UYGHURCHE-TÜRKCHE LUGHET

UYGURCA-TÜRKÇE SÖZLÜK

E.N. NECİP’in “YENİ UYGUR TÜRKÇESİ SÖZLÜĞÜN” yeni baskısı.

Rusçadan çeviren Yrd.Doç.Dr. İKLİK KURBAN

ŞANGHAY
2016
‫ۈٸيغۇرچە ‪ -‬تۈركچە لۇغەت‬
Yazan : EMİR NECİPOVİÇ NECİP
Çeviren : Yrd. Dog.Dr. İKLİK KURBAN
Hazırlayan: M. TYULEMISSOV

Bedava e-kitap, parasız yayılır.

 İÇİNDEKİLER

A…………………………………………………………………………………………….…1
B………………………………………………………………………………………………31
Ch……………………………………………………………………….……………………66
D………………………………………………………………………………………………97
E……………………………………………………………………………………………..118
É……………………………………………………………………………………………..133
F..……………………………………………………………………………………………144
G…………………………………………………………………………………………….146
Gh……………………………………………………………………………………………157
H……………………………………………………………………………………………..169
X……………………………………………………………………………………………..186
I……………………………………………………………………………………………...200
J……………………………………………………………………………………………...215
Zh……………………………………………………………………………………………228
K……………………………………………………………………………………………..229
Q……………………………………………………………………………………………..262
L……………………………………………………………………………………………..311
M……………………………………………………………………………………………320
N……………………………………………………………………………………….……353
O…………………………………………………………………………………………….366
Ö…………………………………………………………………………………………….379
P……………………………………………………………………………………………..389
R……………………………………………………………………………………………..413
S……………………………………………………………………………………………...421
Sh……………………………………………………………………………………………467
T……………………………………………………………………………………………..483
U……………………………………………………………………………………………..545
Ü……………………………………………………………………………………………..557
W…………………………………………………………………………………………….564
Y……………………………………………………………………………………………..570
Z……………………………………………………………………………………………..604
 UYGUR ALFABESİ

Arap Latin Arap Latin

‫ﯪ‬ Aa ‫ﻕ‬ Qq
‫ﯬ‬ Ee ‫ك‬ Kk
‫ﺏ‬ Bb ‫ڭ‬ ng
‫پ‬ Pp ‫گ‬ Gg
‫ﺕ‬ Tt ‫ﻝ‬ Ll
‫ﺝ‬ Jj ‫ﻡ‬ Mm
‫چ‬ Ch ch ‫ﻥ‬ Nn
‫ﺥ‬ Xx ‫ھ‬ Hh
‫ﺩ‬ Dd ‫ﯮ‬ Oo
‫ﺭ‬ Rr ‫ﯰ‬ Uu
‫ﺯ‬ Zz ‫ﯲ‬ Öö
‫ژ‬ Zh zh ‫ﯴ‬ Üü
‫ﺱ‬ Ss ‫ۋ‬ Ww
‫ﺵ‬ Sh sh ‫ﯶ‬ Éé
‫ﻍ‬ Gh gh ‫ﯹ‬ Ii
‫ﻑ‬ Ff ‫ي‬ Yy
 KISALTMALAR

a. – Arapça kit. – Kitabi

ağ. – Ağız küf. – Küfür
anat. – Anatomi mahk. – Mahkeme
ask. – Askerlik mat. – Matematik
astr. – Astronomi mec. – Mecazi
ata. – Atasözü mec.ol. – Mecazi olarak
bk. – Bakınız müz. – Müzik
bot. – Botanik r. – Rusca
ç. – Çince s. – Sayı
d. – Deyim t. – Tıp
dil. – Dilcilik t.i. – Toplayıcı isim
din. – Dinî takl. – Taklidî ses
ed. – Edat tar. – Tarihî
efs. – Efsane tekn. – Teknik
elektr. – Elektrik u. – Uygurca
f. – Farsça ünl. – Ünlem
fels. – Felsefe y.d. – Yazı dili
folk. – Folklor y.f. – Yardımcı fiil
gr. – Gramer z. – Zamir
i.h. – İyelik hali zool. – Zooloji
kim. – Kimya
-a 【-‫ 】ﯪ‬Seslenme edatı; pekiştirme edatı. Abxazilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﯪﺑﺨﺎﺯ‬Abhaziyelik.
Xudaya! – Ey Tanrım! Éytqina dostum! – abide 【‫ﺪە‬鴙‫ 】ﯪﺑ‬a. Abide; bir olayı gelecek
Söylesene dostum! Way balimey, anangni tola
kuşaklara hatırlatmak için inşa edilen yapı;
xijil qilmighina! – Ey çocuğum anneni fazla
heykel; anıt.
mahcup etmesene! Bek uzun kocha ékena! –
Çok uzun cadde imiş ya! Daima ademning abit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﯪﺑ‬a. Abid; takva ehli; zahit.
yaminigha yoluquwatimena – Daima insanın ablaq 【‫ﻕ‬鳤‫ 】ﯪﺑ‬a. bk. eblex.
kötüsü ile karşılaşıyorum. Chapsanraq sözlep
abligatsiye 【鴺鴶鴙‫ﮕﺎﺗﺴ‬鴙‫ 】ﯪﺑﻠ‬r. Tahvil.
béringa! – Çabuk söylesene!
abromen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯪﺑﺮوﻣ‬f. 1. İtibarlı; saygın;
ab 【‫ 】ﯪﺏ‬f. Abi hawa – Abı hava. Abi
nüfuz sahibi. 2. Namuslu.
hayat – Abı hayat.
abroy 【‫ 】ﯪﺑﺮوي‬f. İtibar, saygınlık, otorite,
abad 【‫ 】ﯪﺑﺎﺩ‬f. bk. awat.
prestij, iyi nam. Abroyi yoq adem – İtibarsız
abadan 【‫ 】ﯪﺑﺎﺩﺍﻥ‬f. bk. awadan. insan. Abroyigha tegmek – Birinin saygınlığına
abarot 【‫】ﯪﺑﺎﺭوﺕ‬ r. Dolanım, ticarî dokunmak. Abroyini tökmek – Birinin
muamelme, alış veriş. Soda abaroti – Ticarî saygınlığını düşürmek; küçük düşürmek;
dolanım. baltalamak.Abroy qazanmaq – Nüfuz
kazanmak. Abroyini kötermek – Nüfuzunu
abaylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯪﺑﺎ‬bk. awaylimaq.
yükseltmek.
abdal 【‫ 】ﯪﺑﺪﺍﻝ‬a. Abdal, derviş.
abroyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯪﺑﺮو‬f.u. İtibarlı, saygın,
abdalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺑﺪﺍﻟﻠ‬a.u. Ahmak, deri yüzücü, nüfuzlu.
zalim. abroymen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻤ‬鴵‫ 】ﯪﺑﺮو‬f.u. bk. abromen.
abdan 【‫ 】ﯪﺑﺪﺍﻥ‬f. bk. obdan.
abroysiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ 】ﯪﺑﺮو‬f.u. İtibarsız, nüfuzsuz,
abdeste 【鴺‫ 】ﯪﺑﺪەﺳﺘ‬f. Su kabı ile yıkanma; otoritesiz.
taharet alma. abroysizlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ 】ﯪﺑﺮو‬f.u.
Abxaz 【‫ 】ﯪﺑﺨﺎﺯ‬Abhaz. Abxaz xelqi – Abhaz İtibarsızlandırmak.
halkı. abroysizlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫】ﯪﺑﺮو‬ f.u.

1
İtibarsızlanmak. acharchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﭼﺎﺭﭼ‬Açlık. Acharchiliq
absérwatoriye 【鴺鴶鴘‫ﺭ‬鵝‫ﺮۋﺍﺗ‬鴽‫ 】ﯪﺑﺴ‬r. Gözlem evi, yilliri – Açlık yılları.
rasathane. achchighlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫ﻐ‬鴙‫】ﯪﭼﭽ‬
absolyut 【‫ﺕ‬鵞鴶‫ﻟ‬鵝‫】ﯪﺑﺴ‬ r. Mutlak, salt, Kızdırmak; öfkelendirmek.
büsbütün. Absolyut miqtar – Salt miktar. achchighlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻐ‬鴙‫ 】ﯪﭼﭽ‬Kızmak;
absolyutizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﺗ‬鵞鴶‫ﻟ‬鵝‫ 】ﯪﺑﺴ‬r. Mutlakıyet, öfkelenmek.
saltçılık, mutlakıyet yanlısı. achchighlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻐ‬鴙‫】ﯪﭼﭽ‬ bk.
abstrakt 【‫ 】ﯪﺑﺴﺘﺮﺍﮐﺖ‬r. Soyut, mücerret. achchighlimaq.

abstraktlash 【‫ﺵ‬鳤‫】ﯪﺑﺴﺘﺮﺍﮐﺘ‬ r.u. bk. achchighliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫ 】ﯪﭼﭽ‬Öfkeli; hiddetli;

abstraktlimaq. dargın.

abstraktlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﯪﺑﺴﺘﺮﺍﮐﺘﻠ‬ r.u. achchighlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫】ﯪﭼﭽ‬ I bk.

Soyutlamak. achchighlanmaq.

abstraktsiye 【鴺鴶鴙‫ 】ﯪﺑﺴﺘﺮﺍﮐﺘﺴ‬r. Soyutlama. achchighlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫ 】ﯪﭼﭽ‬II Darılmak,

abune 【鴺‫ﻧ‬鵞‫ 】ﯪﺑ‬a. Abone.
ach 【‫ 】ﯪچ‬I Aç. Qarnim ach – Karnım aç.
Ach qéringha veya ach qorsaqqa – Aç karına.
Ach qalmaq – Aç kalmak. Achtin ach – Açtan
aç. Achtin öltürmek – Açlıktan öldürmek.
ach 【‫ 】ﯪچ‬II. Ach hawa reng – Mavimsi;
açık gök renk. Ach kök – Açık mavi; mavimsi.
Ach qizil – Kırmızımsı; açık kırmızı.
ach-toq 【‫ﻕ‬鵝‫ﺗ‬-‫ 】ﯪچ‬Aç ve tok. Ach-toq
yashimaq – Yarı aç, yarı tok yaşamak.
ach-toqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵝‫ﺗ‬-‫ 】ﯪچ‬Açlık ve tokluk.
ach-yalingach 【‫ﺎچ‬鳵鴙‫ﺎﻟ‬鴵-‫ 】ﯪچ‬Aç ve çıplak.
ach-yalingachliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﭼﻠ‬鳵鴙‫ﺎﻟ‬鴵-‫ 】ﯪچ‬Açlık ve
çıplaklık.
acha 【‫ 】ﯪﭼﺎ‬I Abla. Ögey acha – Üvey abla.
Qéyin acha – Görümce; baldız. Achisi – Ablası.
acha 【‫ 】ﯪﭼﺎ‬II Çatal. Acha ériqlar – Çatallı
kanallar. Acha yol – Çatal yol. Tömür yol
achisi – Demir yolu dalı. Derya achisi – Nehir
kolu. Acha ay – İki yıl arasındaki ay, aralık ayı.
acha-singil 【‫ﻞ‬鴙鳵鴙‫ﺳ‬-‫ 】ﯪﭼﺎ‬Kız kardeşler; abla
ve küçük kız kardeşler.
küsmek, kızmak.
achchighlinishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫】ﯪﭼﭽ‬
Gerginlik; aralarının açık olması.
achchiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﭼﭽ‬I Acı. Achchiq alma – Acı
elma. Achchiq anar – Acı nar. Achchiq tash –
Şap. Achchiq chay – Koyu çay; demli çay.
Achchiq su – Sirke. Achchiq laza – Acı biber.
Achchiq söz – Acı söz; sert söz. Achchiq
sughuq – Sert suğuk; acı ayaz.
achchiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﭼﭽ‬II Sinirlilik, dargınlık,
öfke, hiddet, kızgınlık. Achchighim keldi –
Kızdım, öfkelendim. Achchighingiz kelmisun –
Kızmayın; kusura bakmayın. Achchighim
chiqti – Öfkem dağıldı. Achchighimni
basalmidim – Hiddetime dayanamadım. U
méning achchighimni keltürdi – O beni
kızdırdı. Achchighini almaq – Öfkesini
çıkarmak. Achchighi téz – Çabuk öfkelenen.
Achchighi yaman – Fazla hiddetli; sinirli.
Achchiq til – Acı dil; zehir dil. Jan achchighi
veya jan achchighida – Ölüm tehlikesi
önündeki hiddet.
achchiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﯪﭼﭽ‬bk. achchighliq.
achilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫】ﯪﭼ‬ Dallanmak,
çatallanmak.

2
achilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯪﭼ‬ Dallandırmak, adasqa 【‫ 】ﯪﺩﺍﺳﻘﺎ‬Pılı pırtı. U yamalghan
çatallaştırmak. adasqilarni kiyetti – O yamalı elbise giyerdi.
achköz 【‫ﺯ‬鵟‫ 】ﯪﭼﮑ‬Aç gözlü. adawet 【‫ 】ﯪﺩﺍۋەﺕ‬a. Kin, nefret, öç. Adawet

achközlük 【‫ك‬鵠‫ﺯﻟ‬鵟‫】ﯪﭼﮑ‬ Aç gözlülük. qilmaq – Kin beslemek.

Achközlük qilmaq – Aç gözlülük etmek. adawetkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﯪﺩﺍۋەﺗﮑﺎﺭﻟ‬ a.f.u. Kin

achqi 【鴛‫ 】ﯪﭼﻘ‬bk. achquch. besleyicilik.

adawetlik 【鵗鴙‫ 】ﯪﺩﺍۋەﺗﻠ‬a.u. Kinli, kin tutan.

achqu 【鵞‫ 】ﯪﭼﻘ‬bk. achquch.
adawetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫】ﯪﺩﺍۋەﺗﺴ‬ a.u. Kinsiz, kin
achquch 【‫چ‬鵞‫ 】ﯪﭼﻘ‬Anahtar.
tutmayan.
achliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﭼﻠ‬Açlık.
adawetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯪﺩﺍۋەﺗﺴ‬a.u. Kinsizlik,
achmaq 【‫ 】ﯪﭼﻤﺎﻕ‬Açmak. Échip bermek – kin taşımama.
Açıvermek. Échip tashlimaq – Açıvermek. Pal
adawétkar 【‫ﺘﮑﺎﺭ‬鴼‫ 】ﯪﺩﺍۋ‬a.f. Kin besleyici.
achmaq – Fal açmak. Söz achmaq – Söz açmak,
söylemek. Su achmaq – Su açmak; sulamak. adash 【‫ 】ﯪﺩﺍﺵ‬Dost, arkadaş.
Qan achmaq – Maden kuyusu açmak. Échip adashqaq 【‫ 】ﯪﺩﺍﺷﻘﺎﻕ‬Çok şaşıran kimse.
éytmaq – Açık söylemek. Sawat achmaq –
Okuma yazma öğrenmek. adashqan 【‫ 】ﯪﺩﺍﺷﻘﺎﻥ‬Şaşıran.

achsériq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﯪﭼﺴ‬Açık sarı, sarımsı. adashqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺩﺍﺷﻘﺎﻧﻠ‬Şaşırma hali.

achti 【鴛‫】ﯪﭼﺘ‬Açtı. Köngül achti – Neşelendi, adashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺩﺍﺷﻠ‬Arkadaşlık. Adashliqtin

keyiflendi, eğlendi. Uning közini ach! – Onu paydilanmaq – Arkadaşlıktan faydalanmak.
uyar! Onun gözünü aç! Uyqungni ach! – Adashliq qilmaq – Arkadaşlık etmek.
Uykunu aç; uyan! Qorsaghim achti – Karnım adashmaq 【‫ 】ﯪﺩﺍﺷﻤﺎﻕ‬Şaşırmak, azmak. Men
açti. adiship kettim – Şaşırdım; Azdım. Yoldin
ada 【‫】ﯪﺩﺍ‬Yerine getirmek; gerçekleştirmek; adashmaq – Yolu şaşırmak. Adiship yürmek –
bitirmek. Ada qilmaq – Yerine getirmek; Şaşırıp yürümek; sersem halde gezmek.
becermek. Ada bolmaq – Gerçekleşmek. Su ada Hésapta adashmaq – Hesapta şaşırmak, hesapta
boldi – Suyu çekildi; soğuldu. yanılmak. Ékildin adashmaq – Akıldan azmak;
aklını kaybetmek.
adak 【‫ 】ﯪﺩﺍك‬Son. Adighida – Sonunda.
Adighighiche – Sonuna kadar. adashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﯪﺩﺍﺷﺘ‬ Şaşırtmak,
azdırmak.
adalet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯪﺩﺍﻟ‬a. Adalet, hakikat.
adashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﯪﺩﺍﺷﺘ‬bk. adashturmaq.
adaletsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫】ﯪﺩﺍﻟ‬ a.u. Adaletsiz,
hakikatsiz. addaqki 【鴛‫】ﯪﺩﺩﺍﻗﮑ‬ En son. Adaqqi
chekkiche – Son sınırına kadar. Addaqqi
adaletsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﯪﺩﺍﻟ‬a.u. Adaletsizlik.
künliride – Son günlerinde. Adaqqi jeng – Son
Adaletsizlik qilmaq – Adaletsizlik etmek.
cenk; son savaş.
adalettik 【鵗鴙‫ﺗﺘ‬鴺‫ 】ﯪﺩﺍﻟ‬a.u. Adaletli.
addilashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴘‫】ﯪﺩﺩ‬ a.u.
adap 【‫ 】ﯪﺩﺍپ‬Kepek haşlaması (hayvan Sadeleştirmek, basitleştirmek.
yemi).

3
addiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﯪﺩﺩ‬a.u. Sadelik, basitlik. adillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ 】ﯪﺩ‬a.u. Adillik. Adillik qilmaq

addiy 【鴸鴘‫ 】ﯪﺩﺩ‬a. Sade, basit, her zamanki – âdillik etmek.

gibi. Addiy köpchülük – Basit çoğunluk, avam. adimetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫】ﯪﺩ‬ a.u.

adem 【‫ 】ﯪﺩەﻡ‬a. Adam, insan, kişi. Adem İnsanseverlik, insanlık, kişilik. Adimetchiligi
yaxshi kishi – Kişilikli insan.
qilmaq – Büyütmek; eğitmek. Adem bolmaq –
Büyümek; ergin hale gelmek. Ademdek – İnsan adishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ 】ﯪﺩ‬bk. adashmaq.
gibi. Adem éytqusiz – Olağanüstü, son derece, admiral 【‫ﺮﺍﻝ‬鴙‫ 】ﯪﺩﻣ‬r. Amiral.
fevkalâde.
admiralliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﻟﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺩﻣ‬r.u. Amirallik.
ademchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺩەﻣﭽ‬a.u. İnsanlık, kişilik.
adrés 【‫ﺲ‬鴼‫ 】ﯪﺩﺭ‬r. Adres. Adrés surash orni –
ademgerchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鴺‫】ﯪﺩەﻣﮕ‬ İnsanlık;
Danışma yeri.
insanlık sevgisi, kişilik. Ademgerchiligi bar –
Kişilikli; kişiliği var. Ademgerchilik qilmaq – adwukat 【‫ 】ﯪﺩۋۇﮐﺎﺕ‬r. Avukat.
İnsanlık sevgisi göstermek. adwukatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺩۋۇﮐﺎﺗﻠ‬r.u. Avukatlık.
ademxor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﯪﺩەﻣﺨ‬a.f. Kan içici, vahşî. Adwukatliq qilmaq – Avukatlık yapmak.
Adwukatliq ishliri – Avukatlık işleri.
ademxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ 】ﯪﺩەﻣﺨ‬a.f.u. Kan içicilik,
vahşilik, vahşet. Afghan 【‫ 】ﯪﻓﻐﺎﻥ‬Afgan. Afghan tili – Afgan
dili.
ademsitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﺩەﻣﺴ‬İnsan saymak. Uni
néme munchiliq ademsitisen! – Onu neden bu Afghaniy 【鴸鴙‫ 】ﯪﻓﻐﺎﻧ‬Afganlı; Afgan'a ait.
kadar yüceltiyorsun (şımartıyorsun)?! Afriqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴘‫ 】ﯪﻓﺮ‬Afrikalı.
ademsuman 【‫ﻣﺎﻥ‬鵞‫ 】ﯪﺩەﻣﺴ‬İnsansı, insana agah 【‫ 】ﯪﮔﺎھ‬f. Uyan, dikkat etme. Agah
benzer. Ademsuman maymun – İnsansı bolmaq – Dikkat etmek.
maymun.
agahlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫ 】ﯪﮔﺎﮬ‬f.u. Uyarmak.
ademzat 【‫ 】ﯪﺩەﻣﺰﺍﺕ‬a.f. İnsanlık, insanoğlu.
agahname 【鴺‫ 】ﯪﮔﺎﮬﻨﺎﻣ‬f. Uyan mektubu.
adet 【‫ 】ﯪﺩەﺕ‬a. Adet, anane, töre, gelenek.
agahsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯪﮔﺎﮬﺴ‬f.u. Dikkatsiz, uyansız.
Kona adet – Eski âdet. Adetke qarshi – âdete
aykırı. Adette – Genel olarak; her zamanki gibi. agalandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫】ﯪﮔﺎ‬ bk.
Adettin tashqiri – Olağanüstü, anormal. agahlandurmaq.
Adettikiche – Normal. Adet bolup ketken – agént 【‫ﻨﺖ‬鴽‫ 】ﯪﮔ‬r. Acenta, ajan, casus.
Alışkanlık haline gelmiş. Adettiki boyucha –
Normal halde. Adette – Normal halde. Adettiki agéntliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺘﻠ‬鴽‫ 】ﯪﮔ‬r.u. Ajanlık.
– Her zamanki gibi. agronom 【‫ﻡ‬鵝‫ 】ﯪﮔﺮوﻧ‬r. Tarım uzmanı.
adetlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ 】ﯪﺩەﺗﻠ‬Alıştırmak. agronomluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵝‫】ﯪﮔﺮوﻧ‬ r.u. Tarım
adetlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﯪﺩەﺗﻠ‬Alışmak. uzmanlığı.

adetlenmigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﯪﺩەﺗﻠ‬Alışmamış. agh 【‫】ﯪﻍ‬ Peş. Ishtanning éghi –

Pantolonun peşi.
adil 【‫ﻞ‬鴘‫ 】ﯪﺩ‬a. Adil.
agha 【‫ 】ﯪﻏﺎ‬Ağabey.
adilane 【鴺‫ﻧ‬鳤鴘‫ 】ﯪﺩ‬a.f. Âdilâne; âdil olarak.

4
agha-ini 【鴛‫ﯻﻨ‬-‫ 】ﯪﻏﺎ‬Ağabey ve küçük erkek hali.
kardeşler; erkek kardeşler. aghriqsunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺴ‬鴘‫ 】ﯪﻏﺮ‬1. Kendinde
aghamcha 【‫ 】ﯪﻏﺎﻣﭽﺎ‬Halat, urgan. hastalık hissetmek 2. Zorluk hissetmek.

aghayne 【鴺‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯪﻏﺎ‬bk. aghine. aghrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﯪﻏﺮ‬Hastalanmak. Aghrip

qaldim – Hastalandım. Sanga ichim aghriydu –
aghdurmaq 【‫】ﯪﻏﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬ Çevirmek,
Sana acıyorum. Yüregim aghriydu – Yürekten
döndürmek, devir mek, altüst etmek.
acıyorum.
Aghdurulup chüshmek – Devrilip düşmek.
aghritmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴘‫】ﯪﻏﺮ‬ (aghrimaq'tan)
aghichem 【‫ﻡ‬鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯪﻏ‬1. Abla 2. Bayan.
Ağrıtmak. Aghritip éytmaq – Ağrıtıp söylemek.
aghil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯪﻏ‬bk. éghil. Uning könglini aghritmang! – Onun gönlünü
ağrıtmayın! Béshimni aghritmang – Başımı
aghili 【鴛‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻏ‬Almaya; almak için.
ağrıtmayın.
aghinaq 【‫ﻨﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﻏ‬Küpe.
aghu 【鵞‫ 】ﯪﻏ‬Ağı, zehir.
aghine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯪﻏ‬Arkadaş, dost. Aghine
aghziki 【鴛‫ﮑ‬鴘‫ 】ﯪﻏﺰ‬Sözlü.
bolmaq – Arkadaş olmak.
ah 【‫ 】ﯪھ‬Ah. Ah urmaq – Ah demek; iç
aghinichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫】ﯪﻏ‬ Arkadaşlık,
çekmek. Ah chekmek – Ah çekmek; iç
dostluk. Aghinichiliq qiliwetti – Arkadaşlarca
çekmek.
davrandı.
ah-uhlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﯰﮬﻠ‬-‫ 】ﯪھ‬Hasret çekmek.
aghma 【‫ 】ﯪﻏﻤﺎ‬Tutumsuz; zayıf karakterli;
istikrarsiz. ahaq 【‫ 】ﯪﮬﺎﻕ‬a. Kehribar.

aghmaq 【‫】ﯪﻏﻤﺎﻕ‬ Sapmak, konudan ahali 【鴛‫ 】ﯪﮬﺎﻟ‬a. Ahali.

uzaklaşmak, kaymak. ahaliliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯪﮬﺎﻟ‬a.u. Ahalilik. Köp ahaliliq
aghmichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯪﻏﻤ‬Tutumsuz, çıkarcı. – Çok ahalilik, çok kalabalık.
aghmixan 【‫ﺨﺎﻥ‬鴙‫ 】ﯪﻏﻤ‬zool. Kokarca, hamster. ahalisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﯪﮬﺎﻟ‬a.u. Ahalisiz. Ahalisiz jay
– Ahalisiz yer; ahalisiz mekan.
aghnatmaq 【‫ 】ﯪﻏﻨﺎﺗﻤﺎﻕ‬Ağnatmak.
ahbap 【‫ 】ﯪﮬﺒﺎپ‬a. Ahbap, dost.
aghnimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﻏﻨ‬Ağnamak.
aheng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﯪﮬ‬f. Ahenk, melodi. Ahenggha
aghriq 【‫ﻖ‬鴘‫ 】ﯪﻏﺮ‬Hasta. Yuqumluq aghriq –
salmaq – Ahenge çekmek.
Bulaşıcı hastalık. Bash aghrighi – Baş ağrısı.
Alma yep aghriq bolgiche, örük yep ölüwal – ahengdar 【‫ﺪﺍﺭ‬鳴鴺‫ 】ﯪﮬ‬f. Ahenkli, melodili.
Elma yeyip hastalanmaktansa, erik yeyip ahengdash 【‫ﺪﺍﺵ‬鳴鴺‫ 】ﯪﮬ‬f.u. Ahenktaş, benzer
ölüver.
ahenkli.
aghriq-silaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ﺳ‬-‫ﻖ‬鴘‫ 】ﯪﻏﺮ‬Hastalık ve
ahengli 【鴛‫ﻠ‬鳴鴺‫ 】ﯪﮬ‬f.u. Ahenkli, uyumlu.
salgın.
ahengsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鳴鴺‫ 】ﯪﮬ‬f.u. Ahenksiz, uyumsuz.
aghriqchan 【‫ﻘﭽﺎﻥ‬鴘‫ 】ﯪﻏﺮ‬Hastalıklı, zayıf, cılız.
ahengsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鳴鴺‫ 】ﯪﮬ‬f.u. Ahenksizlik,
aghriqxana 【‫ﻘﺨﺎﻧﺎ‬鴘‫ 】ﯪﻏﺮ‬Hastahane.
uyumsuzluk.
aghriqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴘‫ 】ﯪﻏﺮ‬Hastalık, hasta olma
ahmaq 【‫ 】ﯪﮬﻤﺎﻕ‬a. bk. axmaq.

5
ahu 【鵞‫ 】ﯪﮬ‬f. Antilop. – Ahlâk bakımından.

ahu-wah 【‫ۋﺍھ‬-鵞‫ 】ﯪﮬ‬bk. ahu-zar. axlaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳤‫ 】ﯪﺧ‬a.u. Ahlâklı.

ahu-zar 【‫ﺯﺍﺭ‬-鵞‫ 】ﯪﮬ‬u.f. İnilti, feryat. axlaqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻗﺴ‬鳤‫ 】ﯪﺧ‬a.u. Ahlâksız.

ahwal 【‫ﺍﻝ‬鵣‫ 】ﯪﮬ‬a. Ahval, durum, vaziyet.
Ahwalingiz qandaq? – Durumunuz nasıl?
Ahwal oqumaq – Durumdan şikayet etmek.
Hal-ahwal sorashmaq – Hal-hatır sormak.
ahwalat 【‫ﺕ‬鳣‫ﺍ‬鵣‫ 】ﯪﮬ‬a. Durum, vaziyet.
axbarat 【‫ 】ﯪﺧﺒﺎﺭﺍﺕ‬a. Ajans.
axbaratchi 【鴛‫ 】ﯪﺧﺒﺎﺭﺍﺗﭽ‬a.u. Ajan, haberci.
axcha 【‫ 】ﯪﺧﭽﺎ‬Para, akçe. Kümüsh axcha –
Gümüş para. Tilla axcha – Altın para. Meyde
axcha – Bozuk para.
axchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺧﭽ‬1. Paralı, zengin; 2.
Paralı, ücretli, bedava olmayan.
axlaqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻗﺴ‬鳤‫ 】ﯪﺧ‬a.u. Ahlaksızlık.
axlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯪﺧ‬bk. axlimaq.
axlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﺧﻠ‬Ayıklamak, kabuğunu
soymak. Shal axlimaq – Prinç ayıklamak.
axmaq 【‫ 】ﯪﺧﻤﺎﻕ‬a. Ahmak, budala. Axmaq
bolmaq – Ahmak olmak. Axmaq qilmaq –
Ahmak etmek. Axmaqqa chiqarmaq – Ahmak
saymak. U axmaq emes – O ahmak değil.
axmaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺧﻤﺎﻗﻠ‬a.u. Ahmaklık.
axta 【‫ 】ﯪﺧﺘﺎ‬f. Enemek, iğdiş etmek. Axta at
– İğdiş edilen at. Axta qilmaq – İğdiş etmek,
enemek. Axta qilish — bk. axta qilmaq.

axchisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﯪﺧﭽ‬1. Parasız; 2. Bedava. axtam 【‫ 】ﯪﺧﺘﺎﻡ‬Sürülüp dinlendirilen toprak.

axchisizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﯪﺧﭽ‬Parasızlık. axtarma 【‫ 】ﯪﺧﺘﺎﺭﻣﺎ‬Sürülüp dinlendiren

toprak; bk. axtam.
axir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯪﺧ‬a. Ahır, son, nihayet. Axiri
kelgusi sanda – Sonu gelecek sayıda. axtarmaq 【‫ 】ﯪﺧﺘﺎﺭﻣﺎﻕ‬Aramak, arama.
Axirighiche – Sonuna kadar. Axirigha axtash 【‫ 】ﯪﺧﺘﺎﺵ‬Albatır, kaymak taşı.
yetküzmek – Sona erdirmek. Axirini bersun –
axtikan 【‫ﮑﺎﻥ‬鴙‫ 】ﯪﺧﺘ‬Ardıç.
Sonu hayırlı olsun. Eng axirda – En sonunda.
Axir zaman – Kıyamet. Axir zaman axtikanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮑﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺧﺘ‬Ardıçlık, ardıçlı yer.
peyghembiri – Ahır zaman peygamberi. axtilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﯪﺧﺘ‬bk. axtilimaq.
axiret 【‫ﺮەﺕ‬鴙‫ 】ﯪﺧ‬a. Ahret.
axtilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺧﺘ‬Enemek, iğdiş etmek.
axiretlik 【鵗鴙‫ﺮەﺗﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺧ‬a.u. Kefin. Axiretlik
axturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯪﺧﺘ‬Aranılmak.
dost – Ahret dostu. Méning axiretligim – Ahret
dostum; eşim. axturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﯪﺧﺘ‬Arama. Jinayi axturush
– Suç aranması. Axturush bölümü – Arama
axirqi 【鴛‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﯪﺧ‬a.u. Sonuncu. Axirqi söz –
bölümü. Uzun axturushlar nétijiside tömür
Son söz.
qani tépildi – Uzun aramalar neticesinde demir
axirsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫ 】ﯪﺧ‬a.u. Sonsuz. madeni bulundu.

axirsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫ 】ﯪﺧ‬a.u. Sonsuzluk. axun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﯪﺧ‬f. 1. Manevî sima, din adamı,
molla; 2. Bey yerine bazı erkek adlarına eklenir.
axlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ 】ﯪﺧ‬a. Ahlâk. Axlaqi yaman adem
Semetaxun, Memetaxun gibi.
– Ahlakı kötü kişi.
axur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯪﺧ‬f. Yemlik, ahır yemliği.
axlaqiy 【鴸鴙‫ﻗ‬鳤‫ 】ﯪﺧ‬a. Ahlâki. Axlaqiy jihettin

6
aile 【鴺‫ 】ﯪﯻﻠ‬a. Aile. Aile ayali – Ev kadını. ajratmaq 【‫( 】ﯪﺟﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬ajrimaq'tan) Ayırmak,

aile-tawabi 【鴛‫ﺗﺎۋﺍﺑ‬-鴺‫ 】ﯪﯻﻠ‬Ev halkı, çoluk elden çıkarmak, boşamak. Sharait kona
dostlarni Bir-biridin ajiritip qoydi – Şartlar eski
çocuk.
dostları birbirinden ayırdı. Öz öyimdin jay
ailewiy 【鴸鴘‫ۋ‬鴺‫ 】ﯪﯻﻠ‬a. Aileye ait. Ailewiy ajritip berdim – Kendi evimden yer ayırıp
turmush – Aile hayatı. verdim. Pul ajritip qoydum – Para ayırdım.
ailichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯪﯻﻠ‬a.u. Aileye bağlılık. ajrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫】ﯪﺟﺮ‬ Ayrılmak, elden
aililik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﯻﻠ‬a.u. Aileli, evli. çıkarmak, kaybetmek, yitirmek, boşanmak.

ailisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﯪﯻﻠ‬a.u. Ailesiz. aka 【‫ 】ﯪﮐﺎ‬Ağabey. Chong aka – Büyük

ağabey.
ailisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﯪﯻﻠ‬a.u. Ailesizlik.
aka-ini 【鴛‫ﯻﻨ‬-‫ 】ﯪﮐﺎ‬Ağabey ve küçük erkek
Ajar 【‫ 】ﯪﺟﺎﺭ‬Acar. Ajar ayili – Acar kadını.
kardeş.
Ajar xelqi – Acar halkı.
aka-singil 【‫ﻞ‬鴙鳵鴙‫ﺳ‬-‫ 】ﯪﮐﺎ‬Ağabey ve kız
ajayip 【‫ﭗ‬鴙鴵‫ 】ﯪﺟﺎ‬a. Acayip, garip, tuhaf,
kardeş.
şaşılacak. Ajayip yaxshi – Şaşılacak kadar iyi.
aka-uka 【‫ﯰﮐﺎ‬-‫ 】ﯪﮐﺎ‬Büyük ve küçük erkek
ajayipxana 【‫ﭙﺨﺎﻧﺎ‬鴙鴵‫ 】ﯪﺟﺎ‬Müze, hayvanat
kardeşler.
bahçesi.
akadémik 【鵗鴙‫ﻤ‬鴼‫ 】ﯪﮐﺎﺩ‬r. Akademi üyesi.
ajire 【‫ﺮە‬鴙‫ 】ﯪﺟ‬a. ağ. bk. ijare.
akadémiye 【鴺鴶鴙‫ﻤ‬鴼‫ 】ﯪﮐﺎﺩ‬r. Akademi. Penler
ajiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯪﺟ‬a. Güçsüz, zayıf, dayanıksız,
akadémisi – Fenler akademisi. Herbiy akadémi
yardımcısız. Ajiz bolmaq – Zayıf olmak;
– Askeri akademi.
yardımcısız Ajizmen – Zayıfım;
kalmak.
güçsüzüm. Ajiz qilmaq – Zayıf düşürmek; akiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﮐ‬Ağabeylik. Akiliq qilmaq –
güçsüzleştirmek. Ağabeylik etmek.

ajizane 【鴺‫ﺰﺍﻧ‬鴙‫ 】ﯪﺟ‬a. Garip halde; hafifçe; Aklar 【‫ﺭ‬鳤‫ 】ﯪﮐ‬Aklar; komünist aleyhtarı Ak
gevşekçe. Ordu yandaşları.

ajizlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯪﺟ‬a.u. Zayıflatmak; akop 【‫پ‬鵝‫ 】ﯪﮐ‬r. Siper.

güçsüzleştirmek. aktif 【‫ﻒ‬鴙‫ 】ﯪﮐﺘ‬r. bk. aktip.
ajizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯪﺟ‬a.u. Zayıflık; güçsüzlük. aktip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﯪﮐﺘ‬Aktif, faal. Aktip sürette –
ajralghu 【鵞‫ 】ﯪﺟﺮﺍﻟﻐ‬Ayrılık. Aktif halde.

ajralghusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ 】ﯪﺟﺮﺍﻟﻐ‬Ayrılmaz. aktipchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﭽﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﯪﮐﺘ‬r.u. Aktiflik, faal

olma durumu.
ajralmaq 【‫ 】ﯪﺟﺮﺍﻟﻤﺎﻕ‬Ayrılmak, açılmak,
çatlamak. aktiw 【鵣鴙‫ 】ﯪﮐﺘ‬bk. aktip.

ajralmas 【‫ 】ﯪﺟﺮﺍﻟﻤﺎﺱ‬Ayrılmaz. Ajralmas aktiwlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣鵣鴙‫ 】ﯪﮐﺘ‬r.u. Faalleşmek.

dostlar – Ayrılmaz dostlar. aktiwliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟ‬鵣鴙‫ 】ﯪﮐﺘ‬r.u. Aktiflik, faal olma
ajrashmaq 【‫】ﯪﺟﺮﺍﺷﻤﺎﻕ‬ (ajrimaq'tan) durumu. Aktiwlik körsetmek – Aktiflik
Ayrılmak; boşanmak; veda etmek. göstermek.

7
akushérka 【‫ﺮﮐﺎ‬鴽‫ﺷ‬鵞‫ 】ﯪﮐ‬r. Ebe. meslixetlerge qulaq salmidi – O akıllıca
söylenmiş öğütleri dinlemedi.
aq 【‫ 】ﯪﻕ‬Ak, beyaz. Aq béliq – Ak balık. Aq
chachliq – Ak saçlı. Aq dilliq veya aq yürek – aqilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻗ‬a.u. bk. éqilliq.
Temiz yürekli. Aq nanchi – Çalışmadan aqin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﯪﻗ‬Şair (Kazak Türkçesinde).
geçinen kimse. Aq chige – Ak kendir. Aq
aqinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻗ‬Şairlik.
qushqach – Beyaz serçe. Aq qunaq – Beyaz
mısır. Tuxumning éqi – Yumurtanın akı. aqiwet 【‫ەﺕ‬鵣鴙‫ 】ﯪﻗ‬a. Akıbet, son. Aqiwiti
Közümge aq tüshti – Gözüme ak düştü. Aqqa xeyr bolsun – Sonu hayırlı olsun.
chiqarmaq – Haklı çıkarmak; temize çıkarmak. aqiwetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ەﺗﺴ‬鵣鴙‫】ﯪﻗ‬ a.u. Akıbetsiz.
Aq süngek – Soylu, asilzade. Aq aydung kéche
Aqiwetsiz qaldurmaq – Sonuçsuz bırakmak.
– Beyaz aydın gece. Aq sériq – Beyaz sarı. Aq
yer – İşlenmemiş tarla. Aq yol – Ak yol. Aq yol aqiwetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ەﺗﺴ‬鵣鴙‫ 】ﯪﻗ‬a.u. Akıbetsizlik.
tilimek – Hayırlı yol dilemek. Aq yol bolsun – aqiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ 】ﯪﻗ‬bk. aqaymaq.
Hayırlı yolculuk olsun. Közimning aq-qarisi –
aqqashka 【‫ 】ﯪﻗﻘﺎﺷﮑﺎ‬Beyaz benekli.
Gözbebeğim. Aq-qarini ajratmaq – Ak ile
karayı fark etmek. Aq-karini tunughan – aqqen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯪﻗﻘ‬Kesme şeker; bk. chaqmaq
Doğru ve yanlışı fark eden (ayıran). Aq kent.
qalghan yerler – Sürülmemiş topraklar. aqqu 【鵞‫ 】ﯪﻗﻘ‬Kuğu; bk. aqqush.
aqar 【‫ 】ﯪﻗﺎﺭ‬Akar. Aqar su – Akar su.
aqqunaq 【‫ﻧﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯪﻗﻘ‬Beyaz mısır.
aqartmaq 【‫ 】ﯪﻗﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬1. Badana yapmak; 2.
aqqush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﯪﻗﻘ‬Kuğu. Aqqush mamughi –
Kültür ve bilgi sahibi yapmak.
Kuğu tüyü.
aqaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯪﻗﺎ‬Gözünü dikmek.
aqqushqach 【‫ﺷﻘﺎچ‬鵞‫ 】ﯪﻗﻘ‬Serçe; İli (Gulca)
aqboz 【‫ﺯ‬鵝‫ 】ﯪﻗﺒ‬Gri, kül rengi, boz. serçesi.

aqbur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯪﻗﺒ‬Tebeşir. aqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﯪﻗ‬ (aqlimaq'tan) 1.

Badanalanmak; 2. Aklanmak, temizlenmek. U
aqche 【鴺‫ 】ﯪﻗﭽ‬Beyazımsı. Aqche yüzlük qiz
sotta aqlinip chiqti – O mahkemede aklandı.
– Beyaz yüzlü kız.
aqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯪﻗ‬bk. aqlimaq.
aqchéchek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﯪﻗﭽ‬Kardelen (çiçeği).
aqlighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ 】ﯪﻗﻠ‬Avukat.
aqdil 【‫ﻞ‬鴘‫】ﯪﻗﺪ‬ u.f. Samimi, garezsiz,
namuslu, dürüst. Aqdil kishi – Namuslu kişi; aqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﻗﻠ‬1. Aklık, beyazlık; 2. Haklı
dürüst kişi. olmak, masumluk, suçsuzluk. Aqliq siyir –
Sağılan inek.
aqdilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫】ﯪﻗﺪ‬ u.f.u. Namusluluk,
dürüstlük. Aqdilliq bolmaq – Namuslu ve aqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﻗﻠ‬Aklamak, temizlemek.
dürüst olmak. aqmaq 【‫ 】ﯪﻗﻤﺎﻕ‬Akmak, sızmak. Éqip
aqgül 【‫ﻝ‬鵠‫ 】ﯪﻗﮕ‬u.f. Beyaz gül. kelmek – Akarak gelmek. Éqip ketmek –
Akarak gitmek. Qan aqmaq – Kan akmak.
aqxesse 【鴺‫ﺳﺴ‬鴺‫ 】ﯪﻗﺨ‬Dokuma, yerli dokuma.
aqmuch 【‫چ‬鵞‫ 】ﯪﻗﻤ‬Beyaz biber.
aqibet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺒ‬鴙‫ 】ﯪﻗ‬a. bk. aqiwet.
aqnan 【‫ 】ﯪﻗﻨﺎﻥ‬u.f. Buğday unu ekmeği.
aqilane 【鴺‫ﻧ‬鳤鴙‫】ﯪﻗ‬ Akıllıca. U aqilane

8
aqnanchi 【鴛‫】ﯪﻗﻨﺎﻧﭽ‬ u.f.u. Çalışmadan aqtomur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﯪﻗﺘ‬Sinir.
geçinen kimse; serseri; sefil. aqush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﯪﻗ‬Beyazımsı.
aqnanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻗﻨﺎﻧﭽ‬u.f.u. Aptallık;
aqyer 【‫ﺭ‬鴺鴶‫ 】ﯪﻗ‬Sürülmemiş yer.
serserilik.
al 【‫ 】ﯪﻝ‬I Hile.
aqnawat 【‫ 】ﯪﻗﻨﺎۋﺍﺕ‬Kristal şeker.
al 【‫ 】ﯪﻝ‬II ağ. Kötü ruh.
aqraba 【‫ 】ﯪﻗﺮﺍﺑﺎ‬Akraba.
al 【‫ 】ﯪﻝ‬III Kuru karanfil.
aqrap 【‫ 】ﯪﻗﺮﺍپ‬Akrep, kuyruklu.
ala 【鳣‫ 】ﯪ‬Alaca, bulacalı, aynı renkten
aqsaq 【‫ 】ﯪﻗﺴﺎﻕ‬Aksak, topal. Axsaq Tömür –
olmayan. Ala qarchigha – Aladoğan. Ala
Aksak Timur.
qargha – Alakarga. Ala at – Ala at. Ala ayaq at
aqsaq-tuka 【‫ﮐﺎ‬鵞‫ﺗ‬-‫ 】ﯪﻗﺴﺎﻕ‬Topal, sakat. – Ala ayak at. Haywanning alisi téshida,
aqsaqal 【‫ 】ﯪﻗﺴﺎﻗﺎﻝ‬1. Ak sakal, yaşlı; 2. Yaşça ademning alisi ichide – Hayvanın alası dışında,
insanın alası içinde.
büyükler, çavuş; muhtar. Aksaqallar kéngishi –
Büyüklerin danışmanlığı. ala-bula 【鳣鵞‫ﺑ‬-鳣‫ 】ﯪ‬Alaca, benekli, çeşitli

aqsaqalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﻗﺴﺎﻗﺎﻟﻠ‬1. Ak sakallı olma renkli.

durumu; 2. Büyüklük. Aqsaqalliqqa saylanmaq ala-buliliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ﺑ‬-鳣‫ 】ﯪ‬1. Karışık renkler

– Muhtarlığa seçilmek. halitası; 2. İhtilâf, ayrılık, anlaşmazlık.

aqsaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﻗﺴﺎﻗﻠ‬Aksamak. ala-chipar 【‫ﭙﺎﺭ‬鴙‫ﭼ‬-鳣‫ 】ﯪ‬bk. ala-taghil.

aqsash 【‫ 】ﯪﻗﺴﺎﺵ‬bk. aqsimaq. ala-qula 【鳣鵞‫ﻗ‬-鳣‫ 】ﯪ‬Alaca, benekli, değişik,

aqsatmaq 【‫ 】ﯪﻗﺴﺎﺗﻤﺎﻕ‬Aksatmak. farklı.

ala-taghil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺗﺎﻏ‬-鳣‫ 】ﯪ‬Abraş, benekli.

aqsil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯪﻗﺴ‬Ak, beyazımsı. Aqsil sériq –
Beyazımsı sarı. Aqsil kök – Beyazımsı mavi. ala-tayin 【‫ﻦ‬鴙鴵‫ﺗﺎ‬-鳣‫ 】ﯪ‬Belirsizlik, şüpheli.
Aqsil madde – Albüminli madde. Uning kélishi ala-tayin gep – Onun gelmesi
aqsimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﯪﻗﺴ‬ Aksamak. Aqsap belirsiz. Ala-tayinliqtin yaman nerse yoq –
Belirsizlikten kötü şey yok.
mangmaq – Aksayıp yürümek.
ala-yéshil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵-鳣‫ 】ﯪ‬Alaca yeşil, çeşitli
aqsul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﯪﻗﺴ‬Kula, aft.
renk, benekli.
aqsüngeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺鳴鵠‫】ﯪﻗﺴ‬ Soyluluk;
ala-yéshilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵-鳣‫ 】ﯪ‬Renk karışıklığı,
asilzadelik.
beneklilik.
aqsüngék 【鵗鴽鳴鵠‫】ﯪﻗﺴ‬ Soylu, asilzade,
alabugha 【‫ﻏﺎ‬鵞‫ﺑ‬鳣‫ 】ﯪ‬Perki, tatlı su levreği.
aristokrat. Aqsüngekler – Soylular.
alaghaz 【‫ﻏﺎﺯ‬鳣‫】ﯪ‬ Yaban ördeği; bk.
aqsürü 【‫ﺭۈ‬鵠‫ 】ﯪﻗﺴ‬Keten bezi.
saralaghaz.
aqsham 【‫ 】ﯪﻗﺸﺎﻡ‬f. Akşam.
alahide 【‫ﺪە‬鴙‫ﮬ‬鳣‫ 】ﯪ‬a.u. Özel, ayrı, fevkalâde,
aqshorpa 【‫ﺭﭘﺎ‬鵝‫ 】ﯪﻗﺸ‬Etsiz çorba. Köktatliq Olağanüstü. Alahide xususiyet – Olağanüstü
aqshorpa – Sebzeli etsiz çorba. özellik.
aqtérek 【‫ﺮەك‬鴽‫ 】ﯪﻗﺘ‬Beyaz kavak. alahidilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﮬ‬鳣‫ 】ﯪ‬a.u. Özellik.

9
alaq 【‫ﻕ‬鳣‫】ﯪ‬ Sayıklama, saçmalama, alayten 【‫ﻥ‬鴺‫ﺘ‬鴵鳣‫ 】ﯪ‬a. Özel olarak, ayrıca.
uydurma. alaytenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺘ‬鴵鳣‫ 】ﯪ‬a.u. Ayrıcalık.
alaq-jalak 【‫ك‬鳣‫ﺟﺎ‬-‫ﻕ‬鳣‫ 】ﯪ‬Korkuyla, korka
alaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵鳣‫( 】ﯪ‬alaymaq'tan) Sert
korka, ürkerek, sakına sakına.
bakmak. Közüngni alaytma – Sert bakma.
alaqe 【鴺‫ﻗ‬鳣‫ 】ﯪ‬a. Alâka, ilgi, temas, bağlantı.
Alban 【‫ 】ﯪﻟﺒﺎﻥ‬Arnavut. Alban ayili –
Alaqini üzmek – Teması kesmek. Alaqide
Arnavut kadını. Alban xelqi – Arnavut halkı.
bolmaq – Temasta bulunmak. Alaqe baghlimaq
– İlişki kurmak. Xelqara alaqe – Uluslararası Albaniyeliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟ‬鴺鴶鴙‫】ﯪﻟﺒﺎﻧ‬ Amavutluklu,
ilişki. Méning bu ishqa alaqem yoq – Benim bu Arnavut.
işle ilişkim yok. albom 【‫ﻡ‬鵝‫ 】ﯪﻟﺒ‬r. Albüm.
alaqichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻗ‬鳣‫ 】ﯪ‬a.u. Haberci, bağlayıcı, alcha 【‫ 】ﯪﻟﭽﺎ‬Vişne.
ajan.
alchanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫】ﯪﻟﭽﺎ‬ Aksamak,
alaqidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴙‫ﻗ‬鳣‫ 】ﯪ‬a.f. İlgili, ilişkisi bulunan, topallamak.
münasebetli. Alaqidar organlar – İlgili organlar
alchi 【鴛‫ 】ﯪﻟﭽ‬Aşığın dört tarafından biri.
(kurumlar).
Aşık utuş oyununda, aşığın "alçi" tarafı utuş
alaqidarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ﻗ‬鳣‫】ﯪ‬a.f.u. İlgili olma hali. simgesi sayılır. Uning oshuqi alchi kéliwatidu –
alaqilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﻗ‬鳣‫ 】ﯪ‬Haberleşmek, Onun aşığı "alçi" olmakta (onun işleri iyiye
ilişki kurmak. gidiyor).

alaqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗ‬鳣‫ 】ﯪ‬İlgili. alchizar 【‫ﺰﺍﺭ‬鴙‫ 】ﯪﻟﭽ‬Vişnelik.

alaqisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﻗ‬鳣‫ 】ﯪ‬İlgisiz, münasebetsiz. alchizarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﯪﻟﭽ‬Vişne bahçesi.

alaqisizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﻗ‬鳣‫】ﯪ‬ İlgisizlik, ald 【‫ 】ﯪﻟﺪ‬Ön, ön kısım. Ishik aldi – Kapı

münasebetsizlik. önü. Öy aldi – Ev önü. Aldimda – Önümde.
Aldimgha – Önüme. Aldimizdiki küzde –
alaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣‫ 】ﯪ‬Korkuyla.
Önümüzdeki güzde. Aldini-ala – Önceden.
alamet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻣ‬鳣‫ 】ﯪ‬a. 1. Alâmet, işaret, belge, Aldi bilen – Önceden. Eng aldi bilen – En
marka, nişan ve madalyalar. 2. Olağanüstü önceden, en önce.
büyük veya olağanüstü zor. aldaqchi 【鴛‫ 】ﯪﻟﺪﺍﻗﭽ‬Aldatıcı.
alang 【‫ڭ‬鳣‫】ﯪ‬ Tereddüt, duraksama,
aldaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻟﺪﺍﻗﭽ‬Aldatıcılık.
kararsızlık, endişe, telâş, alârm, tehlike.
aldamchi 【鴛‫ 】ﯪﻟﺪﺍﻣﭽ‬Aldatıcı.
alanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴鳣‫ 】ﯪ‬Tereddüt etmek,
telâşa düşmek. aldamchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻟﺪﺍﻣﭽ‬Aldatıcılık.

alapachaq 【‫ﭘﺎﭼﺎﻕ‬鳣‫ 】ﯪ‬Alaca bacak, benekli aldanmaq 【‫ 】ﯪﻟﺪﺍﻧﻤﺎﻕ‬Aldanmak.

ayak (hay vanlar için). aldash 【‫ 】ﯪﻟﺪﺍﺵ‬bk. aldimaq.
alape 【鴺‫ﭘ‬鳣‫ 】ﯪ‬u.f. Kuş. aldi 【‫ 】ﯪﻟﺪى‬Önü.
alaputa 【‫ﺗﺎ‬鵞‫ﭘ‬鳣‫ 】ﯪ‬Kara pazı, kazayağı. aldi-berdi 【‫ﺭﺩى‬鴺‫ﺑ‬-‫ 】ﯪﻟﺪى‬Alış veriş. Uning
alaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵鳣‫ 】ﯪ‬Sert bakmak. bilen biz aldi-berdini keskenmiz – Onun ile biz
alış verişi kesmişdik.

10
aldi-qachti 【鴛‫ﻗﺎﭼﺘ‬-‫ 】ﯪﻟﺪى‬Aldi-qachti xewer aldinqi 【鴛‫ﻨﻘ‬鴘‫ 】ﯪﻟﺪ‬Önceki, ön sıradaki,
– Doğru olmayan haber. önündeki. Aldinqi öy – Girişteki oda (ev).

aldi-satti 【鴛‫ﺳﺎﺗﺘ‬-‫ 】ﯪﻟﺪى‬Alış satış; alış veriş, Aldinqi sép – Ön cephe, savaş cephesi. Aldinqi
yilgha qarighanda – Önceki yıla nazaran. Buni
ticari işler. Aldi-sattisi yoq sheher – Ticari
biz aldinqi derste körümiz – Bunu biz
işleri olmayan şehir.
önümüzdeki derste göreceğiz.
aldida 【‫ﺪﺍ‬鴘‫ 】ﯪﻟﺪ‬Önünde. Köz aldimda – Göz
aldiraqsan 【‫ﺮﺍﻗﺴﺎﻥ‬鴘‫】ﯪﻟﺪ‬ (aldirimaq'tan)
önümde. Aldida éytmaq – Önünde söylemek.
Aceleci.
aldidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴘‫ 】ﯪﻟﺪ‬Önünden. Uning aldidin
aldiraqsanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﻗﺴﺎﻧﻠ‬鴘‫】ﯪﻟﺪ‬ Acelecilik.
öttim – Onun önünden geçtim; ondan izin
Aldiraqsanliq keypiyetliri – Acelecilik halleri.
aldım. Uning aldidin ötüsh kérek – Ondan izin
Aldirighan qalar, burighan alar – Acele eden
istemek lazım. Aldidin ötmek – İzin istemek;
kalar, nasibi olan alar.
ricada bulunmak. Ata-anamning aldidin
ötsingiz obdan bolur – Ata anamdan ricada aldirap-tinép 【‫ﭗ‬鴽‫ﻨ‬鴙‫ﺗ‬-‫ﺮﺍپ‬鴘‫ 】ﯪﻟﺪ‬Acele olarak;
bulunsanız iyi olur. U aldimdin chiqti – O şaşkın bir halde.
önüme çıktı. aldirashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﺷﻠ‬鴘‫】ﯪﻟﺪ‬ Acelecilik.
aldigha 【‫ﻐﺎ‬鴘‫ 】ﯪﻟﺪ‬Önüne. Uning aldigha Aldirashliq bilen – Acelece; acele ile.
bérip kel – Onun önüne gidip gel. Hökümet aldiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﯪﻟﺪ‬Acele ettirmek.
aldiga qoymaq – Hükümet önüne koymak.
Aldigha qarap – Önüne bakarak. U aldigha aldirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ 】ﯪﻟﺪ‬Acele etmek.
qarap jönewedi – O önüne bakarak gideverdi. aldirimay 【‫ﻤﺎي‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ 】ﯪﻟﺪ‬Acele etmeden.
Öz aldigha – Kendi başına. Öz aldimgha
aldurmaq 【‫( 】ﯪﻟﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬almaq'tan) Aldırmak.
ishleymen – Kendi başıma çalışacağım; yalnız
Sirimni aldurup qoydum – Sırrımın gizliliği
çalışacağım.
kayboldu; sırrımı çaldırdım. Aghzidin
aldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﯪﻟﺪ‬Aldatmak, kandırmak. aldurghan böridék – Ağzından yakalanmış kurt
Hésaptin aldimaq – Hesapta aldatmak. Aldap gibi.
kirgüzmek – Aldatıp girdirmek.
aldyapquch 【‫چ‬鵞‫ﺎﭘﻘ‬鴵‫ 】ﯪﻟﺪ‬Önlük, göğüslük,
aldin 【‫ﻦ‬鴘‫ 】ﯪﻟﺪ‬Önceden, ilk olarak, önce. peştamal.
Aldin sen barghin – Önce sen git. Aldin ala –
alem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﯪﻟ‬a. Alem, dünya, cihan. Alem
Önceden. Aldin éytmaq – Önceden söylemek.
kéngligi – âlem genişliği.
Aldin bolmaq – Öncü olmak. Aldin sezmek –
Önceden duymak. Aldin körüsh – Önceden alet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯪﻟ‬a. Âlet, takım, cihaz.
görmek. Aldin hazirlap qoymaq – Önceden algha 【‫ 】ﯪﻟﻐﺎ‬İleri. Algha qarap – İleriye
hazırlamak.
doğru. Algha basturmaq – İlerletmek;
aldin-ala 【鳣‫ﯪ‬-‫ﻦ‬鴘‫ 】ﯪﻟﺪ‬Önceden. geliştirmek. Algha chiqish – Öne çıkma. Algha

aldin-keyin 【‫ﻦ‬鴙鴵鴺‫ﮐ‬-‫ﻦ‬鴘‫ 】ﯪﻟﺪ‬İleri geri. sürmek – İleri sürmek.

alghabasar 【‫ 】ﯪﻟﻐﺎﺑﺎﺳﺎﺭ‬İlerici; öncü.
aldinarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺎﺭﻟ‬鴘‫ 】ﯪﻟﺪ‬Aldatılacak derecede.
alghu-bergü 【鵠‫ﺭﮔ‬鴺‫ﺑ‬-鵞‫ 】ﯪﻟﻐ‬Alış veriş.
aldingha 【‫ﻨﻐﺎ‬鴘‫】ﯪﻟﺪ‬ Önüne. Aldingha
chiqmaq – Önüne çıkmak. alghuch 【‫چ‬鵞‫ 】ﯪﻟﻐ‬İyi tutan; iyi yakalayabilen;

11
kuvvetli; keskin hafıza; sebatlı. Alghuch lachin yağma, soygun.
– Kuvvetli şahin; iyi şahin. alime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬a. Kadın bilgin.
alghur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯪﻟﻐ‬bk. alghuch.
alimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬a.u. Âlimlik, bilginlik.
alghurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫】ﯪﻟﻐ‬ Keskin zekâlılık;
alipte 【鴺‫ﭙﺘ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬Şık. Alipte kiyinmek – Şık
kuvvetlilik; hafıza kuvvetinin yüksekliği.
giyinmek.
alxasil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯪﻟﺨﺎﺳ‬a. Velhasıl, sonuç.
alis 【‫ﺲ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬Uzak. Alis yerde – Uzak yerde.
alicha 【‫ﭽﺎ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬Kilim.
alista 【‫ﺴﺘﺎ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬Uzakta. U alistan keldi – O
aligeden 【‫ﺩەﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬Aptal, ahmak. uzaktan geldi.

aligedenlik 【鵗鴙‫ﺩەﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬Aptallık, ahmaklık. alishi 【鴛‫ﺸ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬Alacağı. Uningda méning

alighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫】ﯪﻟ‬İyi tutan, kuvvetli. Alighan alishim bar – Onda benim alacağım var.

bürküt – Kuvvetli kartal; iyi kartal. aliy 【鴸鴙‫ 】ﯪﻟ‬a. Yüksek, yüce. Aliy mektep –

alighay 【‫ﻐﺎي‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬Şaşı. Alighay qarimaq – Yüksek okul, üniversite.

Şaşı bakmak. aljimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﯪﻟﺠ‬ Aklını kaybetmek,

alighayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﻐﺎ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬Şaşılık. çıldırmak. Aljip qaldim – Aklımı kaybettim.

alqin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻘ‬Boğaz. U alqinimdin aldi – O

alijanap 【‫ﺠﺎﻧﺎپ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬a. Âlicenap. Alijanap irq
boğazımdan sıktı. Jéni alqinigha keldi – Canı
– Üstün ırk.
boğazına geldi.
alijanapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺠﺎﻧﺎﭘﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬a.u. Âlicanaplık.
alqinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻘ‬Soluğu kesilmek, nefes
aliqan 【‫ﻘﺎﻥ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬El ayası, avuç. Qur aliqan nefese.
kelmek – Avucu boş gelmek. Qoyghan
alqish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻘ‬Âlkış. Qizghin alqish –
qedemliring aliqan üstige – Başımın üstünde
Gürültülü alkış. Gülduras alqish – Gürültülü
yerin var. Aliqangha sélip kötermek –
alkış. Alqishlar éytmaq – Övgüler söylemek,
Şımartmak; gereğinden fazla değer vermek.
övmek.
Aliqinim – Avucum.
alqitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻘ‬Atlatmak; aşırmak.
aliqandek 【‫ﻘﺎﻧﺪەك‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬Avuç içi kadar; fazla
küçük; dar. Aliqandek yérim bar – Avuç içi Alla 【鳤‫ 】ﯪﻟ‬a. Allah, Tanır. Allahu ekber –
kadar yerim var. Allahu ekber. Inshaalla – İnşaallah. Mashaalla

alilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ 】ﯪﻟ‬Hor görülmek; küçük – Maşaallah.

düşürülmek. alla 【鳤‫ 】ﯪﻟ‬Ninni, ninni yavrum ninni.

alilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬a.u. Yücelik, büyüklük. Allayarim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵鳤‫ 】ﯪﻟ‬Eski Uygur halk
türküsü.
aliliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬Karışık renkler halitesi;
beneklilik. allikim 【‫ﻢ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Kimdir. Allikim kélip

alilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬Hor görmek; küçük turuptu – Kimdir biri gelmiş duruyor.

düşürmek. alliqachan 【‫ﻘﺎﭼﺎﻥ‬鴙‫】ﯪﻟﻠ‬ Çoktan.

alim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬a. Âlim, bilgin.

Alliqachandin béri – Çoktan beri.
alliqachanqi 【鴛‫ﻘﺎﭼﺎﻧﻘ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Eski zamanki;
aliman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴙‫ 】ﯪﻟ‬1. Kalabalık, sürü. 2. Çapul,

12
uzak geçmişteki. almaq 【‫ 】ﯪﻟﻤﺎﻕ‬Almak. Élip barmaq –
alliqanche 【鴺‫ﻘﺎﻧﭽ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Birçok. Alliqanchidin Götürmek. Élip kelmek – Getirmek. Élip
biri – Çoklardan biri. ketmek – Götürmek. Élip chiqmaq – Getirmek.
Élip yürmek – Beraberinde götürmek. Öch
alliqanchigha 【‫ﻐﺎ‬鴙‫ﻘﺎﻧﭽ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Birçok paraya;
almaq – Öç almak. Bet almaq – Yüzünü
pahalıya. Alliqanchigha aldim – Birçok paraya
doğrulamak. Tüs almaq – Belirti. Til almaq –
aldım.
Söze uymak; emre boyun eğmek. Xotun almaq
alliqandaq 【‫ﻘﺎﻧﺪﺍﻕ‬鴙‫】ﯪﻟﻠ‬Nasıldır. U alliqandaq – Evlenmek. Boyungha almaq – Yüklenmek;
yerge ketti – O nasıldır bir yere gitti. itiraf etmek. Közni almay qarimaq – Gözü
alliqayaqqa 【‫ﺎﻗﻘﺎ‬鴵‫ﻘﺎ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Nereye. Alliqayaqqa kırpmadan bakmak. Qarshi almaq – Karşılamak.
Uning könglini élip keldim – Onun gönlünü
ketti – Nereye gitti.
aldım. Könglümni chirayliq qiz aldi –
alliqayaqta 【‫ﺎﻗﺘﺎ‬鴵‫ﻘﺎ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Nerededir. Gönlümü bir güzel kıza kaptırdım.
alliqaydin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ﻘﺎ‬鴙‫】ﯪﻟﻠ‬ Neredendir. alman-talman 【‫ﺗﺎﻟﻤﺎﻥ‬-‫ 】ﯪﻟﻤﺎﻥ‬Acele, hızla.
Alliqaydin kelduq – Çok uzaklardan geldik. Alman-talman yémek – Acele yemek.
alliqaysi 【鴛‫ﺴ‬鴵‫ﻘﺎ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Hangisidir. Alliqaysi almas 【‫ 】ﯪﻟﻤﺎﺱ‬1. Elmas, pırlanta. 2. Çelik
zamanlardin béri – Uzak zamanlardan beri; marka. Almas xenjer – Çelik hançer.
Bilinmeyen zamanlardan beri.
almash 【‫ 】ﯪﻟﻤﺎﺵ‬1. Nöbet, sıra, değişme. 2.
alliqeyerde 【‫ﺭﺩە‬鴺鴵鴺‫ﻘ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Nerelerdedir. U gr. zamir. Égilik almash – İyelik zamiri.
alliqeyerde yürgendur – O nerelerde geziyor
almashmaq 【‫】ﯪﻟﻤﺎﺷﻤﺎﻕ‬ Nöbetleşmek,
kim bilsin.
değişmek. Almiship – Nöbetleşip.
alliqeyerdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺭﺩ‬鴺鴵鴺‫ﻘ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Neredendir. Maddilarning almishishi – Maddelerin
alliqeyerge 【鴺‫ﺭﮔ‬鴺鴵鴺‫ﻘ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Nereyedir. dolanımı. Soda almishish – Ticarî dolanım.

allinechche 【鴺‫ﭼﭽ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Birçok. Allinechche almashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯪﻟﻤﺎﺷﺘ‬Değiştirmek.

yillar ötüp ketti – Birçok yıllar geçti gitti. Almashturup qoymaq – Değiştirivermek.
Almashturup ashliq térish tertiwi – Değiştirip
allinede 【‫ﺩە‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Nerededir.
tahıl ekme düzeni.
allinedin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Neredendir.
almiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻤ‬Elmalık; elma bahçesi;
allinege 【鴺‫ﮔ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Nereyedir. elmalı yer.
allinerse 【鴺‫ﺭﺳ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Nedir; bir şeyler. almishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻤ‬bk. almashmaq.

allinéchük 【‫ك‬鵠‫ﭽ‬鴽‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Nasıldır. alp 【‫ 】ﯪﻟﭗ‬Büyük, olağanüstü, bahadır,

allinime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫】ﯪﻟﻠ‬ Nedir; bir şeyler. kahraman.

Allinimiler dep turuptu – Bir şeyler altatar 【‫ 】ﯪﻟﺘﺎﺗﺎﺭ‬Altıpatlar; revolver.

söylüyordu.
alte 【鴺‫ 】ﯪﻟﺘ‬Altı.
allinimige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯪﻟﻠ‬Niye; kim bilir niçin.
alteylen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﯪﻟﺘ‬Altımız, altı kişi.
alma 【‫ 】ﯪﻟﻤﺎ‬Elma. Alma derexti – Elma
altinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ 】ﯪﻟﺘ‬Altıncı. Altinchi ay –
ağacı. Almisi – Elması.
Haziran.

13
altmish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯪﻟﺘﻤ‬bk. atmish. Aman qalmaq – Esen kalmak. Bi aman –
Sıhhatsiz, sağlıksız.
altun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﯪﻟﺘ‬Altın. Aq altun – Ak altın,
plâtin. Altun xénim – Eski bir Kâşgar aman-ésen 【‫ﻥ‬鴺‫ﯸﺴ‬-‫ 】ﯪﻣﺎﻥ‬a.u. Esenlik, sağ
türküsünün adı. Altun qéziq – Kutup yıldızı. salim. Aman-ésen bolung – Esen olun.
Altun renglik – Altın renkli, altın yaldız. aman-ésenliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﯸﺴ‬-‫ 】ﯪﻣﺎﻥ‬a.u. Esenlik,
altundek 【‫ﻧﺪەك‬鵞‫ 】ﯪﻟﺘ‬Altın gibi. sağlık. Aman-ésenlik tileymen – Esenlik
dilerim.
altunlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ 】ﯪﻟﺘ‬Altınlatmak; altın
yaldız kaplatmak. amanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻣﺎﻧﭽ‬a.u. Esenlik, sağlık.

altunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ 】ﯪﻟﺘ‬Altınlı yer; altınlık. amanet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯪﻣﺎﻧ‬a. Emanet. Amanet kassisi
Altun qum – Altın kum. – Emanet kasası. Xudaygha amanet – Allaha
emanet. Amanitim – Emanetim.
alwan-alwan 【‫ﺍﻥ‬鵣‫ﯪﻟ‬-‫ﺍﻥ‬鵣‫ 】ﯪﻟ‬a. Çeşit çeşit;
türlü türlü; ayrı ayrı; değişik. Alwan-alwan amanetdar 【‫ﺗﺪﺍﺭ‬鴺‫ 】ﯪﻣﺎﻧ‬a.f. Vasi.
taam – Türlü türlü yemek. amanetdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﺪﺍﺭﻟ‬鴺‫ 】ﯪﻣﺎﻧ‬a.f.u. Vasilik.
alwang 【‫ﺍڭ‬鵣‫ 】ﯪﻟ‬Vergi. amanlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﯪﻣﺎﻧ‬a.u. Hal hatır
alwang-yasaq 【‫ﺎﺳﺎﻕ‬鴵-‫ﺍڭ‬鵣‫ 】ﯪﻟ‬Haraç; para sormak.
cezası, vergi. amanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﻣﺎﻧﻠ‬a.u. Esenlik, sağlık.
alwangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴‫ﺍ‬鵣‫ 】ﯪﻟ‬Vergi memuru; vergi amansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯪﻣﺎﻧﺴ‬a.u. Amansız, acımadan,
toplayan kimse. hunhar. Amansiz düshmen – Hunhar düşman.
alwasti 【鴛‫ﺍﺳﺘ‬鵣‫ 】ﯪﻟ‬Kötü ruh. amansizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯪﻣﺎﻧﺴ‬a.u. Amansızlık.
alürük 【‫ﺭۈك‬鵠‫ 】ﯪﻟ‬Ham erik; olgunlaşmamış ambal 【‫ 】ﯪﻣﺒﺎﻝ‬ç. Başkan, âmir, idareci.
erik.
ambar 【‫ 】ﯪﻣﺒﺎﺭ‬f. Ambar, depo. Su ambiri –
alyapquch 【‫چ‬鵞‫ﺎﭘﻘ‬鴶‫ 】ﯪﻟ‬Göğüslük, önlük, Su ambarı.
peştamal.
ambulatoriye 【鴺鴶鴘‫ﺭ‬鵝‫ﺗ‬鳣鵞‫ 】ﯪﻣﺒ‬r. Dispanser,
alyumin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻣ‬鵞鴶‫ 】ﯪﻟ‬Alümin. bakım evi.
amal 【‫ 】ﯪﻣﺎﻝ‬a. Çare, usul, tedbir, metot. ambur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯪﻣﺒ‬Maşa, kıskaç, pens.
Amal tapmaq – Çare bulmak. Amal yoq – Çare
amet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯪﻣ‬f. Şans, talih. Amitim ketti –
yok. Amal yoqluqtin – Çare yokluğundan.
Şansım kayboldu.
Amal qanche – Ne çare. Amal barmu? – Çare
var mı? Amili – Çaresi. ametlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﯪﻣ‬f.u. Şanslı, talihli.

amalsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯪﻣﺎﻟﺴ‬Çaresiz. Amérikan 【‫ﮑﺎﻥ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﯪﻣ‬r. Amerikan.

amalsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯪﻣﺎﻟﺴ‬Çaresizlik. Amérikiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﯪﻣ‬r.u. Amerikalı.

amalsizliqtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻘﺘ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯪﻣﺎﻟﺴ‬Çaresizlikten. amil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯪﻣ‬a. Âmil, faktör, sebep.

aman 【‫ 】ﯪﻣﺎﻥ‬a. Esen, sağlam, sıhhatli. amin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﯪﻣ‬a. Amin; ilahi amin ilâhi amin.
Amanmu? – Esen mi? Aman bolung – amma 【‫ 】ﯪﻣﻤﺎ‬a. Amme, halk, kamu.
Esenlikte kalın. Aman qoymaq – Sağ koymak.
Emgekchiler ammisi – Emekçiler topluluğu.

14
ammabap 【‫ 】ﯪﻣﻤﺎﺑﺎپ‬a.f. Ammeye has, anarxiye 【鴺鴶鴙‫ 】ﯪﻧﺎﺭﺧ‬r. Anarşi.
kamuya uygun. Ammabap edebiyat – Kamu anarxizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ 】ﯪﻧﺎﺭﺧ‬r. Anarşizm.
edebiyatı.
anarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﻧﺎﺭﻟ‬f.u. Nar bahçesi; nar
ammabapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﻣﻤﺎﺑﺎﭘﻠ‬Kamuya özgü;
ağaçlığı.
ammeye özgü.
anatom 【‫ﻡ‬鵝‫ 】ﯪﻧﺎﺗ‬r. Anatomi uzmanı.
ammiwiylashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴶鴘鵣鴙‫】ﯪﻣﻤ‬ a.u.
Kamulaşmak. anatomiye 【鴺鴶鴙‫ﻣ‬鵝‫ 】ﯪﻧﺎﺗ‬r. Anatomi.

ammiwiylashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴶鴘鵣鴙‫ 】ﯪﻣﻤ‬a.u. anche 【鴺‫ 】ﯪﻧﭽ‬Çok, birçok, o kadar. Anche

Kamulaştırmak. ötmey – Çok geçmeden. Anchidin béri –
Çoktan bu yana.
amraq 【‫ 】ﯪﻣﺮﺍﻕ‬f. Sevgi, sevmek. Amraq
körmek – Sevmek. Biz Bir-birimizge tola anchi-munche 【鴺‫ﻧﭽ‬鵞‫ﻣ‬-鴛‫ 】ﯪﻧﭽ‬Biraz, çok
amraqmiz – Biz birbirimizi çok seviyouz. değil.

amraqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﻣﺮﺍﻗﻠ‬f.u. 1. Dostluk, yakınlık. anchiqi 【鴛‫ﻘ‬鴙‫ 】ﯪﻧﭽ‬Önemli edğil.

2. Sevgi. Amraqliq körsetmek – Sevgi anchila 【鳤鴙‫ 】ﯪﻧﭽ‬O kadar. Uninggha men
göstermek. anchila ishinip yetmeymen – Ona ben o kadar
amut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﯪﻣ‬Armut. Hoten amuti – Hoten inanamıyorum.
armudu. anchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻧﭽ‬O kadar.
an 【‫ 】ﯪﻥ‬a. An, vakit, fırsat. Bir anda – Bir anchiwila 【鳤鴘鵣鴙‫】ﯪﻧﭽ‬ O kadar. Néme
anda. Bir anda yoq boldi – Bir anda yok oldu. anchiwila zirzewirigiche sürüshtürüp ketting –
Shu anda – Şu anda. Kelgen an – Geldiği an. Niye o kadar ıcığını cıcığını çıkanyorsun.
ana 【‫ 】ﯪﻧﺎ‬I Ana, anne. Ata-ana – Ata-ana. anchiyin 【‫ﻦ‬鴙鴶鴙‫】ﯪﻧﭽ‬ Önemsiz; bayağı.
Ögey ata-ana – Üvey ata-ana. Ana jan – Anchiyin bir gep – Önemsiz bir söz. Anchiyin
Anneciğim. Béqim ana – Bakım ana. Qéyin ana keldim – Sıradan bir gelmiştim.
– Kayın ana. Chong ana – Büyük anne. Kichik
anda 【‫ 】ﯪﻧﺪﺍ‬Orada.
ana – Hala; teyze. Ana tili – Ana dili. Ana
weten – Ana vatan. Kindik ana – Ebe. Ana yurt anda-munda 【‫ﻧﺪﺍ‬鵞‫ﻣ‬-‫ 】ﯪﻧﺪﺍ‬Orada burada.
– Ana yurt. Su anisi – Deniz kızı. anda-sanda 【‫ﺳﺎﻧﺪﺍ‬-‫ 】ﯪﻧﺪﺍ‬Ara sıra.
ana 【‫ 】ﯪﻧﺎ‬II İşte; O.
andaq 【‫ 】ﯪﻧﺪﺍﻕ‬Öyle. Andaq bolsa – Öyle
analitik 【鵗鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯪﻧﺎﻟ‬r. Tahlil. Analitik usul – olsa. Andaq yerge barghandin kéyin – Öyle bir
Tahlil usulu. yere vardıktan sonra.
analiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯪﻧﺎﻟ‬r. Çözümleme, tahlil. Analiz andaqche 【鴺‫ 】ﯪﻧﺪﺍﻗﭽ‬Öylesine.
qilmaq – Tahlil etmek; çözümlemek. andaze 【‫ 】ﯪﻧﺪﺍﺯە‬f. Model, örnek. Andazisi
anar 【‫ 】ﯪﻧﺎﺭ‬f. Nar. Anar derexti – Nar ağacı. kélishken – Endamlı.
Anar yüz – Gül yüz. andin 【‫ﻦ‬鴘‫ 】ﯪﻧﺪ‬Ondan. Andin kéyin –
anargül 【‫ﻝ‬鵠‫ 】ﯪﻧﺎﺭﮔ‬f. Nar çiçeği. Ondan sonra. Andin qalsa – Ondan kalsa.
anarxist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ 】ﯪﻧﺎﺭﺧ‬r. Anarşist. Andin burun – Ondan önce.
ang 【‫ 】ﯪڭ‬I Akıl, anlayış, fikir. Éngi yoq –

15
Anlayışsız, akılsız, aklı yok. halde.

ang 【‫ 】ﯪڭ‬II Av. Ang olimaq – Avlanmak; anglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫】ﯪ‬ Duymak, işitmek,
avcılık yapmak. Ang térisi – Av hayvanının dinlemek.
derisi. anglishimche 【鴺‫ﻤﭽ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﯪ‬Duyduğuma göre.
ang-sézim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ﺳ‬-‫ 】ﯪڭ‬Düşünce, duygu.
anglishimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﯪ‬Anlaşılır.
Ang-sézimi yoq adem – Düşüncesiz, duygusuz
adam. angraymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺮﺍ‬鳴‫】ﯪ‬Hayret içinde bakmak;
dalgınlık. Néme angriyip qalding? – Niye
ang-sézimsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ﺳ‬-‫ 】ﯪڭ‬Düşüncesiz,
hayrete düştün?
duygusuz.
angsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫ 】ﯪ‬Cahil, fikirsiz, duygusuz.
ang-tang 【‫ﺗﺎڭ‬-‫】ﯪڭ‬ Hayret, dalgınlık.
Ang-tang bolup qaldim – Hayrete daldım. angsizda 【‫ﺰﺩﺍ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫ 】ﯪ‬Ansızın, birdenbire.

angchi 【鴛‫ﭽ‬鳴‫ 】ﯪ‬Avcı. angsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫ 】ﯪ‬Cahillik, bilinçsizlik.

angchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴‫ 】ﯪ‬Avcılık. anghiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯪﻧﻐ‬O ana kadar.

angdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺪ‬鳴‫ 】ﯪ‬İzlemek, gözetlemek. ani 【鴛‫ 】ﯪﻧ‬Hakaret etme; gönlünü kırma;
incitme; dokunma.
angghiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﻐ‬鳴‫ 】ﯪ‬O arada.
aniliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻧ‬I Dişi, dölyatağı.
angqarmaq 【‫ﻘﺎﺭﻣﺎﻕ‬鳴‫】ﯪ‬ Dili tutulmak,
keçeleşmek, uyuşmak. aniliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﻧ‬II Analık. Aniliq heqqi –
Analık hakkı. Aniliq méhri – Analık sevgisi.
angqaw 【‫ﻘﺎۋ‬鳴‫ 】ﯪ‬Duygusuz, ahmak, akılsız,
budala, aptal. ankéta 【‫ﺘﺎ‬鴽‫ 】ﯪﻧﮑ‬r. Anket.

angqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鳴‫ 】ﯪ‬Kokmak. anonim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻧ‬鵝‫ 】ﯪﻧ‬r. Anonim.

anglanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ 】ﯪ‬Duyulmak, işitilmek. ant 【‫ 】ﯪﻧﺖ‬a. Ant, yemin. Ant ichmek – Ant
içmek, yemin etmek. Ant su ichmek – Ant
anglashma 【‫ﺷﻤﺎ‬鳤鳴‫ 】ﯪ‬Anlaşma.
içmek. U antigha yetmidi – O sözünde
anglashmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﻤﺎﺳﻠ‬鳤鳴‫ 】ﯪ‬Anlaşmazlık. durmadı. Ant urghan – Allah çarpmış,
Arimizda bir anglashmasliq chiqti – Aramızda çarpılmış.
bir anlaşmazlık çıktı. Anglashmasliq derijide – anténna 【‫ﻨﻨﺎ‬鴽‫ 】ﯪﻧﺘ‬r. Anten.
Anlaşabilecek derecede değil.
antxor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﯪﻧﺘﺨ‬a.f. Yerli yersiz ant içen.
anglatqusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳤鳴‫ 】ﯪ‬Tarifi imkânsız; dile
sığmaz, olağanüstü. Anglatqusiz ish bolup ötti anti 【鴛‫】ﯪﻧﺘ‬ r. And, aksi, karşı.
– Tarifi imkânsız bir olay oluvermişti. Antimatériyalistik – Antimateryalist.

anglatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ 】ﯪ‬Duyurma, yayınlamak, antlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﯪﻧﺘ‬Ant içmek (karşılıklı

ilan etmek. Radio anglatmisi – Radyo neşriyatı. olarak).

angliguchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﮕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﯪ‬Dinleyen, duyan, antonim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻧ‬鵝‫ 】ﯪﻧﺘ‬r. Karşıt anlamlı; ters
işiten. anlamlı.

angliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﯪ‬Bilgili, kültürlü, anlayışlı, apa 【‫ 】ﯪﭘﺎ‬Anne. Chong apa – Hala, teyze.
bilinçli, şuurlu. Angliq rewishte – Bilinçli Kichik apa – Hala, teyze.

16
apa-singil 【‫ﻞ‬鴙鳵鴙‫ﺳ‬-‫ 】ﯪﭘﺎ‬Kız kardeşler. apqut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﯪﭘﻘ‬bk. pashna; Ökçe.

apaq-chapaq 【‫ﭼﺎﭘﺎﻕ‬-‫】ﯪﭘﺎﻕ‬ Aşırı yakın appaq 【‫ 】ﯪﭘﭙﺎﻕ‬Bembeyaz, apak. Appaq

muamele; senli benli; teklifsiz tekellüfsüz. saqalliq – Bembeyaz sakallı. Appaq béshing
aparmaq 【‫( 】ﯪﭘﺎﺭﻣﺎﻕ‬élip barmaq) Götürmek. bilen uyalmaysenmu? – Bembeyaz saçın ile
utanmıyor musun?
Apirip bermek – Götürüp teslim etmek. Pulni
apirip berdim – Parayı teslim ettim. Apirip apparat 【‫】ﯪﭘﭙﺎﺭﺍﺕ‬r. Cihaz, makine, müessese,
kelmek – Götürmek ve beraber dönmek. kurum. Radio appiriti – Radyo cihazı. Dölet
Iningni baqqa apirip kel – Küçük kardeşini appiriti – Devlet müessesesi.
bahçeye götür. Bu yol sheherge apiridu – Bu appighim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﯪﭘﭙ‬Canım, sevgilim.
yol şehire ulaştırır.
Aprél 【‫ﻞ‬鴼‫ 】ﯪﭘﺮ‬r. Nisan.
apchiqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﯪﭘﭽ‬ (élip chiqmaq)
Dışarıya götürmek. Mana bu nersilerning aptal 【‫ 】ﯪﭘﺘﺎﻝ‬a. bk. abdal.
hemmisini achiq – İşte bu nesnelerin hepsini aptalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﭘﺘﺎﻟﻠ‬a.u. bk. abdalliq.
dışarıya götür. U méni taghning töpüsige
aptap 【‫ 】ﯪﭘﺘﺎپ‬f. Güneş. Aptap bermek –
apchiqti – O beni dağın tepesine götürdü.
Güneşlendirmek. Aptap urush – Güneş
apixan 【‫ﺨﺎﻥ‬鴙‫ 】ﯪﭘ‬Yulaf. çarpması. Aptapta oturmaq – Güneşte oturmak.
apijan 【‫ﺠﺎﻥ‬鴙‫ 】ﯪﭘ‬Anneciğim. aptapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﭘﺘﺎﭘﻠ‬f.u. Güneşli. Aptapliq
apijénim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ﺠ‬鴙‫ 】ﯪﭘ‬bk. apijan. kün – Güneşli gün. Aptapliq yer – Güneşli yer.

apiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﭘ‬Annelik. Apiliq qilmaq – aptapperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ 】ﯪﭘﺘﺎﭘﭙ‬bk. aptappilez.

