Ίδρυμα Ποιμαντικής Επιμορφώσεως

Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών

Εργασία στο μάθημα

«Επιμόρφωση νέων στελεχών και εθελοντών εκκλησίας σε

ζητήματα αιχμής (υποψηφίων νέων κληρικών και λαϊκών
στελεχών)»

Θέμα

Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν στο

διαδίκτυο και τρόποι προφύλαξης από
αυτούς

Στυλιανός Χατζηκωνσταντίνου
Περιστερά, Θεσσαλονίκη
Οκτώβριος 2023
Τι είναι το Διαδίκτυο
Το Διαδίκτυο (αγγλικά: Internet) είναι παγκόσμιο σύστημα
διασυνδεδεμένων δικτύων υπολογιστών για να εξυπηρετεί δισεκατομμύρια
χρήστες καθημερινά σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι διασυνδεδεμένοι ηλεκτρονικοί
υπολογιστές ανά τον κόσμο, οι οποίοι βρίσκονται σε ένα κοινό δίκτυο
επικοινωνίας, ανταλλάσσουν μηνύματα (πακέτα) με τη χρήση διαφόρων
πρωτοκόλλων (τυποποιημένοι κανόνες επικοινωνίας), τα οποία υλοποιούνται
σε επίπεδο υλικού και λογισμικού.

Η εμφάνιση του διαδικτύου αποτελεί μια πολύ σημαντική καινοτομία στην

τεχνολογία.
 Έχει συμβάλλει στην δημιουργία μιας παγκόσμιας αγοράς

 Επιτρέπει στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να επικοινωνούν και

αποτελεί σημαντικό μέσο για την διεξαγωγή των επιχειρήσεων.

 Παρέχει έναν μηχανισμό για την δημιουργία κοινοτήτων η οποία

θεωρείται ως μια ομάδα όπου τα άτομα αλληλοϋποστηρίζονται,
ανταλλάσσουν απόψεις, έχουν κοινά συμφέροντα και κοινό στόχο

 Χαρακτηρίζεται και ως κοινότητα του μυαλού που υποδηλώνει την

συντονισμένη δράση που αποσκοπεί σε κοινό στόχο και εκφράζει την
ψυχική ζωή των ανθρώπων

 Διευκολύνει την έρευνα των μελετητών και χαρακτηρίζεται από

διάφορα οφέλη που τους προσφέρει σε σχέση με αυτούς που δεν
μπορούν να έχουν πρόσβαση.

 Είναι προσιτό αλλά συγχρόνως ποιοτικά διαφορετικό από τις άλλες

μορφές σύνδεσης όπως το τηλέφωνο, το ραδιόφωνο και τη τηλεόραση.

 Συντελεί στην διευκόλυνση και στην διεξαγωγή ψυχολογικών και

κοινωνιολογικών πειραμάτων καθώς αποτελεί ένα φθηνό και πρακτικό
μέσο χωρίς όμως να σημαίνει οτι αντικαθιστά την υψηλή εγκυρότητα
και αποδοτικότητα κατα την επαφή πρόσωπο με πρόσωπο αν και όπως
παρατηρήθηκε υπάρχει μια πτώση στην κατ’ ιδίαν επαφή.

