Professional Documents
Culture Documents
Tavi 2
Tavi 2
mecnieruli kvleva
ra aris mecniereba
mecnieruli kvlevis kiTxvebi
kvlevis meTodebi
operaciuli gansazRvrebebi
gazomva
gazomvis skalebi
Tvisebrivi da raodenobrivi monacemebi
diskretuli (wyvetili) da uwyveti cvladebi
თავი II. მეცნიერული კვლევა 2
statistikuri meTodebi aTaswleulebis manZilze viTardeboda praqtikuli
problemebis gadasaWrelad. sityva „statistika“ laTinuri status-idan anu
sazogadoebrivi mdgomareobidan (State) momdinareobs; statistikis adreuli gamoyeneba
saxelmwifos Tu imperiis Sesaxeb codnis miRebas isaxavda miznad. romaeli
imperatorebi yovelTvis awarmoebdnen axali dapyrobili teritoriebis aRweras.
aRweriT miRebul informaciaze dayrdnobiT, romelic warmoadgenda mosaxleobisa
da maT mflobelobaSi arsebuli sakuTrebis statistikas, wesdeboda gadasaxadebi.
miuxedavad imisa, rom statistika am miznisTvis dResac gamoiyeneba, misi farglebi
gafarTovda da moicavs meTodebs, romlebic mowodebulia adamianebisa da
cxovelebis qcevis SeswavlisTvis.
ra aris mecniereba
mecniereba codnis SeZenis saSualebaa, romelic kiTxvis dasmas, am kiTxvaze
savaraudo pasuxis gacemas kvlevis hipoTezis formiT, hipoTezis empiriulad
SemowmebisTvis kvlevis sqemis Camoyalibebas, monacemebis Segrovebas, monacemTa
analizs da monacemTa analizze dayrdnobiT hipoTezis Sesaxeb daskvnis gamotanas
moicavs.
bunebrivi dakvirveba
bunebrivi dakvirveba (Naturalistic bunebrivi dakvirveba gulisxmobs bunebriv
observation): _ kvleva, romelic pirobebSi ganxorcielebul qcevebze, situaciaSi
gulisxmobs bunebriv pirobebSi Carevis gareSe, dakvirvebas. bunebrivi dakvirvebis
ganxorcielebul qcevebze
magaliTad SeiZleba movitanoT trinkosis (Trinkaus,
dakvirvebas.
1982, 1983, 1988, 1993) kvleva, romelic 10 wlis
manZilze sistematurad akvirdeboda mZRolebis qcevas erT gzajvaredinze. erT-erTi
misi aRmoCenaa, rom dakvirvebis periodSi Semcirda SuqniSnis wiTel Suqze
damorCileba. am dakvirvebisas eqsperimentatori praqtikulad ar ereoda procesSi;
mZRolebma arc ki icodnen, rom vinme akvirdeboda wiTeli Suqisadmi maT
damorCilebas. maT rom scodnodaT amis Sesaxeb, mosalodneli iqneboda maTi qcevis
Secvla.
saarqivo Canawerebi
saarqivo Canawerebi gulisxmobs kiTxvebze
saarqivo Canawerebi (Archival recodrs):
_ kvleva, romelSic gamoiyeneba
pasuxis gacemas arsebuli Canawerebis gamoyenebiT.
operaciuli gansazRvrebebi
gazomva
gazomva (Measurement): _ garkveuli wesebis mecnierul kiTxvaze pasuxis
mixedviT cvladebisTvis ricxviTi gasacemad saWiroa gazomva. gazomva
mniSvnelobebis miniWeba. aris garkveuli wesebis mixedviT
cvladebisTvis ricxviTi mniSvnelobebis miniWebis procesi. rogorc wesi, gazomvis
Sedegi miekuTvneba oTxidan erT-erT skalas. es skalebia: _ saxeldebis, rigis,
intervalebisa da Sefardebis skalebi.
