บทที่ 4

การระดับ(Leveling)

รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์
ภาควิชาวิศวกรรมโยธา
คณะวิศวกรรมศาสตร์
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์
มหาวิทยาลัยขอนแก่1 น
2
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 3
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 4
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 5
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 6
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 7
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 8
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 9
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 10
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 11
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 12
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 13
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 14
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 15
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 16
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 17
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 18
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 19
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 20
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 21
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 22
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 23
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 24
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 25
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 26
 คำสำคัญและนิยำมต่ำงๆ
(Keywords and Its Definitions)

• แนวดิง่ (Vertical line) – แนวทีม่ ีทศิ ทำงตำมแรงโน้มถ่วงของโลก

• แนวรำบ (Horizontal line) - แนวทีต่ งั้ ฉำกแนวดิง่
• พืน้ ผิวระดับ (Level surface) - พืน้ ผิวโลกทีต่ ำแหน่งใดๆ
• แนวระดับ (Level line) - แนวเล็งของกล้องระดับ
• พืน้ หลักฐำนทำงดิง่ (Vertical datum) - ระดับนำ้ ทะเลปำนกลำง
• ค่ำระดับควำมสูง (Elevation) – ควำมสูงเหนือระดับอ้ำงอิง
• ค่ำต่ำงระดับ (Elevation difference) - ค่ำต่ำงระดับระหว่ำงจุดสองจุด
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 27
 มโนทัศน์ของการระดับ
(Concept of Leveling)

*รทก = ระดับนา้ ทะเลปานกลาง

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 28
อุปกรณ์หลักที่ใช้การออกสนาม

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 29

 อุปกรณ์ ทใี่ ช้ การออกสนาม
อุปกรณ์หลัก
1. ขาตัง้ กล้อง 1 อัน
2. กล้องระดับ NA-2 1 ตัว
(ต้องไม่ลืมบันทึกหมายกล้อง)
3. ไม้ระดับ (Staff) 2 อัน
4. ฐานรองไม้ระดับ (Foot plate) 4 อัน
อุปกรณ์เสริม
• แถบวัดระยะ (Tape)
• ห่วงคะแนน (Pin)
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 30
กล้องระดับและไม้ระดับ

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 31

 กล้องระดับ

• กล้องระดับสามารถใช้หาค่าต่างระดับระหว่างจุดสองจุดที่ตอ้ งการ ได้

ในระยะไม่เกิน 140 เมตร โดยประมาณ
• การส่องกล้องไปยังไม้ระดับระยะที่เหมาะสมไม่ควรเกิน 70-90 เมตร
• หากตาแหน่งของจุดทัง้ สองอยูห่ ่างกันมาก หรือจุดทัง้ สองมีคา่ ต่างระดับ
กันมาก หรือมีสิ่งกีดขวางทาให้ไม่สามารถตัง้ กล้องระดับให้เห็นจุดทัง้
สองได้
• ดังนัน้ จึงจาเป็ นต้องทาการตัง้ กล้องหลายครัง้ เพื่อทาการถ่ายระดับ
จากจุดที่หนึ่งไปยังจุดที่สองอย่างต่อเนื่องกันไป
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 32
 ชนิดของกล้องระดับ
Types of Surveying Levels
• Dumpy Level
• Tilting Level
• Automatic Level
• Digital Level

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 33

Figure 6.4 (p. 110)
กล้ องระดับดั้มปี้ Dumpy level (an old instrument). (Courtesy of Berger Instruments).
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์
 องค์ ประกอบพืน้ ฐานกล้องระดับ

เลนส์ตา ฉากรับภาพ ลากล้อง

เลนส์วัตถุ

แนวเล็ง

หลอดระดับฟองยาว

สกรู ปรับฐานกล้อง

ขาตัง้ กล้องระดับ
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 35
กล้องระดับ Tilting

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 36

 กล้องระดับ Tilting
หลอดระดับฟองยาว ปรับโฟกัส
ดูหลอดระดับฟองยาว
เลนส์ใกล้ตา ปรับทิศทำงละเอียด
Tangent Screw

