bab 1 pakaian tradisional P akaian merupakan sebahagian daripada budaya benda yang menampilkan aspek

kepelbagaian potongan dan gaya. Pakaian bukan sahaja berfungsi sebagai bahan yang
menutup tubuh badan bahkan mempunyai nilai estetik yang secara simboliknya terkandung
dan perhiasan diri falsafah dan makna. Dalam aspek sosial, pakaian dapat mencerminkan status individu
yang menggayakannya.
Masyarakat di Malaysia terdiri daripada berbilang kaum dan etnik. Setiap kaum pula memiliki
identiti budaya yang berbeza. Pakaian tradisional dan perhiasan diri merupakan satu daripada
aspek yang dapat menyerlahkan perbezaan identiti budaya.
Kaum Melayu, Cina dan India serta etnik Iban dan Kadazan
merupakan rumpun terbesar di Malaysia. Pemakaian bagi
kaum dan etnik ini digayakan pada hari perayaan, majlis
perkahwinan atau acara tertentu yang mencerminkan
ketinggian budaya dan tatasusila pemakainya.

Pending
Sumber: Koleksi Zubaidah Sual

Objektif Pembelajaran

Selepas mempelajari tajuk ini, murid boleh:

Menjelaskan jenis pakaian tradisional dan

perhiasan diri.
Memerihalkan pengkaji pakaian tradisional
dan perhiasan diri.
Membanding beza jenis pakaian tradisional
dan motif pada perhiasan diri.
Menjana hasil persembahan portfolio
pakaian tradisional dan perhiasan diri.
Mempamerkan karya dan menjelaskan
pengalaman sendiri dengan menumpukan
pada aspek media dan teknik berpandukan
Bahasa Seni Visual.

Kata Kunci
• Budaya benda
• Identiti budaya

2 3
Persepsi Seni Standard Pembelajaran Tengkolok digubah daripada
sebidang kain persegi yang
Definisi Pakaian Murid boleh: dilipat, disusun, dibentuk dan
1.1.1 Menjelaskan jenis pakaian tradisional diolah dengan pelbagai gaya.
Istilah pakaian mempunyai makna yang
dan perhiasan diri mengikut kaum
begitu luas takrifannya. Pakaian daripada dan etnik di Malaysia. Gambar foto 1.2 Tengkolok
aspek tersiratnya mencerminkan adab dan 1.1.2 Memerihalkan sumbangan tokoh
perilaku masyarakat pemiliknya. Dalam budaya yang mengkaji pakaian
tradisi budaya, pakaian dikaitkan dengan tradisional.
Selain digunakan sebagai
upacara dan adat istiadat. 1.1.3 Mengklasifikasikan motif perhiasan
diri mengikut kaum.
senjata, keris turut berperanan
Lazimnya capal disarung sebagai alas kaki dalam upacara adat istiadat
bagi melengkapkan cara berpakaian. di istana sehingga dalam
Jenis-jenis Pakaian Tradisional dan kalangan rakyat biasa.
Gambar foto 1.1 Capal
Perhiasan Diri Gambar foto 1.3 Keris
Pakaian Tradisional Melayu (Lelaki)
Peringkat awal perkembangan pola Baju Melayu Teluk Belanga adalah berpotongan singkat
dan kecil, kemudiannya dilabuhkan dan dibesarkan oleh Temenggung Tun Hassan seperti
yang diperihalkan dalam teks Sejarah Melayu. Pakaian baju Melayu terdiri daripada baju,
seluar dan samping serta pemakaian penutup kepala antaranya seperti tengkolok
dan songkok.
Samping yang dipakai
Tengkolok Tengkolok Songkok Butang dipakai untuk mencantumkan di bahagian luar baju
Keris Leher Leher bahagian belahan leher baju. Hanya dipanggil dagang luar
Cekak Musang Teluk Belanga satu butang digunakan bagi baju Sikap manakala yang dipakai
Samping
dan baju Melayu Teluk Belanga. Bagi di dalam baju dipanggil
Keris Samping dagang dalam.
baju Melayu Cekak Musang pula, tiga
Samping atau lima butang digunakan.
Gambar foto 1.5 Samping
Baju Sikap Baju Melayu Cekak Baju Melayu Gambar foto 1.4 Butang baju Melayu
berleher Musang dengan Teluk Belanga
cekak musang pemakaian lima dengan TAHUKAH ANDA?
dengan butang sejajar. pemakaian
pemakaian Pemakaian satu butang
satu butang. samping diikat sebagai Semutar berfungsi sebagai ikat kepala lelaki
Anak baju ke tepi dengan pelengkap Melayu khususnya di Pantai Timur Semenanjung
di bahagian keris hiasan gaya. Malaysia. Semutar lazimnya daripada kain kasa
dalam disisip Pemakaian berbunga atau kain polos motif batik dengan
dipadankan di hadapan. kain atau panjang 2.5 meter x 45 inci yang dililit dengan
dengan samping di pelbagai cara.
baju sikap bahagian luar
berpotongan turut dikenali
lurus dengan sebagai kain
belahan dagang luar. Info Seni
di hadapan.
Sultan Muhammad Syah ialah sultan Melayu pertama yang Patriotisme
Capal mengatur cara berpakaian seperti diperihalkan dalam teks Sejarah
Melayu, “… dan tidak dapat orang memakai penduk dan terterapan Pakaian tradisional dan perhiasan
Baju Sikap Baju Melayu Cekak Musang Baju Melayu Teluk Belanga keris; sebesar-besar orang keluaran tiada dapat bergelang kaki diri adalah antara budaya benda
dan jikalau berkeroncongan gelang berkepala perak tiada boleh.” yang menjadi cerminan identiti
Rajah 1.1 Contoh pakaian tradisional Melayu (lelaki) (Sejarah Melayu, hlm. 56) warisan kebangsaan.

