You are on page 1of 90
LIDIA GRZESIUK EWA TRZEBINSKA jak ludzie porozumiewaja sie? asta Ksiggarnia sts Resor werer czese ROZDRIAL 1. PROCES KOMUNIKOWANIA SIR TV C2YNNIKE ZAKEOCAIACE Tnteneje nadawey Symaty 1h adawanie Interpretaca ROZDZIAE. X OSOBOWOSC A NADAWANIE { ODBIE- RANIE WrabOMOSCT System wlodey £ Sogo orttniencia Foneglte wieder 4) xdinicowante Spat wieday Zesady. konunkat Setrrnetprarkonah ‘arlosclomni abiehtow bic eae ich dale wie Crees U ROZDZIAL 3. WYRAZANIB INTYARNYCHE TRESCE Uiawolanie wlemnege wa ‘Nadmierne ujawnianio wlasiceo a" Proeryay” ujewniaia | ieuviania ROZDZIAL. & KOMUNKEOWANIE PRzEZ¥C W 5PO- 508 BEZPOSREDNE # UiERYTY. Berpotredaie komunicowanle wlasnych ie minoch Breen an tespicdniogo # oie 9. ania ore wrywnsia winngon eee ROZDLIAL 5 UDZIELANKE TRFORMACIT ZWROT- Nesey intormacitawrotnrct Sela rose form informacit =¥rot= ‘Spooby soagowania ‘ma Informacte awot- OZDZIAL. 6 KONTROLOWANIE PRZBBIEGU RO2- Zrosta rnget form ontoll prsbiess ROUDTIAL. TROWADZENIA ROZMOWY WV parent gy komen 6 Slgrmiktwyenacayace so prewndsenia ROZDZIAL & PODOBIENSTWO 1 NIEZGODNOSC SPO- SOBOW POROZUMIEWANIA. SIE Podebelstwo 1 waajermne dopeinian se SHenguanots spoeobow peowadsenin, TO ROZDZIAL 9, POROZUMIEWANTE SIR LUDEE W IN: ‘Walipeaculacy waoeeee amie ‘Sofeoteweocen deisaintsl geupowe! Settle autortarocgs | wepdipacuincets ‘evar komma sig w HEB were atdy + na codslennie pods mt cimujeroumowy 2 wie osoba- L Najceatcej nie zastanawiamy al jakle sacle te ees ocrulanatzegotnaszychTondwcdwr ma speehe ea Bs sie Rea ytliny 0 ‘ym, Jale ay etal tee ae eee tematy welt powracaja w nstayeh rurmowach eva ee ie poraeamy. Tym’ wate fsblomam! swiienes Poe lwaniem sie — najbardse) pownrenty Teaiaoeoe ree logowie, Roswazanis. dtyerise poisrumiewanis ae ieee eee Jal sigw treech glownychraranie omanikowanier sig dt santo smulacy sie dyciem spleeanyas te ‘nodose: sutesenago.wplymanie tae \postoy del. Disteg ek sinters ‘ie wokb! problemi, ak ormutowsecgrackaryee ote domosci, aby zmieniaé ieh”Postepowanie, spos ya sosunel do okzllonyeh sawisk | praemow. Se to wise sone owanie, prackonania ci, |, manipulowania Tudimt w kieran Si mpi ct amian splecznie pots. taayer Calovic fet wigs tktowany Jako past sda « Sguuoowaniem sg ids eaintreswai eta teoneyey ‘uae mean ores W ch wigs pornumienahne a chant ¥eyterntyts. Badace opie Pea bieg komuntaet miday dim’ wematematyaainene ee Jney windomese. Rentstay si SRE er Jeden 2 wield rownowasnych elomentow tego ukladu, Wyreerions nS RR gst mt ew nh a 8 funkojonowania tog klada posse slew dani & wap ‘inant Jogo cementow, Indywialon wldwasl ewe 54 ‘Etta speed powierschowny. “hile umowanie problenbw iudtie)komunikacy fest agodne 2 suseslonyn! wadotcan sya. spolecnega. Wate mie {sid tychie warts zajmuje dateno cowieka do nleleznse ‘ieapwdddtnyeh osggnige, Odpowiadsjcy lym tendencjom wade dwiogs to ednostha efektyena 7 osiganiowasoge ind Siaualnyensoteréw, dgines do semodulnos 1 necaletnott Sigur nu trudnesc, Ronteluyach,prasbieg wlamego posteo- Gite wreweie ~ pochlolgta wiatoy pracy la aroblenia Rate Rota migdey tl! sce tywliancin oraz we rane podporadkcienis 1 kontstowase Eitmy ort rorwasah stonowt fe pyshalgi humanstycns Yel pueda ant dagiin do, ceiggie tkalry 20" dowel caponulytendenee- do pamoralitiey owiehe svurhsttonneg,pslneg fozwoji jogo wlaenych dad, mole Tos mojo panel age, se nature ala clowie a ja prapienie"wapOlnty, gleich 1 llakeh wee! migdny Tad W poselse numaneigeznyn war estowia kontrol feceensl, ytrwelog, poclonglego pracy Watt mera ao- ‘Show esvby Sync sig Syl, sven oan progena ‘Gomi, lerpige}antetace + Tonyeh form dln ‘W pracy skoneentujeny sig‘ tye formach Tudeke} omc sitacj bre swine sq ewertesuml stmorealzac} | poron ‘Sen'iniqdy Iudimi, Prague, wataasé take form) komuni- emia si hd tore tats ong yeh ware, ora {ate Hire oddalajg owicka adi relia) Nosy. lem yet opeat waory omsonkowania set waenzt ok Spezia om {Gp Stay peloeon rorwojow Seb, xse fe stn engi ‘rovumlni, edz orosumtewajaci\ sig Iudem, nawigaywa- Hit wie bleh, pebekich 1 wafemne-setgetakonacyeh Eproujery penarts few Kontaktach 2 nyo iad mie 2 SeNmy peed eniecrnscn bone velzwani. wlsnyeh Teac ta ter sapotajenieeutlych pages nti tke so™ ssby pororumiowani se, re porwr nlerexyghowee © s0- + Pratdstameelamt tego Merunkt 35 C,B Shannon £ W: Weaver (0S), 4 Paley eh aares abe Fe Gatara (06) | I bis sdatei-a-sarasem sespektowa6 cudse. Bedziemy-te. sta aly aig-wskaaé, op sidan ludet-do somowania okreslonych form omunikowania sig. Rozwaiymy, jakie cechy osobowotei oraz Jakle doswiadezenia #yciowe spreyjajg stosowani jednych wae Sw Komunikowania oraz. utrudnlaja.poskughwanie. sig ing W pracy praedsiawimy wiedse pochodzaca 2 hilku trédel, Uc veleniny w ne) yewne rsa torelyeze | wih hada rowadzonych prace peychologdw zajmujacjeh lemam ‘ema ld) rede anes aan dorobek psychologl_humanisiveznes. Nie arelacjonujemy cal) wisdey zgromadzone) na temet poreztimiewania sie Praytocoymy tylko niektore fragmenty. Czytelnikowi zacheconemu do. daisee) refleks{i nad problemem komunlkowania slg luda! welademy pra: ce bardale}axezegslowe i bogatse w wiedomose! Wykorzystamy tet doswiadezenia 2dobyte. preez ucrestnikiw § osoby prowadzace tzw. treningt interpersonalne. Sq one pewig forma oddziaiywah poychologiemnych wobec Tudt. Majq one na cela wytworzenie umiejetnases nawigaywaniabordee} llskicl 4 satysfakejonujacych kontaktow, w ktorych ebydwwaj partnersy imiciby wieksce moaliwote realizowsnia wiasnych potraeb, prog nie | celow. Teningi interpersanalne-ueywodeysig'z nurta pay Chologi humsnistyenne} 1 prow ake a Police. Stosawane. sq one preede_wazysthim wobec esd, ktdrych dtialalnoie sawodowa Wihage sig + lkontsktowaniem 2 ludémi, 4 wige: nauezyciel, lekarzy, psychologéw,os6b pelniagyech funk sie kierownieze itp. Innyen réem dabyeh, 2 jakich Kornystamy, 69 dofwiadczenia wywodzace sie 2 praktyki peychoterapettvezne), Ltnelg bowers takie podejieia terapeutyeane, Klére. wakarijq, 20: tradnosel w praystosowaniu crlowicka