ปรับหลอดระดับฟองยาว
หรือหลอดระดับรูปตัวยู

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 37

ส่ วนประกอบกล้องระดับ NA2

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 38

Automatic Level

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 39

 การปรับปริซมึ แนวเล็งในกล้องระดับอัตโนมัติ

compensator

• ทุกครัง้ ที่มีการปรับหลอดระดับฟองกลมในอยูร่ ะนาบราบอย่างหยาบๆแล้ว

• แล้วตัว Automatic Compensator ในกล้องระดับอัตโนมัตจิ ะ
ปรับแนวเล็งให้อยูใ่ นระนาบราบ (Horizontal Plane) เอง
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 40
 การทางานของ
Automatic
Compensator

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 41

 องค์ประกอบของกล้องระดับอัตโนมัติ
• Foot Screws คือ ปุ่ มที่ฐานกล้องใช้ในการปรับระดับฟองกลม
• Eye Piece Lens คือ เลนส์ตาใช้สาหรับปรับภาพสายใยให้ชดั เจน
• Tangent Screw คือ ปุ่ มปรับเลื่อนการมองภาพให้ตรงตาแหน่งไม้
ระดับ
• Focusing Screw คือ ปุ่ มปรับภาพไม้ระดับให้ชดั เจน

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 42

กล้องระดับอิเล็คทรอนิคส์และไม้ระดับบาร์โค้ด

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 43

Figure 6.6 (p. 111)
DiNi total level station, which has
electronic sensor for reading a
bar code to determine elevations.
(t can also be used for distance
and angle measurement.
(Courtesy of Carl Zeiss, Inc.)

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์

กล้องระดับอิเล็คทรอนิคส์ NAK3003

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 45

Leveling Rods
(ไม้staff)

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 46

 (d) A staff level

(e) Readings
on a staff

(c) An one-piece
(b) A folding staff Slide โดย อ.ดร.ชาติ
invar ชาย ไวยสุ
ระสิงห์
staff 47
(a) Telescopic staffs
Leveling Rods
ไม้staff ติดบาร์โค้ด

Figure 6.7 (p. 112)

Portion of bar code used with electronic digital
level.
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์
Figure 7.12 (p. 138)
Hand signals.

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์

การอ่านค่าไม้ระดับ

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 50

การอ่านไม้staff 3 สายใย

U-C

C-L

U-L

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 51

 การขจัด Parallax ก่อนอ่านไม้ระดับ
1. นักศึกษาต้องปรับภาพสายใยให้ชัดเจนโดยหมุนเลนส์ใกล้ตา
ก่อน
2. แล้วจึงปรับภาพไม้ระดับให้ชัดโดยหมุนปุ่ มปรับภาพ เพือ่ ขจัด
การเกิดภาพเหลื่อม (Parallax)
3. ตรวจสอบการเกิดภาพเหลื่อม โดยการมองเลื่อนสายตาขึน้ ลง และ
สังเกตว่า ภาพและสายใยเลื่อนออกจากกันหรือไม่ ถ้าเลื่อนแสดงว่า มี
การเกิดภาพเหลื่อม ให้ปรับตามข้อ 1 และ 2 ใหม่อีกครัง้
4. ก่อนอ่านค่าไม้ระดับนักศึกษาต้องปรับระดับหลอดระดับยาวด้วย
Tilting Screw ก่อนทุกครัง้ (ปรับหลอดระดับเขาควาย)

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 52

กรณีทไี่ ม้ระดับไม่ได้ตดิ หลอดระดับฟองกลม
ให้สงั เกตค่าไม้ระดับที่อา่ นได้นอ้ ยที่สดุ โดยค่านัน้ จะเป็ นค่าที่อา่ นได้ขณะไม้
ระดับตัง้ อยูใ่ นแนวดิ่งหรือตัง้ ฉากกับแนวเล็งพอดี

Figure 7.9 (p. 132)

