Time Management (Marathi)

******ebook converter DEMO Watermarks*******

First published in India by
Manjul Publishing House Pvt. Ltd.

Corporate & Editorial Office:
• 2nd Floor, Usha Preet Complex, 42 Malviya Nagar,
Bhopal 462 003 – India
Email: manjul@manjulindia.com
Website: www.manjulindia.com
Sales & Marketing Office:

• 7/32, Ground Floor, Ansari Road, Daryaganj,
New Delhi 110 002
Email: sales@manjulindia.com
Distribution Centres:
Ahmedabad, Bengaluru, Bhopal, Kolkata, Chennai,
Hyderabad, Mumbai, New Delhi, Pune
Marathi translation of Time Management by Sudhir Dixit
This edition first published in 2015
Copyright © 2011 by Dr. Sudhir Dixit
ISBN 978-81-8322-586-1
Translation by Prajakta Chitre

Marathi edition co-ordination: TranslationPanacea
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in or introduced into a
retrieval system, or transmitted, in any form, or by any means (electronic, mechanical, photocopying,
recording or otherwise) without the prior written permission of the publisher. Any person who does
any unauthorized act in relation to this publication may be liable to criminal prosecution and civil
claims for damages.

अनु मिणका
नवीन आवृ ीची ावना
भाग पिह ा : तीन मू भूत न
पिह ा : आजका वेळाची एवढी कमतरता

का भासते?
दु सरा न : आप ा जवळ खरं च िकती वेळ आहे ?
ितसरा न : तुमचा वेळ िकती मौ वान आहे ?
भाग दु सरा : वेळा ा सव े उपयोगाचे

३० िस दांत
१. वेळाचं ॉगबुक ठे वा
२. आिथक ेय ठरवा
३. सग ात मह ाचे काम सवात आधी करा
४. वासा ा वेळाचा भरपूर उपयोग करा
५. इतरां वर कामे सोपवा (डे ि गे न)
६. पॅरेटोचा २०/८० चा िनयम जाणून ा
७. पािक न ा िनयमाचा ाभ ा
८. तुम ा सव ृ वेळात काम करा
९. त: ा ि ावा
१०. वेळाप क बनवा

११. कम करत राहा
१२. आप ी काय मता वाढवा
१३. डे ड ाईन िन चत करा
१४. वेळ िवकत ाय ा ि का
१५. भिव ाती ाभासाठी वतमानात ाग करा
१६. ठर े ा वेळी काम करा
१७. वेळा ा बरबादीचा गु ाकषणाचा िनयम जाणून ा
१८. ू टन ा गती ा पिह ा िनयमाचा ाभ ा
१९. तु ी िकती वेळ काम के े ते मह ाचे नाही! ाचा प रणाम मह ाचा आहे
२०. कोणते काम कधी करायचे ते िन चत करा
२१. सकाळी वकर उठा
२२. एक तास ायाम करा
२३. टी ी पासून सावधान
२४. मोबाई चा वापर कमीत कमी करा
२५. इं टरनेटवर वेळ वाया घा वू नका
२६. आळसापासून सावध रहा
२७. टो वाटो वी क नका. चा ढक क नका
२८. दु स या िदव ीचे वेळाप क बनवून सु मना ा ीचा ाभ ा
२९. वाईट सवयीपासून दू र रहा
३०. सापे तेचा िनयम समजून ा

नवीन आवृ ीची
ावना
या जगात फ एकच असा कोपरा आहे की ा ा सुधारणे पूणपणे

तुम ा हातात आहे आिण तो णजे तु ी त:.
-आ सह े
ट◌ा इम मॅनेजमट या पु का ा वाचकां चा भरघोस ितसाद िमळा ा याचा

म ा अित य आनंद वाटत आहे . हे पु क वाचकां साठी इतके उपयु
ठर े की गे ा पाच वषात ा ा अनेक आवृ ा हातोहात खप ा. हे पु क जरा
जा च छोटे आहे अ ी त ार वाचक वारं वार ां ा प ां तून करत होते. पु काचा
आकार जाणूनबुनून छोटा ठे व ा होता. जर वेळा ा बचतीचे पु कात अनेक उपाय
सां गायचे, तर पु क वाच ात फार वेळ जाय ा नको हा िवचार पु काचा आकार
हान ठे व ामागे होता. मा े खका ा वाचकां ा स ाचाही मान राख ा
पािहजे याक रता ां ा मागणीनुसार आता पु काचा आकार थोडा मोठा के ा
आहे . अगदी थोडासाच.
मूळ आवृ ीत वेळा ा सव े उपयोगाचे १० िस ां त सां िगत े होते. या
आवृ ीत ३० िस ां त दे त आहे . ामुळे वाचकां ना याचा अिधक ाभ होई . गे ा
पाच वषात मी ा न ा, उपयोगी गो ी ि क ो आिण ाचा वेळा ा
व थापनासाठी फायदा होई असे वाट ं अ ा सव गो ींचा समावे या आवृ ीत
के ा आहे .
या आवृ ीमधी एक मह ाचा बद णजे जु ा आवृ ीती म ी टा ं ग
हा भाग वगळ ा आहे . नवीन सं ोधनातून असे समज े आहे की म ी टा ींग
णजे एकाच वेळे ा अनेक कामे करणे पु षां ना अवघड तर जातेच ि वाय तसे

कराय ा गे े तर कामा ा गुणव ेवर आिण एका तेवर प रणाम होतो.
पा ी ीयास सायरसने ट े च आहे , एका वेळी दोन कामे कराय ा जा तर
एकही काम धड होणार नाही.
पु का ा या न ा पासाठी मी का क िवकास राहे जा यां चे िव ेष
आभार मानतो. ां ा सतत ा ेरणेि वाय आिण आ हाि वाय हे काय झा ं
नसतं.
- डॉ. सुधीर दीि त
तु ी नाही तर मग कोण? आता नाही तर मग के ा?

- अ ात

भाग पिह ा :
तीन मू भूत न

पिह ा न
आजका वेळाची एवढी कमतरता का भासते?
िदवस चोवीस तासांचा काळ, ात ा अिधका ं वायाच जातो.

-ए ोज िबयस
आ जका आप ा ा वेळ पुरत का नाही यावर तु ी कधी िवचार के ा आहे

का? वेळात कामे झा ी नाहीत िकंवा के ी नाहीत की आप ी िचडिचड
होते, संताप होतो, राग येतो, तणाव वाढतो. वेळ पुरत नाही णून
सगळे जण कायम घाई गडबडीत िदसतात. या सगळया भानगडीत मग ड े र
वाढते, मानिसक संतु न िबघडते आिण कधी कधी तर अपघातही होतात. वेळाची
कमतरता हे आप ा जीवनाती एक कटू पण अप रहाय स आहे .
आप ा पूवजां ना अ ा टाइम मॅनेजमटची गरज कधी पड ाचे तु ी कधी
ऐक े आहे का? मग आप ा ाच का बरे या गो ीचा िवचार करावा ागतोय?
आप ा पूवजां नाही िदवसाचे २४ तासच िमळत होते ां चा िदवस ४८ तासां चा
न ता. ेक िपढी ा तर िदवसाचे २४ तासच िमळतात. पण िवसा ा तका ा
सु वातीपासून वेळ अपुरा पडू ाग ा आिण वेळाची ही कमतरता िदवसिदवस
वाढतच चा ी आहे . हे िकती िविच आहे ना, कारण िवसा ा तका ा
सु वातीपासून माणसाने वेळ वाचव ासाठी िविवध उपकरणे ोधाय ा सु वात
के ी.
िवसा ा तकापूव कार, मोटारसायक , िकंवा ू टर न ती. मा आप ा
पूवजां ना कुठे जायची घाईही न ती. गृिहणीं ा हाता ी िम र, फूड ोसेसर िकंवा
माय ोवे अ ा सोई नसताना पा ावर मसा ा वाटताना िकंवा चु ीवर भाकरी

भाजताना ां ची कधी घाईगडबड न ती. पूव वीज न ती. पण रा रा जागून
कामेही करावी ागत न ती. ावेळचं जगणंच साधं सोपं होतं कारण ते ा
माणसाचं दै नंिदन आयु घ ाळा ा का ावर अव ं बून न त. औ ोिगक
ां तीनंतर कारखाने, ऑिफस आिण नोकरी या च ात माणूस सापड ा. ते ापासून
तो घ ाळाचा गु ाम झा ा.
पूव आयु ं साधं सोपं होतं आिण आता ते गुंतागुंतीचं झा ं य हे च आप ा
सम ेचं मूळ कारण आहे . पूव आयु संथ गतीने चा ायचं आता ते वेगवान
झा ं य. इं टरनेट आप ा जग ाचा अिवभा भाग बन ाय, ामुळे एका णात
आपण जगा ी जोड े जातो. आता टी ीमुळे बटन दाबताच जगभर ा बात ा
आप ा ा कळतात. कार, िवमाने अ ा वासा ा साधनां मुळे आता आपण
जगा ा पाठीवर कुठूनही कुठे ही वेगाने पोचू कतो. आता आप ाजवळ ा ीजी
मोबाई मुळे आपण हवे ा ा ी बो ू कतो, बघू कतो. अ ा आधुिनक
ोधां मुळे आप ा जीवनाचा वेग वाढ ाय आिण ाचबरोबर वेळा ा अभावाचं
कारणही ही आधुिनक उपकरणेच आहे त. ां ामुळे आपण जगा ी जोड े जातोय
पण कदािचत त:पासून दू र जातोय.
काही वेळा न उ रापे ा अिधक मह ाचे असतात.

- नै ी िव ाड
तु ा ा जर खरोखरच वेळा ा सदु पयोगाचा गां भीयाने िवचार करायचा असे

तर यावरचा साधा सरळ उपाय णजे या आधुिनक उपकरणां पासून दू र राहा आिण
परत एकदा जु ा जीवन ै ीचा ीकार करा. असे के े त तर तुमचे जगणे सोपे
होई . नाही नाही... णजे तु ी मातीची चू वापरा िकंवा मुंबईपासून िद ीपयत
पायी जा असे नाही. मोबाई , टी ी, इं टरनेट, चॅिटं ग अ ा वेळ वाया घा वणा या
गो ींचा वापर कमी करा एवढं च माझं सां गणं आहे .
पूव घ ाळ आप ावर कूमत गाजवत न तं याच कारण णजे ब तां
ोकां कडे घड ाळच न तं. घ ाळा ा गजराची गरज न ती कोंबडयाची बां ग
झोपेतून उठवायची. सकाळी उठून ८:१८ ची ोक पकडायचा ताण न ता. एखादे

काम सकाळी नऊ ा ऐवजी स ानऊ ा झा ं तरी चा त होतं. काहीच फरक
पडत न ता. पण आज मा पडतो.
हे पु क पुढे वाचाय ा आधी एक गो नीट समजून ा, मधुमेह, उ
र दाब, को े रॉ आिण दयरोग या माणे वेळाचा अभाव ही दे खी एक
आधुिनक सम ा आहे आिण या सम ेचे मूळ आधुिनक जीवन ै ीत आहे . जर
तु ा ा या सम ेवर उपाय हवा असे तर तु ा ा तुमची जीवन ै ी बद ावी
ागे . ात ठे वा, जग बद णार नाही, बद ावं तु ा ाच ागे . जर तु ी
तुमची जीवन ै ी आिण िवचारसरणी बद ी तर तुम ा आयु ात ं वेळाचं
समीकरणही बद े . अ ट आईन ाईनने ट े होते, “आप ासमोर ा
मह ा ा सम ा ठाक े ा असतात, ा, िवचारां ा ा पातळीवर आपण
िनमाण के ा, ाच पातळीव न सोडवता येत नाहीत.”
जग खूपच बद तंय. आता मोठे हानांना हरवत नाहीत तर वेगवान

माणूस कमी वेगाने वाटचा करणा या ीचा पराभव करे .
- पट मरडॉक
आता चडू तुम ा कोटात आहे . आप े िवचार बद ा, जीवन ै ी बद ा आिण

वेळाचं यो व थापन क न तुमचं जीवन बद ा. या संदभात आधुिनक
व थापन ा ात े गु पीटर डूकर यां चे ात ठे वा, “जोपयत आपण
वेळाच व थापन क कत नाही तोपयत आपण कोण ाच गो ीचे व थापन
क कत नाही.”
आधुिनक औ ोिगक युगाती सगळयात मह ाचे य ं हे वाफेचे

इं िजन नसून घ ाळ हे आहे.
- ु ईस ममफोड

दु सरा न
आप ा जवळ खरं च िकती वेळ आहे ?
मा ाजवळ थोडाही फाव ा वेळ नाही असं तु ी कसं काय णू

कता? हे न के र, ु ई पा चर, माईके ए जे ो, मदर टे रेसा,
ि ओनाद दा िवंची, थॉमस जेफरसन आिण अ ट आइन ाइन
यां ाजवळ, िदवसाचे िजतके तास होते तेवढे च तुम ाही जवळ आहेत.
- एच. जॅकसन ाऊन
वि◌ धाबहा ानेकमाणू स घडवताना काहीजणां ना अिधक तर काहीजणां ना कमी सौंदय

े ं आहे . तेच आपण बु ी ा िकंवा संप ी ा बाबतीत णू कतो.
सौंदय, पैसा, बु ी यां ाबाबतीत कमी अिधक होऊ कतं मा वेळ ही गो अ ी
आहे की, ती मा ाने सवाना एकसारखी िद ी आहे . एका िदवसाचे २४ तास! वेळ ही
अ ी संप ी आहे जी बँकेत जमा करता येत नाही. वेळ पुढे सरकणं तुम ा हातात
नाही. घ ाळा ा का ां बरोबर वेळ पुढे पुढे सरकत रहातो आिण आप ा हातातून
िनसटतो. या वेळाचा आपण कसा उपयोग करतो तेच फ आप ा होतात. वेळाचा
सदु पयोग के ात तर प रणाम चां ग े होतात. दु पयोग के ात तर वाईट प रणाम
येतात.
एक गो ात ा, णाय ा आप ाकडे २४ तास असतात. पण वा िवक
एवढे तास आप ा ा िमळत नाहीत. खरं तर वेळा ा मोठया भागावर आप ं िनयं ण
नसते. ८ तास झोपेत जातात आिण २ तास खाणं िपणं आिण इतर दै नंिदन गो ीत
जातात. याचा अथ आप ा हातात खरे तर १४ तासच उरतात. दु स या ां त सां गायचं
तर ५८% वेळाचे िनयं ण करणं आप ा ा आहे . उर े ा ४२% वर आप ं
िनयं ण नाही. सोईसाठी असं णूया की ४०% वेळावर आप ा ताबा नाही, ६०%
वेळावर आहे .

भतुहरीने या संदभात अनेक तकां पूव जे ट े आहे ते आजही ागू पडतं.
िवधा ाने माणसा ा १०० वषाचे आयु िद े आहे . ाती िन े रा ीत िनघून जाते,
उर े ा िन ाती अधा भाग हानपण आिण वृ ाव थेत खच होते. जी काही २५
वष उरतात ात माणसा ा आजारपण, िवयोग अ ी अनेक दु :खे सहन करावी
ागतात, नोकरी करावी ागते. ामुळे पा ावर उठणा या तरं गां सारखं चंच
अस े ा आयु ात सुखा ा काडीमा जागा नाही.
वेळ ही अमू गो आहे . कारण ती जगाती एकमेव अ ी गो आहे की, ती
मयािदत आहे . तु ी पैसा गमाव ात तर तो परत िमळवू कता. घर गमाव े त तर परत
घेऊ कता. मा वेळ घा व ा तर तो परत येत नाही. आप ाजवळ आयु ात वेळ
खूप कमी आहे आिण तो मयािदत आहे . जर आपण आप ं आयु ंभर वषाचं मान ं
तर आम ा जीवनात ३६,५०० िदवसच असतात. आता गेच िह ोब करा की या
३६,५०० िदवसाती तुम ाजवळ िकती िदवस उर े े आहे त? या उर े ा िकती
िदवसां त तु ा ा तुमची ेयिस ी ा करायची आहे ? पुढे िद े ा सो ा
आकडे वारीनुसार तु ी तः च तुम ाकडे िकती िदवस ि क आहे त ते पडताळू न
पहा.
गमाव े ा पैसा क ाने परत िमळवू कता, गमाव े ं ान पु ा

अ ासाने कमावू कता, गमाव े ं आरो औषधोपचाराने आिण
संयमाने परत िमळवू कता. मा गे े ा वेळ हा तु ी कायमचाच
गमाव े ा असतो; तो परत िमळवता येत नाही.
- सॅ ुअ ाई
आयु ाचे एकूण िदवस = ३६५००

गे े े िदवस = .........................
(तुमचं वय x ३६५)
उर े े िदवस = .........................

जर आयु ात काही बनायचे असे , करायचे असे , कमवायचे असे , तर
वेळाचा जा ीत जा , सव म उपयोग कसा करता येई ते ि क ं पािहजे. कारण
या भूत ावरी आप ाकडे अस े ा मयािदत वेळात आप ा ा पैसा, िस ी सुख,
य जे काही हवं ते िमळवायचं आहे .
कॅ डर फसवं असतं. आपण िजत ा िदवसांचा उपयोग क िततके च

िदवस वषात असतात. एक ी एका वषाचा के वळ एका
आठवडयाइतकाच उपयोग क न घेऊ कते. तर दु सरी ी एकाच
आठवडयात संपूण वषाइतके मू कमावते.
- चा रचडस्

ितसरा न
तुमचा वेळ िकती मौ वान आहे ?
वेळ हे तुम ा जीवनात ं एक नाणं आहे. तुम ाकडे तेवढं एकच

नाणं आहे आिण ते कसं खच करायचं ते फ तु ीच ठरवू कता.
ामुळे सावध रहा, नाहीतर तुम ाऐवजी दु सरे च कु णी ते खच
करती .
- का सॅ बग
व◌े ळ ही संप ी आहे असे ं ट े जाते. मा ही ण पूणपणे खरी नाही. खरी

गो अ ी आहे की वेळ ही संप ीची ता आहे . जर तु ी वेळाचा
सदु पयोग के ा तरच तु ी पैसा। िमळवू कता. या उ ट तु ी जर वेळाचा
दु पयोग के ा तर पैसे कमव ाची ता तु ी गमावता.
तुम ाकडे अस े ा वेळ िकती िकमती आहे , हे तु ा ा खरं च न ी माहीत
आहे ? नसे तर पुढे िद े ा सू ाचा योग क न जाणून ा.
वेळाचे मो जाणून घे ाचे सू :
तुम ा एका तासाचे मो = तुमची कमाई/कामाचे तास.
तुम ा कमाई ा कामा ा तासां नी भाग ावर तु ा ा तुम ा एका तासा ा
वेळाचे आजचे मो कळे .
समजा तु ी मिहना २०,००० पये कमवत आहात आिण ासाठी मिह ा ा
२५ िदवस रोज ८ तास काम करत आहात. याचा अथ तु ी एकूण २०० तास काम

करत आहां त. याचा अथ तुम ा एका तासाचं मू होई २००००(कमाई)/२००
(कामाचे तास) = पये १००.
या उदाहरणाव न असं ात येई की जर तु ी रोज १ तास वाया घा व ा
तर याचा अथ तु ा ा रोज . १०० चं नुकसान होत आहे . याचा अथ एका वषात
तु ी .३६,००० गमावत आहां त. तु ी जर दोन तास वाया घा वत असा तर
ाचा अथ तु ी वषा ा . ७२,००० वाया घा वत आहात. असा िह ोब के ावर
तुमचे डोळे उघडती . याव न एकतर तुम ा ात येई की, वेळ वाया
घा व ामुळे तुमचं केवढं आिथक नुकसान होई . ामुळे तु ी वेळ वाया
घा वणार नाही. दु सरं णजे या िह ोबाव न तु ा ा असं वाट ं की, आप ा
एका तासाचं स ः थतीत ं मू समाधानकारक नाही तर ते वाढव ाचे य
तु ी करा .
या सू ाचा एकदाच योग क न तुम ा जीवनात एक अद् भूत प रवतन
येई . वेळाचा उपयोग करताना तु ी अिधक सावध रहा . वेळ वाया घा वणं तु ी
थां बवा . तुम ा हातात अस े ा वेळाचा जा ीत जा चां ग ा उपयोग
कर ाचे माग तु ी ोधून काढा . कमी वेळात जा काम कसं करता येई
यावर उपाय ोधा आिण हे सव क ामुळे, तर आप ा कामाचं एक िमिनटही
वाया घा व ामुळे आप ं केवढं आिथक नुकसान होतयं हे समज ाचा प रणाम
णून!
आधुिनक मनु अ ा गो ींसाठी पैसे कमव ा ा मागे

वेडयासारखा ाग ा आहे की, ांचा आनंद, वेळा ा अभावी ा ा
घेता येत नाही.
- ॅ क ए. क
माणूस खच क कत अस े ा गो ींमधी सवात मौ वान गो

णजे “वेळ”.
- िथयो े स

भाग दुसरा :
वेळा ा सव े उपयोगाचे
३० िस दांत

वेळा ा सव े उपयोगाचा पिह ा िस ांत
वेळाचं ॉगबुक ठे वा
घडयाळाकडे बघत बसू नका. जे घडयाळ करतं ते तु ी करा. चा त

रहा.
- सॅ ुअ ीवे न
◌ा बनवा.
माणे तु ी पै ाचं अंदाजप क बनवता तसंच वेळाचंही अंदाजप क
ते बनवताना, आप े पैसे कुठे खच होत आहे त याचा िह ोब ठे वावा
ागतो. वेळा ा बाबतीतही हे च धोरण ठे वा. एका डायरीत एका आठवडयात कोण ा
कामावर िकती वेळ खच झा ा या ा नोंदी ठे वा. डाय रां ा भाषेत ा ा ॉगबुक
णतात, गाडी िकती िक ोमीटर चा ी आिण कुठपयत चा ी याचा िह ोब ते यात
ि िहतात. वेळा ा अ ा ॉगबुकम े तु ी जेवढा बारीक-सारीक िह ोब ि हा ,
िततका तु ां ा जा फायदा होई . या ॉगबुकम े पिह ा ंभात ा कामासाठी
घा व े ा वेळाचा िह ोब ि हा णजे एखादी मह ा ा गो ीची नोंद सुटून जाणार
नाही.
सकाळी ६ ते ६.३० उठणे, चहा करणे, िन कम

सकाळी ६.३० ते ७ ेजा यां ी ग ा, वृ प वाचन
सकाळी ७ ते ७.३० टी ी ूज बिघत ा.
सकाळी ७.३० ते ८ आं घोळ, पूजा-अचा.
सकाळी ८ ते ९ ना ता, तयार होणं.