wynikajq 2 nieprawidlowego komuni: owania sig z innymi ludémi, «take, Ze zaburzenia owe sprowa daafa sig w zasadzie do stasowania wadliwych sposobow parent: mlewania sig. Dlatego w toku peychoterapil odbywa sig. przede ‘srytkim Korygovanie umisjttst komamikowania se: Pom tno e poglad ten w tak skrajne) posted podsicla vena Crete poycoterapestiw, nie kwestonije sis ft porcorshoene Pomigdzy terepeuts a pacjentom jest zawsze watnym cxynnikiem leeznicrym. Terapeuci bowiem jako glowng forme eddvalywah 10 nig Jost to avy roxmowe | od- slonuja rormowe, Ocrywiéie nie fest to 21 Tee Cone wedtog okrelonych, specyfiemyeh reg. Terapevci ve adult atem wiele dowindeoehporwlajacych oe, oki WecGo prowadenia roxmowy pomaga wsyske wxajemne 2e70- nie tp i sera) er preventowanych w te} pracy wakarpeamy ate obeerwacje ebnych sposobOw pestepowania Tudzi W f0- Peiimunicowamie cg» innya, Postunyny sie praykiadai = 2y- wea yeh oo, kloryeh trudnots w kontaktach 2 Tudim skonity fo poseukiwania pomocy terapeutyeane “Fonken sawarta w holage sostla uporzadeowana w nastepu- cy epost: , 'W cagéei I dostarczymy exytelnikowi pewnych ogéinych | pod~ strwowyeh wiedomoic! 0 prusbiogy Komumskowania sie ™itdry bbmr (eondsal 1) Nastgpaie oméwimy niekiore cocky or0b0- Wott clowieka (Podsiat 2). Skoncentrujemy signa im, £0 W 080- Towote Insts) Jet srcngnie wasn dla Komnikowania Zapornnnie sig t tq wiedeq jest alesbedne dla zronumienia, carer lckior formy povorumiewarin 9 bards) aie mnie Cicdpatne dla rorwolu KontaktOw migdzy tudimi. Posadanie te] oc ma tae nncrese dia arorumini, Jak pewne detwiad- WEN ego cocky wyznacraa fo, Jake formy Homurikowanin Se stoeuje on w kentaktach + Sanyml dion SW cali Tl opieemy rine waary komunicowania si. W ros dzintach 3,4 Srorwadymy, ale testy rorméw iw jal spoad eens apmzyaia nawngzywenis_glebokich zwviqkow miedey Yelm W (yeh treech astepnych rozdiloeh bedemy Kon Sktwaty alma kontaktachrodsinnyeh,preycielskich i twa seaeech W fondelale 8 embwimy takie sposoby zachowywania Si ormowedw, Kve ulatwiajq im waajemne zrosumiene ret wy nsnych samiereen, W rondzile 7 wskasemy, jak Kon- sae ie uwagi na wlasne} ose Tub a osobie re=mbwey Seana poromimlenie | satyafakejew kontakcie 2 drigim cxo~ WETienW rondsile 8 wmdwimy snaczenie podobichstwa form WueSlkowania sig stosowanyeh,praet roxmoweow, ala glebo- ose trai sq pomiery ni W ona ra ozne ee Lymy abe worysim mbwionyim popraednio formom k= Panta sey Tym razem jednale zwréciny vege 8 Koo a sekoveneje ich stosowania w Kontaktach ofigjalayeh, wy eych zo stosuniéw atusbowych aie ‘Celera te) Kslgikl fest nie tylko opi munikowanie si 16H, Toa TaRe ustwienve Crytelnikow! pozsac nia wlasneg spatobu porozumiewania sig innymi, Zrorumients onsekwenc}i stosawaia. lego SpOB0Bi-Kaiuunikowania aig Kloce a sestal aidentyfikowany jako wiasny, mote sklonie do wprew rosa aids lasny, moze sklonié do Werowadze-| ati w_swoim postepoivaniu: Doleananie“tGKieh fmlan Jest | cczywiicie motliwe, chot wy sa Wy i Gierpliwosel w tania oa rezultaty. eT a al aka naan edieiWana feat do wsrysthich, tbr dad do eto, aby ich wig! inyot Indio! byly banda Deed oa desine, aeboki, aby cechowato Je weajemne sroninlene Adee sujemy te ig takto do tye, Kory kantalage doseedccre Innyeh Ids! ~ pracde wenyati do tolesw | nychonseciny Keiazka nie awieea recepy a stays, mies, loboee wore Ini. Praynot ednak pewng wis ©’ tym, fie eottorncs Calowieka w koniktach 2 Innymi ludami pomanja me @seey bi yeh cel6w a fee tome suka | Czesé 1 | mozdziol 1 PROCES KOMUNIKOWANIA. SIX 1 CZYNNIKI ZAKLOCAJACE Dia zrorumienia prawidlowoést ragdzeych komunlkowanlem sig Inde! niezbedne Jest pornanie pedstawowych zjawisk sklada- Sreyeh sig na ten proces. Dlatego fez rorwazania o tym, Jol po- ‘winno praebiegaé Komunikowanie sg ludz, aby mozliwe bylo wzy- Skanie waajemmego porozumienia | satysfakejl x rozmowy — po- przedzimy analiag togo procesu, Bedzlemy zajmowae sig praede ‘warysthim porozumiewaniem sig ludri, ktérzy maja ze soba bez~ potredni kontakt w rozmourie,! Opis procesw komunikowania sig ‘Bgdrie dost szczegSlowy. WakaZomy takie pojawiajqce sig w nim awisle, jakie najezgésie) uchodza uwagi ealowick, Kiedy zasta- fawia sig, co dzicje Sig, gay on sam lub inni ludzie prackazjq ‘wlasne myéli, Opis tad pordwnaé mona do. wySwietlenia filma 4 awolnionym tempie, Kiedy to kaidy suezog6t ale, nawet taki, kKtéry prey normale} projeketi jest nledostraegalay, staje sie wy- rainy i payeiqga uwvage Wwidza, Chot tak doldadne snalizowanie tego, co daieje sig podezns komuikacsi, nle Jest,mosliwe w sytua- cjach Zyelowych, warto jest arobié to, aby lepiej zrozumies, jek praebiega 1 od czego zalezy porozumicwanie sig Indz ‘Gay dokonuje sie wnikliwe} obserwac}i procesu komunilowa- ria sig Inds, mosna dostrzee w nim killa etapéw. Przesledzimy, fo adarzn sig w katdym 2 takich etapsw.* Umodliw) to doatrze- 1 tngorl slows, poddamy apace (lho Seden spolgéd crlerech wast Seb eee RESSS Ua pos Smeal = lea Bodom itrapeyticznyy spowyin't apeccrnym nn 2 Downe efor eletin pre podwacone saline proves koma jeg inact niplell: 1’ Rurer Gata} 'B Gulu Garay Su Me Gl 2 BE ewan gio Preegigd Iori Romunikacht aetaldokonany w Esal= oo Ls Greate 00 | 8 fenio caynnikiw saldéeajacych porozumiewanie sig lids, ograni ceajgcych eitystakc)e, Jala mozne caerpae 7 prowadzenia roe] mow. ‘oie new choc w to pororumiewania si roe caniomy of preytoczenia fragmenta ronmony prowad ove} Pract ocniomy of prey me 7 prowadzo0e}p Andras} i Anna sq mlodym maltestwem. Obydwoje pracul, ‘maja rocanego synka {ich codsienne 2ycie mymaga nicustannege ronviazywania problemw, jokie weyikay 2 Konlecznose! godse nia obomiaskbw: domowyeh I zawodowyeh, Andrza zauwasyl, Zo eat pewnego evisu cob zmienilo sig w Jego kontakiach ® Anna oraz caécie} wybuchoja Hite, corte rzadhie} w dom Jost Pogednie | spokojiie, tak jk bywaio dawnle), Ktoregos wieczar, aly maly wylpany i nekarmiony spat jus, @ Anna zmgezona ce Jodsienng kerzatening usladla paplerosem, Andree} postenowil poméwié «tong o te} niepokojqee) aytuaci. Cheat, aby wepelnte zaslanowil si, jke moga saredaié nickoreystnym ‘mianom. Nie ‘yard wiedsil, jk ancnye. Od dawna jus nie Fozmawial © tym, ca daiee sie migdey nim. Wreszeiepontanowil powiediee wprost, © caym ysl. Zorécl sig wige da tony: Wie, saczynan sig Imari, ak wea Rin sg @ byl gipetvo, Mylo, 2 | o samo minle, ae jest coraz gore. iedyé ne miclismy klopo- {Soy « dogaaniom se wd trniseyeh sprawach, a trees | Alty co 0 tym wraysthim sqdzisa?