Waving the rod.
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์
 Leveling
• Control Surveying
– Differential Leveling
งานชัน้ หนึ่ง งานชัน้ สอง งานชัน้ สาม และงานชัน้ สี่
– Trigonometric Leveling
งานชัน้ ตากว่างานชัน้ สี่
• Detail Surveying
– Profile Leveling
– Cross Section Leveling

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 54

 Differential Leveling
BS FS BS
BS FS

TP1
TP2
BM
Control Survey ทางดิง่
FS
BS BS
FS BS FS

TBM

TP4 Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงTP3

ห์ 55
 ชนิดของหมุดควบคุม
• Full Ground Control Point
• Benchmark
• Ground Control Point (GCP)
– GCP ➔ Triangulation
– GCP ➔ GPS
– GCP ➔ Astronomy

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 56

 Profile และ Cross Section
Detail Survey ทางดิง่
BS FS BS
BS FS
IS
IS
IS TP1
IS TP2
BM IS
IS
IS
FS
BS BS
FS BS FS

TBM

TP4 Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงTP3

ห์ 57
 Profile และ Cross Section (ต่อ)
Detail Survey ทางดิง่
BS FS BS
BS FS
IS
IS
IS TP1
IS TP2
BM IS
IS
IS
FS
BS BS
FS BS FS

TBM

TP4 Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงTP3

ห์ 58
 Definitions
• Benchmark (BM)
• Temporary benchmark (TBM)
• Turning point (TP)
• Backsight (BS)
• Height of instrument (HI)
• Foresight (FS)
• Intermediate sight (IS)

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 59

BM, TBM, BS, FS, TP และ Leveling

BS FS BS
BS FS

TP1
TP2
BM
Differential Leveling
FS
BS BS
FS BS FS

TBM

TP4 Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงTP3

ห์ 60
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 61
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 62
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 63
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 64
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 65
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 66
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 67
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 68
 BM, TBM, BS, FS, IS และ TP

BS FS BS
BS FS
IS
IS
IS TP1
IS TP2
BM IS
IS
IS
FS
BS BS
FS BS FS

TBM

TP4 Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงTP3

ห์ 69
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 70
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 71
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 72
 Profile และ Cross Section
Detail Survey ทางดิง่
BS FS BS
BS FS
IS
IS
IS TP1
IS TP2
BM IS
IS
IS
FS
BS BS
FS BS FS

TBM

TP4 Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงTP3

ห์ 73
74
การเขียนรู ปตัดตามขวาง

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 75

Example of Profile Leveling

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 76

Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 77
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 78
 Profile และ Cross Section (ต่อ)
Detail Survey ทางดิง่
BS FS BS
BS FS
IS
IS
IS TP1
IS TP2
BM IS
IS
IS
FS
BS BS
FS BS FS

TBM

TP4 Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงTP3

ห์ 79
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 80
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 81
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 82
การหาค่าระดับความสู งด้วยกล้องระดับ

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 83

Differential Leveling

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 84

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 85
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 86
 การคานวณ
• ค่าแย้งจากการทางาน = (|0.160|-|0.178|)
= 0.018 ม. = 18 มม.
• ค่าแย้งที่ยอมให้ได้ตามชัน้ งานระดับชัน้ สาม = ±12mm(K)1/2
– 12 mm (1.24) 1/2 = 13.4
• ค่าแย้งที่ยอมให้ได้ตามชัน้ งานระดับชัน้ สี่ = ±25mm(K)1/2
– 25 mm (1.24) 1/2 = 27.83
• สาหรับเกณฑ์งานชัน้ สาม – เกินค่าแย้งที่ยอมให้ได้ ➔ Reject
• สาหรับเกณฑ์งานชัน้ สี่ – ไม่เกินค่าแย้งที่ยอมให้ได้ ➔ Accept

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 87

 คานวณค่าระดับที่จุด A
• ค่าต่างระดับเฉลี่ยจาก BM ไป A = (-0.160-0.178)/2
= -0.169 ม.
• ค่าระดับที่จดุ A = 10+(-0.169) = 9.831 ม.

