ΕΙΔΗ ΠΛΟΙΩΝ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕ΢ ΓΑ΢ΣΡΑ΢

Πποζδοκώμενα Αποηελέζμαηα

Όηαλ νινθιεξσζεί ε παξνπζίαζε ηεο ελφηεηαο, νη εθπαηδεπφκελνη ζα είλαη ζε ζέζε:

 λα γλσξίδνπλ ηνπο νξηζκνχο γηα ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο βαζηθέο δηαζηάζεηο ελφο πινίνπ,
 λα αλαγλσξίδνπλ θαη λα πεξηγξάθνπλ ηνπο βαζηθνχο ηχπνπο πινίσλ,
 λα γλσξίδνπλ θαη λα ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ζρεηηθή λαπηηθή νξνινγία,
 λα αλαγλσξίδνπλ θαη λα πεξηγξάθνπλ ηνπο δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο γάζηξαο πινίνπ θαη λα
αληηιακβάλνληαη ηε ρξήζε ηνπο ζηα ζχγρξνλα πινία, θαη
 λα αληηιακβάλνληαη θαη λα ρξεζηκνπνηνχλ ηηο πιεξνθνξίεο κνξθήο πνπ θσδηθνπνηνχληαη ζηνπο
ζπληειεζηέο κνξθήο ελφο πινίνπ.

 Βαζηθέο δηαζηάζεηο
 Γάζηξα πινίνπ
 Γεσκεηξία γάζηξαο πινίνπ
 ΢πληειεζηέο κνξθήο
 Σχπνη πινίσλ
 Δίδε θνξηίνπ
 Μεηαθνξηθή ηθαλφηεηα

΢ηελ πξψηε ππνελφηεηα παξνπζηάδνληαη φινη νη νξηζκνί πνπ αθνξνχλ ζηηο βαζηθέο γεσκεηξηθέο ηδηφηεηεο
ελφο πινίνπ αιιά θαη ζε ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο κεηαθνξηθήο ηθαλφηεηαο θαη
ρσξεηηθφηεηαο εκπνξηθψλ πινίσλ. Παξάιιεια, εηζάγεηαη ε ζρεηηθή νξνινγία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηε
λαππεγηθή θαη λαπηηιηαθή βηνκεραλία.

΢ηε δεχηεξε ππνελφηεηα πξαγκαηνπνηείηαη αλαιπηηθή παξνπζίαζε ησλ βαζηθψλ ηχπσλ πινίσλ φπνπ
παξαηίζεληαη ηα ζεκαληηθά ζηνηρεία θάζε ηχπνπ, ηφζν ζε φ,ηη αθνξά ηελ ζρεδίαζή ηνπ φζν θαη ηελ
ιεηηνπξγία ηνπ. Παξάιιεια, παξνπζηάδνληαη ηππηθέο ηηκέο γηα ηα βαζηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά (ζηνηρεία
δηαζηάζεσλ, κεηαθνξηθήο ηθαλφηεηαο θαη ππεξεζηαθήο ηαρχηεηαο) θαη εηθφλεο πνπ αλαπαξηζηνχλ ηππηθέο
δηαηάμεηο (general arrangements) γηα ηνπο παξνπζηαδφκελνπο ηχπνπο πινίσλ.

Η γεσκεηξία ελφο πινίνπ κπνξεί λα πεξηγξάθεη κε δηάθνξνπο ηξφπνπο θαη ζε δηαθνξεηηθά επίπεδα
ιεπηνκέξεηαο. Σν πην αδξφ επίπεδν πεξηγξαθήο αθνξά ζηηο θχξηεο δηαζηάζεηο θαη ηα βαζηθά
ραξαθηεξηζηηθά ελφο πινίνπ, ηα νπνία ζα παξνπζηάζνπκε ζηελ παξνχζα ππνελφηεηα.

1.1 ΒΑ΢ΙΚΔ΢ ΓΙΑ΢ΣΑ΢ΔΙ΢ Κ ΚΤΡΙΑ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙ΢ΣΙΚΑ

Οη βαζηθέο δηαζηάζεηο θαη ραξαθηεξηζηηθά ελφο πινίνπ αλαθέξνληαη ζε έλα κηθξφ (ζπλήζσο 5 έσο 20)
πιήζνο θπξίσλ δηαζηάζεσλ πνπ αθνξνχλ θπξίσο ζε κήθε, βάξε θαη φγθνπο ελδηαθέξνληνο γηα θάζε πινίν.
Σππηθά πεξηιακβαλφκελα κεγέζε είλαη ην νιηθφ κήθνο, ην κήθνο ηζάινπ, ην κέγηζην πιάηνο, ην εθηφπηζκα, ν
 ζπληειεζηήο γάζηξαο, ε ρσξεηηθφηεηα (tonnage) θ.α. Σν πιήζνο θαη είδνο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ
αλαθέξνληαη ζε θάζε πινίν ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηνλ ηχπν ηνπ πινίνπ. Γηα παξάδεηγκα, ζε έλα θνξηεγφ
πινίν ελδηαθεξφκαζηε πξσηίζησο γηα ηελ ρσξεηηθφηεηά ηνπ, πξάγκα πνπ δελ ηζρχεη γηα έλα ηζηηνθφξν
φπνπ ε επηθάλεηα ησλ ηζηίσλ ηνπ είλαη έλα απφ ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά. ΢ηε ζπλέρεηα, ζα
παξνπζηάζνπκε, ελ ζπληνκία, φιεο ηηο ζπλήζσο ρξεζηκνπνηνχκελεο βαζηθέο δηαζηάζεηο.

1.1.1 Κύπιερ διαζηάζειρ

 Ολικό μήκορ (Length Overall – LOA): Αλαθέξεηαη ζην κέγηζην κήθνο ηνπ πινίνπ θαη κεηξηέηαη απφ ην
αθξφηαην ζεκείν ηεο πιψξεο (κπξνζηηλφ κέξνο ηνπ πινίνπ) κέρξη θαη ην αθξφηαην ζεκείν ηεο πξχκλεο
(πίζσ κέξνο ηνπ πινίνπ).
 Μήκορ Ιζάλος (Waterline length – LWL): Αλαθέξεηαη ζην κέγηζην κήθνο ηεο ηνκήο ηεο γάζηξαο κε ηελ
επίπεδε επηθάλεηα ηνπ αδηαηάξαθηνπ λεξνχ. Πξνθαλψο ην ζπγθεθξηκέλν κήθνο δηαθέξεη αλάινγα κε
ηελ θφξησζε ηνπ πινίνπ, αιιά κηα ζπλήζεο κέηξεζε αθνξά ζηελ θφξησζε πνπ αληηζηνηρεί ζην
βχζηζκα ζρεδίαζεο.
 Μήκορ μεηαξύ καθέηυν (Length between perpendiculars – LBP ή LPP): Υξεζηκνπνηείηαη έσο έλα
ζηαζεξφ κήθνο αλαθνξάο, ηδηαίηεξα γηα πινία ζηα νπνία ην κήθνο ηζάινπ αιιάδεη ζεκαληηθά γηα
δηάθνξεο θνξηψζεηο. Πξφθεηηαη γηα ην κήθνο κεηαμχ 2 ζηαζεξψλ δηακήθσλ ζέζεσλ πνπ νλνκάδνληαη
πξπκλαία (aft perpendicular) θαη πξσξαία θάζεηνο (fore perpendicular). H πξσξαία θάζεηνο
ηνπνζεηείηαη ζπλήζσο επί ηνπ άμνλα ηνπ πεδαιίνπ, ελψ ε πξσξαία θάζεηνο νξίδεηαη ζηελ πιψξε ηνπ
πινίνπ, επί ηνπ ζεκείνπ ηνκήο ηνπ πξνθίι ηεο πιψξεο κε ην επίπεδν ηεο ηζάινπ ζρεδίαζεο.
 Μέγιζηο πλάηορ (Beam – B): Η κέγηζηε εγθάξζηα δηάζηαζε ηεο γάζηξαο ηνπ πινίνπ.
 Βύθιζμα (Draft – T): Η κέγηζηε θαηαθφξπθε δηάζηαζε ηνπ ηκήκαηνο ηνπ πινίνπ πνπ βξίζθεηαη θάησ
απφ ην λεξφ θαη, θαηά ζπλέπεηα, αληηζηνηρεί θαη ζην ειάρηζην ζαιάζζην βάζνο, ην νπνίν επηηξέπεη ηε
δηέιεπζε ηνπ πινίνπ ζηελ ηξέρνπζα θφξησζε.
 Δκηόπιζμα (Displacement – Γ): ΢πλήζσο αλαθεξφκαζηε ζην ζπλνιηθφ βάξνο ηνπ πινίνπ θαηά ηελ
θφξησζε πνπ νδεγεί ζην βχζηζκα (θαη ίζαιν) ζρεδίαζεο αιιά ην εθηφπηζκα σο κέγεζνο νξίδεηαη θαη
γηα θάζε άιιε ίζαιν.
 Όγκορ εκηοπίζμαηορ (Displaced volume – V): Ο ζπλνιηθφο φγθνο ηνπ πινίνπ πνπ βξίζθεηαη θάησ
απφ ηελ εμεηαδφκελε ίζαιν.
 Χυπηηικόηηηα (Tonnage): Η ρσξεηηθφηεηα ελφο πινίνπ κεηξηέηαη κε πνιινχο ηξφπνπο θαη γηα ηνλ
ππνινγηζκφ ηεο ρξεηαδφκαζηε θάπνηνπο επηπιένλ νξηζκνχο πνπ παξαηίζεληαη ζηε ζπλέρεηα.
 ΢ςνηελεζηέρ μοπθήρ: Οη ζπληειεζηέο κνξθήο, φπσο ν ζπληειεζηήο γάζηξαο (block coefficient) θαη ν
πξηζκαηηθφο ζπληειεζηήο (prismatic coefficient), θσδηθνπνηνχλ κνξθνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο
γάζηξαο ηνπ πινίνπ κε ρξήζε ησλ θπξίσλ δηαζηάζεσλ. Οη δχν απηνί ζπληειεζηέο καδί κε άιινπο
ζπληειεζηέο κνξθήο ζα νξηζζνχλ αλαιπηηθά ζηελ ζπλέρεηα ηεο ελφηεηαο.