™ Anna pomyfisa, 40 po ran pierwary od dluiszego crasu An | Aree} chee 2 hia spokojnle porormawiat w trosce ich wepélne sprawy, a nie po to, aby swym uporem doprowedzié do kolejne | ya Praytoczylyémy tutaj niewieki fragment rozmowy, starajge sg | opliaé wszystkie 2jawiska itotme dla analy procesu komunikae ci, W te) sytuachi Anna byla sluchasuom wypowiedsi Andreea Pelnila wige ona role odbiorey, 2a8 Andrzej —~ role nadawey. | [Na nadawanie 1 edbleranie windomoss sade sig wiele wish Preciledaimy Je cbecne, | = Andrze} hy! niezadowolony 2 sytusii, jk zastniala w Jego ratienstwe, Prognatdoknae pewne)tmiany. Rormawa mala | | 1 eaMF lah foumow Inde eerie na premian penis rele madewey “ | stuiye aretizowanin ogo zamiars, Cel, dla Rléregs Andree} Sowa roowe,nawiemy iene Nader] satanawal sig, Tak to powidsieé Annie, Poste- ‘ow anteteanie, a weal wprodt lane spstrvzeni | of- [Hosa To, eo Andrea) sdecydowal re powiedsie Anni, na~ Swat bedsiemysladaatcy _ Bittiannnteowyeh windomote wymagsto brane ichw sto- Mer Tnace} mévige, Andre} wiedrae, co chee wyraz, musa Tdeaydowae,jdeh lbw uiyes Takie prskdadante teil ia- omots mu lows kes sg Joke kadoaont —Wypowiadaae soa, Andree) proskarywat Anniocsynaly. Tanw sluchia unainie wypowisds Andrej, crit edbiraa surety : —Wayertne eygnaly porwolily Annie edtworsyé tei wido- Imola presine) brzer meen. Nazywa sig fo wdkadowenlem ‘rote — nna podjla takze probe arosumlenia intent, da kiGych that pods» nig ronowe, ca Goons aterpreacjboey- imangch wisdomod Spmany w ten spocdd prsbieg rommowy ma schema tinear- ay Pokasuje on bowiom saws koleno nastapuace po sobe wr tok pororumiowania ie Inds Schema ten mozne preedst2- id erfcene W praytoczonym foxgmencie rozmowy Anna trafnle odtworsyla intencje, la ktérych Andrzej podjal 1 mig roxmows, Interpretacia Je] byla, innymi slowy, zgodna 2 Intenc)q meza, ‘Taka zgodnost pomigdey intencja, nadawey interpretaciq odbiorey bedsiemy 2 wércmt allege models tll C.B. Shannon i W. Weaver (190, cosine ns tr | meri oti tw rozméweaini mosna ted mow, gly treéé wadomoési odtworzone) race odbiores sgodns jst © reécia wiadotnosei preckazane} prose sig = pogladam! nadawey. Nie kkaida jodnak rozmowa migdzy ludimni konzy sl, tak jal to raelo hhadawee, Nie conacza to zgadzani micjsee w cytowanym praykadsie, osiggnigelein porozumienia, ‘Zaarza sig bowiem tak, #e odblorea aupelnie lub do pewnego step. hia nietrafnie odtwarza wiadlomodé Iu intencje nadawey. Mow sic wtedy, iz w Komunikowaniu pojawily ale sukocenia, ktSre | ‘uniemezlwily uzysleanie porozumienia, Opiszemy teraz dokladnio} posuevegélne zjswiska, jakio wyrdt- nilysmy w toku komunikowania sig, 2wracnjqe ezezepilng uwage | ‘sa ezynniki, jakie w poszezegéloych etapach proces komunieo= ‘wania sig prowadzié moga do pojawienia sig zaklbeet.! Koazlg roumowg popracdza pojawienie aig u nadawey pewne} inteneji. Intencje, dla Rtérych podejmowana jest komunikacje, rmogs Dy¢ bardzo réane. Roswazmy fe. 3 Prusde wazystkim ezlowiek moze podjaé rosmowe, aby 2a- spokcolé wlasne potrzeby. Drije sig tak, gay nadawea pragnie od osiganat i jest przekonany, if rozmowa pomote mu uzyskae to, cxego potreebuje. Moga tu wehodzié w gre bardzo réine potrzeby, pocxynajge od chee zaspokojenia wlaste}ciekawote, nz do prag. pienia uzystania akceptac}i od innych Iudai exy tet vdebycia do- ‘minaeji nad innymi, Jest to wige taka sytuacja, gay intenc}a nae slawey jest dazenie do uzyskania okresionych korsyéei dla slebie® Na praykdad slabo praygotowany do egzaminu student stare. sig dowiedzlet od kolegow, jakie pytania zadaje profesor. 3 Analogicznie intenojy nadawey moze byé zaspokojenie po- trzeb odbiorey. Nadawea podejmuje wige roamowe, aby jego part= ner odniGsl okreslone korzyési, jesli popraedinio sygnelizowat on ee eee eens oh RES mes same ate sie a, Sg RL Ota ae. nme ree foriagy Roravtelodnostenyeh pres radar o0bIoreS alee ag A Re 16 ‘Bory | Uesewezynke, oy potrzcbna Je jest pomoc. ‘fe Calowiek mode iniejowaé roxmowe, aby zapoznaé inng osobe fbx whasnymt odczuciami, pogledami, praekonaniami itp. Wty fe, stnze cam ean, prt Wm flores wywraet tadnego wplywu in jeg postepowanie. Ne pray~ | Wand ctrke po powrocie do donu opowiada matce, jek =pedzila det “f Nadawea pragnie mowié 0 pewnych sprawach praade wary esti dla roslaowanla napigci, jak sili wigs. Jest 10 ‘tie taka aytneic gt Colowik che wy gery wall, co omega w uwoltienl sof zoe, niepakofu, pocacla skrayw- rents itp, Dia praykiadu: eteh opowiada koledzeo tym, jak bol Sip naucrycielamaatematy “g Intencja nadawey wig sig rovnled rote 2 konlecrnaselg | cslanwaniarasem 1 dough ono okretinyeh lbw bade 93" ‘eywanla tadat he wynikajgeych berpotrednio x ich pragnlen cay polrseb, a rigeanych np. 2 praca aswolows Praykladem {ote bye rosmowa dou student ungadnijgeyeh tele wsp6lne- | go referat ‘Ludelo nie zawsze 2dafq sable sprae = tego, co pragng si naé poprace soumowe © inn, Inaeae) mwise, nie saware wr pein dwindom! wlanyeh intenej. Takle abe rozemante we tasnych samierzeniach moze by6 jednym 2 dre! alee W ko- tunika Stormulowana w takicl Wwarunkach wledomoBE mote ‘Foviem nieprecyzyjnie oddawee intencje nadawey Tub w stra) nych preypadiach sawlerat tree! rece nlergodne = tq inenela Tiustrac tego sq practycia pewnego 2Dleinego chlopska Gay | mial on kilen lat, alee Jego poreucit rodzine 1 proce klkanatcle Jat nie Kontaktowal sig 2 eynem, Riedy ehlopek dosal sig na studla,oflee ecydowal slg nawigaaé 2 nim Kontak, Po ple faym spotkanlu nastaply naeigpne, at wrerzie doetio do ego, de ehtopae bardzo