ARCA
Arca Berfungsi -Jenis batu yang keras ialah seperti
1.Pengenalan
-Arca merupakan bentuk dalam
susunan tiga dimensi(3D) untuk
dinikmati nilai estetikanya(keindahan).
-Istilah ‘ARCA’ berasal daripada
perkataan Yunani iaitu ‘SCULPERE’
yang bermaksud
mengukir,menebuk,memotong,melarik
dan sebagainya.
2.Sejarah Arca
-Arca yang paling awal dijumpai
merupakan arca ukiran daripada
gading,tulang , tanduk, dan tanah
liat.Arca ini dihasilkan oleh orang
Aurignacian dan Magladenia pada
kira-kira tahun 8000 sm.
Masyarakat zaman tamadun lama
seperti orang Mesir , Yunani ,
Mesopotamia , Cina , dan India turut
menghasilkan beraneka jenis arca
dengan menggunakan bahan – bahan
yang berlainan.
-Pada zaman itu , subjek dibina dalam
bentuk figura manusia dan haiwan
disebabkan fungsinya sebagai lambing
yang berkaitan dengan system
kepercayaan dan keagamaan.
-Michelangelo Buonarroti ( 1475-1564)
merupakan pengarca Itali yang
teragung pada zaman Pembaharuan
(Renaissance) di Eropah.
-Pengarca masyhur yang mula
membina arca dalam bentuk abstrak
pada zaman sebelum Perang Dunia
Kedua ialah Henry Moore yang
berbangsa Inggeris(1898-1986) dan
Alberto Giacometti , warga
Switzerland(1901-1966)
-Selepas Perang Dunia Kedua , bahan
yang digunakan untuk arca telah
beralih daripada bahan tradisional
seperti batu marmar , kayu,gangsa , dan
sebagainya kepada bahan plastik ,
nilon , fabrik , dan bahan buangan lain.
-Di samping teknik luakan , binaan dan
tambahan , teknik acuan , pateri jahitan ,
gam ,asemblaj , dan sebagainya turut
digunakan.
3.Sejarah Arca Di Malaysia
-Arca tidak berkembang dengan
meluas di Malaysia seperti catan.
-Pengarca yang membina arca
estetika moden hanya muncul pada
sekitar tahun 1960-an.
-Antara pengarca tempatan yang
terkenal ialah Anthony Lau , Latif
Mohidin , Syed Ahmad Jamal , dan
Lee Kian Seng.
-Laman Asean yang terletak
berhampiran dengan Tugu Peringatan
Kuala Lumpur merupakan sebuah
taman arca yang istimewa di
Malaysia.
-Enam buah karya arca di sini
merupakan hasil kreativiti pengarca
dari Indonesia , Filipina , Brunei
Darussalam , Thailand , Singapura , dan
Malaysia.
4.Kategori Arca
-Arca bersifat realis atau abstrak.
-Arca realis menampilkan objek
sebenar yang difahami kewujudannya
seperti patung manusia atau binatang.
-Arca abstrak bersifat konseptual dan
memerlukan daya pemikiran yang
tinggi untuk menginterpretasikan
bentuk dan maksud arca itu.
Arca terbahagi kepada 2 kategori
iaitu arca estetika dan arca berfungsi.
i.Arca Estetika
-Ia dijadikan bahan peragaan atau
tatapan sahaja.Ia dipamerkan di ruang
galeri atau ruang dalam bangunan
sebagai penghias.
-Arca sebegini mempunyai nilai
intelektual yang memerlukan daya
pemikiran yang kritis untuk
memahami maksud atau
menginterpretasikannya.
ii.
-Mempunyai nilai keindahan dan
dipamerkan atau dibuat dengan tujuan
atau fungsi tertentu.Contohnya patung
kaum peribumi di Malaysia
dihasilkan sebagai lambing
