Mga Konseptong Pangwika

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | Stem-11

Ita
WIKA
-unang mga ninuno
-paraan ng pagpapahayag at iniisip sa Malayo-Polynesian
pamamagitan ng salita tungo sa pag Ang Alibata
-arbitaryong sistema ng simbolo ng -Baybayin
tunog sa ugnayan ng komunidad. -3 race of Malay
-simbolo sapagkat ito ay binibigkas -2 lahi ng Indonesians
-hindi instintibong metodo ng -matatangkad at mapuputi
paghahatid ng ideta, emosyon, at -maliliit at maiitim
pagnanais sa pamamagitan ng
boluntaryong paglikha ng mga simbolo Luzon (Lu-song)
-13 parte ng katawan upang -named by a Chinese Governor
makapagsalita ang isang tao. -“south of the storm belt”
- bibig: labi, ngipin, dila
-airsac, nostrils, larynx, pharynx, alveoli, Roman Alphabet
vocal chords, gums, brain -the Latin alphabet used by the
Romans.
Arbitraryo
-tunog na binibigkas sa wika para sa Katangian ng Wika
layunin na mga gumagamit. -simbolo, tunog, estruktura, dinamiko at
nagbabago, buhay, malikhain,
Cuneiform kombensyonal, sistematik, may
-oldest forms of writing kahulugan at yunik.
-written on clay (tablets)
-syllabic writing system Wika, nagbabago dahil ito ay BUHAY
-sumerian scribes in the ancient ➔ Dala ng henerasyon
city-state of Uruk. (Iraq) ➔ Inobasyong lingguwistiks
➔ Edukasyon
Hieroglyphics ➔ Korupsyon (degradation)
-Sacred Carving ➔ Kasaysayan
-Egyptian writing system
Kombensyonal
Phoenician Social Classes
-consisted of 22 consonants and no Register
vowels Kultural
-early linear script
-alphabet known in modern times Africa
-nagmula ang mga lahi
Mga Konseptong Pangwika
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | Stem-11

