.
ٍاحذ کٌسشٍل الکسشًٍ٘کٖٚ :ظ٥فٚ ١احس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣ػجبضر اظ ٌطفشٗ اقالػبر اظ سٙسٛضٞب ٤ب
حسٍطٞب ٢اضاثٔ ٚ ٝحبسج ١ثٟشط ٗ٤ضٚش وبض ثطاٚ ٢احس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣اسز .لّت ٞط ٚاحس
وٙشطَٚوٙٙس ٠اِىشط٥٘ٚى ٣اظ ز ٚچِخ ) (chipسطى٣ٔ ُ٥ضٛز و٤ ٝه ثط٘بٔ ٝضا ٔسشمُ اظ ثط٘بٔ ١زٍ٤ط اػطا
ٔ٣وٙس.
ٚاحس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣ثطن ٚ :ABSاحس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣سػبٌٔ ٓ٥طفشٝضس ٜسٛسف ٚاحس وٙشطَٚ
اِىشط٥٘ٚى ٣ضا اػطا ٔ٣وٙسٚ .احس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣سٛسف ٚاحس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣وٙشط َٚضس ٚ ٜثب
فطٔبٖ آٖ فطبض ثطن ضا ٤ىٛٙاذز ،وبٞص ٤ب افعا٤ص ٔ٣زٞس.
سٍزَس :ضٚسٛض ثٞ ٝت ٤ب اوسُ ٚغُ ٔ٣ثبضس ٚزاضا ٢ز٘سا٘٣ٔ ٝثبضس ٚظٔب٘ ٣و ٝاظ ٔمبثُ سٙسٛض سطػز اضاثٝ
ػجٛض ٔ٣وٙس ،ثبػض س٥ِٛس سٍٙ٥بَ ٔ٣ضٛز.
کٌکسَس چک :اػبظ ٜزسشطس ٣ث ٝوٛزٞب ٢سطر٥ع ػبضؾ٣ٔ ABS ٝزٞس.
زض غٛضس٣و ٝزض س٥سشٓ ثطن ABSػبضؾ ٣٤ٝثٚٝػٛز آ٤س سٛسف ضٚضٗضسٖ چطاؽ ABSو ٝزض غفح١
س٤ٛچثٛضز ٚػٛز زاضز٣ٔ ،سٛاٖ سطر٥ع وطز و ٝس٥سشٓ ػبضؾٝزاضز ٚثطا ٢زض٤بفز ػبضؾ٣ٔ ٝسٛاٖ اظ ػسَٚ
ػالٔ ٚ ٓ٤طىالر و ٝزض وشب ة ٚػٛز زاضز ،اسشفبز ٜوطز ٚزض غٛضر طجز وٛز ػبضؾ ٝزض حبفظٚ ١احس
وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى٣ٔ ٣سٛاٖ ػبضؾ ٝضا سطر٥ع وطز .ثطا ٢ثبظ ٚثسشٝوبض ٢ثرص ػبضؾٝزاض ثٟشط اسز اظ
وشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙى ٣اسشفبز ٜوطز.
157
سَاالذ فصل چْاسم
ٚ .1ظ٥ف ٝس٥سشٓ ثطن ABSچ٥سز؟
ة) ػّ٥ٌٛط ٢اظ افعا٤ص سطػز اضاثٞٝب اِف) ػّ٥ٌٛط ٢اظ سػبزفوطزٖ ٔٛسط
ز) ػّ٥ٌٛط ٢اظ افعا٤ص سطػز ٔٛسط ع) ػّ٥ٌٛط ٢اظ لفُضسٖ اضاثٞٝب
.2ضٚضٗٔب٘سٖ چطاؽ ثطن ABSثٝضىُ زٚأساض ٘طبٖزٙٞس ٠چ٥سز؟
ة) وبٞص سطػز سٛسف س٥سشٓ ثطن ABS اِف) ػبضؾٝزاض ثٛزٖ س٥سشٓ ثطن ABS
ز) فؼبَضسٖ س٥سشٓ ثطن ABS ع) لكغضسٖ ثطق ثكط ٢ث ٝثطن ABS
ٔ .3عا٤ب ٢س٥سشٓ ثطن ABSضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.4اػعا ٢اسبس ٣س٥سشٓ ثطن ABSضا ٘بْ ثجط٤س.
ٚ .5ظ٥ف ١سٙسٛض سطػز اضاث ٝچ٥سز ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.6سبذشٕبٖ سٙسٛض سطػز اضاث ٝضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.7قطظ وبض سٙسٛض سطػز اضاث ٝضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
ٚ .8ظ٥فٚ ١احس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣چ٥سز ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
ٚ .9ظ٥فٚ ١احس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن ABSچ٥سز ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.10اػعاٚ ٢احس وٙشطٞ َٚب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن ABSضا ٘بْ ثجط٤س.
.11قطظ وبض س٥سشٓ ثطن ABSضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.12ضاٜٞب ٢سطر٥ع ػٛاضؼ ثطن ABSضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.13ثطا ٢سطر٥ع ػٛاضؼ وساْ ٔطاحُ ضا ثب٤س ق ٣و ،ٓ٥ٙسطط٤ح و٥ٙس.
.14ضٚش ٛٞاوط ٣س٥سشٓ ثطن ABSسٛسف زسشٍب ٜػبضؾ٤ٝبة (چه وٕذٛ٥سط )٢ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
158
فصل پنجن
ّذف کلٖ :آضٙب ٣٤ثب س٥سشٓ ثطل ٣ثطن ٚ ABSس٥سشٓٞب ٢وٕى ٣آٖ
ػبضؾ٤ٝبث ٣ثطن ٔٛسط ٤ى ٣اظ ٟٔٓسط ٗ٤ثرصٞبٛٔ ٢سط ث ٝحسبة ٔ٣آ٤س .أطٚظٛٔ ٜسطٞب ٘سجز ث ٝس٥ِٛسار
لجّ ٣ثس٥بض د٥ططفشٝسط ٚإٗ٤سط ٞسشٙس .ا ٗ٤أ ٣ٕٙ٤طثٛـ ث ٝس٥سشٓٞب ٢ػس٤س ٔٛسط ٔب٘ٙس س٥سشٓ ثطن
ABSاسز .س٥سشٓ ثطن ٕٔ ٓٞ ABSىٗ اسز ٔب٘ٙس ثم ٝ٥ثرصٞبٛٔ ٢سط زچبض ٔطىُ ٚػٛاضؼ ضٛز ٥٘ ٚبظ
ث ٝػبضؾ٤ٝبث ٣زاضز.
159
1.1تشخیص ػوارض سیستن تزک ABSتوسط چک کوپیوتزی
ٕٞبٖقٛض ٢و ٝزض فػُ چٟبضْ ٌفش ٝضس ،زض غٛضر ثٚٝػٛزآٔسٖ ػبضؾ ٝزض س٥سشٓ ثطن ABSچطاؽ اذكبض
ثطن ABSضٚضٗ ٔ٣ضٛز .ثؼؽ اٚلبر ثط ض ٢ٚغفح ١س٤ٛچثٛضز ٤ه ٤ب ز ٚچطاؽ ٔطثٛـ ث ٝس٥سشٓ ثطن
ٚػٛز زاضز .اٌط ٔٛسط ٢و ٝزاضا ٢س٥سشٓ ثطن ABSاسز ٚثط ض ٢ٚغفح ١س٤ٛچثٛضز سٟٙب ٤ه چطاؽ اذكبض
ثطن ٚػٛز زاضز ،ث ٝأ ٗ٤ؼ ٣ٙاسز و ٝا ٗ٤چطاؽ ٔ ٓٞطثٛـ ث ٝس٥سشٓ ثطن ٔؼٕ ٣ِٛاسز ٔ ٓٞ ٚطثٛـ ثٝ
س٥سشٓ ثطن ٚ ،ABSضٚضٗضسٖ آٖ ٘طبٖزٙٞس ٠ذطاةثٛزٖ س٥سشٓ ثطن اسز ؤٕ ٝىٗ ٔطثٛـ ث ٝوٕجٛز
ٔب٤غ ثطن ،سب٥٤سٜضسٖ ِ٥سضٞب ٢ثطن ،وصثٛزٖ ثطن دبضن ٤ب ٔطثٛـ ث ٝاػعا ٢س٥سشٓ ثطن ABSثبضس.
أب اٌط ز ٚچطاؽ اذكبض ثطن ثط ض ٢ٚغفح ١س٤ٛچثٛضز ٚػٛز زاضش ٝثبضس٤ ،ى ٣آٖ ٔطثٛـ ث ٝثطن ٔؼٕٚ ٣ِٛ
زٍ٤ط آٖ ٔطثٛـ ث ٝس٥سشٓ ثطن ABSاسز .زض ٞط غٛضر ضٚضٗضسٖ چطاؽ اذكبض ثطن ٘ ABSطبٖزٙٞس٠
ػبضؾٝزاض ثٛزٖ س٥سشٓ ثطن ABSاسز ٚثب٤س ث ٝظٚزسطٚ ٗ٤لز ا ٗ٤ػبضؾ ٝضفغ ضٛز .زض ضىُ ( )1-5ا٘ٛاع
ضىُ ظبٞط ٢چطاؽ اذكبض ثطن ٕ٘ب٤ص زاز ٜضس ٜاسز .چطاؽ اذكبض ثطن ABSث٥طشط اٚلبر ثب ػالٔ١
«ٔ »ABSطرع ٔ٣ضٛز.
ثطا ٢سطر٥ع ػٛاضؼ س٥سشٓ ثطن ABSسٛسف زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢س ٝضٚش ٚػٛز زاضز و ٝسٛسف اٗ٤
ضٚشٞب ٔ٣سٛاٖ س٥سشٓ ثطن ABSضا ػبضؾ٤ٝبث ٣وطز:
.1اسشفبز ٜاظ ِسز ٔؼّٔٛبر ٤ب DATA LISTزضزسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط٢
.0اسشفبز ٜاظ سسز فؼبَسبظ٤ ٢ب ACTIVE TESTزض زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط٢
160
.3اسشفبز ٜاظ وٛز ػبضؾ٤ ٝب ) Diagnostic Trouble Code(DTCو ٝزض زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط٢
ٕ٘ب٤ص زاز٣ٔ ٜضٛز.
لسر هؼلَهاذ ٗا DATA LIST
٘ظط ثِ ٝسز ٔؼّٔٛبس ٣و ٝثٚٝس ١ّ٥زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط٘ ٢طبٖ زاز٣ٔ ٜضٛز ،ضٕب ٔ٣سٛا٘٥س ٚؾؼ٥ز
س٤ٛچ ،سٙسٛض ٚػٍّٕط ضا ثس ٖٚاٗ٤و ٝآٟ٘ب ضا ثبظ و٥ٙس ،ثرٛا٘٥س .ذٛا٘سٖ ِسز ٔؼّٔٛبر لسْ ا َٚػبضؾ٤ٝبث٣
اسز و ٝظٔبٖ اػطا ٢وبض ضا وٓ ٔ٣سبظز.
ثٝذبقط اٗ٤و ٝزسشٍبٜٞب ٢چه وٕذٛ٥سطٔ ٢شفبٚر ٔ٣ثبضس ٔكبثك ضإٙٞب ٢زسشٍبِ ٢ٛٙٔ ٜسز
ٔؼّٔٛبر ٤ب DATA LISTثطن ABSضا د٥سا و٥ٙس ٚآٖ ضا ٔكبِؼ ٝو٥ٙس .اظ س ٢ٛزٍ٤ط چ ٖٛأ ٗ٤ؼّٔٛبر
٘ظط ثٛٔ ٝسطٞب ٔشفبٚر ٔ٣ثبضس ،ثٝػٛٙاٖ ٔظبَ ثؼؿ ٣اظ أ ٗ٤ؼّٔٛبر زض ازأ ٝسٛؾ٥غ زاز ٔ٣ضٛز .ثطا٢
ذٛا٘سٖ ثٟشط أ ٗ٤ؼّٔٛبر زا٘سشٗ ظثبٖ زسشٍب ٜو ٝث٥طشط اٍّ٘٥س ٣اسز ٕٞ ٚچٙبٖ زاضشٗ وشبة ضإٙٞب٢
سر٥ٙىٛٔ ٣سط ٔ ٟٓاسزٔ .ؼّٔٛبر زسشٍب ٜضا ثب ٔؼّٔٛبر وشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙىٔ ٣مب٤س ٝو٥ٙس.
161
ػسِ 1-5 َٚسز ٔؼّٔٛبر ٤ب ٛٔ DATA LISTسط سٛ٤ٛسب وطٚال
ضٚضٗ :ظٔب٘ ٣و ٝدساَ ثطن فططز ٜثبضس، س٤ٛچ چطاؽ ثطن س٤ٛچ چطاؽ ثطن (ضٚضٗ ٤ب ذبٔٛش)
ضٚضٗ اسز.
ضٚضٗ :ظٔب٘ ٣و ٝثطن دبضن وص ثبضس، چطاؽ س٤ٛچ چطاؽ دبضن (ضٚضٗ ٤ب ذبٔٛش) س٤ٛچ
ضٚضٗ اسز. دبضن
ثطن ػّٕىطز ثطن ABSد٥صض ٢ٚقطف ضاسز ٚؾؼ٥ز لجّ :٣ثطن د٥صض ٢ٚقطف ػّٕىطز
ABSد٥صضٚ( ٢ٚؾؼ٥ز لجّ٤ Before ٣ب ٚؾؼ٥ز وبض ٢ضاسز ػُٕ ٕ٘ ٣وٙس.
