ព្រះរាជាណាចព្កកម្ពជា

ជាតិ​សាស​នា​ព្រះមហាក្សព្ត

ី ិត្្មមរ
ស្ថាបត្យកម្ម និង ជវិ

សាស្ត្សាាចារ្យ ហ ៊ឺ ចិន្ដា បណ្ឌិតនៃៃគរ្ុបៃយ

ិ កម្ម ៃង
ិ ការ្អភវិ ឌ្ឍ
អគគលេខាធកា
ិ រ្រ្ង នៃ គណ្ៈកម្មមធកា
ិ រ្លរ្ៀបចំដែៃែី ៃង
ិ ៃគរ្ូបៃយ
ី កម្មថ្នាក់ជាតិ
អគគនាយករ្ង នៃ អគគនាយកដ្ឋាៃេំ លៅឋាៃ / ក្កសួ ងលរ្ៀបចំដែៃែី ៃគរ្ូបៃយ
ី កម្ម ៃង
ិ សំ ណ្ង់
នាយកដនាក អប់រ្ ំ ៃិង បណ្ុ ្ ុះបណ្ដ
្ េ នៃ គណ្ៈសាាបតយករ្កម្ពុជា
 សេចកាីស្ាើម្

ជម្រកស្នាក់នៅគមានស្នរៈស
ឺ ំ ន់ណាស់សម្មាប់រនុសស និង សត្ដវ ែលរស់នៅនលើភពដែនែីនយើងននេះ ។ ន
ខា ើ យជម្រក
ស្នាក់នៅទងអស
ំ ់នកត្ន
ើ ើងរកននេះជាស្នាបត្យករទ ំ
ម ងអស់ ។ តាររយៈស្នាបត្យករដម ែលបានបនងើត្
ក ន ំ ន់នៅរួយ
ើង ពីរួយជនា
ំ ន់បានន្ឲ្យមានការផ្ល
ជនា ើវ ា ស់បូ រដ និង រកចនម្រ
ី នជាល
ើ ំ ប់ ។ យ៉ាងណារុញ
ដា ិ ការរកចនម្រ
ី ំ
ើនទងអស់ននេះក៏ជាន ំ មានការ
ត្ុនាឲ្យ

ម្បងដម្បងស
ឹ ិកាម្ស្នវម្ជាវរេះរកន
ិ ូ វទម្រង់ស្នាបត្យករដម បបថ្ីៗ
ម ម្បកបនដាយសមាារៈទនំ នើប និង នម្បម្បាស
ើ ់បនចក
េ វទាទន
ិ ់សរ័យ ។ ដត្

នទេះជាមានការសិកាម្ស្នវម្ជាវរកន ើញនូវទម្រង់ និង បនចក

េ វទាថ្
ិ ីម នំ នើបយ៉ាងណាក៏នដាយ ក៏ស្នាបត្យករម្ត្ូវឈរនលើរូលដាាន
ទ

ដ ា បត្យករដម ែលធ្លាប់មានកនង
ម្ទឹសីស្ន ា រកដែរ ។ សិត្នៅក
ា ុ ងបរ
ា បទននេះមានទ
ិ ំ
ងស ិលបៈវបប្៌រ និង វទាស្នស្តស
ិ នរ នាេះ នទើបនយងម្ត្ូ
ើ វ

ក នៅនលើស្នាបត្យករដម មរម ក៏មានម្ទឹសីជារ

សិកាសនងត្ ដ ូ លដាានកុ ងការស្នងសង
ា ់នូវលនំ ៅឋាន ក៏ែូចជាការស្នាបនាអាគារ្ៗ
ំ ែូចជា

ម្បាស្នទនានាជានម្ចននៅក
ើ ុ ងម្ពេះរាជាណាចម្កករ
ា ុ ជា
ព ។ ែូនចេះ
ា ន ើ យ កុ ងនារជាអ
ា កា សង ី វសិកាដសង
ា ជមាាញស្នាបត្យករម គបបម្ត្ូ វ

យល់អព
ំ ី ម្ទឹសីដែលជារ
ដ ូ លដាាន នែើរបបនង
ី ើត្ ម នទៀត្នដាយឈរនលើរូលដាានសិលបៈវបប្៌រ រួរែស ំជារួយនឹងសមាារៈទនំ នើប
ក ស្នាដែថ្ីៗ

និង បនចក
េ វទាទន
ិ ់សរ័យ ។
 និយម្ន័យននស្ថាបត្យកម្ម (Definition of Architecture)

ំ ន់នៅរួយ ជនា
តាររយៈបទពិនស្ន្ន៍ និង ភាពម្បាកែម្បជារបស់ស្នាបត្យករពីរួយជនា ំ ន់ននាេះ ជាន ត្ុ
ំ
នាឱ្យមានការបនង ក និង ចងម្កងបាននូវនិយរន័យនៅតារការយល់ែឹងន
ើត្ ើ យសរម្សបតារត្ថ្ភាពរួយ
ំ ួ នែូចខាងនម្ការ ៖
ចន

• ស្នាបត្យករម ជាកញ្េក់ឆុ េះបញ្

ា ំ ី ត្ថ្ភាពសងរ
េ ងព គ ។ នដាយនោកឧកញ្៉ា ញ និរត្
ិ រ រ៉ាក់, ស្នាបត្យករ ម្ពេះបរររាជ
ំ
វងចត្ុ រុម ទសសវត្ស ១៩៣៨ ។
• ស្នាបត្យករម ជាសិលបៈ វបប្រ៌ នដាយរួរបញ្ូ េ លនូវវទាស្នស្តស
ិ រ ឱ្យរនុសស ឬ សត្រវ ស់ នៅបានម្បកបនដាយ
សុមមាលភាព ។

• ស្នាបត្យករម គជាការបនង
ឺ ើត្ ំ ិ ត្ថ្ីក
ក គន ា បនានូវអាគារ ម្បកបនដាយនស្នភ័ណភាព និង ផ្លសុមភាព ។
ម ុ ងការស្ន
ា
 និយម្ន័យននស្ថាបត្យកម្ម (Definition of Architecture)

• ស្នាបត្យករម ជាការដចម្ា បឌត្របស

ិ ់ រនុសស ឬសត្នវ ដាយម្សបតារន ត្ុែល និងមានលកណ
ខ ៈដបបវទាស្នស្តស
ិ រ។

• ស្នាបត្យករម ជាការនិរត្
ិ នរ ូ វដែនដែលនម្គាងទុកស្នាបនាតារលកណ
ខ ៈបនចក
េ នទស ។

• ស្នាបត្យករម ជាដលបងរបស់អក
ា ម្បាជញ ដចម្ា បឌត្ទម្រង
ិ ់្រណីមាម្ត្ឱ្យមានលំ រ អាចឱ្យរនុសស ឬ សត្រវ ស់នៅ

ា ូ លែល់ និងមយល់នចញចូលម្គប់ម្គាន់ ។ នដាយនោក Le Cobusier ស្នាបត្យករែ៏លបលាញជន

នដាយមានពនឺ ច ី
ជាត្បារា
ិ ងំ (1887–1965) ។

• ស្នាបត្យករម ជាសិលបៈនិរត្
ិ នរ ូ វដែន (Plan) និង ទម្រង់ (រូបរាង) អាគារម្បកបនដាយនស្នភ័ណភាព ផ្លសុកភាព

និង សិ ត្ក
ា ុ ងម្កបមណ
ា ឌ នសែក
ា ិចេ ។ នដាយស្នស្តស្នរចារយ ហ ៊ឺ ចិន្ដា អនុបណិឌ ត្ដែក
ា ស្នាបត្យករម និង នគនរាបនិយ

វទា
ិ (១៩៩៦) ។
ការសព្ជេើ សរ ើេទីត ាំងស្ថងេង់លសាំ ៅឋាន
(Site Selection for Housing)

លនំ ៅឋានជាទីជម្រកសម្មាប់ស្នាក់នៅរបស់រនុសស ឬ សត្វ ។ ន ើ យសត្ដវ ត្ង

ដត្មាន ការនម្ជស
ើ នរស ំ
ើ ទីតាងសម្មាប់ស្នងសង់លនំ ៅឋាននៅតារសភាវគត្របស
ិ ់ពួក

វ ឬ តារទមាាប់ ត្ៗគាានរៀងរក ។ រឯ
ី រនុសសវញមានសរបញ្
ិ ជ នៈនចេះគត្គ
ិ ូ រពិចារណា
នៅ នលើការ នម្ជស
ើ នរសទ
ើ ំ
ីតាងសម្មាប់ស្នងសង់លនំ ៅឋានរបស់ពួកនគ នែរ
ើ បធ្លនា
ី
ការរស់នៅទទួលបាននូវនសចកស
ីដ ុ មស្ននរ និង មានវឌឍនភាព ។
 តម្លកខណៈជសាំ នឿ (By Believed)

រនុសសដមរម បានយកជនំ នឿនែសងៗរកកណ

ំ ត្់កុ ងការនម្ជ
ា ស
ើ នរសទ
ើ ំ
ីតាងសម្មាប ់ស្នងសង់

លនំ ៅឋានរបស់ពួកនគ។ ន ើ យជនំ នឿកុ ងការនម្ជ

ា ស
ើ នរសរកទ
ើ ំ
ីតាងសម្មាប ់ស្នងសង់លនំ ៅឋាន

ំ ន់ណាស់សម្មាប់ការរស់នៅរបស់ពួកនគ នម្រេះថាការរស់នៅម្ត្ូវដត្ម្បកប
មានស្នរៈសខា

នដាយភាពសុមែរររយនា និង ភាពចម្រុងចនម្រនជាន

ើ ិ ចជាកាលយ
េ ូ រអដងង
វ ត្កូនត្នៅ ។ ការ

ើ នរសរកទ
នម្ជស ើ ំ
ីតាងតារលក ណ
ខ ៈជនំ នឿមាននម្ចើនដបបនម្ចើនយ៉ាងណាស់ ក៏បុ ដ៉ា នក
រ ុ ងនរនរៀន
ា
ននេះ នយងនល
ើ ើកយកជនំ នឿរួយចន
ំ ួ នរកសិកាែូចជា៖
 ការស្វព្ើ ប្នល
ូ (បូល) Cawing

ំ ី បុរាណត្នរៀងរកដមរម ដត្ងដត្មានជនំ នឿនៅនលើភូត្ន

តាងព ត្ុដែលនកើត្មានន ើង
តារ យថាែល និង ជានិចជា
េ កាលដត្ងដត្នជឿនៅនលើអរុកអា
ខ រកសអក ំ ួយ
ា តាដែលមាននៅចាជ
ំ
ដថ្រកាទីឋានទងអស់ ។ ែូនចេះ
ា ន ើ យនទើបម្បជាជនដមរម នៅតារត្ប ំ ន់រួយចណ ំ ួ ននិយរន្ើវ
ម្បែូ ល
ា (បូល) នែរ
ើ បនម្ជ ំ ់ស្នងសង់លនំ ៅឋាន នដាយយកម្គាប់
ី ស ើ នរសទ
ើ ីតាងដែលម ួ នចង
ា
្ញ្ញជាត្ិ (រួរមាន៖ ម្សូវ នរត្ សដណដក ល ង ...។ល។) ចណ ំ ួ នម្បាព ំ ី រ (៧) ម្គាប់ បាច (ម្ពួស)
នៅនលើែី ដែលមួ នចង ់បានននាេះ ន ើ យរង់ចាពំ ិ និត្យនរលក ី រួយសបាដ ៍ នៅែប់
ា ើ ុ ងរយៈនពលព
ា
ដថ្ង ។ ម្បសិន នបនើ ើញមានែុេះន ើង មានចណ ំ ួ នចាប់ពីបួនម្គប់ន ើងនៅ នទើបនគនម្ជើសនរស
ើ
យកទីននាេះស្នងសងល ់ នំ ៅឋាន ។
 ការយកនងៃ ្ម ឆ្ន ាំកាំសណើត្ម្កគណន្ដរកសជាគជាតរាេីតម្ទិេ

តារការយកចត្
ិ ទរ ុកដាក់អនងត្
ក របស់បុពវបុរសតាងព
ំ ី បុរាណកាលរក ន ើញថា
ំ នំ ណើត្ជានិសស ័យរបស់រនុសសទងអស
ដថ្ង ដម ឆ្ាក ំ ់ដែលបានចាប់កនំ ណើត្នៅនលើដែន

ែនី យងននេះ
ើ ។ នមាាេះន ំ ួ ន
ើ យនទើបបុរាណាចារយបានចងម្កងនូវកបួនខាាត្រួយចណ
ំ ន់ នម្កាយនម្បម្បាស
សម្មាប់ទុកឱ្យកូននៅជនា ើ ់ដសង
វ រកនូវសុភរងល
គ នរៀងៗមួ ន
ា តារកីដ
ម្បាថាានដាយនម្បម្បាស
ើ ់ការគណនាតារ ដថ្ង ដម ឆ្ាក
ំ នំ ណើត្របស់រនុសសមាាក់ៗ ។ ជា

ពិនសសការដសង ំ សម្មាប់ស្នងសង់លនំ ៅ ឋានរបស់ម្គួស្នរថ្នីម ថាមង ឬ អក

វ រកទីតាង ា
ំ
ដែលមានបណ ងចង់ផ្លាស់បូ រទ
ដ ីលនំ ៅ ។
 តម្កបនភូ
ួ គរភស្ថស្តេរ (អាំសណាយ្លរីស្ថានភារភូម្ស្ថ
ិ ស្តេរ)