kepercayaan dan digunakan dalam
upacara ritual mereka.
-Arca berfungsi merupakan kategori
arca terawal yang dihasilkan oleh
manusia.
-Contoh arca berfungsi yang lain
ialah taman permainan,tugu
negara,kubur dan lain-lain.
5.Jenis-Jenis Arca(Bahan)
Arca Tanah Liat
-Terdapat beberapa jenis tanah liat
yang sesuai digunakan untuk
menghasilkan arca,contohnya kaolin.
-Kaolin ialah tanah liat putih yang
digunakan untuk menghasilkan
porselin.
-Teracotta merupakan sejenis lagi
tanah liat yang kerap digunakan oleh
pengarca untuk membuat arca.
Arca Ukiran Kayu
-Merupakan bahan paling tua
digunakan.Pada zaman dahulu ia
kebanyakkan didapati dalam tokong
Cina purba.
-Ukiran kayu paling banyka
dipraktikkan di Malaysia terutama di
kalangan kaum peribumi.
Arca Ukiran Batu
-Bahan yang agak rumit kerana
pengarca perlu memahat batu terlebih
dahulu sedikit demi sedikit untuk
mendapat bentuk yang dikehendaki.
-Batu Kapur merupakan batu jenis
lembut yang biasa digunaka oleh
pengarca yang baru.
granit,marmar dan batu pasir diguna oleh
pengarca yang mahir dan boleh tahan
beratusan tahun.
Arca Logam
-Biasa diguna paad pertengahan abad ke-
20
-Proses memateri biasa digunakan untuk
arca logam ini.Bahan pateri ialah seperti
oksiasetilena.
-Cara cantuman lain logam selain pateri
ialah skru,dan rivet.
Acuan Gangsa
-Merupakan aloi atau pancalogam yang
terhasil daripada kombinasi tembaga,zink
dan timah.
-Arca gangsa berkembang lebih kurang
5000 tahun dahulu.Untuk menghasilkan
arca gangsa acuan perlu dibentuk terlebih
dahulu.
-Biasanya acuan direka berdasarkan
model dan dibuat daripada pelbagai
bahan seperti
pasir,plaster,getah,gam,logam,seramik,tanah
liat dan lain-lain.Selepas itu cairan
gangsa akan dituang ke dalam acuan.
6.Pertimbangan Dalam Penghasilan
Arca
-Berasaskan prinsip dan unsure senireka
dan menampakkan unsure 3-D.
-Bahan untuk membuat arca bergantung
kepada tempat peragaan.Kalau tempat
peragaan adalah diluar bangunan maka
bahannya hendaklah tahan cuaca seperti
batu dan sebagainya.
-Bentu dan kestabilan sesebuah arca perlu
diberi perhatian.
-Kesan perasaan juga perlu
dititikberatkan seperti rasa takut,
ceria,ngeri,sedih dan sebagainya.
7.Bentuk Arca Dan Teknik Membuat ( Ciri-ciri)
Jenis arca Bahan/Alat
1. Arca -Blok kayu, sabun , lilin , plaster
Luakan of Paris , batu marmar , batu
granit , batu kapur , tanah liat
dan sebagainya.
-Alat yang digunakan terdiri
daripada pahat , penukul ,
kapak , gergaji , alat pengukur ,
pengikis , dan lain – lain.Gogal
diperlukan untuk perlindungan
mata(khas untuk membuat arca
batu)
2. Arca -Biasanya bahan yang sama
Binaan digunakan untuk membuat
bentuk , contohnya batu – bata ,
kepingan besi , dan bongkah
kayu.
-Biasanya sekiranya
menggunakan bahan daripada
besi maka keseluruhannya
adalah dari bahan yang sama
3. Arca -Kepingan kayu , plaster of
Timbulan/ Paris , batu dan sebagainya.
relief -Alat yang digunakan terdiri
daripada pahat penukul,alat
pengukur , pengikis , dan