Πξνθαλψο, νη πιεξνθνξίεο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηηο θχξηεο δηαζηάζεηο δελ δχλαηαη λα πεξηγξάςνπλ πιήξσο
ηελ γεσκεηξία ελφο πινίνπ, σζηφζν πξνζθέξνπλ κηα ζπκππθλσκέλε εηθφλα, ε νπνία επηηξέπεη ηελ εθηίκεζε
δηάθνξσλ ηερληθψλ θαη ιεηηνπξγηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ πινίνπ κε πνιχ πην άκεζν ηξφπν απφ κηα ιεπηνκεξή
γεσκεηξηθή πεξηγξαθή.

1.1.2 Υυπηηικόηηηα πλοίος

Έλα ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ελφο εκπνξηθνχ πινίνπ είλαη ε «πνζφηεηα» θνξηίνπ πνπ κπνξεί λα
κεηαθέξεη. Σα δπν ζεκειηψδε ραξαθηεξηζηηθά πνπ αθνξνχλ ζηελ εκπνξηθή εθκεηάιιεπζε ελφο πινίνπ είλαη:

 ν φγθνο (πφζνο δηαζέζηκνο ρψξνο ππάξρεη γηα ηε κεηαθνξά ηνπ θνξηίνπ), θαη
 ε κάδα ή ην βάξνο (πνην είλαη ην βάξνο ηνπ θνξηίνπ πνπ κπνξεί λα κεηαθεξζεί).
Γηα ηε κέηξεζε ηεο ρσξεηηθφηεηαο πνπ κπνξεί λα αθνξά ελαιιαθηηθά έλα απφ ηα δχν ζεκειηψδε κεγέζε (ε
επηινγή ηνπ κεγέζνπο εμαξηάηαη, ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο, απφ ηνλ ηχπν ηνπ εμεηαδφκελνπ πινίνπ)
ρξεζηκνπνηνχληαη νη αθφινπζνη νξηζκνί:

 Ολική συπηηικόηηηα (gross register tonnage): Δίλαη ν ζπλνιηθφο εζσηεξηθφο φγθνο φισλ ησλ κφληκα
ζθεπαζηψλ θαη θιεηζηψλ ρψξσλ ηνπ πινίνπ πνπ βξίζθνληαη είηε θάησ απφ ην αλψηαην θαηάζηξσκα
είηε πάλσ απφ απηφ, κεηξνχκελνο ζε θφξνπο. ΢ηελ νιηθή ρσξεηηθφηεηα πεξηιακβάλνληαη φινη νη
κνλίκσο θιεηζηνί ρψξνη πνπ δηαηίζεληαη γηα θνξηίν, εθφδηα πινίνπ θαη ελδηαίηεζε πιεξψκαηνο -
επηβαηψλ. Έηζη, πξνθχπηεη ε ζπλνιηθή ζε φγθν δηάζηαζε ηνπ πινίνπ, ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ
λενιφγεζε θάζε πινίνπ εμνχ θαη ε ελαιιαθηηθή νλνκαζία «ρσξεηηθφηεηα λενινγίνπ» (registered
tonnage). Η Οιηθή Υσξεηηθφηεηα αθνξά ζε κέηξεζε φγθνπ θαη κεηξηέηαη ζε θφξνπο (registered tons)
πνπ αληηζηνηρνχλ ζε 100 θπβηθά πφδηα έθαζηνο. Η κνλάδα κέηξεζεο φγθνπ ρσξεηηθφηεηαο είλαη κηα
απζαίξεηε κνλάδα κέηξεζεο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε παξαδνζηαθά θαη απνηειεί ηελ βάζε γηα ηελ
κέηξεζε ηεο θαζαξήο ρσξεηηθφηεηαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα παξάδεηγκα ζηνλ ππνινγηζκφ ησλ
εμφδσλ δεμακεληζκνχ ελφο πινίνπ. Η Οιηθή Υσξεηηθφηεηα δελ έρεη πξαθηηθή ρξήζε θαη
ρξεζηκνπνηείηαη ζπλήζσο σο κέγεζνο εληππσζηαζκνχ θαη δηαθήκηζεο γηα θνξηεγά θαη πνιεκηθά πινία.
 Καθαπή συπηηικόηηηα (net register tonnage): Δίλαη ν ζπλνιηθφο φγθνο ζε θφξνπο πνπ πξνθχπηεη αλ
απφ ηελ νιηθή ρσξεηηθφηεηα αθαηξεζεί ν φγθνο ρψξσλ ηνπ πινίνπ πνπ ζχκθσλα κε ηηο ηζρχνπζεο
δηαηάμεηο, δελ πξνζθέξνληαη πξνο εθκεηάιιεπζε, π.ρ., νη ρψξνη ηνπ κεραλνζηαζίνπ, νη απνζήθεο
εθνδίσλ, νη ρψξνη ελδηαίηεζεο πιεξψκαηνο, ε γέθπξα θιπ. Η θαζαξή ρσξεηηθφηεηα θαζνξίδεη ηελ
κεηαθνξηθή ηθαλφηεηα ηνπ πινίνπ ζε φγθν κεηξνχκελν ζε θφξνπο. Η θαζαξή ρσξεηηθφηεηα
ρξεζηκνπνηείηαη ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ ηειψλ δηέιεπζεο (δηάπινπ) δηαχισλ, δησξχγσλ θαη ηζζκψλ,
δεμακεληζκνχ αιιά θαη ειιηκεληζκνχ.
 Νεκπό Βάπορ (Deadweight – DWT): Η ρσξεηηθφηεηα απηή αλαθέξεηαη ζην κεηαθεξφκελν βάξνο.
΢πγθεθξηκέλα, ην λεθξφ βάξνο ελφο πινίνπ αληηζηνηρεί ζην κέγηζην ζπλνιηθφ βάξνο (θνξηίν, εθφδηα,
θαχζηκα θιπ.) πνπ κπνξεί λα κεηαθέξεη αζθαιψο ην πινίν ζε θνξηίν ζην βχζηζκα πνπ πξνβιέπεηαη
απφ ηνπο ηζρχνληεο θαλνληζκνχο (βχζηζκα ζρεδίαζεο, γξακκήο θφξησζεο). Ο ππνινγηζκφο ηνπ
λεθξνχ βάξνπο πξαγκαηνπνηείηαη κε ηελ αθαίξεζε απφ ην κέγηζην εθηφπηζκα ησλ βαξψλ πνπ
αληηζηνηρνχλ:
o ζηε κεηαιιηθή θαηαζθεπή (light ship weight),
o ζηε κεραλνινγηθή εγθαηάζηαζε (machinery weight) θαη
o ζηνλ εμαξηηζκφ (outfit weight). Αλ αθαηξέζνπκε, επηπιένλ, ην βάξνο θαπζίκσλ, εθνδίσλ θαη
έξκαηνο, πξνθχπηεη ην σθέιηκν βάξνο πνπ αληηζηνηρεί ζηε κεηαθνξηθή ηθαλφηεηα ηνπ πινίνπ,
ήηνη ρσξεηηθφηεηα θνξηίνπ (loading or carrying capacity).