gazomvis skalebi
saxeldebis skala
saxeldebis skala (Nominal measurement): _ saxeldebis skala aris gazomili
gazomili cvladis sxvadasxva kategoriebSi cvladis sxvadasxva kategoriebSi
gaerTianeba. gaerTianeba. magaliTad, iseTi cvladi
rogoricaa individis eTnikuri warmomavloba, saxeldebis skalaze izomeba; am
cvladis mixedviT aSS-Si mcxovrebi adamianebi SeiZleba gavaerTianoT kategoriebSi:
_ aborigeni, azieli amerikeli, afroamerikeli, TeTrkaniani an espanuri warmoSobis
amerikeli da Semdeg TiToeul kategorias mivaniWoT pirobiTi nomeri (aqedan
momdinareobs dasaxeleba saxeldebis, romelic niSnavs „saxelis darqmevas“),
თავი II. მეცნიერული კვლევა 6
magaliTad, 1 = aborigeni, 2 = azieli amerikeli, 3 = afroamerikeli, 4 = TeTrkaniani,
5 = espaneli warmoSobis amerikeli. erTsa da imave kategoriaSi gaerTianebul yovel
individs mieniWeba erTi da igive nomeri. cxadia, es nomeri ar aris ricxobrivi
mniSvnelobis matarebeli; igive warmatebiT kategoriebis aRsaniSnad cifrebis
nacvlad SesaZlebelia asoebis gamoyeneba. bihevioristuli mecnierebis mravali
warmomadgeneli saxeldebis skalas ar miiCnevs realur sazomad, radgan
kategoriebisTvis miniWebuli ricxvebi mxolod identifikaciis funqcias asruleben;
isini ar iZlevian raodenobriv informacias gazomili cvladis Sesaxeb.
rigis skala
rigis skala (Ordinal measurement): _ skalaze rodesac cvladis sidide
cvladis sidide dalagebulia mniSvnelobebis mniSvnelobebis mixedviT aris
mixedviT. dalagebuli skalaze, es niSnavs, rom
gamoyenebulia rigis skala. magaliTad, adamianebs SeiZleba vTxovoT
multiplikaciuri filmis seriebis dalageba skalaze ufro sasacilodan naklebad
sasacilomde. xSirad ricxviTi mniSvneloba 1 eniWeba stimuls an individs,
romelsac gasazomi maxasiaTebeli yvelaze didi odenobiT aqvs, mniSvneloba 2 _ im
stimuls an individs, romelsac aReniSneba mocemuli maxasiaTeblis Semdegi yvelaze
didi odenoba da a.S. magaliTad, Tu SfoTva rigis skalaze izomeba, individs,
romelic yvelaze met SfoTvas avlens, mieniWeba 1; individs, romelic avlens Semdeg
yvelaze met SfoTvas, eniWeba 2, Semdegs _ 3 da a.S. ase dalagdebian individebi ufro
mSfoTvaredan naklebad mSfoTvaremde.
rigis skala, faqtobrivad, ranJirebas axdens, sadac viRaca an raRaca, romelsac
mieniWa rangi 1, ufro metad xasiaTdeba mocemuli cvladiT, vidre is, visac mieniWa
rangi 2; Tumca, rigis skala ar iZleva imis gansazRvris saSualebas, Tu ramdenad
gansxvavebulia gazomili cvladi rangebs Soris. gazomili cvladis mixedviT
SeiZleba mciredi gansxvaveba iyos 1 da 2 rangebs Soris, magram es gansxvaveba
SeiZleba gacilebiT didi iyos 2 da 3 rangebs Soris. magaliTad, maraTonSi
monawile pirveli sami morbenalis dro SeiZleba iyos 3 sT da 19 wT, 3 sT da 20 wT
da 3 sT da 36 sT, Sesabamisad. finiSze am morbenalTa rangebi iqneba 1, 2 da 3;
Tumca, droSi gansxvaveba pirvel da meore morbenals Soris iqneba 1 wT maSin, roca
meore da mesame morbenals Soris gansxvaveba 16 wT-s Seadgens.
rigis skala ar aCvenebs gazomili cvladis sidides; is iZleva informacias
mxolod am cvladis mixedviT individebis Tu sagnebis Tanmimdevrobis (rigis)
Sesaxeb. ver vityviT, rom rangi 1 aucileblad ukavSirdeba gazomili cvladis met
odenobas; verc imas vityviT, rom umciresi rangis mqone individs an sagans yvelaze
naklebad axasiaTebs gazomili maxasiaTebeli. individma, romelsac moeTxoveboda
multiplikaciuri filmis seriebis dalageba ufro sasacilodan naklebad
sasacilomde, SeiZleba verc erTi maTgani ver aRiqvas sasacilod; amasTan, am
თავი II. მეცნიერული კვლევა 7
individis mier multiplikaciuri filmisTvis miniWebuli rangi 1 imave informaciis
matarebelia, romelic gaaCnia rangs 1, romelic mianiWa individma, romelmac yvela
seria Zalze sasacilod aRiqva. miuxedavad damaxasiaTebeli naklovanebebisa, rigis
skala pirveli nabijia ufro zusti sazomebis ganviTarebisken. magaliTad, autizmi
ganviTarebis darRvevaa, romelic gavlenas axdens bavSvis metyvelebis ganviTarebaze,
azrovnebis procesze da socialur da fizikur gamRizianeblebze reagirebis unarze.