Annelik etmek. aptapperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫】ﯪﭘﺘﺎﭘﭙ‬ bk.
apirin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯪﭘ‬f. Aferin. aptappilezlik.

apiti 【鴛‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯪﭘ‬Afeti. aptappilez 【‫ﺯ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﭘﺘﺎﭘﭙ‬f. Ayçiçeği.

apiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯪﭘ‬a. Afiyet, selâmettik, aptappilezlik 【鵗鴙‫ﺯﻟ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫】ﯪﭘﺘﺎﭘﭙ‬ f.u. mec.

esenlik. Tutumsuz; duruma göre, çıkara göre yön
değiştiren; rahatına düşkün; kaypaklık.
apkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﯪﭘﮑ‬bk. epkesh; Saka, sucu.
aptawa 【‫ 】ﯪﭘﺘﺎۋﺍ‬f. İbrik.
apqachmaq 【‫( 】ﯪﭘﻘﺎﭼﻤﺎﻕ‬élip qachmaq) Alıp
kaçmak. aptawichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫】ﯪﭘﺘﺎۋ‬ f.u. tar. Doğu
Türkistan hanı Yakup Bey ve Türkistan'daki
apqalmaq 【‫( 】ﯪﭘﻘﺎﻟﻤﺎﻕ‬élip qalmaq) Alıp
başka han saraylarındaki saray memuru.
kalmak.
aptashlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯪﭘﺘﺎﺷ‬bk. aptashlimaq.
apqéchish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﯪﭘﻘ‬bk. apqachmaq.
aptashlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﯪﭘﺘﺎﺷﻠ‬élip tashlimaq)
apqélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﯪﭘﻘ‬bk. apqalmaq.
bırakmak; alıp bırakmak.
apquja 【‫ﺟﺎ‬鵞‫ 】ﯪﭘﻘ‬Pelin, harmani.
aptéka 【‫ﮑﺎ‬鴽‫ 】ﯪﭘﺘ‬r. Eczahane.
apqur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯪﭘﻘ‬f. Apkur chini – Büyük kâse.
aptékachi 【鴛‫ﮑﺎﭼ‬鴽‫ 】ﯪﭘﺘ‬r.u. Eczacı.
Uning sewir apquri tolup ashqan – Onun sabır
bardağı dolup taşmış. aptik 【鵗鴙‫ 】ﯪﭘﺘ‬bk. aptéka.

17
aptuwa 【‫ۋﺍ‬鵞‫ 】ﯪﭘﺘ‬f. bk. aptawa. araqi 【鴛‫ 】ﯪﺭﺍﻗ‬bk. araq.

ar 【‫ 】ﯪﺭ‬a. Ar, utanma. Ar almaq – Utanmak, aral 【‫ 】ﯪﺭﺍﻝ‬Ada. Yérim aral – Yarım ada.
mahcup olmak. Ari yoq – Utanmaz, arsız. Ari Téqim aralliri – Takım adaları.
qachqan – Utanmak bilmeyen. Ar körmek – aram 【‫ 】ﯪﺭﺍﻡ‬f. Dinlenme. Aram almaq –
Utanmak. Bu ishni men özemge ar körümen –
Dinlenmek; rahatlamak. Aram
éling –
Bu iş ben için ayıptır. Ari ketken kishi –
Dinlenin. Aram bermek – Dinlendirmek. Aram
Namussuz bir kişi.
tapmaq – Dinlenmek, emin olmak.
ar-nomus 【‫ﺱ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ﻧ‬-‫ 】ﯪﺭ‬a. Ar ve namus.
aramliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺍﻣﻠ‬f.u. Rahatlık.
Ar-nomusi yoq adem – Şerefsiz insan.
aramsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺍﻣﺴ‬f.u. Endişeli, kaygılı,
ara 【‫ 】ﯪﺭﺍ‬Ara, fasıla, iki şey arasında
telâşlı.
bulunan yer. Ara yiraqlighi – Ara uzaklığı.
Katar arisi – Sıra arası. Yéqin arigha chiqip aramsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺍﻣﺴ‬f.u. Endişelilik,
ketti – Yakın bir yere gitti. Kün ara – Gün arası. telâşlılık.
Ara éyi – Ramazan ve Kurban bayramı aramu-taqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺗﺎﻗ‬-鵞‫ 】ﯪﺭﺍﻣ‬f.a. Rahat ve takat.
arasındaki zaman. Öz ara – Kendi arası.
aran 【‫ 】ﯪﺭﺍﻥ‬Zor, güç. Aran digende – Zorla,
Bizning arimizda – Bizim aramızda. Arigha
güçlükle. Aran keldim – Zorla geldim.
kirmek – Araya girmek. Arini üzmek – Arayı
açmak. Arigha kishi qoymaq – Araya kişi aranla 【鳤‫ 】ﯪﺭﺍﻧ‬Zorla, güçlükle.
salmak. Arigha kishi salmaq – Araya kişi
arar 【‫ 】ﯪﺭﺍﺭ‬Meşe (ağacı).
salmak. Arigha chüshmek – Araya girmek. Ara
buzghuchi – Arayı bozan. Öz arimizda bolsun araz 【‫ 】ﯪﺭﺍﺯ‬a. Bozuşukluk; kavgalı, arası açık.
– Kendi aramızda olsun. Arimiz yaxshi – arazlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﯪﺭﺍﺯ‬a.u. Bozuşma.
Aramız iyi. Arini achmaq – Arayı açmak.
arazlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﯪﺭﺍﺯ‬a.u. Bozuşmak;
Öz-ara urush – Kendi aralarında savaş (dövüş).
aralarının açılması.
Yéqin arida – Yakın arada. Téz arida – Şu arada;
hemen; alelacele. Téz arining ichide – Şu anda. arazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺍﺯﻟ‬a.u. Kavgalı.
Aridin besh kün ötkendin kiyin – Aradan beş arazlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﯪﺭﺍﺯﻟ‬ a.u. Bozuşmak;
gün geçtikten sonra. Aridin bir yil ötti –
küsmek.
Aradan bir yıl geçti. Dunya ara dangqi ketken
– Dünyaca ünlü. Ara yolda qalmaq – Ara yolda archa 【‫ 】ﯪﺭﭼﺎ‬Ak çam, köknar (ağacı). Archa
kalmak. derexti – Ak çam ağacı. Archa ghozighi – Ak
çam kozalağı.
ara-sira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫ﺳ‬-‫ 】ﯪﺭﺍ‬Ara sıra.
archimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﯪﺭﭼ‬ Kabuğundan
ara-tura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ﺗ‬-‫ 】ﯪﺭﺍ‬Ara sıra.
arındırmak, temizlemek.
arach 【‫ 】ﯪﺭﺍچ‬Seyrek, aralığı açık.
archizar 【‫ﺰﺍﺭ‬鴙‫ 】ﯪﺭﭼ‬u.f. Ak çam ormanı.
araq 【‫ 】ﯪﺭﺍﻕ‬a. Rakı, alkol.
archizarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﯪﺭﭼ‬u.f.u. Ak çam
araqxur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯪﺭﺍﻗﺨ‬a.f. Alkolik. ormanlığı.
araqxurluk 【‫ك‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ 】ﯪﺭﺍﻗﺨ‬a.f.u. Çetin içicilik; ardaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺩﺍﻗﻠ‬Sevmek; yüceltmek;
alkoliklik. şımartmak.

18
arghumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯪﺭﻏ‬Soylu at. içinde geziyor.

arghun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﯪﺭﻏ‬Melez. arisalda 【‫ﺴﺎﻟﺪﺍ‬鴘‫ 】ﯪﺭ‬Kararsızlık, tereddüt.

Arisalda qalmaq – Tereddüt etmek. Arisalda
arghunlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫】ﯪﺭﻏ‬
bolmaq – Kararsız olmak.
Melezleştirmek.
aristokrat 【‫ﮐﺮﺍﺕ‬鵝‫ﺴﺘ‬鴘‫】ﯪﺭ‬r. Aristokrat, asilzade.
arxar 【‫ 】ﯪﺭﺧﺎﺭ‬Yaban koyunu.
arishang 【‫ﺸﺎڭ‬鴘‫ 】ﯪﺭ‬Şifalı su, kaynarca.
arxayik 【鵗鴙鴵‫ 】ﯪﺭﺧﺎ‬Arkaik (eskiye ait; eski
kelime). ariyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ 】ﯪﺭ‬a. Bir şeyin geçici olarak
alınması (kullanılması). Ariyetke almaq – Bir
arxéolog 【‫گ‬鵝‫ﻟ‬鵝鴽‫ 】ﯪﺭﺧ‬r. Arkeolog, arkeoloji
şeyi geçici olarak almak.
uzmanı.
arkigha 【‫ﻐﺎ‬鴙‫ 】ﯪﺭﮐ‬Arkaya, geriye. Arkigha
arxéologiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﻟ‬鵝鴽‫ 】ﯪﺭﺧ‬r. Arkeoloji.
sozmaq – Geriye bırakmak.
arxitéktor 【‫ﺭ‬鵝‫ﮑﺘ‬鴽‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺧ‬r. Mimar.
Arktika 【‫ﮑﺎ‬鴙‫】ﯪﺭﮐﺘ‬r. Arktika. Arktika hawasi
arxitéktura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ﮑﺘ‬鴽‫ﺘ‬鴙‫】ﯪﺭﺧ‬ r. Mimarlık. – Arktika havası.
Arxitéktura instituti – Mimarlık enstitüsü. Arktikiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﯪﺭﮐﺘ‬Arktik. Arktikiliq
arxitékturilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ﮑﺘ‬鴽‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺧ‬r.u. Mimarlık. ékspéditsiye – Arktik araştırma gezi ekibi.
arxiw 【鵣鴙‫ 】ﯪﺭﺧ‬r. Arşiv, belgelik, evrak arqa 【‫ 】ﯪﺭﻗﺎ‬Arka. Arqisidin qalmay – Peşini
hâzinesi. bırakmadan. U méning arqamdin keldi – O
benim peşimden geldi. Arqamda – Arkamda.
arxiwchi 【鴛‫ﭼ‬鵣鴙‫ 】ﯪﺭﺧ‬r.u. Arşivci; evrak
Arqida qalmaq – Arkada kalmak. U arqamgha
hâzinesine bakan kimse.
chüshti – O peşime düştü. Arqigha qaytmaq –
aridin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴘‫ 】ﯪﺭ‬Aradan. Aridin bir yil ötti Arkaya dönmek. Arqa yaqta – Arka tarafta.
– Aradan bir yıl geçti. Xoylining arqisi – Avlunun arkası. Arqa kocha
arilap 【‫پ‬鳤鴘‫ 】ﯪﺭ‬Ara sıra. Arilap-arilap – Arka sokak. Arqa ishik – Arka kapı. Arqisi
uchqun körünüdu – Ara sıra kıvılcım kelgüsi sanda – Devamı gelecek sayıda. Arqa
görünüyor. tirek – Arka direk. Arqisidin sözlimek –
Arkasından söylemek.
arilash 【‫ﺵ‬鳤鴘‫ 】ﯪﺭ‬Karışık. Qizil arilash aq –
Kırmızı karışık beyaz. arqa-arqidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﯪﺭﻗ‬-‫】ﯪﺭﻗﺎ‬ Ardarda,
şuasıyla.
arilash-kurulash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺭۇ‬鵞‫ﮐ‬-‫ﺵ‬鳤鴘‫ 】ﯪﺭ‬Karışık;
bir cinsten olmayan; türlü türlü. arqan 【‫ 】ﯪﺭﻗﺎﻥ‬Halat, urgan; bk. aghamcha.
Qil arqan – Kıl halat.
arilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫】ﯪﺭ‬ Karışmak.
Bashqining ishigha arilashma – Başkasının arqanlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﺭﻗﺎﻧﻠ‬Urgan ile bağlamak;

işine karışma. kenetlemek.

arilashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴘‫ 】ﯪﺭ‬Karıştırmak. arqar 【‫ 】ﯪﺭﻗﺎﺭ‬bk. arxar.

ariliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﯪﺭ‬Aralık. Tagh arillighi – Dag arqida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ﯪﺭﻗ‬Arkada, geride.
aralığı. Ariliqta qaldim – Arada kaldım. arqidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﯪﺭﻗ‬Arkadan, geriden.
arilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﯪﺭ‬Gezmek; arasından arqilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫】ﯪﺭﻗ‬ (arqilimaq'tan)
geçmek. U baghni arilap yürüdu – O bahçe

19
Sırtına yükletmek. arnash 【‫ 】ﯪﺭﻧﺎﺵ‬bk. arnimaq.
arqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺭﻗ‬Üzerinden, vasıtası ile, arnimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﺭﻧ‬Armağan, hasretmek,
aracılığı ile. Sot arqiliq – Mahkeme aracılığı ile. bağışlamak.
Pochta arqiliq – Posta ile.
arpa 【‫ 】ﯪﺭﭘﺎ‬Arpa.
arqilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺭﻗ‬Yükü sırtına almak;
arpa-bédiyan 【‫ﺎﻥ‬鴶鴘‫ﺪ‬鴽‫ﺑ‬-‫】ﯪﺭﭘﺎ‬ Anason.
yüklenmek.
Arpa-bédiyan almisi – Anason elması.
arqimu-arqa 【‫ﯪﺭﻗﺎ‬-鵞‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯪﺭﻗ‬Arka arkaya.
arpichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯪﺭﭘ‬Arpacı (arpa satan kimse).
arqisida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﯪﺭﻗ‬Arkasında.
arpidiyan 【‫ﺎﻥ‬鴶鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﯪﺭﭘ‬Anason.
arqisidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﯪﺭﻗ‬Arkasından.
arpixan 【‫ﺨﺎﻥ‬鴙‫ 】ﯪﺭﭘ‬Yaban arpası.
arlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﯪﺭ‬a.u. Utanmak; gururun
arsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺳ‬a.u. Arsız, utanmaz.
kırılması. Arlinip yighlidim – Namusum için
ağladım. arsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺳ‬a.u. Arsızlık.

arliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﯪﺭﻟ‬ 1. Namuslu, şerefli. 2. arslan 【‫ﻥ‬鳤‫ 】ﯪﺭﺳ‬I Aslan. Arslan yürek –
Yüzkarası, rezalet, yüz kızartıcı. Aslan yüreği. Arslan yüreklik – Aslan yürekli.
arman 【‫ 】ﯪﺭﻣﺎﻥ‬f. Ülkü, gaye, arzu, istek. arslan 【‫ﻥ‬鳤‫ 】ﯪﺭﺳ‬II Aslan. Chishi arslan –
Arminim – Gayem. Armanda qalmaq – Dişi aslan.
Gerçekleşmeyen arzu üzerindeki üzüntü.
artél 【‫ﻞ‬鴽‫ 】ﯪﺭﺗ‬r. Çalışma birliği.
Arminim yoq – Bütün arzularım gerçekleşti,
üzüntüm yok. Ölsem arminim yoq – Ölüme artillériye 【鴺鴶鴘‫ﺮ‬鴽‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺗ‬r. Topçu. Artillériye
razıyım. Uning könglide armini bar – Onun polki – Topçu alayı.
gönlü arzuludur. Arminimgha yetmidim – artillériyechi 【鴛‫ﭼ‬鴺鴶鴘‫ﺮ‬鴽‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺗ‬r.u. Topçu.
Gayeme ulaşamadım. Körgenmu armanda,
artist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺗ‬r. Artist. Xelq artisti – Halk
körmigenmu armanda – Gören de, görmeyen
artisti.
de görmek arzusunda.
artistka 【‫ﺴﺘﮑﺎ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺗ‬r. Kadın artist.
armanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺭﻣﺎﻧﻠ‬f.u. Arzulu, istekli. Besh
künlük armanliq dunya – Beş günlük arzulu artistlik 【鵗鴙‫ﺴﺘﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺗ‬r.u. Artistlik.
dünya.
artmaq 【‫ 】ﯪﺭﺗﻤﺎﻕ‬Artmak, çoğalmak.
armansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯪﺭﻣﺎﻧﺴ‬f.u. Arzu ettiği gibi,
artturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫( 】ﯪﺭﺗﺘ‬artmaq'tan) Artırmak.
umduğu gibi, hoşnut, memnun.
Plan artturulup orunlandi – Plan artırılıp
armansizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯪﺭﻣﺎﻧﺴ‬f.u. Gayesizlik, becerildi; Plan fazlasıyla gerçekleşti.
isteksizlik.
artuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯪﺭﺗ‬Fazla, çok. Yüzdin artuq –
armiye 【鴺鴶鴙‫ 】ﯪﺭﻣ‬r. Ordu. Yüzden fazla. Artuq derijide – Aşırı derecede.
armut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﯪﺭﻣ‬f. Armut. Uningdin artuq – Ondan daha iyi. Uning
sendin artuq yeri yoq – O senin kadar değil.
Arnawut 【‫ 】ﯪﺭﻧﺎۋۇﺕ‬Arnavut. Arnawut ayili Artuq bolmaq – Fazla olmak. Artuq körmek – 1)
– Arnavut kadını. Arnawut tili – Arnavut dili. üstün tutmak, 2) fazlasıyla sevmek. Artughini
Arnawutluk 【‫ك‬鵞‫ 】ﯪﺭﻧﺎۋۇﺗﻠ‬Arnavut. manga ber – Fazlasını bana ver. Artughi bilen –
Fazlasıyla. Artughraq – Biraz fazla. Artughraq

20
ishlimek – Biraz fazla çalışmak. Artughraq Asas salmaq – Temel atmak.
tölimek – Biraz fazla ödemek. Artuq sorimaq – asaschi 【鴛‫ 】ﯪﺳﺎﺳﭽ‬a.u. Temelini atan; esasını
Fazla istemek.
yaratan; kurucu.
artuqche 【鴺‫ﻗﭽ‬鵞‫ 】ﯪﺭﺗ‬Fazlasıyla. Artuqche
asasen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯪﺳﺎﺳ‬a. Esasen.
issiq – Fazlasıyla sıcak. Artuqche payda – Fazla
fayda (kâr). asasiy 【鴸鴙‫ 】ﯪﺳﺎﺳ‬a. Asıl ve temele ait. Asasiy
qanun – Anayasa. Asasiy mesile – Temel mesel.
artuqchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗﭽ‬鵞‫ 】ﯪﺭﺗ‬Üstünlük, meziyet,
ayrıcalık, avantaj. asasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺳﺎﺳﻠ‬Esaslı, temele ait.

artuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫】ﯪﺭﺗ‬ Üstünlük. Uning asaw 【‫ 】ﯪﺳﺎۋ‬Dizginsiz, alışmamış. Asaw at

artuqlighimu shuningda – Onun avantajı da – Alışmamış at.
işte onda. Uning héch qandaq artuqlughi yoq – asawliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺳﺎۋﻟ‬Dizginsizlik.
Onun hiçbir avantajı yok.
asayish 【‫ﺶ‬鴙鴵‫ 】ﯪﺳﺎ‬f. Asayiş, emin, rahat.
arzang 【‫ 】ﯪﺭﺯﺍڭ‬Bira veya rakı yapımında Asayishte turmush – Rahat geçim.
kullanılmış arpa posası. Haraq chiqirishta artip
asfalt 【‫ 】ﯪﺳﻔﺎﻟﺖ‬r. Asfalt. Asfalt yépilghan –
qalghan arzang – Rakı imalinden artmış posa.
Asfalt döşenmiş. Asfaltliq kocha – Asfaltlı
arzu 【‫ 】ﯪﺭﺯۇ‬f. Arzu. Arzu qilmaq – Arzu sokak.
etmek. Arzu qilinghan – Arzu edilen.
asil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯪﺳ‬a. Asil, soylu. Esli nusxisigha
arzu-arman 【‫ﯪﺭﻣﺎﻥ‬-‫ 】ﯪﺭﺯۇ‬f. Arzu ve gaye. toghri – Asıl nüshasına uygun. Asil tash –
arzulash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﯪﺭﺯۇ‬f.u. Arzu etme. Mücevherat; değerli taş.

arzulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﺭﺯۇﻟ‬f.u. Arzu etmek, asilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺳ‬a.u. Asillik, soyluluk.
istemek. Arzulap seni söydüm – İsteyerek séni asiy 【鴸鴙‫ 】ﯪﺳ‬a. Asî.
sevdim.
asqa 【‫】ﯪﺳﻘﺎ‬Arpacık. Yingne asqa – Arpacık.
arzuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯪﺭﺯۇﻟ‬f.u. Arzu edilen; aranılan, Közümge yingne asqa chiqti – Gözüme arpacık
istenilen. Arzuluq yigit – Arzu edilen delikanlı. çıktı.
arzumen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯪﺭﺯۇﻣ‬f. Arzu eden, seven. asqaq 【‫ 】ﯪﺳﻘﺎﻕ‬Aksak, topal.
asan 【‫ 】ﯪﺳﺎﻥ‬f. Kolay, basit. Asan ish – asqitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯪﺳﻘ‬Aksatma. U ong putidin
Kolay iş. Asan qilmaq – Kolaylaştırmak. Asan aqsaydu – O sağ ayağından aksıyor. Asqap
bolmaq – Kolay olmak. mangmaq – Aksayıp yürümek.
asanlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫】ﯪﺳﺎﻧ‬ aslan 【‫ﻥ‬鳤‫ 】ﯪﺳ‬Kedi yavrusu; kedi eniği.
Kolaylaştırmak.
asmaq 【‫ 】ﯪﺳﻤﺎﻕ‬Asmak. Qazan asmaq –
asanliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﯪﺳﺎﻧﻠ‬ Kolaylık. Asanliq Yemek pişirmek için kazanın altına ateş
tughdurmaq – Kolaylık yaratmak. yakmak. Dargha asmaq – Dar ağacına asmak.
asaret 【‫ 】ﯪﺳﺎﺭەﺕ‬a. Esaret, esirlik, kölelik. asman 【‫ 】ﯪﺳﻤﺎﻥ‬f. Gök. Béshi asmangha
Asarette yashimaq – Esarette yaşamak. yetti – Çok gururlandı. Uni u asmangha
asas 【‫ 】ﯪﺳﺎﺱ‬a. Esas. Asas salghuchi – kötürüp maxtidi – Onu o göklere yükselterek
Esasını yaratan kimse; temelini atan kimse. övdü.

21
asmaniy 【鴸鴙‫ 】ﯪﺳﻤﺎﻧ‬Göklere has. Asmaniy Yaman atqa qalmaq – Küfüre uğramak. At
jisimler – Gök cisimleri. chiqarmaq – Ün kazanmak. Éti chiqqan – Ünlü,
namdar. Ataghliq at – Ünlü isim. Xas at – Özel
aspirin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯪﺳﭙ‬r. Aspirin.
isim. Türdesh at – Aynı türe mensup isimler.
asrandi 【‫ 】ﯪﺳﺮﺍﻧﺪى‬1. Evlâtlık. 2. Öğrenci. Éti – Adı, ismi. Eti bir – Adı aynı. Eti bir
tuqqan – Akraba isimler.
asrash 【‫ 】ﯪﺳﺮﺍﺵ‬bk. asrimaq.
at 【‫ 】ﯪﺕ‬II At. At férmisi – At çiftliği, hara.
asrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﯪﺳﺮ‬Korumak, himaye etmek,
At qorisi – At ağılı. At yügürtüsh meydani – At
beslemek.
koşturma alanı. At göshi – At eti. At oghrisi –
ast 【‫ 】ﯪﺳﺖ‬Alt, temel, taban. Suning astida At hırzısı. At-chapan kesmek – Atım alıp,
– Suyun altında. Ayaq asti qilmaq – Çiğnemek; paltosunu çıkartmaya benzer para cezası. At
ayaklar altına almak; küçük düşürmek. chapmaq – At koşturmak. Attin chüshmek –
ast-üst 【‫ﯴﺳﺖ‬-‫ 】ﯪﺳﺖ‬Alt üst. Ast-üst bolmaq Attan inmek. At salmaq veya at qoymaq –
– Alt üst olmak. Ast-üst qilmaq – Alt üst Doludizgin ileri at sürmek veya at ile saldırmak.
etmek. At yili – At yılı. At küchü – At gücü. At
quyrughi – At kuyruğu. At üstü – Sathilik,
asta 【‫ 】ﯪﺳﺘﺎ‬f. Sakin, yavaş.
özensizlik, üstünkörü. Ishqa at üstü qarimaq –
asta-asta 【‫ﯪﺳﺘﺎ‬-‫ 】ﯪﺳﺘﺎ‬Yavaş yavaş. Baştan savmak; işe özensizlik etmek.
Minglerche yigitning töpiside at oynatqan yigit
astane 【鴺‫】ﯪﺳﺘﺎﻧ‬f. 1. Başkent, merkez. 2. Eşik.
– Cesur ve gururlu delikanlı.
3. Kapı tabanı, kapı.
at-jön 【‫ﻥ‬鵟‫ﺟ‬-‫】ﯪﺕ‬ Kimlik, hüveyt. U
astida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ﯪﺳﺘ‬Altında. Öyning astida –
at-jönüni sözlep berdi – O kimliğini anlattı.
Evin altında.
at-ulaq 【‫ﻕ‬鳣‫ﯰ‬-‫ 】ﯪﺕ‬At ve onun gibi çalışma
astilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ 】ﯪﺳﺘ‬f.u. Yavaşlatmak.
hayvanlan.
astiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺳﺘ‬Yavaşlık.
ata 【‫ 】ﯪﺗﺎ‬I Ata, baba. Atisi bashka – Atası
astilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺳﺘ‬Yavaşlamak. başka. Chong ata – Büyük ata, büyük baba.
astin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﯪﺳﺘ‬Temelinden. Mesilini astin Qéyin ata – Kaynata, kayınpeder. Qéyin ata
chüshünmek kérek – Meseleyi temelinden méli – Kayınata malı. Özeng mal tapmisan,
anlamak gerekir. qéyin ata méli néme boludu – Kendin mal
kazanmadıkça kaynata malı ne olur. Ata kesip
astin-üstün 【‫ﻥ‬鵠‫ﯴﺳﺘ‬-‫ﻦ‬鴙‫ 】ﯪﺳﺘ‬Alt-üst.
– Baba mesleği. Atilirimiz – Atalarımız. Atam
astinqi 【鴛‫ﻨﻘ‬鴙‫ 】ﯪﺳﺘ‬Alt. Astinqi qewet – Alt zamanida – Nuh u Nebi zamanında. Ata yurt –
kat. Asıl yurt; ata mekan. Yetti ata – Yedi ata.
Chopan ata – Çoban ata (efsaneye göre,
astirtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﯪﺳﺘ‬Gizli, duyurmadan, sinsi.
himayeci hami baba). Ata sheytan –
astronom 【‫ﻡ‬鵝‫ 】ﯪﺳﺘﺮوﻧ‬r. Astronom. Şeytanların atası. Ata balisi – Yararlı genç;
at 【‫ 】ﯪﺕ‬I Ad, isim. At qoymaq – Ad aferin delikanlı. Ata-bowa körmigen – Hiç
koymak, isim vermek. Éting kim? – Adın ne? görülmemiş; nadir.
Étingiz néme? – Adınız ne? Eti qurghur kim ata 【‫ 】ﯪﺗﺎ‬II Hediye, armağan.
édi? – Kahrolsun, adı ne idi onun? Eti bar, jismi
ata 【‫ 】ﯪﺗﺎ‬III Ada. Yerim ata – Yarım ada.
yoq – Adı var cismi yok. Yaman at – Kötü nam.

22
Atilar déngizi – Adalar Denizi; Egey denizi. ataylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯪﺗﺎ‬bk. ataylap.
Téqim atilar – Takım adaları. Atisi – Adası.
atbaqar 【‫ 】ﯪﺗﺒﺎﻗﺎﺭ‬Ata bakan hademe, ispir,
ata-ana 【‫ﯪﻧﺎ‬-‫ 】ﯪﺗﺎ‬Ata ana, ana baba, anne uşak. Atbaqarliq qilmaq – At uşaklığı yapmak.
baba.
atchi 【鴛‫ 】ﯪﺗﭽ‬Atçı; ata bakan uşak.
ata-aniliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﯪﻧ‬-‫ 】ﯪﺗﺎ‬Ata analı, ana babalı,
atchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺗﭽ‬Atçılık.
ata analık, ana babalık. Ata-aniliq qerizdin
qutulmaq – Ata analık görevini yerine atchishlik 【鵗鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺗﭽ‬At dişli. Atchishliq
getirmek. qonaq – Bir çeşit koçanı büyük mısır.
ata-baba 【‫ﺑﺎﺑﺎ‬-‫ 】ﯪﺗﺎ‬bk. ata-bowa. atesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﯪﺗ‬f. Ateş, od, sıcak.

ata-bowa 【‫ۋﺍ‬鵝‫ﺑ‬-‫ 】ﯪﺗﺎ‬Baba ve dede; dedeler. ateshkede 【‫ﺩە‬鴺‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﯪﺗ‬f. Ateşe tapanların
Ata-bowisi – Dedeleri, ataları. Ata-bowidin tapınağı.
qalghan – Eski, atalardan kalmış.
ateshperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﺷﭙ‬鴺‫ 】ﯪﺗ‬f. Ateşe tapan
ataghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺗﺎﻏﻠ‬Ünlü, tanınmış. Ataghliq kimse.
kishi – Tanınmış kişi. Ataghliq jemaet erbabi –
ateshperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﺷﭙ‬鴺‫ 】ﯪﺗ‬f.u. Ateşe
Tanınmış cemaet erbabı. Ataghliq alim – Ünlü
tapma hali.
bilgin. Ataghliq bolmaq – Ün kazanmak.
Ataghliq at – Ünlü isim. atéyi 【鴛鴶鴽‫ 】ﯪﺗ‬Özel olarak, bile bile, bilerek.

ataq 【‫ 】ﯪﺗﺎﻕ‬Şan, ün, şöhret, şan ve şeref. atéyin 【‫ﻦ‬鴙鴶鴽‫ 】ﯪﺗ‬bk. atéyi.
Ataq almaq – Un kazanmak. Ataq chiqarmaq – atéylap 【‫پ‬鳤鴶鴽‫ 】ﯪﺗ‬bk. atéyi.
Ün kazanmak. Atighi chiqqan – Ünlü, meşhur.
atxana 【‫ 】ﯪﺗﺨﺎﻧﺎ‬u.f. At ağılı.
Atighi yer yarghan – Şöhreti dünyayı titretmiş.
atidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴙‫ 】ﯪﺗ‬u.f. Şef, başkan, ata yerinde.
ataqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺗﺎﻗﻠ‬bk. ataghliq.
atidarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺪﺍﺭﭼ‬鴙‫ 】ﯪﺗ‬u.f.u. Ata yerinde
atalghu 【鵞‫ 】ﯪﺗﺎﻟﻐ‬Terim, ıstılah. Atalghular
yardımcı olma hali.
sözligi – Terimler sözlüğü.
atidarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﯪﺗ‬u.f.u. bk. atidarchiliq.
Ataliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺗﺎﻟ‬Yaqupbek Ataliq – Yakup
Bey Atalık (Doğu Türkistan'ın 19. yüzyıldaki atijan 【‫ﺠﺎﻥ‬鴙‫ 】ﯪﺗ‬Babacığım.
hükümdarı Yakup Bey'in takma adı).
atijéni 【鴛‫ﻨ‬鴽‫ﺠ‬鴙‫ 】ﯪﺗ‬Babacığı; başkalarının
atalma 【‫】ﯪﺗﺎﻟﻤﺎ‬Terim, ıstılah. Fizik atalmilar babası.
– Fizik terimler.
atikacha 【‫ﮑﺎﭼﺎ‬鴙‫ 】ﯪﺗ‬Ukalâ.
atalmaq 【‫( 】ﯪﺗﺎﻟﻤﺎﻕ‬atimaq'tan) Adı geçmek.
atikachiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑﺎﭼ‬鴙‫ 】ﯪﺗ‬Ukalâlık.
Yuqurida atalghan – Yukarıda adı geçen.
atila 【鳤鴙‫ 】ﯪﺗ‬1. Sulu çorba, 2. Sulu kepek,
atan 【‫ 】ﯪﺗﺎﻥ‬İğdïş edilen deve.
sulu un.
atanmaq 【‫ 】ﯪﺗﺎﻧﻤﺎﻕ‬bk. atalmaq.
atilarcha 【‫ﺭﭼﺎ‬鳤鴙‫ 】ﯪﺗ‬Baba gibi.
ataylap 【‫پ‬鳤鴵‫( 】ﯪﺗﺎ‬ataylimaq'tan) 1. Özel
atiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺗ‬Atalık. Atiliq qilmaq – Atalık
olarak, mahsus. 2. İnat olsun diye. Ataylap
etmek. Atiliq heqqim bar – Atalık hakkım var.
keldim – İnat olsun diye geldim.
Atiliq Dewri – Atalık Devri.

23
atima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫ 】ﯪﺗ‬Terim, ıstılah. Atimilar sözligi atlandurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鳤‫ 】ﯪﺗ‬bk. atlandurmaq.
– Terimler sözlüğü. atlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﯪﺗ‬Ata binmek.
atimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﺗ‬1. Adı geçmek, zikretmek,
Atlantik 【鵗鴙‫ﻧﺘ‬鳤‫】ﯪﺗ‬ Atlantik. Atlantik
anmak, dile getirmek. 2. Hasretmek,
ehdnamisi – Atlantik antlaşması.
bağışlamak. Bu öyni oghlumgha atap aldim –
Bu evi oğlum için aldım. atlas 【‫ﺱ‬鳤‫ 】ﯪﺗ‬I Yüzü parlak ipekli kumaş.

atishin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﯪﺗ‬Ateşli, istekli. Atishin atlas 【‫ﺱ‬鳤‫ 】ﯪﺗ‬II Atlas, coğrafya haritaları
salam – Ateşli selam. Atishin nutuq – Ateşli derlemesi.
nutuk. atlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯪﺗ‬bk. atlimaq.
atqarmaq 【‫】ﯪﺗﻘﺎﺭﻣﺎﻕ‬ Becermek, yerine atlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫( 】ﯪﺗ‬atlimaq'tan) Atlatmak.
getirmek.
atlima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫ 】ﯪﺗﻠ‬Atlama.
atqu 【鵞‫ 】ﯪﺗﻘ‬Atış, atış talimi. Atqum kélidu
atlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﺗﻠ‬Atlamak. Adap ötmek –
– Atmak isterim.
Atlayıp geçmek. Ilgiri atlimaq – İleri atlamak.
atquch 【‫چ‬鵞‫ 】ﯪﺗﻘ‬Pamuk veya yünü diten Ilgiri atlighansiri – İleri atladıkça. Atlap
makine. ölchimek – Atlayıp ölçmek; adımlayıp ölçmek.
atquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫】ﯪﺗﻘ‬ Pamuk veya yünü Altmishni atlighan adem – Altmışı geçmiş kişi.
tokmakla vurarak diten kimse. Atquchi dukini atmaq 【‫ 】ﯪﺗﻤﺎﻕ‬Fırlatmak, ateş açmak,
– Pamuk veya yünü vurarak diten iş yeri. Paxta bırakmak, vurmak. Miltiq atmaq – Tüfekle ateş
atquchi – Pamuk veya yünü vurarak diten usta. açmak. Étip öltürmek – Vurarak öldürmek. U
atquchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵞‫ 】ﯪﺗﻘ‬Pamuk veya yünü özini özi étip öltürdi – O kendi kendini
ditme işçiliği. vurarak öldürdü. Étip tashlimaq – Vurmak.
Étip chiqirish – Püskürüş, savuruş. Put atmaq –
atqulaq 【‫ﻕ‬鳣鵞‫ 】ﯪﺗﻘ‬Mantar.
Tepmek. Tang atmaq – Tan atmak. Tang atti –
atqura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ 】ﯪﺗﻘ‬At ahırı. Şafak söktü. Tomur atmaq – Nabız atmak.

atqurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯪﺗﻘ‬bk. atqarmaq. Chéchek atmaq – Çiçek açmak. Chéchek atti –
Çiçek açtı. Ghulach atmaq – Kulaç atmak. Köz
atqurulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯪﺗﻘ‬Becerilmek, icra atmaq – Göz atmak.
edilmek.
atmish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯪﺗﻤ‬Altmış.
atqurulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵞‫ 】ﯪﺗﻘ‬bk. atqurulmaq.
atmishinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﯪﺗﻤ‬Altmışıncı.
atqurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﯪﺗﻘ‬bk. atqurmaq.
atnali 【鴛‫ 】ﯪﺗﻨﺎﻟ‬u.a. At nalısı.
atquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﯪﺗﻘ‬ (atmaq'tan)
atom 【‫ﻡ‬鵝‫ 】ﯪﺗ‬Atom. Atom küchi – Atom
Vurdurmak, attırmak.
gücü, atom enerjisi.
atquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ 】ﯪﺗﻘ‬bk. atquzmaq.
atsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯪﺗﺴ‬I Adsız, isimsiz.
atlam 【‫ﻡ‬鳤‫ 】ﯪﺗ‬Adım. Ikki atlam yerde – İki
atsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯪﺗﺴ‬II Atsız. Atsiz barmaq – Atsız
adımlık yerde.
gitmek.
atlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫ 】ﯪﺗ‬Ata bindirmek.
atsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯪﺗﺴ‬I İsimsizlik, namsızlık.
Atlandurup qoymaq – Ata bindirivermek.

24
atsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯪﺗﺴ‬II Atsızlık. awaylash 【‫ﺵ‬鳤鴵‫ 】ﯪۋﺍ‬bk. awaylimaq.

attar 【‫ 】ﯪﺗﺘﺎﺭ‬a. Tuhafiye mağazası. awaylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯪۋﺍ‬Dikkat etmek.

atturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫( 】ﯪﺗﺘ‬atmaq'tan) Attırmak, awaysiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ 】ﯪۋﺍ‬Dikkatsiz, özensiz.

vurdurmak, bıraktırmak. U miltiq atturup awaysizda 【‫ﺰﺩﺍ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫】ﯪۋﺍ‬ Dikkatsizlikte,
meshiq qildurdi – O tüfekle vurdurarak
umulmadığı bir halde.
manevra yaptırdı.
awaysizdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺰﺩ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ 】ﯪۋﺍ‬Dikkatsizlikten.
atuch 【‫چ‬鵞‫ 】ﯪﺗ‬bk. archa.
awaysizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ 】ﯪۋﺍ‬Dikkatsizlik.
awadan 【‫ 】ﯪۋﺍﺩﺍﻥ‬f. 1. Bayındır, mamur. 2.
Çiçekli, çiçeklenmiş. 3. Toprağın işlenmiş awaysizliqta 【‫ﻘﺘﺎ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ 】ﯪۋﺍ‬Dikkatsizlikte.
olması. awaz 【‫ 】ﯪۋﺍﺯ‬f. Ses; oy, rey. Awazingni
awam 【‫ 】ﯪۋﺍﻡ‬a. Avam, basit. chiqarma – Sesini çıkarma. Yoshurun awaz
bilen – Gizli oy ile. Awazgha qoymaq – Oya
awamliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪۋﺍﻣﻠ‬a.u. Avamlık, basitlik.
sunmak. Qayta awaz bermek – Tekrar oy
awan'gard 【‫ 】ﯪۋﺍﻧﮕﺎﺭﺩ‬r. Öncü. vermek.

awan'gardliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪۋﺍﻧﮕﺎﺭﺩﻟ‬r.u. Öncülük. awazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪۋﺍﺯﻟ‬f.u. Sesli. Awazliq kino –

awantyura 【‫ﺭﺍ‬鵞鴶‫ 】ﯪۋﺍﻧﺘ‬r. Macera, serüven. Sesli film (sinema).

awazsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯪۋﺍﺯﺳ‬f.u. Sessiz.

awantyurist 【‫ﺴﺖ‬鴘‫ﺭ‬鵞鴶‫ 】ﯪۋﺍﻧﺘ‬r. Maceracı,
serüvenci. Awgust 【‫ﺳﺖ‬鵞‫ 】ﯪۋﮔ‬r. Ağustos, sekizinci ay.

awantyurizm 【‫ﺰﻡ‬鴘‫ﺭ‬鵞鴶‫ 】ﯪۋﺍﻧﺘ‬r. Maceracılık. Awghan 【‫ 】ﯪۋﻏﺎﻥ‬bk. Afghan.

Awar 【‫ 】ﯪۋﺍﺭ‬Avar. Awar xelqi – Avar halkı. awiatsiye 【鴺鴶鴙‫ﯫﺗﺴ‬鴘‫ 】ﯪۋ‬r. Havacılık; hava
Awar tili – Avar dili. kuvvetleri. Herbiy awiatsiye – Askeri hava

aware 【‫】ﯪۋﺍﺭە‬ f. Zahmet, meşakkat, kuvvetleri.

sersemlik. Aware bolmaq – Zahmet etmek. awqat 【‫ 】ﯪۋﻗﺎﺕ‬a. bk. oqet.

Aware bolmang – Zahmet etmeyin. Aware Awrupa 【‫ 】ﯪۋﺭۇﭘﺎ‬Avrupa.
bolup qaldim – Zahmet çektim. Aware qilmaq
– Zahmetlendirmek. Awrupiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪۋﺭۇﭘ‬Avrupalı.

awat 【‫ 】ﯪۋﺍﺕ‬f. 1. Bayındır, mamur. Awat Awstraliye 【鴺鴶鴙‫ 】ﯪۋﺳﺘﺮﺍﻟ‬Avustralya.

sheher – Mamur şehir. Awat memliket – Awstraliyiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ 】ﯪۋﺳﺘﺮﺍﻟ‬Avustralyalı.
Mamur memleket. Awat qilmaq – Mamur
awtobus 【‫ﺱ‬鵞‫ﺑ‬鵝‫ 】ﯪۋﺗ‬r. Otobüs.
etmek. Awat bolmaq – Mamur olmak. 2. İşlek;
kalabalık. awtomat 【‫ﻣﺎﺕ‬鵝‫ 】ﯪۋﺗ‬r. Otomat.

awatchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯪۋﺍﺗﭽ‬f.u. 1. Mamurluk. 2. awtomatchi 【鴛‫ﻣﺎﺗﭽ‬鵝‫ 】ﯪۋﺗ‬r.u. Otomatik silah

Meskûn olma hali. kullanan er.
away 【‫ 】ﯪۋﺍي‬Yavaş, dikkat. awtomatik 【鵗鴙‫ﻣﺎﺗ‬鵝‫ 】ﯪۋﺗ‬r. Otomatik.

awaylap 【‫پ‬鳤鴵‫】ﯪۋﺍ‬ Yavaşça, dikkatli. awtomatlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻣﺎﺗ‬鵝‫ 】ﯪۋﺗ‬r.u.

Awaylap yür – Dikkatli yürü. Otomatlaştırmak.

25
awtomobil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺑ‬鵝‫ﻣ‬鵝‫ 】ﯪۋﺗ‬r. Otomobil, araba. Suyuq ash – Çorba. Ash tartmaq – Yemek
Yük awtomobili – Yük otomobili. Yénik dağıtmak.
awtomobil – Hafif, küçük otomobil. Zirixliq ash-ghiza 【‫ﺰﺍ‬鴙‫ﻏ‬-‫ 】ﯪﺵ‬u.f. Aş, yemek.
awtomobil – Zırhlı otomobil.
ashari 【‫ 】ﯪﺷﺎﺭى‬Ashari etiqe – Asare atika,
awtonom 【‫ﻡ‬鵝‫ﻧ‬鵝‫ 】ﯪۋﺗ‬r. Otonom, özerk, tarihî kalıntılar.
muhtar. Awtonom oblast – Özerk bölge.
ashchamghur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯪﺷﭽﺎﻣﻐ‬Maydanoz.
awtonomiye 【鴺鴶鴙‫ﻣ‬鵝‫ﻧ‬鵝‫】ﯪۋﺗ‬ r. Otonomi,
ashxana 【‫ 】ﯪﺷﺨﺎﻧﺎ‬u.f. Aşhane, lokanta.
özerklik, muhtariyet.
ashiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺷ‬a. Âşık. Ashiq bolmaq – Aşık
awtonomiyiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ﻣ‬鵝‫ﻧ‬鵝‫ 】ﯪۋﺗ‬r.u. Özerklik,
olmak.
muhtariyet. Awtonomiyiliq jümhüriyet –
Özerk cumhuriyet. ashiq-meshuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷ‬鴺‫ﻣ‬-‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺷ‬Âşık maşuk.

awtor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﯪۋﺗ‬r. Yazar. ashiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﯪﺷ‬a.u. Âşıklık.

awtorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫】ﯪۋﺗ‬r.u. Yazarlık, müelliflik. ashkara 【‫ 】ﯪﺷﮑﺎﺭﺍ‬f. Aşikâr, açık seçik, açık.
Awtorluq hoquqi – Yazarlık hukuku, telif Ashkara düshmen – Açık düşman. Ashkara
hukuku. bolmaq – Faş olmak, ortaya çıkmak. Ashkara
qilmaq – Açmak, ifşa etmek.
awu 【‫ 】ﯪۋۇ‬O, işte o; bk. ana II.
ashkarilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﯪﺷﮑﺎﺭ‬İfşa etmek,
awul 【‫ 】ﯪۋۇﻝ‬Köy.
açmak, bildirmek.
awumaq 【‫ 】ﯪۋۇﻣﺎﻕ‬1. Teselli olmak. 2.
ashköki 【鴛‫ﮐ‬鵟‫ 】ﯪﺷﮑ‬Yeşillik, göveri.
Çoğalmak.
ashqawaq 【‫ 】ﯪﺷﻘﺎۋﺍﻕ‬Kabak.
awun 【‫ 】ﯪۋۇﻥ‬Çok.
ashqazan 【‫ 】ﯪﺷﻘﺎﺯﺍﻥ‬Mide.
awunchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯪۋۇﻧﭽ‬Eğlence; oyuncak.
ashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺷﻠ‬Tahıl, hububat, ekin. Küzgi
awuningki 【鴛‫ﮑ‬鳵鴙‫ 】ﯪۋۇﻧ‬Onunki.
ashliq – Son bahar ekini. Yazghi ashliq – Yaz
awunmaq 【‫ 】ﯪۋۇﻧﻤﺎﻕ‬Avunmak, sevinmek, ekini. Ashliq mashinisi – Ekin makinesi.
teselli olmak. Danliq ashliq – İri başaklı tahıl. Ashliq ormaq –
awunush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﯪۋۇﻧ‬bk. awunmaq. Ekin biçmek. Ashliq tepmek – Ekin dövmek.
Ashliq tazilimaq – Hububat temizlemek. Bu yil
awutmaq 【‫】ﯪۋۇﺗﻤﺎﻕ‬ (awumaq'tan) 1.
ashliq obdan boldi – Bu yıl ekin iyi oldu.
Avutmak, teselli etmek. 2. Çoğaltmak.
ashliqchi 【鴛‫ﻘﭽ‬鴙‫ 】ﯪﺷﻠ‬Levazımcı.
awutush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﯪۋۇﺗ‬bk. awutmaq.
ashlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﺷﻠ‬Tabaklamak, sepilemek,
awwal 【‫ 】ﯪۋۋﺍﻝ‬a. Evvel, önce. Hemmidin
sepi yapmak.
awwal – Hepsinden önce. Awwaldin –
Önceden. Awwal zamanda – İlk zamanda. ashmaq 【‫ 】ﯪﺷﻤﺎﻕ‬Aşmak. Éship qalghini
Awwal bahar – İlkbahar. mana shu – Aşıp kalanı işte şu. Tagh ashmaq –
Dağı aşmak. Elliktin ashtim – Elliyi geçtim.
awwala 【鳣‫ 】ﯪۋۋﺍ‬a. Evvel, önce, ilk.
Éship ketmek – Geçmek. Éship-téship ketmek
awwalqi 【鴛‫ 】ﯪۋۋﺍﻟﻘ‬a.u. Önceki. – Aşıp taşmak. Heddidin ashmaq – Haddinden
aşmak.
ash 【‫ 】ﯪﺵ‬Aş, yemek. Ash suyi – Aş suyu.

26
ashna 【‫ 】ﯪﺷﻨﺎ‬f. Aşina, dost, yar, tanıdık. kiyindürmek – Baştan ayağa kadar giyindirmek.
Ashna bolmaq – Dost olmak; sevgilisi olmak. Mayning ayighida – Mayıs'ın sonunda.
Ashnisi – Sevgilisi. Ayighighiche – Sonuna kadar. Béshidin
ayighighiche – Başından sonuna kadar.
ashpez 【‫ﺯ‬鴺‫ 】ﯪﺷﭙ‬u.f. Aşçı. Ashpez xotun –
Ayighigha yetküzmek – Sonuna yetiştirmek.
Aşçı kadın.
Ayaqqa yetküzmek – Sonuna yetiştirmek.
ashpezxana 【‫ﺯﺧﺎﻧﺎ‬鴺‫ 】ﯪﺷﭙ‬u.f. Aşhane, lokanta. Ayighida – Sonunda. Ayighi bar – Sonu var.
Ayighi néme boldi? – Sonu ne oldu?
ashpezlik 【鵗鴙‫ﺯﻟ‬鴺‫ 】ﯪﺷﭙ‬u.f.u. Aşçılık.
Bashtin-ayaq oqup chiqtim – Baştan sonuna
ashpichaq 【‫ﭽﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﺷﭙ‬Aşhane bıçağı. kadar okuyup bitirdim. Deryaning ayighi –
ashpuzul 【‫ﺯۇﻝ‬鵞‫】ﯪﺷﭙ‬ u.f. Lokanta; bk. Nehrin sonu. Bir kishilik ayaq – Bir kişilik
ashxana. ayak kabı. Yaghach ayaq – Ağaç ayak. Éghir
ayaq – Hamile, yüklü. Yalghuz ayaq yol –
ashtaxta 【‫】ﯪﺷﺘﺎﺧﺘﺎ‬ Hamur işleri için
Patika, keçi yolu. Ayaq kiyim – Ayak kabı.
kullanılan tahta.
Shum yol – Uğursuz yol. Ayaq-qolluq adem –
ashu 【鵞‫ 】ﯪﺷ‬Şu, işte şu; bk. ana II. Muktedir, gücü olan, iş görebilen, kabiliyetli.
Ayaq yetken yer – Ayak değilen yer. Éghir
ashundaq 【‫ﻧﺪﺍﻕ‬鵞‫ 】ﯪﺷ‬İşte şöyle.
ayaq bolmaq – Gebe olmak, hamile olma.
ay 【‫ 】ﯪي‬Ay. Ay chiqti – Ay çıktı, ay doğdu. Ayighi köygen toxudek – Ayağı yanmış tavuk
Ay patti – Ay battı. Toluq ay – Dolu ay. Ay gibi. Ayaq üzmek – Ayak çekmek. Ayighi
tutulush – Ay tutulması. Yérim ay – Yarım ay. üzülmey – Ayağı kesilmeden. Ayaq asti qilmaq
Ay béshi – Ay başı. Ay ayighi – Ay sonu. May – 1) Çiğnemek 2) İhlal etmek. Ayaq-qolsiz
éyi – Mayıs ayı. Öktebr éyida – Ekim ayında. qalmaq – Yardımcısız kalmak. Ayighi
Ayda-yilda – Seyrek, ara sıra, ayda yılda. asmandin keldi – Ayağını göklere kaldırarak
Ay-küni yetkende – Vakti, saati geldiğinde. Éyi yıkıldı. Ayighi xeyirlik bolsun – Sonu hayırlı
yetmigen bala – Ayma dolmamış çocuk (henüz olsun. Ayighigha yiqilmaq – Af dilemek, elini
bir aylık olmamış çocuk). Ay chiray – Ay yüzlü. öpmek. Bu yer ayaq asti bolup ketti – Burası
Tolghan aydek – Dolun ay gibi. Ay uning çok kalabalıklaştı. Ayighimdin ayaq qalmidi –
ongidin chiqti – O şanslı oldu. Ay körmek – 1) Ayağım çok yoruldu. Ayaq astidin – Aniden,
Yeni ay görmek 2) Adet, aybaşı. Ayni étek tesadüf.
bilen yépip bolmaydu – d. Ay etekle
ayaq 【‫ﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯪ‬II N. Çanak, kase, büyük
kapatılamaz. Éyi – Ayı i.h.
bardak. Idish-ayaq – Mutfak takımları.
ayagh 【‫ﺎﻍ‬鴵‫ 】ﯪ‬bk. ayaq.
ayaqqi 【鴛‫ﺎﻗﻘ‬鴵‫ 】ﯪ‬Sonuncu, nihai.
ayaghlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻏﻠ‬鴵‫ 】ﯪ‬Sona ermek; sona
ayaqlashqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鳤‫ﺎﻗ‬鴵‫】ﯪ‬ Sona eren.
erdirmek. Ashliq tapshurushni mezgildin
Ayaqlashqan oy-pikir – Sona eren
burun ayaghlimaq – Hububat teslimini
düşünce-fıkir.
zamanından önce bitirmek.
ayaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻗﻠ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ayaklı. Égir ayaqliq –
ayaq 【‫ﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯪ‬I Ayak. Ayaq oyunu – Dansı.
Hamile, gebe.
Ayaq üstide – Ayakta, ayakta kalmak. Ayaq
basmaq – Ayak basmak. Ayaq tepmek – ayaqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﻗﺴ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ayaksız. Ayaqsiz yoqulup
Tepinmek, ayağını yere vurmak. Bashtin-ayaq ketti – Bir iz bırakmadan kayboldu.

27
ayaqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺎﻗﺴ‬鴵‫ 】ﯪ‬Sonsuzluk, bitmezlik. ayhaylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﮭﺎ‬鴵‫ 】ﯪ‬Bağırıp çağırmak,

ayal 【‫ﺎﻝ‬鴵‫ 】ﯪ‬a. Kadın, hanım, bayan, karı. haykırmak.

Er-ayal – Karı koca. Aile ayili – Ev kadını. ayi 【鴛鴵‫ 】ﯪ‬Ana, anne.
Ayili – Karısı, eşi. ayighi 【鴛‫ﻐ‬鴙鴵‫ 】ﯪ‬Ayağı.
ayalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻟﻠ‬鴵‫ 】ﯪ‬a.u. Kadınlık.
ayighida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵‫ 】ﯪ‬Sonunda.
ayalmend 【‫ﻧﺪ‬鴺‫ﺎﻟﻤ‬鴵‫ 】ﯪ‬a.f. Evli.
ayile 【鴺‫ﻠ‬鴙鴵‫ 】ﯪ‬a. bk. aile.
ayalmendlik 【鵗鴙‫ﻧﺪﻟ‬鴺‫ﺎﻟﻤ‬鴵‫ 】ﯪ‬a.f.u. Evlilik.
ayim 【‫ﻢ‬鴙鴵‫ 】ﯪ‬1. Abla. 2. Hanım, bayan.
ayalsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﻟﺴ‬鴵‫ 】ﯪ‬a.u. Bekâr.
ayimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙鴵‫ 】ﯪ‬Acımak, esirgemek.
ayalsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺎﻟﺴ‬鴵‫ 】ﯪ‬a.u. Bekârlık.
ayimay 【‫ﻤﺎي‬鴙鴵‫ 】ﯪ‬Acımadan; esirgemeden.
ayan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ 】ﯪ‬I Açık, görülür. Ayan bolmaq Ayimay urdi – Acımadan dövdü. Ayimay
– Görülmek. Bolushi ayan – Olması açık. yedim – Esirgemeden yedim.
ayan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ 】ﯪ‬II Gelir, kazanç. ayinich 【‫ﭻ‬鴙‫ﻨ‬鴙鴵‫ 】ﯪ‬Acıklı, acınacak, zavallı,

ayang 【‫ﺎڭ‬鴵‫ 】ﯪ‬1. Gecikme, geciktirme. 2. miskin.

Yavaş yavaş atlı yürümek. ayinichliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭽﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙鴵‫ 】ﯪ‬Acıklı, miskin.

ayanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺎ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ağır ağır yürümek. ayirmaq 【‫ﺮﻣﺎﻕ‬鴙鴵‫ 】ﯪ‬Ayırmak.

ayanmaq 【‫ﺎﻧﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯪ‬Acımak; esirgemek. ayit 【‫ﺖ‬鴙鴵‫ 】ﯪ‬a. Ait. Tarixi ilimgha ayit –
Ayanmastin – Esirgemeden. Ishqa ayanmastin Tarih ilmine ait.
kirishinglar – Kendinize acımadan çalışın. ayqulaq 【‫ﻕ‬鳣鵞‫ﻘ‬鴵‫ 】ﯪ‬Solungaçlar, galsameler.
Ayanmastin yardem qildim – Hiçbir şeyimi
esirgemeden yardım ettim. ayla 【鳤鴵‫ 】ﯪ‬I a. Abla.

ayaz 【‫ﺎﺯ‬鴵‫ 】ﯪ‬1. Temiz. 2. Soğuk, ayaz. ayla 【鳤鴵‫ 】ﯪ‬II bk. ayli.

aydung 【‫ﺪۇڭ‬鴵‫ 】ﯪ‬1. Açık. 2. Mehtap, ay ışığı, aylana 【‫ﻧﺎ‬鳤鴵‫ 】ﯪ‬Çevre, yöre.
3. Anlaşılır, görülebilir. aylandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤鴵‫( 】ﯪ‬aylanmaq'tan)
aydunglashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ﺪۇ‬鴵‫ 】ﯪ‬Açıklanmak, Döndürmek, çevirmek, dolaştırmak. Uni
belli olmak. Mesile anche aydungliship qaldi – sheher aylandurup keldim – Onu şehiri
Mesele bir dereceye kadar açıklanmıştır. dolaştırıp geldim. Béshimni aylandurma –
Kafamı karıştırma.
ayem 【‫ﻡ‬鴺鴵‫ 】ﯪ‬a. ağ. Bayram.
aylanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫ 】ﯪ‬Dolaşmak, dönmek,
ayet 【‫ﺕ‬鴺鴵‫ 】ﯪ‬a. Ayet.
gezmek, seyretmek. Aylinip ötmek – Dolaşıp
ayghaq 【‫ﻐﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯪ‬Uyanık, kuşkulu. Ayghaq geçmek. Aylinip chiqmaq – Dolaşıp çıkmak.
bolmaq – Uyanık olmak. Béshim ayliniwatidu – Başım dönüyor.
ayghaqchi 【鴛‫ﻐﺎﻗﭽ‬鴵‫ 】ﯪ‬1. Casus. 2. Muhbir. Könglüm ayliniwatidu – Midem bulanıyor. Pul
sizdin aylansun – Para siz için esirgenmez.
ayghir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴵‫ 】ﯪ‬Aygır. Uning közide yash aylandi – Onun gözü
ayhay 【‫ﮭﺎي‬鴵‫ 】ﯪ‬Ay hay. yaşardı. Aylinip qalmaq – Uğraşıp kalmak;
meşgul oluvermek.
ayhaylash 【‫ﺵ‬鳤鴵‫ﮭﺎ‬鴵‫ 】ﯪ‬bk. ayhaylimaq.

28
aylantghuch 【‫چ‬鵞‫ﻧﺘﻐ‬鳤鴵‫ 】ﯪ‬Döndüren. Bash ayrilmas 【‫ﻠﻤﺎﺱ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ayrılmaz. Ayrilmas
aylantghuch – Baş döndüren. dostlar – Ayrılmaz dostlar.
aylem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯪ‬a.u. Abla. ayrim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ayrım, ayrı, özel. Bu ayrim

ayli 【鴛‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯪ‬Önü; bk. ald. Aylimda – mesile – Bu ayrı mesele.

Önümde. ayrim-ayrim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ﯪ‬-‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ayrı ayrı.

ayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯪ‬1. Aylık; bir aylık gösteriler. ayrima 【‫ﻤﺎ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Fark.
2. Maaş, aylık gelir. ayrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ayırt etmek, farketmek.
aylimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯪ‬Tabaklamak, sepilemek. Ayrip bolmaydu – Farkedilemez.
aymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯪ‬Aymak, kabile. ayrimche 【鴺‫ﻤﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ayrıca, özel halde.

ayna 【‫ﻨﺎ‬鴵‫ 】ﯪ‬I Ayna. Aynayi jihan – Cihan ayrimchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ayrıcalık, özellik.
aynası. Aynisi – Aynası. ayrimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Özellik, ayrıcalık.
ayna 【‫ﻨﺎ‬鴵‫ 】ﯪ‬II İşte o.
ayriwash 【‫ﺍﺵ‬鵣鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Mübadele, değiştirme.
aynek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯪ‬bk. eynek. Ayriwash qilmaq – Değiştirmek.
ayniqsa 【‫ﻘﺴﺎ‬鴙‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯪ‬Özel olarak, ayrıca. ayrish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ayırma, arıtma. Neft ayrish

aynimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴵‫】ﯪ‬ 1. Vazgeçmek. 2. zawodi – Petrol tasfiye hanesi; rafiner. Chigit

ayrish mashinisi – Pamuk arıtma makinesi.
Olgunlaşmak. 3. Bulanmak. Könglüm aynip
turuptu – Midem bulanıyor. ayrodrom 【‫ﺮوﺩﺭوﻡ‬鴵‫ 】ﯪ‬r. Hava alanı.

aynimay 【‫ﻤﺎي‬鴙‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯪ‬Caymadan; metanetle. ayropilansazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺴﺎﺯﻟ‬鳤鴙‫ﺮوﭘ‬鴵‫ 】ﯪ‬Uçak sanayi

aynitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴵‫】ﯪ‬ (aynimaq'tan) 1. fabrikası.

Olgunlaştırmak, iyileştirmek, yetiştirmek. 2. ayroport 【‫ﺭﺕ‬鵝‫ﺮوﭘ‬鴵‫ 】ﯪ‬r. Hava limanı.

Vazgeçirmek, caydırmak. ayrostat 【‫ﺮوﺳﺘﺎﺕ‬鴵‫ 】ﯪ‬r. Balon.
aypalta 【‫ﭙﺎﻟﺘﺎ‬鴵‫ 】ﯪ‬Aybalta.
aywan 【‫ﺍﻥ‬鵣鴵‫ 】ﯪ‬f. Eyvan, balkon.
ayran 【‫ﺮﺍﻥ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ayran.
aywanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﻧﻠ‬鵣鴵‫ 】ﯪ‬Eyvanlı, balkonlu.
ayri 【‫ﺮى‬鴵‫ 】ﯪ‬Yaba.
ayyam 【‫ﺎﻡ‬鴶鴵‫ 】ﯪ‬a. bk. bayram.
ayriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Yarık, çatlak.
ayyar 【‫ﺎﺭ‬鴶鴵‫ 】ﯪ‬a. Hilekâr.
ayriqche 【鴺‫ﻘﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ayrıca, özel, özel olarak.
ayyargerchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鴺‫ﺎﺭﮔ‬鴶鴵‫】ﯪ‬ a.f.u.
Ayriqche ehmiyet bermek – Ayrıca önem
Hilecilik, sahtekârlık.
vermek.
ayyarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﻟ‬鴶鴵‫ 】ﯪ‬a.u. bk. ayyargerchilik.
ayriqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ayrıcalık, özellik.
Mesilining ayriqchilighi hem mana shuningda az 【‫ 】ﯪﺯ‬Az. Azdin kéyin – Biraz sonra.
– Meselenin ayrıcalığı işte şunda. Azdin az – Daha az. Az deghende – En azından.
Az sandiki – Az sayıdaki. Az sanliq – Azınlık.
ayrilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬bk. ayrilmaq.
Az sanliq millet – Azınlık millet. Az kem on
ayrilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﯪ‬Ayrılmak, boşanmak, kün – Az eksik on gün. Ölüshke az qaldim –
kaybetmek. Ölmeye az kaldım; kılpayı öleyazdım.

29
az-azdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﯪﺯﺩ‬-‫ 】ﯪﺯ‬Azar azardan. azdur-toludur 【‫ﺩۇﺭ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ﺗ‬-‫ 】ﯪﺯﺩۇﺭ‬Azdır çoktur.

az-azlap 【‫پ‬鳣‫ﯪﺯ‬-‫ 】ﯪﺯ‬bk. az-azdin. azdurguchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ 】ﯪﺯﺩۇﺭﮔ‬Azdıran, saptıran,

az-köp 【‫پ‬鵟‫ﮐ‬-‫ 】ﯪﺯ‬Az çok. baştan çıkaran, ayartan, kandıran, kışkırtan.

Yoldin azdurmaq – Yoldan azdırmak
az-munche 【鴺‫ﻧﭽ‬鵞‫ﻣ‬-‫ 】ﯪﺯ‬Biraz. (çıkarmak).
az-paz 【‫ﭘﺎﺯ‬-‫ 】ﯪﺯ‬Biraz. azgal 【‫ 】ﯪﺯﮔﺎﻝ‬Çukur.
aza 【‫ 】ﯪﺯﺍ‬a. Yas, matem. Aza tutmaq – Yas azghaq 【‫ 】ﯪﺯﻏﺎﻕ‬Çok yanılan. Azghaq adem
tutmak. – Çok yanılan insan.
azade 【‫ 】ﯪﺯﺍﺩە‬f. Temiz, düzgün, derli toplu, azghan 【‫ 】ﯪﺯﻏﺎﻥ‬Yaban gülü.
geniş, sakin. Azade kiyim – Tertemiz, rahat
azghin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﯪﺯﻏ‬Sapık, azgın.
elbise.
azghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﯪﺯﻏ‬ (azmaq'tan)
azalmaq 【‫ 】ﯪﺯﺍﻟﻤﺎﻕ‬Azalmak.
Yanıltmak, azdırmak, yoldan çıkarmak.
azap 【‫ 】ﯪﺯﺍپ‬a. Azap, çile. Azap chekmek –
azlap 【‫پ‬鳣‫ 】ﯪﺯ‬Azar azar.
Çile çekmek. Wiydan aziwi – Vicdan azabı.
Azap-oqubet, azap-külpet – Azap ve külfet. azlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﯪﺯ‬Azaltmak.

azapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺯﺍﭘﻠ‬Azaplı, çileli. azliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺯﻟ‬Azlık.

azaplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﯪﺯﺍﭘﻠ‬ Azaplamak, çile azlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯪﺯﻟ‬Azalmak.

çektirmek. azmaq 【‫ 】ﯪﺯﻣﺎﻕ‬Azmak, yanılmak, sapmak,
azar 【‫ 】ﯪﺯﺍﺭ‬f. Cefa, eziyet, cebir, çile. Azar yoldan çıkmak.
bermek – Cebretmek. Azar tartmaq – Eziyet azot 【‫ 】ﯪﺯوﺕ‬Azot, nitroyen.
çekmek.
azraq 【‫ 】ﯪﺯﺭﺍﻕ‬Biraz.
Azarbayjanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺠﺎﻧﻠ‬鴵‫ 】ﯪﺯﺍﺭﺑﺎ‬Azerbaycanlı.
azsunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯪﺯﺳ‬Az bilmek, az görmek,
azat 【‫ 】ﯪﺯﺍﺕ‬f. Hür, serbest, kurtuluş. Azat
azımsamak. Az-tola – Az çok. Az-tola charwa
qilghuchi – Kurtaran, kurtarıcı.
méli bar dixanlar – Az çok hayvancılığı var
azatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯪﺯﺍﺗﻠ‬Azatlık, hürriyet, kurtuluş. çiftçiler.

30
badam 【‫ 】ﺑﺎﺩﺍﻡ‬f. Badem, badem ağacı. Baghlaghliq tutmaq – Bağlanmış halde tutmak.
Badam doppa – Badem takke (bu takke, beyaz baghlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ 】ﺑﺎﻏ‬Baghlaqta – Bağlanmış
ip ile badem şeklinin işlendiği siyah renkli halde.
yazlık baş giysi ki, Fergane Vadisi ve Kaşgar'da
baghlaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳤‫ 】ﺑﺎﻏ‬Bağlanmış.
imal edilir. Erkekleri giyer).
baghlam 【‫ﻡ‬鳤‫ 】ﺑﺎﻏ‬Bağlam, deste, demet, bir
badamzar 【‫】ﺑﺎﺩﺍﻣﺰﺍﺭ‬ f. Badem bahçesi,
kucak.
bademlik.
baghlan 【‫ﻥ‬鳤‫ 】ﺑﺎﻏ‬Kuzu.
badamzarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺩﺍﻣﺰﺍﺭﻟ‬f.u. Bademlik;
badem ağaçlarının bulunduğu yer. baghlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺑﺎﻏ‬Bağlanmak. Ching
baghlanmaq – Sıkı bağlanmak. Köz
badang 【‫ 】ﺑﺎﺩﺍڭ‬Badem.
baghlanghan waxt – Karanlığın bastığı vakit.
badashqan 【‫ 】ﺑﺎﺩﺍﺷﻘﺎﻥ‬Badashqan kurup Tilim baghlinip qaldi – Dilim tutuldu.
olturmaq – Bağdaş kurup oturmak.
baghlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺑﺎﻏ‬Bağlama, düğümleme.
badrang 【‫ 】ﺑﺎﺩﺭﺍڭ‬Badrang köz – Lokma
baghlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﺑﺎﻏ‬ (baghlimaq'tan)
gözlü, gözleri fırlak.
Bağlatmak.
bagh 【‫ 】ﺑﺎﻍ‬I f. Bağ; bahçe.
baghlighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻏﻠ‬gr. Bağlaç, edat.
bagh 【‫ 】ﺑﺎﻍ‬II Bağ. Saet béghi – Saat bağı. Bir
baghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻏﻠ‬Bağlı, bitişik.
bagh ot – Bir bağ ot.
baghlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻏﻠ‬Bağlamak. Ching
bagh-bostan 【‫ﺳﺘﺎﻥ‬鵝‫ﺑ‬-‫ 】ﺑﺎﻍ‬I f. Bağ bostan.
baghlimaq – Sıkı bağlamak. Munasiwet
bagh-bostan 【‫ﺳﺘﺎﻥ‬鵝‫ﺑ‬-‫ 】ﺑﺎﻍ‬II Bağ bostan. baghlimaq – İlişki kurmak. Baqqa su baghlimaq
bagh-érem 【‫ﯸﺮەﻡ‬-‫ 】ﺑﺎﻍ‬f.a. Cennet bahçesi, – Bahçeyi sulamak. Shu ishke bélimni
İrem. baghlidim – Şu işi yapmaya karar verdim.
Muhebbet baghlimaq – Sevmek. Köz
baghaq 【‫ 】ﺑﺎﻏﺎﻕ‬Davetiye, kart.
baghlimaq – Büyülemek. Ümit baghlimaq –
baghir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻏ‬bk. béghir. Ümit bağlamak. Qol baghlap hürmet qilmaq –
El bağlayıp saygı göstermek.
baghlaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﻠ‬鳤‫】ﺑﺎﻏ‬ Bağlanmış.

31
baghlinishliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻏﻠ‬Münasebetti, baxshi 【鴛‫ 】ﺑﺎﺧﺸ‬1. Divane, kaçık, hekim,
ilişkili. otacı. 2. Yazıcı, tahsildar. 3. Aşık, ozan,

baghlinishsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺸﺴ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻏﻠ‬Münasebetsiz, meddah. 4. Meraklı, hevesli.

ilişkisiz. baxshiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺧﺸ‬Otçuluk, üfürükçülük,

baghlinishsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺸﺴ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻏﻠ‬Düzensizlik, efsunculuk.

yanlışlık, aykırılık. baj 【‫ 】ﺑﺎﺝ‬Vergi, gümrük. Baj idarisi – Vergi

baghrilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫】ﺑﺎﻏﺮ‬ Bağrını yere idarisi, vergi dairesi.

vermek. Qushlar yer baghrilap uchmaqta – baja 【‫ 】ﺑﺎﺟﺎ‬Bacanak.

Kuşlar yere yakın uçmakta. bajgir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺟﮕ‬f. Gümrük memuru.
baghwen 【‫ەﻥ‬鵣‫ 】ﺑﺎﻏ‬f.u. Bahçıvan.
bajxana 【‫ 】ﺑﺎﺟﺨﺎﻧﺎ‬f. Vergi dairesi.
baghwenchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ەﻧﭽ‬鵣‫】ﺑﺎﻏ‬f.u. Meyvecilik.
bajlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺟﻠ‬Vergi almak.
baghwenlik 【鵗鴙‫ەﻧﻠ‬鵣‫ 】ﺑﺎﻏ‬f.u. Bahçıvanlık.
bajsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺟﺴ‬f.u. Vergisiz, gümrüksüz.
baghche 【鴺‫ 】ﺑﺎﻏﭽ‬Bahçe.
baka 【‫ 】ﺑﺎﮐﺎ‬f. bk. bikar.
baghchi 【鴛‫ 】ﺑﺎﻏﭽ‬Bahçıvan.
bakar 【‫ 】ﺑﺎﮐﺎﺭ‬f. bk. bikar.
baghchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻏﭽ‬f.u. Meyvecilik.
bakarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑﺎﮐﺎﺭﭼ‬bk. bikarchiliq.
baha 【‫ 】ﺑﺎﮬﺎ‬f. Fiyat. Yuquri baha – Yüksek
baktériologiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﻟ‬鵝鴘‫ﺮ‬鴽‫】ﺑﺎﮐﺘ‬r. Bakteriyoloji.
fiyat. Bahasini chüshermek – Fiyatını indirmek.
Bahasi qanche? – Fiyatı ne kadar? Baha bermek baktériologiyilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﻟ‬鵝鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺑﺎﮐﺘ‬r. u.
– Fiyat biçmek. Bakteriyolojik.

bahadur 【‫ 】ﺑﺎﮬﺎﺩۇﺭ‬Bahadır, kahraman. baktériye 【鴺鴶鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺑﺎﮐﺘ‬r. Bakteri.

bahadurane 【鴺‫ 】ﺑﺎﮬﺎﺩۇﺭﺍﻧ‬f. Kahramanca, baqa 【‫ 】ﺑﺎﻗﺎ‬bk. paqa; kurbağa.

kahramancasına. baqarma 【‫ 】ﺑﺎﻗﺎﺭﻣﺎ‬İdare, yönetme, yönetim.
bahadurlarche 【鴺‫ﺭﭼ‬鳣‫ 】ﺑﺎﮬﺎﺩۇﺭ‬Kahramanca, baqiy 【鴸鴙‫ 】ﺑﺎﻗ‬a. Baki, ebedi. Baqiy dunya –
kahramancasına. Baki dünya.
bahadurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﺑﺎﮬﺎﺩۇﺭﻟ‬Kahramanlık. baqqal 【‫ 】ﺑﺎﻗﻘﺎﻝ‬a. Bakkal. Baqqal dükini –
bahaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺑﺎﮬﺎﻟ‬a.u. Pahalı, değerli. Bakkal dükkanı.

bahalimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺑﺎﮬﺎﻟ‬a.u. Fiyat biçmek, fiyat baqqalchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻗﻘﺎﻟﭽ‬a.u. Bakkallık işi.
ayarlamak. baqqalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻗﻘﺎﻟﻠ‬a.u. Bakkallık.
bahane 【鴺‫ 】ﺑﺎﮬﺎﻧ‬f. Bahane. Quruq bahane – baqquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ 】ﺑﺎﻗﻘ‬Çoban. Mal baqquchi –
Asılsız özür, sahte itiraz. Hayvan sürüsüne bakan; çoban. Bala baqquchi
bahar 【‫ 】ﺑﺎﮬﺎﺭ‬f. Bahar, ilkbahar. ayal – Dadı, çocuk bakıcı.

bahasiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺑﺎﮬﺎﺳ‬a.u. 1. Değersiz, kıymeti az. baqquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﺑﺎﻗﻘ‬ (baqmaq'tan)

2. Paha biçilmez. Baktırmak.

bahasizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺑﺎﮬﺎﺳ‬a.u. Değersizlik. baqmaq 【‫ 】ﺑﺎﻗﻤﺎﻕ‬Bakmak, beslemek, itibar

32
etmek, hizmetini germek. Közingge baq – bala-qaza 【‫ﻗﺎﺯﺍ‬-鳣‫ 】ﺑﺎ‬a. Belâ kaza.
Önüne bak. Ashqa baqsile! – Yemeye buyurun!
balaghet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻏ‬鳣‫ 】ﺑﺎ‬a. Olgunluk, erginlik,
Aghriq béqip künüm ötti – Hasta bakmakla
kemal. Balaghetke yetmek – Kemale ermek,
günlerim geçti. U atni obdan baqidu – O atı iyi
yetişmek.
besler. Beqip östermek – Besleyip büyütmek.
Oynap baqmaq – Oynamayı denemek. Jan balaxor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺧ‬鳣‫ 】ﺑﺎ‬a.f. Kavgacı, yaygaracı.
baqmaq – Geçinmek. Elge baqqan xor emes –
balaxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺧ‬鳣‫】ﺑﺎ‬ a.f.u. Rezalet,
Halkı düşünen hor olmaz.
maskaralık.
baqshi 【鴛‫ 】ﺑﺎﻗﺸ‬bk. baxshi.
balan 【‫ﻥ‬鳣‫ 】ﺑﺎ‬bot. Kar topu.
baqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺑﺎﻗﺘ‬bk. baqquzmaq.
balans 【‫ﻧﺲ‬鳣‫ 】ﺑﺎ‬r. Denge, muvazene, bilânço,
baquwet 【‫ۋەﺕ‬鵞‫ 】ﺑﺎﻗ‬f.a. Güçlü, sağlam. balans.
bal 【‫ 】ﺑﺎﻝ‬I Bal. Bal qoshuq – Bal kaşığı. balayatqu 【鵞‫ﺎﺗﻘ‬鴵鳣‫ 】ﺑﺎ‬Rahim, döl yatağı.
Uning aghzidin söz emes, bal tamidu – Onun
balayu-apet 【‫ﺕ‬鴺‫ﯪﭘ‬-鵞鴵鳣‫ 】ﺑﺎ‬bk. bala II: balayi
ağzından söz değil bal damlar.
apet.
bal 【‫ 】ﺑﺎﻝ‬II Derece. Ikki bal shamal – İki
balchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻟﭽ‬Arıcılık. Balchiliq bilen
dereceli rüzgar.
kün köchürmek – Ancılık ile geçinmek.
bala 【鳣‫ 】ﺑﺎ‬I Çocuk. Balilar – Çocuklar.
balchukluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﮐﻠ‬鵞‫ 】ﺑﺎﻟﭽ‬Balçıklı, çamurlu.
Balilar baghchisi – Çocuk parkı. Balilar öyi –
Çocuk evi. Oghul bala – Erkek çocuk. Qush balchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﺑﺎﻟﭽ‬Balçık, çamur.
balisi – Kuş yavrusu. Mektep balisi – Okul baldaq 【‫】ﺑﺎﻟﺪﺍﻕ‬1. Sürgü. 2. Basamak, kadem,
çocuğu. Bala qilip almaq – Çocuk edinmek. merhale, derece, aşama. Shotining baldighi –
Bala körmek – Çocuklu olmak. Bala körmigen Merdivenin basamağı.
– Çocuklu olmamış. Bala chaghlimaq – Çocuk
baldaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻟﺪﺍﻗﻠ‬1. Sürgülü. 2. Aşamalı.
zannetmek. Bala tapmaq – Çocuk doğurmak.
Börining balisi – Kurt yavrusu. Qarghining baldur 【‫ 】ﺑﺎﻟﺪۇﺭ‬Önce, ilk, evvel, birinci.
balisi – Karga yavrusu. Adem balisi – İnsan Qarning baldur yéghishi – Karın önce yağması.
oğlu. Mektep yéshidiki bala – Okul yaşındaki
baldurqi 【鴛‫ 】ﺑﺎﻟﺪۇﺭﻗ‬Önceki. Baldurqi éti
çocuk. Men uni bala chaghlighandim – Ben
bilen "Sayram" dep ataydu – Önceki adı ile
onu çocuk zannetmiştim. Bala yatqu – Rahim,
"Sayram" diyorlar.
döl yatağı. Bala tashlimaq – Çocuk düşürmek.
Bala tughmaq – Çocuk doğurmak. balét 【‫ﺖ‬鴽‫ 】ﺑﺎﻟ‬r. Bale. Opéra hem balét téatri
– Opera ve bale tiyatrosu.
bala 【鳣‫ 】ﺑﺎ‬II a. Belâ. Balayi ezim – Büyük
bela. Balayi apet – Kaza, bela, afet. Balagha balghun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺑﺎﻟﻐ‬bot. Yaban gülü meyvesi,
uchrimaq – Belaya uğramak. Balagha kalmaq – yaban gülü.
Belâya tutulmak. baliwéshi 【鴛‫ﺸ‬鴼鵣鴙‫ 】ﺑﺎﻟ‬Ev yapmak üzere
bala-chaqa 【‫ﭼﺎﻗﺎ‬-鳣‫ 】ﺑﺎ‬1. Çoluk çocuk 2. Ev hazırlanmış duvarın üst kuşağı.
halkı, aile. balichuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻟ‬1. Sütun, 2. Değnek, sopa.
bala-chaqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼﺎﻗ‬-鳣‫ 】ﺑﺎ‬Çoluk çocuklu; 3. Taş, 4. Süt çocuğu, 5. Kukla.
aileli. baligh 【‫ﻎ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻟ‬a. Olgun, ergin, yetişkin.

33
balighlik 【鵗鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻟ‬Olgunluk, erginlik, banu 【鵞‫ 】ﺑﺎﻧ‬f. Bayan, hanım efendi, madam.
yetişkinlik. Méhr-banu – Mihriban (kadın adı).
balixana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻟ‬f. 1. İkinci kat. 2. Balkon. bap 【‫ 】ﺑﺎپ‬I a. Bap, bölüm. Kitapning

balijan 【‫ﺠﺎﻥ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻟ‬u.a. 1. Yavrum, çocuğum. birinchi babi – Kitabın birinci babı.

2. Çocuk canlı. bap 【‫ 】ﺑﺎپ‬II Yararlı, uygun. Bu kiyim bap

balijanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺠﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻟ‬Çocuk canlı olma hali. keldi – Bu giysi uygun geldi. Amma bap mal –
Herkese uygun mal.
baliliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻟ‬1. Çocukluk. Baliliq chagh
bap-barawer 【‫ﺑﺎﺭﺍۋەﺭ‬-‫ 】ﺑﺎپ‬Tamı tamına denk.
– Çocukluk devri. Baliliq chéghimda –
U bap-barawer qilip bölüp berdi – O tam
Çocukluk devrimde. 2. Çocukluk, çocukça.
tanıma denk halede bölüverdi.
Baliliq qilmaq – Çocukluk yapmak. 3. Saflık,
safdil. 4. Çocuklu. Köp baliliq – Çok çocuklu. bapkar 【‫ 】ﺑﺎﭘﮑﺎﺭ‬f. Dokumacı. Bapkar ayal –
Baliliq öy bazar, balisiz öy mazar – Çocuklu ev Dokumacı kadın.
pazar, çocuksuz ev mezar. bapkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺑﺎﭘﮑﺎﺭﻟ‬f.u. Dokumacılık.
balilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺑﺎﻟ‬ Yavrulamak. Bapkarlik dükini – Dokumacılık dükkanı.
Möshügimiz balilidi – Kediyimiz yavruladı. baplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺑﺎﭘﻠ‬Uygun hale getirmek;
baliman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻟ‬Flüt. iyi yapmak; uygun yapmak.

balisinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻟ‬Çocuk saymak. bar 【‫ 】ﺑﺎﺭ‬Var. Puling barmu? – Paran var mı?

balisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻟ‬Çocuksuz. Bargha oxshaydu – Var gibi. Barini ber – Var
olanı ver. Bar pulumni berdim – Var olan
balisizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﺑﺎﻟ‬Çocuksuzluk. paramın hepsini verdim. Küchining bériche –
baliyaghach 【‫ﺎﻏﺎچ‬鴶鴙‫ 】ﺑﺎﻟ‬Kiriş. Bütün gücü ile. U bar bilimini shu ishke
béghishlidi – O bütün bilgisini şu işe hasretti.
balta 【‫ 】ﺑﺎﻟﺘﺎ‬bk. palta.
Néme bilgining bar? – Bildiklerin var mı?
bam 【‫ 】ﺑﺎﻡ‬f. Tamburun teli. Imqaniyetning bériche – İmkan olduğu kadar.
bamdat 【‫ 】ﺑﺎﻣﺪﺍﺕ‬f. Bamdat namazi – Sabah
Bar-yoki shu – Hepsi bu kadar. Bar-yoqi
melum emes – Varlığı yokluğu belli değil. Bar
namazı.
iken, yok iken – Bir varmış, bir yokmuş.
bameslihet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮭ‬鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﺑﺎﻣ‬f.a. Anlaşarak,
bara-bara 【‫ﺑﺎﺭﺍ‬-‫ 】ﺑﺎﺭﺍ‬Gitgide. Bara-bara
uyum içinde, mutabık. Bameslihet ishlimek –
zériktim – Gitgide bıktım. Bara-bara ögünüp
Anlaşarak çalışmak; el birliğiyle çalışmak.
kétidu – Gitgide alışır.
bana 【‫ 】ﺑﺎﻧﺎ‬f. ağ. bk. bahane.
baraq 【‫ 】ﺑﺎﺭﺍﻕ‬Uzun tüylü; saçına tarak
bandit 【‫ﺖ‬鴘‫】ﺑﺎﻧﺪ‬r. Haydut, eşkiya, yol kesen. girmemiş; tüylü. Baraq isht – Tüylü köpek.
banditliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴘‫】ﺑﺎﻧﺪ‬ r.u. Eşkiyalık, baraqsan 【‫ 】ﺑﺎﺭﺍﻗﺴﺎﻥ‬Gür olma. Baraqsan
haydutluk. bolup yermu kökerdi – Bitkiler gürleşince yer
banka 【‫ 】ﺑﺎﻧﮑﺎ‬r. Banka. Dölet bankisi – de yeşillendi.
Devlet bankası. baraqsanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺭﺍﻗﺴﺎﻧﻠ‬Bitkilerin gür olma
bankrot 【‫ 】ﺑﺎﻧﮑﺮوﺕ‬r. Batkınlık, iflâs. hali. Baraqsanliq gül shéxida – Gürleşen gül
dalında.