Sumber: Koleksi Zubaidah Sual

4 5
Pakaian Tradisional Melayu (Wanita) Perhiasan Diri Masyarakat Melayu

Gendik Sanggul Lintang Pending

Baju Kurung Kedah dengan leher
teluk belanga diperindahkan
dengan perhiasan kalung papan
di dada. Baju dipadankan dengan Dokoh
kain lipatan bertangkup atau
berselisih di hadapan. Pending merupakan kepala tali
pinggang bagi golongan lelaki
atau wanita yang digayakan
Perhiasan yang dipakai pada dengan sarung atau samping.
bahagian dahi yang turut dikenali Sanggul lintang berbunga
sebagai pemanis dahi. getar yang diubah suai
Baju Kurung Teluk Belanga lebih ringkas.
dengan pemakaian satu Cucuk Sanggul
butang atau kerongsang
Baju Kebaya berbelah di bahagian
di leher baju. Baju ini Kalung
hadapan dikemaskan dengan
mempunyai kekek dan Papan
pemakaian kerongsang ibu
pesak dengan padanan Cucuk sanggul dipakai satu
dan anak tiga sejajar. Wanita Dokoh dan kalung papan
kain bersusun tepi dikenali atau satu set lengkap terdiri
tampil anggun diserikan dengan merupakan perhiasan diri
sebagai ombak mengalun. daripada tiga, lima atau tujuh
perhiasancucuksangguldikepala. yang dikalungkan di dada
Tiga cucuk sanggul sebagai perhiasan di kepala.
tersemat kemas di kepala. sebagai pelengkap gaya.

Kerongsang Berantai Cincin

Gelang Kaki

Baju Kurung Teluk Belanga Baju Kurung Kedah Baju Kebaya

Kerongsang tiga
Baju Riau Pahang sejajar dengan
ikatan rantai. Sebentuk cincin diikat
berleher cekak musang
dengan batu permata atau
dengan potongan pesak
cincin belah rotan yang
gantung. Pemakaiannya Gelang kaki mempunyai bentuk
begitu halus ukirannya.
diperindahkan dengan Subang hampir sama dengan gelang
perhiasan dokoh. Sanggul tangan dan dipakai di kedua-dua
lintang dan gendik sebagai belah kaki.
penyeri wajah pemakainya.
Subang dipakai di cuping telinga dengan
Anting-anting penahan berupa skru, berpalang sengka atau Tali Pinggang
hanya dicangkuk di belakang telinga.

