Anadolu Yakası Park ve

Bahçeler Müdürlüğü
Ümraniye Bölge Şefliği

Açık Tohumlu Bitkiler

(Sedir)

Ahmet ATALIK, Ziraat Mühendisi

Park Bahçe ve Koruların Bakımı Kursu

SEDİR (Cedrus):

- Serin Akdeniz İkliminin

ağacıdır ve hızlı büyür.

- Herdem yeşildir.Tabii
ortamlarda 40-50 m’ye
kadar boy yapar.

- Sedirler kapta
yetiştirildiklerinde çok
bodur kalır.
- Genç yaşlarında
piramit, yaşlandıkça
yayvan ve düzgün
olmayan bir biçim
gösterirler.
- Genç bitkilerde gövde kabuğu ince,
pürüzsüz, grimsi renkte olup ileri yaşlarda
ise kalın, derin çatlaklı ve ufak levhalar
halinde pulludur.
- Toprak yüzeyinden
başlayarak dallanan ve
görkemli bir görünüme
kavuşan Sedir
ağaçlarının yaprakları
iğne biçiminde, 2-3 cm
uzunlukta ve serttir.

- Yapraklar sık bir demet

halinde bulunur. Bitki
üzerinde 3-6 yıl kalır.
- Tomurcukları
yumurta şeklinde
küçük olup az sayıda
pula sahiptir.

- Erkek çiçekleri
kozalakçık biçimli,
silindirik ve 3-5 cm
uzunluğundadır.
- Temmuz ayında gözükürler. Eylül-Ekim
aylarında tamamen olgunlaşırlar.
- Dişi çiçekleri küçük, nohut büyüklüğünde ve
yeşil, kozalak biçimlidir.
- Döllenmeden
sonra kozalak 26
ay içinde
olgunlaşır, fıçı
biçimini alır ve
sürgünler
üzerinde dikine
durur.

- Kozalak
olgunlaşınca ve
özellikle
yağmurlarla
ıslanınca pullar
dağılır.
- Sedir, ılıman iklim
bölgelerinin bitkisidir.
Ülkemizin pek çok
bölgesinde yetişebilir.
- Bol güneşli ve
aydınlık ortamı sever.

- Uzun süreli donlara

karşı dayanıklı
değildir.

- Sedirler genel olarak

kumlu, killi ve kireçli
topraklarda yetişebilir.
- Kuraklığa dayanıklıdır.

- Organik maddece zengin, verimli ve süzek

toprakları sever.

- Sedirler tohum, çelik ve aşı ile üretilir.

- Sedir ağaçları fazla nemi sevmez. Yağışların

dışında ek bir sulamaya ihtiyaçları yoktur.

- Gübrelenmelerine gerek yoktur.

- Önemli zararlıları
akarlar, yaprak bitleri,
kabuklu bitler, yazıcı
böceklerdir.

- Doğal sedirler
devasa yapıları ile
çok geniş
bahçelerin geri
planlarına örnek
vurgulama bitkisi
olarak dikilir.
- Küçük bahçelere
dikilmeleri uygun
olmaz.

- Bitkinin bodur kültür

çeşitleri küçük
bahçelere de
dikilebilir.
Bazı önemli
türleri
 TOROS (LÜBNAN) SEDİRİ (Cedrus
libani)
- Toros dağlarında geniş
bir yayılışa sahiptir.
Lokal olarak da Tokat-
Niksar ve Erbaa
civarında yayılış
gösterir.

- Tacı gençken piramit,

yaşlı halde iken yayvan
ve şemsiye şeklindedir.

- 30-40 m kadar
- Genç dallar hafifçe yukarı, yaşlı olanlar
ise yataydır.

- Yan dalları bol ve kısadır.

- Yaprakları koyu yeşil, yer
yer mavimsi veya sarımsı
yeşil, sert, ucu sivri, batıcı
ve 1,5-3,5 cm uzunluktadır.