sebagainya.
4. Arca -Besi , dawai , kepingan logam ,
Bergerak/ kadbod , dan sebarang bahan
Mobail/ yang ringan.
Kinetik
5. Arca -Kayu , logam , batu , simen ,
Asemblaj bongkah-bongkah , plaster Of
Paris atau bahan kutipan yang
mempunyai bentuk , warna dan
jalinan yang menarik.
-Alat untuk memotong dan
memateri.
Teknik/Ciri-Ciri
-Bahagian – bahagian yang
berlebihan daripada blok
bahan diukir dan dibuangkan
sehingga pengarca berouas hati
dengan bentuknya.
-Dibina dengan struktur
mekanisma yang tepat lagi
sistematik.
-Bentuk tiga dimensi
tersembul keluar dari
permukaan dua dimensi yang
rata atau dipahat ke dalam
hasil kombinasi cirri-ciri catan
dan arca.
-Bahagian arca dicantumkan
pada sendi untuk
membolehkannya bergerak ,
berputar , atau berombak .
-Biasanya digantung di siling
atau berdiri sendiri tetapi
bergerak.Kadang-kadang
digerakkan oleh angin.
-Bahagian yang berasingan
dicantumkan menjadi satu
bentuk yang menarik.
-Pelbagai bahan digabungkan
menjadi satu.(dua atau lebih
bahan berlainan digabungkan)
Jenis arca Bahan/Alat Teknik/Ciri-Ciri
6. Arca Acuan -Bahan seperti Plaster of -Terhasil daripada model
Paris , lilin , simen , tanah liat acuan yang disediakan.Boleh
dan sebagainya. dihasilkan dalam kuantiti
yang banyak.
-Setelah acuan disediakan ,
cairan seperti besi akan
dituangkan ke dalam
acuan.Seterusnya cairan
tersebut akan membeku dan
menjadi arca.Contoh Tugu
Negara.
7. Arca -Papan , pelekat , cat , dan -Teknik gergaji , paku , lekat ,
Dinding sebagainya.Alat yang tampal , dan cat secara
digunakan terdiri daripada sistematik untuk
gergaji , penukul paku , dan menghasilkan kesan timbul
lain-lain. dan tenggelam , hasil
penyatuan catan dengan
arca.
8. Arca -Pelbagai bahan yang -Seperti arca
Instalasi dicantumkan atau satu bahan asemblaj,bezanya ia disusun
(Pemasangan) yang sama dipersembahkan di satu kawasan yang besar
dalam pelbagai bentuk. dan kedudukan terpisah.
-Bahan boleh jadi seperti -stu ruang bilik yang besar
kayu , perabot , tilam ,alatan diguna untuk menyusun arca
komputer , tv yang rosak,dan ini.
lain- lain.
9. Arca Stabil -Pelbagai jenis bahan dan -Bahan kutipan dicantumkan
biasanya bahan kutipan secara kasar.Boleh bergerak
digunakan. tetapi tidak mempunyai
awangan.
8.Proses Membuat Arca
a.Pengolahan idea-Peringkat penentuan bentuk arca dan jenis bahan yang
dipilih.Olahan idea perlu berpandukan prinsip seni reka.Lakaran atas kertas.
b.Membuat model-Model digubah berdasarkan lakaran.Dalam skala kecil.
c.Membuat Arca-Skala lebih besar.bahannya lebih kukuh dan stabil.
d.Kemasan dan Pesembahan-Perlu dihaluskan atau dilicinkan berdasarkan
bentuk arca.Contohnya penggunaan syelek untuk arca ukiran.
-Tajuk tamat-
GAMBAR RAJAH - ARCA
Kategori Arca Bentuk-Bentuk Arca 4.Arca Kinetik/Mobail/Bergerak Teknik dan bahan
1.Arca Estetika(arca abstrak)
1.Arca Timbulan/Relief
Arca bertajuk
Teleng(1986) oleh
Mat Anuar
Ismail.Bahan
Kayu(Luakan) kapak