Η ιστορία του Διαδικτύου

Η ιστορία του Διαδικτύου ξεκινά με την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών
υπολογιστών στη δεκαετία του 1950. Οι πρώτες έννοιες του δικτύου ευρείας
περιοχής προήλθαν από διάφορα εργαστήρια πληροφορικής στις Ηνωμένες
Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία. Το Υπουργείο Άμυνας των
ΗΠΑ ανέθετε συμβάσεις έργων ήδη από τη δεκαετία του 1960, όπως για την
ανάπτυξη του ARPANET.
 Τη δεκαετία του 1980, οι έρευνες στο CERN της Ελβετίας του Βρετανού
επιστήμονα πληροφορικής Τιμ Μπέρνερς Λι, απέδωσαν τον Παγκόσμιο Ιστό,
ένα σύστημα διασυνδεμένων εγγράφων υπερκειμένου προσπελάσιμο από
οποιοδήποτε κόμβο του διαδικτύου. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, το
Διαδίκτυο είχε έναν επαναστατικό αντίκτυπο στον πολιτισμό, το εμπόριο και
την τεχνολογία, όπως την προαγωγή της γρήγορης επικοινωνίας
με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ανταλλαγή άμεσων μηνυμάτων, τηλεφωνικές
κλήσεις με VoIP, βιντεοκλήσεις, και του Παγκόσμιου Ιστού με τα διαδικτυακά
φόρουμ, τα ιστολόγια, τις εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης και τις αγορές από
ηλεκτρονικά καταστήματα. Η ερευνητική και εκπαιδευτική κοινότητα
συνεχίζει να αναπτύσσει και να χρησιμοποιεί προηγμένα δίκτυα όπως το
JANET στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Internet2 στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυξανόμενες ποσότητες δεδομένων μεταδίδονται με ολοένα και υψηλότερες
ταχύτητες μέσω δικτύων οπτικών ινών που τρέχουν στα 1 Gbit/s, 10 Gbit/s ή
περισσότερο. Ιστορικά, το Διαδίκτυο ανέλαβε τον έλεγχο του τοπίου στις
παγκόσμιες επικοινωνίες σχεδόν άμεσα: το 1993 μόνο το 1% των πληροφοριών
μεταφέρονταν μέσω τηλεπικοινωνιακών δικτύων αμφίδρομης κατεύθυνσης, το
2000 το ποσοστό είχε ήδη ανέλθει σε 51%, και το 2007 έφτασε το 97%. Σήμερα,
το Διαδίκτυο συνεχίζει να επεκτείνεται, κινούμενο από ολοένα και μεγαλύτερες
ποσότητες διαδικτυακών πληροφοριών, και εφαρμογών εμπορίου,
ψυχαγωγίας και κοινωνικής δικτύωσης.
 Ο Παγκόσμιος Ιστός (www) είναι ένας χώρος πληροφόρησης όπου
έγγραφα και άλλοι δικτυακοί πόροι προσδιορίζονται από Ενιαία
Αναγνωριστικά Πόρων (URI), διασυνδεδεμένων μεταξύ τους με
συνδέσμους υπερκειμένου, και μπορούν να προσπελαστούν μέσω
του Διαδικτύου με χρήση ενός προγράμματος περιήγησης διαδικτύου και (πιο
πρόσφατα) διαδικτυακών εφαρμογών. O Παγκόσμιος Ιστός είναι το κύριο
εργαλείο που χρησιμοποιούν δισεκατομμύρια άτομα για να αλληλεπιδράσουν
με το Διαδίκτυο, και έχει αλλάξει τις ζωές των ανθρώπων αφάνταστα.

Ο όρος «Ιστός 2.0» περιγράφει ισότοπους που δίνουν έμφαση στο

περιεχόμενο που έχει δημιουργηθεί από χρήστες (με συμπεριλαμβανόμενη την
αλληλεπίδραση χρήστη-με-χρήστη), την ευχρηστία και τη διαλειτουργικότητα.

Η διαδικασία της αλλαγής που γενικά αναφέρεται ως «Ιστός 2.0»

επιταχύνθηκε και μεταμορφώθηκε από τη μεγάλη μετέπειτα ανάπτυξη των
κινητών συσκευών. Αυτή η επανάσταση των κινητών σήμαινε ότι πολλοί
άνθρωποι χρησιμοποιούσαν υπολογιστές με τη μορφή «έξυπνων τηλεφώνων»,
τα έπαιρναν μαζί τους παντού, με αυτά επικοινωνούσαν, έκαναν λήψεις και
κοινή χρήση φωτογραφιών και βίντεο, πραγματοποιούσαν αγορές από
ηλεκτρονικά καταστήματα ή ζητούσαν πληροφορίες «εν κινήσει» – και
χρησιμοποιούνταν δημόσια, σε αντίθεση με τα λοιπά αντικείμενα ενός
γραφείου ή ενός νοικοκυριού.