34
barang 【‫ 】ﺑﺎﺭﺍڭ‬1. Alaçık, kulübe, pavyon. 2. varmak. Élip barmaq – Götürmek. Yürüp
Bağ. barmaq – Yürüyerek varmak. U yetmish
yashlargha bérip qaldi – O yetmiş yaşına
barangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺑﺎﺭﺍ‬bk. barang.
yaklaştı. Herxil xiyallargha barmaq – Çeşitli
barawer 【‫ 】ﺑﺎﺭﺍۋەﺭ‬f. Eşit, denk, aynı. Barawer hayallara dalmak. Yézip barmaq – Devamlı
bolmaq – Eşit olmak. Barawer qilmaq – Eşit yazmak. Küzütüp barmaq – Takip etmek;
yapmak. Barawer bölmek – Eşit bölmek. Ikki gözetlemek. Uxlap barmaq – Uyuyarak varmak.
barawer – İki kat, iki misli. On barawer yaxshi Köchüp barmaq – Taşınmak; göç ederek
– On kat iyi, on misli iyi. ulaşmak. Urushqa qolum barmaydu – Dövmek
istemem. Étishqa tilim barmaydu – Söylemek
barawerchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺭﺍۋەﺭﭼ‬f.u. Eşitlik.
istemem; söyleyemem.
barawerleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ 】ﺑﺎﺭﺍۋەﺭﻟ‬f.u. Eşit
barométr 【‫ﺘﺮ‬鴽‫ 】ﺑﺎﺭوﻣ‬r. Barometre.
olmak, denk olmak.
bars 【‫ 】ﺑﺎﺭﺱ‬Pars. Bars yili – Pars yılı.
barawerlik 【鵗鴙‫ 】ﺑﺎﺭﺍۋەﺭﻟ‬f.u. Eşitlik.
bas-bas 【‫ﺑﺎﺱ‬-‫】ﺑﺎﺱ‬ Sıkma, kalabalık,
barawersizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺭﺍۋەﺭﺳ‬f.u. Eşitsizlik.
izdiham, sıkı-şıklık, kargaşalık.
barche 【鴺‫ 】ﺑﺎﺭﭼ‬Hepsi, bütün, hep, tüm,
baskétbol 【‫ﻝ‬鵝‫ﺘﺒ‬鴽‫ 】ﺑﺎﺳﮑ‬r. Basketbol.
tamamı. Barche küchüm bilen – Bütün gücüm
ile. basquch 【‫چ‬鵞‫】ﺑﺎﺳﻘ‬Merdiven, aşama, basamak,
kademe, merhale, derece. Yuquri basquchqa
barghanche 【鴺‫ 】ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﭽ‬Gittikçe.
kötermek – Yüksek merhaleye (aşamaya)
barghanséri 【‫ﺮى‬鴽‫ 】ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺴ‬Gittikçe. kaldumak.
barghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﺑﺎﺭﻏ‬ Göndermek, basquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ 】ﺑﺎﺳﻘ‬Matbaacı, basımcı,
ulaştırmak. basım evi işçisi.
barxut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﺑﺎﺭﺧ‬r. Kadife. basquchluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭼﻠ‬鵞‫ 】ﺑﺎﺳﻘ‬Merdivenli, aşamalı.
bari-yoqi 【鴛‫ﻗ‬鵝鴵-‫ 】ﺑﺎﺭى‬Hepsi, tamamı. basqun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺑﺎﺳﻘ‬Baskın, akın. Basqun
barikalla 【鳤‫ﮑﺎﻟ‬鴘‫ 】ﺑﺎﺭ‬a. Aferin, mükemmel. qilmaq – Baskın yapmak; akın yapmak.

barlighi 【鴛‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺭﻟ‬Hepsi, tamamı. Barlighi basqunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﺑﺎﺳﻘ‬Yağmacı, çapulcu,

bolup – Hepsi olarak. soyguncu, haydut, eşkıya.

barliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺭﻟ‬I Hepsi, bütün. Barliq xelq – basqunchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫】ﺑﺎﺳﻘ‬ Yağmacılık,
Bütün halk. Barliq tawushi – Bütün sesi. soygunculuk, haydutluk.

barliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺭﻟ‬II Varlık, mevcudiyet, basma 【‫ 】ﺑﺎﺳﻤﺎ‬Matbaacılık, basım. Basma

zenginlik, servet. xatasi – Basım hatası.

barmaq 【‫ 】ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ‬I Parmak. Bash barmaq – basmaq 【‫ 】ﺑﺎﺳﻤﺎﻕ‬Basmak. Adem ayaq

Baş parmak. Besh barmighimdek bilimen – Beş
parmağım gibi biliyorum.
barmaq 【‫ 】ﺑﺎﺭﻣﺎﻕ‬II Varmak. Bérip kelmek –
Gidip gelmek. Bérip yetmek – Ulaşmak. Bérip
yanay – Gidip döneyim. Yéqin barmaq – Yakın
basmighan orman – İnsan ayağı basmamış
orman. Bésip ötülgen yol – Geride kalan yol.
Ilgiri basmaq – İlerlemek. Bésip ötmek –
Basarak geçmek. U öpkisini basalmay yighlidi –
O öfkesini basamadan ağladı. Méni ghem basti
– Beni efkar bastı; hüzünlendim.

35
Achchighimni aranla bastim – Öfkemi zorla
bastım. Gheplet basmaq – Gaflet basmak. Bésip
almaq – Ele geçirmek, zaptetmek, zorla almak,
işgal etmek. Pima basmaq – Keçe çizme
yapmak. Sheherni su basti – Şehiri su bastı.
Kigiz basmaq – Keçe yapmak. U bu ishni bésip
qoydi – O bu işi basıp koydu. Sakilini qiro
bashqan chal – Sakalı ağarmış yaşlı. Pütün
dunyani qarangghuluk basti – Bütün dünyayı
karanlık bastı. Uning ornini oghli basti – Onun
yerine oğlu geçti. Ornumni basar kishi yoq –
Yerime geçer kişi yok. Bésip ötken yol –
Geride kalan yol. Bésip kirmek – Ansızın
girmek; kapıyı zorlayarak girmek, baskın
yapmak. Tamgha basmaq – Damga basmak.
Balamni baghrimgha bastim – Çocuğumu
bağrıma bastım.
basmichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺳﻤ‬Haydut, eşkıya, yol
kesen.
basmichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫】ﺑﺎﺳﻤ‬ Haydutluk,
eşkıyalık, yol kesicilik.
basmixana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺳﻤ‬u.f. Basim ewi, matbaa.
basturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﺑﺎﺳﺘ‬ (basmaq'tan)
Bastırmak; ayakta durdurmak. Kitap basturmaq
– Kitap bastırmak. Basturup kirmek – Zorla
girmek. Algha basturmaq – İleri götürmek;
ilerletmek; geliştirmek.
bash 【‫ 】ﺑﺎﺵ‬Baş. Bash süngigi – Baş kemiği.
Bash aghriq – Baş ağrısı. Béshim aghriwatidu –
Başım ağrıyor. Bash éghitmaq – Baş sallamak.
Bughday bash aldi – Buğday başak çıkardı.
Bashting ayaq – Baştan aşağı. Béshimni
aylandurma – Kafamı karıştırma. U öz béshini
yedi – O kendi başını yedi. Béshimdin
korqimen – Hayatımdan endişe duyacağım.
Béshi kökke yetti – Çok sevindi; çok
gururlandı. Béshi ketti – Başı gitti; idam edildi.
Béshi baghlaghliq qiz – Baş örtülü kız, mec.
Sözlü kız. Béshi bosh – Hür, serbest.
Béshimgha eghir bir ish chüshti – Başıma ağır
36
bir iş geldi. Bash tartmaq – Red etmek,
istememek. Bash tiqmaq – Baş sokmak. Bash
qatmaq – Körlenmek, şaşıp kalmak. Bash
qaturmaq – Zihnini karıştırmak. Bas kötermek
– Başkaldırmak. Bastin köchürmek – Denemek,
tecrübe etmek. Béshimdin ötken künler –
Geçirdiğim günler. Kök béshi – Sulama
işlerinden sorumlu olan kişi. Farsça olarak
'mirab' da denilmektedir. Yar beshi – Yar,
uçurum. Qapaq bash – Topuz, aptal, ahmak.
Qizil bash – Kızıl baş (Farslar için kullanılmış
tarihî bir ad). Tupraq béshi – Mezar, kabir.
Bash egmek – Baş eğmek. Bash ministir –
Başbakan. Bash katip – Genel sekreter. Bash
herp – Büyük harf. Bash yol – Anayol. On
béshi – Onbaşı. Yüz beshi – Yüzbaşı. Esker
beshi – Komutan. Söz beshi – Söz başı, kelime
başı. Deryaning bash teripi – Nehrin baş tarafı.
Taghning béshida – Dağın başında. On bash
mal – On baş hayvan. Kochining bu béshida –
Caddenin bu başında. Bash komandan –
Başkumandan, başkomutan. Béshingni
yeydighan! – Başını yiyesin!
bash-ayaq 【‫ﺎﻕ‬鴵‫ﯪ‬-‫ 】ﺑﺎﺵ‬Giysi, elbise, üst.
Bash-ayaq qilmaq – Giysi yapmak, giysi almak,
giysi vermek. Bash-ayighi yoq – Başı sonu yok;
tam değil; karı şık; belirsiz.
bash-köz 【‫ﺯ‬鵟‫ﮐ‬-‫ 】ﺑﺎﺵ‬Bash-köz bolmaq – Göz
kulak olmak. Balilargha bash-köz bolup turung
– Çocuklara göz kulak olun.
bash-uch 【‫ﯰچ‬-‫】ﺑﺎﺵ‬ Bash-uchi yoq
étizliqlar – Uçsuz bucaksız tarlalar.
bashak 【‫ 】ﺑﺎﺷﺎك‬Başak.
bashbashtaq 【‫ 】ﺑﺎﺷﺒﺎﺷﺘﺎﻕ‬Düzensiz, anarşik.
bashbashtaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺑﺎﺷﺒﺎﺷﺘﺎﻗﻠ‬ Başsızlık,
düzensizlik, kargaşalık. Bashbashtaqliq qilmaq
– Keyfi, izinsizlik.
bashchi 【鴛‫ 】ﺑﺎﺷﭽ‬Yönetmen, şef, başkan,
komutan, amir, lider.
bashchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺑﺎﺷﭽ‬Yönetmelik, başkanlık, bashlap – Dünden başlayarak. Bashlap aparmaq
liderlik. Bashchiliq qilmaq – Yönetmelik – Götürmek. Eskerni kim bashlap baridu? –
yapmak; liderlik etmek. Askeri kim götürecek?

bashkésér 【‫ﺮ‬鴽‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺑﺎﺷﮑ‬Haydut, şaki, katil. bashmaq 【‫ 】ﺑﺎﺷﻤﺎﻕ‬Terlik, yazlık ayakkabı.

Bashkurt 【‫ﺭﺕ‬鵞‫ 】ﺑﺎﺷﮑ‬Başkurt. Bashkurt xelqi bashmaltaq 【‫ 】ﺑﺎﺷﻤﺎﻟﺘﺎﻕ‬Baş parmak.

– Başkurt halkı. Bashkurt tili – Başkurt dili. bashpana 【‫ 】ﺑﺎﺷﭙﺎﻧﺎ‬u.f. Sığınak, sığınacak yer,
bashqa 【‫ 】ﺑﺎﺷﻘﺎ‬Başka. Bashqilar – Başkaları. sığınma hakkı.

bashqa-bashqa 【‫ﺑﺎﺷﻘﺎ‬-‫ 】ﺑﺎﺷﻘﺎ‬Ayrı ayrı, tek bashsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺷﺴ‬1. Başsız, kafasız. 2.
tek. Başkansız, yöneticisiz. Bashsiz qalmaq –
Başkansız kalmak.
bashqarghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫】ﺑﺎﺷﻘﺎﺭﻏ‬ bk.
bashqurghuchi. bashsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺷﺴ‬1. Anarşi, başsızlık. 2.
Düzensizlik, karışıklık.
bashqarmaq 【‫ 】ﺑﺎﺷﻘﺎﺭﻣﺎﻕ‬bk. bashqurmaq.
bashta 【‫ 】ﺑﺎﺷﺘﺎ‬Başta. Bashtila shundaq
bashqiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺷﻘ‬Başkaca, ayrıca.
qilghan édim – Başından beri şöyle yapmıştım.
bashqichila 【鳤鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺷﻘ‬Başka, değişik, ayrı.
bashtiki 【鴛‫ﮑ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺷﺘ‬Başındaki, öndeki.
Bashqichila bolup qetmek – Çok değişmek.
batalyon 【‫ﻥ‬鵝鴶‫ 】ﺑﺎﺗﺎﻟ‬r. Tabur.
bashqichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫】ﺑﺎﺷﻘ‬ Değişiklik,
ayrıcalık. bataréye 【鴺鴶鴼‫ 】ﺑﺎﺗﺎﺭ‬Batarya.

bashqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺷﻘ‬1. Fark, ayrıntı, ayrılık. batil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺗ‬I Cesur, gözü pek, yürekli.
2. Değişme, başkalaşma. batil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺗ‬II a. Boş, faydasız, beyhude.
bashqurghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫】ﺑﺎﺷﻘ‬ Yöneten, batilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫】ﺑﺎﺗ‬ a.u. Manasızlık,
idareci, şef. anlamsızlık.
bashqurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺑﺎﺷﻘ‬Yönetmek, idare batraq 【‫ 】ﺑﺎﺗﺮﺍﻕ‬r. Irgat.
etmek.
batraqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺗﺮﺍﻗﻠ‬r.u. Irgatlık.
bashlamchi 【鴛‫ﻣﭽ‬鳤‫ 】ﺑﺎﺷ‬Öncü, yenilikçi,
batur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﺑﺎﺗ‬Kahraman, bahadır.
önayak olan.
baturchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鵞‫ 】ﺑﺎﺗ‬Kahramanlık.
bashlamchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﭽ‬鳤‫】ﺑﺎﺷ‬ Öncülük,
rehberlik, kılavuzluk. baturlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫】ﺑﺎﺗ‬ Kabadayılık
satmak; kendi kendini yüreklendirmek.
bashlanghuch 【‫چ‬鵞‫ﻧﻐ‬鳤‫ 】ﺑﺎﺷ‬Başlangıç, ilk.
Bashlanghuch mektep – İlkokul. baturlarche 【鴺‫ﺭﭼ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫】ﺑﺎﺗ‬ Kahramanca,
kahramancasına.
bashlighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺷﻠ‬Öncü, önayak olan,
rehber, lider. baturluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ 】ﺑﺎﺗ‬Kahramanlık.

bashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺷﻠ‬Başkan, lider, şef, reis.
Ishtap bashlighi – Karargah komutanı.
bashliqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺷﻠ‬Başkanlık, idarecilik.
bashlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺑﺎﺷﻠ‬Başlamak. Tünügündin
batursinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﺳ‬鵞‫ 】ﺑﺎﺗ‬bk. baturlanmaq.
bay 【‫ 】ﺑﺎي‬Zengin. Baylarche – Zenginler
gibi. Bay qilmaq – Zengin etmek. Bay turmush
– Müreffeh. Béyip ketmek – Zenginleşmek.

37
baya 【‫ﺎ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬Demin. Baya éytqiningiz keldi – bayqimighanda 【‫ﻐﺎﻧﺪﺍ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ﻘ‬鴵‫】ﺑﺎ‬ Ansızın;
Demin söylediğiniz geldi (oldu). birdenbire.

baya-shayet 【‫ﺕ‬鴺鴵‫ﺷﺎ‬-‫ﺎ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬bk. bayashat. bayqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻘ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬I Baykuş.

bayan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬a. Beyan, söyleme, bildirme. bayqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻘ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬II Zavallı, çaresiz, talihsiz,
Bayan qilmaq – Beyan etmek. şanssız.

bayanat 【‫ﺎﻧﺎﺕ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬a. Beyanat, demeç, bildiri. baylighuch 【‫چ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬Bağlama.

bayanatchi 【鴛‫ﺎﻧﺎﺗﭽ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬a.u. Sözcü. Birleshken bayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬1. Zenginlik. Bayliq bayliq
Döletler Teshkilati bash katiwining resmiy emes, birlik baylik – Zenginlik zenginlik değil,
bayanatchisi – Birleşmiş Milletler Teşkilatı birlik zenginlik. 2. Hayır, yarar, nimet.
genel sekreterliğinin resmî sözcüsü. bayraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬Bayrak.
bayanchi 【鴛‫ﺎﻧﭽ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬a.u. Sözcü.
bayraqchi 【鴛‫ﺮﺍﻗﭽ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬bk. bayraqdar.
bayanname 【鴺‫ﺎﻧﻨﺎﻣ‬鴵‫】ﺑﺎ‬ a.f. Beyanname,
bayraqdar 【‫ﺮﺍﻗﺪﺍﺭ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬u.f. Bayraktar.
bildirge.
bayram 【‫ﺮﺍﻡ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬Bayram. Bayram qilmaq –
bayashat 【‫ﺎﺷﺎﺕ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬1. Sevinçli, neşeli. 2.
Bayram yapmak.
Bolluk, bereket, müreffeh.
bayramlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﺍﻣﻠ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬Bayramlaşmak.
bayatin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺎﺗ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬Deminden beri.
baysinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫】ﺑﺎ‬ Kendini zengin
bayawan 【‫ﺎۋﺍﻥ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬f. Çöl, sahra, tenha yer.
saymak.
baychéchek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ﭽ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬Unutmabeni çiçeği.
baytal 【‫ﺘﺎﻝ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬Kısrak; doğurmamış kısrak.
bayiqi 【鴛‫ﻘ‬鴙鴵‫ 】ﺑﺎ‬Deminki. Boghaz baytal – Gebe kısrak.
bayiqida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵‫ 】ﺑﺎ‬Geçmişte. baywechche 【鴺‫ەﭼﭽ‬鵣鴵‫ 】ﺑﺎ‬u.f. Zengin ve mert
oğlan.
bayiqidek 【‫ﺪەك‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵‫ 】ﺑﺎ‬Deminki gibi.
baz 【‫ 】ﺑﺎﺯ‬I f. Yine, tekrar, bir daha.
bayitin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺘ‬鴙鴵‫ 】ﺑﺎ‬Deminden beri. Bayitin
qayaqtisen? – Deminden beri nerdesin? baz 【‫ 】ﺑﺎﺯ‬II f. Ala doğan.

baykimas 【‫ﻤﺎﺱ‬鴙‫ﮑ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬Dikkatsiz. baz 【‫ 】ﺑﺎﺯ‬III Buzul.

bayqalmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﺎﻟﻤﺎﺳﻠ‬鴵‫】ﺑﺎ‬ İhtiyatsız; baza 【‫】ﺑﺎﺯﺍ‬r. Askerî üs. Herbiy-déngiz bazisi

ihtiyatsızlıkla; önüne arkasına bakmadan. – Askerî deniz üssü. Herbiy-hawa bazisi –
bayqash 【‫ﻘﺎﺵ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬bk. bayqimaq. Askeri hava üssü.

bazar 【‫ 】ﺑﺎﺯﺍﺭ‬f. Pazar, borsa. Bazar küni –

bayqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬Dikkat etmek, denemek,
Pazar günü. Karangghu bazar – Kara borsa.
gözlemek, gözden geçirmek. Bayqisam qolidin
ish kelmigidek – Denediğime göre elinden bir bazarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺑﺎﺯﺍﺭﻟ‬f.u. Hediye, armağan, tatlı
iş gelmeyecek gibi. Bayqimay qaldim – Dikkat (uzaktaki alış veriş yerinden getirilen hediye).
edemedim; fark edemedim. Baykap yür – bazghan 【‫ 】ﺑﺎﺯﻏﺎﻥ‬Büyük çekiç (demirci
Dikkatli ol; dikkat et.
çekici), balyoz.
bayqimasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺎﺳﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴵‫ 】ﺑﺎ‬Dikkatsizlik.
bazghanchi 【鴛‫】ﺑﺎﺯﻏﺎﻧﭽ‬ Demir dövücü,

38
demirci. uygunsuzluk.

BDT 【‫( 】ﺑﺪﺕ‬Birleshken Döletler Teshkilati) bednam 【‫ﺩﻧﺎﻡ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Kötü nam. U méni
BM (Birleşmiş Milletler). bednam qildi – O benim itibarımı düşürdü (O
bechchigher 【‫ﺭ‬鴺‫ﻐ‬鴙‫ﭼﭽ‬鴺‫ 】ﺑ‬Pis herif, alçak herif. benim şerefimi lekeledi).

bednamliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺩﻧﺎﻣﻠ‬鴺‫】ﺑ‬f.u. Yüz karası, rezalet,

bechchigherlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﻐ‬鴙‫ﭼﭽ‬鴺‫ 】ﺑ‬Tiksinti.
ayıp.
bedbext 【‫ﺧﺖ‬鴺‫ﺩﺑ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a. Bedbaht.
bedniyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﺩﻧ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a. Kötü kalpli, gönlü
bedbextlik 【鵗鴙‫ﺧﺘﻠ‬鴺‫ﺩﺑ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a.u. Bedbahtlık. kara.
bedbeshire 【‫ﺮە‬鴙‫ﺷ‬鴺‫ﺩﺑ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a. Çirkin, yakışıksız. bedniyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ﺩﻧ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a.Kötü yüreklilik,
bedbeshirilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺷ‬鴺‫ﺩﺑ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a.u. Çirkinlik. zararlılık.

bedbin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺩﺑ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Bedbin, karamsar. bedpéil 【‫﯒ﻞ‬鴽‫ﺩﭘ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a. Huysuz.

bedbinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﺩﺑ‬鴺‫】ﺑ‬ f.u. Bedbinlik, bedpéillik 【鵗鴙‫﯒ﻠﻠ‬鴽‫ﺩﭘ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a.u. Huysuzluk.

karamsarlık. bedpikir 【‫ﺮ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﺩﭘ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a.u. Kötü fikir.
bedboy 【‫ي‬鵝‫ﺩﺑ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Pis kokan. bedwex 【‫ﺩۋەﺥ‬鴺‫ 】ﺑ‬bk. bedbext.
bedboyluk 【‫ك‬鵞‫ﻠ‬鴵鵝‫ﺩﺑ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.u. Pis kokulu. bedölet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺩۆﻟ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a. 1. Zengin. 2. Talihli.
bedchéhre 【‫ﮭﺮە‬鴽‫ﺩﭼ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Çirkin, yakışıksız. bedpikirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﺩﭘ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a.u. Kötü fikirli.
bedexlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ﺩەﺧ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a. Bozuk, ahlak beeyni 【鴛‫ﻨ‬鴵‫ﯬ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Tam, aynı.
bozukluğu.
beg 【‫گ‬鴺‫ 】ﺑ‬Bey.
bedexlaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳤‫ﺩەﺧ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a.u. Ahlâksızlık.
beglik 【鵗鴙‫ﮔﻠ‬鴺‫ 】ﺑ‬Beylik.
bedel 【‫ﺩەﻝ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Bedel, yerine kullanma.
begzade 【‫ﮔﺰﺍﺩە‬鴺‫ 】ﺑ‬u.f. Beyefendi, oğlan.
beden 【‫ﺩەﻥ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Beden, gövde, vücut.
behissiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴﺴ‬鴙‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Bahissiz; bahse
Beden terbiyisi – Beden terbiyesi (eğitimi).
girişmemiş.
Nazuk beden – İnce vücut.
behr 【‫ﮬﺮ‬鴺‫ 】ﺑ‬Kâr, kazanç.
bedeshqan 【‫ﺩەﺷﻘﺎﻥ‬鴺‫ 】ﺑ‬Bedeshqan qurmaq –
Bağdaş kurmak. Supida u bedeshqan qurup behs 【‫ﮬﺲ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Bahis.
oltardi – Sedirde o bağdaş kurup oturdu. behsleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮬﺴﻠ‬鴺‫】ﺑ‬ a.u. Bahis
bedxuy 【‫ي‬鵞‫ﺩﺧ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Huysuz. tutuşmak, bahse girmek.

bedxuyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵鵞‫ﺩﺧ‬鴺‫ 】ﺑ‬Huysuzluk. behslishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﮬﺴﻠ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Bahis tutuşma.

bediiy 【鴸‫﯒‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Bediî, estetik. Bediiy behuzur 【‫ﺯۇﺭ‬鵞‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a. Rahatça, sakin sakin,
edibiyat – Bediî edebiyat. telaşsız.Süt we qimiz bilen behuzur
bediiylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶‫﯒‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Bediî, sanat değeri. teminlenduq – Süt ve kımız ile rahatça temin
edildik.
bediwilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘鵣鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Göçebe hayatı.
bexsh 【‫ﺧﺶ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Bexsh etmek – Bağışlamak,
bedqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺩﻗ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.u. Edepsiz, uygunsuz. ihsan etmek.
bedqiliqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺩﻗ‬鴺‫】ﺑ‬ Edepsizlik, bext 【‫ﺧﺖ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Baht, talih. Bextke qarshi –

39
Talihsizlik eseri, şanssızlık. Bexti kara – Bahtı beldem 【‫ﻟﺪەﻡ‬鴺‫ 】ﺑ‬Kertik.
kara.
beldesh 【‫ﻟﺪەﺵ‬鴺‫ 】ﺑ‬Kertik, kertmek.
bext-seadet 【‫ﯪﺩەﺕ‬鴺‫ﺳ‬-‫ﺧﺖ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Baht ve
beldimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻟﺪ‬鴺‫ 】ﺑ‬Kertmek.
saadet.
belend 【‫ﻧﺪ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Yüksek. Belend awaz –
bextiyar 【‫ﺎﺭ‬鴶鴙‫ﺧﺘ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.f. Bahtiyar.
Yüksek ses.
bextiyarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﻟ‬鴶鴙‫ﺧﺘ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.f.u. Bahtiyarlık.
belendlik 【鵗鴙‫ﻧﺪﻟ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.u. Yükseklik.
bextlik 【鵗鴙‫ﺧﺘﻠ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Bahtlı.
belge 【鴺‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﺑ‬Belge, işaret. Belge qoymaq –
bextsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺧﺘﺴ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Bahtsız. Belge koymak, belgelemek.
bextsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺧﺘﺴ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Bahtsızlık. belgilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﺑ‬bk. belgilimek.
bexuduk 【‫ﺩۇك‬鵞‫ﺧ‬鴺‫】ﺑ‬ Emin. Bexuduk belgiliguchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﮕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﮕ‬鴺‫】ﺑ‬ Tayin eden,
ishlimek – Emin işlemek. belirten.
beja 【‫ﺟﺎ‬鴺‫】ﺑ‬ f. Yerine getirme; belgilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﺑ‬Belli, tanıdık, bilinen.
gerçekleştirme. Beja qilmaq – Yerine getirmek. Belgilik emes – Belli değil. Öz-özidin belgilik –
bejanudil 【‫ﻞ‬鴘‫ﺩ‬鵞‫ﺟﺎﻧ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a.f. Can ve gönülden Kendiliğinden belli.
yerine getirmek. belgilime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﺑ‬Tayin, teşhis, belirleme.
bek 【‫ك‬鴺‫ 】ﺑ‬Pek. Bu yil bughday bek boldi – belgilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﺑ‬1. İşaretlemek. 2.
Bu yıl bağday çok iyi oldu. Tayin etmek.
bekmu 【鵞‫ﮐﻤ‬鴺‫ 】ﺑ‬Çok, pek, gayet. belgisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﺑ‬1. Belgesiz 2. Meçhul,
bekrek 【‫ﮐﺮەك‬鴺‫ 】ﺑ‬Daha da, daha sıkı, daha belirsiz.
çok. Suni teximu bekrek ixtisat qilish kérek – belgisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﺑ‬Meçhul, belirsizlik.
Suyu yine de daha çok tasarruf etmek lazım.
belgüjek 【‫ك‬鴺‫ﺟ‬鵠‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﺑ‬Demir kürek.
beqisem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺴ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﺑ‬bk. béqesem.
belwagh 【‫ﺍﻍ‬鵣‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺑ‬Kemer, kuşak. Belwagh
bequwet 【‫ۋەﺕ‬鵞‫ﻗ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a. bk. baquwet. baghlimaq – Kuşak kuşanmak, kemer
bel 【‫ﻝ‬鴺‫ 】ﺑ‬Bel. Atning béli – Atın beli. Bel bağlamak.
baghlimaq – 1) Kuşanmak, 2) Girişmek, belghem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻟﻐ‬鴺‫ 】ﺑ‬Balgam.
koyulmak, başlamak. Bel kötermistin ishlimek
belki 【鴛‫ﻟﮑ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.f. Belki, ihtimal.
– Durmadan çalışmak. Béli aghrimas – Tembel.
Taghning bélide – Dağın üstünde. Bel ashmaq belkim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻟﮑ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. bk. belki.
– Dağ geçidini geçmek.
belli 【鴛‫ﻟﻠ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Evet, anlaşılmak.
bela 【鳣鴺‫ 】ﺑ‬a. bk. bala II.
belnis 【‫ﺲ‬鴙‫ﻟﻨ‬鴺‫ 】ﺑ‬r. Hastahane.
belbagh 【‫ﻟﺒﺎﻍ‬鴺‫ 】ﺑ‬u.f. 1. bk. belwagh. 2.
bemeni 【鴛‫ﻧ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a. Akıllı, zeki.
Ekvator.
bend 【‫ﻧﺪ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Meşgul. Men bendmen –
belche 【鴺‫ﻟﭽ‬鴺‫ 】ﺑ‬1. Kazağı. 2. Demir kürek.
Meşgulüm.
belchi 【鴛‫ﻟﭽ‬鴺‫ 】ﺑ‬Kunduracı bıçağı.
bende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Bende, bağlı, esir, kul.

40
bendichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.u. Bendelik hali. berhem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺭﮬ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Berhem bermek – Son

bendilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.u. Bendelik. vermek, kesmek, bitirmek.

beri 【‫ﺭى‬鴺‫ 】ﺑ‬Hepsi. Manga beri bir – Benim

benepshe 【鴺‫ﭘﺸ‬鴺‫ﻧ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Menekşe.
için fark etmez; benim için hepsi aynı.
benggi 【鴛‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﺑ‬f. Afyon tiryakisi.
berikalla 【鳤‫ﮑﺎﻟ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Çok iyi, aferin, bravo.
benggixane 【鴺‫ﺨﺎﻧ‬鴙‫ﮕ‬鳴鴺‫】ﺑ‬ f. Tiryakilerin
berike 【鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺑ‬Bereket.
buluştuğu ev.
beriket 【‫ﺕ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. bk. berike.
benggilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﺑ‬f.u. Tiryakilik.
beriketlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Bereketli.
bengwash 【‫ﺍﺵ‬鵣鳴鴺‫ 】ﺑ‬f.u. Yaramaz, afacan.
berikilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Bereketli.
bengwashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺷﻠ‬鵣鳴鴺‫ 】ﺑ‬f.u. Yaramazlık,
disiplinsizlik. berikisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Bereketsiz.

bengwashtaq 【‫ﺍﺷﺘﺎﻕ‬鵣鳴鴺‫ 】ﺑ‬f.u. Disiplinsiz. berk 【‫ﺭك‬鴺‫ 】ﺑ‬I f. Yaprak.

bent 【‫ﻧﺖ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. bk. bend. berk 【‫ﺭك‬鴺‫ 】ﺑ‬II 1. Kilitli. 2. Sağlam.

bep-barawer 【‫ﺑﺎﺭﺍۋەﺭ‬-‫پ‬鴺‫ 】ﺑ‬u.f. Tam, tam eşit. Aghzinggha berk bol – Ağzını sıkı tut.
berq 【‫ﺭﻕ‬鴺‫】ﺑ‬a. Parıltı, parlaklık, parlak. Berq
beraber 【‫ﺭ‬鴺‫ﺭﺍﺑ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. bk. barawer.
urmaq – Parlamağa başlamak; ışıldamaya
berbat 【‫ﺭﺑﺎﺕ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Harap, berbat, viran, başlamak.
yıkım.
berqarar 【‫ﺭﻗﺎﺭﺍﺭ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a. Daima, istikrarlı,
berbatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺑﺎﺗﻠ‬鴺‫】ﺑ‬f.u. Berbatlık, perişanlık, aralıksız.
yıkım.
berqararliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﻗﺎﺭﺍﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a.u. Sebatlılık.
berdash 【‫ﺭﺩﺍﺵ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Sebat, metanet, dayanık.
berqut 【‫ﺕ‬鵞‫ﺭﻗ‬鴺‫ 】ﺑ‬Kadife.
Berdash bermek – Dayanmak. U berdash
bérelmeydu – O dayanamaz. bermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﺑ‬Vermek. Pul bermek –

berdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺩﺍﺷﻠ‬鴺‫】ﺑ‬f.u. Dayanıklı, sebatlı, Para vermek. Doklad bermek – Konuşma

yapmak. Xewer bermek – Haber vermek.
kuvvetli.
Salam bermek – Selam vermek. Raziliq bermek
berdashsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺩﺍﺷﺴ‬鴺‫】ﺑ‬ f.u. Dayanıksız, – Rıza göstermek. Télégram bermek – Telgraf
metanetsiz, gevşek. çekmek. Yol bermek – Yol vermek. Erge
berdem 【‫ﺭﺩەﻡ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.u. Dinç, çevik, sağlam, bermek – Kocaya vermek. Téléfon bermek –
canlı. Berdem bolmaq – Dinç olmak. Telefon etmek. Apirip bermek – Götürmek,
taşımak. Ekélip bermek – Getirmek. Echiqip
berdémlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴼‫ﺭﺩ‬鴺‫ 】ﺑ‬Canlılık.
bermek – Getirmek. Jawap bermek – Cevap
berdürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺩۈﺭﻣ‬鴺‫ 】ﺑ‬Verdirmek. vermek. Meslihet bermek – Akıl vermek.

berdürüsh 【‫ﺭﺩۈﺭۈﺵ‬鴺‫ 】ﺑ‬bk. berdürmek.

Emchek bermek – Meme vermek. Qerzgha
bermek – Borç vermek. Qayturup bermek –
bergek 【‫ك‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Kayısı kakı, çekirdeksiz Geri vermek. Sétip bermek – Satmak; satışa
kak. yardım etmek. Shu qoyni sétip ber – Şu
berheq 【‫ﻕ‬鴺‫ﺭﮬ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a. Mutlaka, muhakkak. koyunu satmada bana yardım et. Élip bermek –
1) Vermek, 2) Birisi için satın almak. Xotun

41
élip bermek – Evlendirmek. Qoyup bermek – best 【‫ﺳﺖ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Bünye, beden, yapı.
Salıvermek, serbest bırakmak, azat etmek,
besh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﺑ‬Beş. Besh yilliq plan – Beş yıllık
bırakmak. U méni qoyup berdi – O beni
plan. Beshtin bir – Beşte bir. Bu ishni besh
salıverdi. Yüz bermek – Yüz vermek.
qoldek bilimen – Bu işi beş parmağımı bildiğim
Töwendiki weqe yüz berdi – Aşağıdaki olay
gibi biliyorum. Besh qol birdek emes – Beş
meydana geldi. Yézip bermek – Yazıvermek.
parmak aynı değil. Besh künlük dünya – Beş
Paxtigha suni öz waxtida bermek – Pamuk
günlük dünya.
tarlasını zamanında sulamak. Bérimen digen
quligha, chiqirip koyar yoligha – d. Tanrı besharet 【‫ﺷﺎﺭەﺕ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Beşaret, müjde, bir iyi
sevdiği kulunun yardımcısıdır. Waxtni qoldin haber tebliği.
bermey – Zamanı kaçırmadan.
beshatar 【‫ﺷﺎﺗﺎﺭ‬鴺‫ 】ﺑ‬Beş kurşun alabilen tüfek.
bermes 【‫ﺱ‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﺑ‬Cimri. Bermesning éshi
besher 【‫ﺭ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Beşer, insan cinsi.
pishmas – d. Cimrinin yemeği pişmez.
besheriyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺭ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Beşeriyet, insanlık.
berna 【‫ﺭﻧﺎ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Genç, güzel, sevimli.
besheylen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺑ‬Beş kişi, beşi ile
berpa 【‫ﺭﭘﺎ‬鴺‫】ﺑ‬f. Dikmek, kurmak, tesis, teşkil.
beraber.
berre 【‫ﺭﺭە‬鴺‫ 】ﺑ‬Kuzu kürkü.
beshinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺑ‬Beşinci.
berterep 【‫ﺭەپ‬鴺‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a. Bertaraf. Berterep
beshire 【‫ﺮە‬鴙‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Görünüş, dış, dış görünüş.
qilmaq – Bertaraf etmek.
beshlep 【‫پ‬鴺‫ﺷﻠ‬鴺‫ 】ﺑ‬Beşleyip.
berya 【‫ﺎ‬鴵‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺑ‬Çöl, sahra. Yürgen derya,
yatkan berya – Yürüyen nehir, yatan sahra. beshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ 】ﺑ‬Beşlik.

bes 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﺑ‬I f. Yeter, kafi. beshtash 【‫ﺷﺘﺎﺵ‬鴺‫】ﺑ‬ Beş taş. Beshtash
oynimaq – Beştaş oynamak.
bes 【‫ﺱ‬鴺‫】ﺑ‬ II a. Tartışma, çekişme,
münakaşa. bet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺑ‬1. Sayfa. Kitapning birinchi
bétide – Kitabın birinci sayfasında. 2. Yüz.
bes-bes 【‫ﺱ‬鴺‫ﺑ‬-‫ﺱ‬鴺‫】ﺑ‬ Yarışma, rekabet.
Béting barmu? – Yüzün var mı?
Bulbullar bes-bes bilen sayrishidu – Bülbüller
yarışırcasına ötüşüyorlar. betbext 【‫ﺧﺖ‬鴺‫ﺗﺒ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. bk. bedbext.

bes-beschi 【鴛‫ﺳﭽ‬鴺‫ﺑ‬-‫ﺱ‬鴺‫】ﺑ‬ a.u. Rakip, betxeylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ﺗﺨ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.a.u. İsraf, savurma,

rekabeti seven. tutumsuz kullanma. Betxeylik qilmaq – İsraf
etmek.
bes-beslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﺑ‬-‫ﺱ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Rekabet hali.
betinke 【鴺‫ﻨﮑ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺑ‬r. Potin, botin.
besey 【‫ي‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺑ‬ç. Lâhana. Besey showisi –
Lahana çorbası. betis 【‫ﺲ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺑ‬r. Patiska. Betis köynek –
Patiska gömlek.
besleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Tartışmak,
çekişmek, münakaşa etmek. Bulbullar besliship betqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﻘ‬鴺‫ 】ﺑ‬f.u. bk. bedqiliq.
sayrashmaqta – Bülbüller yarışarcasına betleglik 【鵗鴙‫ﮔﻠ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺑ‬Kurulu. Miltighing
ötüşmekte. betleglikmu? – Tüfeğin kurulu mu? (Tüfeğin
beslishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﺑ‬bk. besleshmek. ateşe hazır mı?). Betleglik tapancha – Kurulu
tabanca.

42
betles 【‫ﺱ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺑ‬bk. betlimek. bezilerde 【‫ﺭﺩە‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫】ﺑ‬a.u. Zaman zaman; kimi

betlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺑ‬1. Kurmak; ateşe hazır zaman.

hale getirmek. 2. Yükleme, tahmil. bezlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺯﻟ‬鴺‫】ﺑ‬ Teskin etmek,

better 【‫ﺭ‬鴺‫ﺗﺘ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Beter, daha fena, daha kötü. yatıştırmak, dindirmek.

Undin better – Ondan beter; ondan daha kötü. bezm 【‫ﺯﻡ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. bk. bezme.

bey-mu 【鵞‫ﻣ‬-‫ي‬鴺‫ 】ﺑ‬ç. Ağaç mantarı. bezme 【鴺‫ﺯﻣ‬鴺‫ 】ﺑ‬f. Ziyafet, şölen, içki meclisi.

beyge 【鴺‫ﮕ‬鴵鴺‫ 】ﺑ‬At koşusu, at yarışı. Beygidin bezmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鴺‫ 】ﺑ‬1Soğumak, 2. Bezmek,
kelgen at – Yarışı kazanmış at. bıkmak, usanmak.

beygilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴵鴺‫ 】ﺑ‬Koşu atı. béabruy 【‫ﯫﺑﺮۇي‬鴽‫ 】ﺑ‬Otoritesiz, itibarsız.

beynelmilel 【‫ﻝ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﻟﻤ‬鴺‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﺑ‬a. Uluslararası. béaram 【‫ﯫﺭﺍﻡ‬鴽‫ 】ﺑ‬Béaram qilmaq – Rahatsız

beynelmilelchi 【鴛‫ﻟﭽ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﻟﻤ‬鴺‫ﻨ‬鴵鴺‫】ﺑ‬ a.u. etmek, huzursuz etmek.

Enternasyonalizm taraflısı. bébéri 【‫ﺮى‬鴽‫ﺒ‬鴽‫ 】ﺑ‬Böbür, leopar.

beynelmilelchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﭽ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﻟﻤ‬鴺‫ﻨ‬鴵鴺‫】ﺑ‬ béde 【‫ﺪە‬鴽‫ 】ﺑ‬Yonca. Qashqa béde veya yawa

Enternasyonalizm. béde – Yabanî yonca. Béde köki – Mantı için
Beytulla 【鳤‫ﻟ‬鵞‫ﺘ‬鴵鴺‫ 】ﺑ‬a. Beytullah. kullanılan, yoncanın ilk yaprakları.

bédilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴽‫ 】ﺑ‬Yoncalık; yonca tarlası.

beytulmuqeddes 【‫ﺩﺩەﺱ‬鴺‫ﻗ‬鵞‫ﻟﻤ‬鵞‫ﺘ‬鴵鴺‫】ﺑ‬
Beytül-mukaddes. bédiyan 【‫ﺎﻥ‬鴶鴘‫ﺪ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. arpa.

bez 【‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺑ‬I anat. Bez. bégen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴽‫ 】ﺑ‬Kabarcıklı düzeç.

bez 【‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺑ‬II Amerikan bezi. bégiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﺑ‬Biz.

bezbet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺯﺑ‬鴺‫ 】ﺑ‬Yüzsüz, küstah, hayasız. béghir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺑ‬1. anat. Ciğer. 2. mec. Yürek,

bezbetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺯﺑ‬鴺‫ 】ﺑ‬Yüzsüzlük, küstahlık, bağır. Béghirgha basmaq – Bağra basmak. Tagh
baghri – Dag yamacı. Baghrim – Canım. Tash
haddini bilmezlik.
béghir – Taş yürek. Baghri qattiq – Taş yürekli.
bezen 【‫ﺯەﻥ‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Bazen. Oghlumni baghrimgha bastim – Oğlumu
bezgek 【‫ك‬鴺‫ﺯﮔ‬鴺‫ 】ﺑ‬Sıtma, malarya. Bezgek bağrıma bastım. Öpke-béghir – Akciğer ve
tutmaq – Sıtmanın yükselmesi. Bezgek pashisi ciğer. Béghir reng – Kahverengi. Sus béghir
– Sıtma sineği. reng – Açık kahverengi.

bezgeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺯﮔ‬鴺‫ 】ﺑ‬Hummalı. béghirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. béghirlimaq.

bezi 【‫ﺯى‬鴺‫ 】ﺑ‬a. Bazı. Bezi ademler – Bazı béghirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫】ﺑ‬ Sürünmek,
insanlar. Bezi birliri – Bazı birileri. Bezi waxtta sürüklenmek, ilerlemek. Yer
béghirlap
– Bazı zaman. mangmaq – Yerde sürüklenerek ilerlemek. Yer
béghirlap uchmaq – Yere değercesine uçmak.
bezibirawlar 【‫ﺭ‬鳣‫ﺮﺍۋ‬鴙‫ﺒ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Bazı kimseler.
béghirtaq 【‫ﺮﺗﺎﻕ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺑ‬Kır tavuğu.
bezide 【‫ﺪە‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺑ‬a.u. Bazen.
béghishlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺸ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. béghishlimaq.
beziler 【‫ﺭ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺑ‬Bazıları.
béghishlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺑ‬Armağan etmek,

43
hediye etmek. békitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫】ﺑ‬ 1. Kilitlemek 2.
béhi 【鴛‫ﮭ‬鴽‫ 】ﺑ‬Ayva. Bağlamak; tasdik etmek. Qararni békitmek –
Kararı tasdik etmek, onaylamak.
béhish 【‫ﺶ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﺑ‬Cennet.
béqesem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺑ‬İpekli düz kumaştan
béhisht 【‫ﺸﺖ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. béhish.
yapılmış cüppe.
béhishtlik 【鵗鴙‫ﺸﺘﻠ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﺑ‬f.u. Cennetli.
béqim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺑ‬Bakım, hizmet.
béhzade 【‫ﮭﺰﺍﺩە‬鴽‫ 】ﺑ‬Kavunun bir türü.
béqimsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺑ‬Bakımsız.
béhzar 【‫ﮭﺰﺍﺭ‬鴽‫ 】ﺑ‬f. Ayva bahçesi.
béqin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. biqin.
béxewer 【‫ۋەﺭ‬鴺‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺑ‬f.a. Habersiz. Hemmidin
béqindi 【‫ﻨﺪى‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺑ‬1. Bağımlı 2. Evlâtlık.
béxewer – Her şeyden habersiz.
béqindiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻨﺪ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺑ‬Bağımlılık, tabilik.
béxi 【鴛‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺑ‬Kunduracı iğnesi, biz, çuvaldız.
béqinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. béqinmaq.
béxil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺑ‬a. Cimri, hasis.
béqinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺑ‬1. Bakınmak, etrafina
béxillenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺑ‬a.u. Cimrilenmek,
bakınmak 2. Boyun eğmek, tabi olmak, itaat
hasislenmek.
etmek.
béxilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺑ‬a.u. Cimrilik, hasislik.
béqinmas 【‫ﻨﻤﺎﺱ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺑ‬Boyun eğmez, itaatsiz,
Béxilliq qilmaq – Cimrilik etmek.
dik başlı.
béxillinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. béxillenmek.
béqinmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻤﺎﺳﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺑ‬Boyun eğmezlik,
béjanidil 【‫ﻞ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﺠﺎﻧ‬鴽‫ 】ﺑ‬f. Candan, isteyerek, itaatsizlik, harınlık.
canıgönülden.
béqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. baqmaq.
Béjin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﺑ‬Pekin. Béjin güli – Pat.
bélet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺑ‬r. Bilet.
béjirilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﺑ‬Becerilmek.
béletchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺑ‬Biletçi.
béjirim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﺑ‬Sağlam, tam, bütün.
béletsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺑ‬Biletsiz.
béjirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. béjirmek.
béliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫】ﺑ‬Balık. Aq béliq – Yayın (balığı).
béjirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﺑ‬Becermek. Yilan béliq – Yılan balığı. Béliq tutush – Balık
béket 【‫ﺕ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺑ‬Yolculukta gece kalacak yer; tutma. Béliq showisi – Balık çorbası. Béliq
tutmaq – Balık tutmak, balık avlamak. Béliq
konak; durak.
meyi – Balık yağı. Béliq sodisi – Balık ticareti.
béketchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺑ‬Konağa bakan kimse. Béliq béqish – Balık üretme. Bélik yili – Balık
békimsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺑ‬Bakımsızlık. yılı. Xan béliq – Hanbalık (Pekin'in tarihî adı,
balık – Eski Türkçede şehir anlamındadır).
békinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. békinmek.
béliqaghuch 【‫چ‬鵞‫ﻘﺎﻏ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺑ‬Martı (kuşu).
békinmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺑ‬1. Kilitlenmek; kapıyı
kilitlemek. 2. Tespit etmek, saptamak. béliqchi 【鴛‫ﻘﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺑ‬Balıkçı.

békitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. békitmek. béliqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫】ﺑ‬ Balıkçılık.

Béliqchiliq qélish – Balıkçılık yapma.
békitküch 【‫چ‬鵠‫ﺘﮑ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺑ‬Bağlaç, sürgü.
béliqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺑ‬Balıklı. Béliqliq köl –

44
Balıklı göl. bésiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺑ‬1. İç bükey, obruk. 2. Ezilmiş,
béliqtek 【‫ك‬鴺‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺑ‬Balık gibi. yılgın, sindirilmiş 3. Mütevazi, ağırbaşlı.
Eghir-bésiq – Ağırbaşlı.
bénzin 【‫ﻦ‬鴘‫ﻨﺰ‬鴽‫ 】ﺑ‬r. Benzin. Bénzin ambari –
Benzin deposu. bésiqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. bésiqmaq.

béri 【‫ﺮى‬鴽‫ 】ﺑ‬Beri, bu yana. Béri yaqta – Bu bésiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫】ﺑ‬ 1. İç bükeylik 2.

yanda. Almutidin béri – Almatı'dan beride. Yılgınlık, ezilmişlik 3 İtidalli, ılımlı.
Uzundin béri – Çoktan beri. Bir qanche kündin bésiqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺑ‬Susmak, sakinleşmek.
béri – Birkaç günden beri. Bériraq – Biraz beri. El ayighi bésiqqan chaghda – Milletin gidiş
On kündin béri – On günden beri. Béri kéling dönüşü kesildiği zaman.
– Beri gelin. Ye néri emes, ye béri emes – Ne
bésiqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫( 】ﺑ‬bésiqmaq'tan)
orada, ne burada. Béri qarang – Buraya bakın.
Bastırmak, susturmak.
Shuningdin béri – Şundan bu yana.
bésiqturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺑ‬Bastırılmak,
bériqi 【鴛‫ﻘ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺑ‬Bu taraftaki. Bériqi yaqta –
susturulmak.
Bu tarafta.
bésilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. bésilmaq.
bérilgenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻠﮕ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺑ‬Sadık olma hali,
sadakat, candan bağlılık. bésilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫】ﺑ‬ Basılmak. Qayta

bérilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. bérilmek. bésilmaq – Tekrar basılmak. Chang bésildi –

Toz indi. Mal bésilghan kéme – Mal yüklenmiş
bérilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫】ﺑ‬ 1. Verilmek. Yol gemi. Shamal bésildi – Rüzgar kesildi. Üni
bérilmek – Yol verilmek. 2. Dalmak, içtenlik. bésildi – Sesi kesildi. Yanghun bésildi – Yangın
Xiyalgha bérilmek – Hayala dalmak. Bérilip söndürüldü. Aghrighi bésildi – Ağrısı kesildi.
ishlimek – İçtenlikle çalışmak. El ayighi bésilghan mezgilde – Milletin gidiş
bérip-bérip 【‫ﭗ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ﺑ‬-‫ﭗ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺑ‬Gitgide, gittikçe. dönüşü durduğu zaman.

bériwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺑ‬Verivermek. bésim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺑ‬1. Adım. 2. Basınç. Hawaning

bésimi – Hava basıncı. 3. gr. Vurgu. 4. Üstün,
bériwitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘鵣鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. bériwetmek.
büyük. Besim köpchülük – Büyük çoğunluk;
bériche 【鴺‫ﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫】ﺑ‬ Olduğu kadar. ezici çoğunluk.
Imqaniyetning bériche – İmkan olduğu kadar.
bésimdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫】ﺑ‬ Üstünlük,
bérish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺑ‬I Varma. Bérishim kérek – hakimlik.
Varmam gerek. Bérishtin yénishliri téz –
bésiwaldi 【‫ﺍﻟﺪى‬鵣鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺑ‬Kavunun bir türü.
Varmanızdan dönmeniz çabuk. Ishning bérishi
– İşin gidişi. Bérish kélish – Gidiş dönüş. bésiwalghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺍﻟﻐ‬鵣鴙‫ﺴ‬鴽‫】ﺑ‬ İstilâcı,
müstevli, gasp.
bérish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺑ‬II Vermek, verme. Ayliq
bérish – Aylık verme. Otpuska bérish – İzin bésiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺴ‬鴽‫】ﺑ‬ Ele geçirmek,
verme. Unwan bérish – Ünvan verme. Qesem zaptetmek, zorla almak.
bérish – Kasem etme; yemin etme. bésiwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. bésiwalmaq.
bérish-kélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ﮐ‬-‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺑ‬1. Gidiş dönüş; bésish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫( 】ﺑ‬basmaq'tan) 1. Yürümek,
ilişki. Bérish-kélishimiz yoq – İlişkimiz yok. 2. adım atmak. 2. Basma, baskı yapma. 3. Yerini
gr. Yönelme hali. tutmak, vekillik. Orun bésish – Yerini tutma. 4.

45
Basma, yayımlama, neşretme. Bésish bölümi – bézireymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵‫ﺮە‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. bézermek.
Baskı odası. Sheherni bésish – Şehiri ele
bézirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. bézireymek.
geçirme. Ash bésish – Pilâvı dinlendirme.
Aghriqni bésish – Ağrı kesme. Kigiz bésish – bézish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. bezmek.
Keçe yapma. Qara bésish – Karabasan, kabus.
bézishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺑ‬Dargınlık; aralarının
Tuxum bésish – Tavuğun kuluçkaya yatması.
açılması; birbirinden uzaklaşmak. Biz
béter 【‫ﺭ‬鴺‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺑ‬f. Beter, daha kötü. Undin Bir-birimizdin béziship kettuq – Biz
béter – Ondan beter; ondan daha kötü. birbirimizden uzaklaştık.
béton 【‫ﻥ‬鵝‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺑ‬r. Beton. biaman 【‫ﯫﻣﺎﻥ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Amansız.

bétonluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵝‫ﺘ‬鴽‫】ﺑ‬ Betonlu. Tömür biar 【‫ﯫﺭ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Arsız.

bétonluq – Demir betonlu.
biaram 【‫ﯫﺭﺍﻡ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Endişeli, telâşlı, telâşla,
béwil 【‫ﻞ‬鴘鵣鴽‫ 】ﺑ‬f. İdrar, sidik. rahatsız. Biaram bolmaq – Rahatsız olmak;
béshi 【鴛‫ﺸ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. bash. endişeli olmak.

biarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﯫﺭﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Arsızlık.

béyimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙鴶鴽‫ 】ﺑ‬Zenginleşmek.
biarman 【‫ﯫﺭﻣﺎﻥ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. İsteklerin kusursuz
béyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴽‫ 】ﺑ‬bk. béyimaq.
yerine getirilmesi; çok memnuniyet.
béyt 【‫ﺖ‬鴶鴽‫ 】ﺑ‬Beyit.
biazar 【‫ﯫﺯﺍﺭ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Masum, zararsız. Biazar
bézek 【‫ﺰەك‬鴽‫ 】ﺑ‬Nakış, desen, resim. Bézek adem – Masum adam.
salmaq – Nakış yapmak.
biazarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﯫﺯﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Masumluk.
bézeklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰەﮐﻠ‬鴽‫】ﺑ‬ Süslenmek,
bibaha 【‫ﺒﺎﮬﺎ‬鴙‫ 】ﺑ‬Paha biçilmez; çok değerli.
güzelleşmek.
bichare 【‫ﭽﺎﺭە‬鴙‫ 】ﺑ‬f. 1. Çaresiz. 2. Biçare,
bézeklik 【鵗鴙‫ﺰەﮐﻠ‬鴽‫ 】ﺑ‬Nakışlı, desenli, resimli,
zavallı.
süslü.
bicharichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﭽﺎﺭ‬鴙‫ 】ﺑ‬1. Çaresizlik. 2.
bézeklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺰەﮐﻠ‬鴽‫】ﺑ‬Bezemek, süslemek.
Biçarelik, zavallılık.
bézelmek 【‫ك‬鴺‫ﺰەﻟﻤ‬鴽‫ 】ﺑ‬Süslü olmak.
bichariliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﭽﺎﺭ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. 1. Çaresizlik. 2.
bézeng 【‫ﺰەڭ‬鴽‫ 】ﺑ‬İnatçı, direngen, arsız. Biçarelik, zavallılık.
bézenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺰە‬鴽‫ 】ﺑ‬İnatçılık, arsızlık. bicherim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Tam, bütün, sağlam,
Bézenglik qilmaq – İnatçılık etmek. zedelenmemiş.
bézenmek 【‫ك‬鴺‫ﺰەﻧﻤ‬鴽‫ 】ﺑ‬Süslenmek. bidad 【‫ﺪﺍﺩ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Adaletsiz, kanunsuz.
bézermek 【‫ك‬鴺‫ﺰەﺭﻣ‬鴽‫ 】ﺑ‬1. Öfkeli bakmak. 2. bidadliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺩﻟ‬鴙‫】ﺑ‬ f.u. Terbiyesizlik,
Israr etmek. canavarlık.
bézesh 【‫ﺰەﺵ‬鴽‫ 】ﺑ‬Bezemek, süslemek. bidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Uyanık, ayık.
bézilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. bézelmek. bidari 【‫ﺪﺍﺭى‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Uyumamak, uyanık
bézimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺑ‬Bezemek, süslemek. bulunmak, bütün gece uyumamak. Ta seher
bidaridurmen sen üchün – Ta sabaha kadar sen
bézinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺑ‬bk. bézenmek.
için uyumadım.

46
bidawa 【‫ﺪﺍۋﺍ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Tedavisi imkânsız, iyi biguman 【‫ﻣﺎﻥ‬鵞‫ﮕ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Şüphesiz, kuşkusuz.
olmaz, onulmaz, tamiri imkânsız. bigumanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺎﻧﻠ‬鵞‫ﮕ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Şüphesizlik.
bidawilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺪﺍۋ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Onulmazlık, şifası
biguna 【‫ﻧﺎ‬鵞‫ﮕ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Günahsız, suçsuz.
imkânsız olma, tamiri imkânsız olma.
bigunaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﻟ‬鵞‫ﮕ‬鴙‫】ﺑ‬ f.u. Günahsızlık,
biderek 【‫ﺪەﺭەك‬鴙‫ 】ﺑ‬Meçhul, bilinmez. U
suçsuzluk.
biderek yoqulup ketti – O habersiz kayboldu.
bighem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Kaygısız, düşüncesiz.
biderman 【‫ﺪەﺭﻣﺎﻥ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Kuvvetsiz, dermansız,
Bighem bolmaq – Kaygısız olmak.
bitkin.
bighemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Kaygısızlık.
bidermanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪەﺭﻣﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Kuvvetsizlik,
dermansızlık, bitkinlik. bigherez 【‫ﺭەﺯ‬鴺‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. 1. Garazsız, kişisel
çıkarını unutan, kişisel çıkarını aramayan, 2.
bidert 【‫ﺪەﺭﺕ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Kaygısız. Bidert bolmaq –
Bitaraf, tarafsız, yansız.
Kaygısız olmak.
bihaya 【‫ﺎ‬鴵‫ﮭﺎ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Utanmaz, hayasız.
bidet 【‫ﺪەﺕ‬鴙‫ 】ﺑ‬a. Zararlı yenilik, bid'ât.
bihayaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴵‫ﮭﺎ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Utanmazlık,
bidimagh 【‫ﻤﺎﻍ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫】ﺑ‬ Üzüntülü, kederli.
hayasızlık.
Bidimagh bolmaq – Üzüntülü olmak; kederli
olmak. bihet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮭ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Sonsuz, hudutsuz, uçsuz
bucaksız.
bidimaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺎﻏﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﺑ‬Üzüntülü olmak,
keyifsiz olmak. bihésap 【‫ﺴﺎپ‬鴽‫ﮭ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Hesapsız, sayısız.
Bihésap köp – Hesapsız çok.
biedep 【‫ﯭﺩەپ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Edepsiz.
bihude 【‫ﺩە‬鵞‫ﮭ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Beyhude, boşuna.
biedeplik 【鵗鴙‫ﯭﺩەﭘﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Edepsizlik.
bihurmetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵞‫ﮭ‬鴙‫ 】ﺑ‬Saygısızlık.
biexlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ﯭﺧ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Ahlâksız.
bihush 【‫ﺵ‬鵞‫ﮭ‬鴙‫】ﺑ‬ f. Şuursuz olarak,
biexlaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳤‫ﯭﺧ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Ahlâksızlık.
bilinçsizce, farkında olmadan. Bihush bolmaq –
bieqilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﯭﻗ‬鴙‫】ﺑ‬ f.a.u. Akılsızlık, Şuurunu kaybetmek.
ahmaklık, aptallık. bihushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫ﮭ‬鴙‫】ﺑ‬ f.u. Şuursuzluk,
bieql 【‫ﯭﻗﻞ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Akılsız, ahmak, aptal. bilinçsizlik.

biétiwar 【‫ﺍﺭ‬鵣鴙‫﯑ﺘ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. İtibarsız. bix 【‫ﺦ‬鴙‫ 】ﺑ‬bot. Tomurcuk, filiz.

bigane 【鴺‫ﮕﺎﻧ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Yabancı. Bigane bolmaq – bixawatir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺨﺎۋﺍﺗ‬鴙‫】ﺑ‬ f.a. Tehlikesiz,
Uzaklaşmak. emniyetli, güvenli. Bihawatir bolmaq – Emin

biganilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﮕﺎﻧ‬鴙‫】ﺑ‬f.u. Uzaklaşmak; olmak.

yabancılaşmak. bixawatirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺨﺎۋﺍﺗ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Tehlikesizlik,

biganiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮕﺎﻧ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Yabancılık. güvenli olma durumu.

bixeter 【‫ﺭ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ﺨ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Tehlikesiz.

biganilishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮕﺎﻧ‬鴙‫】ﺑ‬ bk.
biganilashmaq. bixeterlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ﺨ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Tehlikesizlik,

bigizqol 【‫ﻝ‬鵝‫ﺰﻗ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﺑ‬İşaret parmağı. güvenlik.

47
bixewer 【‫ۋەﺭ‬鴺‫ﺨ‬鴙‫】ﺑ‬ f.a. Habersiz. Men geçirmek.
bixewermen – Habersizim. Bixewer qalmaq – bikartelep 【‫پ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ﮑﺎﺭﺗ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Tembel, avare.
Habersiz kalmak.
biq-biq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺑ‬-‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺑ‬Fokur fokur. Biq-biq
bixewerlik 【鵗鴙‫ۋەﺭﻟ‬鴺‫ﺨ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Habersizlik. qaynimaq – Fokur fokur kaynamak.
bixlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺨ‬鴙‫】ﺑ‬ Filizlenmek. biqarar 【‫ﻘﺎﺭﺍﺭ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Kararsız.
Del-derexler bixlinip qaldi – Ağaçlar filizlendi;
biqararliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﺎﺭﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Kararsızlık.
ağaçlar filizlenmeye başladı.
biqesem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺑ‬bk. béqesem.
bixlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺨ‬鴙‫ 】ﺑ‬Filizlenmek.
biqildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺑ‬Fokurdamak.
bixut 【‫ﺕ‬鵞‫ﺨ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Şuursuz, bilinçsiz. Bixut
yétiptu – Şuursuz yatmakta. biqin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺑ‬1. Böğür, yan. 2. Fileto.

bixutluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵞‫ﺨ‬鴙‫】ﺑ‬ f.u. Şuursuzluk, biqinlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻨ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺑ‬bk. biqinlimaq.

bilinçsizlik. biqinlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺑ‬Böğüre vurmak,
biihtiyar 【‫ﺎﺭ‬鴶鴙‫﯒ﮭﺘ‬鴙‫】ﺑ‬ Gayri ihtiyarî, böğürüne dokunmak.
istemeyerek. biqsimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴙‫ 】ﺑ‬Pis kokmak. Biqsip
biijazet 【‫﯒ﺠﺎﺯەﺕ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Icazetsiz, izinsiz, köymek – Dumanlanıp yanmak.
ruhsatsız. biquwet 【‫ۋەﺕ‬鵞‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Kuvvetsiz, güçsüz,
biintizam 【‫ﺰﺍﻡ‬鴙‫﯒ﻨﺘ‬鴙‫】ﺑ‬ f.a. İntizamsız, zayıf.
düzensiz. bildürmestin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺳﺘ‬鴺‫ﻠﺪۈﺭﻣ‬鴙‫ 】ﺑ‬Belirtmeden,
bijan 【‫ﺠﺎﻥ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Cansız, ölü. duyurmadan.

bijédel 【‫ﺪەﻝ‬鴽‫ﺠ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Şüphesiz, kuşkusuz. bilek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Elle kolun birleştiği bölüm,
bilek.
bikar 【‫ﮑﺎﺭ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. 1. Boş, işsiz. Bikar yürmek –
Boş gezmek. Bikar turmaq – Boş durmak. Bikar bileks 【‫ﮐﺲ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬a. Bilakis, tersine, aksine.
qilmaq – Boşaltmak, kaldırmak, feshetmek. bilen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬İle. Men bilen sen – Ben ile
Bütün ishim bikargha ketti – Bütün işim boşa
sen. Muellim bilen birge – Öğretmen ile
çıktı. Séning baturlighing bikar iken – Senin
beraber. Shuning bilen – Böylece, öylece. At
kahramanlığın boşunaymış. 2. Bedava, parasız.
bilen – At ile. Téléfon bilen sözleshmek –
bikarchi 【鴛‫ﮑﺎﺭﭼ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Tembel, avare. Telefonda konuşmak. Qandaq sewep bilen? –
Nasıl bir sebep ile? Ashning témi tuz bilen –
bikarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑﺎﺭﭼ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. 1. Tembellik,
Yemeğin tadı tuz ile. Baturluq bilen –
avarelik. 2. Zamanın boşa geçmesi.
Kahramanlık ile. Az sanliq bilen – Az bir sayı
Bikarchiliqtin – İşsizlikten.
ile. Öz ejili bilen öldi – Kendi eceli ile öldü. Öz
bikardin-bikar 【‫ﮑﺎﺭ‬鴙‫ﺑ‬-‫ﻦ‬鴘‫ﮑﺎﺭﺩ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u.f. 1. qolum bilen – Kendi elim ile. Künning ötishi
Boşuna, boş yere. 2. Sebepsiz, durup dururken. bilen – Günün geçmesiyle. Küni bilen – Günü
bikargha 【‫ﮑﺎﺭﻏﺎ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Boşuna, bedava. boyu. Tüni bilen – Gece boyu. Yézining ichin
Bikargha bermek – Bedava vermek; parasız bile – Köyün içi ile. Shundaq bolghan bilen –
vermek. Şöyle olsa bile. Kirishim bilenla – Girmem ile
beraber.
bikarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮑﺎﺭﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Boş; boş vakit

48
biler-bilinmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺑ‬-‫ﺭ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫】ﺑ‬ Belirli bilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬bk. bilmek.
belirsiz. biljirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫】ﺑ‬ Çene çalmak,
bilermen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bilgili, bilgiç. gevezelik yapmak.

bilermenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫】ﺑ‬ Bilgiçlik. bille 【鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birlikte, beraber. Buning bilen

Bilermenlik qilmaq – Bilgiçlik etmek. bille – Bunun ile beraber.
bilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬bk. bilinmek. billür 【‫ﺭ‬鵠‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬a. Billûr.

biley 【‫ي‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bileği taşı. Biley tash – Bileği bilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bilmek. Aldin bilmek –
taşı. Önceden bilmek. Uni kim bilsun – Onu kim

bilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Qutadghu bilik – Kutadgu bilsin. Uni kim bilidu? – Onu kim bilir? Xuda
bilidu – Allah bilir. Néme qilishimni
bilig.
bilmeymen – Ne yapacağımı bilemem. Bilmey
bilim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bilim, ilim. Bilim yurti – Bilim turup – Bilmeden. Körgen-bilgenler – Gören
yurdu. Bilim almaq – Bilim öğrenmek. ve bilenler. Bilip turup – Bilerek, bildiği halde.
bilimchan 【‫ﻤﭽﺎﻥ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Ehil, bilgiç. Késel özini bilmeydu – Hasta kendini
kaybetmiş. Men Türk tilini bilimen – Ben Türk
bilimchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﭽﺎﻧﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bilgililik.
dilini bilirim. Men séni bilmey qaldim – Ben
bilimdan 【‫ﻤﺪﺍﻥ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬u.f. Ehil, bilgiç. seni bilemedim. Kérek dep bilmek – Gerekli
olarak bilmek. Men séni yaxshi adem dep
bilimdanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺪﺍﻧﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bilgililik.
bilimen – Ben seni iyi bir insan olarak bilirim.
bilimdar 【‫ﻤﺪﺍﺭ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬u.f. Bilgili. U oqushni bilmeydu – O okumayı bilmiyor.
bilimdarlik 【鵗鴙‫ﻤﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬u.f.u. Bilgililik. Yézishni bilmeymen – Yazmayı bilmem.

bilimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Okumuş, bilgili. bilmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫】ﺑ‬Bilmezlik. Bilmeslikke

salmaq – Bilmezlikten gelmek.
bilimsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺑ‬Bilimsiz, tahsil görmemiş,
cahil, bilgisiz. bilmigenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻠﻤ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bilmezlik. Héch
nerse bilmigenlik – Hiçbir şey bilmezlik.
bilimsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Cahillik, bilgisizlik.
bilyart 【‫ﺎﺭﺕ‬鴶‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬r. Bilârdo.
biliner-bilinmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺑ‬-‫ﺭ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bilinir
bilinmez. bimalal 【‫ﻝ‬鳣‫ﻤﺎ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Hür, serbest. Bimalal
kiriwéring – Çekinmeden girebilirsiniz.
bilinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬bk. bilinmek.
bimar 【‫ﻤﺎﺭ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Hasta.
bilinmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bilinmek. Ötken kün
bilinmeydu – Geçip giden günler bilinmez. bimarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺎﺭﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Hastalık.
Bilinmey – Bilinmeden. bimehel 【‫ﻝ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. 1. Vakitsiz, zamansız.
bilinmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bilinmez. 2. Yersiz.

bilinmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bilinmezlik. bimena 【‫ﻧﺎ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. bk. bimeni.

biliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bilmek, öğrenmek. bimeni 【鴛‫ﻧ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Manasız, anlamsız,

Men Türk tilini obdan biliwaldim – Ben Türk saçma, akıl almaz.
dilini iyi öğrendim. bimenilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Saçmalık.

49
bimeze 【‫ﺯە‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Tatsız. bipanaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﺎﻧﺎﻟ‬鴙‫】ﺑ‬ f.u. Evsizlik,

bimezigerchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫】ﺑ‬ f.u. sığınaksızlık.

Tatsızlık. bipayan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ﭙﺎ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Engin, uçsuz bucaksız.

bimezilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Tatsızlık. bipayda 【‫ﺪﺍ‬鴵‫ﭙﺎ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Faydasız, yararsız.

bina 【‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﺑ‬a. Bina. Bina qilmaq – İnşa bipehm 【‫ﮬﻢ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Anlayışsız, idraksiz.
etmek; kurmak; dikmek; meydana getirmek. bipehmlik 【鵗鴙‫ﮬﻤﻠ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Anlayışsızlık,
binaen 【‫ﻨﺎﯬﻥ‬鴙‫ 】ﺑ‬a. Binaen, dayanarak, -den idraksizlik.
dolayı. biperaset 【‫ﺕ‬鴺‫ﺭﺍﺳ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Anlayışsız, idraksiz.
binakar 【‫ﻨﺎﮐﺎﺭ‬鴙‫ 】ﺑ‬a.f. Mimar, inşaatçı.
biperasetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺭﺍﺳ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫】ﺑ‬ f.a.u.
binakarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺎﮐﺎﺭﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬Mimarlık. Anlayışsızlık, idraksizlik.

binam 【‫ﻨﺎﻡ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Namsız, atsız, isimsiz. biperwa 【‫ﺭۋﺍ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Kaygısız, ihmalkâr,

binamaz 【‫ﻨﺎﻣﺎﺯ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Namaz kılmayan. özensiz.

biperwaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭۋﺍﻟ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Kaygısızlık,

binawa 【‫ﻨﺎۋﺍ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Beceriksiz, aciz.
ihmalkârlık. Biperwaliq qilmaq – Vazifesini
binem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Sulama istemeyen toprak. ihmal etmek.
binezer 【‫ﺯەﺭ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Bakımsız. biperzend 【‫ﺭﺯەﻧﺪ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Çocuksuz.
binezir 【‫ﺮ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Emsalsiz, eşsiz, benzeri biperzendlik 【鵗鴙‫ﺭﺯەﻧﺪﻟ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫】ﺑ‬f.u. Çocuksuzluk.
olmayan.
bipul 【‫ﻝ‬鵞‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Bedava, parasız.
binésip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Nasipsiz, nasibi yok,
bipulluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵞‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Parasızlık.
geçim vasıtasından yoksun.
bir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bir. Bir qilmaq – Bir etmek. Bir
bingsi 【鴛‫ﺴ‬鳵鴙‫ 】ﺑ‬ç. Güç, kuvvet, kabiliyet.
bolmaq – Bir olmak. Bir dil, bir jan bolup – Tek
Bingsing bolsa bu yaqqa chiq – Gücün
gönül, tek vücut olarak. Bir jinslik – Aynı
yetiyorsa çık ortaya.
cinsten. Bir xil – Aynı, aynı türden. Birmu bir
bingtuen 【‫ﯬﻥ‬鵞‫ﺘ‬鳵鴙‫ 】ﺑ‬ç. Askerî kısım, birlik. – Birebir. Birdin-bir – 1) Bir tek, biricik 2)
binihayet 【‫ﺕ‬鴺鴵‫ﮭﺎ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Sonsuz, sınırsız, Ancak, yalnız. Biri qalmay – Biri bile kalmadan.
uçsuz bucaksız. Bir éghizdin – Tek sesle. Héchbiri – Hiçbiri.
Ikkining biri – İkisinden biri. Künlerde bir kün
binobet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺑ‬鵝‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Sırasız.
– Günlerden bir gün. Köz qarashlarning bir
binomus 【‫ﺱ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Namussuz. ikenligi – Görüşlerin bir olduğu. Her bir – Her
bir. Birining keynidin biri – Birinin arkasından
binomusluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺳﻠ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ﻨ‬鴙‫】ﺑ‬f.a.u. Namussuzluk,
biri. Bir-biri bilen – Birbiri ile. Bir-birige –
arsızlık.
Birbirine. Bir-birimizni – Birbirimizi. Beri bir
biolog 【‫گ‬鵝‫ﻟ‬鵝鴙‫ 】ﺑ‬r. Biyolog. – Hepsi aynı. Bir yaqta – Bir tarafta. Bir yaqta
biologiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﻟ‬鵝鴙‫ 】ﺑ‬r. Biyoloji. qalmaq – Bir tarafta kalmak. Bir waxt veya bir
waxtta – Aynı zamanda. Bir waxlarda – Bir
bipana 【‫ﭙﺎﻧﺎ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Sığınacak yeri olmayan,
zamanlarda. Bir kün – Bir gün. Bir zamanda –
evsiz barksız.
Bir zamanda. Bir chaghda – Bir zamanda. Bir

50
az – Biraz. Bir azdin – Birazdan. Bir qanche – birdinla 【鳤‫ﻨ‬鴘‫ﺮﺩ‬鴙‫ 】ﺑ‬Ansızın, anî olarak.
Birkaç. Bir tuqqan – Kardeş, akraba. Bir türlü – Birdinla yoq bolup ketti – Aniden
Aynı, aynı türden. Bir talay – Birçok. Bir yaq kayıboluverdi.
qilmaq – Bertaraf etmek. Bir adem – Bir adam.
birehimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﺮەﮬ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Rahimsizlik,
Bir keder – Biraz daha. Birla waxt ichide –
acımasızlık.
Aynı zamanda. Bir nechche – Birkaç.
birehm 【‫ﺮەﮬﻢ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Rahimsiz, acımasız,
bir-birdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺮﺩ‬鴙‫ﺑ‬-‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬Tek tek. Bir-birdin
merhametsiz.
kiringlar – Tek tek giriniz.
biren-seren 【‫ﺭەﻥ‬鴺‫ﺳ‬-‫ﺮەﻥ‬鴙‫ 】ﺑ‬Ara sıra, seyrek.
bir-birlep 【‫پ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺑ‬-‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬Tek tek, ayrı ayrı.
birer 【‫ﺮەﺭ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bir, herhangi bir. Birer sewep
bir-ikki 【鴛‫ﯻﮑﮑ‬-‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bir iki. Bir yoli – Bir
bilen – Herhangi bir sebep ile. Birer kishi –
defa.
Herhangi bir kişi.
biraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫ 】ﺑ‬Fakat, ama.
birer-birer 【‫ﺮەﺭ‬鴙‫ﺑ‬-‫ﺮەﺭ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birer. U birer-birer
biraqla 【鳤‫ﺮﺍﻗ‬鴙‫ 】ﺑ‬Hemen, birden, tamamiyle. körünüp qalidu – O ara sıra görünür.
biran 【‫ﺮﺍﻥ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birisi. birge 【鴺‫ﺮﮔ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birlikte, beraber.
biraw 【‫ﺮﺍۋ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birisi, bir kimse. Birawlar – birgileshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺮﮔ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birlikte olmak,
Bir kimseler. Uning birawgha ziyini tegmidi – beraber olmak. Birgiliship barmaq – Beraber
Onun birisine zararı dokunmadı. varmak.
biraz 【‫ﺮﺍﺯ‬鴙‫ 】ﺑ‬Biraz. birgilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﮔ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birlik.
birde 【‫ﺮﺩە‬鴙‫ 】ﺑ‬Birde körünüdu, birde yoq birgine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﺮﮔ‬鴙‫ 】ﺑ‬Sadece bir, tek bir.
bolup kétidu – Bazen görünür, bazen kayıplara
birghazan 【‫ﺮﻏﺎﺯﺍﻥ‬鴙‫ 】ﺑ‬Kaşıkçı kuşu.
karışır.
birxil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺮﺧ‬鴙‫ 】ﺑ‬u.f. Aynı, aynı türden.
birdek 【‫ﺮﺩەك‬鴙‫】ﺑ‬ Aynen, eşit. Birdek
Jümlining birxil müchiliri – Cümlenin aynı
ishlimek – Eşit çalışmak. Birdek qilmaq – Eşit
türden üyeleri.
yapmak.
birxilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺮﺧ‬鴙‫ 】ﺑ‬u.f.u. Benzerlik.
birdeklik 【鵗鴙‫ﺮﺩەﮐﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Eşitlik.
birikish 【‫ﺶ‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬bk. birikmek.
birdem 【‫ﺮﺩەﻡ‬鴙‫ 】ﺑ‬u.f. Bir an, bazen, hemen.
Birdem kélidu, birdem kétidu – Bazen gelir, birikken 【‫ﻥ‬鴺‫ﮑﮑ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birleşmiş, toplanmış,
bazen gider. Birdemning ichide – Bir an içinde. birleşik. Birikken söz – gr. birleşik kelime.
Birdemdin kéyin – Hemen sonra.
birikme 【鴺‫ﮑﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬1. kim. Birikmiş, birikme.
birdendik 【鵗鴘‫ﺮﺩەﻧﺪ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bir anlık. 2. gr. Birleşik, birleşme.
birdilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ﺮﺩ‬鴙‫ 】ﺑ‬u.f.u. Gönül birliği. birikmek 【‫ك‬鴺‫ﮑﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birikmek.

birdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺮﺩ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birdenbire, ansızın, anî birinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birinci.

olarak.
birinchidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﻨﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birinci olarak.
birdin-bir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺑ‬-‫ﻦ‬鴘‫ﺮﺩ‬鴙‫ 】ﺑ‬Tek yegane.
birinchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﺑ‬ Birincilik.
birdinige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺮﺩ‬鴙‫ 】ﺑ‬Ansızın, birdenbire. Birinchilikni almaq – Birinciliği almak.

51
birkemde 【‫ﻣﺪە‬鴺‫ﺮﮐ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bir aralık, bir defa, birpes 【‫ﺱ‬鴺‫ﺮﭘ‬鴙‫ 】ﺑ‬u.f. Bir dakika, biraz. Birpes
günlerden bir gün. turup tur – Biraz bekle. Birpeste – Bir anda.
birqanche 【鴺‫ﺮﻗﺎﻧﭽ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birkaç. Birqanchidin Birpestin kéyin – Biraz sonra.

kéyin – Bir süre sonra. birtalay 【‫ي‬鳣‫ﺮﺗﺎ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birçok. Birtalay adem

birqétim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bir defa. Uni men keldi – Birçok adam geldi. Bizdin birtalay yer –
Bizden epey uzak.
birqétim körgendim – Onu ben bir defa
görmüştüm. birterep 【‫ﺭەپ‬鴺‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺑ‬u.a. Bu ishni birterep

birqisma 【‫ﺴﻤﺎ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﺑ‬u.a.u. Bir türlü. qilish kérek – Bu işi bertaraf etmek lazım.
birtereplime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭەﭘﻠ‬鴺‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺑ‬u.a. Tek taraflı,
birla 【鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬Sadece bir. Ishim birla kitap
tek yanlı.
oqush – İşim sadece kitap okuma.
birtola 【鳣鵝‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birden, bir hamlede.
birlep 【‫پ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birer birer, teker teker.
birtughram 【‫ﻏﺮﺍﻡ‬鵞‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺑ‬1. Serçe, 2. Çayır kuşu,
birleshken 【‫ﻥ‬鴺‫ﺷﮑ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birleşmiş. Birleshken
toygar.
Milletler Teshkilati – Birleşmiş Milletler.
birtutash 【‫ﺗﺎﺵ‬鵞‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺑ‬Tek, yekpare, tam, tüm,
birleshme 【鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birleşme. Ayallar
bütün, kapsamlı. Birtutash plan – Geniş
birleshmisi – Kadınlar demeği.
kapsamlı plan.
birleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birleşmek.
birtürlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺑ‬Aynı.
birleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birleştirmek.
birwax 【‫ﺮۋﺍﺥ‬鴙‫ 】ﺑ‬u.a. Bir zaman, bir sefer.
birlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birlik. Küch birlikte – Güç Birwaxta – Aynı zamanda. Birwaxtin kéyin –
birlik ile olur. Birlikke keltürmek – Bir zamandan sonra.
Birleştirmek.
birwaxqiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﺮۋﺍﺧﻘ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bir zamana kadar.
birliksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮑﺴ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫】ﺑ‬Birliği olmayan. Birliksiz
biryaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻗﻠ‬鴵‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬Biryaqliq qilmaq –
küch bolmas – Birlik olmadan güç olmaz.
Bertaraf etmek.
birlikte 【鴺‫ﮑﺘ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birlikte, ortaklaşa, el
biryola 【鳣鵝鴵‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birden, bir hamlede.
birliği ile. Birlikte yashash – Birlikte yaşama.
biryolila 【鳤鴙‫ﻟ‬鵝鴵‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birden, bir hamlede,
birlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬bk. birleshmek.
hepsi birden.
birmunche 【鴺‫ﻧﭽ‬鵞‫ﺮﻣ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birçok.
bis 【‫ﺲ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bıçak, jilet. Bisi qaytmaq –
birmunchilighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ﺮﻣ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birçok. Körlenmek, körleşmek.
birnechche 【鴺‫ﭼﭽ‬鴺‫ﺮﻧ‬鴙‫ 】ﺑ‬Birkaç. bisaqal 【‫ﺴﺎﻗﺎﻝ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Sakalsız.
birnerse 【鴺‫ﺭﺳ‬鴺‫ﺮﻧ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bir şey. U nimidu, bisat 【‫ﺴﺎﺕ‬鴙‫】ﺑ‬a. Döşeme, eşya. Yéngi bisatlar
birnerse dégendi – O nedir, bir şey demişti. sélinghan öy – Yeni eşyalarla döşenmiş ev.
Héch bir nerse élip bolmidi – Hiçbir şey
bisawat 【‫ﺴﺎۋﺍﺕ‬鴙‫】ﺑ‬ f.a. Okuma yazma
alınamadı.
bilmeyen adam; cahil.
birnime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺮﻧ‬鴙‫ 】ﺑ‬bk. birnerse.
bisawatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﺎۋﺍﺗﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Okuma yazma
biro 【‫ﺮو‬鴙‫ 】ﺑ‬bk. biraw. bilgisizliği; cahillik.

52
biseremjan 【‫ﺭەﻣﺠﺎﻥ‬鴺‫ﺴ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. 1. Düzensiz, bitildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺑ‬bk. pitildimaq.
intizamsız. 2. Telaşlı. bitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ 】ﺑ‬bk. pütmek.
biseremjanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭەﻣﺠﺎﻧﻠ‬鴺‫ﺴ‬鴙‫】ﺑ‬ f.u. 1.
biwaxt 【‫ﺍﺧﺖ‬鵣鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Zamansız, vakitsiz.
Düzensizlik 2. Telaşlılık.
biwaxtliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺧﺘﻠ‬鵣鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Zamansızlık,
bisewep 【‫ۋەپ‬鴺‫ﺴ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Sebepsiz.
vakitsizlik.
bisingngide 【‫ﺪە‬鴙鳵鳵鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﺑ‬Sinsi sinsi, istihza
biwapa 【‫ﺍﭘﺎ‬鵣鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Vefasız. Biwapa nadan
ile, alaylı. U bisingngide bir külüp qoydi – O
yarim – Vefasız cahil yarım.
alaylı bir şekilde güldü.
biwapaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﭘﺎﻟ‬鵣鴙‫】ﺑ‬ f.a.u. Vefasızlık.
bislik 【鵗鴙‫ﺴﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Ikki bislik – İki taraflı; iki
Biwapaliq qilmaq – Vefasızlık etmek.
yüzlü; çift ağızlı; iki tarafı keskin.
biwaste 【鴺‫ﺍﺳﺘ‬鵣鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Vasıtasız, doğrudan
bislimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺴﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬Bilemek, yontmak.
doğruya.
bismilla 【鳤‫ﻠ‬鴙‫ﺴﻤ‬鴙‫ 】ﺑ‬a. Besmele.
biwesiqe 【鴺‫ﻘ‬鴙‫ەﺳ‬鵣鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Vesikasız, belgesiz,
bit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﺑ‬bk. pit. delilsiz.

bit-chit 【‫ﺖ‬鴙‫ﭼ‬-‫ﺖ‬鴙‫】ﺑ‬ Darmadağın, biyawan 【‫ﺎۋﺍﻥ‬鴶鴙‫ 】ﺑ‬f. Çöl, sahra.

paramparça. Düshmenning bit-chitini biye 【鴺鴶鴙‫ 】ﺑ‬bk. baytal.
chiqarmaq – Düşmanı darmadağın etmek.
biz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺑ‬Biz. Bizler – Bizler. Bizning –
bitaqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺘﺎﻗ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Takatsiz.
Bizim. Bizni – Bizi. Bizge – Bize. Bizdin –
bitaqetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺘﺎﻗ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Takatsizlik. Bizden. Bizning bilen – Bizimle. Bizningki –

bitap 【‫ﺘﺎپ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Hasta. Bitap bolmaq – Hasta Bizimki. Bizningkide – Bizimkinde.
Bizningche – Bize göre.
olmak.
bizar 【‫ﺰﺍﺭ‬鴙‫ 】ﺑ‬f. Bıkmış, usanmış, bezmiş. U
bitaplanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺘﺎﭘ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Hastalanmak.
jénimdin bizar qildi – O beni canımdan
bitapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﺎﭘﻠ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Hastalık. bezdirdi. Jénimdin bizar boldum – Canımdan
bitayin 【‫ﻦ‬鴙鴵‫ﺘﺎ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Belirsiz. bezdim.

bitayinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙鴵‫ﺘﺎ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Belirsizlik. bizariliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰﺍﺭ‬鴙‫】ﺑ‬ f.u. Terbiyesizlik,

küstahlık.
bitejribe 【鴺‫ﺒ‬鴘‫ﺟﺮ‬鴺‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Tecrübesiz.
bizep 【‫ﺰەپ‬鴙‫ 】ﺑ‬Müsrif, israfçı, tutumsuz,
bitekellüp 【‫پ‬鵠‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫ﺘ‬鴙‫】ﺑ‬ f.a. Teklifsiz.
savurgan. Bizep qilmaq – Savurmak.
Bitekellüp kiriwéring – Çekinmeden
girebilirsiniz. bizeplik 【鵗鴙‫ﺰەﭘﻠ‬鴙‫】ﺑ‬ Tutumsuzluk,
savurganlık.
bitekellüplük 【‫ك‬鵠‫ﭘﻠ‬鵠‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.u. Teklifsizlik.
bizmaliqqa 【‫ﻘﻘﺎ‬鴙‫ﺰﻣﺎﻟ‬鴙‫ 】ﺑ‬ağ. Sonra.
biterep 【‫ﺭەپ‬鴺‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a. Tarafsız, yansız.
Biterep bolmaq – Tarafsız olmak, yansız olmak. bizmaraq 【‫ﺰﻣﺎﺭﺍﻕ‬鴙‫ 】ﺑ‬ağ. Sonra.

bitereplik 【鵗鴙‫ﺭەﭘﻠ‬鴺‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺑ‬f.a.u. Tarafsızlık, bizningki 【鴛‫ﮑ‬鳵鴙‫ﺰﻧ‬鴙‫】ﺑ‬ Bizimki. Bu öy

yansızlık. bizningki – Bu ev bizimki.

bitik 【鵗鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺑ‬tar. Mektup, kitap. blok 【‫ك‬鵝‫】ﺑﻠ‬r. Blok, grup, birlik. Tajawuzchi

53
blok – Mütecaviz blok. boghuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬Boğulmuş, boğulu.
bobi 【鴛‫ﺑ‬鵝‫ 】ﺑ‬ç. Değerli, aziz, güzel, sevimli. boghuqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬Boğulmamış.
Ili – bek ejep bobi sher – Gulca çok da güzel
boghulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬Boğulmak.
şehir.
boghulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬bk. boghulmaq.
bodaq 【‫ﺩﺍﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬I Besili, semiz. Bodaq qoy –
Beslenmiş koyun. boghum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬1. Nesil, kuşak. Yash

bodaq 【‫ﺩﺍﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬II Farz, tahmin, tasavvur. boghum – Genç kuşak. 2. Bağlantı, eklem. 3. gr.
hece. Uzun boghum – Uzun hece. Kalte
Öydiki bodaq bazargha tughri kelmeptu –
boghum – Kısa hece. Yépik boghum – Kapalı
Evdeki hesap çarşıya uymamış.
hece. Ochuq boghum – Açık hece. Boghum
bodash 【‫ﺩﺍﺵ‬鵝‫ 】ﺑ‬I bk. bodimaq. yasighuchi – Hece yapan (türeten). Boghum
bodash 【‫ﺩﺍﺵ‬鵝‫ 】ﺑ‬II Farz, tasavvur, tahmin. yasash – Hece yapma.

bodimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺩ‬鵝‫ 】ﺑ‬Semirtmek, beslemek. boghum-boghum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ﺑ‬-‫ﻡ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫】ﺑ‬ Boğum

boğum.
bodruq 【‫ﺩﺭۇﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬Şişman, yağlı.
boghumluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫】ﺑ‬ Boğumlu. Bir
bodushqaq 【‫ﺩۇﺷﻘﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬Dikenli, iğneli.
boghumluq – Bir boğumlu. Köp boghumluq –
bogha 【‫ﻏﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬Boğa. Çok boğumlu.
bogha-yoma 【‫ﻣﺎ‬鵝鴵-‫ﻏﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬Ceviz. boghun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬Düğüm, kavşak. Tömür yol

boghaltir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻏﺎﻟﺘ‬鵝‫ 】ﺑ‬r. Muhasebeci. boghuni – Demir yol kavşağı.

boghunaq 【‫ﻧﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬Tozlu hava.
boghaltirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻏﺎﻟﺘ‬鵝‫ 】ﺑ‬r.u. Muhasebecilik.
boghursaq 【‫ﺭﺳﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫】ﺑ‬ Yağda pişirilmiş
boghaz 【‫ﻏﺎﺯ‬鵝‫ 】ﺑ‬I Gebe, yüklü, hamile.
hamur; lokma.
Boghaz bolmaq – Gebe kalmak.
boghusa 【‫ﺳﺎ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬Kara saban.
boghaz 【‫ﻏﺎﺯ‬鵝‫ 】ﺑ‬II Boğaz. Dardanil boghizi –
Çanakkale boğazı. boghusaq 【‫ﺳﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬bk. boghursaq.

boghazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﺎﺯﻟ‬鵝‫ 】ﺑ‬Aç gözlülük, oburluk. boghush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬bk. boghmaq.

boghdurmaq 【‫ﻏﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬Boğdurmak. boghushmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬Boğuşmak; ölüm

boghdurush 【‫ﻏﺪۇﺭۇﺵ‬鵝‫ 】ﺑ‬bk. boghdurmaq. kalım mücadelesi.

boghuz 【‫ﺯ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬I Boğaz.

boghma 【‫ﻏﻤﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬Anjin, boğak. Boghma késel
– Boğak hastalığı. boghuz 【‫ﺯ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬II Yem. Küchlük boghuz –

boghmaq 【‫ﻏﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﺑ‬ Boğmak. Boghup Besleyici yem.

