Hóa học Polyme chương 1

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC BAÙCH KHOA TP.
HCM
KHOA COÂNG NGHEÄ VAÄT LIEÄU
BOÄ MOÂN VAÄT LIEÄU POLYMER
HÓA HỌC POLYMER
TS. La Thị Thái Hà

Tp.HCM -2021
Môn học Hóa Học Polyme
• Mục tiêu của môn học
Cung cấp cho sinh viên không chỉ những kiến thức cơ bản về
những phản ứng tổng hợp polyme ( trùng hợp, trùng ngưng,
mở vòng ) mà cả những phản ứng hóa học và biến tính của
polyme
• Nội dung tóm tắt môn học

➢ Môn học cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản về
những phản ứng tổng hợp polyme (phản ứng trùng hợp, trùng
ngưng, mở vòng tạo polyme mạch thẳng).
➢ Hiểu và giải thích được những phản ứng hóa học liên quan tới
quá trình đóng rắn ( Nối mạng), phân hủy ( giảm cấp) và biến
tính polyme ( đồng trùng hợp) trong quá trình tổng hợp, gia
công và sử dụng vật liệu
• Chuẩn đầu ra môn học
➢ L.O.1 Nắm vững các đặc trưng hóa lý cơ bản và các loại
phản ứng tổng hợp và biến tính Polyme
➢ L.O.2 Hiểu được cơ chế phản ứng, kỹ thuật tổng hợp và
biến tính polyme cũng như việc sử dụng các vật liệu polyme
trong các môi trường
➢ L.O.3 Có khả năng phân tích, đánh giá các quá trình phản
ứng hóa học của polyme
➢ L.O.4 Có khả năng xác định các thông số, giải thích được sự
lựa chọn các điều kiện cho các phản ứng hóa học của
Polyme
• Nội dung
- Chương 1: Giới thiệu về polyme
- Chương 2: Phản ứng trùng ngưng
- Chương 3: Phản ứng trùng hợp mạch
- Chương 4: Phản ứng mở vòng tạo polyme
- Chương 5: Phản ứng đồng trùng hợp
- Chương 6: Phản ứng hóa học của polyme
• Hoạt động đánh giá
- Kiểm tra: 30%
- Bài tập: 15%
- Tiểu luận: 5%
- Thi cuối kỳ: 50%
• Tài liệu học tập
[1] George Odian. Principles of polymerizations. Jonh
Winley and Son, Inc, 1981
[2] Huethig and Wepf Verlag Basel. Polymer synthesis.
Heidebeg – New York, 1986
[3] Raymond B.Seymour, Chales.E.Carrher,Jr. Polymer
Chemistry. Marcel Dekker, Inc, 1992
[4] Anil. Kumar and Rakesh. K. Gupta. Fundamentals of
polymer. Mc – Grew – Hill Companies, Inc, 1998.
[5] A.A.Xtrepikheep, G.L.Slonhimxki. Cơ sở hóa học các
hợp chất cao phân tử. NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội, 1977
CHƯƠNG I: GIÔÙI THIEÄU VEÀ POLYME
We always use polymers as your

daily items.
What are daily items made from
polymers?
Daily items
vinyl
plastic resin
polymer
rubber fiber
1. Ñònh nghóa
Polyme laø nhöõng hôïp chaát cao phaân töû goàm nhöõng nhoùm nguyeân töû ñöôïc
noái vôùi nhau baèng caùc lieân keát hoùa hoïc vaø coù söï laëp laïi của đơn vị mắt xích
repeating unit
Polymer repeating unit
* CH2 CH2 *
polyethylene ethylene n
cellulose glucose
degree of polymerization (DP)
protein amino acids
DNA nucleotide
8
1. Ñònh nghóa
monomer
1. Ñònh nghóa
10
2. Phaân loaïi polyme

