Bank en financiën: samenvatting theorie

Geld en betalen:

1. Giraal en chartaal geld

Giraal geld = betalen via een financiële instelling moet meestal over een financiële rekening
beschikken.

Elektronische overschrijvingen en betalingen worden sterk gepromoot door banken. Klant kan
eenvoudige transacties zelf verrichten. Het bankkantoor dient voor dienstverlening van hogere
toegevoegde waarde.
Elektronische bankieren: selfbanking, phonebanking, pc-banking en bankieren via de apps van
smartphone.
Voordeel:
- Niet gebonden aan de openingstijden van het bankkantoor

E-governement: de banken bieden een abonnement aan voor een digitale handtekening dat
elektronisch bankieren en factureren mogelijk maakt.

Chartaal geld: cash geld

2. Cash betalen
2.1 Cash betalen kost geld

Cash = kost de maatschappij heel veel geld. In de eurozone = 1096 miljard euro in omloop.
Geld moet gedrukt, vervoerd en beveiligd worden.
Elektronische betaling 3x < cash betaling
Consument: cash = gratis, elektronische betaling niet
Bank: kosten van cashbetalingen te recupereren bv. lagere rente geven op zichtrekening

2.2 cash betalingen beperkt tot 3 000 euro

Verkoop van goederen max. 3 000 euro ontvangen ≠ immobiliëntransacties ( geen cash)
Hoe groter bedragen  frauduleuze betalingen, namelijk geen bewijs bij overschrijving wel het geval
Antwitwaswetgeving beïnvloedt dagelijks leven. Deze regeling ook bij diensten  minder transacties
met geld, meer sporen van transacties te vinden zijn.

2.3 prepaidkaart
moet een bedrag plaatsen op kaart voor dat je het kan gebruiken. Wanneer het geld op is, is het op.
Ideaal voor zakgeld voor studenten of om mee te nemen op reis.
Voordeel:
- houder op geen enkel ogenblik zijn kaart uit hand moet geven.
- Verlies/diefstaal  kaart blokkeren
- Max. 50 euro voor eigen rekening  niet frauduleus of nalatig hebt gehandeld.
 3. De zichtrekening
Zichtrekening: werkinstrument waarmee een cliënt zijn inkomsten en uitgaven op een praktische
manier kan regelen en opvolgen. Direct beschikken over het geld.

3.2 SEPA ( single Euro payments Area)

SEPA = elke Europese gebruiker de mogelijkheid te bieden binnen heel Europa betalingen in euro uit
te voeren zoals hij dat in zijn eigen land doet, d.w.z. met hetzelfde gemak, dezelfde veiligheid en
dezelfde uitvoeringstermijn als een binnenlandse betaling.
EU + Zwitserland, Noorwegen, Liechtenstein en IJsland

PSD= payment services directive: doel: grensoverschrijdende betalingen in de Europese Unie te

vergemakkelijken en veiliger te maken, d.w.z dezelfde voorwaarden te scheppen als voor de
nationale betalingen in de lidstaten.

3.3 Kenmerken
Titularis: meestal de persoon, natuurlijk of rechtspersoon die een rekening opent bij een financiële
instelling.
Rekeninghouder kan ook volmacht geven: heeft toelating om met de rekening te werken bv. geld
storten, geld opnemen , overschrijving doen… etc

3.4 transacties met een zichtrekening

Stortingen en geldopnamen
Bedragen die het tegoed verhogen:
De storting, overschrijving op rekening bv. loon of wedde worden op de creditzijde van de rekening
geboekt.
Bedragen die het tegoed verminderen:
De opgvragingen of betalingen door de rekeninghouder worden op de debetzijde

Creditsaldo: het bedrag dat de rekeninghouder tegoed heeft, ook provisie van de rekening genoemd.
Debetsaldo: het bedrag dat de rekeninghouder aan de bank verschuldigd is

Valutadatum: de datum vanaf wanneer ( bij stortingen) of tot wanneer ( bij afhalingen) de bank rente
verschuldigd is. Deze datum is wettelijk bepaald en bepaalt het volgende:
- Stortingen worden op creditzijde van de rekening geboekt en brengen rente op vanaf eerste
kalenderdag volgend op de storting ( transactiedag – 1)
- Geldopnemingen: worden op de debetzijde van de rekening geboekt en de interest wordt
toegekend tot en met de kalenderdag die de dag van opname voorafgaat ( transactiedag – 1)

Elektronische betalingen: hebben een dag valutering: de transactiedag is gelijk aan de valutadag. De
meeste banken belonen zelfs die manier van werken.