öttürmek – Boğup öldürmek. boghuzlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺯ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬Boğazını kesme.

boghra 【‫ﻏﺮﺍ‬鵝‫ 】ﺑ‬Buğra. boghuzlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺯﻟ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬Boğazını keserek

boghuch 【‫چ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬Bağ, çene bağı. öldürmek.

boxcha 【‫ﺧﭽﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬Çanta.

boghuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺑ‬Boğuk. Boghuq avaz –
Boğuk ses. boja 【‫ﺟﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬I r. Dizgin.

54
boja 【‫ﺟﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬II. Boja qilmaq – Kurutmak. boljash 【‫ﻟﺠﺎﺵ‬鵝‫ 】ﺑ‬bk. boljimaq.

boqapaq 【‫ﻗﺎﭘﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬Maske. boljilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﺠ‬鵝‫ 】ﺑ‬Tahminde bulunmak,

boqcha 【‫ﻗﭽﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬bk. boxcha. farz etmek.

boljimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﺠ‬鵝‫ 】ﺑ‬Tahmin etmek, farz

boqquch 【‫چ‬鵞‫ﻗﻘ‬鵝‫ 】ﺑ‬Bağlama, çorap bağı.
etmek.
boquch 【‫چ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺑ‬bk. boqquch.
bolqa 【‫ﻟﻘﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬Çekiç.
boqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺑ‬Bağ, kaytan.
bolqilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﻘ‬鵝‫ 】ﺑ‬Cekiçlemek.
bola 【鳣鵝‫ 】ﺑ‬Ardından, yüzünden, göre. Sizge
bolmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬Olmak. Néme boluwatidu?
bola – Size göre.
– Ne oluyor? Meyli, néme bolsa bolsun –
bolaq 【‫ﻕ‬鳣鵝‫ 】ﺑ‬ç.u. Paketlenmiş eşya. Boşver, ne olursa olsun. Bolsa bolsun – Olursa
bolamdu? 【‫ﻣﺪۇ؟‬鳣鵝‫ 】ﺑ‬Olur mu? Barsam olsun. Her néme bolsimu – Her ne olsa bile.
bolamdu? Varsam olur mu? Bolsichu? – Ya olursa? Öyde yoq bolsichu – Ya
evinde yok olursa? Bolmisa – Olmazsa. Bolmisa
bolangxuy 【‫ي‬鵞‫ﺨ‬鳴鳣鵝‫ 】ﺑ‬ç. Garanti, garantili.
men kettim – Oysa ben gittim. Bolmisichu! –
bolaptu 【鵞‫ﭘﺘ‬鳣鵝‫ 】ﺑ‬ağ. İyi, olur, peki, kabul. Ya olmazsa! Undaq bolsa – Öyleyse, öyle olsa.

bolar-bolmas 【‫ﻟﻤﺎﺱ‬鵝‫ﺑ‬-‫ﺭ‬鳣鵝‫ 】ﺑ‬Küçük, ufak,

Shundaq bolsimu – Öyle olsa bile. Néme boldi?
– Ne oldu? Kirishke bolamdu? – Girilir mi?
cüz'î. Bolar-bolmas pulum qaldi – Cüz'î bir
Bolmaydu – Olmaz. Bolaptu – Olsun, iyi.
param kaldı.
Bolung! – Acele edin! Bolung, kech qalimiz –
bolawalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鳣鵝‫ 】ﺑ‬ç.u. Parça başına Acele edin gecikiriz. Téxi hepte bolmay – Daha
işçilik. bir hafta olmadan. Bolidighan bolsa – Olacaksa.
bolash 【‫ﺵ‬鳣鵝‫ 】ﺑ‬I ç.u. Ambalâj, paketleme. Tamaq qilip qoymisam bolmas – Yemeği pişirip
kotarmazsam olmaz. Bolup ötken – Olmuş
bolash 【‫ﺵ‬鳣鵝‫ 】ﺑ‬II ç.u. İltizam, kesenek.
bitmiş. Qish boldi – Kış oldu. Saq bol – Uyanık
boldi 【‫ﻟﺪى‬鵝‫ 】ﺑ‬Oldu, yeter, kâfidir. Boldimu? ol. Shu waxtqiche biz peqetla dixanchiliq
– Oldu mu? Yeter mi? ishliri bilen bolduq – Günümüze kadar biz
sadece çiftçilik işleri ile meşgul olduk. Shundaq
boldurmaq 【‫ﻟﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬I 1. Gerçekleştirmek,
hallarmu bollati – Öyle durumlar da olurdu.
tahakkuk etmek. 2. Mayalamak. Boldurghan
Qayerdila bolmisun – Nerede olursa olsun.
xémir – Mayalanmış hamur.
Kirishke bolmaydu – Girilmez, girmek yasak.
boldurmaq 【‫ﻟﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬II Yorulmak; atın Ondaq bolghan teqdirde – Öyle olduğu halde.
yolda yorulması. Saat nechche boldi? – Saat kaç oldu? Bulbul
bolghanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﻐﺎﻧﻠ‬鵝‫ 】ﺑ‬Varlık, oluş, dirim, sayrimas boldi – Bülbül ötmez oldu. Ölkimiz
olmak. Men yoq bolghanliqtin – Ben azat bolghichiliq – Eyaletimiz kurtarılana
olmadığım için. kadar. Öy ishi bilen boldum – Ev işi ile meşgul
oldum. Bu yil hosul obdan boldi – Bu yıl ürün
bolghashqa 【‫ﻟﻐﺎﺷﻘﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬Olduğu için. Pulum
iyi oldu. Boldi – Memnuniyetle, kafi, yeter,
yoq bolghashqa – Param yok olduğu için.
tamam. Boldi endi, sözni toxtat – Yeter artık,
bolja 【‫ﻟﺠﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬Tahmin, faraziye, var sayım. konuşmayı durdur. Boludu – Olur, makul, iyi.
Yene béreymu, ye boldimu? – Yine vereyim mi,
boljal 【‫ﻟﺠﺎﻝ‬鵝‫ 】ﺑ‬Tahmin, faraziye, var sayım.

55
veya tamam mı? Men Qeshqerde bir ay bolushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺑ‬Olumlu. Bolushluq
boldum – Ben Kaşgar'da bir ay kaldım. Oqup péil – gr. olumlu fiil.
boldi – Okuyup bitirdi. Xapa boldi – Kızdı,
bolushsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺷﺴ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫】ﺑ‬Olumsuz. Bolushsiz péil
gücendi, öfkelendi. Injénér, téxnik we
– gr. olumsuz fiil.
ishchiler bolup hemmisi – Mühendis,
teknisyen ve işçiler olarak hepsi. Héch bolushsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺷﺴ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺑ‬gr. Olumsuzluk.
bolmighanda – Hiç olmazsa. Éng bolmighanda Bolushsizliq ulanmisi – Olumsuzluk eki.
– Hiç olmazsa. Bolushiche – Olduğu halde.
bomba 【‫ﻣﺒﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬r. Bomba. Atom bombisi –
Atni bolushiche qoyuwetti – Atı doludizgin
Atom bombası. Bombigha tutmaq –
koşturdu. Men bolsam – Ben olsam. O bolsa –
Bombalamak.
O olsa. Bir bolmighan nerse – Önemsiz, işe
yaramaz. bombardiman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴘‫ﻣﺒﺎﺭﺩ‬鵝‫ 】ﺑ‬Bombardıman.

bolmighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻟﻤ‬鵝‫ 】ﺑ‬Beceriksiz, yaramaz. bombardimanchi 【鴛‫ﻤﺎﻧﭽ‬鴘‫ﻣﺒﺎﺭﺩ‬鵝‫ 】ﺑ‬Bombacı.

Bolmighan adem – Beceriksiz adam. bombilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﻣﺒ‬鵝‫ 】ﺑ‬Bombalama.
bolmighur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻟﻤ‬鵝‫ 】ﺑ‬Beceriksiz, yaramaz. bombilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﺒ‬鵝‫ 】ﺑ‬Bombalamak.
bolmisa 【‫ﺴﺎ‬鴙‫ﻟﻤ‬鵝‫ 】ﺑ‬Olmazsa. bong-bong 【‫ڭ‬鵝‫ﺑ‬-‫ڭ‬鵝‫ 】ﺑ‬Bong-bong qongghuz
bolmisichu 【鵞‫ﭽ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﻟﻤ‬鵝‫ 】ﺑ‬Ya olmazsa. – Mayıs böceği.

boludu 【‫ﺩۇ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺑ‬Olur, mümkün. Barsam bop 【‫پ‬鵝‫(】ﺑ‬bolup) Olup. Saat besh bop qaldi
boludu – İken Varsam olurmuş. – Saat beşe geliyor.

boluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺑ‬I Bol, bolluk. Bu yil boluq bopa 【‫ﭘﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬ç. Bagaj, yol eşyası.
ashliq östürduq – Bu yıl bol tahıl ürettik. boptu 【鵞‫ﭘﺘ‬鵝‫ 】ﺑ‬İyi, olur, peki, kabul.
boluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺑ‬II ç.u. Garanti, teminat. Boluq bor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺑ‬Tebeşir.
qilmaq – Garanti altına almak, teminat vermek,
bora 【‫ﺭﺍ‬鵝‫ 】ﺑ‬Kamıştan yapılmış hasır. Bora
teminat almak.
toqumaq – Hasır örmek.
bolumsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫】ﺑ‬ Beceriksiz, aptal,
boran 【‫ﺭﺍﻥ‬鵝‫ 】ﺑ‬Borağan, fırtına, şiddetli
yaramaz.
rüzgâr.
bolumsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫】ﺑ‬ Beceriksizlik,
boran-chapqun 【‫ﻥ‬鵞‫ﭼﺎﭘﻘ‬-‫ﺭﺍﻥ‬鵝‫ 】ﺑ‬Tipi, kar
aptallık, yaramazlık, akılsızlık, budalalık.
fırtınası.
bolunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺑ‬Olmak, bulunmak.
boran-chapqunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﭼﺎﭘﻘ‬-‫ﺭﺍﻥ‬鵝‫ 】ﺑ‬Fırtınalı.
bolupmu 【鵞‫ﭘﻤ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺑ‬Bilhassa, özellikle.
boranliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺍﻧﻠ‬鵝‫ 】ﺑ‬Fırtınalı.
bolus 【‫ﺱ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺑ‬r. 1. Nahiye, bucak, 2.
boranlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﺍﻧﻠ‬鵝‫ 】ﺑ‬Fırtına çıkması.
Kaymakam.
borch 【‫ﺭچ‬鵝‫ 】ﺑ‬Vazife, ödev, görev, borç.
bolush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺑ‬Olma. Bolushi mümkin
bolghan – Muhtemel, olma ihtimali olan. borchlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺭﭼ‬鵝‫ 】ﺑ‬Borçlanmak.
Bolushi mümkin – Olabilir, muhtemel. Tün
borchliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﭼﻠ‬鵝‫ 】ﺑ‬Borçlu.
bolushi bilen – Gece olması ile. Bolushiche
chaptim – Koşabildiğim kadar koştum. bordaq 【‫ﺭﺩﺍﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬bk. bodaq.

56
bordash 【‫ﺭﺩﺍﺵ‬鵝‫ 】ﺑ‬bk. bordimaq. boshanglishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺷﺎ‬鵝‫】ﺑ‬ bk.

bordimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭﺩ‬鵝‫ 】ﺑ‬bk. bodimaq. boshanglimaq.

boshanmaq 【‫ﺷﺎﻧﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬1. Ayrılmak. Herbiy

borimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺑ‬Kar fırtınası.
xizmettin boshanmaq – Askerî hizmetten
borsimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﺳ‬鵝‫ 】ﺑ‬Pis kokmak, sası kokma. ayrılmak. 2. Doğurmak. Xotunum bügün
borsuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﺳ‬鵝‫ 】ﺑ‬zool. Porsuk. boshandi – Eşim bugün doğurdu.

bosaq 【‫ﺳﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬bk. boghursaq. boshashmaq 【‫ﺷﺎﺷﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬Gevşemek.

boso 【鵝‫ﺳ‬鵝‫ 】ﺑ‬ç. Kıymalı makarna. boshatmaq 【‫ﺷﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬Boşaltmak. Idishni

boshatmaq – Kutuyu boşaltmak. Xizmettin
bostan 【‫ﺳﺘﺎﻥ‬鵝‫ 】ﺑ‬f. Bostan.
boshatmaq – İsine son vermek.
bosugha 【‫ﻏﺎ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﺑ‬Eşik. Bérlin bosughilirida
boshqa 【‫ﺷﻘﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬1. Bosuna. Boshqa ketmek –
– Berlin kapılarında.
Boşuna gitmek, hebaya gitmek. Boshqa
bosut 【‫ﺕ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﺑ‬1. Çeyiz. 2. Hediye, armağan. chiqmaq – Heba olmak. 2. Bedava, parasız.
bowa 【‫ۋﺍ‬鵝‫】ﺑ‬ Dede. Bowilirimiz – Boshqa bermek – Bedava vermek.

Dedelerimiz. Chong bowa – Büyük dede. boshluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵝‫ 】ﺑ‬I Boşluk. Eghiz boshlughi

bowaq 【‫ۋﺍﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬bk. böwek.

boway 【‫ۋﺍي‬鵝‫ 】ﺑ‬1. Dede, dedecik 2. İhtiyar,
yaşlı.
bosh 【‫ﺵ‬鵝‫ 】ﺑ‬Boş. Bosh idish – Boş kutu.
Bosh xiyal – Boş hayal. Bosh qol kelmek – Eli
boş gelmek. Bosh turmaq – Boş durmak. Bosh
orungha oltur – Bos yere otur. Bosh tamaka –
Gevşek sigara, gevşek tütün. Bos yer –
Yumuşak yer (toprak). Bos chish – Boşamış
(sallanmış) diş. Bosh baghlimaq – Gevşek
bağlamak. Bosh awazda – Alçak sesle. Bu
iigitmu bosh kelmidi – Bu delikanlı da ondan
aşağı kalmadı. Qolum bosh emes – Elim boş
değil. Aghzi bosh – Ağzı boş. Bosh adem –
Gevşek adam. Bosh söz – Boş söz. Bosh qalmaq
– Boş kalmak.
boshang 【‫ﺷﺎڭ‬鵝‫ 】ﺑ‬Gevsek, cansız, soluk,
uyuşuk.
boshanglashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ﺷﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬Gevşemek,
solmak, uyuşmak.
boshanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺷﺎ‬鵝‫】ﺑ‬
solmak, uyuşmak.
– Ağız boşluğu. Öz öyümning xoshlughi put
qolumning boshlughi – d. Kendi evimin
rahatlığı, elimin ayağımın serbestliği.
boshluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵝‫ 】ﺑ‬II Gevşeklik. U boshluq
qildi – O gevşeklik etti.
boshumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫】ﺑ‬ 1. Boşalmak 2.
Gevşemek 3. Ayrılmak. çıkmak. O türmidin
boshudi – O hapishaneden çıktı.
boshunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﺑ‬Ayrılmak. Herbiy
xizmettin boshunush – Terhis olunma.
boshutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫】ﺑ‬ 1. Çıkarma. 2.
Boşaltma. 3. Zayıflatma, gevşetme, bağların
gevşemesi. 4. Yumuşatma.
bota 【‫ﺗﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬Köşek, deve yavrusu.
botaköz 【‫ﺯ‬鵟‫ﺗﺎﮐ‬鵝‫ 】ﺑ‬Ceylan göz.
botanik 【鵗鴙‫ﺗﺎﻧ‬鵝‫ 】ﺑ‬r. Botanikçi.
botanika 【‫ﮑﺎ‬鴙‫ﺗﺎﻧ‬鵝‫ 】ﺑ‬r. Bitki bilimi, botanik.
botilaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺑ‬bk. bota.
botinka 【‫ﻨﮑﺎ‬鴙‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺑ‬r. Potin.
Gevşemek,
botqa 【‫ﺗﻘﺎ‬鵝‫ 】ﺑ‬Lapa, bulamaç.

57
botulka 【‫ﻟﮑﺎ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺑ‬r. Şişe. boyiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙鴵鵝‫ 】ﺑ‬Boyayıvermek.

botung 【‫ڭ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺑ‬ç. Müteahhit. boyiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙鴵鵝‫ 】ﺑ‬bk. boyiwetmek.

botungluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺑ‬ç.u. Müteahhitlik. boyiche 【鴺‫ﭽ‬鴙鴵鵝‫ 】ﺑ‬Boyunca. Pütün dunya

boy 【‫ي‬鵝‫ 】ﺑ‬1. Gövde, vücut, boy. Boy boyiche – Bütün dünya boyunca. Soraqlar
boyiche – Sorgular boyunca. Düm chüshken
tartmaq – Boy atmak. Boyum yetmeydu –
boyiche – Yüzü koyun yattığı halde. Yügürgen
Boyum yetmez. Boyi qisqa – Boyu kısa. Boyi
boyiche – Koştuğu halde.
uzun – Boyu uzun. Bou-turqi kélishken –
Vücut yapısı yakışıklı (güzel). Boy tartip boylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵鵝‫ 】ﺑ‬Kenarından gitmek. U
ösüwatqan ziraetler – Büyüyen gelişen ekinler. su boylap ketti – O su kenarından gitti.
Boygha tartmaq – Boy atmak, boy sürmek. boyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵鵝‫ 】ﺑ‬I Boylu. Égiz boyluq –
Asman boyi dugulanghan samanlar – Boyu
Uzun boylu. Uzun boyluq – Uzun boylu. Qisqa
göklere değercesine toplanmış samanlar. 2.
boyluq – Kısa boylu.
Kenar, kıyı. Derya boyi – Nehir kıyısı. Kün
boyi – Gün boyu, bütün gün. Yil boyi – Yıl boyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵鵝‫ 】ﺑ‬II Gebe. Éghir boyluq –
boyu, bütün yıl boyu, bütün yıl. Tün boyi – Gebe.
Gece boyu, bütün gece. Yol boyi – Yol boyu. boytaq 【‫ﺘﺎﻕ‬鴵鵝‫ 】ﺑ‬bk. boydaq.
Ömür boyi – Ömür boyu. Shu boyi –
boyturuq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ﺘ‬鴵鵝‫ 】ﺑ‬Boy, vücut yapısı.
Tamamiyle, baştan başa. Shu boyi yoq bolup
Uning boyturughi kishini özige qaritidu –
ketti – Tamamıyla kayıplara karıştı. Shu boyi
Onun vücut yapısı insanı kendine çekiyor.
élip qoydi – Tamamıyla alıp bir kenara koydu.
Alghan boyi – Aldığı halde. Boyida bar – O boyuma 【‫ﻣﺎ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺑ‬1. Boyanmış 2. mec. Sahte,
gebe, gebedir. U boyidin ajraptu – O düşük yalan.
yapmış. Boygha yetken – Ergenlik yaşına gelen
boyumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞鴵鵝‫】ﺑ‬ Boyamak. Qangha
kız. Yamandin yar boyigha qach – Kötüden yar
boyumaq – Kana boyamak. Üzüngni boya –
(uçurum) kıyısına kaç. Boygha yetmek –
Yüzünü boya.
Erginleşmek. Boy shürkünüsh – Tüylerin
ürpermesi, tiksinmek. Boy bermek – Etkisi boyumichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻣ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺑ‬1. Boyacılık 2.
altına düşmek. mec. Aldatma, hile, yalancılık.

boyaq 【‫ﺎﻕ‬鴵鵝‫】ﺑ‬Boya. Aq boyaq – Beyaz boya. boyun 【‫ﻥ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺑ‬Boyun. Boyungha almaq –
İkrar etmek, itiraf etmek, tanımak, üstlenmek.
boyaqchi 【鴛‫ﺎﻗﭽ‬鴵鵝‫ 】ﺑ‬Boyacı.
Boyun tolghimaq – İtaat etmemek, kafa tutmak.
boyaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎﻗﭽ‬鴵鵝‫ 】ﺑ‬Boyacılık. Pütün gunani méning boynumgha artti –
boyalmaq 【‫ﺎﻟﻤﺎﻕ‬鴵鵝‫ 】ﺑ‬Boyanmak. Bütün suçu benim omzuma yükledi.

boyunbagh 【‫ﻧﺒﺎﻍ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺑ‬u.f. Atkı, eşarp.

boyanmaq 【‫ﺎﻧﻤﺎﻕ‬鴵鵝‫ 】ﺑ‬Boyanmak.
boyunchaq 【‫ﻧﭽﺎﻕ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺑ‬Tasma.
boyash 【‫ﺎﺵ‬鴵鵝‫ 】ﺑ‬Boyama. Köz boyash üchün
– Göz boyamak için; aldatmak için. boyunche 【鴺‫ﻧﭽ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺑ‬Hamut.

boydaq 【‫ﺪﺍﻕ‬鴵鵝‫ 】ﺑ‬Bekâr. boyunturuq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ﻧﺘ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺑ‬1. Boyunduruk 2.

boyida 【‫ﺪﺍ‬鴙鴵鵝‫】ﺑ‬ Boyunda, kenarında, mec. Tahakküm, esaret.

kıyısında. Derya boyida – Nehir boyunda. boyunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺑ‬bk. boyanmaq.

58
boz 【‫ﺯ‬鵝‫ 】ﺑ‬1. Boz. Boz at – Boz at. 2. bölek 【‫ك‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬1. Başka. Mundin bölek –
Sürülmemiş toprak. Boz bala – Delikanlı. Bundan başka. 2. Ayrı. U bizdin bölek turudu –

boza 【‫ﺯﺍ‬鵝‫ 】ﺑ‬Boza. O bizden ayrı oturur.

bölek-bölek 【‫ك‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ﺑ‬-‫ك‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Ayrı ayrı; başka

bozarmaq 【‫ﺯﺍﺭﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺑ‬Benzi uçma, rengi
başka.
kaçmak, solmak. Bozurup ketmek – Rengi
kaçmak. bölekche 【鴺‫ﮐﭽ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Ayrıca, başkaca.

bozlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺯﻟ‬鵝‫ 】ﺑ‬Bağırmak; hıçkırmak; bölekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Ayrıcalık. Uning

ıztıraplı, hüzünlü ses. bölekchilighi nimide? – Onun ayrıcalığı nedir?
boztoghay 【‫ﻏﺎي‬鵝‫ﺯﺗ‬鵝‫ 】ﺑ‬Çayır kuşu, toygar. böleklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Ayrıcalık. Böleklik

bozyer 【‫ﺭ‬鴺鴵‫ﺯ‬鵝‫ 】ﺑ‬Boz yer; sürülmemiş toprak. qilmaq – Ayrıcalık tanımak.

Bozyer achmaq – Sürülmemiş toprağı tarla bölenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫】ﺑ‬ Sarılmak. Gülge

haline getirmek. bölenmek – Çiçek ile sarılmak.
bödüne 【鴺‫ﺩۈﻧ‬鵟‫ 】ﺑ‬Bıldırcın. bölesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬bk. bölümek.

bödüniwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣鴙‫ﺩۈﻧ‬鵟‫】ﺑ‬ u.f. Bıldırcın bölgüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﻟﮕ‬鵟‫ 】ﺑ‬Bölücü.

dövüştürmeyi seven (kişi). bölgünchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵠‫ﻟﮕ‬鵟‫ 】ﺑ‬Bölücülük.
bödüniwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣鴙‫ﺩۈﻧ‬鵟‫ 】ﺑ‬u.f.u. Bıldırcın
böljürgen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺭﮔ‬鵠‫ﻟﺠ‬鵟‫ 】ﺑ‬Böğürtlen. Qara
dövüştümeyi sevme.
böljürgen – Kara böğürtlen. Qizil böljürgen –
bögen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮔ‬鵟‫ 】ﺑ‬Obur, pisboğaz. Kızıl böğürtlen.

bögenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵟‫ 】ﺑ‬Oburluk. bölme 【鴺‫ﻟﻤ‬鵟‫ 】ﺑ‬Oda.

böhtan 【‫ﮬﺘﺎﻥ‬鵟‫ 】ﺑ‬a. Bühtan, iftira, töhmet. bölmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵟‫ 】ﺑ‬Bölmek, taksim etmek,
Böhtan qilmaq – İftira etmek. paylaşmak. Bölüp chiqirish – Ayırmak.
böhtanchi 【鴛‫ﮬﺘﺎﻧﭽ‬鵟‫ 】ﺑ‬a.u. Bühtancı, iftiracı. Könglünglerni uyaq-buyaqqa bölmenglar –
Dikkatinizi dağıtmayın.
böjesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Bezeme.
bölmilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﻤ‬鵟‫ 】ﺑ‬Ikki bölmilik öy – İki
böjimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Bezemek. odali ev.
bökchan 【‫ﮐﭽﺎﻥ‬鵟‫ 】ﺑ‬Kamburlaşmış. bölüm 【‫ﻡ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Bölüm, bölük. Eskeriy bölüm
böke 【鴺‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺑ‬I At sineği, üvez. – Askeri bölük.

böke 【鴺‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺑ‬II Güreşçi, pehlivan. bölümche 【鴺‫ﻣﭽ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Bölüm.

böken 【‫ﻥ‬鴺‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺑ‬Antilop. bölümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Belemek, kundaklamak.

böktermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﮐﺘ‬鵟‫ 】ﺑ‬Eyerin arkasına yük bölün'güchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﻧﮕ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬mat. Bölünen.

bağlamak. bölündi 【‫ﻧﺪى‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬mat. Bölüm.
böktürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﮐﺘ‬鵟‫ 】ﺑ‬bk. böktermek. bölünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫】ﺑ‬ Bölünmek.
bökül 【‫ﻝ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺑ‬Otlakçı, asalak. Bölün'genni böri yer – Ayrılanı kurt yer.
Bölünüp chiqmaq – Ayrılıp çıkmak.
bökürimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺑ‬Böğürmek.
bölünmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Bölünmez, ayrılmaz.

59
bölünmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Bölünmezlik, görmek.
ayrılmazlık. braxman 【‫ 】ﺑﺮﺍﺧﻤﺎﻥ‬f. Brehmen.
bölünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬bk. bölünmek. brak 【‫ 】ﺑﺮﺍك‬r. Iskarta, bozuk mamul. Brakqa
bölüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Bölmek. Qaytidin bölüsh – chiqarmaq – Bozuk mal saymak.
Tekrar bölmek. brigada 【‫ﮕﺎﺩﺍ‬鴘‫ 】ﺑﺮ‬r. Ekip, grup.
bölüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Bölüşmek, paylaşmak. brigadir 【‫ﺮ‬鴘‫ﮕﺎﺩ‬鴘‫ 】ﺑﺮ‬r. Ekipbaşı, grup şefi.
bölüshüwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬Bölüşmek, brigadirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ﮕﺎﺩ‬鴘‫ 】ﺑﺮ‬r.u. Ekipbaşı olma
paylaşmak. hali.
bölüshüwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ۋ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫】ﺑ‬ bk. brilliant 【‫ﯫﻧﺖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ 】ﺑﺮ‬r. Pırlanta.
bölüshüwalmaq.
bronewik 【鵗鴘‫ۋ‬鴺‫ 】ﺑﺮوﻧ‬r. Zırhlı araba.
bölüshüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺑ‬bk. bölüshmek.
bu 【鵞‫ 】ﺑ‬Bu. Bu kishi – Bu kişi. Bu xotun –
bönek 【‫ك‬鴺‫ﻧ‬鵟‫ 】ﺑ‬Avans, pey. Bönek bermek – Bu kadın. Bu dérize – Bu pencere. Bu yaqta –
Avans vermek. Bu tarafta. Bu yaqtin – Bu taraftan. Bu yerde –
börek 【‫ﺭەك‬鵟‫ 】ﺑ‬anat. Böbrek. Bu yerde. Bu yerdin – Bu yerden, buradan.
Buni néme qilay? – Bunu ne yapayım? Buning
böri 【‫ﺭى‬鵟‫ 】ﺑ‬Kurt. Chil böri – Çakal. Böri
bilen – Bunun ile. Buning yénida – Bunun
isht – Kurt köpeği.
yanında. Buning sirtida – Bunun dışında.
böriseg 【‫گ‬鴺‫ﺴ‬鴘‫ﺭ‬鵟‫ 】ﺑ‬Kurt köpeği. Buning üstige – Bunun üstüne. Buning kitabi –
Bunun kitabı. Buning üstide – Bunun üstünde.
börk 【‫ﺭك‬鵟‫ 】ﺑ‬Kalpak, şapka.
Ish buningda emes – İş bunda değil. Buninggha
börtegen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮔ‬鴺‫ﺭﺗ‬鵟‫ 】ﺑ‬bot. Diken. qarighanda – Bu halde, buna göre. Buningdin –
börtme 【鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵟‫ 】ﺑ‬Ondüle, katlanmış, bükük. Bundan. Buningdin burun – Bundan önce.
Börtme rumal – İpek şal. Buningdin kéyin – Bundan sonra. Buningdin
bashqa – Bundan başka. Buningdinmu köp –
börtmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵟‫ 】ﺑ‬Şişmek, kabarmak.
Bundan daha çok. U yaq bu yaqni qaridi – O
börütme 【鴺‫ﺭۈﺗﻤ‬鵟‫ 】ﺑ‬Yumru, şiş. tarafı bu tarafı aradı. U yaq bu yaqtin kelgenler
– O taraf, bu taraftan gelenler. Bu kemgiche –
böte 【鴺‫ﺗ‬鵟‫ 】ﺑ‬Pota.
Bu zamana kadar.
böwek 【‫ۋەك‬鵟‫ 】ﺑ‬Çocuk, yavru.
budda 【‫ﺩﺩﺍ‬鵞‫ 】ﺑ‬Buda. Budda dini – Buda dini,
böweklik 【鵗鴙‫ۋەﮐﻠ‬鵟‫ 】ﺑ‬Çocukluk. Böweklik Budizm.
qilmaq – Çocukluk yapmak.
budruq 【‫ﺩﺭۇﻕ‬鵞‫】ﺑ‬ Sevimli, hoş, tatlı.
böshük 【‫ك‬鵠‫ﺷ‬鵟‫ 】ﺑ‬Beşik. Budruqqina bir qiz – Sevimli bir kız.
böz 【‫ﺯ‬鵟‫ 】ﺑ‬Amerikan bezi. budu 【‫ﺩۇ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bu defa. Budu kétimen – Bu
bözchi 【鴛‫ﺯﭼ‬鵟‫ 】ﺑ‬Dokumacı. defa gideceğim.

bözek 【‫ﺯەك‬鵟‫ 】ﺑ‬1. Uslu, yavaş, sakin 2. budur-choqur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ﭼ‬-‫ﺩۇﺭ‬鵞‫ 】ﺑ‬Çiçek bozukları

Himayesiz, arkasız, kimsesiz. Bözek bolmaq – olan; benekli.

Ezik düşmek. Bözek qilmaq – Ezmek, hor budushqaq 【‫ﺩۇﺷﻘﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺑ‬bot. 1. Dulavratotu 2.

60
Yapışkan. bulang-talang 【‫ڭ‬鳣‫ﺗﺎ‬-‫ڭ‬鳣鵞‫ 】ﺑ‬Yağma, soygun.
bugh 【‫ﻍ‬鵞‫ 】ﺑ‬Buhar. bulang-talangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴鳣‫ﺗﺎ‬-‫ڭ‬鳣鵞‫ 】ﺑ‬Yağmacı,
bugha 【‫ﻏﺎ‬鵞‫ 】ﺑ‬Geyik. Shimal bughisi – Kuzey soyguncu.
geyiği. bulang-talangchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴鳣‫ﺗﺎ‬-‫ڭ‬鳣鵞‫】ﺑ‬
bughday 【‫ﻏﺪﺍي‬鵞‫ 】ﺑ‬Buğday. Yazliq bughday Yağmacılık, soygunculuk.
– Yazlık buğday. Küzlük bughday – Güzlük bulangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴鳣鵞‫ 】ﺑ‬Yağmacı.
buğday. Bughday uni – Buğday unu. Qara
bulangchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴鳣鵞‫ 】ﺑ‬Yağmacılık.
qiltiriq bughday – Siyah kılçıklı buğday.
Bughday ünglük – Buğday tenli; esmer; yağız. bulash 【‫ﺵ‬鳣鵞‫ 】ﺑ‬Yağma, soygun.

bughdayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﻏﺪﺍ‬鵞‫ 】ﺑ‬Buğday ekini. Küzgi bulbul 【‫ﻝ‬鵞‫ﻟﺒ‬鵞‫ 】ﺑ‬f. Bülbül.

bughday oghutlandi – Güzlük buğday
bulduqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﺪۇﻗﻠ‬鵞‫ 】ﺑ‬Dökülen veya
gübrelendi.
akan suyun taklidî sesi.
bughlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻏﻠ‬鵞‫ 】ﺑ‬Kaynatmak, buharla
bulghan 【‫ﻟﻐﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺑ‬Samur.
pişirmek, buhara vermek.
bulghari 【‫ﻟﻐﺎﺭى‬鵞‫ 】ﺑ‬Kösele, gön, meşin.
bughma 【‫ﻏﻤﺎ‬鵞‫ 】ﺑ‬t. bk. boghma.
bulghash 【‫ﻟﻐﺎﺵ‬鵞‫ 】ﺑ‬1. Sallamak 2. Kirletmek.
bughuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫】ﺑ‬ Kuğurmak;
güvercinin ötmesi. Bu kepter etigendin beri bulghatmaq 【‫ﻟﻐﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺑ‬1. Çalkalamak 2.
bughuldaydu – Bu güvercin sabahtan beri Kirletmek 3. Bulandırmak 4. Sallamak.
ötüyor. bulghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﻐ‬鵞‫】ﺑ‬ 1. Sallamak 2.
bughursa 【‫ﺭﺳﺎ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺑ‬ağ. Karasaban. Kirletmek. Qol bulghimaq – El sallamak.

buhran 【‫ﮬﺮﺍﻥ‬鵞‫ 】ﺑ‬a. Buhran, kriz. Ixtisadiy bulghiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﻟﻐ‬鵞‫ 】ﺑ‬Kirletmek.

buhran – İktisadi buhran. bulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺑ‬Yağma etmek, soymak.
buxgaltér 【‫ﺮ‬鴽‫ﺧﮕﺎﻟﺘ‬鵞‫ 】ﺑ‬r. Muhasebeci. buljar 【‫ﻟﺠﺎﺭ‬鵞‫ 】ﺑ‬İkametgah.
buxgaltérlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴽‫ﺧﮕﺎﻟﺘ‬鵞‫】ﺑ‬ r.u. buljumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻟﺠ‬鵞‫】ﺑ‬ Kımıldanmak,
Muhasebecilik. kımıldamak.
buxturma 【‫ﺭﻣﺎ‬鵞‫ﺧﺘ‬鵞‫ 】ﺑ‬ask. Sır, gizli tutma. buljung 【‫ڭ‬鵞‫ﻟﺠ‬鵞‫ 】ﺑ‬Kas, adale. Buljung gösh –
bujang 【‫ﺟﺎڭ‬鵞‫ 】ﺑ‬ç. Bakan. Kas eti.

bujangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺟﺎ‬鵞‫ 】ﺑ‬ç.u. Bakanlık. bulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺑ‬Lapa, bulamaç.

bul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﺑ‬Poyra. bultuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﺘ‬鵞‫ 】ﺑ‬Şır şır akma, şırıtlı.

bulaq 【‫ﻕ‬鳣鵞‫ 】ﺑ‬Kaynak, memba, pınar. bultuqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵞‫ﻟﺘ‬鵞‫ 】ﺑ‬Şır şır etmek, şır
Qaynar bulaq – Kaynarca. Bilim bulighi – şır akmak.
Bilim kaynağı. Bulaqtek köz – Nurlu göz (gözü bultur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻟﺘ‬鵞‫ 】ﺑ‬Geçen yıl, bıldır.
nurlu).
bulturqi 【鴛‫ﺭﻗ‬鵞‫ﻟﺘ‬鵞‫ 】ﺑ‬Geçen yılki, bıldırki.
bulang 【‫ڭ‬鳣鵞‫】ﺑ‬ Yağma, çapulculuk,
buluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺑ‬bk. bultuq.
soygunculuk. Bulang qilmaq – Yağmalamak.
bulung 【‫ڭ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺑ‬Köşe, açı. Nurghun bulung

61
– Çok köşe. Tik bulung – Dik açı. Keng bulung burghuchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫】ﺑ‬ Sondaj işi.
– Geniş açı. Burghuchiliq qilmaq – Sondaj işçiliği yapmak.
bulung-pushqaq 【‫ﺷﻘﺎﻕ‬鵞‫ﭘ‬-‫ڭ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺑ‬Dibi köşe; burghulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﺑ‬Burgulamak.
çevre köşe.
burghuy 【‫ي‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﺑ‬Burgu.
bulungluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵞‫ﻟ‬鵞‫】ﺑ‬ Köşeli. Nurghun
burghuychi 【鴛‫ﭽ‬鴵鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﺑ‬Matkapçı, delici.
bulungluq – Çok köşeli.
burjek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺟ‬鵞‫ 】ﺑ‬Köşe. Töt burjek – Dört
bulut 【‫ﺕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bulut. Aq bulut – Ak bulut.
köşe.
Qara bulut – Kara bulut.
burjeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺭﺟ‬鵞‫ 】ﺑ‬Köşeli. Töt burjeklik
bulutluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bulutlu. Bulutluq hawa
– Dört köşeli.
– Bulutlu hava. Bulutluq kün – Bulutlu gün.
burzhua 【‫ﺭژۇﯪ‬鵞‫ 】ﺑ‬r. Burjuva. Burzhua
bulutsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bulutsuz. Bulutsiz hawa
inqilap – Burjuva devrimi.
– Bulutsuz hava.
burzhuaziye 【鴺鴶鴘‫ﺭژۇﯪﺯ‬鵞‫ 】ﺑ‬r. Burjuvazi.
bunchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bu kadar.
burma 【‫ﺭﻣﺎ‬鵞‫ 】ﺑ‬Burgu. Burma mix – Vida.
bunda 【‫ﻧﺪﺍ‬鵞‫ 】ﺑ‬bk. munda.
burmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺑ‬1. Çevirmek. Atning
bundaq 【‫ﻧﺪﺍﻕ‬鵞‫ 】ﺑ‬Böyle.
béshini burdi – Atın başını çevirdi. 2. Dolamak;
bundin 【‫ﻦ‬鴘‫ﻧﺪ‬鵞‫ 】ﺑ‬bk. mundin. sarmak.
buni 【鴛‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺑ‬bk. muni. burmichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺭﻣ‬鵞‫ 】ﺑ‬1. Matkapçı, delici 2.
buninqidek 【‫ﺪەك‬鴙‫ﻨﻘ‬鴙‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺑ‬Önceki gibi, eskisi mec. Dönek, kaçamak eden.
gibi. burmilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﺭﻣ‬鵞‫ 】ﺑ‬Kaçamak hale getirme.
burader 【‫ﺭﺍﺩەﺭ‬鵞‫ 】ﺑ‬f. Birader, kardeş, dost. burmilighanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﺎﻧﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﻣ‬鵞‫】ﺑ‬ Kaçamak
buraderane 【鴺‫ﺭﺍﺩەﺭﺍﻧ‬鵞‫ 】ﺑ‬f. Kardeşçe, dostça. etmeklik. Bu faktni qesten burmilighanliq
buludu – Bu delili kastlı halde kaçamak hale
buraderlik 【鵗鴙‫ﺭﺍﺩەﺭﻟ‬鵞‫】ﺑ‬ f.u. Kardeşlik,
getirmek olur.
dostluk.
burmilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﻣ‬鵞‫ 】ﺑ‬Kaçamak etmek;
buralma 【‫ﺭﺍﻟﻤﺎ‬鵞‫ 】ﺑ‬Helezon, sarmal.
kaçamak hale getirmek.
burash 【‫ﺭﺍﺵ‬鵞‫ 】ﺑ‬Burma, bükme. Saatni
burna 【‫ﺭﻧﺎ‬鵞‫ 】ﺑ‬Daha önce; daha erken.
burash – Saati kurma.
burnadin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺭﻧﺎﺩ‬鵞‫ 】ﺑ‬Eskiden beri, çoktan.
burchaq 【‫ﺭﭼﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺑ‬bk. purchaq.
burnaqi 【鴛‫ﺭﻧﺎﻗ‬鵞‫ 】ﺑ‬Evvelki, önceki, bundan
burgha 【‫ﺭﻏﺎ‬鵞‫ 】ﺑ‬Burgu. Burgha bilen teshmek
önceki. Burnaqi kim – Geçen gün; evvelki gün.
– Burgulamak; matkapla delmek.
buruch 【‫ﺭۇچ‬鵞‫ 】ﺑ‬bk. burush.
burghay 【‫ﺭﻏﺎي‬鵞‫ 】ﺑ‬Kıvrık; kıvırcık. Burghay
chach – Kıvırcık saç. Burghay chachliq – buruxtun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺭۇﺧﺘ‬鵞‫ 】ﺑ‬Buruxtun bolmaq –
Kıvırcık saçlı. Bunalmak; nefesi kesilmek. Buruxtun qilmaq –
Boğmak.
burghuch 【‫چ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﺑ‬Tornavida.
burul 【‫ﺭۇﻝ‬鵞‫ 】ﺑ‬Demir kın donlu.
burghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﺑ‬Sondajcı.

62
burulma 【‫ﺭۇﻟﻤﺎ‬鵞‫ 】ﺑ‬Dönme, dönüş, çevirme. butperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﺗﭙ‬鵞‫ 】ﺑ‬u.f. Putperest, puta

burulma-burulma 【‫ﺭۇﻟﻤﺎ‬鵞‫ﺑ‬-‫ﺭۇﻟﻤﺎ‬鵞‫】ﺑ‬ Çok tapan.

dönüşlü. Burulma-burulma yol – Çok dönüşlü butperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﺗﭙ‬鵞‫】ﺑ‬ u.f.u.

yol. Putperestlik.

burulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵞‫ 】ﺑ‬Dönüm, dönüş. buwaq 【‫ۋﺍﻕ‬鵞‫ 】ﺑ‬bk. böwek.

burumaq 【‫ﺭۇﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺑ‬1. Burgulamak, matkapla buwrul 【‫ۋﺭۇﻝ‬鵞‫ 】ﺑ‬Demir kırı donlu. Buwrul
delmek 2. Çevirmek, döndürmek. at – Demir kırı donlu at.
burun 【‫ﺭۇﻥ‬鵞‫ 】ﺑ‬I Evvel, önce, geçen. Burun buy 【‫ي‬鵞‫ 】ﺑ‬Tarantu (örümceği).
zamanda – Evvel zamanda. Xéli waqit burun – buya 【‫ﺎ‬鴵鵞‫ 】ﺑ‬Yabanî otlar. Shum buya –
Epey zaman önce. Burundin tartip – Evvelden
Zararlı ot.
beri. Inqilaptin burun – Devrimden önce.
Mundin burun – Bundan önce. buyaqqa 【‫ﺎﻗﻘﺎ‬鴵鵞‫ 】ﺑ‬Bu yana.

burun 【‫ﺭۇﻥ‬鵞‫ 】ﺑ‬II 1. Burun. Burun tüshügi – buyaqta 【‫ﺎﻗﺘﺎ‬鴵鵞‫ 】ﺑ‬Bu yanda.
Burun deliği. Puchuq burun – Kısa ve kalkık buyaqtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺎﻗﺘ‬鴵鵞‫ 】ﺑ‬Bu yandan.
burun. 2. coğr. Burun. Ikki qolumni
buyan 【‫ﺎﻥ‬鴵鵞‫ 】ﺑ‬Bu yana, beri. Buningdin
burnumgha tiqip keldim – İki elim bomboş
buyan – Bundan beri. Köptin buyan – Çoktan
geldim. Qoghunning burni körünüp qaldi –
bu yana. Bir yildin buyan – Bir yıldan beri.
Kavun olgunlaşmaya başladı.
Yéqindin buyan – Yakın zamanden beri.
burundin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺭۇﻧﺪ‬鵞‫ 】ﺑ‬Önceden, eskiden. Uni
buyanqi 【鴛‫ﺎﻧﻘ‬鴵鵞‫ 】ﺑ‬Bu yandaki. Bir yildin
burundin bilimen – Onu önceden bilirim.
buyanqi – Bir yıldan beriki.
burunqi 【鴛‫ﺭۇﻧﻘ‬鵞‫ 】ﺑ‬Önceki, eski, kadimki.
buyla 【鳤鴵鵞‫ 】ﺑ‬1. Kama çivi 2. Ağaç değnek.
burush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﺑ‬I Kesinti, kırpıntı, parça.
buyruq 【‫ﺮۇﻕ‬鴵鵞‫ 】ﺑ‬Buyruk, emir, ferman.
burush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﺑ‬II Çevirme. Buyruq bermek – Emretmek. Buyruq
burut 【‫ﺭۇﺕ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bıyık. Burut qoymaq – Bıyık chüshürmek – Buyurmak. Buyruq péil – Emir
bırakmak. Shap burut – Uzun bıyık. fiil.

burutluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﺗﻠ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bıyıklı. buyruqwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣‫ﺮۇﻗ‬鴵鵞‫ 】ﺑ‬u.f.u. Kırtasi

usullerle idare etme hali.
bus 【‫ﺱ‬鵞‫ 】ﺑ‬Duman, tütsü, pus.
buyruqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮۇﻗﭽ‬鴵鵞‫ 】ﺑ‬Kırtasi usullerle
buslashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺳ‬鵞‫】ﺑ‬ Dumanlı hale
idare etmek.
gelmek; duman ile kirlenmek; dumanlanmak.
buyrumaq 【‫ﺮۇﻣﺎﻕ‬鴵鵞‫】ﺑ‬ 1. Emretmek 2.
busluk 【‫ك‬鵞‫ﺳﻠ‬鵞‫ 】ﺑ‬Dumanlı, puslu.
Ismarlamak. Buyrisila! – Buyrun! Buyrughanni
bushang 【‫ﺷﺎڭ‬鵞‫ 】ﺑ‬bk. boshang. körermen – Kısmetim neyse o olur. Xuda
but 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﺑ‬1. Put 2. İkona. buyrusa – Inşaallah, Allah isterse. Buyrumaptu
– Nasip olmamış. Buyrumisun – Allah korusun.
butxana 【‫ﺗﺨﺎﻧﺎ‬鵞‫ 】ﺑ‬u.f. Mabet, tapınak.
buyrush 【‫ﺮۇﺵ‬鴵鵞‫ 】ﺑ‬1. Emretme 2. Ismarlama
butnash 【‫ﺗﻨﺎﺵ‬鵞‫ 】ﺑ‬Kapris yapma. 3. Teşrif buyurma.
butnimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺗﻨ‬鵞‫ 】ﺑ‬Kapris yapmak.

63
buyrutma 【‫ﺮۇﺗﻤﺎ‬鴵鵞‫ 】ﺑ‬Sipariş etme, ısmarlama. Kendini sefahata vermek.

buyrutmaq 【‫ﺮۇﺗﻤﺎﻕ‬鴵鵞‫】ﺑ‬ Sipariş etmek, buzuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺯۇﻗﻠ‬鵞‫】ﺑ‬ 1. Ahlaksızlık 2.

ısmarlamak. Orospuluk.

buyuldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞鴵鵞‫】ﺑ‬ 1. Köpüklenme, buzulghanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺯۇﻟﻐﺎﻧﻠ‬鵞‫ 】ﺑ‬Anza, aksaklık,

köpürme 2. Kaynama. özensizlik.

buyuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺑ‬1. Köpüklenmek 2. buzulmaq 【‫ﺯۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﺑ‬Bozulmak. Plan buzuldi

Kaynamak. – Plan bozuldu. Hawa buzuldi – Hava bozuldu.
Arimiz buzulup ketti – Aramız bozuldu.
buzdi-chachti 【鴛‫ﭼﺎﭼﺘ‬-‫ﺯﺩى‬鵞‫】ﺑ‬ Savurma.
Ashqazinim buzuldi – Midem bozuldu.
Mélini az künde buzdi-chachti qiliwetti –
Malını az bir zamanda saçıp savurdu. buzulmas 【‫ﺯۇﻟﻤﺎﺱ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bozulmaz. Buzulmas
dosluq – Bozulmaz dostluk.
buzdurmaq 【‫ﺯﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bozdurmak.
buzulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺯۇﻟ‬鵞‫】ﺑ‬ Bozulma. Bu öy
buzdurush 【‫ﺯﺩۇﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﺑ‬bk. buzdurmaq.
buzulushqa belgidendi – Bu ev bozulmaya
buzghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺯﻏ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bozan, bozguncu. belgelendi.
Tertip buzghuchi – Tertibi bozan; intizamsız buzuwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺯۇۋەﺗﻤ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bozuvermek.
kimse.
buzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bozuş, bozma, bozmak.
buzghun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺯﻏ‬鵞‫ 】ﺑ‬Yıkılma, bozgun.
büdür 【‫ﺩۈﺭ‬鵠‫ 】ﺑ‬Pürtüklü, pürüzlü, kıvırcık.
buzghunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞‫ﺯﻏ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bozguncu, asalak,
baltalayıcı entrikacı. büdür-büdür 【‫ﺩۈﺭ‬鵠‫ﺑ‬-‫ﺩۈﺭ‬鵠‫】ﺑ‬ Pürtüklü
pürtüklü, kıvırcık.
buzghunchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ﺯﻏ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bozgunculuk.
Buzghunchiliq qilmaq – Yıkıcı eylemde büdürlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺩۈﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺑ‬bk. büdürlimek.
bulunmak. büdürlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺩۈﺭﻟ‬鵠‫】ﺑ‬ Kıvırcık hale
buzghunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺯﻏ‬鵞‫ 】ﺑ‬Yıkım perişanlık. getirmek.

buzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bozmak. Buzup achmaq – bügün 【‫ﻥ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺑ‬Bu gün. Bügündin bashlap –
Bozup açmak. Buzup ketmek – Bozup gitmek. Bu günden başlayarak. Bügün bolmisa ete – Bu
Su tosmini buzup ketti – Su barajı bozuverdi. U gün olmazsa yarın. Ta bügün'giche – Ta bu
bizning arimizni buzdi – O bizim aramızı güne kadar.
bozdu. Sen pütün ishni buzding – Sen bütün işi bügün-ete 【鴺‫ﯬﺗ‬-‫ﻥ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺑ‬Bu gün veya yarın.
bozdun. U méning keypimni buzdi – O benim
bügünki 【鴛‫ﻧﮑ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺑ‬Bugünkü. Bügünki
moralimi bozdu. Könglüngni buzma – Canını
künlükte – Günümüzde.
sıkma. U bergen yedisini buzdi – O sözünü
yerine getirmedi. bügünkidek 【‫ﺪەك‬鴙‫ﻧﮑ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺑ‬Bugünkü gibi.

buzuq 【‫ﺯۇﻕ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bozuk. Buzuq saat – Bozuk büjek 【‫ك‬鴺‫ﺟ‬鵠‫ 】ﺑ‬Köşe. Üch büjek – Üçköşe,
saat. Buzuq imaret – Bozuk imaret. Buzuq til – üçgen.
Bozuk dil. Buzuq adem – Bozuk adam. Buzuq büjeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺟ‬鵠‫ 】ﺑ‬Köşeli. Üch büjeklik –
niyetlik – Bozuk niyetli.
Üç köşeli.
buzuqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺯۇﻗﭽ‬鵞‫ 】ﺑ‬Bozukluk; ahlak
büjri 【‫ﺟﺮى‬鵠‫ 】ﺑ‬Büksül, dolambaçlı.
bozukluğu; sefahat. Buzuqchiliq qilmaq –

64
büjriklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺟﺮ‬鵠‫ 】ﺑ‬Büksüllük, dolambaçlı Büyük bil ginler.
olma hali. büyüklük 【‫ك‬鵠‫ﮐﻠ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺑ‬Büyüklük.
bük 【‫ك‬鵠‫ 】ﺑ‬Sıkı, sıkı; gür. Bük janggallik – büyüm 【‫ﻡ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺑ‬Nesne, eşya. Keng istimal bü
Gür orman. yümliri – Bol tüketim nesneleri. Soda
bükkide 【‫ﺪە‬鴙‫ﮐﮑ‬鵠‫ 】ﺑ‬Pek gür, çok gür. büyümliri – Ticari eşyalar.
Bükkide bostan – Pek gür bostan. büzülmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﺯۈﻟﻤ‬鵠‫ 】ﺑ‬Kopmaz.
bürge 【鴺‫ﺭﮔ‬鵠‫ 】ﺑ‬Pire. byudjet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺩﺟ‬鵞鴶‫ 】ﺑ‬r. Bütçe.
bürkes 【‫ﺱ‬鴺‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﺑ‬Örtme; kaplama. byuro 【‫ﺭو‬鵞鴶‫ 】ﺑ‬Büro. Partiye byurosi – Parti
bürkimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﺑ‬Örtmek; kaplamak. bürosu.

bürküt 【‫ﺕ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﺑ‬Kartal, altın kartal. byurokrat 【‫ﺭوﮐﺮﺍﺕ‬鵞鴶‫】ﺑ‬ r. Bürokrat.

Byurokratlar – Bürokratlar.
bütünley 【‫ي‬鴺‫ﻧﻠ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﺑ‬bk. pütünley.
byurokratchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭوﮐﺮﺍﺗﭽ‬鵞鴶‫】ﺑ‬ r.u.
büwi 【‫ۋى‬鵠‫ 】ﺑ‬1. Yaşlı kadın, hanım, nine. 2.
Bürokrasi, kırtasiyecilik.
Hanım adlarına eklenir; Taşbüvi.

büyma 【‫ﻤﺎ‬鴵鵠‫ 】ﺑ‬Kırma, kıvrım.

büyük 【‫ك‬鵠鴵鵠‫ 】ﺑ‬Büyük. Büyük alimlar –

65
cha 【‫ 】ﭼﺎ‬I Ağarmış. Cha saqalliq – Ağarmış chachratquch 【‫چ‬鵞‫】ﭼﺎﭼﺮﺍﺗﻘ‬ Püskürteç,
sakalli. Cha toxu – Alaca tavuk. pülverizatör.

cha 【‫ 】ﭼﺎ‬II Başak kalıntısı; kesmik. chachratquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﭼﺎﭼﺮﺍﺗﻘ‬

chach 【‫ 】ﭼﺎچ‬Saç. Örüm chach – Örülmüş (chachratmaq'tan) Sıçrattırmak, serptirmek,

püskürttürmek.
saç. Manglay chéchi – Alın saçı. Aq chach – Ak
saç. Chach almaq – Saç kestirmek. Chach chachratmaq 【‫( 】ﭼﺎﭼﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬chachrimaq'tan)
örmek – Saç örmek. Chach tökülmek – Saç Sıçratmak, püskürtmek.
dökülmek. Chéchim aqardi – Saçım ağardı. chachrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﭼﺎﭼﺮ‬Sıçramak.
Chachliri aqarghan adem – Saçları ağarmış
adam. Agharghan chach – Ağarmış saç. chachtarash 【‫ 】ﭼﺎﭼﺘﺎﺭﺍﺵ‬u.f. Berber; bk.
satrash.
chachbagh 【‫ 】ﭼﺎﭼﺒﺎﻍ‬Gelinin baş örtüsü.
Kélinni kelgende körüng, chachbaghni chachtengge 【鴺‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﭼﺎﭼﺘ‬Örülmüş saçın
salghanda körüng – Gelini geldiğinde gör, ucuna takılan madeni para.
başörtüyü örttüğünde gör. chachturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫( 】ﭼﺎﭼﺘ‬chachmaq'tan)
chachqan 【‫ 】ﭼﺎﭼﻘﺎﻥ‬ağ. bk. chashqan. Dağıttırmak, serptirmek.

chachquch 【‫چ‬鵞‫】ﭼﺎﭼﻘ‬Mibzer, ekme makinesi. chadir 【‫ﺮ‬鴘‫ 】ﭼﺎﺩ‬bk. chédir.

chachqun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﭼﺎﭼﻘ‬Dağınık. chagh 【‫ 】ﭼﺎﻍ‬I Çağ, zaman, vakit, devir. Öz

chéghida – Kendi zamanında. Shu chaghda –
chachliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﭼﻠ‬Saçlı. Aq chachliq – Ak
Şu zamanda. Bezi chaghlarda – Bazı
saçlı.
zamanlarda. Kichik chéghimda – Küçük
chachma 【‫ 】ﭼﺎﭼﻤﺎ‬Taneli. Chachma oq – vaktimda.
Misket. chagh 【‫ 】ﭼﺎﻍ‬II Az.
chachmaq 【‫ 】ﭼﺎﭼﻤﺎﻕ‬Saçmak, serpmek.
chagh 【‫ 】ﭼﺎﻍ‬III Hoşnut, memnun. U
Aptap özining nurini chachti – Güneş nurunu
könglimizni chagh etti – O gönlümüzü
saçtı.
sevindirdi.
chachrandi 【‫ 】ﭼﺎﭼﺮﺍﻧﺪى‬Serpenti.
chagh 【‫ 】ﭼﺎﻍ‬IV Boyuna göre, denge,

66
duruma göre, ayar, ölçü. Bu otup putumgha égirmek – İp eğirmek.
taza chagh keldi – Bu çizme ayağıma tam geldi. chak-chak 【‫ﭼﺎك‬-‫ 】ﭼﺎك‬f. Chak-chak qilmaq
chagh 【‫ 】ﭼﺎﻍ‬V Kuvvet, güç, kudret. – Çekmek.
Chéghingni chaghlap ishle – Gücünü ayarında chaka 【‫ 】ﭼﺎﮐﺎ‬Bala-chaqa – Çoluk çocuk.
kullan; dengeli çalış.
chakang 【‫ 】ﭼﺎﮐﺎڭ‬ağ. bk. keshte.
Chaghan 【‫ 】ﭼﺎﻏﺎﻥ‬Budistlerin yeni yıl
bayramı (şu batta). chakar 【‫ 】ﭼﺎﮐﺎﺭ‬f. İşçi. Chakar bolmaq – İşçi
olmak.
chaghlam 【‫ﻡ‬鳤‫ 】ﭼﺎﻏ‬Varsayım. Köz chaghlimi
– Gözle yapılan varsayım. chakarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼﺎﮐﺎﺭﭼ‬f.u. bk. chakarliq.

chaghlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﭼﺎﻏ‬bk. chaghlimaq. chakarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﮐﺎﺭﻟ‬f.u. İşçilik. Chakarliq

qilmaq – İşçilik etmek.
chaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻏﻠ‬I Az. Chaghliq pulum bar
– Az param var. chakine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﭼﺎﮐ‬Küçük. Chakine soda –
Küçük ticaret.
chaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻏﻠ‬II Geçici, muvakkat.
chakkush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﭼﺎﮐﮑ‬Çekiç.
chaghlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻏﻠ‬Tahmin etmek,
ölçmek, Chaghlap kördüm –
ayarlamak. chakush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﭼﺎﮐ‬Pide yapmada kullanılan
Tahmin ettim. Qandaq chaghlaysen? – Nasıl bir tür çivili çekiç.
buluyorsun? U chaghlimay sözleydu – O chakushka 【‫ﺷﮑﺎ‬鵞‫ 】ﭼﺎﮐ‬Kama çivi.
dengesiz konuşuyor. Chaghlap höküm qilmaq
chaq 【‫ 】ﭼﺎﻕ‬I bk. chagh I.
– Dengeli hükmetmek. Bu méni töwen
chaghlighanlighingmu? – Bu beni aşağıladığın chaq 【‫ 】ﭼﺎﻕ‬II bk. chagh IV.
mı?
chaq-chuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭼ‬-‫ 】ﭼﺎﻕ‬Ses taklidi.
chaghsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻏﺴ‬Zamansız. Chaghsiz
chaq-pachaq 【‫ﭘﺎﭼﺎﻕ‬-‫ 】ﭼﺎﻕ‬Chaq-pachaq
kelding – Zamansız geldin.
bolmaq – Kırılmak; parçalanmak.
chah 【‫ 】ﭼﺎھ‬ağ. Kuyu.
chaqa 【‫ 】ﭼﺎﻗﺎ‬Para, kuruş. Bir chaqam yoq –
chaharyar 【‫ﺎﺭ‬鴵‫ 】ﭼﺎﮬﺎﺭ‬f. bk. Charyar. Bir kuruşum yok.

chaxcha 【‫ 】ﭼﺎﺧﭽﺎ‬Tabak, kutu. chaqash 【‫ 】ﭼﺎﻗﺎﺵ‬Silkme, karıştırma, sarsıntı,

chaxchaq 【‫ 】ﭼﺎﺧﭽﺎﻕ‬Şaka. Chaxchak qilmaq titreme.

– Şaka yapmak. Chaxchaq bilen qutulmaq – chaqchaq 【‫ 】ﭼﺎﻗﭽﺎﻕ‬Şaka. Chaqchaq qilmaq

Şaka ile kurtulmak. – Şaka etmek, şakalaşmak.
chaxchaqchi 【鴛‫ 】ﭼﺎﺧﭽﺎﻗﭽ‬bk. chaqchaqchi. chaqchaqchi 【鴛‫ 】ﭼﺎﻗﭽﺎﻗﭽ‬Şakacı.

chaxchaqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﭼﺎﺧﭽﺎﻗ‬Şakalaşmak. chaqchaqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﭼﺎﻗﭽﺎﻗ‬Şakalaşmak.

chaxmaq 【‫ 】ﭼﺎﺧﻤﺎﻕ‬bk. chaqmaq. chaqchi 【鴛‫ 】ﭼﺎﻗﭽ‬f.u. Tekerlek ustası.

chak 【‫ 】ﭼﺎك‬I bk. chek. chaqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻗ‬I Paralı.

chak 【‫ 】ﭼﺎك‬II f. Tekerlek. Chishliq chaq – chaqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻗ‬II. Bala-chaqiliq – Çoluk
Dişli tekerlek. Harwuning chaqi – Arabanın çocuklu.
tekerleği. Bir chaq yip – Bir makara ip. Chaq

67
chaqiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻗ‬Çağırma, davet. chaqmaq 【‫ 】ﭼﺎﻗﻤﺎﻕ‬IV Sokmak, ısırmak.

chaqirilmighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﭼﺎﻗ‬ Davet chaqmaq 【‫ 】ﭼﺎﻗﻤﺎﻕ‬V ağ. Dörtgen. Chaqmaq

edilmemiş. Chaqirilmighan méhman – Davet qent – Kesme şeker.
edilmemiş misafir. chaqmaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﭼﺎﻗﻤﺎﻗﻠ‬ Kare hale
chaqirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻗ‬bk. chaqirmaq. getirmek.

chaqirmaq 【‫ﺮﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻗ‬Çağırmak. Herbiy chaqmaqtash 【‫ 】ﭼﺎﻗﻤﺎﻗﺘﺎﺵ‬Çakmaktaş.

xizmetke chaqirmaq – Askeri hizmete chaqmaqtek 【‫ك‬鴺‫ 】ﭼﺎﻗﻤﺎﻗﺘ‬Kıvılcım gibi,
çağırmak.
yıldırım gibi, cin gibi.
chaqirtmaq 【‫ﺮﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﭼﺎﻗ‬chaqirmaq'tan)
chaqnimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻗﻨ‬Parlamak. Chaqnap
Çağırtmak.
turghan yultuzlar – Parlayan yıldızlar.
chaqqaq 【‫ 】ﭼﺎﻗﻘﺎﻕ‬1. Sokan, sokucu, dikenli Közimdin ot chaqnidi – Gözümde ateş
2. Jurnalcı. alevlendi.

chaqqan 【‫ 】ﭼﺎﻗﻘﺎﻥ‬Çevik. Chaqqan heriket chaqpilek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻗﭙ‬f. İğ, iğ biçiminde.

qil – Çevik hareket et. Chaqqan bala – Çevik chaqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫( 】ﭼﺎﻗﺘ‬chaqmaq'tan IV)
çocuk. Chaqqan bérip kel – Hemen git gel.
Sokturmak.
chaqqanlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﭼﺎﻗﻘﺎﻧ‬Hızlandırmak.
chaqturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﭼﺎﻗﺘ‬bk. chaqturmaq.
chaqqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻗﻘﺎﻧﻠ‬Çeviklik, hızlılık,
chaqu 【鵞‫ 】ﭼﺎﻗ‬Curnal, ihbar; bk. chéqim.
çabukluk.
chal 【‫ 】ﭼﺎﻝ‬I 1. İhtiyar, yaşlı (erkekler için).
chaqquch 【‫چ‬鵞‫ 】ﭼﺎﻗﻘ‬Ateşleyen.
2. Ağarmış, ak saçlı.
chaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﭼﺎﻗﻠ‬f.u. Tekerlekli. Ikki chaqliq
chal 【‫ 】ﭼﺎﻝ‬II Tam değil, yarı, bitmemiş,
harwa – İki tekerlekli araba.
yarım yamalak. Chala uyqu – Imızganma
chaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﭼﺎﻗﻠ‬ Bilemek. Pichaq uyuklama. Ishni chala tügettim – İşi yarıda
chaqlimaq – Bıçak bilemek. bıraktım; İşi yarım yamalak bitirdim. Chala

chaqmaq 【‫ 】ﭼﺎﻗﻤﺎﻕ‬I 1. Kırmak, bozmak. anglimaq – Yarım yamalak işitmek. Men uni
chala bilimem – Ben onu yarım yamalak
Zorluq kishenlirini chaqmaq – Baskı
bilirim. Uni chala kördüm – Onu yarım ,
işkencelerini kırmak. Chakmaq qent – Kesme
yalamak gördüm. Chala qazaq – Babası veya
şeker. 2. Sokmak, ısırmak. Ayighimni ilan
annesi Kazak olan. Chala ölük – Yarı ölü.
chaqti – Ayağımı yılan soktu. Chéqip almaq –
Sokmak, ısırmak. 3. Yakmak. Serengge chala-puchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭼ‬鵞‫ﭘ‬-鳣‫ 】ﭼﺎ‬Yarım yamalak,
chaqmaq – Kibrit yakmak. Chaqmaq chaqti – biraz, tam değil.
Kıvılcım çıktı. Aptap ademning közini chaqidu chala-pula 【鳣鵞‫ﭘ‬-鳣‫ 】ﭼﺎ‬Tam değil, biraz,
– Güneş insanın gözünü kamaştırır. Paqirap
karışık, az çok, yarim yamalak. Chala-pula
turghan qar közimni chéqip ketti – Parlayan
ishlep qoydum – Biraz çalışmış oldum.
kar gözümü kamaştınverdi. Bahagha chaq –
Fiyatım kestir. chalamolla 【鳤‫ﻟ‬鵝‫ﻣ‬鳣‫ 】ﭼﺎ‬Yarım yamalak molla,
bilgisiz molla.
chaqmaq 【‫ 】ﭼﺎﻗﻤﺎﻕ‬II Yıldırım, şimşek.
chalasawat 【‫ﺳﺎۋﺍﺕ‬鳣‫ 】ﭼﺎ‬u.f. Yarım yamalak
chaqmaq 【‫ 】ﭼﺎﻗﻤﺎﻕ‬III Kare, dörtgen.

68
okuma yazması olan; bilgisiz, cahil. ayağına vurmak; yıkmaya çalışmak.
Chalasawatlar kursi – Okuma yazma kursu. chalwaqash 【‫ﺍﻗﺎﺵ‬鵣‫ 】ﭼﺎﻟ‬bk. chalwaqimaq.
chalasawatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺳﺎۋﺍﺗﻠ‬鳣‫ 】ﭼﺎ‬u.f.u. Yarım
chalwaqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺍﻗ‬鵣‫】ﭼﺎﻟ‬ İhtiyarlamak,
yamalak okuma yazma hali; bilgisizlik; cahillik.
yaşlanmak.
chaldurmaq 【‫( 】ﭼﺎﻟﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬chalmaq'tan III)
chalwash 【‫ﺍﺵ‬鵣‫ 】ﭼﺎﻟ‬İyi traş edilmemiş baş;
Çaldırmak; müzik aletini çaldırmak.
kötü traş edilmiş baş.
chalgha 【‫ 】ﭼﺎﻟﻐﺎ‬Tırpan.
cham 【‫ 】ﭼﺎﻡ‬bk. chamdam.
chalghichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫】ﭼﺎﻟﻐ‬Tırpan kullanan kimse,
chama 【‫】ﭼﺎﻣﺎ‬Varsayım, tahmin, ölçü. Kérek
tırpancı.
chamida – Belli ölçüde. Chamidin tashqiri –
chalghu 【鵞‫ 】ﭼﺎﻟﻐ‬Müzik aletleri. Varsayımın dışında. Chamang yetse – Gücün

chalghuch 【‫چ‬鵞‫ 】ﭼﺎﻟﻐ‬Çalan alet, karmaç. yetse. Nimige chamang yetidu? – Neye gücün
yeter? Chamisigha qarap yükle – Gücüne göre
chalghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ 】ﭼﺎﻟﻐ‬Çalgıcı, müzisyen. yükle. Saat ikkiler chamisida – Saat iki
chaliliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﭼﺎﻟ‬Eksiklik, yarım yamalaklık. civannda. Méning chamamgha qarighanda –
Chaliliq qilmaq – Eksiklik yapmak; yetersiz Benim tahminime göre. Chamam yetmeydu –
olmak; beceriksiz olmak. Mushu ishte men Gücüm yetmiyor.
chaliliq qildim – Bu işte ben beceriksizlik ettim. chamadan 【‫ 】ﭼﺎﻣﺎﺩﺍﻥ‬r. Bavul, valiz.
Chaliliq bizdin ötti – Beceriksizlik ettik.
chamaghur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﭼﺎﻣﺎﻏ‬bot. Turp.
chalqa 【‫ 】ﭼﺎﻟﻘﺎ‬ağ. Sırt. U chalqisigha chüshti
chamdam 【‫ 】ﭼﺎﻣﺪﺍﻡ‬Adım. Her chamdamda
– O sırtüstü düştü.
qiyinchiliqlar kélip chiqidu – Her adımda
chalqaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﭼﺎﻟﻘﺎ‬Arkaya çekilmek; zorluklar çıkacak.
arka tarafına eğilmek, arkaya yaslanmak.
chamdan 【‫ 】ﭼﺎﻣﺪﺍﻥ‬r. Bavul, valiz.
chalqiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ 】ﭼﺎﻟﻘ‬bk. chalqaymaq.
chamdash 【‫ 】ﭼﺎﻣﺪﺍﺵ‬bk. chamdimaq.
challiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻟﻠ‬İhtiyarlık, yaşlılık (erkekler
chamdatmaq 【‫( 】ﭼﺎﻣﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬chamdimaq'tan)
için).
Adımlatmak.
chalma 【‫ 】ﭼﺎﻟﻤﺎ‬Kurumuş çamur veya kerpiç
chamdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫】ﭼﺎﻣﺪ‬ Adımlamak.
parçası.
Chamdap mangmaq – Adım adım yürümek. U
chalmaq 【‫ 】ﭼﺎﻟﻤﺎﻕ‬I Karıştırmak. bir qedem ilgiri chamdidi – O bir adım ileri
chalmaq 【‫ 】ﭼﺎﻟﻤﺎﻕ‬II Ayak dayamak, ayakla adımladı.
vurmak. chamghur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﭼﺎﻣﻐ‬bk. chamaghur.
chalmaq 【‫ 】ﭼﺎﻟﻤﺎﻕ‬III Çalmak; müzik aletini chamiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻣ‬Ölçülü. Chamiliq pulum
çalmak. Chalmaq chalmaq – Alkışlamak. bar – Ölçülü param var.
chalmashmaq 【‫】ﭼﺎﻟﻤﺎﺷﻤﺎﻕ‬ Dolaşmak. chamilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻣ‬Ölçmek, tahmin
Ayighim chalmiship kétiwatidu – Ayağım etmek, kıyaslamak.
dolaşıyor.
chana 【‫ 】ﭼﺎﻧﺎ‬Kızak.
chalputlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺗﻠ‬鵞‫ 】ﭼﺎﻟﭙ‬Ayağına tepmek;
chanaq 【‫ 】ﭼﺎﻧﺎﻕ‬Kabuk(ğu), kavkı. Köz

69
chanighi – Göz çukuru. Uning közi changjang 【‫ﺠﺎڭ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬ç. Müdür, başkan.
chanighidin chiqqidek édi – Onun gözü göz Zawodning changjingi – Fabrika müdürü.
çukurundan çıkar gibi idi.
changqaq 【‫ﻘﺎﻕ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬Susuzluk, susama.
chanash 【‫ 】ﭼﺎﻧﺎﺵ‬bk. chanimaq.
changqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﺎﻗﻠ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬Susuzluk.
chandir 【‫ﺮ‬鴘‫ 】ﭼﺎﻧﺪ‬Ķiriş, sinir. Chandir gösh –
changqargha 【‫ﻘﺎﺭﻏﺎ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬Alaca karga.
Kirişli et.
changqash 【‫ﻘﺎﺵ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬bk. changqimaq.
chandirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ 】ﭼﺎﻧﺪ‬Kirişli. Chandirliq
gösh – Kirişli et. changqay 【‫ﻘﺎي‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬zool. Yaban horozu, çalı

chandurmaq 【‫( 】ﭼﺎﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬chanmaq'tan) horozu.

Yanılmak. Gepte chandurmaq – Sözde changqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬Susamak.

yanılmak. Chandurmay sözleydu – Yanlışsız
changlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤鳴‫ 】ﭼﺎ‬1. Tozutmak
konuşur.
2. bot. Polenlemek.
chandurush 【‫ 】ﭼﺎﻧﺪۇﺭۇﺵ‬bk. chandurmaq.
changlandurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鳤鳴‫】ﭼﺎ‬ bk.
chang 【‫ 】ﭼﺎڭ‬I Toz. Chang basmaq – Toz changlandurmaq.
basmak.
changlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ 】ﭼﺎ‬1. Tozumak 2.
chang 【‫ 】ﭼﺎڭ‬II Gürültü, yüksek ses. Polenlenmek.
chang 【‫ 】ﭼﺎڭ‬III. Chang salmaq – Kapmak, changlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鳴‫ 】ﭼﺎ‬Tozutmak.
pençelemek.
changlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ 】ﭼﺎ‬Tozutmak.
chang 【‫ 】ﭼﺎڭ‬IV zool. Sarıasma.
changliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬Tozlu. Changliq yol –
chang-topa 【‫ﭘﺎ‬鵝‫ﺗ‬-‫ 】ﭼﺎڭ‬Toz duman, toz Tozlu yol.
toprak.
changsiman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬Toz gibi.
changchi 【鴛‫ﭽ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬f.u. Sazcı.
changsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬Tozsuz.
changga 【‫ﮕﺎ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬Ağaçtaki kuş yuvası.
chaniche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭼﺎﻧ‬u.f. Küçük kızak.
changgaq 【‫ﮕﺎﻕ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬Çengel, örgü iğnesi, tığ.
chanimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﭼﺎﻧ‬ Kazmak, kesmek,
changgal 【‫ﮕﺎﻝ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬I f. Avuç. baltalamak, açmak. Ériq chanimaq – Kanal
changgal 【‫ﮕﺎﻝ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬II Salkım söğüt. açmak. Yaghach chanimaq – Ağaç kesmek.

chanmaq 【‫ 】ﭼﺎﻧﻤﺎﻕ‬Yanılmak, kusurlu olmak,

changgallimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﮕﺎﻟﻠ‬鳴‫】ﭼﺎ‬ Kapmak,
kusurun başkalarca bilinmesi. U changmay
yapışmak, avuca almak, pençelemek.
sözleydu – O kusursuz söylüyor.
changghiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鳴‫ 】ﭼﺎ‬Keçe çadırın üstünü
chap 【‫ 】ﭼﺎپ‬anat. Kasık (-ğı).
kuran ayrı bir yuvarlak kısmının adı. Kara
öyning changghirighi – Keçe çadırın üst kısmı. chapaq 【‫ 】ﭼﺎﭘﺎﻕ‬Çapak.

changildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙鳴‫】ﭼﺎ‬ chapaqa 【‫ 】ﭼﺎﭘﺎﻗﺎ‬Kara kurbağası.

(changildimaq'tan) Çıngırdatmak.
chapaqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﭼﺎﭘﺎﻗ‬Çapak olmak.
changildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙鳴‫ 】ﭼﺎ‬Çıngırdamak.
chapaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﭘﺎﻗﻠ‬Çapaklı.

70
chapaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼﺎﭘﺎﻗﻠ‬Çapak olmak. yétiwaldi – O yere sarılmış halde yatıverdi.

chapan 【‫ 】ﭼﺎﭘﺎﻥ‬Cüppe, palto. Paxtiliq chaplashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫】ﭼﺎﭘ‬

chapan – Kışlık palto. chekmen chapan – Palto. (chaplashmaq'tan) Yapıştırmak.

chapanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﭘﺎﻧﻠ‬Palto kumaşı. chaplashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫】ﭼﺎﭘ‬ bk.

chaplashturmaq.
chapar 【‫ 】ﭼﺎﭘﺎﺭ‬tar. Emireri, posta, kuriye,
ayakçi. chaplatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳤‫】ﭼﺎﭘ‬
(chaplatmaq'tan) Yapıştırtmak.
chaparmen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﭼﺎﭘﺎﺭﻣ‬tar. bk. chapar.
chaplatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﭼﺎﭘ‬ (chaplimaq'tan)
chapcha 【‫ 】ﭼﺎﭘﭽﺎ‬Kürek.
Yapıştırtmak.
chapchan 【‫ 】ﭼﺎﭘﭽﺎﻥ‬ağ. bk. chapsan.
chaplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼﺎﭘﻠ‬Yapıştırmak.
chapchimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼﺎﭘﭽ‬Atılmak, fırlamak,
chaplishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭼﺎﭘﻠ‬bk. chaplashmaq.
sıçramak.
chaplitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭼﺎﭘﻠ‬bk. chaplatmaq.
chapchish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﭼﺎﭘﭽ‬bk. chapchimaq.
chapliwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫】ﭼﺎﭘﻠ‬ Sıvamak,
chapi 【鴛‫ 】ﭼﺎﭘ‬ağ. Karyola, kerevet.
macunlamak, ya pıştırmak.
chapighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ 】ﭼﺎﭘ‬Koşan, koşucu.
chapmaq 【‫】ﭼﺎﭘﻤﺎﻕ‬I Koşmak. Chépip kelmek
chapqaq 【‫ 】ﭼﺎﭘﻘﺎﻕ‬1. Hızlı, ayağı hızlı 2. – Koşarak gelmek.
Kalleş. chapmaq 【‫ 】ﭼﺎﭘﻤﺎﻕ‬II Çiftleşmek.
chapqu 【鵞‫ 】ﭼﺎﭘﻘ‬Keser.
chapmaq 【‫ 】ﭼﺎﭘﻤﺎﻕ‬III Kazmak, açmak,
chapqun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﭼﺎﭘﻘ‬1. Tipi 2. Akın, baskın. oymak. Ketmen chapmaq – Çapa ile yer
kazmak.
chapqur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﭼﺎﭘﻘ‬Hızlı koşan. Chapqur at –
Hızlı koşan at. chapmaq 【‫ 】ﭼﺎﭘﻤﺎﻕ‬IV Kakmalarla süslemek.
Sépigha kümüsh chapqan qilich – Sapı gümüş
chapqurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ 】ﭼﺎﭘﻘ‬Çeviklik, canlılık.
ile süslenmiş kılıç.
chapquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭼﺎﭘﻘ‬I (chapmaq'tan III)
chapmu-chap 【‫ﭼﺎپ‬-鵞‫】ﭼﺎﭘﻤ‬ Yüz yüze
Kazdırmak, açtırmak, oydurmak.
karşılaşmak, yüz yüze rastlamak.
chapquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭼﺎﭘﻘ‬II (chapmaq'tan )
chaprash 【‫ 】ﭼﺎﭘﺮﺍﺵ‬Çapraz.
Koşturmak. At chapquzmaq – At koşturmak.
chapsan 【‫ 】ﭼﺎﭘﺴﺎﻥ‬Çabuk, hızlı. Chapsan
chaplanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﭼﺎﭘ‬Yapışmak.
poyiz – Hızlı tren. Chapsan bérip kel – Çabuk
chaplash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﭼﺎﭘ‬bk. chaplimaq. git gel.
chaplashqaq 【‫ﺷﻘﺎﻕ‬鳤‫】ﭼﺎﭘ‬Yapışkan, usandırıcı, chapsanlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﭼﺎﭘﺴﺎﻧ‬bk. chapsanlimaq.
yorucu.
chapsanlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﭼﺎﭘﺴﺎﻧ‬
chaplashqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﻘﺎﻗﻠ‬鳤‫ 】ﭼﺎﭘ‬Yapışkanlık, (chapsanlimaq'tan) Hızlandırmak.
usandırıçılık.
chapsanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﭘﺴﺎﻧﻠ‬Çabukluk.
chaplashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﭼﺎﭘ‬ Yapışmak,
chapsanlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼﺎﭘﺴﺎﻧﻠ‬Hızlanmak.
sarılmak, usandırmak. U yerge chapliship

71
chapsanraq 【‫ 】ﭼﺎﭘﺴﺎﻧﺮﺍﻕ‬Biraz hızlı, biraz chare 【‫ 】ﭼﺎﺭە‬f. Çare, tedbir. Chare körmek
çabuk. – Çare bulmak. Chare yoq – Çare yok. Jaza
chapturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭼﺎﭘﺘ‬I (chapmaq'tan I) charisi – Ceza çaresi.

Koşturmak. Chapturup kelmek – Koşturup chare-tedbir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺩﺑ‬鴺‫ﺗ‬-‫】ﭼﺎﺭە‬f.a. Çare ve tedbir.

gelmek. At chapturmaq – At koşturmak. charek 【‫ 】ﭼﺎﺭەك‬1. Çeyrek 2. Ölçü birimi
chapturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭼﺎﭘﺘ‬II (chapmaq'tan II) 8.96 kg. Bir charek gürüsh – 9 kg pirinç.
Çiftleştirmek. charipay 【‫ﭙﺎي‬鴘‫ 】ﭼﺎﺭ‬f. Hayvan.
chapturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﭼﺎﭘﺘ‬III (chapmaq'tan III)
charisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ 】ﭼﺎﺭ‬f.u. Çaresiz. Charisiz
Kazdırmak, oydurmak, açtırmak. Östeng
qalmaq – Çaresiz kalmak.
chapturmaq – Kanal açtırmak.
charisizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ 】ﭼﺎﺭ‬f.u. Çaresizlik.
chapturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﭼﺎﭘﺘ‬bk. chapturmaq.
Charizm 【‫ﺰﻡ‬鴘‫ 】ﭼﺎﺭ‬r. Çarlık, Çarlık rejimi.
char 【‫ 】ﭼﺎﺭ‬Alaca. Char toxu – Alaca tavuk.
charq 【‫ 】ﭼﺎﺭﻕ‬bk. chaq I.
Char 【‫ 】ﭼﺎﺭ‬Çar, kral, sultan.
charqchi 【鴛‫ 】ﭼﺎﺭﻗﭽ‬f.u. 1. Tornacı 2. Bileyci.
charaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﭼﺎﺭﺍﻗ‬bk. charaqlimaq.
charlaqchi 【鴛‫ﻗﭽ‬鳣‫ 】ﭼﺎﺭ‬bk. charlamchi.
charaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﭼﺎﺭﺍﻗﻠ‬ Görünüp
kaybolmak, parlamak. Yultuzdek charaqlaydu charlamchi 【鴛‫ﻣﭽ‬鳣‫ 】ﭼﺎﺭ‬Müfettiş, gözetici,
– Yıldız gibi parlar. gözetmen.

charanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﭼﺎﺭﺍ‬Yaygara etmek. charlamchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﭽ‬鳣‫】ﭼﺎﺭ‬ Müfettişlik,

gözetmenlik.
charas 【‫ 】ﭼﺎﺭﺍﺱ‬Kara üzüm türü.
charlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﭼﺎﺭ‬bk. charlimaq.
charbagh 【‫ 】ﭼﺎﺭﺑﺎﻍ‬f. Çit.
charlighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ 】ﭼﺎﺭﻟ‬bk. charlamchi.
charchap 【‫ 】ﭼﺎﺭﭼﺎپ‬f. Çarşaf.
charlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼﺎﺭﻟ‬Müfettişlik etmek,
charchash 【‫ 】ﭼﺎﺭﭼﺎﺵ‬bk. charchimaq.
gözetmek.
charchashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﺭﭼﺎﺷﻠ‬Yorgunluk.
charsa 【‫ 】ﭼﺎﺭﺳﺎ‬f. Dörtgen, kare. Charsa métr
charchatmaq 【‫( 】ﭼﺎﺭﭼﺎﺗﻤﺎﻕ‬charchimaq'tan) – Kare metre.
Yormak. charsildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼﺎﺭﺳ‬Çatırdatmak.
charchay 【‫ 】ﭼﺎﺭﭼﺎي‬bot. Bektaşi üzümü.
charsildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﭼﺎﺭﺳ‬Çatırdamak.
charchighanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﭼﺎﺭﭼ‬Yorgunluk.
charwa 【‫ 】ﭼﺎﺭۋﺍ‬f. 1. Hayvan, mal, davar.
Charchighanliqni sezmestin – Yorgunluğu
Charwa mal – Hayvan, davar. 2. Ekonomi.
duymadan.
charwichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ 】ﭼﺎﺭۋ‬f.u. Hayvan yetiştiricisi.
charchimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﭼﺎﺭﭼ‬ Yorulmak.
Charchimastin – Yorulmadan. Charchap charwichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫】ﭼﺎﺭۋ‬ Hayvancılık.
ketmek – Yoruluvermek. Charwichiliq igiligi – Hayvancılık ekonomisi.
Charwichiliq mutexessisi – Hayvancılık
charchimas 【‫ﻤﺎﺱ‬鴙‫ 】ﭼﺎﺭﭼ‬Yorulmaz.
uzmanı.
charchitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭼﺎﺭﭼ‬bk. charchatmaq.
charwidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴘‫ 】ﭼﺎﺭۋ‬f. Hayvan yetiştiricisi.