កបួនភូគពាស្នស្តស រ ជាទ ហ ីករណ៍រួយយ៉ាងសខា

ំ ន់ ដែលមានរូលដាាន

ចាស់ោស់ពឹង ដែក
ែ នលើកតារស្នានភាពភូរិស្នស្តសព ម ត្ិ ដែលនគ
រ ី ្រជា
ន ើញជាទូនៅនៅម្បនទសករុ ជានម្ច
ព ន
ើ នម្ជើសនរសរក
ើ ព ់ ដែលមាន
ទីទួលមស

ម្បភពទឹកសម្មាប់នម្បើម្បាស់ ែមា ី ត្ិ ម្បកបនដាយអាកាសធ្លត្ុល ែ

ី នជជា
បរស
ិ ុ ទ ធ និងជាពិនសសងាយម្សួលកុ ងការន្
ា ើទ ំ ក់ ទ ន
វ នា ំ ងគាាពីែេះ
ទ រួយនៅ

ទ រួយ និង ភូររ

ែេះ ិ ួ យនៅភូរិរួយ ។
 ទនឹ រន
ទ ឹ ងការនម្ជសើ នរសទ
ើ ំ
ីតាងសម្មាប់ស្នងសង់លនំ ៅឋានដបបននេះ កវន ធ នតាក់ដត្ងនូវ
ី ិ ពនបា
ំ
កណា ពយបវកយមណ
ី ឌ ថា ៖

១/. ំញ ឹ ករដរចង់បានែេះ
មុ ន ទ រួយត្ូចម្ស េះជត្ ើ ភាំ
ិ នជង
សង់ម្បបមាត្់សឹងដកបរនឈ
ទ ើ ំ
្ ំ ប
ដបកដរកម្ត្សុរ ា ់ស្នខា ។
២/. ែេះ ំញ ង់មស
ទ មុ ស ព ់ែុត្ពីែី ទុកម្គាន់នពលដថ្ស
ង ម្មាកការ
នពលយប់ចងនគាម្ជូកមាន់ទ រស់សុមររយនាជា្រតា
ម ។
៣/. ំ ត្
នៅជុជ ិ ែេះ ំញ ឹ ងដា ំ
ទ មុ ន អស់ទងែ ំ
ំ ណា ំ
នឈែោ
ើ ា
រនឱ្យមានម
ិ េះ
វ នស្នេះន ើយណា ចញ្
ិ ឹេ រអាតាមបានសុមនអយ
ើ ។

រាង៉ា វញនទៀត្
ិ នយងន
ើ ើញជនជាត្នែិ រ ើ ភាគត្ច ិ (ជនជាត្ដម
ិ រម នែរើ ) ដែលមានរស់នៅ ដបក ៉ា ឥ
ស្ននដនម្បនទសករុ ជាតារជនបទឆ្
ព ង យដាច់ម្សយល នៅដត្ន្ការនម្ជ ើវ ស
ើ នរសទើ ំ សម្មាប់ស្នងសង់
ីតាង
លនំ ៅឋានជាភូរនល ិ ើទីទួលដកបរអូរ សឹង
ទ បងប
ឹ ួ រ .​​ . . ។ល។
ខ្ននត្(រង្វវេ់)កនងបរ ិបទស្ថាបត្យកម្ម្មមរ
(Proportion in Khmer Architecture)

ស្នាបបត្យករដម មរម មានភាពលបលាញរសនពញនល

ី ើសកលនោក នដាយការនកាត្ស
នសើរពីម្បណីត្ភាព និង មានលកណ
ខ ៈសនរបរស
ើ ឹរដស
ក គ ញ ដ់ សង
ក ួ រឱ្យសប ំ ិ ត្ និងស្នា
ញ នូវនគាលគន
ំ
ដែទងអស់ននាេះណាស់ ។ ទនឹ រន
ទ ឹ ងភាពរ សចាេរននេះដែរ ការនម្បម្បាស
ើ ់ខាាត្កមា
៏ នស្នរៈ
ំ នែ
សខា ់ ងដែរ ន ើ យនៅកុ ងបរ
ា បទស្ន
ិ ា បត្យករដម មរម បាននម្បម្បាស
ើ ់ខាាត្ (រងាវស់) មានប៖
ី

១/. ខ្ននត្ម្នេស

២/. ខ្ននត្សទវិៈ

៣/. ខ្ននត្េកល
ខ្ននត្ម្នេស

ដមរម បុរាណបានែកម្សង់យកខាាត្ (រងាវស់) ពីស្នររងកា

គ យរនុសសរកនម្បើ
ម្បាស់កុ ងវ
ា សិ ័យស្នាបត្យករល
ម នំ ៅឋាន នដាយការយល់ន ើញថាលនំ ៅឋាន
សម្មាប់រនុសសរស់នៅម្ត្ូវដត្មានភាពសរមាម្ត្នៅនឹងរនុសស ។ តារម្បស្នសន៍

របស់ នោកតា នសង ហាក់ អាយុ ៧៥ ឆ្ា ំ (ឆ្ា ំ ១៩៩៥) រស់នៅភូរម្គួ

ិ ស ំ នំ រាង
ុស
ម្សុកពញាឮ នមត្ក
រ ណា ទ ថាការស្នសង់ែេះ
ដ ល ជានរជាងែេះ ទ នៅសរ័យនែរ
ើ នគនម្ចន
ើ
គ យរបស់រនុសស (មាេស់ែេះ
ែក យកខាាត្ពីស្នររងកា ា ត្សម្មាប់វស់
ទ ) រកន្ជាខា
ើវ
ដវងនៅតារត្ម្រូវការកុ ងការស្នងស្នង
ា ់លនំ ៅឋាន ។
 ខាាត្បានែកម្សង់យកពីស្នររងកា
គ យរនុសសរួរមាន ៖

១. ធ្លាប់ : ទទឹងដនម្មារចងុ លដែ

ែ ។

២. ទេះ : ទទឹងដនបាត្ដែោ ។

ំ រ
៣. ចអា : ពីចុងម្មារនរដែនៅចុងម្មារចងុ លដែនដាយោកនន
ែ ក
ធ ឱ្យត្ឹង ។

៤. គក់ : ពីចុងដកងដែ(កួយដែ)នៅែល់ចុងដែកាដប់ ។

៥. ត្ា : ពីចុងដកងដែ(កួយដែ)នៅែល់ចុងម្មារដែកណា
ដ លនដាយោដែ ។

៦. ពារ : ពីចុងម្មារដែកណា វ នៅែល់ចុងម្មារដែកណា

ដ លខាងនឆង ដ ល ខាងស្នដ ំ នដាយ
ោកាត្់ដកងនឹងែងមួ ន
ា ។

៧. ពារែរំ ី : ពីចុងម្មារដែកណា វ នៅទល់នឹងចុងម្មារនរនជើង ខាងស្នដនដាយ

ដ លខាងនឆង ំ
ឈរកននក
ធ នជើងម្បដ លរួយគក់ ន ើ យោដែនឆង
វ នលើកន ើងនលើឱ្យម្សបនៅ
នឹងនជើងខាងស្នដ ំ ។
មួយរាម
រាមដំរី
 ខ្ននត្សទវិៈ

ខ្ននត្សទវិៈ គជាការនរៀបនរៀងន
ឺ ើ ងនដាយបុពវស្នាបត្យករដមរម នៅតារជនំ នឿនែសងៗដែល មានកនង
ា
រក ។ ន ើ យខាាត្នទវៈននេះនគនម្ចននម្ប
ើ នៅនល
ើ ើស្នាបត្យករដម ែក
ា ខាងអាគារស្នសនា អាគារជាទីស្នការៈ ឬ
អាគារស្នាប័នស្នធ្លរណៈនែសងៗ ឱ្យមានលកណ
ខ ៈសនរបរស
ើ ឹ រដស
ក ព ់គួរឱ្យសប
ក និង មានម្បណីត្ភាពមស ញ ់
ដសង
ញ ។ នបអាគារត្
ើ ូ ចវញននាេះ
ិ មានលកណ
ខ ៈសរសួនដែលម្បជារាស្តសដរ មរម ដត្ងនិយយថា « ម្ច ឹង » ។
ឧទ រណ៍ : អាគារម្បាស្នទ ម្ពេះវហារ
ិ ំ អាគារវមានរែ
ស្នសនាម្ពេះពុទ ធ ម្ពេះបរុររាជវង ិ សា ភា រាននទវ
តារកាភូរឋាន
ិ ។ល។ . .​ .។ ជាទូនៅ អាគារដែលនគនម្បម្បាស
ើ ់ខាាត្នទវៈ ម្ត្ូវមានលកណ
ខ ំ
ៈ្សនរប រ
ើ ដត្
ែ ៉ា ងម្បណីត្នលើសពីអាគារស្នាក់នៅរបស់រនុ
មានភាពសរមាម្ត្សរររយនិង មានការរចនាត្ុបដត្ងលរយ
សស។ ជាពិនសសអាគារដែលនគស្នាបនា នែើរបឧទ វ យែល់នទវៈ ឬ ស្នសនាណារួយដែលនគនគារព
ី ឹ សថា
ទ
បូជា និង នលើកត្នរង
ើក ។
 ខ្ននត្េកល

ជាងលនំ ៅឋាន (ឬក៏ស្នាបត្យករ)ដមរម បុរាណបាននម្បម្បាស

ើ ់ ខាាត្រនុសសកុ ងការស្នងសង
ា ់លនំ ៅឋាន ឬ សណ
ំ ង់អាគារ

នែសងៗត្នរៀងរក បុ ដ៉ា នក
រ ៏មានការនម្បម្បាស
ើ ់ខាាត្សកលបានចាប់ តាងព
ំ ី សត្វត្សទី១៧ រក គនៅនពលដែលព
ឺ ួ កបចរម្បនទសច
ឹឆ ូល

រកម្បកបរបររកសុី និងរ ូ ត្ែល់ការដាក់នឹរម្ត្ួត្ម្តាន្អាណាន

ើវ ិ គររកនលើម្បនទសករុ ជា
ព ។ន ើ យខាាត្សកលននេះដែរវមាន
លកណ
ខ ៈសុម្កត្យងាយម្ស
ឹ ួ លកុ ងការនម្ប
ា ម្បាស
ើ ់ សម្មាប់វស់ដវងនិងអាចទទួលយកបានទងអស
ំ ់គាា ។

ខាាត្សកលដែលនម្បម្បាស
ើ ់កុ ងវ
ា សិ ័ យស្នាបត្យកររម ួ រមាន ៖

ី ីដរ៉ាម្ត្
១ រល = ១ លី

១ សង់ទីដរ៉ាម្ត្ =១ ុន

១ នែសុីដរ៉ាម្ត្ = ១ ត្ក
ឹ (ែឹង)

១ ដរ៉ាម្ត្ = ១ រុត្
ឹ
 ការសព្បើព្ាេ់ចណ
ាំ ួ នសេេ និង ចាំណួនគណ

ដមរម បុរាណដត្ងដត្មានជនំ នឿនែសងៗជានម្ចន

ើ ។ នៅកុ ងននាេះ
ា ិ ័យស្នាបត្យករដម មរម បុរាណនោកបាន
វស
ំ
ដណនាឱ្យនម្បម្បាស
ើ ់ចណ
ំ ួ ននសស ន ំ ួ នគុណ ។
ើ យនិង ចណ

នោកម្គូ យូ េាំ្អ៊ែល អត្ត្ៈស្នស្តស្ន

ី រ ចារយស្នាបត្យករម និងនគនរាបនិយវទា ិ (ឆ្ា ំ ១៩៩៤) បានមានម្បស្នសន៍
ថា ៖ ចាស់បុរាណដមរម បានយកចណ ំ ួ ននសសរកនម្បម្បាស ើ ់កុ ងស្នងសង
ា អ់ រ
ីវ ួ យ នដាយគត្ថាច
ិ ំ ួ ន “នសស ” មាននយ
ណ ័ ថា
នៅសល់ នៅរស់រានមានជីវត្ ំ េះ ។ ជាឧទ
ិ និង មានជ័យជន រណ៍ ែូចជា ម្បាងគ (កព
ំ ូ ល) ម្បាស្នទរួយចណ
ំ ួ នដត្ងដត្
ស្នាបនាន ំ ួ ននសស ដែលត្ណា
ើងមានចណ ំ ងឱ្យការរស់រានមានជវី ត្
ិ និងទទួលបាននជាគជ័យ ។ រឯច
ី ណំ ួ ន “គូ ” (គត្់)
មានន័យថា ស្នាប់ បរាជ័យ ន ើ យនិង វនាសអន
ិ រា
ដ យ។

រាង៉ា វញនទៀត្ការយកច
ិ ំ ួ នគុណរកនម្បម្បាស
ណ ើ ់កុ ងវ
ា សិ ័យស្នាបត្យករក ម ៏ជាកតារសខា
ំ នែ
់ ងដែរ ។ ជាពិនសស
ការស្នាបនាអាគារដែលជាទីសកាករៈបូជា នទេះត្ូចក្ ំ នៅតារភាពសរមាម្ត្
ីដ ក ីដ (ខាាត្) ។
 ចាំណួនសេេកនងបរ ិបទស្ថាបត្យកម្ម្មមរ

ចាស់បូរាណនគរាប់ចណ
ំ ួ នត្ណា
ំ ងែូចមាននៅខាងនម្ការ ៖
ំ ួ ន =
ចណ មានន័យ ំ ួ ន =
ចណ មានន័យ