Δθηφο ησλ παξαπάλσ θχξησλ δηαθξίζεσλ ηεο ρσξεηηθφηεηαο, ζηελ πξάμε πθίζηαληαη αθφκε:

α)Η ρσξεηηθφηεηα θνξηίνπ ζε θπβηθά πφδηα (cubic capacity): Αθνξά θπξίσο ρσξεηηθφηεηα γηα ρχδελ θνξηία
(πγξά ή ζηεξεά) θαη ππνινγίδεηαη ρσξηζηά γηα ζηηεξά ή άιιν ρχδελ θνξηίν θαη ρσξηζηά γηα θνξηία ζε δέκαηα.
Απηέο νη ρσξεηηθφηεηεο απνηεινχλ θαη ηελ θαηά πεξίπησζε ρσξεηηθφηεηα λαχισζεο (freight tonnage).

β)Η ρσξεηηθφηεηα Παλακά (Panama canal tonnage): Μέηξεζε ρσξεηηθφηεηαο πνπ αθνξά ζηε Γηψξπγα ηνπ
Παλακά κε ηελ νπνία πξνζδηνξίδνληαη ηα ηέιε (δηθαίσκα) δηέιεπζεο.

γ)Η ρσξεηηθφηεηα ΢νπέδ (Suez canal tonnage): Μέηξεζε ρσξεηηθφηεηαο πνπ αθνξά ζηε Γηψξπγα ΢νπέδ κε ηελ
νπνία πξνζδηνξίδνληαη ηα ζρεηηθά ηέιε δηέιεπζεο.
1.2 ΢ςνηελεζηέρ μοπθήρ

Απνηειεί ζπλήζε πξαθηηθή λα δηαρσξίδνληαη ηα δηαθνξεηηθά γεσκεηξηθά είδε γάζηξαο πινίνπ κε ρξήζε
αδηάζηαησλ ιφγσλ πνπ απνηππψλνπλ ηελ κνξθή / ζρήκα ηεο γάζηξαο ζπλνιηθά ή ηκεκάησλ απηήο.
Δπηπξφζζεηα, νη ίδηνη ιφγνη ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ ζχγθξηζε πινίσλ δηαθνξεηηθψλ κεγεζψλ θαη αλαινγηψλ.
Οη ζπγθεθξηκέλνη αδηάζηαηνη ιφγνη νλνκάδνληαη ζπληειεζηέο κνξθήο θαη νξίδνληαη κε ηε βνήζεηα ησλ
αθφινπζσλ βαζηθψλ γεσκεηξηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ελφο πινίνπ:

 Δθηφπηζκά (Γ) ή/θαη Όγθνο εθηνπίζκαηνο (V).

 Δπηθάλεηα ηζάινπ (ΑWP).
 Δπηθάλεηα κέζεο ηνκήο (AM) – ε κέζε ηνκή ελφο πινίνπ νξίδεηαη ζπλήζσο σο ε εγθάξζηα ηνκή ηεο
γάζηξαο ηνπ πινίνπ ζηελ δηακήθε ζέζε, ε νπνία βξίζθεηαη ζην κέζν ηεο απφζηαζεο αλάκεζα ζηελ
πξπκλαία θαη ζηελ πξσξαία θάζεην. Δλαιιαθηηθά, ε κέζε ηνκή κπνξεί λα νξηζηεί ζηελ δηακήθε ζέζε
ηνπ κέγηζηνπ πιάηνπο ηνπ πινίνπ ή ζην θέληξν ηεο ηζάινπ.
 Μήθνο (L) – ζπρλά ρξεζηκνπνηνχληαη ην κήθνο ηεο ηζάινπ ή/θαη ην κήθνο κεηαμχ θαζέησλ.
 Μέγηζην πιάηνο ηζάινπ (BWP).
 Βχζηζκα (T).

Δπί παξαδείγκαηη, µέζσ απηψλ κπνξνχκε λα εθθξάζνπκε ηελ «πιεξφηεηα» (fullness) ή ηε «ιεπηφηεηα»
(fineness) ηνπ ζρήκαηνο ηεο γάζηξαο ή ελφο επηκέξνπο ζηνηρείνπ (ίζαινο, εγθάξζηα ηνκή, θ.ν.θ.). Δπηπιένλ, νη
ζπληειεζηέο απηνί ρξεζηκνπνηνχληαη σο παξάκεηξνη γηα κεγάιν πιήζνο ππνινγηζκψλ. Σππηθέο ηηκέο ησλ
ζπληειεζηψλ κνξθψλ, πνπ ζα παξνπζηάζνπκε αλαιπηηθά ζηελ ζπλέρεηα, παξνπζηάδνληαη γηα δηάθνξνπο
ηχπνπο πινίσλ ζηνλ Πίλαθα 2. Δπηπιένλ ζηελ ει. δηεχζπλζε https://www.youtube.com/watch?v=Iml-
lynj3bM κπνξείηε λα παξαθνινπζήζεηε κηα παξνπζίαζε γηα ηε βαζηθή λαππεγηθή γεσκεηξηθή νξνινγία πνπ
ρξεζηκνπνηνχκε ζηελ ελφηεηα θαη θάπνηνπο επηπιένλ νξηζκνχο ζηνπο νπνίνπο ζα ππεηζέιζνπκε αξγφηεξα (ε
παξνπζίαζε πξαγκαηνπνηείηαη ζηελ αγγιηθή γιψζζα).

1.2.1 ΢ςνηελεζηήρ γάζηπαρ

Ο ζπληειεζηήο γάζηξαο (CB – block coefficient) νξίδεηαη σο ν ιφγνο ηνπ φγθνπ εθηνπίζκαηνο ππφ κηα δεδνκέλε
ίζαιν (ζπλήζσο ε ίζαινο ζρεδίαζεο αιιά νξίδεηαη θαη γηα νπνηαδήπνηε άιιε ίζαιν) σο πξνο ηνλ φγθν ηνπ
νξζνγψληνπ παξαιιειεπηπέδνπ κε δηαζηάζεηο ην κέγηζηνο κήθνο θαη πιάηνο ηεο ηζάινπ θαη χςνο ην βχζηζκα
γηα ηελ ίζαιν πνπ εμεηάδνπκε. Αλ ζηελ ίζαιν καο δελ αληηζηνηρεί έλα κνλαδηθφ βχζηζκα, ήηνη έρνπκε κηα κε
ηζνβχζηζηε θαηάζηαζε, ζπλήζσο ρξεζηκνπνηνχκε ην κέζν βχζηζκα. Δπνκέλσο ν ζπληειεζηήο γάζηξαο νξίδεηαη
σο αθνινχζσο:

CB = V/(L B T) θαη γηα ζπκκεηξηθά πινία, πνπ απνηεινχλ ηελ ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ πινίσλ, κπνξεί λα
νξηζζεί θαη σο CB = 0.5V/(L 0.5B T). Δλδεηθηηθέο ηηκέο γηα ηνλ ζπληειεζηή κνξθήο αλάινγα θαη κε ηνλ ηχπν ηνπ
πινίνπ είλαη νη ηηκέο: 0.38, 0.85 θαη 0.90. Ο νξηζκφο ηνπ ζπληειεζηή κνξθήο απνηππψλεηαη ζην ΢ρήκα 1.

Ο ζπληειεζηήο γάζηξαο απνηππψλεη ηελ πιεξφηεηα ηεο γάζηξαο ελφο πινίνπ. Μηα κπάξηδα κπνξεί λα έρεη
ζπληειεζηή γάζηξα έσο θαη 1, θαζψο ζπρλά ε κνξθή ηεο γάζηξαο ηεο είλαη έλα απιφ νξζνγψλην
παξαιιειφγξακκν ή έλα ζρήκα πνιχ θνληά ζε απηφ. Απφ ηελ άιιε, έλα ηαρχπινν ζθάθνο κπνξεί λα έρεη
ζπληειεζηή γάζηξαο αξθεηά κηθξφηεξν, π.ρ. 0.35. Μεγάιεο ηηκέο ηνπ ζπληειεζηή γάζηξαο ππνδειψλνπλ κεγάιε
ρσξεηηθφηεηα θνξηίνπ θαη κεγάιε αληίζηαζε πξφσζεο, ελψ κηθξνί ζπληειεζηέο γάζηξαο απαληψληαη ζε
ιεπηφκνξθα πινία θαη σο επί ην πιείζηνλ ζε ηαρχπινα κε ρακειή αληίζηαζε πξφσζεο.
1.2.2 ΢ςνηελεζηήρ μέζηρ ηομήρ

Ο ζπληειεζηήο κέζεο ηνκήο (CM – midship section coefficient) νξίδεηαη σο ν ιφγνο ηνπ εκβαδνχ ηεο κέζεο
ηνκήο (θάησ απφ ην επίπεδν ηεο εμεηαδφκελεο ηζάινπ) σο πξνο ην εκβαδφλ ηνπ νξζνγσλίνπ
παξαιιεινγξάκκνπ κε δηαζηάζεηο ην πιάηνο θαη ην βχζηζκα ηεο ηζάινπ. Γειαδή ν ζπληειεζηήο κέζεο ηνκήο
νξίδεηαη σο CM=AM/(B T). Οη ηηκέο ηνπ ελ ιφγσ ζπληειεζηή θηλνχληαη ζπλήζσο ζην δηάζηεκα (0.75, 0.99). Ο
νξηζκφο ηνπ ζπληειεζηή κέζεο ηνκήο απνηππψλεηαη ζην ΢ρήκα 2. Πξνθαλψο, ππφ ηελ πξνυπφζεζε
ζπκκεηξηθνχ ζθάθνπο (δειαδή ζρεδφλ ζηνλ ζχλνιν ησλ πεξηπηψζεσλ), ν νξηζκφο κπνξεί λα γίλεη θαη κε ρξήζε
ηεο κηζήο κέζεο ηνκήο φπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηνπ ζπληειεζηή γάζηξαο.