)Operate قطف ضاسز
ٚؾؼ٥ز وبض :٢ظٔب٘ ٣و ٝثطن ABSوبض
ٔ٣وٙس.
زض ػس٤ )1-5( َٚه دطظ٤ ٚ ٜه ثرص ٤ب ذبٔٛش اسز ٤ب ضٚضٗ؛ حبِز ضٚضٗ ٚذبٔٛشثٛزٖ آٖ
سطط٤ح ضس ٜاسز و ٝزض وساْ ٚؾؼ٥ز ثب٤س ضٚضٗ ٚزض وساْ ٚؾؼ٥ز ثب٤س ذبٔٛش ثبضس.
162
ػس )1-5( َٚزض وشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙىٛٔ ٣سط ٔٛػٛز ثٛز ٚ ٜثب٤س ٔؼّٔٛبر آٖ ثب ِسز ٔؼّٔٛبر زسشٍب ٜچه
وٕذٛ٥سطٔ ٢مب٤س ٝضٛز .زض ازأ ٝثرط ٣اظ ِسز ٔؼّٔٛبر ثطن ABSزض ػس )2-5( َٚو ٝزض ػس)1-5( َٚ
ث ٝفبضس ٣ثٛز ٕ٘ب٤ص زاز ٜضس ٜاسز.
ثب اسشفبز ٜاظ زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢سسز فؼبَسبظ٤ ٢ب ACTIVE TESTضا اػطا ٔ٣و .ٓ٥ٙا ٗ٤وبض اػبظٜ
ٔ٣زٞس و ٝض ٚ ٣ّ٤ػٍّٕطٞب فؼبَ ض٘ٛس ،ثس ٖٚاٗ٤و ٝثبظوبض ٢ض٘ٛس .ا ٗ٤سسز ٘٥ع اظ ٌبْٞب ٢اثشسا ٣٤ثطا٢
ػبضؾ٤ٝبث ٣اسز و ٝظٔبٖ اػطا ٢وبض ثبال ٢ثطن ABSضا وٓ ٔ٣سبظزٕٞ .چٙبٖ أىبٖ ٕ٘ب٤ص ِسز ٔؼّٔٛبر
زض ظٔبٖ اػطا ٢سسز فؼبَسبظٚ ٢ػٛز زاضز .ػس.)3-5( َٚ
.1زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢ضا ث ٝسبوز چه وٕذٛ٥سطٛٔ ٢سط ٚغُ و٥ٙس؛
.0س٤ٛچ اغّ ٣ضا زض حبِز ONلطاض ز٥ٞس؛
163
٘ .3ظط ث ٝغفحٕ٘ ١ب٤ص زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢ٛٙٔ ،٢سسز فؼبَسبظ ٢ضا ا٘شربة ٚآظٔب٤ص ضا ا٘ؼبْ
ز٥ٞس .زض ػس )3-5( َٚثؼؿ ٣اظ لسٕزٞب ٢ثطن ABSو٣ٔ ٝسٛاٖ آٖ ضا سٛسف فؼبَسبظ ٢آظٔب٤ص
وطزٕ٘ ،ب٤ص زاز ٜضس ٜاسز .زض ٍٙٞبْ فؼبَٕ٘ٛزٖ غسا ٣٤اظ ٕٞبٖ ثرص س٥ِٛس ٔ٣ضٛز وٝ
٘طبٖزٙٞس ٠فؼبَضسٖ ٕٞبٖ لسٕز اسز.
ػس 3-5 َٚثؼؿ ٣اظ لسٕزٞب ٣٤و ٝسٛسف ٔ ACTIVE TEST ٢ٛٙآظٔب٤ص ٔ٣ضٛز
ٍٙٞبْ فؼبَسبظ ٢سّ٤ٛ٘ٛئس غسا ٢ضجٝ٥ ض ٣ّ٤سّ٥٤ٛ٘ٛس ABSضا ضٚضٗ ٤ب ذبٔٛش و٥ٙس. ض ٣ّ٤سّ٥٤ٛ٘ٛس
«وّ٥ه» ضا ٔ٣سٛاٖ ض٥ٙس.
ٔ٣سٛاٖ غسا ٢فؼبَضسٖ ٔٛسٛض ضا ض٥ٙس. ضٛٔ ٣ّ٤سٛض ABSضا ضٚضٗ ٤ب ذبٔٛش و٥ٙس. ضٛٔ ٣ّ٤سٛض ABS
چطاؽ اذكبض ضا زض زاذُ غفح ١س٤ٛچثٛضز چطاؽ اذكبض ABSضا ضٚضٗ ٤ب ذبٔٛش و٥ٙس. چطاؽ اذكبض ABS
ٔطبٞس ٜو٥ٙس.
چطاؽ اذكبض ضا زض زاذُ غفح ١س٤ٛچثٛضز چطاؽ اذكبض ثطن ضا ضٚضٗ ٤ب ذبٔٛش و٥ٙس. چطاؽ اذكبض ثطن
ٔطبٞس ٜو٥ٙس.
164
ػاسضِٗاتٖ ًظش تِ کَد ػاسضِ زَسظ دسسگاُ چک کودَ٘زشٕ
ٞطٌب ٜزض س٥سشٓ ثطن ABSػبضؾ ٣٤ٝثٚٝػٛز آ٤س ،ا ٗ٤ػبضؾ ٝثٝضىُ وٛز زض حبفظٚ ١احس وٙشطَٚ
اِىشط٥٘ٚى ABS ٣شذ٥ط٣ٔ ٜضٛز ٚسٛسف زسشٍب٣ٔ ٜسٛاٖ ا ٗ٤ػبضؾ ٝضا سطر٥ع وطزٌ .طچ ٝزسشٍبٜٞب٢
وٕذٛ٥سطٔ ٢شفبٚر ٔ٣ثبضٙس ،اظ ٘ظط ػّٕىطز ٔطبثٞ ٝسشٙس ٣ِٚثٝقٛض ػٕ ْٛثب٤س ٔطاحُ ظ٤ط ضا ثطا٢
د٥ساوطزٖ وٛز ػبضؾ ٝسٛسف زسشٍب ٜق ٣وطز:
.1اثشسا زسشٍب ٜضا ث ٝوٙىشٛض چه وٕذٛ٥سطٛٔ ٢سط ٚغُ ٔ٣وٓ٥ٙ؛
ٛ٘ .0ع وٕذ٤ ٣ٙب ٔٛزَ ٔٛسط ا٘شربة ٔ٣ضٛز؛
.3س٥سشٕ ٣و ٝثب٤س چه ضٛز ٔب٘ٙس ا٘ؼٗ ،س٥سشٓ ا٘شمبَ لسضر ،ا٤طثً٤ ABS ،ب ...ضا ا٘شربة ٔ٣وٓ٥ٙ؛
.4سذس ٌع ١ٙ٤ذٛا٘سٖ وٛز ػبضؾ ٝضا ا٘شربة ٔ٣وٓ٥ٙ؛
.5ثؼس اظ ٕ٘ب٤ص وٛز ػبضؾ ٝسٛسف زسشٍب ،ٜػبضؾ ٝضا ٘ظط ث ٝػسٔ َٚطرع ٔ٣و.ٓ٥ٙ
زض ػس )4-5( َٚثؼؿ ٣اظ وٛزٞب ٢ػبضؾٔ ٝؼطف ٣ضس ٜاسز .زض غٛضس٣و ٝزسشٍبٜٞب د٥ططفش ٝثبضٙس
سٛؾ٥حبر ػبضؾ ٝثٕٞ ٝطا ٜوٛز ٔ٣ثبضس ٚافعٖٚثطآٖ زض وشبثچ ١ضإٙٞب ٢زسشٍب ٜسٕبٔ ٣وٛزٞب سطط٤ح
ضس ٜاسز.
165
ضٚش ٘ػت سٙسٛض سطػز اضاثٝ اضاث ١د٥صض ٢ٚقطف ضاسز
ضٚسٛض سٙسٛض سطػز اضاثٝ
وٛزٞب ٢ػبضؾ ٝزض ػس )4-5( َٚثٝقٛض ٕ٘ ٝ٘ٛاسز ٚوٛزٞب ٢ث٥طشط ضا ٔ٣سٛاٖ زض وشبثچ ١ضإٙٞب٢
زسشٍبٔ ٜطبٞس ٜوطز .لبثُ ٤بزآٚض ٢اسز و ٝوٛزٞب ٢ػبضؾ ٝزض وٕذٞ٣ٙبٛٔ ٢سطسبظٔ ٢شفبٚر اسز.
ثطا ٢ضفغ ػٛاضؼ ٤ب سؼ٤ٛؽ سٙسٛض سطػز اضاث ٝالظْ اسز اثشسا ٔطرع و ٓ٥ٙو ٝسٙسٛض چ ٝػبضؾ ٣٤ٝزاضز.
ٔؼٕٛالً زض غٛضر ػبضؾٝزاضشٗ سٙسٛض ،ا ٗ٤ػبضؾ ٝسٛسف وٛز ٕ٘ب٤ص زاز٣ٔ ٜضٛز و ٝزض اٗ٤غٛضر اثشسا
ثب٤س ثؼؿٛٔ ٣اضز ضا ثطضس ٚ ٣سذس زض غٛضر ٘٥بظ سٙسٛض ضا سجس ُ٤و.ٓ٥ٙ
166
ضىُ 2-5آظٔب٤ص ٔمبٔٚز سٙسٛضسطػز اضاثٝ
167
هحصالى تِ گشٍجّا زقس٘ن ضًَذ؛ ساجغ تِ هَضَػاذ صٗش تحث کٌٌذ سدس ًس٘جٔ کاس گشٍخٖ
خَٗص سا اساِٗ کٌٌذ:
ضٚش سطر٥ع ػٛاضؼ سٛسف ِٔ ٢ٛٙسز ٔؼّٔٛبر زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢ضا سطط٤ح وٙٙس؛
ضٚش سطر٥ع ػٛاضؼ سٛسف ٔ ACTIVE TEST٢ٛٙزسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢ضا ث٥بٖ وٙٙس؛
ضٚش سطر٥ع ػٛاضؼ سٛسف وٛز ػبضؾ ١زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢ضا سطط٤ح وٙٙس.
هحصالى تِ گشٍجّا زقس٘ن ضًَذ ٍ فؼال٘رّإ صٗش سا دس داخل ٍسکطاج اجشا کٌٌذ:
ٔ .1حُ اسػبَ زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢ثٛٔ ٝسط ضا سظج٥ز وٙٙس؛
.0اظ ضإٙٞب ٢زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢ثطا ٢سطر٥ع ػٛاضؼ س٥سشٓ ثطن ABSاسشفبز ٜوٙٙس؛
.3اظ ٔ DATA LIST ٢ٛٙزسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢ثطا ٢سطر٥ع ػٛاضؼ س٥سشٓ ثطن ABS
اسشفبز ٜوٙٙس؛
.4اظ ٔ ACTIVE TEST ٢ٛٙزسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢ثطا ٢سطر٥ع ػٛاضؼ س٥سشٓ ثطن ABS
اسشفبز ٜوٙٙس؛
.5وٛزٞب ٢ػبضؾ ٝضا اظ زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢ذٛا٘سٔ ٚ ٜحُ ػبضؾ ٝضا سظج٥ز ٕ٘ٛز ،ٜآٖ ضا ضفغ
وٙٙس؛
168
.6آظٔب٤صٞب ٢سٙسٛض سطػز اضاث ٝضا ا٘ؼبْ زٙٞس.
س٥سشٓ EBDثٝغٛضر اسٔٛبر ٘ ٚظط ث ٝضطا٤ف سطن ،سطػز ٔٛسط ٔ ٚمساض ثبض ٔٛسط لٔ ٠ٛشفبٚس ٣ضا ثٞ ٝط
٤ه اظ ثطنٞب ٔٙشمُ ٔ٣وٙس.