0 = ស្នាប់ ៥ = ជ័យ, ឈេះ

ា

១ = រស់, មានសងឃរ
ឹ ៦ = អភ័ពវ, អាប់យស់, បង់អណា
ំ ច

២ = ំ ក, នវទនា
ម្ក, លបា ៧ = នសែ,ីា កុ រ
ដ ីព

៣ = ំ
មាន, បាន, សណា ង, ោភ ៨ = នារុន,
ឺ រស្តនី ,រ ឧត្ុ ង
រ ឧ
គ ត្រ
ដ

៤ = វនាស,
ិ អនរា
ដ យ, ៩ = នសច
ដ (ម្ពេះរាជា), នទវរាជ
ចាំណួនគណកនងបរ ិបទស្ថាបត្យកម្ម្មមរ

ន ំ ួ នគុណទងននាេះននាេះ
ើ យចណ ំ មានន័យនៅខាងនម្ការននេះ ៖

ំ ួ ន =
ចណ មានន័យ ំ ួ ន =
ចណ មានន័យ

១ = គុណម្ពេះ្រណី ១១ = គុណម្គូឧបាយចារយ ឬ ម្គូបាទាយ

៣ = គុណម្ពេះរត្នដម្ត្យ៍ ១២ = គុណមាដយ (មាតា)

៥ = គុណមាតាបតា
ិ ១៦ = គុណម្ពេះពុទ ធ

៧ = គុណញាត្ការម្បា
ិ ំ ី រសណា
ព ដ ន ២១ = គុណឪពុក (បតា)
ិ
៩ = គុណនសច
ដ (ម្ពេះរាជា) ១០៨ = គុណម្ពេះអរ នរ
រចន្ដប័ទនម នលាំសៅឋាន្មមរ (Styles of Khmer Houses)

លនំ ៅឋាន(ែេះ ា ន ម្ទង់ម្ទយ) និងន្មេះនែសងៗគាាអាម្ស័យនៅ

ទ )ដមរម មានរចនាប័ទ ម (សណា
នឹងទម្រង់ដនែប
ំ ូ ល ។ តារការសិកាម្ស្នវម្ជាវសណា ា នដនលនំ ៅឋានដមរម មាន ៥ រចនាប័ទដែលមាន
ម
ការវវត្
ិ តារ រសរ័យកាលជាបនប
រ នាទប់គឺ ៖

 ែេះ ំ ូ លនរាង
ទ ែប

 ែេះ ំ ូ លម្បាស្នទ)
ទ ដមរម (ែប

 ែេះ ំ ូ លនរាងនដាល
ទ ែប

 ែេះ ំ ូ លនរាងនឌឿង
ទ ែប

 និង ែេះ ំ ូ លបុត្

ទ ែប ិ ។
 លាំសៅឋាន្មមរន្ដេម្័យអាណាចព្កនគរភនាំ (ហវូណន់)

្ទះដាំបូលសរាង នាសរ័យអាណាចម្កនគរភាំ នគនម្ចនស្នងសង

ើ ់លនំ ៅឋានរួយម្បនភទននេះណាស់ ។

អាណាចម្កនគរភាំ ( ូ ណន
វ )់ ជានគរដែលមានទឹកែីោត្សនឹ ងព
ធ ី បងទនន
ឹ ស្ន
ា បរ ូ ត្ែល់ររទនននា រគងគ ដែលជាប់នៅនឹងស
រុម្ទ និងសរបូរនៅនដាយទននា សឹង
ទ បង
ឹ បួរ ។ តារម្បស
ី ីត្ជានជាត្ច
ិ នបានឱ្យែ
ិ ង
ឹ ថាម្បជារាស្តសដរ មរម នម្ចនស្នងសង
ើ ់លនំ ៅឋានមស
ព ់ៗ
ែុត្ពីែី នដាយនម្បម្បាស
ើ ់សមាារៈែូចជា ៖

ំ ូ លម្បក់អព
ក/. ែប ំ ី សឹករ
ា ុកជា
ខ ត្ិ មានសឹកចាក
ា សឹករ ំ
ា នចក ឬ សឹកម្ទ
ា ងំ ដែលរុកជា
ខ ត្ទ ំ ននេះនម្ចនែ
ិ ង ើ ុ េះនៅម្បបនឹងមាត្់ដម្ពក បង
ឹ បួរ ។

ម/. ជញ្ ំ
ជ ងបា ំ
ងនដាយ សឹករ
ា ុកជា
ខ ត្ែ ំ ូ លដែរ ដត្មានមេះ
ិ ូ ចែប ា នម្បម្បាស
ើ ់ជញ្ ំ ស
ជ ងប ញ ស ី ឬ នែរ
ើ បបុេះ នដាយយករកត្ាញន្ជាដថ្ប
ើវ ។

ំ ី កូននឈត្
គ/. រនាបស្នងអព ើ ូ ចៗ នែរ
ើ តាឱ្ន ឬ នែរ
ើ បស
ញ សនដាយនម្ចៀកជាបន
ី េះ
ទ ៗន ើ យយកត្នម្រៀបម្កងជាប់គាា ។

/.​ សសរភាគនម្ចនស្នងអ
ើ ពំ ី កូននឈ្ ំ រ
ើ ល ង ់រនុសសបានចណ
ម ដែលអាចម្ទទរន ំ ួ នពីបី នៅម្បានាក
ំ ់ និង សមាារៈនម្បម្បាស
ើ ់ ម្ពរទង
ំ

នម្គឿងឧបនភាគ បរនភាគសរល
ិ រ
ម ។
្ទះដាំបូលសរាង
គម្រូទី១
លាំសៅឋាន្មមរន្ដេម្័យអាណាចព្កសចនឡា (យគគរ ូង)

នៅសរ័យអាណាចម្កនចនឡា លនំ ៅឋានដមរម នម្ចនស្នងសង

ើ ់ម្បហាក់

ម្បដ លនៅនឹងសរ័យអាណាចម្កភដាំ ែរ គរចនាប

ឺ ័ទ ម «្ទះដប ូ សរាង» ។ ទនឹ រ
ាំ ល ទ
នឹងននេះដែរ កុ ងសរ
ា ័យននាេះទឹកសរុម្ទរង
ី ួ ត្នម្ចនដែលបានបនសល
ើ ់ ទុកនូវរូងភជា
ាំ
នម្ចន
ើ ន ើ យរនុសសសរ័យននាេះក៏បានដាប់ដចរា ូងទង
ំ ននាេះន្ជាល
ើវ នំ ៅឋាន ។

ាំ ាលរមាស នមត្ក
ែូចជា រូងភក ំ ត្ រូងភបា
រ ព ាំ ណន់ រូងភស
ាំ នំ ៅ នមត្បា ំ ង
រ ត្់ែប
។ល។…
្ទះដាំបូលសរាង
គម្រូទី២
្ទះដាំបូលសរាង
គម្រូទី៣
លាំសៅឋាន្មមរន្ដេម្័យចព្កភរ្មមរ (េម្័យម្ហានគរ)

អដែលនយ
ីវ ងបានែ
ើ ងឹ ជានម្ចនរកន
ើ ំ
ើ យននាេះ តាររយៈកណ ត្់ន ំ ូ ងបងស
ត្ុែប ែ ់របស់នោក សូ ដា គ ់
ង

(Zhou Daguan) ដែលបានកត្់ម្តាផ្លទល់ដែនៅនែរ ំ ី ថ្ម ន

ើ សត្សវត្ទី ១៣ ថាដមរម បុរាណបានស្នងម្បាស្នទអព ើយ
និងឆ្ាក់នូវរូបភាពជានម្ចនជាប
ើ ់នៅនលើជញ្
ជ ង ំ
ំ ។ នៅនពលននេះបានជួបម្បទេះនូវភាពរាងសួ ត្្
ង ង ់្រង ដែលបងរក ែល
ន

វបាកក
ិ ុ ងការន្
ា ដម្សច
ើវ ំ រ ។ ម្បជាកសិករដត្ងដត្ន្ដម្សនៅដកបរប
កា ើវ ងទនន
ឹ ា ប ឬ នៅតារម្ជលងភដាំ ែលមានទឹក
ស្ន

ែក់ ។ ម្បជាកសិករដមរម បានចូលរួរជក

ី ម្បព័នធ្ល
ធ រាស្នស្តស រ ែូចជាម្បឡាយបងូ រទ
ហ ឹក និងបារាយដែលអាចែុ កទ
ទ ឺក
បានរាប់រយរុនដរ
ឺ ៉ាម្ត្គូប ។ ពួកនគបានដានែ
ំ រើ នតាាត្ នែរ
ើ នឈើ ូ បដែា និង បដនប ិ ជុវំ ញែ
ា ងាករនៅជត្ ិ ទ សដរបងកុ ង
េះ ា
ភូរករ
ិ ។ ម្បជាកសិករននស្នទម្ត្ន្
ី ជារ
ើវ ូ បរ
ហ ួរជានឹងបាយ ន ើ យនិងន្ជាម្ប
ើវ ុ ក ម្ត្នងៀត្
ី ឬ នឆរើែ សម្មាប់ទុក ូប
ចុកនៅនពលជាប់រវល់ន្ដម្សច
ើវ ំ រ ។ ការចញ្
កា ិ ឹេ រសត្វ ែូចជានគា ម្កបី ម្ជូក មាន់ ទ ឋត្
ិ នៅកុ ងភ
ា ូ រឋាននម្ការែ
ិ េះ
ទ
ដែលសង់មស
ព ់ៗ ។
រចន្ដប័ទម្ទះ្មមរ (្ទះដាំបូលព្ាស្ថទ)

ជាទូនៅនគស្នងសង់លនំ ៅឋាន(ែេះទ )ែុត្ពីែី នែើរបនជៀសែ

ី ុ ត្ពីទឹកជន ំ ន់ និង អាចអងយ
ុ គ នលងនៅខាង
នម្ការនៅនពលដថ្ង ។ លនំ ៅឋានរបស់ម្បជាកសិករនម្ចើនស្នងសង់អព ំ ី នឈើម្បបនឹងដម្សដកបរម្កុង បាង
ំ
ជញ្ ំ ស
ជ ងប ញ ស ី សឹ ក
ា ឬ សបូវ ដចកនចញជាបដល
ី ងវ (បនប ទ ់រួយសម្រប់ែនំ ណកឪពុកមាដយ បនប
ទ ់) បនប ទ ់រួយ
សម្មាប់កូនម្ករុ ំ និង បនប
ទ ់្រ
ំ ួ យនទៀត្សម្មាប់ទទួលនភៀញ វ ឬ អងុ យ
គ ជដជកគាានលង ឯែប ំ ូ លម្បក់សឹ ក
ា ឬ
សបូវ ។ ចដំ ណកឯកូនម្បុសនគនែកនៅទីណាក៏បានតារការសរគួរ ។ រឯែ ី េះ ើ ម្កាន) សង់ជាប់
ទ បាយ (នជង
ឬដាច់នៅខាងនម្កាយ ។ ចនំ រេះម្ត្កូលអភិជន និង រាជវងានុវងស រស់នៅនិងស្នងសង់លនំ ៅឋាន (វមាន)
ិ
ពីសមាារៈែូចម្បជាកសិករដែរ ដត្មានលកណ
ខ ំ
ៈ្សនរប រ
ើ សឹ រដស
ក ទ ់្ៗ
ក ដចកជាបនប ំ ូ លម្បក់សឹ ក
ំ នម្ចើន ឯែប ា
សបូវ ឬ នកបឿង ម្បកបនដាយភាពម្បណិត្ នៅកុ ងទ ំ ។
ា ី ម្កុង ឬ រាជវង
 ាំ ូលព្ាស្ថទ»
លាំសៅឋានរចន្ដប័ទម «្ទះ្មមរ»ឬ «្ទះដប

នៅសរ័យចម្កភពដមរម (សរ័យរហានគរ ) ជាសរ័យកាលរួយដែលបានកស្នងនូវម្បាស្នទជានម្ចន

ើ ឯម្បជា
រ ៏នគនិយរស្នងសង់លនំ ៅឋានរួយម្បនភទ ដែលនៅថារចនាបទ
រាស្តសក ័ ម «្ទះ្មមរ» ឬ «្ទះដាំបូលព្ាស្ថទ»។ ម្បនភទ

ទ ននេះ ន្ើវ (ស្នងសង់)ន

ដនែេះ គំ ប
ើងនដាយែុ ែ ំ ូ ល ពីរផ្លទងឱ្យមានសណា
ំ ព ់ន
ា នមស ើ យម្សួច (ម្ចាក) ន ើ យមាននហាជាងរុម
និង នម្កាយ ។ នោកតា សុិន ដច ជានរជាងលនំ ៅឋានដមរម រស់នៅភូរម្គួ ិ ស ុស ំ នំ រាង ម្សុកពញាឮ នមត្ក រ ណា ដ ល មាន
ម្បស្នសន៏ថា «នដាយនគន ើញម្បាងគ (កព ំ ូ ល) ម្បាស្នទមានទម្រង់ម្សួចៗមស ព ់ និង មានរចនាលរន ែ ូ វកាចក ់ បូម្សស់ននាេះ
នទើបនគស្នងសង់ែេះទ ដមរម នដាយន្ែ ំ ូ លឱ្យមស
ើវ ប ព ់ន ើ យម្សួច (ម្ចាក) ឱ្យនរលនៅន
ើ ើញមស ព ់ែូចកព
ំ ូ ល ម្បាស្នទដែរ ។