Baju Kurung Cekak Gelang Tangan

Musang dengan TAHUKAH ANDA? Te rd a p a t p e l b a g a i
pemakaian tiga butang
Subang berjurai yang jenis gelang tangan
di dada. Pemakaian Potongan Baju Kurung
tergantung di cuping telinga. antaranya gelang belah
diperindahkan dengan Teluk Belanga ialah hasil rotan, gelang pintal dan
sanggul lintang sebagai
perkembangan potongan rantai tangan.
perhiasan di kepala.
Baju Melayu Teluk Belanga
Kerongsang
yang telah disesuaikan
Ibu dan Anak
dengan cara berpakaian Ta l i p i n g g a n g b e r f u n g s i
bagi wanita Melayu. sebagai pengikat bagi kemasan
Ibu kerongsang berbentuk hati kain sarung.
Baju Kurung Cekak Musang Baju Riau Pahang
dengan dua anak berbentuk bulat.

Rajah 1.2 Contoh pakaian tradisional Melayu (wanita) Sumber: Koleksi Zubaidah Sual Rajah 1.3 Perhiasan diri wanita Melayu Sumber: Koleksi Zubaidah Sual

6 7
Pakaian Tradisional Cina Pakaian Tradisional India

Sari

Ceongsam

Ceongsam, iaitu pakaian

wanita kaum Cina
mempunyai potongan Perhiasan kepala
l a b u h a t a u s i n g ka t Gelang tangan
berkeruk di sisi serta Sari merupakan penggayaan pakaian
berbelah tepi. Bahagian wanita kaum India dengan menggunakan
leher mempunyai kain ela bersaiz antara 5.5 sehingga 6 meter
persamaan dengan pola panjang. Cara melilit kain memerlukan
cekak musang yang kemahiran agar lilitan yang membalut
diperindahkan dengan tubuh tanpa jahitan kelihatan rapi dan
susunan butang dalam kemas bagi pemakainya.
kedudukan serong di
dada. Jenis fabrik yang
sering digunakan adalah
daripada sutera
atau broked. Penutup Kepala Gelang kaki

Doti merupakan sehelai kain Jippa

Gelang tangan
panjang yang dipakai oleh
lelaki kaum India secara melilit
di pinggang menggunakan
Cincin
teknik ikatan tertentu. Doti juga Thundu
digayakan dengan potongan
Samfu baju yang bervariasi. Selempang
yang dikenali sebagai thundu Thundu
Samfu terdiri daripada diletakkan di bahu.
padanan baju dan seluar
yang digayakan oleh lelaki
kaum Cina. Pakaian ini Jom Imbas
mempunyai belahan di
bahagian hadapan yang
Teknik Pemakaian Doti Doti
diperkemaskan dengan http://tb-bukuteks.
pemakaian kancing. s3.amazonaws.com/
Cucuk sanggul psv2018/cpd.pdf
Pakaian pengantin

Rajah 1.4 Pakaian tradisional dan perhiasan diri kaum Cina Rajah 1.5 Pakaian tradisional dan perhiasan diri kaum India

