Analiza i pomiary sieci światłowodowych

1. Podstawy testowanie okablowania światłowodowego

W wszelkich opracowaniach odpowiednich norm i standardów w odniesieniu do techniki

światłowodowej zdefiniowano dwa etapy testu:

• etap 1, przeprowadzenie testów komponentów okablowania przed zainstalowaniem

łączy stałych,
• etap 2, przeprowadzenie testów zainstalowanych kanałów i łączy stałych.

Etap 1 wykonywany jest przez producentów komponentów okablowania strukturalnego w

procesie kontroli jakości. Wyniki testów zawarte są w deklaracjach oraz specyfikacjach
technicznych poszczególnych producentów w odniesieniu do odpowiednich norm i
standardów.

Etap 2 wykonywany jest przez instalatorów kanałów i łączy stałych. Celem testów jest
weryfikacja instalacji (testy rozszerzone, tier 2) lub certyfikacja (testy podstawowe, tier 1)
kanałów i łączy mająca na celu sprawdzenie zgodności z określonymi wartościami
zdefiniowanymi przez określone normy.

Etap 2 testów jest podzielony na:

• testy podstawowe (Tier 1),

• testy rozszerzone (Tier 2).

1.1 Grupa testów podstawowych

Testy, które znalazły się w grupie testów podstawowych:

Pomiary parametrów określonych przez grupę testów podstawowych wykonuje się za pomocą
miernika mocy optycznej i odpowiedniego źródła mocy optycznej (LSMP lub OLTS ang.
Optical Loss Test Set, urządzenia wykonują pomiary dwupunktowe). Tego typu pomiary
umożliwiają certyfikację łączy stałych, poprzez odniesienie wyników pomiaru do wartości
granicznych określonych przez odpowiednie normy i standardy.

Wartości graniczne (limity wartości dla wielkości zmierzonych parametrów) tłumienia/strat

wtrąceniowych, zdefiniowane dla łącza stałego w ISO/IEC 11801 lub ekwiwalentnych
normach, powinny być sumą określonych maksymalnych wartości tłumienia (jest to tzw.
budżet kanału/łącza stałego) dla:

• połączeń w interfejsach do testowanego okablowania, z maksymalną tolerancją

określoną przy złączu ze złączem referencyjnym,
• wstawionych złączy do testowanego okablowania,
• kabla (kabli) w testowanym okablowaniu (gdzie tłumienie dowolnej długości kabla
światłowodowego jest obliczane z jego współczynnika tłumienności pomnożonego
przez jego długość).
 Maksymalne wartości tłumienia dla poszczególnych elementów łącza stałego są zdefiniowane
przez dokument ISO/IEC 14763-3:

Tłumienność Tłumienność Długość

dla złącz dla złącz 850 nm 1300 nm 1310 nm 1550 nm łącza
rozłącznych stałych stałego
Typ kabla [dB] [dB] [dB/km] [dB/km] [dB/km] [dB/km] [m]
OM1, OM2,
0,75 0,3 3,5 1,5 2.000
OM3
OS1, OS2 1,0 1,0 5.000

Tam gdzie jest wymagana zgodność z określonymi wartościami, wynik pomiaru powinien być
nazwany wynikiem prawidłowym (ang. PASS), nieprawidłowym (FAIL) lub na granicy.

1.2 Grupa testów rozszerzonych

Testy, które znalazły się w grupie testów rozszerzonych mają za zadanie wsparcie i
uzupełnienie pomiarów podstawowych. Głównie wykorzystywane są pomiary
reflektometryczne (tzw. pomiary jednopunktowe) za pomocą reflektometru (ang. OTDR -
Optical Time-Domain Reflectometer). Reflektometr jest podstawowym urządzeniem
pomiarowym stosowanym przy budowie i eksploatacji linii światłowodowych oraz przy
produkcji kabli. Umożliwia pomiar różnego rodzaju tłumienności mocy światła prowadzonego
przez włókno, takich jak:

• tłumienności/straty wtrąceniowej kanału lub łącza stałego,

• tłumienności/straty wtrąceniowej spoin i połączeń mechanicznych,
• lokalizację defektów w kablach światłowodowych.

Wyniki pomiarów nie umożliwiają certyfikacji jak w przypadku pomiaru dwupunktowego

(pomiary podstawowe wykonane z pomocą OLTS), ale wykorzystywane są do oceny jakości
kanału lub łącza stałego oraz poszczególnych elementów połączeń stałych lub rozłącznych.
Reflektometr poprzez graficzne przedstawienie poziomu mocy optycznej w funkcji odległości
pozwala określić niejednorodności występujące na trasie pomiaru, deformacje spowodowane
zgnieceniami, pęknięciami, a przede wszystkim błędami montażowymi takimi jak: zbyt mały
promień ułożenia włókien w kasetach i uszkodzenia mechaniczne powstałe na skutek
nieostrożnego obchodzenia się z kablem.

2. Przeprowadzanie pomiarów okablowania światłowodowego

2.1 Testy podstawowe (Tier 1)

Testy podstawowe wykonywane są za pomocą OLTS (Optical Loss Test Set), tj.
odpowiedniego miernika mocy optycznej i odpowiedniego źródła mocy optycznej. Źródło
światła generującego ciągłą falę optyczną o określonej długości podłącza się do jednego końca
światłowodu (kanału lub łącza stałego), natomiast do drugiego końca toru, miernik mocy
optycznej wyposażony w detektor optyczny. Detektor mierzy moc optyczną sygnału
generowanego przez źródło. Urządzenia te pracując jednocześnie wskazują całkowity spadek
mocy optycznej.