ន ើ យកុ ងរជ
ា កា
ជ លម្ពេះបាទ សនរច គ ួ ង ក៏នគនម្ចនស្នងសង
រ ម្ពេះអងឌ ើ ល់ នំ ៅឋានរចនាបទ
័ «ម ្ទះ្មមរ»ននេះដែរ ។

ម នំ ៅឋានដបបននេះ នគអាចស្នងសង់ដត្រួយមង
រចនាប័ទល ា នទលដាចដ់ ត្ឯងកបា ់
៏ ន ឬ អាចស្នងសងជាប ់ ៗ
ត្
គាាក៏បានដែរ ជាពិនសសចនំ រេះកុែនិ ោកសងឃ ។ ជួនកាលក៏ន ើញមានលនំ ៅឋានមេះ ំ ូ លសយ
ា មានត្ែប ំ ៉ា បទមាាក់រក
ខាងរុម ឬ នៅខាងចនំ ៀងនែើរបបនង
ី ើត្
ក បានជាដលង
វ បដនរ
ា នទៀត្តារចត្
ិ ម្សឡាញ
រ ់។
 ើ បស្នងសង
នែរ ់លនំ ៅឋានរចនាប័ទ«ម ែេះ ទ ដមរម ឬ ែេះ ំ ូ លម្បាស្នទ»ម្ត្ូវមាននឈដវ
ទ ែប ើ
ី
ងៗដែលអាចន្ជាសសរ
ើវ គំ
និង នម្គឿងបងុ នែសងៗ ន ើ យនឈទ ំ
ើ ងននាេះម្ត្ូ វដត្មានគុណ

ភាពរងមា
ឹ លំ នែ ទៀត្ែង ។ ជាទូនៅនម្ចនដត្
ើ ជាអក
ា មាន្នធ្លនគួរសរនទើបមានលទភា
ធ ព
ស្នងសង់លនំ ៅឋានរចនាប័ទ ម «ែេះ
ទ ដមរម ឬ ែេះ ំ ូ លម្បាស្នទ» ស្នាក់នៅ ។ ែូនចេះ
ទ ែប ា ន ើយ
នទើបនយងសនង
ើ ត្
ក ន ើញថាលនំ ៅឋានដបបននេះនម្ចនដត្ជាក
ើ ុ ែម្ិ ពេះសងឃនៅតារវត្រ
នានាដែលបានរកពីសទធរួរគាាដនពុទប ិ ័ទជ
ធ រស ធ ត្ ំ
ិ ឆ្ងយ ឬ ជាម្ពេះរាជែណា ក់របស់រាជ

វងានុវងស ឬ ក៏ជាលនំ ៅឋានរបស់រស្តនី ្ ំ ជានែរ

រ ៗ ើ ។ យ៉ាងណារុញ
ិ លនំ ៅឋាន

រចនាប័ទែ
ម េះ
ទ ដមរម មានលកណ
ខ ៈសឹរដស
ក ណា
ក ស់ ែូចជាការរចនាកបូរកាច់ផ្លកភល
ីញ ែ
ម្បណីត្នៅនលើនហាជាង រងសបូវ និង ែងកាដរជានែរ
ើ ។ល។ ...
្ទះដាំបូលព្ាស្ថទ ឬ ្ទះ្មមរ
គម្រូទី១
្ទះដាំបូលព្ាស្ថទ ឬ ្ទះ្មមរ
គម្រូទី២
្ទះដាំបូលព្ាស្ថទ ឬ ្ទះ្មមរ
គម្រូទី៣
លាំសៅឋាន្មមរន្ដេម្័យចត្ម្ម

លនំ ៅឋានដមរម ម្បនភទដនលនំ ៅឋានននេះនគន្ែ ំ ូ លបផ្ល

ើវ ប ំ ូ លពីរផ្លទងឆ
ំ ែប
ី ទ ង: ំ ុ េះគា ំ ូល
ា ា នដាយន្ៀបនៅនឹងនរែប

ដែលជាអក័សឆុ េះ ំ ូ លរួយផ្លទងត្
ា និង ែប ំ ូ ចនទៀត្នៅដែក
ា ខាងរុមដែលនគនៅថា « ប»់ ម្ពរទងមាននហាជាងរាងម្ត្
ំ ី

នកាណត្ូចរួយនៅពីខាងរុម ។ នោក មាស សុរនដ ជាងលនំ ៅឋានដមរម រស់នៅភូរិ ំ ារដែក ម្សុកពញាឮ នមត្រ
ុែ

ដ ល មានម្បស្នសន៏ថា «្ទះដាំបូលសរាងសោលជាែេះ
កណា ំ ូ លនអាយមាន
ទ នរាងរួយដបបដែលនគនដាលែប ប់នៅខាង

់ ទួលនភៀញ វ និង អងុ យជដជកគា

រុមសម្មាបទ គ ា នលង កុ ង
ា មណៈម្បជារាស្តសមានជ
រ វី ភាព្ូរធ្លរ និង មានការនកនន
ើ ើងដន
ំ ួ នសមាជក
ចន ិ ម្គួស្នរ ន ើ យនដាយស្នរនគរនចង
ិ ់រុេះនរ ើ និង ស្នងសង់ែេះ
ទ ថ្នីម នាេះ នទើបនគឱ្យជាងស្នងសង់បដនរ
ា ែូច

៉ា វញនទៀត្
ននេះ ។ រាង ិ នែរ
ើ បឲ្យល
ី នំ ៅឋានរចនាប័ទែ
ម េះ ំ ូ លនរាងនដាលននេះ មានលកណ
ទ ែប ខ ៈងាយម្សួល និង កាត្់

បនយ
ា នដាយរននម្ប
ិ ម្បាស
ើ ់ផ្លានដវងៗ រួយចណ
ំ ួ នែងដែរ ។
រចន្ដប័ទម «្ទះដាំបូលសរាងសោល»

រ ងសង់លនំ ៅឋានរចនាប័ទ ម ្ទះដាំបូលសរាងសោល

នៅសរ័យចត្ុរុមនគចូលចិត្ស្ន

ននេះណាស់ ទងរាស្តស
ំ ំ
រ ទងរស្តនីរ ។ ន ើ យយ៉ាងណារុញ
ិ នាសរ័យកាលននេះបានឱ្យែង
ឹ ថា
អក
ា មានបណា
រ សកិរ និង អក
ា មានសរបត្នម្ច
ិរ ើ នគបងាគប់នអាយនរជាងសង់ែេះ
ន ំ ូ លនរាង
ទ ែប
នដាល នដាយមានសសរ ៣ ជួរ នរលព
ើ ី រុម និង បួនជួរនរលព
ើ ី ចនំ ៀង ន ើ យន្ែ ំ ូល
ើវ ប
នដាលជា ប់នចញរករុម នែរ
ើ បដាក
ី ់ត្ុតាង
ំ នម្គឿងឧបនភាគបរនភាគ
ិ នែសងៗ ។
លាំសៅឋាន្មមរន្ដេម្័យល្ងវក (្ទះដាំបល
ូ សរាងស ឿង)

ជ លរុនៗ ម្បជាជនដមរម មានដត្ត្ាល់បុកម្សូវ គាមនត្ាល់កនម្ស

នៅរជកា ិ ូ វ គាមនត្ាល់ជានម្់ សូវ អងរក
ននាេះនទ លុេះរកែល់ម្ពេះបាទម្សីសុរនយព
ិ ័រននេះ នទើបមានត្ាល់ជាន់អងរក ។ ឯត្ាល់ជាន់អងរក នគនៅថា «
ត្ាល់នកឿរ ង» នទើបម្បជាជនគិត្ និងចាប់នែរ ំ
ើដ ត្សយ បែេះទ រួយដលង វ នៅខាងនម្កាយនទៀត្ សម្មាប់ម្គប
ត្ាល់នកឿរ ង នទើបនគនៅលនំ ៅឋានរចនាប័ទនម នេះថា ែេះទ ែប ំ ូ លនរាងនកឿដ ង ដត្ត្ៗរកនទៀត្បាត្់រកយនកឿរ ង
នៅ ​«្ទះដាំបូលសរាងស ឿង »។

ម្បនភទដនែេះ
ទ ននេះ នគន្ែ ំ ូ លនអាយមាន «
ើវ ប ប់» ខាងរុម និងខាងនម្កាយ និងនហាជាងរាងបីម្ជុង
ត្ូចរួយនៅខាងរុម និងខាងនម្កាយ ។ នោកតា នសង ហាក់ នរជាងែេះ ទ បុរាណបានមានម្បស្នសន៏ថា៖
«ែេះ ំ ូ លនរាងនឌឿង» បានជានគន្ែ
ទ ែប ំ ូ លនអាយមាន « ប»់ ខាងរុម និងខាងនម្កាយននាេះរកពីនគបនយ
ើវ ប ា
ការកុនំ អាយពិបាករកនឈន្
ើ នរែ
ើវ ំ ូ លដវងៗ (១៩៩៤) ។
ប
 ត្ាល់កិនព្េូវិ

ត្ាល់ជាន់ព្េូវិ-

អងក

(ត្ាល់សកឌឿង)
លាំសៅឋាន្មមរន្ដេម្័យឧត្ាងគ (្ទះដាំបូលបត្
ិ )

លនំ ៅឋានរចនាបថ្«្ទះដាំបូលបិត្»ននេះ នគន្ែ ំ ូ លបួនផ្លទង

ើវ ប ំ ពីរផ្លទង្ ំ នទរំ ង់ជា
ំ មា

ចត្ុនកាណរាយសរបាត្ ដែលម្គបតារបនណា
រ យែេះ ំ
ទ និងពីរផ្លទងនទៀត្មានរាងជាម្ត្ ី
នកាណសរបាត្(បម្ជុ
ី ង)​ដែលម្គបដែក
ា ទទឹងែេះ
ទ ន ើ យមានជម្មាលនសគា
ើ ម ា ។ ែេះ ំ ូ លបុត្
ទ ែប ិ
ំ ូ លដែក
គាមននហាជាងនៅែប ា ណារួយននាេះនទ ។ តារម្បស្នសន៏របស់ជាង មាស សុរនដ រស់
នៅភូរិ ំ
ុ ែារដែក ម្សុកពញាឮ នមត្ក ដ ល ថា «រចនាប័ទែ
រ ណា ម េះ ំ ូ លបុិត្ដមរម នគសមាគល់
ទ ែប
ំ ូ លដែលមានរាងបុិត្នៅម្ជុងត្ូច ន
បាននៅនលើែប ើ យនិងនគស្នងសង់ែេះ
ទ ដបបននេះនដាយ
រនឱ្យព
ិ ិ បាកន្នហាជាង
ើវ ពីរុមនិងពីនម្កាយ»។
 កុ ងរជ
ា កា
ជ លម្ពេះបាទសនរច ំ
រ សុីសុវត្ិា (រាជានុនកាែ)ា ម្បជារាស្តសដរ មរម ទងម្កុ ំ
ងទងជនបទ នម្ចនន
ើ ិ យរស្នង

សង់ែេះ ំ ូ លបុត្ណាស
ទ ែប ិ ់ នដាយែេះ
ទ ននេះគាមននហាជាងរុមនម្កាយងាយន្ជាង
ើវ ែេះ ំ ូ លបុត្នគនម្ច
ទ នរាងនឌឿង ។ ែប ិ នើ

ស្នងសង់ជាស្នោសណា
ំ ក់ត្ូចៗនៅតារម្សុកភូរទ
ិ ីជនបទ ។

កុ ងរជ
ា កា
ជ លម្ពេះបាទសនរច
រ ម្ពេះសុីសុវត្រ
ិា ុ នីវងស (មត្យនកាែ
ិរ )ា ម្បជារាស្តសដរ មរម នម្ចនយកគ
ើ ំ ូ លបុត្រក
រំ ូែប ិ ន្ើវ

ជាលនំ ៅឋាន(ែេះ
ទ )ស្នាក់នៅ ន ើ យន្នអាយ្
ើវ ទំ ូោយ ។

កុ ងរជ
ា កា
ជ លម្ពេះបាទសនរច
រ ម្ពេះននរាត្រ
រ សី នុ ម្បជារាស្តសដរ មរម នម្ចនន
ើ ិ យរន្ែ
ើវ េះ ំ ូ លបុត្នស
ទ ែប ិ ើរដត្នពញ
ទ

ម្ពេះរាជាណាចម្ក ឯែេះ
ទ នរាងនដាល នរាងនឌឿង នគរនស
ិ ូ វនិយរន្នទ
ើវ ែេះ ំ ូ លនរាងនដាល និងែេះ
ទ ែប ំ ូ លនរាងនឌឿង
ទ ែប

ទ ចាស់ៗដែលបានសង់ពីរជកា
មានដត្ែេះ ជ លរុនរក និង ែេះ
ទ ចារជាវ ។ រឯស្នសន
ី ៏ចារជាវក៏និយរន្ើវ ែេះ ំ ូ លបុត្
ទ ែប ិ

ននេះនម្ចនដែរ
ើ ដត្ែេះ ំ ូ លបុត្
ទ ែប ិ នគនម្ចនសង
ើ ់ឱ្យនរែប
ំ ូ លម្សបបនណា
រ យៗែូ វា ។ នគនម្ចនសង
ើ ់ែេះ ំ ូ លបុត្្
ទ ែប ិ ៗំ ដែល

ា ឬជាប់គាាែេះ
មានពីមង ំ ួ យមង
ទ ្រ ា នៅកណា
រ លែេះ
ទ បាយរួយមង ំ ួ យ មង
ា នៅខាងនម្កាយនិងមាននហាណាងរ ា នទៀត្