सकाळी ९ ते सं ा.६ ऑिफस ा जाणे
सं ा. ६ ते ७ आराम करणे, टी ी बघणे
सं ा. ७ ते ९ िम ां बरोबर पाटीं, काय म िकंवा समारं भा ा जाणे
रा ी १ ते १० टी ी बघणे
रा ी १० ते सकाळी ६ झोपणे
िदवसभरात मोबाई वर घा व े ा वेळ: ४५ िमिनटे
वरी प तीचं ॉगबुक तु ी कॉ ुटरवर ए े ीटवर िकंवा इतर कुठ ही

सॉ वेअर वाप न क कता. यात एक आठवडयाती ेक तासाचा तप ी
ि हा. मी खा ीने सां गतो की, हे ॉगबुक ि िह ावर तुमचे डोळे उघडती . आप ा
वेळ कुठ ा कामात जातो हे तुमचं तु ा ाच कळे . मोबाई चं कॉ रिज र रा ी
बघा ाव न तु ा ा कळे . इं टरनेटवर िकती वेळ िकती घा व ात ते दे खी
तु ां ा ावरी घडयाळ बघून कळे . एका आठवडयानंतर रिववारी िनवां तपणे
बसून वेळा ा सगळया नोंदींचं िव े षण करा. असं के ाने तु ी इं टरनेट, मोबाई ,
टी ी, भेटीगाठी यासाठी िकती वेळ घा व ात हे तु ा ा कळे .
माणूस मुळात आळ ी असतो. ामुळे तुमचं मन अ ा कार ा िव े षणा ा
भानगडीत न पड ाचे माग ोध ाचे य करे . तु ी असाही िवचार करा की
ॉगबुक ठे व ाची काय गरज आहे , तुमचा वेळ कुठे जातोय हे तु ां ा तर व थत
कळतंय. मा असा िवचार अिजबात क नका. ॉगबुक एक मह ाचा पाया आहे .
ा ावर तु ी वेळा ा िनयेाजनाची इमारत उभी क कता. ामुळे तः ा
ि ावा आिण वेळा ा सव े उपयोगा ा दु स या िस ां तापयत पोच ाआधी
ॉगबुक ठे वा.
जो इितहास आ ी आज घडवतो, फ तोच मौ वान असतो.

- हे ी फोड

ॉगबुक हे तु ी खच के े ा वेळाचा ए रे च आहे . ज ा तु ी आजारी पडता
ते ा डॉ र आजाराचं मूळ ोध ासाठी मेिडक टे आिण ए -रे कराय ा
सां गतात. ए -रे माणे ॉगबुक वेळा ा बाबतीत आव यक आहे . कारण ा ा
िव े षणातून तु ा ा िनयोजनाची सम ा काय आहे याचे बारकावे कळती ,
सम े ा मुळा ी जाता येई .
वेळा ा िनयोजनासाठी सव थम तुमचा वेळ कुठे आिण िकती खच होतो हे
जाणून घेणे आव यक आहे . तु ी के े ी कोणती कामे मह ाची आहे त आिण कोणती
मह ाची नाहीत, कुठे , कुठून वेळ काढता येई आिण कोणती कामे पूण िकंवा अं तः
सोडून दे ता येती . याचे िव े षण ॉगबुकमुळे तु ां ा करता येई . जीवनाती एक
िनयम आहे . एखादी नवीन गो कर ासाठी कोणतीतरी जुनी गो करणं सोडून ावी
ागते. तु ा ा एखादी गो िमळवायची असे तर ाची िकंमत चुकवावी ागते.
तु ा ा जर वेळाचा सव े उपयोग करायचा आहे तर ासाठी आव यक ती िकंमत
चुकवावी ागे . जु ा गो ी सोड ासाठी मनावर दगड ठे वून भावना बाजू ा ठे वून
आपण काय करत आहोत याचं िव े षण करा. सजन ि या करताना ा माणे
च िबच न होता चाकूने ि या करतो तेवढीच िनममता तुम ा मनात हवी.
फा तू गो ीत वेळ घा वणं कसे यो आहे . ते तक वाप न िस कर ा ा मोहा ा
बळी पडू नका. ॉगबुकम े वेळाचा िह ोब ावताना, ाचं िव े षण
िन पातीपणे करा, जणू काही तु ी दु स या एखा ा ी ा वेळाचा िह ोब करत
आहात.
जे कर ाची ी आप ाकडे आहे ते न कर ाचीही ी

आप ाकडे आहे.
- अ◌ॅ र ॉट
कोण ा गो ीत तुमचा िनरथक वेळ जातोय, िकंवा गरजेपे ा जा वेळ तु ी

क ात घा वत आहात कोण ा गो ी करणं पूणपणे सोडून दे णं िकंवा काही
गो ींमध ा अनाव यक वेळ काढू न टाकता येई , हे या िव े षणाचे उि आहे .
याबाबत गंभीरपणे िवचार करा. कारण काही गो ी टाळू न वेळ काढ ाि वाय नवीन
गो ी कराय ा वेळ िमळणं नाही. पुढ ा िस ां तात तु ी तुमचे आिथक

िन चत करा. हे सा कर ासाठी तु ा ा ादा वेळ काढ ाची गरज
भासणार आहे . जर तु ी जु ा अनाव यक गो ी करणं सोड ं तरच तु ा ा नवीन
गो ी कर ासाठीचा ादा वेळ िमळू के . वेळा ा िह ोबाचं िव े षण करताना
ा गो ी तुम ा गती ा ीने मह ा ा नसती , ां ाखा ी ा पेनाने रे घ
मारा. टी ी बघणं, मोबाई वर बो णं, िम ां बरोबर पाट त जाणं या गो ी अ ा कारे
अनाव यक असू कतात. जर तु ी अगदी गंभीरपणे िव े षण के ं तर अ ी
िकतीतरी उदाहरणं तुम ा ात येती . चुटकीसर ी मग तु ी काही तास
नविनिमतीसाठी िमळवू का . ा गो ी कर ातून तुम ा हाती काहीच ागत नाही
अ ा अनाव यक गो ीत ा वेळ उपयु गो ी कर ात तु ी कामी आणू कता.
जे ोक त: ा वेळाचा सवात जा अप य करतात तेच सवात

आधी वेळ कमी पडतो णून रडगाणं गात असतात.
- जीन डे ा ू यर
असं बघा, वेळाचं ॉगबुक ठे व ाआधी जर तु ा ा कोणी िवचार ं असतं की

तु ी िकती वेळ वाया घा वता? तर तु ी तावातावाने ं ट ं असतं, “छे ! छे ! मी जराही
वेळ वाया घा वत नाही.” हा मनु भाव आहे . ा ा नेहमीच असं वाटतं की तो जे
करती ते बरोबरच करती. याचं मु कारण असं आहे की आपण काही चुकीचं करत
आहोत. याबाबत तो अनिभ च असतो. आपण काही चुकीची गो करतोय हे ा ा
माहीत असतं तर ाने ती गो के ीच नसती. वेळा ा िनयोजना ा बाबतीत असंच
होतं. तुमचा दोष नसतो. तुमचा िकती वेळ अनाव यक खच पडतोय आिण कुठे खच
पडतोय याचं भानच तु ा ा नसतं. ॉगबुकम े हा िह ोब ि हा ते ाच तु ा ा ते
भान येई .
णूनच वेळा ा सव े उपयोगाचा पिह ा िस ां त णजे ॉगबुक ि हाय ा
सु वात करा.
आठ तास नोकरी आिण आठ तास झोपेनंतर उर े े आठ तासच कु ठे

हरवून जातात ते समजणारही नाही.

- डग ासन

वेळा ा सव े उपयोगाचा दु सरा िस ांत
आिथक ेय ठरवा
ेय ठरव ामुळे तुम ा योजने ा एक प येते. योजनेमुळे

कोणते काय करायचे ते ठरते. कायामुळे प रणाम सा होतात आिण
प रणामांमुळे तु ा ा य िम ते. हे सव ेयिन चतीपासून सु
होते.
- ाद हे े टर
◌े य जर िन चत नसे तर तुमचे य ही अिन चत आहे . आप ा ा कुठे

पोचायचे आहे हे च जर माहीत नसे तर तु ी कुठे च पोचणार नाही.
एखा ा वासा ा जा ापूव , आप ा ा कुठे जायचे आहे हे माहीत असणे
आव यक आहे . ाच माणे तु ा ा आिथक े ात आप ा ा कुठे पोचायचं आहे
हे दे खी माहीत पािहजे. तरच तु ी ितथे पोचू का . जर तु ी तुमचे ि ितज
ठरव े नाही तर ि ितजा ा गवसणी घा ाचे कसे पूण करणार? ा िद ेने
य कसे करणार? जर तु ा ा आयु ात काही करायचे असे तर ासाठी
ेयिन चती हवीच.
ेयं दोन कारची असतात : सामा ेय आिण िन चत ेय.
सामा ेयाचे प पुढी माणे असते, “मी आणखी जा मेहनत करीन,
मी माझे कायकौ वाढवीन, मी माझी यो ता वाढवीन” इ ादी. दु स या बाजू ा
िन चत ेये पुढी पाची असतात, “मी रोज ८ तास काम करीन िकंवा मी दर

मिहना २०००० पये कमवीन. मी सॉ वेअर िडझायिनंग कोस करीन.” जे ेया ा
मोजता येते ते ेय िन चत असते.
तुमचे जेवढे असे तेवढी ा ा सफ तेची ता जा .
आिथक ेय िकती मह ाचे असते ाचे एक उदाहरण बघूया.
एका से मनची प ी बरे च िदवस हॉ ट म े होती. असे असतानादे खी
से मनने ावष ा ा सवसामा मतेपे ा जवळजवळ दु ट मा िवक ा
होता. ा ा जे ा ा ा य ाचे कारण िवचार े गे े ते ा ाने सां िगत े की
ा ापुढे जे ा हॉ ट चे िब आ े ते ाच ा ा कळ े की एवढे िब
चुकवायचे असे तर ा ा िकती मा िवकावा ागे .
या उदाहरणाव न एक गो होते की जे ा एखादा माणूस िन चय करतो
ते ा तो आप े आिथक पूण क कतो. यासाठी गरज आहे ती ा ापुढे
िन चत ेय अस ाची.
णूनच वेळा ा सव े उपयोगाचा दु सरा िस ां त आहे आिथक ठरवा.
ीमंत हो ाचा अथ आहे पैसा असणे. अ ंत ीमंत अस ाचा अथ

आहे वेळ असणे.
- मागारे ट बोनानो
आिथक िन चत करणे अगदी सोपे आहे . सव थम तु ा ा दर मिहना

िकती पैसे कमवायचे आहे त ते ठरवा. मग गिणताचा वापर क न, तेवढे पैसे कसे
कमवायचे ते ठरवायचे.
उदाहरणाथ एखा ा दु कानदारा ा दर मिहना १०,००० पये कमवायचे
असती आिण एक व ू िवकून ा ा ५० पये नफा िमळत असे तर िह ोब
सोपा आहे . ा ा दर मिहना २०० व ू िवकाय ा आहे त. (१०,०००/५०) जर तो
मिह ात २५ िदवस काम करत असे तर ा ा रोज ८ व ू िवका ा ागती .
एकदा का हा आकडा िन चत झा ा की तो कामात टाळाटाळ क कत नाही.
मूड नाही, बोअर झा ो या सबबी सां गता येणार नाहीत. कारण ा ापुढे कागदावर

मां ड े ा िह ोब ा ा सां गतो आहे की रोज एवढे काम ा ा करायचे आहे .
िन चत झा े की तु ा ा ेक णी तुम ा गतीचे िकंवा ती समाधानकारक
आहे िकंवा नाही याचे भान राहते. वर िद े ा उदाहरणाचा िवचार करायचा तर ८
व ू िवक ावर दु कानदारा ा आप े ा िदवसाचे पूण झा ाचे समजे पण
तसे नाही झा े तर दु स या िदव ी ८ पे ा जा व ू िवकाय ा आहे त हे दे खी
ात येई .
आिथक २०-२० ि केट मॅच ा उि ा माणे असते. नंतर खेळणा या
टीम ा आप े उि काय आहे त माहीत असते. िजंक ासाठी ेक ओ रम े
सरासरी िकती धावा कराय ा आहे त? ेक ओ रनंतर अपेि त सरासरी कमी-
जा होते. हे च आपण मािसक िकंवा वािषक आिथक उि ा ा बाबतीतही णू
कतो.
आपण कु ठे चा ो आहोत हे माहीत असणा या माणसा ा, जगाती

ेक ी बाजू ा सरकू न वाट क न दे ते.
- डे ड जॉडन
आिथक बनवणे आिण ा संदभात आप ी गती तपासून बघणे अ ंत

आव यक आहे . कारण ब याच वेळा आपण याबाबतीत अनिभ असतो. आप ा ा
वाटते की आपण फार मेहनत करती, िकंवा यापे ा जा मेहनत करणे नाही.
मा एक गो ात ठे वा, क ाचा अथ नेहमी य असा होत नसतो. य
िमळव ासाठी आप े क यो िद ेने होणे मह ाचे आहे . आिथक िव े षणातून
आप े क यो िद ेने होत आहे त िकंवा नाही ते दे खी कळते. तुमचा इनपुट
िकती आहे ते मह ाचे नाही तर तुमचा आउटपुट िकती आहे ते मह ाचे आहे .
याचाच अथ तु ी िकती मेहनत करता ते मह ाचे नसून ात तु ा ा िकती य
िमळते ते मह ाचे आहे .
जर तु ी काढत अस े े पीक तु ा ा पसंत नसे तर जे बी तु ी

पेरताय ते तपासून बघा.

- अ ात

वेळा ा सव े उपयोगाचा ितसरा िस ांत
सगळयात मह ाचे काम
सवात आधी करा
मूख ी जे काम ेवटी करते तेच काम बु मान ी ताबडतोब

करते. दोघेही एकच काम करतात. फरक फ वेळाचा असतो.
- बा ेसर ेि यन
आ प ा िदनचयत बरे चदा असे होते की आप ासमोर जे काम येते ते आपण

कराय ा ागतो. ामुळे आप ा सगळा वेळ छोटी छोटी कामे उरक ात
संपून जातो. आप ी मह ाची कामे फ याच कारणामुळे होत नाहीत की
आपण कमी मह ाची कामे कर ात गुंत े ो असतो. मह ाकां ी माणसाने
याबाबतीत जाग क राहावे कारण य िमळव ासाठी मह ाचे काम आधी करणे
आव यक असते. एक गो प ी ात ठे वा की य हे िबन मह ा ा कामामुळे
िमळत नसून मह पूण काम के ाने िमळते. ामुळे आप ा कामां चा अ म
ठरवा आिण िबनमह ा ा कामात वेळ घा वू नका.
णून वेळा ा सव े उपयोगाचा ितसरा िस ां त आहे : सगळयात मह ाचे
काम सवात आधी करा. वेळा ा संदभात कामां चा अ म ठरव ाचे एक उदाहरण
बघूया.
एक िस संगीतत जे ा ायो ीन वाजवाय ा ि कत हो ा ते ा आप ी
गती समाधानकारक नाही असे ां ना जाणव े . याचे कारण जे ा ां नी ोध े ते ा
ां ा असे ात आ े की संगीताचा अ ास कर ाआधी ां चा वेळ घर साफ
करणे, सामान जागेवर ठे वणे, यंपाक करणे यात जातो आिण मग ायो ीनचा

अ ास कराय ा वेळ कमी पडतो. हे ात आ ावर ां नी ठरव े की ां ासाठी
संगीत सवात मह ाचे अस ाने सग ात आधी संगीताचा अ ास करायचा ानंतर
बाकी सारी कामे करायची. अ ा कारे त: ा ि ाव ाने ां नी संगीत े ात
उ े खनीय गती के ी कारण ा आता सगळयात मह ाचे काम अ माने करत
हो ा.
या उदाहरणाव न ही गो होते की ेक मह ाकां ी माणसा ा
सगळयात मह ाचे काम सवात आधी के े पािहजे. मा ासाठी कोणते काम
मह ाचे ते ा ा माहीत पािहजे. ा ाजवळ कामां ा अ माची योजना तयार
पािहजे. असे करणे अगदी सोपे आहे . एका डायरीत ए,बी,आिण सी असे तीन कॉ म
तयार करा. ए कॉ मम े आप े सवात मह ाचे काम ि हा. असे काम की जे करणे
तु ा ा अिनवाय वाटते. बी कॉ मम े अिनवाय नाही पण करणे मह ाचे आहे अ ा
कामां ची नोंद करा. सी कॉ मम े अिनवाय नाही आिण मह ाचे नाही अ ा सामा
कामां ची नोंद करा.
ाने रका ा िविहरीत रकामी बाद ी सोड ात अ े आयु

घा व े आिण आता ती वर काढ ात आप े ातारपण वाया घा वत
आहे.
- िसडनी थ
िदनां क :
ए (अिनवाय काम) बी (मह पूण काम) सी (सामा काम)
१ १ १
२ २ २
३ ३ ३
िदवसाची सु वात ए कॉ मध ा पिह ा कामाने करा णजेच ए१ हे काम

सवात आधी करा. ते काम सवात अिनवाय असे . ते काम झा े की ाच कॉ ममधी

दु सरे काम कराय ा ा. अ ा कारे ए कॉ ममध ी सव कामे पूण करा. ए नंतर बी
कॉ ममध ी कामे करा आिण वेळ उर ाच तर सी कॉ ममधी कामे करा.
मह ाचा म ठरवताना आप ा ाथिमकतां नुसार कामाची यादी बनवणे अ ंत
मह ाचे असते. याबाबतीत रॉबट जे. मेकेनचे हे णणे ात ठे व े पािहजे.
“बरीच मोठी ेये सा न हो ाचे कारण णजे आपण छो ा गो ी आधी
कर ात वेळ वाया घा वतो.”
बो े ा िकं वा ि िह े ा ांती सवात दु ः खी णजे, “मी हे

काम क क ो असतो.”
- ीटीयर

वेळा ा सव े उपयोगाचा चौथा िस ांत
वासा ा वेळाचा भरपूर
उपयोग करा
य ी ी अ ी कामे कर ाची सवय ावतात जी कामे

अय ी ोक क पाहत नाहीत. व ुत: य ी ोकांनाही ही
कामे पसंत नसतात. मा आप े ेय ात ठे वून ा नावड ा
कामांपासून ते पळ काढत नाहीत.
- ई.एम. े
प्र पाहते
ेक य
.
ी ी ा ाजवळ असणा या २४ तासां चा पुरेपूर वापर क
ां ा पूण िदनचय ा क थानी वेळाचा पुरेपूर उपयोग करणे हा
िवचार असतो. माईक मरडॉक यां नी ट े आहे , “तुम ा भिव ाचे रह तुम ा
िदनचयत प े े आहे . वास हा तुम ा िदनचयचा एक मह ाचा भाग आहे . आज
ेक ी ा वास करावाच ागतो. ात ां ना बराचसा वेळ जातो. फरक
असा आहे की, जे ा सामा माणूस वास करताना हातावर हात ठे वून बसतो.
ावेळी य ी माणूस आप ा ब मू वेळाचा जा ीत जा उपयोग करत
असतो.”
णून वेळा ा सव े उपयोगाचा चौथा िस दां त आहे : वासा ा वेळाचा
जा ीत जा उपयोग करा.
महा ा गां धी वासात झोप काढू न घेत असत, जेणेक न उठ ावर ते
ताजेतवाने राहती . नेपोि अन जे ा आप ा सेनेसोबत यु द कराय ा जात असे

ते ा तो वासात प ि न वेळाचा उपयोग करीत. एडीसन आप ा वेळ वाया
जाऊ नये णून एवढे जाग क असत की रे ेतून वास करतानाही ते योग
कर ात गुंत े े असत. माय ोसॉ चे सं थापक िब गेटस् वासादर ान
मोबाई वर आव यक फोन क न वेळाचा उपयोग करतात आिण या िस दातां ा
पु ी दे तात. िब गेट ी तर ां ा गॅरेजम े ऑि केचा नका ा टां ग ा होता.
तेणेक न गाडीचे इि न बंद करता िकंमती सेकंदही वाया जाऊ नये. उ ट
नका ा वाच ात ाचा उपयोग ावा. वेळा ा बाबतीत सगळे य ी ोक
जाग क असतात. कारण वेळात खूप साम आहे आिण ाचा सदु पयोग के ा तर
य ाची संभावना न ीच आहे हे ां नी ओळख े े असते.
तु ी आ ी दे खी वासा ा वेळाचा फायदा क न घेऊ कतो. नोकरदार
माणसां चा घर ते ऑफीस या वासादर ान बराच वेळ जातो तर से मन ोक तर
ाहीपे ा अिधक वेळ वासात घा वतात. आप ा ा ही गो ात घेत ी
पािहजे की जर आपण अडीच तास वासात घा वत असू तर ाचा अथ आप ा
आयु ाचा दहा ट े भाग वासातच जातो. या वेळात काही मौ वान काम क न
तु ी तो साथकी ावू कता.
या िविच जग ाचे एक िविच स आहे, जे ोक सगळयात जा

मेहनत करतात, त:वर सवात जा बंधने घा तात आिण एखा ा
ेय ा ीसाठी काही आनंददायी गो ींचा ाग करतात तेच सवात
जा सुखी असतात.
- ूटस हे िम न
असं बघा, वासात ोक मोबाई वर गाणी ऐकत बसतात िकंवा वतमानप

वाचत, ग ा मारत वेळ घा वतात. मा या वेळात ेरणादायी पु के वाचत,
ै िणक िनिफती ऐकून िकंवा त म काही काम के ाने ेयपूत कडे ते अिधक
वेगाने जाऊ कतात हे ां ना कळत नाही. अ ास द वतात की िव े ां ा
कामाती ४५ टके वेळ हा वास कर ात जातो. उघडच आहे , जो से मन

वासादर ान ा या वेळाचा सदु पयोग क कतो तो ा ा इतर साथीदारां पे ा
तु नेने अिधक य ी होती.
वाट बघाय ा आप ापैकी कोणा ाच आवडत नाही. मा कधी कधी आप ा
नाई ाज असतो. बस, टे न िकंवा कोणातरी ीची वाट बघायची वेळ आप ावर
येते. यासाठी आप ाकडे अ ा काही िकरकोळ गो ींची यादी तयार असावी. ा
आपण वाट पाहा ा ा वेळात उरकू कतो. आप ा ीफकेसम े जर अ ी
छोटी मोठी कामे तयार असती तर वाट बघणे ासदायक होणार नाही आिण
ाचवेळी कामेही होती .
जर तु ा ा वेळाचे मो नसे तर तुमचा ज िस दीसाठी झा े ा

नाही.
- मािकस डे वोवेनर ूज
िस ि टी अं ो-िफिजिस (अवका -पदाथ िव ान ा ) हमन

बो ी यां ना इतका वास करावा ागे की या वेळात ते ऑिफसची कामे क न
टाकत. एकदा एका युरोिपयन िवमानतळावर िवमाना ा उ ाणा ा िव ं ब झा ा,
ावेळी ां नी ां चा एक रसच पेपर ि न पूण के ा. या ा णतात
वासादर ान वेळाचा सदु पयोग. जे ा तु ा ा एखादे काम कर ाची बळ
इ ा होते ते ा वेळ िमळतोच. याबाबतीत े ड रक नी े यां चे वा ात ठे वा,
जे ा एखा ा माणसाकडे ठे वाय ा जा सामान असते ते ा िदवसा ा
पो ाखा ा ंभर खसे असतात. तु ी वेळाकडे िद े त तर वेळही तुम ाकडे
पुरवे .
आप ा ा दररोज दोन कामां ाम े थोडया वेळाचे अवधी िमळत

असतात. ब तां ोक तो वेळ वाया घा वतात.
- चा कै े ब को न

वेळा ा सव े उपयोगाचा पाचवा िस ांत
इतरांवर कामे सोपवा (डे ि गे न)
छोटया उ ोजकांना टाईम मॅनेजमट हा िवषय णजे डोके दु खी

असते. कारण छोटया कामापासून ते मो ा कामापयत सगळी कामे
ांना तः ाच करावी ागतात.
- नॉमन े रबरो
क◌ो णीही माणूस एकटा सगळे काही क

अनेकजण तः सगळी कामे करायचा य
कत नाही. तरीही मा
करतात. ते ात य ी
होत नाहीत हे उघडच आहे .
ेक ी ा असेच वाटते की आप ी मह ाची कामे आपणच करावीत,
मा एका िवि पातळीवर तु ी पोच ात की ापुढे य िमळव ासाठी
दु स यां वर काम सोपवणे अप रहाय होते. वसाया ा सुरवाती ा ती ी सारे
काम तः करे ते ठीकच आहे . परं तु एकदा का िबिझनेस वाढू ाग ा की
सहका यां ि वाय गती होऊ कत नाही. अ ा वेळी जर ाने यो सहकारी
ोधून ा ावर काम सोपवणे (डे ीगे न) तं अंम ात आण े तर तो गती क
कतो. जर तो हे कराय ा ि क ा नाही तर भिव ात ा ा गतीची ता
धूसर होते.
मा दु स यावर मह ाचे काम सोपवणे ही सोपी गो नाही. दु स या ीची
बु ी, मता आिण िन ा यावर िव वास टाकणे सोपे नाही. मा मोठे य िमळवायचे
असे तर असे करणे अप रहाय आहे . ानंतरच तु ा ा खरे य िमळू ागते.