72
charshembe 【鴺‫ﻣﺒ‬鴺‫ 】ﭼﺎﺭﺷ‬f. Çarşamba. chataliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﺗﺎﻟ‬ağ. bk. chatra.

Charyar 【‫ﺎﺭ‬鴵‫】ﭼﺎﺭ‬ din. Peygamber chatashmaq 【‫ 】ﭼﺎﺗﺎﺷﻤﺎﻕ‬Dolaşmak, karışmak.

Muhammed'in halefleri: Ebubekir, Ömer,
chatashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭼﺎﺗﺎﺷﺘ‬Dolaştırmak,
Osman ve Ali.
karıştırmak.
chas 【‫ 】ﭼﺎﺱ‬I f. Dörtgen.
chataylaq 【‫ﻕ‬鳤鴵‫ 】ﭼﺎﺗﺎ‬ağ. bk. chatra.
chas 【‫ 】ﭼﺎﺱ‬II Hızlı, çabuk. Achchighi chas
chatqal 【‫ 】ﭼﺎﺗﻘﺎﻝ‬Boğaz, dağ boğazı.
– Çabuk kızan.
chatqalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﺗﻘﺎﻟﻠ‬bk. chatqanliq.
chasaqal 【‫ 】ﭼﺎﺳﺎﻗﺎﻝ‬Ağarmış sakal.
chatqan 【‫ 】ﭼﺎﺗﻘﺎﻥ‬1. Çalılık, fundalık 2.
chashka 【‫ 】ﭼﺎﺷﮑﺎ‬f. Sabah.
Diken 3. bk. boran-chapqun.
chashqan 【‫】ﭼﺎﺷﻘﺎﻥ‬ Sıçan, fare. Dala
chatqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﺗﻘﺎﻧﻠ‬Çalılık, fundalık,
chashqini – Bozkır faresi. Chashqan yili – Sıçan
ormamn sık yeri.
yılı (12 hayvan takviminin birincisi, 1900, 1912,
1924, 1936, 1948 yılları sıçan yılıdır). Qarghu chatma 【‫ 】ﭼﺎﺗﻤﺎ‬Koşulan, takılan, bağlanan.
chashqan – Köstebek (-ği). Ak chashqan – Chatma harwa – Takılan araba.
Kakım. Chashqan késili – (tıb) polip (-pi). chatmaq 【‫ 】ﭼﺎﺗﻤﺎﻕ‬Takmak, bağlamak.
chashmaq 【‫ 】ﭼﺎﺷﻤﺎﻕ‬ağ. bk. chachmaq. chatra 【‫ 】ﭼﺎﺗﺮﺍ‬bk. chat I.
chat 【‫ 】ﭼﺎﺕ‬I Kasık; bk. chap. chatraq 【‫ 】ﭼﺎﺗﺮﺍﻕ‬bk. chatra ve chat I.
chat 【‫ 】ﭼﺎﺕ‬II 1. Dağ boğazı 2. Yarık, aralık. chawa 【‫ 】ﭼﺎۋﺍ‬I Çalı çırpı.
chataq 【‫】ﭼﺎﺗﺎﻕ‬ Aksilik, karışıklık, chawa 【‫ 】ﭼﺎۋﺍ‬II İç yağı. Qoyning chawa
düzensizlik, macera. Chataq adem – Aksi adam; yéghi – Koyunun iç yağı.
maceracı. Arimizda chataq chiqti – Aramızda
chawak 【‫ 】ﭼﺎۋﺍك‬Alkış. Chawak chalmaq –
karışıklık çıktı. Chataq qilmaq – Güçleştirmek;
Alkışlamak.
zorluk çıkarmak; karışıklık yaratmak. Chataq
ish – Karışık iş. Chataq chiqarmaq – Karışıklık chawarmaq 【‫ 】ﭼﺎۋﺍﺭﻣﺎﻕ‬Kızarmak.
yaratmak; kavga çıkarmak. Kishining ishi bilen
chawat 【‫ 】ﭼﺎۋﺍﺕ‬İnce pide.
chatighing bolmisun – Başkaların işine karışma.
Mesile chataqqa aylinip ketti – Mesele chawirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ 】ﭼﺎۋ‬bk. chawarmaq.
karışıklığa dönüştü. Chawshyen 【‫ﻥ‬鴺鴶‫ 】ﭼﺎۋﺷ‬ç. Kore. Chawshyen
chataqchi 【鴛‫ 】ﭼﺎﺗﺎﻗﭽ‬İşi karıştıran; kavgacı; tili – Kore dili.
yaramaz. Chawshyenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺鴶‫ 】ﭼﺎۋﺷ‬ç.u. Koreli.
chataqlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫】ﭼﺎﺗﺎﻗ‬ Chawshyenlik ayal – Koreli kadın.
Karıştırmak, zorluk çıkarmak. chay 【‫ 】ﭼﺎي‬Çay. Ak chay – Ak çay. Tash
chataqlashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫】ﭼﺎﺗﺎﻗ‬ bk. chay – Kalıba vurularak katılaştırılmış çay. Kök
chataqlashturmaq. chay – Mavi çay. Achchiq – Çay demli çay.
Sütlük chay – Sütlü çay. Qara chay – Kara çay
chataqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭼﺎﺗﺎﻗﻠ‬1. Karışıklık, aksilik 2.
(bir tür Çin çayı). Qaymaq chay – Kaymaklı
münakaşa 3. Belirsizlik, muğlak olma.
çay. Chay quta – Çay kutusu. Chay qoshuq –

73
Çay kaşığı. Chay demlimek – Çay demlemek. chaza 【‫ 】ﭼﺎﺯﺍ‬II ç. Firkete.
Ettigenlik chay – Kahvaltı. Chay ichish – Çay
-che 【 -鴺‫( 】ﭼ‬İsimden isim yapma eki.
içme. Chay qoymaq – (bermek) çay vermek.
Türkiye Türkçesindeki '-ca, -ce, -ça, -çe'
chay-pay 【‫ﭘﺎي‬-‫ 】ﭼﺎي‬Çay ve çay gibi bir eklerini karşılar ve bir de kadar anlamını da
şeyler. Chay-pay ichiwalmaq – Çay ve çay gibi verir). Minglerche – Binlerce. Qiriq yilche –
bir şeyler içmek. Kırık yıl kadar. Artuqche – Biraz fazla.
chayan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬Çiyan, akrep. Ilan-chayan – Fransuzche – Fransızca. Uyghurchigha terjüme
Yılan ve çiyan. – Uygurcaya çevri. Yoshurunche – (hal eki)
gizli halde. Kitapche – (küçültme eki) kitapça.
chayap 【‫ﺎپ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬f. İpek halı.
chebdes 【‫ﺑﺪەﺱ‬鴺‫ 】ﭼ‬Çevik, faal.
chaychiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬Çaycılık.
chebdeslik 【鵗鴙‫ﺑﺪەﺳﻠ‬鴺‫ 】ﭼ‬Çeviklik, faallik.
chayxana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬u.f. Çayhane.
chechke 【鴺‫ﭼﮑ‬鴺‫ 】ﭼ‬ağ. Öğle vakti.
chayxanichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺨﺎﻧ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬u.f.u. Çayhaneci,
çayhane sahibi. chechmek 【‫ك‬鴺‫ﭼﻤ‬鴺‫ 】ﭼ‬ağ. Çözmek, açmak.

chayxor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺨ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬u.f. Çay tiryakisi. chehre 【‫ﮬﺮە‬鴺‫ 】ﭼ‬f. Çehre, yüz, surat.

chayxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺨ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬u.f.u. Çay tiryakiliği. chek 【‫ك‬鴺‫ 】ﭼ‬I Hudut, sınır. Chek qoymaq –
Sınırlandırmak. Chektin chiqmaq – Sınırı
chayqalmaq 【‫ﻘﺎﻟﻤﺎﻕ‬鴵‫】ﭼﺎ‬ Sallanmak,
geçmek. Chektin ashqan – Sının aşan.
ırgalanmak, çalkalanmak.
chek 【‫ك‬鴺‫ 】ﭼ‬II 1. Çek 2. Kur'a. Chek
chayqanmaq 【‫ﻘﺎﻧﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬Yıkanmak.
tashlimaq – Kur'a çekmek. Chek sanduqi –
chayqash 【‫ﻘﺎﺵ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬bk. chayqimaq. Kur'a sandığı.
chayqatmaq 【‫ﻘﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴵‫( 】ﭼﺎ‬chayqimaq'tan) chek 【‫ك‬鴺‫ 】ﭼ‬III 1. Dikiş yeri 2. Çatlak. Chek
Sallatmak, ırgalatmak, yalpalandırmak, ketmek – Çatlamak.
çalkalatmak, durulatmak.
chek 【‫ك‬鴺‫ 】ﭼ‬IV r. Çek.
chayqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬1. Sallamak, ırgalamak,
chekchek 【‫ك‬鴺‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﭼ‬Öfkeli, kin dolu.
yalpalandırmak, çalkalamak. Bash chayqimaq –
Başıyla hayır işareti vermek. 2. Yıkamak, chekcheymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﭼ‬Gözlerini fal taşı
çalkalamak, durulamak. Kir chayqimaq – gibi açmak.
Çamaşır durulamak. chekcheytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵鴺‫ﮐﭽ‬鴺‫】ﭼ‬ bk.
chayqinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻘ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬bk. chayqanmaq. chekcheytmek.

chaynash 【‫ﻨﺎﺵ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬bk. chaynimaq. chekcheytmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴵鴺‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﭼ‬Gözlerini fal

taşı gibi açtırmak. Közlirini chekcheytip –
chaynimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬Çiğnemek. Séghiz
Gözlerini fal taşı gibi açıp.
chaynimaq – Sakız çiğnemek.
chekchiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﭼ‬bk. chekcheymek.
chaypurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﭙ‬鴵‫ 】ﭼﺎ‬u.f. Çay satıcı.
cheke 【鴺‫ﮐ‬鴺‫】ﭼ‬ Şakak. Qizil yaghliqni
chayzar 【‫ﺰﺍﺭ‬鴵‫】ﭼﺎ‬ u.f. Çay tarlası, çay
chékilep tangghan qiz – Kızıl başörtüyü
bitkisinin bulunduğu alan (saha).
şakağından bağlamış kız.
chaza 【‫ 】ﭼﺎﺯﺍ‬I ç. İleri karakol.

74
chekke 【鴺‫ﮐﮑ‬鴺‫ 】ﭼ‬Damla. chektürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐﺘ‬鴺‫ 】ﭼ‬I Sigara içirmek.

chekkilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮐﮑ‬鴺‫ 】ﭼ‬bk. chekkilimek. chektürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐﺘ‬鴺‫ 】ﭼ‬II Çektirmek.

chekkilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﮑ‬鴺‫ 】ﭼ‬Yapım, üretim, chektürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐﺘ‬鴺‫ 】ﭼ‬III Koşturmak

istihsal. (araba, sapan gibi aletlere iş hayvanı

chekküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﮐﮑ‬鴺‫ 】ﭼ‬bk. chektürmek. bağlattırmak).

chelish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﭼ‬I (chalmaq'tan III) Çalmak,

chekküzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﮐﮑ‬鴺‫ 】ﭼ‬bk. chekküzmek.
oynamak.
cheklem 【‫ﻡ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﭼ‬Tehdit, sınırlama, kısma.
chelish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫】ﭼ‬ II (chalmaq'tan I)
cheklen'gen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻧﮕ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﭼ‬Tehdit edilen, Karıştırmak, eritmek.
sınırlanmış.
chelle 【鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ 】ﭼ‬Kamış. Chelle éghil – Kamış
cheklen'genlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻧﮕ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫】ﭼ‬ Tehdit ağıl.
edilmişlik, sınırlanmışlık.
chelpek 【‫ك‬鴺‫ﻟﭙ‬鴺‫ 】ﭼ‬Yağda pişirilen çörek; bk.
cheklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﭼ‬bk. cheklimek. poshkal.
cheklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﭼ‬Sınırlı. chem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﭼ‬f. Kösele, ayakkabının altı.
cheklime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﭼ‬Sınırlama, yasaklama. chember 【‫ﺭ‬鴺‫ﻣﺒ‬鴺‫】ﭼ‬ f. Çember. Yerim
cheklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫】ﭼ‬ Sınırlamak, chember – Yarım çember.
yasaklamak. chemberches 【‫ﺱ‬鴺‫ﺭﭼ‬鴺‫ﻣﺒ‬鴺‫ 】ﭼ‬f. Koparılmaz,
chekmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻤ‬鴺‫ 】ﭼ‬I İçmek (sigara içmek). bozulmaz, herşeye hazır.

chekmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻤ‬鴺‫】ﭼ‬ II Çekmek. Azap chemberlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﻣﺒ‬鴺‫ 】ﭼ‬Çemberlemek,

chekmek – Azap çekmek. Ah chekmek – Ah çerçevelemek.
çekmek. Chéchek chekmek – Çiçek aşısı chemek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﭼ‬I ağ. Parmak; bk. barmaq.
yapmak.
chemek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﭼ‬II İğri ayaklı.
chekmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻤ‬鴺‫ 】ﭼ‬III Koşmak. Harwigha
chemen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﭼ‬I f. bk. chimen.
at chekmek – Arabaya at koşmak.
chemen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﭼ‬II ç. Erişte, makama.
chekmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮐﻤ‬鴺‫ 】ﭼ‬Asya modası bir tür
kışlık pamuklu palto ve bu palto için kullanılan chemlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﭼ‬Taban koymak,
pamuk kumaş. Kaşgar, el tezgahı ile dokulan kundura tabanı.
bu kumaşı ve bu paltosu ile ünlüdür. chen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﭼ‬I ç. Apolet.
chekmenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮐﻤ‬鴺‫ 】ﭼ‬Asya modası palto
chen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﭼ‬II ç. Oran, ölçü.
için kullanılan kumaş.
chendan 【‫ﻧﺪﺍﻥ‬鴺‫ 】ﭼ‬f. Bir defa, misli. Yüz
chekmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﮐﻤ‬鴺‫】ﭼ‬Tutmaz, yapışmaz. Kush
chendan artuq – Yüz misli fazla.
chekmes lachin – Kuş tutmaz doğan.
chengze 【‫ﺰە‬鳴鴺‫ 】ﭼ‬ç. Kullanmak için kesilmiş
cheksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮐﺴ‬鴺‫ 】ﭼ‬Sınırsız, uçsuz bucaksız.
ince çam ağaçları.
Cheksiz dala – Uçsuz bucaksız bozkır.
chenlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﭼ‬bk. chenlimek.
cheksizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﮐﺴ‬鴺‫ 】ﭼ‬Sınırsızlık, uçsuz
bucaksızlık. chenlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﭼ‬Kıyaslamak, yerini

75
göstermek. cheyek 【‫ك‬鴺鴵鴺‫ 】ﭼ‬ağ. Uzun. Cheyek chachliq
chep 【‫پ‬鴺‫ 】ﭼ‬f. Sol. Chep tamangha – Sol – Uzun saçlı.
tarafa. cheyletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫( 】ﭼ‬cheylimek'ten)
chepe 【鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﭼ‬ağ. Solak; bk. solxay. Çiğnetmek, yoğurtmak.

chertmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鴺‫】ﭼ‬ ağ. Şaklamak, cheylimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﭼ‬Çiğnemek, yoğurmak.

şakırdamak. cheyliwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﭼ‬Çiğneyivermek,
chet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﭼ‬Kıyı, kenar, yan. Bir chette – yoğuruvermek.
Bir kıyıda. Chet at – Arabanın yanma koşulan cheynek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﭼ‬Çaydan, demlik.
at. Chet barmaq – Serçe parmak. Chettin
cheypu 【鵞‫ﭙ‬鴵鴺‫ 】ﭼ‬ç. Küçük top.
qarighanda – Kıyıdan bakıldığında. Yéza
chétide – Köy kıyısında. Chette qalmaq – cheyze 【‫ﺰە‬鴵鴺‫ 】ﭼ‬ç. Patlıcan.
Dışarıda kalmak. Chetke chiqmaq – Dışarı
chéchek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬I Çiçek. Ak chéchek –
çıkmak. Chetke qaqmaq – Dışlamak. U özini
Beyaz çiçek. Dillar béghida chéchekler atti –
chetke aldi – O kendisini bir kenara aldı. Chet
Gönül bahçesinde çiçekler açıldı.
kishi – Yabancı kişi. Chet dölet – Kişisi yabancı
devlet kişisi. Chet yurt – Yabancı ülke. Chet el chéchek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬II t. Çiçek (hastalığı).
– Yabancı ülke, yabancı devlet. Chéchek chekmek – Çiçek aşısı yapmak.

chetel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﭼ‬Yabancı ülke. Chetel tili – chéchekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬Çiçek aşısı yapan.
Yabancı dil. Chetel méli – Yabancı mal. chécheklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬Çiçeklenmek,
chetellik 【鵗鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﭼ‬Yabancı. Chetellik çiçek açmak.
méhmanlar – Yabancı konuklar. chécheklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chécheklimek.
chetlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﭼ‬bk. chetlimek. chécheklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬Çiçekli. Chécheklik
chetleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﭼ‬Uzaklaşmak. yaghach – Çiçekli ağaç.

chetleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫】ﭼ‬ chécheklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬Çiçeklemek.

(çetleşmekben) Uzaklaştırmak. Gül chécheklidi – Gül çiçekledi.

chetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫】ﭼ‬ Savulmak, bir yana chéchen 【‫ﻥ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫】ﭼ‬ I 1. Zihni çevik,

çekilmek. Chetlik qilmaq – Bir yana çekmek. hazırcevap 2. Hatip.

chetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﭼ‬Savulmak, bir yana chéchen 【‫ﻥ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬II Temiz, temizlik seven.
çekilmek. Chéchen 【‫ﻥ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬Çeçen. Chéchen tili –
chetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ 】ﭼ‬İlmikli kapan. Çeçençe, Çeçen dili.

chetnimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻨ‬鴺‫ 】ﭼ‬Kaçınmak, çekilmek. chéchen-pakize 【‫ﺰە‬鴙‫ﭘﺎﮐ‬-‫ﻥ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬u.f. Temiz,

temizlik seven.
chewendaz 【‫ۋەﻧﺪﺍﺯ‬鴺‫ 】ﭼ‬f. Atlı.
chéchen-pakizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭘﺎﮐ‬-‫ﻥ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬Temizlik,
chewre 【‫ۋﺭە‬鴺‫】ﭼ‬Torun çocuğu, torunun oğlu.
temizlik sevme hali.
cheydu 【‫ﺪۇ‬鴵鴺‫ 】ﭼ‬I ç. Kıyma satın.
chéchenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬I 1. Hatiplik 2. Zihin
cheydu 【‫ﺪۇ‬鴵鴺‫ 】ﭼ‬II ç. Satır (büyük bıçak). çevikliği, hazırcevapllık.

76
chéchenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬II Temizlik, temizlik chégiridashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺷﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﭼ‬Sınırdaşlık,
sevme hali. ortak sınırlara sahip olma hali.

chéchilangghu 【鵞‫ﻐ‬鳴鳤鴙‫ﭽ‬鴽‫】ﭼ‬Dikkatsiz, dalgın, chégirilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﭼ‬Sınırlamak.

dağınık. chégra 【‫ﮕﺮﺍ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chégira.
chéchilangghuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻐ‬鳴鳤鴙‫ﭽ‬鴽‫】ﭼ‬
chégrin 【‫ﻦ‬鴘‫ﮕﺮ‬鴽‫ 】ﭼ‬r. Kumlu sahtiyan, şagren.
Dikkatsizlik, dalgınlık, dağınıklık.
chéghi 【鴛‫ﻐ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chaq.
chéchilghaq 【‫ﻠﻐﺎﻕ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬Kızgın, ateşli, sinirli,
öfkeli, hiddetli. chéghirik 【鵗鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﭼ‬mat. Trapez.

chéchilghaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻐﺎﻗﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫】ﭼ‬ Kızgınlık, Chéx 【‫ﺦ‬鴽‫ 】ﭼ‬Çek. Chéx tili – Çek dili.
ateşlilik, sinirlilik, hiddetlilik. chékermen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﭼ‬u.f. İçici (sigara içici).
chéchilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chéchilmaq. chéketke 【鴺‫ﺗﮑ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﭼ‬Çekirge.
chéchilma 【‫ﻠﻤﺎ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬Dağınık, ayrı ayrı, chékim 【‫ﻢ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﭼ‬Bir chékim tamaqa – Bir
birbirinden ayrı. defa içilen sigara (tütün).
chéchilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬1. Dağılmak. 2. chékimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﭼ‬Sigara gibi içilen
Sinirlenmek, kızmak. şeyler.
chéchindi 【‫ﻨﺪى‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬Ot kırıntısı, saman chékindi 【‫ﻨﺪى‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﭼ‬Topluluktan kopmuş,
kırıntısı. toplumca merdut.
chéchiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﭽ‬鴽‫】ﭼ‬ Dökmek, chékindürgenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻨﺪۈﺭﮔ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫】ﭼ‬
saçmak, serpmek, yaymak. Caydırmışlık.
chéchiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ﭽ‬鴽‫】ﭼ‬ bk. chékindürmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﺪۈﺭﻣ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﭼ‬Caydırmak.
chéchiwetmek.
chékindürülmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﺪۈﺭۈﻟﻤ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫】ﭼ‬
chéchish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬I bk. chachmaq. Caydırılmak.
chéchish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭼ‬II bk. chechmek. chékindürüsh 【‫ﻨﺪۈﺭۈﺵ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫】ﭼ‬ bk.
chédir 【‫ﺮ‬鴘‫ﺪ‬鴽‫】ﭼ‬Çadır. Chédir tikmek – Çadır chékindürmek.
dikmek. chékinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chékinmek.
chégara 【‫ﮕﺎﺭﺍ‬鴽‫ 】ﭼ‬ağ. bk. chégira. chékinmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﭼ‬Caymak.
chégarichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﮕﺎﺭ‬鴽‫ 】ﭼ‬ağ. Sınır muhafızı, chékinmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﭼ‬Caymaz.
sınır eri. Chégarichi eskerler – Sınır muhafız
chékish 【‫ﺶ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chekmek.
askerleri.
chékit 【‫ﺖ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﭼ‬Nokta. Qosh chékit – Çift
chégaridash 【‫ﺪﺍﺵ‬鴘‫ﮕﺎﺭ‬鴽‫ 】ﭼ‬ağ. bk. chégiridash.
nokta, ast üst iki nokta. Jiq chékitler – Çok
chégira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﭼ‬Sınır, hudut. noktalar.
chégirichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﭼ‬Sınır muhafızı. chékitlik 【鵗鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﭼ‬Noktalı. Chékitlik pesh
chégiridash 【‫ﺪﺍﺵ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﭼ‬Sınırdaş, ortak – Noktalı virgül.
sınırı olan. chéqil 【‫ﻞ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬ağ. bk. édir.

77
chéqildaq 【‫ﻠﺪﺍﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬Nara atan, çığlıklar dökülür gibi yağmur yağar.
atan. chéliqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chéliqmaq.
chéqildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chéqildimaq. chéliqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﭼ‬Yansımak, aksetmek,
chéqildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬Gürültü çıkarmak, görünmek, ele geçmek. Közge cheliqmuydu –
gürüldemek, çağıldamak. Göze görünmüyor.

chéqildurmaq 【‫ﻠﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬Çaprazlama chéliqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫( 】ﭼ‬chéliqmaq'tan)

kavşuturmak, çiftleştirmek. Görmek, dikkat etmek, rastlamak. Unung
kökrigide töt dane midalning turghanlighini
chéqilghan 【‫ﻠﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬Yıldırım, şimşek; bk.
chéliqturdum – Onun göksünde dört tane
chéqin. Chékilghan chüshti – Yıldırım düştü.
nişanın bulunduğuna dikkat ettim.
chéqilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chéqilmaq.
chélinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﭼ‬Qongghuraq chélindi
chéqilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫】ﭼ‬Kırılmak, parçalanmak. – Zil çalındı. Közge chélinmaq – Göze
Qacha chéqildi – Mutfak takımı kırıldı. yansımak.
Chaqmaq chéqildi – Şimşek çakıldı. chélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫( 】ﭼ‬chalmaq'tan II) Mücadele,
chéqim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬İftira, bühtan. savaş, çarpışma, kavga. Chelish élip barmaq –
Mücadeleyi sürdürmek.
chéqimchi 【鴛‫ﻤﭽ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬İftiracı.
chélishchan 【‫ﺸﭽﺎﻥ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫】ﭼ‬ Mücadeleci,
chéqimchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤﭽ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬İftiracılık.
direşken, sebatkar, gayretli, çalışkan.
chéqin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬Yıldırım, şimşek; bk.
chélishchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﭽﺎﻧﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﭼ‬Sebatkarlık,
chéqilghan. Chéqin chaqti – Şimşek çaktı.
direşkenlik, gayretlilik, çabşkanlık.
chéqindi 【‫ﻨﺪى‬鴙‫ﻘ‬鴽‫】ﭼ‬Döküntü, süprüntü, çöp.
chélishchi 【鴛‫ﺸﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﭼ‬1. Savaşçı, mücadeleci
chéqir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬Gri-yeşil. Chéqir üzüm – Dut 2. Güreşçi, pehlivan.
ağacı meyvesi. Chéqir üzüm derixi – Dut ağacı.
chélishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chélishmaq.
chéqiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬Sokmak, ısırmak,
chélishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫】ﭼ‬ 1. Savaşmak,
iğnesini batırmak.
mücadele etmek 2. Güreşmek.
chéqiwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chéqiwalmaq.
chénesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻨ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chénimek.
chéqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chaqmaq I ve IV.
chéngimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙鳵鴽‫ 】ﭼ‬Tozumak.
chéqishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬Şakalaşmak, şaka
chéngitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙鳵鴽‫ 】ﭼ‬bk. chéngitmaq.
etmek.
chéngitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙鳵鴽‫ 】ﭼ‬Toz koparmak, toz
chéqishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭼ‬Prova yapmak,
çıkarmak.
karşılaştırmak.
chéniqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chéniqmaq.
chélek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﭼ‬Kova. Yaghach chélek –
Ağaç kova. chéniqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫】ﭼ‬ Çelikleşmek,
sağlamlaşmak, da yanıklı olmak.
chéleklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chéleklimek.
chéniqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫( 】ﭼ‬chéniqmaq'tan)
chéleklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻠ‬鴽‫】ﭼ‬ Kova ile.
Çelikleştirmek, sağlamlaştırmak, dayanıklı hale
Chéleklep yamghur yaghidu – Kovadan
getirmek.

78
chéniqturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫】ﭼ‬ bk. chéwer 【‫ەﺭ‬鵣鴽‫ 】ﭼ‬Usta, çevik. Bizde chéwer
chéniqturmaq. paxta térimchiliri bar – Bizde usta pamuk
chénimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chenlimek. ekincileri var. Chéwer yétekchilik – Ma hir
liderlik.
chénish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chanmaq.
chéwerliq 【‫ﻖ‬鴙‫ەﺭﻟ‬鵣鴽‫ 】ﭼ‬Ustalık, çeviklik.
chépiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﭼ‬1. Çapalama, çapalamak. 2.
chéwik 【鵗鴘鵣鴽‫ 】ﭼ‬Çubuk.
Ot biçimi. Chépiq mashinisi – Ot biçer (biçer
makine). chiberqut 【‫ﺕ‬鵞‫ﺭﻗ‬鴺‫ﺒ‬鴙‫ 】ﭼ‬Kadife.

chépiqchi 【鴛‫ﻘﭽ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﭼ‬Çapalayan, biçen. chibilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺒ‬鴙‫】ﭼ‬ ağ. Sarmak,

chépilghaq 【‫ﻠﻐﺎﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﭼ‬Sebepsiz yere çıkışan; kucaklamak, bağrına basmak.

takılan, kafa tutan, müşkülpesent. chichish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chichmaq.

chépindi 【‫ﻨﺪى‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﭼ‬Yonga. chichmaq 【‫ﭽﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Dışkısını salmak.

chépish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chapmaq. chidam 【‫ﺪﺍﻡ‬鴙‫ 】ﭼ‬Tahammül, dayanma gücü.

chépishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chépishmaq. Chidam bermek – Dayanmak.

chidamliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﻣﻠ‬鴙‫】ﭼ‬ Dayanıklı,
chépishliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﭼ‬Chépishliq ot – İyi
tahammüllü. Soghuqqa chidamliq – Soğuğa
kesilen ot; biçilmesi kolay bitki.
dayanıklı.
chépishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﭼ‬Koşuşmak.
chidamliqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺪﺍﻣﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Dayanıklılık,
chériq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﭼ‬Asker, savaşçı. tahammüllülük.
Chérkes 【‫ﺱ‬鴺‫ﺮﮐ‬鴽‫ 】ﭼ‬Çerkez. Chérkes tili – chidamsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺪﺍﻣﺴ‬鴙‫】ﭼ‬ Dayanıksız,
Çerkez dili, Çerkezce. tahammülsüz. Soghuqqa chidamsiz – Soğuğa
chérko 【鵝‫ﺮﮐ‬鴽‫ 】ﭼ‬Kilise. dayanıksız.

chértish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chértmek. chidamsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺪﺍﻣﺴ‬鴙‫ 】ﭼ‬Dayanıksızlık,

tahammülsüzlük.
chértmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﺗﻤ‬鴽‫ 】ﭼ‬Şaklatmak, şakırdatmak.
chidarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﭼ‬Tahammül edilebilir,
chétilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chétilmaq.
dayanılabilir. Chidarliq halim qalmidi –
chétilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭼ‬Bağlanmak, takılmak. Dayanılabilir halim kalmadı.

chétin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭼ‬Üvez ağacı. chidash 【‫ﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chidimaq. Chidash

chétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭼ‬bk. chatmaq I.

bermek – Dayanmak.
chidashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺷﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Dayanıklı. Chidashliq
chétishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭼ‬Çapraşmak, takılmak,
bermek – Dayanmak. Ademning wüjüdi
takılıp kalmak.
chidashliq bérelmeydu – Adamın vücudu
chétishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫】ﭼ‬ dayanamaz.
(chétishmaq'tan) Koşmak, bağlamak, takmak,
chide 【‫ﺪە‬鴙‫ 】ﭼ‬ağ. Bukağı; köstek (-ği).
iliştirmek.
chidighusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻐ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫】ﭼ‬ Dayanılmaz,
chétishturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫】ﭼ‬ bk.
tahammül edilmez.
chétishturmaq.

79
chidimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﭼ‬Dayanmak, tahammül Düğümlendirmek, karıştırmak, sarpa
etmek. Chidap bermek – Dayanmak. Bu chidap sardırmak.
bolmaydighan ish – Bu dayanılmaz iş. Chidap chigishlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺸﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫】ﭼ‬Düğümlenmek,
turalghusiz – Dayanılmaz. Chidap karışmak, sarpa sarmak.
turalmaydighan – Dayanılmaz. U achchighigha
chigishleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺸﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫】ﭼ‬ bk.
chidalmaydu – O kızarsa sinirlerine hakim
chigishlenmek.
olamıyor.
chigishleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺸﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk.
chidimas 【‫ﻤﺎﺱ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫】ﭼ‬ Dayanıksız,
chigishtürmek.
tahammülsüz, sabırsız.
chigishlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Düğümlemek,
chidimasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺎﺳﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﭼ‬Dayanıksızlık,
karıştırmak, sarpa sardırmak.
tahammülsüzlük, sabırsızlık. Chidimasliq hal –
Dayanılmaz durum. chigishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Düğümlenmek,
bağlanmak.
chig 【‫ﮓ‬鴙‫ 】ﭼ‬I ağ. bk. chigh.
chigishtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫】ﭼ‬
chig 【‫ﮓ‬鴙‫ 】ﭼ‬II Düğüm; bk. chigik ve chigich.
Düğümlendirmek, karıştırmak, sarpa
chigdürmek 【‫ك‬鴺‫ﮕﺪۈﺭﻣ‬鴙‫ 】ﭼ‬Düğümletmek. sardırmak.
chigdürüsh 【‫ﮕﺪۈﺭۈﺵ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chigdürmek. chigit 【‫ﺖ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Pamuk çekirdeği (pamuk
chige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬1. Kınnar 2. Kenevir, kendir. tohumu). Chigit yéghi – Pamuk çekirdeği yağı.

chigich 【‫ﭻ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Düğüm. Chigich kirmek – chigitlik 【鵗鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çekirdekli. Chigitlik

Düğümlenmek. paxta – Çekirdekli pamuk.

chigichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Zanaatçı, esnaf. chigiy 【鴸鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬ağ. Dar patika, çığır,
keçiyolu.
chigichlik 【鵗鴙‫ﭽﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Düğümlü.
chigmek 【‫ك‬鴺‫ﮕﻤ‬鴙‫ 】ﭼ‬Düğümlemek, bağlamak.
chigichlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﭽﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫】ﭼ‬Düğümlemek; bk.
Yaghliq chigmek – Örtü bağlamak (örtmek).
chishlimek.
chigh 【‫ﻎ‬鴙‫ 】ﭼ‬bot. Genelde bozkırlarda toplu
chigik 【鵗鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Düğüm.
olarak bir kökten dal dal olup çıkan uzun ve
chigiklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Düğümlü. ince bitki ki, bu bitkiden bağ ve avlu süpürgesi
yapılır. Chigh sakili – Bu 'chigh' bitkisinin
chigilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çekirdekli. Chigilik
ucundaki sakala benzeyen çiçeği.
ösümlük – Çekirdekli bitki.
chighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ 】ﭼ‬Bir tür dikenli siyah ağaç.
chigilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫】ﭼ‬ Bağlanmak,
düğümlenmek. chighanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﺎﻧﻠ‬鴙‫' 】ﭼ‬chighan' ağacının
bulunduğu saha.
chigish 【‫ﺶ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chigmek. Chigish
kirgüzmek – Düğümlendirmek; iş sarpa sarmak; Chighatay 【‫ﻐﺎﺗﺎي‬鴙‫ 】ﭼ‬Çağatay. Cengiz'in
karışık bir hale getirmek. Alla qandaq chigish ikinci oğlu. Cengiz İmparatorluğunun
oylar – Acayip bir karışık düşünceler. Nurghun Türkistan kışımı Çağatay'a verilmiştir.
chigish mesililer – Çok karışık meseleler. Chighatay edibiyati – Çağatay edebiyatı.
chigishlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺸﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫】ﭼ‬ chighdan 【‫ﻐﺪﺍﻥ‬鴙‫ 】ﭼ‬Hasır.

80
chighdan'gül 【‫ﻝ‬鵠‫ﻐﺪﺍﻧﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çalılık, fundalar. chiqarmaq – Çocuğu memeden ayırmak. Pul
chiqarmaq – Para çıkarmak. Ishtin chiqarmaq
chighdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻐﺪ‬鴙‫ 】ﭼ‬bot. Çayır otu; süsen
– İşten çıkarmak. Qoldin chiqarmaq – Elden
çiçeği.
çıkarmak. Bash chiqarmaq – Başaklanmak.
chigher 【‫ﺭ‬鴺‫ﻐ‬鴙‫ 】ﭼ‬Levha, tabela. Atni harwidin chiqarmaq – Atı arabadan
çıkarmak. Chiqirip qoymaq – Geçirmek;
chighir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çıkrık. Chighir yol – Çığır,
uğurlamak. Nam chiqarmaq – Ün kazanmak.
dar patika.
Oylap chiqarmaq – Düşünerek bulmak.
chighiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﭼ‬Tekerlek, çark. Su Ularning chiqarghan béyitliri – Onların
chighirighi – Su tekerleği; dümen tekerleği. çıkardığı beyitler; onların keşfettiği beyitler.
chighliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫】ﭼ‬ 'chigh' Bitkisinin Yuquri chiqarmaq – Yukarı çıkarmak. Ayaq
bulunduğu saha. chikarmaq – Yürümeye başlamak. Charwa
mallarni qishtin aman chiqarmaq – Hayvanları
chijiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﭼ‬ağ. bk. siziq.
kıştan sağ salim çıkarmak. Yoldin chiqarmaq –
chike 【鴺‫ﮑ‬鴙‫ 】ﭼ‬ağ. bk. chekke. Azdırmak; baştan çıkarmak; yoldan çıkarmak;
saptırmak. Estin chiqarmaq – Hatırdan
chiketke 【鴺‫ﺗﮑ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çikirge. Kara chiketke –
çıkarmak. Jidel chiqarmaq – Kavga çıkarmak.
Kara çikirge.
Topulang chiqarmaq – Ayaklanmak. Küch
chikildek 【‫ﻠﺪەك‬鴙‫ﮑ‬鴙‫】ﭼ‬ ağ. Ayçiçeği, chiqarmaq – Güç çıkarmak; çalışmak; yardım
günebakan. Chikildek yéghi – Ayçiçek yağı. etmek. Payda chiqarmaq – Fayda çıkarmak;
chikildesh 【‫ﻠﺪەﺵ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chikildimek. kazanmak, kâr edinmek. Berginini burnimdin
chiqardi – Verdiğini burnumdan çıkardı.
chikildimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﭼ‬Tiktak yapmak.
Haydap chiqarmaq – Kovmak, defetmek, kapı
chikirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chiqarmaq. dışarı etmek.

chikke 【鴺‫ﮑﮑ‬鴙‫ 】ﭼ‬Şakak. chiqartmaq 【‫ﻘﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﭼ‬ (chiqarmaq'tan)

Çıkartmak. Chishimni chiqarttim – Dişimi
chiq-chiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭼ‬-‫ﻖ‬鴙‫】ﭼ‬ takl. Chiq-chiq
çıkarttim.
qilmaq – Tik-tak yapmak.
chiqartturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺎﺭﺗﺘ‬鴙‫( 】ﭼ‬chiqartmaq'tan)
chiqan 【‫ﻘﺎﻥ‬鴙‫ 】ﭼ‬t. Çıban.
Çıkarttırmak.
chiqarmaq 【‫ﻘﺎﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çıkarmak. Öydin
chiqildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chiqildimaq.
chiqarmaq – Evden çıkarmak. Chiqirip
tashlimaq – Çıkarıvermek. Chet memliketke chiqildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﭼ‬ Şaklatmak,
chiqarmaq – Yurt dışına çıkarmak. Qaptiki şakırdatmak.
nanni chiqar – Turbadaki ekmeği çıkar. chiqildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﭼ‬ Şaklamak,
Béshingni chiqarma – Başını çıkarma. Bayraq şakırdamak.
chiqarmaq – Bayrak çıkarmak. May chiqarmaq
chiqim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﭼ‬Gider, masraf. Chiqim
– Yağ üretmek. Mekteptin chiqarmaq –
Okuldan atmak. Xizmettin chiqarmaq – İşine qilmaq – Masraf etmek. Malning qarni toq
son vermek. Gézit chiqarmaq – Gazete bolsila soghuqtin chiqimgha uchrimaydu –
çıkarmak. Qanun chiqarmaq – Kanun Hayvanın karnı tok olursa soğuktan ölmez.
çıkarmak. Idarimiz yolyoruq chiqardi – Kirim-chiqim – Gelir gider.
Kurumumuz önerge çıkardı. Balini emchektin chiqimdar 【‫ﻤﺪﺍﺭ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﭼ‬ u.f. Masraflı.

81
Chiqimdar bolmaq – Masraflı olmak. chiqishti – Hepsi yolculuğa çıktılar.
chiqimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﭼ‬Masraflı. Chiqimliq ish chiqishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﭼ‬
– Masraflı iş. Chiqimliq chay – Demli çay. (chiqishmaq'tan) Barıştırmak.

chiqimsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﭼ‬Masrafsız, gidersiz. chiqquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﻘ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chiqartmaq.

chiqindi 【‫ﻨﺪى‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﭼ‬Artıklar, kırıntılar. chiqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çıkmak. Öydin chiqmaq

chiqirilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫( 】ﭼ‬chiqarmaq'tan) – Evden çıkmak. Chiqip ketmek – Çıkıp

gitmek. Élip chiqmaq – Alıp çıkmak. Chiqip
Çıkarılmak. Aridin chiqirilmaq – Aradan
kelmek – Çıkıp gelmek. Tepip chiqmaq –
çıkarılmak. Koghlap chiqirilmaq – Kovalanmak.
Bulmak. Ishlep chiqmaq – İşlemek. Kün chiqti
Ishlep chiqirilmaq – Üretilmek. Bésip
– Güneş çıktı. Ay chiqti – Ay doğdu. Chiqip
chiqirilmaq – Basılmak. Yuquri chiqirilmaq –
turmaq – Çıkıp durmak. Yadin chiqqan oq
Yukarı çıkarılmak.
yanmas – Yaydan çıkan ok dönmez. Yolgha
chiqiriwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çıkarmak. chiqmaq – Yola çıkmak. Törge chiqmaq – Evin
chiqiriwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çıkarıvermek. misafir yerine geçmek. Men yaghachqa
Atni harwidin chiqiriwettim – Atı arabadan chiqtim – Ben ağaca çıktım. Yuquri chiqmaq –
çıkarıverdim. Yukarı çıkmak. U buruti chiqmastin turup
jengge ketken – O bıyığı çıkmadan savaşa
chiqiriwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﭼ‬ bk.
gitmiş. Boynumgha chipqan chiqti – Boynuma
chiqiriwetmek.
çıban çıktı. Jangjal chiqti – Kavga çıktı. Shamal
chiqirishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﭼ‬ Çıkarışmak, chiqti – Rüzgar çıktı. Xizmettin chiqti – İşten
beraber çıkarmak. ayrıldı. U Nayman urighidin chiqqan – O
Nayman soyundan çıkmış. Sözüng yalghan
chiqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chiqmaq.
bolup chiqti – Sözün yalanmış. Erge chiqmaq –
chiqishalmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﺎﻟﻤﺎﺳﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﭼ‬Anlaşamazlık; Kocaya gitmek. Balining tili chiqti – Çocuk
geçinemezlik. konuşmaya başladı. Chay emdi chiqti – Çay
chiqishiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﭼ‬Geçinivermek, yeni demlendi. Sözge chiqmaq – Konuşmaya
anlaşıvermek. Biz uning bilen chiqishiwalduq çıkmak. Qarshi chiqmaq – Karşı çıkmak.
– Biz onunla geçineverdik. Qolgha chiqidighan nerse – Ele geçebilecek şey.
Izdin chiqmaq – İzden çıkmak; raydan çıkmak.
chiqishiwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﭼ‬ bk.
Ishten chiqmaq – İşten ayrılmak. Bu ishning
chiqishiwalmaq.
höddisidin chiqalmaymen – Bu işin üstesinden
chiqishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chiqishmaq. Birge gelemem. Héch néme chiqmaydu – Hiçbir şey
turghandin kéyin chiqishi kérek – Beraber çıkmaz. Haraq béshimgha chiqti – Rakı
yaşadıktan sonra geçinmek gerek. etkiledi. Üstün chiqmaq – Üstün olmak. Qolum

chiqishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﭼ‬ 1. Anlaşmak,

chiqti – Elim çıktı. Tamaqa otaqtin chiqti –
Tütün bitkilerinin yabanî otlardan ayıklanması
geçinmek. U héchkim bilen
tamamlandı. Chetke chiqmaq – Kıyıya
chiqishalmaydighan adem – O hiç kimse ile
çekilmek. Chüshümdin chiqmaydu –
geçinemeyen adam. Biz uning bilen zadila
Rüyamdan çıkmıyor.
chiqishalmaymiz – Biz onunla hiç geçinemeyiz.
U hemme bilen chiqiship kétidu – O herkes ile chil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﭼ‬I Çil. Chil böri – Çakal.
geçinir. 2. Beraber çıkmak. Hemmisi seperge

82
chil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﭼ‬II t. Ekzama. – O ekmeği ıslatarak yedi. Idishqa chilighan
sey – Salata.
chilan 【‫ﻥ‬鳤鴙‫ 】ﭼ‬I İğdegillerden, koyu kahve
renkli bir meyve ki, Kaşgar'ın çilanı ünlüdür. chilimkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻤﮑ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬u.f. Tütün tiryakisi.
Chilan derixi – Çilan ağacı. chiliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chilimaq.
chilan 【‫ﻥ‬鳤鴙‫ 】ﭼ‬II Koyu kahve rengi. Chilan chillaq 【‫ﻕ‬鳤‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Düğün sonrası, akrabalar
toruq at – Koyu doru at. arasındaki karşılıklı konukluk.
chilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫】ﭼ‬ (chilimaq'tan) chillash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Tavuğun ötmesi. Toxular
Islanmak, sulanmak. Qangha chilinip yattim – chillashqa bashlidi – Tavuklar ötmeye başladı.
Kana batıp yattım; Kanla ıslanıp yattım.
chille 【鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Sıraca. Chille késili – Sıraca
chilapcha 【‫ﭘﭽﺎ‬鳤鴙‫ 】ﭼ‬ç. Leğen. hastalığı.
chilapchin 【‫ﻦ‬鴙‫ﭘﭽ‬鳤鴙‫ 】ﭼ‬Tekne, leğen. chillimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫】ﭼ‬Davet etmek, çağırmak.
chilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﭼ‬bk. chilimaq. Chillaydu bizni her seher sirdash shamallar –
Çağırır bizi her sabah sırdaş yeller.
chilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ 】ﭼ‬Islanmak, sulanmak.
chilpiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠﭙ‬鴙‫ 】ﭼ‬ağ. Kuzu kürkü; bk. eltire.
chilatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳤鴙‫( 】ﭼ‬chilimaq'tan)
Islattırmak, suya batırtmak. chim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çim, çimen, çimenlik. Chim
tézek – Turba.
chilawalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ 】ﭼ‬Islatmak, suya
batırmak, sulatmak. chimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çelme. Chimaq salmaq –
Çelme takmak.
chilböri 【‫ﺭى‬鵟‫ﻠﺒ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çakal.
chimche 【鴺‫ﻤﭽ‬鴙‫ 】ﭼ‬ağ. bk. könchi.
chile 【鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Gübre; mayıs, hayvan pisliği.
Ayighide chile qoymay tazilidi – Ayağını chimchiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﭽ‬鴙‫ 】ﭼ‬Gözlerini kıpıştıran.
hayvan pisliğinden temizledi. chimchiqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ﻤﭽ‬鴙‫ 】ﭼ‬Gözlerini
chiley 【‫ي‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Taze hayvan pisliği. kıpıştırmak.

chilge 【鴺‫ﻠﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Önce olgunlaşan bir kavun chimchiqlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻤﭽ‬鴙‫】ﭼ‬ bk.

türü. Chilge shaptul – Önce olgunlaşan bir chimchiqlatmaq.
şeftali türü. chimchilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﻤﭽ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chimchilimaq.
chiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çok, büsbütün, tamamıyla. chimchilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤﭽ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çimdiklemek,
Chiliq qara terge chömüldüm – Büsbütün ter çimdik atmak.
içinde kaldım. Köynigim chiliq ter – Gömleğim
chimchimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤﭽ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chimchilimaq.
ter içinde.
chimdash 【‫ﻤﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chimdimaq.
chiliq-chiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬-‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬İliklerine kadar
ıslanmak; sırsıklam olmak. chimdilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻤﺪ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chimchilimaq.

chilim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Pipo ile içilen tütün. Chilim chimdim 【‫ﻢ‬鴘‫ﻤﺪ‬鴙‫( 】ﭼ‬Üç parmak ucu ile
chekmek – Pipo ile tütün içmek. tutulan miktar) Çitmik, fiske.

chilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Batırmak, banmak, chimdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻤﺪ‬鴙‫】ﭼ‬ Çimdiklemek,

ıslatmak, nemletmek. U sugha nan chilap yedi çimdik atmak.

83
chimdiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴘‫ﻤﺪ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çimdiklemek, chine-cheynek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴵鴺‫ﭼ‬-鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çay takınılan.
çimdik atmak. chine-chöchek 【‫ك‬鴺‫ﭼ‬鵟‫ﭼ‬-鴺‫ﻨ‬鴙‫】ﭼ‬ Mutfak
chimeltek 【‫ك‬鴺‫ﻟﺘ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﭼ‬Küçük parmak, serçe takınılan.
parmak. chine-qacha 【‫ﻗﺎﭼﺎ‬-鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﭼ‬Mutfak takınılan.
chimen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çayır, çayırlık.
ching 【鵘鴙‫ 】ﭼ‬Sağlam, berk, sıkı, sabit. U
chimen'gül 【‫ﻝ‬鵠‫ﻧﮕ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﭼ‬Bir çiçek adı. qolumni ching siqti – O elimi iyice sıktı. Ching
chimenli 【鴛‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﭼ‬f.u. Çayırlık. irade – Sabit irade. U öz sözide ching turdi – O
sözünden caymadı. Ching uyushmaq – Sıkı
chimentaz 【‫ﻧﺘﺎﺯ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﭼ‬f.u. Balıkçıl kuşu. birleşmek. Ching baghlinish – Sıkı bağlanma.
chimenzar 【‫ﻧﺰﺍﺭ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çayırlık. Ching sual – Zor soru. Yadingda ching sakla –
Aklında iyi tut. Özge yaring bolmisa, ching
chimge 【鴺‫ﻤﮕ‬鴙‫ 】ﭼ‬ağ. bk. qonchi.
yaring bolay, yarim – Başka yarın olmazsa,
chimildiq 【‫ﻖ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﭼ‬Perde. sabit yarın olayım, yarım (sevgilim).

chimildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫】ﭼ‬ 1. Gözlerini chingaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺎ‬鳵鴙‫】ﭼ‬ Sıkılaşmak,

kıpıştırmak 2. Utanmak, çekinmek. Yüzi sabitleşmek, sağlamlaşmak.
chimildimay shundak deydu – Utanmadan chingaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺎ‬鳵鴙‫( 】ﭼ‬chingaymaq'tan)
şöyle diyor.
Sıkılaştırmak, sabitleştirmek, sağlamlaştırmak.
chimir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﭼ‬Imir-chimir – Göz kararması.
chingdalmaq 【‫ﺪﺍﻟﻤﺎﻕ‬鳵鴙‫】ﭼ‬ Sıkıştırılmak;
chimqash 【‫ﻤﻘﺎﺵ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chimqimaq. basarak sıkılaştırmak. Chingdalghan yol –
Sıkıştırılmış yol.
chimqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤﻘ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çimdiklemek.
chingdash 【‫ﺪﺍﺵ‬鳵鴙‫ 】ﭼ‬bk. chingdimaq.
chimlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻤ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chimlimaq.
chingdilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺪ‬鳵鴙‫ 】ﭼ‬bk. chingdalmaq.
chimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çimenlik, otluk.
chingdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺪ‬鳵鴙‫ 】ﭼ‬Basarak sıkıştırmak.
chimlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫】ﭼ‬ Çimenli hale
getirmek. chinggeytmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴵鴺‫ﮕ‬鳵鴙‫】ﭼ‬ Dişlerini
göstermek. U chishlirini chinggeytti – O
chimpede 【‫ﺩە‬鴺‫ﻤﭙ‬鴙‫ 】ﭼ‬f.u. ağ. bk. chümperde.
dişlerini gösterdi.
chin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﭼ‬Gerçek, doğru, hakikî. Sözning
chinggilek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鳵鴙‫ 】ﭼ‬bot. Yaban keteni,
chini – Sözün gerçeği. Chin dost – Hakikî dost.
şeytan saçı, aktimon.
Chin muhebbet – Hakikî sevgi. Chin dil bilen –
Gönülden, candan. chingimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙鳵鴙‫】ﭼ‬ Sağlamlaşmak,
sabitleşmek, sıkı hale gelmek.
chinar 【‫ﻨﺎﺭ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çınar (ağacı). Chinar derexti
– Çınar ağacı. chingitilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴙鳵鴙‫ 】ﭼ‬bk. chingitilmaq.

chinarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺎﺭﻟ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çınarlık. chingitilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴙鳵鴙‫ 】ﭼ‬Sağlamlaştırılmak,

sabitleştirilmek, sıkıştırılmak.
chindiliqqa 【‫ﻘﻘﺎ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻨﺪ‬鴙‫ 】ﭼ‬Dördüncü gün; dört
gün sonra. chingitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙鳵鴙‫ 】ﭼ‬bk. chingitmaq.

chine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çini; porselen. chingitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙鳵鴙‫】ﭼ‬ Sıkılaştırmak,

sağlamlaştırmak.

84
chingqalmaq 【‫ﻘﺎﻟﻤﺎﻕ‬鳵鴙‫ 】ﭼ‬Sıkışmak. chipildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chipildimaq.

chingqash 【‫ﻘﺎﺵ‬鳵鴙‫ 】ﭼ‬bk. chingqimaq. chipildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﭼ‬Taklidî ses (dalga

chingqi 【鴛‫ﻘ‬鳵鴙‫ 】ﭼ‬Chingqi chüsh – Tam öğle ve damlaların çırpıntısı). Uning yüzidin ter
chipildap éqiwatidu – Onun yüzünden ter
zamanı.
şıpırdap akıyor.
chingqilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘ‬鳵鴙‫ 】ﭼ‬bk. chingqalmaq.
chipleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﭙﻠ‬鴙‫】ﭼ‬ ağ.
chingqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鳵鴙‫】ﭼ‬ Sıkıştırmak, Lehimlemek.
zorlamak. Waxt chingqap keldi – Vakit
chipta 【‫ﭙﺘﺎ‬鴙‫ 】ﭼ‬1. Hasır 2. Lif, kese.
sıkıştırdı; süre az kaldı. Chingqap aghrimaq –
Şiddetli ağrı hissetmek; çok ağırmak. chiptan 【‫ﭙﺘﺎﻥ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chipta.

chingliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫】ﭼ‬ 1. Dayanıklılık 2. chipturghuch 【‫چ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﭙﺘ‬鴙‫ 】ﭼ‬ağ. Boyunduruk.

Sağlamlık, sıkılık 3. Zorluk, çetinlik.
chiragh 【‫ﺮﺍﻍ‬鴙‫ 】ﭼ‬f. ağ. bk. chiraq.
chingsey 【‫ي‬鴺‫ﺴ‬鳵鴙‫ 】ﭼ‬ç. Maydanoz.
chiraghdan 【‫ﺮﺍﻏﺪﺍﻥ‬鴙‫ 】ﭼ‬f. Şamdan.
chinigül 【‫ﻝ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﭼ‬Karanfil (çiçeği).
chiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫】ﭼ‬ Kandil, yağ lambası.
chiniqadaq 【‫ﻘﺎﺩﺍﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﭼ‬Usta, kırılan çinileri Bilim-éqilning chirighidur – Bilim aklın
yamamak. ışığıdır.

chiniqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chiniqmaq. chiray 【‫ﺮﺍي‬鴙‫ 】ﭼ‬f. Yüz, sima, çehre, surat. Ay

chiniqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫】ﭼ‬ Sağlamlaşmak, chiray – Ay yüzlü. Ochuq chiray – Güler yüzlü.

çelikleşmek, da yanıklı hale gelmek.
chiniqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫( 】ﭼ‬chiniqmaq'tan)
Sağlamlaştırmak, çelikleştirmek.
chiniqturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chiniqturmaq.
chinitexse 【鴺‫ﺧﺴ‬鴺‫ﺘ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﭼ‬Mutfak takımları.
chinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Gerçeklik, doğruluk.
chip-chip 【‫ﭗ‬鴙‫ﭼ‬-‫ﭗ‬鴙‫ 】ﭼ‬Taklidî ses (buzun
çözülmesi, karın erimesi gibi sıvı şeyler için
kullanılır).
Issiq chiray – Sıcak yüzlü. Chiray bermek –
Yüz vermek. Sürün chiray – Asık suratlı.
Uning chirayi sürün – Onun suratı asık.
Chirayingni türme – Suratını asma. Uning
chirayidin nur yéghip turudu – Onun
simasından nur yağıyor. Chirayingiz kimdin
kün'ge saghirip kétiwatidu – Yüzünüz günden
güne sararmaktadır. U chirayini buzdi – Onun
suratı asıldı. Uning chirayi échilip ketti –
Onun yüzü güldü.
chirayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﺮﺍ‬鴙‫ 】ﭼ‬f.u. Güzel. Ochuq

chipar 【‫ﭙﺎﺭ‬鴙‫ 】ﭼ‬Benekli, alaca. Chipar at –

chirayliq – Güler yüzlü. Sürün chirayliq – Asık
suratlı.
Benekli at. Ala chipar – Alaca, alacalı bulacalı.
chiraysiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ﺮﺍ‬鴙‫ 】ﭼ‬f.u. Çirkin.
chiparliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﺎﺭﻟ‬鴙‫ 】ﭼ‬Beneklilik, karışık
renkler halita sı. chiraysizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ﺮﺍ‬鴙‫ 】ﭼ‬f.u. Çirkinlik.

chipchiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﭽ‬鴙‫ 】ﭼ‬ağ. serçe. chirghan 【‫ﺮﻏﺎﻥ‬鴙‫ 】ﭼ‬Bir tür dikenli siyah ağaç.

chiperchi 【鴛‫ﺭﭼ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫】ﭼ‬ ağ. Postacı; bk. chirik 【鵗鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çürük, çürümüş.

pochtikesh. chiriklash 【‫ﺵ‬鳤‫ﮑ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chiriklimaq.
chiperxana 【‫ﺭﺧﺎﻧﺎ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﭼ‬u.f. Postahane.
chiriklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çürüklük.

85
chiriklimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬Cırcır etmek, dolaşmak, çetrefil bir hale gelmek, sarılmak,
cıvıldamak. dolanmak.

chiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬Chiriq etmek – Cırcır etmek, chirmatmaq 【‫ﺮﻣﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﭼ‬chirmimaq'tan)

cıvıldamak. Ördürmek, sardırmak.

chirildaq 【‫ﻠﺪﺍﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çığırtkan. chirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ 】ﭼ‬ağ. bk. kirmek.

chirildaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﺪﺍﻗﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çığırtkanlık. chirmimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻣ‬鴙‫ 】ﭼ‬Sarmak, dolaşmak.

chirildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chirildimaq. chirmiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺮﻣ‬鴙‫】ﭼ‬ Qirlarni

chirmiwalghin yawa otlar – Kırlan sarmış
chirildashmaq 【‫ﻠﺪﺍﺷﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬Cıvıldaşmak,
yabanî otlar.
cırıldaşmak.
chirmishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺮﻣ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chirmashmaq.
chirildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫( 】ﭼ‬chirildimaq'tan)
Cırcır ettirmek, cıvıldatmak. chirmitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺮﻣ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chirmatmaq.

chirildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﭼ‬ Cıvıldamak, chirmux 【‫ﺥ‬鵞‫ﺮﻣ‬鴙‫ 】ﭼ‬bot. Serbetçiotu.

cırıldamak. chirsildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫ 】ﭼ‬Cırıldama.
chirimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çürümek. chisla 【鳤‫ﺴ‬鴙‫ 】ﭼ‬r. 1. Tarih 2. Takvim.
chirindi 【‫ﻨﺪى‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬1. Çürümüş şey, çürük Onunchi chisla – Tarihin onu.
mürük, bozuk şey. 2. Bitkilerin çürümesinden chish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﭼ‬Diş. Éziq chish – Azı dişi. Süt
hasıl olan toprak gübre. chishi – Süt dişi; çocuk dişi. Udul chish – Ön
chirislash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺴ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chirislimaq. diş. Chishning göshi – Dişin eti. Chish aghrighi
– Diş ağrısı. Chish doxturi – Diş doktoru. Chish
chirislimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺴﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬1. çatırdamak,
shotkisi – Diş fırçası. Chishqa tegmek –
şakırdamak 2. Cızırdamak, gıcırdamak.
Kızdırmak; rahatsız etmek, sinirlendirmek.
chirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chirimek. Chish yamimaq – Dolgu yapmak. Sapanning
chishi – Saban dişi. Chish paturmaq –
chiritilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çürütülmek.
Sızlatmak, üzmek, zarar vermek. Chish patmas
chiritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chiritmek. – Çok sert, sıkı. U chish tirnighi bilen
chiritmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﭼ‬ (chirimek'ten) yépishiwaldi – O bütün gücü ile sarıldı; dişi ile
Çürütmek. tırnağı ile sarıldı. U chish tirnighi bilen qarshi
boldi – O bütün gücü ile karşı çıktı. Chishimni
chirko 【鵝‫ﺮﮐ‬鴙‫ 】ﭼ‬r. Kilisse.
bülep turuptimen – Niyetindeyim; kastındayım.
chirmaq 【‫ﺮﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Pençe, elin içi, elin beş Chishim ötmeydu – Onu yapamam; ona cüret
parmağı. edemem.

chirmalmaq 【‫ﺮﻣﺎﻟﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭼ‬Karışmak, sarılmak. chishang 【‫ﺸﺎڭ‬鴙‫】ﭼ‬İri dişli, dişli, dişli tırnaklı;
iç içe olmak. öndeki dişlerin çıkıntılı olması.

chirmash 【‫ﺮﻣﺎﺵ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chirmimaq. chishangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺸﺎ‬鴙‫ 】ﭼ‬Küstahlık, edepsizlik,

zehirlilik, kinlilik.
chirmashquch 【‫چ‬鵞‫ﺮﻣﺎﺷﻘ‬鴙‫】ﭼ‬ Sarmaşıcı,
sarmaşan. chishi 【鴛‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭼ‬Dişi. Chishim ötmeydu –
Onu yapamam; Ona cüret edemem.
chirmashmaq 【‫ﺮﻣﺎﺷﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﭼ‬ Karışmak,

86
chishlem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺸﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Parça. Bir chishlem nan chiwiqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻘ‬鴘鵣鴙‫ 】ﭼ‬bk. chiwiqlimaq.
– Bir parça ekmek. chiwiqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴘鵣鴙‫ 】ﭼ‬Çubuk ile vurmak;
chishlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺸﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chishlimek. kamçılamak.

chishletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺸﻠ‬鴙‫( 】ﭼ‬chishlimek'ten) chiwildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴘鵣鴙‫ 】ﭼ‬Cırcır etmek,

Dişletmek. cıvıldamak.

chishlettürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺗﺘ‬鴺‫ﺸﻠ‬鴙‫】ﭼ‬ chiwin 【‫ﻦ‬鴘鵣鴙‫ 】ﭼ‬Sinek.

(chishletmek'ten) Dişlettirmek. chiyghan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴶鴙‫ 】ﭼ‬Doru.
chishliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬1. Dişli. Chishliq chaq –
chiyqirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﻘ‬鴶鴙‫ 】ﭼ‬bk. chiyqirimaq.
Dişli tekerlek. 2. Dişli; dişli tırnaklı.
chiyqiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴶鴙‫( 】ﭼ‬chiyqirimaq'tan)
chishlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Dişlemek. Tilimni
Bağırtmak, ağlatmak. Balilarni néme munche
chishliwaldim – Dilimi dişledim. Uni böri
chiyqiritisen – Çocuklan niye bu kadar
chishlep öltürdi – Onu kurt dişleyerek öldürdü.
ağlatırsın.
Ishliseng chishteysen – Çalışsan kazanırsın.
Ishlimigen chishlimeydu – Çalışmayan chiyqirighaq 【‫ﻐﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴶鴙‫ 】ﭼ‬Yaygaracı, kavgacı.
kazanamaz. chiyqirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴶鴙‫ 】ﭼ‬Bağırmak, gürültü
chishliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫】ﭼ‬ Dişlemek, etmek.
dişleyevermek. chiyqiritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴶鴙‫ 】ﭼ‬bk. chiyqiratmaq.
chishsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺸﺴ‬鴙‫ 】ﭼ‬Dişsiz. chiza 【‫ﺰﺍ‬鴙‫ 】ﭼ‬ç. 1. Çin uzunluk ölçü birimi
chishsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺸﺴ‬鴙‫ 】ﭼ‬Dişsizik. (30 cm) 2. Çizgi, cetvel.

chit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﭼ‬I r. Basma, çit köynek basma chochaq 【‫ﭼﺎﻕ‬鵝‫ 】ﭼ‬anat. erkeklerin cinsel
gömlek. organı.

chit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﭼ‬II Çakal eriği çalıları, çiten Çit. chochqa 【‫ﭼﻘﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬Domuz. Yawayi chochqa
– Yabanî domuz. Chochqa göshi – Domuz eti.
chitlaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﻠ‬鳤‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çitlanmış.
Chochqa éghili – Domuz ağılı. Chochqa asrash
chitlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çilanmak. – Domuz besleme. Chochqa yéghi – Domuz
chitlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chitlimaq. yağı. Déngiz chochqisi – Deniz domuzu.
Chochqa yangighi – Palamut (tanesi).
chitlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺘ‬鴙‫】ﭼ‬ (chitlimaq'tan).
chochqichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﭼﻘ‬鵝‫ 】ﭼ‬Domuz çobanı.
Qoghunluqni chitlattim – Kavun tarlasını
çitlattım. chochqichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﭼﻘ‬鵝‫ 】ﭼ‬Domuz besleme
işi.
chitliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬bk. chitlaghliq.
chochqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼﻘ‬鵝‫】ﭼ‬ Domuz gibi,
chitlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ 】ﭼ‬Çitlamak.
domuzluk. Chochqiliq qilmaq – Domuzluk
chiwe 【‫ە‬鵣鴙‫ 】ﭼ‬Kasık; bk. chatra. etmek; kötülük etmek; aksilik yapmak.
chiwich 【‫ﭻ‬鴘鵣鴙‫ 】ﭼ‬Bir yaşındaki keçi. choga 【‫ﮔﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬ağ. Çöp, süprüntü.
chiwiq 【‫ﻖ‬鴘鵣鴙‫ 】ﭼ‬Çubuk. Polat chiwighi – chogh 【‫ﻍ‬鵝‫ 】ﭼ‬Kor.
Çelik çubuğu.
chogha 【‫ﻏﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬ağ. Musluk; bk. jümek.

87
choghal 【‫ﻏﺎﻝ‬鵝‫ 】ﭼ‬tar. Polis karakolu. choquluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﭼ‬Tepe.

choghun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﭼ‬ağ. bk. chögün. choqum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﭼ‬Kesin, kesinlikle, kararlı

choxchaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺧﭽﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬Dimdik durmak, olarak. Choqum péshwa – Kesin darbe; kesin
tepki.
çıkıntılı olmak. Köz aldida choxchuyup turmaq
– Göz önünde dimdik durmak. choqumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﭼ‬Gagalamak, gagasıyla

choxchaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺧﭽﺎ‬鵝‫】ﭼ‬ vurmak. Choqup öltürmek – Gagalayarak

öldürmek.
(choxchaymaq'tan) Dimdik durdurmak, çıkıntı
yapmak. choqundurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫】ﭼ‬

choxchuyush 【‫ﺵ‬鵞鴵鵞‫ﺧﭽ‬鵝‫ 】ﭼ‬bk. choxchaymaq. (choqunmaq'tan) Vaftiz etmek, tapındırmak.

choqunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫】ﭼ‬ Puta tapmak,

choxmaq 【‫ﺧﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﭼ‬bk. choqmaq.
tapınmak.
choka 【‫ﮐﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬I Yemek çubuğu (çatal yerine
choqunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﭼ‬bk. choqunmaq.
kullanılan Çin mutfak aleti).
choqur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﭼ‬Çiçek bozuğu.
choka 【‫ﮐﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬II ağ. Dirsek.
choquraq 【‫ﺭﺍﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﭼ‬Dörtnal.
chokan 【‫ﮐﺎﻥ‬鵝‫ 】ﭼ‬I ağ. Küpe.
choqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﭼ‬bk. choqumaq.
chokan 【‫ﮐﺎﻥ‬鵝‫ 】ﭼ‬II bot. Söğüt.
chola 【鳣鵝‫ 】ﭼ‬Boş vakit, serbest zaman,
chokan 【‫ﮐﺎﻥ‬鵝‫ 】ﭼ‬III Evlenmiş genç bayan.
müsait zaman. Cholam tegmidi – Vaktim
choq 【‫ﻕ‬鵝‫ 】ﭼ‬bk. chogh. olmadı. Bikarning cholisi yoq – İşsizin vakti
choqa 【‫ﻗﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬Tepe. Tagh choqisi – Dağ yok.
tepesi. cholaq 【‫ﻕ‬鳣鵝‫ 】ﭼ‬I Çolak.
choqan 【‫ﻗﺎﻥ‬鵝‫ 】ﭼ‬I Sepetçi söğütü. cholaq 【‫ﻕ‬鳣鵝‫ 】ﭼ‬II anat. Kadınların cinsel
choqan 【‫ﻗﺎﻥ‬鵝‫】ﭼ‬II Gürültü, uğultu, bağırma, organı.
bağırtı, çağırtı. cholghash 【‫ﻟﻐﺎﺵ‬鵝‫ 】ﭼ‬bk. cholghimaq.
choqcha 【‫ﻗﭽﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬Tepe. cholghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﻐ‬鵝‫ 】ﭼ‬Etrafını almak,
choqchaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﻗﭽﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬Dimdik durmak, kuşatmak, çevrelemek.
ucu çıkmak. Cholpan 【‫ﻟﭙﺎﻥ‬鵝‫ 】ﭼ‬Zühre yıldızı, Çoban
choqchimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﭽ‬鵝‫ 】ﭼ‬Karıştırmak (ocağı). yıldızı.

choqqa 【‫ﻗﻘﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬Tepe. Taghning choqqisi – cholta 【‫ﻟﺘﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬Eksik, kısa, tam değil. Ishni
Dağın tepesi. cholta qilmaq – İşi eksik yapmak.

choqmaq 【‫ﻗﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﭼ‬Topuz, çomak. choltiqqida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﻘﻘ‬鴙‫ﻟﺘ‬鵝‫ 】ﭼ‬Pat, şırak. U sugha

choltiqqida qilip chüshüp ketti – O suya pat
choqu 【鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﭼ‬ağ. Boyunduruk.
diye düşüverdi.
choqulash 【‫ﺵ‬鳣鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﭼ‬bk. choqulimaq.
choltiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﺘ‬鵝‫ 】ﭼ‬Eksiklik, yetersizlik,
choqulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫】ﭼ‬ Gagalamak, kısalık, kalitesizlik.
gagasıyla vurmak. chom 【‫ﻡ‬鵝‫ 】ﭼ‬Eşek eyeri, deve eyeri.

88
chomaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﭼ‬Çomak. chongqurlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ﻘ‬鳴鵝‫】ﭼ‬

chonaq 【‫ﻧﺎﻕ‬鵝‫ 】ﭼ‬Kulaksız. Derinleştirmek.

chongqurlashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ﻘ‬鳴鵝‫ 】ﭼ‬bk.

chong 【‫ڭ‬鵝‫ 】ﭼ‬Büyük. Chong yer égisi –
chongqurlashturmaq.
Büyük toprak ağası. Chong aka – Büyük ağabey.
Chong apa – Teyze, hala, nine, büyük anne. chongqurlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ﻘ‬鳴鵝‫】ﭼ‬
Chong dada – Amca, dayı. Chong xotun – (chongqurlimaq'tan) Derinletmek.
Kocanın büyük karısı. Chonglar – Büyükler. chongqurlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵞‫ﻘ‬鳴鵝‫ 】ﭼ‬Derinlemek.
Chonglar öyde yoq – Büyükler evde yok. Yéshi
chong – Yaşı büyük. Chong bolmaq – chongqurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ﻘ‬鳴鵝‫ 】ﭼ‬Derinlik.
Büyümek. Chong qilmaq – Büyütmek. Tughup chonglatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳴鵝‫ 】ﭼ‬Büyütmek.
chong qilghan anam – Doğurup büyüten
chonglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴鵝‫ 】ﭼ‬Büyümek.
annem. U chong bolup qaldi – O artık büyüdü.
Chonglar bilidu – Büyükler bilir. Yurt chongluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵝‫ 】ﭼ‬Büyüklük, kibirlilik.
chongliri – Yurt (memleket) büyükleri. Chong Qara, bu qérining sözining chonglighini – Bak,
sözleydighan adem – Lafi çok büyük adam. bu yaşlının sözünün büyüklüğüne.

chong-kichik 【鵗鴙‫ﭽ‬鴙‫ﮐ‬-‫ڭ‬鵝‫ 】ﭼ‬Büyük küçük. chongsinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺴ‬鳴鵝‫ 】ﭼ‬bk. chongsinmaq.

Chong-kichik hemmisi – Büyük küçük hepsi. chongsinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺴ‬鳴鵝‫】ﭼ‬Kurulmak, çalımlı
chong-kichiklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﮐ‬-‫ڭ‬鵝‫ 】ﭼ‬Büyük ve tavırlar almak, azamet taslamak.
küçüklük. chonguyush 【‫ﺵ‬鵞鴵鵞鳴鵝‫ 】ﭼ‬bk. chongaymaq.
chongaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺎ‬鳴鵝‫ 】ﭼ‬Büyümek. Qizim
chopan 【‫ﭘﺎﻥ‬鵝‫ 】ﭼ‬Çoban; bk. padichi.
chonguyup qaldi – Kızım büyüdü (olgunlaştı).
chor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﭼ‬Çamurdan yapılmış düdük.
chongaytiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺘ‬鴵‫ﺎ‬鳴鵝‫】ﭼ‬
Büyütüvermek. chort 【‫ﺭﺕ‬鵝‫ 】ﭼ‬1. Kesin olarak, kesinlikle,
büsbütün 2. Bir anda, şıp diye. Zenjir chort
chongaytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ﺎ‬鳴鵝‫ 】ﭼ‬bk. chongaytmaq.
üzüldi – Zincir tamamıyla koptu. Chort
chongaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺎ‬鳴鵝‫( 】ﭼ‬chongaymaq'tan) kesmek – Tam kesmek, büsbütün kesmek.
Büyütmek. Chort sinmaq – Büsbütün kırılmak.
chongchi 【鴛‫ﭽ‬鳴鵝‫ 】ﭼ‬Kibirli, kurumlu. chortan 【‫ﺭﺗﺎﻥ‬鵝‫ 】ﭼ‬Turna balığı.

chongchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴鵝‫ 】ﭼ‬Kibirlilik. choruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵝‫ 】ﭼ‬Çarık (sığır derisinden

chongqur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻘ‬鳴鵝‫ 】ﭼ‬Derin. Chongqur derya yapılmış köylülerin ayakkabı).

– Derin nehir. Chongqur qilmaq – Derin chos 【‫ﺱ‬鵝‫ 】ﭼ‬r. Padavra.

yapmak. Mesilige chongqur kirmek – choshqa 【‫ﺷﻘﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬bk. chochqa.
Meselenin derinliğine inmek. Chonqur
menilik – Derin manalı. chot 【‫ﺕ‬鵝‫ 】ﭼ‬I ç. Bir tür küçük balta. Chot
chapmaq – Küçük balta ile kesmek.
chongqurlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ﻘ‬鳴鵝‫】ﭼ‬ bk.
chongqurlimaq. chot 【‫ﺕ‬鵝‫ 】ﭼ‬II r. Çörkü. Chotqa salmaq –
Hesaplamak. Chotni xata soqmaq – Hata
chongqurlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ﻘ‬鳴鵝‫】ﭼ‬
hesaplamak.
Derinleşmek.

89
chota 【‫ﺗﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬I El tezgâhı ile dokunmuş chöchütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chöchütmek.
pamuklu kumaş; bk. mata. chögületmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻟ‬鵠‫ﮔ‬鵟‫( 】ﭼ‬chögülimek'ten)
chota 【‫ﺗﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬II ç. Hisse, pay. Döndürmek, çevirmek.

chotka 【‫ﺗﮑﺎ‬鵝‫ 】ﭼ‬r. Fırça. Chish chotkisi – Diş chögülimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鵠‫ﮔ‬鵟‫ 】ﭼ‬Dönmek, dönüp
fırçası. durmak.

chotkilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﺗﮑ‬鵝‫ 】ﭼ‬Fırçalanmak. chögümech 【‫چ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﮔ‬鵟‫ 】ﭼ‬Tepe, doruk.

chotkilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﺗﮑ‬鵝‫ 】ﭼ‬Fırçalama, fırçalaş. chögümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﮔ‬鵟‫ 】ﭼ‬ağ. 1. Döndürmek 2.

Etraf.
chotkilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﺗﮑ‬鵝‫( 】ﭼ‬chotkilimaq'tan)
Fırçalatmak. chögün 【‫ﻥ‬鵠‫ﮔ‬鵟‫ 】ﭼ‬Font, ibrik.

chotkilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﮑ‬鵝‫ 】ﭼ‬Fırçalamak. chöje 【鴺‫ﺟ‬鵟‫ 】ﭼ‬Civciv. Chöje chiqarmaq –

chotkilinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﮑ‬鵝‫ 】ﭼ‬Fırçalanma. Civciv çıkarmak. Chöjini küzlükke sanaydu –

Civciv güzün sayılır.
chotkilitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﮑ‬鵝‫ 】ﭼ‬Fırçalatma.
chöjek 【‫ك‬鴺‫ﺟ‬鵟‫ 】ﭼ‬Civciv.
chotuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﭼ‬I Dokumacı.
chökermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﮐ‬鵟‫】ﭼ‬ Batırmak. U
chotuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﭼ‬II Paycı, hisseci (kumar karmaqlirini yene sugha chökerdi – O
oyunundan hisse alan). oltalarını yine suya batırdı. Tiz chökermek –
chotur 【‫ﺭ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﭼ‬bk. chota II. Diz çöktürmek.

chowuq 【‫ۋۇﻕ‬鵝‫ 】ﭼ‬ağ. bk. chiwiq. chökkide 【‫ﺪە‬鴙‫ﮐﮑ‬鵟‫ 】ﭼ‬Ansızın, birden bire.

choyek 【‫ك‬鴺鴵鵝‫ 】ﭼ‬ağ. Kurdele, şerit. chökmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻤ‬鵟‫】ﭼ‬ Çökmek, dalmak,

batmak. Oygha chökmek – Fikre dalmak.
choyla 【鳤鴵鵝‫ 】ﭼ‬ç. Süzgeç, kevgir (telden
Sugha chöküp ketmek – Suya batmak.
örülmüş mutfak aleti ki, bu aletle mantı,
Qayghugha chökmek – Kaygılanmak. Xiyalgha
makarna gibi yemekler kazandaki kaynamış
chökmek – Hayala dalmak. Tiz chökmek – Diz
sudan çıkarılır).
çökmek.
choyun 【‫ﻥ‬鵞鴵鵝‫ 】ﭼ‬Font, dökme demir.
chöktürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐﺘ‬鵟‫( 】ﭼ‬chökmek'ten)
chöchek 【‫ك‬鴺‫ﭼ‬鵟‫ 】ﭼ‬I Hikâye. Çöktürmek.

chöchek 【‫ك‬鴺‫ﭼ‬鵟‫ 】ﭼ‬II Ağaç çanak. chöktürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﮐﺘ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chöktürmek.

chöchekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ﭼ‬鵟‫ 】ﭼ‬Hikâyeci. chöküldesh 【‫ﻟﺪەﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chöküldimek.

chöchümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﭼ‬Ürkmek, korkmak. chöküldimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﭼ‬Cırcır etmek,

cıvıldamak.
chöchün 【‫ﻥ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﭼ‬ç. Tahtakurusu, tahtabiti.
chökürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chökermek.
chöchüre 【‫ﺭە‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﭼ‬Mantı.
chökürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chökermek.
chöchütmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫】ﭼ‬ Ürkütmek,
korkutmak. chöküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chökmek.

chöchütüwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫】ﭼ‬ chöl 【‫ﻝ‬鵟‫ 】ﭼ‬Çöl. Yerim chöl – Yarım çöl;

Ürkütüvermek, korkutuvermek. sahra.

90
chöl-bayawan 【‫ﺎۋﺍﻥ‬鴵‫ﺑﺎ‬-‫ﻝ‬鵟‫ 】ﭼ‬Çöl, sahra. vermek.

chölderesh 【‫ﻟﺪەﺭەﺵ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chölderimek. chömülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chömülmek.

chölderimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻟﺪەﺭ‬鵟‫】ﭼ‬ Terkedilmiş chömüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﭼ‬I bk. chömmek.

olmak, insansız kalmak, ahalisi dağılıp chömüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﭼ‬II bk. chömüch.
ıssızlaşmak.
chönek 【‫ك‬鴺‫ﻧ‬鵟‫ 】ﭼ‬Evlek, sıra. Ushshaq
chölistan 【‫ﺴﺘﺎﻥ‬鴙‫ﻟ‬鵟‫ 】ﭼ‬u.f. Çöl, sahra. chönek – Ufak evlek. Chönek tartmaq – Evlek
chöllesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟﻠ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chöllimek. yapmak.

chöllimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟﻠ‬鵟‫ 】ﭼ‬Susamak. chöneklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻧ‬鵟‫ 】ﭼ‬Evleklik.

chöllük 【‫ك‬鵠‫ﻟﻠ‬鵟‫ 】ﭼ‬Çöllük. Kumluk we chöneklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻧ‬鵟‫ 】ﭼ‬Evlek yapmak.

chöllükler – Kumluk ve çöllükler. chöngesh 【‫ﺵ‬鴺鳴鵟‫ 】ﭼ‬bk. chöngimek.
chölmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵟‫ 】ﭼ‬Çömlek, saksı. chöngimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙鳴鵟‫ 】ﭼ‬Kapamak, kapatmak.
chölpaqa 【‫ﻟﭙﺎﻗﺎ‬鵟‫ 】ﭼ‬Kara kurbağası. chöntek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺘ‬鵟‫ 】ﭼ‬ağ. Cep, kese.
chöltexte 【鴺‫ﺧﺘ‬鴺‫ﻟﺘ‬鵟‫ 】ﭼ‬Tabak (-ğı), kap (-bı). chöp 【‫پ‬鵟‫ 】ﭼ‬1. Ot, bitki. Köp yilliq chöp –
chömchek 【‫ك‬鴺‫ﻣﭽ‬鵟‫ 】ﭼ‬Dal budak ağaç. Çok yıllık ot. Chöp basmaq – Ot basmak.
Haram chöp – Yabanî ot. 2. Erişte.
chömdürmek 【‫ك‬鴺‫ﻣﺪۈﺭﻣ‬鵟‫( 】ﭼ‬chömmek'ten)
Batırmak, çökermek, suya indirmek. chöpxana 【‫ﭘﺨﺎﻧﺎ‬鵟‫ 】ﭼ‬u.f. Ot ambarı.

chömdürüsh 【‫ﻣﺪۈﺭۈﺵ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chömdürmek. chöplük 【‫ك‬鵠‫ﭘﻠ‬鵟‫ 】ﭼ‬Çayırlık.

chömmek 【‫ك‬鴺‫ﻣﻤ‬鵟‫ 】ﭼ‬Suya girmek, denize chöre 【‫ﺭە‬鵟‫ 】ﭼ‬Çevre, saha. Sheher chörisi –
girmek, yıkanmak. Şehir çevresi.

chömüch 【‫چ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﭼ‬Kepçe. chöri 【‫ﺭى‬鵟‫ 】ﭼ‬Kadın köle.

chömüldürmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﺪۈﺭﻣ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫】ﭼ‬ chöridimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺪ‬鴘‫ﺭ‬鵟‫ 】ﭼ‬Bir şeyin etrafını

(chömülmek'ten) Yıkandırmak, suya kuşatmak; bir şeyin etrafını dolaşmak.
girdirmek. Chöridep tam soqmaq – Çevresini duvarla
kuşatmak. Chöridep orunlashmaq – Çevresine
chömüldürüsh 【‫ﻟﺪۈﺭۈﺵ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫】ﭼ‬ bk.
yerleşmek.
chömüldürmek.
chörilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺭ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chörilimek.
chömüle 【鴺‫ﻟ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﭼ‬I Karınca.
chörilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺭ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chörüdimek.
chömüle 【鴺‫ﻟ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﭼ‬II Tınaz, dokurcun.
chörimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭ‬鵟‫ 】ﭼ‬Atmak, fırlatmak.
chömülidek 【‫ﺪەك‬鴙‫ﻟ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫】ﭼ‬ Karınca gibi.
Chömülidek ümleshken adem – Karınca gibi chöriwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴘‫ﺭ‬鵟‫】ﭼ‬ Atıvermek,
bir araya gelen adam. fırlatıvermek.

chömülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﭼ‬Yıkanmak, suya chörüdewalmaq 【‫ﺭۈﺩەۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵟‫ 】ﭼ‬Kuşatmak,

girmek, denize girmek. Chiliq qara terge etrafını almak.
chömüldüm – Ter içinde kaldım. chörüdewélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ﺭۈﺩەۋ‬鵟‫】ﭼ‬ bk.
chömülüwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫】ﭼ‬ Yıkanı chörüdewalmaq.