Rys. 1. Układ pomiarowy przy pomiarze dwóch torów światłowodowych z wykorzystaniem

OLTS.

Zmierzona wartość mocy optycznej porównywana jest do tzw. budżetu mocy optycznej danego
kanału lub łącza stałego (wartości wyrażonej jako suma określonych maksymalnych wartości
tłumienia, punkt 1.1) celem określenia czy łącze spełnia normy testów podstawowych – proces
certyfikacji Tier 1. Pomiary Tier 1 opisane przez TIA TSB140 wymagane są do certyfikacji
wszystkich łącz optycznych.

Pomiary podstawowe (Tier 1) wykonywane są za pomocą testerów serii DTX wyposażonych

w moduły DTX-xFM2. Moduły umożliwiają przeprowadzenie pełnych pomiarów
podstawowych dla dwóch łączy światłowodowych jednocześnie. Pomiar wykonywany jest dla
dwóch kierunków i dwóch długości fali optycznej (MMF 850/130 nm lub SMF 1310/1550 nm).
W tym samym cyklu pomiarowym mierzona jest długość kanałów, opóźnienie propagacji
sygnału oraz następuje weryfikacja polaryzacji. Dla złączy typu SC, LC, ST i FC pomiary
wykonujemy metodą „1 jumper”, dla wszystkich pozostałych metodą „3 jumper” (wg
IEC14763-3).
Rys. 2. Pomiar w kierunku od jednoski Rys. 3. Pomiar w kierunku od jednostki
głównej (źródło mocy optycznej) do zdalnej (miernik mocy optycznej) do
jednostki zdalnej (miernik mocy optycznej) jednoski głównej (źródło mocy optycznej)

W obliczu coraz większych oczekiwań w stosunku do przepustowości i prędkości sieci

światłowodowych, coraz bardziej rygorystyczne limity są określane dla poszczególnych
kanałów i łączy. Tym samym mamy do czynienia z coraz bardziej wyśrubowanymi budżetami
dopuszczalnych strat optycznych, co w konsekwencji pozostawia nam coraz mniejszy margines
na błędy w montażu i instalacji. Dlatego wszelkiego rodzaju normy i procedury pomiarowe, w
celu minimalizacji prawdopodobnych źródeł błędów i deprecjacji dopuszczalnych budżetów
dla kanałów i łączy stałych określają parametry dla poszczególnych jego elementów
(połączenia stałe, np. spawy lub połączenia rozłączne, np. złącza). Ze względu na fakt, że
urządzenia typu OLTS wykonują pomiary w relacji do budżetów dla całych kanałów
światłowodach, nie są w stanie zmierzyć spadków mocy optycznej dla poszczególnych
elementach kanałów i łączy stałych, organizacje standaryzacyjne rekomendują również
wykonywanie pomiarów rozszerzonych - certyfikacji Tier 2. Pomiary typu Tier 2 są tylko
pomiarami uzupełniającymi (punkt 1.2).

2.2 Testy rozszerzone (Tier 2)

Nawiązując do punktu 1.2 niniejszego opracowania, testy rozszerzone mają za zadanie

wsparcia i uzupełnienia pomiarów podstawowych. W tym celu wykorzystywany jest
reflektometr (ang. OTDR - Optical Time-Domain Reflectometer). Na podstawie pomiarów
można dość precyzyjnie ocenić różnego rodzaju tłumienności mocy optycznej prowadzonego
przez włókno, takich jak, straty transmisyjne, straty na połączeniach, lokalizację defektów w
kablach światłowodowych oraz długość całkowitą i odległości pomiędzy zdarzeniami.
Pomiary Tier 2 sprawdzają czy w instalacji nie występują nieplanowane zdarzenia związane ze
spadkiem mocy optycznej powstałe na skutek błędów instalacji, czy złego zarządzania
okablowaniem.

Przebiegi reflektometryczne (pomiar z użyciem reflektometru) pozwalają stwierdzić czy

okablowanie światłowodowe zostało zainstalowane zgodnie z wymaganiami
standaryzacyjnymi i projektowymi. Wzorując się na wytycznych ISO/IEC 11801 oraz
ekwiwalentnych norm wymagane jest by strata mocy optycznej dla spawu (połączenia
nierozłączne) była nie większa niż 0.3 dB, a dla złącza (połączenia rozłączne) nie przekraczała
0.75 dB. Te straty zdarzeniowe są zupełnie niewidoczne dla OLTS. Jakość poszczególnych
spawów czy złączy może być zweryfikowana wyłącznie z użyciem reflektometru. Jeśli nie
spełniają one założonych przez specyfikacje wartości mogą być skorygowane w procesie
instalacji a nie w momencie gdy sieć już pracuje.

Rys. 4. Układ pomiarowy z wykorzystaniem kabla rozbiegowego i dobiegowego.

Pomiar rozszerzony z wykorzystaniem reflektometru jest wykonywany w układzie z kablem

rozbiegowym i dobiegowym. W tym przypadku pomiar wykonywany jest tylko w jednym
kierunku. Natomiast pomiary w układzie z kablem rozbiegowym wykonywane są w dwóch
kierunkach ze względu na możliwość dokładniejszego określenia spadku mocy optycznej na
zdalnym końcu toru.

Rys. 5. Układ pomiarowy z wykorzystaniem kabla rozbiegowego.