Οι υπηρεσίες που βασίζονται σε εντοπισμό θέσης και άλλες πληροφορίες

αισθητήρων έγιναν συχνές, με τις δημοσιεύσεις επισημασμένες με πληροφορίες
θέσης, ή γεω-εντοπισμένες ιστοσελίδες και υπηρεσίες. Συχνές έγιναν, επίσης, οι
ιστοσελίδες που στοχεύουν τα κινητά και είναι σχεδιασμένες ειδικά για τις νέες
συσκευές που χρησιμοποιούνται. Οι μικροί φορητοί υπολογιστές, τα
διαδεδομένα 4G και Wi-Fi και τα ολοκληρωμένα κυκλώματα των κινητών που
λειτουργούσαν με ισχύ ισοδύναμης των επιτραπέζιων υπολογιστών και με
μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση, ήταν οι καταλύτες αυτού του στάδιου της
ανάπτυξης του Διαδικτύου, και αναδύθηκε ο όρος «Εφαρμογή» (εν συντομία
το πρόγραμμα εφαρμογής υπολογιστή), όπως και το «κατάστημα εφαρμογών».

Οι πληροφορίες στο Διαδίκτυο

Το Διαδίκτυο, σε συνδυασμό με την ολοένα αναπτυσσόμενη ψηφιακή
τεχνολογία, έχει δημιουργήσει μία τεράστια αγορά γνώσεων/πληροφοριών.
Παραδοσιακές μορφές τέχνης (όπως για παράδειγμα ο κινηματογράφος και
η μουσική) μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας παίρνουν την ίδια μορφή
(αρχείων δεδομένων) με αντικείμενα που εκ πρώτης όψεως είναι εντελώς
διαφορετικά (όπως για παράδειγμα η ιατρική επιστήμη ή κάποιο
πρόγραμμα λογισμικού). Παρατηρείται λοιπόν μία συγκέντρωση γνώσης ή,
αν είναι δυνατό να λεχθεί, πολιτιστικής κληρονομιάς, που σχετίζεται άμεσα με
το Ίντερνετ. Το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει πλέον είναι το "ποιος θα
διοικήσει, ποιος θα ελέγξει την γνώση αυτή".

Από τη στιγμή που το Διαδίκτυο είναι ένα δίκτυο συνδεδεμένων

υπολογιστών, κάθε χρήστης έχει τη δυνατότητα να μοιραστεί πληροφορίες με
άλλους χρήστες γενόμενος, πολλές φορές, ο ίδιος δημιουργός και πάροχος των
πληροφοριών αυτών. Δεν υπάρχει άμεσος έλεγχος των πληροφοριών που
"ανεβαίνουν" στο Διαδίκτυο από κάποιον ιεραρχικά ανώτερο χρήστη ή
οργανισμό. Το θέμα της μη ιεραρχημένης πληροφορίας, όμως, τίθεται υπό
αμφισβήτηση. Ο όγκος της πληροφορίας στο Διαδίκτυο είναι πράγματι
μεγάλος. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν πληροφορίες ευκολότερα και δυσκολότερα
προσβάσιμες από τον χρήστη.
Το Διαδίκτυο κατέστησε εφικτή τη συγκέντρωση μεγάλου όγκου
πληροφοριών και επηρέασε σημαντικά τον τρόπο διάθεσής τους, δεν συμβαίνει
όμως στον ίδιο βαθμό το ίδιο και στον τρόπο παραγωγής αυτών. Για
παράδειγμα, ο τρόπος παραγωγής μιας κινηματογραφικής ταινίας δεν έχει
επηρεαστεί σημαντικά από την ύπαρξη του Διαδικτύου, ανεξάρτητα από το αν
έχει επηρεαστεί ή όχι από την ψηφιακή τεχνολογία. Παρ' όλα αυτά, και
σύμφωνα με την "ιντερνετοφιλική" προσέγγιση, το Διαδίκτυο ασκεί μεγάλη
επίδραση στην διαδικασία παραγωγής δημοσιογραφικών προϊόντων. Η
δημιουργία της είδησης παύει να είναι πλέον μονοπώλιο λίγων, αφού ο κάθε
χρήστης μπορεί εάν το επιθυμεί να δημιουργήσει πληροφορία ανά πάσα
στιγμή. Το πιο τρανταχτό παράδειγμα της επίδρασης αυτής είναι
τα ιστολόγια (blogs), όπου μπορεί κανείς να εκφέρει απόψεις και να σχολιάσει
γεγονότα πάσης φύσεως
Επίσης, λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης γνώσης στο Διαδίκτυο, η
έννοια της κοινωνικής ισότητας παίρνει και πάλι μεγάλη σημασία. Το χάσμα
ανάμεσα σε πληροφοριακά πλούσιους και πληροφοριακά φτωχούς θα
διευρύνεται όσο αυξάνεται η συγκέντρωση της γνώσης αυτής. Το παραπάνω
αποτελεί ακόμη έναν λόγο που κάνει πιο επιτακτική την ανάγκη για
διερεύνηση του αρχικού ερωτήματος "ποιος θα ελέγξει τη γνώση αυτή".