cette | repularne maceal widywat lg oem, Po kaziym t tych apotkah chlopak odemuwal Jednale — ae am | to okedla —niedoeyé | anudenie Mlab weabenle be rormowy, ake | proweda x ojcem, sq blake {nieiekawe, acral wie wyralgeWlel | fe anieterpliwiente {znudaenie, Ojeu natomast bardzatalezale 5, | he treymania kontakt 2 syne, zc! Wie podemoget EGE < réane starania majqce na celu uatrakeyjnienie spotkati, Zaprascal na spotkania swych znajomych — jak sydzit — atrakeyjnych dia syns, adobywal Bloty ne interesujace mlodyeh luda impreny i, ‘Tymezasem niezadowolenle syna werastalo i po jakimé caasie na pigeia pomigdzy nim 2 ojeem tak sig nasiilo, i dla obydwa etal sig Jasne, 20 powinnl zrezygnowaé x kontaetow. Uznali,i2 po lal) kkunastu latach rozlak #4. zupelnie sobie obey. | ‘Réwnolegle 2 opisywanymi ts spotlniami chlopale vezestni- cayl w psyehoterapi. Podezas jedno} 2 rozméw 2 terepeuts odkry}) 12 nledosyt { napiecie w spotlaniach x ojeem wywolsne byly tym, 4 ojciec nigdy mle pytal go o practyeia, o klopoty w Zyeitt coo bistym, o prayezyny, dla Ktdryeh poddal sig peychoterapil, Ojcioe poruscat w rozmowach wylgcznie tematy neutralne albo tei Wy Jeazywal troske 0 wynil studlow syna i jego aspiracje rawodow. CChlopak natomlast mist ogromna potrzsbe podzielenia sie swymi _zmartwieniaml | niepokojams dotyezacymi spraw osobistych. Nis y bowiem doted nie napotkal osoby, ltére} mogby povwiereyé ‘wlasne problemy. Z pojawieniem sie w jego Zyeit ofea wigeat iadsiejg, 20 sytuacja ta wreszei ulegale zmianie. Dintego tet wy silk! ojea zmierzajgce do uatrakey nienia spotkah jeszcze bardzie} pogarszaly sytuacje. Obecnos¢ osbb obeyeh czy tet udzial w im= Dresach rorrywkomyeh uniemotliwialy bowiesn intyming nozmo- ‘we, Tak wige chlopak ody, 2e prayezyng wyrazania rlfel fre desnia wobee ojea byla chet sprowokowania go do tego, aby 2- Interesowal sie preblemami syns, Jednalee wisdomose, ja prse- lkazal ayn opierajge sie na nieokredlonym verelt niedosyt § ni 4y, byla bardzo odlegla of intone}, z ktérych niczbyt debree 2da- | ‘wal soble sprawe, Dokonana przez ojea intorpretacja jogo intene}) jak sig to poénie) okazalo, byle zupelnie nictrafna. Praypuszezal bbowiem, te syn nie 2ycey sobio, aby ich zwigzek miat cherakter Stosunkbw ojiensicko, lee pragnie zachowat flko kontakty towarzyskie "Tak wiee fakt, te syn slabo zdawal soble sprawe 2 tego, 0 ezym. chlal rozmawia’ 2 ofeem, doprowadsil do Powstania nieporoai- ‘mies, do braku satysfokesi kontakt, Wasto awrécié uwage na jeszcze jeden problem. Ot6z potoczne obserwacje wskazuja, iz u nadawey pojaveia sig czasom wigce} nit jedna inteneja, Takie wspélwrystepujace cele komunikowania sig | 18 smoga bye xgndne. Dilele ag tak, @8Y 1 prayed elowiek po- ode our, ay wyraslespmpolie wobee partners sre Seo Ted, jek windom, el, jie asmieza clo em Pega roemovie, maga bye take waajemnie sPreeeze. ek tera a) eptunei mots byt dngenie do pods roumo- Peeping ont za etvakeyjoa, @zarezem tendenc}e 20 WYO 2 ony, gay ta etna conn wabuden slay Tek, W t2- far Be Soach, oder Joe wv praypadin stab} Swladomote Mon wae an mote natapi formutowanie nijeaye Ble wary goh windomos! Tub tek mate prespanie aPrecenych Seno a vvohcrenie roewaiah dotycrqeychinten}i komumiowania we ease Joneee jen ryan wywolujaey zaklecens, Be ems re jet Se euowihe w spa zamterzony wiry we Pree Sie mezine gee inienje IU tet ualuje wprowadai¢perine Sr eege inten, Mbryeh. w resceywistlel ee posing SeeE AUT ws aystotece’ dieweryma Poimuje roamowe 2 = ao tsa wabuieie savdroitu sojego copa, Ror ee ee Peas takich warumikach niektoray badacee okreo}a Jno tm, Pootdakoraniace ‘wrapomose? wyboru treet, ktére Dia reallzacjiintene}i nadawea dokonuje wybs raja aostat preekazane odbiorey, t}. formuluje wiadomosel. Wy Teen moze byé mnie} lub bardaio) trafny. Tnacze} movie, ots rene sformulowena wisdomose moze lepie} Tub gorze} stuiyt teeneji aw wwvigaku % ktOra powstala. Na trainosé tego wybor nn mplyw preede wapystim to, na ile nadawen jest w stanie ‘Rieletnte srymmngania sytuacy. A wige waine Jest nie fIko, oxy +0 peoudokoraailget areas) mia w ech pracaeh C, Mares, SED, 5, See. Gala eho gece, Ue a eee kalegeriana wane) sey wy Rome Se beer Feng, 69 eradilratun detest dane atop tea sani “elie Rendeamse Ch 1 auywot bedelemy teri «winder *Suiasawtne toe, 2 Bs Chapin Coed. Er i inadawea bierse pod uwage wlan zamiary, al tet ey przewiduel cekivana eboney warunki,W okich preg ermowe ‘to pray ilusirajgey zakeni, jakle pojewity sie 7 wy, ia tego, 2 nadawea tworage wiadonose nie uta alate rote ‘widsie stake swojogo parteca® Pgcoletnin drieweryska praghle skonié matke, aby pofwigita Jel wie) ezasu. Mow matee, te nlenawidat cio, kibre sajna fig nig codeenne, Mata unaje, fe cna chee odkariyé ne ot ‘Postepowanie ciotki, i kare! deiecko za to. ] \W praytoczonym prayktadaie wiadomasé wyrazona przez dziew= cxynike zostala nietrafnie dobrana do popraedzajqcyeh Ja intone. Matka zinterpretowaia odebrana windomosé w spasdb nero os0b nlengodiny 2 intencfami driecka, Tak wige ‘ietreinie dobrana wisdemosé ‘uniemozliwita dziewerynce osiagnigcie zamlerzonego cel KoDowANIE of Siam cee oye SN Sop ce srg gar Eee ata sera See ~Sebant SANSG Snan vr 4a ne okreflone sygnaly. Porozumiewante sig Iudzi za pomoca 2a | ‘chowath jest mofliwe daleki temu, {2 okreslonym zachowaniom ‘yews ke meatier peeps pace} we pinrtaty doe thie fem wort Ke pola rbesetrenis Keach ng Ince wien la aR | i ‘v'kominteeed! pelted op 20 | CL exlowicka preypisane jest okreélone maczenie, Najproscie} zilu- Slowae 9 sachowaniami werbolnymi —pewnym zespolom ewigk6w, slowom, praypisane sq w danym Jezyk okrelone {folel, Podobnie Jest 1 zachowaniami niewerbalnymi, np. macha~ She reka moze canaczaé preyjame pozdrowlenie, kiwanie glowa Jnobe wycazae 2gode, a krgeenie glowa — brak ngody. Takie prey ‘isanie ‘znacrel poszexegélnym 2achowaniom Jest wypracowane Pipreekacywane spotecrnie, Jest wige wepélne dla okreslonych tblorewoeei Iudzkich — rodziny, grupy spoleczne}, grupy narodo- “fosciowe}. W