4. De debetkaart
Debetkaart: elektronische betaalkaart die je kunt gebruiken om betalingen te doen in de meeste
winkels of om geld uit de muur te halen.

5. Online betalen
 6. Kredietkaart
Kredietkaart: populaire vorm van een kortlopend consumentenkrediet. Deze is een kaart
waarmee je kunt betalen in een verkooppunt of restaurant in binnen-en buitenland en waarmee
je geld kunt afhalen uit ‘ de muur’. Deze kaart verschaft de gebruiker ervan een kortlopend en
relatief beperkt krediet voor een maximaal bedrag vastgelegd in de kredietovereenkomst.

Werking?
Betaling valideren  via pincode, soms ook wel handtekening
Idem voor geldopnames + kosten aangerekend.

Gewone kredietkaart: de kaarthouders beschikt over een gebruikerslimiet ( bv. 1250 euro per
maand)

Hoofdstuk 7: aandelen

Aandeel definitie:
- een bewijs van mede-eigendom van een vennootschap en ontstaat bij de oprichting van een
vennootschap of bij een kapitaalverhoging.
- Een aandeel vertegenwoordigt een deel van het eigen vermogen en heeft geen vervaldag.
- Aandelen van beursgenoteerde ondernemingen worden verhandeld op de beurs.
- Die van niet beursgenoteerde ondernemingen op de interprofessionele markt/ Euronext
expert markt.

Stemrecht op de algemene vergadering:

- Aandeelhouder mag elke algemene en buitengewone algemene vergadering bijwonen +
vragen stellen over bedrijfsvoering.
- Heeft stemrecht en kan zo beslissen over de benoeming en kwijting van de bestuurders,
winstverdeling en -uitkering kapitaalsverhouding,…
- Blokkeringsminderheid: als ond. Statuten wil wijzigen, ¾ meerderheid nodig, iedereen meer
dan 25% van de aandelen heeft, kan statutenwijziging blokkeren.

Recht op een deel van de uitkeerbare winst:

- Raad van bestuur doet voorstel tot winstverdeling en legt dat voor aan de algemene
vergadering.
- De winst kan in bedrijf blijven om bv. toekomstige investeringen of overnames te doen
- Deel winst uitkeren aan de aandeelhouders
- Deel uitgekeerd aan aandeelhouders  dividend
Voorkeurrecht bij kapitaalverhoging:
- Bestaande aandeelhouders hebben bij uitgifte van nieuwe aandelen ( kapitaalverhoging) een
voorkeurrecht of inschrijvingsrecht.
- Voorkeurrecht: het recht om in verhouding tot hun bestaande deelneming als eerste in te
rekenen op de nieuwe aandelen van de vennootschap gedurende een bepaalde periode
- Bestaande aandeelhouders te beschermen tegen de verwatering van hun deelneming in de
onderneming
- Bestaande aandeelhouders kunnen ervoor kiezen om niet in te tekenen op de
kapitaalverhoging en hun voorkeurrechten te verhandelen op de beurs.

Recht op informatie:
- De aandeelhouder heeft recht om voor de av inzage te hebben in de jaarrekening, het verslag
van commissarissen en revisoren, communiqués, …

Recht op een deel van de liquidatiewaarde:

- Bij vrijwillige of gedwongen ontbinding van de vennootschap heeft de AH recht op een
evenredig deel van het maatschappelijke vermogen nadat alle schulden zijn vereffend, de
leningen zijn afgelost en de verplichtingen tegenover derden zijn voldaan.
- Recht op zijn gedeelte van de gerealiseerde activa, verminderd met de schulden
- De AH wordt als laatste terugbetaald, bij faillissement riskeert hij om ingebrachte kapitaal te
verliezen

SOORTEN
Indeling naar vorm:

Aandelen op naam:
- Aandeel op naam en de daaraan verbonden rechten behoren toe aan een welbepaalde
persoon
- Het bewijs van eigendom wordt geleverd door de inschrijving in een aandelenregister dat op
de maatschappelijk zetel van een vennootschap wordt bijgehouden
- Overdracht gebeurt, moet de identiteit van de overdrager en de overnemer in het register
worden genoteerd.