Η γλώσσα που χρησιμοποιείται περισσότερο στη διακίνηση της

πληροφορίας στο Διαδίκτυο είναι η Αγγλική. Έχοντας αναπτυχθεί τα
τελευταία χρόνια, το Διαδίκτυο περιλαμβάνει πλέον ποιοτικά και ποσοτικά
ευρύ περιεχόμενο και στις υπόλοιπες γλώσσες των περισσότερο αναπτυγμένων
χωρών.

Κίνδυνοι του Διαδικτύου

Η πρόσβαση στο Διαδίκτυο σήμερα δεν είναι ακίνδυνη, ανεξάρτητα
από τον τρόπο χρήσης των υπηρεσιών του. Υπάρχουν κακόβουλοι χρήστες και
αρκετές δυνατότητες πρόκλησης ζημιών, τόσο στο επίπεδο του
χρησιμοποιούμενου λογισμικού και υλικού, όσο και σε προσωπικό επίπεδο.

Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν στο διαδίκτυο και οι τρόποι αντιμετώπισης

τους είναι ένα σημαντικό θέμα που πρέπει να απασχολεί όλους τους χρήστες,
ανεξαρτήτως ηλικίας. Το διαδίκτυο είναι ένα ισχυρό εργαλείο που προσφέρει
αμέτρητες δυνατότητες, αλλά ταυτόχρονα κρύβει και κινδύνους που πρέπει να
είμαστε ενήμεροι για να τους αποφύγουμε.
Οι κύριοι κίνδυνοι που ελλοχεύουν στο διαδίκτυο είναι οι εξής:

Ακατάλληλο περιεχόμενο: Το διαδίκτυο είναι μια τεράστια βάση

δεδομένων που περιλαμβάνει περιεχόμενο για όλα τα γούστα, αλλά και
περιεχόμενο που μπορεί να είναι επιβλαβές ή ακατάλληλο για ορισμένες
ηλικίες, όπως πορνογραφία, βία, μίσος, κλπ.

Διαδικτυακή αποπλάνηση: Η διαδικτυακή αποπλάνηση είναι μια

μορφή σεξουαλικής κακοποίησης που μπορεί να συμβεί μεταξύ ενός ενήλικα
και ενός παιδιού ή εφήβου. Ο θύτης, ο οποίος μπορεί να προσποιείται ότι είναι
κάποιος άλλος, δημιουργεί μια σχέση εμπιστοσύνης με το θύμα και στη
συνέχεια το αποπλανεί για να λάβει σεξουαλικά οφέλη.
 Η διαδικτυακή αποπλάνηση ειδικά μέσω κάμερας, είναι μια ανησυχία,
ειδικά για εκείνους που χρησιμοποιούν webcams για φλερτ και cybersex.
Συχνά γίνεται όταν κάποιο άτομο προσελκύει ένα ελκυστικό άτομο με την
έναρξη επικοινωνίας σεξουαλικής φύσης με το θύμα. Το θύμα στη συνέχεια
πείθει να ξετυλίξει μπροστά από μια κάμερα και μπορεί επίσης να πειστεί να
εμπλακεί σε σεξουαλική συμπεριφορά, όπως ο αυνανισμός. Το βίντεο
καταγράφεται από τους εγκληματίες του κυβερνοχώρου, οι οποίοι
αποκαλύπτουν έπειτα την αληθινή τους πρόθεση και απαιτούν χρήματα ή
άλλες υπηρεσίες (όπως σαφέστερες εικόνες του θύματος σε περιπτώσεις
διαδικτυακής θήρευσης ), απειλώντας να δημοσιοποιήσουν το βίντεο και να το
στείλουν στα μέλη της οικογένειας φίλους του θύματος εάν δεν
συμμορφώνονται.