ثطػالٚ ٜٚظ٥ف ٣٤ٝو ٝس٥سشٓ ABSا٘ؼبْ ٔ٣زٞس ،س٥سشٓ ٕٞ ABSطا ٜثب س٥سشٓ EBDل ٠ٛثطنٌ٥ط ٢ضا
ثٝقٛض ٔٙبست ث ٗ٥اضاثٞٝب ٢د٥صض ٚ ٢ٚػمجٕٞ ٚ ٣چٙبٖ ث ٗ٥اضاثٞٝب ٢قطف ضاسز ٚچخ ٘ظط ثٚ ٝؾؼ٥ز
ضا٘ٙسٌ ٣سمس٣ٔ ٓ٥وٙس .ا ٗ٤س٥سشٓ ل ٠ٛثطنٌ٥ط ٢اضاثٞٝب ٢د٥صض ٚ ٢ٚػمج ٣ضا ٘ظط ثٔ ٝمساض ٚظٖ ض٢ٚ
ٔٛسط ٤ب ثبض ٚفطبض ٢و ٝث ٝاطط سغ٥٥طار ٔطثٛـ ث ٝوبٞص سطػز ثٚٝػٛز ٔ٣آ٤س ،وٙشط٣ٔ َٚوٙس .ثطػال ٜٚاٗ٤
س٥سشٓ ل ٠ٛثطنٌ٥ط ٢اضاثٞٝب ٢قطف ضاسز ٚچخ ضا زض ٌٛالٞ٣٤ب وٙشط٣ٔ َٚوٙس .زض ضىُ ا٘ساظ ٠س٥طٞب
ٔمساض ل ٠ٛثطنٌ٥ط ٢ضا ٘طبٖ ٔ٣زٞس .ضىُ (.)3-5
ضىُ 3-5ػّٕىطز س٥سشٓ EBDزض حبِز ٘ٛضٔبَ )،(Aحبِز سحز ثبض) ٚ (Bثطنٌ٥ط ٢زض ٌٛال(C) ٣٤
ا ٗ٤س٥سشٓ و ٝػٕٔٛبً ثٕٞ ٝىبض ABS ٢وبض ٔ٣وٙس ،ثبػض ٔ٣ضٛز سب فطبض ثطن ث٥طشط ٤ب وٕشط ٢ثٞ ٝط ٤ه
اظ اضاثٞٝب ٚاضز ضٛز سب ث٥طشط ٗ٤ل ٠ٛثطنٌ٥ط ٢ثطا ٢سٛلف الظْ ٕٞطا ٜثب وٙشطٛٔ َٚسط ضا ثٚٝػٛز آٚضزٔ .ؼٕٛالً
169
ثطنٞب ٢د٥صض ٢ٚچ ٖٛث٥طشطٚ ٗ٤ظٖ ضا سحُٕ ٔ٣وٙٙس ،ث٥طشط ٗ٤ل ٠ٛثطن ٓٞض ٢ٚا ٗ٤اضاثٞٝب ٚاضز
ٔ٣ضٛز EBD .ل ٠ٛثطن وٕشط ٢ضا ٓٞث ٝاضاثٞٝب ٢ػمت ٚاضز ٔ٣وٙٙس سب اضاثٞٝب ٢ػمت لفُ ٘ىٙٙس ٚلسٕز
ػمت ٔٛسط ِغعش ٘ىٙس .س٥سشٓ EBDثب سٛػ ٝث ٝف٥ػس ٢سمسٚ ٓ٥ظٖ ثط ضٔ ٢ٚحٛضٞب ٢د٥صض ٚ ٢ٚػمت ل٠ٛ
ثطن ضا ثط ضٞ ٢ٚط٤ه اظ أ ٗ٤حٛضٞب افعا٤ص ٤ب وبٞص ٔ٣زٞس سب اظ لفُضسٖ اضاثٞٝب ٣٤وٚ ٝظٖ وٕشط ٢ثط
ض ٢ٚآٟ٘ب ٔ٣ثبضس ،ػّ٥ٌٛط ٢وطز ٚ ٜدب٤ساضٛٔ ٢سط ضا زض ٍٙٞبْ ثطنٌ٥ط ٢حفظ ٕٔ٘٣ب٤س.
ا ٗ٤س٥سشٓ ،ثط٘بٔ ٣٤ٝزض حبفظ ABS ١اسز و ٝثب س٥سشٓ ABSوبض ٔ٣وٙس سب ل ٠ٛثطنٌ٥ط ٢ضا ٔشٙبست ثٝ
اضاثٞٝب ٢د٥صض ٚ ٢ٚػمت ٕٞ ٚچٙبٖ چخ ٚضاسز سمس ٓ٥وٙس.
س٥سشٓ سٛظ٤غ اِىشط٥٘ٚى ٣ل ٠ٛثطن ،اظ ػٍّٕطٞب ٢س٥سشٓ ثطن ABSاسشفبز٣ٔ ٜوٙس ٚزاضا ٢ػٍّٕط
ػساٌب٘٥٘ ٝسز .ا ٗ٤س٥سشٓ ٚاحس وٙشط َٚػسا ٌب٘٘ ٝساضز ٚسٟٙب ثٝغٛضر ٤ه ثط٘بٔ ١وٙشط ٣ِٚثطاٚ ٢احس
وٙشط َٚس٥سشٓ ثطن ABSسؼط٤ف ٔ٣ضٛز .وٙشط َٚل ٠ٛثطنٌ٥ط ٢اظ قط٤ك وٙشط َٚفطبض ٞب٤سض٥ِٚه ٔساض
ثطن ٚثٚٝسٚ ١ّ٥اَٞب ٢ثطل ٣س٥سشٓ ثطن ABSغٛضر ٔ٥ٌ٣طز.
ٚلش ٣ػبضؾ ٣٤ٝزض ػّٕىطز س٥سشٓ EBDضخ ٔ٣زٞس ،چطاؽ اذكبض ثطن ضٚضٗ ٔ٣ضٛز ٚاظ فؼبِ٥ز EBD
ػّ٥ٌٛط٣ٔ ٢ضٛز .اظ آ٘ؼب ٣٤و ٝاػعا ٢س٥سشٓ EBDثب س٥سشٓ ثطن ٔ ABSطشطن اسز ضٚش ػبضؾ٤ٝبث٣
ٚضفغ ػٛاضؼ آٖ ٘٥ع ٔطشطن اسز.
ٞسف اظ ثٝوبضٌ٥ط ٢س٥سشٓ ،ESPحفظ دب٤ساض ٢ػٟز حطوز ٚاضسمب ٢لبثّ٥ز فطٔبٖدص٤طٛٔ ٢سط زض سٝ
حبِز ظ٤ط ٔ٣ثبضس:
Under steer .1ا٘حطاف ث ٝقطف ذبضع ٌٛال ٣٤و ٝاغكالحبً وٓفطٔبٌ٘ ٣فش٣ٔ ٝضٛز .ضىُ (6-5
اِف)
Over steer .2ا٘حطاف ث ٝقطف زاذُ ٌٛال ٣٤و ٝاغكالحبً ث٥صفطٔبٌ٘ ٣فش٣ٔ ٝضٛز .ضىُ (6-5
ة)
170
ٚ .3ػٛز ٔب٘غ ثٝغٛضر ٘بٌٟب٘ ٣زض ٔس٥ط حطوز ٔٛسط .ضىُ ( 4-5ع)
ضىُ 4-5وٙشط َٚس٥سشٓ ESPثطا ٢حفظ ػٟز حطوز ٚاضسمب ٢لبثّ٥ز فطٔبٖدص٤ط٢
حبِز وٓفطٔب٘ ٣ث٥ص اظ حس ٔٛسط ٍٙٞبْ حطوز زض ٔس٥ط ٌٛال ٣٤سطن ،وٛٔ ٝػت ٔ٣ضٛز ٔٛسط اظ
ٔس٥ط ذٛز ذبضع ضٛز ٚد٥صضٛٔ ٢ٚسط ث ٝقطف ث٥ط ٖٚسطن ٔٙحطف ٔ٣ضٛز .ضىُ سػ٤ٛط اِف.
حبِز ث٥صفطٔب٘ٛٔ ٣سط ٍٙٞبْ حطوز زض ٔس٥ط ٌٛال ٣٤سطن وٛٔ ٝػت ٔ٣ضٛز ٔٛسط اظ ٔس٥ط ذٛز
ذبضع ضٛز ٚد٥صض ٢ٚآٖ ث ٝقطف زاذُ ٌٛالٙٔ ٣٤حطف ضٛز.
ٚ ػٛز ٔب٘غ ث ٝغٛضر ٘بٌٟب٘ ٣زض ٔس٥ط حطوز ٔٛسط و ٝاٚ ٗ٤ؾؼ٥ز سطو٥ج ٣اظ زٚ ٚؾؼ٥ز وٓفطٔب٘ٚ ٣
ث٥صفطٔب٘ ٣اسز .زض ا ٗ٤حبِز اثشسا ٔٛسط ثطا ٢ػجٛض اظ ٔب٘غ ٚزض ٔطحّ ١ا َٚچطذص چطخ اضشطًٙ٤
171
سٕب ُ٤ث ٝذبضع ٚزض ٔطحّ ١ز ْٚو ٝضا٘ٙس ٜچطخ اضشط ًٙ٤ضا زض ػٟز ثطػىس ٔطحّ ١ا٣ٔ َٚچطذب٘س سب
ٔٛسط ثٔ ٝس٥ط اغّ ٣ذٛز ثطٌطزز؛ ٔٛسط زچبض ا٘حطاف ث ٝقطف زاذُ ٔ٣ضٛز.
س٥سشٓ ESPثب ا٘ساظ٥ٌٜطٔ ٢سا ْٚدبضأشطٞب ٢ظ٤ط ٚؾؼ٥ز حطوشٛٔ ٣سط ضا ثطضس٣ٔ ٣وٙس:
سطػز چطذص ٞط اضاث ٚ ٝسطػز حطوز ٔٛسط
ٚ ؾؼ٥ز لطاضٌ٥ط ٢اضشطٔ ٚ ًٙ٤حبسج ١سطػز چطذب٘سٖ اضشطًٙ٤
ٔ مساض سؼؼٚ ُ٥اضز ٠ق ٚ ٣ِٛضؼبػ ٣ثٛٔ ٝسط
ٚ ؾؼ٥ز ا٘ؼٗ اظ ٘ظط ٔٙٔٛز س٥ِٛس٢
زض ثؼؿ ٣اظ اٛ٘ ٗ٤ع س٥سشٓٞب ،سؼساز ٢سٙسٛض ثطا ٢ثطضسٚ ٣ؾؼ٥ز ٔس٥ط حطوز اظ ٘ظط سطثٛزٖ ٚ
٤ب ذطهثٛزٖ ٗ٥ٕٞ ٚقٛض ٔمساض ِغع٘سٌٔ ٣س٥ط حطوز ٚ ٓٞػٛز زاضز.
ٚلشٛٔ ٣سط ٢اظ ٔس٥ط ذٛز ذبضع ٔ٣ضٛز ٤ب اظ اضشط ٚ ًٙ٤اضاز ٠ضا٘ٙس ٜد٥طٕ٘٣ٕ٘ ٢ٚب٤س ،ػّٕ٥بس ٣ثطا٢
ػّ٥ٌٛط ٢اظ ا ٗ٤حبزط ٝاػطا ٔ٣ضٛز؛ ثٙبثطاٛٔ ٗ٤سط قٛض ٢ػُٕ ٕٔ٘٣ب٤س و ٝفىط ٔ٣و٥ٙس زاضا ٢چٟبض دساَ
ثطن اسز ٞ ٚط ٤ه اظ اضاثٞٝب زاضا٤ ٢ه ز٤سه ثطن ػساٌب٘ٞ ٝسشٙس.
اٌط چ ٝضا٘ٙس ٜسٛسف دب٤ص فمف ٤ه دساَ ثطن ضا فطبض ٔ٣زٞس ،س٥سشٓ ESPلبزض اسز و ٝاضاثٞٝبٛٔ ٢سط ضا
ثب لٜٞٛب ٢ثطن ٔشفبٚسٔ ٣شٛلف وٙس.
ثطن ESPزض ٞط طب٘ 05 ٝ٥زفؼٚ ٝؾؼ٥ز ٔٛسط ضا وٙشط٣ٔ َٚوٙس و ٝآ٤ب ثط ض ٢ٚذف حطوز لطاض زاضز ٤ب ذ٥ط
ٕٞ ٚچٙبٖ ثٝسطػز اظ ا٘حطاف زض ِحظبر ا ٝ٥ِٚػّ٥ٌٛط٣ٔ ٢وٙس ٚا ٗ٤فطل٣ٕ٘ ٣وٙس و ٝآ٤ب ٔٛسط زض حبَ
سؼؼٌُ٥طفشٗ اسز ،زض سطػز ٤ىٛٙاذز اسز ٤ب زض حبَ ثطنٌطفشٗ.
ثؼس اظ ثطضس ٣دبضأشطٞب ٢فٛق ٤ ESPه ٘مط ١وّ ٣اظ ٘ظط چٍ ٣ٍ٘ٛحطوز ٔٛسط ٚ ٚؾؼ٥ز اضاثٞٝب سٙظٓ٥
ٔ٣وٙس ٚثب ٔمب٤س ١أ ٗ٤مبز٤ط ثب ٔمساضٞب ٢اسشٙسضز ٔٛضز ٘٥بظ ٔٛسط ،سػٕ ٓ٥ث ٝزذبِز زض وبض ضا٘ٙسٌ٣
ٔ٥ٌ٣طز .ث ٝا ٗ٤سطس٥ت و ٝثب سٛػ ٝث ٝسطػز حطوز ٔٛسط ٚسؼؼٚ ُ٥اضز ٜثٛٔ ٝسط اظ ػٟزٞبٔ ٢رشّف ٚ
ٗ٥ٕٞقٛض چٍ ٣ٍ٘ٛوبضوطز ضا٘ٙس ٜثب اضشط٘ ًٙ٤ش٥ؼ٥ٌٝط٣ٔ ٢وٙس و ٝضطا٤ف حطوز ٔٛسط ػبز ٢اسز ٤ب ٘ٚ ٝ
زض غٛضر ٘٥بظ ثب اسشفبز٤ ٠ى ٣اظ ثطنٞب ٤ب ٕٞطا ٜثب ثم ٝ٥ثطنٞبٛٔ ٢سط ٚثؼؿ ٣اٚلبر ٔٙٔٛز ا٘ؼٗ ضطٚع ثٝ
اغالح ٚؾؼ٥ز حطوز ٔٛسط ٔ٣وٙس.
172
س٥سشٓ ESPزض وٕذٞ٣ٙب ٢س٥ِٛس ٔٛسط ث٘ ٝبْٞب ٢زٍ٤ط٥٘ ٢ع ٤بز ٔ٣ضٛز و ٝثؼؿ ٣اظ اٗ٤
وٕذٞ٣ٙب ٘ ٚبْٞب ٢زٍ٤ط و ٝس٥سشٓ ESPث ٝآٖ ٤بز ٔ٣ضٛز ،زض ػس )5-5( َٚث٥بٖ ضس ٜاسز.