कारण तुम ा कामाचा भार सां भाळाय ा कोणीतरी तुम ाबरोबर असते.
तुम ाजवळ आता एक टीम तयार आहे . ामुळे तु ा ा अिधक वेळ िमळतो
ाचा उपयोग क न तु ी आणखी वेगाने तुम ा ेयापयत पोहोचू कता.
णूनच वेळा ा सव े उपयोगाचा पाचवा िस ां त आहे : इतरां वर काम
सोपवा.
पण ब तां ोकां ची सम ा णजे ते सगळी कामे तः च कराय ा जातात.
दु स यां वर काम सोपवणे ां ना जड जाते. ां ना वाटते, यां ापे ा मीच हे काम
चां ग ा कारे क कतो. िकंवा ां ापे ा मी हे काम झटकन पूण क
कतो. ां ना हे समजत नाही की मोठे य िमळवायचे असे तर ां ना दु स यावर
काम सोपवावेच ागे . मग ते ां ना आवडी िकंवा न आवडी. गती ा मागावर
एक असे वळण येते की भिव ाती गतीसाठी दु स यावर काम सोपव ाि वाय
पयाय नसतो. णून दु स यावर काम सोपव ाची क ा ि कून घेणेच चां ग े .
काम सोपव ासाठी तु ा ा फ एवढे च करायचे आहे , एखादी यो ी
ोधून ा ावर काम सोपवायचे आहे . णजे ते काम चां ग ा कारे करायची
मता आिण इ ा अस े ी ी ोधायची. मग ा ा काय करायचे, कसे
करायचे आिण कधीपयत करायचे हा तप ी ा. ानंतर तु ी ा ा िकती
तारखे ा काम िद े आिण ते कधी पूण क न ायचे आहे ाची नोंद डायरीत
करा. डे ि ं गे न िकंवा काम सोपवणे इतके सोपे आहे .
जी माणसे छोटी छोटी कामे कर ात गुरफट े ी असतात ती माणसे

मोठी कामे क कत नाहीत.
- ा. रो फूको
सोपव े ा कामा ा गतीवर दे खरे ख करणे चां ग ी गो आहे पण ात

तुमचा वेळ वाया जातो आिण समोर ा माणसा ा आप ावर िव वास नाही या
भावनेने वाईट वाटते, याकडे ही असू ा.

काम सोपव ा ा क े त तरबेज हो ासाठी दोन गो ींची गरज आहे .
कोण ा गो ी इतरां वर सोपवता येती आिण ा कोणावर सोपवता येती ते माहीत
क न ा. फ कोणतेही गु िकंवा अ ंत मह ाचे काम दु स यावर न सोपवता
तः करा.
ीमंत ोक वेळाम े गुंतवणूक करतात गरीब ोक पै ाची गुंतवणूक

करतात.
- वॉरन बफेट

वेळा ा सव े उपयोगाचा सहावा िस ांत
पॅरेटोचा २०/८० चा िनयम जाणून ा
क ात तरी असणे हे पुरेसे नाही. मुं ासु ा कामात

असतात. हा, की तु ी क ात आहात.
- थोरो
प◌ॅ रे टोचा २०/८० चा िनयम वेळा ा सव े उपयोगा ा ीने मह ाचा आहे .

कारण तो जाणून घेत ावर तु ी वेळाचा आणखी चां ग ा उपयोग क
का . पॅरेटोचे असे णणे आहे की तुम ा कामाचा २०% अ म तु ा ा ८०%
प रणाम दे ऊ के . फ तु ी २०% अ मात तुमचा वेळ, उजा, पैसे आिण
कमचारी यां चा समावे करा. णजेच आप ा ८०% वेळ, केवळ २०% प रणाम
साध ात वाया जातो.
जर आप ा ा आप ा वेळाचा सव े उपयोग करायचा असे तर आपण
ा २०% साथकी ागणा या वेळाचा ोध घेत ा पािहजे. तर तो वेळ वाया
जा ापासून िततका वाचवाय ा हवा. एवढे च नाही तर जो ८०% वेळ घा वून
आपण फ २०% प रणाम िमळवतो ा वेळाचाही ोध घेत ा पािहजे. यामुळे
आपण साथकी ागणा या वेळाचे माण वाढवू कतो आिण िनरथक जाणारा वेळ
कमी क कतो.
कामाची योजना करताना जर तु ी पॅरेटो ा २०/८० या िनयमाचे पा न के े
तर तुमचे य क नातीत वृ दं गत होई याचे कारण तु ी कोण ा वेळाचे तुम ा
य ात िकती योगदान आहे हे स उमजून ती योजना आखा .

णून वेळा ा सव े उपयोगाचा सहावा िस ां त आहे : पॅरेटो ा २०/८० चा
िनयम जाणून घेणे.
पॅरेटोचा िनयम आप ा ा अ र ा, परफे न िकंवा प रपूणतेचा
आप ा जो ह असतो ाबाबत सावध करतो. हा िनयम असे सां गतो की आपण
८०% काम २०% वेळातच पूण करत असतो. उर े े २०% काम कर ात ८०%
वेळ वाया घा वत असतो. हा वेळ वाया अ ासाठी जातो. कारण आप ा ा ते
आद र ा करायचे असते. िकतीतरी वेळा परफे नचा आ ह वेळाचे नुकसान
हो ास कारणीभूत ठरते आिण ामुळे ा ी ा अपय येते.
जर तु ा ा असे वाटत असे की एवढी मेहनत क न दे खी य पदरात
पडत नाहीये, तर तु ी पॅरेटोचा िस ां त वाप न बघा. ामुळे आपण कोण ा
कामावर िकती क घेत आहोत ते तु ा ा कळे .
असं पाहा, जीवनात तु ी िकती मेहनत करता ते मह ाचे नसून ती मेहनत
िकती ारीने आिण चातुयाने करता ते मह ाचे असते. य िमळव ासाठी हे
जाणून घेणे अ ंत मह ाचे आहे की तु ी तुम ा ा ीसाठी िकती वेळ
घा वत आहात आिण छो ा छो ा कामात िकती वेळ वाया घा वत आहात.
ब याच वेळा असे होते की आपण आप ा वेळ छोटया छोटया कामात घा वत
असतो. आप ा ा असे वाटत असते की आधी सोपी आिण छोटी कामे आटपून
ावीत. मग ां तपणे मह ा ा मोठया कामाकडे वळावे. मा नंतर आप ा ा ही
ासदायक जाणीव होते की मोठया आिण मह ा ा कामां ना आप ाकडे आता
वेळच उर ा नाही. जर तु ी पॅरेटोचा िस ां त ात ठे व ात तर असे कधीच
होणार नाही.
जर तु ा ा तुमची प र थती बद ायची असे तर वेगळा िवचार

क न बघा.
- नॉमन िव ट पी

ा ांचे ान अमयाद आहे आिण ि क ाचे िवषय अनंत आहेत.
मा आप ाकडे वेळ मयािदत आहे आिण ि क ा ा मागात
अनेक अडचणी आहेत. णूनच ि क ासाठी मह ाची गो च
िनवडा. जसा हंस दु धाती पाणी सोडू न फ दू धच िपतो.
- चाण

वेळा ा सव े उपयोगाचा सातवा िस ांत
पािक न ा िनयमाचा ाभ ा
वाईट बातमी अ ी आहे की वेळ उडतो. चांग ी बातमी अ ी आहे की

तु ी ाचे पाय ट आहात.
- माईक आ सु र
व◌े ळा ा सव े उपयोगासाठी पािक नचे िनयम जाणून घेणे अ ंत

आव यक आहे . पािक न ा िनयम आहे . कामासाठी जेवढा वेळ असतो
तेवढे ते काम पसरते.
याचाच अथ असाही होतो की आप ाकडे जेवढे काम आहे ानुसार आप ा
वेळ आ सतो िकंवा िव ारतो. णजे आपण जर कमी वेळात जा काम
कर ाची योजना आख ी तर वेळ सरण पावतो आिण सगळी कामे तेव ा
अवधीतच पूण होती . याउ ट आपण जर तेवढया वेळातच कमी कामे कर ाची
योजना के ी तर वेळ आकुंचन पावतो आिण तेव ाच वेळात आपण कमी काम
करतो.
णूनच वेळा ा सव े उपयोगाचा सातवा िस ां त आहे : पािक न ा
िनयमाचा ाभ ा.
जेवढे मोठे असे तेवढीच ा ीही मोठी असे . एक िदवसीय ि केट
मॅचचे उदाहरण ा. जे ा दु सरी टीम पिह ा टीमने के े ा धावां चे पूण
कर ा ा मागे असते ते ा ां ना िजंक ासाठी प ास ओ सम े २२५ धावा
कराय ा आहे त िकंवा २७५ धावा कराय ा आहे त या गो ीने काही फरक पडत

नाही. काहीही अस े तरी साधारणपणे ते ेवट ा तीन-चार ओ सम ेच
पूण के े जाते. मह ाची गो अ ी आहे की दु सरी टीम तेव ाचा वेळात आप े
पूण करते, मग ते छोटे असो िकंवा मोठे . हे च तुम ा मा ा बाबतीतही
खरे आहे . जी ी मोठे डोळयासमोर ठे वते ती ी आप ा मयािदत
वेळाचा सव े उपयोग कर ात य ी होते. याउ ट छोटे असणारी ी
मयािदत वेळाचा मयािदत पातच उपयोग क कते.
याचे आणखी एक उदाहरण बघूया. जे ा आप ा ा पयटना ा िकंवा सु ीवर
जायचे असते ते ा ाआधी काही िदवस आपण घराची िकंवा ऑिफसची कामे पूण
कर ाचा धडाकाच ावतो. नेहमीपे ा दु ट िकंवा ित ट कामे आपण उरकतो.
आपण फटाफट कामे उरकतो. आिण थोडया वेळात खूप कामे करतो. कारण
आप ा ा ठर े ा वेळात कामे संपवून सु ीचा आनंद अनुभवाय ा जायचे असते.
ावेळी आप ाकडे वेळ कमी आिण कामे जा असतात. तरीही आपण ती पार
पाडतो. कारण आप ापुढे असते ामुळे आपण ते पूण क कतो
आिण ही कायपूत पािकसन ा िनयमामुळे होते.
ा ा उं च उडी मारायची असते ा ा ांब धावाय ा ागते.

- डॅ िन वचन
आप े आवडते काम पटापट होते. याउ ट जे ा एखा ा कामात आप ा ा

रस नसतो. ते ा तेच काम कराय ा वेळ ागतो. णूनच असे ट े जाते की
आप ा कामावर ेम असणारा न ीबवान माणूस कमी वेळात जा काम क
कतो, अिधक चां ग ा कारे क कतो आिण णूनच अिधक य ही िमळवू
कतो.
ेक िदवस अ ा कारे जगा जणू तो तुम ा आयु ाचा ेवटचा

िदवस आहे.
- माकस ऑरे ि यस

वेळा ा सव े उपयोगाचा आठवा िस ांत
तुम ा सव ृ वेळात काम करा
सगळयात मह ा ा गो ी सवात िबनमह ा ा गो ीं ा भरो ावर

क ी सो नयेत.
- गटे
ट◌े ि जनवरचा ाईम टाईम णजे रा ी आठ ते दहाची वेळ. या वेळात

जािहरातींची िकंमत सवात जा असते. जािहराती तेव ाच वेळा ा
असतात मा ां ची िकंमत वाढते. ां चे सारण ाईम टाईमम े होत अस ाने
जा े क ा बघत असतात णून ां ची िकंमत जा असते.
टे ी जनचा जसा ाइम टाईम असतो तसाच आप ाही वेळाचा ाईम
टाईम असतो. आप ा रोज ा िदन मात े चोवीस तास एकसारखे नसतात.
िदवसा ा एखा ा खास वेळा ा आप ी उजा, िवचार ी, उ ाह आिण
काय मता इतर वेळा ा तु नेने अिधक असते. कामा ा पा ी वेळा ा
आकुंचन- सारणाचा संबंध ब तेक ोकां साठी सकाळचा वेळ ाइम टाइम असतो.
ा वेळात ते मोठी मोठी कामे चुटकीसर ी करतात. मा ेक ीचा ाइम
टाइम वेगळा असतो हे ात ठे वा. काही ोकां साठी रा ीचा वेळ तर काही
ोकां साठी दु पारचा वेळ ाइम असू कतो. तुमचा ाइम टाइम सकाळचा असे
िकंवा दु पारचा, मह ाचे हे की तो तु ा ा ओळखता आ ा पािहजे.
तुमचा ाइम टाइम कोणता आहे ते ओळखणे यासाठी आव यक आहे की
ानुसार तु ी वेळाचा सव े उपयोग क का तुमची सवात मह ाची आिण

रचना क कामे तु ी या वेळात चां ग ा कारे आिण ज द गतीने क का .
आप ा ाइम टाइमम े छोटी-मोठी कामे कर ात वेळ वाया घा वू नका. कारण
ती कामे तर तु ी इतर वेळीही क कता.
णून वेळा ा सव े उपयोगाचा आठवा िस ां त आहे आप ा ाइम
टाइमम े मह ाची कामे करणे.
जर तु ी सकाळ ा वेळात उ ाही, उजने भर े े आिण त ख असा तर
याचा अथ सकाळचा वेळ तुमचा ाइम टाइम आहे . एका अथ तु ी भा वान
आहात कारण दु पारी तु ी एक डु की काढ ी तर तु ा ा एका िदवसात तु ा ा
दोन सकाळी िमळती . दु पार ा डु कीनंतर तु ा ा परत उ ाही, ताजेतवाने
वाटे जणू काही परत सकाळच झा ी आहे .
यो वेळा ा दगड फेकणे हे चुकी ा वेळी सोने दे ापे ा अिधक

यो आहे.
- फारसी ण
ब याच वेळे ा, वेळा ा मा ेत आिण गुणव ेत काहीही थेट संबंध नसतो हे

ात घेत े जात नाही. िकतीतरी वेळा एका तासातच इतके काम होते की ते
िदवसभरातही होत नाही. ामुळे वेळा ा मा ेपे ा ाची गुणव ा आिण घनता
अिधक मह ाची आहे हे ात ठे वा. कामाचे खूप तास मह ाचे नाहीत. ा वेळात
िकती ठोस काम होत आहे ते मह ाचे आहे . या ाच इं म े ाि टी टाइम
असे णतात.
ात ठे वा, िदवसाचे आठ तास काम कर ाचे अस े ी ी जा
य ी होत नाही तर िदवसभरात आठ िकंवा नऊ कामे कर ाचे अस े ी
ी जा य ी होते. या दोघां म े फरक एवढाच आहे की पिह ी ी
का ावधी ा जा मह दे ते तर दु सरी ी वेळा ा गुणव े ा... आिण
ामुळेच ा ा य ात जबरद फरक पडती.

आप ी ाथिमकता तपासा आिण त: ा िवचारा की
मा ाजवळ ा या वेळाचा सवात चांग ा उपयोग कोणता आहे?
- अ◌ॅ न े कीन

वेळा ा सव े उपयोगाचा नववा िस ांत
त: ा ि ावा
जो माणूस एक तास जरी वाया घा व ाचे धाडस करत असे ा ा

जीवनाचे मो समज े नाही.
- चा डािवन
अ व थत जग ामुळे आप ासमोर अनेक सम ा िनमाण होतात.

सगळयात मोठी सम ा णजे आप ा वेळ अनाव यकरी ा वाया जातो.
आपणच ा ा जबाबदार असतो.
णूनच वेळा ा सव े उपयोगाचा नववा िस ां त आहे : तः ा ि
ावणे.
एखादा मह ाचा कागद िकंवा फाइ न िमळणे हे अ व थतपणाचे सव
आढळणारे उदाहरण आहे . या सवयीमुळे ऑिफसम े काम करणारे ोक रोज
जवळजवळ ३० िमिनटे कागद िकंवा फाई ोध ात वाया घा वतात, असा
अंदाज के ा जातो. आळस िकंवा घाईघाईमुळे आपण एखादी व ू जागेवर ठे वत
नाही आिण मग ती ोध ात ऑिफस िकंवा घर अ ा क न टाकतो. ेवटी
ती व ू अ ा जागी िमळते िजथे ती ठे वाय ाच नको होती.
अ व थतपणाचे आणखी एक प णजे आजारपण, असंतुि त आहार,
अिनयिमत झोप, काळजी, ताणतणाव आिण इतर हािनकारक सवयींमुळे ब याचदा
आपणच आजारा ा आमं ण दे तो. वेळाचा सव े उपयोग करायचा असे तर
आप ा ा ि ीर जीवन जगाय ा ि क े पािहजे. जेणेक न आजारपण

आप ाजवळ िफरकणार नाही. आजारपण आ े की आप े िकतीतरी िदवस वाया
जाऊ कतात, कारण या िदवसां त आपण कोणतेही रचना क िकंवा आ ाना क
काम कर ा ा थतीत नसतो. आजारपणामुळे वेय वाया गे ा की वाईट वाटते.
कारण आपण केवळ ह गज पणामुळे आजारपण ओढवून घेत े े असते. िनयिमत
संतुि त आहार तसेच ायामाने आपण ब तेक ाधींपासून दू र रा कतो.
बेि ीचे आणखी एक उदाहरण णजे आव यकतेपे ा जा िकंवा कमी
आहार घेणे. जा खा े की आप ा ा सु ी येते. आप ी एका ता आिण उजा
कमी होते. प रणामतः आपण चां ग ा कारे काम क कत नाही. दु स या बाजू ा
गरजेपे ा कमी खाणेही हािनकारक आहे . कारण तसे के ास आप ा ा
अ पणा जाणवतो िकंवा डोकेदु खीचा ास होतो. आपण वकर थकतो,
िचडिचड होते आिण कामात मन ागत नाही. कामासाठी ागणारी उजा कमी
पडते.
सव वेळांसारखी ही वेळही उ मच आहे, फ ितचे काय करायचे ते

आप ा ा माहीत असाय ा हवे.
- रा वा ो इमसन
अनाव यक चचा करत बसणे हे दे खी बेि ीचे उदाहरण आहे . ही चचा

असे िकंवा अ री ा (फोनवर) असे . ती एक कारची बेि च
असते. फोनवर चचा कर ाआधी आप ाकडे काय बो ायचे आहे ाचे मु े तयार
असती तर ती चचा साथ होते. पण जर आपण फोनवर अनाव यक गो ी बो त
बस ो आिण ज री ा गो ी िवस न गे ो तर न ीच ते आप ा
बेजबाबदारपणाचे ण आहे आिण वेळा ा अप याचे उदाहरण आहे .
एखा ाकडे अपॉईंटमटि वाय जाणे हे दे खी बेि ीचे एक उदाहरण आहे .
जर तु ी अपॉईंटमटि वाय गे ात तर तु ा ा वाट बघत बसावे ाग ाची
ता असते आिण मग ात वेळ वाया जाऊ कतो. असे ही होई की ती ी
तु ा ा भेटणारच नाही, मग तुमचा ये ाजा ाचा सगळाच वेळ वाया जाई .