Εθισμός στο διαδίκτυο: Ο εθισμός στο διαδίκτυο είναι μια πραγματική

ασθένεια που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην ψυχική και σωματική
υγεία του ατόμου. Ο εθισμός στο διαδίκτυο (internet addiction) μια σχετικά νέα
μορφή εξάρτησης, , αναφέρεται στην «καταναγκαστική, υπερβολική χρήση του
διαδικτύου και τον εκνευρισμό ή δυσθυμική συμπεριφορά που παρουσιάζεται
κατά τη στέρησή της».

Το Διαδίκτυο έχει την ικανότητα να καλύψει συγκεκριμένες

ψυχολογικές ανάγκες ενός ατόμου. Ένα από τα χαρακτηριστικά του μέσου που
προκύπτει από τη φύση του είναι ότι μπορεί να δημιουργήσει μια «ιδανική
κατάσταση εαυτού», όπου το άτομο μπορεί να εξερευνήσει διάφορες πτυχές της
προσωπικότητάς του χωρίς να έχει περιορισμούς και συνέπειες. Στο Διαδίκτυο
δεν υπάρχουν άμεσες συνέπειες των πράξεων, ο χρήστης μπορεί να μπει και να
βγει όποτε θέλει, ενώ μπορεί να καλύψει την όποια εξωτερική εμφάνιση, αφού
δεν υπάρχει οπτική επαφή. Ταυτόχρονα, ο έφηβος μπορεί να ενσαρκώσει
διαφορετικούς ρόλους ή να υιοθετήσει διαφορετικές ταυτότητες ανάλογα με
την εκάστοτε διαδικτυακή εμπειρία, εξαιτίας της ανωνυμίας, που συνιστά
κατεξοχήν χαρακτηριστικό του Διαδικτύου. Συνήθως, τα παιδιά που
αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του εθισμού στο διαδίκτυο είναι αγόρια και
μεγαλώνουν σε δύσκολες καταστάσεις (δυσλειτουργικές οικογένειες).
Παραβίαση της ιδιωτικότητας: Το διαδίκτυο είναι μια δημόσια
πλατφόρμα και τα δεδομένα που μοιραζόμαστε σε αυτό μπορούν να
χρησιμοποιηθούν από άλλους για κακόβουλους σκοπούς. Αρκετές φορές οι
χρήστες του Διαδικτύου χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες του για να βρουν
πληροφορίες που χρειάζονται. Μερικοί ιστότοποι εμφανίζουν πληροφορίες, οι
οποίες φαινομενικά είναι ακριβείς ή αναφέρουν απόλυτα αξιόπιστους
δημιουργούς ή πηγές. Το κίνητρο για τέτοιες πράξεις μπορεί να είναι είτε η
αποκομιδή ιδίου οφέλους είτε, απλά, η χαρά της παραπλάνησης των
(αγνώστων) χρηστών. Ο όρος που περιγράφει αυτού του τύπου την
παραπλάνηση είναι "Hoax".
 Οι κοινές απειλές για την προσωπική ασφάλεια και την παραβίαση της
ιδιωτικότητας περιλαμβάνουν: phishing, ηλεκτρονικές απάτες, κακόβουλο
λογισμικό, cyberstalking (είναι η χρήση του Διαδικτύου ή άλλων ηλεκτρονικών
μέσων για την καταδίωξη ή την παρενόχληση ενός ατόμου, μιας ομάδας
ατόμων ή ενός οργανισμού. Μπορεί να περιλαμβάνει ψευδείς καταγγελίες ή
δηλώσεις, δυσφήμηση, παρακολούθηση, απειλές, κλοπή ταυτότητας, βλάβη
δεδομένων ή εξοπλισμού, προσβολή ανηλίκων για σεξ ή συλλογή
πληροφοριών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για παρενόχληση),
ηλεκτρονική παρενόχληση, online προσθήκες και σεξουαλικότητα.