-first language : Austrenesian

Mga Wika Kategorya:
A.) 1.) Pormal
1. Bernakular - opisyal na wika
2. Diyalekto - wikang pampanitkan
3. Pambansang Wika 2.) Di Pormal
4. Unang Wika - gamit sa pang-araw-araw
5. Pangalawang Wika - wikang panlalawigan
B.) - wikang balbal
1. Wikang panturo - wikang kolokyal
2. Wikang opisyal
3. Lingua Franca Kasaysayan ng Wikang Pambansa
4. Mother Tongue • Ang Espanyol ang dating wikang
5. Multilangualism pambasa ng Pilipinas habang nasa ilalim ng
pananakop ng Espanya
• Ingles at Espanyol naman nang masakop
Wika
ng Amerika
• Unang Wika - katutubong wika;
• Marso 24, 1934 - Iminungkahi ni Lope K.
wikang natutuhan at ginamit simula Santos na dapat batay sa umiral na wika ng
pagsilang; kinakatawan ng Pilipinas ang maging wikang pambansa;
11 sinusugan ni Manuel Quezon ang mungkahi
• Ikalawang wika - iba pang wikang ni LKS
natutunan at ginamit pagkatapos • 1935 - ang pagsusog ni Manuel Quezon
matutuhan ang unang wika; hindi sa mungkahi na ito ang nagbigay daan sa
katutubong wika ngunit ginagamit din probisyong pangwika
• Dec 30, 1937 - lumabas ang batas na
sa lokal
nagpapatibay sa tagalog biglang
• Ikatlong wika - ginagamit sa
batayang wika ng Pilipinas
pakikiangkop sa lumalawak na
• 1940 - nagsimulang ituro ang wikang
mundong ginagalawan pambansa batay sa tagalog sa mga
• Lingua Franca - ang wika ay paaralan
nagsisilbing tulay para magkaunawaan • Jun 4, 1946 - nakalaya sa Amerikano ang
at magkaintindihan ang iba't-ibang bansa; naihayag ang Tagalog at
grupo ng mga tao na may Ingles bilang mga wikang opisyal
kani-kaniyang wika • 1959 - inilabas ni Jose F. Romero na ang
-Dalawang Lingua Franca ng Pilipinas: wikang Tagalog ay tatawagin na bilang
Pilipino
Tagalog at Cebuano
• 1972 - Saligang Batas 1973 Art XV Sec 3:
Tatawagin na Filipino ang pambansang
172 languages/dialects
wika
40 are already fading
Mga Konseptong Pangwika
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | Stem-11
• 1987 - pagpapatibay at pagsisimula ng
implementasyon ng paggamit ng wikang
Filipino
Balangay - Bornean
Treaty of Tordesillas
1901 - Wikang Ingles ang panturo sa
mga paaralan (Batas Blg. 74)
1932 - Ngunit hindi tayo natuto sa
wikang Ingles. Ayon sa Panukalang
Batas Blg. 588, inutos na gamitin ang
katutubong wika bilang panturo sa mga
paaralang primary
1935 - Artikulo Blg. XIV sec 3, kongreso
ay gagawa ng hakbang tungo sa
pagpapatibay at pagpapaunlad ng
isang wikang pambansa
Tydings-McDuffie Law - 1936
Ang ilan sa probisyon ng Batas
Tydings–McDuffie ay ang mga
sumusunod:
- Pagtatatag ng Pamahalaang
Komonwelt na iiral ng sampung
taon bago matamo ang ganap
na kalayaan ng Pilipinas.
- Pagkakaroon ng isang
Kumbensyong Konstitusyonal na
may mga delegadong Pilipino na
babalangkas sa Saligang Batas
ng Pilipinas.
Nobyembre 13, 1936 - pagtatag sa
tanggapan ng Surian ng Wikang
Pambansa,
Disyembre 13, 1939 - nailimbag ang
kauna-unahang Balarilang Pilipino na
siyang bunga ng walang pagod
napagsumikap at pagmamalasakit
G. Lope Santos - “Ama ng Balarilang
Pilipino)
Disyembre 30, 1939 - ang Kautusang
Tagapagpaganp Blg. 314 na
nagsasabing Tagalog ang batayan ng
wikang pambansa ng Pilipinas
Hulyo 19, 1940 - simulang ituro ang
wikang pambansa na nakabatay sa
Tagalog sa mga paaralang pribado at
publiko
Walong Komisyoner ng Wika - Tagalog,
Ilocano, Pangasinense, Kapampangan,
Bicolano, Cebuano, Hiligaynon, Waray
July 4, 1946 - kalayaan ng Pilipino sa
mga Amerikano: “Fil-American
Friendship Day”
Manuel L. Quezon - Ama ng Wikang
Pambansa, siya ang Presidente ng
Pilipinas noong “Fil-Am Friendship Day”.
Mga Konseptong Pangwika
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino | Stem-11
1956 - Proklamasyon Blg. 12 na
pagdiriwang ng Linggo ng Wika noong
Marso 29 - Abril 4 ngunit nailipat sa
Agosto 13 - 19
1959 - nagtatakadang ang Wikang
Pambansa ay dapat na tawaging
“Pilipino”
1967 - nilagdaan ni Ferdinand Marcos
ang pagsasa-Pilipino ng mga pangalan
ng gusali at mga tanggapan ng
pamahalaan.
Artikulo 14 Sec 2, wikang Pilipino pa rin
ang tawag
1970 - ang wikang pambansa ay
naging wikang panturo sa antas ng
elementarya
1973 - Resolusyon Blg. 73 ang nagluwal
ng patakarang bilingguwal sa
Edukasyong Pilipino
1974 - 1975 - sinimulan ang patakarang
bilingguwal sa edukasyon
1987 - wikang “Filipino” payamanin ito
batay sa mga katutubong wika
1988 - Pangulong Cory Aquino ang
paggamit ng Filipino sa mga opisyal na
transaksyon
1997 - Linggo ng Wika Agosto 1-31
2003 - GMA: wikang panturo ay Ingles
at magiging pangunahing wika ng
pagtuturo sa lahat, mula unang baitang
2009 - ipinapatupad ng Kautusan na
MTB - MLE (Mother Tongue Based
Multilingual Education) Pre-school -
Grade 3
2013 - Benigno Aquino III (CHED):
pagtuturo ng Wikang Filipino sa kolehiyo
Ang Varayti at Varayson ng Wika
Varayti ng Wika:
Natatangi espesipikong paraan ng
pagsasalita na tinatawag na idyolek
1. Diyalekto - heograpkio
2. Sosyolek - sosyal na nabuong
wika
Gamit ng Wika sa Lipunan
1. Pang-instrumental - layon o
pakay
2. Pang-regulatori - utos
3. Pang-Interaksyonal -
pakikisalamuha
4. Pampersonal - sariling damdamin
5. Imahinatibo - paglikha at
pagtuklas
6. Heuristiko at representibo-
pangangalap ng impormasyon -
heuristiko; representatibong-
magpaliwanag.