तुमची िदनचया जर व थत असे तर तुमचे जीवनही व थत पार पडे .
जर तुमचे जीवन व थत असे तर तु ी वेळाचा सव े उपयोगही क
का त.
िदवस णजे एक अजब गो आहे. कधी ते पंख ाग ासारखे

भुरकन उडू न जातात तर कधी संपता संपत नाहीत. मा ा सव
िदवसात २४ तासच असतात ां ाब ा िकतीतरी गो ी
आप ा ा माहीत नाहीत.
- मे े नी बे जािमन

वेळा ा सव े उपयोगाचा दहावा िस ांत
वेळाप क बनवा
आप ाकडे वेळाची कमतरता सवात जा असते. असे असूनही आपण

सवात जा दु पयोग वेळाचाच करतो.
- िव म पेन.
◌ा माणे पै ाचा अप य टाळ ासाठी अंदाजप क बनवणे आव यक आहे .

ा माणे वेळ वाया जाऊ नये णून वेळाप क करणे आव यक आहे .
यासाठी वेळा ा सव े उपयोगाचा दहावा िस ां त आहे वेळाप क बनवणे.
तुमचे वेळाप क दोन कारचे असे : पूण वेळाप क आिण संि वेळाप क.
पूण वेळाप क
पूण वेळाप कात तु ी िदवसभराची णजे २४ तासां ची योजना आखता. संि
वेळाप कात फ मयािदत वेळाची योजना आखता.
आता पूण वेळाप क कसे असते ते बघू या.
८ तास झोप आिण ान

२ तास ना ता, दु पारचे, रा ीचे जेवण
टी ी, टी ी बात ा,
२ तास वतमानपा , मािसक, पु क
वाचन इ ादी

१ तास ऑिफसम े जाणे, येणे, वासात
ागणारा वेळ.
१ तास सामािजक जीवन
२ तास कुटुं बासाठी वेळ
कामकाज आिण नोकरी िकंवा
८ तास
वसाय
संि वेळाप क
संि वेळाप कात तु ी पूण िदवसाची योजना न बनवता फ आप ा कामा ा
िकंवा वसाया ा तासां ची योजना बनवता. समजा तु ी दररोज ८ तास काम करणार
आहात. तर तु ी त: ा सां गता की, मी सकाळी ९वाज ापासून दु पारी १ वाजेपयत
आिण दु पारी २ वाज ापासून ते सं ाकाळी ६ वाजेपयत काम करीन. यात तुम ा
इतर कामां ची आखणी नसते. यात फ कामा ा तासां ची आखणी आहे . जर एखादा
िदवस िकंवा एखादा आठवडा तुम ाकडे नेहमीपे ा जा काम आ े तर ते पूण
कर ासाठी तु ी तुम ा वेळाप काती एक दोन तास वाढवू कता.
कोण ाही योजनेि वाय आयु जगणे णजे कोणाबरोबर तरी बसून
टे ि जन बघ ासारखे आहे. टी ीचा रमोट कं टो ा ी ा
हातात असे .
- पीटर टू ा
अ ा प र थतीत तु ी तः ी णा , “मी सकाळी ९ वाज ापासून ते दु पारी

१ वाजेपयत आिण दु पारी २ वाज ापासून ते सं ाकाळी ७ िकंवा ८ वाजेपयत काम
करीन.”
संि वेळाप क बनवणे आिण ाचे पा न करणे सोपे आहे आिण सु वाती ा
ि ाग ा ा ीने चां ग े आहे . ावसाियक पूण कर ासाठी हा एक
यो माग आहे . मा एक गो ात ठे वा. संि वेळाप क तु ा ा फ एका

िद ेने काम करताना य दे ते, तर पूण वेळाचे वेळाप क जीवना ा ेक े ात
तु ा ा य दे ई कारण ते संतुि त आिण संपूण असते.
सव काही वेळा ा व थापना ा योजनेपासून सु होते.

- टॉम ीिनग

वेळा ा सव े उपयोगाचा अकरावा िस ांत
कम करत राहा
वेळा ा वाळू वर पायांचे ठसे नुसते बसून उमटणार नाहीत.

- एक ण
उ म , सव म योजना असूनही तु ा ा अपय येऊ कते. जर तु ी

ाची अंम बजावणी के ी तर कम हे च जादू चे त आहे जे तु ा ा िन चत
य दे ई .
णूनच वेळा ा सव े उपयोगाचा अकरावा िस ां त आहे : कम करत राहा.
मेहनतीि वाय य िमळत नाही हे आप ा ा सग ां नाच माहीत आहे . पण
आ चयाची गो अ ी आहे की तरीही आपण मेहनत करत नाही. कामाची
टाळाटाळ करतो, कधी मूड नाही तर वेळच नाही अ ा सबबी दे तो, णजे
कामाि वाय सगळे काही करतो. या संदभात तु सीदासां चा दोहा ात ठे वा. ते
णतात “सक पदारथ है जग माहीं। करमहीन नर पावत नाही।“ याचा अथ जगात
सग ास व ू िमळू कतात मा कम न करणा या माणसा ा ा ा होत
नाहीत.
काम टाळ ाचे मु कारण णजे आप ात असणारा आळस. तसेच
आप े मन सुख ो ु प असते. आप ा ा सतत मनोरं जन आिण मौजमजेचे सोपे
परं तु आकषक माग खुणावीत असतात. य ा ा मागात अडचणींचे डोंगर असतात
हे आपण िवसरतो. ते पार कर ासाठी आप ा ा मनावर ताबा ठे व ा पािहजे,

बळ इ ा ी कायम ठे वून आप ा ेयाकडे माग मण के े पािहजे. य ी
ी आप ा मनाचे गु ाम नसतात तर ामी असतात हे दे खी आपण िवसरतो.
यासाठी एक उ म स ा आहे , कोणतेही काम कर ाआधी आप ा मनाचा,
मूडचा स ा घेऊ नका. णजे तुम ा मूड ा क ाने काम न करता, आप े
, योजना काय आहे . ानुसार काम करा. जॉज बनाड ॉचा ब याच वेळा
ि िह ाचा मूड नसायचा. मा मूड असा िकंवा नसो ते ि हायचे, कारण महान
सािह कार हो ाचे आप े ां नी कधीही नजरे आड होऊ िद े नाही. ते
पूण कर ासाठी ां नी ठरव े की मूड कसाही अस ा तरी रोज पाच पाने
ि हायचीच. आज जर तु ी बी जव े नाही तर भिव ात ाची फळे िमळ ाचा
नच येत नाही. सृ ीचे सगळे वहार हे कम आिण ापासून िमळणा या
फ ा ा िस दातां वर चा तात. ामुळे तु ा ा तुम ा कमा ा माणातच फळ
िमळणार.
तु ी काय करणार आहात ते मह ाचे नाही. तु ी आ ा या घटके ा

काय करत आहात ते मह ाचे आहे.
- नेपोि यन िह
जर तु ा ा भिव ात य ाची फळे चाखायची असती तर ासाठी ाचे

बीज आजच जवाय ा हवे.
जर तु ा ा य िमळवायचे असे तर कामा ा ागा. आिण य िमळे पयत
कमाची कास सोडू नका. जर तु ी वेळा ा सव े उपयोगाचे माग ि क ात, ते
आचरणात आण े त तर पुढे जाऊन वेळ तु ा ा ह ा अस े ा गो ी
पुर ारा ा पाने दे ई . स ान, य , धन, सुख िकंवा तु ा ा हवी अस े ी गो .
जर तु ा ा साप िदस ा तर तो मा न टाका. सापावर सिमती

थापन कर ाची गरज नाही.
- हे ी रॉस

वेळा ा सव े उपयोगाचा बारावा िस ांत
आप ी काय मता वाढवा
कौ , हे एखा ा बॉ म े व ू पॅक कर ासारखे असते.

चांग ा कारे व ू पॅक करणारा माणूस चुकी ा प तीने पॅक
करणा या माणसापे ा दु ट व ू पॅक क कतो.
- रचड सेिस
ज र तु ा ा टायिपंग येत असेस तर एक काम करा. तो काळ आठवा जे ा

तु ी टायिपंग ा सु वात के ी होती. ते ा तु ी िकती वेगाने टाईप करत
होता? समजा पाच ितिमिनट असे . आता काय थती आहे ? तीस
िमिनटे ित िमिनट? जमीन अ ानाचा फरक! असे का? कारण तु ी टायिपंग
ि क ात, ाचा सतत सराव के ात. ॉटकट कीजचा वापर ि क ात. या
सगळयाचा प रणाम तुमचा टायिपंगचा वेग वाढ ात झा ा. वेळा ा े ातही
तु ा ा तेच करायचे आहे . इथेही तु ा ा तुमचे काय मता वाढवायची आहे .
जेणेक न तु ी तेवढयाच वेळात दु ट काम क का .
णून वेळा ा सव े उपयोगाचा बारावा िस ां त आहे : आप ी काय मता
वाढवा.
आप ी काय मता वाढवायची असे तर तु ी िनवड े ा े ात तु ा ा
सतत काहीतरी ि कत राहावे ागे आिण नवीन नवीन माग ोधावे ागती . ा
मागाचा उपयोग क न तु ी अिधक चां ग ा कारे अिधक वेगाने आिण अिधक
मतेने काम क का . यासाठी तु ा ा ा ा े ात ा अिधकारी ींना

भेटून ां ची कामाची प त बघावी ागे , ां चा स ा ावा ागे . तु ी
िनवड े ा े ा ा सेिमनासना जाऊन िकंवा ा संबंधीची पु के वाचून आप े
ान वाढवू कता. सगळयात मह ाचे साधन णजे इं टरनेट वाप न ा
ानभां डाराचा वापर क न आप ी काय मता वाढवू कता.
काय मता वाढव ाची पिह ी अट णजे इ ा. तुम ाम े त ी जबरद
इ ा हवी. ब तां ोकां ची हीच अडचण असते. आप ापे ा दु सरी ी
अिधक स म असू के हे मानाय ाच ां चा अहं तयार नसतो. ां ना असे वाटते
की ते जेवढया गो ी करतात ापे ा जा होणारच नाही. ां ापे ा तु नेने कमी
आवाका अस े ा ोकां ी तु ना क न ते तः चे े िस द करतात.
काय मता वाढव ाची दु सरी अट आहे , ान. आप ी काय मता क ी वाढे याचे
ान तु ा ा पािहजे. याब थोडा िवचार करावा ागे . ा े ात ा त
ीकडून ि का. पु के वाचा, सेिमनार ा जा. जर तु ा ा तुमची मता
वाढव ाची इ ा असे आिण ा िद ेने क घे ाची तयारी असे तर तु ा ा
न ीच माग सापडे .
ाथना अ ी करा जणू सगळे काही ई वरावर अव ं बून आहे. काम

असे करा की सगळे काही तुम ावर अव ं बून आहे.
- सट ऑग ीन
समजा कुणा ातरी रिववारी सकाळी आठव ाची भाजी आणायची आहे ,
वाणसामान आणायचे आहे , िम ासोबत ेकफा ा जायचे आहे आिण मु ाचा
अ ास ायचा आहे . तर महा य आधी िम ाबरोबर जाती , मग घरी येती ,
िप वी घेऊन पु ा बाजारात जाती , येऊन मु ा ा ि कवती . ि वाय ''आज
आपण िकती काम के े '' असंही ां ना वाटत राही .
जर ा ीने तः चे गुणगान गा ाऐवजी आप ी मता वाढव ाकडे
िद े तर ित ा ात येई की थोडी ारी वापर ी आिण कामां चा म
बद ा तर ती वेळाची बचत क कते. सवात आधी मु ाचा अ ास ठरवावा.
थोडे ि कवून ा ा ा ाय कराय ा ावा. िप वी घेऊनच बाहे र पडावे.

वा ाकडे सामानाची यादी दे ऊन ा ा सामान घरी पाठवाय ा सां गावे.
िम ाबरोबर ेकफा क न येताना भाजी आणावी. या ा णतात कायकु ता.
तेवढयाच वेळात िकतीतरी अिधक कामे कर ाची मता.
जीवन दहा िगअर ा मोटारसायक माणे असते. आप ापैकी

ब याच ोकांकडे असे िगयस असतात. ांचा वायर आपण कधीच
करत नाही.
- चा ु
दु स यां ी, िव ेषत: आप ापे ा कमी स म ोकां ी तु ना कर ाने काही

फायदा होत नाही. जर तु नाच करायची असे तर आप ापे ा अिधक स म
ोकां ी करावी. याहीपे ा अिधक यो माग णजे आप ा पूव ा कामा ी
ाची तु ना करावी. ावेळी असा िवचार करा की जर का हे काम मी दीड
तासात के े तर आज मी तेच काम स ा तासात कसे करीन? मा ते करताना
कामा ा गुणव ेत फरक पडणार नाही याची काळजी ा. वेळ वाचव ा ा
गडबडीत काम िबघडाय ा नको. कमीत कमी वेळात सव म काम करणे हे तुमचे
अस े पािहजे. कारण ेक े ाती सवात य ी ी अ ाच कारे
काम करते.
तु ी आयु ावर ेम करता का? करत असा तर मग वेळ वाया

घा वू नका कारण वेळ वाया घा वणे णजेच आयु वाया
घा व ासारखे आहे.
- बे जािमन ँ कि न

वेळा ा सव े उपयोगाचा तेरावा िस ांत
डे ड ाईन िन चत करा
जर ेवट ा िमिनटाची डे ड ाईन नसती तर ब याच ा गो ी झा ाच

नस ा.
- मायके एस. टे र
ड◌े ड ाईन णजे वेळाची ेवटची मयादा. जु ा काळी जे ा चारी

बाजूंभोवती एक रे घ आख े ी असायची, ा ा बाहे र गे ावर कै ां वर
गोळया झाड ा जाय ा, ा रे षे ा डे ड ाइन असे णत. आजका डे ड ाईन
ओ ां ड ी तर तुमचा जीव जाणार नाही पण तुमची ित ा आिण क रअरमधी
बढती ा संधी ज र जाती . णून डे ड ाईनचे गां भीय ओळखा.
जर तु ा ा दु स या कुणाची डे ड ाईन पाळायची नसे तर त:च त: ा
कामाची डे ड ाईन ठरवणे फारच चां ग े . एखा ा कामा ा िकती वेळ ागे याचा
िवचार करा, आणीबाणींसाठी थोडा अवका ठे वा. आिण काम पूण कर ाची
ेवटची तारीख णजेच डे ड ाईन िन चत करा. सु वाती ा थोडा ास होई पण
मग डे ड ाईन िकंवा ा ा आतच काम पूण करणे तु ा ा जमू ागे . डे ड ाईन
िन चत करणे एक अ ी ाभदायक सवय आहे की ामुळे तु ी जीवना ा
ेक े ात वेगाने गती क का .
डे ड ाईनम े असे काय आहे की ामुळे तुमची मता वाढते आिण तु ी
वेगाने काम पूण क कता? सगळयात मह ाची गो णजे तु ा ा एक
िमळते. असे तर आपण काम वेगाने क कतो हे आपण जाणतोच.

दु सरी गो णजे आपण ासाठी एक योजना बनवतो आिण ानुसार काम
कर ासाठी तः ा ि ावतो. ितसरे , डे ड ाईनमुळे तुमचे ावर कि त
रहाते. ामुळे तु ी काम वेळात ज द गतीने पूण कर ा ा ीने नवीन उपाय
ोधता.
तु ी तुम ा जीवनात याचा अनुभव घेत ा असे की जे ा तु ा ा
डे ड ाइन िद ी जाते, हे काम अमुक वेळात पूण करायचे आहे असे सां िगत े जाते,
ते ा तुमचे तन मन ातच असते. तुम ाम े एडीन ीनचा ाव तयार होतो
आिण आळस पळू न जातो. तु ी स ीय होता, सतक होता आिण मनापासून
कामा ा ागता. हे काम वेळात झा े नाही तर तु ी अडचणीत या याची तु ा ा
क ना असते. तु ी सकाळी वकर उठता, रा ी उि रापयत काम करता, तुमची
झोपही कमी होते, कमी वेळ वाया जातो आिण अ ा त हे ने वेळात काम पूण करता.
यासाठी आपण एक उदाहरण ात घेऊ. असे ध न च ा की सामा पणे
तु ी सहा िमिनटात एक िक ोमीटर अंतर धावता. पण एखादा भयानक कु ा
तुम ा पाठीमागे ाग ा तर तु ी िकती वेगाने पळा ? साहिजकच तु ी सहा
िमिनटां पे ा कमी वेळात एक िक ोमीटर अंतर पार करा , कारण तुम ामागे तो
भयानक कु ा ाग ाय! डे ड ाईन ा असाच पाठीमागे ाग े ा वाघ आहे असे
समजा, जो तुम ाकडून वेगाने काम क न घेतो.
माणूस जे यु त: ी ढत असतो तेच सवात मौ वान असते.

- रॉबट ाउिनंग
णूनच वेळा ा सव े उपयोगाचा तेरावा िस ां त आहे : डे ड ाईन िन चत

करा.
माझा एक िम पु के संपादन करतो ा ा डे ड ाईन न घा ता पु क
संपािदत कराय ा िद े तर तो ते दीड मिह ात पूण करतो. मा ा ा सात
िदवसां ची डे ड ाईन िद ी तर तो तेच काम दहा िदवसात करतो. याव न असे िस
होते की, मता मह पूण नाही तर डे ड ाईन मह ाची आहे . ा ाम े दहा

िदवसात काम पूण कर ाची मता आहे पण ा ा डे ड ाइन नस ामुळे तेच
काम तो दीड मिह ात पूण करतो. ते ा काम वकर करणे हा मतेचा िवषय
नसून तो समपण आिण काम ती असणा या िन े चा आहे .
िवमा कंप ा डे ड ाइनचा उपयोग कर ात तरबेज असतात. ा अ ी
जािहरात दे तात, अमुक एक िवमा योजना एक मिह ात बंद होत आहे . जर तु ा ा
ाचा ाभ ायचा असे तर त ाळ पॉि सी ा. कार कंप ाही अ ाच
डे ड ाईनचा वापर क न जािहराती दे तात. अमुक तारखेपासून िकंमती वाढत
आहे त. आ ा कार ा णजे फायदा होई . ाहक आप ा फायदा ावा णून
िवमा पॉि सी िकंवा कार खरे दी करतात. अ ा त हे ने डे ड ाईन ही फ
कामासाठीच नाही तर व ू िवक ा ा कमी येणारी अनोखी चा आहे . जे ा
ाहका ा सां िगत े जाते की अमुक तारीख डे ड ाइन आहे ते ा ा ा ा
तारखे ा आत िनणय घेणे भाग पडते. नाहीतर ाहका ा िनणय ाय ा ावणे
िकती अवघड असते ते आपण जाणतोच. डे ड ाईन िद ी नाही तर तो ज भर
िनणय घेणार नाही.
जी ी आप ा अ ा तासाचाही िविनयोग चांग ा कारे क

कत नसे ा ा अमर हो ाचा काय फायदा.
रा वा ो एमसन
काही ोकां ना वाटते की डे ड ाईनमुळे कामा ा गुणव ेवर वाईट प रणाम

होतो. ां चे मत काही माणात बरोबर आहे . जर काम अगदी ेवट ा िमिनटा ा
सु के े तर गुणव ेवर प रणाम हो ाची ता आहे . याउ ट डे ड ाईन
नजरे समोर ठे वून िनयोजनब प तीने काम के े तर गुणव ेवर काही प रणाम
हो ाची ता नाही. समजा एक िव े ता १०० या िव ीसाठी एक मिह ाची
डे ड ाईन ठरवतो. जर पंचवीस िदवस वाया गे ावर तो जागा झा ा आिण काम
करत सुट ा तर ा ा रोज २० िव ी करा ा ागती , जे अित य अवघड आहे .
याउ ट जर तो पिह ा िदवसापासून कामा ा ागे तर तो केवळ रोज ३, ४
िव ीत उि पूण क के .

ा ा सवात जा मािहती असते तो वेळा ा वाया जा ाने सवात
जा दु :खी होतो.
- डांटे
तर डे ड ाईनचे मह ओळखा आिण ाचा उपयोग क न आप ी मता

वाढवा.
वेळाचा िह ोबही पै ा माणे असतो. आप ाकडे तो िजतका कमी

असतो. ा माणात आपण ाचा वापर काटकसरीने करतो.
- जॉ िबि ं

वेळा ा सव म उपयोगाचा चौदावा िस ांत
वेळ िवकत ाय ा ि का
एक इं च सो ा ा बद ात एक इं च वेळ खरे दी करता येत नाही.