rétnych grupach tym samym lub podobnym zacho- Woniom mogg 20sta® praypisane odmienne znaezenia, Prrykadem hode bye ta uleztaltowanie sig ogremne} liezby JexykOw w geu~ pach 0 réine| narodowodel cay tee inne rnaczenie gestow wy- Dprecowane w kulturach Wschodu 1 Zachodu. Uczestnicaqe w 29 iu wlasne} grupy spoleezne}, ludale ueza sig znaczenia praypisy- Sranego w te} eruple pomezoglaym zachowaniom. Na przylted Gaserivajge werbalne 2achowania rodzieow dziecko poznaje ma~ tzenie rdanyeh déwiekow Ina te} podstawle uezy sig mowy. Ob- Serwuje ono te, jakie zachowania Wywane sq przez dorosiyeh dla ‘wyraienia noel, aympatis, redodel czy lek — poznaje wige sy8 ply niewerbalne. “Zbiér rachowat i preyporzadkowanych Im znacaeh nazywany Jost kodem. Najereéeie) usywanym Kodem w Komunikowani sig Iudai jest Jenye ‘Praclozenie wiadomoéei na sygnaly, ezyli kodowanie, polega ne oborze kod, jakim ma zostaé wryrazona tresé wiadomoéet. Na jinuje decyzje, ety wladomalé ma byt prackazana Wwerbataie, cay teé 2a pomocs gest6w lub tomu glovu, Nastepnie wybieea sygnaly, Jake maja bye nosnaml te} tri, Motliwoet ‘wyboru w tym takresie éeisle wyensceone eq przez to jakie Kody Za adawea i jakimi najlatwie] mu postugiwaé sig. Nic mole} ‘woine jest {82 uvzglédnienie innych jesicze”caymnlbw, takich Jak: trese wisdomosel exy modllwosel rozméwey.* ‘Dia zilustrowania fych ajawiske potarymy sig preylladem ror _mowy pewnego chlopaka 2 psychologiem zajmujaeym sig prowa~ shan nok way ora cE SRM fin et rae fay dzeniem psyche { Deyehoterepi. We watepne) rormowie = peychologem) chlopak en ustlowal epowiedsie mu o swyech probleme oe, Datych, potaguee sie weaiowakim targanom, Okara te y, te team nie moglt dois do poronumienl: Baten dlaczege tak sig stalo, 7 “prudnost w uryskenle Porezumienia wynikala 2 tgo, 2 chlo ak hie wml dososowaé Koda do motivate! svegs soesing ‘4 takte do treéi wiadomosci. : Po pierwsue, Zargon_uemiowsklposiad ’ jowskl posiada_pewna spocyticen seche, Minnowicie, Jest on adem stasowanym wylacote wiced tlodziety. Niezwyile szybto sachodsq w nim mmuany weasen Poszezegslnych okredle, Nieustannie polewala ale tot cursinn howe awroty 1 wyradenia. Tak wige osobe dora le Kener | 1 obrebie tego samego mawet kodu praypisanyeh jest kilka ans Chen Jeteli madawea nie udzieli dodatkowyeh wskaziwek, o Ki6- ste gaczeh anu. chodsi, odbiorea moze wybrat inna {eS nie Te, kidr praghie proskazaé-nadawea. W konsekwene)t nastepule SBicksststeente w edblorze wiadomosei "Penyldadem move byt tw nastepujaca sytuacje, Dwie kolezabt iagce po prvvciwnych stronach ulicy nagle dostrzoga}a sig. Jezeli edna nich wykonuje gest relea { nie towarzysea temu tadne [Sne sachowania wskarujgoe ma je) intencje, druga moze mieé {uinosel w odgadnigeiu, czy gest ten to jedynle pozdrowienie, hy ter racheta do odbycia lrtkie} rozmowy. ‘4en sig ne co dei ze rodowlsciem, w ktSrym uiywany jest Zara | S¥GNALY I YO NADAWANIE gon uznlowsts, snote mee powsine trudnas! ve wastes PaszezegéInych sygnakiw. — Pe tbe tee jetee inna, speytcena ccha fargo we iowskiego. Zawiera on pew, dose sresctgograniessee he | zwrotbw oxnaczagcych powne podotavewe dufwisdescna | prestyte okie moga adaayt sg mlademu eslowiskow! Gree ‘nie aargonem umeaiwia wige bao lapldarne wyrsvens nes yeh troll, powsrechnie praet miodaey prectywanyeh | ene deimie reskasywanych. Kod ten nie dafe jofak. ulin eekazania treéciindywidualnyeh, aotanych, woneeaier sblelnego sdenicowanin maerah, co niewatpwe Keniesas Tat Praypadicu intymne} ronmowy dotyenace) oosbutyeh, Pookie, tow I trundle Na praghd morose 1 cote petetyee ‘mors byé okredlane za pomoca Kilka vwrotw typur “iple at oun, wezutem sig lyso” itp. yew vy ormomie peychologa I srukajgcego pomocy chtopaka wy- stpiy wee a vn eat yw akiocan, Po Pers 2 nadawen dckonujae wybora oda ne wwigledall weehee nofctedblorey w postugiwaniu ag tym oder, Pe drug, nadases ce nletralie dobral od do tre, jie samraat praskanne or réwey. W reullace rozmbiveom trudee Uylo: wavelet serene, ‘iene ¢ rontowa dole alugo nie salyfakelonowata ch, Zakléenie w komuniae} pola le mote Takze Wiedy, gy ‘madawen posudy sie eygnalem wieloznacenym, takin, Libre 2 Zwrdémy na watepie uwage na to, eo w porosumiewanin sig | tudat traktowane Jost jako sygnal. I tak sygnalem mote byé nie tylko clredlona wypowieds extowieks, leex tale zachowswanie | praee nie miléaenia, Sygnatem sq nie tylko slowa, lee takze ton flovu,fakt, oxy slowa wypowiadane sq seeptem lub lrzykem itp. | Sota bron syle jt eee cn sh ‘eee Teutapony panto sca newer | "pela step ata em 4 yan ge ow reo? 1 = pane sn [= Bae eccyw or, fi — wyglad zewnetrany — ubranie, makijaz, [iT Sie tcl ne ' ‘Sieh yous suey Se syeten ote Oot aide mouse clon, etuglaoatye) ate =a ema al, sy te fn menor Bnet eee wigan ew Suet cy tam yo aga pee corti. oe data Shh“ titi 9 Ruesea iW Rees Sih ee a tere ‘Ejmanie rane lodraehydehylente ioe dd chy Prine | SEBRING Gurctstrens opine min, Rurczewels GV, Dat aj |“ mujgey aie tym problemem to taw. prokserika. | | 2 ‘ym, Wypowiadanlu teh sldw mote jednakte towareysnyt np] driente rak exy suezerwieniene twarsy. Te ostatnie sygoaiy mel 11 sie wige pejawic nlezalenie od intencii nadawey. Tony slog WY, wirbd sygnalow moina wyrdtnié diva glowne rodvaje 4 — fyenaly przekazywane celowo proes ich nedawee, adresowand do ckreslonegs edbiorey, — dostraeioie preezeabioteg eygnaly, ktére nadawea preekazn speech niesamiersany. 