173
اجضإ س٘سسن ESP
اػعا ٢س٥سشٓ ESPزض ضىُ ٕ٘ب٤ص زاز ٜضس ٜاسز ٚثؼؿ ٣اظ اػعا ٢آٖ ثب س٥سشٓ ثطن ٔ ABSطشطن
اسز .ضىُ (.)5-5
-1سٌسَس صاٍٗٔ چشخ اضسشٌٗگ٤ :ى ٣اظ دبضأشطٞبٛٔ ٢ضز ٘٥بظ ا ٗ٤س٥سشٓ و ٝزضذٛاسز ضا٘ٙس٥٘ ٜع ثٝ
آٖ ٔطسجف اسزٔ ،مساض ظا ١٤ٚچطخ فطٔبٖ اسز .ثطا ٢ا٘ساظ٥ٌٜط ٢ظا ١٤ٚزٚضاٖ چطخ اضشط ًٙ٤زض س٥سشٓ ESP
اظ سٙسٛض ظا ١٤ٚاضشط ًٙ٤اسشفبز٣ٔ ٜضٛز .ضىُ (.)6-5
174
-0سٌسَس فطاس ّاٗذسٍل٘ک س٘سسن تشکٚ :احس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣س٥سشٓ ٛٔ ESPسط ثطا٢
ػّٕ٣وطزٖ دطٚس ١وٙشطٙٔ ٣ِٚبست ،ثٙٔ ٝظٛض فؼبَ ٤ب غ٥طفؼبَوطزٖ غ٥ط ٤ىسبٖ ثطن ٤ؼ ٣ٙل ٠ٛثطنٌ٥ط٢
ٔشفبٚر زض اضاثٞٝب ث ٝاقالػبر ا ٗ٤سٙسٛض ؾطٚضر زاضز سب لبزض ثبضس ٔمساض فؼبَثٛزٖ س٥سشٓ ثطن ضا سٛسف
ضا٘ٙس ٜسؼ ٗ٥٥وٙس ٚثط اسبس ٚؾؼ٥ز ا ١٥ِٚا٤ؼبزضسٔ ،ٜمساض فؼبِ٥ز غ٥ط٤ىسبٖ ٔٛضز ٘٥بظ ضا ٔطرع ٕ٘ب٤س ٚ
اظ ا ٗ٤قط٤ك ػٟز وٙشطٙٔ َٚبست ٔس٥ط حطوز ،الساْ وٙس.
-3سٌسَس ف٘صذٕ اًحشاف تذًٔ هَزش :ثب اسشفبز ٜاظ ا ٗ٤سٙسٛض ؤ ٝؼٕٛالً زض ٘عز٤ىٔ ٣طوع طمُ ٔٛسط
٘ػت ٔ٣ضٛزٔ ،مساض زٚضاٖ ثس٘ٛٔ ١سط ث ٝزٚض ٔحٛض ػٕٛز ٢ا٘ساظ٥ٌٜط ٢ضس ٚ ٜثٚ ٝاحس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى٣
اضسبَ ٔ٣ضٛز .ثب اقالػبر ا ٗ٤سٙسٛضٚ ،احس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣س٥سشٓ وٙشط َٚدب٤ساضٔ ،٢مساض ٚالؼ٣
زٚضاٖ ٤ب چطذص ثس٘ٛٔ ١سط ث ٝزٚض ٔحٛض ػٕٛز ٢ضا ا٘ساظ٥ٌٜط٣ٔ ٢وٙس.
ثب ٔمب٤س ١اقالػبر ا ٗ٤سٙسٛض ٚاقالػبر حسٍط ظا ١٤ٚچطذص اضشطٚ ًٙ٤احس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣اٗ٤
س٥سشٓ لبزض ذٛاٞس ثٛز سب ثٔ ٝمساض ا٘حطاف ٔٛسط د ٣ثجطز.
ثٝقٛض ٔظبَ چٙبچ ٝظا ١٤ٚچطخ اضشط 13 ًٙ٤زضػ ٝثبضس ٣ِٚثس٘ٛٔ ١سط 15زضػ ٝزض ٕٞبٖ ػٟز زٚضاٖ
وطز ٜثبضس٘ ،طب٘ ١سٕب ُ٤ا٘حطاف د٥صضٛٔ ٢ٚسط ث ٝقطف زاذُ ٌٛال ٣٤اسز .ضىُ (.)7-5
175
زض حبِ٣و ٝاٌط ظا ١٤ٚچطخ اضشط ًٙ٤فطٔبٖ 13زضػ ٝثبضس ٣ِٚثس٘ٛٔ ١سط 5زضػ ٝزض ٕٞبٖ ػٟز زٚضاٖ
وطز ٜثبضس٘ ،طبٖزٙٞس ٠سٕب ُ٤ا٘حطاف د٥صضٛٔ ٢ٚسط ث ٝقطف ذبضع اظ سطن اسز .ضىُ (.)8-5
-4سٌسَس زؼج٘ل جاًثٖ هَزش :ثب اسشفبز ٜاظ ا ٗ٤سٙسٛض٣ٔ ،سٛاٖ ٔمساض سؼؼ ُ٥ثس٘ٛٔ ١سط ضا زض ػٟز
ػب٘ج ٣ا٘ساظ٥ٌٜط ٢وطز .ثب ا٘ساظ٥ٌٜط ٢ا ٗ٤سؼؼ ٚ ُ٥ثب سٛػ ٝث ٝاٛٔ ٗ٤ؾٛع و ٝسطػز ذكٛٔ ٣سط ٘٥ع سٛسف
س٥سشٓ ثطن ٔ ABSطرع ضس ٜاسز٣ٔ ،سٛاٖ ضؼبع ا٘حٙب ٤ب ٌٛالٔ ٣٤س٥ط حطوز ضا ا٘ساظ٥ٌٜط ٢وطز .ثب
ٔطرعضسٖ ٔمساض ضؼبع ٌٛال٤ ٣٤ب ا٘حٙبٔ ٢س٥ط حطوز ٔٛسطٚ ،احس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣س٥سشٓ وٙشطَٚ
دب٤ساض ،٢ثب سٛػ ٝث ٝدبضأشطٞب ٢زٍ٤ط ٢اظ ػّٕ ٝسطػز ٔٛسط ،ظا ١٤ٚچطخ اضشط ًٙ٤لبزض ذٛاٞس ثٛز سب سرٕٗ٥
زل٥كسط ٢اظ ضٚش فؼبِ٥ز غ٥ط٤ىسبٖ ثطن اضاثٞٝب زاضش ٝثبضس؛ ثٙبثطا ٗ٤وٙشطٔ َٚس٥ط حطوز ٔٛسط ثب زلز
ثبالسط ٢غٛضر ٔ٥ٌ٣طز.
اظ قطف زٍ٤ط ،ثب ٔطرعضسٖ ٔمساض سؼؼ ُ٥ػب٘جٛٔ ٣سط ،س٥سشٓ وٙشط َٚدب٤ساض ٢لبزض ذٛاٞس ثٛز سب ٔمساض
ؾط٤ت اغكىبن ػب٘ج ٣ث ٗ٥سب٤ط ٚظٔ ٗ٥ضا ٘٥ع ثٝزسزآٚضز ٚ ٜث ٝػجبضر زٍ٤ط ،ضطا٤ف سكح سٕبس سب٤ط ثب
ػبز ٜضا سؼٕ٘ ٗ٥٥ب٤س ٚثب سٛػ ٝث ٝضطا٤ف سطن ،ضٚش فؼبِ٥ز ثطن غ٥ط٤ىسبٖ اضاثٞٝب ضا ٘٥ع سؼ ٗ٥٥وٙس.
-5ػولگشّإ س٘سسن کٌسشٍل خاٗذاسٕ :زض س٥سشٓ وٙشط َٚدب٤ساضٔ ،٢ؼٕٛالً ثطا ٢ا٘ؼبْ ػّٕ٥بر
وٙشطٚ ٚ ٣ِٚاضزوطزٖ ل ٠ٛغ٥ط٤ىسبٖ ٔ ٚشفبٚر ث ٝاضاثٞٝب اظ ػٍّٕطٞب ٢س٥سشٓ ثطن ABSاسشفبز٣ٔ ٜضٛز.
176
عشص کاس س٘سسن ESP
س٥سشٓ وٙشط َٚدب٤ساض ٢ثب سٛػ ٝث ٝسٙسٛضٞب ٢ظا ١٤ٚچطخ اضشط ،ًٙ٤فطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣س٥سشٓ ثطن ٚ
سؼؼ ُ٥ػب٘جٛٔ ٣سط ،ضطا٤ف ا ١٥ِٚس٥سشٓ ثطن ،ذٛاسز ضا٘ٙس ٜاظ س٥سشٓ اضشطٚ ،ًٙ٤ؾؼ٥ز ضؼبع ٌٛال٣٤
سطن ٕٞ ٚچٙبٖ اغكىبن ث ٗ٥اضاث ٚ ٝظٔ ٗ٥زض ػٟز ػب٘ج ٣ضا سؼٕ٘٣ٔ ٗ٥٥ب٤س؛ سذس ثب سٛػ ٝث ٝسٍٙ٥بَ
ذطٚػ ٣سٙسٛض سطػز ظا ٣٤ٝ٤ٚثس٘ٛٔ ١سط ػىساِؼُٕ ٔٛسط ضا زض٤بفز ٔ٣وٙس .س٥سشٓ وٙشط َٚدب٤ساض ٢ثب
ٔمب٤س ١اقالػبر ٔطثٛـ ث ٝسٙسٛض ظا ١٤ٚچطخ اضشط ٚ ًٙ٤سٍٙ٥بَ ذطٚػ ٣سٙسٛض سطػز ظاٛٔ ٣٤ٝ٤ٚسط ثٝ
ٔمساض ا٘حطاف ٔٛسط اظ ٔس٥ط زِرٛا ٜضا٘ٙس ٜد٣ٔ ٣ثطز ٚزض اٗ٤غٛضر ثب فؼبَوطزٖ غ٥ط٤ىسبٖ ثطن اضاثٞٝب،
ثطا ٢اغالح ٔس٥ط حطوز ٔٛسط الساْ ٔ٣وٙس.
ثٝقٛض ٔظبَ ثب سٛػ ٝثٝضىُ ( ،)9-5زضغٛضس٣وٛٔ ٝسط زض قٔ َٛس٥ط ٌٛال ٣٤سطن حبِز ا٘حطاف ث ٝقطف
ذبضع ٌٛال ٣٤ضا د٥سا وٙس ،س٥سشٓ وٙشط َٚدب٤ساض ،٢ثطن اضاث ١ػمت زاذُ ٌٛال ٣٤ضا فؼبَ ٕٔ٘٣ب٤س .ثٗ٥ٕٞ ٝ
زِ ُ٥ثس٘ٛٔ ١سط ث ٝزٚض ا ٗ٤اضاث ٚ ٝث ٝقطف زاذُ ٌٛال ٣٤زٚضٔ٣ذٛضز سب ٔٛسط ٔس٥ط ٌٛال ٣٤سطن ضا ثب ا٣ٕٙ٤
ثبالسط ٢ق ٣وٙس.
ضىُ ( )9-5ػّٕىطز س٥سشٓ ESPزض ػّ٥ٌٛط ٢اظ ا٘حطاف ث ٝقطف ذبضع ٌٛال٣٤
177
ٕٞچٙبٖ ٔكبثك ضىُ ( ،)10-5زضغٛضس٣وٛٔ ٝسط زض قٔ َٛس٥ط ٌٛال ٣٤سطن حبِز ا٘حطاف ث ٝقطف زاذُ
ٌٛال ٣٤د٥سا وٙس ،س٥سشٓ وٙشط َٚدب٤ساض ٢ثطن ،اضاث ١ػمت ذبضػٌٛ ٣ال ٚ ٣٤زض ثؼؿ ٣اظ ا٘ٛاع ثطن ،اضاث١
د٥صض ٢ٚذبضع ٌٛال ٣٤ضا فؼبَ ٔ٣وٙس .ث ٗ٥ٕٞ ٝزِ ُ٥ثس٘ٛٔ ١سط ث ٝزٚض ا ٗ٤اضاث ٚ ٝث ٝقطف ذبضع ٌٛال٣٤
زٚضٔ٣ذٛضز سب ٔٛسط ٔس٥ط ٌٛال ٣٤سطن ضا ث ٝا ٣ٕٙ٤ثبالسط ٢ق ٣وٙس.
ضىُ 01-5ػّٕىطز س٥سشٓ ESPزض ػّ٥ٌٛط ٢اظ ا٘حطاف ث ٝقطف زاذُ ٌٛال٣٤
ٕٔىٗ اسز اػعا ٢س٥سشٓ ESPزض ثؼؿ ٣اظ ٔٛسطٞب ٘ظط ث ٝوٕذ ٣ٙس٥ِٛس ٢آٖ ؤٕ ٣شفبٚر
ثبضس.
زضغٛضس٥ى ٝػبضؾ ٣٤ٝزض س٥سشٓ ESPضخ زٞس ،ا ٗ٤ػبضؾ ٝثٝضىُ وٛز زض حبفظ ECU ١س٥سشٓ ESPطجز
ضس٣ٔ ٚ ٜسٛاٖ ثب زسشٍب ٜػبضؾ٤ٝبة ا ٗ٤ػبضؾ ٝضا ٔطرع وطزٚ .احس وٙشط ESP َٚاظ ز ٚلسٕز ٔ٥رب٘٥ى٣
ٚثطل ٣سطى ُ٥ضس ٜاسز ٚػٛاضؼ ٔ٣سٛا٘س ٔطثٛـ ث ٝثرص ثطل٤ ٣ب ٔ٥رب٘٥ى ٣ثبضس .ثطا ٢ػبضؾ٤ٝبثٞ ٣ط
ثرص ثٟشط اسز ث ٝػس َٚوٛز ػبضؾ ١س٥سشٓ زض وشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙىٔ ٣طاػؼ ٝضٛز .زض ثرص لجّ٣
ثؼؿ ٣اظ ا ٗ٤ػسَٞٚب ثطا ٢ثطنٞبٔ ABS ٢ؼطف ٣ضس ؤ ٝطبث ٝآٟ٘ب ثطا ٢س٥سشٓ ٥٘ ESPع ٚػٛز زاضز.