a. Polymers Classified by Source
Natural polymer
Synthetic polymer
Semisynthetic polymer
Natural polymers
cotton, silk, starch, cellulose, natural rubber
Synthetic polymers
nylon, polyester, polyamide, polyethylene
phenol resin, epoxy resin, melamine resin
Semisynthetic polymers
acetate rayon
CH3COOCOCH3
cellurose
nitrocellulose (celluloid)
HNO3
cellurose
b.Theo caáu truùc phaân töû cuûa polyme
Hình dạng mạch
Polyme ñieàu hoøa vaø khoâng ñieàu hoøa
Copolyme
17
c. Theo cô cheá phaûn öùng polyme hoùa
* Polyme truøng hôïp (Phát triển mạch)
* Polyme truøng ngưng (Phát triển bậc)
18
d. Theo kyõ thuaät gia coâng ( döïa treân yeáu toá nhieät độ)
* Nhöïa nhieät deûo.(Thermoplastic)
* Nhöïa nhieät raén.(Thermoset)
e.Theo cấu trúc và tổ chức phân tử
e.Theo cấu trúc và tổ chức phân tử
21
f. Theo muïc ñích söû duïng trong coâng nghieäp
Sôïi, Chaát deûo, cao su , sơn và keo
Polymers used as plastics : Polymers used as fibres :
• Polyethylene Polyethylene
• Polypropylene Polypropylene
• Polyesters Polyesters
• PVC Nylon
• Nylon Kevlar and Nomex
• Polystyrene Polyacrylonitrile
• Polycarbonate Cellulose
• Poly(methyl methacrylate) Polyurethanes
f. Theo muïc ñích söû duïng trong coâng nghieäp
23
g.Theo kyõ thuaät toång hôïp
Polyme nhuõ töông
Polyme huyeàn phuø
Polyme dung dòch
Polyme khoái
h. Theo hoï polyme
Hoï höõu cô : Maïch carbon vaø dò maïch
Voâ cô, Höõu cô nguyeân toá
24
3. Cấu tạo polyme
3 Cấu tạo polyme
Troïng löôïng phaân töû trung bình cuûa polyme: Mn và Mw
❖ Mn cuûa caùc hôïp chaát cao phaân töû khoâng phaûi laø moät haèng
soá ñaëc tröng cho caùc tính chaát cuûa hôïp chaát nhaát ñònh maø laø
moät ñaïi löôïng thoáng keâ trung bình
❖ Vôùi cuøng Mn caùc maãu polyme có thể khaùc nhau veà thaønh
phaàn caùc ñoàng ñaúng.
❖ Ñeå moâ taû ñaày ñuû söï phaân boá cuûa caùc ñoàng ñaúng ta duøng
khaùi nieäm ñoä ña phaân taùn MD (PI) = Mw/Mn
❖ Ñaëc tính chung cuûa caùc hôïp chaát polyme cuõng lieân heä tröïc
tieáp vôùi söï bieán ñoåi caùc tính chaát vaät lyù theo ñoä taêng cuûa
Mn phân tử và MD
Size of Polymer
In a weak solution
The figuration of polymer changes by thermal motion (micro-Brownian motion)

every moment.
The change is ca. 1010 times per second.
Daïng hình hoïc cuûa ñaïi phaân töû
➢ Polyme maïch thaúng:
Có khả năng nóng chảy và hòa tan trong dung môi.
Độ bền cơ lý không cao so với polymer mạng lưới không gian.
➢ Polyme maïch nhaùnh:
Coù ñoä hoøa tan cao hôn polyme maïch thaúng. Ñoä nhôùt cuûa
dung dòch vaø ñoä beàn cuûa polyme nhaùnh phuï thuoäc vaøo ñoä
phaân nhaùnh vaø kieåu phaân nhaùnh.
➢ Polyme maïng löôùi khoâng gian:
Khaùc haún polyme maïch thaúng vaø nhaùnh.chuùng bò phaân huûy
khi noùng chaûy vaø khoâng theå chuyeån thaønh dung dòch.
Tính chaát vaät lyù vaø cô lyù cuûa polyme naøy phuï thuoäc vaøo soá
lieân keát hoùa hoïc giöõa caùc ñaïi phaân töû vaø söï phaân boá cuûa caùc
lieân keát aáy. Khi số lieân keát giuõa caùc ñaïi phaân töû taêng thì ñoä
cöùng taêng, modul ñaøn hoài taêng, ñoä bieán daïng töông ñoái giaûm
Tính chaát rieâng cuûa caùc ñaïi phaân töû