នៅខាងរុម។
្ទះដាំបូលបិត្ (គព្ម្ូទី ១)
្ទះដាំបូលបិត្ (គព្ម្ូទី ២)
្ទះដាំបូលបិត្ (គព្ម្ូទី ៣)
ទេសនៈ្មមរកនងការស្ថងេង់លសាំ ៅឋាន
(Khmer Conception For Housing)
 ់ ត្រីដី
ការេង់្ទះមទេ្

 វ គ (ជនំ នឿ) ខាាចរខានែល

ការនគារពសត្នា ំ ់ សត្នា
វ គ

 ំ ន់ (ឬទឹកនជារ) ស្នានភាពភូរស្នស្តស
បងាករទឹកជន ិ រ

 ការររសត្ស្ន
វ ហាវ

 សម្មាប់អងុ យនលង
គ ឬ ចងនគា ម្កបនៅខាងនម្ការ
ី

 បងាករការម្សូបចូលសួត្នូវឧស័ន
ម ពុលពីកុ ងែ
ា ី។
 ើ ស
ការកាប់សដម្ យ
ើ កម្កស្ថងេង់លសាំ ៅឋាន

កាលពីបុរាណនរៀងរក លនំ ៅឋានដមរម នម្ចើនស្នសង់អព

ំ ី នឈើ ។ ែូនចេះ
ា នឈជា
ើ
គំ
នម្គឿងបងុ អគារ យ៉ាងសខា ំ ន់ ។ ែូនចេះ
ា ន ើ យ នទើបចាស់ដមរម បុរាណន្ើការនម្ជ
វ ស
ើ នរសនឈ
ើ ើ
សម្មាប់ន្ើជានម្គឿងបង
វ គុំ
ស្នង សង់លនំ ៅឋាននៅតារគុណភាព និង ភាព្ន់របស់នឈើ

ង ់ែេះ
ដែលអាចម្ទទរន ទ និង ម្ទពយសរបត្នៅខាងនល
ិរ ើ បាន ។ យ៉ាណារុញ
ិ ចាស់បុរាណ
ំ ផ្ល
ដត្ងដត្ដណនាដែ ំ
ដ ដ ឱ្យកូ ននៅរកកាប់នឈសម្មាប
ើ ់ ករកស្នងសង់លនំ ៅឋានមួ នឯង
យ ា
នដាយនម្ជស
ើ នរសដមក
ើ ុ ងការកាប
ា ់នឈើនៅតារកបួនត្ម្មាខាងនម្ការ ៖
១/ ចាស់បុរាណនោកឱ្យកាប់នឈសម្មាប
ើ ់ស្នងសង់លនំ ៅឋានកុ ង
ា ដមមា សរិ ដមបុសស ដមមា និង ដម

ែលុ ន
គ នទើបទទួលបានែលលណា
ែ ស់ រស់នៅសុមែររយរនា និងរកទទួលទនមានបានចម្រុងចនម្រន
ើ ។
ម្សបនៅនឹងន ត្ុែលជាក់ដសង
ដ ននាេះ នយងអាច
ើ សនងត្
ក ន ើញថា នៅកុ ងអ
ា ំ ុ ងនពលបួនដមននេះ គជា
ឺ
ំ (
រែូវម្បាង ួ ត្ដ ង) ដែលងាយម្សួលកុ ងការច
ា ូ លនៅកុ ងដម្ពរ
ា ុករកនឈទ ំ
ើ ងអស់តារត្ម្រូវការ ។

៉ា វញនទៀត្ននាេះ
រាង ិ នៅនពលននេះនឈមានមានលក
ើ ណខ ៈសួ ត្ល
ង នែ ទៀត្ែង ។

២/ នបកាប់នឈយករកស្នងសង់លនំ ៅឋានកង
ើ ើ ុ ា ដមដចម្ត្ ដមពិស្នម ដមនជស ា ដមអាស្ន្ ដមម្ស្នព ដមភម្ទបុ
ទ ដមអសសុជ និងដមកកត្
ិដ សនត្
ម ថារនល
ិ នែ ទ នដាយនោកនរលថា «នឈប
ើ ួ ស» កុ ងម្បា
ា ំ ដមននេះ
ប ី ។ នៅ

កុ ងត្
ា បំ ូ នាមនននេះដែរ ចាស់បុរាណបានបងប
ក ់នូវភាពជាក់ដសង
ដ ថានៅកុ ងអ
ា ំ ុ ងដមទងប
ំ ុ នា
៉ា ម នននេះគជារែ
ឺ ូ
វវសា ដែលជាការពិបាកកុ ងការច
ា ូ លនៅកុ ង
ា ដម្ពរកការនឈនៅតារត្ម្រូ
ើ វការ ។ ន ើ យចដំ ណកឯនឈើ
នទៀត្នស្នត្ក៏បានកព
ំ ុ ងម្សូបយកទឹកនិងមានលកណ
ខ ង ់ជាទ
ៈ្ន ំ ឹក ដថ្រទងជារែ
ំ ូ វដែលម្ត្ូវការទុកឲ្យ
នឈបានរ
ើ ក្ ំ ត្់ និង ជួយែល់ការបណ
ី ធ្ល ុ ដ េះកូននឈបន
ើ នរ ៅនទៀត្ែង ។
 ការសព្ជើេសរ ើេស ម្
ើ កស្វើជាេេរ

ទ ឹ ងននេះដែរ ចាស់បុរាណបានហារម្បាររនឱ្យយកសសរដែលមាន
ទនឹ រន ិ ៖

នដាយម្បជាជនដមរម ដត្ងដត្មានជនំ នឿនៅនលើអារុកអា

ខ រកខ អក
ា តា និង រនអា
ដ គរននាេះ នគនម្ជស
ើ នរសនឈ
ើ រកន្
ើ សសរ
ើវ
លនំ ៅឋានរួរមាន៖

១/ សដើម្្ចឹក
ំ ន់ជនបទ ភាគនម្ចនន
ម្បជារាស្តសនរ ៅតារត្ប ើ ិ យរយកនឈែ
ើ ក
ឹេ រកនម្បម្បាស
ើ ់ន្ជាសសរែ
ើវ េះ
ទ ។ ពីនម្រេះនឈែ
ើ ក
ឹេ ននេះ
មានលកណ
ខ ៈ្ន់ម្ទន
ំ ឹ ងែី ពុំអាចពុកែុយ ឬ មានកនណដៀរនការននាេះនទ ។ ការ្ន់ម្ទ ំ និង និយរដបបននេះ ក៏នកត្
ើ
មានន ើងនូវរកយកាពយរួយឃ្លាថា «គគ្ន
ី ់ ឹ ងទឹក ែក
ន ់ ឹងែី » ។ ដត្ចាស់បុរាណក៏បានហារម្បាររនឱ្យយក
ឹេ ្នន ិ
នឈគគ
ើ រកស្នងសង
ី ់លនំ ៅឋានដែរ ពីនម្រេះនឈគគ
ើ ននេះនគនម្ច
ី ននម្ប
ើ ម្បាស
ើ ់ស្នងសង់នូវ អាគារម្ពេះវហារ
ិ ឬ អាគារ

ើវ ទូកងសម្មាប់វត្អា
ដែលជាទីស្នកាករៈ ស្នោនរៀន និងរឈូស ។ ជាពិនសស ន្ជា រ រារ ។
២/ សដើម្េព្កាំ

ំ ម្បនភទនឈរា
សុម្កជា ើ ង៉ា ដែលមានគុណភាពល ែ ្ន់មា ំ រនងាយព
ិ ុ កែុយនទ ។ នឈើសុម្ក ំ

មានមឹរសរប
ា ុ ររាងម្ក រម្កនៅដែលចាស់បុរាណបានចាត្់ទុកថាជាម្បនភទនឈើនារកន
ំ ូវ

ំ ុ មែរររយរនា និង នាោភច

ភាពម្ត្ជាក់ម្ត្ជុស ំ ូល ។

៣/ សដើម្កសកាះ

នឈកនកាេះមានលក
ើ ណ
ខ ៈម្បហាក់ម្បដ ើ ុ ម្កដំ ែរ ទងពណ
លនៅនឹងនឈស ំ ៌ សរបុរនិងគុណភាព ។

ចាស់បុរាណយកនឈកនកាេះរកន្
ើ ើជាសសរ
វ នម្រេះវមានភាពរងមា
ឹ ំ និង ឈូសមានភាពរនោង

លែ ន ើ យនបើសសរដែលនៅទីវលមានការប៉ាេះរល់ញឹកញាប់នម្ចើនវរត្
ឹ ដត្រនោង ។ ការយក

នឈកនកាេះរកន្
ើ ើជាសសរន
វ ំ
ឹ ងនារកនូ វភាពថ្ុ នកំ ថ្ើង
ក រុងនរឿងជានិរនដ ។
៤/ សដើម្រា ាំងភនាំ

ំ មានន័យថា «ឃ្លង»
រកយថា «រាង» ំ គដាក
ឺ ់អរ ំ ក ត្់តារែូ វា ឬ ចននាាេះអរ
ីវ ួ យឱ្យរារាងស្ន ីវ ួ យ ។ ចដំ ណក
ំ »ាំ ជានឈរ
នឈើ «រាងភ ើ ួ យម្បនភទដែលអាចយករកន្ជាសសរែ
ើវ េះ
ទ បានែូចនឈនែសងៗែដទនទៀត្ដែរ
ើ ។

ន ើ យចាស់បុរាណថា នឈរា ំ នាំ នេះត្ណា

ើ ងភ ំ ំ ង
ងឱ្យរនាងរា ំ ស្នកត្់ ឬ ម្បឆ្ងទប
ំ ់ទល់នឹងវញ្
ិ ញ ណ (អាថ្ន
ម )ទ
អាម្កក់ទងឡាយទ
ំ ំ ួ ងដែលអាចនកត្
ងព ើ មានន ើងចនំ រេះរូបនយងបាន
ើ ។

ជាពិនសសនគនម្ចនយករកន្
ើ ជាសសរនៅដចងទ
ើវ ំ ួ ន ។ ទនឹ រន
ងប ទ ឹ ងននេះដែរ ចាស់បុរាណបាន
តាក់ដត្ងនូវរកយកាពយរួយលបេះថា ៖

ំ ាំ
សសររាងភ នោកទុកជា្ ំ នលើសអស់នឈែង
ើ

ំ ត្រា
រាងភ ិ ំ ័យ
ងភ ៉ា ប៉ាង
ដែលរកបុ ន ំ
បានែូចបណ ង

វនាស
ិ ខាេត្់ខាេយ ។
 គួរសជៀេវាងការសព្ជើេសរ ើេស ម្
ើ កស្វើជាេេរ

១/ សសរទក់ក (ពយួរក) : ជាម្បនភទនែរ

ើ នឈដែលមានវល
ើ ិ៍ ព
ា ័ទរធ ុនៅខាងច
ំ ុ ង ។ សសរនឈដបបននេះមាន
ើ

ម្បែូ ថារ
ា នល
ិ ំ
ែ នារកនូ វភាពអាម្កក់ និង នម្គាេះរ នរា
ដ យ។

២/ សសរទល់ែងត្
គ ់ : គជាសសរដែលកាប
ឺ ់រកពីនែរ
ើ នឈដែលមានលក
ើ ណខ ៈនម្ទត្គងនលើ ឬ ម្ទនដាយ

គ ់នែសងៗ និងមានចុងប៉ាេះនៅនឹងែី ។ នឈដបបននេះចាស

ែងត្ ើ ់បុរាណដថ្ង ំ
ា ថានារកនូ វភាពទុកម្ខ ពួយ ។

ំ ប
៣/ សសររស ំ ក : ជាម្បនភទនែរ
ើ នឈដែលមានស
ើ ំ កែុេះកប់ចូលនៅកុ ងស្នច
ប ា ់ខាងកុ ង
ា ។ ចាស់

ំ នឱ្យយករកនម្ប
បុរាណបានដណនារ ិ ម្បាស
ើ ់នទ នម្រេះវនារកន
ំ ំ ែ
ូ វជង ឺ ងាកត្់ ។
៤/ សសរម្កនៅម្ជូកម្ត្ែុស : ជានឈដែលមានថា
ើ ាងំ ឬ ម្កនៅពកនៅម្ត្ង់ម្បដ ល

រួយ ត្ព ព ់មង

ា ី ែី (ករស ា ម្ជូករួយហាបន ើងនៅ) ចាស់បុរាណនោកថានឈដបបននេះ
ើ
ំ
នារកនូ វម្ប ែូ លរ
ា នល
ិ ំ
ែ ែូចជានារកនូ វជរែងា
ឺង ក ត្់ និង ការបាត្់បង់ម្ទពយសរបត្ិរ ។

៥/ ទល់រត្ : តាររកយចាស់នោកដថ្ង
ា ថា នឈដែលមានសណា
ើ ា នរាងែត្ ឬ ស្នារ

ម្ទុឌម្ត្ង់កដនង
ា ណារួយននាេះ ។ នឈដបបននេះវនា
ើ ំ
រកនូ វភាពអពវរងល
គ ។

៦/ មាន់កកាយ : ជាម្បនភទនឈដែលមានថា
ើ ាងំ ឬ ស្នច់ររួលនៅម្បម្បេះនឹងែី ។ ការ

យកនឈដបបននេះរកនម្ប
ើ ម្បាស
ើ ់ក៏នារកន
ំ ីដ ុកម្ខ ពួយ និង ជួបការបាក់ដបក
ូ វនសចកទ

វនាស
ិ រ អនរា
ដ យ។
៧/ ដបកនរេះ ឬ ធ្លាយនរេះ : គជានឈ
ឺ ើ ួ យម្បនភទដែលមានស្នារដមសែត្នៅនលើស្នច់ ។
រ