-Arca karya Anthony -Karya Jacques Lipenhitz(still Life

Lau bertajuk With Musical Instruments)1918 -Arca ini biasa digantung disiling dan
Rimba(1968).Bahan -Imejnya timbul dan tersembul keluar mempunyai sendi untuk bergerak.
besi. dari permukaan. -Teknik INI adalah untuk membuat
arca luakan.Kapak diguna untuk
membuat arca yang lebih besar
saiznya.Bahagian-bahagian yang tidak
2.Arca Asemblaj 5.Arca Binaan dikehendaki dibuang terlebih dahulu.

Sebuah arca estetika yang

menampakkan unsur pergerakan yang
jelas.
-Arca ini dibuat daripada bahan keluli -Sebuah arca karya Hendry Moore
atau kepingan logam. bertajuk Reclining
2.Arca Berfungsi
-Arca yang dibentuk dengan gabungan Figure(1851).Menggunakan bahan
pelbagai bahan terbuang. metal/logam.Arca ini tergolong dalam
kategori arca estetika.

3.Arca Luakan

Tiang kubur orang Kenyah

-Merupakan arca yang dibuat dengan
menggunakan simen.Dihasilkan oleh
Dolorasa Singa (The Gates of
Harmony).Ia menamoakkan binaan
yang teguh dan stabil.

-Patung kayu kaum Jah Hut

Tugu Negara
Nama:____________________ Kelas:_____ Tarikh:_________ Nama:____________________ Kelas:_____ Tarikh:_________
Latihan Pengukuhan: Latihan Pengukuhan:
Tajuk : Arca-Sejarah,Kategori dan Jenis Bahan Arca Tajuk : Arca-Teknik dan Bentuk Arca
1.Pilih bahan yang sesuai untuk arca kinetik atau mobail.
Isi tempat kosong: A.Plaster of paris B.Tanah liat C.Simen D.Kepingan Logam
1.Berikan huraian untuk jenis arca di bawah:
(a) Arca berfungsi-
__________________________________________________________ 2.Pilih susunan yang tepat dalam proses membuat arca.
(b) Arca estetika- i..Membuat arca
__________________________________________________________ ii.Kekemasan dan persembahan
iii.Pengolahan idea
2.Nyatakan jenis-jenis arca berikut: iv.Membuat model
(a) Arca ini perlu dicantumkan dengan skru,rivet dan pateri. A.iii,iv,i,ii B.iv,iii,i,ii C.iv,i,ii,iii D.i,ii,iii,iv

(b) Arca ini diperbuat daripada aloi atau panca logam. 3.Kayu yang dipahat dan di buang bahagian yang tidak diperlukan
disebut sebagai arca______________
( c)Arca ini dipahat dan dihasilkan daripada granit dan marmar. A, Binaan B. Luakan C. Kinetik D.Timbulan
__________________________________________________________
(d) Arca ini diperbuat daripada bahan kaolin atau terracotta. 4.Arca Relief juga dikenali sebagai arca___________
__________________________________________________________ A. Arca bergerak B.Binaan C.Luakan D. Timbulan
(e) Arca ini dibuat menggunakan teknik ukir.
__________________________________________________________ 5.Arca jenis ini biasanya menggunakan lebih daripada satu jenis
bahan,
3.Antara rangkaian perkataan berikut yang manakah tidak berkaitan dengan A.Arca luakan B.Arca acuan C.Arca asemblaj D.Arca binaan
‘sculpere’?
A.Mengukir,menebuk,memotong B.Menebuk,memotong,melarik 6.Berikut merupakan cirri-ciri biasa yang didapati pada arca mobil
C.Meracik,menghiris,mengikis D.Mengukir,melarik,memotong kecuali
A.Boleh bergerak B.Boleh berputar C.boleh berombak D.boleh berbunyi
4.Apakah objek yang menjadi tumpuan pengarca Greek atau Yunani purba?
A.Patung serangga B.Patung Manusia C.Patung abstrak D.Potret manusia
7.Antara berikut alat yang manakah sesuai untuk membuat bentuk
5.Berikut merupakan salah satu contoh arca berfungsi. kasar sesuatu arca luakan blok kayu besar?
A.Arca Taman permainan B. Tugu Negara C.Tiang kubur D.Semua betul A.Alat Pengukir B.Kapak C.Gergaji D.Pahat
6.Henry Moore merupakan pengarca berbangsa________
A. Portugis B.Itali C.Jerman D. British

7.Di Malaysia , arca estetika moden dibina oleh pengarca tempatan hanya
muncul pada sekitar tahun_____________
A.1940-an B.1960-an C.1950-an D.1970-an

Nota seni kp seni norsilawati bt mat husin smk sibu jaya sarawak