- िचनी िवचार
त◌ु म ासाठी कोणती गो मह ाची आहे ; सोने की वेळ? या दो ीत तु ी

काय वाचवायचा जा य करता? तु ी पॅसजर टे नने वास करणे पसंत
करता की सुपरफा टे नने? सेवािनवृ ोक पॅसजर टे ननी वास करणे पसंत
करतात कारण ा ा भाडे कमी असते. पॅसजर टे नने वास के ास वेळ जा
ागतो. पण सेवािनवृ ोकां ना वेळ भरपूर अस ाने ां ाजवळ वेळच वेळ
असतो. याउ ट जे ोक कामात असतात ां ना सुपरफा टे न हवी असते.
कारण ां ाकडे वेळ कमी असतो आिण ां ना ा वेळाचा सदु पयोग करायचा
असतो. ाहीपे ा अिधक असणारे ोक िवमानाने वास करता, कारण ां चा
वेळ ाहीपे ा अिधक िकंमती असतो. आप ा वेळ िकती िकंमती आहे ानुसार ती
ी वेळ वाचव ासाठी पैसे खच करत असते.
जर तु ी वेळा ा ऐवजी पैसे वाचवाय ा जात असा तर ाचा अथ तु ी
वेळा ा जा मह दे त नाही. याउ ट जे ोक वेळा ा मह दे तात ते वेळ
वाचव ाचा भरपूर य करतात. िकंवा असेही णता येई की ते वेळ िवकत
घेतात. या भागा ा सु वाती ा िद े ा िचनी सुिवचारा माणे वेळ खरे दी करता येत
नाही. पण मा ावर िव वास ठे वा, वेळ खरे दी करता येतो. कंप ां चे मा क हे च तर
करतात. जरा िवचार करा कोण ाही कंपनीचा मा क उ ादन करत नाही, ाचे
िवतरण करत नाही, ाचे व थापन करत नाही, िकंवा ते िवकतही नाही. मा नफा

ां नाच होतो. तो आप ा कमचा यां ना पगार दे ऊन ां ाकडून हवे ते काम
क न घेतो. थोड ात तो पैसे दे ऊन इतरां चा वेळ खरे दी करतो.
जर तु ा ा वेळ वाचवायचा असे तर वेळा ा सव े उपयोगाचा चौदावा
िस ां त आचरणात आणा, वेळ िवकत ाय ा ि का.
पिह ा भागात तु ा ा तुम ा एका तासाची िकंमत काय असते ते कळ े
आहे . ा उदाहरणात तुम ा वेळाचे मू १०० पये आहे असे आपण ध न
चा ो होतो. या आधारावर तु ी वेळ खरे दी कसा करायचा ते ठरवा.
याचे एक उदाहरण बघूया. तु ा ा िवजेचे िब भरायचे आहे ासाठी
ये ाजा ाचा रां गेत उभे राह ाचा िमळू न दीड तास खच होतो. जर एखादा एजंट
वीस पये घेऊन तुमचे काम कराय ा तयार असे तर तु ी काय के े पािहजे?
तुम ासाठी दीड तासाचे मो १५० पये आहे . ामुळे जर कोणी २० पयात ते
काम कराय ा तयार असे तर तु ी ा ा आनंदाने ते काम िद े पािहजे. कारण
तुमचा वेळ जा िकंमती आहे . अ ा त हे ने पैसे दे ऊन वेळ खरे दी कराय ा ि का.
हा िस ां त अित य मह ाचा आहे . आिण सव मो ा कंप ा याचा ाभ घेतात.
आधुिनक जगाती आऊटसोिसगचा वापर याच त ावर आधा रत आहे . अमे रकन
कंप ा पैसे दे ऊन भारतीय कंप ां कडून ात कामे क न घेतात आिण आप ा
िकंमती वेळ वाचवतात.
“वेळ हेच धन आहे” अ ी ण आहे. जर तु ी ते उ ट के े त तर

तु ा ा एक मौ वान स कळे , धन णजेच वेळ आहे.
- जॉज रॉबट िगिसंग
हा िस ां त काम डे ीगेट करणे णजेच दु स यावर सोपवणे यापे ा वेगळा

आहे . डे ि गेट करताना तु ी वेळ वाचव ासाठी कमी मह ाची कामे तुम ा
हाताखा ा ोकां वर सोपवता, तर वेळ खरे दी करताना तु ी कमी मह ाची कामे
बाहे र ा ोकां कडून क न घेता. जर तुम ा एका तासाचे मो १०० पये असे
आिण समोरचा माणूस तेच काम १० पयात करत असे तर ां ाकडून काम

क न घे ातच हाणपणा आहे . कारण ा वाच े ा वेळाचा तु ी अिधक
उपयु , मौ वान कामासाठी उपयोग क कता.
एकोिणसा ा तकाती िस िनसग- ा ु ईस आगासी यां ना
िनयिमतपणे भाषणासाठी बो ावत असत. एकदा ते काही मह ाचे काम करत होते.
ामुळे ां ना वेळ न ता. अ ातच एका आयोजकां नी ां ना भाषणासाठी िनमंि त
के े . वेळाअभावी ां नी ा ा नकार िद ा. आयोजकां नी आ ह चा ू च ठे व ा
आिण ते णा े की भाषणासाठी ते ां ना पैसे दे णार आहे त. ते ऐकून आगासी
भडक े . ते णा े म ा पै ाची ा ू च दाखवू नका. पैसे कमाव ासाठी मी वेळ
वाया घा वू कत नाही.
तु ी या पृ ीत ावरी एकमा ी आहात जी आप ा यो तेचा

वापर क कते.
- िझग िझग र
ाव ं बी ोकां ना वेळ खरे दी करायचे िजवावर येते. कारण ां ना ेक

काम तः करायच असते. कंजूस ोकां नाही ते कठीण जाते. पैसे वाचव ा ा
नादात ते तः च छोटी छोटी कामे करत राहतात. या भानगडीत ां ची मोठी आिण
मह ाची कामे राहतात. एक मजेदार उदाहरण बघूया.
काही ोक खरे दी करताना सवात व ू कुठे िमळे ते दहा दु कानां म े
ोधतात, घासाघीस करतात. असं का याचा िवचार तु ी कधी के ा आहे का? त ी
तर बरीच कारणे आहे त. पण मुख कारण णजे ां ाकडे भरपूर वेळ असतो.
परत तोच िह ोब क या. तुम ा एका तासाच मू १०० पये असे आिण
तासभर घासघीस क न तु ी दु कानदारा ा २० पये कमी कराय ा ाव े तर
खरे तर तुमचा तोटात होतो. तु ा ा २० पये चा फायदा नाही, तर ८० पये चा
तोटा झा े ा असतो.

वेळ पै ापे ा अिधक मौ वान आहे. तु ी जा धन कमवू कता,
मा जा वेळ कमवू कत नाहीं.
- िजम रॉन

वेळा ा सव े उपयोगाचा पंधरावा िस ांत
भिव ाती ाभासाठी वतमानात
ाग करा
आप ी दु िवधा ही वेळा ा कमतरतेपे ा जा गंभीर आहे. मुळात

आप ा ा क ा ा ाधा ायचे हेच कळत नाही. नंतर आप ा
ात येते की जी कामे कराय ा पािहजे होती ती के ी नाहीत आिण
गरज नस े ा कामात वेळ घा व ा.
- चा ई. हमे
व◌े ळा ा बाबतीत आप ाकडे नेहमी पयाय असतो. आपण ाचा दु पयोग

क कतो. तसेच सदु पयोगही क कतो. हवे तर आताचा ण
मौजमजेत वाया घा वू कतो िकंवा उ भिव ासाठी ाचा ि डीसारखा
उपयोग क कतो. आप ा ा हवे तर आळसात िदवस घा वत कमीत कमी
काम क न जा आराम क कतो. िकंवा जा ीत जा काम क न आपण
वेळाचे सोने क कतो. ेक य ी ी भिव ाती ाभासाठी
वतमानाती वेळाची गुंतवणूक करत असते. ा माणे ेक कंपनी भिव ाती
आिथक ाभासाठी पै ाची गुंतवणूक करते ा माणे गत जीवनात य ासाठी
वेळाची गुंतवणूक करतात.
एक िव ाथ परी ा जवळ आ ावरही तासन् तास टी ी बघत बसतो, आिण
दु सरा िव ाथ परी ेत अ ासा ा जोरावर जा मा िमळवू या िवचाराने टी ी
न बघता अ ासात वेळ घा वतो. कॉ े जमध ा एक िव ाथ ास बुडवून मु ीं ी

ग ा मार ात वेळ घा वतो तर दु सरा वगात मन ावून अ ास करतो. एक
कमचारी ऑिफसमधी मह ा ा ोजे वर काम कर ाऐवजी ग ा मारत
बसतो तर दु सरा कमचारी नोकरीती गतीचे उि डोळयासमोर ठे वून मह ाचे
ोजे फटाफट पूण करतो. एक िव े ता सकाळी उठून टी ी बघत बसतो तर
दु सरा से मन सकाळी उठून संभा ाहकां ना फोन क न ां ा भेटी ठरवतो.
आता तु ीच सां गा: या सगळया उदाहरणां त उ भिव कोणाचे ठरे ?
पिह ा ीचे िकंवा दु स या ीचे? िनिववाद दु स या ीचे भिव अिधक
चां ग े असे . कारण सरळ आहे . ेक उदाहरणात पिह ी ी िणक
सुखा ा मागे ागून आप ा वेळ वाया घा वत आहे . तर दु सरी ी उ
भिव ासाठी िणक सुखाचा ाग करत आहे .
णूनच वेळा ा सव े उपयोगाचा पंधरावा िस ां त आहे : भिव ाती
ाभासाठी वतमानात ाग करा.
याचे एक उदाहरण बघूया. एक जपानी कंपनी कॅि फोिनयामधी योसेमाईट
नै न पाकचे व थापन बघ ासाठी इ ु क आहे . अमे रकेने ा कंपनी ा
िबिझनेस ॅ न सादर कराय ा सां िगत ा. ां ना वाट े ते एक-दोन वषाचा ॅ न
दे ती . मा जपानी कंपनीने च २५० वषाचा ॅ न सादर के ा आिण अमे रकन
कंपनी ा ोकां ना ते बघून आ चयाचा ध ाच बस ा. अमे रकन ोक पुढची
ितमाही िकंवा फारतर एक वषाचा िवचार करत होते. यासउ ट जपानी कंपनी
दीघका ीन भिव ाचा िवचार करत होती.
जे ा तु ी मधा ा ोधात जाता ते ा मधमा ा चावती ही अपे ा

ठे व ी पािहजे.
- केनेथ कोंडा
खरं तर आप ा सगळयां जवळ एका िदवसाचे २४ तास असतात. मुके

अंबानी कडे ही आिण छगन ा कडे ही. न असा आहे की ा वेळाचे काय
कर ाचा पयाय तु ी िनवडता. तुम ासाठी काय मह ाचे आहे ावर ते ठरते.
िणक सुख िकंवा भावी य ? एखा ा मु ा ा खेळ, दं गाम ी मह ाची वाटते, तर

तो ६ तास पतंग उडवतो आिण ४ तास टी ी बघत बसतो. दु स या मु ा ा परी ेत
थम मां क िमळवायचा आहे णून तो १० तास अ ास करतो. अ ा त हे ने एक
िव े ता िणक सुखासाठी टी ीवर ि केट मॅच बघत बसतो, याउ ट दु सरा िव े ता
भिव ाती दीघका ीन आनंद मह ाचा आहे हे जाणून वममानाती वेळाचा
पूरेपूर वापर करतो. तु ी क ाची िनवड करता यावर की भिव ाती िचरका
सुख?
उ ा उम णारी फु े आज ा बीजातून ज ा ा येतात.

- िचनी ण

वेळा ा सव े उपयोगाचा सोळावा िस ांत
ठर े ा वेळी काम करा
महान संगीतकार ू त आ ामुळे काम करत नाहीत. ते कामा ा

बसतात णून ांना ू त येते. बीथोवन, वॅ र, बाख आिण मो झाट
दररोज तेवढयाच िनयिमतपणे काम करायचे जेवढया िनयिमतपणे
एखादा अकांउटं ट रोज िनयिमतपणे िह ोबा ा व ा घेऊन बसे .
ू त ये ाची वाट बघत ते वेळ वाया घा वत नाहीत.
- अन ूमन
आ प ा रीरात एक घ ाळ असते. ा ा बायॉ ॉिजक ॉक असे

णतात. जे ा तु ी एका िन चत वेळा ा काम कर ाची सवय ावून
घेता, ते ा तुम ा रीरा ाही तसे वळण ागते. जर तु ी दु पारी दीड
वाजता जेवत असा तर रोज तु ा ा ाच वेळा ा भूक ागे . जर तु ी रोज दहा
वाजता झोपत असा तर तु ा ा ाच वेळा ा झोप येई . या ाच बायॉ ॉिजक
ॉक असे णतात. जे तुम ाकडून ठरािवक वेळा ा काम क न घेते. तु ा ा
फ सवय ावून त ी चावी ाय ा ागे .
िस त इमॅ ुअ कां ट वेळा ा बाबतीत अित य काटे कोर होते. ते
रोज दु पारी साडे तीन वाजता िफराय ा जायचे. ात एक िमिनटही इकडे ितकडे
ायचे नाही. ां ा या व ीरपणाचा ेजार ा ोकां ना फायदा होत असे.
ां ा वेळानुसार ेजारी आप ा घडया ाती वेळ जुळवत असत.

जर तु ी एका ठरािवक वेळा ा काम कर ाची सवय ावून घेत ीत तर
तुमचे रीर आिण मन दो ी ावेळी ते काम कर ासाठी पूणपणे तयार असते.
जर तु ी सकाळी सहा वाजता िफराय ा जात असा तर तुमचं रीर रोज ावेळी
तयार असतं. आिण आळसही कमी येतो मा िफर ाची अ ी िन चत वेळ नसे
तर मा आळसाचे तु ी सहजच ि कार बनता.
िव ेषतः अि य कामां ा बाबतीत सवयीचा खूप फायदा होतो. तु ा ा
अ ास करायचा असे तर ाची एक वेळ िन चत करा. जर तु ा ा से ा
संदभाती को कॉ करायचा असे तर ाची वेळ िन चत करा. ायाम
करायचाय, ाची वेळ ठरवा. ेक मह ा ा कामाची वेळ िन चत करा, ेक
मह ा ा कामाची वेळ िन चत के ामुळे तु ी ारी रक आिण मानिसकरी ा
कामासाठी पूणपणे तयार रहाता.
वेळा ा सव े उपयोगाचा सोळावा िस ां त आहे : ठर े ा वेळी काम करा.
ितभा ा ी ी कामा ा क िबंदूकडे बघत असतात. बाकीचे

सगळे अनाव यक ठरवून सोडू न दे तात.
- का ाइ
ठरािवक वेळा ा मह पूण कामे कर ाचे अनेक फायदे होतात. पिह ी गो

णजे ते काम कर ाचा आळस येत नाही. सवयीने, सहजपणे फार िवचार न
करता तु ी काम क कता. दु सरे , सवय झा ामुळे तुमचे रीर आिण मन पूण
सि य होऊन सहकाय करते. ितसरे णजे ा कामात तु ा ा आनंद िमळतो,
याने काम करणे सोपे होते. चौथे णजे जसज ी ा कामाची तु ां ा सवय होते.
तस तसे तु ी ते काम अिधक चां ग ा कारे कर ाचे िकंवा वकर माग ोधता.
पाचवे, वेळ िन चत के ामुळे तुमचे कामाचे एक तं तयार होते. ाबरोबर
नैसिगक ीदे खी तु ां ा साथ दे ई कारण संपूण िव व एका िवि
चाकोरीब तं ाने चा ते. तु ा ाही तसेच कराय ा पािहजे.

वेळ वाचव ासाठी कामाची यो वेळ िनवडा.
- ा स बेकन

वेळा ा सव म उपयोगाचा सतरावा िस ांत
वेळा ा बरबादीचा गु ाकषणाचा
िनयम जाणून ा
सवसामा अमे रकन कमचा यां ा कामात िदवसभरात प ास

य येतात. ाती ७०% गो ींचा ां ा कामा ी काहीच संबंध
नसता.
-ड ू एडवडस् डे िमंग
त◌ु ी जर हवेत उडी मार ी तर काय होई ? पृ ी ा गु ाकषणाने तु ी

खा ी या . वेळा ा बाबतीतही तसेच घडते. एखादे मह ाचे काम
कराय ा तु ी सु वात के ीत की अडचणीं ा गु ाकषणाची ी सि य होते
आिण तु ा ा खा ी ढक ू ागते. दु सरे ोक येऊन तुम ा कामात िव िनमाण
करतात. ते तु ा ा दु सरे कोणतेतरी काम कराय ा सां गतात, कोणीतरी भेटाय ा
यत, कोणाचा तरी फोनच येतो, बॉस तुम ाकडे एखादे आव यक काम दे तो. प ी
बाजारातून एखादी व ु आणाय ा सां गते. मु ं गृहपाठात मदत मागतात. हे दु सरे -
ितसरे काही नसून गु ाकषणाचा िनयम आहे . तु ी हातात एखादे मह ाचे काम
घेत े की, ा कामात अडथळे याय ा सु वात होते. इतर कामे अचानक उपटतात
आिण प र थती िबकट होते. या संकटां ा गु ाकषणा ा ीपासून सावध
रािह े पािहजे.
ात ठे वा: या जगात दु स याची गती बघून असूया वाट ाची प तच आहे .
दु स याचा पाय खेच ाची परं परा असते. कोणी उं च भरारी घेऊ पहात असे तर

ाचे पंख कापाय ा ोक तयारच असतात. णूनच तुमची गती तुम ा
आजूबाजू ा ोकां ना, अगदी नातेवाईकां नाही पसंत नसते आिण ते ात िव
आणायचे य करतात. ापासून बचाव कर ाचा उपाय साधा सरळ आहे . आप े
तोंड बंद ठे वा. आपण कोणते मह ाचे काम करत आहोत, तु ी कोणती नवी सवय
त: ा ाव ी आहे , तुमची काय गती होत आहे . याब कुठे ही वा ता क
नका. जर तु ी िडं गोरा िपटणे थां बव े िकंवा तुमची नवीन योजना काय आहे ते
सां गणे थां बव े तर तुमचा काय इरादा आहे हे कोणा ा कळणार नाही आिण ब याच
अडचणींपासून तुमची मु ता होई . तु ी आयु ात वर यायचा य करत आहात
हे कोणा ाही सां गू नका. नाहीतर तु ा ा खा ी खेच ासाठी ते ोक ां ची पूण
ी वापरती .
वेळा ा सव े उपयोगाचा सतरावा िस ां त आहे की वेळ बरबाद करणारा
गु ाकषणाचा िनयम समजून ा.
चां ग ा कामात नेहमीच संकटे येतात. ामुळे पिह ापासूनच ासाठी तयार
रहा आिण एखादी अडचण आ ी तर ावर कोणता उपाय करायचा ाची योजना
तयार ठे वा.
माझा स ा आहे की तु ी िमिनटांकडे ा, मग तास ांची

काळजी तः च घेती .
- ॉड चे रफी
तु ी घरी एखादे मह ाचे काम करत असा आिण ाच वेळी तु ा ा कोणी

भेटाय ा आ े , ेजा यां ना ग ा मारायचा मूड आ ा प ी िकंवा मु ां नी एखादे
काम सां िगत े , जे तुम ाि वाय होणारच नाही. याि वाय तुम ा मोबाई फोनवर
तुमचा एखादा िम िकंवा नातेवाईक यां ना तुम ा ी खूप वेळ ग ा मारायची हर
आ ी असेही होऊ कते. बाहे र ा जगाती अ ा गो ीं ा आ मणा ा प ती
ओळखाय ा ि क ं णजे तुम ा मह पूण कामावर प रणाम होणार नाही. अ ा
भेटीगाठी ा आ े ां पासून सुटका क न घे ाचे धोरण तयार करणे
अ ाव यक आहे . आपण यावेळी मह ा ा कामात आहोत, ामुळे

ा ा ी नंतर बो ू हे न पणे पण ठामपणे सां गाय ा ि का. मोबाई फोनवरही
हे च धोरण ठे वा. तसेही मोबाई फोन तु ी च ऑफ क न ठे वू कता.
याबाबतीत माझा एक िम खूप मजेदार तं वापरतो. ा ा घरा ा दोन
दरवाजे आहे त. जे ा ा ा आगंतुक माणसाचे येणे पसंत नसे त ा तो समोर ा
दरवाजा ा बाहे न कु ू प ावतो. ामुळे आ े ा आगंतुक माणूस कु ू प बघून
परत जातो. तु ा ा कु ू प ावणे पसंत नसे तर दु सरा काहीतरी उपाय ोधा.
तु ा ा हवी ती ृ ती वापरा. पण तुम ा गती ा आड येणा या गु ाकषणा ा
ीपासून तः चा बचाव कर ाचा उपाय ोधून ठे वा. अपाँ ईटि वाय
कोणा ाही भेटू नका आिण वेळ िद ी तर ा वेळाचा अवधी िसिमत ठे वा. आपण
या गो ीची चचा चार ते स ाचार वाजेपयत क कतो असे सां गू कता.
ा ोकांकडे रकामा वेळ असतो ते नेहमी काम करणा या ोकांचा

वेळ वाया घा वती .
- थॉमस सोवे
िस िस इं िजिनअर ुने ा ऑिफसम े फ एकच खुच ठे व ी

होती. ती अ ासाठी की ां ाजवळ वाया घा वाय ा वेळ नाही याची जाणीव
रहावी. ां ाकडे कोणी मह ाचे काम घेऊन आ ा तर ते त: ा खुच वर बसत.
साहिजकच ऑिफसम े एक माणूस उभा आिण एक बस े ा अ ी थती असे
तर येणारी ी फ कामा ाच गो ी करे . फा तू ग ा मार ासाठीचे
वातावरण नस ाने अवां तर ग ा होणारच नाहीत.
वेळा ा बाबतीत हे ी फोड दे खी अित य दू रद होते. ां ना कामा ा
बाबतीत काही सम ा आ ास ते मॅनेजसना आप ा चबरम े बो व ाऐवजी ते
ां ा चबरम े जायचे. ाब ते णा े , “मा ा असे ात आ े की िजत ा
वकर मी ा ा ऑिफसमधून बाहे र जाऊ कतो तेवढा समोर ा ी ा मी
मा ा ऑिफसमधून वकर बाहे र काढू कत नाही.” या मोठया माणसां माणे
तु ा ाही अडचणींवर तोडगा काढ ाचे माग ोध े पािहजेत. जेणेक न तु ी
वेळाचा सव े उपयोग क का .

वेळ घा िव ाचा खरा अथ असा आहे की, वेळ आप ा ा घा वत
असतो.
- सर ओ ट िसटवे
एके िदव ी िब ाक एका इं जी राजदू ता ी बो त होते. काही वेळाने ा

राजदू ताने िब ाक ा िवचार े , तुमचा मौ वान वेळ वाया घा वणा या आगंतुक
ोकां पासून तु ी तुमची सुटका क ी क न घेता? िब ाकनी सां िगत े माझी एक
अचूक प दत आहे . आमचे बो णे चा ू असताना नोकर म ा येऊन सां गतो की
मा ा प ी ा काही ज री कामासंबंधी मा ा ी बो ायचे आहे .
जे ा िब ाक हे सां गत होते. ाच वेळी नोकर ितथे आ ा आिण ाने
सां िगत े की ां ची प ी ां ा ी काही मह ाचे बो ू इ त आहे .
माणसा ा सगळयात िकं मती व ूची णजेच वेळाची चोरी

करणा या चोरा ा कायदा कधीच पकडत नाही.
- नेपोि यन

वेळा ा सव े उपयोगाचा अठरावा िस ांत
ूटन ा गती ा पिह ा
िनयमाचा ाभ ा
तु ी दहा िमिनटात खूप काही क कता. ती दहा िमिनटे गे ी की

ती कायमची जात असतात. आप ा जीवनाचे दहा दहा िमिनटांचे वाटे
करा आिण िनरथक गो ी कर ात कमीत कमी वेळ घा वा.
- इं गवार का रे ड
◌ू टन ा गतीचा पिह ा िनयम सो ा भाषेत असा सां गता येई , जी व ू ा

थतीत असते ती ाच थतीत तोपयत रहाते, जोपयत बाहे न एखा ा
ब ाचा वापर के ा जात नाही. हा एक अद् भूत िनयम आहे . हा फ व ूंनाच नाही
तर ींनाही ागू पडतो. तु ी ा अव थेत आहात ाच अव थेत रहाता, जोवर
बा ब ाचा वापर होत नाही. हे बाहे री ब कुठून येते: एकतर दु स याने
टाक े ा दबावामुळे िकंवा तुम ा त: ा ि ीमुळे, यं ेरणेने हे ब िनमाण
होते.
इथे वेळा ा सव े उपयोगाचा दु सरा िस दां त कामास येतो: आिथक
समोर ठे वा. हे च आिथक तु ा ा कायम ेरणा दे ते, णजे तु ी या ब ाचा
णजेच यंि ीचा वापर क न आप ी अव था बद ा . तुमची आिथक
थती क ीही अस ी तरी तु ी यंि ीचा योग क न ती आणखी चां ग ी
क कता. िजम रॉनची गो ात ठे वा, यंि , हीच तुमचे आिण य
यामधी दु वा आहे .