Σν ζχκβνιν CL πνπ εκθαλίδεηαη ζην ΢ρήκα 2 αληηζηνηρεί ζην δηάκεθεο επίπεδν ζπκκεηξίαο θαη ρσξίδεη ηελ
γάζηξα ελφο πινίνπ ζε δχν ίζα κέξε (εκηγάζηξεο).

΢ηα πεξηζζφηεξα εκπνξηθά πινία κε κεγάιε κεηαθνξηθή ηθαλφηεηα, ν ζπληειεζηήο κέζεο ηνκήο είλαη θνληά ζηελ
ηηκή 1 (0.98-0.99), ελψ κηθξφηεξεο ηηκέο ζπλαληψληαη ζε ηαρχπινα πινία ή πινία εηδηθψλ ηχπσλ.
1.2.3 Ππιζμαηικόρ ζςνηελεζηήρ

Ο πξηζκαηηθφο ζπληειεζηήο (CP – prismatic coefficient) νξίδεηαη απφ ηνλ ιφγν ηνπ φγθνπ εθηνπίζκαηνο, θάησ
απφ ηελ εμεηαδφκελε ίζαιν, σο πξνο ηνλ φγθν πνπ θαηαιακβάλεη ην πξίζκα κε βάζε ηελ επηθάλεηα ηεο
κέγηζηεο εγθάξζηαο ηνκήο (ην ηκήκα θάησ απφ ηελ ίζαιν) θαη κήθνο ην κήθνο ηεο ηζάινπ. Πνιιέο θνξέο ζηελ
πξάμε ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ νξηζκφ ηεο βάζεο ην εκβαδφλ ηεο κέζεο ηνκήο. Η ζρέζε πνπ δίδεη ηνλ
πξηζκαηηθφ ζπληειεζηή είλαη ινηπφλ:

CP=V/(L AMAX) ή V/(L AM). Αλ ρξεζηκνπνηήζνπκε ηνλ νξηζκφ κε ηνλ εκβαδφλ ηεο κέζεο ηνκήο είλαη πξνθαλέο
πσο ηζρχεη επίζεο φηη CP=V/(L B T CM) = CB/CM. O νξηζκφο ηνπ πξηζκαηηθνχ ζπληειεζηή απνηππψλεηαη ζην
΢ρήκα 3.

Ο πξηζκαηηθφο ζπληειεζηήο θσδηθνπνηεί ηελ δηαλνκή ηνπ φγθνπ εθηνπίζκαηνο θαηά κήθνο ηνπ πινίνπ. Πινία κε
κηθξφ πξηζκαηηθφ ζπληειεζηή έρνπλ ζπγθεληξσκέλν ηνλ φγθν εθηνπίζκαηνο ζην κέζν ηκήκα ηεο γάζηξαο, ελψ
πινία κε κεγάιν πξηζκαηηθφ ζπληειεζηή έρνπλ θαηαλεκεκέλν ηνλ φγθν ηεο γάζηξαο ζε φιν ην κήθνο ηεο
γάζηξαο. Ο πξηζκαηηθφο ζπληειεζηήο είλαη έλα θαζνξηζηηθφ κέγεζνο πνπ επεξεάδεη ηελ αληίζηαζε ελφο πινίνπ.
Η αληίζηαζε ελφο πινίνπ κπνξεί λα δηαρσξηζζεί ζε πνιιά ηκήκαηα, κε ζεκαληηθφηεξα απηψλ ηελ αληίζηαζε
ιφγσ ηξηβήο θαη ηελ αληίζηαζε θπκαηηζκνχ. Ο πξηζκαηηθφο ζπληειεζηήο επεξεάδεη θαη ηα δχν πξναλαθεξζέληα
ηκήκαηα ηεο νιηθήο αληίζηαζεο αιιά κε αληίζεην ηξφπν. Έηζη, γάζηξεο κε κηθξέο ηηκέο ηνπ πξηζκαηηθνχ
ζπληειεζηή, π.ρ. 0.45-0.48, εκθαλίδνπλ ρακειφηεξε αληίζηαζε ιφγσ ηξηβήο θαη πξνηηκψληαη ζηα πινία ρακειήο
ηαρχηεηαο, θαζψο ζε απηά ε αληίζηαζε θπκαηηζκνχ απνηειεί κηθξφ πνζνζηφ ηεο ζπλνιηθήο αληίζηαζεο.
Αληίζεηα, ζηα ηαρχπινα πινία, φπνπ ε αληίζηαζε θπκαηηζκνχ είλαη ζεκαληηθφ θνκκάηη ηεο νιηθήο αληίζηαζεο
ελφο πινίνπ, ε ηηκή ηνπ πξηζκαηηθνχ ζπληειεζηή ηείλεη λα ιακβάλεη κεγαιχηεξεο ηηκέο, π.ρ., 0.60-0.67, παξ’ φηη ε
αληίζηαζε ιφγσ ηξηβήο απμάλεηαη.

1.2.4 ΢ςνηελεζηήρ ιζάλος επιθάνειαρ

Ο ζπληειεζηήο ηζάινπ επηθάλεηαο (CWP – waterplane coefficient) νξίδεηαη απφ ηνλ ιφγν ηνπ εκβαδνχ ηεο ηζάινπ
επηθάλεηαο σο πξνο ην εκβαδφλ ηνπ νξζνγσλίνπ παξαιιεινγξάκκνπ κε δηαζηάζεηο ην κήθνο θαη ην κέγηζην
πιάηνο ηεο ηζάινπ, ήηνη CWP=AWP/(L B) θαη γηα ζπκκεηξηθά πινία ηζρχεη πξνθαλψο ηζνδχλακα φηη
CWP=0.5AWP/(L B/2). Σα ζηνηρεηά γηα ηνλ νξηζκφ ηνπ ζπληειεζηή ηζάινπ επηθάλεηαο απεηθνλίδνληαη ζην ΢ρήκα 4.

Ο ζπληειεζηήο ηζάινπ επηθάλεηαο παξέρεη πιεξνθνξία φκνηα κε απηή ηνπ πξηζκαηηθνχ ζπληειεζηή, κε ηε
δηαθνξά φηη αλαθέξεηαη ζην ζρήκα ηεο εμεηαδφκελεο ηζάινπ πιεχζεο θαη φρη ζην ζχλνιν ηεο γάζηξαο.
1.2.5 Καηακόπςθορ ππιζμαηικόρ ζςνηελεζηήρ

Ο θαηαθφξπθνο πξηζκαηηθφο ζπληειεζηήο (CVP – vertical prismatic coefficient) νξίδεηαη σο ν ιφγνο ηνπ φγθνπ
εθηνπίζκαηνο σο πξνο ηνλ φγθν ηνπ πξίζκαηνο κε βάζε ηελ επηθάλεηα ηζάινπ θαη χςνο ην βχζηζκα πνπ
εμεηάδνπκε: CVP=V/(AWP T)=V/(CWP L B T)=CB/CWP. Δπνκέλσο, ν θαηαθφξπθνο πξηζκαηηθφο ζπληειεζηήο
απνηππψλεη ηελ θαηαλνκή ηνπ φγθνπ ηεο γάζηξαο ηνπ πινίνπ ζηελ θαηαθφξπθε δηεχζπλζε. ΢ρεκαηηθά ν
νξηζκφο ηνπ θαηαθφξπθνπ πξηζκαηηθνχ ζπληειεζηή παξνπζηάδεηαη ζην ΢ρήκα 5.