178
-1ػَاسض س٘سسن تشقٖ
ٚاحس وٙشط ESP َٚزاضا ٢ػّٕىطز ػبضؾ٤ٝبث ٣ػٛاضؼ س٥سشٓ ٔ٣ثبضس .ثبسٛػ ٝث ٝچ ٗ٥ٙػّٕىطزٍٙٞ ٢بٔ٣
و ٝػبضؾ ٣٤ٝزض س٥سشٓ ثطل ٣ضخ ٔ٣زٞس ،چطاؽ اذكبض ٚاحس وٙشط ESP َٚزضغفح ١س٤ٛچثٛضز ضٚضٗ
ٔ٣ضٛز .ضىُ (.)11-5
س٤ٛچ ٔٛسط ضا زض ٔطحّ ON ١لطاض ز٥ٞس .چطاؽ اذكبض ،ABSچطاؽ اذكبض ٚ ESPچطاؽ اذكبض ذبٔٛشثٛزٖ
ESPثب٤س ضٚضٗ ضٛز .اٌط س٥سشٓ ٘ٛضٔبَ ثبضس ،چطاؽٞب ثب٤س 0اِ 3 ٣طب٘ ٝ٥ثؼس اظ لطاضٌطفشٗ س٤ٛچ زض حبِز
ONذبٔٛش ض٘ٛس .اِجش ٝا ٗ٤ظٔبٖ ٕٔىٗ زض ٔٛسطٞب ٔشفبٚر ثبضس.
ػٛاضؼ ٚاحس فطبض ٞب٤سض٥ِٚىٔ ٣طبث ٝث ٝس٥سشٓ ثطن ٔؼٕ ٣ِٛاسز .اثشسا ثب٤س سؼ ٗ٥٥وطز و ٝػبضؾ ٝزض
دطظٜٞبٚ ٢احس وٙشط ESP َٚاسز ٤ب اٗ٤و ٝزض س٥سشٓ ثطن ٔؼٕ.٣ِٛ
دطظٜٞب ٢حسبس ٣زض س٥سشٓ فطبض ٞب٤سض٥ِٚىٚ ٣احس وٙشط ESP َٚلطاض زاض٘س .اٌط ٔٛاز ذبضػ ٣زض س٥سشٓ
ٚاحس وٙشطٚ ESP َٚاضز ض٘ٛسٛٔ ،ػت ا٤ؼبز ػبضؾ٥٘ ٚ ٝع اذشالَ زض وبضوطز س٥سشٓ ٚاحس وٙشطESP َٚ
ٔ٣ضٛز .زض ٍٙٞبْ سطٔٚ ٓ٥احس وٙشط ESP َٚثب٤س ٔب٘غ ٚضٚز اض٥بء زض س٥سشٓ فطبض ٞب٤سض٥ِٚىٚ ٣احس وٙشطَٚ
ٌ ESPطزز.
ثؼؿ ٣اظ ػٛاضؼ ثطل٥ٔ ٚ ٣رب٘٥ىٚ ٣احس فطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣لطاض ظ٤ط اسز:
ػَاسض هشتَط تِ سٌسَس سشػر اساتِ
179
ذطاث ٣سٙسٛض سطػز اضاثٝ
ٚ ا٤ط ًٙ٤سٙسٛض سطػز اضاثٝ
وٙىشٛض ٚا٤ط ًٙ٤سٙسٛض اضاثٝ
ضٚسٛض
اسػبالر ٔطثٛـ ثٚ ٝاحس ECU
ضٚش سسز ٚثبظ ٚثسشٝوبض ٢آٖ زض فػُ لجّ ٣ث٥بٖ ضسٔ ٚ ٜطبث ٝاسز.
ػَاسض هشتَط تِ سلًََٗ٘ذ
زض غٛضر ذطاث ٣سّ٥٤ٛ٘ٛسٞب ،ا ٗ٤دطظٜٞب لبثُ سطٔ٥٘ ٓ٥سز ٚسجس٣ٔ ُ٤ضٛز.
ػَاسض هشتَط تِ خوح ٍ هَزَس خوح
دٕخ ٛٔ ٚسٛض آٖ لبثُ سطٔ٥٘ ٓ٥سز ٚثب٤س سجس ُ٤ضٛز و ٝضٚش ثبظ ٚثسشٝوبض ٢آٖ زض فػُ لجّ ٣ث٥بٖ ضسٜ
ٔ ٚطبث ٝاسز.
180
ػَاسض سٌسَس فطاسّاٗذسٍل٘کٖ
سٙسٛض فطبض ٞب٤سض٥ِٚى ٣ثٝقٛض وبُٔ زض ٚاحس وٙشط ESPَٚلطاض زاضز ٚثٝغٛضر ػساٌب٘ ٝسجس٣ٕ٘ ُ٤ضٛز.
سٙسٛض فطبض ،سٍٙ٥بَٞب٤ص ضا ثٚ ٝاحس ECUاضسبَ ٔ٣وٙس سب ٔٙٔٛز ثطنٌ٥ط ٢اضاثٔ ٝحبسج ٝضٛز اٗ٤
ػُٕ اظ قط٤ك ا٘ساظ٥ٌٜط ٢فطبض ثطنٌ٥طٔ ٢بسشطسّٙسضٔ ،ساض أ ٚ ٝ٥ِٚساض ز ٣ٔٚاػطا ٔ٣ضٛز.
زض ظٔبٖ ٚػٛز ٔطىُ ٤ب ػبضؾٛٔ ٝاضز ظ٤ط ثٚٝػٛز ٔ٣آ٤س:
ػّٕىطز سٙسٛض فطبض ٔشٛلف ٔ٣ضٛز ٚس٥سشٓٞب ABS ٚ ESP ٢اظ وبض ٔ٣افشس EBD ٚزض ضطا٤ف اؾكطاض٢
لطاض ذٛاٞس ٌطفز.
خشاتٖ سٌسَس ف٘صذٕ اًحشاف تذًٔ هَزش ٍ سٌسَس زؼج٘ل جاًثٖ
زض ظٔبٖ ٚػٛز ػبضؾ ٝزض ا ٗ٤سٙسٛضٞب ضطا٤ف ظ٤ط ثٚٝػٛز ٔ٣آ٤س.
ػّٕىطز ESP ٚ TRCاظ وبض ذٛاٞس افشبز (س٥سشٓ TRCزض ازأ ٗ٥ٕٞ ١فػُ سٛؾ٥ح زاز٣ٔ ٜضٛز)؛
چطاؽ اذكبض ESPضٚضٗ ٔ٣ضٛز.
زض ظٔبٖ ٚػٛز ػبضؾ ٝزض ا ٗ٤سٙسٛضٞب ضطا٤ف ظ٤ط ثٚٝػٛز ٔ٣آ٤س.
اظ ثٗ٥ضفشٗ ثطنٌ٥ط ٢إٗ٤؛
ظا ٝ٤ٚچطخ اضشط ًٙ٤ضا ٕ٘٣سٛاٖ ثٝقٛض زل٥ك ثٝزسزآٚضز ثٙبثطا ٗ٤ا٘ؼبْ ػىساِؼُٕٞب ٢زٙ٤بٔ٥ى٣
ٔٛسط ٕ٘٣سٛا٘س ضٙبسب ٣٤ضٛز؛
ػّٕىطز ESP ٚ TRCاظ وبض ٔ٣افشٙس؛
س٥سشٓ ثطن ث ٝحبِز ثطنٌ٥ط ABS ٢لطاض ٔ٥ٌ٣طز؛
ضٚضٗضسٖ چطاؽ اذكبض .ESP
181
ثبظضسٖ ٔساض سٙسٛض ظا ١٤ٚچطخ اضشطٕٔ ًٙ٤ىٗ اسز ثبػض اظزسززازٖ اقالػبر ٔٛلؼ٥ز ٔطوع
اضشط ًٙ٤ضٛز و ٝزض سٙسٛض ظا ١٤ٚچطخ اضشط ًٙ٤شذ٥ط ٜضس ٜثٛز .ثطا ٢ػّٕىطز زضسز سٙسٛض چطخ
اضشط ًٙ٤ثب٤س زٚثبض ٜسٙظ ٓ٥ضٛز (اغكالحبً ثب٤س دطٌٚطاْ ضٛز) .زض وٕذٞ٣ٙبٔ ٢رشّف ثطا ٢دطٌٚطاْ سٙسٛض
ظا ١٤ٚچطخ اضشط ًٙ٤ضٚشٞبٔ ٢شفبٚسٚ ٣ػٛز زاضز و ٝثب٤س ث ٝوشبة ضإٙٞب ٢سر٥ٙى ٣آٖ ٔطاػؼ ٝضٛز .زض
ازأ ٝدطٌٚطاْ سٙسٛض ظا ١٤ٚچطخ اضشط٤ ًٙ٤ه ٘ٛع ٔٛسط سطط٤ح ٔ٣ضٛز.
.1اضاثٞٝب ضا زض ٤ه ػٟز ٛٔ ٚلؼ٥ز اضاثٞٝب ضا ثٝغٛضر حطوز ٔسشم ٓ٥لطاض ز٥ٞس؛
.0زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط٤ ٢ب OBD2ضا ٚغُ و٥ٙس؛
.3س٤ٛچ ٔٛسط ضا زض حبِز ONلطاض ز٥ٞس؛
.4ض ٢ٚسسز غ٥طفؼبَ فطبض ز٥ٞس؛
.5دساَ ثطن ضا فطبض ز٥ٞس (زض ٔسر 0طب٘ ٝ٥س ٝثبض دساَ ضا فطبض ز٥ٞس)؛
.6ثؼس اظ ثٝوبضثطزٖ دساَ ثطن ECU ،سٙظ ٚ ٓ٥دطٌٚطاْوطزٖ ٚوٛزز ٣ٞسٙسٛض ظا ١٤ٚچطخ اضشطًٙ٤
ضا ثٝغٛضر اسٔٛبر ا٘ؼبْ ٔ٣زٞس؛
.7زضغٛضر اػطاٛٔ ٢فم٥زآٔ٥ع دطٌٚطاْٞ ،بضٖ ٔرػٛظ سسشٓ ثٔ ٝسر 3طب٘ ٝ٥غسا س٥ِٛس ٔ٣وٙس.
زض ظٔبٖ ضطٚع حطوز ٚلش ٣و ٝلٔ ٠ٛحطو ٝث ٝاضاثٞٝب ٚاضز ٔ٣ضٛز سب حطوز وٙس .س٥سشٓ TRCثٚٝس١ّ٥
ػّ٥ٌٛط ٢اظ سّ٥خوطزٖ اضاثٞٝبٔ ٢حطن ثبػض دب٤ساض ٚ ٢طجبر ضا٘ٙسٌ٣ٔ ٣ضٛز .ا ٗ٤س٥سشٓ ث٘ ٝبْ TCS
٤ ٓٞبز ٔ٣ضٛز .ضىُ (.)12-5
ظٔب٘٣و ٝاضاثٞٝبٔ ٢حطن سّ٥خ ٔ٣وٙس وٕذٛ٥سط لسضر ذطٚػ ٣ا٘ؼٗ ضا وبٞص ٔ٣زٞس ٚثطنٞب فؼبَ
ٔ٣ض٘ٛس سب اظ سّ٥خوطزٖ ػّ٥ٌٛط ٢وٙس.
ًکسِٛ٘ :ع زٍ٤ط ٢اظ س٥سشٓ TRCث٘ ٝبْ ACTIVE TRCثطاٛٔ ٢سطٞب 4WD ٢زض سطنٞب ٢ذبٔٝ
ٚػٛز زاضز و ٝاظ ِغعش ٚوصضسٖ سب٤طٞب ػّ٥ٌٛط٣ٔ ٢وٙس.
ٚ .1اسك ٝضا لبزض ث ٝحطوز ٘طْ ث ٝض ٢ٚػبزٜٞبِ ٢غع٘س٣ٔ ٜسبظز؛
182
.2ظٔ ١ٙ٥حطوز ثبطجبر ٚلبثّ٥ز ٔب٘ٛض ذٛة ٚضاحش ٣ضا زض ظٔبٖ زٚضذٛضزٖ زض ٌٛالٞ٣٤ب ٔ٥سط
ٔ٥سبظز؛
ٚ .3اسك ٝضا لبزض ث ٝزٚض ثبطجبر حش ٣زض ظٔبٖ سؼؼٌُ٥طفشٗ زضٌٛال٣ٔ ٣٤سبظز؛
.4حش ٣اٌط سب٤طٞب ٢قطف چخ ٚضاسز زض ػبز ٜثب ضطا٤ف ٔرشّف لطاض زاضش ٝثبضٙس ،لبثّ٥ز ضطٚع
حطوز ثب سطػز وٓ ٚسطػزٌطفشٗ ثب حبِز دب٤ساض ضا ٔ٥سط ٔ٣سبظز.
س٥سشٓ ٣ٔ TRCسٛا٘س ث ٝػٛٙاٖ ثرط ٣اظ س٥سشٓ ٤ ESPب ثٝقٛض ػساٌب٘ ٝوبض وٙس .اػعا ٢س٥سشٓ TRCثب
س٥سشٓ ٔ ESPطبث ٝاسز ٣ٔ ٚسٛا٘س اظ ثؼؿٚ ٣احسٞب ٢وٙشطٔ َ ٚب٘ٙسٚ :احس وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣ثس٘ٚ ،ٝاحس
وٙشط َٚس٥سشٓ ا٘شمبَ لسضر ٚ ٚاحس وٙشط َٚثطن ٘ ABSظط ثٛ٘ ٝع وٕذ ٣ٙسبذز ٔٛسطٛٔ ،زَ ٤ٚب سبَ
س٥ِٛس آٖ اسشفبز ٜضٛز.