असे पाहा, तुमची आिथक थती सुधार ाचे काम तु ा ाच करायचे आहे ,
तुमची प र थती सुधार ासाठी इतर ोक तुम ावर क ासाठी दबाब टाकती ?
ां ना ातून काय िमळणार आहे ? माणूस जे ा घडयाळा ा चावी दे तो, ती
घडयाळासाठी नसून ा ा तः साठी असते. दु सरे ोक तुम ा नाही तर ां ा
तः ा भ ासाठी तुम ावर दबाव आणती . ामुळे यंि ीने मेहनत
कर ाची जबाबदारी तुमची आहे हे ात ठे वा.
णूनच वेळा ा सव म उपयोगाचा अठरावा िस ां त आहे : ूटन ा
वेगा ा पिह ा िनयमाचा ाभ ा.
या िनयमाचा एक उपयु पै ू आहे . तु ी य ा ा मागावर एकदा चा ू
ाग ात की, जोपयत बाहे न ती अव था बद ाय ा कोणी ब वापरत नाही,
तोपयत तु ी ाच अव थेत रहा . आपण या आधी ा िस ां तात बिघत ा माणे
अनेक बा ब े तुम ा गतीम े अडसर घा ाचे य करती . मा तु ी
ां ापासून सावध रहा आिण य ा ा मागावरी घोडदौड कायम चा ू ठे वा.
तु ा ा िकती अंतर पार करायचंय ते मह ाचे नसते. अवघड असते,

ते पिह े पाऊ .
- मािकस डे डे फ
एकदा डयूक ऑफ वेि ं टनने त ण नेते पाम न यां ना सकाळी साडे सात
वाजताची अपाँ ईटमट िद ी होती. ां ना एका िम ाने िवचार े ते रा ी उ ीरापयत
जागून दे खी सकाळी अपाँ ईटमटसाठी कसे पोहोचती ? पाम नने उ र िद े ,
खूपच सोपे आहे . झोप ाआधी ते माझे ेवटचे काम असे . या ा णतात
यंि पाम न यां ना ा भेटीचे मह माहीत होते ां नी जागरणा ा आप ा
सवयी ा कामा ा आड येऊन िद े नाही. ां नी आप ा िदनचयत थोडा बद
क न ूटन ा गती ा पिह ा िनयमाचा वापर के ा. तु ीही असेच क
कता. यंि ीचा वापर क न गती ा पथावर वाटचा करा आिण समो न
येणा या ेक अडचणी ा दू र करत च ा.

ोक णतात की, काळ प र थती बद तो. मा खरी गो अ ी
आहे की, तु ा ा प र थती बद ावी ागते.
- एं डी वारहो

वेळा ा सव े उपयोगाचा एकोिणसावा िस ांत
तु ी िकती वेळ काम के े ते
मह ाचे नाही! ाचा प रणाम
मह ाचा आहे
गती आिण गती यात ग त क नका, हान मु ां ा पुढे-मागे

ह णा या घोडय ा गती असतो पण ाची गती होत नाही.
-आ े ड ए. मो ापट
ह◌ा िससंभावना
ां त अ ंत मह ाचा आहे कारण ब याच वेळा इथेच गैरसमज हो ाची
असते. कमचा यां ना नेहमी असे वाटते की ते आठ तास काम
करतात णून ां चा पगार वाढ ा पािहजे तर दु स या बाजू ा कंपनी ा मा का ा
वाटतं की ानं काम तर ५,०००/- पयां चे के े आिण तरीही ा ा ८,०००/- पगार
िमळत आहे , ामुळे ाचा पगार वाढवायची गरज नाही. यापे ा असे तर
एकतर ाचा पगार तरी कमी करावा िकंवा ा ा कामाव न काढू न टाकावं.
या उदाहरणाव न आप ा ा काय िदसते: कमचा यासाठी मह ाची बाब
णजे ाने िकती तास काम के े आहे तर मा क ाने काय प रणाम साध ा हे
मह ाचे आहे . दोघां ा मानिसकतेती फरक कायम ात ठे वा. कारण तुमचं
े कोणतेही अस े तरी ेवटी तु ी िकती प रणामकारक काम करत आहात हे च
बिघत े जाते. जर तु ी पाच िमिनटात ां ना अपेि त प रणाम िद ात तर ते
तु ा ा पुर ार दे ती . याउ ट तु ी पाच िदवसही काम क न अपेि त
प रणाम साध ा नाहीत तर ां ना तु ी िनरा करा . णूनच जगात तु ी िकती

वेळ काम के े ते मह ाचे नसते. तर तुम ा कामाने काय िनका िमळा ा हे च
मह ाचे असते.
उदाहरणाथ: दोन सै ढत आहे त आिण ाती एक सै हरते. असे
बघाय ा गे े तर दो ी सै े समान वेळ ढ ी, सेनेती जवान िजवाची बाजी
ावून ाणपणाने ढ े मा दोघां साठी वेगळे प रणाम झा े . एका सै ाचे नाव
सुवणा रां नी ि िह े गे े तर दु स या सै ा ा क ं िकत ावे ाग े .
आणखी एक उदाहरण बघू या. दोन ि ंपी सारखाच वेळ ि वणकाम करतात.
एकाने ि व े े कपडे सुरेख बसतात. तर दु स याचे सै -घ होतात. तु ा ा काय
वाट े , इतका वेळ कपडे ि व ाब ाहक ा ि ां ना ाबासकी दे ई , की
नावे ठे वे ? उ र तु ा ा माहीतच आहे .
ामुळे कामाचा का ावधी मह ाचा नसून प रणाम मह ाचा आहे हे प े
ात ठे वा.
आप ाती काही ोक आप े काम छान करती , काही करणार

नाहीत, परं तू आप े मू मापन फ एकाच गो ी ा आधारावर
होई - प रणाम.
- िव ो ाड
दोन मिह ा ा कठोर प र मानंतरही काँ ॅ िमळा े नाही याब

कोणताही बॉस आप ा कमचा याचे कौतुक करणार नाही. जर ाहक िकंवा बॉस
चां ग ा असे तर तो तुमचे सां न करे , िद ासा दे ई , मा पुर ार दे णार नाही.
णूनच वेळा ा सव े उपयोगाचा एकोिणसावा िस ां त आहे : तु ी िकती
वेळ काम के े ते मह ाचे नाही, तु ी काय प रणाम साध ात ते मह ाचे आहे .
कोणतेही काम करताना वेळा ा ि कोनातून िवचार क न तु ी कोणतीही
गो न ाने करत नाही. जगात े सगळे च कमचारी असाच िवचार करतात. तु ी
कंपनी ा काय दे ताय असे िवचार े तर, आ ी १० ते ५ हा वेळ दे तोय असे उ र
असे .

याउ ट तु ी य ी ोकां ना हा न िवचार ात तर ते ां ा कामाचा
प रणाम सां गती , आकडे सां गती , ां नी काय योगदान िद े ते सां गती .
यासंबंधात एक उदाहरण बघू या. जर वमाजींचे घर बां धाय ा २५ वष ाग ी तर २२
वषात बन े ा ताजमहा ापे ा ां चे घर अिधक चां ग े आहे असे णता येई ?
कारण ात प रणाम अिधक मह ाचा आहे यात िकती वेळ घर बां धाय ा ाग ा
ते मह ाचे नाही.
एक पूण काम प ास अधवट कामांपे ा के ाही चांग े णता येई .
- मा म एस. फो
या ा एक अपवाद आहे . काम कराय ा ाग े ा वेळ मह ाचा असतो, जर

ाचा प रणाम अ ु ृ असे . बॉस तु ा ा एखादे कठीण काम दे तो आिण
ासाठी तु ा ा सात िदवसां ची डे ड ाईन दे तो. पण ते काम तु ी दोनच िदवसात
उ म रीतीने पूण क न दे ता. बॉस ा नजरे त तुमचा आदर वाढे कारण तु ी
अपे ेपे ाही कमी वेळात उ म काम के े आहे . या गो ीने बॉस तुम ावर भािवत
होई आिण ही सवय तु ा ा तुम ा े ात खूप पुढे आिण वर घेऊन जाई .
ती ता मह ाची आहे , पण प रणाम ा न अिधक मह ाचे आहे त. आिण हो, कवी
ीफनने ट ा माणे तु ां ा एखा ा िभंतीवर चढायचे असे तर चुकी ा
िभंतीवर टे क े ा ि डीने वेगाने चढू नका. वेगाने काम कर ाचा फायदा त ाच
होतो ज ा ि डी एखा ा यो िभंती ा टे कव े ी असते. णजेच तुमचा वास
यो िद ेने होत आहे की नाही ते िन चत करा. य ी ोकां ा नजरे तून
जगाकडे बघा तु ी िकती वेळात िकती काम के े ते मह ाचे नाही. कामाचा
प रणाम मह ाचा आहे .
तु ी एखादे काम िकती वेगाने के े ते ोक िवस न जातात. मा

तु ी िकती चांग ा कारे के े ते ां ा ात रहाते.
- हॉवड ड ू. ूटन

वेळा ा सव े उपयोगाचा िवसावा िस ांत
कोणते काम कधी करायचे
ते िन चत करा
मी हे ि क ो आहे की, आपण काहीही क कतो, मा आपण

सगळे काही क कत नाही. एका वेळा ा तर नाहीच नाही.
णूनच कामाचे ाधा म ठरवताना तु ी कोणती कामे क
कता. यावर कि त क नये. ाऐवजी ती कामेकधी करायची
यावर पािहजे. टायिमंग ही अित य मह ाची गो आहे.
- डॅ न िम मन
आ प ा ा काम करताना अनेक भूिमका पार पाडा ा ागतात. पु षां ना

एक मु गा, पती, कमचारी, िव े ता इ ादी भूिमका िनभावाय ा असतात
आिण ाबरोबर जबाबदा या असतात ते उघडच आहे . प ी घराती
सामान आणाय ा तु ा ा बाहे र पाठवते. िम ां चे मोबाई फोन अवेळी येतच
असतात, अना त नातेवाईक येऊन टपकतात, मनात नसतानाही काही सामािजक
समारं भां ना जावे ागते. एक गो नीट समजून ा. आयु णजे फु ां ा
पायघ ां सारखे नसते ते तर मा रयो या कॉ ुटर गेमसारखे अवघड असते.
तु ां ा काटे कुटे , खो ख े , जीवजंतू अस े ा मागाव न त:चा बचाव करत
माग मण करायचे असते. संकटामुळे न डगमगता आप ा ेयावर कि त
क न सतत चा ायचे आहे . हाच तुम ा ेया त पोहोच ाचा उपाय आहे .
ा माणे सगळे जोडे एका मापाचे नसतात, ा माणे सगळी कामे सारखीच
नसतात. काही कामे मह ाची असतात. ासाठी अिधक एका ता आिण वेळ

दे ाची गरज असते. काही कामे ु क/िकरकोळ असतात, ती कधीही सहजपणे
करता येतात. आिण काही कामे अ ी असतात की तु ीच नाही तर कोणीही क
कतात. इथेच टाइम मॅनेजमटची गरज असते. तु ी कमी मह ाची कामे
दु स यां कडून क न घेऊ कता आिण वेळ िवकत घेऊ कता.
आमची एक नातेवाईक मिह ा आहे . ित ा घरात भा ा आिण िकराणा
सामान भ न ठे वाय ा आवडत नाही. ामुळे ित ा पती ा सारखे बाजारहाट
कराय ा जावे ागते. ितचा पती णतो, “आज भजी खा ाचा मूड आहे .” ते ा
प ी णते, “मग बाजारात जाऊन बेसन घेऊन या.” पती णतो. “आज ि रा
कर.” प ी णते, “जा रवा घेऊन या.” अ ा कारे रोज ती पती ा काही काही
सामान आणाय ा बाजारात पाठवते. पती इतका चां ग ा माणूस आहे की तो
िचडिचड न करता रोज जातो.
खरे य िमळव ासाठी चार न िवचारा, का? का नाही? मी का

नाही? आ ाच नाही?
- जे अ◌ॅ न
जर पती-प ी दोघेही वेळा ा बाबतीत जाग क असती तर ते िनयोजनब

प दतीने आठवडाभराचे सामान भ न ठे वती . ामुळे सात िदवसां चा वेळ वाया
जाणार नाही. अ ा कारची अनेक उदाहरणे िदसती . एखादी ी इं टरनेटवर
मे चेक कराय ा जाते आिण सिफग कर ात एक-दोन तास वाया घा वते.
खरं तर “मी फ मह ा ा कामाचाच पूण वेळ घेईन आिण िबनमह ा ा कामात
वेळ वाया घा वणार नाही” असा संक तु ी के ा पािहजेत.
आठवडयात ा एखादा िदवस छोटया-मो ा घरगुती कामां साठी तु ी वेगळा
राखून ठे वू कता. ा िदव ी योजना आखन सगळे पडींग कामे संपवा. एखादे
काम ऑिफस ा वाटे वर असे तर ासाठी वेगळा वेळ न घा वता ऑिफस ा
जाता येता ते काम क न टाका. टे न रझ न करायचे असे तर ां ब चक
रां गेत उभे न रहाता घरबस ा इं टरनेटवर रझ न करा. ासाठी थोडे जा पैसे

ागती . मा ामुळे वेळ वाचे णजे इथेही तु ी वेळा ा सव े उपयोगाचा
चौदावा िस ां त पाळत आहात. पैसे दे ऊन वेळ खरे दी करत आहात.
जर तु ां ा कोणा ी मोबाई वर बो ायचे असे तर ासाठी सं ाकाळची
वेळ िनवडा. सकाळचा िकंमती वेळ वाया घा वू नका.
ेक काम कर ाएवढा पुरेसा वेळ कधीच नसतो. मा सगळयात

मह ाचे काम कर ासाठी नेहमीच पुरेसा वेळ असतो.
- ायन टे सी
हे च इं टरनेट आिण ईमे ा बाबतीत णता येई . या कामात एका तेची

गरज नसते आिण ात वेळ वाया जातो. जे ा तु ा ा रकामा वेळ असे ,
थक ामुळे मन एका होत नसे अ ा वेळी ावर वेळ घा वा. सकाळी टी ी
पासूनही दू र रहा. सकाळी आप ी सवात मह ाची कामे करा. कारण सकाळ ा
कामातूनच तुम ा िदवसाची िद ा ठरते. जर तु ी िव ाथ असा तर सकाळी
सवात अवघड िवषयाचा अ ास करा. जर तु ी से मन असा तर सकाळी
कॉ करा.
णूनच वेळा ा सव े उपयोगाचा िवसावा िस दां त आहे , कोणते काम कधी
करायचे ते िन चत करा. तु ी िकतीही यंि ीने योजनापूवक िन े ने काम करत
असा तरी कधी कधी अ ी वेळ येते की, तुमचा काम करायचा मूड नसतो. अ ा
वेळी मग बाहे रची िकंवा घरची छोटी मोठी कामे क न टाका. टी ीसमोर ोळत
पड ापे ा ते क ाही चां ग े आहे . या संदभात एनबीसीचे मुख आिण अमे रकन
ोडयुसर जुकर यां चे उदाहरण ात ठे वा. ां ना आतडयां चा कॅ र झा ा होता.
ां ची कामावर एवढी िन ा होती की, ते एक िदवसही सु ी घेत नसत. ते केमोथेरपी
ु वारी सं ाकाळी ठे वायचे ामुळे िनवार, रिववार या दोन िदवसा ा सु ीत
आराम िमळू न सोमवारी ते कामावर जाऊ कायचे. काम कर ासाठी तु ी
कोणती वेळ िनवडता ामुळे सगळा फरक पडतो.

मी घडयाळाची नाही तर घडयाळ माझे गु ाम आहे.
- गो ा मायर

वेळा ा सव े उपयोगाचा एकिवसाचा िस ांत
सकाळी वकर उठा
सकाळचा एक तास पूण िदवसाची िद ा ठरवत असतो.

- हे ी वाड बीचर
वकर िनजे, वकर उठे , ासी आरो , धन, संप ी भेटे. हे हाणपण आज
पूणपणे नजरे आड के े जाते. अनुभवाने ही गो म ा माहीत आहे . मी एके
काळी रा ी २-३ वाजता झोपून सकाळी ८-९ वाजता उठत होतो. तु ी दे खी
म रा ीनंतर झोपत असा तर तुमची गणना दे खी मा ासार ा ोकां म ेच
करावी ागे . टाईम मॅनेजमट ा ीने हे पूण चुकीचे आहे . कारण सकाळी
उ ीरा उठ ावर तु ा ा इतर कामां साठी वेळ असे मा त:साठी वेळ नसे .
यावर ोक असा यु वाद करती (जो मी पण एके काळी करत होतो.)
सकाळी वकर उठणे ां ा आवा ाती नाही. रा ी ा ां त वेळात ां चे काम
अिधक चां ग ा कारे होऊ कते आिण रा ी िकतीही वेळ ते काम क कतात.
मा हा यु वाद चुकीचा आहे . सकाळी ४ वाजता उठ ात तरीही तु ा ा ां ती
िमळे , आिण ा वेळे ा काम अिधक चां ग ा प दतीने होई . मह ाची गो
अ ी आहे की ावेळा ा रीर आिण मन ताजेतवाने अस ामुळे कामा ा वेग येत
असतो. रा ी ा वातावरणात ऑ जन कमी अस ामुळे डोकं जा चा त नाही.
णून रा ीची वेळ बौ क कामां साठी यो नसते. आद वेळ सकाळचीच असते,
ावेळी ऑ जनचा पुरवठा भरपूर असतो. िव वास बसत नसे तर सकाळी सहा
वाजता आिण रा ी सहा वाजता ाच र ावर एक च र मा न बघा.

आणखी एक गो ात ा, वेळा ा सव े उपयोगा ा बाबतीत
सगळयात जा अडचणी दु स यां मुळे येतात. ामुळे सकाळी एका तासात तु ी
िजतकी कामे क कता, ाच कामां ना दु पारी तीन तास ागतात. सकाळी
मोबाई चे टे न नसते, वतमानप ही उ ीरा येते, मु े ही सकाळी उ ीरा उठतात.
ामुळे तु ी पूण एका तेने काम क कता.
सकाळी सूय दयाआधी दोन तास सकाळी उठावे आिण सूय दय झा ावर दोन
तासां नी झोपावे हा िदनचयचा आद भाग असतो. तु ी पहाटे चार वाजता उठ ात
तर तुम ाकडे वेळच वेळ असतो. ऑिफस ा जा ाअगोदरही चार पाच तासाचा
वेळ तुम ाकडे असतो. या वेळात तु ी ायाम क कता पूण िदवसाची
आखणी क कता आिण मह ाची कामेही क कता. दु स या बाजू ा,
वकर झोप ा ा सवयीमुळे तु ी अनेक सम ातून मु होऊ कता. रा ी
उ ीरा ा पाटयाना जाणे टाळता येते. याि वाय तुमची जीवन ै ी आरो पूण
राहाते.
सकाळी दहा वाजेपयत आनंदात असा तर उर े ा िदवस आप ी

काळजी त:च घेई .
-अ ट हबाड
आप ी पूवजां नी जीवन ै ी अिधक उ म अ ासाठी होती की, ते िनसगा ा

अिधक जवळ होते. एवढे च नाही, तर ते िनसगा ा यी माणे काम करायचे.
नैसिगक वातावरणात रहायचे, काम करायचे. पहाटे ा स ां त वातावरणात
ऋिष-मुनी मु तावर भजन पूजन करायचे. कोंबडे आरव े की ते उठायचे आिण
आका ात चं उगव ा की झोपी जायचे. अ ा त हे ने ते रीरा ा िनसगा ी सुसंगत
ठे वायचे. आजका आधुिनकते ा यतीत ोकां ची िदनचया इतकी कृि म झा ी
आहे की, िनसगा ी माणसाचा संपकच तुट ा आहे . रा ी जाग ाने माणसाची
नैसिगक य न होते, सकाळी उठाय ाही उ ीर होतो. ामुळे अपचन होते,
ब को तेचा ास सु होतो. उ ाही, ताजेतवाने वाटत नाही आिण िदवसभर
रीरात आळस भर े ा असतो.

णूनच वेळा ा सव े उपयोगाचा एकिवसावा िस दां त आहे : सकाळी
वकर उठा.
जर तुमचा ेजारी वकर उठत असे तर तु ी ा ापे ाही

वकर उठा.
- द मािफया मॅनेजर

वेळा ा सव े उपयोगाचा बािवसावा िस ांत
एक तास ायाम करा
ा ोकांना असे वाटते की ां ाकडे ायामासाठी वेळ नाही

ांना कधीतरी आजारासाठी वेळ काढावा ागे .
- एडवड ॅन े
म◌ा णसा ा असे वाटत असते की, तो तः साठी जगतो. मा तो

वेळ खच करत असतो ते पािह ावर असे वाटत नाही की, तो
ा कारे
तः साठी
जगत आहे . तो अ ी नोकरी करतो जी ा ा पसंत नसते. तेच जेवतो जे बायको
मु ां ा आवडीने बन े े असते. दमून भागून घरी येतो त ा घराती ोक जो
काय म बघत असती तोच ा ाही बघावा ागतो. णजेच ा ा त:साठी
वेळ काढता येत नाही.
तु ा ा रोज एक तास तः साठी काढाय ा हवा. तेवीस तास दु स यां साठी
आिण एक तास त:साठी. या एक तासात त: ा रीराची दे खभा के ी
पािहजे. आप ा रीरा ा ा ासाठी, सौंदयासाठी एक तासाचा वेळ फार जा
नाही. ेवटी रीरा ा जोरावरच तु ी तुमची सगळी कामे करत असता. हे
रीर ा जर िटक े नाही तर तु ी या सुंदर जगाचा आनंद कसा ा ? हीच
तर तु ा ा सो ाचं अंडं दे णारी कोंबडी आहे , मा तु ी ा कोंबडीचे पोटच कापू
बघताय. तु ी सकाळपासून सं ाकाऊपयत चिव (आिण अपायकारक) पदाथ
खात असता ाची रीरा ा ाची गरजही नसते. आिण रीरा ा ाची गरज
असते. तो ायाम तर तु ी करत नाही. आता तु ीच सां गा रीरावर हा अ ायच
होतोय की नाही?