8 9
 Pakaian Tradisional Etnik Iban
Pakaian tradisional lelaki etnik Iban terbahagi
kepada baju di bahagian dalam yang dikenali
sebagai baju burong dan di bahagian luar,
iaitu baju gagung. Kain sirat dipakai dengan
perhiasan lampit dan ilang di bahagian pinggang.
Ketapu, iaitu hiasan kepala diperbuat daripada
bulu burung kenyalang atau bulu burung ruai.
Penggunaan gelang di kedua-dua belah tangan
dikenali sebagai tumpa jari manakala tumpa
betis dipakai di bahagian bawah lutut sebagai
perhiasan tambahan.
Bulu
Burung Ruai
Baju tradisional wanita etnik Iban digayakan
dengan hiasan kepala, iaitu sugu tinggi. Pemakaian
selampai dan rawai pada bahagian dalam diikuti
dengan marik empang yang dihiasi dengan tali ujan.
Pada bahagian pinggang, dihiasi dengan sementing
ringgit dan lampit. Kain karap dengan kemasan
tating kain dipakai sehingga paras bawah lutut.
Pakaian ini diperindahkan lagi dengan simpai pirak,
tumpa, buah pauh dan perecha di bahagian tangan
manakala gerunchung di bahagian kaki.
Sugu tinggi
Tali Ujan
Pakaian Tradisional Etnik Kadazan
Etnik Kadazan terbahagi kepada dua, iaitu
Kadazan Papar dan Kadazan Penampang.
Kadazan Papar merupakan kumpulan terbesar
dalam etnik Kadazan.
Pakaian tradisional lelaki etnik Kadazan
Papar adalah berlengan panjang disebut
sebagai sia dan dipadankan dengan seluar
panjang, iaitu souva. Sandai diletakkan di bahu.
Sigal pula dipakai sebagai penutup kepala.
Sigal
Sia merupakan baju separas pinggang bagi wanita etnik
Kadazan Papar manakala baju bahagian dalamnya yang
berwarna putih dikenali sebagai sia id sahom. Pemakaian
sia dipadankan dengan kain separas lutut, iaitu gonob.
Perhiasan rupia atau lupia dipakai di bahagian pinggang.
Gelang, iaitu bolilit dipakai di kedua-dua belah tangan.
Soundung dipakai di bahagian dalam diikuti siung
sebagai perhiasan kepala bagi pelengkap gaya.
Siung

Simpai Pirak Soundung

Marik Empang

Ketapu Selampai Sia Id Sahom

Sia
Rawai Sia
Baju Gagung Tumpa

Lampit
Buah Pauh Rupia (Lupia)
Sandai
Tali Mulung Sementing
Bolilit
Perecha Ringgit
Kain Karap

Baju Burong
Tating Kain
Gonob
Lampit Gerunchung
Kaki
Ilang Pakaian Wanita
Souva
Sirat Pakaian Wanita

Jom Imbas
Gallery Walk di Jabatan
Jom Imbas Pakaian Lelaki Muzium Negeri Sabah

Gallery Walk di Muzium https://www.youtube.

Pakaian Lelaki Tekstil Sarawak com/watch?v=4_
fS1ZKW-q8
http://tb-bukuteks.
s3.amazonaws.com/
psv2018/ms10.mp4 Sumber: Judeth John Baptist

Rajah 1.6 Pakaian tradisional dan perhiasan diri etnik Iban Rajah 1.7 Pakaian tradisional dan perhiasan diri etnik Kadazan Papar

10 11
 Sumbangan Tokoh Budaya
Azah Aziz dan Siti Zainon Ismail merupakan budayawan yang tidak asing lagi dalam bidang
kajian budaya berkaitan tekstil dan busana tradisi Melayu. Berikut merupakan sumbangan
kedua-dua tokoh tersebut:
Motif Perhiasan Diri
Pakaian tradisional tampil menawan dengan padanan perhiasan diri yang menyerlahkan ragam
hias nan indah. Ragam hias tersebut diinspirasikan daripada alam semula jadi yang berunsurkan
flora, fauna dan kosmos serta motif organik dan geometri yang telah diolah secara sederhana.
Berikut adalah antara contoh motif pada perhiasan diri.

Motif Perhiasan Diri

Melayu India Kadazan

Pending Rantai Subang Rantai Siung
Motif Teratai Motif Organik Motif Geometri Motif Motif Geometri
Buah Mangga