1.3 Λόγοι κύπιυν διαζηάζευν

Οη ιφγνη θχξησλ δηαζηάζεσλ, σο αδηάζηαηα κεγέζε, ρξεζηκνπνηνχληαη ζπρλά γηα ηελ πεξηγξαθή θαη ηνλ
ππνινγηζκφ δηαθφξσλ ρξήζηκσλ πνζνηήησλ θαηά ηελ ζρεδίαζε θαη κειέηε ελφο πινίνπ. Οη βαζηθνί ιφγνη θαη νη
ζπλήζεηο δηαθπκάλζεηο ζηηο ηηκέο ηνπο δίλνληαη αθνινχζσο:

 Λφγνο κήθνπο πξνο πιάηνο: L/Β = 4−10.

 Λφγνο κήθνπο πξνο βχζηζκα: L/T = 10–30.
 Λφγνο πιάηνπο πξνο βχζηζκα: B/T = 1.8−4.
 ΢ηα παξαπάλσ ζπλήζσο ιακβάλνπκε σο κήθνο αλαθνξάο ην κήθνο κεηαμχ θαζέησλ, ήηνη L=L BP.

1.3.1 Σςπικέρ ηιμέρ λόγυν και ζςνηελεζηών

Σππηθέο ηηκέο γηα ηνπο πξναλαθεξζέληεο ιφγνπο θχξησλ δηαζηάζεσλ γηα δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο πινίσλ
θαίλνληαη ζηνλ Πίλαθα 1.

Μικπό
Λόγοι Υπεπυκεάνιο Δπιβαηηγό Φοπηηγό Γεξαμενόπλοιο
επιβαηηγό

L/B 8.36 7.59 6.92 7.46 7.14

L/T 26.24 19.23 16.81 15.18 16.34

B/T 3.14 2.53 2.43 2.04 2.29

Οη ιφγνη θχξησλ δηαζηάζεσλ πξνζθέξνπλ, ζε αληηζηνηρία κε ηνπο ζπληειεζηέο κνξθήο, πνηνηηθέο πιεξνθνξίεο
γηα ηελ κνξθή ηεο γάζηξαο ηνπ πινίνπ θαη θαηά ζπλέπεηα, θαη γηα ηνλ ηχπν ηνπ πινίνπ. Δπί παξαδείγκαηη, πινία
κε κεγάιν ιφγν κήθνπο πξνο πιάηνο έρνπλ θαιχηεξε θαηεπζπληηθφηεηα, ελ γέλεη κηθξφηεξε αληίζηαζε (θαη
επνκέλσο απαληψληαη ζε ηαρχπινα πινία) αιιά απφ ηελ άιιε, έρνπλ κεγαιχηεξν θφζηνο θαηαζθεπήο θαη
βάξνο, θαζψο ε ελίζρπζή ηνπο γηα ηελ επίηεπμε ηεο πξνβιεπφκελεο αληνρήο είλαη πην απαηηεηηθή.

Σέινο, ζηνλ Πίλαθα 2 πεξηιακβάλνληαη καδί κε ηνπο ιφγνπο θχξησλ δηαζηάζεσλ θαη νη ηππηθέο ηηκέο γηα ηνπο
ζπληειεζηέο κνξθήο πνπ παξνπζηάζακε πξνεγνπκέλσο.

Σςπικέρ ηιμέρ ζςνηελεζηών μοπθήρ και λόγυν κςπίυν διαζηάζευν

Μικπό
΢ςνηελεζηέ Υπεπυκεάνι Γεξαμενόπλοι
Δπιβαηηγό επιβαηηγ Φοπηηγό
ρ ο ο
ό

CB 0.597 0.669 0.643 0.775 0.757

CM 0.956 0.988 0.967 0.992 0.978

CP 0.625 0.678 0.664 0.782 0.774

CWP 0.725 0.773 0.768 0.848 0.845

CVP 0.823 0.866 0.838 0.946 0.896

Λόγοι / Πεπιπολικ Ρςμοςλκ Ανηιηοππιλικ

Ανατςσήρ Καηαδπομικό
΢ςνηελεζηέ ό ό ό
 ρ

L/B 6.06 4.18 4.18 9.83 8.98

L/T 16.48 12.49 9.33 32.84 29.4

B/T 2.72 2.98 2.23 3.34 3.26

CB 0.565 0.538 0.585 0.521 0.573

CM 0.938 0.852 0.892 0.833 0.920

CP 0.602 0.632 0.655 0.625 0.623

CWP 0.724 0.755 0.800 0.740 0.714

CVP 0.782 0.712 0.732 0.704 0.803

2. ΣΤΠΟΙ ΠΛΟΙΩΝ

Σα πινία κπνξνχλ λα ρσξηζζνχλ ζε δχν θχξηεο θαηεγνξίεο:

 ζηα πινία κεηαθνξάο θνξηίνπ, θαη

 ζηα πινία πνπ δελ έρνπλ σο θχξηα ιεηηνπξγία ηελ κεηαθνξά θνξηίνπ.

΢ηελ πξψηε θαηεγνξία αλήθνπλ, επί παξαδείγκαηη, ηα θνξηεγά (cargo ships), ηα πινία κεηαθνξάο
εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ (container ships), ηα δεμακελφπινηα (tankers) θαη ηα επηβαηεγά πινία (passenger ships).
Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ηεο δεχηεξεο θαηεγνξίαο είλαη ηα αιηεπηηθά (fishing vessels), ηα ξπκνπιθά (tugs)
αιιά θαη ηα πνιεκηθά πινία (warships) Κάζε ηχπνο πινίνπ έρεη ζεκαληηθά δηαθνξεηηθά ραξαθηεξηζηηθά, θαζψο
θαιείηαη λα εθηειέζεη δηαθνξεηηθέο ιεηηνπξγίεο. ΢ηελ παξνχζα ππνελφηεηα ζα αζρνιεζνχκε κε ηα πινία
εκπνξηθνχ ελδηαθέξνληνο.

Η αλάπηπμε ησλ εκπνξηθψλ πινίσλ θαζνξίζζεθε ελ πνιινίο απφ ηνλ ηχπν ηνπ θνξηίνπ θαη ηηο εκπνξηθέο
δηαδξνκέο πνπ θιήζεθε λα θαιχςεη. Οη βαζηθνί ηχπνη εκπνξηθψλ πινίσλ έρνπλ σο αθνινχζσο:

 πινία γεληθνχ θνξηίνπ (general cargo ships),

 πινία κεηαθνξάο εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ (containerships),
 δεμακελφπινηα (tankers),
 πινία κεηαθνξάο μεξνχ θνξηίνπ ρχδελ (dry bulk carriers),
 επηβαηεγά (passenger ships),
  ξπκνπιθά (tugs).

2.1 Πλοία γενικού θοπηίος

Η λαπηηιηαθή βηνκεραλία, γεληθψο, μερσξίδεη ηα ζπζθεπαζκέλα θνξηία απφ ηα θνξηία ρχδελ. Σα πινία γεληθνχ
θνξηίνπ, σζηφζν, απνηεινχλ κηα γεληθή θαηεγνξία πινίσλ, ηα νπνία ζρεδηάδνληαη γηα λα κεηαθέξνπλ έλα
κεγάιν εχξνο δηαθνξεηηθψλ θνξηίσλ θαη λα εθηεινχλ δξνκνιφγηα ζε φια ζρεδφλ ηα κέξε ηνπ θφζκνπ. Μηα
ηππηθή δηάηαμε ελφο πινίνπ γεληθνχ θνξηίνπ θαίλεηαη ζηελ Δηθφλα 1.

Σα πινία απηνχ ηνπ ηχπνπ δηαζέηνπλ πνιιαπινχο ρψξνπο θφξησζεο αλνηθηνχο ή/θαη εληφο θπηψλ ηνπο (holds).
Δληφο ησλ θπηψλ δχλαηαη λα ππάξρνπλ έλα ή θαη παξαπάλσ θαηαζηξψκαηα, νξίδνληαο ηα νλνκαδφκελα ‘tween
decks πνπ πξνζθέξνπλ απμεκέλε επειημία ζηελ ζηνηβαζία θαζψο θαη ζηελ θφξησζε θαη εθθφξησζε ησλ
εκπνξεπκάησλ. Η πξφζβαζε ζηα θχηε γίλεηαη κέζσ εηδηθψλ ζηνκίσλ (θνπβνχζηα, hatches), ηα νπνία
θαιχπηνληαη απφ θαηάιιεια κεηαιιηθά θαιχκκαηα (hatch covers), βιέπε θαη Δηθφλα 2.
Σα ζηφκηα ησλ θπηψλ θαηαζθεπάδνληαη φζν ην δπλαηφλ κεγαιχηεξα, γηα λα εμαζθαιίδεηαη κεγάιε ειεχζεξε
επηθάλεηα θαη λα δηεπθνιχλεηαη ε θνξηνεθθφξησζε ηνλ εκπνξεπκάησλ πξνο θαη απφ ηα θχηε. Έλα ηππηθφ
ζηφκην δηαζέηεη άλνηγκα ην νπνίν αληηζηνηρεί ζην έλα ηξίην ηνπ κέγηζηνπ πιάηνπο ηνπ πινίνπ. Δίλαη πξνθαλέο
πσο ιφγσ ηνπ κεγάινπ κεγέζνπο ησλ ζηνκίσλ, πθίζηαηαη εμαζζέλεζε ηεο αληνρήο ηνπ θαηαζηξψκαηνο, γη’ απηφ
θαη ηα hatch coamings (ππεξπςσκέλε θαηαζθεπή γχξσ απφ ην ζηφκην, βιέπε Δηθφλα 1), πέξα απφ ηελ
δηαζθάιηζε ηεο κε εηζξνήο πδάησλ, ζπλεηζθέξνπλ, ελ κέξεη, θαη ζηελ ελίζρπζε ηεο αληνρήο ηνπ
θαηαζηξψκαηνο.