Gedematerialiseerde aandelen:
- Een belegger zal meestal kiezen voor gedematerialiseerde aandelen die worden
vertegenwoordigt door een boeking op rekening op naam van de aandeelhouder bij een
financiële instelling.
- Overdracht van de geboekte aandelen gebeurt door overschrijving van rekening naar
rekening.
- Effectenrekening biedt voordelen: elke risico op verlies of diefstal is uitgesloten en het
beheer van de aandelen bv. uitbetaling van dividenden, verloopt efficiënter
Indeling volgend de rechten die ze vertegenwoordigen

Aandelen met en zonder stemrecht :

- AH meestal stemrecht in verhouding tot het ingebrachte kapitaal
- Beursgenoteerde NV kunnen trouwe AH belonen met dubbel stemrecht
- Moet wel statuten voorzien
- Voor deze statutenwijziging: 2/3 meerderheid
- Trouwe AH: als de aandelen ten minst 2 jaar ononderbroken op naam van dezelfde AH zijn
geregistreerd in het register van aandelen op naam.

Preferente en prioritaire aandelen:

- Aandelen hebben een voorrecht op de gewone aandelen zoals: bij winstuitkering hebben zij
eerst recht op een deel van de winst, dit wordt vermeld in de statuten; bij ontbinding van de
vennootschap hebben zijn een voorkeurrecht op terugbetaling van de tegenwaarde van het
aandeel
- Cumulatief preferente aandelen: recht op vast jaarlijks dividend, maar mocht het bedrijf niet
goed draaien de laatste jaren waardoor geen dividend wordt uitgekeerd, dan blijft het recht
daarop bij deze aandelen bestaan. Als het bedrijf terug goed draait, dan moet het dividend
met terugwerkende kracht worden uitbetaald.
- De voordelen verbonden aan de aandelen moeten in de statuten vermeld staan.
- Prioriteitsaandelen: hebben recht om de leden van de raad van bestuur en van de raad van
commissarissen te benoemen
- Preferent en prioritaire aandelen bedoeling om investeerders te overhalen om in te stappen
in het kapitaal van de vennootschap door ze een voordeel toe te kennen.

Winstaandelen:
- Aandelen of bewijzen die het kapitaal van de onderneming niet vertegenwoordigen
- Ze worden uitgegeven als tegenprestatie voor een niet-financiële inbreng, zoals know-how
van een van de stichters
- Aandelen geven recht op een deel van de winst, maar meestal niet op stemrecht

Oprichtersaandelen:
- Soort winstbewijzen, worden toegekend aan de oprichters van een vennootschap voor
medewerking of technische inbreng ( kennis, octrooi)
- Vertegenwoordigen geen deel van het kapitaal en geven geen recht op stemrecht
- Wel recht op dividend, na de preferente en gewone aandelen zijn vergoed

Bonusaandelen:
- Gedeelte winst houden onder vorm van reserves = gedeelte eigen vermogen
- Ond beslissen om reserves om te zetten in aandelen = bonusaandelen, die gratis ter
beschikking worden gesteld van de AH
- Het eigen vermogen wijzigt niet
 - Bonusaandelen in bezit houden of verkopen en de waarde daarvan direct in ontvangst
nemen
- Bonusaandelen in bezit houdt dividend ontvangen van gewone en deze aandelen

Indeling volgens beleggers

Defensieve en minder conjunctuurgevoelige aandelen vs cyclische aandelen

- Defensieve en minder conjunctuurgevoelige aandelen volgende sectoren:
- Voedingssector: vrij stabiele omzet omdat mensen altijd moeten eten, ook in minder
economische tijden; gezondheidssector: vanwege de toename van de wereldbevolking,
vergrijzing; nutssector: bedrijven zoals gasen waterdistributeurs, elektriciteitsproducenten
en distributeurs
- Cyclische aandelen: enorm gevoelig voor economische cycli en daardoor vertoont de koers
grote volatiliteit. Vb staalsector en grondstoffen en bouwnijverheid