SHARIFAH AZAH SYED MOHD ALSAGOFF

Prof. Dr. SITI ZAINON ISMAIL (AZAH AZIZ)
Gelang
Motif Geometri
Pernah menyumbangkan ilmu sebagai Sumbangan beliau mengenai tekstil
tu t o r (1976–1979), pensyarah dan busana Melayu ialah Songket: Satu
(1980–1990) serta Profesor Madya dan Warisan Malaysia (1999) dan Rupa &
Profesor hingga tahun 2007 di Universiti Gaya: Busana Melayu (2009).
Kebangsaan Malaysia. Sumbangan beliau dalam penulisan Cina Iban
Memberi sumbangan ilmu sebagai buku Rupa & Gaya: Busana Melayu Anting-anting Gelang Gerunchung Kaki Lampit
menghimpunkan ciri, unsur, sifat, adat Motif Geometri Motif Burung Phoenix Motif Geometri Motif Organik
Profesor Sejarah Seni dan Estetika serta
Falsafah Kebudayaan dan Kesenian di resam dan artifak yang mencerminkan
Universiti Malaysia Sabah (2014–2016). nilai estetik yang menjadi warisan
masyarakat Melayu sejak zaman dahulu.
Sumbangan beliau dalam bidang tekstil
dan busana Melayu telah menghasilkan Peranan beliau sebagai tokoh budayawan
beberapa buah buku antaranya, Tekstil Malaysia berjaya memartabatkan
pakaian tradisional Melayu melalui Buah Pauh
Tenunan Melayu (1994), Busana Motif Organik
Melayu Johor (1997) dan Pakaian Cara re n c a n a , c e ra m a h , s e m i n a r d a n
Simpai Pirak
Melayu (2009). pertunjukan pakaian kepada masyarakat Motif Organik
tempatan dan antarabangsa.

Rajah 1.9 Motif perhiasan diri

UJI MINDA

1 Bagi memperkaya pengetahuan, anda diminta menyenaraikan perhiasan diri mengikut kaum
Rajah 1.8 Sumbangan tokoh budaya dalam bidang tekstil dan busana tradisional Melayu melalui carian maklumat daripada pelbagai sumber.

12 13
 Eksplorasi Seni
Maklumat tentang jenis pakaian tradisional dan
penerokaan motif pada perhiasan diri mengikut
kaum dan etnik diperoleh melalui pelbagai
sumber. Murid diminta membuat carian maklumat
melalui teks rujukan atau laman sesawang bagi
eksplorasi seni.
Standard Pembelajaran
Murid boleh:
1.2.1 Membanding beza jenis pakaian
tradisional mengikut kaum dan etnik
di Malaysia.
1.2.2 Menginterpretasikan jenis pakaian
tradisional melalui penerokaan motif
Ekspresi Seni Standard Pembelajaran
Dalam aktiviti Ekspresi Seni, murid perlu Murid boleh:
menzahirkan idea secara kreatif dan inovatif 1.3.1 Menghasilkan portfolio tentang jenis
hasil daripada eksperimentasi serta penerokaan dan motif pakaian tradisional dan
terhadap persembahan portfolio pakaian perhiasan diri.
tradisional dan perhiasan diri.

Aktiviti
pada perhiasan diri.

Sudut Pereka Muda Sudut Pereka Muda

Aktiviti Tujuan:
Tujuan: Penzahiran idea dan konsep melalui pelbagai sumber dan teknologi dalam penghasilan portfolio
Eksplorasi maklumat daripada pelbagai sumber tentang pakaian tradisional dan perhiasan diri pakaian tradisional dan perhiasan diri mengikut kaum dan etnik di Malaysia.
mengikut kaum dan etnik di Malaysia melalui kaedah stesen. Alat dan Bahan:
Alat dan Bahan: Mounting board saiz A4, penebuk lubang, ring binder dan spray mount.
Teks rujukan (tekstil) sumber maklumat dari laman sesawang, buku, majalah dan surat khabar. Langkah:
Langkah: 1 Aktiviti ini merupakan kesinambungan daripada hasil aktiviti dalam Eksplorasi Seni.
2 Setiap kumpulan menggunakan dapatan maklumat yang diperoleh untuk menjana idea bagi
penghasilan portfolio jenis pakaian tradisional dan perhiasan diri berserta motif.

Murid dibahagikan kepada Setiap kumpulan diberi tajuk tentang Pakaian

Tradisional dan Perhiasan Diri mengikut kaum

1
beberapa kumpulan.
dan etnik di Malaysia. Sediakan alat dan bahan.