91
chörüdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭۈﺩ‬鵟‫】ﭼ‬ Kuşatmak, chugh 【‫ﻍ‬鵞‫ 】ﭼ‬Kırmızı, kıpkırmızı, koyu
çevirmek, etrafını sarmak. kırmızı.

chörülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵟‫ 】ﭼ‬Dönmek, dönüp chughlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻏ‬鵞‫ 】ﭼ‬bk. chughlimaq.

durmak. chughlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻏﻠ‬鵞‫ 】ﭼ‬ağ. Toplamak, bir
chörülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﻟ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chörülmek. araya ge tirmek.

chörüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵟‫ 】ﭼ‬bk. chörimek. chughluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻏﻠ‬鵞‫ 】ﭼ‬Kıpkırmızı çiçek.

chöyze 【‫ﺰە‬鴵鵟‫ 】ﭼ‬ç. Damga. Chöyze basmaq – chughuldek 【‫ﻟﺪەك‬鵞‫ﻏ‬鵞‫】ﭼ‬ ağ. bk.
Damga basmak. qarghuyapilaq.

-chu 【-鵞‫ 】ﭼ‬Yeni Uygur Türkçesine mahsus chuhe 【鴺‫ﮬ‬鵞‫ 】ﭼ‬Atı mahmuzlamak.
soru ve rica eki. Kelsengchu – Gelsene. chuxbörü 【‫ﺭۈ‬鵟‫ﺧﺒ‬鵞‫ 】ﭼ‬ağ. bk. chilböri.
chudun-chapqun 【‫ﻥ‬鵞‫ﭼﺎﭘﻘ‬-‫ﺩۇﻥ‬鵞‫】ﭼ‬ Tipi,
chuke 【鴺‫ﮐ‬鵞‫ 】ﭼ‬bk. choka I.
yağışlı hava.
chuqan 【‫ﻗﺎﻥ‬鵞‫ 】ﭼ‬Bağırtı, bağırma, gürültü,
chugalmaq 【‫ﮔﺎﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭼ‬Dağılmak, çozülmek,
yaygara. Chuqan salmaq – Bağırmak; yaygara
karışmak, açılmak. Qizning chéchi chugulup
yapmak. Chuqan chiqarmaq – Yaygara
ketti – Kızın saçı dağılıverdi (açılıverdi).
yapmak.
chugalturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﮔﺎﻟﺘ‬鵞‫( 】ﭼ‬chugalmaq'tan)
chuqan-süren 【‫ﺭەﻥ‬鵠‫ﺳ‬-‫ﻗﺎﻥ‬鵞‫】ﭼ‬ Bağırtı,
1. Karıştırmak, dağıtmak 2. Çözmek, açmak,
gürültü. Kochini xoshalliq chuqan-sürini
örgüyü çözmek, saçlarını açmak.
toldurdi – Sokağı sevinç sesleriyle doldurdu.
chugaz 【‫ﮔﺎﺯ‬鵞‫ 】ﭼ‬f. ağ. bk. juwaz.
chuqansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻗﺎﻧﺴ‬鵞‫ 】ﭼ‬Sessiz, gürültüsüz.
chugdurmaq 【‫ﮔﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫( 】ﭼ‬chugumaq tan)
chuqu 【鵞‫ﻗ‬鵞‫ 】ﭼ‬ağ. bk. chungqur.
Dağıttırmak, çözdürmek, açtırmak,
karıştırtmak. U chachlirini chugdurdi – O chuqur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ 】ﭼ‬Çukur; bk. chungqur.
saçlarını dağıttırdı. chuqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ 】ﭼ‬ağ. bk. noqush.
chugdurush 【‫ﮔﺪۇﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﭼ‬bk. chugdurmaq. chulash 【‫ﺵ‬鳣鵞‫ 】ﭼ‬bk. chulimaq.
chuguq 【‫ﻕ‬鵞‫ﮔ‬鵞‫ 】ﭼ‬Karışık, dağınık. chulashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫ 】ﭼ‬Bağrışmak.
chugulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﮔ‬鵞‫ 】ﭼ‬bk. chugalmaq. chulatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫】ﭼ‬ (chulimaq'tan)
chugumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﮔ‬鵞‫ 】ﭼ‬ağ. 1. Dolaştırmak, Bağırtmak, gürültü yaptırmak.
karıştırmak 2. Örgüyü çözmek. Chéchingni chulda 【‫ﻟﺪﺍ‬鵞‫ 】ﭼ‬Dövdü, balta tersi.
chugap alghin – Saçını dolastırıver.
chulghatmaq 【‫ﻟﻐﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫( 】ﭼ‬chulghimaq'tan)
chugun 【‫ﻥ‬鵞‫ﮔ‬鵞‫ 】ﭼ‬I Dağınık, çözülmüş. Sardırmak, büründürmek.
Chéchi chugun qiz – Saçı dağınık kız.
chulghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﻐ‬鵞‫ 】ﭼ‬1. Bürümek, sarmak
chugun 【‫ﻥ‬鵞‫ﮔ‬鵞‫ 】ﭼ‬II bk. qonaq. 2. Etrafını sarmak, çevrelemek.
chuguwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵞‫ﮔ‬鵞‫】ﭼ‬ Dağıtmak, chulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ 】ﭼ‬Bağırmak, gürültü
çözmek, karıştırmak. yapmak, yaygara etmek.
chugush 【‫ﺵ‬鵞‫ﮔ‬鵞‫ 】ﭼ‬bk. chugumaq. chulwa 【‫ﺍ‬鵣‫ﻟ‬鵞‫ 】ﭼ‬ağ. bk. chulwur.

92
chulwur 【‫ۇﺭ‬鵣‫ﻟ‬鵞‫ 】ﭼ‬Dizgin. Chuwash 【‫ۋﺍﺵ‬鵞‫】ﭼ‬Çuvaş (bir Türk boyunun

chulghanmaq 【‫ﻟﻐﺎﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﭼ‬ Sarınmak, adı).

bürünmek. chuwuq 【‫ۋۇﻕ‬鵞‫ 】ﭼ‬ağ. bk. chuguq.

chulghash 【‫ﻟﻐﺎﺵ‬鵞‫ 】ﭼ‬bk. chulghimaq. chuwulmaq 【‫ۋۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭼ‬bk. chugalmaq.

chuma 【‫ﻣﺎ‬鵞‫ 】ﭼ‬r. Veba, taun. Chuma késili – chushqunlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺷﻘ‬鵞‫】ﭼ‬ Coşmak,
Veba hastalığı. coşkunlaşmak.

chungqur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻘ‬鳴鵞‫ 】ﭼ‬bk. chongqur. chushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫ 】ﭼ‬Uygun, makul, münasip,

chunguldaq 【‫ﻟﺪﺍﻕ‬鵞鳴鵞‫】ﭼ‬ Çınlayan. gereken. Özimizge chushluq ishimiz bar –

Kendimize uygun işimiz var. Terge chushluq
Chunguldaq awaz – Çınlayan ses.
husul aldi – Dökülen tere uygun ürün aldı.
chungza 【‫ﺰﺍ‬鳴鵞‫ 】ﭼ‬ç. Eteklik, etek.
chüchkürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﭼﮑ‬鵠‫ 】ﭼ‬Hapşırmak.
churquldashmaq 【‫ﻟﺪﺍﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵞‫】ﭼ‬
chüchkürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﭼﮑ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chüchkürmek.
(churquldimaq'tan) Kuş sesleri.
chüchük 【‫ك‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﭼ‬Tatlı, şekerli.
churquldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵞‫ 】ﭼ‬Kuş sesi.
chüchüla 【鳣鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﭼ‬Öksü.
churuq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫】ﭼ‬ Cırıldamak, cıvıltı,
cıvıldamak. chüchümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﭼ‬Ekşimek.

churuq-churuq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ﭼ‬-‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ 】ﭼ‬Cırıldamak, chüchümel 【‫ﻝ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﭼ‬Ekşi. Chüchümel

cıvcıldamak. Churuq-churuq qilmaq – sherap – Ekşi şarap. Chüchümel adem –
Cırıldamak, cıvıldamak. Tutumsuz adam.

churuqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺭۇﻗ‬鵞‫ 】ﭼ‬bk. churuqlimaq. chüchümellik 【鵗鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﭼ‬1. Ekşilik 2. mec.

churuqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭۇﻗﻠ‬鵞‫】ﭼ‬ Cırıldamak, Tutumsuzluk, beyinsizlik.

cıvıldamak. chüchün 【‫ﻥ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﭼ‬ç. Tahtakurusu, tahtabiti.

churuldash 【‫ﺭۇﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ 】ﭼ‬bk. churuldimaq. chüchüre 【‫ﺭە‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chöchüre.

churuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭۇﻟﺪ‬鵞‫】ﭼ‬ Cırıldamak, chüchüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chüchümek.

cıvıldamak. chüchütmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫】ﭼ‬ Ürkütmek,
churung 【‫ﺭۇڭ‬鵞‫】ﭼ‬ Warang-churung – korkutmak.
Gürültü, bağırtı, yüksek sesle konuşma. chüchütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chüchütmek.
chuw-chuwlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ۋﻟ‬鵞‫ﭼ‬-‫ۋ‬鵞‫ 】ﭼ‬Dehlemek,
chüje 【鴺‫ﺟ‬鵠‫】ﭼ‬Civciv. Chüjini küzde sanaydu
acele ettirmek.
– d. Civciv güzde sayılır.
chuwalchang 【‫ۋﺍﻟﭽﺎڭ‬鵞‫ 】ﭼ‬Solucan, kurt.
chüjülimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鵠‫ﺟ‬鵠‫ 】ﭼ‬Civcivlemek, civciv
chuwalduz 【‫ۋﺍﻟﺪۇﺯ‬鵞‫ 】ﭼ‬ağ. Büyük iğne. çıkarmak.
Yaxshigha ishare, yamangha chuwalduz – d. chümbel 【‫ﻝ‬鴺‫ﻣﺒ‬鵠‫】ﭼ‬ bk. chümbet ve
İyiye işaret, kötüye iğne (iyiye işaret yeter,
chümperde.
kötüye iğne batırmak lazım).
chümbet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻣﺒ‬鵠‫ 】ﭼ‬f. Örtü, peçe.
chuwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭼ‬bk. chugalmaq.
chümkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻣﮑ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chümkimek.

93
chümkimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﮑ‬鵠‫ 】ﭼ‬Örtmek, kapatmak, kadar. Chüsh waxti – Öğle zamanı. Chüshtin
sarmak. kéyin – Öğleden sonra.

chümperde 【‫ﺭﺩە‬鴺‫ﻣﭙ‬鵠‫ 】ﭼ‬u.f. Perde, örtü, peçe. chüshek 【‫ك‬鴺‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬Yatak (takımı). Mamuq
chüshek – Kuş tüyünden döşek.
chümüle 【鴺‫ﻟ‬鵠‫ﻣ‬鵠‫ 】ﭼ‬Karınca. Chümüle uwisi
– Karınca yuvası. chüshekesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chüshekimek.

chünbel 【‫ﻝ‬鴺‫ﻧﺒ‬鵠‫】ﭼ‬ bk. chümbet ve chüshekimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬Sayıklamak.

chümperde. chüshen'genlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻧﮕ‬鴺‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬Anlamışlık.
chünek 【‫ك‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ 】ﭼ‬İz, evlek; bk. chönek. chüshenche 【鴺‫ﻧﭽ‬鴺‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬Düşünce, fikir.
chüngkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鳴鵠‫ 】ﭼ‬bk. chüngküsh ve Chüshenche bermek – Fikir vermek, bilgi
chümkesh. vermek. Matériyalistik chüshenche –
Materyalist düşünce.
chüngkümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﮑ‬鳴鵠‫ 】ﭼ‬Kapatmak, örtmek.
chüshendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺷ‬鵠‫】ﭼ‬
chüngkünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ﮑ‬鳴鵠‫】ﭼ‬ Kapanmak,
(chüshenmek'ten) Anlatmak.
örtünmek.
chüshendürülmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭۈﻟﻤ‬鴺‫ﺷ‬鵠‫】ﭼ‬
chüngkünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﮑ‬鳴鵠‫】ﭼ‬ bk.
Anlatılmak.
chüngkünmek.
chüshendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﺷ‬鵠‫】ﭼ‬ bk.
chüngküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮑ‬鳴鵠‫ 】ﭼ‬bk. chüngkünmek.
chüshendürmek.
chünki 【鴛‫ﻧﮑ‬鵠‫ 】ﭼ‬f. Çünkü.
chüshenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺷ‬鵠‫】ﭼ‬ Anlamak.
chünpütmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠‫ﻧﭙ‬鵠‫ 】ﭼ‬Güvenmek, itimat Sualimgha chüshendingmu? – Sorumu anladın
etmek, inanmak. mı? Chüshünelmaymen – Anlayamam.

chünpütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﻧﭙ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chünpütmek. chüshenmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬Anlamaz.

chüpürendi 【‫ﺭەﻧﺪى‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﭼ‬Çöp, süprüntü. chüshenmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬Anlamazlık.

chüpürendilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺭەﻧﺪ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫】ﭼ‬ Çöplük, chüshergüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺭﮔ‬鴺‫ﺷ‬鵠‫】ﭼ‬

süprüntülük. (chüshermek'ten) İndirtmek.

chürüch 【‫ﺭۈچ‬鵠‫ 】ﭼ‬Yaş, nemli, rutubetli. chüshermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﺷ‬鵠‫( 】ﭼ‬chüshmek'ten)

Chürüch qonaq – Yaş mısır. İndirmek. Chüshürüp qoymaq – İndirmek;
kaybetmek. Eske chüshermek – Hatırlamak.
chürümek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻣ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chirimek.
Bala chüshermek – Düşük yapmak. Chach
chürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chirish. chüshermek – Saç kesmek. Suret chüshermek –
chüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﭼ‬I Düş, rüya. Chüsh körmek – Resim çekmek.
Düş görmek. U chüshümge kirdi – O düşüme chüshesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chüshimek.
girdi. Chüshte körmek – Düşte görmek. Men
chüshimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬I 1. Kösteklemek.
uni chüshümde kördüm – Ben onu düşümde
Atni chüshimek – Atı kösteklemek.
gördüm. Yaxshi chüsh körün – İyi düş görün.
Chüshimizge kirip baqmighan – Düşümüze chüshimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬II Düş görmek.
bile girmemiş. chüshkermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﺷﮑ‬鵠‫】ﭼ‬ Aksırmak,
chüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﭼ‬II Öğle. Chüshkiche – Öğlene hapşırmak.

94
chüshkün 【‫ﻥ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫ 】ﭼ‬Kederli, mahzun,
hüzünlü, üzüntülü, düşünceli. Ruhi chüshkün
köründi – Üzüntülü göründü.
chüshkünleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻧﻠ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫】ﭼ‬
Kederlenmek, üzüntülü olmak, cesaretini
kaybetmek.
chüshkünlük 【‫ك‬鵠‫ﻧﻠ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫ 】ﭼ‬Moral bozukluğu,
can sıkıntısı. Ruhiy chüshkünlük – Can
sıkıntısı.
chüshkünlüshüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ﻧﻠ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫】ﭼ‬
chüshkünleshmek.
chüshkürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chüshkermek.
chüshlük 【‫ك‬鵠‫ﺷﻠ‬鵠‫ 】ﭼ‬Öğlen; öğle zamanına
ait. Chüshlük dem élish – Öğlen dinlenme
zamanı. Chüshlük tamaq – Öğle yemeği.
chüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫ 】ﭼ‬İnmek, düşmek. Attin
chüshmek – Attan inmek. Pestke chüshmek –
Aşağı inmek. Yiqilip chüshmek – Yıkılmak,
düşmek. Yénishingizda biznikige chüshüng –
Dönüşünüzde bize gelin. Omigha chüshmek –
Ekin biçimine başlamak. Oyungha chüshmek –
Oyuna başlamak. Ishqa chüshmek – İşe
başlamak. Poyizgha chüshmek – Trene binmek.
Almutidin Bishkekke ayropilangha chüshüp
bérishqa boludu – Almatı'dan Bişkek'e uçakla
gidilebilir. Izgha chüshmek – İzlemek, takip
etmek. Bendke chüshmek – Esir olmak. Qolgha
chüshmek – Ele geçmek. Qolgha chüshmes –
Ele geçmez. Yamulgha chüshmek – Hapse
girmek. Chüshmek – Savaşa girmek. Salqin
chüshti – Serin oldu. Soghuq chüshti – Soğuk
oldu. Soghuq chüshkiche – Soğuk olana kadar.
Soghuq chüshmey – Soğuk olmadan. Qar
chüshti – Kar yağdı. Qarangghu chüshti –
Karanlık oldu. Sugha chüshti – Suya girdi.
Monchigha chüshti – Banyo yaptı. Manga
chüshken séliq – Bana aitvergi. Saye
chüshidighan yer – Gölge olabilecek yer. Kün
chüshken yer – Güneşli yer. Baha chüshmekte
– Fiyat inmekte. Bazar nerxi chüshti – Mal
95
fiyatı indi. Nuraxunni istep tapmaq manga asan
chüshmidi – Nurahun'u arayıp bulmak bana
kolay olmadı. Bu pul manga san chüshmidi –
Bu para bana kolay olmadı. U uni öltürüshning
qestige chüshüptu – O onu öldürme peşindedir.
U uni tutush herikitige chüshti – O onu
yakalama peşinde. Arigha chüshti – Araya girdi.
Men emdi mantigha chüshimen – Ben şimdi
mantı yapacağım. Aldigha chüshti – Önüne
geçti. Algha chüsh – Öne geç. Kéwezligimizge
qurt chüshti – Pamuk tarlamıza kurt düştü.
bk.
Kokatlargha sheldem chüshti – Bitkilere çiy
düştü. Palwanlar otturigha chüshti –
Pehlivanlar ortaya çıktı. Yolgha chüshti – Yola
çıktı. Egher qolgha pul chüshse – Eğer ele para
geçse. Suretke chüshti – Resime çekildi. Ongay
chüshmidi – Kolay olmadı. Ornidin chüshti –
Yerinden indi. Béshinggha qandaq ghem
chüshti? – Başına nasıl bir keder geldi? Terge
chüshti – Tere battı. Közge chüshti – Göze
çarptı. Közüm chüshti – Gözüm düştü. Démi
ichige chüshti – Sustu; sinesine çekti. Aq
chüshken qara chach – Ağarmaya başlamış
siyah saç. Uning béshigha kün chüshüptu –
Onun başına iş gelmiş. U méning keyinimge
chüshüptu – O benim peşimdeymiş. Tilimge
chüshmey turuptu – Aklıma gelmiyor.
Kishining aghzigha chüshüshtin saqlining –
Kişinin şikayetinden sakının (korunun).
Béshimgha éghir kün chüshti – Başıma ağır iş
geldi. Eske chüshti – Akla geldi. Xatirge
chüshti – Akla geldi. Yadimgha chüshti –
Aklıma geldi.
chüshüm 【‫ﻡ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬I 1. Gelir, kazanç, verim.
2. gr. Akuzatif hali. Chüshüm kélish – Akuzatif
hali (Belirtme hali).
chüshüm 【‫ﻡ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬II. Chüshüm tereptin –
Her taraftan.
chüshündürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫】ﭼ‬
(chüshünmek'ten) Anlatmak; bk.
chüshendürmek.
chüshünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chüshenmek. chüshürmek – Vurarak düşürmek. Chüshürüp
qoymaq – İndirmek; düşürmek; kaybetmek.
chüshünmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chüshenmes.
Xizmettin chüshürmek – İşten almak; işten
chüshünmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫】ﭼ‬ bk. atmak, görevden almak; görevsizlendirmek.
chüshenmeslik. Texttin chüshürmek – Tahttan indirmek. Bazar
bahalirini chüshürmek – Borsa fiyatlarını
chüshünük 【‫ك‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬İzah, aydınlatma.
indirmek. Qolgha chüshürmek – Ele geçirmek.
chüshünüklük 【‫ك‬鵠‫ﮐﻠ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬Anlaşılır. Qulluqqa chüshürmek – Köle hale getirmek;
chüshünüksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮐﺴ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬Anlaşılmaz. köle yapmak. Suretke chüshürmek – Resme
çekmek. Abroyini chüshürmek – İtibarını
chüshünülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬Anlaşılmak.
alçaltmak; şahsiyetini zedelemek. Eske
chüshünüwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬Anlamak. chüshürmek – Akla getirmek. Bala
Emdi chüshünüwaldim – Şimdi anladım. chüshürmek – Düşük yapmak. Yadqa
chüshürmek – Akla getirmek.
chüshünüwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ۋ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫】ﭼ‬ bk.
chüshünüwalmaq. chüshürtmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫(】ﭼ‬chüshürmek'ten)
İndirtmek, kestirmek. Chéchimni chüshürttim
chüshünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chüshünmek.
– Saçımı kestirdim.
chüshünüshlük 【‫ك‬鵠‫ﺷﻠ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬Anlaşılır.
chüshürtüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chüshürtmek.
chüshürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫】ﭼ‬ İndirmek,
chüshürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬İndirilmek.
düşürmek. Bayraqni chüshürmek – Bayrağı
indirmek. Urup chüshürmek – Düşürmek, chüshürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﭼ‬bk. chüshürmek.
devirmek, vurarak düşürmek. Étip

96
-da 【-‫ 】ﺩﺍ‬-da (bulunma eki). Tamda – bayram, şenlik, zafer, sevinç. Dagh-dughilar
Damda, duvarda. bilen – Törenle. Toyni chong daghdughilar
bilen ötküzduq – Düğünü büyük şenliklerle
dachen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺩﺍﭼ‬ç. tar. Madeni para.
geçirdik.
dachin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﺩﺍﭼ‬f. bk. darchin.
dagh-dughiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺩۇﻏ‬-‫】ﺩﺍﻍ‬ Şenlikli,
dad 【‫ 】ﺩﺍﺩ‬f. bk. dat. sevinçli. Dagh-dughiliq toy – Şenlikli düğün.
Dagh-dughiliq sözler – Sevinçli sözler.
dada 【‫ 】ﺩﺍﺩﺍ‬Baba. Ögey dada – Üvey baba.
Chong dada – Dede. daghal 【‫ 】ﺩﺍﻏﺎﻝ‬Nasırlaşmış, sert, pütür pütür.

dadxa 【‫ 】ﺩﺍﺩﺧﺎ‬f. ağ.tar. Vali. daghallashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺩﺍﻏﺎﻟ‬Sertleşmek.

dadika 【‫ﮑﺎ‬鴘‫ 】ﺩﺍﺩ‬Babacığım. Dadikam – daghalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻏﺎﻟﻠ‬Sertlik.

Babacığım. daghdam 【‫ 】ﺩﺍﻏﺪﺍﻡ‬Geniş, açık, dosdoğru.
dadil 【‫ﻞ‬鴘‫ 】ﺩﺍﺩ‬f. Cesaretli, cesur, gözü pek.
daghdirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫】ﺩﺍﻏﺪ‬ Yitirmek,
Dadil qoshun – Cesur ordu.
kaybetmek, yoksun kalmak, şaşırmak,
dadilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ 】ﺩﺍﺩ‬f.u. Cesurluk. sersemlemek.

dadu 【‫ 】ﺩﺍﺩۇ‬ç. bk. dadur. daghlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺩﺍﻏ‬bk. daghlimaq.

dadur 【‫ 】ﺩﺍﺩۇﺭ‬ç. bot. Bir tür fasulye. daghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻏﻠ‬Yanık. Daghliq yürek –
Yanık yürek.
dagaza 【‫ 】ﺩﺍﮔﺎﺯﺍ‬ç. Yüksek, dalyan gibi, boylu
boslu. daghlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺩﺍﻏﻠ‬ f.u. Kızdırmak,
yakmak, dağlamak. U yürek-baghrimni
dagh 【‫】ﺩﺍﻍ‬ I f. Leke, benek. Dagh
daghlidi – O yürek-bağrımı yaktı.
tekküzmek – Lekelemek. Qara bir dagh
köründi – Kara bir benek göründü. daghul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﺩﺍﻏ‬Kurnaz; anasının gözü; cin.

dagh 【‫ 】ﺩﺍﻍ‬II Kızdırmak, yakmak. Yaghni dahi 【鴛‫ 】ﺩﺍﮬ‬a. Dâhi.

dagh qilmaq – Yağı kızdırmak. dahilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺩﺍﮬ‬a.u. Dâhiyane, dâhilik.
dagh-dugha 【‫ﺩۇﻏﺎ‬-‫ 】ﺩﺍﻍ‬Tören, merasim,
daxan 【‫ 】ﺩﺍﺧﺎﻥ‬f. Otçu, üfürükçü, efsuncu.

97
daxil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﺩﺍﺧ‬a. Dahil. damulla 【鳤‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺩﺍﻣ‬f. Öğretmen, mollaların

daxili 【鴛‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺩﺍﺧ‬a. Dahili. büyüğü.

dan 【‫ 】ﺩﺍﻥ‬Tane, tohum. Bughday déni –

daim 【‫ 】ﺩﺍﯻﻢ‬a. bk. dayim.
Buğday tanesi.
daimen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺩﺍﯻﻤ‬a. Daima, her vakit.
dana 【‫ 】ﺩﺍﻧﺎ‬I f. bk. dane.
dair 【‫ 】ﺩﺍﯻﺮ‬a. Dair, ait. Shaylam xizmitige
dana 【‫ 】ﺩﺍﻧﺎ‬II Akıllı, hikmetli, bilge.
dair – Seçim hizmetine dair.
danaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻧﺎﻟ‬f.u. Akıllılık, bilgelik.
daire 【‫】ﺩﺍﯻﺮە‬ a. Daire, halka, gevre.
Hökümet dairiliride – Hükümet kurumlarında. danchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻧﭽ‬f.u. Hububat, tahıl.

dairiwi 【‫ى‬鵣鴘‫ 】ﺩﺍﯻﺮ‬a. Dairevi. dane 【鴺‫ 】ﺩﺍﻧ‬Tane.

dajjal 【‫ 】ﺩﺍﺟﺠﺎﻝ‬bk. dejjal. dane-dane 【鴺‫ﺩﺍﻧ‬-鴺‫】ﺩﺍﻧ‬ f. Tane tane.

daka 【‫ 】ﺩﺍﮐﺎ‬f. Gaz bezi. Daka romal – Gaz Dane-dane gep qilmaq – Tane tane konuşmak.

bezi örtüsü. dang 【‫ 】ﺩﺍڭ‬I bk. dangq.

daq 【‫ 】ﺩﺍﻕ‬Çıplak yer. Gilem sélinmighan dang 【‫ 】ﺩﺍڭ‬II ç. Rehin; rehine koymak.
daq yer – Halı serilmemiş çıplak yer. Dalida dangdar 【‫ﺪﺍﺭ‬鳴‫】ﺩﺍ‬u.f. Meşhur, ünlü, tanınmış.
daq yerde qonduq – Dışarıda çıplak yerde
konakladık. dangdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鳴‫ 】ﺩﺍ‬u.f.u. Meşhurluk,
ünlülük, tanınmışlık.
dal 【‫ 】ﺩﺍﻝ‬a. Bükük, eğik.
danggal 【‫ﮕﺎﻝ‬鳴‫ 】ﺩﺍ‬Kesek; kurumuş çamur
dala 【鳣‫ 】ﺩﺍ‬bk. tala.
parçası.
dalalet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻟ‬鳣‫ 】ﺩﺍ‬a. Delil, kanıt. Dalalet
dangildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙鳴‫ 】ﺩﺍ‬bk. dangildimaq.
qilmaq – Göstermek, tanıtmak, ispat etmek.
dangildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙鳴‫(】ﺩﺍ‬dangildimaq'tan)
dalan 【‫ﻥ‬鳣‫ 】ﺩﺍ‬f. Dış oda, bekleme odası.
Tıkırdatmak, gürüldetmek.
dalda 【‫ 】ﺩﺍﻟﺪﺍ‬Siper, sığınak. Ular özlirini
dangildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙鳴‫】ﺩﺍ‬ Tıkırdamak,
daldigha aldi – Onlar kendilerini sakladılar.
gürüldemek.
daldilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺩﺍﻟﺪ‬Siper etmek.
dangja 【‫ﺠﺎ‬鳴‫ 】ﺩﺍ‬ç. bk. dengchi.
daljimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻟﺠ‬Çekilmek, uzaklaşmak.
dangq 【‫ﻖ‬鳴‫ 】ﺩﺍ‬Ün, şöhret, şan. Dangqi
U keynige daljidi – O geriye çekildi.
ketken – Ünlü, şöhretli, tanınmış. Pütün
daljish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻟﺠ‬bk. daljimaq. dunyagha dangqi chiqti – Bütün dünyada ün
dambixo 【鵝‫ﺨ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻣﺒ‬ağ. bk. dambulxo ve kazandı.

maxtanchaq. dangqal 【‫ﻘﺎﻝ‬鳴‫ 】ﺩﺍ‬Dökme çanak; dökme

dambulxo 【鵝‫ﻟﺨ‬鵞‫ 】ﺩﺍﻣﺒ‬ağ. Kendini öven, çömlek.

kendini pohpohlayan; bk. maxtanchaq. danglash 【‫ﺵ‬鳤鳴‫ 】ﺩﺍ‬bk. danglimaq.

damchi 【鴛‫ 】ﺩﺍﻣﭽ‬ç.u. bk. dambixo. dangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺩﺍ‬I Ünlü, şanlı, şöhretli.

damka 【‫ 】ﺩﺍﻣﮑﺎ‬r. Dama taşı. Damka oynimaq dangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺩﺍ‬II ç.u. Rehine, tutak.
– Dama oynamak.

98
danglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺩﺍ‬I Övmek, methetmek. dapende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ 】ﺩﺍﭘ‬f. Çalgıcı; bk. dapchi.

danglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺩﺍ‬II ç.u. Rehine koymak, dapqut 【‫ﺕ‬鵞‫】ﺩﺍﭘﻘ‬ Kırsal kesimlerdeki
tutuya koymak, rehine etmek. karşılıklı yardımlaşma; bk. lapqut.

dangrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鳴‫ 】ﺩﺍ‬Çıngırdamak. dapqutlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺩﺍﭘﻘ‬Yardımlaşmak.

dangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ 】ﺩﺍ‬ç. Sayma, hesap. Dangzigha daplash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺩﺍﭘ‬bk. daplimaq.
yézip qoyung – Hesaba yazıverin. daplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺩﺍﭘﻠ‬Basarak düzeltmek.
danixorek 【‫ﺭەك‬鵝‫ﺨ‬鴙‫】ﺩﺍﻧ‬ Sivilce. Yüzini
dar 【‫ 】ﺩﺍﺭ‬I Darağacı, idam sehpası.
danixorek bésip ketken – Yüzünü sivilce
basmış. dar 【‫ 】ﺩﺍﺭ‬II Halat, çıma, palamar.

danikar 【‫ﮑﺎﺭ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻧ‬f. Lehimci. daraqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﺩﺍﺭﺍﻗ‬ ağ. Deri

yumşatmak.
danikarlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﮑﺎﺭ‬鴙‫】ﺩﺍﻧ‬ f.u. bk.
danikarlimaq. daramet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺩﺍﺭﺍﻣ‬f. Gelir. Milliy daramet –
Milli gelir.
danikarlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﮑﺎﺭ‬鴙‫】ﺩﺍﻧ‬ f.u.
Lehimletmek. darametlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺩﺍﺭﺍﻣ‬f.u. Gelirli.

danikarlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﮑﺎﺭﻟ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻧ‬f.u. Lehimlemek. darametsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺩﺍﺭﺍﻣ‬f.u. Gelirsiz.

danilap 【‫پ‬鳤鴙‫ 】ﺩﺍﻧ‬f.u. Tane ile; tane tane. darametsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺩﺍﺭﺍﻣ‬f.u. Gelersizlik.

daniliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻧ‬f.u. Taneli. darang-durung 【‫ﺩۇﺭۇڭ‬-‫ 】ﺩﺍﺭﺍڭ‬takl. Davul ve

metal sesleri.
danishmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻧ‬f. Akıllı, bilge.
daranglash 【‫ﺵ‬鳤鳴‫ 】ﺩﺍﺭﺍ‬bk. daranglimaq.
danishmend 【‫ﻧﺪ‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻧ‬f. bk. danishmen.
daranglatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫( 】ﺩﺍﺭﺍ‬daranglimaq'tan)
danishmenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻧ‬f.u. Akıllılık,
Tıkırdatmak, çıtırdatmak, gümbürdetmek.
bilgelik.
daranglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫】ﺩﺍﺭﺍ‬ Tıkırdamak,
danliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻧﻠ‬f.u. Taneli, toxumlu. Danliq
çıtırdamak, gümbürdemek.
ösümlükler – Buğdaygiller.
daras 【‫ 】ﺩﺍﺭﺍﺱ‬f. Yüksek, yüce.
danliqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫】ﺩﺍﻧﻠ‬ f.u. Tanelilik,
toxumluluk. Bughdayning danliqlighigha darbaz 【‫ 】ﺩﺍﺭﺑﺎﺯ‬f. bk. dawaz.
karang! – Buğdayın taneliliğine bakın! darchin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﺩﺍﺭﭼ‬f. bot. Tarçın.
danlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺩﺍﻧﻠ‬ f.u. Toxumlamak, dardang 【‫ 】ﺩﺍﺭﺩﺍڭ‬Dardang qulaq – Kepçe
başaklamak. kulak.
dansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺩﺍﻧﺴ‬f.u. Tanesiz, tohumsuz. dardaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺩﺍﺭﺩﺍ‬Çıkmak, ilerlemek,
dap 【‫ 】ﺩﺍپ‬I Def. Dap-dumbaq awazliri – taşmak, dimdik durmak.
Def ve davul sesleri. Dap-dumbaq chalmaq – dardiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴘‫ 】ﺩﺍﺭﺩ‬bk. dardaymaq.
Def ve davul çalmak.
darichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ 】ﺩﺍﺭ‬bk. dariger.
dap 【‫ 】ﺩﺍپ‬II Övünme, atıp tutma.
dariger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ 】ﺩﺍﺭ‬Eczacı.
dapchi 【鴛‫ 】ﺩﺍﭘﭽ‬Çalgıcı.
darixana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴘‫ 】ﺩﺍﺭ‬f. Eczahane.

99
darilitam 【‫ﺘﺎﻡ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺩﺍﺭ‬a. Yetimhane, yetim datlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺩﺍﺗ‬Paslanmak.
yurdu. datlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺩﺍﺗ‬f.u. bk. datlimaq.
darilmuellimin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ﯬﻟﻠ‬鵞‫ﻠﻤ‬鴘‫ 】ﺩﺍﺭ‬a. Öğretmen
datlashqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鳤‫ 】ﺩﺍﺗ‬Paslanmış.
okulu.
datlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺩﺍﺗ‬Paslanmak.
darilpunun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻠﭙ‬鴘‫ 】ﺩﺍﺭ‬a. Üniversite. Dölet
darilpununi – Devlet üniversitesi. datlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺩﺍﺗﻠ‬1. İmdat bağırmak 2.
Şikayet etmek.
daritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ 】ﺩﺍﺭ‬bk. daritmaq.
dawa 【‫ 】ﺩﺍۋﺍ‬I a. Deva. Derdimge dawa
daritmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺩﺍﺭ‬Başa kakmak. Daritmaq
taptim – Derdime deva buldum.
söz – Sitem etmek, kınamak.
dawa 【‫ 】ﺩﺍۋﺍ‬II Dava.
daritmay 【‫ﺘﻤﺎي‬鴘‫ 】ﺩﺍﺭ‬Fazla laf kullanmadan.
dawager 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺩﺍۋﺍﮔ‬a.f. bk. dewager.
darman 【‫ 】ﺩﺍﺭﻣﺎﻥ‬f. bk. derman.
dawaghan 【‫ 】ﺩﺍۋﺍﻏﺎﻥ‬ağ. bk. sughur.
darmansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺩﺍﺭﻣﺎﻧﺴ‬f.u. bk. dermansiz.
dawalanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺩﺍۋﺍ‬a.u. Tedavi olmak.
darwaza 【‫ 】ﺩﺍﺭۋﺍﺯﺍ‬f. bk. derwaza.
dawalash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺩﺍۋﺍ‬a.u. bk. dawalimaq.
das 【‫ 】ﺩﺍﺱ‬f. Leğen, tas.
dawalatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺩﺍۋﺍ‬a.u. Tedavi ettirmek.
daska 【‫ 】ﺩﺍﺳﮑﺎ‬r. Sınıf tahtası.
dawalghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺩﺍۋﺍﻟﻐ‬ Dalgalanmak,
dasqan 【‫ 】ﺩﺍﺳﻘﺎﻥ‬f. ağ. bk. dasturxan.
çalkalanmak, sarsılmak, sallanmak. Dawalghip
dastan 【‫ 】ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬f. Destan. aqqan deryalar – Dalgalanıp akan nehirler.
dastanchi 【鴛‫ 】ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﭽ‬f.u. Destancı. dawalghitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺩﺍۋﺍﻟﻐ‬

dastanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﭽ‬f.u. Destancılık. (dawalghimaq'tan) Sallamak, sarsmak,

çalkalamak, dalgalandırmak.
dastughan 【‫ﻏﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺩﺍﺳﺘ‬ağ. bk. dasturxan.
dawalimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺩﺍۋﺍﻟ‬a.u. Tedavi etmek.
dasturxan 【‫ﺭﺧﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺩﺍﺳﺘ‬f. Masa örtüsü; sofra
dawam 【‫ 】ﺩﺍۋﺍﻡ‬a. Devam. Dawam etmek –
örtüsü.
Devam etmek. Ishni dawam ettürmek – İşi
dash 【‫ 】ﺩﺍﺵ‬Büyük kazan. devam ettirmek. On yil dawamida – On yıl
dashqal 【‫ 】ﺩﺍﺷﻘﺎﻝ‬Cürüf, dışık. içinde. Dawami bar – Devamı var. Dawam
qilmaq – Devam etmek. Urush heriketliri besh
dashue 【‫ﯬ‬鵞‫ 】ﺩﺍﺷ‬ç. Üniversite.
kün dawam qildi – Savaş faaliyetleri beş gün
dat 【‫ 】ﺩﺍﺕ‬I f. İmdat. Dat salmaq – İmdat sürdü.
bağrısı. Dat démek – İmdat çağırmak. dawamlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺩﺍۋﺍﻣ‬a.u. Devam
dat 【‫ 】ﺩﺍﺕ‬II Pas. Dat bashqan – Paslanmış. etmek.
Dat basmaq – Paslanmak. Dat basmaydighan dawamlashturghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ 】ﺩﺍۋﺍﻣ‬a.u.
polat – Paslanmaz çelik.
Devam ettiren.
dat-peryat 【‫ﺎﺕ‬鴵‫ﺭ‬鴺‫ﭘ‬-‫ 】ﺩﺍﺕ‬İmdat bağrısı, imdat
dawamlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫】ﺩﺍۋﺍﻣ‬ a.u.
feryadı.
Devam ettirmek.
datxor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺩﺍﺗﺨ‬f. Şikâyetçi.
dawamlashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ 】ﺩﺍۋﺍﻣ‬a.u. bk.

100
dawamlashturmaq. edatlarına benzese bile vurguladığı anlam

dawamliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺩﺍۋﺍﻣﻠ‬a.u. Devamlı. Dawamliq farklıdır. Özeng kelmeysen de – Kendin

gelmedin ki. Waxtim bolmidi de – Vaktim
söhbet – Devamlı sohbet. Dawamliq jeng –
olmadı ki. Pah, taza chirayliq iken de! – Vay,
Devamlı cenk (savaş).
çok da güzelmiş! Almilar rasa boptu de! –
dawan 【‫ 】ﺩﺍۋﺍﻥ‬f. Dağ boğazı, yokuş. Dawan Elmalar çok daha iyi tutmuş. U keldi de ishni
ashmaq – Dağ boğazını geçmek; yokuşu bashlidi – O geldi ve hemen işe başladı. Zeynep
geçmek. akisini kördi de xoshal boldi – Zeynep
dawaz 【‫ 】ﺩﺍۋﺍﺯ‬f. İp cambazı. ağabeyini gördü ve sevindi.

dawxan 【‫ 】ﺩﺍۋﺧﺎﻥ‬Samur. -de 【-‫ 】ﺩە‬Bulunma eki; bk. -da. Mende –

Bende. Sheherde – Şehirde.
dawrang 【‫】ﺩﺍۋﺭﺍڭ‬Çok övmek veya övünmek;
aşırı gürültülü konuşmalar; yaygara; velvele. debdebe 【鴺‫ 】ﺩەﺑﺪەﺑ‬a. Debdebe, tantana.
Dawrang qilmaq – Başkalar duysun diye debdibilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺒ‬鴘‫ 】ﺩەﺑﺪ‬a.u. Debdebeli,
isteyerek gürültülü övünmek veya övmek. tantanalı.
Tinchliq dawringi – Sulh çağrısı; barış sesi.
dehri 【‫ 】ﺩەﮬﺮى‬a. Dehri, dinsiz.
Dawrang salmaq – Buyurmak; çağırmak;
isteyerek sesli konuşmak; isteyerek sesli dehrilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺩەﮬﺮ‬a.u. Dehrilik, dinsizlik.
övünmek. dehshet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺩەﮬﺸ‬a. Dehşet; korkunç.
dawruq 【‫ 】ﺩﺍۋﺭۇﻕ‬Ün. Dawruqi alemge Dehshet salmaq – Dehşet salmak.
ketken – Ünlü; dünya çapında bilinmiş ünlü. dehshetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫】ﺩەﮬﺸ‬ a.u. Dehşetli.
dawul 【‫ 】ﺩﺍۋۇﻝ‬I f. Davul. Dawul urmaq – Dehshetlik hujum – Dehşetli saldırı.
Davul vurmak (çalmak). dexl 【‫ 】ﺩەﺧﻞ‬a. İlgi, ilinti, alaka. Dexlim yoq
dawul 【‫ 】ﺩﺍۋۇﻝ‬II Kasırga, uragan. – İlgim yok.
dawza 【‫ 】ﺩﺍۋﺯﺍ‬f. bk. derwaza. dexldar 【‫ 】ﺩەﺧﻠﺪﺍﺭ‬a.f. İlişikte, alakası olan.

dayim 【‫ﻢ‬鴙鴵‫ 】ﺩﺍ‬a. Daim, sürekli, her vakit. dexldarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺩەﺧﻠﺪﺍﺭﻟ‬a.f.u. İlgi, alaka, ilişik.
Her dayim – Sürekli, her vakit. dexli 【鴛‫ 】ﺩەﺧﻠ‬a.u. Engel, mania, güçlük.
dayima 【‫ﻤﺎ‬鴙鴵‫ 】ﺩﺍ‬a. Daima, her vakit. Dexli bermek – Engellemek; rahatsız etmek;
dayimi 【鴛‫ﻤ‬鴙鴵‫ 】ﺩﺍ‬a. Daimî, sürekli. güçlük çıkarmak.

dexlsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺩەﺧﻠﺴ‬a.u. Alakası yok; ilgisiz,

dayimiyliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻤ‬鴙鴵‫】ﺩﺍ‬ a.u. Süreklilik,
dokunul maz.
devamlılık.
dexlsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺩەﺧﻠﺴ‬a.u. Dokunulmazlık;
dayimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙鴵‫ 】ﺩﺍ‬a.u. Devamlı, sürekli,
ilgisizlik. Térritoriyilerning dexlsizligi –
her vakit.
Toprak bütünlüğünün dokunulmazlığı.
de 【‫ 】ﺩە‬Ki; ne de olsa; ise; ama, fakat, ve,
dexme 【鴺‫ 】ﺩەﺧﻤ‬f. Kabir, mezar, türbe.
için bağlaçlarını karşılar. Uygur Türkçesindeki
bu edatın kalın şekli (da) yoktur, yani tek dexmize 【‫ﺰە‬鴙‫ 】ﺩەﺧﻤ‬f. Ağır yük, külfet.
şekillidir. Ayrı yazılır. Şekil cihetinden Dexmize bolmaq – Yük olma.
Türkiye türkçesindeki dahi edatı 'da, de' dejjal 【‫ 】ﺩەﺟﺠﺎﻝ‬a. Deccal. Kıyamette çıkacak

101
yalancı ve zarar verici bir şahıs ki, Hazreti İsa dellalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﻠ‬鳤‫ 】ﺩەﻟ‬Tellallık, simsarlık.
tarafından öldürüleceğine inanılır.
delle 【鴺‫ 】ﺩەﻟﻠ‬a. Muhabbet tellalı.
dekke 【鴺‫ 】ﺩەﮐﮑ‬f. Azar, darbe. Dekke yémek
delli 【鴛‫ 】ﺩەﻟﻠ‬Deli, çılgın.
– Azarlanmak. Düshmenni ayighan dekkisini
yer – Düşmana acıyan darbe yer. Men uning dellilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺩەﻟﻠ‬a.u. Muhabbet tellallığı.
dekkisin bérey – Ben onun cezasını vereyim. Dellilik qilmaq – Muhabbet tellallığı yapmak.
Dekke bermek – Azarlamak.
delling 【鵘鴙‫ 】ﺩەﻟﻠ‬ç. Tek, yalnız. Nurghun
dekke-dükkilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺩۈﮐﮑ‬-鴺‫ 】ﺩەﮐﮑ‬Köngül leshkerler bilen delling jeng qildi – Çok
dekke-dükkiligide – Endişe içinde. askerler ile yalnız savaştı.
deqemde 【‫ﻣﺪە‬鴺‫ 】ﺩەﻗ‬Deqemde bolmaq – dellingma-delling 【鵘鴙‫ﺩەﻟﻠ‬-‫ﻤﺎ‬鳵鴙‫ 】ﺩەﻟﻠ‬ç.u.ç.
Bakmak; göz kulak olmak; gözetmek. Yalnız; başbaşa.
deqiqe 【鴺‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺩەﻗ‬a. Dakika. delmu-del 【‫ﺩەﻝ‬-鵞‫ 】ﺩەﻟﻤ‬Tam, tam tamına.

deqiqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺩەﻗ‬a.u. Dakikalık. dem 【‫ 】ﺩەﻡ‬I f. Dinlenme, istirahat. Dem

del 【‫ 】ﺩەﻝ‬I Tam, aynen, uygun. Saet del aldurmaq – Dinlendirmek. Etinggha dem aldur
– Atını dinlendir. Dem élish – Dinlenme. Dem
toqquz bolghanda – Saat tam dokuz olduğunda.
élish öyi – Dinlenme evi. Dem élish küni –
Ötük del keldi – Çizme tam geldi. Del shundaq
Dinlenme günü; tatil günü. Dem élish waxtida
– Aynen şöyle. Del shu chaghda – Tam o
– Dinlenme vaktinde. Dem almaq – Dinlenmek.
zaman. Del waxtida – Tam zamanında. Del sen
Dem élish ezaliri – Nefes alma organları. Dem
kérek éding – Tam sen lazımdın. Del ene
tutulush – Nefes darlığı. Dem shiqilish – Nefes
shundaq qilghandila – Aynen şöyle
darlığı. Dem élishqa bashlimaq – Dinlenmeye
yapıldığında.
başlamak. Dem almay – Dinlenmeden. Ichke
del 【‫ 】ﺩەﻝ‬II Uyuşuk. dem tartmaq – İçe nefes çekmek. Demi
del-derex 【‫ﺩەﺭەﺥ‬-‫ 】ﺩەﻝ‬Ağaçlar. chiqmaydu – Nefesi yok. Dem bermek – Nefes
vermek.
delalet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻟ‬鳣‫ 】ﺩە‬a. bk. dalalet.
dem 【‫ 】ﺩەﻡ‬II f. An, lahza, esna. Bir dem –
deldeng 【‫ 】ﺩەﻟﺪەڭ‬Sallanma, dengesiz.
Biraz, biran. Qéshimda turmiding bir dem –
deldenglesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺩەﻟﺪە‬bk. deldenglimek. Yanımda biran bile kalmadın. Bir demdin béri
deldenglimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫】ﺩەﻟﺪە‬ Sallanmak. – Şu andan itibaren. Bir dem turup turung –
Biraz bekleyin. Bir demmu tinmaydu – Biran
Deldenglep yürmek – Sallanarak yürümek.
bile dinlenmiyor. Bir demning ichide –
deldengshimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫ 】ﺩەﻟﺪە‬Sallanmak. Birdenbire. Dem alghiche – Aniden, biranda.
deldengshish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫】ﺩەﻟﺪە‬ bk. dem … dem 【‫】ﺩەﻡ … ﺩەﻡ‬Kâh. Dem miltiqtin,
deldengshimek. dem awtomattin atti – Kâh tüfekle, kâh
deldüng 【‫ 】ﺩەﻟﺪۈڭ‬Beceriksiz. makineli tüfekle attı. Bir dem undaq deydu, bir
dem mundaq deydu – Kâh öyle diyor, kâh
deldünglük 【‫ك‬鵠‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺩەﻟﺪۈ‬Beceriksizlik.
böyle diyor.
delil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﺩەﻟ‬a. bk. délil.
dembidem 【‫ﺪەﻡ‬鴙‫ 】ﺩەﻣﺒ‬f. Sık, sık sık.
dellal 【‫ﻝ‬鳤‫ 】ﺩەﻟ‬a. Tellal, simsar.
demde 【‫ 】ﺩەﻣﺪە‬f. Hemen. Demde bérip kel

102
– Hemen git gel. Demde yétip keldi – Hemen dengsesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺴ‬鳴‫ 】ﺩە‬ç.u. bk. dengsimek.
geldi.
dengsimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫ 】ﺩە‬ç.u. Tartmak; ölçüp
demek 【‫ك‬鴺‫】ﺩەﻣ‬ Demek, söylemek. biçmek. Her bir tagharni dengsep körüp
Déwidingghu – Demiştin ya. Kishilerning chiqmaq – Her çuval ağırlığım tartmak.
déyishiche – Kişilerin söylediğine göre.
dep 【‫ 】ﺩەپ‬I Diye. Yoq dep jawap berdi –
Kéche-kündüz démey ishlimek – Gece gündüz
Yok diye cevap verdi. Bu yerge séni dep
demeden çalışmak. Yoq dése boludu – Yok
keldim – Buraya seni diye geldim. Séni dep –
denilebilir. Démidimmu?! – Demedim mi?!
Seni diye. U bizni dep shéyit boldi – O bizi
Dégili bolmaydu – Denilmez. He néme deyla?
diye şehit oldu. Néme dep keldin – Ne diye
– Evet ne diyorsunuz? Shuni démemla – Şunu
geldin. Qeshqer sen qeyerde dep kétiwerdi –
deseniza. Geyriting bolsa, dégenni qilghili
Kaşgar sen nerede diye yürümeye devam etti.
boludu – Gücün olsa denileni yapılabilir.
Qaraqashni dep yürüp qargha qaldi aslighim –
Uxmidingizghu deymen – Duymadınız
Kara kaşlıyı diye koşarak, sonunda tahılımı kar
herhalde. Shundaq boldi deyli – Şöyle oldu
bastı (Zamanımı sevgilimin peşinden koşarak
diyelim. Démek, bérish kérek – Evet, gidelim.
yitirip, sonunda tahılımı kar bastı). He dep –
Hesh-pesh dégiche – Hemen; çarçabuk.
Aralıksız, durmadan. Hushidin kétey dep qaldi
demlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫】ﺩەﻣﻠ‬ Demlenmek. – Bayıla yazdı.
Chayni demlep qoydum – Çayı demledim.
dep 【‫ 】ﺩەپ‬II a. tar. Uzaklaştırma, çıkarma.
Chay demliniptu – Çay iyi demlenmiş.
depne 【鴺‫ 】ﺩەﭘﻨ‬f. Defin, gömme. Depne
demlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﺩەﻣﻠ‬bk. demlimek.
murasimi – Defin töreni. Depne qilmaq –
demletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫】ﺩەﻣﻠ‬ (demlimek'ten) Gömmek.
Demletmek. Ashni demliting emdi – Şimdi
depselmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ 】ﺩەﭘﺴ‬Çiğnenmek.
yemeği demletin.
depsen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺩەﭘﺴ‬Depsen qilmaq – Ayakları
demlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺩەﻣﻠ‬Demlemek. Ashni
altında ezmek; çiğnemek.
demlep qoydum – Yemeği demledim.
depsende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ 】ﺩەﭘﺴ‬Depsende qilmaq –
demsigha 【‫ﻐﺎ‬鴙‫ 】ﺩەﻣﺴ‬Astma.
Çiğnemek, aşağılamak.
dendesh 【‫ 】ﺩەﻧﺪەﺵ‬bk. dendimek.
depsesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﺩەﭘﺴ‬bk. depsimek.
dendetmek 【‫ك‬鴺‫】ﺩەﻧﺪەﺗﻤ‬ (dendimek'ten)
depsetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫】ﺩەﭘﺴ‬ (depsimek'ten)
Alıştırmak. Denditip almaq – Alıştırmak.
Çiğnetmek.
dendimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﺩەﻧﺪ‬Alışmak. Dendep
depsilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺩەﭘﺴ‬bk. depselmek.
qalmaq – Alışıvermek.
depsimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺩەﭘﺴ‬Çiğnemek.
deng 【‫ 】ﺩەڭ‬I ç. Tahıl vergisi.
depter 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺩەﭘﺘ‬f. Defter. Xatire deptiri –
deng 【‫ 】ﺩەڭ‬II ç. Konuk yeri; kervansaray,
Hatıra defteri.
otel.
depterche 【鴺‫ﺭﭼ‬鴺‫ 】ﺩەﭘﺘ‬f. Küçük defter.
dengchi 【鴛‫ﭽ‬鳴‫】ﺩە‬ ç.u. Otele bakan;
kervansaraya bakan kimse. derbider 【‫ﺪەﺭ‬鴙‫ 】ﺩەﺭﺑ‬f. Serseri, avare, sefil.

denggirek 【‫ﺮەك‬鴙‫ﮕ‬鳴‫ 】ﺩە‬Kendini öven. derbiderlik 【鵗鴙‫ﺪەﺭﻟ‬鴙‫ 】ﺩەﺭﺑ‬f.u. Serserilik,

103
avarelik, sefillik. görmeye nasip olmadı. Derigh ötti ömrüm – Ne

derdiser 【‫ﺭ‬鴺‫ﺴ‬鴘‫ 】ﺩەﺭﺩ‬f. Ağırlık, çetinlik, çare geçti ömrüm.

zorluk. Manga bir derdiser boldingghu – Bana derije 【鴺‫ﺠ‬鴘‫ 】ﺩەﺭ‬a. Derece. Yuquri derijige
bir yük oldun ya. kötermek – Yüksek dereceye kaldırmak. Artuq
derdiserlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﺴ‬鴘‫ 】ﺩەﺭﺩ‬f.u. Yük olma hali; derijide – Fazlasıyla. Bilim derijisini ashurush
üchün – Bilim seviyesini yükseltmek için.
dert olma hali.
Xelqning bilim derijisi – Halkın bilim seviyesi.
deregdesh 【‫ 】ﺩەﺭەﮔﺪەﺵ‬bk. deregdimek. Yoq derijide – Yok derecede. Ilmiy derije –
deregdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫】ﺩەﺭەﮔﺪ‬ Sormak, İlmî ünvan. Filologiye penliri qandidati
soruşturmak. derijisini aldi – Filoloji bilimlerinin adaylık
ünvanını aldı. Issiqliq derijisi ottuzdin ashti –
derex 【‫ 】ﺩەﺭەﺥ‬f. Ağaç. Méwilik derex –
Sıcaklık derecesi otuzu geçti. Uning issiqliq
Meyveli ağaç.
derijisi kötürülüp ketti – Onun ateşi
derext 【‫ 】ﺩەﺭەﺧﺖ‬f. bk. derex. yükseliverdi.

derexzar 【‫ 】ﺩەﺭەﺧﺰﺍﺭ‬f. Ağaçlık, orman. derijilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺠ‬鴘‫ 】ﺩەﺭ‬a.u. Dereceli. Ilmiy

derexzarliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺩەﺭەﺧﺰﺍﺭﻟ‬ f.u. Ağaçlık, derijilik ademler – İlim adamları. Yuquri

derijilik melumatqa ége bolghanlar – Yüksek
ormanlık.
bilgi sahipleri. Her derijilik hökümet orunliri –
derek 【‫ 】ﺩەﺭەك‬İşaret, belge. Derek bermek Çeşitli derecedeki hükümet kurumları. Köp
– İşaret etmek. Hich dérigi yoq – Hiç belirtisi derijilik – Çok dereceli.
yok.
derkar 【‫ 】ﺩەﺭﮐﺎﺭ‬f. tar. Gerekli, lüzumlu,
dereksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺩەﺭەﮐﺴ‬f.u. Belirtisiz. U dereksiz lazım.
yoqaldi – O belirtisiz kayboldu.
derkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺩەﺭﮐﺎﺭﻟ‬ f.u. Gereklilik,
dereksizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺩەﺭەﮐﺴ‬f.u. Belirtisizlik. lüzumluluk.
derengge 【鴺‫ﮕ‬鳴‫ 】ﺩەﺭە‬Topuz, çomak, sopa. derman 【‫ 】ﺩەﺭﻣﺎﻥ‬1. İlaç, em, deva 2. Kuvvet,
dergah 【‫ 】ﺩەﺭﮔﺎھ‬f. Saray; hükümdar sarayı. güç, kudret. Dermanim yoq – Gücüm yok.

derguman 【‫ﻣﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺩەﺭﮔ‬f. Şüphe, tereddüt. dermansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺩەﺭﻣﺎﻧﺴ‬f.u. Güçsüz, kuvvetsiz.
Dergumanmen – Şüpheliyim. dermansizlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺩەﺭﻣﺎﻧﺴ‬f.u.
derghezep 【‫ﺯەپ‬鴺‫ 】ﺩەﺭﻏ‬f.a. Öfkeli, kızgın, Güçsüzlendirmek, zayıflatmak.
hiddetli. Derghezep bolmaq – Öfkelenmek, dermansizlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫】ﺩەﺭﻣﺎﻧﺴ‬
hiddetlenmek. Güçsüzlenmek.
derhal 【‫ 】ﺩەﺭﮬﺎﻝ‬f.a. Derhal, hemen. Derhal dermansizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺩەﺭﻣﺎﻧﺴ‬f.u. Güçsüzlük,
bérip kel – Hemen git gel. zayıflık.
derheqiqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻘ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﺩەﺭﮬ‬f.a. Gerçekten, derperde 【‫ﺭﺩە‬鴺‫ 】ﺩەﺭﭘ‬f. Kapı veya pencere
sahih. perdesi.
derigh 【‫ﻎ‬鴘‫ 】ﺩەﺭ‬Arzuyu veya üzüntüyü ifade derre 【‫ 】ﺩەﺭﺭە‬f. tar. Çubuk. Derre urmaq –
eden bir ünlem. Wa derigh! – Heyhat! Ne çare! Çubukla dövmek.
Wa derigh bir körüp qanalmidim – Heyhat bir
derrilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺩەﺭﺭ‬Çubukla dövmek;

104
cezalandırmak. desliwide 【‫ﺪە‬鴘鵣鴙‫】ﺩەﺳﻠ‬ f.u. Öncesinde,
derro 【‫ 】ﺩەﺭﺭو‬f. Derhal, hemen, acil. evvelinde.

ders 【‫ 】ﺩەﺭﺱ‬a. Ders. Ders almaq – Ders desmal 【‫ 】ﺩەﺳﻤﺎﻝ‬f.a. Peçete, peşkir.
almak. Ders bermek – Ders vermek. desmallimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺩەﺳﻤﺎﻟﻠ‬f.a.u. Masayı
dersxana 【‫ 】ﺩەﺭﺳﺨﺎﻧﺎ‬a.f. Dershane. silmek.

derslik 【鵗鴙‫ 】ﺩەﺭﺳﻠ‬a.u. Ders kitabı. Derslik desmaye 【鴺鴵‫ 】ﺩەﺳﻤﺎ‬f. Sermaye.
kitapliri – Ders kitapları. desmi 【鴛‫ 】ﺩەﺳﻤ‬f. ağ. bk. desmaye.
dert 【‫ 】ﺩەﺭﺕ‬f. Dert, keder, acı. Dert tartmaq desmiye 【鴺鴶鴙‫ 】ﺩەﺳﻤ‬f. bk. desmaye.
– Acı çekmek. Shuning derdini tarttim –
desrumal 【‫ 】ﺩەﺳﺮۇﻣﺎﻝ‬f. Mendil.
Şunun acısını çektim.
desselmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ 】ﺩەﺳﺴ‬bk. depselmek.
dertkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﺩەﺭﺗﮑ‬a.f. Dertli.
dessesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﺩەﺳﺴ‬bk. dessimek.
dertlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫】ﺩەﺭﺗﻠ‬
Dertlendirmek. desside 【‫ﺪە‬鴙‫ 】ﺩەﺳﺴ‬bk. des. Des turmaq –

dertlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﺩەﺭﺗﻠ‬f.u. Dertlenmek. Ayağa kalkmak; dimdik durmak.

dessilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺩەﺳﺴ‬bk. depsilish. /.

dertleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ 】ﺩەﺭﺗﻠ‬f.u. Dertleşmek.
dessimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺩەﺳﺴ‬bk. depsimek.
dertlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﺩەﺭﺗﻠ‬bk. dertleshmek.
dest 【‫ 】ﺩەﺳﺖ‬f. 1. Kol 2. Sap (sapı). Kamcha
dertmen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺩەﺭﺗﻤ‬f. Dertli, acı çeken.
desti – Kamçı sapı. Acharchiliq destidin – Açlık
derwaza 【‫ 】ﺩەﺭۋﺍﺯﺍ‬f. Kapı. vesilesiyle.
derwaziwen 【‫ەﻥ‬鵣鴘‫ 】ﺩەﺭۋﺍﺯ‬f. Kapıcı. destar 【‫ 】ﺩەﺳﺘﺎﺭ‬f. Sofra örtüsü.
derwazichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ 】ﺩەﺭۋﺍﺯ‬f.u. Kapıcı. deste 【鴺‫ 】ﺩەﺳﺘ‬f. Tutam. Bir deste gül – Bir
derweqe 【鴺‫ 】ﺩەﺭۋەﻗ‬f.u. Gerçekten, sahih. tutam çiçek. Xaltisidin bir deste xetni chiqardi
– Torbasından bir tutam mektubu çıkardı.
derwish 【‫ﺶ‬鴘‫ 】ﺩەﺭۋ‬f. Derviş.
destek 【‫ك‬鴺‫ 】ﺩەﺳﺘ‬f. 1. Kabza 2. Sap 3.
derwishlik 【鵗鴙‫ﺸﻠ‬鴘‫ 】ﺩەﺭۋ‬f.u. Dervişlik.
Manivela.
derya 【‫ﺎ‬鴵‫ 】ﺩەﺭ‬f. Nehir.
destewwel 【‫ۋۋەﻝ‬鴺‫ 】ﺩەﺳﺘ‬f.a. Önce, başlangıçta.
deryalap 【‫پ‬鳣‫ﺎ‬鴵‫ 】ﺩەﺭ‬f.u. Deryalap aqqan qan
destewwelki 【鴛‫ۋۋەﻟﮑ‬鴺‫ 】ﺩەﺳﺘ‬f.a.u. Önceki.
yashlar – Nehir gibi akan kanlı göz yaşları.
destigah 【‫ﮕﺎھ‬鴙‫ 】ﺩەﺳﺘ‬f. Tezgah.
des 【‫ 】ﺩەﺱ‬f. Sıkı, sabit. Des turmaq – Sıkı
durmak. Des qopmaq – Ayağa kalkmak. destigahsaz 【‫ﮕﺎﮬﺴﺎﺯ‬鴙‫ 】ﺩەﺳﺘ‬Tezgah yapımı.
Orunliridin des turushti – Yerlerinden ayağa destigahsazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮕﺎﮬﺴﺎﺯﻟ‬鴙‫】ﺩەﺳﺘ‬ Tezgah
kalktı. yapım işi.
deslep 【‫پ‬鴺‫ 】ﺩەﺳﻠ‬u. bk. destlep. destilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺩەﺳﺘ‬Yığmak, toplamak,
deslepki 【鴛‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺩەﺳﻠ‬bk. destlepki. biriktirmek.

deslepte 【鴺‫ﭘﺘ‬鴺‫ 】ﺩەﺳﻠ‬f.u. bk. destlep. destlep 【‫پ‬鴺‫ 】ﺩەﺳﺘﻠ‬f.u. Evvel, önce, ilk.

105
destlepki 【鴛‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺩەﺳﺘﻠ‬f.u. Önceki, evvelki, dettalash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺩەﺗﺘﺎ‬a.u. Ağız kavgası;
ilki. çatışma; münakaşa etmek; tartışmak.

destlepte 【鴺‫ﭘﺘ‬鴺‫ 】ﺩەﺳﺘﻠ‬f.u. bk. destlep. dettikam 【‫ﮑﺎﻡ‬鴙‫ 】ﺩەﺗﺘ‬Aşık kumar oyununda

desturxan 【‫ﺭﺧﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺩەﺳﺘ‬f. bk. dasturxan. aşığı atarken söylenen söz; aşığa seslenmiş
ünlem.
destür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﺩەﺳﺘ‬f. Destur.
deydey 【‫ﺪەي‬鴵‫】ﺩە‬ Ayartma. Deydeyge
dewa 【‫ 】ﺩەۋﺍ‬a. Dava. Dewa qilmaq – Dava salmaq – Ayartmak; kışkırtmak.
açmak.
deydeychi 【鴛‫ﭽ‬鴵‫ﺪە‬鴵‫ 】ﺩە‬Ayartan; kışkırtan;
dewachi 【鴛‫ 】ﺩەۋﺍﭼ‬a.u. Davacı; bk. dewager. kandırıp baştan çıkaran.
dewager 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺩەۋﺍﮔ‬a.f. Davacı. deydi 【‫ﺪى‬鴵‫ 】ﺩە‬Serseri, avare, sefil, ipsiz.
dewagerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺩەۋﺍﮔ‬a.f.u. Davacılık. Deydi oq – Gezen ok.

dewalashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫】ﺩەۋﺍ‬a.u. Dava açışmak. deydilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﺩە‬Serserilik, avarelik.

dewalishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫】ﺩەۋﺍﻟ‬ a.u. bk. deydimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﺩە‬Serseri olmak; avare

dewalashmaq. olmak.

dewam 【‫ 】ﺩەۋﺍﻡ‬a. bk. dawam. deyfu 【鵞‫ﻔ‬鴵‫ 】ﺩە‬ç. Doktor.

dewet 【‫ 】ﺩەۋەﺕ‬a. Davet. Dewet qilmaq – deyuz 【‫ﺯ‬鵞鴵‫ 】ﺩە‬a. Deyyus. Karısının veya
Davet etmek. kendisine çok yakın olan bir kadının
iffetsizliğine göz yuman kimse.
dewetname 【鴺‫ 】ﺩەۋەﺗﻨﺎﻣ‬Davetname.
deyuzlik 【鵗鴙‫ﺯﻟ‬鵞鴵‫ 】ﺩە‬Muhabbet tellallığı.
dewir 【‫ﺮ‬鴘‫ 】ﺩەۋ‬a. bk. dewr.
deyyuz 【‫ﺯ‬鵞鴶鴵‫ 】ﺩە‬a. bk. deyuz.
dewr 【‫ 】ﺩەۋﺭ‬a. Devir, çağ, zaman.
dez 【‫ 】ﺩەﺯ‬Çatlak. Dez ketmek – Çatlamak.
deshkül 【‫ﻝ‬鵠‫ 】ﺩەﺷﮑ‬İtiş, neden, hamle.
Dez ketküzmek – Çatlatmak. Sanga neme dez
deshnem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﺩەﺷﻨ‬f. Serzeniş, başa kakma, ketti! – Sana ne!
tekdir, Deshnem bermek –
azarlama. dezmal 【‫ 】ﺩەﺯﻣﺎﻝ‬f. Ütü.
Azarlamak. Deshnem yémek – Azarlanmak.
Momaydin deshnem yedim – Nineden dezmallanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺩەﺯﻣﺎﻟ‬f.u. Ütülenmek.
azarlandım. dezmallatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﺩەﺯﻣﺎﻟ‬ f.u.
desht 【‫ 】ﺩەﺷﺖ‬f. Çöl, bozkır. Deshti qipchaq (dezmallimaq'tan) Ütületmek.
– Kıpçak bozkırı. dezmallimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺩەﺯﻣﺎﻟﻠ‬f.u. Ütülemek.
desht-sehra 【‫ﮬﺮﺍ‬鴺‫ﺳ‬-‫ 】ﺩەﺷﺖ‬f.a. Bozkır ve dédi-dédi 【‫ﺪى‬鴼‫ﺩ‬-‫ﺪى‬鴼‫ 】ﺩ‬Dedikodu; lakırdı.
sahra. Bular hemmisi dédi-dédi gepler – Bunlar hepsi
deshti-yawan 【‫ﺎۋﺍﻥ‬鴵-鴛‫ 】ﺩەﺷﺘ‬f. Bozkır, çöl. dedikodu sözler.

deshtlik 【鵗鴙‫ 】ﺩەﺷﺘﻠ‬Çöllü. dégen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴼‫ 】ﺩ‬Demiş, dediği. Méning

dégenlirim yadingdin chiqmisun – Benim
det 【‫ 】ﺩەﺕ‬Sitem, kınama. Det qilmaq –
dediklerim aklından çıkmasın. Exmet dégen
Sitem etmek.
kishi – Ahmet denilen kişi. Qeshqer dégen

106
sheher – Kaşgar denilen şehir. Deghinimge déhqan 【‫ﮭﻘﺎﻥ‬鴼‫ 】ﺩ‬f. bk. dixan.
yettim – Dediğime ulaştım. Arzumgha yettim –
déhqanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮭﻘﺎﻧﭽ‬鴼‫ 】ﺩ‬f. bk. dixanchiliq.
Dileğime eriştim. Az dégende – En azından.
Eng köp dégende – En çok denildiğinde. Dégen déxan 【‫ﺨﺎﻥ‬鴼‫ 】ﺩ‬f. bk. dixan.
bilen – Mamafih, bununla beraber. Perzent
dékabr 【‫ﮑﺎﺑﺮ‬鴼‫ 】ﺩ‬r. Aralık. Dékabr éyi –
dégen bilen ata-ana üchün bext – Çocuk
Aralık ayı.
bununla beraber ata-ana için baht. Néme
dégining u? – O ne dediğin? Dégendikidek ter dékaratsiye 【鴺鴶鴙‫ﮑﺎﺭﺍﺗﺴ‬鴼‫ 】ﺩ‬r. Dekor.
tökti – Denildiği gibi ter döktü. Su ekéley dékret 【‫ﮑﺮەﺕ‬鴼‫ 】ﺩ‬r. Kararname, kanun.
dégen bolup kétip qaldi – Su getireyim demiş
délighur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ 】ﺩ‬Ahmak, akılsız, sersem,
gibi gitiverdi.
budala.
dégende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ﮕ‬鴼‫ 】ﺩ‬Denildiğinde, anda. Ikki
délighurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫】ﺩ‬Ahmaklık, akılsızlık,
yil dégende – İki yıl denildiğinde. Qoghlap
budalalık.
yétey dégende – Kovalayıp yettiği anda. He
digende – Hemen, ilk önce, zamanında. délil 【‫ﻞ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ 】ﺩ‬a. Delil, kanıt. Délil keltürmek

dégendek 【‫ﻧﺪەك‬鴺‫ﮕ‬鴼‫】ﺩ‬ İstenildiği gibi, – Delil getirmek (göstermek).

pürüzsüz, eksiksiz, tam, iyi. U bu ishqa délillesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ 】ﺩ‬bk. délillimek.
dégendek diqqet qilmighan – O bu işe
délillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ 】ﺩ‬a.u. Delilli.
istenildiği gibi dikkat etmemiş. Dégendek
yardem körsetti – İyi yardım etti. Dégendek délillimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ 】ﺩ‬a.u. Kanıtlamak.
nétije bermidi – İstenildiği gibi netice vermedi. délilsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ 】ﺩ‬a.u. Delilsiz.
Dégendekla – Denildiği gibi.
démekki 【鴛‫ﮐﮑ‬鴺‫ﻤ‬鴼‫ 】ﺩ‬u.f. Demek ki.
dégendikidek 【‫ﺪەك‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ﮕ‬鴼‫ 】ﺩ‬Denildiği gibi,
démiqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﻤ‬鴼‫ 】ﺩ‬ağ. bk. tunchuqush.
söylendiği gibi.
démiqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤ‬鴼‫ 】ﺩ‬bk. tunchuqmaq.
dégenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴼‫ 】ﺩ‬Demiş olmak; söylemiş
olmak. Bu héchnime bilmeydu dégenlik emes démokrat 【‫ﮐﺮﺍﺕ‬鵝‫ﻤ‬鴼‫ 】ﺩ‬r. Demokrat.
– Bu hiçbir şey bilmiyor anlamına gelmez.
démokratik 【鵗鴙‫ﮐﺮﺍﺗ‬鵝‫ﻤ‬鴼‫ 】ﺩ‬r. Demokratik.
déger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鴼‫ 】ﺩ‬f. Déger namazi – İkindi
démokratiye 【鴺鴶鴙‫ﮐﺮﺍﺗ‬鵝‫ﻤ‬鴼‫ 】ﺩ‬r. Demokrasi.
namazı.
démokratizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﮐﺮﺍﺗ‬鵝‫ﻤ‬鴼‫ 】ﺩ‬r. Demokratizm.
dégidek 【‫ﺪەك‬鴙‫ﮕ‬鴼‫ 】ﺩ‬1. Çok, pek. Dégidek
yaxshi – Çok iyi. 2. Hemen hemen, her zaman. démokratizmliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻣﻠ‬鴙‫ﮐﺮﺍﺗ‬鵝‫ﻤ‬鴼‫】ﺩ‬ r.u.
Dayim dégidek – Her zaman. Her yil dégidek – Demokratlık.
Hemen hemen her yıl. U künde dégidek kélidu démokratlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﮐﺮﺍﺗ‬鵝‫ﻤ‬鴼‫】ﺩ‬ r.u.
– O hemen hemen her gün geliyor. Demokratlaşmak.
dégidekla 【鳤‫ﺪەﮐ‬鴙‫ﮕ‬鴼‫ 】ﺩ‬1. Söylenebilecek déngiz 【‫ﺰ‬鴙鳵鴼‫ 】ﺩ‬Deniz. Déngiz eskiri – Deniz
halde 2. Hemen; hemen hemen. Dégidekla askeri. Déngiz boyidiki – Deniz kıyısındaki;
hemmisi – Hemen hemen hepsi. sahildeki. Déngiz boyliri – Deniz kıyıları;
dégilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴼‫ 】ﺩ‬Aktif, faal, etki. Siyasi sahiller.
dégilik körsetmek – Siyasî etkinlik göstermek. déngizchi 【鴛‫ﺰﭼ‬鴙鳵鴼‫ 】ﺩ‬Denizci.

107
députat 【‫ﺗﺎﺕ‬鵞‫ﭙ‬鴼‫ 】ﺩ‬r. Vekil. didar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴘‫ 】ﺩ‬f. Yüz, surat. Didar körüshmek

députatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﺎﺗﻠ‬鵞‫ﭙ‬鴼‫ 】ﺩ‬r.u. Vekillik. – Görüşmek; birbirini görmek.

dixan 【‫ﺨﺎﻥ‬鴘‫ 】ﺩ‬f. Çiftçi. Dixan-ormanchiliq
dérek 【‫ﺮەك‬鴼‫ 】ﺩ‬I bk. derek.
nazariti – Tarım ve Ormancılık Bakanlığı.
dérek 【‫ﺮەك‬鴼‫ 】ﺩ‬II ağ. bk. térek.
dixanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺨﺎﻧﭽ‬鴘‫ 】ﺩ‬f.u. Çiftçilik.
dérize 【‫ﺰە‬鴘‫ﺮ‬鴼‫ 】ﺩ‬f. Pencere. Dérize perdisi –
dixmaq 【‫ﺨﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺩ‬Kör, küt.
Pencere perdesi. Dérize qapqisi – Pencere
kapağı. dijorni 【鴛‫ﺭﻧ‬鵝‫ﺠ‬鴘‫ 】ﺩ‬r. Nöbetçi, nöbet bekleyen.

dérizilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴘‫ﺮ‬鴼‫ 】ﺩ‬f.u. Pencereli. Dérizilik dijorniliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﻧ‬鵝‫ﺠ‬鴘‫】ﺩ‬ r.u. Nöbetçilik.

öy – Pencereli ev. Dijorniliq qilmaq – Nöbetçilik yapmak.
désant 【‫ﺴﺎﻧﺖ‬鴼‫ 】ﺩ‬r. Çıkarma birlikleri. dik 【鵗鴘‫ 】ﺩ‬Dik etmek – İrkilmek.

déweylesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴵‫ە‬鵣鴼‫ 】ﺩ‬bk. déweylimek. dikildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ 】ﺩ‬bk. dikildimaq.

déweylimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ە‬鵣鴼‫ 】ﺩ‬Tehdit etmek. dikildek 【‫ﻠﺪەك‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ 】ﺩ‬Yerinde durmaz; kurtlu

déwinmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﻤ‬鴘鵣鴼‫】ﺩ‬ Şatlanmak, peynir.

ırgalanmak, sendelemek. dikildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ 】ﺩ‬Tıpır tıpır yürümek.

déwirqay 【‫ﺮﻗﺎي‬鴘鵣鴼‫ 】ﺩ‬Katran, sakız, akıntı. diktatura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ﮑﺘﺎﺗ‬鴘‫ 】ﺩ‬r. Diktatörlük, diktatör,

déwirqayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﺮﻗﺎ‬鴘鵣鴼‫ 】ﺩ‬Reçineli, çıralı. mutlak salahiyet.

diq 【‫ﻖ‬鴘‫ 】ﺩ‬Ağrı, sızı, acı, ıstırap, azap,

déwitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘鵣鴼‫ 】ﺩ‬bk. déwitmek.
işkence, sıkıntı.
déwitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴘鵣鴼‫ 】ﺩ‬Dehlemek.
diqqatsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻘﻘﺎﺗﺴ‬鴘‫ 】ﺩ‬a.u. Dikkatsizlik.
déyilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴼‫ 】ﺩ‬bk. déyilmek.
diqqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻘﻘ‬鴘‫ 】ﺩ‬a. Dikkat. Diqqet qilmaq –
déyilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙鴶鴼‫ 】ﺩ‬Denilmek. Shundaq Dikkat etmek. Diqqitimni jelp qildi –
déyildimu? – Şöyle denildi mi? Dikkatimi çekti.
déyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴼‫ 】ﺩ‬bk. demek. diqqetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻘﻘ‬鴘‫ 】ﺩ‬a.u. Dikkatli.
déyishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙鴶鴼‫ 】ﺩ‬bk. déyishmek. diqqetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﻘﻘ‬鴘‫ 】ﺩ‬a.u. Dikkatsiz.
déyishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙鴶鴼‫ 】ﺩ‬Konuşmak; kara karşı dil 【‫ﻞ‬鴘‫ 】ﺩ‬f. Gönül. Dilimda tolghan
söyleşmek; birbirine Silerni
demek. xoshalliq – Gönlüm sevinçle dolu. Bu söz
chaqirishqa kishi éweteyli déyishiwatattuq – hemmining tilida we dilida – Bu söz herkesin
Sizleri çağırmaya kişi gönderelim diye dilinde ve gönlünde. Dilde bolsa, tilgha kélidu
konuşuyorduk. – Gönülde olsa dile gelir. Janu-dilim bilen –
dézinféksiye 【鴺鴶鴙‫ﮑﺴ‬鴽‫ﻨﻔ‬鴘‫ﺰ‬鴼‫ 】ﺩ‬r. Dezinfeksyon. Can ve gönlüm ile. Dili bahar – Sevecen.
Dézinféksiye qilmaq – Dezinfekte etmek. dilazar 【‫ﺯﺍﺭ‬鳤鴘‫ 】ﺩ‬f. Gönül kıran, hakaret eden.
dialéktik 【鵗鴙‫ﮑﺘ‬鴽‫ﯫﻟ‬鴘‫】ﺩ‬ r. Diyalektik. Dilazar bolmaq – Gönlü kırılmak.
Dialéktik matériyalizm – Diyalektik dilazarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺯﺍﺭﻟ‬鳤鴘‫ 】ﺩ‬Gönlün kırılma hali.
materyalizm.
dilber 【‫ﺭ‬鴺‫ﻠﺒ‬鴘‫ 】ﺩ‬f. Dilber, güzel, sevilen.
diben 【‫ﻥ‬鴺‫ﺒ‬鴘‫ 】ﺩ‬ç. Negatif.

108
dildar 【‫ﻠﺪﺍﺭ‬鴘‫ 】ﺩ‬Sevgili, yar, dost. ding 【鵘鴘‫ 】ﺩ‬I Hassas, duyarlı. Ding qulaq –

dildarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﺪﺍﺭﻟ‬鴘‫ 】ﺩ‬f.u. Can ve yürekten. Duyarlı kulak. Qulaqlirini ding qilip –
Kulaklarını duymaya hazır bir hale getirip.
dildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴘‫ 】ﺩ‬f.u. Yakın, sırdaş.
ding 【鵘鴘‫ 】ﺩ‬II Keskin, sivri. Ding pichaq –
dilgusha 【‫ﺷﺎ‬鵞‫ﻠﮕ‬鴘‫ 】ﺩ‬f. Cazibeli, büyüleyici, Keskin bıçak.
gönül avlayan.
ding-ding 【鵘鴘‫ﺩ‬-鵘鴘‫ 】ﺩ‬Tıpır tıpır. Ding-ding
dilgushaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﺎﻟ‬鵞‫ﻠﮕ‬鴘‫ 】ﺩ‬f.u. Cazibelilik, – Etmek tıpır tıpır etmek.
büyüleyicilik, gönül avlayanlık.
dinggak 【‫ﮕﺎك‬鳵鴘‫ 】ﺩ‬Topal, aksak.
dilkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠﮑ‬鴘‫ 】ﺩ‬f.u. Şen, neşeli.
dinggakliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮕﺎﮐﻠ‬鳵鴘‫ 】ﺩ‬Topallık, aksaklık.
dilkeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﻠﮑ‬鴘‫ 】ﺩ‬f.u. Neşelilik.
dinggaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﮕﺎ‬鳵鴘‫ 】ﺩ‬Dimdik durmak,
dilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ 】ﺩ‬Sap dilliq – Temiz kalpli. çıkmak, ucu çıkmak.
dilnawaz 【‫ﻠﻨﺎۋﺍﺯ‬鴘‫ 】ﺩ‬f. Sevgili, yar, dost. dinggaytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ﮕﺎ‬鳵鴘‫ 】ﺩ‬bk. dinggaytmaq.
dilraba 【‫ﻠﺮﺍﺑﺎ‬鴘‫ 】ﺩ‬f. Sevgili, yar, dost. dinggaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﮕﺎ‬鳵鴘‫( 】ﺩ‬dinggaymaq'tan)
dilshat 【‫ﻠﺸﺎﺕ‬鴘‫ 】ﺩ‬f. Şen, neşeli, şakrak. Yukarı kaldırmak. Tay quyrughini dinggaytti –
Tay kuyruğunu yukarı kaldırdı.
dilshatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﺸﺎﺗﻠ‬鴘‫ 】ﺩ‬f.u. Neşelilik.
dingxulu 【鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺨ‬鳵鴘‫ 】ﺩ‬ç. Maden lambası.
dimagh 【‫ﻤﺎﻍ‬鴘‫ 】ﺩ‬a. bk. dimaq.
dingildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙鳵鴘‫ 】ﺩ‬Küçük adımlarla
dimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺩ‬a. 1. Beyin, dimağ 2. Burun.
koşmak.
Is dimighimgha urdi – Duman burnuma
dokundu. dingliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴘‫ 】ﺩ‬Keskinlik, sivrilik.

dimiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤ‬鴘‫ 】ﺩ‬Boğucu, bunaltıcı. diniy 【鴸鴙‫ﻨ‬鴘‫ 】ﺩ‬Dini. Diniye nazariti –

Diyanet İşleri Başkanlığı.
dimiqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﻤ‬鴘‫ 】ﺩ‬bk. dimiqmaq.
dinsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴘‫ 】ﺩ‬Dinsiz.
dimiqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤ‬鴘‫ 】ﺩ‬Boğulmak. U sugha
dimiqip öldi – O suya boğularak öldü. dinsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴘‫ 】ﺩ‬Dinsizlik.

dimiqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻤ‬鴘‫( 】ﺩ‬dimiqmaq'tan) diplom 【‫ﻡ‬鵝‫ﭙﻠ‬鴘‫ 】ﺩ‬r. Diploma.

Boğmak. diplomat 【‫ﻣﺎﺕ‬鵝‫ﭙﻠ‬鴘‫ 】ﺩ‬r. Diplomat.
dimiqturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻤ‬鴘‫ 】ﺩ‬bk. dimiqturmaq. diplomatik 【鵗鴙‫ﻣﺎﺗ‬鵝‫ﭙﻠ‬鴘‫】ﺩ‬ r. Diplomatik.
din 【‫ﻦ‬鴘‫ 】ﺩ‬Din. Islam dini – İslam dini. Diplomatik wekil – Diplomatik vekil.
Budda dini – Buda dini; Budizm. diplomatiye 【鴺鴶鴙‫ﻣﺎﺗ‬鵝‫ﭙﻠ‬鴘‫ 】ﺩ‬r. Diplomasi.
dinar 【‫ﻨﺎﺭ‬鴘‫ 】ﺩ‬f. Dinar. diplomluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵝‫ﭙﻠ‬鴘‫ 】ﺩ‬Diplomalı.
dinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴘‫ 】ﺩ‬a.u. Dinci, dine düşkün. dir-dich 【‫ﭻ‬鴘‫ﺩ‬-‫ﺮ‬鴘‫ 】ﺩ‬Titreme, titreyiş. Dir-dir
dinchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨﭽ‬鴘‫ 】ﺩ‬a.u. Dine düşkünlük. etmek – Titremek.

dindar 【‫ﻨﺪﺍﺭ‬鴘‫ 】ﺩ‬a.f. Dindar. dirijabil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺠﺎﺑ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ 】ﺩ‬r. Dirijabl, balon.

dindarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺪﺍﺭﻟ‬鴘‫ 】ﺩ‬a.f.u. Dindarlık. dirildesh 【‫ﻠﺪەﺵ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ 】ﺩ‬bk. dirildimek.