នឈននេះនប
ើ យករកនម្ប
ើ ម្បាស
ើ ់វនឹងនារកន
ំ ូ វកអន
ីដ រា
ដ យ និង មានជរែងា
ឺង ក ត្់ ។

៨/ កូនលង : ជានឈដែលនៅម្ត្ង
ើ ់ដែក
ា កណា ំ ក ឬ ពុនស្នច់ នរលនៅ
ដ លមានែុព ើ ែូចជា

ម្គាប់អងុ ញ
គ ។ នឈម្បនភទននេះបណា
ើ ិ ញ ណអាម្កក់សណិា ត្នៅន
ដ លឱ្យវញ្ ើ យដបររក
ំ ា ញនយងអ
បផ្ល ើ កា រស់នៅែេះ
ទ ននេះឱ្យមាននម្គាេះថាាក់រ នរា
រ យ។

៩/ សសរម្កនៅម្រយកននាាង : ជាសសរម្ទូង (សសរកននាាង)មានម្កនៅ ឬ ដភក

ា នៅ

ម្ត្ង់រទ្រខាងនល
ឹា ើ ។ ចាស់បុរាណបានហាររនឱ្យយករកនម្ប
ិ ម្បាស
ើ ់នទ នម្រេះនារក
ំ

ំ
នូវសណាងរនល
ិ រ ា រស់នៅនលើលនំ ៅឋានននាេះ ។
ែ កឱ្យអក
 ទ ឹ ងននេះដែរ ចាស់បុរាណបានដណនាឱ្យនជៀសវងនែ
ទនឹ រន ំ រើ នឈដែលមាននៅ
ើ ខាងនម្ការ ៖

១/ នែរ
ើ នឈដែលមានបង
ើ ងគ ុ មំ

២/ នែរ ា រ (ធ្លាប់) រនេះ

ើ នឈដែលមានស្ន
ើ ទ បាញ់

៣/ នែរ
ើ នឈដែលែ ំ ូ ក ឬ នៅជាប់នឹងែវរន
ុ េះនៅនលើែប ុ សសនែរើ
ើ ូា
៤/ នែរ
ើ នឈដែលមានស
ើ ំ ុ កសត្អ
ប ំ ុ កសត្តា
វ ក ឬ សប វ ម ត្

៥/ នែរ
ើ នឈដែលមានែ
ើ ុ េះឫសម្ចនងងម្ចងាងមុសពីលកណ
ខ ៈ្រជា
ម ត្ិ

រនដត្ប
ិ ុ ន៉ា ណាណេះនទ នៅមាននែរ
ើ នឈរ
ើ ួ យចណ ំ
ំ ួ ននទៀត្ដែលចាស់បុរាណបានែណា លថាមាន
ា (មាេស់ទឹកែ)ី គង់នៅែូចជា នែរ
ពពួកអារុកខ អារកខ អកតា ើ នឈដែល
ើ មានវលិ៍ ព
ា ័ទច
ធ ូ លនម្ៅនៅកុ ងស្នច
ា ់
នឈើ ឬ នែរ
ើ នឈដែលមានរ
ើ ូង្នំ ៅពីខាងនម្ការ ។ រាង
៉ា នទៀត្ ឱ្យនជៀសវងនូវនែរ
ើ នឈដែលមានជាត្
ើ ិ
លីង ំ និង ពម្ងជានែរ
វ ឬ នដដដម្ព (ជូ ) ែូចជាម្កស្នង ើ ។
 សរុបនសចករក
ីដ នឈដែលយករកនម្ប
ើ ម្បាស
ើ ់ស្នងសង់លនំ ៅឋានរនម្ត្ូ
ិ វឱ្យមាន

ស្នាកស្នារែូចជា វលិ៍ រា ុព
ំ ័ទ ធ ថាាង
ំ ម្កនៅ ឬជាប់ស្នច់ម្ស្នយននាេះន ើយ ។ នម្រេះថានបើ
តារសចភា
េ ពវញននាេះ
ិ នឈដែលមានទម្រងដបបននេះព
ើ ុ ំមានគុណភាពលនែ ទ វនឹងអាច
បាក់ដបកបណា
ដ លឱ្យមាននម្គាេះភ័យរ ដ យែល់អក
នរា ា ដែលរស់នៅនលើលនំ ៅឋានននាេះ ។

យ៉ាងណារុញ
ិ ចាស់បុរាណក៏បានដណនាឱ្យរកនឈ
ំ ដែលល
ើ ៗែ ដែលនោកឱ្យន្មេះ
ថាបងូ ត្នថា
ហ ា ល : ជាម្បនភទនឈដែលមានបណ
ើ ូ ដ លសដសម្សទប់ដវងៗម្ស ូ នចាប់តាងព
ំ ី

គល់រ ូ ត្ែល់ចុង ។ នោកថា នឈម្បនភទននេះល

ើ ណា
ែ ស់ ការរកនឈដបបននេះ
ើ យករក

នម្បម្បាស
ើ ់បាននារកន
ំ ូ វសុភរងល
គ និង ម្ទពយសរបត្រហាស្នល
ិរ ។ ដត្ពិបាករកបនិ ច
រ ។
ការសជៀេវាងធានទ ាំង ៥

១/ ហារស្នងសង់នដាយដាក់ចណ
ំ ុ ចអកសសូនយអគារឱ្យម្ត្ួត្សុីគាា(ច)ំ ចណ
ំ ុ ចអកសសូនយដន
បរនវណ
ិ ែី (ែី ូ ត្ិ៍) ។

២/ ហារស្នង់សង់អាគារដែលមានករស
ព ់ស្នាបជញ្ ំ
ជ ងជាន ់ផ្លទល់ែីនសើន
ម ឹ ងស្នាបជញ្ ំ
ជ ង
ជាន់ទី១ ឬ ទី២នទ ។

៣/​ ហាររនឱ្យសង
ិ ់ែប
ំ ូ លបនណា
ដ យពីនកើត្នៅលិច ចនំ រេះែេះ
ទ បុិត្រួយមង
ា ។

៤/ ហារដាក់ជនណើដ រឱ្យចទ
ំ វ ្ច
ំ ូ លែេះ
ទ ពីខាងលិច ។

៥/ ហារស្នងសង់លនំ ៅឋានដែលដែនមានម្ជុងទងប
ំ ួ ននសើគា
ម ា (រាងកានរ)
ព្បការព្ត្ូវិសជៀេសវិៀង ៖

១/ ភដម្សប
ឺា ៉ាបុ ៉ាករុមែេះ
ទ

ំ រ
២/ ដានែ ំ ិ លនៅខាងត្បូង ជក
ើ អព ី អណូ ដ ងនៅខាងលិច ។

៣/ ម្គប់ឫសនឈទ ំ
ើ ងអស់ ជុវំ ញែ
ិ ុ េះចាក់ចូលនៅែល់ខាងកុ ងនម្ការែ
ា េះ
ទ ។

ើ ម្កាន (ចស្តងាកន) សង់រនបៀបបនណើដ រកូន (សង់ម្សបបនណា

៤/ នជង ទ ្)ំ ។
ដ យែេះ

ំ ូ លម្សបនឹងែវា ។
៥/ នរែប ូ

ំ ងគល់សសរ ។
៦/ កាលសសរ្ជា

៧/ សង់ែេះ
ទ ពីរុមម្ពេះវហារ
ិ ។
សទទងមានចាំណួនសេេ

គំ នំ ៅឋានរួយមានស្នរៈសខា
នផ្លទងជានម្គឿងបងុ ល ំ ន់ណាស់កុ ងការម្ទម្ទង
ា ់នូវែប
ំ ូ លឲ្យ

ំ ំ។
ធ្លនាបាននូវភាពមាទ

ជាទូនៅចាស់បុរាណដមរម បានដណនាឱ្យក
ំ ំ ន់នម្កាយឲ្យស្នងសង់លនំ ៅឋានម្ត្ូវ
ូ ននៅជនា
នម្បនផ្ល ំ ួ ននសស ។ ន
ើ ទ ងមានចណ ំ
ត្ុដែលនាឱ្យមានការដណនា ំ ៉ា ងែូនចេះ
យ ា ពីនម្រេះនោក
មានជនំ នឿថានផ្លទងមានអរនុសស (នទវតា) នៅចាដថ្រកាយ
ំ ៉ា ងខាជប់មួ នឲ្យអ
ជ ា ដែលរស់នៅ
ក

ម្បកបនដាយនសចកស
ីដ ុ មសបាយ និង ចម្រុងចនម្រនល
ើ ូ ត្ោស់ជានរៀងរ ូ ត្ ។
 កា ាំជសណាើរមានចាំនួនសេេ

លនំ ៅឋានដមរម មានលកណ

ខ ៈជាម្បដពណីននាេះ នទេះបជា្
ី ំ ឹរដស
ស ក ក ឬ ត្ូចតាចយ៉ាងណាក៏នដាយដត្ងដត្

ស្នងសង់ន ើងមស ី ល់ម្ទនដាយសសរ ។ ែូនចាាេះន

ព ់ែុត្ពីែទ ព ់យ៉ាងណាក៏ម្ត្ូវមានជនណើដ រសម្មាប់
ើ យនទេះទប ឬ មស

ជា្ាន់ន ើងនៅខាងនលើែេះ
ទ ដែរ ។ ន ើ យជនណើដ រននេះពុំមានដត្ត្ួនាទីដត្សម្មាប់ជាន់ន ើងនៅខាងនលើែេះ
ទ ននាេះដែរ គឺ

ចាស់បុរាណបានភាជប់នូវ ជនំ នឿនែសងៗរកជារួយនទៀត្ែង ។ តាររយៈជនំ នឿននេះ ការស្នងសង់លនំ ៅឋានដមរម គដត្ង

ឺ

ដត្ន្ជនណ
ើវ ំ ណ
ើដ រនដាយមានកាច ំ ួ ននសសជានិចជា
េ កាលរក គនគព
ឺ ុ ំម្ត្ូវនម្បម្បាស
ើ ់ចណ
ំ ួ នគត្់គូន ើយ ។ តារភាស្ន

សស្តំ សឹត្វ
ក ញននាេះ
ិ រកយថា «នសស» មានន័យថា «សល់ ឬ រស់» នរលគសល
ឺ ់ ពីស្នាប់ ។ ថ្ត្ ិ ដត្ជនណើដ រម្គាន់ដត្ជា
ីវ បត្

គំ ួ យដែក
នម្គឿងបងុ រ ា ដនលនំ ៅឋាន ដត្ក៏មានការរួរបញ្ូ េ លនូវជនំ នឿរបស់ចាស់បុរាណថា «ការន្ជនណ
ើវ ំ
ើដ រមានកានសស
ំ
បាននារកនូ វការរកទទួលទនមានបានន ើ យសល់ែល់កូននៅត្នៅសណា
ដ ននថ្ង
ើក ថាកនយសសកម្បាក
ិរ ់ ូ រចូលរន
ិ

នចេះដាច់ » ។
 មានងជសណាើរ ឬ ជីន្ដងជសណាើរ

៉ា នទៀត្ ចាស់បុរាណមានជនំ នឿថា ម្គប់លនំ ៅឋានដត្ងដត្មានពួកអរនុសសរកនៅ

រាង
ជារួយនែរ
ើ បជ
ី ួ យនរលដថ្រកា
ើ ដែលនោកដត្ងនៅថា « មាាងែេះ
ទ » មានអក
ា ម្សុកតារ
ំ ន់មេះ
ត្ប ា នៅថា «ជនា ទ » ។ ឯជនណើដ រដែលជាប់ោប់នឹងែេះ
ី ងែេះ ទ ននាេះក៏មាន «មាាង
ជនណើដ រ» ជាអក
ា ដថ្រកាែងដែរ ។ ែូនចេះ
ា ន ំ ិ ្នី
ើ យ នៅនពលនគនរៀបចព ើងែេះ
ទ ននេះ នគ
ដត្ងដត្នរៀបចដំ សនកាល ជនណើដ រដែរ ។ រនដត្ប
ិ ុ ន៉ា ណាណេះនទ នទេះជាលនំ ៅឋានននាេះ
ចាស់ម្ទុឌម្ទរយ៉ាងណា ក៏នគដត្ងដត្នរៀបចដំ សនកាលជនណើដ រកុ ងនពលមាននរៀបច
ា ពំ ិ ្ី
ំ ន់ៗនែសងៗ ។
សខា
 ំ ិ ្ដសនមា
រូបភាពនរៀបចព ី ី ង) ជនណើដ រតារទនំ នៀរទមាាប់របស់ម្បជាជនដមរម
ា ង (ជនា
លម្អសលើជសណរើរ