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 88

สรุ ปการตรวจสอบงานระดับ Differential Leveling

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 89

ข้อกาหนดงานระดับ
(FGCC Standard)

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 90

 ข้ อกาหนดงานระดับชั้นสาม

ตามมาตรฐานของ FGCC ได้กาหนดกรรมวิธีในการทางานหาค่าต่างระดับ

(Differential Leveling) พอสรุป เบือ้ งต้น ได้ดงั นี ้
1. ระยะตัง้ กล้องถึงไม้ระดับต้องไม่เกิน 90 เมตร
2. ค่าต่างระยะ BS และ FS ของการตัง้ กล้องแต่ละครัง้ ไม่เกิน 10 เมตร
3. ค่าต่างระยะ BS และ FS ของการทาระดับแต่ละเที่ยวไม่เกิน 10 เมตร
4. ค่าแย้งของค่าต่างระดับไปและกลับไม่เกิน ±12mm√K

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 91


Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์
ข้ อกาหนดงานระดับชั้นสาม
ตามมาตรฐานของ FGCC ได้กาหนดกรรมวิธีในการ
ทางานหาค่าต่างระดับ (Differential
Leveling) พอสรุป เบือ้ งต้น ได้ดงั นี ้
1. ระยะตัง้ กล้องถึงไม้ระดับต้องไม่เกิน 90 เมตร
2. ค่าต่างระยะ BS และ FS ของการตัง้ กล้องแต่ละ
ครัง้ ไม่เกิน 10 เมตร
3. ค่าต่างระยะ BS และ FS ของการทาระดับแต่ละ
เที่ยวไม่เกิน 10 เมตร
4. ค่าแย้งของค่าต่างระดับไปและกลับไม่เ92 กิน
±12mm√K
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 93
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 94
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 95
 ข้ อกาหนดงานระดับชั้นสอง คลาสสอง

ตามมาตรฐานของ FGCC ได้กาหนดกรรมวิธีในการทางานหาค่าต่างระดับ

(Differential Leveling) พอสรุป เบือ้ งต้น ได้ดงั นี ้
1. ระยะตัง้ กล้องถึงไม้ระดับต้องไม่เกิน 70 เมตร
2. ค่าต่างระยะ BS และ FS ของการตัง้ กล้องแต่ละครัง้ ไม่เกิน 10 เมตร
3. ค่าต่างระยะ BS และ FS ของการทาระดับแต่ละเที่ยวไม่เกิน 10 เมตร
4. ค่าแย้งของค่าต่างระดับไปและกลับไม่เกิน ±8mm√K
5. ต้องใช้ Invar Staff