1 Noajezsiie) jest tak, e w tok rozmowy exlowiek preckanuje) cbydiva rodzaje sygnal6w. ogy one wyracsé, po pierwsve, ago. ne tFédel, Jest tak mp, gdy Ktob mow swe) wésieotet 1 sow Hoézeénie timo woltzaciska pis, Po drugie, ede wapélwyates| ,pulseych sygnatéw mote uzupelniaé sig. Sytuacja take ta tle] cs sly deieveryna otiviadeza ehlopakowi, 2 chee Jus wracat do | domu 1 oduchowo zerka na zegurek. ‘Zachowanienlewerbalne | dziewezyny ponwala domyéiat sig chlopakow, 22 powodem. Je} decysil mote byt koniceznost prasoraeganinsiredlone] pory po>| stow d domo, Wr pe tas el wepstugsigplaees | syenaléw mote byt wzajemnie sprascona, Duele nig ck, bicdy 2p. kos 0 wlasnym niepokoju wywolanym choroby bliskle]osoby epowiada spokossym i pogodnym glosem. Ton glosu sugeruse we: 4, 2e madawea whrew tem, tnbw, jest w dobrym nastoje Waajemng sprzecanoié trict sygoalow, powodujecy mallcore | komunikeyi, lustruje zachowenie 20-letne) Kebicy, kidra ago: sila sig do Paychologa, gay odeauwala rnactne truaoset w fons | laktach 2 Iudimi, poesuele csamotnienia | aoleci: Podezas zajee | srupy terapeutyezne) kobiota ta poceatkowo. uaikals mowlenia 6 s0ble, prayiela role milesqee} obwerwatorki Po ilk apotia iach, w trakele pewnyeh zajeé,nagle spontanicanie zacege ep ‘windaé o wlasnych trudnodeach, Ceynila to otwarce 17 oqo | zhym eaangatowaniem, Po pewnym sie proerwala Jednale opo- Wisdanie méwig, 28 He sig exuje wjewnlajae take nafle | wobec Wielu ea6b najbardeie) sobiete problemy. Stwiendait te, 2 bars zo zaledy Je}, aby poznat mysit# uenusia esd, ke sluchaly _ignocere wrertaia ty cern, ashoa TSMR GLay an inees Garey Scar ‘mindw. Nie bedaiemy zatem rozwijae togo wale, ™ Ey | eruny epowiadania, Po wyshuchania plerwsych slow wypowiedst ‘seg t ueesinikoergrupy kobits stwierdal, 22 sll Jest ‘ne Podonsia do eine 1 tworzyn fe. Nastgpnie sala wofar= (Ur"sknie edwrdcona tylem do tezesnikbw grapy. Celnkowie Peele soon o sahowanm Ri wil oy aus poprasdnio wyresooymn ayeseiem kobiety main W— Hise mya rusia 2wigzane = Je) opowladanier, cry ted po- Mrinal racer} ie Fle fog, koro ewyym zachowaniem kobleta Trunatizowala bra zainteresowania (ta, co Je) preckazywano. Se preytacronyin fu praykiadie prota wypowledsiana praez oblely wyredala wige tek sprascane 1 demonstrowanym poeez fin zachowaniem nlewerbelnym, Warlo dodaé, 12 w takeie n apne] ses) syehoterapeutyerne) grupa roswabala prayeeyny 2o- “Shani ty. W cae roy on ema a ina, wpravrdle pragnelauslyese pint uezestikw erty be jeinocreinie cheita preeidinae pojwienu sig tych op Sh Balas bowium edretcnie 1 Brgy. Tale wie fed = Drey- Sy peahazywonin sygonlow 0 spraseane] trict moze bye, oma- Solana jue poprvedni, dofwiadceanieprast nadawey dwi Spree yeh tenet” ODBIERANHE SYGNALOW Syonatpreckarany prot nadawog mst by w spas aktysny olebrany ‘proce rormbwee, Odbleranie eygnaliw 10 ne tylko Siore ch wvenie cay slysrenie. To, hie -naly tostana ede- Brome, anacen} mitre zaledse Jest od Koncentacji na nich ‘wag odbiorey. “Feil uwadnle prayireeé aig zachowaniu odborey, pojawia si nastepujqca obserwatj Odbiora funlejonuje mle {ko ma 23- edule aby lustre, w torym edzwireedla slg otcaajqc. go rrecaysisias, Zachowanle odblorey wakazuje, Ze praede Woryst- Kim posal om pownych aygnalow. tak Kobicta prackonana, fe Waite nie sda mie} Ayczli, Bedale poszalduala. sygnal6w 1 Gay preekazrwane = peace pagawee eygnaly warble | nowerte want gprantipe edblren een sygusiow tant wadiayen, Kase TURP Ellie itor g iteneach hedawey. ct eterna syemiy newertolne pe) lla pre wee ha 2% potwierdzajgeych to. Diatego swréci ona zapewne uwage przede | ‘wazystkim na to, 4 szaf na je} widok zrobi niezadowolona ming, | fe driecko pray obiedale grymasi, a mat jak awykle cayte gansta, ‘Ta sama kobieta pracaywajae radosny astro) bedrie spodzicwata | sig od Iudzi sygnalow ayealiwose:. Dostraede wtedy, it svet popart przedstawiony przez nig kontrowersyjny wnlosek, Ze dziecko bee ‘upomnies pospreatalo zabawkl, a maz zrobit zakupy. ‘Tak wige moina powiodzieé, 2 qdbiorea dokonuje seleke)\ ayg- alow — koncentruje usage na pewnych, wybranych. Uwage odblorey skierowana jest nie tylko na potracbne mu sygnaly, lee takte ma fo, co nowe, nieznone, intensywniejaze od innych xy tet — bardzie} nicoceekiwane, Ogéinie mowige, gelektywnodt uuwagi odbiorey prowadzi do. dbleranin okredlonyeh syinatow | Podraucania inayeh, Odebrane, exyli dostrzezone, sygnaly stanowia podstawe do od- ‘qyorzenia wladomosel, oka praekszal nadawea, Zrozumiente wis est daighd ezynpoéel odkodowania,{). préeklan qents edebranych eygnalow fha treiel, jakie"z sob nicsly. Aby (iainle cdtworey® wiadomodé, odbiorca musi posluiyé si€-tym Emym koder, jaklogo uzy! nadawea. Waine fest tet, aby rozu- SEED zhiaceenie poseczegdlaych sygnaiow podobnie jake padavea. Nuepevestraeganle tyeh asad prowadsi do znilsztaleenia Tub {irecs uniemodliwia odtworzenie wiadomotci. Drieje sig tak szoz0- Teinie czesto w praypadi, gay rozméwey maj odmienne zycio- Be doswiedezenta, preebywaja w réanych érodowiskseh, Sygnaly, na kre sklerowana Jest uwaga odbiorey, mogy byé | pwrERERETACIA pracz nlego adwzornwane_w.xé2ny. spaabb. Moga mianovieie 20- | ioé zarejestrowane w takie] formic, w jak} preekazal je ne~ | ‘dawes, lub tet moga zostat znleksztaleane, Znigkestaleenie odbio- ru to jakby widzenie i slyszenie nie tego, co sle zdarzylo, lecz tego, co odbiorea sam na ten temat wyobrasit soble.! Znicksctal~ cenia odbiors sygnaléw wystepuja suzzegSinie wtedy, gy odbior~ cca preeiywa sitne emocje. Oto riloda dzieweayna wraca wieczo- rem do domu. Jest niespekoina, poniewad jul kilkakrotnie w t ee} sytuacji zaezepiali jq mezezyini. Tdge ulleg uwainie sleds, ‘xy KtoS sie do nie} nie zbliza, W pewne} chwili dostracga mei cezyane, ktéry szybko podata w je} Iierunku. Je} obowy war stajq. Gdy imeéczyzna ablizywery sig zapyta: yW ktdrq strong trzeba 186 do preystaniu", to deiewcryna, ktéra ze strachu ju 2a czynala uciekaé, mode uslyseeé: ,.W ktdta strong idriesr.". Ina- ere} mowige, deieweryna mote w slowach nieznajomego rozpo- nae to, ezego sie obewiala W praypadku znicksrtalees w odbiorze eygnaléw celowiek pr2y- stepujgey do odtscorzenia wiademoici od poczatu dysponuje wige neretelnym| dang, kde utrudniain ms uayskanie poroet- cide Seae), vue fowinke aks una Seat 2a pana share ovonsje tn fn praca 3. Reykewskiogo it). = Po SPWE Cees! ee er ett a ata a Se ace | Por ange aoe ae Se a pet maa tone pee ler pot meron tide notes ene ee scr ieee it Fh a a al pa ora oop Ln om Wee | ag be eae. Ml a 2 cen nee | sapere te at ee ae pee Sa er ee retains setae | PSpassb realizacji inteneji