109
dirildetmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﺪەﺗﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫( 】ﺩ‬dirildimek'ten) dogilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺩوﮔ‬ç.u. bk. dowilimaq.
Titretmek. dogma 【‫ 】ﺩوﮔﻤﺎ‬r. Dogma.
dirildimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ 】ﺩ‬Titremek.
dogmichilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺩوﮔﻤ‬r.u. Dogmatizm.
dist 【‫ﺴﺖ‬鴘‫ 】ﺩ‬Ökçe. Dishti égiz petinke –
dogowor 【‫ۋوﺭ‬鵝‫ 】ﺩوﮔ‬r. Antlaşma, muahede,
Ökçesi yüksek ayakkabı.
pakt, anlaşma, mukavele.
dit 【‫ﺖ‬鴘‫ 】ﺩ‬Anlayış, kavrayış.
dogoworlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ۋوﺭ‬鵝‫】ﺩوﮔ‬ r.u.
ditlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺘ‬鴘‫ 】ﺩ‬bk. ditlimaq. Mukavele yapmak, anlaşmak.

ditlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴘‫ 】ﺩ‬Kavramak, anlamak. dok 【‫ 】ﺩوك‬Kambur, tümsek, kabarık. Dok

diwan 【‫ﺍﻥ‬鵣鴘‫ 】ﺩ‬f. Divan. adem – Kamburlu adam. Dok bolmaq –

Kamburlu olmak.
diwane 【鴺‫ﺍﻧ‬鵣鴘‫ 】ﺩ‬f. Dilenci. U diwane bolup
dokaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺩوﮐﺎ‬Eğilmek, bükülmek.
qalghan – O dilenci oluvermiştir. Benggi
diwane – bot. benç (ci); mec.ol. Aklını dokiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ 】ﺩوﮐ‬bk. dokaymaq.
oynatmış. doklat 【‫ﺕ‬鳤‫ 】ﺩوﮐ‬r. Konferans.
diwe 【‫ە‬鵣鴘‫ 】ﺩ‬f. Dev.
doklatchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鳤‫ 】ﺩوﮐ‬r.u. Konuşmacı.
diwiziye 【鴺鴶鴘‫ﺰ‬鴘鵣鴘‫ 】ﺩ‬r. Tümen. Atliq diwiziye
doktor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺩوﮐﺘ‬r. Doktor. Filologiye penliri
– Atlı tümeni. Piyade diwiziye – Piyade
doktori – Dil bilimi doktoru.
tümeni.
doq 【‫ 】ﺩوﻕ‬Tehdit, gözdağı. Doq qilmaq –
diyanet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴘‫ 】ﺩ‬a. Diyanet, sofuluk,
Tehdit etmek; gözdağı vemek.
dindarlık.
doq-doq 【‫ﺩوﻕ‬-‫ 】ﺩوﻕ‬Yerinde durmaz; kurtlu
diyanetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴘‫】ﺩ‬ a.u. Sofuluk,
peynir.
dindarlık.
doqa 【‫ 】ﺩوﻗﺎ‬Uzunca. Doqa bash – Uzunca
diyanetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴘‫ 】ﺩ‬a.u. Sofu olmayan,
baş.
dindar olmayan.
doqal 【‫ 】ﺩوﻗﺎﻝ‬ağ. bk. doq.
diyanetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴘‫】ﺩ‬ a.u. Sofu
olmama hali, dindar olmama hali. doqaslatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺩوﻗﺎﺳ‬ağ. Tehdit etmek.

diyar 【‫ﺎﺭ‬鴶鴘‫ 】ﺩ‬f. Diyar, ülke, memleket. doqchi 【鴛‫ 】ﺩوﻗﭽ‬Korkutan; tehdit eden.

diyerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺鴶鴘‫ 】ﺩ‬Yeterince, yeterli kadar, doqmush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﺩوﻗﻤ‬Köşe. Doqmushtiki öy

yeterli halde. Diyerlik étiwar bermek – – Köşedeki ev. Kocha doqmushliri – Sokak
Yeterince önem vermek. köşeleri.

dizél 【‫ﻞ‬鴼‫ﺰ‬鴘‫ 】ﺩ‬Dizel. doquldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ 】ﺩوﻗ‬bk. doquldimaq.

do 【‫ 】ﺩو‬Do tutturmaq – İştah çağırmak. doquldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ 】ﺩوﻗ‬Yerinde durmamak;

ele avuca sığmamak.
doda 【‫ 】ﺩوﺩﺍ‬Kapris. Dodisi tutup qaptu –
Kapris yapıyor; hırçınlaşıyor. doqurushmaq 【‫ﺭۇﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﺩوﻗ‬ Çarpışmak;
karşılaşmak; çatışmak. Ular ishikte doqurushup
doga 【‫ 】ﺩوﮔﺎ‬bk. dowa.
qaldi – Onlar kapıda çarpışıverdiler.

110
doqurushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﺷ‬鵞‫ 】ﺩوﻗ‬bk. doqurushmaq. domburichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ 】ﺩوﻣﺒ‬Domburayı çalan

dola 【鳣‫ 】ﺩو‬Omuz. Dola söngek – Omuz kimse; çalgıcı.

kemiği. domchaq 【‫ 】ﺩوﻣﭽﺎﻕ‬İri parça, kütle, yığın.

Dolan 【‫ﻥ‬鳣‫】ﺩو‬ Dolan. (Tarim nehri dominion 【‫ﻥ‬鵝鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺩوﻣ‬r. Dominyon.

civarında yaşayan göçebe Uygurların adı. domlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ 】ﺩوﻣ‬bk. domulaq.
Dolan, Moğolca "yedi, 7" anlamındadır. Bu
toplumun 18. yüzyıldaki Kalmuk istilası domna 【‫ 】ﺩوﻣﻨﺎ‬r. Maden fırını. Domna mesh
sırasında gelmiş Kalmuklar olup, Türkleştiği – Maden fırını.
bilinir). domsaq 【‫ 】ﺩوﻣﺴﺎﻕ‬Asık çehreli; somurtkan.
dolana 【‫ﻧﺎ‬鳣‫】ﺩو‬ bot. Akdiken. Dolana domsaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺩوﻣﺴﺎﻗﻠ‬ Asık çehrelilik;
képinigi – Akdiken sineği. somurtkanlık.
dolqun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺩوﻟﻘ‬Dalga. domsarash 【‫ 】ﺩوﻣﺴﺎﺭﺍﺵ‬bk. domsarimaq.
dolqunlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺩوﻟﻘ‬Dalgalanmak. domsarimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺩوﻣﺴﺎﺭ‬bk. domsaymaq.
dolqunlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺩوﻟﻘ‬bk. dolqunlimaq. domsayghan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴵‫ 】ﺩوﻣﺴﺎ‬Somurtkan, asık
dolqunlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫】ﺩوﻟﻘ‬ suratlı, yüzü gülmez.
(dolqunlimaq'tan) Dalgalandırmak. domsayghanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﺎﻧﻠ‬鴵‫ 】ﺩوﻣﺴﺎ‬Somurtkanlık,
dolqunlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵞‫ 】ﺩوﻟﻘ‬Dalgalanmak. yüzü gülmezlik.

dolqunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ 】ﺩوﻟﻘ‬Dalgalı. domsaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫】ﺩوﻣﺴﺎ‬Somurtmak, suratını

asmak.
dolqunlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫】ﺩوﻟﻘ‬ bk.
dolqunlanmaq. domsaytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ 】ﺩوﻣﺴﺎ‬bk. domsaytmaq.

dolqunlutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫】ﺩوﻟﻘ‬ bk. domsaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫】ﺩوﻣﺴﺎ‬ Çatmak,

dolqunlatmaq. kırıştırmak, surat asmak, somurtmak. U
tumshughini domsaytti – O yüzünü kırıştırdı;
dolqunsiman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ 】ﺩوﻟﻘ‬Dalgalı; dalga
O ağız burnunu kırıştırdı.
şeklinde.
domulaq 【‫ﻕ‬鳣鵞‫ 】ﺩوﻣ‬Yuvarlak. Bir domulaq
dollar 【‫ﺭ‬鳤‫ 】ﺩوﻟ‬Dolar.
yip – Bir yumak ip. Domulaq qilmaq –
dolway 【‫ﺍي‬鵣‫ 】ﺩوﻟ‬Tokmak. Yuvarlak yapmak.

dombaq 【‫ 】ﺩوﻣﺒﺎﻕ‬Kozalak, yumru, şiş, ur. domulaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鳣鵞‫ 】ﺩوﻣ‬bk. domulaqlimaq.

dombaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺩوﻣﺒﺎﻗﻠ‬Çıkıntı hali, kabartı domulaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣鵞‫】ﺩوﻣ‬

hali, tümseklik. Yuvarlaklaştırmak.

dombaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺩوﻣﺒﺎ‬Şişmek, kabarmak. domulanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫ 】ﺩوﻣ‬Yuvarlanmak.

dombaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫( 】ﺩوﻣﺒﺎ‬dombaymaq'tan) domulash 【‫ﺵ‬鳣鵞‫ 】ﺩوﻣ‬bk. domulimaq.

Şişirmek, kabartmak. domulatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫( 】ﺩوﻣ‬domulimaq'tan)
dombura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ 】ﺩوﻣﺒ‬Kazak Türklerinin milli Yuvarlatmak.
çalgı aleti. domulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫】ﺩوﻣ‬ Yuvarlamak.

111
Domulap ketmek – Yuvarlanıvermek. doram 【‫ 】ﺩوﺭﺍﻡ‬Taklit; taklit etme.
domulunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺩوﻣ‬bk. domulanmaq. doramchi 【鴛‫ 】ﺩوﺭﺍﻣﭽ‬Taklitçi.
domulutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺩوﻣ‬bk. domulatmaq. doramchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺩوﺭﺍﻣﭽ‬ Taklitçilik.
dong-dong 【‫ﺩوڭ‬-‫ 】ﺩوڭ‬Yerinde durmaz; Doramchiliq qilmaq – Taklit etmek.
kurtlu peynir. dorash 【‫ 】ﺩوﺭﺍﺵ‬bk. dorimaq.
dongghaq 【‫ﻐﺎﻕ‬鳴‫ 】ﺩو‬Kamburlaşmış; beli dorgha 【‫ 】ﺩوﺭﻏﺎ‬f. Amirleri; üstler.
çökük.
doriger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ 】ﺩوﺭ‬f. Eczacı.
dongghaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻐﺎﻗ‬鳴‫】ﺩو‬ bk.
dorigerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ 】ﺩوﺭ‬f.u. Eczacılık.
dongghaqlimaq.
dorixana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴘‫ 】ﺩوﺭ‬f. Eczahane.
dongghaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﺎﻗﻠ‬鳴‫ 】ﺩو‬Kamburlaşmışlık;
beli çöküklük. dorilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ 】ﺩوﺭ‬f.u. İlaçlanmak.

dongghaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐﺎﻗﻠ‬鳴‫】ﺩو‬ İğilmek, dorilash 【‫ﺵ‬鳤鴘‫ 】ﺩوﺭ‬f.u. bk. dorilimaq.

bükülmek. Dongghaqlap yürmek – Beli çökük
doriliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺩوﺭ‬f.u. İlaç.
halde yürümek.
dorilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺩوﺭ‬f.u. İlaçlamak.
dongghaslash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻐﺎﺳ‬鳴‫】ﺩو‬ bk.
dongghaslimaq. dorimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺩوﺭ‬Taklit etmek.

dongghaslimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐﺎﺳﻠ‬鳴‫】ﺩو‬ Büyük dos 【‫ 】ﺩوﺱ‬f. bk. dost.

adımlarla hızlı hızlı yürümek (gezmek). dosaq 【‫ 】ﺩوﺳﺎﻕ‬bk. dowsaq.
dongghaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﻐﺎ‬鳴‫ 】ﺩو‬Elleriyle dizleri doschaq 【‫ 】ﺩوﺳﭽﺎﻕ‬Küçük dost.
üstünde durmak.
doska 【‫ 】ﺩوﺳﮑﺎ‬r. Sınıf tahtası.
dongghaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﻐﺎ‬鳴‫】ﺩو‬
dost 【‫ 】ﺩوﺳﺖ‬f. Dost. Dostlarche – Dostlar
(dongghaymaq'tan) Elleriyle dizleri üstünde
gibi. Dost bolmaq – Dost olmak. Dost tutmaq –
durdurmak.
Dost tutmak. Dost körmek – Dost görmek.
dongghuyush 【‫ﺵ‬鵞鴵鵞‫ﻐ‬鳴‫】ﺩو‬bk. dongghaymaq. Méhnetni dost tutung – Emeği dost tutun.
dop 【‫ 】ﺩوپ‬Top. Dop oynimaq – Top Dostlarey – Dostlar. Dost tartmaq – "ya dost
oynamak. illallah" diye zikretmek.

doppa 【‫ 】ﺩوﭘﭙﺎ‬Takke. Badam doppa – Badem dostane 【鴺‫ 】ﺩوﺳﺘﺎﻧ‬f. Dostane. Dostane
takke (dört yanına badem çiçeğine benzer yashimaq – Dostça geçinmek.
şekilde, beyaz iple işlendiği siyah takke; Kaşgar dostlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺩوﺳﺘ‬Dost olmak.
badem takkesi ünlüdür).
dostlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ 】ﺩوﺳﺘ‬Tanıştırmak;
dora 【‫ 】ﺩوﺭﺍ‬İlaç, em, deva. Dora ichmek – barıştırmak.
İlaç içmek. Yumulaq dora – Hap. Dora qeghizi
dostlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﺩوﺳﺘﻠ‬bk. dostlashmaq.
– Reçete. Yazning qéqi qishqa dora – d. Yazın
kakı kışa ilaç. Miltiq dorisi – Barut. dostluk 【‫ك‬鵞‫ 】ﺩوﺳﺘﻠ‬f.u. Dostluk.

dora-derman 【‫ﺩەﺭﻣﺎﻥ‬-‫ 】ﺩوﺭﺍ‬bk. dora-dermek. dosun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺩوﺳ‬bk. dowsun ve dowsaq.

dora-dermek 【‫ك‬鴺‫ﺩەﺭﻣ‬-‫ 】ﺩوﺭﺍ‬İlaç ve haplar. dotey 【‫ي‬鴺‫ 】ﺩوﺗ‬ç. tar. Vali.

112
dotsént 【‫ﻨﺖ‬鴽‫ 】ﺩوﺗﺴ‬r. Doçent. doyba 【‫ﺒﺎ‬鴵‫ 】ﺩو‬Dama. Doyba oynimaq –

dotséntliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺘﻠ‬鴽‫ 】ﺩوﺗﺴ‬r.u. Doçentlik. Dama oynamak.

dozax 【‫ 】ﺩوﺯﺍﺥ‬f. Cehennem. Yarsiz ömrüm

dowa 【‫ 】ﺩوۋﺍ‬Dokurcun, tınaz, yığın. Exlet
méning ming yashisam bir künche yoq, ishiq
dowisi – Çöp yığını. Qum dowiliri – Kum
otingning aldida dozax oti uchqunche yoq –
yığınları.
Yarsiz ömrüm benim bin yaşasam bir gün
dowilaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﻠ‬鳤鴘‫】ﺩوۋ‬Yığılmış, toplanmış. kadar yok, aşk ateşinin önünde cehennem ateşi
dowilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ 】ﺩوۋ‬ç.u. Yığılmak, kıvılcım kadar yok.
toplanma. dozaq 【‫ 】ﺩوﺯﺍﻕ‬f. bk. dozax.
dowilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫( 】ﺩوۋ‬dowilimaq'tan) dö 【‫ 】ﺩۆ‬I Falanj.
Yığdırmak, toplatmak, yığın haline getirtmek.
dö 【‫ 】ﺩۆ‬II f. bk. diwe.
dowilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫】ﺩوۋ‬ ç.u. Yığmak,
döget 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺩۆﮔ‬f. bk. düget.
toplamak. Qoghunlarni bir yerge dowilap
qoyduq – Kavunları bir yere topladık. dögilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺩۆﮔ‬bk. düglimek.

dowsaq 【‫ 】ﺩوۋﺳﺎﻕ‬anat. Sidik torbası, kavuk. döglek 【‫ك‬鴺‫ 】ﺩۆﮔﻠ‬bk. düglek.

dowsun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺩوۋﺳ‬bk. dowsaq. dögletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫( 】ﺩۆﮔﻠ‬döglimek'ten); bk.

dogha 【‫ 】ﺩوﻏﺎ‬r. Boyunduruk. dügletmek.

döglimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺩۆﮔﻠ‬bk. düglimek.

doghap 【‫ 】ﺩوﻏﺎپ‬Ayran. Muzdek doghap –
Buz gibi ayran. dökcheymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ 】ﺩۆﮐﭽ‬bk. dükcheymek.

doghapchi 【鴛‫ 】ﺩوﻏﺎﭘﭽ‬Ayran satan kimse. dölet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺩۆﻟ‬a. Devlet. Gerp döletliri – Batı

doghapchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺩوﻏﺎﭘﭽ‬Ayran satma işi. devletleri. Dölet tüzülüshi – Devlet yapısı
(düzeni). Dölet tili – Devlet dili. U döletke
doghdaq 【‫ 】ﺩوﻏﺪﺍﻕ‬Çalı horozu, yaban gherq boldi – O zengin oldu. Dölet qushi –
horozu. Devlet kuşu.
doghdaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺩوﻏﺪﺍ‬Dimdik durmak. döletchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ 】ﺩۆﻟ‬a.u. Devletçilik.
doghlang 【‫ڭ‬鳤‫ 】ﺩوﻏ‬Bodur, alçak. Ulugh döletchilik – Büyük devlet iddiası.

doghlangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴鳤‫ 】ﺩوﻏ‬Bodurluk, alçaklık. döletxana 【‫ﺗﺨﺎﻧﺎ‬鴺‫ 】ﺩۆﻟ‬a.f. Zengin ev.

doxmush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﺩوﺧﻤ‬bk. doqmush. döletlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺩۆﻟ‬a.u. 1. devletli, devleti

olan 2. Zengin, varlıklı.
doxtur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﺩوﺧﺘ‬r. Doktor. Mal doxturi –
Veteriner, baytar. döletmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ 】ﺩۆﻟ‬a.f. Zengin.

doxturxana 【‫ﺭﺧﺎﻧﺎ‬鵞‫ 】ﺩوﺧﺘ‬r.f. Hastahane. döley 【‫ي‬鴺‫ 】ﺩۆﻟ‬Beyinsiz, kalın kafalı, et

kafalı.
doxturluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ 】ﺩوﺧﺘ‬r.u. Doktorluk. Mal
doxturluq ponkiti – Veteriner merkezi. dönen 【‫ﻥ‬鴺‫】ﺩۆﻧ‬ Dört yaş; dört yaşlı
(hayvanlar için). Dönen qoy – Dört yaşlı
dozhna 【‫ 】ﺩوژﻧﺎ‬r. Düzine.
koyun.
dosh 【‫ 】ﺩوﺵ‬f. Kabarık, tümsek.
döng 【‫ 】ﺩۆڭ‬Tepe, sırt. Éghiz döng – Yüksek

113
tepe. Qum döngliri – Kum tepeleri. duchar 【‫ 】ﺩۇﭼﺎﺭ‬f. Duçar. Duchar bolmaq –
döng-qir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻗ‬-‫ 】ﺩۆڭ‬Yükseklik; tepelik Duçar olmak; uğramak; yakalanmak.
bozkır. Bextsizlikke duchar boldum – Mutsuzluğa
uğradım; şanssızlık.
döng-oyman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴵‫ﯮ‬-‫ 】ﺩۆڭ‬Tepe ve çukur.
duduq 【‫ 】ﺩۇﺩۇﻕ‬Keke.
dönggesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮕ‬鳴‫ 】ﺩۆ‬bk. dönggimek.
duduqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺩۇﺩۇﻗ‬Kekelenmek.
dönggi-daras 【‫ﺩﺍﺭﺍﺱ‬-鴛‫ﮕ‬鳴‫ 】ﺩۆ‬Muhteşem,
parlak. duduqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺩۇﺩۇﻗ‬bk. duduqlimaq.

dönggimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮕ‬鳴‫】ﺩۆ‬ Yüklemek; duduqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫( 】ﺩۇﺩۇﻗ‬duduqlimaq'tan)

başkasının üstüne atmak; suçunu başkalarının Kekeletmek.
üstüne atmak. U eypni bashqilargha duduqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺩۇﺩۇﻗﻠ‬ Kekelemek.
dönggeydu – O suçu başkalarına yüklüyor. Duduqlap sözlimek – Kekeleyerek söylemek.
dönglük 【‫ك‬鵠‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺩۆ‬Tepelik. Dönglük jay – duduqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﺩۇﺩۇﻗﻠ‬Kekelik.
Tepelik yer.
duduqmaq 【‫ 】ﺩۇﺩۇﻗﻤﺎﻕ‬bk. duduqlimaq.
dörem 【‫ 】ﺩۆﺭەﻡ‬f. Sıra, nöbet, defa; bk. qétim.
duga 【‫ 】ﺩۇﮔﺎ‬I ç. bk. dowa.
Men bu döremdimu bek xoshal boldum – Ben
bu defada da çok sevindim. duga 【‫ 】ﺩۇﮔﺎ‬II a. ağ. bk. dua.

döshe 【鴺‫ 】ﺩۆﺷ‬Et tahtası. duglaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳤‫】ﺩۇﮔ‬ ç.u. Yığılmış,

döshkelimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺩۆﺷﮑ‬İtmek, dışlamak. toplanmış.

dughdaq 【‫ 】ﺩۇﻏﺪﺍﻕ‬bk. doghdaq.

döt 【‫ 】ﺩۆﺕ‬Kütük (-ğü); inek.
dughlaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳤‫ 】ﺩۇﻏ‬bk. duglaqliq.
drama 【‫ 】ﺩﺭﺍﻣﺎ‬r. Dram.
duxawa 【‫ 】ﺩۇﺧﺎۋﺍ‬f. Kadife.
dramaturg 【‫ﺭگ‬鵞‫ 】ﺩﺭﺍﻣﺎﺗ‬r. Dramaturg; dram
yazarı. dujna 【‫ 】ﺩۇﺟﻨﺎ‬r. bk. dozhna.

dramaturgiye 【鴺鴶鴙‫ﺭﮔ‬鵞‫ 】ﺩﺭﺍﻣﺎﺗ‬r. Dramaturji. dukan 【‫ 】ﺩۇﮐﺎﻥ‬f. Dükkan, kantin. Saet

-du 【 -‫】ﺩۇ‬ Üçüncü şahıs eki. Belki dukini – Saat dükkanı.

ishleydighandu – Belki çalışacaktır. Kelse dukanche 【鴺‫ 】ﺩۇﮐﺎﻧﭽ‬f. Küçük dükkan.
kelgendu – Gelecekse gelmiştir.
dukanchi 【鴛‫】ﺩۇﮐﺎﻧﭽ‬f.u. Dükkancı, tezgahtar.
dua 【‫ 】ﺩۇﯪ‬a. Dua. Aq dua – İyi dua. Bed dua
dukanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺩۇﮐﺎﻧﭽ‬f.u. Ticaret mesleği.
– Kötü dua.
dukandar 【‫ 】ﺩۇﮐﺎﻧﺪﺍﺭ‬f. Dükkancı, tezgahtar.
duagöy 【‫ي‬鵟‫ 】ﺩۇﯪﮔ‬a.f. Hayırhah, hayırhahlık.
dukandarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺩۇﮐﺎﻧﺪﺍﺭﭼ‬ bk.
duaxan 【‫ 】ﺩۇﯪﺧﺎﻥ‬a.f. Otçu, üfürükçü,
dukanchiliq.
efsuncu.
dukandarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺩۇﮐﺎﻧﺪﺍﺭﻟ‬bk. dukanchiliq.
duben 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺩۇﺑ‬ç. tar. Hudut bölgelerindeki
askeri saha komutanı. duqunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺩۇﻗ‬ağ. bk. toqunush.

duch 【‫ 】ﺩۇچ‬f. Duch bolmaq – Karşılaşmak. dum-dum 【‫ﺩۇﻡ‬-‫ 】ﺩۇﻡ‬Taklidî ses. Dum-dum
Duch kelmek – Karşılaşmak. – Güm güm. Dum-dum sokmaq – Güm güm

114
çalmak. dünya ve alem.

dumba 【‫ 】ﺩۇﻣﺒﺎ‬Dumba yemek – Dayak dunyadar 【‫ﺎﺩﺍﺭ‬鴶‫ 】ﺩۇﻧ‬a.f. Zengin, varlıklı.

yemek. Dunyadar bolmaq – Zengin olmak.
dumbaq 【‫ 】ﺩۇﻣﺒﺎﻕ‬Davul. Dumbaq chalmaq dunyawiy 【鴸鴘‫ﺎۋ‬鴶‫ 】ﺩۇﻧ‬a. Dünyevî.
– Davul çalmak. dunyaxor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺎﺧ‬鴶‫ 】ﺩۇﻧ‬a.f. Haris, tamahkarlık,
dumbaqchi 【鴛‫ 】ﺩۇﻣﺒﺎﻗﭽ‬Davulcu. çıkarcı.

dumbalanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺩۇﻣﺒﺎ‬Dayaklanmak. dunyaxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺎﺧ‬鴶‫】ﺩۇﻧ‬ a.f.u.

dumbalash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺩۇﻣﺒﺎ‬bk. dumbalimaq. Tamahkarlık, çıkarcılık, menfaatperestlik.

dunyaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴶‫ 】ﺩۇﻧ‬a.u. Dünyevî.

dumbalatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫( 】ﺩۇﻣﺒﺎ‬dumbalimaq'tan)
Dayakla vurdurmak. dunyashumul 【‫ﻝ‬鵞‫ﻣ‬鵞‫ﺎﺷ‬鴶‫ 】ﺩۇﻧ‬a. Alemşümul.

dumbalimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺩۇﻣﺒﺎﻟ‬ Dayaklamak, dupu 【鵞‫ 】ﺩۇﭘ‬ç. Bakla, bakliyegiller.

dövmek. dupyaghach 【‫ﺎﻏﺎچ‬鴶‫ 】ﺩۇﭘ‬r.u. bot. Meşe (ağacı).
dumbaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺩۇﻣﺒﺎ‬Çıkmak, şişmek,
durichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ 】ﺩۇﺭ‬bk. doriger.
göze çarpmak. Üzidiki üstixanliri dumbuyup
chiqqan – Yüz kemikleri çıkıntılı. dut 【‫ 】ﺩۇﺕ‬f. 1. Kömür kokusu 2. Duman.

dumbaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫( 】ﺩۇﻣﺒﺎ‬dumbaymaq'tan) dutar 【‫ 】ﺩۇﺗﺎﺭ‬f. Tambur gibi bir çalgı aleti.
Şişirmek, çıkarmak, göze çarptırmak. dutarchi 【鴛‫ 】ﺩۇﺗﺎﺭﭼ‬f.u. Çalgıcı, sazcı, saz
dumulaq 【‫ﻕ‬鳣鵞‫ 】ﺩۇﻣ‬bk. domulaq. sanatçısı.

Dun'gan 【‫】ﺩۇﻧﮕﺎﻥ‬ Döngen, Çin dutey 【‫ي‬鴺‫ 】ﺩۇﺗ‬ç. Vali.

Müslümanları. Dun'gan xelqi – Döngen halkı. duwa 【‫ 】ﺩۇۋﺍ‬I a. ağ. bk. dua.
dung 【‫ 】ﺩۇڭ‬I Ufak, küçük. duwa 【‫ 】ﺩۇۋﺍ‬II bk. dowa.
dung 【‫ 】ﺩۇڭ‬II ç. Toptan. Dung sétish – duwilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺩۇۋ‬bk. dowilimaq.
Toptan satış. Dung soda – Toptan satış. Ishni
duwsaq 【‫ 】ﺩۇۋﺳﺎﻕ‬bk. dowsaq.
dung alghuchi – Toplu iş sözleşmesi sahibi.
duwsun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺩۇۋﺳ‬ağ. bk. dosun.
dunya 【‫ﺎ‬鴶‫ 】ﺩۇﻧ‬a. Dünya. Ikki dunya – İki
dünya. Ikki dunyada xor bolmaq – İki dünyada duyjang 【‫ﺠﺎڭ‬鴵‫ 】ﺩۇ‬ç. Ekipbaşı, grup şefi.
hor olmak. Dunya tinchlighi – Dünya barışı.
duyjangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺠﺎ‬鴵‫ 】ﺩۇ‬Ekipbaşkanlığı.
Dunya qarash – Dünya görüşü; görüş açısı.
Pütün dunyagha melüm – Bütün dünyaya belli. duyulgha 【‫ﻟﻐﺎ‬鵞鴵‫ 】ﺩۇ‬Miğfer, başlık, tolga.
Dunyagha kelmek – Dünyaya gelmek. dwigatél 【‫ﻞ‬鴽‫ﮕﺎﺗ‬鴘‫ 】ﺩۋ‬r. Motor. Par dwigatéli
Dunyadin ötmek – Dünyadan göçmek – Buhar motoru; buhar makinesi.
(giçmek). Dünyasining hemmisini dégidek
dü-dük 【‫ﺩۈك‬-‫ 】ﺩۈ‬takl. Güm güm.
xeshlep tügetti – Bütün servetini harcayıp
bitirdi. Pütün dunyasini qaldurup ketti – dügdek 【‫ 】ﺩۈﮔﺪەك‬Kambur.
Bütün servetini bırakıp gitti.
dügdeymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵‫ 】ﺩۈﮔﺪە‬Kasılmak.
dunya-alem 【‫ﻡ‬鴺‫ﯪﻟ‬-‫ﺎ‬鴶‫ 】ﺩۇﻧ‬a. Dünya-alem;
düget 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺩۈﮔ‬f. Mürekkep hokkası.

115
düglek 【‫ك‬鴺‫ 】ﺩۈﮔﻠ‬Yuvarlak, daire. dümcheymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫】ﺩۈﻣﭽ‬ İğilmek,

dügleklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫】ﺩۈﮔﻠ‬ bükülmek, kamburlaşmak.

Yuvarlaklanmak. dümcheytmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴵鴺‫】ﺩۈﻣﭽ‬

düglesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﺩۈﮔﻠ‬bk. düglimek. (dümcheymek'ten) Eğmek, bükmek.

dümchüyüsh 【‫ﺵ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺩۈﻣﭽ‬bk. dümcheymek.

dügletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫】ﺩۈﮔﻠ‬ (düglimek'ten)
Yuvarlatmak, yuvarlandırmak. dümkömürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﺩۈﻣﮑ‬Ters çevirmek.

düglimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺩۈﮔﻠ‬Yuvarlanmak. dümkömürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫】ﺩۈﻣﮑ‬ Ters

düglütüwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫】ﺩۈﮔﻠ‬ çevirilmek.

Yuvarlandırmak. dümkömürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫】ﺩۈﻣﮑ‬ bk.

düglütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﺩۈﮔﻠ‬bk. dügletmek. dümkömürmek.

dümlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﺩۈﻣﻠ‬bk. dümlimek.

dük 【‫ 】ﺩۈك‬İğ, iğ şeklinde.
dümlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺩۈﻣﻠ‬Söndürmek.
dükcheymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫】ﺩۈﮐﭽ‬ İğilmek,
bükülmek, kamburlaşmak. düp 【‫ 】ﺩۈپ‬Çalı, fonda.

dükchi 【鴛‫ 】ﺩۈﮐﭽ‬Usta. düpüldimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵠‫】ﺩۈﭘ‬ Takırdamak,

dükchüyüsh 【‫ﺵ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺩۈﮐﭽ‬bk. dükcheymek. atmak, çarpmak. Yürügüm düpüldeydu –

Kalbim atıyor.
düküldetmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﺪەﺗﻤ‬鵠‫( 】ﺩۈﮐ‬düküldimek'ten)
düpür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﺩۈﭘ‬Gürültü.
Takırdatmak; güm güm ettirmek.
düpür-düpür 【‫ﺭ‬鵠‫ﺩۈﭘ‬-‫ﺭ‬鵠‫ 】ﺩۈﭘ‬Gürültülü.
düküldimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵠‫ 】ﺩۈﮐ‬Güm güm etmek.
düpürletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鵠‫( 】ﺩۈﭘ‬düpürlimek'ten)
dükür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﺩۈﮐ‬Taklidî ses.
Gürültü çıkarmak.
dükür-dükür 【‫ﺭ‬鵠‫ﺩۈﮐ‬-‫ﺭ‬鵠‫ 】ﺩۈﮐ‬Taklidî ses.
düpürlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺩۈﭘ‬Takırdamak.
dükürletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鵠‫( 】ﺩۈﮐ‬dükürlimek'ten)
dür 【‫ 】ﺩۈﺭ‬Coşkulu. Xelq dür chawak chaldi
Takırdatmak.
– Halk coşkuyla alkışladı.
dükürlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺩۈﮐ‬Takırdamak.
dürbün 【‫ﻥ‬鵠‫ 】ﺩۈﺭﺑ‬f. Dürbün.
düldül 【‫ 】ﺩۈﻟﺪۈﻝ‬f. Düldül.
dürdün 【‫ 】ﺩۈﺭﺩۈﻥ‬ç. İpek kumaş.
düm 【‫ 】ﺩۈﻡ‬Yüzükoyun; yüzükoyun yere
dürride 【‫ﺪە‬鴘‫ 】ﺩۈﺭﺭ‬Ani gürültü, ayak sesi.
kapanmak. Düm kömürmek – Devirmek;
Balilar dürride yügürüshüp kélishti – Çocuklar
döndürmek. Düm yatmaq – Yüzükoyun
gürültü ile koşturup geldiler.
yatmak.
dürüs 【‫ 】ﺩۈﺭۈﺱ‬f. Dürüst.
dümbe 【鴺‫ 】ﺩۈﻣﺒ‬f. Arka, sırt.
dürüslük 【‫ك‬鵠‫ 】ﺩۈﺭۈﺳﻠ‬f.u. Dürüstlük.
dümchek 【‫ك‬鴺‫】ﺩۈﻣﭽ‬ Kambur, tümsek,
kabarık. dürüst 【‫ 】ﺩۈﺭۈﺳﺖ‬bk. dürüs.

dümcheklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫】ﺩۈﻣﭽ‬ Tümseklik, dürüstlük 【‫ك‬鵠‫ 】ﺩۈﺭۈﺳﺘﻠ‬bk. dürüslük.

kamburluk. düwe 【‫ 】ﺩۈۋە‬bk. dowa.

116
düshenbe 【鴺‫ﻧﺒ‬鴺‫ 】ﺩۈﺷ‬f. Pazartesi. düshmenleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﺩۈﺷﻤ‬f.u.

düshkelesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺩۈﺷﮑ‬bk. düshkelimek. Düşmanlaştırmak.

düshmenleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﺩۈﺷﻤ‬f.u. bk.

düshkelimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺩۈﺷﮑ‬bk. döshkelimek.
düshmenleshtürmek.
düshmen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺩۈﺷﻤ‬f. Düşman.
düshmenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﺩۈﺷﻤ‬f.u. Düşmanlık.
düshmenchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鴺‫】ﺩۈﺷﻤ‬ f.u. Düshmenlik qilmaq – Düşmanlık yapmak.
Düşmanlık.
düshmenlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﺩۈﺷﻤ‬f.u. bk.
düshmenleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫】ﺩۈﺷﻤ‬ f.u. düshmenleshmek.
Düşmanlaşmak.

117
e 【‫ 】ﯬ‬E, közliri shunche nurluq – Evet, edawet 【‫ 】ﯬﺩﺍۋەﺕ‬a. bk. adawet.
gözleri o kadar nurlu. edep 【‫ 】ﯬﺩەپ‬a. Edep. Ediwini yédi –
ebeden 【‫ﺩەﻥ‬鴺‫ 】ﯬﺑ‬a. y.d. 1. Ebedî 2. Bitmez Tenbih edildi. Ediwini berdim –
3. Hiçbir zaman, asla. Cezalandırdım.

ebedilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﯬﺑ‬İlelebet. edeplik 【鵗鴙‫ 】ﯬﺩەﭘﻠ‬a.u. Edepli.

ebet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯬﺑ‬a. Ebedî, sonsuz. edepsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯬﺩەﭘﺴ‬a.u. Edepsiz.

ebgar 【‫ 】ﯬﺑﮕﺎﺭ‬f. 1. Dilenci 2. Bakımsız, edepsizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫】ﯬﺩەﭘﺴ‬

serseri, öksüz. Edepsizlenmek.

ebidiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﯬﺑ‬a. Ebediyet. edepsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯬﺩەﭘﺴ‬a.u. Edepsizlik.

ebiyarger 【‫ﺭ‬鴺‫ﺎﺭﮔ‬鴶鴙‫ 】ﯬﺑ‬a.f. Özenli. edibiy 【鴸鴙‫ﺒ‬鴘‫ 】ﯬﺩ‬a. Edebî. Edibiy til – Yazı

eblex 【‫ﺥ‬鴺‫ 】ﯬﺑﻠ‬a. 1. Aptal, ahmak 2. Alçak dili.

herif, namussuz. edibiyat 【‫ﺎﺕ‬鴶鴙‫ﺒ‬鴘‫ 】ﯬﺩ‬a. Edebiyat. Bediiy

eblexliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺧﻠ‬鴺‫ 】ﯬﺑﻠ‬a.u. Aptallık, alçaklık. edibiyat – Bediî edebiyat; estetik edebiyat.
Edibiyat mejmuisi – Edebiyat mecmuası. Xelq
ebrez 【‫ 】ﯬﺑﺮەﺯ‬bk. ewrez. edibiyati – Halk edebiyatı. Éghiz edibiyati –
ebrishim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ 】ﯬﺑﺮ‬bk. ewrishim. Folklor.

ebzel 【‫ 】ﯬﺑﺰەﻝ‬a. bk. ewzel. edibiyatchi 【鴛‫ﺎﺗﭽ‬鴶鴙‫ﺒ‬鴘‫ 】ﯬﺩ‬a.u. Edebiyatçı,

yazar.
echiqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﯬﭼ‬élip chikmaq) Alıp
çıkmak; getirmek. edibiyatchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎﺗﭽ‬鴶鴙‫ﺒ‬鴘‫ 】ﯬﺩ‬a.u. Edebiyat
işleri.
echki 【鴛‫ 】ﯬﭼﮑ‬bk. echkü.
edibiyatshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﺎﺗﺸ‬鴶鴙‫ﺒ‬鴘‫ 】ﯬﺩ‬Edebiyatçı.
echkü 【鵠‫ 】ﯬﭼﮑ‬Keçi. Echkü térisi – Keçi
derisi. edibiyatshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﺎﺗﺸ‬鴶鴙‫ﺒ‬鴘‫】ﯬﺩ‬
Edebiyat işleri.
eda 【‫ 】ﯬﺩﺍ‬a. bk. ada.
edip 【‫ﭗ‬鴘‫ 】ﯬﺩ‬I a. Yazar, edebiyatçı.
edalet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯬﺩﺍﻟ‬a. bk. adalet.

118
edip 【‫ﭗ‬鴘‫ 】ﯬﺩ‬II Elbisenin dikiş hattı. eğmek.

ediplik 【鵗鴙‫ﭙﻠ‬鴘‫】ﯬﺩ‬ I a.u. Yazarlık, egmesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﯬﮔﻤ‬Eğri, iğri.

edebiyatçılık. egri-bügri 【‫ﮔﺮى‬鵠‫ﺑ‬-‫ 】ﯬﮔﺮى‬Çarpık, eğri.
ediplik 【鵗鴙‫ﭙﻠ‬鴘‫】ﯬﺩ‬ II Elbisedeki dikiş egri-donaq 【‫ﺩوﻧﺎﻕ‬-‫ 】ﯬﮔﺮى‬Çarpık, engebeli.
hattının olma hali.
egri-donay 【‫ﺩوﻧﺎي‬-‫ 】ﯬﮔﺮى‬bk. egri-donaq.
edliye 【鴺鴶鴙‫ 】ﯬﺩﻟ‬a. Adliye, adalet. Edliye
egri-megri 【‫ﮔﺮى‬鴺‫ﻣ‬-‫ 】ﯬﮔﺮى‬Çarpık, engebeli.
wezirlighi – Adalet bakanlığı.
egri-toqay 【‫ﻗﺎي‬鵝‫ﺗ‬-‫ 】ﯬﮔﺮى‬Çarpık, engebeli.
edliyichi 【鴛‫ﭽ‬鴙鴶鴙‫ 】ﯬﺩﻟ‬a.u. Hakim, avukat;
Egri-tokay yollar – Çarpık ve engebeli yollar.
hukuk işleriyle meşgul olan kimseler.
egrilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫】ﯬﮔﺮ‬1. Eğrilik 2. Namussuzluk,
edliyichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙鴶鴙‫ 】ﯬﺩﻟ‬a.u. Hukuk işleri.
samimiyetsizlik.
egah 【‫ 】ﯬﮔﺎھ‬f. bk. agah.
egüz 【‫ﺯ‬鵠‫ 】ﯬﮔ‬Su birikintisi.
egdürmek 【‫ك‬鴺‫】ﯬﮔﺪۈﺭﻣ‬ (egmek'ten)
ehali 【鴛‫ 】ﯬﮬﺎﻟ‬a. bk. ahali.
Eğdirmek.
ehd 【‫ 】ﯬﮬﺪ‬a. Ahd. Ehd qilmaq – Ehd
eger 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﯬﮔ‬f. Eğer.
etmek; söz Ehdimiz buzuldi –
vermek.
egerchende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ﺭﭼ‬鴺‫ 】ﯬﮔ‬f. bk. eger. Ahdimiz bozuldu. U ehdige yetti – O ahdine
egerde 【‫ﺭﺩە‬鴺‫ 】ﯬﮔ‬f.u. bk. eger. erişti.

egeshme 【鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ 】ﯬﮔ‬Takıntı. Egeshme jümle ehdleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ 】ﯬﮬﺪﻟ‬Anlaşma yapmak.

– Takıntı cümle. Egeshme gep – Takıntı söz. ehdname 【鴺‫ 】ﯬﮬﺪﻧﺎﻣ‬Pakt, antlaşma.
egeshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ 】ﯬﮔ‬Peşinden gitmek; ehe 【鴺‫ 】ﯬﮬ‬ünl. Vay canına!
arkasına takılmak. Mayni egiship yaz keldi –
ehemiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﯬﮬ‬a. bk. ehmiyet.
Mayıs'ı takip ederek yaz geldi.
ehl 【‫ 】ﯬﮬﻞ‬a. Oturan, halk, yerli. Sen'et ehli
egeshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫( 】ﯬﮔ‬egeshmek'ten)
– Sanatçılar. Pen ehli – İlim adamları; bilginler.
Beraberinde götürmek.
Kesip ehli – Meslek sahipleri. Ehli kelem –
egini 【鴛‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯬﮔ‬bk. kiyim. Yazarlar. Ehli ishiq – âşıklar. Ehli din – Din
egitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫( 】ﯬﮔ‬egmek'ten) Eğdirmek. adamları. Ehli Islam – Müslümanlar.
Shaxni egitmek – Dalı eğdirmek. ehmiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯬﮬﻤ‬a. Ehemmiyet, önem.
eglek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬﮔﻠ‬Elek. Ehmiyet bermek – Önem vermek. Ehmiyiti
yoq – Önemi yok. Hich qandaq ehmiyetke ége
eglekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﯬﮔﻠ‬Elekçi.
emes – Hiçbir önemi yok.
eglekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﯬﮔﻠ‬Elekçilik.
ehmiyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯬﮬﻤ‬Önemli.
eglenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﯬﮔﻠ‬Elenmek, elekten
ehmiyetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯬﮬﻤ‬Önemsiz.
geçirilmek, kalburlanmak.
ehmiyetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯬﮬﻤ‬Önemsizlik.
egme 【鴺‫ 】ﯬﮔﻤ‬Eğme.
ehram 【‫ 】ﯬﮬﺮﺍﻡ‬a. Ehram, piramit.
egmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬﮔﻤ‬Eğmek, iğmek. Boyun
egmek – Boyun eğmek. Bash egmek – Baş ehwal 【‫ﺍﻝ‬鵣‫ 】ﯬﮬ‬a. Ehval, durum. Hazirqi

119
ehwal – Şimdiki durum. Xelqara ehwal – ejdiha 【‫ﮭﺎ‬鴘‫ 】ﯬﺟﺪ‬f. Ejderha.
Halkara durum. Ehwalingiz qandaq? –
ejeba 【‫ﺑﺎ‬鴺‫ 】ﯬﺟ‬a. Garip, acayip, tuhaf.
Durumunuz nasıl? Ehwali ruhiye – Manavi
durumu, keyfi. ejel 【‫ﻝ‬鴺‫ 】ﯬﺟ‬a. Ecel. Ejili yetti – Eceli gelmiş.

ehwalat 【‫ﺕ‬鳣‫ﺍ‬鵣‫ 】ﯬﮬ‬Durum, vaziyet. Öz ejilidin öldi – Kendi eceli ile öldü. Ejellik
zerbe – Öldürücü darbe.
ehwallashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺍﻟ‬鵣‫ 】ﯬﮬ‬a.u. Halhatır
ejem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﯬﺟ‬1. Acem, Fars, İranlı 2. Klasik
sormak. Biz ular bilen ehwalliship turduk – Biz
bir Uygur şarkısı.
onlarla halhatır soruşup durduk; Biz onlarla
ilgilenerek yaşadık. ejep 【‫پ‬鴺‫ 】ﯬﺟ‬a. Hayret, şaşırtıcı. Ejepke

exbarat 【‫ 】ﯬﺧﺒﺎﺭﺍﺕ‬bk. axbarat. qalmaq – Başkalarının hayret etmesine maruz

kalmak. Ejepke qaldurmaq – Başkalarını
exiri 【‫ﺮى‬鴙‫ 】ﯬﺧ‬a.u. Son, sonu, sonunda. şaşırtmak. Ejep yaxshi – Çok iyi; şaşırtacak
exlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ 】ﯬﺧ‬a. Ahlâk. Exliqi yaman – derecede iyi. Ejep boptu – İyi olmuş; öyle
Ahlakı kötü. Exlak derslighi – Ahlâk dersi olması gerekirdi, ecepsinmek hayretetmek.
kitabı. ejir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯬﺟ‬a. y.d. Mükafat, emeğin karşılığı.
exlaqiy 【鴸鴙‫ﻗ‬鳤‫ 】ﯬﺧ‬a. Ahlâkî. Ejrini Xuda bersun – Allah ecir ve sabır versin.
Ejrini Xudadin körüng – Ecrini Allah versin.
exlaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳤‫ 】ﯬﺧ‬a.u. Ahlâklı.
ejnibiy 【鴸鴙‫ﺒ‬鴙‫ 】ﯬﺟﻨ‬a. Yabancı. Ejnibiy perest
exlaqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻗﺴ‬鳤‫ 】ﯬﺧ‬a.u. Ahlâksız.
– Yabancı hayranı. Ejnibiy perestlik – Yabancı
exlaqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻗﺴ‬鳤‫ 】ﯬﺧ‬a.u. Ahlâksızlık. hayranlığı.
exlet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯬﺧﻠ‬a. Çöp. Exlet oymini – Çöp ekber 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﯬﮐﺒ‬a. Ekber. Allahu ekber –
çukuru. Allahu ekber.
exlet-chawa 【‫ﭼﺎۋﺍ‬-‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯬﺧﻠ‬Çöp. ekchimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯬﮐﭽ‬Kurumak.

exletchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ 】ﯬﺧﻠ‬a.u. Çöpçü. ekchitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫】ﯬﮐﭽ‬ (ekchimek'ten)

exletxana 【‫ﺗﺨﺎﻧﺎ‬鴺‫ 】ﯬﺧﻠ‬a.f. Çöplük; çöp atılan Kurutmak.

yer. eke 【鴺‫ 】ﯬﮐ‬I (élip kel) Getir, alıp gel.

exletlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﯬﺧﻠ‬a.u. Çöplük; çöplenmiş eke 【鴺‫ 】ﯬﮐ‬II Şımarık, mahallebici, nazenin.
yer.
ekek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬﮐ‬bk. erkek.
ejayip 【‫ﭗ‬鴙鴵‫ 】ﯬﺟﺎ‬a. Ecayip.
ekelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫( 】ﯬﮐ‬élip kelmek) Alıp
ejayip-gharayip 【‫ﭗ‬鴙鴵‫ﻏﺎﺭﺍ‬-‫ﭗ‬鴙鴵‫ 】ﯬﺟﺎ‬1. Sihirli, gelmek; getirmek.
büyülü 2. Olağanüstü 3. Şahane, harikulade.
ekiletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫】ﯬﮐ‬ (ekilimek'ten)
ejayipxana 【‫ﭙﺨﺎﻧﺎ‬鴙鴵‫ 】ﯬﺟﺎ‬a.f. bk. ajayipxana. Okşamak, şımartmak.
ejayipliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙鴵‫】ﯬﺟﺎ‬ a.u. Harikulade, ekilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﮐ‬Şımarmak, ekkelmek;
olağanüstü, sihirli. bk. ekelmek.
ejdat 【‫ 】ﯬﺟﺪﺍﺕ‬a. Ecdat, atalar. ekketmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫( 】ﯬﮐﮑ‬élip ketmek) Alıp

ejder 【‫ 】ﯬﺟﺪەﺭ‬f. Ejderha. gitmek; götürmek.

120
ekkirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫( 】ﯬﮐﮑ‬élip kirmek) Alıp eqide 【‫ﺪە‬鴙‫ 】ﯬﻗ‬Akide.
girmek; getirmek. eqli-parasat 【‫ﭘﺎﺭﺍﺳﺎﺕ‬-鴛‫ 】ﯬﻗﻠ‬a. Akıl ve feraset.
eks 【‫ 】ﯬﮐﺲ‬a. Aks, yansıma. Eks etmek –
eqliy 【鴸鴙‫ 】ﯬﻗﻠ‬Aklî, zihinsel. Eqliy méhnet
Yansımak. Eksi sada – Şes yansıması. Eksi
– Aklî emek; zihinsel çalışma.
halda – Aksi halde. Eksige keltürmek – Aslına
getirmek. eqriba 【‫ﺒﺎ‬鴘‫ 】ﯬﻗﺮ‬a. Akraba.

ekser 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﯬﮐﺴ‬a. Ekser, en çok. el 【‫ 】ﯬﻝ‬I Vatan, memleket, il, ülke. Chet
ellik – Yabancı. El kezmek – Seyahat etmek. El
ekseriyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﯬﮐﺴ‬a. bk. eksiriyet.
bolmaq – Vatandaş olmak. El edibiyati – Vatan
eksi 【鴛‫ 】ﯬﮐﺴ‬a. Aksi, ters. edebiyatı. Anam ellerning nénini yéqiwatidu –

eksiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯬﮐﺴ‬a.u. Aksi halde. Anam (annem) başkalarının ekmeğini

pişiriyor.
eksil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯬﮐﺴ‬a. Aksilik, gericilik.
el 【‫ 】ﯬﻝ‬II El, kol.
eksilheriket 【‫ﺕ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ﻠﮭ‬鴙‫ 】ﯬﮐﺴ‬a. Geri devrim.
el-aghine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﯪﻏ‬-‫ 】ﯬﻝ‬Akraba ve dost;
eksilheriketchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ﻠﮭ‬鴙‫ 】ﯬﮐﺴ‬a.u. Geri akraba ve arkadaş.
devrimci.
el-yurt 【‫ﺭﺕ‬鵞鴵-‫ 】ﯬﻝ‬Vatan ve millet.
eksilheriketchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ﻠﮭ‬鴙‫ 】ﯬﮐﺴ‬a.u.
ela 【鳣‫ 】ﯬ‬a. Peki, pek iyi, çok iyi. Ela
Geri devrimcilik.
körmek – Pek iyi saymak. Yüz anglighandin
eksilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﮐﺴ‬a.u. Aksilik, terslik, bir körgen ela – Yüz dinlemekten bir görmek
gerilik. daha iyi.
eksilinqilap 【‫پ‬鳤鴙‫ﻨﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﮐﺴ‬bk. eksilheriket. elachi 【鴛‫ﭼ‬鳣‫ 】ﯬ‬a.u. Üstün başarılı öğrenci.
eksilinqilapchi 【鴛‫ﭘﭽ‬鳤鴙‫ﻨﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯬﮐﺴ‬ bk. elachiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鳣‫ 】ﯬ‬a.u. Üstün başarılı
eksilheriketchi. öğrenci olma hali. Elachiliq üchün küreshmek
eksilinqilapchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘﭽ‬鳤鴙‫ﻨﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﮐﺴ‬bk. – Üstün başanlı öğrenci olabilmek için
eksilheriketchilik. mücadele etmek.

eksilinqilawiy 【鴸鴘‫ۋ‬鳤鴙‫ﻨﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯬﮐﺴ‬ Geri elan 【‫ﻥ‬鳣‫ 】ﯬ‬a. bk. élan.

devrimcilik. Eksilinqilawiy heriket – Geri elbet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯬﻟﺒ‬a. bk. elwette.
devrimcilik hareketi (eylemi).
elbette 【鴺‫ﺗﺘ‬鴺‫ 】ﯬﻟﺒ‬a. bk. elwette.
eksinche 【鴺‫ﻨﭽ‬鴙‫】ﯬﮐﺴ‬ a.u. Aksi halde.
elem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﯬﻟ‬a. Elem, ıstırap, azap. Elem
Eksinche boldi – Aksi halde oldu.
chekmek – Azap çekmek; ıstırap çekmek.
eksiri 【‫ﺮى‬鴙‫ 】ﯬﮐﺴ‬a. En çoğu. Elimige chidalmidim – Istırabına
eksiriyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯬﮐﺴ‬a. En çoğu. dayanamadım. Elem qilarliq – Istıraplı. U
elimini mendin alidu – O öcünü benden
eksiyetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯬﮐﺴ‬a.u. Gerici.
çıkanyor.
eksiyetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯬﮐﺴ‬a.u. Gericilik.
elemdar 【‫ﻣﺪﺍﺭ‬鴺‫ 】ﯬﻟ‬a.f. Elemdar, bayraktar.
eqd 【‫ 】ﯬﻗﺪ‬a. Ahd, anlaşma. Eqdi nikah –
elemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﯬﻟ‬a.u. Elemli, ıstıraplı.
Nikah anlaşması.

121
elengge 【鴺‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﯬﻟ‬Alev. elchi 【鴛‫ 】ﯬﻟﭽ‬Elçi; dünürcü.

eles 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﯬﻟ‬I Yüksek, yüce. Eles taghlar – elchixana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴙‫ 】ﯬﻟﭽ‬u.f. Büyükelçilik;
Yüksek dağlar. sefaret.

eles 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﯬﻟ‬II İğri, şaşı, yanbakış. elchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯬﻟﭽ‬ 1. Temsilcilik 2.

eleyhissalam 【‫ﻡ‬鳣‫ﺴﺴﺎ‬鴙‫ﮭ‬鴵鴺‫】ﯬﻟ‬ a. din. Büyükelçilik.

Eleyhisselam. Musa eleyhissalam – Musa embegül 【‫ﻝ‬鵠‫ﮔ‬鴺‫ 】ﯬﻣﺒ‬a.f. Peygamber çiçeği,

eleyhisselam. mavi kantaron, belemir.

elhemdu 【‫ﻣﺪۇ‬鴺‫】ﯬﻟﮭ‬ a. din. Elhemdu. emchek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬﻣﭽ‬Meme. Emchek balisi –

Elhemdu oqumaq – Elhemdu okumak. Süt çocuğu. Bir emchek emgen – Aynı memeyi

elippe 【鴺‫ﭙﭙ‬鴙‫ 】ﯬﻟ‬a. bk. élipbe. emen.

emchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﻣﭽ‬Tedavi etme hali.

elkézer 【‫ﺰەﺭ‬鴽‫ 】ﯬﻟﮑ‬u.f. Memleket memleket
gezen. emdi 【‫ 】ﯬﻣﺪى‬Şimdi. Emdi boldi – Şimdi

elqim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﯬﻟﻘ‬Boğaz. oldu.

emdigiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﮕ‬鴘‫ 】ﯬﻣﺪ‬Şimdiye kadar.

elqisse 【鴺‫ﺴﺴ‬鴙‫ 】ﯬﻟﻘ‬a. Kısacası, hasıl, velhasıl.
emdigine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﮕ‬鴘‫ 】ﯬﻣﺪ‬Daha şimdi. Emdigine
elle 【鴺‫ 】ﯬﻟﻠ‬Ninni.
keldi – Daha şimdi geldi.
elley 【‫ي‬鴺‫ 】ﯬﻟﻠ‬Ninni.
emdiki 【鴛‫ﮑ‬鴘‫ 】ﯬﻣﺪ‬Şimdiki. Emdiki wezipe –
elleylesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﯬﻟﻠ‬bk. elleylimek. Şimdiki vazife.
elleylimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﯬﻟﻠ‬Ninni söylemek. emdila 【鳤鴘‫ 】ﯬﻣﺪ‬Daha yeni. Shundila –
ellik 【鵗鴙‫ 】ﯬﻟﻠ‬Elli. Yüz ellik – Yüz elli. Sadece şu halde. Menla emes – Sadece ben
değil.
ellikim 【‫ﻢ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﯬﻟﻠ‬Kimdir. Ellikim keldi –
Kimdir geldi; Kimdir biri geldi. emdilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﯬﻣﺪ‬Şimdilik.

ellikwéshi 【鴛‫ﺸ‬鴼鵣‫ﮑ‬鴙‫ 】ﯬﻟﻠ‬Ellibaşı; elli ailenin emdilikte 【鴺‫ﮑﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﯬﻣﺪ‬Şimdilikte.

başkanı. emel 【‫ﻝ‬鴺‫ 】ﯬﻣ‬a. İş, meşgale, görev, emel.
eltire 【‫ﺮە‬鴙‫ 】ﯬﻟﺘ‬Kuzu derisi. Emel qilmaq – Yerine getirmek. Emelge
ashmaq – Gerçekleşmek, becerilmek. Emelge
elwan 【‫ﺍﻥ‬鵣‫ 】ﯬﻟ‬a. Muhtelif, çeşitli, türlü.
ashmaydighan xiyal – Gerçekleşmeyecek hayal;
elwan-elwan 【‫ﺍﻥ‬鵣‫ﯬﻟ‬-‫ﺍﻥ‬鵣‫ 】ﯬﻟ‬a. Türlü türlü, ham hayal.
çeşit çeşit. emeldar 【‫ﻟﺪﺍﺭ‬鴺‫ 】ﯬﻣ‬a.f. Memur, bürokrat.
elwan-türlü 【鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ﺗ‬-‫ﺍﻥ‬鵣‫ 】ﯬﻟ‬a.u. Muhtelif,
emeldarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﺪﺍﺭﻟ‬鴺‫ 】ﯬﻣ‬a.f.u. Bürokratlık.
türlü türlü.
emeldiki 【鴛‫ﮑ‬鴘‫ﻟﺪ‬鴺‫ 】ﯬﻣ‬a.u. Yürürlükteki.
elwette 【鴺‫ەﺗﺘ‬鵣‫ 】ﯬﻟ‬a. Elbette, şüphesiz.
Emeldiki qanunlar – Yürürlükteki kanunlar
Elwette kélimen – Elbette geleceğim.
(yasalar).
elwida 【‫ﺪﺍ‬鴘鵣‫ 】ﯬﻟ‬a. Elveda. Elwida éytmaq –
emelileshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫】ﯬﻣ‬ a.u.
Elveda söylemek.
Gerçekleşmek.

122
emeliyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﯬﻣ‬a. Pratik, gerçek. Bu bolmaq – Emin olmak. Eminmusen? – Emin
xewer emeliyetke uyghun emes – Bu haber misin? Eminmen – Eminim.
gerçeğe uygun değil. emir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯬﻣ‬I a. Emir, buyruk. Öz emrige
emeliyetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﯬﻣ‬Gerçekçi. aldi – Kendi emrine aldı. Emir qilmaq –
Emretmek, buyurmak.
emellimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ 】ﯬﻣ‬a.u. Yoluna koymak,
uygulamak. emir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯬﻣ‬II a. Amir, yönetici, hükümdar,
emreden.
emelperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﻟﭙ‬鴺‫ 】ﯬﻣ‬a.f. Karyerist;
mevki düşkünü. emise 【鴺‫ﺴ‬鴙‫( 】ﯬﻣ‬ya bolmisa) Ya ise, yada,
veya. Mana emise – İşte, işte sana, işte böyle.
emelperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﻟﭙ‬鴺‫ 】ﯬﻣ‬a.f.u. Mevki
düşkünlüğü. emizek 【‫ﺰەك‬鴙‫ 】ﯬﻣ‬Emzik.

emen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯬﻣ‬I Pelin, akpelin. emlak 【‫ك‬鳤‫ 】ﯬﻣ‬a. Menkul mallar, emlak.

emen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯬﻣ‬II Yani, sanki, adeta. emlakdar 【‫ﮐﺪﺍﺭ‬鳤‫ 】ﯬﻣ‬a.f. Emlakçı.

emes 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﯬﻣ‬Değil. Andaq emes – Öyle emlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯬﻣﻠ‬Tedavi etmek.
değil. Mümkin emes – Mümkün değil. Men emma 【‫ 】ﯬﻣﻤﺎ‬a. bk. amma.
emes – Ben değil. Shundaq emesmu? – Şöyle
emmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬﻣﻤ‬Emmek.
değil mi? Yaxshi emes – İyi değil.
emniyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯬﻣﻨ‬a. Emniyet.
emgekchan 【‫ﮐﭽﺎﻥ‬鴺‫ 】ﯬﻣﮕ‬Çalışkan.
emrü-perman 【‫ﺭﻣﺎﻥ‬鴺‫ﭘ‬-‫ 】ﯬﻣﺮۈ‬a.f. Emir ve
emgekchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮐﭽﺎﻧﻠ‬鴺‫ 】ﯬﻣﮕ‬Çalışkanlık.
ferman.
emgekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﯬﻣﮕ‬Emekçi, çalışan.
en 【‫ 】ﯬﻥ‬I En. (hayvanın kulağını keserek
emgekchiler 【‫ﺭ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鴺‫】ﯬﻣﮕ‬ Çalışanlar. yapılan damga, belge). En salmaq – En vurmak
Emgekchi ayal – Çalışan kadın. (yapmak). Atning qulughida en bar – Atın
emgekdar 【‫ﮐﺪﺍﺭ‬鴺‫ 】ﯬﻣﮕ‬u.f. Emekçi, çalışan. kulağında en var.

emgüzge 【鴺‫ﺯﮔ‬鵠‫ 】ﯬﻣﮕ‬Emzik. en 【‫ 】ﯬﻥ‬II ç. Dava, iş, arşiv. En depter –

Arşiv defter.
emgüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫】ﯬﻣﮕ‬ (emmek'ten)
Emzirmek. en 【‫ 】ﯬﻥ‬III En. Éni besh métir – Eni beş
metre.
emilileshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯬﻣ‬ a.u.
Gerçekleştirmek. en'ene 【鴺‫ 】ﯬﻧﯭﻧ‬a. Anane, gelenek. En'ene
boyiche – Geleneğe göre.
emiliy 【鴸鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﻣ‬a. Pratik. Emiliy yosunda –
Pratik halde. en'gize 【‫ﺰە‬鴙‫ 】ﯬﻧﮕ‬Sonra.

emiliyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﻣ‬bk. emeliyet. en'güshter 【‫ﺭ‬鴺‫ﺷﺘ‬鵠‫ 】ﯬﻧﮕ‬f. Yüzük (-ğü).

emiliyetchan 【‫ﺗﭽﺎﻥ‬鴺鴶鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﻣ‬a.u. Gerçekçi. en'iniwiy 【鴸鴘鵣鴙‫ 】ﯬﻧ﯒ﻨ‬a. Ananevi, geleneksel.

emiliyetchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﭽﺎﻧﻠ‬鴺鴶鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯬﻣ‬ a.u. enchi 【鴛‫】ﯬﻧﭽ‬ Ülüş, pay, miras. Bu

Gerçekçilik. balamning enchi – Bu çocuğumun payı.
Enchingge tekkini – Payına çıktığı.
emin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﯬﻣ‬a. Emin, tehlikesiz. Emin

123
endaze 【‫ 】ﯬﻧﺪﺍﺯە‬f. Ölçü, mikyas. Enjanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯬﻧﺠﺎﻧﻠ‬Andicanlı, Andican

endi 【‫ 】ﯬﻧﺪى‬bk. emdi. şehrinden olan kimse.

enjir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯬﻧﺠ‬a. İncir.

endigine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﮕ‬鴘‫ 】ﯬﻧﺪ‬Şimdi, daha şimdi.
Endigine keldim – Daha şimdi geldim. enjirzar 【‫ﺮﺯﺍﺭ‬鴙‫ 】ﯬﻧﺠ‬a.f. İncirli.

endikmek 【‫ك‬鴺‫ﮑﻤ‬鴘‫ 】ﯬﻧﺪ‬Titremek, tiksinmek, enjirzarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺯﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﯬﻧﺠ‬a.f.u. bk. enjirzar.

nefesi boğulmak, hayacanlanmak, içler enjü 【鵠‫ 】ﯬﻧﺠ‬Demet, bağlam.
çekmek.
enjür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﯬﻧﺠ‬a. bk. enjir.
endiktürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮑﺘ‬鴘‫( 】ﯬﻧﺪ‬endikmek'ten)
Titretmek, tiksindirmek, hayacanlandırmak. enlik 【鵗鴙‫ 】ﯬﻧﻠ‬I Geniş, engin, enli.

endilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﯬﻧﺪ‬Şimdilik. enlik 【鵗鴙‫】ﯬﻧﻠ‬ II Nişanlı, markalı,

işaretlenmiş, en vurulmuş.
endilikte 【鴺‫ﮑﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﯬﻧﺪ‬Şimdilikte.
ensiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯬﻧﺴ‬I Dar, ensiz.
endishe 【鴺‫ﺸ‬鴘‫ 】ﯬﻧﺪ‬f. Endişe. Endishe qilmaq
– Endişe etmek. Endishe salmaq – ensiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯬﻧﺴ‬II Ensiz, damgasız, belgesiz.
Endişelendirmek. ensiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯬﻧﺴ‬III Endişeli, telaşlı.
endishisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ 】ﯬﻧﺪ‬f.u. Endişesiz. ensizchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺰﭼ‬鴙‫ 】ﯬﻧﺴ‬Endişeli olma hali.
enduwa 【‫ 】ﯬﻧﺪۇۋﺍ‬a. Mala, sürgü. ensizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯬﻧﺴ‬bk. ensizchilik.
ene 【鴺‫ 】ﯬﻧ‬bk. ana II. ent 【‫ 】ﯬﻧﺖ‬Öç, intikam, kana kan isteme.
eng 【‫ 】ﯬڭ‬I En. Eng ewwel – En evvel. Eng Ent almaq – Öç almak, intikam almak.
yaxshi – En iyi. Eng chong – En büyük. Eng entiqe 【鴺‫ﻘ‬鴙‫ 】ﯬﻧﺘ‬a. Antika.
bolmighanda – Hiç olmazsa. Eng aldin – İlk
enzar 【‫ 】ﯬﻧﺰﺍﺭ‬a. Görme, gözden geçirme,
önce.
özet, icmal.
eng 【‫ 】ﯬڭ‬II bk. en III.
enzarchi 【鴛‫ 】ﯬﻧﺰﺍﺭﭼ‬a.u. Gözlemci, müşahit.
eng 【‫ 】ﯬڭ‬III Renk. Éngi öchmek – Rengi
enze 【‫ 】ﯬﻧﺰە‬ç. İş, arşiv, dosya. Mexpi enze
silinmek, rengi solmak.
ashkarilandi – Gizli dosya belli oldu.
enggiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮕ‬鳴‫ 】ﯬ‬Kapris, şımarık, nazlı, geçici
ep 【‫】ﯬپ‬Rahat, uygun, kolay. Épini tapmaq
arzu.
– Kolayını bulmak.
englik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﯬ‬I Enli, geniş. Englik chit –
epchiqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﯬﭘﭽ‬élip chiqmaq) Alıp
Enli basma.
çıkmak, getirmek, çıkarmak.
englik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﯬ‬II Ruj. Englik sürmek – Ruj
epchil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯬﭘﭽ‬Becerikli, mahir.
sürmek.
epchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﭘﭽ‬Beceriklilik, mahirlik.
engsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫ 】ﯬ‬Renksiz.
ependi 【‫ﻧﺪى‬鴺‫ 】ﯬﭘ‬Efendi, cenabı.
enhar 【‫ 】ﯬﻧﮭﺎﺭ‬a. Büyük, bol. Enhar bolup
éqip yatqan sular – Gür sulu nehirler. ependilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ 】ﯬﭘ‬Tuhaflık, gariplik.

enighu 【鵞‫ﻐ‬鴙‫ 】ﯬﻧ‬İşte o. epghan 【‫ 】ﯬﭘﻐﺎﻥ‬a. y.d. Feryat, çığlık.

124
epidiyan 【‫ﺎﻥ‬鴶鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﯬﭘ‬İlaç. epsun-tupsun 【‫ﻥ‬鵞‫ﭘﺴ‬鵞‫ﺗ‬-‫ﻥ‬鵞‫】ﯬﭘﺴ‬Üfürükçülük.

epkar 【‫ 】ﯬﭘﮑﺎﺭ‬a. Fikir, düşünce. epsunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﯬﭘﺴ‬f.u. Büyücü.

epkech 【‫چ‬鴺‫】ﯬﭘﮑ‬f. İki ucunda askısı olan, iki epsus 【‫ﺱ‬鵞‫ 】ﯬﭘﺴ‬f. Maalesef, ne yazık ki.
kova ile su taşımak için kullanılan alet. epsuslanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺳ‬鵞‫ 】ﯬﭘﺴ‬Pişman olmak.
epkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﯬﭘﮑ‬bk. epkech.
ept 【‫ 】ﯬﭘﺖ‬f. Yapı, sima. Epti yaman –
eplep 【‫پ‬鴺‫ 】ﯬﭘﻠ‬Sakin ve titizlikle; uygun bir Siması kötü. Epting qurghur – Kahretsin.
halde. eptidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﯬﭘﺘ‬Simasından, tavınndan.
eplep-seplep 【‫پ‬鴺‫ﭘﻠ‬鴺‫ﺳ‬-‫پ‬鴺‫ 】ﯬﭘﻠ‬Bir şeyler Eptidin könglige endishe chüshüptu –
yapıp, karıştırıp çaresini bulmak. Simasından endişelenmiş.

epleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫】ﯬﭘﻠ‬ Yaklaşmak, epu 【鵞‫ 】ﯬﭘ‬a. Af. Epu etmek – Affetmek.
anlaşmak, barışmak. Epu sorumaq – Af dilemek. Epu qilish –
eplik 【鵗鴙‫ 】ﯬﭘﻠ‬Becerikli, mahir, usta. Eplik Affetme.

adem – Becerikli adam. Eplep ishle – Yavaşça epyün 【‫ﻥ‬鵠鴶‫ 】ﯬﭘ‬f. Afyon. Epyün urushliri –
ve ikkatli çalış. Afyon savaşları.

eplimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯬﭘﻠ‬Düzeltmek, ayarlamak, epyünkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻧﮑ‬鵠鴶‫ 】ﯬﭘ‬f. Afyonkeş, afyon

tanzim etmek. Eplep sözle – Dikkatli söyle. tiryakisi.
Pulni eplep serp qil – Parayı tasarruflu harca. epyünkeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﻧﮑ‬鵠鴶‫】ﯬﭘ‬ f.u.
Epliwirek qarisam – Dikkatle bakarsam.
Afyonkeşlik, afyon tiryakiliği.
Ayighingni eplep bas – Ayağını dikkatli bas.
er-xotun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ﺧ‬-‫ 】ﯬﺭ‬Karı-koca. Er-xotun
epperilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫( 】ﯬﭘﭙ‬élip bérilmaq) Alıp
bolup barduq – Karı-koca olarak vardık.
varmak; götürmek.
ergeshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ 】ﯬﺭﮔ‬Peşinden gitmek;
eppermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫( 】ﯬﭘﭙ‬élip bermek) Alıp
takılmak. U dadisigha ergiship ketti – O
vermek. Awu kitapni eppéring – O kitabı alıp
babasının peşinden gitti.
verin. Balamgha kitap epperdim – Çocuğuma
kitap alıp verdim. ergeshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫】ﯬﺭﮔ‬
(ergeshmek'ten) Beraberinde götürmek. Uni
epsane 【鴺‫ 】ﯬﭘﺴﺎﻧ‬f. Efsane. Epsane toqumaq
Mamut özige ergeshtürüp ketti – Onu Mahmut
– Efsane oydurmak.
kendisiyle beraber götürdü.
epsaniwiy 【鴸鴘鵣鴙‫】ﯬﭘﺴﺎﻧ‬ f. Efsanevi.
ergetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫( 】ﯬﺭﮔ‬ergimek'ten) Peşine
Epsaniwiy xelq qehrimani – Efsanevî halk
takmak, beraberinde göçtürmek. Ishtni
kahramanı.
özengge ergetme – Köpeği peşine takma.
epsanichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯬﭘﺴﺎﻧ‬f.u. Efsaneci.
ergimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯬﺭﮔ‬1. Takip etmek, izlemek.
epsaniliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﭘﺴﺎﻧ‬Fu. Efsanelik. 2. Dönmek, dolaşmak, birinin başını

epsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯬﭘﺴ‬1. Kolaysız, zor, sıkıntılı, güç, döndürmek. Lachin bolup ergiymen – Şahin
olarak dolaşıyorum.
müşkül 2. Beceriksiz, rahatsız.
Eribiy 【鴸鴙‫ﺒ‬鴘‫ 】ﯬﺭ‬Arabî, Arapça.
epsun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﯬﭘﺴ‬f. Büyü, üfürükçülük.
eriksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮑﺴ‬鴘‫ 】ﯬﺭ‬Esir. Eriksiz bolmaq – Esir

125
olmak. Eriksiz emgek – Esir emeği. Eriksiz erkin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﯬﺭﮐ‬Hür, serbest, özgür.
heriket – Özgürlükten yoksun hareket.
erkinchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨﭽ‬鴙‫】ﯬﺭﮐ‬ Özgürlük,
eriksizdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺰﺩ‬鴙‫ﮑﺴ‬鴘‫】ﯬﺭ‬ İstemeyerek. serbestlik. Söz erkinchilighi – Söz hürriyeti.
Eriksizdin razi boldum – İstemeyerek razı Erkinchilikte yashimaq – Özgür olarak
oldum. yaşamak.
eriksizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﮑﺴ‬鴘‫ 】ﯬﺭ‬Esirlik. Bu ishqa erkinlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻨﻠ‬鴙‫ 】ﯬﺭﮐ‬bk. erkinlimek.
méni eriksizlik mejbür qildi – Bu işe beni
erkinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ 】ﯬﺭﮐ‬Özgürlük, hürriyet.
esirlik mecbur etti.
Erkinlikke chiqmaq – Özgürlüğe kavuşmak.
eripe 【鴺‫ﭙ‬鴘‫ 】ﯬﺭ‬a. Arafa. Bayram eripiside –
erkinlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫】ﯬﺭﮐ‬ Özgürlük
Bayram arafasında. Yéngi yil eripiside – Yeni
hissetmek; rahatlamak.
yıl arafasında.
erklik 【鵗鴙‫】ﯬﺭﮐﻠ‬ Özgürlük, serbestlik.
eriz 【‫ﺰ‬鴘‫ 】ﯬﺭ‬a. Arz. Eriz qilmaq – Arz etmek.
Erklik xelq – Özgür halk.
erize 【‫ﺰە‬鴘‫ 】ﯬﺭ‬a. Dilekçe.
erlik 【鵗鴙‫ 】ﯬﺭﻟ‬Evli kadın. Erlik xotun – Evli
erk 【‫ 】ﯬﺭك‬Hürriyet, azatlık, özgürlük. Erk kadın. Köp erlik – Çok erkeklik; çok erkekli.
bermek – Hürriyetini vermek. Erki özide –
erman 【‫ 】ﯬﺭﻣﺎﻥ‬bk. arman.
Serbest; hürdür, özgürdür. Erking özengde –
Özgürsün. Öz erkige qoydum – Özgür ermek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬﺭﻣ‬Eğlence, oyuncak.
bıraktım.
ermen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯬﺭﻣ‬Pelin, akpelin.
erkan 【‫ 】ﯬﺭﮐﺎﻥ‬a. Erkan.
Ermen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯬﺭﻣ‬Ermeni. Ermen qizi –
erke 【鴺‫ 】ﯬﺭﮐ‬Sevimli, şımarık. Ermeni kızı. Ermen tili – Ermeni dili.
erkek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬﺭﮐ‬Erkek. Erkek qoy – Erkek Erminiler – Ermeniler.
koyun. Erkek gül – Erkek çiçek. erre 【‫ 】ﯬﺭﺭە‬Testere.

erkekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﯬﺭﮐ‬Erkeklik, yiğitlik. errikesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ 】ﯬﺭﺭ‬u.f. Testereci.

erkeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﯬﺭﮐ‬Erkeklik. Erkeklik errilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ 】ﯬﺭﺭ‬bk. errilimek.

qiliwiting – Bir yiğitlik edin. Erkekligingni
errilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﯬﺭﺭ‬Testere ile kesmek.
mana shu yerde körset – Yiğitliğini işte şurada
göster. ersirimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯬﺭﺳ‬Kadınların koca
(erkek) isteği.
erkeksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮐﺴ‬鴺‫ 】ﯬﺭﮐ‬Erkeksiz. Erkeksiz öy –
Erkeksiz ev. Öyning erkeksiz bolushi yaman – erte 【鴺‫ 】ﯬﺭﺗ‬1. İlk, erken, sabah seheri. Erte
Evin erkeksiz olması kötü. köklem – İlkbahar. Erte köklemde –
İlkbaharda.
erkeksizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﮐﺴ‬鴺‫ 】ﯬﺭﮐ‬Erkeksizlik.
erte-kech 【‫چ‬鴺‫ﮐ‬-鴺‫ 】ﯬﺭﺗ‬Sabah-akşam.
erkilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﺭﮐ‬bk. erkilimek.
ertek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬﺭﺗ‬Hikaye (Kazak lehçesi).
erkiletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫( 】ﯬﺭﮐ‬erkilimek'ten)
Şımartmak, okşamak. ertekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫】ﯬﺭﺗ‬ Hikayeci (Kazak
lehçesi).
erkilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﺭﮐ‬Şımarıklık.
ertigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺭﺗ‬bk. ettigen.
erkilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﺭﮐ‬Şımarmak.

126
ertiyaz 【‫ﺎﺯ‬鴶鴙‫ 】ﯬﺭﺗ‬İlkbahar. Unutmak. Eske élish kéchisi – Anma gecesi.
Ésimde bar – Aklımda var. Ésimde yoq –
eruz 【‫ 】ﯬﺭۇﺯ‬a. Aruz. Eruz wezni – Aruz
Aklımda yok. Ésimdin chiqmighan bolsa –
vezni. Eruz qaldisi – Aruz kaidesi.
Aklımdan çıkmamış olsa. Ésimdin chiqip
erwah 【‫ 】ﯬﺭۋﺍھ‬a. 1. Hayal, görüntü 2. Ruh, kétiptu – Aklımdan çıkıvermiş. Este qalmaq –
akıl, can, iç alem. Erwayi uchup ketti – Ödü Hafızada kalmak. Este tutmaq – Akılda tutmak.
patladı; Ölü gibi bembeyaz kesiliverdi. Erwah Eske salmaq – Akla salmak. Eske élish –
ursun – Ruh vursun. Erwah urghur – Ruh Hatırlamak. Ésingdimu? – Aklında mı? Ésimde
vursun. – Aklımda. Ésing barmu? – Hafızan yerinde mi?
U es-hushidin ketti – O şaşırdı. Ésingni
erweze 【‫ 】ﯬﺭۋەﺯە‬Çöplük.
yighiwal! – Aklını topla! Ési kirip qaldi –
erzen 【‫ 】ﯬﺭﺯەﻥ‬f. Ucuz. Erzen baha – Ucuz Olgunlaştı, büyüdü. Uning esi yoq – Onun
fiyat. Erzen qilmaq – Ucuzlatmak. hafızası zayıf.
erzenchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﺭﺯەﻧﭽ‬f.u. Ucuzluk. es 【‫ 】ﯬﺱ‬II Koku, ıtır. Yaman es – Kötü
erzenlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﯬﺭﺯەﻧﻠ‬bk. erzenlimek. koku.

erzenletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫( 】ﯬﺭﺯەﻧﻠ‬erzenlimek'ten) esaret 【‫ 】ﯬﺳﺎﺭەﺕ‬a. bk. asaret.

Ucuzlatmak. esas 【‫ 】ﯬﺳﺎﺱ‬a. bk. asas.

erzenlik 【鵗鴙‫ 】ﯬﺭﺯەﻧﻠ‬f.u. Ucuzluk. esbap 【‫ 】ﯬﺳﺒﺎپ‬a. bk. eswap.
erzenlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯬﺭﺯەﻧﻠ‬f.u. Ucuzlamak. esebiy 【鴸鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﯬﺳ‬a. bk. esewiy.
erzensimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯬﺭﺯەﻧﺴ‬Ucuz görmek; esel 【‫ﻝ‬鴺‫ 】ﯬﺳ‬a. Bal. Esel eri – Bal arısı.
ucuz hissetmek.
eselchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﭽ‬鴺‫ 】ﯬﺳ‬a.u. Bal üreticiliği.
erzensinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯬﺭﺯەﻧﺴ‬bk. erzensimek.
esen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯬﺳ‬Gelecek, yakın gelecek.
erzigudek 【‫ﺩەك‬鵞‫ﮕ‬鴘‫】ﯬﺭﺯ‬ Dikkate değer;
esen'ge 【鴺‫ﻧﮕ‬鴺‫ 】ﯬﺳ‬Gelecek yıl.
zahmete değer. Erzigudek héchnéme yoq –
Dikkate değer hiçbir şey yok. esep 【‫پ‬鴺‫ 】ﯬﺳ‬a. Asab, sinir.

erzihal 【‫ﮭﺎﻝ‬鴘‫ 】ﯬﺭﺯ‬a. Dilekçe, iltimas. Erzihal eserlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺‫】ﯬﺳ‬ Etkilenmek,

bayan qilmaq – Arzu ve durumunu belirtmek. tesirlenmek.

erzimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﯬﺭﺯ‬bk. erzigudek. Hich bir
nimige erzimeydu – Hiçbir şeye yararı yok.
erzimes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﯬﺭﺯ‬Önemsiz, değmez.
Erzimes pul – Önemsiz para.
esersiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺳ‬鴺‫ 】ﯬﺳ‬a.u. Etkisiz, tesirsiz,
belirtisiz. U héchqandaq esersiz yoqulup ketti
– O hiçbir eser bırakmadan kayboldu.
esewiy 【鴸鴘‫ۋ‬鴺‫ 】ﯬﺳ‬a. Sinirli.

erzimeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﯬﺭﺯ‬Önemsizlik. esibiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﺒ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬a. y.d. Sinirsal.

es 【‫ 】ﯬﺱ‬I Hafıza. Eske almaq – Hatırlamak.
Ésigha keldi – Ayıldı; kendine geldi. Ésigha
kelmey ölüp ketti – Kendine gelmeden
ölüverdi. Eske chüshmek – Hatırlamak. Estin
chiqmaq – Unutulmak. Estin chiqarmaq –
esil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬I a. Asıl. Esil nüsxe – Asıl nüsha.
Eslige tughri – Aslına oygun. Ishning esli – İşin
aslı. Mesilining esli – Meselenin aslı. Eslide –
Aslında.
esil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬II a. Başka, değerli, kıymetli,

127
önemli. Esil tash – Kıymetli taş. Esil zatliq at – eski 【鴛‫ 】ﯬﺳﮑ‬Eski, kötü. Eski öy – Eski ev.
Nesilli at. Esli yaman – Aslı kötü; soysuz. Biz eski jayimizda turumiz – Biz eski yerimizde
esillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬a.u. Aslına uygün olma oturuyoruz. Eski-eski zamanlarda – Çok eski
hali; doğruluk, gerçeklik, aslî. zamanlarda. Eski kitaplarda – Eski kitaplarda.
Eski adem – Kötü adam.
esilsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬a.u. Asılsız, temelsiz.
eski-tüski 【鴛‫ﺳﮑ‬鵠‫ﺗ‬-鴛‫ 】ﯬﺳﮑ‬Eski.
esilsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬a.u. Asılsızlık.
eskichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯬﺳﮑ‬Eskici.
esilzade 【‫ﻠﺰﺍﺩە‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬a.f. Asilzade, soylu,
aristokrat. eskichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯬﺳﮑ‬Eskicilik.

esilzadiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻠﺰﺍﺩ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬a.f.u. Asilzadelik, eskilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﺳﮑ‬Eskilik, gerilik, kadim.

soyluluk, aristokratlık. Eskilikke qarshi küresh – Gericiliğe karşı savaş.

esir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬I a. Esir, tutsak, mahkum. eskimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯬﺳﮑ‬1. Eskimek, yıpranmak
Herbiy esir – Savaş esiri. Esir almaq – Esir 2. Yaşlanmak, ihtiyarlamak.
almak. Esir qilmaq – Esir etmek. Esir eskiri 【‫ﺮى‬鴙‫ 】ﯬﺳﮑ‬a. Askerî. Eskiri xizmet –
chüshmek – Esir düşmek. Askerlik hizmeti.
esir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬II a. Asır, yüzyıl; çağ. Ottura eskirimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯬﺳﮑ‬bk. eskimek.
esir – Orta çağ. Ottura esir tarihi – Orta çağ
eskirtmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﺗﻤ‬鴙‫( 】ﯬﺳﮑ‬eskirimek'ten); bk.
tarihi.
eskitmek.
esir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬III a. din. Asır namazı.
eskitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ 】ﯬﺳﮑ‬Eskitmek, yıpratmak.
esirdash 【‫ﺮﺩﺍﺵ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬a.u. Çağdaş.
esqatmaq 【‫】ﯬﺳﻘﺎﺗﻤﺎﻕ‬ Yardımcı olmak.
esirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬I a.u. Esirlik, mahkumlük. Atam-anamgimu xilila esqitip qaldim –
esirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬II a.u. Asırlık, yüzyıllık. Ata-anam için epey yardımcı olabildim.
Bir esirlik ömür – Yüzyıllık ömür. Béshinggha éghir kün chüshkende esqitarmen
– Başına ağır günler geldiğinde yardımcı
esirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﯬﺳ‬III a.u. Esirlik, kölelik,
olurum.
tutsaklık, mahkumlük. Esirlikte yashamaq –
Esirlikte yaşamak. esla 【鳤‫ 】ﯬﺳ‬a. Esla, hiç. Esla körginim yoq –
Hiç görmedim.
esiwiy 【鴸鴘鵣鴙‫ 】ﯬﺳ‬a. Sinirli, asabî.
esletme 【鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ 】ﯬﺳﻠ‬Hatırlatma, uyarma.
esiwiyleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴘鵣鴙‫ 】ﯬﺳ‬Asabîleşmek,
sinirlenmek. esletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ 】ﯬﺳﻠ‬Hatırlatmak, uyarmak,
aklına salmak.
esker 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﯬﺳﮑ‬a. Asker, cenkçi. Atliq esker
– Atlı asker, süvari. Hawa eskiri – Hava askeri. esli 【鴛‫ 】ﯬﺳﻠ‬a. bk. esil.
Dengiz eskiri – Deniz askeri. Yallanma esker – eslide 【‫ﺪە‬鴙‫ 】ﯬﺳﻠ‬a.u. Aslında.
Paralı asker.
eslihe 【鴺‫ﮭ‬鴙‫ 】ﯬﺳﻠ‬a. Silah. Herbiy eslihe –
eskertme 【鴺‫ﺭﺗﻤ‬鴺‫ 】ﯬﺳﮑ‬İzahat, oyan, ikaz. Askeri silah. Qural-eslihe – Silah.
eskertmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鴺‫ 】ﯬﺳﮑ‬Oyarmak. Axirqi eslihilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮭ‬鴙‫ 】ﯬﺳﻠ‬a.u. Silahlı.
qétim eskertimiz – Son defa oyarırız.
eslik 【鵗鴙‫ 】ﯬﺳﻠ‬1. Akıllı 2. Hafızalı.