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 96

 ข้ อกาหนดงานระดับชั้นสอง คลาสหนึ่ง

ตามมาตรฐานของ FGCC ได้กาหนดกรรมวิธีในการทางานหาค่าต่างระดับ

(Differential Leveling) พอสรุป เบือ้ งต้น ได้ดงั นี ้
1. ระยะตัง้ กล้องถึงไม้ระดับต้องไม่เกิน 60 เมตร
2. ค่าต่างระยะ BS และ FS ของการตัง้ กล้องแต่ละครัง้ ไม่เกิน 5 เมตร
3. ค่าต่างระยะ BS และ FS ของการทาระดับแต่ละเที่ยวไม่เกิน 10 เมตร
4. ค่าแย้งของค่าต่างระดับไปและกลับไม่เกิน ±6mm√K
5. ต้องใช้ Invar Staff
6. กล้องระดับTilting หรือ กล้องระดับอัตโนมัติ พร้อมด้วย Optical
Micrometer หรือ กล้องระดับสามสายใย
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 97
 ข้ อกาหนดงานระดับชั้นหนึ่ง คลาสหนึ่งและสอง
ตามมาตรฐานของ FGCC ได้กาหนดกรรมวิธีในการทางานหาค่าต่างระดับ (Differential
Leveling) พอสรุป เบือ้ งต้น ได้ดงั นี ้
1. ระยะตัง้ กล้องถึงไม้ระดับต้อง
1. ไม่เกิน 50 เมตร สาหรับคลาสหนึ่ง
2. ไม่เกิน 60 เมตร สาหรับคลาสสอง
2. ค่าต่างระยะ BS และ FS ของการตัง้ กล้องแต่ละครัง้ ไม่เกิน 5 เมตร
3. ค่าต่างระยะ BS และ FS ของการทาระดับแต่ละเที่ยวไม่เกิน 10 เมตร
4. ค่าแย้งของค่าต่างระดับไปและกลับไม่เกิน
1. ±4mm√K สาหรับคลาสหนึ่ง (งานระดับครบวงจร)
2. ±5mm√K สาหรับคลาสสอง (งานระดับครบวงจร)
5. ต้องใช้ Invar Staff
6. กล้องระดับTilting หรือ กล้องระดับอัตโนมัติ พร้อมด้วย Parallel Plate
Micrometer Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 98
 การปรับแก้งานระดับครบวงจร
Level Loop Adjustments
• ถ้าความเคลื่อนเคลื่อนบรรจบในการถ่ายระดับต่ากว่าเกณฑ์งานที่
กาหนด ให้ทาการถ่ายระดับ(leveling) ใหม่อีกครัง้
• แต่ถา้ ความคลาดเคลื่อนบรรจบในการถ่ายระดับอยูเ่ กณฑ์งานทีย่ อมรับ
ได้ ให้การคานวณปรับแก้โดยความคลาดเคลื่อนที่เกิดขึน้ จะมีการ
กระจายตัวที่สอดคล้องกับระยะทางในการถ่ายระดับ (the
distances leveled หรือ จานวนครัง้ ของการตัง้ กล้องระดับ (or
the number of instrument setups)
• ดังแสดงในตัวอย่างถัดไป

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 99

Level Loop Adjustment

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 100

 การถือไม้ระดับกลับหัว (Inverted Staff)
• กรณีท่ีตอ้ งการหาค่าต่างระดับระหว่างจุดสองจุด โดยที่จดุ อ้างอิงอยูส่ งู กว่าแนวเล็ง เช่น
เพดาน หรือ ด้านล้างของสะพาน (underside of bridge) ให้กระทาดังนี ้

• ถือไม้staff กลับหัว โดยให้ดา้ นที่เป็ น ”ศูนย์”สัมผัสสิ่งจุดอ้างอิงที่ตอ้ งการหาค่าต่างระดับ

และบันทึกค่าที่อา่ นได้พร้อมติดเครื่องหมายลบ
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 101
การอ่านค่าไม้ระดับ

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 102

การอ่านไม้staff 3 สายใย

U-C

C-L

U-L

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 103

 การขจัด Parallax ก่อนอ่านไม้ระดับ
1. นักศึกษาต้องปรับภาพสายใยให้ชัดเจนโดยหมุนเลนส์ใกล้ตา
ก่อน
2. แล้วจึงปรับภาพไม้ระดับให้ชัดโดยหมุนปุ่ มปรับภาพ เพือ่ ขจัด
การเกิดภาพเหลื่อม (Parallax)
3. ตรวจสอบการเกิดภาพเหลื่อม โดยการมองเลื่อนสายตาขึน้ ลง และ
สังเกตว่า ภาพและสายใยเลื่อนออกจากกันหรือไม่ ถ้าเลื่อนแสดงว่า มี
การเกิดภาพเหลื่อม ให้ปรับตามข้อ 1 และ 2 ใหม่อีกครัง้
4. ก่อนอ่านค่าไม้ระดับนักศึกษาต้องปรับระดับหลอดระดับยาวด้วย
Tilting Screw ก่อนทุกครัง้ (ปรับหลอดระดับเขาควาย)

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 104

การขจัด Parallax ก่อนอ่านไม้ระดับ

Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 105

Figure 7.12 (p. 138)
Hand signals.