តារទនំ នៀរទោ
ំ ប់ដមរម នគសង់ែេះ ព ់ែុត្ពីែី នែរ
ទ នអាយមស ើ បជាលក
ី ណខ :ងាយម្សូល

កុ ងការការររ
ា ពីអនំ ពើរុកគួនពីរជឍដាានខាងនម្ៅ ។ នគន ើងនលើែេះ
ទ នដាយស្នរជនណើរ

រដែលន្អ ំ ី នឈើ ឬ បស
ើវ ព ញ សី ន ើ យនពលយប់នគនលើកជនណើរ រន ើងនលើែេះ
ទ ដត្នម្កាយៗ

រកការស្នងសង់លនំ ៅឋានមានការវវត្
ិ ន រ ៍នៅជាលកណ
ខ ៈសឹរដស
ក ្
ក ែ ំ រ
ំ ុ មា ំ ួ ន រឯ
ី
ជនណើដ រក៏អាម្ស័យនៅតារលកណ
ខ ៈដនលនំ ៅឋានទងននាេះដែរ
ំ ន ើ យក៏ពុំអាចនលើក
ន ើងដាក់ចុេះងាយម្សួលដែរ ។
 កាច់កាលជសណរើរ

ំ រនលើជនណើរ រ គអាម្ស
ការរចនាលអ ឺ ័យនដាយជាងនៅតារត្ប
ំ ន់ ភូរិ ម្សុក ជាអកត្
ា ុ បដត្ង ។
ំ រជាញឺកញាប់ គនៅនល
ការរចនាលអ ឺ ើកាល់ជនណើរ រ ដែលជាងចូលចត្ រ ា ក់ជាកាលសត្នវ ែសងៗ ឬជា
ិ ឆ្
កាច់សនឹ ក
ា ភនទសដែលមានលក
ីញ ណខ :អងាកញ់ែូចទឹករលក ។

ំ ន់មេះ
នៅតារត្ប ា នទៀត្ែូចជា នៅភូរិ បាក់ដមង ម្សុករុមកព
ំ ូ ល នមត្ក រ ល នគនម្ចនរចនាកាច
រ ណា ើ ់
កាលជនណើរ រជាកាច់ភនីញ ៀន ។ ន ំ ន់ែូនចេះ
ើ យនដាយស្នរជនណើដ រមានស្នរៈសម ា បានជានគគត្
ិ និង
និយរឆ្ាក់កាច់រចនានូវជនណើដ រ ជាពិនសសគកាលជនណ
ឺ ើដ រឲ្យមាននស្នភ័ណភាព ។ យ៉ាងនហាច
ណាស់ក៏នគឃ្លវល ឬ ោក់ឲ្យមានរាងជាអរ ំ ុ េះបកស ី កាលម្កនពើ
ីវ ួ យស្នែត្សររយ ែូចជា៖ កាល ឬ ចព
កាលពស់ កាលនសេះ …។ល។
ក. កាលជសណរើរលាំអរជាកាច់ភញីសហៀននិងជាភញីសទេ
ម. កាលជសណរើរលាំអរជាកាលេត្វព្កសរើ
គ. កាលជសណរើរលាំអរជាកាលេត្វសេះ
ឃ. កាលជសណរើរលាំអរជាកាលេត្វបកស ី
ង. កាលជសណរើរលាំអរជារាងម្ូល
 ើ តងព្ទេេរ
សជង

កាលពីសរ័យនែរ ់ នំ ៅឋាន នដាយដាសសរ

ើ នរៀងរករនុសសដមរម បានស្នងសងល ំ នៅកុ ង
ា ែរី ូ ត្រកែល់សពវដថ្ង
ក៏នៅដត្មានការស្នងសង់ដបបននេះែដែលចនំ រេះលនំ ៅឋានរបស់ម្បជាជនម្កម្ក
ី និង ម្បជាជននៅតារជនបទ ។
ម្គប់រចនាបថ្ដនលនំ ៅឋានដមរម នាសរ័យនម្កាយៗត្រកនគនម្ចនស្នងសង
ើ ់
នដាយមាននជងើ តាងសសរ ន ើ យនជង
ើ តាង
សសរននេះក៏មានការរចនាជាកាច់កបូរតារការនិយរ ចូលចត្
ិ របស
រ ់ម្បជាជននៅតារត្ប
ំ ន់ដែលនគរស់នៅ ។ ចនំ រេះ

ការដាក់នជង ក ់ សសរដបបននេះគមានស្នរៈម្បនយជន
ើ តាងត្រល ឺ ៍ ែូចជា ការររការម្ជាបសនំ ណើរដែលជាន ំ
ត្ុនាឲ្យ

ឆ្ប់ពុកសសរ និង ជាពិនសសគការររសត្

ឺ លវ ិត្នែសងៗនទៀត្ដែលប
ែ ំ ា ញសសរលនំ ៅឋាន ។ នដាយស្នរការទទួល
ផ្ល

សនំ ណើរដែលន្ឲ្យឆ្ប
ើវ ់ពុក និង ការយរយព
ី ី សត្ល
វ ិត្
ែ ននេះន ើ យ នទើបនគចាប់នែរ
ើដ រេះរករន្ាបាយនែ
ិ រើ បការររន
ី ូវ
បញ្ ំ
ហ ទងននេះ ំ ូ ងនគយកនឈដែលមានគ
នដាយែប ើ ា ុ កែុយនដាយសនំ ណើរែី ែូចជានឈែ
ុ ណភាពអាចធ្លនាកុ ងព ើ ង
ឹេ
ំ ួ យកណា
សុម្ក ំ ឬ កនកាេះ រកជន ំ ត្់សសរខាងនម្ការដែលជាប់នៅនឹងែី (នៅថានជង
ើ តាងសសរ) ។
 ើ តងព្ទេេរ (ត្)
សជង

នម្កាយរកនទៀត្ការដចម្ា បឌត្របស
ិ ់រនុសសដមរម បានដាប់នម្ចៀកថ្ម រ ព ី សុីរ៉ាង់ត្ិ៍រកជនួស
ូ ត្ែល់ការចាក់ពុរព

នឈជានជ
ើ ង ំ
ើ តាងទងននាេះ ំ ួ សពីសសរដែក
។ នដាយមានការតាងជន ា ខាងនម្ការដែលពុកែូនចេះ
ា ន ើ យ នទើបបានជានគ

នៅវត្ុ ដែលដាក
ា ំ ួ សននេះថា «នជង
់ជន ើ តាងសសរ» ។នគន្នជ
ើវ ង ំ ងសសរបនិ ច
ើ តាងសសរឲ្យមានរាង្ជា រ នែរ
ើ បធ្លនាឲ្យ
ី
មានភាពរងមា
ឹ ំ និង រនអាច
ិ ម្កឡាច់ភាាត្់បានន ើយ ។ ជាពិនសស នជង ំ
ើ តាងសសរទងននាេះ នគនម្ចនន្
ើ ការត្
ើវ ុ បដត្ង

លរជារ
ែ ូបរាង ឬ កាច់នែសងៗនៅតារការនិយរចូលចត្ ំ ន់និរួយៗ ឬ តារជាងដែលមានភាពបុន
ិ រ និង នៅតារត្ប ិ

ម្បសពវ ន ា ក៏ន្ឲ្យដត្បានៗល
ើ យមេះ ើវ ំ នៅតារលទភា
ុៗ ំ
ធ ព និង ្នធ្លនដែលនគអាចចណា ៉ា វនទៀត្
យបាន ។ រាង ិ

នដាយស្នរដត្ម្បដពណីដមរម នម្ចនស្នងសង
ើ ់លនំ ៅឋានមស
ព ់ែុត្ពីែនី នាេះ ន ើ យដែក
ា នៅខាងនម្ការែេះ
ទ នគនម្ចនដត្ទ
ើ ុក

សម្មាប់សម្មាក ឬ ទទួលញាត្រ
ិ ត្
ិ រ ជត្ ំ ុ បដត្ងឆ្ាក់រចនា
ិ ខាងរកជដជកគាានលងនៅនពលដថ្នង នាេះ បានជានគនរៀបចត្

លរន
ែ ូ វនជង
ើ តាងសសរ នែរ
ើ បបង
ី ួ ត្ដភ
ែ កា និង បងាហញពីលទភា
ធ ព និង សរត្ភា
ា ពដែលនគអាចមាន ។
 រិ្ត ើ េេរ
ី ងសជង

ការដាក់នជង
ើ តាងសសរក៏មានកច
ិ ព
េ ិ ្ម
ី េះ ំ ន់នានា ។ តារការសនងត្
ា ៗដែរនៅតារត្ប ក និង សិកា

ម្ស្នវម្ជាវន ើញថាការស្នងសង់លនំ ៅឋានដមរម កនង

ា រកមានកច
ិ ព
េ ិ ្នម្ច
ី ននៅតារែ
ើ ំ
ណា ក់កាលនិរួយៗ

ន ើ យកច
ិ ព
េ ិ ្ដាក
ី ់តាងនជង
ើ សសរននេះបានម្បម្ពឹត្នៅែ
រ ូ ចជា ៖

ក/ នោកអាចារយ ចារជារនគា ំ
រ រថានលើកាថាសណ ឬ ម្បាក់ដែលមាេស់លនំ ៅឋានបានដែយករកឲ្យ ។

ម/ នគនបេះយកសឹកឈ
ា ម រកម្ទប់កាថាដែលបានចារយ័នរដ ួចននាេះ ។
ូ ករាងត្ូចសរលរ

គ/ ន ើ យយកកាថាដែលម្ទប់នដាយសឹកឈ
ា ូ កនៅដាក់ម្ត្ង់ចននាាេះនជង
ើ តាងសសរនិងសសរនដាយមាន

សូម្ត្រនគា ា នៅនពលនគនលើសសរដាក់ពីនលើ ។
រ ថាបដនរ
 រិ្ត ើ េេរ (ត្)
ី ងសជង

រឯនៅតារត្
ី បំ ន់មេះ
ា នគពុំបាននម្បម្បាស
ើ ់សឹកឈ
ា ូ កនិងកាថារកម្ទប់នជង
ើ សសរននាេះនទ គនគយក
ឺ
ដែម្ា ត្ឡាចរកកាត្់ជាកង់ៗម្បដ លកម្មាស់រួយ ុន ន ើ យចារយ័នគា
រ ថានៅនលើម្ត្ឡាចននាេះរួចយក
នៅដាក់នៅចក
ំ ណា
ដ លនដាយនដាត្នៅនឹងសូ លដែកនជ
ា ង ំ នរៀបចន
ើ តាងសសរដថ្រទង ំ ូ វស្នា្៌ររួយ

ក ់ នៅនលើនជង
ត្រល ើ តាងសសរខាងនម្ការ ។ បនាទប់រកនៅនពលដែលនគនលើកសសរដាក់នលើនជតា ំ
ើ ងទង
ា នទៀត្ ។ ចនំ រេះការយកម្ត្ឡាចរកនរៀបចព
ននាេះ នោកអាចារយម្ត្ូវសូម្ត្គាថាបដនរ ំ ិ ្ែរ
ី លក ់ នជង
ើ តាង
សសរននេះ នម្រេះចាស់បុរាណមានជនំ នឿនជឿថានារកន
ំ ូ វភាពម្ត្ជាក់ម្ត្ជុ ំ និង ភាពចម្រុងចនម្រន
ើ ។

រនដត្ប
ិ ុ ៉ានណាណេះ សូរបដត្ការស្នងសង
ី ំ ី នបត្ុង (សុីរ៉ាង់ត្ិ៍) ក៏នគនរៀបចក
់លនំ ៅឋានអព ំ ច
ិ ព
េ ិ ្ចាក
ី ់នជង
ើ
សសរដដរ​។
ការ្បង្ចកដីឡត្ិ៍
ូ េព្មាប់ស្ថងេង់លសាំ ៅឋាន ៖
 ដីឡត្ិ៍
ូ មាន្លវិជាប់
ូ សៅខ្នងសជើង ៖

១/ ទទឹងកាលែី ូ ត្ិ៍ : ម្ត្ូវដបងដចកកាលែីជាម្បាភាគ

ំ

នដាយយកបភាគម្បា
ី ំ ិត្រកខាងលិចជាដមសអកសលនំ ៅ
ម

ឋាន ។

ដ យ (ជនម្ៅ)ែី ូ ត្ិ៍ : ម្ត្ូវដបងដចកជាែប់ភាគ

២/ បនណា
ំ ួ យភាគែប់មិត្រកខាងនជើងជាដមសអកស
នដាយយកម្បារ

លនំ ៅឋាន ។
ដីឡត្ិ៍
ូ មាន្លវិជាប់
ូ សៅខ្នងសកើត្ ៖

១/ ទទឹងកាលែី ូ ត្ិ៍ : ម្ត្ូវដបងដចកកាលែីជា

ំ
ម្បាភាគ នដាយយកបភាគម្បា
ី ំ ិត្រកខាងត្បូងជា
ម
ដមសអកសលនំ ៅឋាន ។

២/ បនណាដ យ (ជនម្ៅ)ែី ូ ត្ិ៍ : ម្ត្ូវដបងដចកជាែប់

ភាគ នដាយយកម្បារ ំ ួ យភាគែប់មិត្រកខាងនកើត្
ជាដមសអកសលនំ ៅឋាន ។
 ដីឡត្ិ៍
ូ មាន្លវិជាប់
ូ សៅខ្នងត្បង
ូ ៖

១/ ទទឹងកាលែី ូ ត្ិ៍ : ម្ត្ូវដបងដចកកាលែីជាម្បា ំ

ភាគ នដាយយកបភាគម្បា
ី ំ ិត្រកខាងនកើត្ជាដមសអ
ម
កសលនំ ៅឋាន ។

២/ បនណាដ យ (ជនម្ៅ)ែី ូ ត្ិ៍ : ម្ត្ូវដបងដចកជាែប់ភាគ

នដាយយកម្បារ ំ ួ យភាគែប់មិត្រកខាងត្បូងជាដមស
អកសលនំ ៅឋាន ។
ដីឡត្ិ៍
ូ មាន្លវិជាប់
ូ សៅខ្នងលិច ៖