➢ Tính chaát ñaëc bieät trong hoùa hoïc caùc hôïp chaát CPT :
Caùc phaàn töû nhoû nhaát tham gia vaøo caùc phaûn öùng hoùa hoïc
hoaëc caùc quaù trình hoùa lyù khoâng phaûi laø phaân töû nhö trong
hoùa hoïc maø laø maét xích cô sô û( trong phaûn öùng hoùa hoïc)
hoaëc moät ñoaïn maïch (trong quaù trình hoùa lyù)
➢ Tính mềm dẻo
Nguyeân nhaân chính laøm cho maïch polime meàm deûo laøø söï
quay
noäi taïi cuûa caùc phần töû rieâng leû trong phaân töû.
Ngoaøi ra coøn do kích thöôùc cuûa maïch polime khoâng caân ñoái.
Structure
amorphous crystalline
The polymer chains are tangled.
In crystalline unit the polymer chains are folded up.
clear, transparent white, clouded due to scattering

4. So saùnh giöaõ polyme vaø hôïp chaát thaáp phaân töû
❖ Gioáng nhau:
Treân côû sôû hoùa hoïc veà nguyeân taéc khoâng coù söï khaùc nhau giöõa hôïp
chaát TPT vaø polyme. Caùc polyme nhö PVC, NR, röôïu PVA , axit
PAA cuõng ñeàu tham gia caùc phaûn öùng ñaëc tröng cuûa caùc nhoùm chöùc
gioáng nhö caùc hôïp chaát TPT cuøng loaïi.
CH3- CH = CH2 + Cl2 CH3- CHCl - CH2 C l
–[ CH2-C = CH -CH2 –]n + Cl2 –[CH2 - CCl – CHCl -CH2- ] n
CH3 CH3
❖ Khaùc nhau :
➢ Đoäng hoïc quaù trình phaûn öùng khaùc nhau roõ reät.
- Polyme tham gia caùc phaûn öùng hoùa hoïc cuûa caùc nhoùm ñaëc
tröng chaäm hôn nhieàu so vôùi hôïp chaát TPT cuøng loaïi .
- Caùc phaûn öùng theá, keát hôïp,... xaûy ra khoâng hoaøn toaøn, coøn coù 44
caùc phaûn öùng phuï xaûy ra
4. So saùnh giöaõ polyme vaø hôïp chaát thaáp phaân töû
❖Khaùc nhau :
➢ Sö khaùc nhau veà tính chaát lyù hoïc:
Hôïp chaát TPT coù Mn laø moät giaù trò nhaát ñònh trong khi ñoù Mn
cuûa polyme lôùn dao ñoäng trong moät khoaûng xaùc ñònh, hôïp chaát
TPT coù Ts, Tnc, Tkt xaùc ñònh coøn cuûa Polyme thì dao ñoäng trong
moät khoaûng lôùn. Dung dòch polyme coù ñoä nhôùt raát cao maëc duø
noàng ñoä loaõng so vôùi dung dòch ñaäm ñaëc cuûa caùc chaát thaáp phaân
töû cuøng loaïi
➢ Veà tính chaát cô lyù:
Polyme coù khaû naêng bieán daïng lôùn ( thay ñoåi kích thöôùc khi coù
löïc taùc duïng). Ngoaøi bieán daïng deûo ( thay ñoåi kích thöôùc
maøkhoâng coù khaû naêng hoài phuïc khi khoâng coøn löïc taùc duïng),
polyme còn có khả năng biến dạng đàn hồi lớn (mềm cao )
➢ Phöông phaùp nghieân cöùu: khaû naêng chöng caát vaø keát tinh cuûa
polyme raát khoù thöïc hieän
➢ Veà nhieät ñoäng hoïc :AÙp suaát hôi cuûa dung moâi treân dung dòch
polyme nhoû hôn dung dòch thaáp phaân töû ôû cuøng noàng ñoä, aùp suaát
