Reigar F.

Francisco CC14 Filipino

BEED III

Mababatid na sumasabay ang panitikan sa modernisasiyon ng mundo. Sa pabago-

bagong aspekto ng teknolohiya. Ang modernisasiyon na ito ang nagluwal sa mga
makabagong anyo at pamamaraan ng pagtula, pagkukuwento at iba pang anyo ng panitikan.
Ang pagbabasa ay may bisa na humihigit sa nakaimprentang teksto ng mga aklat, lathalain at
iba pang mga babasahin. Bisa na nakapagpapaintindi ng mga mahahalagang alituntuning-
moral sa buhay at nagpapalawak ng bokabularyo sa wikang Filipino at nakakapagpalakbay sa
mortal na buhay ng mambabasa tungo sa iba’t ibang dimension ng mundo ng imahinasyon.

Ang kasaysayan ng panitikan ng Pilipinas ay nagkaroon ng kakaibang pagbabago ito

ay nagsimula ng panahong labinsiyam walumpo’t anim (1986), minsan pa ang mga Pilipino
ay nakamit muli ang kalayaan na nawala sa kanila dalawampung taon (20 years) ang
nagdaan. Sa loob ng apat na araw, mula noong ika-21 ng Pebrero hanggang ika-25 nito ay
namayani ang tinatawag na “Peoples Power” o Lakas ng Bayan. Sinasabi na sa panahong ito
ay isinilang ang bagong uri ng Pilipino, ang mga Pilipinong marunong magmalasakit sa
kapwa kalahi at marunong magmahal sa sariling bansa sa salita man o sa gawa at para sa mga
mamamayang Pilipino, ito pa lamang ang tunay na bagong republika “Ang tunay na bagong
republikang Pilipinas”.

Sa aking pananaw ang panitikan ay nagsilbing lugar sa panahomh ito para sa socio-
politico-economic-religious na talakayan at instrumento para sa personal na naisip at
damdamin ay mas nakilala. Ang mga temang pampanitikan ay sumasaklaw sa isang malawak
na sakalaw ng paksa na pinahusay na kabilang sa kung saan umiiral at ang paghahanap ng
pagkakakilanlan sa iba’t ibang antas at setting, panlilinlang at karahasan na pinapatuloy ng
mga nasa kapangyarihan. Ang pagbabago sa panitikan ay ang pagiging madamdamin o
madrama ng ilang mga tula, awiting Pilipino sa mga pahayagan, sa mga sanaysay at
talumpati, at maging sa mga programa sa telebisyon.

Sa panulaan ating mababatid na ang mga tula sa kaslukuyan ay naglalaman ng halos

walang kimiang pagpapahayag ng tunay na damdamin ng mga makata, napapaloob ditto ang
tuwirang pannuligsa sa mga nanunungkulang may tiwaling mga gawain at pagpuri sa
nakagagawa ng kabutihan. Sa kasalukuyang panahon malayang naipapahayag ang mga
manunulat ang galak at tuwa sa knailang mga puso at ito ay mababakas sa sa kanilang mga
likhang may puso o damdamin. Walang pakundangan nila ngayong nasusulat at
naipapahayag ang kanilang nais ihayag.

Awiting Pilipino, ang magkaisa nina Tito sotto, Homer Flores at E. dela Pena, and
Handog ng Pilipino sa Mundo ni Jim Paredes ay ilan sa mga awiting nagpakita ng
maksaysayang tagpong naganap sa sambayanang Pilipino na hinanggaan sa sandaigdigan.
Ang binuhay sa awiting bayan ko ni Freddie Aguilar mula sa panulat ni Jose Corazon de
Jesus. Ang mga pangunahing pumailanlang ngayon sa mga radio at telebisyon, iminungkahi
ngayon sa “Constitutional commission” na gawin itong pangalawang pambansang awit ng
Pilipinas.

Maging sa sanaysay, damang – dama ang labis na katuwaan ng mga Pilipino sa

pagkamit ng bagong kalayaan. Sa mga sanaysay pinapalabas ng mga manunulat ang kanilang
mga matatapang na hinaing at mapanuring mga pag-kikritik sa ibat ibang organisayon at
personalidad.