oraz tworzenie interpretac}i oparte [eect eel es Sgr da elas pee ee a eae ee oy Se en aati | caytaé intencje nadawcy. Powiedzmy, ze mloda dziewezyna za- re cr ape aie aoe | | a | j ka sklopu, chege okazaé je) awa eympatie i éycaliwobt, zaceyn ‘obwié do nie} po imieniu, Zgodnie 2 doswiadcceniem kicrownlce i uzywanie formy pant”, ,pan” elusy do podkreilenia dystans ‘wobec rozméwey. Natomiast poskugivranie sie 2wrotem ty" sta nowi wyraz dazenia do nawigzania bliskich kontaktow 2 roréwd ea, Dotwiadezenin lode} spraedawerymi sq jecinak inne. Sada, ‘ona, #0 forma ,pani” wyraza szacunele wobec drugie} osoby, nad” tomiast zwrotu sty” uaywa sig wobec innych w eelu zamanifers téryeh istnleje nicbezpleczehistwo dzielanie ezynnikéw zaklé- Sei srpbusiawanie Intenes, dla ktérych pode}mule sig rozmowe, Piemmowanie decysh jako wadotoset ma motae proca~ ‘mane rorméwey, 1 tysée ayumi, ra pomocy itérych wiadomodé ma zatat Jutslnb, ore ch pavkazywanie Sabieraniesyanale, Sevan ‘wn ny Dingo fer minnie es a sumbe, ‘mote ona uznaé za. praejaw lekeewavenie Warto podkrestic, 2° w trakele dokonywania interpretacjt mot-f— live eet polewieie sg sjansl'analoieangeh de ooscaseat ‘inikastakania spp, mano“ odreueens Lena | cenia edtwarzone} juz wiadomosei, Odrzucenie wiadomosci na) stapi moze wtedy, gdy na podstawie dedatkowyeh aaloceh ed | Bora tznje So } ‘Uhlopak slyszqe od dziewexyny ‘ktore) pomagel w odrabianiu’, mmatatykt —~ de nle poral wythamacye jh je wei | ‘adi at wat & Gaeceya et my eo hp Py | fee takigo alozeninponwsia mu aachowt tobne sateen 8 lane} mien prekany wana wiedty 2 mace ne ‘ym slowy, umanie sda windomoss as Kewsane ween crescent rindomes Zaire won: praviows tran) | eta vane} IE natant takin, gly ofathowe sxlcena wekeeuly ‘na wrogi czy rywalizaeyjny stosunek nadawey. 1 Praeprowadzona przez nas analiza zjawick wystepujaeych w frakeie komunikowania sig ludzi wakazuje, jak rlotone procesy zachodea w toku preekexywania 1 odbierania pojedyneze} win. ddomoéei.t W kolejnych etapach moga pojawié sig ceynnilt rl6- cajqce Komunikacte, Przypomnimy jeszcze raz owe sytuacfe, w | 19 lye peta my po at oe ssh St emt rp ma Be eerie Rpanlae Shi Lee ae By lomosei za niewiarygodne lub niewedne | Inferpestowane windomodei dla odtworzenia intencji roxmbw= ‘nasze| analizy wynika, i eaymniki powodujgce zaktéconia wy poreruslewenty se wynikalt oases he lo ein 2 wlascivods cloiek petigeego sole nadamrey ery of storey." Owe wlasiwodeclowieka st wealedni stele | wyzna- Zane piver Jogo cavbowsbt Distego dla zrosumienia prayeryn fowstavanid sakl6ceh w Koiinlkowenit sig niesbedne Jeet rom rien ok fron eotowas iin Dein 0» nstpnym rorisale.pofwiconyim ena. lownie tyeh wal Siwote!calwika, Kte maja wp na praskazywane odbi fone wiadomodst gii.n ctmaes fee oars coma mete {Fibs Caowiee, tty rleaie-praekanuye tong "wine preionsria ©, See Sadhowotel nndnwey fdblerey w powstarnta zakcoh w ko- sec aise ge Pa aces Sao EES Ba P'Pany (90D, T/A Harris (979), | system wreprx 1 3860 onGaNrzsca, | Na system wied2y czlowicka sklada sie ogromna liciba infor | macii nagromadzonych przez niego w ciggu calego 2cia 54 one | Tapamigtane | utewelone. Tworza ogromny rbiér prackonab, jake | Glowiek me na temat wlasne) osoby, innych Tudet exy iat Rordaiat 2 OSOROWOSC A NADAWANIE I ODBIERANIE WIADOMOSCI czym jest oscbowost, Praedstawimy tylko jeden z nich, skoncen. trujemy sig mianowicie ne t2w. peznawerych teoriach osobowot- ci, W teorisch tych za przyezyne stalose | powlarzalnoici zacho- { Wat exlowieka uznaje sig posiadanie prac niego wiedzy 0 swie- I * cie. Indywiduaine wlaseiwosei zachowal wyjaénie za8 mona prez ‘wskazanie na tresé te) wiedey ispos6b fe) organizacji. Wybbr tego wiaénie podejécia podyktowany jest wagledami dwojaklego ro- dzaju. Po pierwsze, traktowanle systemu wiedsy exlowiels jako ‘czynnika wyznaezajqcego wlasciwaiel zachowaf jest pogladem co- rez szerze} umawanym w peychologil, Po drugie, zhaczenie: wie~ dy dla porosumiewania sig ludzi padkretiajy licen! badacze raj- ujgey sig problematyk komunikach.) | W tym roadzisle nie bedziemy podejmowaly préby dokenania ‘pelnego opisi take rozumiane} csobowosel. Nie preedstawrimy tale \w sposob wyezerpujacy aadne) 2 wielu istlejgeych poanaweaych koncepeit osobowofes. Ograniczymy sig do oméwienia pewnyeh ‘wybranych probleméw x togo sakes, kre wyiaja sig nam wat he dla spraw ludzkie} kominilac}i? ER a Sk a a geet | Se ee ee i sree ae ier ome Saari hy Toe, SES eerie teemionceeee atiors c Rieter aur et A See PES aS Laing (073); J. Latner (1973); F. 8. Perls (1960); T! A. Haris (1973); Ber~ 0 LW pychologil istnieje wiele réanyeh pogladéw na temat tego, | 8 1W fle. Prackonania te dotyeza wige rémyeh obiektow rzecey= ‘wistofc? W aystemie wiedzy ® sq reprezentowane wsuelkie obiek 49, jakiml ezlowiek zetknal sig w bezposrednim kontakete lub potrednio, np. poprzez opowiedania innyeh luda, tlm, literature, felewizie itp. Dia rorwabat nad komunikowaniem sig na s2c20- élng uwage zaslugujg tz. obiety spolecane. “Zalicza sie do swlaana osobe, Todzic6w, daiecl, wapélmatzonkéw, pray)e |, ludal w ogéle, instytucje, zwigeli migdzy Tudéms, xjewiska ‘poleczne itp. Dlatego rozwatania ograniexymy do reprezento- wanyeh w systemic wiedsy spoleomych obiektow i je bedziemy rive na myall, gdy uiyjemy terminu ,wiedza o Swiecie” Informacje na lemat obiektév eq w systomie wiedzy uporzed- kowane w okreélony sposbb, Mlinowicie obickty ,umieszezane” na pewnych wymiarach, Grafieznie motna prasdstawié wymiar ‘w formic odeinka, ktéroge diva kofice stanowi slerajne, przselve re postacie pevne} wlasciwoici. Na cale} jogo dlugosel 2af rox ‘mleszezone 6g roéne stopnie nasilenia te} cechy. I tak cechy, jakie ealowiek preypisuje wlasne} matce, me2owi, deiecku, prayjeclo- Jom itp., sq okreslane na wymiarach np. prayjcielski — wrogi, sktywny — bierny, pomocny — szkodllwy, Kochajacy — nleko- Shajgey Hd, Okreslonie wiageiwole! obiekt polega na tmleeze2e— ‘iu go w okreslonym micjseu wymiaru, t). w tskim, ktre sym- boliguje etopies