- Yaprakların 10-15 adedi bir

rozet yaprak oluşturur.
- Kozalakları 8-10 cm uzunluğunda, 4 cm
çapında, fıçımsı silindiriktir.
- Sığ, taşlı, kalkerli topraklar üzerinde
yetişir. Derin topraklarda iyi gelişme
gösterir.

- Işık ağacıdır.

- Budamaya gerek yoktur.

- İyi bir park ve bahçe ağacıdır. Büyük

alanlarda gruplar halinde ya da soliter
kullanılır.
ATLAS SEDİRİ (Cedrus atlantica):

- Deniz kıyısı ve şehir

içinde kullanmaya
elverişlidir.

- Tabii ortamda 30-40 m’ye

kadar boylansa da bahçe
ortamında ancak bunun
yarısı kadar boylanır.
- Gençken çok
hızlı büyüyen bu
ağaçların
yaşlandıkça
büyüme hızları
yavaşlar.
- Piramit şeklindedir ve
dipten itibaren dallanır.

- Bu görünüşünü yaşlı
halde iken de
kaybetmez.

- Dalları yukarı doğru

büyür, tepe hafifçe
yana yatar.

- Genç sürgünleri
tüylüdür.
- Yaprakları mavi-yeşil, gümüş-gri veya nadiren
açık ya da koyu yeşil renkli olup 2-2,5 cm
uzunluktadır.

- Kısa sürgünler üzerindeki yaprak sayısı 19-28

adettir.
- Kozalakları parlak
açık kahverengi ve uç
kısmı içeri doğru
basıktır. Boyu 5-7 cm
dir.
- Sıcak Akdeniz ikliminden hoşlanır.

- Kalkerli ve gevşek topraklarda iyi gelişir.

- Şiddetli soğuklara karşı duyarlıdır. Soğuk

dönemde iğne yapraklar dökülür ama
ilkbaharda yeniden yeşerebilir.

- Budamaya gerek yoktur.

- Üretimi tohum, çelik ve aşı ile yapılır.

- Park ve bahçelerde soliter kullanılır.

KIBRIS SEDİRİ (Cedrus brevifolia):

- Toros ve Karlıdağ’da
yüksek rakımlarda
doğal olarak yayılır.

- 15 m kadar boylanır.

- Yavaş büyür.
- Yaprakları
mavimsi yeşil
renklidir. 5-8 mm
uzunluktadır.

- Kozalakları
silindir şeklinde
ve 7-8 cm
uzunluktadır.
- Tepe geniş şemsiye görünümünde, dallar kalın,
kısa genellikle horizantal uzanır.
- Sıcak Akdeniz ikliminde ve derin topraklarda
iyi gelişir.

- Donlara duyarlıdır.

- Budamaya gerek yoktur.

- Üretimi tohumla yapılır.

- Zarif görünümü ile park ve bahçelerde

soliter kullanılır.
HİMALAYA SEDİRİ (Cedrus deodora):

- 40-50 m kadar boylanır.

- Yaprakları 3-5 cm uzunluğunda ve incedir. 15-20
adedi bir aradadır.

- Sedir türleri içinde en uzun yapraklı olandır.

Yapraklarının aşağıya doğru sarkması ile diğer
türlerden ayrılır.
(Üst: Himalaya sediri)

(Alt: Kıbrıs sediri)

- Tepe sürgünü
aşağıya sarkar.

- Dallar yatay olarak

çıkar, uç kısımları
aşağıya sarkıktır.

- Piramidal bir
gövdeye sahiptir.
- Kozalakları 7-10 cm
uzunluktadır.

- Kozalak rengi
önceleri mavimsi,
sonraları kırmızımsı
kahverengidir.

- Sedir türleri içinde

kozalakları en büyük
olanıdır.
- Sıcak deniz iklimlerinde, güneşli ve yarı gölge
yerlerde, kuru asidik topraklarda yetişir.

- Soğuğa oldukça hassastır.

- Kuru ve kireçli topraklar ile hava neminin

düşük olduğu yerlerde iyi gelişmez.

- Budamaya gerek yoktur.

- Tohum, çelik ve aşı ile üretilir.

- Park ve bahçelerde çoğunlukla soliter ya da

grup halinde kullanılır.