Σα πινία απηά, φπσο θαη ζρεδφλ φια ηα εκπνξηθά πινία, δηαζέηνπλ δηππζκέλν (double bottom) ζε φιν ην κήθνο
ηνπο, ην νπνίν ρσξίδεηαη θαηά θχξην ιφγν ζε δηάθνξεο δεμακελέο (θαπζίκσλ, ιηπαληηθψλ ειαίσλ, πφζηκνπ
λεξνχ, έξκαηνο θιπ.), δεο θαη Δηθφλα 1. Δπηπιένλ, ηα πινία γεληθνχ θνξηίνπ είλαη εμνπιηζκέλα κε γεξαλνχο
(cranes) θαη ινηπά αλπςσηηθά κεραλήκαηα, ηα νπνία έρνπλ ηππηθά αλπςσηηθέο ηθαλφηεηεο ηεο ηάμεο ησλ 10 κε
25 ηφλσλ (κπνξνχλ λα θηάζνπλ κέρξη θαη ηνπο 150 ηφλνπο). Σα πινία γεληθνχ θνξηίνπ είλαη ε πνιππιεζέζηεξε
θαηεγνξία πινίσλ ηνπ παγθφζκηνπ εκπνξηθνχ ζηφινπ. Σν κέγεζφο ηνπο είλαη ζπλήζσο κηθξφηεξν ησλ πινίσλ
κεηαθνξάο θνξηίνπ ρχδελ θαη νη ηππηθέο ηαρχηεηέο ηνπο είλαη αλάκεζα ζε 12 θαη 18 θφκβνπο.

2.2 Πλοία μεηαθοπάρ εμποπεςμαηοκιβυηίυν

Σα πινία κεηαθνξάο εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ (container ships) απνηεινχλ έλα θαιφ παξάδεηγκα ρξήζεο ησλ
ζαιαζζίσλ κεηαθνξψλ, ζηα πιαίζηα κηαο νιηζηηθήο αληηκεηψπηζεο ηνπ ζέκαηνο ηεο κεηαθνξάο εκπνξεπκάησλ.
Σν εκπνξεπκαηνθηβψηην (container) κπνξεί λα κεηαθεξζεί κε ρεξζαία (ηξέλα/ θνξηεγά) ή ζαιάζζηα κέζα ρσξίο
λα ρξεηαζζεί λα γίλεη θακία αιιαγή ζηελ ζπζθεπαζία ηνπ θνξηίνπ, πξάγκα πνπ βνεζά ηφζν ζηελ επίηεπμε
κεγαιχηεξεο ηαρχηεηαο φζν θαη αζθάιεηαο ζηηο κεηαθνξέο. Η δηαρείξηζε ηνπ θνξηίνπ (θφξησζε / εθθφξησζε)
γίλεηαη ζε εηδηθά δηακνξθσκέλνπο ρψξνπο ιηκέλσλ θαη κε θαηάιιειν εμεηδηθεπκέλν θνξηνεθθνξησηηθφ
εμνπιηζκφ.

Η κεηαθνξηθή ηθαλφηεηα ελφο πινίνπ κεηαθνξάο εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ θαζνξίδεηαη, θαηά θχξην ιφγν, απφ ηνλ
αξηζκφ ησλ εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ πνπ κπνξεί λα κεηαθέξεη. Σα εκπνξεπκαηνθηβψηηα είλαη
επαλαρξεζηκνπνηνχκελα θηβψηηα θαηαζθεπαζκέλα απφ ράιπβα (ή αινπκίλην) θαη απαληψληαη ζε κηα ζεηξά απφ
ηππνπνηεκέλεο δηαζηάζεηο. ΢πγθεθξηκέλα, ζε φ,ηη αθνξά ην κήθνο ηνπο, ππάξρνπλ θηβψηηα κε νλνκαζηηθφ κήθνο
20, 40 θαη 45 πφδηα, ελψ ην πιάηνο ζε φιεο ηηο πεξηπηψζεηο αλέξρεηαη ζηα 8 πφδηα. Σέινο, ζε φ,ηη αθνξά ην
χςνο ππάξρνπλ θηβψηηα ησλ 8.5 ή 9.5 πνδηψλ. Έλα ηππηθφ ραιχβδηλν εκπνξεπκαηνθηβψηην 20 πνδηψλ έρεη
ρσξεηηθφηεηα πεξί ηα 33 θπβηθά κέηξα θαη θελφ βάξνο πεξί ηνπο 2.3 ηφλνπο. Σν κέγηζην βάξνο θνξηίνπ πνπ
κπνξεί λα κεηαθεξζεί αλέξρεηαη ζηνπο 21.7 ηφλνπο πεξίπνπ. Αληηζηνίρσο, γηα έλα ηππηθφ ραιχβδηλν
εκπνξεπκαηνθηβψηην ησλ 40 πνδηψλ έρνπκε 68 θπβηθά κέηξα, 3.8 ηφλνπο θαη 26.7 ηφλνπο πεξίπνπ. Σα
εκπνξεπκαηνθηβψηηα ηνπνζεηνχληαη ηφζν ζηα θχηε ηνπ πινίνπ φζν θαη επί ησλ θαιπκκάησλ ησλ θπηψλ. Γηα λα
εθθξάζνπκε ηελ νιηθή ρσξεηηθφηεηα ελφο ηέηνηνπ πινίνπ, ρξεζηκνπνηνχκε ηνλ κέγηζην αξηζκφ
εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ 20 πνδηψλ πνπ κπνξεί λα κεηαθέξεη, δειαδή ησλ αξηζκφ ησλ κεηαθεξφκελσλ TEU
(Twenty feet Equivalent Units). Σα πινία κεηαθνξάο εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ δηαζέηνπλ γεληθψο πςειέο ηηκέο
( 0.98) ηνπ ζπληειεζηή κέζεο ηνκήο πνπ επηηξέπεη ηελ θαλνληθή ηνπνζέηεζε πνιιψλ εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ
εληφο ησλ θπηψλ. Η ηππηθή ρσξεηηθφηεηα ησλ ελ ιφγσ πινίσλ είλαη πεξί ηα 6000 TEU αιιά κηθξφηεξεο (1000-
5000 TEU) ή θαη κεγαιχηεξεο (8000-15000) ρσξεηηθφηεηεο απαληψληαη αλάκεζά ηνπο. Σα πινία
εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ κε ρσξεηηθφηεηεο 15000 TEU ή θαη παξαπάλσ αλήθνπλ ζηα πινία κε ηηο κεγαιχηεξεο
δηαζηάζεηο πνπ δηαζρίδνπλ ηηο ζάιαζζεο ηεο πθειίνπ.

Σέινο, ηα πινία κεηαθνξάο εκπνξεπκαηνθηβσηίσλ είλαη γεληθψο απφ ηα πην ηαρέα θνξηεγά πινία κε ηαρχηεηεο
πνπ ζπρλά θηάλνπλ ηνπο 30 θφκβνπο.

2.3 Γεξαμενόπλοια

Σα δεμακελφπινηα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ κεηαθνξά πγξψλ θνξηίσλ θαη ρσξίδνληαη ζηηο αθφινπζεο
ππνθαηεγνξίεο:

 Crude oil tankers: πινία κεηαθνξάο αθαηέξγαζηνπ (αξγνχ) πεηξειαίνπ.