Dapatan maklumat yang diperoleh

diterjemahkan dalam bentuk peta
pemikiran dan dipamerkan di sudut bilik
Murid diminta mengumpulkan sumber
maklumat melalui bahan rujukan
seperti buku, majalah, akhbar atau
2 Hasil penjanaan idea
yang telah dicetak.

darjah melalui kaedah stesen. laman sesawang.

Setiap kumpulan akan bergerak dari satu stesen Maklumat yang diperoleh
3 Lekatkan lembaran penjanaan idea yang
telah dicetak pada permukaan mounting
board menggunakan spray mount.

ke stesen lain untuk membuat pemerhatian bagi:

4
melalui kaedah stesen dicatat Tebuk lubang pada karya
i. Membuat perbandingan terhadap jenis oleh setiap murid. yang telah ditampal pada
pakaian tradisional mengikut kaum dan mounting board.
etnik di Malaysia.
ii. Menginterpretasikan jenis pakaian
tradisional melalui penerokaan motif pada
perhiasan diri.
Satukan kesemua

Rajah 1.10 Langkah-langkah pelaksanaan eksplorasi seni 5 mounting board

yang telah siap
menggunakan
ring binder.

6 Artist book yang telah siap.

Rajah 1.11 Proses penyediaan Artist Book

14 15
 Apresiasi Seni Standard Pembelajaran
IMBAS KEMBALI
Dalam aktiviti Apresiasi Seni, murid dapat Murid boleh:
membentangkan hasil karya portfolio 1.4.1 Mempamerkan hasil karya portfolio. Pakaian Tradisional dan Perhiasan Diri
1.4.2 Menghayati dan menjelaskan hasil karya portfolio Budaya benda yang mencerminkan kepelbagaian identiti
pakaian tradisional dan perhiasan diri di budaya masyarakat berbilang kaum dan etnik di Malaysia.
sendiri dan rakan dengan menumpukan pada
hadapan kelas secara kreatif dan inovatif aspek Bahasa Seni Visual.
serta membuat apresiasi berpandukan 1.4.3 Menjelaskan pengalaman sendiri dalam
Bahasa Seni Visual. Melalui aktiviti ini, penghasilan karya portfolio pakaian tradisional
Motif
murid dapat mempamer, menghayati dan dan perhiasan diri. Pakaian Tradisional Perhiasan Diri
Perhiasan Diri
menjelaskan hasil karya portfolio.
Lelaki Wanita Lelaki Wanita

Aktiviti
• Melayu
• Baju Sikap • Baju Kurung • Tengkolok • Sanggul Lintang »» Teratai
Nota • Baju Melayu Teluk Belanga • Songkok • Cucuk Sanggul »» Geometri

Melayu
Sudut Pereka Muda
Teluk Belanga • Baju Kurung • Butang • Gendik »» Organik
• Baju Melayu Cekak Musang • Keris • Subang
Sesi apresiasi seni perlu menumpukan Cekak Musang • Baju Kurung Kedah • Samping • Anting-anting • Cina
kriteria berikut: • Baju Riau Pahang • Capal • Dokoh

Melayu
• Baju Kebaya »» Burung Pheonix
Tujuan: • Keaslian hasil portfolio
•
•
Kalung Papan
Tali Pinggang »» Geometri
Penghayatan terhadap hasil karya portfolio melalui • Samfu • Ceongsam • Pending
• Perkaitan tema subjek pilihan dengan

India Cina
• Cincin • India
persembahan multimedia atau aktiviti tumpu galeri. aspek Pemikiran Seni Visual • Gelang Tangan »» Buah Mangga
• Kerongsang »» Geometri
Alat dan Bahan: • Menjelaskan pengalaman kendiri dalam • Jippa • Sari
Berantai
• Doti
penghasilan portfolio • Kerongsang • Iban
Hasil portfolio murid, iaitu Artist Book. • Marik Empang Ibu dan Anak
• Kelancaran penyampaian dengan • Baju Gagung »» Geometri

Iban
• Gelang Kaki
Langkah: mengaplikasikan Bahasa Seni Visual
• Baju Burong • Selampai »» Organik
• Sirat • Rawai
1 Murid mempamerkan hasil karya portfolio di • Kain Karap • Penutup Kepala • Cucuk Sanggul