ात ठे वा, तु ी जर तुम ा रीराची काळजी घे ासाठी वेळ काढ ा नाही
तर तुमचा उर े ा वेळ (आिण जीवन) ही धो ात येई . णूनच हा िस ां त या
पु कात िद ा आहे . तु ा ा वाटे , वेळ वाचव ा ा या पु कात वेळ
घा व ाचा स ा का बरं िद ा आहे , तर तो अ ासाठी, की या एका तासाचा
प रणाम बाकी तेवीस तासावर होतो. ायाम ही एक गुंतवणूक आहे , समय-
व थापनात ितचा परतावा तु ा ा कैक पटींनी िमळे .
या एका तासात तु ां ा आप ा रीराची दे खभा करायची आहे . िफराय ा
जाणे, ायाम करणे, योगासनां ा वगा ा िकंवा िजम ा जाणे, रीरा ा मसाज
करणे-एकूण रीर ा ाकडे ायचं आहे . वेळा ा िनयोजना ा संदभात
ायामाचे अनेक फायदे आहे त: एक णजे यामुळे तुमची त ेत चां ग ी रहाते,
आजारपणामुळे वेळ जात नाही. दु सरे , रीराबरोबर मदू ही त ख आिण उ ाही
होतो. ितसरी गो णजे आळस झटक ा जातो आिण तु ी मह ाची कामे
उ ाहाने करता. ायामाने तुमचं रीर िपळदार होई आिण तुमचे म
आकषक िदसे . तु ी से मन असा तर तु ी कसे िदसता ते अ ंत मह ाचे
असते कारण आकषक आिण ा ररीक या तंदु से मनमुळे ोक अिधक
भािवत होतात.
ा ा जग ह वायचं आहे. ाने थम त: ह ं पािहजे.

- सॉ े िटस
णूनच वेळा ा सव े उपयोगाचा बािवसावा िस दां त आहे : एक तास

ायाम करा.
फ एका गो ीची काळजी ा. यो कारे ायाम करा. बरे चदा ोक
णतात की, मी आज अधा तास चा ो. जरा थां बा, वेळा ा उपयोगाचा
एकोिणसावा िस दां त तु ा ा सां गतो की तु ी िकती वेळ काम के े व ते मह ाचे
नसून ा अ ा तासात तु ी िकती िक ोमीटर चा ात आिण िकती वेगाने
चा ात ते मह ाचे आहे . जर तु ा ा चा ाचा ायाम करायचा असे तर
ासाठी तु ा ा वेळ आिण अंतर याचे यो माण ठरवाय ा ागे . प ास

िमिनटात पाच िक ोमीटर हे आद माण आहे . फ चा ापुरताच ायाम
मयािदत ठे वू नका. जॉिगंग, योगासने, वेटि ं ग असे िविवध कार करा. तीस
िमिनटात तीन िक ोमीटर चा ा आिण उर े ा तीस िमिनटात इतर ायाम करा.
सूय दयापूव ची वेळ चा ासाठी यो राही . कारण ावेळी हवेत दू षण नसते.
आिण ताजा ऑ जन तुम ा फु ु सां म े आिण मदू त पोहोचून तु ा ा
ताजेतवाने वाटते.
जे ा ऊन असते ते ा छ र दु करावे.
- जॉन एफ केनेडी

वेळा ा सव े उपयोगाचा तेिवसावा िस दांत
टी ी पासून सावधान
जे काम कर ाची काहीच गरज न ती. ते अ ंत कु तेने करणे.

- पीटर डकर
ट◌ी दु सीमुयाळे कारणामु

आज िजतका वेळ वाया जात आहे , िततका इितहासात कधी
ळे झा े ा आढळत नाही. फेसबुकचाही यातच समावे
करावा ागे . टी ीचे अनेक दु रणाम होत आहे त. आपण मा इथे फ वेळ
वाया जा ा ा संदभात िवचार करणार आहोत. एका पाहणीव न असा िन ष
िनघा ा आहे की, ोक एका आठवडयात जवळजवळ १७ तास टी ी बघतात
णजे रोज जवळ जवळ अडीच तास. याचा अथ ोक ां ाजवळ अस े ा
सि य वेळेत ा २०% वेळ टी ी बघ ावर फुकट घा वतात.
जरा िवचार करा तु ी टी ी बिघत ा नाहीत तर काय होई ? ब याचवेळा
असे होते की, अधाच तास टी ी बघायचा असे ठरवून तु ी टी ी समोर बसता.
अ ा तासानंतर दु स या चॅने वर आणखी एखा ा चां ग ा काय म िदसू ाग ा
की, दोन तास कधी होतात ते कळत नाही. या भानगडीत तुमची ब तेक सगळी
आव यक कामे अधवट रहातात. टी ीबघणारे बरे चजण ां ा ै िणक
मह ाब बो तात पण फ ै िणक काय मासाठी टी ी बघणारे कोणीच
म ा आजपयत भेट े े नाहीत ि णच ायचं असे तर ासाठी ि वाय इतर
अनेक गो ी आहे त पु के वाचा इं टरनेटव न मािहती ा. पण खरं च ान
वाढवणारे च काय म तु ी टी ीवर बघत असा तर हा भाग तुम ासाठी नाही.
मा ा एका प रिचतां कडे सकाळपासून रा ीपयत टी ी चा ू असतो. सकाळी ते

त : बात ा बघतात. अधून मधून ाळे त जा ापूव मु े काटू बघतात, दु पारी
प ी ा माि का आिण गाणी चा तात. सं ाकाळी ते आ े की परत बात ा आिण
माि का ते त: पहातात. अधून मधून मु ां चे काटू बघणे चा ू च असते.
थोड ात पूण िदवस टी ी ाच वािह े ा असतो. टी ी हा ां ा कुटुं बाचा एक
कायमचा आिण सवात मह ाचा घटक झा ा आहे . बाकी तर जाऊच दे , ां चे
जेवणही टी ी समोर बसू होते. ामुळे जेवणाची चव तर ां ना कळत नाहीच.
ि वाय ते िकती खात आहे त याचंही भान ां ना रहात नाही. प रणामत: ते ज रीपे ा
जा खातात आिण िदवसिदवस होतात.
मु ं िकती वेळ टी ी बघतात याचा िह ोब ावणं कठीण आहे . याचं एक
उदाहरण बथू या. चौथी ा िव ा ाचे ा संदभात पाहाणी के ी गे ी ावेळी ा
वगात अमे रकन संगीतकार रॉब झॉ ीही ि कत होते. रॉब एका िदवसात नऊ तास
टी ी बघतात हे ऐकून ां चे ि क आ चयचिकत झा े . ां नी रॉब ा िवचार े ,
रा ी उ ीरा जाग ाि वाय एवढा वेळ टी ी कसा काय बघू कतोस? ाने उ र
िद े . मी सकाळी वकर उठतो आिण ब याच वेळा म ा ेतीसंबंधी काय म
बघावे ागतात. कारण एवढया सकाळी फ तेच काय म असतात. या संगा ा
िकतीतरी वष होऊन गे ी. आता तर चोवीस तास तुम ा आवडीचे काय म चा ू
असतात आिण आप ा मनावर िनयं ण ठे व ासाठी तु ा ा ि ीची
आव यकता असते.
वेळ वाया घा वणे णजे आयु वाया घा वणे.

- आर ेनॉन
जर तु ा ा तुम ा वेळाचा सव े उपयोग करायचा असे तर टी. ी पासून

सावध रहा.
वतमानप हे टी ी ा तु नेत मािहती ा ीने चां ग े साधन असते. तु ा ा
जगभरा ा बात ाही कळतात आिण ानात भर पडते. मा यां ा दु स या
बाजूचाही िवचार के ा पािहजे. जर सिचन तडु करने ंभरावे तक के े , पण
तु ा ा ि केटम े रस नसे तर ती सिव र बातमी वाचून काय उपयोग?

कॅट रना कैफ आिण स मान खान यां ा ेम संगां ब वाचून णैक
आनंदाि वाय तु ा ा काय िमळणार? वतमानप वाचतानाही चटपटीत मसा े दार
गो ी वाच ाऐवजी तु ी सकारा क आिण ानवधक बात ा िनवडा, जेणेक न
ामुळे तुमचा वेळ वाचे .
टी ी तुमचा उ ृ सेवक आहे, पण भयंकर मा क आहे. िनवड

तु ा ा करायची आहे.
- ायन टे सी
मु ा असा आहे की, आप ा कामापुरतं बघा आिण िबनमह ा ा गो ी

नजरे आड करा. ही गो फ वतमानप आिण टी ी ाच बाबतीत ागू नाही तर
सगळयाच बाबतीत ागू पडतात. ि टी गायक ॅ ग डे िवड रोज दाढी कर ात
४० िमनीटे घा वायचा, तसे तु ी क नका. तु ी जर हा िस ां त अंम ात
आण ात तर तुमचा कमीत कमी अधा तास वाचे , ात तु ी तुमची मह ाची
कामे क का .
अ ा त हेने ि कत रहा की, तु ी कायम िजवंत रहाणार आहात,

अ ा त हेने जगा की, जणू उ ाच मरणार आहात.
- अ ात

वेळा ा सव े उपयोगाचा चोिवसावा िस ांत
मोबाई चा वापर कमीत कमी करा
हरव े आहेत: का , सूय दय आिण सूया ा ा मध े , िह याची साठ

िमिनटं जडव े े दोन सो ाचे तास व ोधणा या ी ा काहीही
इनाम िद े जाणार नाही. कारण ने परत िमळणार नाहीत. कायमचे
सोडू न गे े आहेत.
- होरे स मॅन
म◌ो बाई वर ह
ऐकतो, िफ
ी आपण िकतीतरी कामे करतो. मोबाई वर बो ती, गाणी
बघतो, ि वाय गेम खेळतो, चॅिटं ग करतो, फेसबुकावर
जातो, नेट सिफग, इं टरनेट बँिकंगचे वहार करतो, फोटो काढतो, डीओ
बनवतो आिण बघतो. एका छो ा ा मोबाई मुळे सारं जग खरोखरच आप ा
मुठीत आ े आहे .
पण जरा थां बा! आठवा काही वषापूव मोबाई न ते, ते ाही आप े जीवन
सुरळीत चा ू च होते. मोबाई युगात वे के ाने आप ा केवढा िकंमती वेळ
िनरथक गो ीत वाया जातो. आजका ची त ण मु े मोबाई वर गाणी ऐकणे, चॅिटं ग
करणे आिण बो ात इतके हरव े े असतात की, ां ाजवळ िवचार कराय ा
वेळच नसतो. जरा रकामा वेळ िमळा ा की, मोबाई चा ू होतो. ासम ेही
मु े मोबाई व न मेसेज पाठवतात. मोबाई चा अितवापर आरो ासाठी
हानीकारक आहे हे ां ना समजत नाही.

ब तेक मोबाई मधून इ े ो मॅ ेिटक रे िडए न िनघते. ा ामुळे अनेक
कारचे धोके िनमाण होतात. अती रे िडए नने ेन टयुमर, नपुंसकता, कॅ र,
गभपात, डीएनएची िवकृती असे अनेक गंभीर िवकार जडतात. ामुळे तु ी
मोबाई चा िजतका कमी उपयोग करा तेवढे तुम ा आरो ासाठी चां ग े . मा
मोबाई ची ही साथ िकतीतरी पटीनी िदवसिदवस वाढतच चा ीय. एका
पहाणीनुसार असे आढळू न आ े आहे की अमे रकेती ोक जवळजवळ ३
तासाचा वेळ मोबाई इं टरनेटवर वाया घा वतात. या वेळाचा दोन तृितयां भाग हा
इ ं ट मेसेिजंगसाठी वापर ा जातो.
मोबाई हा वेळा ा बाबतीत ा सवात मोठा ू आहे . कारण तो आप ा ा
िबन मह ा ा कामात गुंतवतो आिण मह ाची कामे रा न जातात. मा ा
प रचयात एक िव ािथनी आहे . ित ा आई विड ां नी ित ा आयआयटी ा
परी े ा बस ासाठी े रत के े . कोिचंगची भ ीमोठी फी भर ी. मा
अ ासाऐवजी ती मु गी खो ीचे दार ावून चॅिटं ग करत बसायची. प रणाम
अपेि तच होता. ती ा परी ेत पास होऊ क ी नाही. णूनच वेळा ा सव े
उपयोगाचा चोिवसावा िस ां त आहे : मोबाई चा कमीतकमी वापर करा.
मोबाई मुळे दोन कारे वेळ वाया जातो. एकतर आपण ावर वेळ वाया
घा वतो िकंवा ा ा मा मातून दु सरे ोक आप ा वेळ वाया घा वतात. जे ा
ा ा वाटतं, ते ा ते मोबाई ची घंटी वाजवून आप ापयत पोचतो. आपण एखादे
मह ाचे काम करत असताना म ेच जर फोन आ ा तर आप ा उ ाह मावळतो.
कारण ा कामात खंड पडतो. मोबाई मुळे आपण रा ीही ां तपणे झोपू कत
नाही. अ ा रा ी मेसेज िकंवा फोन आ ाने आप ी झोप खराब होते.
इं टरनेटमुळेही आप ी वेळ वाया जातो, मा ामुळे आप ा झोपेवर प रणाम होत
नाही. आपण आप ा इ े ने ई-मे चेक करतो. मोबाई फोन आ ा की, मा
गेच ाय ा ागतो.
मोबाई वर वेळ वाया जातो हे बघून काही ोक त:कडे दोन मोबाई
ठे वतात. एक सगळयां साठी आिण दु सरा काही खास ोकां साठी. आप ा
सावजिनक मोबाई नंबर ते सं ाकाळ नंतर बंद क न ठे वतात णजे
अनाव यक फोनमुळे ां चा वेळ वाया जाणार नाही. मह ाचा फोन कॉ
तपास ासाठी ते दर दोन-तीन तासां नी फोन चा ू क न िम ड कॉ चेक करतात.
अनेक ोक से फोन साय टवर ठे वून िम ड कॉ ् बघून आप ा सोयीनुसार

बो तात. मीिटं ग चा ू असताना से फोन बंद करावा कारण एखा ा मह ा ा
चचम े मोबाई ा आवाजामुळे तुमची आिण इतरां ची एका ता भंग होऊ नये.
मोबाई आधुिनक जगाची भेट आहे . ाचा फास तुम ा वेळा ा गळयात
िदवसिदवस आवळ ा जातोय. तु ी ावर इ ाज के ा नाहीत तर तो तुम ा
अिधकां वेळाचा स ाना करे णून मोबाई चा कमीत कमी वापर करा
आिण वाच े ा वेळाचा जा ीत जा सदु पयोग करा.
तु ी एक गो रसायक क कत नाही, ती णजे वाया गे े ा

वेळ.
- अ ात
िम तुम ा वेळावर दरोडा घा त असतात.

- ा स बेकन

वेळा ा सव े उपयोगाचा पंचिवसावा िस ांत
इं टरनेटवर वेळ वाया घा वू नका
य आिण अपय ा ा म े फ तीन ांची एक रे ष असते:

मा ाकडे वेब न ता.
- ॅ कि न िफ
ब तेक ोक इं टरनेट ा वरदान मानतात. पण हां , इं टरनेट हा ापही होऊ

कतो. ेक चां ग ा व ूचा दु पयोगही होऊ कतो. िव वास बसत
नसे तर जी मु े तासन् तास इं टरनेटवर गे ् खेळ ात वेळ घा वतात, जी
त ण मु े इं टरनेटवर सिफग करत बसतात. अ ा मु ां ा आई-विड ां ना िवचारा.
यात इं टरनेटचा काहीच दोष नाही. इं टरनेटवर तर सव कारची मािहती उप
आहे . तु ी ाचा वापर कसा करता ते तुम ावर अव ं बून आहे . गरज नसताना
तु ी ावर पंधरा िमिनटे जा वेळ घा व ात तर तु ा ा ाबाबतीत सजग
रािह े पािहजे.
तु ा ा वेळाची बचत करायची असे तर इं टरनेटपासून सावध रहा. सिफग
हा ात ा मुख धोका असतो. तु ी एखा ा कामासाठी इं टरनेटवर जाता आिण
तेवढयात तु ा ा दु सरी एखादी आकषक साईट िमळते, जािहरात िदसते आिण
ावर क क न दु स याच जगात पोचता. वेळ वाया जा ाचे आणखी एक
कारण णजे तु ी सच इं िजनवर काहीतर ोधत असता. मा ां चा वापर यो
कारे करत नाही. ामुळे ा संदभात ाखो गो ी ीनवर येतात. तु ा ा हवी ती
मािहती िमळाय ा मग खूप वेळ ागतो. मािहती ोधायची यो प दत तु ा ा येत

असे आिण सच इं िजनवर यो कीवड तु ी टाक े की, तु ां ा हवी अस े ी
मािहती पटकन् तुम ासमोर येते.
णून वेळा ा सव े उपयोगाचा पंचिवसावा िस ां त आहे : इं टरनेटवर वेळ
वाया घा वू नका.
जर तु ां ा इं टरनेटवर िनयिमतपणे काम करायचे असे तर तु ी ॉडबॅ
कने न वापरा. कारण ाचा वेग जा असतो. सामा नेटवक कने नचा वेग
कमी असतो. ात तुमचा बराच वेळ वाया जातो. याि वाय तुम ा काँ ुटरची रॅ म
वाढवा. तसे के ास काँ ुटर वेगाने चा तो आिण डाऊन ोिडं ग वेगही जा
असतो. िध ा गतीने चा णा या कॉ ुटरमुळे तुमचा िकती वेळ वाया जातो याची
तु ां ा क नाच नाही. मा तु ी एक तासापे ा अिधक वेळ काँ ुटर वापरत
असा तर काँ ुटर ा वेगाचा न ीच िवचार करा.
आयडीसी ा एका सं ोधनात असं िदसून आ ं की, ोक, खास क न
युवकवग ेक आठवडया ा ३३ तास इं टरनेटवर घा वत असतो.
ेक माणूस िदवसात कमीतकमी पाच िमिनटे तरी ु मूख असतो.

हा वेळ वाढू नये याची काळजी घे ातच हाणपण आहे.
-अ ट हबाड
वेळाचा सवात जा उपयोग िकंवा दु पयोग फेसबुकवर होतो. काही त ण

मु े ात दर आठवडया ा २० तास वेळ घा वतात. याि वाय यू टयूब, पोन
साईटस्, सच इं िजन, ई-मे खूप वेळ खातात. याचा अथ इं टरनेटचा िजतका उपयोग
होतो ापे ा जा वेळ ावर वाया जातो. जर तु ा ा फ ईमे च चेक
कर ासाठी इं टरनेटवर जायचं असे तर तु ी वेळ वाया घा व ाचा धोका
प नये. कारण ते कामतर आऊट ु क ए ेस िकंवा माइ ोसॉ
आऊट ु कवर पण करता येते.
ामुळे सवात आधी तु ा ा इं टरनेटवर काय करायचं आहे . ते ठरवा आिण
मग ह ा ा साईटवर जाऊन मािहती ा आिण इं टरनेट बंद करा. इं टरनेटमुळे

वेळ वाया जाऊ नये असे वाटत असे तर ाचा वापर ते ा करा जे ा ानंतर
गेच तु ा ा काही अ ाव यक काम करायचे असे . कारण तु ी मग
अनाव यक वेळ घा वायचा धोकाच उरत नाही. िव ेषक न रा ी इं टरनेटचा
दु पयोग हो ाची ता जा असते. कारण ावेळी घा वाय ा तुम ाकडे
खूप वेळ असतो. तु ी रा ी वकर झोप ात तर इं टरनेट बरोबर इतर सव फा तू
कामे कर ापासून वाचा . णून सकाळी वकर उठायची सवय ावा आिण
इं टरनेट वर वेळ वाया जा ा ा बाबतीत सतक रहा.
तु ा ा पूव ा जायचं असे तर प चमेकडे वळू नका.

- रामकृ परमहं स

वेळा ा सव े उपयोगाचा स सावा िस दांत
आळसापासून सावध रहा
आळस हा मृत समु आहे तो सव सद् गुण िगळू न टाकतो.

- बजािमन ॅ कि न
व◌े ळ वाचव ासाठी तु ा ा आळसापासून त: ा वाचव े पािहजे. जे ा

आप ासमोर एखादे कठीण काम येते ते ा आपण आळस आ ाने ते
करायचे टाळतो. पण टाळाटाळ कर ाि वाय ( ाब पुढ ा भागात सिव र
चचा के ी आहे .) आळसाची इतर अनेक कारणे असतात. आळसाचे एक मह ाचे
कारण आहे , ामुळे ब तां ोक दु करतात: ज रीपे ा जा जेवणे.
जर तु ी ज रीपे ा जा खात असा िकंवा जा तळ े े पदाथ खात
असा तर तुमची उजा कमी होई आिण मन एका िच होणार नाही.
आळसामुळे तु ी जा चुका करता आिण कामाची चा ढक करत
क ीतरी कामे आटपता. ामुळे तुम ा कामा ा गुणव ेवर वाईट प रणाम होतो.
जर तु ी ेर ॉक हो चे चाहते असा तर तु ा ा ही गो अिधक चां ग ी
समजे . कारण जे ा तो एखा ा सम े ा मागे ागायचा, ते ा खाणे िपणे सोडून
ायचा. ा ा मते जेवणानंतर र वाह पोटाकडे जातो आिण ामुळे मदू ची
काम कर ाची मता कमी होते.
णून वेळा ा सव े उपयोगाचा स ीसाचा िस दां त आहे : आळसापासून
त: ा वाचवा.