Υποκλοπή προσωπικών δεδομένων: Η υποκλοπή προσωπικών

δεδομένων είναι μια μορφή ηλεκτρονικού εγκλήματος που μπορεί να έχει
σοβαρές οικονομικές και νομικές συνέπειες για το θύμα. Στην κατηγορία αυτή
υπάγονται τόσο οι δούρειοι ίπποι, όσο και κακόβουλα
μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Με τον τρόπο αυτό όχι μόνον είναι
δυνατό να υφαρπαγούν προσωπικά δεδομένα κάποιου χρήστη, όπως ο
αριθμός ταυτότητάς του ή το ΑΦΜ του, όσο και, πιο σημαντικό, αριθμοί
πιστωτικών καρτών, λογαριασμών τραπέζης κτλ. Ανάλογη μέθοδος
ακολουθείται και από ορισμένους ιστοτόπους, στους οποίους ο ανύποπτος
χρήστης καταχωρεί παρόμοια στοιχεία παραγγέλοντας ένα προϊόν, το οποίο
όχι μόνο δε θα λάβει ποτέ, αλλά τα δεδομένα του μπορούν να
χρησιμοποιηθούν από τους δημιουργούς του ιστοτόπου για να
πραγματοποιήσουν οι ίδιοι αγορές, χρεώνοντας τον "πελάτη" τους. Η μέθοδος
υφαρπαγής προσωπικών δεδομένων μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
αποκαλείται "Phishing" (παραφθορά της λέξης fishing = ψάρεμα). Αρκετά
προγράμματα περιήγησης αναγνωρίζουν τους ιστοτόπους στους οποίους
παραπέμπουν τα παραπλανητικά μηνύματα, ωστόσο αυτό δεν συμβαίνει σε
ποσοστό 100%. Οι χρήστες είναι καλό να γνωρίζουν ότι κανείς
χρηματοπιστωτικός φορέας δεν χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο για να ανανεώσει
προσωπικές πληροφορίες, ενώ ένας προστατευμένος ιστότοπος αρχίζει πάντα
με το πρόθεμα https (secure, ασφαλής).

Πρόκληση ζημιών στο υπολογιστικό σύστημα: Ο κύριος κίνδυνος

πρόκλησης ζημιών στο υπολογιστικό σύστημα ενός ανυποψίαστου χρήστη
είναι η μόλυνση του συστήματος με κάποιον ιό. Η μόλυνση γίνεται όταν ο
χρήστης καλείται να λάβει κάποιο -φαινομενικά αθώο- αρχείο όπως ένα
κείμενο ή μια φωτογραφία και, όταν δοκιμάσει να το χρησιμοποιήσει, ο ιός
αναλαμβάνει δράση μολύνοντας το σύστημα. Μπορεί να καταστρέψει αρχεία
ή και ολόκληρο τον σκληρό δίσκο του συστήματος. Άλλες φορές είναι δυνατή
η αποστολή ιού απευθείας από τον ιστοτόπο που επισκέπτεται ο χρήστης, χωρίς
να εμφανισθεί κάποια ένδειξη λήψης αρχείου. Η περίπτωση αυτή
εκμεταλλεύεται κενά ασφαλείας στο λογισμικό του χρήστη
(φυλλομετρητή ή Λειτουργικό σύστημα).
 Παρόμοιας δράσης είναι και ένα πρόγραμμα που αποκαλείται worm
(=σκουλήκι). Είναι παρόμοιο σε αποτέλεσμα με τον ιό, αλλά, αντίθετα από
αυτόν, δεν απαιτεί την "προσκόλλησή" του σε ένα αρχείο, έχοντας έτσι
περισσότερη αυτονομία. Η βλάβη που προκαλεί το worm δεν είναι τόσο ευρεία
στο σύστημα, όσο στο δίκτυο σύνδεσης, επειδή καταναλώνει σημαντικό εύρος
ζώνης (bandwidth).
Άλλος κίνδυνος είναι ο Δούρειος Ίππος, ένα πρόγραμμα που ξεγελά τον
χρήστη του, ο οποίος χρησιμοποιώντας το νομίζει ότι εκτελεί κάποια εργασία,
ενώ στην πραγματικότητα εκτελεί κάποια άλλη, συνήθως εγκατάσταση άλλων
κακόβουλων προγραμμάτων. Αντίθετα από τους ιούς, οι δούρειοι ίπποι δεν
επιμολύνουν αρχεία.