naklebad aris nakvlevi, Tu rogor SeiZleba gansxvavdebodnen erTmaneTisgan
autizmis diagnozis mqone bavSvebi. am mimarTulebiT pirveli nabiji iyo bavSvis mier
ganxorcielebeuli autisturi qcevis xarisxis sazomi rigis skala, romelic
dihofma, heznekerma brosviCma, karpenterma da hofmanma (Dihoff, Hetznecker, Brosvic,
Carpenter & Hoffman, 1993) Seqmnes. am skalaze izomeba qcevis eqvsi komponenti: _
metyvelebis unari, garemoze reagirebis unari, socialur gamRizianeblebze
reagirebis unari, fizikur gamRizianeblebze reagirebis unari, masalebis
gamoyenebisadmi adaptaciis unari da kognituri funqcionireba. TiToeuli
komponentis farglebSi gamoiyo funqcionirebis xuTi done. es doneebi rigis
skalaze gansxvavdeba erTmaneTisgan da dalagebulia funqcionirebis umdablesi
donidan umaRles donemde. magaliTad, metyvelebis ganviTarebis komponentis
farglebSi es doneebia:
• araferi
• Jestebi
• komunikaciis survili
• komunikaciis survili da sityvebi
• sxva mimarTuli komunikacia
Jestebi miuTiTeben ufro metad ganviTarebul metyvelebaze, vidre metyvelebis
saerTod ganuviTarebloba, komunikaciis survili da sityvebi ki _ ufro metad
ganviTarebul metyvelebaze, vidre mxolod Jestebi, magram Cven ar viciT, ramdenad
didia gansxvaveba kategoriebs Soris; amitom es rigis skalaa.
intervalebis skala
Tanabari temperaturebi
°C °F
20 68
40 104
60 140
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1
debuleba ibeWdeba avtorebis _ j. rotonisa da i. u. kelis da gamomcemlis nebarTviT, „A
Scale for assessing belief in lunar effects: reliability and concurrent validity“, Psychological Reports, 1985, 57, 239-245,
© Psychological Reports, 1985.
თავი II. მეცნიერული კვლევა 11
analizis saWiroeba dgeba, Sefasebis skalebs mkvlevrebi xSirad intervalebis
skalebad ganixilaven.
Sefardebis skala
uwyveti cvladebi
suraTi N2.2. 7-qulian skalaze gacemuli pasuxis (aRniSnulia -iT) realuri zeda da
qveda zRvrebi.
1 2 3 4 5 6 7
arasodes Zalian
xSirad
2,5 3,5
realuri realuri
qveda zeda
zRvari zRvari
gavyoT 3-ze, Sedegad gveqneba 11 = 3,666 6 . aRniSvna (‾) bolo 6-ianis Tavze niSnavs, rom
3
6-ianebi usasrulod meordeba. mZimis Semdeg ramdeni TanrigiT unda warmoadginoT
miRebuli pasuxi?
erTi SeTanxmebaa, rom gamoTvlis saboloo mniSvneloba unda damrgvaldes mZimis
Semdeg or Tanrigamde realurad miRebuli mniSvnelobis Semdeg. warmodgenil
magaliTSi qulebi mocemulia erTeulebSi: cdis pirma unda airCios 3 an 4 da ara _
3,2 an 4,6. am wesis mixedviT, gamoTvlis saboloo Sedegi unda damrgvaldes arCeuli
pasuxis Semdeg or Tanrigamde anu 3,67-mde.
meore SeTanxmebiT, gamoTvlis saboloo Sedegi mrgvaldeba mZimis Semdeg erT
Tanrigamde realurad miRebuli qulis Semdeg. am midgomis mixedviT, mocemul
თავი II. მეცნიერული კვლევა 16
magaliTSi gamoTvlis saboloo Sedegi damrgvaldeba miRebuli qulis mZimis Semdeg
erT Tanrigamde anu iqneba 3,7. qvemoT ganxilulia orive midgomis sailustracio
magaliTi.
Sejameba
kiTxvebi