ا ٗ٤س٥سشٓ ػال ٜٚثط سٙسٛضٞب ٣٤و ٝزض س٥سشٓ ESPشوط ضس ،اظ سٙسٛض ٔٛلؼ٥ز زض٤چٌ ١بظ ،سٙسٛض
سطػز ا٘ؼٗ ٚس٤ٛچ ٔحسٚز ٠سطا٘سٕ٥طٗ و٥ٌ ٝط اسشفبزٜضس ٜزض ٚلز حطوز ضا ٔطرع ٔ٣وٙس ،اسشفبزٜ
ضٛز.
183
ػَاسض ٍ سفغ ػَاسض س٘سسن TRC
ػٛاضؼ ا ٗ٤س٥سشٓ ٘٥ع سٛسف وٛز ػبضؾ٤ٝبث ٣و ٝزض س٥سشٓ وٙشط َٚاِىشط٥٘ٚى ٣ا ٗ٤س٥سشٓ شذ٥طٜ
ٔ٣ضٛز ،سطر٥ع ٔ٣ضٛز ٚزض غٛضر ثٚٝػٛزآٔسٖ ػبضؾ ٝچطاؽ اذكبض TRCؤ ٝطبث ٝس٥سشٓ ESPاسز
ضٚضٗ ٔ٣ضٛز .ضىُ (.)15-5
184
هحصالى تِ گشٍجّا زقس٘ن ضًَذ؛ ساجغ تِ هَضَػاذ صٗش تحث کٌٌذ ٍ سدس ًس٘جٔ کاس گشٍخٖ
خَٗص سا اساِٗ کٌٌذ:
ضاػغ ثٚ ٝظ٥ف ١س٥سشٓٞب ٢وٕى TRC ٚ ESP ،EBD ٣ثحض ٘ ٚظط٤بر ذ٤ٛص ضا ث٥بٖ وٙٙس؛
زضثبض ٠قطظ وبض ٞط س٥سشٓ سجبزَ ٘ظط وطز ٚ ٜآٖ ضا سطط٤ح وٙٙس؛
ضاػغ ث ٝػبضؾ٤ٝبثٞ ٣ط س٥سشٓ ثحض وطز٘ ٚ ٜشب٤غ آٖ ضا ث٥بٖ وٙٙس.
185
خالصٔ فصل
زض غٛضر ثٚٝػٛزآٔسٖ ػبضؾ ٝزض س٥سشٓ ثطن ABSچطاؽ اذكبض ثطن ABSضٚضٗ ٔ٣ضٛز .ثطا ٢سطر٥ع
ػٛاضؼ س٥سشٓ ثطن ABSسٛسف چه وٕذٛ٥سط ٢س ٝضٚش ٚػٛز زاضز و ٝسٛسف ا ٗ٤ضٚشٞب ٔ٣سٛاٖ
س٥سشٓ ثطن ABSضا ػبضؾ٤ٝبث ٣وطز:
.4اسشفبز ٜاظ ِسز ٔؼّٔٛبر ٤ب DATA LISTزضزسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط٢
.5اسشفبز ٜاظ سسز فؼبَسبظ٤ ٢ب ACTIVE TESTزض زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط٢
.6اسشفبز ٜاظ وٛز ػبضؾ٤ ٝب ) Diagnostic Trouble Code(DTCو ٝزض زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط٢
ٕ٘ب٤ص زاز٣ٔ ٜضٛز.
٘ظط ثِ ٝسز ٔؼّٔٛبس ٣و ٝثٚٝس ١ّ٥زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط٘ ٢طبٖ زاز٣ٔ ٜضٛز ،ضٕب ٔ٣سٛا٘٥س ٚؾؼ٥ز
س٤ٛچ ،سٙسٛض ٚ ،ػٍّٕط ضا ثس ٖٚاٗ٤و ٝآٟ٘ب ضا ثبظ و٥ٙس ،ثرٛا٘٥س.
ثب اسشفبز ٜاظ زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢سسز فؼبَسبظ٤ ٢ب ACTIVE TESTضا اػطا ٔ٣و .ٓ٥ٙا ٗ٤وبض اػبظٜ
ٔ٣زٞس و ٝض ٚ ٣ّ٤ػٍّٕطٞب فؼبَ ض٘ٛس ،ثس ٖٚاٗ٤و ٝثبظوبض ٢ض٘ٛس .ا ٗ٤سسز ٘٥ع اظ ٌبْٞب ٢اثشسا ٣٤ثطا٢
ػبضؾ٤ٝبث ٣اسز و ٝظٔبٖ اػطا ٢وبض ثبال ٢ثطن ABSضا وٓ ٔ٣سبظزٕٞ .چٙبٖ أىبٖ ٕ٘ب٤ص ِسز ٔؼّٔٛبر
زض ظٔبٖ اػطا ٢سسز فؼبَسبظٚ ٢ػٛز زاضز.
ٞطٌب ٜزض س٥سشٓ ثطن ABSػبضؾ ٣٤ٝثٚٝػٛزآ٤س ،ا ٗ٤ػبضؾ ٝثٝضىُ وٛز زض حبفظٚ ١احس وٙشطَٚ
اِىشط٥٘ٚى ABS ٣شذ٥ط٣ٔ ٜضٛز ٚسٛسف زسشٍب٣ٔ ٜسٛاٖ ا ٗ٤ػبضؾ ٝضا سطر٥ع وطز.
ثطا ٢ضفغ ػٛاضؼ ٤ب سؼ٤ٛؽ سٙسٛض سطػز اضاث ٝالظْ اسز اثشسا ٔطرع و ٓ٥ٙو ٝسٙسٛض چ ٝػبضؾ ٣٤ٝزاضز.
ٔؼٕٛالً زض غٛضر ػبضؾٝزاضشٗ سٙسٛض ،ا ٗ٤ػبضؾ ٝسٛسف وٛز ٕ٘ب٤ص زاز٣ٔ ٜضٛز و ٝزض اٗ٤غٛضر اثشسا
ثب٤س ثؼؿٛٔ ٣اضز ٔب٘ٙس ٔمبٔٚز سٙسٛض ٘ ٚػت زضسز سٙسٛض ضا ثطضس ٚ ٣سذس زض غٛضر ٘٥بظ سٙسٛض ضا
سجس ُ٤و.ٓ٥ٙ
زضوٙبض س٥سشٓ ثطن ABSس٥سشٓٞب ٢وٕى ٣زٍ٤ط ٔب٘ٙس TRC ٚ ESP،EBDثطا ٢ا ٣ٕٙ٤ثٟشط حطوز ٔٛسط
اسشفبز٣ٔ ٜض٘ٛس.
186
س٥سشٓ EBDث ٝغٛضر اسٔٛبر ٘ ٚظط ث ٝضطا٤ف سطن ،سطػز ٔٛسط ٔ ٚمساض ثبض ٔٛسط لٔ ٠ٛشفبٚس ٣ضا ثٞ ٝط
٤ه اظ ثطنٞب ٔٙشمُ ٔ٣وٙس.
س٥سشٓ EBDل ٠ٛثطنٌ٥ط ٢ضا ثٝقٛض ٔٙبست ث ٗ٥اضاثٞٝب ٢د٥صض ٚ ٢ٚػمجٕٞ ٚ ٣چٙبٖ ث ٗ٥اضاثٞٝب ٢قطف
ضاسز ٚچخ ٘ظط ثٚ ٝؾؼ٥ز ضا٘ٙسٌ ٣سمس٣ٔ ٓ٥وٙس .ا ٗ٤س٥سشٓ ل ٠ٛثطنٌ٥ط ٢اضاثٞٝب ٢د٥صض ٚ ٢ٚػمج٣
ضا ٘ظط ثٔ ٝمساض ٚظٖ ضٛٔ ٢ٚسط ٤ب ثبض ٚفطبض ٢و ٝث ٝاطط سغ٥٥طار ٔطثٛـ ث ٝوبٞص سطػز ثٚٝػٛز ٔ٣آ٤س،
وٙشط٣ٔ َٚوٙس .ثطػال ٜٚا ٗ٤س٥سشٓ ل ٠ٛثطنٌ٥ط ٢اضاثٞٝب ٢قطف ضاسز ٚچخ ضا زض ٌٛالٞ٣٤ب وٙشطَٚ
ٔ٣وٙس.
ٞسف اظ ثٝوبضٌ٥ط ٢س٥سشٓ ،ESPحفظ دب٤ساض ٢ػٟز حطوز ٚاضسمب ٢لبثّ٥ز فطٔبٖدص٤طٛٔ ٢سط زض سٝ
حبِز ظ٤ط ٔ٣ثبضس:
Under steer .4ا٘حطاف ث ٝقطف ذبضع ٌٛال ٣٤و ٝاغكالحبً وٓفطٔبٌ٘ ٣فش٣ٔ ٝضٛز؛
Over steer .5ا٘حطاف ث ٝقطف زاذُ ٌٛال ٣٤و ٝاغكالحبً ث٥صفطٔبٌ٘ ٣فش٣ٔ ٝضٛز؛
ٚ .6ػٛز ٔب٘غ ث ٝغٛضر ٘بٌٟب٘ ٣زض ٔس٥ط حطوز ٔٛسط.
زض ظٔبٖ ضطٚع حطوز ٚلش٣و٥٘ ٝطٔ ٢ٚحطو ٝث ٝاضاثٞٝب ٚاضز ٔ٣ضٛز سب حطوز وٙس ،س٥سشٓ TRCثٚٝس١ّ٥
ػّ٥ٌٛط ٢اظ سّ٥خوطزٖ اضاثٞٝبٔ ٢حطن ثبػض دب٤ساض ٚ ٢طجبر ضا٘ٙسٌ٣ٔ ٣ضٛز.
187
سَاالذ فصل خٌجن
.1ضٚضٗضسٖ چطاؽ اذكبض ثطن ٘ ABSطبٖ زٙٞس ٜچ٥سز،؟ سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.2س ٝضٚش سطر٥ع ػٛاضؼ س٥سشٓ ثطن ABSسٛسف زسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢ضا ٘بْ ثجط٤س.
.3ضٚش سطر٥ع ػٛاضؼ سٛسف ِسز ٔؼّٔٛبر ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.4ضٚش سطر٥ع ػٛاضؼ سٛسف ٔ ACTIVE TEST ٢ٛٙزسشٍب ٜچه وٕذٛ٥سط ٢ضا سطط٤ح و٥ٙس.
.5ضٚش آظٔب٤ص سٙسٛض سطػز اضاث ٝضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
ٚ .6ظ٥ف ١س٥سشٓ EBDضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
ٞ .7سف اظ ثٝوبضٌ٥ط ٢س٥سشٓ ESPزض ٔٛسط چ٥سز ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.8حبِز ٤ Under steerب وٓفطٔب٘ٛٔ ٣سط ضا سطط٤ح و٥ٙس.
.9حبِز ٤ Over steerب ث٥صفطٔب٘ٛٔ ٣سط ضا سطط٤ح و٥ٙس.
.10س٥سشٓ ٘ ESPظط ث ٝوساْ دبضأشطٞب ٚؾؼ٥ز حطوشٛٔ ٣سط ضا ثطضس٣ٔ ٣وٙس ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.11اػعا ٢س٥سشٓ ESPضا ٘بْ ثجط٤س.
.12قطظ وبض س٥سشٓ ESPضا سطط٤ح و٥ٙس.
ٚ .13ظ٥ف ١سٙسٛض ف٥ػس ٢ا٘حطاف ثس٘ٛٔ ١سط ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.14چطا زض س٥سشٓ ESPاظ سٙسٛض فطبض ٞب٤سض٥ِٚه س٥سشٓ ثطن اسشفبز٣ٔ ٜضٛز؟
.15ثب اسشفبز ٜاظ سٙسٛض ف٥ػس ٢ا٘حطاف ثس٘ٛٔ ١سط ٚسٙسٛض ظا ١٤ٚچطخ اضشط ًٙ٤س٥سشٓ ESPچٝ
چ٥ع ٢ضا سطر٥ع وطز٣ٔ ٜسٛا٘س ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.16چطا زض س٥سشٓ ٛٔ ESPسط اظ سٙسٛض سؼؼ ُ٥ػب٘جٛٔ ٣سط اسشفبز٣ٔ ٜضٛز ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.17ضٚش دطٌٚطاْوطزٖ سٙسٛض ظا ١٤ٚچطخ اضشط ًٙ٤ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.18س٥سشٓ وٙشط َٚوطص TRCزض ٔٛسط چ ٝوبض ٢ضا ا٘ؼبْ ٔ٣زٞس ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
188
فصل ششن
.2ثطن دبضن ٤ب ثطن زسش ٣زض وساْ لسٕز ٔٛسط ٔٛلؼ٥ز زاضز ،ث٥بٖ و٥ٙس.