Waardeaandelen ( value stocks) vs groeiaandelen ( growth stocks)

- Waardeaandelen: aandelen die worden gekenmerkt door een lage koers-winstverhouding,
hoge dividendenrendement en een hoge book-to-market ratio.
- Book-to-market ratio: boekwaarde van de ond/ de beurswaarde van de on
- Groeiaandelen zijn tegenovergesteld van waardeaandelen
- Waardeaandelen defensiever en meer voorspelbaar bv. nutsbedrijven, weinig groei reageren
niet uitbundig op bedrijfsnieuws
- Groeiaandelen: enorme groeivooruitzichten, sterk stijgen

Rendementsaandelen:
- Relatief hoge dividend en minder voor de verwachte koersstijging

Penny stocks:
- Aandelen met een koers minder dan 1 EUR/USD
- Bedrijven zware problemen  failliet
- Groot risico tenzij worden overgenomen

VEILIGHEID

Koersschommelingen:
- Waarde aandeel is variabel en kan voor meer-als minderwaarden zorgen
- Interne factoren: op kwaliteit van de onderneming
- AH kijkt naar nettowinst: huidige nettowinst als de vooruitzichten die beurkoers zullen
beïnvloeden
- Bij publicatie van de resultaten de effectieve winst in de buur van de verwachtingen, koers
weinig of niet reageren
- Effectieve winst fel afwijkt  fors koersschommelingen mogelijk
- Externe factoren: op markt-en politiek risico
 - Markt-risico: conjunctuurverloop. Als economische dieptepunt is bereikt hoop op
verbetering door bv. overheidsmaatregelen of aanpassingen van de rente  effect op de
beurs
- Koersen stijgen en dalen het meest bij omslag hoog-laagconjunctuur
- Politieke risico: bedrijfsvriendelijke klimaat. Vermindering van de vennb, minder patronale
bijdragen en taksen, investeringspremies, blokkeren van lonen en wedden,…
- Spectaculaire stijgingen: aantal factoren tegelijk optreedt.
- Totale gebeuren op beurs: rentevoet, economische activiteit ( factoren)
- Beurskoersen: winstverwachting
- Sectorkoersen: oorlog

Het dividend- of inkomstenrisico:

- Verlies: geen dividend worden uitgekeerd, tenzij bedrijft haalt uit reserves van het verleden
- Om vertrouwen behouden van AH

Kapitaalrisico:
- Verkoop minderwaarde realiseert door koersschommelingen
- Bij liquidatie/faillissement AH als laatste terugbetaald riskeert ingebracht kapitaal te
verliezen

Wisselrisico:
- Positief of negatief wisselkoersverschil
- Beleggingen in vreemde valuta

Renterisico:
- Stijging van de rentetarieven negatieve weerslag op de evolutie van de aandelenkoersen. =>
hoge rentetarieven duurder maken voor bedrijven om geld te ontlenen => winst beinvloedt
- Aandelen verkopen en te kiezen voor andere vastrentende producten, vergoeding
interessanter op
- Daling rentetarieven: positief invloed op beurs door goedkoop ontlenen van geld door
bedrijven + minder interessant vastrentende producten voor de belegger.

FISCALITEIT:
Roerende voorheffing:
- Dividenden belast aan 30%
- De meerwaarde die gerealiseerd wordt bij de verkoop van aandelen => vrij van belastingen
=> privévermogen
- Gerealiseerde meerwaarde wel belast worden => speculatief inkomen => speculatieve
beleggers die aandelen kopen en snel verkopen met winst + wordt belast aan 33% +
gemeentebelasting
- Gebeurt niet vaak => fiscus weinig controlemogelijkheden heeft
- Fiscaal interessanter  beleggen in aandelen met laag dividendrendement + grote
verwachte koersstijging
- Vrijstelling 800 EUR in de PB voor gewone dividenden
 - Roerende voorheffing kunnen terugvorderen