Τρόποι αντιμετώπισης των κινδύνων του διαδικτύου

Εκπαίδευση: Η καλύτερη μέθοδος αντιμετώπισης των κινδύνων του
διαδικτύου είναι η εκπαίδευση των χρηστών, ιδιαίτερα των παιδιών και των
εφήβων. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να μιλήσουν στα παιδιά για τους
κινδύνους του διαδικτύου και να τους μάθουν πώς να τους αποφεύγουν.

Ο ρόλος των γονέων είναι ιδιαίτερα σημαντικός τόσο για την πρόληψη,
όσο και για την αντιμετώπιση του εθισμού των παιδιών τους από το Διαδίκτυο.
Όσον αφορά την πρόληψη, το σημαντικότερο πράγμα που χρειάζεται να
κάνουν οι γονείς προκειμένου να μπορούν να ελέγχουν αποτελεσματικά τη
χρήση του Διαδικτύου από τα παιδιά τους, είναι να γνωρίσουν οι ίδιοι το μέσο.
Προς το παρόν, οι γονείς δε γνωρίζουν το μέσο και επιπλέον δε φαίνονται
διατεθειμένοι να έλθουν σε επαφή με το Διαδίκτυο, ενώ ταυτόχρονα δεν
ενδιαφέρονται για τις δραστηριότητες των παιδιών τους στο Ίντερνετ.
Ταυτόχρονα, οι γονείς θα πρέπει κάποιες φορές να χρησιμοποιούν το
Διαδίκτυο μαζί με το παιδί, ώστε να του δίνουν τις απαραίτητες κατευθύνσεις,
ενώ η εγκατάσταση κάποιων φίλτρων στον υπολογιστή μπορεί να αποτρέψει
την εμφάνιση ακατάλληλων για το παιδί ιστοσελίδων. Επιπλέον, είναι
απαραίτητο να έχουν τεθεί κάποιες βάσεις όταν το παιδί φτάνει στην εφηβεία,
να υπάρχουν δηλαδή όρια. Για να υπάρξουν ωστόσο όρια θα πρέπει οι γονείς
να μπορούν να διαθέσουν τον απαραίτητο χρόνο, αφού είναι δύσκολο για
ενοχικούς γονείς να θέσουν όρια. Σε πιο πρακτικό επίπεδο, ο υπολογιστής είναι
καλό να βρίσκεται σε κοινόχρηστο χώρο και όχι στο δωμάτιο του παιδιού, ώστε
να ελέγχεται διακριτικά η δραστηριότητα του παιδιού στο Διαδίκτυο. Ενώ,
τέλος, οι γονείς θα πρέπει να συζητούν για τις διαδικτυακές διαδρομές του
παιδιού τους, ώστε να έχουν πάντοτε ενημέρωση για τις ιστοσελίδες που
επισκέπτεται, τα άτομα με τα οποία συνομιλεί και τις πληροφορίες που
ανταλλάσσει με άλλα άτομα.
 Δεδομένου ότι ο αριθμός των χρηστών του Διαδικτύου συνεχίζει να
αυξάνεται παγκοσμίως, διαδικτυακοί οργανισμοί, κυβερνήσεις και οι
οργανισμοί εξέφρασαν ανησυχίες για την ασφάλεια των παιδιών που
χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο. Η Ημέρα Ασφαλέστερου Διαδικτύου γιορτάζεται
παγκοσμίως τον Φεβρουάριο για να ευαισθητοποιήσει την ασφάλεια στο
Διαδίκτυου.
Διακριτικότητα: Οι χρήστες πρέπει να είναι διακριτικοί όταν
μοιράζονται προσωπικές πληροφορίες στο διαδίκτυο. Δεν πρέπει να παρέχουν
προσωπικά στοιχεία, όπως το όνομα, τη διεύθυνση, τον αριθμό τηλεφώνου ή το
email τους σε άτομα που δεν γνωρίζουν.
Ασφάλεια: Οι χρήστες πρέπει να χρησιμοποιούν ισχυρά κωδικούς
πρόσβασης και να ενεργοποιούν τη διπλή επαλήθευση για τους λογαριασμούς
τους.
Οι ευαίσθητες πληροφορίες όπως οι προσωπικές και η ταυτότητα του
χρήστη , οι κωδικοί πρόσβασης συνδέονται συχνά με προσωπικά είδη (π.χ.
τραπεζικοί λογαριασμοί) και με την ιδιωτική τους ζωή και ενδέχεται να
παρουσιάζουν ανησυχία σχετικά με την ασφάλεια των χρηστών εάν
διαρρεύσουν. Η μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση και η χρήση ιδιωτικών
πληροφοριών μπορεί να έχει ως συνέπεια την κλοπή ταυτότητας , καθώς και
την κλοπή ιδιοκτησίας.