១/ ទទឹងកាលែី ូ ត្ិ៍ : ម្ត្ូវដបងដចកកាលែី

ំ
ជាម្បាភាគ នដាយយកបភាគម្បា ី ំ ិត្រក
ម

ើ ជាដមសអកសលនំ ៅឋាន ។
ខាងនជង

២/ បនណាដ យ (ជនម្ៅ)ែី ូ ត្ិ៍ : ម្ត្ូវដបងដចកជា

់ គ នដាយយកម្បារ
ែបភា ំ ួ យភាគែប់មិត្រក
ខាងលិចជាដមសអកសលនំ ៅឋាន ។
 ការសរៀបចាំរចន្ដេម្ពន
័ ្ធ ្ន (បលង)
់ សៅកនងអគារ (្ទះ)

លនំ ៅឋានដមរម មានសណា

ដ ប់ធ្លាប់ និង រនបៀបនរៀបរយណាស់ កុ ងការនរៀបច
ា រំ ចនាសរ័ន
ព ដធ ែននៅកុ ង
ា

អាគារ ។ ជាទូនៅនគដបងដចកឋានជាដលង
វ ៗែូចជា ៖

្លវងកាំស្ថនា : ដលង
វ ននេះជាទូនៅ នគនម្ចនស្នងសង
ើ ់នដាយពុំមានបាងជញ្
ំ ំ
ជ ងទ ំ
ងម្សុ ងននាេះនទ គមាន
ឺ

ដត្ជញ្ ំ ួ យកណា
ជ ងរ ំ ត្់ខាងនលើ មេះ
ា នៅថាជញ្ ំ
ជ ងបា ំ
ងស្នច ា ខាងនម្ការមានដត្បងាកន់ដែ
និង ដែក

បុ ន៉ា ណាណេះ ។ ដលង

វ ននេះនគទុកសម្មាប់ទទួលនភៀញ វ ឬ អងុ យជដជកគា
គ ា ដលងករានដ ។ នពលមានពិ្នែស
ី

ងៗែូចជា ពិ្អារ
ី ៍ ពិរ ៍ ដលង ំ ូ នអក
វ ននេះនគនរៀបចជ ា នលងនភង ំ ន់ ។
ា ជាសខា
 ការសរៀបចាំរចន្ដេម្ពន
័ ្ធ ្ន (បលង)
់ សៅកនងអគារ (្ទះ)

្លវង្កវិវិិន្ដេ : នគនម្បម្បាស
ើ ់ដលង
វ ននេះ សម្មាប់ដាក់ទូរ និង តាងន
ំ ូ វវត្ុ មានត្ដរ
ា ា ឬ ដកវកងពិទូរសូរ
កាណ ឬ វត្ុ អន ី ៍ និង នម្គឿងឥសសរយយសនែសងៗ
ា ុ សាវរយ ិ ។ កុ ងនពលមានព
ា ិ ្អារ
ី ៍ ពិរ ៍
ដលង
វ ននេះគសម្មាប
ឺ ់ដាក់តាងន
ំ ូ វភសុ ភារបណា
រ ដ ការ រួរមានដែនា ឈើ នំដនក ។

្លវងច័នទ : នៅសរ័យបុរាណនគនែកផ្លទល់នឹងកាដររនាបនៅម្ត្ង់ដលង
វ ននេះ ។ ែូនចេះ
ា នទើបដលង
វ ននេះនគ
ដត្ងដត្ស្នងសង់ឱ្យមានសណា ព ់ជាងដលង
ា នររាងមស វ ដកវវនាសម្បដ
ិ លរួយទេះ ។ នៅនពលមាន
ពិ្ប
ី ុ ណយនែសងៗ ឬ ពិ្អារ
ី ៍ ពិរ វ ននេះសម្មាប់ម្បនគននោកគង់សូម្ត្រនដ ឬ
៍ នគទុកដលង
ចាស់ម្ទឹទធចារយអងុ យ
គ ។
 ការសរៀបចាំរចន្ដេម្ពន
័ ្ធ ្ន (បលង)
់ សៅកនងអគារ (្ទះ)

បងន ់ ស : ជាបនប
គ មា ទ ់កូនម្ករុស្ន
ំ ា ក់នៅ ។ រកយថាបងន
គ ់មាសននេះ គមានន
ឺ ័យថា «បងន
គ »់ ​ជាទីអាម្ស័យ

បននាទបង់ ដែលដត្ងដត្មានកនរ
ិា នល
ិ ែ រនម
ិ ុសពីកូនម្ករុដំ ែរ ន ិ៍រ ម ស់
ើ យជាទូនៅដត្ងដត្មាននករខា
ំ
រួរទងការនរៀបចបំ នប
ទ ់នទៀត្ែង ឯរកយថា «មាស »គមានន
ឺ ័យថាជាវត្ុ មាន
ា ត្ដរា ។ ែូនចេះ
ា រួររក

មានន័យថា នទេះជាទីននេះមានរកយថាបងន
គ ់កីដ ដត្ជាមាស ដែលមានត្ដរនល
ា ើសលប់ជាងវត្ុ អ
ា ីវ

នែសងៗនទៀត្ជានម្ចន
ើ ។ ជាពិនសសដលង ័
វ ននេះសម្មាប់កូនម្ករុនំ ៅនពលែល់វយម្ត្ូ ា ់ស្នាក់
វចូលរប

នៅ រ ូ ត្ែល់នពលនរៀបអារ ៍ ពិរ ៍។

ែេះ
ទ បាយ : ជាដលង
វ រួយដែលជាទូនៅនគនម្ចនស្នងសង
ើ ់ជាប់ ឬ ដាច់ពីែេះ
ទ ្នំ ៅខាងនម្កាយ ។ ដលង
វ

ននេះសម្មាប់ដាក់នជង
ើ ម្កាន (ចស្តងាកន) និងជួនកាលក៏មានជម្ងុកនៅជារួយែងដែរ ។
ការសរៀបចាំអគាររណបនឹងលាំសៅឋាន

ម ការស្នងសង់អាគារលនំ ៅឋានដមរម ភាគនម្ចនមានអាគារត្

ជា្រតា ើ ូ ចតាចពីរួយនៅបី

អាគារនៅតារត្ម្រូវការកុ ងការរស
ា ់នៅរបស់ពួកនគ ។

ក/. អាគារែេះ
ទ បាយ (កុ ងករណ
ា ី សង់ដាច់ពីែេះ
ទ ្)ំ ៖ ជាទូនៅអាគារននេះនគនិយរសង់

នៅខាងនម្កាយែេះ ំ ភាជប់នដាយស្នពន ឬ រានត្ូចបនិ ច

ទ ្ត្ រ នែើរបការររការរ
ី ំ
ខាន

នដាយដែសងកុ ង
ា នពលមាននភៀញ វ ឬ ពិ្នែសងៗ
ី ។
ការសរៀបចាំអគាររណបនឹងលាំសៅឋាន (ត្)

ម/. នរាង (នម្កាល)នគា ឬ នរាងយន ៖ ជាទូនៅនរាងនគានៅសរ័យបុរាណនគនម្ចនសង

ើ ់ ជាប់នឹង

ចនំ ៀងែេះ
ទ ឬ ចងនៅនម្ការែេះ
ទ ដត្រង
ដ ។ ការដែលនគចងនគានៅនម្ការែេះ ៉ា គថា
ទ ជាការម្បនសើរ រាង ឺ
នៅនពលយប់នគដត្ងដត្ែុត្នភងភ
ើា ា ់ពពួកកុឲ្
ក ំ យសត្រ ំ
វ ូ សខានគាម្កប ី និង រនុសសដែលនែកនៅខាង
នលើ ន ើ យក៏ែល
ដ ់ ែលម្បនយជន៍រាង
៉ា នទៀត្ែូចជាការរររនឲ្យព
ិ ួ កសត្ច
វ ដម្ងែូចជាមូ ត្
ម កនណដៀ

ដែលកាត្់នការនឈនម្គឿងបង
ើ គុំ នំ ៅឋានែងដែរ ។ លុេះចនំ ណរកាលនម្កាយៗរកការស្នងសង់
ល

នម្កាលនគានគនម្ចនសង
ើ ់ដាច់នចញពីែេះ
ទ ្ ំ ដត្ម្ត្ូវពិនិត្យនរលទ
ើ ់
ិសដែលម្ត្ូវសងននាេះឲ្យែុ ត្ពីទិស

មយល់បក់នាន
ំ ូ វកនរ
ិា នល
ិ ច ំ េះ
ែ ែ ទ ្ ំ បុ ដ៉ា នរ
រ នម្ត្ូ
ិ ំ ី រុមែេះ
វឲ្យចព ទ ្នំ នាេះនទ ។
ការសរៀបចាំអគាររណបនឹងលាំសៅឋាន (ត្)

ើ ទ របង់នដាយជីករនដ
គ ់អនារ័យ ៖ នគថាដមរម បុរាណនម្ចនបននា
គ/. បងន ដ ត្ូចលរ
ម ៗដត្

សម្មាប់កុ ងនពលរ
ា ួ យម្គាៗដត្បុ ន៉ា ណាណេះ ។ តារពិត្រនដរនែ
ិ ំ
ូ នចាាេះទងអស់ននាេះ

នទ គមានអ
ឺ ក
ា មេះ ំ ង់បងន
ា នគក៏បាននរៀបចស គ ់អនារ័យដែរ នដាយនគជក
ី រនដដ មាន

មាត្់ម្បដ លរួយដរ៉ាម្ត្បួនម្ជុង និង ជនម្ៅរួយដរ៉ាម្ត្នៅរួយដរ៉ាម្ត្កនេះ

ា ន ើយ
នម្បនែេះចាក
ើ ់លប់កុឲ្
ំ យមានកនជេះនចញរក
ិា នម្ៅ ។ ការសង់បងន
គ ់ននេះក៏នគនម្ចន
ើ
ដាក់នៅឆ្ងយពីែេះ
ទ ្ ំ និង រនឲ្យច
ិ ទំ ិសមយល់បក់ចូលែេះ ំ
ទ ្ននាេះនទ ។
 ការោ ាំរកខជាត្ិលម្អរណបលាំសៅឋាន

ម នៅជុវំ ញល
ជា្រតា ិ នំ ៅឋានរបស់ដមរម ដត្ងដត្មានការដាែ ំ
ំ ុ េះនូវែណា រំ ុ កជា
ខ ត្នែសងៗ
ិ សម្មាប់យកែ
ោានុែល ឬ ក៏សម្មាប់លរែ និងបានជារប
ា ់ែងដែរ ។ ដត្យ៉ាងណារុញ
ិ ការដារំ ុកជា
ខ ត្នៅរណបជ
ិ ុ វំ ញល
ិ នំ ៅ
ឋានននាេះ ក៏មានត្ប
ំ ូ នាមនពីចាស់បុរាណហារម្បារដែរ ែូចជា ៖

ើ នចកជាវ : តារជនំ នឿដមរម បុរាណនចកជាវជារុកជា

ក/. នែរ ម ចម្រយបីស្នចរស់នៅ ។ ែូនចេះ
ខ ត្ដែលមាននខា
ិ ា ន ើយ
នោកហាររនឲ្យដា
ិ ំ
ម្បបម្សបដកបរែ ទ ដែលធ្លងវអាចប៉ាេះនៅនឹងបងួ ច
េះ ែ ឬ ទវរន ើ យ ជាន ំ
ត្ុនាឲ្យពួក
ម្រយបស្នចទ
ី ំ
ងននាេះងាយចូ លនៅកុ ងល
ា នំ ៅឋាន ។ ដត្នបគ ិ តារស្នានភាពជាក់ដសង
ើ ត្ ដ វញននាេះ
ិ នែើរ
នចកជាវជារុកជា
ខ ត្ដែលសត្
ិ ពវ ស់ដកប
ែ ឬ សត្ល ែ មានពិសចូលចិត្ររ ស់នៅដែលជាន
វ ិត្ ំ
ត្ុនាឲ្យសត្ទ ំ
វ ង
ននាេះងាយវរចូលនៅកុ ងល
ា នំ ៅឋាន ន ើ យខា ំ ឬ ទិចរនុសសដែលរស់នៅកុ ងល
ា នំ ៅឋានននាេះ ។
ការោ ាំរកខជាត្ិលម្អរណបលាំសៅឋាន (ត្)

ើ ចរា៉ា : ចរាជា
ម/. នែរ ៉ា រុកជា ិ ួ យដែលចាស់បុរាណបានហាររនឲ្យដា
ខ ត្រ ិ ពំ ី រុមែេះ
ទ
ននាេះនទ ។ មានជនំ នឿថា នបមានក
ើ ូ នម្សីនឹងនកត្ក
ើ អភ
ីដ ័ពវ និង ចដម្ងរុលរុក ។

ើ ទទឹរ : តារជនំ នឿបុរាណរុកជា

គ/. នែរ ខ ត្ទទ
ិ ឹរ នគអាចយកសឹកវរកចងជាបាច
ា ់

សម្មាប់នម្បាេះម្ពំកុ ងព
ា ិ ្ស
ី ូ ម្ត្រនដ ឬ នបាសកនម្មាល ។ ដត្នោកដត្ងដែផ្ល ំ
ដ ដ ថា
រនឲ្យដា
ិ ំ
នៅពី រុមែេះ
ទ ដែរ ។

។ល។…នសេះ
ា !