Cina
• Tating Kain
• Kadazan
sudut pameran yang disediakan. • Cincin • Anting-anting
• Gelang Tangan »» Geometri
2 Murid membuat apresiasi terhadap karya yang telah dihasilkan dengan menumpukan pada aspek • Sia • Sia

Kadazan
Bahasa Seni Visual. • Souva • Sia Id Sahom • Thundu • Perhiasan Kepala

India
• Gonob • Gelang Tangan
3 Guru menilai semua karya yang telah dihasilkan. • Gelang Kaki

• Ketapu • Sugu Tinggi

• Tali Mulung • Tali Ujan
• Lampit • Simpai Pirak

Iban
• Ilang • Tumpa
• Lampit
• Sementing Ringgit
• Buah Pauh
• Perecha
• Gerunchung Kaki

• Sigal • Siung

Kadazan
• Sandai • Soundung
• Rupia (Lupia)
• Bolilit

Info Kerjaya
Kerjaya yang sesuai diceburi dalam bidang ini ialah:
• Pakar rujuk dalam bidang seni reka tekstil dan seni logam halus.
• Pengkaji seni dan budaya yang berperanan memperkaya teks dan khazanah ilmu
budaya tempatan.
• Wartawan fesyen di media cetak atau media elektronik.
• Pereka fesyen dan tekstil serta pereka barangan perhiasan diri tempatan yang
mempunyai potensi besar menjulang nama Malaysia ke persada antarabangsa.
• Tenaga pengajar sama ada di sekolah, Institut Kemahiran dan Institut Pengajian
Gambar foto 1.6 Sesi apresiasi seni Tinggi (IPT).

16 17
 LATIHAN SUMATIF 4. Padanan yang manakah tepat bagi
pakaian tradisional lelaki dan wanita
mengikut kaum dan etnik?

Soalan Objektif I
II
Doti – Sari
Gagung – Sia
III Ketapu – Siung
IV Samfu – Ceongsam
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
Gambar Foto 1
5. Antara berikut yang manakah bukan
1. Apakah jenis pakaian yang digayakan merupakan jenis perhiasan di telinga?
dengan perhiasan diri berdasarkan
gambar foto 1? I Dokoh
II Pending
A Baju Kebaya
III Subang
B Baju Riau Pahang
IV Anting-anting
C Baju Kurung Kedah
D Baju Kurung Teluk Belanga A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV

Soalan KBAT
1. Pakaian tradisional sesuatu bangsa
Gambar Foto 2 mencerminkan jati diri masyarakat
2. Apakah jenis perhiasan berdasarkan pemiliknya. Bagaimanakah penerapan
gambar foto 2? nilai adab dan tatasusila dapat dikaitkan
A Dokoh dengan pemakaian tersebut?
B Sugu Tinggi
C Pemanis Dahi 2. Jika anda seorang pereka fesyen
D Cucuk Sanggul tempatan, bagaimanakah ciri rekaan
tradisional ini dapat dilestarikan
3. Antara berikut yang manakah merupakan seiring dengan rekaan kontemporari
perhiasan kepala bagi lelaki etnik Kadazan? di pasaran?

A Sia 3. A n d a i k a n a n d a p e m i l i k s e b u a h
B Sigal perusahaan perhiasan. Pada pandangan
C Siung anda, apakah jenis produk perhiasan
D Ketapu diri yang difikirkan mempunyai potensi
untuk dikomersialkan di pasaran?
Jelaskan sebab-sebabnya.

18
Bidang

Bidang Seni Halus tingkatan 3 memberi penekanan terhadap tiga tajuk

iaitu Seni Lukisan, Seni Catan dan Seni Arca. Seni lukisan menggalurkan
sejarah perkembangan seni lukisan tempatan dan karya lukisan
kontemporari. Seni catan memerihalkan aspek media, teknik, aliran
serta pelukis dan karya seni. Seni arca pula memberi tumpuan terhadap
definisi, sejarah, jenis dan kaedah penghasilan produk.

19