 Product tankers: πινία κεηαθνξάο ησλ πξντφλησλ δηχιηζεο ή επεμεξγαζίαο.
 Gas tankers: πινία κεηαθνξάο πγξνπνηεκέλσλ αεξίσλ (π.ρ. πγξνπνηεκέλν θπζηθφ αέξην).
 Chemical carriers: πινία κεηαθνξάο ινηπψλ ρεκηθψλ πξντφλησλ ζε πγξή κνξθή (ακκσλία, ριψξην
θιπ.).
2.3.1 Crude oil tankers

Η ζπγθεθξηκέλε θαηεγνξία πεξηιακβάλεη πινία πνιχ κεγάινπ κεγέζνπο πνπ αλήθνπλ ζηε ιίζηα κε ηηο
κεγαιχηεξεο ζαιάζζηεο θαηαζθεπέο. ΢πγθεθξηκέλα, δηαθξίλνπκε ηα ULCC (Ultra Large Crude Carrier) κε
ρσξεηηθφηεηεο πνπ μεπεξλνχλ ηνπο 300000 ηφλνπο DWT, ηα VLCC (Very Large Crude Carrier) κε
ρσξεηηθφηεηεο πνπ θπκαίλνληαη απφ 100000 έσο θαη 300000 ηφλνπο DWT θαη κηθξφηεξα δεμακελφπινηα, πινία
ηξνθνδνζίαο ή εηδηθψλ δξνκνινγίσλ. Σα δεμακελφπινηα νθείινπλ λα έρνπλ δηπιφ ηνίρσκα/ πεξίβιεκα (double
hull), ζχκθσλα κε ηνπο θαλνληζκνχο ηεο MARPOL, κε ζηφρν ηελ κείσζε ηνπ θηλδχλνπ δηαξξνήο θνξηίνπ ζηελ
ζάιαζζα κεηά απφ θάπνην αηχρεκα (πξφζθξνπζε θιπ.). Σα δεμακελφπινηα δελ απαηηνχλ γεληθψο πςειέο
ηαρχηεηεο θαη θαηά ζπλέπεηα νη ζρεηηθνί ζπληειεζηέο κνξθήο είλαη πςεινί.

2.3.2 Product tankers

Σα ζπγθεθξηκέλα δεμακελφπινηα κεηαθέξνπλ ζπλήζσο πξντφληα φπσο επεμεξγαζκέλα θαχζηκα (πεηξέιαην,

βελδίλε, θεξνδίλε) θαη είλαη ζπλήζσο πνιχ κηθξφηεξα ησλ δεμακελνπινίσλ κεηαθνξάο αξγνχ. Δπηπιένλ, ε
ππνδηαίξεζε ησλ ρψξσλ θνξηίνπ είλαη πνιππιεζήο κε ζηφρν ηε δπλαηφηεηα ηαπηφρξνλεο κεηαθνξάο
δηαθνξεηηθψλ εηδψλ θνξηίσλ. Οη ηππηθέο ρσξεηηθφηεηεο ησλ ζπγθεθξηκέλσλ πινίσλ είλαη αλάκεζα ζηνπο 18000
θαη 75000 ηφλνπο λεθξνχ βάξνπο (DWT) θαη ε ηαρχηεηά ηνπο θπκαίλεηαη αλάκεζα ζηνπο 14 θαη 16 θφκβνπο.

2.3.3 Gas tankers

Οη δχν θχξηεο θαηεγνξίεο πινίσλ κεηαθνξάο πγξνπνηεκέλσλ αεξίσλ είλαη ηα πινία LPG (Liquefied Petroleum
Gas) θαη LNG (Liquefied Natural Gas). Όπσο δειψλεηαη θαη απφ ην φλνκα ηνπο, ηα πξψηα κεηαθέξνπλ
πγξαέξην (πξνπάλην, πξνππιέλην, βνπηάλην, αηζάλην θιπ.), ελψ ηα δεχηεξα κεηαθέξνπλ πγξνπνηεκέλν θπζηθφ
αέξην, ην νπνίν είλαη θαηά θχξην ιφγν κεζάλην. Οη απαηηήζεηο κεηαθνξάο ησλ LPG θαη LNG είλαη ζεκαληηθά
δηαθνξεηηθέο, πξάγκα ην νπνίν αληηθαηνπηξίδεηαη θαη ζηηο ζεκαληηθέο δηαθνξέο ησλ γεληθψλ δηαηάμεψλ ηνπο πνπ
πεξηιακβάλνληαη ζηηο Δηθφλεο 4 θαη 5. ΢πγθεθξηκέλα, ην θπζηθφ αέξην ππφ αηκνζθαηξηθή πίεζε πγξνπνηείηαη ζε
ν
κηα ζεξκνθξαζία θνληά ζηνπο -160 C. Η ζπλήζεο πξαθηηθή είλαη ην πγξνπνηεκέλν θπζηθφ αέξην λα ςχρεηαη ζε
απηή ηελ πνιχ ρακειή ζεξκνθξαζία θαη ζε αηκνζθαηξηθή πίεζε (ή ειαθξά απμεκέλε θαηά θάπνηα κηθξά
θιάζκαηα ηεο αηκνζθαηξηθήο) γηα απνζήθεπζε θαη κεηαθνξά ζε εηδηθέο δεμακελέο. ΢ε πεξίπησζε αζηνρίαο ή
αηπρήκαηνο θαη δηαξξνήο ηνπ πξντφληνο, δελ ππάξρεη θίλδπλνο αηπρήκαηνο απφ απφηνκε εθηφλσζε, θαζφζνλ
ην πξντφλ βξίζθεηαη ζε αηκνζθαηξηθή πίεζε, ρσξίο απηφ λα ζεκαίλεη φηη απνθεχγνληαη άιινη θίλδπλνη φπσο ε
αλάθιεμε θαη πξφθιεζε ππξθαγηάο. Αληίζεηα, ην πγξαέξην, πνπ είλαη θπξίσο πξνπάλην θαη βνπηάλην,
πγξνπνηείηαη ζε πνιχ πςειφηεξε ζεξκνθξαζία. Η ζπλήζεο πξαθηηθή είλαη λα πγξνπνηείηαη ζε κηα πίεζε πνπ
ν
κπνξεί λα είλαη απφ πεξίπνπ 2 bar ζηνπο 20 C γηα θαζαξφ βνπηάλην έσο θαη 22 bar (πεξίπνπ 22 θνξέο ε
ν
αηκνζθαηξηθή, δειαδή κηα πςειή πίεζε) ζηνπο 55 C γηα θαζαξφ πξνπάλην. ΢ε πεξίπησζε αζηνρίαο ηνπ πιηθνχ
ηεο δεμακελήο, αηπρήκαηνο θιπ., κπνξεί λα ππάξμεη εθηεηακέλε δηαξξνή θαη ε πίεζε εληφο ηνπ δνρείνπ λα
εμηζσζεί απφηνκα κε ηελ αηκνζθαηξηθή πνπ νδεγεί ζε εθηεηακέλε θαηαζηξνθηθή εθηφλσζε. Οη εθξήμεηο απηνχ
ηνπ ηχπνπ είλαη πνιχ επηθίλδπλεο, δηφηη δελ ρξεηάδεηαη λα ππάξμεη αλάθιεμε γηα λα ζπκβνχλ, αιιά αξθεί ε
απφηνκε αηκνπνίεζε ηνπ πγξνχ πνπ ζα νδεγήζεη ζηελ αθαξηαία εθξεθηηθή θαηαζηξνθή ηνπ ζπλφινπ ηνπ
θνξηίνπ ηεο δεμακελήο αλεμάξηεηα απφ ην κέγεζφο ηεο.
2.4 Πλοία μεηαθοπάρ ξηπού θοπηίος σύδην

Σα πινία ηεο ζπγθεθξηκέλεο θαηεγνξίαο (bulk carriers) κεηαθέξνπλ ζπλήζσο ζηηεξά, θάξβνπλν, κεηαιιεχκαηα,
βσμίηε θαζψο θαη ιηπάζκαηα ή άιια ρχδελ θνξηία. Η κεηαθνξά θνξηίνπ ρχδελ, φπσο θαη ε κεηαθνξά πγξνχ
θνξηίνπ, ελέρεη θάπνηνπο επηπιένλ θηλδχλνπο ζε ζρέζε κε ηα ζπζθεπαζκέλα θνξηία. Γηα ην ιφγν απηφ,
πθίζηαληαη εηδηθνί θαλνληζκνί θφξησζεο, εθθφξησζεο θαη ζηνηβαζίαο θαη παξάιιεια, πέξα απφ ηα εγρεηξίδηα
θφξησζεο θαη επζηάζεηαο, ηα πινία είλαη εμνπιηζκέλα κε εηδηθά ινγηζκηθά παθέηα πνπ δηεπθνιχλνπλ θαη
δηαζθαιίδνπλ ηελ νξζή θφξησζε θαη εθθφξησζε (loadicators). Η ηππηθή δηάηαμε ελφο ηέηνηνπ πινίνπ θαίλεηαη
ζηελ Δηθφλα 6.