Sa maikling kwento ang mga Katangian ay dala o buhat sa maiging nakagawiang

pagsusulat ng mga makata noong panahon ng hapon. Noong panahon na iyon ay ipinagbawal
ang paggamit ng ibang salita maliban sa kanilang wika. Kayat nailimbag sa gintong pahina
ng panitikang Filipino ang maikling kwento. Bagamat sa panahong ito ay nagging masigasing
ang mga manunulat sa kanilang katha, nanumbalik, nag-ala-dagliang kawalan ng banghay ng
kwento. Nagkaroon ng iba’t- ibang pamamaraan ng pagkukuwento. Ang mga paksang dati ay
hindi naisusulat ay napapansin, Naging matimpi ang sa pagtalakay ng paksa. Madula ngunit
maligong. Ang mga katangiang iyan ay namalagi hanggang sa kasalukuyan at itoy tinawag na
kontemporaryong maikling kwento.

Maririnig na sa kasalukuyan na makapagpapahayag na ng tunay na niloloob nang

walang takot o pangamba ang mga tagapagsalita sa radyo at mga lumalabas sa telebisyon.
Marami sa panahong ito ang mga komentarista sa radio at telebisyon kung saan pawang
laman ng bibig ng mga ito ang hayagang pagmura wika sa mga gawain ng mga nasa pwesto.
Pahayagan, magasin, at iba pangbabasahin matapos mawakasan ang Batas marsiyalo tila
hudyat narin ito ng pagpapanumbalik sa karapatan ng lahat ng mga Pilipino hinggil sa
pamamahayag. Dumami pa ang nagsalputang mga pahayagan sa panahong ito.

- Inquirer
- Manila Bulletin
- Manila Times
- Philippine Standar
 “Isang Lahi”
Regine Velasquez
Kung ang tinig mo’y di naririnig
Ano nga ba ang halaga ng buhay
Sa diagdig
Darating baa ng isang ngayon
At magbabago ang panahon
Kung bawat pagdaing ay laging
Pabulong
Aanhin ko pa dito sa mundo
Kung ang mga matang nakikita’y di totoo
May ngiting luha ang likuran at paglayang
Tanong ay kailan bakit di natin
Isabog ang pagmamahal
Sundan mo ng tanaw ang buhay
Mundo ay punan mo ng saya’t gawing makulay
Iisa lang ang ating lahi
Iisa lang ang ating lipi
Bakit di pagmamahal
Ang ialay mo pangunawang
Tunay ang siyang nais ko
Ang pagdamay sa kapwa’y
Nandiyan sa palad mo
Diba’t ang gabi ay mayroong wakas
Pagkatapos ng dilim ay may liwanag
Araw ay agad na sisikat iilawan ang
Ating landas ng magkaisa
Bawat nating pangarap
[repeat chorus]
Ang awiting “Isang Lahi” na orihinal na kinanta ni
Regine Velasquez at komposisyon nina Christine
Bendebel , Vehnee Saturno at 1980’s mangaawit Keno.
Ang tema ng kantang isang lahi ay pagkakaisa, ito
ay nagpapakita ng mensahe na tayo ay may isang lahi,
tayo’y nasa iisang lipunan, iisang lipi na kung saan, kahit
nasa anong panig ka man ng mundo ang pagiging isdang
Pilipino ay hindi na mababawi dahil sa simula’t sapol
tayo’y tunay na pinag isa ng ating lahi ang lahing Pilipino.
Ito rin ay nagpapakita ng aral na napaka halaga, ito ang
pagtanggap sa buhay na meron tayo at ang magsumikap
nang sagayon ay buhay maianggat, sinasabi sa mensahe
ng kanta na kinakailanagan nating maging matapang sa
pagpapahayag ng ating mga nasaisip at dinadama ng
sagayon ay tayo’y mapansin at mapakinggan. Sa bawat
desisyon ating gagawin lagi nating gamitin ang
pagmamahal at ang pag damay sa ating kapwa ay lai
nating isa puso’t isa buhay,
Ang pamamaraang ginamit sa pagsulat sa awiting
“Isang Lahi” ay maihahalintulad sa sa isang gurong
tagapayo na nagbibigay payo sa isang magaaral patungkol
sa kung paano niya dapat harapin ang pang araw-araw na
buhay bilang isang mamamayan at mabuting mag-aaral.
Payong hindi lang likhang isip bagkos ay ginagamitan ng
paraan kung saan naipapakita sa nakikinig ang totoong
kaganapan sa araw-araw na nag-iiwan ng karanasang
magagamit sa pagbuo ng desisyon.
Ang mga salitang ginamit ay naangkop sa tema ng
awitin at ito’y nagkakatugma sa bawat linya na nagbibigay
ng malinaw na mensahe sa nakikinig. Mababtid din na
may pagka matalimhaga ang mga salita o linya ng kanta.