Effectentaks
- 0,15% op effectenrekeningen van meer dan 1 miljoen euro
- # titularissen maakt niet uit
- Berekend op volledige bedrag van de effectenrekening + als belastingbasis wordt de
gemiddelde waarde genomen van de waarde van de effectenrekening op 31 maart, 30 juni,
30 sept, 31 december
- Financiële instrumenten: aandelen, obligaties, termijnrekeningen, kasbon, staatsbons,…
- Ook buitenlandse rekeningen
- Rekeningen met meer 1 miljoen niet toegestaan
- Antimisbruikbepaling: bedragen vastgesteld op 30 oktober => belastingbetaler bij eventuele
splitsing aan te tonen niet belastingen te ontwijken
-

Voor of nadelen: kijk HB

Hoofdstuk 11: obligaties

Definitie:
- Obligatie: verhandelbare schuldbetekenis voor een lening die is aangegaan door een
overheid of een onderneming.
- Overheden + ondernemingen hebben geld nodig om te investeren in bv. gebouwen,
machines, infrastructuur…
- Koper van obligatie = obligatiehouder, leent het geld aan de overheid of onderneming =
emittent
- Obligatiehouder ontvangt op vaste tijdstippen een variabel of vaste rentevergoeding. Bij
afloop wordt ook geleende bedrag terugbetaald + laatste verschuldigde rente
- Nominale bedrag: bedrag van de obligatie-uitgifte/aantal uitgegeven obligaties. Coupons
worden berekend op basis van dat bedrag
- Uitgifteprijs: obligatie wordt uitgegeven tegen een bepaalde prijs. Prijs kan verschillend zijn
van het nominale bedrag van de obligatie. Als uitgifteprijs > nominale waarde  verschil:
uitgiftepremie
- Premie wordt door obligatiehouder gestort op het ogenblijk van de obligatie-uitgifte
bovenop de nominale waarde van de obligatie waarop hij intekent => boven pari
- Uitgifteprijs < nominale waarde  koper minder betalen voor obligatie bij uitgifte  onder
pari
- Uitgifteprijs = nominale waarde = a pari

SOORTEN

Gewone obligaties:
- Meest vertrouwd mee zijn, keren vast rente uit over het nominale bedrag gedurende de
looptijd
 Lineaire obligaties:
- Worden uitgegeven door Belgische overheid
- OLO’s = obligation lineaire genoemd = belangrijkste element voor de financiering van de
Belgische staatsschuld
- Grote coupures: min 125 000 EUR  institutionele beleggers
- Lange termijn met 1-30J  rentevoet, terugbetalingsprijs, looptijd op voorhand vast liggen
- Uitgiftelijn verschillende schijven bestaan bv. 5X 25.000 euro  periodieke uitgiften waarvan
de aangehaalde voorwaarden ( rente, looptijd) gelijk blijven)
- Uitgifteprijs of de prijs waaraan de kopers intekenen kan verschillend  factoren: evolutie v.
rente, resterende looptijd tot de vervaldag, kredietwaardigheid van de emmitent, en van
koper tot koper
- Kopers en intekenaars krijgen kans om de obligaties te kopen volgens de geboden prijs
- Wie het beste prijsvoorstel doet, kan bij voorkeur intekenen
- Het plaatsen van obligatie  primaire markt , daarna secundaire markt
- Kredietwaardigheid: hoogte van de rentevoet waaraan de overheid kan lenen
- Bertrouwbare kredietwaardigheid: zorgt ervoor dat de rentevoet lager is => kostprijs van de
lening voordeliger zal zijn
- Minder goede kredietwaardigheid: hogere rentevoeten en dus duurdere leningen
- Wordt bepaald door internationaal erekende ratingbureaus

Bedrijfsobligaties:
- Ondernemingen die opzoek zijn naar investeringskapitaal  naast aandelenuitgifte of een
leningen bij financiële instellingen, beroep doen op kapitaalmarkt via een emissie van een
obligatielening
- Kredietwaardigheid ook bepalend

Indeling volgens het rendement:

- Obligatie met vaste rendement: hoogte rente zal gedurende de looptijd niet veranderen
- Obligaties met variabele rendement: hoogte rente kan gedurende de looptijd veranderen
- Step-up obligaties: sprake zijn van stijgende rentevoet waarbij de tussentijdse rentevoeten
vast liggen van bij de uitgifte.
- Winstdelende obligatie: laten de houder mee participeren in de (eventuele) winst van de
uitgevende onderneming