Σα πινία κεηαθνξάο θνξηίνπ ρχδελ, δειαδή ηα δεμακελφπινηα θαη ηα bulk carriers πνπ ζπδεηνχκε εδψ, είλαη
απφ ηα πινία κε ηελ καθξχηεξε εκπνξηθή ηζηνξία θαη απνηεινχλ έλα ζεκαληηθφ θνκκάηη ηνπ παγθφζκηνπ
λαπηηιηαθνχ ζηφινπ. Δλδεηθηηθφ ηεο ζεκαζίαο ηνπο είλαη φηη ε κεηαθνξηθή ηθαλφηεηα ησλ πινίσλ κεηαθνξάο
μεξνχ θνξηίνπ ρχδελ (bulk carriers) αληηζηνηρνχλ πεξίπνπ ζην κηζφ ηεο ζπλνιηθήο κεηαθνξηθήο ηθαλφηεηαο πνπ
πξνζθέξνπλ φια ηα εκπνξηθά πινία καδί.

2.5 Δπιβαηηγά πλοία

Σα επηβαηεγά πινία ρσξίδνληαη ζε δχν βαζηθέο θαηεγνξίεο: ηα επηβαηεγά θξνπαδηεξφπινηα θαη ηα επηβαηεγά
νρεκαηαγσγά. Σα επηβαηεγά πινία έρνπλ γεληθψο ηνπο πην απζηεξνχο θαλνληζκνχο ιεηηνπξγίαο θαη
επεξεάδνληαη άκεζα απφ ηηο αιιαγέο ζηνπο θαλνληζκνχο. Η ζρεδίαζε ηνπ πιάλνπ θαη ησλ ζπζηεκάησλ
εθθέλσζεο θαζψο θαη ε ζρεδίαζε ησλ ζσζηηθψλ κέζσλ είλαη ζέκαηα ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο γηα ηελ πεξίπησζε
ησλ επηβαηεγψλ πινίσλ. Ιδηαίηεξα ζηελ πεξίπησζε ησλ θξνπαδηεξφπινησλ, ηα νπνία έρνπλ κεγαιψζεη
ζεκαληηθά ζε κέγεζνο, δελ είλαη αζχλεζεο λα δέρνληαη 3500 κε 5000 επηβάηεο θαη ην πιήξσκα απηψλ λα θηάλεη
έσο θαη ηα 1000 άηνκα, κε απνηέιεζκα ε ζρεδίαζε θαη ε ιήςε κέηξσλ αζθαιείαο θαη θαιήο ιεηηνπξγίαο λα
γίλεηαη ηδηαίηεξα πνιχπινθε. Μηα ηππηθή δηάηαμε θξνπαδηεξφπινηνπ θαίλεηαη ζηελ Δηθφλα 7.

Δπηπιένλ, ηα επηβαηεγά νρεκαηαγσγά έρνπλ ηδηαίηεξεο απαηηήζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εχθνιε θαη γξήγνξε
επηβίβαζε θαη απνβίβαζε ησλ απηνθηλήησλ, ηελ δηεπζέηεζε ησλ ρψξσλ θφξησζήο ηνπο θαη ηελ αληηκεηψπηζε
ησλ θηλδχλσλ εηζξνήο πδάησλ (εηδηθά ζε ρψξνπο φπσο ηα θαηαζηξψκαηα απηνθηλήησλ φπνπ δπζρεξαίλεηαη ν
πεξηνξηζκφο ηεο θίλεζεο ηνπ λεξνχ). Σέινο, ηδηαίηεξε ζεκαζία έρεη θαη ν ζρεδηαζκφο ηνπ επηβαηεγνχ πινίνπ,
ηφζν ζην επίπεδν ηεο γάζηξαο φζν θαη ζηελ πξνζζήθε βνεζεηηθψλ θαηαζθεπψλ, κε ζηφρν ηελ επίηεπμε ηεο
θαηά ην δπλαηφλ θαιχηεξεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ πινίνπ ζε θπκαηηζκνχο.

2.6 Ρςμοςλκά

Σα ξπκνπιθά (tugs) είλαη πινία πνπ πξνζθέξνπλ ππεξεζίεο ζε άιια πινία ή πισηέο θαηαζθεπέο κε
ζεκαληηθφηεξεο εμ απηψλ ηηο αθφινπζεο:

 Ρπκνχιθεζε κπάξηδαο.
 Τπνβνήζεζε ηεο θίλεζεο κεγάισλ πινίσλ ζε πεξηνξηζκέλνπο ρψξνπο.
 Ρπκνχιθεζε πινίσλ κε πξνβιήκαηα ζηελ απηνπξφσζε.
 Ρπκνχιθεζε πινίσλ κεηά απφ αηχρεκα.
 ΢πκκεηνρή ζε ππεξεζίεο δηάζσζεο θαη ππξφζβεζεο.

Σα ζεκαληηθά ζεκεία ζηελ ζρεδίαζε ελφο ξπκνπιθνχ (βιέπε Δηθφλα 8) είλαη ηα αθφινπζα:

 Γπλαηφηεηα αλάπηπμεο ζεκαληηθήο δχλακεο ξπκνχιθεζεο ζε ρακειή ηαρχηεηα.

 Γπλαηφηεηα επίηεπμεο κεγάιεο ζρεηηθά ηαρχηεηαο φηαλ δελ πξαγκαηνπνηείηαη ξπκνχιθεζε.
 Γπλαηφηεηα πξνζέγγηζεο κε αζθάιεηα άιισλ πινίσλ.
 Καιή επζηάζεηα θαη θαιή ζπκπεξηθνξά ζε δηάθνξεο θαηαζηάζεηο ζάιαζζαο.
΢ύνοτη

΢ηελ παξνχζα δηδαθηηθή ελφηεηα παξνπζηάζζεθαλ:

 Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη νη γεσκεηξηθέο ηδηφηεηεο ελφο πινίνπ, ηφζν ζε φ,ηη αθνξά ηελ γάζηξα ηνπ
(ην ηκήκα θάησ απφ ην λεξφ) φζν θαη ζε φ,ηη αθνξά ηδηφηεηεο πνπ αθνξνχλ ζηελ εκπνξηθή
εθκεηάιιεπζε θαη ππεξεζηαθή δηαρείξηζε ελφο πινίνπ. ΢πγθεθξηκέλα, εηζήρζεζαλ νη νξηζκνί γηα ηηο
θχξηεο δηαζηάζεηο ελφο πινίνπ θαη ελ ζπλερεία, θαιχθζεθαλ νη βαζηθνί ζπληειεζηέο κνξθήο θαη ε
θσδηθνπνίεζε πνπ πξνζθέξνπλ γηα ηελ απφδνζε ζεκαληηθψλ πιεξνθνξηψλ γηα ηνλ ηχπν ηνπ πινίνπ,
ηελ κνξθή ηνπ θαη ηελ ππεξεζηαθή ηνπ ηθαλφηεηα (ηαρχηεηα, κεηαθνξηθή ηθαλφηεηα). Σαπηφρξνλα,
παξέρνληαη πηλαθνπνηεκέλα δεδνκέλα γηα ηηο ζπλήζεηο αξηζκεηηθέο ηηκέο ησλ ιφγσλ θπξίσλ
δηαζηάζεσλ θαη ζπληειεζηψλ κνξθήο γηα έλα επξχ θάζκα δηαθνξεηηθψλ πινίσλ.
 Δλ ζπλερεία, επηθεληξσζήθακε ζηελ αλαιπηηθή παξνπζίαζε ησλ βαζηθψλ ηχπσλ εκπνξηθψλ πινίσλ
αλαθεξφκελνη ζηηο ηππηθέο κνξθέο θαη ηδηαηηεξφηεηέο ηνπο θαζψο θαη ηα ζεκεία ελδηαθέξνληνο γηα θάζε
ηχπν απφ ζρεδηαζηηθή θαη ππεξεζηαθή ζθνπηά.

Βιβλιογπαθία

 Molland, Α., (2008), The Maritime Engineering Reference Book, Butterworth-Heinemann

 Letcher, John, (2009), The Geometry of Ships, The Principles of Naval Architecture Series, The
Society of Naval Architects and Marine Engineers, Jersey City, NJ, USA
 Tupper, E.C., (2013), Introduction to Naval Architecture, 5th Edition, Butterworth-Heinemann
 Bruce, J. George and David J. Eyres, (2012), Ship Construction, 7th Edition, Butterworth-Heinemann

Naval Engineering Education Center, Naval Architecture 01 – Ship Geometry (video presentation),
https://www.youtube.com/watch?v=Iml-lynj3bM