Πρόληψη: Οι χρήστες πρέπει να ενημερώνονται για τις τελευταίες

απειλές και επιθέσεις στο διαδίκτυο.

Χρήση τείχους προστασίας (firewall). Η κύρια λειτουργία ενός firewall

είναι η ρύθμιση της κυκλοφορίας δεδομένων ανάμεσα σε δύο δίκτυα
υπολογιστών. Συνήθως τα δύο αυτά δίκτυα είναι το Διαδίκτυο και
το τοπικό/εταιρικό δίκτυο. Ένα firewall παρεμβάλλεται ανάμεσα σε δύο
δίκτυα που έχουν διαφορετικό επίπεδο εμπιστοσύνης.

Ο σκοπός της τοποθέτησης ενός firewall είναι η πρόληψη επιθέσεων στο

τοπικό δίκτυο και η αντιμετώπισή τους. Παρόλα αυτά όμως, ένα firewall
μπορεί να αποδειχθεί άχρηστο εάν δεν ρυθμιστεί σωστά. Η σωστή πρακτική
είναι το firewall να ρυθμίζεται ούτως ώστε να απορρίπτει όλες τις συνδέσεις
εκτός αυτών που επιτρέπει ο διαχειριστής του δικτύου (default-deny).

Περιπτώσεις στις οποίες δε μπορεί να προστατεύσει το firewall το

χρήστη είναι ιοί που περιέχονται στα συνημμένα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
ή επιθέσεις phishing που αποστέλλονται μέσω e-mail.

Χρήση λογισμικού προστασίας ενάντια σε ιούς και προγράμματα

κατασκοπείας. Το λογισμικό προστασίας από ιούς ή λογισμικό anti-
virus (συντομογραφία για λογισμικό AV), επίσης γνωστή ως αντι-malware,
είναι ένα πρόγραμμα υπολογιστή που χρησιμοποιείται για την πρόληψη, τον
εντοπισμό, και την αφαίρεση του κακόβουλου λογισμικού.

Το λογισμικό προστασίας από ιούς αναπτύχθηκε αρχικά για να

ανιχνεύσει και να αφαιρέσει ιούς υπολογιστών, εξ ου και το όνομα. Ωστόσο, με
τον πολλαπλασιασμό άλλων ειδών κακόβουλου λογισμικού, το λογισμικό
προστασίας από ιούς άρχισε να παρέχει προστασία από άλλες απειλές του
υπολογιστή. Ειδικότερα, σύγχρονο λογισμικό προστασίας από ιούς μπορεί να
προστατεύσει από: κακόβουλα αντικείμενα βοήθειας του προγράμματος
περιήγησης (Bho), browser αεροπειρατές, ransomware, keyloggers,
backdoors, rootkits, δούρειους ίππους, σκουλήκια, κακόβουλα LSPs, dialers,
fraudtools, adware και spyware. Ορισμένα προϊόντα περιλαμβάνουν επίσης
την προστασία από άλλες απειλές του υπολογιστή, όπως μολυμένα και
κακόβουλα URLs, spam, απάτες και phishing επιθέσεις, προστασία της
διαδικτυακης ιδωτικότητας (privacy), διαδικτυακες τραπεζικές
επιθέσεις, κοινωνικής μηχανικής τεχνικές, προηγμένη επίμονη απειλή (APT)
και botnet DDoS επιθέσεις.