necilenia wiaéelwoée, jakie ealowiek praypinuje oblektowi. Rycing poniisza stanowi ilustracje wymiaru ylobry — Say", 1 Waterers pode in. oeay ei dokonainy rstile: ane lp aseanrrad fle ‘Komltkewanin 34 miqdey Heda, na T'feemin, pobsent™ wtywany. fet tw bardso seerovim saaczenlu, Obe)- igo pede sek lw ole acl py Te Tite, cow ninieiec] pracy eacrwamy yaystemem wieday", w pracach agofetach “st skreahce Ska este Gotaeweny” 9. Kee . a too a Sy sh a {rodzinne. Wiadomosel naplywajqce do czlowieka moga byt taleee spraccmne 2 informacjami, jakie dotychczas rebral. Dla dobrego teria zaslakujqce moze byé pominlecle go. pray rozdziale na- {grdd. Podobnie sprescane 2 utrwalongmn praex zomg informacjamnt T || mote byé odwiadezenie meta, #e pojdzie na spacer z dzieteni, jeéli | tylde wolny oxae sped poza domem, Spots, jit elowie oablor wiadomoblspraecane x utewe- tony ‘ptm withy infornaclant, ley fark: [et ttc, ok dato prom wy, ce, Jilch whorls posse enowiek w swoim oloeent: Pre Umiesccony na tym rysunk symbol," oaacza mate, sym. Sawin Dewne reguly fkcjonowania system Wide) bol ,,.P" — przyjaciela. Rysunek ilustruje wige sytuacie, gdy czto~ ‘wick ma wymiarze , dobry — 2ly” lokalizowal informacje © mates Diizsee) keraiica ,dobry”. Inmymi slowy, dobroé matki byla ce. nana wy2e) nit dobroe prayjeciela, Motna wige prayja6, i wiedza © éwiecie uporegdkowana jest wojako. Po pierwaze, w postacl praekona dotyezqeych roznyeh obiektéw reeezywistodei, Celowiok porzadicuje informacje wedlug tego, jakich obiekt6w dotyeza. Po drugie, wiedza o awiecle zor iganizowana jest w postact wielu wymiaréw, na ktérych umiess-| ‘zone sq informacje 0 obiektach, Sposéb nadawania { odbierania wiademoici pracx ezlowieka 22- ety nie tylko od tego, Jakie informacje wehodaa w sklad jeg systema wiedzy, Istotne jest take, jak Sw system daiala. 'W rozdziale poswigeonym analizie proces komunikacji 27 caliimy uwage, 2e ezlowiek ,poszulkuje” we wlasnym otoczenia ewnych wiadomote, a takde, i innych preesylanych mu wiae domoéci jakby nie dostraega ~ odrauea je lub zieksztalea. 2 ‘wisko to zaledy m, in. od tredei informacji utrwalonych w syste- ‘le wiedry. Dokladnio} r2eez barge, maczenie tu ma. 2godnose Pomigdzy naptywajgcyml wiadomodciam| a utewalonyml w ayste-| ‘mie wiedzy informacjami. T take aaplywajgce do ezlowicka, Wis | srapnxose wrenzx ‘Teese posiadane} proez ezlowieka wiedry. fwiesie stanowi pod- stawe powstawania oezekiwah o adarzeniach, jake maja. na staple w prayszloéei. Oczekiwania te 2q alesmiernie waine dla | prewidywania Konsekwenejt driatan wlasnych i innych cobb. Majg wige anaczenie dla planowanie wlasne} dzialalnofe, tsk aby, prowadzila do zamierzonego seutku, oraz dla roptmieta tego, co Auiee sig w otoczeniu, Dla prayladu, pasater autobusu pospiesa- ‘nego powinien znaé preepisy regulujqce zarady korayatania 2 tego rodzaju pojazdéw. I tak, aby unikngé placenia Kary, nalety eke- | sowaé billet dwukrotnie drodszy od biletow innyeh miejskich au fobuséw it “Ludzie posiadajg szeroki zakres wiedzy okretlajgee, jak moss ‘osiggaé réine cele, unikaé trudnode! itd. Cagsto na co dzieft moss 2 nie} nie zdawaé sobie sprawy, Natomlast bral take) wiedsy odezuwaja w sposch bardzo drastyemy, np. gdy znajdaja sg eam ww obeym miescie, w kraju, ktérego Jezyka ‘nie znaj. Mozliwosei trainego planowania wlasnych dzialah oraz pros widywania | romumienia tokw zdarzeh 24 podstavea poczucia ber demote moga bye zebdne z pasadanyml ese Migo Informacjc| peceistva, Ealwo wyobraai sole, jek"eapeteay t loeetny th potwlerdzaa Ju. Gay Gabry sexe cteymufe pechaate | ee se cBowite sry ne fo w sabe pean esha, ‘aiczyiela, jer to potwledzeniom jego prastwindezniasbie| HI Dosiagni 2 aoba jogo rchowant, cay tet, co powies soe fnko mary, adolngm ty pracowityn. Gay ‘ona dowinde oe ame, Ze key raz nile wre on hae potwirdc fo) ated crated mol ese + yeh union fone « me ako ew ekewater ae obi San tks Goa A ae Tee 2 : | ssa neue 2 | | aby zreallzowaé wiasne cele, exlowiek,ktry nie rozumie, eo di fxg daile sie wok! nego Podstawe do formulowatia ocaskivah atwarza jedynte waglea} nie sala {stabil wledaa, ti. taka, ktra porwala ujmowae swig Jaleo zany | nleemienny, radzaey si okreslonymretlam Jak, olwick amiana w systemle wleday lub nawet zapowied? medld ‘woicitakie} zmiany zayraia wige poceuclu beepccretstwa alo) Teka f wywotuje duze napigcie. Oto, dla praykladu, opi zachay Wwania czlowicka wychowanego,w niemledkle] rodsini, kiGreg] Wiedsa 0 sobiesamyra wlegle nagle) zmianie:,Wygladal na ex Wieka targanego jakims okrutnym niepokojem, mle mgt Uk ‘wewnetrate] wall ani usledsieé na mlejcu, dapdkt nie otwa serea reed praypedkowymi wopéipasaeramit wraca. = Polak Bézie potwierdzio sie to, co pode}rzewal na podstawle odkrytyel Desgodnoéei w metzykach: destem Polaklern! — Jest syn polskego navezyciela zamordowanego w Settowe, Odkry! wr bie polska krew, a matka wychowala go w pogsrdzie dla Pol ows" ‘W przytecconym tu praykladsie zlustrowane zostato napig 4 zagrozenie wywolane wiadomotcignieagodna 2 utrwalonyral systemie wiedey Intormacjam na tomat wlamego pochodaenia Dia obrony praed zagroteniem pocricia Berpscanhstia wick dqzy do tog, aby zachowae stably 1 nleanienny obra fata, Tendoncja ta wyanucea spossb reagowania na naplyw See wladsmosel_ oraz lierunis ich sktywnego poreukiwani W wisi ta tendenejq bowlem exowiele pasrukuje | wleri cdbjra te witdomotel, kre potwierdzaypasiadany Wied Tah Srupetniaj ja Ineze} mowige,eslowiek souk | praysmuje taka ‘wisdomotes, kldre ulatwiaja zachowanie stabilne} wiedzy Tub mig Zagraza J) tabnoiel, Nie beat natomiast poszukiwel wiado+ rossi mogaeych marusayé jogo prackonania, podwaéy® posiadan prarz nego informacje: Jebel takie naplyna, bydeic je afpraw Aopodobnie) deuce! lub tneksctalea. ‘Opisana przez nas prawidiowosé ma ocaywitcie charakier bar «azo ogtlay. W szcczywistosc fest bowiem cegto tak, 2 Ind prayjmuja jednakspraccene = ich wiedeqwladomote, a nawet + Cytowany opie pochods! = attyeuls J. Woitowicr pt

You might also like