189
لجُ اظ اٗ٤و ٝثطن دبضن ٤ب ثطن زسش ٣زض ٔٛسطٞب ٘ػت ضٛز ،فمف س٥سشٓ ثطن ٔؼٕٞ ٣ِٛب٤سض٥ِٚى ٣زض
ٔٛسطٞب فؼبِ٥ز زاضز .اٌط ٔب٤غ ثطن ٤ى ٣اظ اضاثٞٝب ِ٥ى ٣د٥سا ٔ٣وطز ،سٕبٔ ٣س٥سشٓ غ٥طفؼبَ ٔ٣ضس ٚ
س٥سشٓ ثطن ث ٝزضسش ٣وبض ٕ٘٣وطز ثٙبثطا٥٘ ٗ٤بظ ث٤ ٝه س٥سشٓ ثطن زٍ٤ط ثٛز و ٝثشٛا٘س زض ٔٛالغ اؾكطاض٢
اظ آٖ اسشفبز ٜوطز ٕٞ ٚچٙبٖ ثطا ٢سبوٗ ٍ٘ٝزاضشٗ ٔٛسط زض حبِز طبثز ٚزض سطدب ٣ٙ٥٤اظ آٖ اسشفبز ٜوطز.
ث ٗ٥ٕٞ ٝزالٛٔ ُ٤ػٛز٤ز ثطن دبضن زض ٔٛسطٞب حشٕ ٣ضس.
اظ ثطن دبضن (ثطن زسش )٣زض ضطا٤ف ظ٤ط اسشفبز٣ٔ ٜضٛز:
.1ثطا ٢سبوٗ ٍ٘ٝزاضشٗ ٔٛسط دبضنضس ٣٤ٜذبٔٛش ٤ب ضٚضٗ ث ٝوبض ٔ٣ضٚز ٚزض ضطا٤ف سطن
ض٥تزاض (زاضا٥ٔ ٢الٖ) و٥٘ ٝبظ ث ٝسبوٗ ٍ٘ٝزاضشٗ ٔٛسط اسز ،ثطن دبضن ثب٤س لبزض ثبضس سب ٔ18 ُ٥
ف٥ػسٛٔ ،سط ضا زض حبِز سبوٗ ٍ٘ٝزاضز؛ ضىُ (.)1-6
.2زض ضطا٤ف اؾكطاض ٢و ٝثطن اغّٛٔ ٣سط زچبض ٔطىُ ضس ٜاسز ،ثٙٔ ٝظٛض وبٞص سطػز ٔٛسط ٤ب
ٔشٛلفسبذشٗ آٖ ثب ثٟطٜز ٣ٞوٕشط٘ ٢سجز ث ٝثطن اغّ ٣اظ ثطن دبضن اسشفبز٣ٔ ٜضٛز.
ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن دبضن (ثطن زسش٣ٔ )٣سٛا٘س زض اضاثٞٝب ٢د٥صض ،ٚاضاثٞٝب ٢ػمت ٤ب زض ٘ٛ٥ضسُ ٘ػت ضٛز.
اِجش٘ ٝػت زض اضاثٞٝب ٢ػمت زض ٔٛسطٞب ٢ذف٥ف ٝث٥طشط ٗ٤وبضثطز ضا زاضز.
190
1.1انواع تزک پارک
ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن دبضن اظ ٘ظط قط٤م ١فؼبَسبظٔ :٢ؼٕٛالً ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن دبضن سٛسف و٥جُ ثب ٤ى ٣اظ قط٤مٞٝب٢
ظ٤ط فؼبَ ٔ٣ضٛز:
.1ثطن دبضن زسش٣
.2ثطن دبضن دساِ٣
.3ثطن دبضن ثطل٣
اػعا ٢اسبس ٣ثطن دبضن زسش ٣ضبُٔ اٞطْ ثطن زسش ،٣و٥جُ ا ،٣ِٚو٥جُٞب ٢ز٥ٔ ،٣ٔٚىب٘٥عْ
ازػسزوٙٙس ٠ثطن زسش٥ٔ ،٣ىب٘٥عْ ضاثف (زٚضبذ٤ ٣٤ٝب Tضىُ) ٥ٔ ٚىب٘٥عْ ثطنٌ٥ط ٢و ٝثب ثطن ػبز٢
ٔطشطن اسز٣ٔ ،ثبضس .ضىُ (ٕٞ .)3-6( – )2-6چٙبٖ اٞطْ ثطن زسش ٣زاضا ٢ل٥س آظازسبظ ٢ثطن زسشٚ ٣
ٌطاض ٢ل٥سوٙٙس ٠ثطن زسش ٣اسز .ضىُ (.)4-6
191
ضىُ ( )3-6ثطن دبضن زسش ٣ثب ٔ٥ىب٘٥عْ ضاثف Tضىُ
اػعا٥ٔ ٢ىب٘٥عْ ثطن دبضن و ٝزض ثطن زضٔ ٣اسشفبز٣ٔ ٜضٛز ،ثب اػعا ٢ثطن زضٔٔ ٣طشطن اسز (ضىُ -6
ٚ )5اٌط ثطن دبضن زض ثطنٞب ٢ز٤سى ٣اسشفبز ٜضٛز ،ضٛظٞب ٢ثطن وٛچه زض زاذُ ٞت ثطن ز٤سى٣
اسشفبز٣ٔ ٜضٛز ٚسكح زاذّ ٣ز٤سه ٚظ٥ف ١زضْ ضا ا٘ؼبْ ٔ٣زٞس( .ضىُ .)6-6
192
ضىُ 5-6اػعا ٢ثطن دبضن زض ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن زضٔ٣
193
1.1طزس کار تزک پارک دستی
ثب سٛػ ٝث ٝضىُ ( )2-6ثب وصوطزٖ ٚفؼبَوطزٖ ثطن دبضن زسش ،٣و٥جُ ا ٣ِٚوص ٔ٣ضٛز .ا ٗ٤وبض ثبػض
وصضسٖ و٥جُ زٌ٣ٔ ٣ٔٚطزز .وصضسٖ و٥جُ ز ٣ٔٚثبػض فؼبَضسٖ ٔ٥ىب٘٥عْ ثط ن دبضن زسش٣
٘ػتضس ٜثط ض٥ٔ ٢ٚىب٘٥عْ ثطن اضاث٣ٔ ٝضٛز ٚثبػض سٕبس ِ٥سض ثب زضْ ٤ب ز٤سه ثطن ٔ٣ضٛز ٚزض ٟ٘ب٤ز
ثبػض ٔشٛلف ٍ٘ٝزاضشٗ ٔٛسط ٚسبوٗضسٖ ٤ب وبٞص سطػز ٔٛسط زض حبَ حطوز ٌٔ٣طزز.
٘ظط ث ٝضىُ ( )7-6ثطن دساِ ٣زاضا ٢و٥جُ ا ،٣ِٚاسػبَزٙٞس ،ٜسٙظ ٓ٥وٙٙس ،ٜو٥جُ ز ٚ ٣ٔٚدساَ ثطن
دبضن اسز و ٝدساَ ثطن دبضن زاضا ٢زسش ١آظازسبظ ٢ثطن دبضن ٥ٔ ٚىب٘٥عْ ل٥سوٙٙس ٠دساَ ثطن دبضن
اسز.
ثؼؿ ٣اظ ٔٛسطٞب ثب ثطن دبضن دساِ ٣ػال ٜٚثط ثبظ ٢ٚآظازسبظ ٢ثطن دبضن ثٝضىُ ٔ٥رب٘٥ى٤ ،٣ه ٔ٥ىب٘٥عْ
آظازسبظ ٢اسٔٛبر ٘٥ع زاض٘س و ٝثطن دبضن ضا سٛسف ٤ه ثرص ذالئ ٣و ٝسٛسف ٚاَ ثطل ٣وٙشط٣ٔ َٚضٛز ،اظ
ل٥س آظاز ٔ٣وٙس.
194
1.1طزس کار تزک پارک پذالی
عشص کاس تشک خاسک خذالٖ کِ فؼالساصٕ آى زَسظ خذال ٍ آصادساصٕ آى زَسظ ق٘ذ دسسٖ صَسذ
هٖگ٘شد:
قطظ وبض ا ٗ٤ثطن دبضن دسأِ ٣طبث ٝثطن دبضن زسش ٣اسز ٚسٟٙب فطق آٖ زض ضٚش فؼبَسبظ ٢ثطن دبضن
اسز و ٝث ٝػب ٢ثبظ ٢ٚزسش ٣اظ دساَ اسشفبز٣ٔ ٜضٛز.
زض اٛ٘ ٗ٤ع ثطن دبضن دساِ٤ ٣ه ضاز فّع ٢اظ ثرص ذالئ ٣ث ٝلسٕز ثبال ٣٤ثبظ ٢ٚآظازسبظ ٢ثطن دبضن
ٚغُ اسزٚ .لش٣و ٝا٘ؼٗ ضٚضٗ ٔ٣ضٛز ،ذالء س٥ِٛس ٔ٣وٙس ٚظٔب٘ ٣و٥ٌ ٝطِٛ٥ض زض حبِز ٌ٥ط لطاض ٔ٥ٌ٣طز،
٤ه وب٘شىز ثطل ٣ا٘طغ ٢ثطل ٣ضا ث ٝسّ٥٤ٛ٘ٛس ٚغُ ٔ٣وٙس ٚزض٘ش٥ؼٚ ٝاَ ثطل ٣ذالء ا٘ؼٗ ضا ث ٝقطف ثرص
ذالئ ٣ثطن دبضن ٞسا٤ز ٔ٣وٙس .زض اطط ذالء ا٤ؼبزضس ،ٜز٤بفطآٌ ثرص ذالئ ٚ ٣ضاز ٔشػُ ث ٝآٖ ث ٝقطف
ػمت وط٥س ٜضس ٚ ٜثطن دبضن آظاز ٔ٣ضٛز .ضىُ (.)8-6
195
عشص کاس تشک خاسک خذالٖ کِ فؼالضذى ٍ آصاد ساصٕ آى زَسظ فطاس دادى خذال خاسک صَسذ
هٖگ٘شد:
ظٔب٘٣و ٝدساَ ثطن سٛسف دب ٢ضاسز ث ٝقطف دب ٗ٥٤لطاض زاضز (ضٕبض٤ ٜه) ،دساَ ثطن دبضن ضا سٛسف دب٢
چخ ث ٝسب ا٘ساظ ٣٤ٜو ٝث ٝقطف دب٣ٔ ٗ٥٤ضٚز ،فطبض ز٥ٞس؛ زض٘ش٥ؼ ٝثطن دبضن فؼبَ ٔ٣ضٛز .ثطا ٢آظازسبظ٢
ثطن دبضن فمف وبف ٣اسز و ٝزٚثبض ٜدساَ ثطن دبضن ضا ث ٝقطف دب ٗ٥٤فطبض ز٥ٞس( .ضىُ .)9-6
ضىُ ( )9-6ثطن دبضن دساِ ٣و ٝفؼبَضسٖ ٚآظازسبظ ٢آٖ سٛسف فطبض دساَ ا٘ؼبْ ٔ٣ضٛز
ثطن دبضن ثطلٔ ٣ؼٕٛالً زاضاٛٔ ٢سٛض ثطل٣ٔ ٣ثبضس و٣ٔ ٝسٛا٘س ثٝضىُ اسٔٛبر ٤ب سٛسف زسز فؼبَ ضٛز .زض
ضىُ ( )10-6اػعا٤ ٢ه ٘ٛع ثطن دبضن ثطلٕ٘ ٣ب٤ص زاز ٜضس ٜاسز.
196
ضىُ 10-6اػعا ٢ثطن دبضن ثطل٣
ثطن دبضن ثطل ٣اسٔٛبر سٛسف ٌ٥طِٛ٥ض فؼبَ ٔ٣ضٛز .ثطن دبضن ظٔب٘٣و٥ٌ ٝطِٛ٥ض زض ٚؾؼ٥ز دبضن Pلطاض
زاز٣ٔ ٜضٛز ،ثٝقٛض اسٔٛبر فؼبَ ٔ٣ضٛز ٚظٔب٘٣و ٝدب ٢ذٛز ضا ثط ض ٢ٚدساَ ثطن لطاض ٔ٣ز٥ٌ ٚ ٓ٥ٞطثىس
ضا اظ حبِز دبضن Pثٚ ٝؾؼ٥ز زٍ٤طٔ ٢ب٘ٙس ٚؾؼ٥ز ٌ٥ط Dلطاض ٔ٣ز ،ٓ٥ٞثطن دبضن آظاز ٔ٣ضٛز .ضىُ
(.)11-6
197
عشص کاس تشک خاسک تشقٖ زَسظ سَٗچ ٗا ق٘ذ
ظٔب٘٣و ٝضا٘ٙس ٜس٤ٛچ ٤ب ل٥س ضا و ٝثب حطف ٘ Pطبٖ زاز٣ٔ ٜضٛز ،ث ٝقطف ثبال وص ٔ٣وٙس ،ثطن دبضن فؼبَ
ٔ٣ضٛز ٤ ٚه ٔٛسٛض ثطل ٣وٛچه ثبػض وط٥سٜضسٖ و٥جُ ٚزض٘ش٥ؼ ٝسٕبس ِ٥سضٞب ثب زضْ ٤ب ز٤سه ثطن
ٔ٣ضٛز ٞ ٚطٌب ٜل٥س ضا ث ٝقطف دب ٗ٥٤فطبض ز٥ٞس ،ثطن دبضن آظاز ٔ٣ضٛز .ضىُ (.)12-6
198
1.6ػوارض و تزهین تزک پارک
ػٛاضؾ ٣و ٝزض ثطن دبضن ثٚٝػٛز ٔ٣آ٤س ،ثبػض ٔ٣ضٛز و ٝثطن دبضن ث ٝزضسش ٣ػُٕ ٘ىٙس ٕٔ ٚىٗ ثٝ
زال ُ٤ظ٤ط ثٚٝػٛزآ٤س:
ظ٤بزثٛزٖ وٛضس حطوز اٞطْ ثطن دبضن
ذطاةضسٖ ثب ثٙسضسٖ و٥جُ ا٤ ٣ِٚب ز٣ٔٚ
سب٥٤سٌ ٣ث٥ص اظ ا٘ساظ٥ِ ٠سضٞب
سٙظ٘ٓ٥جٛزٖ و٥جُ ا٣ِٚ
وٙسٜضسٖ و٥جُٞب
ٍٙٞبٔ٣و ٝو٥جُ ثطن زسش ٣وٙس٣ٔ ٜضٛز ،ؾطٚض ٢اسز الساْ ث ٝثبظوبض ٢آٖ و٥ٙس .ثطا ٢ثبظوبض ٢الظْ اسز
و ٝدطظٜٞب ٢ثطن زسش ٣ضا ث ٝسطس٥ت ضٕبض ٠آٖ ثبظ و٥ٙس .لجُ اظ ثبظوبض ٢ثطن زسش ،٣اضاثٛٔ ١سط ضا سٛسف
لطاض زازٖ ٔب٘غ طبثز ٍ٘ٝزاض٤س .ضىُ (.)13-6
ضىُ 14-6
200
ضىُ 15-6سطس٥ت ثبظوبض ٢و٥جُ ثطن زسش٣
و٥جُ ػس٤س ضا لطاض زاز ٚ ٜثطػىس ٔطاحُ ثبظوبض ٢آٟ٘ب ضا ثسشٝوبض ٢و٥ٙس.