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์

 Systematic Errors ในงานระดับ
• สายกลางไม่อยูแ่ นวระนาบราบ
• แนวเล็งไม่อยูใ่ นแนวระนาบราบ
• ความโค้งของผิวโลก
• การหักเหของแสง

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 107

การวัดสอบสายใย

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 108

 Two Peg Test
(ตรวจสอบแนวเล็งว่าอยูใ่ นแนวราบหรื อไม่?)

( BS A1 − FS B1 ) − ( BS A 2 − FS B 2 )
=
D
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 109
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 110
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 111
ผลกระทบจากความโค้งของผิวโลก

Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 112

ผลกระทบจากความโค้งของผิวโลก

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 113

ผลกระทบจากการหักเหของแสง

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 114

ผลกระทบจากความโค้งของผิวโลกและการหักเหของแสง

• รวมสมกำรทัง้ สองเข้ำด้วยกันจะได้ว่ำ
• Hcr = 0.0673K2 (*เมื่อ K เป็ นระยะในหน่วย กม.)
• และเขียนให้อยู่ในรูปของระยะจำกจุดตัง้ กล้องถึงไม้ระดับ ใน
หน่วยเมตร จะได้ว่ำ
Hcr = CR (D/1000)2 = 0.0673 (D/1000)2
Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 115
 รวมผลกระทบจาก Systematic Errors ในงานระดับ
• สาหรับการตัง้ กล้องระดับครัง้ เดียว (For an Individual Setup):
CR
 h = ( BS − FS ) − ( D1 − D2 ) −
2 2
(
2 D1
− D 2)
(1000)

• สาหรับกาตัง้ ระดับเป็ นชุด (For a Series of Setups):

CR
h = (  BS −  FS ) −  (  DBS −  DFS ) − 2  D BS
− D )
2 2
(
FS
(1000)

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 116

Profile & X Section Leveling
การหาค่าระดับตามยาวและตามขวาง

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 117

 Profile & X Section Leveling
การหาค่าระดับตามยาวและตามขวาง
BS FS BS
BS FS
IS
IS
IS TP1
IS TP2
BM IS
IS
IS
FS
BS BS
FS BS FS

TBM

TP4 Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงTP3

ห์ 118
 Profile & X Section Leveling
การหาค่าระดับตามยาวและตามขวาง (ต่อ)
BS FS BS
BS FS
IS
IS
IS TP1
IS TP2
BM IS
IS
IS
FS
BS BS
FS BS FS

TBM

TP4 Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงTP3

ห์ 119
 การสารวจรู ปตัดตามยาวแลรู ปตัดตามขวาง
• Profile Leveling (การรังวัดรูปตัดตามยาว)
• Cross Section Leveling (การรังวัดรูปตัดตามขวาง)

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 120

 การรังวัดรูปตัดตามแนวยาว (Profile)
• ต้องมีมาตรฐานกาหนดการตรวจสอบสาหรับการเดินระดับ เช่น
• งานชัน้ ที่สาม กาหนดไว้ +/- 12 mm. √K หรือ
• กาหนดไว้เป็ นอย่างอื่น ได้แก่ +/- 25 mm. √K
• การเดินระดับอ่านไม้ระดับ 3 สายใย เพื่อให้ทราบค่าระยะทาง K
• การเดินระดับ 3 สายใยให้อา่ นละเอียดมิลลิเมตร
• การอ่านค่าไม้ระดับ IS อ่านสายใยกลางเพียงสายใยเดียว และอ่าน
ละเอียดเพียงเซนติเมตร

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 121

การรังวัดรูปตัดตามแนวยาว (Profile)

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 122

การรังวัดรูปตัดตามยาว
(Profile Leveling)

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 123

การเขียนรู ปตัดตามแนวยาว

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 124

การรังวัดรูปตัดตามขวาง (Cross Section)