thaåm thaáu lôùn hôn dung dòch thöôøng. Söï hoøa tan cuûa polyme
phaûi traûi qua quaù trình tröông, moät soá polyme khoâng tan trong 45 bất
5. Monome trong phaûn öùng ñieàu cheá polyme
✓ Ñònh nghóa: monome laø nhöõng chaát ñôn phaân töû coù khaû naêng taïo
neân polyme thoâng qua moät soá caùc phaûn öùng hoùa hoïc cô baûn.
✓ Ñieàu kieän cuûa monome
- Monome ban ñaàu coù ít nhaát 2 nhoùm chöùc trôû leân hoaëc coù chöùa caùc
lieân keát boäi hoaëc voøng khoâng beàn.
- Ñoä chöùc cuûa moät chaát ñöôïc xaùc ñònh: baèng soá caùc nhoùm chöùc chöùa
trong phaân
töû chaát ñoù( -OH, -CHO, -NH2, = NH -), hoaëc do caùc lieân keát 2, 3
- Ñoä chöùc cuûa hôïp chaát phuï thuoäc vaøo ñaëc tính vaø ñieàu kieän phaûn
öùng.
Ví dụ : phenol trong phaûn öùng taïo thaønh ester vôùi Chloanhydrit laø
hôïp chaát ñôn chöùc
RCOCl + OH-R’ HCl + ROCO-R’
Nhöng trong phaûn öùng theá ( halogen hoùa sulfon hoùa,..) laø hôïp
chaát 3 chöùc
46
- Ñoä chöùc laø caàn nhöng chöa phaûi ñieàu kieän ñuû ñoái vôùi quaù
trình toång hôïp polyme bôûi vì caáu taïo monome ( kích thöôùc
phaân töû, kích thöôùc vaø khoaûng caùch giöõa 2 nhoùm chöùc, söùc
caêng cuûa voøng vôùi noái ñoâi,..) cuõng coù aûnh höôûng raát lôùn .
Ví duï:
CH2 = CH -C6H5 PS
CH2 = C -(CH3 )2 khoù truøng hôïp vì aùn ngöõ khoâng gian
CH2 = C-( C6H5)2 khoâng coù khaû naêng truøng hôïp
Nguyeân lieäu ñieàu cheá monome:
Töø daàu moû loïc daàu hoùa daàu moät soá loaïi monome
Khí töï nhieân : alkal monome
Than ñaù quaù trình coác hoùa than CH4, C2H6,... giaù thaønh cao
Ñoäng thöïc vaät : daàu ñieàu, dầu chaåu, dầu lanh , nhöïa thoâng...
48

Hóa học Polyme chương 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hóa học Polyme chương 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC BAÙCH KHOA TP.

HÓA HỌC POLYMER

TS. La Thị Thái Hà

• Nội dung tóm tắt môn học

We always use polymers as your

protein amino acids

2. Phaân loaïi polyme

Polymers used as plastics : Polymers used as fibres :

The figuration of polymer changes by thermal motion (micro-Brownian motion)

3. Cấu tạo polyme

Tính chaát rieâng cuûa caùc ñaïi phaân töû

The polymer chains are tangled.

In crystalline unit the polymer chains are folded up.

clear, transparent white, clouded due to scattering

–[ CH2-C = CH -CH2 –]n + Cl2 –[CH2 - CCl – CHCl -CH2- ] n

5. Monome trong phaûn öùng ñieàu cheá polyme

Nguyeân lieäu ñieàu cheá monome:

Khí töï nhieân : alkal monome

You might also like