201
ادجسر تشک خاسک دسسٖ
و٥جُ ثطن زسش ٣ث ٝزِ ُ٥سب٥٤سٌ٥ِ ٣سضٞب ٢ثطن ،سأط٥ط ذٛز ضا اظ زسز ٔ٣زٞس ٚوٛضس اٞطْ ثطن
زسش ٣افعا٤ص ٔ٤٣بثس .ثطا ٢ثٟشطسبذشٗ وطص و٥جُ ثطن زسشٔ ،٣شٙبست ثب سب٥٤سٌ٥ِ ٣سضٞب ٚا٘جسبـ
و٥جُ آٖ ضا سٙظ ٓ٥و٥ٙس.
اوظط فبثط٤ىبر س٥ِٛس ٔٛسط ٔمساض ازػسز ثطن زسش ٣ضا حسالُ ٤ 3ب 4ز٘سا٘ ٚ ٝحساوظط 8سب 10ز٘سا٘ ٝزض
ٍٙٞبْ اسشفبز ٜاظ ثطن دبضن زسش ٣سؼ ٗ٥٥وطز ٜا٘س .زلز و٥ٙس وٍٙٞ ٝبْ وصوطزٖ ثطن زسش ٣ثٔ ٝمساض
٤ه ز٘سا٘ ،ٝچطاؽ ػالٔز ثطن زسش ٣ضٚضٗ ضٛز.
202
ضىُ 16 -6ازػسز ثطن زسش٣
203
هحصالى تِ گشٍجّا زقس٘ن ضًَذ؛ ساجغ تِ هَضَػاذ صٗش تحث کشدُ ٍ سدس ًس٘جٔ کاس گشٍخٖ
خَٗص سا اساِٗ کٌٌذ:
.1ضاػغ ث ٝقطظ وبض ثطن دبضن زسش ٣ثب ٓٞثحض وطز ٚ ٜضاػغ ث ٝآٖ ٔؼّٔٛبر ػٕغآٚض ٢وٙٙس؛
.2ضاػغ ث ٝقطظ وبض ثطن دبضن دساِ ٣ثب ٓٞثحض وطز٘ ٚ ٜش٥ؼ ٝضا زض ذشٓ وبض ٌطٚد ٣اضا ٝ٤وٙٙس؛
.3ضاػغ ث ٝقطظ وبض ثطن ثطلٔ ٣ؼّٔٛبر ػٕغآٚض ٢وطز٘ ٚ ٜش٥ؼ ١وبض ٌطٚد ٣ذ٤ٛص ضا اضا ٝ٤وٙٙس.
204
خالصٔ فصل
اظ ثطن دبضن ثطا ٢سبوٗ ٍ٘ٝزاضشٗ ٔٛسط دبضنضس ٠ذبٔٛش ٤ب ضٚضٗ اسشفبز٣ٔ ٜضٛز ٚزض ضطا٤ف سطن
ض٥تزاض (زاضا٥ٔ ٢الٖ) و٥٘ ٝبظ ث ٝسبوٗ ٍ٘ٝزاضشٗ ٔٛسط اسز ،ثطن دبضن ثب٤س لبزض ثبضس سب ٔ 18 ُ٥ف٥ػس،
ٔٛسط ضا زض حبِز سبوٗ ٍ٘ٝزاضز.
ٕٞچٙبٖ اظ ثطن دبضن زض ضطا٤ف اؾكطاض ٢و ٝثطن اغّٛٔ ٣سط زچبض ٔطىُ ضس ٜاسز ،ثٙٔٝظٛض وبٞص
سطػز ٔٛسط ٤ب ٔشٛلفسبذشٗ آٖ ثب ثٟطٜز ٣ٞوٕشط٘ ٢سجز ث ٝثطن اغّ ٣اسشفبز٣ٔ ٜضٛز.
ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن دبضن اظ ٘ظط قط٤م ١فؼبَسبظٔ :٢ؼٕٛالً ٔ٥ىب٘٥عْ ثطن دبضن سٛسف و٥جُ ثب ٤ى ٣اظ قط٤مٞٝب٢
ظ٤ط فؼبَ ٔ٣ضٛز:
.1ثطن دبضن زسش٣
.2ثطن دبضن دساِ٣
.3ثطن دبضن ثطل٣
قطظ وبض ثطنٞب ٢دبضن ثبٔ ٓٞطبث٣ٔ ٝثبضٙس ٚسٟٙب زض ضٚش فؼبَسبظ ٢آٟ٘بٛٔ ،لؼ٥ز ثطن دبضن زض ٔٛسط ٚ
ثؼؿ ٣اػعا ٢آٟ٘ب ثب ٓٞسفبٚر زاض٘س.
ػٛاضؾ ٣و ٝزض ثطن دبضن ثٚٝػٛز ٔ٣آ٤س ضبُٔ ظ٤بزثٛزٖ وٛضس حطوز اٞطْ ثطن دبضن ،ذطاةضسٖ ثب
ثٙسضسٖ و٥جُ ا٤ ٣ِٚب ز ،٣ٔٚسب٥٤سٌ ٣ث٥ص اظ ا٘ساظ٥ِ ٠سضٞب ،سٙظ٘ٓ٥جٛزٖ و٥جُ ا ٚ ٣ِٚوٙسٜضسٖ و٥جُٞب
ٔ٣ثبضس.
و٥جُ ثطن زسش ٣ث ٝزِ ُ٥سب٥٤سٌ٥ِ ٣سضٞب ٢ثطن ،سأط٥ط ذٛز ضا اظ زسز ٔ٣زٞس ٚوٛضس اٞطْ ثطن زسش٣
افعا٤ص ٔ٤٣بثس .ثطا ٢ثٟشطسبذشٗ وطص و٥جُ ثطن زسشٔ ٣شٙبست ثب سب٥٤سٌ٥ِ ،٣سضٞب ٚا٘جسبـ و٥جُ آٖ
ضا سٙظ ٓ٥و٥ٙس .ا ٗ٤وبض سٛسف ازػسز ضٛظ ٥ِ ٚسض ثطن دبضن غٛضر ٔ٥ٌ٣طز.
205
سَاالذ فصل ضطن
.1اظ ثطن دبضن زض وساْ ضطا٤ف اسشفبز٣ٔ ٜضٛز ،سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.2ا٘ٛاع ثطن دبضن ٘ظط ث ٝقط٤م ١فؼبَسبظ ٢ضا ٘بْ ثجط٤س.
.3اػعا ٢ثطن دبضن زسش ٣ضا ٘بْ ثجط٤س.
.4قطظ وبض ثطن دبضن زسش ٣ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.5قطظوبض ثطن دبضن دساِ ٣ثب ٔ٥ىب٘٥عْ آظازسبظ ٢ذالئ ٣ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.6ػٛاضؼ ثطن دبضن ضا سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.7چطا ثطن دبضن ٘٥بظ ث ٝازػسز د٥سا ٔ٣وٙس؟ سٛؾ٥ح ز٥ٞس.
.8ضٚش ازػسز ثطن دبضن زسش ٣ضا سطط٤ح و٥ٙس.
206
هناتغ و هآخذ
.8سطوبض ،٢ظٚاض ٚ ٜزٍ٤طاٖ ،)8931( .ضإٙٞبٙٞ ٢طآٔٛظ سؼٕ٥٥ط س٥سشٓ ثطن ،سؼّ٥ك ٚفطٔبٖ
.C211901ا٤طاٖ :ضطوز چبح ٘ ٚطط وشبةٞب ٢زضس.٣
.0أ٥ٙ٥بٖ ،ضٟطاْ .)1390( .س٥سشٓ ٞسا٤ز ٚوٙشط َٚذٛزض .608/1 ٚا٤طاٖ :ضطوز چبح ٘ ٚطط
وشبةٞب ٢زضس.٣
٘ .3ػ٥ط ،٢غ٥بز .)1394( .سىِٛٛٙغ ٢ضبس ٚ ٣ثس٘ .489/5 ٝچبح ز .ْٚا٤طاٖ :ضطوز چبح ٘ ٚطط
وشبةٞب ٢زضس.٣
ٔ .4حٕس ٢ثٛسبضٟٙٔ ،٢سس ٔحٕس ٚأ٥ٙ٥بٖ ،ضٟطاْ .)1391( .سىِٛٛٙغ ٢ضبس ٚ ٣ثس٘ .ٝچبح
زٚاظز .ٓٞا٤طاٖ :ضطوز چبح ٘ ٚطط وشبةٞب ٢زضس.٣
.5ضط٤فٟٔ ،طزاز ٚزٍ٤طاٖ .)1396( .سؼٕ٥ط س٥سشٓ سطٔع ،سؼّ٥ك ٚفطٔبٖ .C21490ا٤طاٖ :ضطوز
چبح ٘ ٚطط وشبةٞب ٢زضس.٣
.6ا٘ؼّ ،ٗ٥ز٘ٚبِسٔ .)1380( .ىب٘٥ه ػبٔغ اسٔٛج .0 ُ٥سطػٕٔ ١حٕسضؾب افؿّ .٣سٟطاٖ :ضطوز
ا٘شطبضار ف.٣ٙ
ٔ .7ؼب٘ٚز ٟٔٙسس ٚ ٣و٥ف٥ز ذسٔبر دس اظ فطٚش ا٤سبو -ٛوّ٥س ٔسضن ،15767ضإٙٞب ٢سؼٕ٥طار
س٥سشٓ ؾس لفُ ٚ ABSدب٤ساض ESP ٢ذٛزضٞٚبٕ٤ب .ظٔسشبٖ .1394
.8زِف٥بٖ ،ثٟطٚظ( .آثبٖ ٚ .)1394احس آٔٛظش آض٤شب ،زٚض ٠آٔٛظش .PRO TECHNITION CHASSIS
ٔ .9س٤ط٤ز آٔٛظش ف – ٣ٙا٤سبو ،ٛس٥سشٓ سطٔع EBD
.13ضإٙٞب ٢سؼٕ٥طار ٚسط٤ٚس س٥جب .س٥سشٓ سطٔع.
.11غبزق دٛض ،ػجبس ٚزٍ٤طاٖ( .ذطزاز .)1390ازاض ٜآٔٛظش أساز ذٛزض ٚا٤طاٖ.
.10ضإٙٞب ٢سؼٕ٥٥طار س٥سشٓ سطٔع ٔؼٕ ABS ٚ ٣ِٛدطا٤سٔ -س٤ط٤ز فٟٙٔ ٚ ٣ٙسس.٣
هٌاتغ اًگل٘سٖ
13.Halderman, James D-Automotive Technology-Pearson Education- New
Jersey-Forth Edition- 2012
14.Automotive Brakes – Study Guide TABLE OF CONTENTS
207
15.Toyota corolla 2004 manual book
16.Commercial vehicles air brakes
17.Air brake manual
18.ab-manul
ٖهٌاتغ اًسشًس
19.http://www. ritchiestraining. co. uk/wp-
content/uploads/2016/01/CommercialVehiclesAirBrakes. pdf
20.autodela. ru/main/top/review/tormoz_baraban
21.https://www. autozone. com/repairinfo/common/repairInfoMain.
jsp?targetPage=productsHowToInspect&leftNavPage=productsHowTo&
pageId=%090996b43f80a0131c&subtitle=service
22.https://www. wikihow. com/Remove-Brake-Drums
23.http://www. ritchiestraining. co. uk/wp-
content/uploads/2016/01/CommercialVehiclesAirBrakes. pdf
24.https://www. sgi. sk. ca/air-brake/-/knowledge_base/air-brake/system-
components
25.http://constructionpaletizedsystems. tpub. com/TM-9-2320-364-34-
4/css/TM-9-2320-364-34-4_796. htm
26.http://constructionpaletizedsystems. tpub. com/TM-9-2320-364-34-
4/css/TM-9-2320-364-34-4_797. htm
27.http://constructionloader. tpub. com/TM-5-3805-262-34/css/TM-5-3805-
262-34_586. htm
28. http://smart-car. ir/blog/%D8%B9%DB%8C%D8%A8-
%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C-
%D8%AA%D8%B1%D9%85%D8%B2-
%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88-abs-
%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-
%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9F/
29.http://smart-car. ir/blog/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D8%B2-
%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C/
30. https://rent. toyota. co. jp/global_eng/drive/manual. html
208