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 125

 การรังวัดรูปตัดตามขวาง (Cross Section)
• ใช้วิธีการเช่นเดียวกับการรังวัดรูปตัดตามแนวยาว
• ทิศทางการเดินระดับทิศทางเดียวกับระยะสถานี
• หากทราบค่าระดับจุดตาแหน่งจากงานรังวัดรูปตัดตามแนวยาว สามารถ
ใช้เป็ นค่าไม้ระดับหลังในการรังวัดรูปตัดตามขวางได้
• การอ่านค่าไม้ระดับ อ่านสายใยกลาง ละเอียดเพียงเซนติเมตร
• สามารถรังวัดรูปตัดตามแนวและตามขวางพร้อมกัน หรือแยกจากกันก็ได้

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 126

การรังวัดรู ปตัดตามขวาง

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 127

การเขียนรู ปตัดตามขวาง

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 128

Example of Profile Leveling

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 129

ตัวอย่างการบันทึกสมุดสนามงาน
Profile Leveling

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 130

 ตัวอย่างการบันทึกสมุดสนามงาน
Profile Leveling

Figure 8.7 (p. 152)

Profile leveling notes.
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์
Figure 8.8 (p. 154)
Profile and trial grade lines.
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์
Figure 8.9 (p. 155)
Suggested locations for rod
readings for cross-section levels.

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์

 ตัวอย่างการบันทึกสมุดสนามงาน
Profile & X-Section Leveling

Figure 8.11 (p. 156)

Profile and cross-section notes.
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์
 การนาเสนอความแตกต่างทางความสู งของภูมิประเทศ
(Topographic Relief)
• Plan view
• Profile view
• Cross-section view

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 135

Topographic Relief

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 136

 การถือไม้ระดับกลับหัว (Inverted Staff)
• กรณีท่ีตอ้ งการหาค่าต่างระดับระหว่างจุดสองจุด โดยที่จดุ อ้างอิงอยูส่ งู กว่าแนวเล็ง เช่น
เพดาน หรือ ด้านล้างของสะพาน (underside of bridge) ให้กระทาดังนี ้

• ถือไม้staff กลับหัว โดยให้ดา้ นที่เป็ น ”ศูนย์”สัมผัสสิ่งจุดอ้างอิงที่ตอ้ งการหาค่าต่างระดับ

และบันทึกค่าที่อา่ นได้พร้อมติดเครื่องหมายลบ
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 137
การถือไม้ระดับกลับหัว (Inverted Staff)

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 138

Slide โดย รศ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 139
 การทาระดับแบบสอบกลับ (Reciprocal Leveling)
• ทาระดับข้ามลานา้ หรือข้ามหุบเขา + ไม่สามารถตัง้ กล้องระหว่างกลางไม้ระดับได้
• จะทาให้ระยะไม้หน้าและไม้หลังต่างกันมาก
• แนวเล็งที่มีการส่องไกลๆจะมีผลของความโค้งของโลกและการหักเหของแสงในชัน้
บรรยากาศ
• เพื่อกาจัดความคลาดเคลื่อนต่างๆ ดังนัน้ จึงต้องจาเป็ นต้องตัง้ กล้องทัง้ สองฝั่งของลานา้
ดังรูป

B
A
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 140
a2 e
e b1 b2
a1

(2) B
A (1)

• ตัง้ กล้องที่จดุ ที่ 1

– BS1 = a1, FS1 = b1-e, DH1 = a1-(b1-e) = a1-b1+e
• ตัง้ กล้องที่จดุ ที่ 2
– BS2 = a2-e, FS2 = b2, DH2 = (a2-e)-b2 = a2-e-b2
• ค่าเฉลี่ย = [(a1-b1+e)+(a2-e-b2)]/2=[(a1-b1)+(a2-b2)]/2

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 141

 (2) B
A (1)

STA BS HI FS Elevation
(1)
A 0.875 10.875 10.000
B 1.495 9.380
(2)
A 1.805 11.805
B 1.259 10.456
Elev_BMean (9.380+10.456)/2
Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ = 9.963 142
 งานระดับตรี โกณมิติ
Trigonometric Leveling

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 143

จบบทที่ 4

Slide โดย อ.ดร.ชาติชาย ไวยสุระสิงห์ 144