एक गो ात ा, इथे जेवणासाठी ागणा या वेळाब आपण बो त
नसून जा खा ामुळे होणा या प रणामां ची गो करत आहोत. जेवाय ा वेळ कमी
ागतो. मा जा खा ामुळे येणा या आळसामुळे वेळ वाया जातो.
िदवसा जेव ानंतर िव ा ाना पग येते आिण रा ी भरपेट जेव ानंतर सरळ
िबछा ावर जा ाची इ ा होते, हे तुम ा ात आ ं आहे का? एखा ा रे ॉरं ट
िकंवा समारं भात भरपूर जेव ाने, पोट जड होतं आिण कधी एकदा झोपाय ा
जातो असे तु ा ाही झा े असे .
सकाळी आपण सवात चां ग े काम कां क कतो ते तु ा ा माहीत आहे ?
एक कारण असे आहे की, ावेळी आराम के ानंतर रीराची थकवा गे े ा
असतो. सकाळी हवेत ऑ ीजन भरपूर असतो. ितसरे कारण णजे ावेळी
आप े पोट रकामे असते.
पोट रकामे झा ावर डोकं जा चां ग े चा ते. णून एकावेळी जा
खा ापासून तः ा वाचव े पािहजे. जेणेक न तु ा ा आळस येणार नाही.
थोडया अंतराने थोडे थोडे खाणे त ेतीसाठी सगळयात चां ग े . तु ी जे ा कमी
खाता ते ा तु ा ा आळस येत नाही, तुमची उजा आिण एका ता िटकून राहाते.
आळस गोड असतो पण ाचे प रणाम िनदयी असतात.

- जॉन ी एड
आळसामुळे माणूस आप ी मह ाची कामे क कत नाही णून आप ी

उजा िटकून राह ासाठी आळस नावाचा महारोग दू र ठे वा.
जेव ानंतर, कु णी कमी खा ाब दु :ख के े नाही.

- थॉमस जेफरसन

वेळा ा सव े उपयोगाचा स ािवसावा िस दांत
टो वाटो वी क नका.
चा ढक क नका
खरी गो अ ी आहे की ोकांना आप े आवडते काम कर ासाठी

वेळ काढता येतो. कमतरता वेळाची नसून इ े ची असते.
- सर जॉन ु बाक
आ पण सगळे च कधी ना कधी एखा ा गो ीची चा ढक करत असतो.

आजचे काम उ ावर ढक तो. ा ा कारण णजे आप ा मूड नसतो
िकंवा ते काम कठीण वाटत असते. मा अ ी चा ढक वेळा ा
व थापना ा ीने घातक आहे हे ात ठे वा. याचा एक तोटा असा आहे की,
असे के ाने तु ी उ ाचा वेळ गहाण ठे वता. जे करम आजच करता ये ासारखे
होते ते उ ावर ढक ाने तु ी दु स या िदव ी ा कामाचे ओझे आणखी वाढवता.
आजचे काम आज के े त तर दु स या िदवसाचा ताण वाढणार नाही. असे तर
दु स या िदव ी ा काही गो ीही आजच क न टाका णजे ा िदव ी ा
कामाचा भार ह का होई आिण ा वेळात तु ी काही नवीन कामे क का .
णूनच वेळा ा सव े उपयोगाचा स ािवसावा िस ां त आहे : चा ढक
क नका.
आता हे आपण बघू या की चा ढक का के ी जाते. ाची कारणे अनेक
आहे त. काम कंटाळवाणे असते, अवघड असते. काम संप ाचा िन चत काळ
नाही ासंबंधीचे उि नसते. िकंवा ते काम तु ां ा इतकं मोठं वाटतं की

ा ा कुठून सु वात करायची तेच समजत नाही. अनेकवेळा असंही होतं की,
कामाची पूण मािहती नसते आिण ती िमळा ावर कामा ा सु वात क असं
तु ा ा वाटतं. चा ढक कर ाचे कारण काहीही अस ं तरी ते दू र क न
आजचं काम आजच कर ाची सवय ाव ी पािहजे. तुमचा िन चय प ा असे
तर कुठ ीही सम ा सोडिवता येते. मा िन चय डळमळीत असे तर ेक
सम ा िव ाळ पाची वाटते. मुळात न असतो. तो िन चय प ा
अस ाचा.
चा ढक कर ाचे सामा कारण णजे एखादे काम कर ाचा आप ा
मूड कधीच नसतो. एक नीट ात ा की छान काम कराय ा मूड कधीच नसतो.
एक नीट ात ा की छान काम कराय ा मूड कधीच नसतो. मन चंच असतं.
जर तकानु तके मनावर काबू ठे व ाचा उपदे के ा जात असे तर ा ा
तसंच काही कारण असतं. मन कधीच चां ग ा गो ीकडे जात नाही. कारण ासाठी
यंि आिण क ाची गरज असते. ते तर कायमच िणक सुख आिण आनंद
यां ामागे धावत असतं.
य ाचा िनयम तोपयत ागू पडणार नाही जोपयत तु ी काम करणार

नाही.
- अ ात
सुंदर मु ीं ी ग ा मार ाचा तुमचा मूड कायमच असे , मा बा ा

सरसावून मेहनत कर ाची इ ा कधीच होणार नाही. मेहनत कराय ा मन कचरतं
णूनच तु ां ा जीवनात काही करायचे असे तर मनाचे िकंवा मूडचे गु ाम रा
नका. मना ा ि ावा आिण मूड असो िकंवा नसो, कामा ा ागा.
चा ढक कर ाचा आणखी एक कार णजे काम अधवट सोडायचे.
तु ी एखादे काम अधवट सोडता आिण मग िवचार करता की ते उ ा पुरे क या.
जे ा दु सरा िदवस उगवतो ते ा आद ा िदव ी कु पयत काम झा ं होतं, तुमचं
काय होतं आिण तु ी ते कसं पूण करणार आहात. ते तु ा ा आठवावं ागतं.
यात तुमचा बराचसा वेळ वाया जातो. याि वाय असंही होऊ कतं की, ते काम पूण

कर ाइतका वेळ तुम ाजवळ उरतच नाही. णूनच ाची िवभागणी करा आिण
एका वेळी ाचा एक भाग पूण करायचा अ ी योजना आखा. चा ढक करणे हा
एक ोकि य बहाणा आहे . यासंदभात एक ॅिन ण आहे . उ ा हा
आठवडयाचा सगळयात िदवस असतो.
काही ोकांकडे आप े आवडते काम न कर ाची हजारो कारणे

असतात. वा िवक ांना फ ते काम काम का क कतात या
एकाच कारणाची गरज असते.
- िवि स आर. टनी

वेळा ा सव े िस ांतांचा अ ािवसावा िस ांत
दुस या िदव ीचे वे ाप क बनवून
सु मना ा ीचा ाभ ा
युवाव थेत मा ा दहापैकी नऊ कामात अपय यायचं. म ा जीवनात

असफ ायचं न तं णून मी दहापटीने जा काम के े .
- जॉज बनाड ॉ
व◌े ळा ा िनयोजनाची आद थती णजे आद ा िदव ीच दु स या

िदव ी ा कामाचे िनयोजन करणे. एक िदवस आधी िनयोजन के ाने
तु ा ा सु मना ा ीचा ाभ होतो, मनाचे दोन कार असतात. एक जागृत
मन आिण एक सु मन. जागृत मन िवचार करत असतं. सु मन आप ा ा
जाणवत नाही. मा हे च मन आप ा ा यो कारे आिण कमी वेळात काम
कर ाचे नवीन कार सुचवू कते.
रा ी खूप िवचार क नही उ र िमळा े नाही आिण सकाळी ाचे उ र
िमळा े ? िवचार न करताच सगळं काही ठीक झा ं य असं घड ं य का? झा ं असे
तर ते तुम ा सु मनामुळे झा ं आहे . रा ी जे ा तु ी आिण तुमचे मन झोप े े
असते. ते ा हे सु मन ा सम ेवर काम करते आिण सकाळ होताच उ र
तुम ासमोर हजर के े जाते. जागृत मन जणू काही ाचं काम आऊटसोस करत
असतं. जे काम जागृत मना ा अवघड असतं ते सु मन चुटकीसर ी करतं
णूनच सु मनाचा उपयोग क न घे ासाठी कामाची योजना आद ा िदव ी
करा.

तु ा ा खरं च जर व थापन करायचं असे तर जागृत मनाचाच नाही, तर
सु मनाचाही उपयोग क न ावा ागे . हे च मन तु ां ा कमी वेळात अिधक
काम कर ाचे उपाय ोध ात मदत करे . एक रा आधीच योजना के ीत तर
रा भर ती कायसूची तुम ा सु मनाकडे सामाव ी जाते. दु स या िदव ी तु ा ा
आपोआप यो म सुचतात आिण तु ी ा माणे काम क ागता. काम
करायची नवीन प तही तु ा ा सुचू कते.
कधी कधी कामा ा संदभात न िवचार करता वेळा ा संदभात िवचार के ाने
तुमचे काम अधवट रािह े असेही होऊ कतं. जसं तु ी कधी – कधी णता. मी
हे काम तासात करीन, ाऐवजी मी या कामा ा हा भाग एका तासात पूण करीन.
असं णा ा पािहजे. ाहीपे ा चां ग ी प त णजे जर ा कामात स ा तास
ाग ा तर स ा तास ते काम के ं पािहजे. पूण कर ा ा ि कोनातून ाकडे
बघा.
मदू ाचा िवचार क कतो आिण ावर िव वास ठे वतो ते िमळवू

दे खी कतो.
- नेपोि यन िह
याचं एक उदाहरण बघू या मी एक तास गिणताचा अ ास करीन असं एक

िव ाथ ठरवतो. दु सरा िव ाथ ठरवतो मी दहा उदाहरणे सोडवीन. आता कोणाची
जा गती होई , ाचा तु ीच िवचार करा. अथातच दु स या िव ा ाची, कारणे
ाने काम कर ाचे िन चत ठरिव े आहे .
य ाचे सरळ सू आहे. यो काम करा, यो कारे करा, यो

वेळात करा.
- अरनॉ एच ासगो

वेळा ा सव े उपयोगाचा एकोणितसावा िस ांत
वाईट सवयीपासून दूर रहा
माझा ेजारी काय णतो आिण िवचार करतो याची पवा जो माणूस
करत नाही ाचा िकतीतरी वेळ वाचतो.
- मा ऑरे ि यस
य◌ा भागात आपण दा , िसगरे ट यां ा गुणदोषां वर चचा करणार नाही कारण
ते आरो ा ा संदभात े न आहे त. आपण ां चे िव े षण वेळा ा
संदभात करणार आहोत. दा आिण िसगारे ट रीरा ा बाबतीत तर घातक
आहे तच पण या गो ी वेळा ा संदभातही घातक आहे त. त ण ी एक िसगरे ट
ओढ ाम े अधा तास घा वते मा िसगारे टसाठी जी जुळवाजुळव कराय ा
ागते, वातावरण िनमाण कराय ा ागते, ासाठी बराच वेळ जातो. आप ा
समाजात घरी िसगारे ट ओढायचा रवाज नाही, ामुळे काहीतरी बहाणा काढू न तो
मु गा बाहे र जातो. पाना ा दु कानात जाऊन िसगारे ट ओढतो. सोबत अस े ा
िम ाबरोबर ग ा ट ा होतात. या फा तू गो ीत वेळ कसा जातो ते समजतही
नाही.
णून वेळा ा सव े उपयोगाचा एकोणितसावा िस ां त आहे : वाईट
सवयीपासून दू र रहा.
दा तर वेळ आणखी वाया घा वणारी सवय आहे . वेळ वाया घा वणारी ती
सवात वाईट गो आहे असे ट े तर ती अित यो ी नाही. एकतर दा ाय ा
बराच वेळ ागतो आिण ाय ावर माणूस कुठ े ही काम क कत नाही,

कोणा ा भेटू कत नाही, कुठे जाऊ कत नाही, िकंवा फोनवर धड बो ू ही कत
नाही. दा ाय ावर अपघाताची ता वाढते ते वेगळे च. दा ाय ावर
दु सरा िदवसही िबघडतो कारण ामुळे दु स या िदव ीही सकाळ डोकेदु खीने
उजाडते. आद ा िदव ी ा न ेचा हँ गओ र दु स या िदव ी दु पारपयत राहातो.
दा चे सन सोड ाने आप ा बराचसा वेळ वाचू कतो.
िसगरे ट आिण दा ित र इतरही अनेक वाईट सवयी असतात. ामुळे
तुमचा बराचसा वेळ वाया जातो. या मानिसक सवयीमुळे अडकून तुमचा बराचसा
वेळ वाया जातो. एक मु सवय णजे दु स यावर टीका करणे, इकडची गो
ितकडे करणे. वेळा ा िनयोजना ा ीने ती वाईट आहे . कारण ात तुमचा खूप
वेळ वाया जातो.
वाद घा णे, भां डणे यामुळेही तुमचा बराचसा वेळ वाया जातो. ाचा ताण
पडतो ते वेगळं च. णून या सवयीपासून सावध रहा. ां ब चक ग ा मार ातही
खूप वेळ वाया जातो.
तु ी उ ीर करता, वेळ करत नाही.

- बजािमन ँ कि न
सवयी घा व ासाठी िसंकदर या महान यो ा ा विड ां ा णजे दु स या

िफि प ा संदभात ी घटना ात ठे वा. सगळया मुख युरोिपयन दे ां वर क ा
के ासवर िफि पने ॅ सीडे मॉनवर ह ा कर ाचे ठरव े आिण ितथ ा
नाग रकां ना धमकीचे प ि िह े .
“तु ी ताबडतोब रण यावं असा तु ां ा स ा आहे . कारण जर माझे सै
तुम ा हरात घुस े तर तुमची ेते न होई . तुमची ह ा होई आिण तुमचं
हर बेिचराख होई .” ॅ सीडे मॉनचे ोक या ा तसेच सडे तोड उ र दे ऊ क े
असते मा ां नी फ एक ि न पाठव ा. “जर!” िफि प ा संदे
िमळा ा आिण ाने ॅ सीडे मॉनवर चढाई कर ाचा िनणय बद ा.

आज हा का चा प रणाम असतो आिण उ ाचे कारण असतो
- िफि प ि ब

वेळा ा सव े उपयोगाचा ितसावा िस ांत
सापे तेचा िनयम समजून ा
एखा ा सुंदर त णी ी ेमा ाप करताना एक तास एका

सेकं दा माणे वाटतो. ा भडक िनखा यावर एक सेकं द बसणे हे
एका तासासारखे वाटते या ा सापे ता णतात.
-अ ट आईन ाईन
स◌ा पेअसतो.
तेचा िनयम वेळा ा संदभात
आप ा ाकडे बघ ाचा
फार मह ाचा आहे . वेळ तेवढाच
ि कोन बद तो. तु ी ब याच वेळा
बिघत े असे मु े िडओ गेम खेळत असताना ां ना तहान भूक जाणवत नाही.
दोन तास कुठे गे े ते ां ना कळतच नाही. मा अ ासा ा बस ं की, ां ना ंभर
गो ी आठवतात आिण पंधरा िमिनटं झा ी की, ां ना खूप वेळ झा ासारखं वाटतं.
हे सापे त ा िनयमामुळे होतं.
जे ा तु ी एखादं ि य आिण मनपसंत काम करता ते ा तु ा ा वेळाचं भान
रहात नाही कारण तु ी यब प तीने काम करत असता ा ा मानस ा ीय
भाषेत ो म े रहाणं अस णतात. अ ावेळी जे ा तु ी एखादं काम करता
ते ा ते सहजच चां ग ा कारे होतं, कारण य न करता ते सहजपणे आिण उ म
कारे होत असतं. णूनच सापे तेचा िनयम ात घेऊन आप ं काम मनोरं जक
कसं होई ाचे उपाय ोधा. असं के ाने तु ा ा तुम ा कामाची य सापडे .
तुम ा सगळयात मह ा ा कामा ा मनोरं जक करा आिण मनोरं जक समजा.

समजा तु ी से मन आहात आिण तु ा ा तुम ा कामाचा ितर ार
वाटतो, अ ा प र थतीत एक तास काम के ानेही तु ी थकून जा आिण असा
िवचार करा की उर े ं काम आता उ ा क या. याउ ट तु ी तुमचं काय
आहे याचा िवचार के ात, तुम ा यापूव ा रे कॉड ी धा के ीत, आज एक
नवीन रे कॉड करायचं ठरव ं त तर तो तुम ासाठी एक मनोरं जक खेळ वाटे
आिण उ ाहाने तु ी ते काम क ागा . असं काहीतरी करा ात तुमचं मन
रमे . जर तुमचं काम इतकं नीरस असे की ते मनोरं जक करताच येत नाही, तर
काम तरी बद ा िकंवा एखा ा मािहतगार ी ा ात रं जकता क ी आणता
येई ते िवचारा. काम संप ानंतर तः ाच ब ीस दे ाची ा ू च दाखवा. काम
संप ानंतर टे ब ावर पाय पस न हॉट चॉक े ट ायचं, एखादी िफ बघायची
िकंवा तुम ा आवडीचं िडनर करायचं अस तु ी ठरव ं असे तर ापासून
तु ां ा ेरणा िमके आिण कामात ी गमत वाढे . एवढचं काय तुम ा आिथक
ाचीही आठवण ठे वा. अ ी क ना करा, की सुब ा आ ी तर तुमचं जीवन
िकती सुखाचं होई .
आप ा मु ा ा माणूस बनवाय ा एका ी ा वीस वष ागतात

आिण दु सरी वीस िमिनटात ा ा उ ू बनवते.
- हे न रो ँ ड
ेय हे आप ा पायां ना पुढे जा ाची दे ते आिण क सहन कर ाची

ताकद दे ते. जर तुम ा ात पुरे ी ताकद असे तर ते तु ा ा सतत पुढे
जा ासाठी े रत करे .
सापे तेचा िनयम कधीच िवस नका. तु ी काम करत असताना दु स यां ना
वाटे तु ी उगाचच रा ंिदवस मेहनत करत आहात, तु ी खरं तर ां ासारखी
मौजमजा कराय ा पािहजे. मा आपण रा ंिदवस मेहनत क न आप ा
ाकडे जात आहोत हे तु ां ा माहीत असतं. एक वेळ अ ी येई की आपण
आप े ेय ा क आिण ानंतर आयु भर मजा क ही जाणीव तु ां ा

असते. या ाच सापे ता णतात, एका ा वतमानाती क िदसतात तर दु स या ा
भावी आयु ाती सुख िदसते. िनवड तु ां ा करायची आहे .
ई वराने वेळाची िनिमती के ी ते ा ती मुब कपणे के ी.

- आय र ण


Time Management (Marathi)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Time Management (Marathi)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

******ebook converter DEMO Watermarks*******

******ebook converter DEMO Watermarks*******

Manjul Publishing House Pvt. Ltd.

Sales & Marketing Office:

Marathi translation of Time Management by Sudhir Dixit

This edition first published in 2015

Copyright © 2011 by Dr. Sudhir Dixit

Translation by Prajakta Chitre

******ebook converter DEMO Watermarks*******

नवीन आवृ ीची ावना

भाग पिह ा : तीन मू भूत न

पिह ा : आजका वेळाची एवढी कमतरता

दु सरा न : आप ा जवळ खरं च िकती वेळ आहे ?

ितसरा न : तुमचा वेळ िकती मौ वान आहे ?

भाग दु सरा : वेळा ा सव े उपयोगाचे

३. सग ात मह ाचे काम सवात आधी करा

४. वासा ा वेळाचा भरपूर उपयोग करा

५. इतरां वर कामे सोपवा (डे ि गे न)

६. पॅरेटोचा २०/८० चा िनयम जाणून ा

८. तुम ा सव ृ वेळात काम करा

१०. वेळाप क बनवा

******ebook converter DEMO Watermarks*******

१२. आप ी काय मता वाढवा

१३. डे ड ाईन िन चत करा

१४. वेळ िवकत ाय ा ि का

१५. भिव ाती ाभासाठी वतमानात ाग करा

१६. ठर े ा वेळी काम करा

१७. वेळा ा बरबादीचा गु ाकषणाचा िनयम जाणून ा

१८. ू टन ा गती ा पिह ा िनयमाचा ाभ ा

२०. कोणते काम कधी करायचे ते िन चत करा

२१. सकाळी वकर उठा

२२. एक तास ायाम करा

२३. टी ी पासून सावधान

२४. मोबाई चा वापर कमीत कमी करा

२५. इं टरनेटवर वेळ वाया घा वू नका

२६. आळसापासून सावध रहा

२७. टो वाटो वी क नका. चा ढक क नका

२८. दु स या िदव ीचे वेळाप क बनवून सु मना ा ीचा ाभ ा

२९. वाईट सवयीपासून दू र रहा

३०. सापे तेचा िनयम समजून ा

******ebook converter DEMO Watermarks*******

या जगात फ एकच असा कोपरा आहे की ा ा सुधारणे पूणपणे

ट◌ा इम मॅनेजमट या पु का ा वाचकां चा भरघोस ितसाद िमळा ा याचा

******ebook converter DEMO Watermarks*******

- डॉ. सुधीर दीि त

तु ी नाही तर मग कोण? आता नाही तर मग के ा?

******ebook converter DEMO Watermarks*******

******ebook converter DEMO Watermarks*******

आजका वेळाची एवढी कमतरता का भासते?

िदवस चोवीस तासांचा काळ, ात ा अिधका ं वायाच जातो.

आ जका आप ा ा वेळ पुरत का नाही यावर तु ी कधी िवचार के ा आहे

******ebook converter DEMO Watermarks*******

काही वेळा न उ रापे ा अिधक मह ाचे असतात.

तु ा ा जर खरोखरच वेळा ा सदु पयोगाचा गां भीयाने िवचार करायचा असे

******ebook converter DEMO Watermarks*******

जग खूपच बद तंय. आता मोठे हानांना हरवत नाहीत तर वेगवान

आता चडू तुम ा कोटात आहे . आप े िवचार बद ा, जीवन ै ी बद ा आिण

आधुिनक औ ोिगक युगाती सगळयात मह ाचे य ं हे वाफेचे

******ebook converter DEMO Watermarks*******

आप ा जवळ खरं च िकती वेळ आहे ?

मा ाजवळ थोडाही फाव ा वेळ नाही असं तु ी कसं काय णू

वि◌ धाबहा ानेकमाणू स घडवताना काहीजणां ना अिधक तर काहीजणां ना कमी सौंदय

******ebook converter DEMO Watermarks*******

गमाव े ा पैसा क ाने परत िमळवू कता, गमाव े ं ान पु ा

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*

ebook converter DEMO Watermarks*