128
eslimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯬﺳﻠ‬Hatırlamak, düşünmek. eshap 【‫ 】ﯬﺷﺎپ‬Eshabi kehef – Eshabi kehef

esna 【‫ 】ﯬﺳﻨﺎ‬a. Zaman. Shu esnada – Şu (Yedi evliyanın öldüğü kutsal mağara).

esnada. esheddi 【‫ﺩﺩى‬鴺‫ 】ﯬﺷ‬a. Kızgın, gazaplı, öfkeli,

esnek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬﺳﻨ‬Esneyiş, esneme. sert, şiddetli, aşırı. Esheddi düshmen – Aşırı
düşman. Esheddi yaman – Aşırı kötü.
esnesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﯬﺳﻨ‬bk. esnimek.
esheddileshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺩﺩ‬鴺‫】ﯬﺷ‬ Aşırı
esnetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫】ﯬﺳﻨ‬ (esnimek'ten) öfkelenmek.
Esnetmek.
eshmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬﺷﻤ‬Döndürmek, çevirmek;
esnimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯬﺳﻨ‬Esnemek. burmak.
essalam 【‫ﻡ‬鳣‫ 】ﯬﺳﺴﺎ‬a. Selam. eshshaptul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﯬﺷﺸﺎﭘﺘ‬Şeftalin bir türü.
essalamueleykum 【‫ﻡ‬鵞‫ﮑ‬鴵鴺‫ﯬﻟ‬鵞‫ﻣ‬鳣‫】ﯬﺳﺴﺎ‬ a. eshu 【鵞‫( 】ﯬﺷ‬ana shu) Şu, işte şu.
Selameleyküm. Weeleykum essalam –
eshundaq 【‫ﻧﺪﺍﻕ‬鵞‫( 】ﯬﺷ‬ana shundaq) Şöyle,
Vealeyküm esselam.
işte böyle.
essiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯬﺳﺴ‬I Hafızasız, akılsız, kaba,
Eshure 【‫ﺭە‬鵞‫】ﯬﺷ‬a. Aşure (Arapça Muharrem
çabuk unutan. Qandaq essizsen özeng – Nasıl
ayının 10 una rastlayan günün adı).
bir unutkansın.
eshya 【‫ﺎ‬鴶‫ 】ﯬﺷ‬a. Eşya, nesne. Xam eshya –
essiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯬﺳﺴ‬II Kokusuz. Essiz gül –
Ham eşya.
Kokusuz çiçek.
et 【‫ 】ﯬﺕ‬Et. Tinige et qonup qaldi – Bedeni
essizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯬﺳﺴ‬Hafızasızlık, akılsızlık.
şişmanladı. Et élish – Şişmanlamak.
Bu qandaq essizlik – Bu nasıl akılsızlık.
ete 【鴺‫ 】ﯬﺗ‬Yarın. Bügün-ete – Bugün-yarın.
esteghpurulla 【鳤‫ﺭۇﻟ‬鵞‫ﻏﭙ‬鴺‫ 】ﯬﺳﺘ‬a. Estağfırullah.
Etidin axshamghiche – Sabahtan akşama kadar.
estelik 【鵗鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﯬﺳﺘ‬Hatıra, anma, abide. U
ete-ügün 【‫ﻥ‬鵠‫ﯴﮔ‬-鴺‫ 】ﯬﺗ‬Yarın-öbürgün.
buni manga estetik qilip berdi – O bunu bana
bir anma şeyi olarak verdi. etey 【‫ي‬鴺‫ 】ﯬﺗ‬İsteyerek. Bu etey qilinghan

ester 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﯬﺳﺘ‬f. Astar. ish – Bu isteyerek yapılan iş.

eteylep 【‫پ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﯬﺗ‬bk. etey.
esterletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺‫】ﯬﺳﺘ‬ Fu.
(esterlimek'ten) Astarlatmak. etidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Yarından. Awwalqi etidin

esterlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﯬﺳﺘ‬Astarlık. – Önceki yarından.

etige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Yarına.
esterlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﯸﺴﺘ‬Astarlamak.
etigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬1. Yarın 2. Erken, sabah.
esteyidil 【‫ﻞ‬鴘‫ﺪ‬鴙鴵鴺‫ 】ﯬﺳﺘ‬f. Candan, içtenlikle,
canu gönülden. etigenki 【鴛‫ﻧﮑ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Sabahki. Etigenki chay

eswap 【‫ﺍپ‬鵣‫】ﯬﺳ‬ a. Alet. Dixanchiliq – Sabah kahvaltısı.

eswapliri – Çiftçilik aletleri. Muzika eswapliri etigenligi 【鴛‫ﮕ‬鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Yarın.
– Çalgı aletleri. etigenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Sabahki, sabahleyin.
eswap-üsküne 【鴺‫ﻧ‬鵠‫ﯴﺳﮑ‬-‫ﺍپ‬鵣‫】ﯬﺳ‬ a.f. Etigenlik owqet – Sabah kahvaltısı.
Alet-takım.

129
etigenliktiki 【鴛‫ﮑ‬鴙‫ﮑﺘ‬鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Sabahki. etiyazghi 【鴛‫ﺎﺯﻏ‬鴶鴙‫ 】ﯬﺗ‬Llkbaharki. Etiyazghi

etigenrek 【‫ﻧﺮەك‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Biraz erken. gül – İlkbahar çiçeği.

etiyazlighi 【鴛‫ﻐ‬鴙‫ﺎﺯﻟ‬鴶鴙‫ 】ﯬﺗ‬İlkbahar.
etigi 【鴛‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Yarın.
etiyazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺯﻟ‬鴶鴙‫】ﯬﺗ‬ İlkbahar vakti.
etigini 【鴛‫ﻨ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Yarın, başka gün.
Etiyazliq ish – İlkbahar işi.
etilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Yarın. Etilikke kéling –
etles 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﯬﺗﻠ‬a. Atlas, harita atlası.
Yarın gelin. Etilik chay – Sabah kahvaltısı.
etlik 【鵗鴙‫ 】ﯬﺗﻠ‬Semiz, şişman, sağlam. Etlik
etilikkiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﮑﮑ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Yanna kadar.
qoy – Semiz koyun. Etlik adem – Şişman adam.
etimalim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻤﺎﻟ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬a.f. İhtimal.
etmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬﺗﻤ‬I Etmek, kılmak, yapmak.
etir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬a. Itır. Etir sepmek – Itır saçmak. Teshkil etmek – Teşkil etmek. U tamaqni
Etir gül – Itır kokulu çiçek. Etir suyu – Itır yaxshi étidu – O yemeği iyi yapar. Dawam
kokulu su; lâvanta, parfüm, esans. etmek – Devam etmek.
etirsopun 【‫ﻥ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ﺮﺳ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Itır kokulu sabun. etmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬﺗﻤ‬II Kapatmak, kilitlemek.
etisi 【鴛‫ﺴ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Yarını. etrap 【‫ 】ﯬﺗﺮﺍپ‬a. Etraf. Etrapigha yaman
etisige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﯬﺗ‬Yarınına. ademler tolup ketken – Etafını kötü adamlar
sarmış. Etrapini oriwalduq – Etrafını sardık.
etiwar 【‫ﺍﺭ‬鵣鴙‫ 】ﯬﺗ‬a. Otorite, prestij, değer.
Etraptikilér – Etraftakiler.
Etiwari yoq adem – Değeri yok insan. Uning
etiwari ketti – O prestijini kaybetti. Etiwardin etrapide 【‫ﺪە‬鴙‫ 】ﯬﺗﺮﺍﭘ‬Etrafında. Etrapimde
chüshmek – Otoritesini kaybetmek. Etiwar héchkim yoq – Etrafımda hiç kimse yok.
tapmaq – Otorite kazanmak. Etiwar bermek – etrapliche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯬﺗﺮﺍﭘﻠ‬a.u. Etraflı halde.
Önem vermek. Etiwargha almaq – Değer
etrapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯬﺗﺮﺍﭘﻠ‬a.u. Etraflı. Etrapliq
vermek.
muzakirilerdin kiyin – Etraflı müzakirelerden
etiwaren 【‫ﺍﺭەﻥ‬鵣鴙‫ 】ﯬﺗ‬a. İtibaren. Shu kündin sonra. Etrapliq türde – Etraflı halde.
etiwaren – Şu günden itibaren.
etraptiki 【鴛‫ﮑ‬鴙‫ 】ﯬﺗﺮﺍﭘﺘ‬a.u. Etraftaki.
etiwarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺭﻟ‬鵣鴙‫ 】ﯬﺗ‬a.u. Otoriteli, itibarlı,
etret 【‫ 】ﯬﺗﺮەﺕ‬r. Ekip, takım, müfreze, kol.
değerli.
etsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯬﺗﺴ‬Zayıf, arık, kuru.
etiwarlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺍﺭﻟ‬鵣鴙‫】ﯬﺗ‬ a.u. Saygı
göstermek, hürmet etmek, değer vermek. etteng 【‫ڭ‬鴺‫】ﯬﺗﺘ‬ Eyvah, yazık. Etteng

etiwarsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺍﺭﺳ‬鵣鴙‫ 】ﯬﺗ‬a.u. İtibarsız, değersiz, kelmidi – Yazık gelmedi. Etteng dédim –
Eyvah dedim. Etteng dédim de qaldim – Eyvah
önemsiz. Etiwarsiz qarimaq – Önemsememek.
diyebildim o kadar.
Ishqa etiwarsiz qarash – İşe üstünkörü bakmak.
ettenggine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﯬﺗﺘ‬Yazık.
etiwarsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺍﺭﺳ‬鵣鴙‫ 】ﯬﺗ‬a.u. İtibarsızlık,
değersizlik, önemsizlik. Etiwarsizliq bilen – ettigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗﺘ‬Sabah, erken. Ettigen
Alçakça. keldim – Sabah geldim.
etiyaz 【‫ﺎﺯ‬鴶鴙‫ 】ﯬﺗ‬İlkbahar. ettigende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗﺘ‬Sabahtan, erkenden.

etiyazda 【‫ﺎﺯﺩﺍ‬鴶鴙‫ 】ﯬﺗ‬İlkbaharda. ettigenki 【鴛‫ﻧﮑ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗﺘ‬Sabahki. Ettigenki

130
owqet – Kahvaltı. ewweliy 【鴸鴙‫ 】ﯬۋۋەﻟ‬Daha önce, en evvel,
ettigenligi 【鴛‫ﮕ‬鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗﺘ‬Sabahleyin. önceleri, eskiden.

ettiginey 【‫ي‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯬﺗﺘ‬Eyvah, yazık. ewwelqi 【鴛‫ 】ﯬۋۋەﻟﻘ‬a.u. Evvelki, önceki.

Yilin ewwelqi yérimida – Yılın ilk yarımında.
ewet 【‫ 】ﯬۋەﺕ‬a. Ebedî, sonsuz.
ewwelqidek 【‫ﺪەك‬鴙‫ 】ﯬۋۋەﻟﻘ‬a.u. Evvelki gibi.
ewetke 【鴺‫ 】ﯬۋەﺗﮑ‬a.u. Ebediyete, sonsuza.
ewzel 【‫ 】ﯬۋﺯەﻝ‬a. Daha iyi, daha güzel.
ewetlik 【鵗鴙‫ 】ﯬۋەﺗﻠ‬a.u. Ebedilik.
Ewzel körmek – Daha iyi saymak. Bu undin
ewetmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬۋەﺗﻤ‬Göndermek. Ewetip ewzelrek – Bu ondan biraz daha iyi.
turmaq – Zaman zaman göndermek.
ewzellik 【鵗鴙‫ 】ﯬۋﺯەﻟﻠ‬a.u. Üstünlük, avantaj,
ewj 【‫ 】ﯬۋﺝ‬a. Tepe, doruk, zirve, en üst meziyet, şeref, onur.
derece. Ewjige chiqmaq – Doruğuna erişmek.
ey 【‫ 】ﯬي‬I ünl. Hey, be.
Issiq taza ewjighe chiqqan künler – Isının tam
doruğuna ulaştığı günler. ey 【‫ 】ﯬي‬II İyileşme, sıhhatli olma. Ey
bolmaq – Sıhhatli olarak sıraya katılmak. Yüz
ewlat 【‫ﺕ‬鳣‫ 】ﯬۋ‬a. Evlat. Yash ewlat – Genç
qozidin 95 qoza ey boldi – Yüz kuzudan 95
evlat. U ewlat körmey ötti – Onun ömrü
kuzu büyüyüp sıraya katıldı. Bu bala bizge ey
evlatsız geçti.
bolmaydighan körüdüdu – Bu çocuk bize
ewlatsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鳣‫ 】ﯬۋ‬a.u. Evlatsız. alışamaz gibi görünüyor.
ewlatsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鳣‫ 】ﯬۋ‬a.u. Evlatsızlık. eyil 【‫ﻞ‬鴙鴵‫ 】ﯬ‬Kolan.

ewliya 【‫ﺎ‬鴶鴙‫ 】ﯬۋﻟ‬a. Evliya. eylemek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ﻠ‬鴵‫】ﯬ‬ I Etmek, kılmak,

ewliyaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴶鴙‫】ﯬۋﻟ‬ a.u. Evliyalik. yapmak, işlemek.

Ewliyaliq qilmaq – Evliyalık etmek. eylemek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯬ‬II Tabaklamak. Tire

ewre 【‫ 】ﯬۋﺭە‬a. İki nesil aşağıdaki torun. eylemek – Deri tabaklamak.

eymenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻤ‬鴵‫ 】ﯬ‬Çekinmek. U étishqa
ewret 【‫ 】ﯬۋﺭەﺕ‬a. Çıplaklık.
eyminetti – O söylemekten çekiniyordu.
ewrez 【‫ 】ﯬۋﺭەﺯ‬f. Kirli suların döküldüğü
eymenmey 【‫ي‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻤ‬鴵‫ 】ﯬ‬Çekinmeden.
çukur.
eyna 【‫ﻨﺎ‬鴵‫ 】ﯬ‬bk. ana II.
ewrishim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ 】ﯬۋﺭ‬Esnek, elastiki.
eyne 【鴺‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯬ‬a. Aynı. Eyne zamanda – Aynı
ewrishimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫】ﯬۋﺭ‬ Esneklik,
zamanda.
elastiklik, kıvraklık, çeviklik.
eynek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯬ‬f. Cam. Köz eynek – Gözlük.
ewu 【‫ 】ﯬۋۇ‬O, işte o. Ewu kishi – O kişi.
Eynek taxta – Cam tahtası. Eynek zawodi –
ewwel 【‫ 】ﯬۋۋەﻝ‬a. Evvel. Hemmidin ewwel Cam fabrikası. Eynek salmaq – Cam takmak.
– Hepsinden evvel. Eng ewwel – En evvel.
eynekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯬ‬f.u. Camcı.
Ewwel zamanlarda – İlk çağlarda. Ewwelliri –
Önceleri. Ewweldin axirighiche – Öncesinden eyneklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯬ‬f.u. Camlı.
sonuna değin.
eynen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯬ‬a. Aynen, tam.
ewwela 【鳣‫ 】ﯬۋۋە‬a. İlk önce.
eyni 【鴛‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯬ‬a. Aynı. Eyni özi – Aynı

131
kendisi. Eyni zamanda – Aynı zamanda. ezel 【‫ 】ﯬﺯەﻝ‬a. Baki, sonsuz.
Eynige qaytarmaq – Eski haline getirmek.
ezelde 【‫ 】ﯬﺯەﻟﺪە‬a.u. Ezelde.
Eynige kelmek – Eskisi gibi olmak.
ezeldin 【‫ﻦ‬鴘‫ 】ﯬﺯەﻟﺪ‬a.u. Ezelden, eskiden. Bu
eynula 【鳣鵞‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯬ‬Erikgillerden, siyah renkli
ezeldin shundaq – Bu ezelden şöyle. Uni
tatlı erik.
ezeldin bilmeymen – Onu ezelden
eyp 【‫ﭗ‬鴵‫ 】ﯬ‬a. bk. éyip. bilmiyorum.
eysh 【‫ﺶ‬鴵‫ 】ﯬ‬a. Zevk, lezzet. Eysh qilmaq – ezelgi 【鴛‫ 】ﯬﺯەﻟﮕ‬a.u. Eski, ezeldeki.
Zevklenemek.
ezen 【‫ 】ﯬﺯەﻥ‬a. Ezan. Ezen éytmaq – Ezan
eysh-ishret 【‫ﯻﺸﺮەﺕ‬-‫ﺶ‬鴵‫ 】ﯬ‬a. Zevk, lezzet, okumak.
tadını çıkarmak.
ezgü 【鵠‫】ﯬﺯﮔ‬ Mukaddes, mübarek.
eytewur 【‫ۋۇﺭ‬鴺‫ﺘ‬鴵‫ 】ﯬ‬Kısacası, hasılı, velhasıl. Ezgülerning ruhigha dua qildim – Azizlerin
eytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯬ‬Silmek, kurulamak. ruhuna dua ettim.

eywan 【‫ﺍﻥ‬鵣鴵‫ 】ﯬ‬f. bk. aywan. ezgüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ 】ﯬﺯﮔ‬Ezen, zulüm eden,
istibdat, zalim.
eywez 【‫ەﺯ‬鵣鴵‫ 】ﯬ‬ağ. bk. ewrez.
ezgüchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵠‫ 】ﯬﺯﮔ‬Zalimlik, ezicilik.
eyyar 【‫ﺎﺭ‬鴶鴵‫ 】ﯬ‬a. Hileci, sahtakar.
Müstemlike ezgüchiligi – Sömürge zalimliği.
eyyarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﻟ‬鴶鴵‫ 】ﯬ‬a.u. Sahtakarlık.
ezgülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﯬﺯﮔ‬İyilik, hayır, azizlik.
eza 【‫ 】ﯬﺯﺍ‬I bk. aza. Ezgülük qilmaq – İyilik yapmak.
eza 【‫ 】ﯬﺯﺍ‬II a. Eza, üye, organ. Anglash ezimet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﯬﺯ‬a. Yiğit.
ezasi – Duygu organı. Hezm qilish ezasi –
ezimetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫】ﯬﺯ‬a.u. Azimlilik, yiğitlik.
Hezmetme organı. Jins ezasi – Cinsel organ.
Partiye ezasi – Parti üyesi. Muxbir ezasi – eziz 【‫ﺰ‬鴘‫ 】ﯬﺯ‬a. Aziz. Eziz dost – Aziz dost.
Muhabir üyesi. ezme 【鴺‫ 】ﯬﺯﻣ‬Geveze, boşboğaz.
ezaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯬﺯﺍﻟ‬a.u. Üyelik. Ezaliq béleti – ezmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯬﺯﻣ‬Ezmek, mıncıklamak,
Üyelik bileti. çiğnemek. Xapaliq uni qattiq ézetti – Üzüntü
ezap 【‫ 】ﯬﺯﺍپ‬a. bk. azap. onu çok eziyordu.

ezayi-beden 【‫ﺩەﻥ‬鴺‫ﺑ‬-鴛鴵‫ 】ﯬﺯﺍ‬a.f. Bütün vücut. Ezrail 【‫】ﯬﺯﺭﺍﯻﻞ‬a. Ezrail. U sendin Ezraildin
qorqqandek qorqudu – O senden Ezrail'den
ezbirayi 【鴛鴵‫ﺮﺍ‬鴙‫】ﯬﺯﺑ‬f. Allah rızasına. Ezbirayi
korkmuş gibi korkuyor.
Xuda – Allah rızasına.

132
ébaytin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ 】ﯸﺒﺎ‬Ébaytin beri – Deminden échindurmaq 【‫ﻨﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫( 】ﯸﭽ‬échinmaq'tan)
beri. Acındırmak.

échiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯸﭽ‬Arık ağızı; su yolu. échinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯸﭽ‬Acınmak.

échiqash 【‫ﻘﺎﺵ‬鴙‫ 】ﯸﭽ‬bk. échiqmaq. échish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯸﭽ‬I (achmaq'tan) 1. Açış,

échiqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯸﭽ‬Acıkmak. açma 2. Gösterme, meydana çıkarma. Pal

échish – Fal açma.
échilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯸﭽ‬ Açılış, açılmak.
échish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯸﭽ‬II (échimaq'tan) Acımak,
Güllerning échilish waxti yetti – Çiçeklerin
ekşimek. Dora yaramni échishturuwatidu –
açılma zamanı geldi.
İlaç yaramı acıtıyor.
échilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯸﭽ‬Açılmak. Güller échildi
échitiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺘ‬鴙‫】ﯸﭽ‬
– Çiçekler açıldı. Paxta échildi – Pamuk açıldı.
Mayalandınvermek, ekşitivermek. Tamaq
Hawa échildi – Hava açıldı. Uning siri échilip
meydemni échitiwetti – Yemek midemi
qaldi – Onun sırrı açılıverdi. Yüzi échilip ketti
acıtıverdi.
– Yüzü güldü. Uni körüp échilip qaldim – Onu
görüp ferahladım. Könglüm échildi – Gönlüm échitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯸﭽ‬bk. échitmaq.
ferahladı. Échilip sözlimek – Serbest konuşmak. échitqu 【鵞‫ﺘﻘ‬鴙‫ 】ﯸﭽ‬Maya.
Nurghun boz yer échildi – Çok bozkırlar tarla
haline getirildi. Kir yaxshi échiliptu – Çamaşır échitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﯸﭽ‬ (échimaq'tan) 1.
temiz yıkanmış. Mayalamak, ekşitmek 2. Acıtmak. Dost échitip
éytur, düshmen küldürüp – Dost acıtarak
échimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯸﭽ‬Ekşimek, mayalanmak.
söyler, düşman güldürüp. Jénimni échitma –
Échip ketmek – Ekşimek. Échip qalmaq –
Canımı yakma.
Ekşimek. Bazarda qoghun échip yétiptu –
Pazarda kavun ekşiyor (Pazarda kavun édi 【‫ 】ﯸﺪى‬İdi y.f.
çokluğundan dolayı ekşiyor, alıcı yok). édir 【‫ﺮ‬鴘‫ 】ﯸﺪ‬Tepe ve kır.
échinarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺎﺭﻟ‬鴙‫ 】ﯸﭽ‬Acıklı. Échinarliq édirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ 】ﯸﺪ‬Engebeli kır.
halde – Acıklı halde. Échinarliq bolup ketmek
éduq 【‫ 】ﯸﺪۇﻕ‬İdik (çokluk üçüncü şahıs eki;
– Acıklı bir hale düşüvermek.
bu ek daima kalın ve yuvarlaktır).

133
ége 【鴺‫ 】ﯸﮕ‬1. İye, sahip. Ége bolmaq – Sahip égirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Eğirmek.
olmak. Aghzinggha ége bol – Ağzına hakim ol. égirsinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Ağır almak, ağır
2. Allah. Égem bilidu – Allah bilir.
görmek, rahatsız olmak, sıkıntı duymak.
éger 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﯸﮕ‬Eyer. Égerning qéshi – Eyerin
égisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Sahipsiz. Égisiz mal –
kaşı.
Sahipsiz mal. Égisiz qaldurmaq – Sahipsiz
éger-jabduq 【‫ﺟﺎﺑﺪۇﻕ‬-‫ﺭ‬鴺‫】ﯸﮕ‬ Eyer ve bırakmak. Égisiz jümle – Öznesiz cümle.
takımları. égisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Sahipsizlik.
éger-toqum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ﺗ‬-‫ﺭ‬鴺‫ 】ﯸﮕ‬bk. éger-jabduq.
égiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ 】ﯸﮕ‬Eğmek, eğriltmek.
éger-toqumluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ﺗ‬-‫ﺭ‬鴺‫ 】ﯸﮕ‬Eyerli.
égish 【‫ﺶ‬鴙‫( 】ﯸﮕ‬egmek'ten). Bash égish – Baş
égerchi 【鴛‫ﺭﭼ‬鴺‫ 】ﯸﮕ‬Eyerci, eyer yapan usta. eğmek.

égerchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鴺‫ 】ﯸﮕ‬Eyercilik. égiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Yüksek. Égiz boyluq – Yüksek

égerletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺‫( 】ﯸﮕ‬égerlimek'ten) boylu. Égiz yer – Yüksek yer. Attin égiz, ittin
pest – Attan yüksek, köpekten alçak (bilmece,
Eyerletmek.
eyer). Égiz – İkiz.
égerlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﯸﮕ‬Eyerlemek.
égiz-pest 【‫ﺳﺖ‬鴺‫ﭘ‬-‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Düz olmayan; tepe
égermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﯸﮕ‬Eğirmek. ve dere; kabarık ve çukur.
égiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Abla. égiz-pestlik 【鵗鴙‫ﺳﺘﻠ‬鴺‫ﭘ‬-‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Kabarık ve
égiche-singil 【‫ﻞ‬鴙鳵鴙‫ﺳ‬-鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Abla ve küçük çukurluk; düzgün olmama hali. Égiz-pestligi
kız kardeş; kız kardeşler. köp – Kabarık ve çukurluğu yok.

égidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬u.f. Sahip. égizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Yükseklik.

égidarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺪﺍﺭﭼ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬u.f.u. Sahip olma égizsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺰﺳ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Ağızsız, konuşmaz, sessiz.
hali. Égidarchiliq qilmaq – Sahip çıkmak. égri 【‫ 】ﯸﮕﺮى‬Eğri, çarpık.
égidarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬u.f.u. Sahiplik. éghanglash 【‫ﺵ‬鳤鳴‫ 】ﯸﻐﺎ‬Sallanma, ırgalanma.
égilgek 【‫ك‬鴺‫ﻠﮕ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Eğilmeye meyilli, esnek. éghanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫】ﯸﻐﺎ‬ Sallanmak,
égilgenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻠﮕ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Eğilmeye meyillilik, ırgalanmak. Shamal chiqmisa derexning béshi
esneklik. iganglimaydu – Rüzgar olmazsa ağaç başı
sallanmaz.
égilgüch 【‫چ‬鵠‫ﻠﮕ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬bk. égilgek.
éghatmaq 【‫】ﯸﻐﺎﺗﻤﺎﻕ‬ (éghitmaq'tan)
égilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Ekonomi. Yéza égiligi –
Sallamak, çalkalamak, ırgalamak.
Köy ekonomisi. Égilik almash – gr. iyelik eki.
Égilik qoshumchisi – İyelik eki. éghil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Ahır. Muzay éghili – Buzağı
ahırı. Kala éghili – İnek ahırı.
égilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯸﮕ‬ Ele geçirmek,
zaptetmek, hakim olmak. éghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Sallanmak, çalkalanmak,
ırgalanmak.
égilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Eğilmek.
éghinimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Ağnamak.
égilmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ 】ﯸﮕ‬Eğilmez, sert, sabit.
éghir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Ağır, çetin, güç, zahmet. Éghir

134
sanaet – Ağır endüstri. Éghir tartmaq – Ağır
tartmak. Éghir ehwal – Ağır durum. Éghir
künler – Ağır günler. Éghir kayghu – Ağır
kaygı. Manga éghir keldi – Bana ağır geldi.
Éghir yara – Ağır yara. Éghir ayaq – Gebe,
hamile. Éghir ayaq bolmaq – Hamile olmak.
Boyi éghir – Gebe. Uning qulighi éghir – Onun
kulağı ağır. Könglüngge égir alma – Gönlün
kırılmasın; Kalbin kırılmasın. Éghir tebietlik
adem – Ağır tabiatlı adam; sakin karakterli
adam. Éghir bolung – Ağır olun. Ayighini
éghir bésip – Ayağını ağır ağır basıp.
éghir-bésiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ﺑ‬-‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Ağır, temkinli.
éghir-bésiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ﺑ‬-‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Temkinlilik,
ağırbaşlılık.
éghirayaq 【‫ﺎﻕ‬鴵‫ﺮﺍ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Gebe, hamile. Éghir
ayaq bolup qalmaq – Gebe olmak.
éghirchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﭼ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Zorluk, güç, zor.
Éghirchiliq yilliri – Zor yıllar.
éghirlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Ağırlaşmak.
éghirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Ağırlık, güçlük, zorluk,
sıkıntı.
éghish 【‫ﺶ‬鴙‫( 】ﯸﻐ‬aghmaq'tan) Meyil, iniş,
sapma, eğilim, sağcılık, solculuk. Onggha
éghish – Sağ eğilim.
éghitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬I (éghitmaq'tan) 1.
Çözme, açma 2. Salıverme.
éghitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫】ﯸﻐ‬ II (éghatmaq'tan)
Sallama, ırgalama, çalkalama.
éghitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﯸﻐ‬ Çözmek, açmak,
salıvermek. Atni éghitiwettim – Atı salıverdim.
éghiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Ağız. Éghizdin éghizgha –
Ağızdan ağıza. Néme aghzingni échip qalding?
– Neden böyle şaşırdın? Aghzingni mehkem
tut – Ağzına hakim ol. Aghzimgha kelginini
éyttim – Ağzıma ne gelirse söyledim. Éghiz
tegmek – Tadına bakmak. Éghiz achmaq –
Söylemek, başlangıç. Kochining aghzi – Sokak
135
ağzı; sokağın başlangıcı. Besh éghiz öy – Beş
odalı ev. Zembirekning aghzi – Topun ağzı.
Qosh éghiz miltiq – Çifte namlulu tüfek; av
tüfeği. Xetning aghzi échilip qalghan – Zarfın
ağzı açılmış. Sanduqning aghzini ach –
Sandığın kapağını aç. Yanar taghning aghzi –
Yanardağın deliği. Aghzi tinmas – Çenesi
düşük. Aghzi yaman – Ağzı bozuk. Aghzi
chong – Ağızla kuş tutan. Aghzi buzuq – Ağzı
bozuk. Éghiz buzmaq – Ağız bozmak.
Aghzingni yighip al – Ağzına hakim ol.
Aghzingga qarap sözle – Dikkatli konuş. Xéjil
bolmay, qaysi aghzing bilen étiwatisen? –
Otanmadan neler söylüyorsun? Aghzing gepke
tegse – Söylemeye başladın mı. Uning aghzi
échilipla ketse – O söylemeye başladı mı. Bu
sözni aghzinggha alma – Bu sözü ağzına alma.
U aghzida uning könglini kötergen boludu – O
sözde onu avutmuş gibi oluyor. Aghzimdin
chiqip ketti – Ağzımdan kaçırdım. Étishqa
éghiz barmaydu – Söylemek zor. Aghzi
baghlandi – Ağzı kapandı. Ikki éghiz gep –
Biraz söz. Aghzidin söz emes bal tamidu –
Ağzından söz yerine bal damlıyor; tatlı dilli.
Égizgha almaq – Ağıza almak, bahsetmek,
anmak, söz açmak. Aghzidiki gépini tartiwélip
– Konuşmasına fırsat vermeden. Hemmining
aghzigha chüshmek – Herkes için söylenti
olmak. Aghzimiz aqirip qaldi – İneğimiz
buzağıladı. Aghzim qulughimgha yetti – Ağzım
kulağıma yetti; çok memnun oldum. Bir
éghizdin – Oybirliğiyle; hep beraber. Éghizda –
Sözde. Hemme uning aghzigha qaraydu –
Herkes onun sözünü dinler. Bir nechche éghiz
söz – Biraz konuşma. Ikki éghiz xet – Kısacık
bir mektup. Éghiz edibiyati – Folklor.
éghizche 【鴺‫ﺰﭼ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Sözlü. Éghizche jawap –
Sözlü cewap. Éghizche uxturmaq – Sözlü
duyurmak.
éghizduruq 【‫ﺰﺩۇﺭۇﻕ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Gem. Éghizduruq
salmaq – Gem vurmak; ağıza gem vurmak.
éghizlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫】ﯸﻐ‬ Ékin-tékin waxti yétip qaldi – Ekin işlerinin
(éghizlanmaq'tan) Yeni doğmuş çocuğun veya zamanı geldi.
buzağın ilk defa emdirilmesi. ékinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ 】ﯸﮑ‬Ekinlik.
éghizlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯸﻐ‬Yeni doğmuş ékinzar 【‫ﻨﺰﺍﺭ‬鴙‫ 】ﯸﮑ‬u.f. Ekinlik, ekin alanı.
çocuğun veya buzağın ilk defa emmesi. Ékinzar yerler – Ekinlik yerler.
éghizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫】ﯸﻐ‬1. Gem 2. Namlulu, odalı. ékinzarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺰﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﯸﮑ‬u.f.u. Ekinlik.
Bir éghizliq miltiq – Bir namlulu tüfek. Besh
ékmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯸﮑﻤ‬Ekmek, tohum serpmek.
éghiz öy – Beş odalı ev.
ékonomist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﻣ‬鵝‫ﻧ‬鵝‫ 】ﯸﮑ‬r. İktisatçı.
éghwa 【‫ﺍ‬鵣‫ 】ﯸﻐ‬a. bk. ighwa.
ékonomizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﻣ‬鵝‫ﻧ‬鵝‫ 】ﯸﮑ‬r. İktisat işleri.
éhtimal 【‫ﻤﺎﻝ‬鴙‫ 】ﯸﮭﺘ‬a. İhtimal. Éhtimali yoq
– İhtimali yok. ékran 【‫ 】ﯸﮑﺮﺍﻥ‬r. Ekran.

éhtiram 【‫ﺮﺍﻡ‬鴙‫ 】ﯸﮭﺘ‬a. İhtiram. ékskursiye 【鴺鴶鴙‫ﺭﺳ‬鵞‫ 】ﯸﮑﺴﮑ‬r. Gezi, ziyaret.

éhtiyaj 【‫ﺎﺝ‬鴶鴙‫ 】ﯸﮭﺘ‬a. İhtiyaç. ékspluatatsiye 【鴺鴶鴙‫ﯪﺗﺎﺗﺴ‬鵞‫ 】ﯸﮑﺴﭙﻠ‬r. Sömürge

ülkelerde, sömürgeci ülkeler tarafından
éhtiyajliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺟﻠ‬鴶鴙‫】ﯸﮭﺘ‬ a.u. İhtiyaçlı,
gerçekleştirilen eylem; istismar.
lüzumlu. Turmushta éhtiyajliq nersiler –
Geçim için lüzumlu nesneler. ékspluatatsiyechi 【鴛‫ﭼ‬鴺鴶鴙‫ﯪﺗﺎﺗﺴ‬鵞‫ 】ﯸﮑﺴﭙﻠ‬r.u.
Sömürgeci; istismar eden.
éhtiyat 【‫ﺎﺕ‬鴶鴙‫ 】ﯸﮭﺘ‬a. İhtiyat. Éhtiyat qilmaq
– İhtiyat etmek. Éhtiyat küchler – Rezerv éksport 【‫ﺭﺕ‬鵝‫ 】ﯸﮑﺴﭙ‬r. İhraç.
(yedek) güçler. éqbal 【‫ 】ﯸﻘﺒﺎﻝ‬a. y.d. İkbal, talih.
éhtiyatchan 【‫ﺎﺗﭽﺎﻥ‬鴶鴙‫ 】ﯸﮭﺘ‬a.u. İhtiyatlı,
éqbalsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯸﻘﺒﺎﻟﺴ‬a.u. İkbalsiz, talihsiz.
dikkatli.
éqi 【鴛‫ 】ﯸﻘ‬bk. aq I.
éhtiyatsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﺗﺴ‬鴶鴙‫】ﯸﮭﺘ‬ a.u. İhtiyatsız,
dikkatsiz. éqide 【‫ﺪە‬鴙‫ 】ﯸﻘ‬a. Akide, itikat, iman.

éxtiqat 【‫ﻘﺎﺕ‬鴙‫ 】ﯸﺨﺘ‬a. ağ. bk. étiqat. éqidichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﯸﻘ‬a.u. İnatçı, dogmatik.

ékek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯸﮑ‬Türpü. éqidichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﯸﻘ‬a.u. İnatçılık,

dogmatizm.
ékeklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﯸﮑ‬Türpülemek.
éqil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯸﻘ‬a. Akıl. Eqli kem adem – Aklı
éken 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯸﮑ‬Birleşik çekimlerin rivayet
az adam. Eqli qisqa adem – Aklı kısa adam. Éqil
şeklini hasıl eden yardımcı fiil. Kiler ékensen –
körsetmek – Akıl göstermek. Eqling jayidimu?
Geliyormuşsun. Bar éken, yoq eken – Bir
– Aklın yerinde mi? Eqlim qachti – Aklım
varmış bir yokmuş. U kelgen éken – O
kaçtı. Éqilgha sighmaydighan ish boldi – Akıl
gelmişmiş. Yadimdin
chiqqan éken –
almaz iş oldu. Muninggha zadila eqlim
Aklımdan çıkmışmış. U yoq éken – O
yetmeydu – Buna hiç de aklım ermiyor. Éqil
yokmuşmuş.
yetmeydu – Akıl ermiyor. Éqil ügetme – Akıl
ékin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﯸﮑ‬Ekin. Ékin meydani – Ekin öğretme. Eqildin adashqan – Aklını kaybetmiş.
alanı, tarla. Eqildin adishish – Aklını kaybetme. Eqildin
ézish – Aklını kaybetme. U qizning xüsni
ékin-tékin 【‫ﻦ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ﺗ‬-‫ﻦ‬鴙‫】ﯸﮑ‬ Ekin işleri.

136
eqlimni aldi – O kızın güzelliğinden aklım élan 【‫ﻥ‬鳤‫ 】ﯸ‬a. İlan, duyuru. Élan qilmaq –
başımdan gitti. Éqil ögetmek – Akıl öğretmek. İlan etmek; duyurmak. Urush élan kilindi –
Éqilgha kirgüzmek – Akıl öğretip makula Savaş ilan edildi.
getirmek. Eqlinggha kel – Aklını başına topla.
éléktr 【‫ﮑﺘﺮ‬鴽‫ 】ﯸﻠ‬r. Elektrik, cereyan. Éléktr
U emdi éqilgha keldi – O şimdi aklını başına
lampisi – Elektrik lambası. Éléktr yorughi –
topladı. Éqilgha yetmek – Aklını başına almak.
Elektrik ışığı. Éléktr quwiti – Elektrik kuvveti.
éqil-hush 【‫ﺵ‬鵞‫ﮬ‬-‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯸﻘ‬a.u. Akıl ve şuur. Éléktr eswabi – Elektrik aleti. Éléktr istansisi –
Eqli-hushingni yighip al – Akıl ve şuurunu Elektrik istasyonu (elektrik üretilen alan).
topla. Batilar eqli-hushigha yetip qaldi – Müsbet éléktr – Müspet elektrik.
Çocuklar olgunlaştılar.
éléktrlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑﺘﺮﻟ‬鴽‫ 】ﯸﻠ‬Elektrikleş.
éqilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﯸﻘ‬a.u. Akıllı.
éléktrleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﮑﺘﺮﻟ‬鴽‫】ﯸﻠ‬ r.u.
éqilsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ 】ﯸﻘ‬a.u. Akılsız. Elektrikleştirmek.
éqilsizlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ 】ﯸﻘ‬Aklisızlanmak. éléktron 【‫ﮑﺘﺮوﻥ‬鴽‫ 】ﯸﻠ‬r. Elektron.
éqilsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫】ﯸﻘ‬ a.u. Akılsızlık. élémént 【‫ﻨﺖ‬鴽‫ﻤ‬鴽‫ 】ﯸﻠ‬r. Unsur, eleman, parça,
Éqilsizliq qilmaq – Akılsızlık etmek. öğe, herif.
éqim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﯸﻘ‬Akma, geçme, gidiş, akın, élik 【鵗鴙‫ 】ﯸﻠ‬Ikki élik xet – Pusula.
cereyan. Su éqimi – Su akımı. Éqimgha qarshi
éliq-séliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ﺳ‬-‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯸﻠ‬Vergi.
– Akıma karşı, gidaşata karşı. Éqimdiki
mesililer – Güncel olaylar; yürürlükteki éliq-sétiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﺳ‬-‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯸﻠ‬Alış veriş.
meseleler. Siyasi éqim – Siyasî gidişat. Éléktr
élim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﯸﻠ‬Alım.
éqimi – Elektrik, cereyan.
élim-sétim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﺳ‬-‫ﻢ‬鴙‫ 】ﯸﻠ‬Alım satım.
éqin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﯸﻘ‬Akın, cereyan. Éqini yaman su
– Hızlı akan nehir. éling 【鵘鴙‫( 】ﯸﻠ‬almaq'tan) Alın. Élingla! –
Alınız!
éqish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯸﻘ‬I Akımsı, biraz ak.
élinghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻨﻐ‬鴙‫ 】ﯸﻠ‬mat. Çıkan.
éqish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯸﻘ‬II Akış, akmak. Qan éqishi –
Kan akması; kan dolanımı. Yiring éqishi – İrin élip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﯸﻠ‬a. Alfabe sırasındaki ilk harf.
akması. élipbe 【鴺‫ﭙﺒ‬鴙‫ 】ﯸﻠ‬a. Alfabe. Erep élipbesi –
éqish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯸﻘ‬III Dönüş, dolanım, devrî. Arap alfabesi. Qédimki Uyghur élipbesi – Eski
Pullarning éqishi – Para dolanımı. Uygur alfabesi. Élipbe kitabi – Alfabe kitabı.

éqitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫( 】ﯸﻘ‬éqitmaq'tan) Akıtma, élipsatar 【‫ﭙﺴﺎﺗﺎﺭ‬鴙‫】ﯸﻠ‬ Tüccar, ticaretçi.

suya verme. Ushshaq élipsatarlar – Küçük tüccarlar.

éqitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﯸﻘ‬aqmaq'tan) Akıtmak. élipsatarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﺴﺎﺗﺎﺭﻟ‬鴙‫】ﯸﻠ‬ Tüccarlik.

Éqitip eketmek – Su götürmek; suya gitmek.
Sal éqitmaq – Sal akıtmak. Yéshingni éqitma –
Yaşını akıtma, ağlama.
éqrar 【‫ 】ﯸﻘﺮﺍﺭ‬a. İkrar. Éqrar qilmaq – İkrar
etmek. Éqrar bolmaq – İkrar olmak.
Élipsatarliq qilmaq – Tüccarlık yapmak.
éliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ 】ﯸﻠ‬Almak. Hakimiyetni
qolgha éliwalmaq – Hakimiyeti ele geçirmek.
éliwe-éliwe 【‫ە‬鵣鴙‫ﯸﻠ‬-‫ە‬鵣鴙‫ 】ﯸﻠ‬Éliwe-éliwe éytip
bérimen – Teferruatıyla söyleyeceğim.

137
éliwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ 】ﯸﻠ‬Kaldırmak. émizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯸﻤ‬bk. émizge.

élish 【‫ﺶ‬鴙‫】ﯸﻠ‬ (almaq'tan) Alış, alma. émtihan 【‫ﮭﺎﻥ‬鴙‫ 】ﯸﻤﺘ‬İmtihan, sınav.

Élishning bermigi bar – Almanın vermesi var. ének 【‫ك‬鴺‫ 】ﯸﻨ‬İnek.
Ala qarghida élishing bolsun – d. Alaca kargada
alacak şeyin olsun; Kimde olursa olsun ki, éngek 【‫ك‬鴺鳵‫ 】ﯸ‬Çene. Éngiging ajrighur –
alacak şeyin olsun, bir gün alırsın. Oqushqa küf. Çenen kopsun.
élish – Okula öğrenci alma. Ishtin élish – İşten éngi 【鴛鳵‫ 】ﯸ‬bk. ang I.
alma. Xotun élish – Kadın alma; evlenme.
éngil 【‫ﻞ‬鴙鳵‫ 】ﯸ‬Üniforma, ilbas etmek.
élish-bérish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ﺑ‬-‫ﺶ‬鴙‫】ﯸﻠ‬ Alış veriş.
éngishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙鳵‫ 】ﯸ‬İğilmek, bükülmek.
Bizning öz-ara élish-bérishimiz bar – Bizim
kendi aramızda karşılıklı alış verişimiz var. éngishtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙鳵‫( 】ﯸ‬éngishmek'ten)

élishqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻘﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﯸﻠ‬Kaldırma, toplama. Eğriltmek.

éngiz 【‫ﺰ‬鴙鳵‫ 】ﯸ‬1. Tarla, kır. Bughday éngizi –

élishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﯸﻠ‬almaq'tan) Karşılıklı
Buğday tarlası. 2. Mera, otlak, yayla.
almak. Xet élishmaq – Karşılıklı mektup almak.
Qol élishmaq – El sıkışmak. Qol éliship éngizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙鳵‫ 】ﯸ‬Tarla yeri, ekin yeri.
körüshtuq – El sıkışarak görüştük. Aghriq bilen énike 【鴺‫ﮑ‬鴙‫ 】ﯸﻨ‬Enneciğim.
élishmaq – Hastalık ile mücadele etmek. Uning
bilen éliship qaldim – Onunla çatışmaya éniq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯸﻨ‬Açık, açık seçik, net. Énighraq
girdim. yaz – Biraz açık yaz. Éniq xewerlerge
qarighanda – Net haberlere göre. Énighigha
élishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫( 】ﯸﻠ‬élishmaq'tan)
yetmek – Açığa kavuşturmak.
Değiştirmek. Élishturup almaq –
Değiştirivermek. éniqlanghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻧﻐ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ 】ﯸﻨ‬gr. Belirtilen
(açıklanması gereken unsur).
émchek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯸﻤﭽ‬bk. emchek.
éniqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ 】ﯸﻨ‬Açıklanmak.
émen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯸﻤ‬Meşe (ağacı).
éniqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ 】ﯸﻨ‬bk. éniqlimaq.
émenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﯸﻤ‬Meşe ormanı.
éniqlighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﯸﻨ‬gr. Tanımlayan,
émgek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯸﻤﮕ‬Emek. Emgek nemünichisi
belirten, açıklayan.
– Emek nümunecisi; emek önderi. Ilmiy emgek
– Bilimsel çalışma. Jismaniy emgek – Bedensel éniqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﯸﻨ‬Netlik, açılık.
çalışma. éniqlima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﯸﻨ‬Tanımlama, belirleme.
émish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯸﻤ‬Körgen émish – Görmüşmüş éniqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﯸﻨ‬Açıklamak.
(birleşik çekimlerin rivayet şeklini hasıl eden
éniqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴙‫ 】ﯸﻨ‬Net değil, açık olmayan,
yardımcı fiil).
belirsiz.
émitküchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺘﮑ‬鴙‫ 】ﯸﻤ‬Emzirdiren, süt nine,
éniqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴙‫ 】ﯸﻨ‬Belirsizlik, açık
süt ana.
olmama hali.
émitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ 】ﯸﻤ‬Emzirmek, meme
éning 【鵘鴙‫ 】ﯸﻨ‬Onun; bk. uning. Éning
vermek.
üchün – Onun için.
émizge 【鴺‫ﺰﮔ‬鴙‫ 】ﯸﻤ‬Emzik.

138
ép 【‫( 】ﯸﭗ‬élip) Alıp. Épqachmaq (élip érimes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Erimez.
qachmaq) – alıp kaçmak. Épqachti parang – érimeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Erimezlik.
Dedikodu, boş söz. Épqachti paranglargha
qarighanda – Dedikodulara göre. érin 【‫ﻦ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬ağ. Dudak.

épil-tépil 【‫ﻞ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ﺗ‬-‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯸﭙ‬Aceleyle, çarçabuk. érinchek 【‫ك‬鴺‫ﻨﭽ‬鴘‫】ﯸﺮ‬ Erincek, üşenen,

Épil-tépil chiqip kettuq – Acele çıkıverdik. tembel, utangaç, mahcup. Érinchekning etisi
tola – Tembelin yarını çok.
épkelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ 】ﯸﭙﮑ‬Getirmek. Munu
soghilarni épkelduq – İşte bu hediyeleri érincheklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻨﭽ‬鴘‫】ﯸﺮ‬ Tembellik.
getirdik. Érincheklik qilmaq – Tembellik etmek.

épqalmaq 【‫ 】ﯸﭙﻘﺎﻟﻤﺎﻕ‬Alıkoymak. érinmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﻤ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Üşenmek.

érdi 【‫ 】ﯸﺮﺩى‬y.f. At bolsa körer erdim, bérip érishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Erişiş, erişme.
kara qéshimni – Atım olursa kara kaşımı érishkenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺸﮑ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Erişme hali. Ular
(sevgilimi) gidip görürdüm. parlaq muweppeqiyetlerge érishkenligi üchün
éren 【‫ 】ﯸﺮەﻥ‬I Dişbudak ağacı, akçaağacı. tartuqlandi – Onlar parlak muvaffakiyetlere
erişdiği için mükafatlandı.
éren 【‫ 】ﯸﺮەﻥ‬II Dikkat. U éren qilmaydu –
O dikkat etmiyor. érishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Erişmek. Ghelibige
érishmek – Galibiyete erişmek.
éreng 【‫ 】ﯸﺮەڭ‬Mahcubiyet.
érishtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴘‫( 】ﯸﺮ‬érishmek'ten)
érensiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯸﺮەﻧﺴ‬Dikkatsiz.
Eriştirmek.
érensizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫】ﯸﺮەﻧﺴ‬ Dikkatsizlik.
érishtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬bk. érishtürmek.
Érensizlik qilmaq – Dikkatsizlik etmek.
éritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Eritiş, eritme. Polat éritish
érigeshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Münakaşa etmek,
zawodi – Çelik eritme fabrikası.
tartışmak, çekişmek.
éritküch 【‫چ‬鵠‫ﺘﮑ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Eritme aleti.
érighuch 【‫چ‬鵞‫ﻐ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Erir, eriyen, eriyebilir.
éritküchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺘﮑ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Eriten. Polat éritküchi
érik-östeng 【‫ڭ‬鴺‫ﯲﺳﺘ‬-鵗鴘‫ 】ﯸﺮ‬Arık-kenal.
– Çelik eriten.
ériq 【‫ﻖ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬I Arık, kenal.
éritme 【鴺‫ﺘﻤ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Eritme.
ériq 【‫ﻖ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬II 1. Temiz, pak. 2. Masum,
éritmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Eritmek. Yagh éritmek –
suçsuz, günahsız.
Yağ eritmek. Sözing bilen méni éritiwetting –
ériq-oyman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴵‫ﯮ‬-‫ﻖ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Engebeli; düzgün Sözün ile beni meylettin.
olmayan yer. érmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯸﺮﻣ‬Eğlence, oyuncak. Érmek
ériqla 【鳤‫ﻘ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Ancak, olsa olsa, en çok, qilmaq – Eğlence etmek; eğlenmek.
yalnız, tek. érmen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯸﺮﻣ‬bk. emen.
ériqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻘ‬鴘‫】ﯸﺮ‬ (ériqlimaq'tan)
ésedimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﯸﺴ‬Hıçkırmak, hıçkırık,
Temizletmek.
ıklamak.
ériqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Temizlemek.
ésen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯸﺴ‬Esen, selamet.
érimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﯸﺮ‬Erimek.

139
ésen-aman 【‫ﯪﻣﺎﻥ‬-‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯸﺴ‬Sağ-selim. Eteklik giyim.

ésen-amanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﯪﻣﺎﻧﻠ‬-‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯸﺴ‬Sağ-selimlik. étibar 【‫ﺒﺎﺭ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬a. bk. étiwar.

Ésen-amanliq surashmaq – Karşılıklı hal-hatır étibaren 【‫ﺒﺎﺭەﻥ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬a. bk. étiwaren.
sormak.
étik 【鵗鴙‫ 】ﯸﺘ‬Kapalı, kilidi.
ésenggiretmek 【‫ك‬鴺‫ﺮەﺗﻤ‬鴙‫ﮕ‬鳴鴺‫】ﯸﺴ‬
étiklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬Kapalı, kilitli. Penjiriliri
(ésenggirimek'ten) Döndürmek, başım
étiklik édi – Pencereleri kapalı idi.
döndürmek, batumak.
étiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬bk. étik.
ésenggirimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﯸﺴ‬Baş dönmesi,
kendini kaybetmek, batmak. étiqat 【‫ﻘﺎﺕ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬İtikat, inanış. Étiqat qilmaq
– İtikat etmek. Uning sözini barliq étiqatim
ésenleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫】ﯸﺴ‬ Hal-hatır
bilen tingshidim – Onun sözünü can ve
sormak.
gönülden dinledim.
ésighliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫ 】ﯸﺴ‬Asılı. Ésighliq turmaq –
étiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬bk. étiklik.
Asılı durmak.
étilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﯸﺘ‬atmaq'tan) Atılmak,
ésiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯸﺴ‬Asılı.
vurulmak. Étilip ölmek – Vurularak ölmek.
ésil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯸﺴ‬a. bk. esil. Étilghan oq yénip kelmes – Atılmış ok geri
ésilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯸﺴ‬Asılmak. Ésilip turmaq – dönmez. Eskerlirimiz düshmen'ge qarshi étildi
Asılı durmak. Ésilip qalmaq – Asılı kalmak. – Askerlerimiz düşmana karşı atıldı. Étilip
Ésilip ölmek – Asılarak ölmek. turmaq – Sıçrayıp kalkmak. U ornidin étilip
turdi – O yerinden sıçrayıp kalktı. Étilip
ésish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯸﺴ‬I Esme, esmek, esinti.
chiqmaq – Sıçrayıp çıkmak; hızla çıkmak.
ésish 【‫ﺶ‬鴙‫】ﯸﺴ‬ II (asmaq'tan) Asmak. Étilip kirmek – Sıçrayıp girmek, hızla girmek.
Ésishqa höküm etildi – Asmaya hüküm edildi. étilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬Edilmek. Ölüm jazasigha
ésit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﯸﺴ‬Yazık. höküm étilmek – Ölüm cezası hükmü
gidililmek.
ésitkine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﺘﮑ‬鴙‫ 】ﯸﺴ‬bk. ésit.
étim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬Doz, belli miktar. Bir etim dora
Éston 【‫ﻥ‬鵝‫ 】ﯸﺴﺘ‬Eston. Éston ayili – Eston
– Bir el ateşleyebilecek miktarda barut.
kadını. Éston xelqi – Eston halkı. Éston tili –
Eston dili. étirap 【‫ﺮﺍپ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬a. İtiraf. Étirap qilmaq –
İtiraf etmek. Gunayini étirap qildi – Suçunu
ét 【‫ 】ﯸﺖ‬ağ. bk. et.
itiraf etti.
étek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯸﺘ‬Etek. Kün nurini étek bilen
étiraz 【‫ﺮﺍﺯ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬a. İtiraz. Qet'iy étiraz – Katî
yépip bolmaydu – Güneş şığı etekle örtülemez.
itiraz; kesin itiraz. Étiraz qilmaq – İtiraz etmek.
Yéza étigi – Köy kıyısı. Bir étek kök téridim –
Bir etek yeşil (sebze yerine kullanılan yonca étirazsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺮﺍﺯﺳ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬a.u. İtirazsız.
yaprağı) topladım. Tagh étigi – Dağ eteği. Étek étirazsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺮﺍﺯﺳ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬a.u. Birazsızlık.
astidin – Etek altından. Étek yaymaq – Etek
yaymak. Étek kiri – âdet, aybaşı görmek, étiwar 【‫ﺍﺭ‬鵣鴙‫ 】ﯸﺘ‬a. bk. etiwar.
kirlenmek. étiwaren 【‫ﺍﺭەﻥ‬鵣鴙‫ 】ﯸﺘ‬a. bk. etiwaren.
éteklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﯸﺘ‬Eteklik. Éteklik kiyim – étiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ 】ﯸﺘ‬I Vurmak, atmak.

140
étiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ 】ﯸﺘ‬II Silmek. éshanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯸﺸﺎﻧﻠ‬f.u. 1. Din işlerinin

étiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ 】ﯸﺘ‬bk. étiwetmek. başkanlığına ait durum 2. Çilecilik.

éshek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯸﺸ‬Eşek. Éshekning özi haram,

étish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬I (étmaq'tan) Silme.
küchi halal – Eşeğin kendisi haram gücü helal.
étish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬II (atmaq'tan) Atma, vurma, Éshek qurti – Tespih böceği. Sériq éshek –
korşun sıkma. Étish meydani – Savaş alanı; atış Akrep. Éshek yémi – Ürtiker, ısırgan,
sahası. Top étish – Top atış. Tang étishi bilen – ısırgangiller.
Tan ağarmasıyla; şafak sökmesiyle; tan
ésheklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﯸﺸ‬Duygusuzluk, akılca
atmasıyla. Ghulach étish – Kulaç atış (atmak).
zayıflık, dar kafalılık, hamakatlik.
étish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬III (etmek'ten I) Etme, yapma,
éshinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯸﺸ‬Aşınmak. Éshinghan
işleme.
ashliqni hökümetke sétip bérish – Aşınmış
étish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬IV (etmek'ten II) Kapatma, (fazla) hububatı hükümete satmak.
kilitleme.
éshish 【‫ﺶ‬鴙‫( 】ﯸﺸ‬ashmaq'tan) Aşma, geçme.
étishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬I (étmaq'tan) Beraber Dawan éshish – Dağı aşma (geçme).
silmek, silişmek.
éshkek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯸﺸﮑ‬Kayık küreği.
étishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬II (atmaq'tan) Karşılıklı
éyi 【鴛鴶‫ 】ﯸ‬bk. ay. Taziliq herikiti éyi –
atmak; atışmak. Top étiship oynimaq – Top
Temizlik yapma ayı.
atarak oynamak.
éyiq 【‫ﻖ‬鴙鴶‫ 】ﯸ‬Ayı. Aq éyiq – Ak ayı. Küreng
étishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫( 】ﯸﺘ‬étishmaq'tan I)
éyiq – Gri ayı. Chishi éyiq – Dişi ayı. Éyiq
Atıştırmak.
uwisi – Ayı yuvası.
étiyoq 【‫ﻕ‬鵝鴶鴙‫ 】ﯸﺘ‬Atsız parmak.
éyil 【‫ﻞ‬鴙鴶‫ 】ﯸ‬Kolan. Atning éyilini tart –
étiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬Tarla, kır, ekin alanı. Étiz-ériq Atın kolanını çek.
ishliri – Tarla işleri.
éyip 【‫ﭗ‬鴙鴶‫ 】ﯸ‬a. Ayıp, kusur, suç. Muning
étizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯸﺘ‬Ekinlik. néme éywi bar? – Bunun ne ayıbı var? Méning
étmaq 【‫ 】ﯸﺘﻤﺎﻕ‬Silmek. Étip tazilimaq – néme éywim bar? – Benim ne gibi suçum var?
Silerek temizlemek. Eyip mende – Suç bende. Eyipke buyurmang –
Kusura bakmayın.
étmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯸﺘﻤ‬İliştirmek, düğmelemek.
éyipkar 【‫ﭙﮑﺎﺭ‬鴙鴶‫ 】ﯸ‬a.f. Suçlu, sanık.
étnograf 【‫ﮔﺮﺍﻑ‬鵝‫ 】ﯸﺘﻨ‬r. Etnograf.
éyipkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﮑﺎﺭﻟ‬鴙鴶‫ 】ﯸ‬a.f.u. Suçluluk.
éwetish 【‫ﺶ‬鴙‫ەﺗ‬鵣‫ 】ﯸ‬bk. éwetmek.
éyiplanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭙ‬鴙鴶‫ 】ﯸ‬Suçlanmak.
éwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣‫ 】ﯸ‬Göndermek.
éyiplash 【‫ﺵ‬鳤‫ﭙ‬鴙鴶‫ 】ﯸ‬bk. éyiplimaq.
éwitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴘鵣‫】ﯸ‬ Yumuşatmak,
nemlendirmek. éyiplen'güchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﻧﮕ‬鴺‫ﭙﻠ‬鴙鴶‫ 】ﯸ‬a.u. Sanık.

ésh 【‫ 】ﯸﺶ‬1. Eş 2. Çift. éyiplighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙鴶‫ 】ﯸ‬a.u. mahk. Davacı,

itham eden.
éshan 【‫】ﯸﺸﺎﻥ‬f. 1. Din adamlarının başkanı;
hocalar 2. Çileri, dünya zevklerinden çekilmiş éyiplik 【鵗鴙‫ﭙﻠ‬鴙鴶‫】ﯸ‬a.u. Suçlu, kusurlu, davalı.
kimse.

141
éyiplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙鴶‫ 】ﯸ‬a.u. Suçlamak. Söylememek. Éytip ötmek – Anmak, ima
etmek, bahsetmek, söz açmak, zikretmek, ağıza
éyipname 【鴺‫ﭙﻨﺎﻣ‬鴙鴶‫】ﯸ‬a.f. Mahkumiyet kararı,
almak. Méning paydamgha bir söz éytip
iddianame.
qoyung – Benim lehime bir söz söyleyin. U
éyipsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭙﺴ‬鴙鴶‫ 】ﯸ‬a.u. Suçsuz, kusursuz. éytqan yéridin manga pulni chiqirip berdi – O
söylediği yerinden bana parayı çıkarıp verdi.
éyipsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭙﺴ‬鴙鴶‫ 】ﯸ‬a.u. Suçsuzluk,
Éytip tügetküsiz – Pek çok, tükenmez. Éytip
kusursuzluk.
anglatqusiz – Anlatmak güç. Éytqining kelsun
éyne 【鴺‫ﻨ‬鴶‫ 】ﯸ‬bk. ene. – Söylediğin olsun; Dediğin olsun. Éytayluq –
éypdar 【‫ﭙﺪﺍﺭ‬鴶‫ 】ﯸ‬a.f. Suçlu, sanık. Deyelim, söyleyelim. Éytmisa – Söylemezse.
Mamutni tamaqqa éytip kel – Git Mahmut'u
éytarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﺎﺭﻟ‬鴶‫】ﯸ‬ Söylemeye değer.
yemeye davetet. Yaman éytmay yaxshi yoq –
Éytarliq héchnéme bolmidi – Söylemeye değer
Olabilecek kötülükleri söylemekte yarar var.
hiçbir şey olmadı.
éytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴶‫ 】ﯸ‬II Silmek, temizlemek,
éytilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴶‫】ﯸ‬ (éytmaq'tan)
yağlamak.
Söylenmek. Yuqurida éytilip ötken – Yukarıda
söylenmiş (anılmış). éytmaqchi 【鴛‫ﺘﻤﺎﻗﭽ‬鴶‫ 】ﯸ‬Söyleyim de, aklıma
geldi, evet, bir de. Éytmaqchi tünügünki
éytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴶‫ 】ﯸ‬I (éytmaq'tan I) Söyleme,
kitapni ber – Bir de dünkü kitabı ver.
deme. Éytishlirigha qarighanda –
Söylediklerine göre. Unimu éytish kérek – Onu éytturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘﺘ‬鴶‫( 】ﯸ‬éytmaq'tan I); bk.
da söylemek gerekir. éytquzmaq.

éytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴶‫ 】ﯸ‬II (éytmaq'tan II) Silme. ézik 【鵗鴘‫ 】ﯸﺰ‬Ezik, buruşuk, kırışık.

éytishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴶‫( 】ﯸ‬éytmaq'tan I) 1. éziq 【‫ﻖ‬鴘‫ 】ﯸﺰ‬Köpek dişi, fil dişi, azı dişi.
Küfür, ağız kavgası 2. Toplu şarkı söylemek. éziqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴘‫ 】ﯸﺰ‬Dişli.
éytqandek 【‫ﺘﻘﺎﻧﺪەك‬鴶‫ 】ﯸ‬Söylediği gibi. ézilenggülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﮕ‬鳴鴺‫ﻠ‬鴘‫】ﯸﺰ‬ Gevşeklik.
éytqusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴶‫ 】ﯸ‬Akıl almaz, akla hayale Ézilenggülük qilmaq – Gevşeklik etmek.
gelmez. Éytqusiz köp – Tasavvur edilemeyecek ézilgüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﻠﮕ‬鴘‫ 】ﯸﺰ‬Ezilen. Ézilgüchi
kadar çok. Éytqusiz éghirliq – Akıl almaz xelqler – Ezilen halklar.
derecede güç.
ézilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴘‫ 】ﯸﺰ‬Ezilmek.
éytquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴶‫】ﯸ‬ (éytmaq'tan I)
ézish 【‫ﺶ‬鴘‫ 】ﯸﺰ‬I (ezmek'ten) Eziş, ezme.
Söyletmek, davet ettirmek; bk. éytturmaq. U
xelqni toygha éytquzdi – O halkı düğüne davet ézish 【‫ﺶ‬鴘‫ 】ﯸﺰ‬II (azmaq'tan) Azma, sapma.
ettirdi. ézitqu 【鵞‫ﺘﻘ‬鴘‫ 】ﯸﺰ‬Baştan çıkaran, iblis, şeytan,
éytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴶‫ 】ﯸ‬I Söylemek, demek. U cin.
rastini éytidu – O gerçeği söyler. Bashqiche ézitquluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴘‫ 】ﯸﺰ‬Baştan çıkarma hali.
éytqanda – Başka bir deyişle. Éytip bermek –
Ézitquluq qilmaq – Azdırmak; yoldan
Söyleyivermek. Umumen éytqanda –
çıkarmak, kışkırtmak, saptırmak.
Genellemek gerekiyorsa. Éytip qoymaq –
Söylemek. Éytiwéring – Söyleyin. Éytmaslighi ézitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﯸﺰ‬Azdırmak, saptırmak,
mümkin – Söylemeyebilir. Éytmay yürmek – yoldan çıkarmak.

142
éziz 【‫ﺰ‬鴘‫ 】ﯸﺰ‬a. Aziz. ézlen'gu 【鵞‫ﻧﮕ‬鴺‫ 】ﯸﺰﻟ‬bk. ézlenggü.

ézizlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺰ‬鴘‫ 】ﯸﺰ‬a.u. bk. ézizlimaq. ézlenggü 【鵠‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﯸﺰﻟ‬Gevşek, cansız. Qandaq

ézizlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴘‫ 】ﯸﺰ‬Hürmet etmek, saygı ézlenggü sen özen?! – Sen nasıl bir gevşek
insansın?!
göstermek, yüceltmek.

143
fabrika 【‫ﮑﺎ‬鴘‫ 】ﻓﺎﺑﺮ‬r. Fabrika. Yipekchilik féstiwal 【‫ﺍﻝ‬鵣鴙‫ﺴﺘ‬鴽‫ 】ﻓ‬r. Festival.
fabrikisi – İpek fabrikası. Paxta toqumichiliq féwral 【‫ﺭﺍﻝ‬鵣鴽‫ 】ﻓ‬Şubat, ikinci ay.
fabrikisi – Dokuma fabrikası.
film 【‫ﻠﻢ‬鴙‫ 】ﻓ‬r. Film.
fabrikichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ 】ﻓﺎﺑﺮ‬Fabrikacı.
filolog 【‫گ‬鵝‫ﻟ‬鵝‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻓ‬r. Filolog.
fakt 【‫ 】ﻓﺎﮐﺖ‬r. Delil, kanıt.
filosofiye 【鴺鴶鴙‫ﻓ‬鵝‫ﺳ‬鵝‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻓ‬r. Felsefe.
fakultét 【‫ﺖ‬鴽‫ﻟﺘ‬鵞‫ 】ﻓﺎﮐ‬r. Fakülte. Filologiye
fakultéti – Filoloji fakültesi. Fin-Ugor 【‫ﺭ‬鵝‫ﯰﮔ‬-‫ﻦ‬鴙‫ 】ﻓ‬Fin-Uğor. Fin-Ugor
tilliri – Fin-Uğor dilleri.
famile 【鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻓﺎﻣ‬r. Soyad.
Finlandiyelik 【鵗鴙‫ﻟ‬鴺鴶鴘‫ﻧﺪ‬鳤‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻓ‬r.u. Finlandiyeli.
farfor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﻓﺎﺭﻓ‬a. Porselen.
firewn 【‫ﺮەۋﻥ‬鴙‫ 】ﻓ‬a. tar. 1. Firavun 2. mec. Aç
fashist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ 】ﻓﺎﺷ‬r. Faşist.
gözlü zengin 3. Tiran, zorba, müstebit
fashistlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﻓﺎﺷ‬Faşistlaşmak. hükümdar.

fédératip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺮﺍﺗ‬鴼‫ﺪ‬鴽‫ 】ﻓ‬r. Federasyon. fizik 【鵗鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻓ‬r. Fizikçi, fizik bilgini.

fédératipliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ﺮﺍﺗ‬鴼‫ﺪ‬鴽‫】ﻓ‬ r.u. Birleşik, fizika 【‫ﮑﺎ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻓ‬r. Fizik. Fizika derslighi –
müşterek. Fizik kitabı.

fédératsiye 【鴺鴶鴙‫ﺮﺍﺗﺴ‬鴼‫ﺪ‬鴽‫ 】ﻓ‬r. Federasyon. fizikilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻓ‬r.u. Fiziki, bedence.

féldshér 【‫ﺮ‬鴽‫ﻠﺪﺷ‬鴽‫ 】ﻓ‬r. Sağlık memuru. fiziolog 【‫گ‬鵝‫ﻟ‬鵝鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻓ‬r. Fizyoloji bilgini.

féodal 【‫ﺩﺍﻝ‬鵝鴽‫ 】ﻓ‬r. Feodal, derebeylik. fiziologiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﻟ‬鵝鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻓ‬r. Fizyoloji.

féodalizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﺩﺍﻟ‬鵝鴽‫】ﻓ‬ r. Feodalizm, fizkultura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ﻟﺘ‬鵞‫ﺰﮐ‬鴙‫ 】ﻓ‬r. Beden eğitimi.

derebeylik. flot 【‫ﺕ‬鵝‫ 】ﻓﻠ‬r. Filo. Herbiy-déngiz floti –
féodalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺩﺍﻟﻠ‬鵝鴽‫ 】ﻓ‬Derebeylik. Askerî deniz filosu. Herbiy-hawa floti – Askerî
férma 【‫ﺮﻣﺎ‬鴽‫ 】ﻓ‬r. Firma. hava filosu.

144
fond 【‫ﻧﺪ‬鵝‫ 】ﻓ‬r. Fon, stok. fotografiye 【鴺鴶鴙‫ﮔﺮﺍﻓ‬鵝‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻓ‬r. Fotografya.

fonétika 【‫ﮑﺎ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﻧ‬鵝‫ 】ﻓ‬r. Fonetik, sesbilgisi. fotografiyilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ﮔﺮﺍﻓ‬鵝‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻓ‬r.u. Fotoğraftık.

fonétikichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﻧ‬鵝‫ 】ﻓ‬r.u. Sesbilimcisi, fotonusxa 【‫ﺳﺨﺎ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻓ‬r.a. Fotokopi.

fonetikçi. frank 【鵗‫】ﻓﺮﺍﻧ‬ r. Frank. Shwéytsariye
fontan 【‫ﻧﺘﺎﻥ‬鵝‫ 】ﻓ‬r. Fıskiye, fışkırık, havuz frankisi – Isveçre Franki.
fıskiyesi. Fransuz 【‫ﺯ‬鵞‫ 】ﻓﺮﺍﻧﺴ‬Fransız. Fransuz tili –
formula 【鳣鵞‫ﺭﻣ‬鵝‫ 】ﻓ‬r. Formül. Fransız dili.

fosfat 【‫ﺳﻔﺎﺕ‬鵝‫ 】ﻓ‬r. Fosfat. Fransuzche 【鴺‫ﺯﭼ‬鵞‫ 】ﻓﺮﺍﻧﺴ‬Fransızca.

foto 【鵝‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻓ‬r. Foto. Fotogha élish – Foto front 【‫ 】ﻓﺮوﻧﺖ‬r. Cephe.
çekme. fung 【‫ڭ‬鵞‫ 】ﻓ‬ç. Alan ölçü birimi.
fotoapparat 【‫ﺍﭘﭙﺎﺭﺍﺕ‬鵝‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻓ‬r. Fotoğraf makinesi.
funt 【‫ﻧﺖ‬鵞‫ 】ﻓ‬r. Funt. Misir funti – Mısır
fotograf 【‫ﮔﺮﺍﻑ‬鵝‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻓ‬r. Fotoğraf. funtu.

145
gach 【‫ 】ﮔﺎچ‬Taklidî ses (çubukla vurarken). gadayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﮔﺎﺩﺍ‬f.u. Yoksulluk, fakirlik.

gacha 【‫ 】ﮔﺎﭼﺎ‬I Orta derecede; şöyle böyle. gadirmash 【‫ﺮﻣﺎﺵ‬鴘‫】ﮔﺎﺩ‬Karışıklık, düzensizlik.

gacha 【‫ 】ﮔﺎﭼﺎ‬II Dilsiz. Gadirmash qilmaq – Karıştırmak.

gadirmashlashturuwetmek
gachcha 【‫ 】ﮔﺎﭼﭽﺎ‬Kör. Gachcha adem – Dar
【‫ك‬鴺‫ﺭۇۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺮﻣﺎﺷ‬鴘‫】ﮔﺎﺩ‬ Karıştınvermek;
kafalı adam.
düzensiz hale getirmek.
gachchida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ﮔﺎﭼﭽ‬Çıtırdatarak. U almini
gaga 【‫ 】ﮔﺎﮔﺎ‬ağ. bk. walley.
gachchida qilip chaynidi – O elmayı
çıtırdatarak çiğnedi. gagar 【‫ 】ﮔﺎﮔﺎﺭ‬ağ. bk. walley.

gachildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﮔﺎﭼ‬Çıtırdatmak. gah 【‫ 】ﮔﺎھ‬f. Kâh, bazen. Gah kélidu, gah

gachildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﮔﺎﭼ‬Çıtırdamak. kelmeydu – Bazen gelir, bazen gelmez.

gazh-guzh 【‫ژ‬鵞‫ﮔ‬-‫ 】ﮔﺎژ‬Taklidî ses. Gazh-guzh
gachiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮔﺎﭼ‬Orta derecede olma hali.
qilmaq – Cızırdamak.
gaday 【‫ 】ﮔﺎﺩﺍي‬f. Yoksul, fakir.
gazhildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴘‫ 】ﮔﺎژ‬bk. gazhildimaq.
gadaychiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴵‫ 】ﮔﺎﺩﺍ‬Fu. Yoksulluk,
gazhildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴘‫( 】ﮔﺎژ‬gazhildimaq'tan)
fakirlik.
Cızırdatmak.
gadaylanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫ 】ﮔﺎﺩﺍ‬bk. gadaylashmaq.
gazhildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴘‫ 】ﮔﺎژ‬Cızırdamak.
gadaylashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫】ﮔﺎﺩﺍ‬ f.u.
gal 【‫ 】ﮔﺎﻝ‬Boğaz. Gélimdin tamaq ötmeydu
Yoksullaşmak, fakirleşmek.
– Boğazımdan yemek geçmiyor; İştahsızım;
gadaylashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴵‫】ﮔﺎﺩﺍ‬ f.u. Rahatsızım; Canım sıkılıyor.
(gadaylashmaq'tan) Yoksullaştırmak,
galdi-guldung 【‫ﻟﺪۇڭ‬鵞‫ﮔ‬-‫ 】ﮔﺎﻟﺪى‬Tutarsız,
fakirleştirmek.
boşboğaz.
gadaylashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴵‫ 】ﮔﺎﺩﺍ‬f.u. bk.
galdi-guldungluk 【‫ك‬鵞‫ﻠ‬鳴‫ﻟﺪۇ‬鵞‫ﮔ‬-‫】ﮔﺎﻟﺪى‬
gadaylashturmaq.
Tutarsızlık, boşboğazlık.

146
galmusluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺳﻠ‬鵞‫ 】ﮔﺎﻟﻤ‬Dar kafalılık. garangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫】ﮔﺎﺭﺍ‬ Körlük, beyin

galmush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﮔﺎﻟﻤ‬Kör, küt, dar kafalı. durgunluğu.

garanglishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫】ﮔﺎﺭﺍ‬ bk.

galstuk 【‫ك‬鵞‫ 】ﮔﺎﻟﺴﺘ‬r. Kıravat, boyunbağı.
garanglashmaq.
galstukluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﮐﻠ‬鵞‫ 】ﮔﺎﻟﺴﺘ‬r.u. Kıravatlı.
garay 【‫ 】ﮔﺎﺭﺍي‬Koyu.
galwang 【‫ﺍڭ‬鵣‫ 】ﮔﺎﻟ‬Kör, küt, ahmak. Galwang
garayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﮔﺎﺭﺍ‬Koyuluk.
bolmaq – Ahmak olmak, aldanmak.
garis 【‫ﺲ‬鴘‫ 】ﮔﺎﺭ‬a. ağ. bk. waris.
galwangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺍ‬鵣‫ 】ﮔﺎﻟ‬Kütlük, duygusuzluk,
akılca zayıflık, dar kafalılık. garisliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﻠ‬鴘‫ 】ﮔﺎﺭ‬a.u. ağ. bk. warisliq.

galzang 【‫ 】ﮔﺎﻟﺰﺍڭ‬Aklı zayıf. Galzang bolmaq garki 【鴛‫ 】ﮔﺎﺭﮐ‬f. efs. Vücudu at, kafasının
– Akıl zayıflığı. ortasında da bir boynuz olarak tasavvur edilen

galzangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﮔﺎﻟﺰﺍ‬Akıl zayıflığı. bir hayvan.

garmon 【‫ﻥ‬鵝‫ 】ﮔﺎﺭﻣ‬r. Garmunika.

gang 【‫ 】ﮔﺎڭ‬I ç. Çelik. Gang xenjer – Çelik
hançer. Gang beden – Çelik beden. garmonchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵝‫ 】ﮔﺎﺭﻣ‬r.u. Garmunikçi.

gang 【‫ 】ﮔﺎڭ‬II ç. ağ. bk. wang II. garnizon 【‫ﺰوﻥ‬鴙‫ 】ﮔﺎﺭﻧ‬r. Garnizon, muhafız

ganggirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﮕ‬鳴‫ 】ﮔﺎ‬bk. ganggirimaq. kuvvet.

gas 【‫ 】ﮔﺎﺱ‬Sağır, işitmez. Gas adem – Sağır

ganggiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﮕ‬鳴‫( 】ﮔﺎ‬ganggirimaq'tan)
adam. Gas bolup qalmaq – Sağır oluvermek.
Sersemletmek, zihnini bulandırmak, aklını
şaşırtmak. gaslashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﮔﺎﺳ‬Sağırlaşmak.

ganggirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﮕ‬鳴‫ 】ﮔﺎ‬Sersemlemek, gasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﮔﺎﺳﻠ‬Sağırlık.

aklını şaşırmak. Béshim ganggirap qaldi – Ne gastrol 【‫ 】ﮔﺎﺳﺘﺮوﻝ‬r. Turne.
yapacağımı bilemeden şaşırıp kaldım.
gay-gayida 【‫ﺪﺍ‬鴙鴵‫ﮔﺎ‬-‫ 】ﮔﺎي‬f.u. Bazen, seyrek,
ganggiritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﮕ‬鳴‫ 】ﮔﺎ‬bk. ganggiratmaq.
ara sıra.
ganggung 【‫ڭ‬鵞‫ﮕ‬鳴‫ 】ﮔﺎ‬ç. Bahadir, pehlivan.
gaybir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺒ‬鴵‫ 】ﮔﺎ‬f.u. Bazı bir. Gaybir ademler
ganggungluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵞‫ﮕ‬鳴‫ 】ﮔﺎ‬ç.u. Bahadirlik, – Bazı bir insanlar.
pehlivanlık. Ganggungluq qilmaq – Pehlivan gayi 【鴛鴵‫ 】ﮔﺎ‬f. Bazı, ara sıra. Gayi chaghda –
olmak.
Bazı zaman.
gangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ 】ﮔﺎ‬I ç. Büyük bardak.
gayida 【‫ﺪﺍ‬鴙鴵‫ 】ﮔﺎ‬f.u. Bazen, bazı zaman.
gangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ 】ﮔﺎ‬II ç. Pipo.
gayisi 【鴛‫ﺴ‬鴙鴵‫ 】ﮔﺎ‬f.u. Bazısı. Ularning gayisi
garang 【‫ 】ﮔﺎﺭﺍڭ‬f. 1. Beyinsiz, kaim kafalı, et kelmidi – Onların bazısı gelmedi.
kafalı, ahmak. 2. İntizamsız, allak bullak. gaz 【‫ 】ﮔﺎﺯ‬r. Gaz. Buqquchi gaz – Boğan gaz.
garang-gurung 【‫ﺭۇڭ‬鵞‫ﮔ‬-‫ 】ﮔﺎﺭﺍڭ‬Karışık ses Yash aqquzidighan gaz – Göz yaşartan gaz.
taklidi. gazir 【‫ﺮ‬鴘‫ 】ﮔﺎﺯ‬ç. Ayçiçeği çekirdeği. Gazir
garanglashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ 】ﮔﺎﺭﺍ‬f.u. Körleşmek, yéghi – Ayçiçeği çekirdeği yağı.
beyni körleşmek. gazlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﮔﺎﺯ‬bk. gazlimaq.

147
gazlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﮔﺎﺯ‬r.u. Gazlaşmak. gende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ 】ﮔ‬Gübre, mayıs.

gazlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣‫】ﮔﺎﺯ‬ r.u. gendi 【‫ﻧﺪى‬鴺‫ 】ﮔ‬bk. gende.

(gazlashmaq'tan) Gaz haline getirmek. gengze 【‫ﺰە‬鳴鴺‫ 】ﮔ‬ç. Lokanta; bk. ashxana.
gazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﮔﺎﺯﻟ‬r.u. Gazlı. Gazliq bomba –
genj 【‫ﻧﺞ‬鴺‫ 】ﮔ‬f. tar. Servet, zenginlik.
Gazlı bomba; gaz bombası.
genjing 【鵘鴙‫ﻧﺠ‬鴺‫ 】ﮔ‬Candan, samimi olarak,
gazlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﮔﺎﺯﻟ‬r.u. Gazlamak.
açık yürekle, dürüst. Genjing gep qilmaq –
gazsiman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴙‫ 】ﮔﺎﺯﺳ‬r.u. Gaz gibi, gaza Dürüst söylemek.
benzer. gep 【‫پ‬鴺‫ 】ﮔ‬f. Söz, kelime. Béhude gep –
-ge 【-鴺‫ 】ﮔ‬Yön eki. Kimge – Kime. Öyge – Saçma, laf, palavra. Quruq gep – Boş laf. Gep
Eve. Sheherge – Şehire. tarqidi – Söz dağıldı. Héch gep emes – Birşey
gechgey 【‫ي‬鴺‫ﭼﮕ‬鴺‫ 】ﮔ‬ağ. bk. gerden. değil. Hemme gep shuningda – Bütün mesele
şunda. Néme gep? – Nedir? Héch gep yoq –
geden 【‫ﺩەﻥ‬鴺‫ 】ﮔ‬bk. gerden. Hiçbir şey yok. Gep tushughuchi – Söz taşıyıcı;
gedeng 【‫ﺩەڭ‬鴺‫ 】ﮔ‬Hareketsiz, kımıldamaz. dedikuducu. Gep toqumaq – Dedikodu yapmak.
Xewer gep – Haber söz. Ündesh gep – Ünlem
gedenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺩە‬鴺‫】ﮔ‬ Hareketsizlik,
söz. Soraq gep – Soru söz. Gep qayturmaq –
kımıldamazlık.
İtiraz etmek; karşı söylemek. U gep qilmay
gedenkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺩەﻧﮑ‬鴺‫ 】ﮔ‬f. İnatçı, direngen, qaldi – O sustu; O konuşmadı. U kishige héch
harın. gep kelmeydu – O kişiye hiç söz gelmez. Gep
gedenkeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﺩەﻧﮑ‬鴺‫ 】ﮔ‬f.u. İnatçılık,
sanjimaq – Kinaye etmek. Geptin gep chiqti –
Sözden söz çıkb. Gepke kirmeydighan adem –
direngenlik, harınlık.
Söz dinlemez adam. Gep tingshimaq – Söz
gegechük 【‫ك‬鵠‫ﭼ‬鴺‫ﮔ‬鴺‫ 】ﮔ‬ağ. bk. walley. dinlemek. Gep tegiship ketmek – Ağız kavgası
gej 【‫ﺝ‬鴺‫ 】ﮔ‬I ağ. Mal, var yok, varlık. yapmak. Gep satmaq – Laf satmak. Gepke
salmaq – Konuşturmak.
gej 【‫ﺝ‬鴺‫ 】ﮔ‬II f. Albatr, kaymak taşı.
gep-söz 【‫ﺯ‬鵟‫ﺳ‬-‫پ‬鴺‫ 】ﮔ‬f.u. Konuşma. Ular
gejge 【鴺‫ﺟﮕ‬鴺‫ 】ﮔ‬ağ. bk. ghol I.
gep-söz qilmay olturushatti – Onlar
gezh-pezh 【‫ژ‬鴺‫ﭘ‬-‫ژ‬鴺‫ 】ﮔ‬Yaygara, gürültü. konuşmadan oturuyorlardı.

gezhge 【鴺‫ژﮔ‬鴺‫ 】ﮔ‬Ense, artkafa. gepchan 【‫ﭘﭽﺎﻥ‬鴺‫ 】ﮔ‬f.u. Hatip, konuşkan; bk.
sözchan.
geme 【鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﮔ‬1. Bodrum 2. Zeminlik, toprak
dam. gepchil 【‫ﻞ‬鴙‫ﭘﭽ‬鴺‫ 】ﮔ‬f.u. bk. gepchan.

gemlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﮔ‬Gamlı olmak; dert gepchillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﭘﭽ‬鴺‫ 】ﮔ‬f.u. Konuşkanlık.

çekmek. gepdan 【‫ﭘﺪﺍﻥ‬鴺‫ 】ﮔ‬f. bk. gepchan.
gemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﮔ‬Gamlı, hüzünlü, dertli,
gepdanlik 【鵗鴙‫ﭘﺪﺍﻧﻠ‬鴺‫】ﮔ‬ f.u. Hatiplik.
üzüntülü.
Gepdanliq qilmaq – Hatiplik yapmak.
gemliwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﮔ‬a.u. Tedarik etme,
gepleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﭘﻠ‬鴺‫ 】ﮔ‬f.u. Konuşmak.
stoklama.
geplishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﭘﻠ‬鴺‫ 】ﮔ‬bk. gepleshmek.

148
gepsatar 【‫ﭘﺴﺎﺗﺎﺭ‬鴺‫ 】ﮔ‬f.u. Geveze, boşboğaz, géchildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮔ‬Çıtırdatmak,
çenebaz. kıtırdatmak.

ger 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮔ‬I f. bk. eger. géchildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫】ﮔ‬ Çıtırdamak,

ger 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮔ‬II f. Çapkın. kıtırdamak.

gédenggür 【‫ﺭ‬鵠‫ﮕ‬鳴‫ﺪە‬鴽‫ 】ﮔ‬Kibirli, kurumlu.

ger 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮔ‬III a. ağ. bk. gherq.
gédenggürlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ﮕ‬鳴‫ﺪە‬鴽‫】ﮔ‬ Kibirlilik,
-ger 【-‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮔ‬f. Farsça ek, Türkçedeki meslek
kurumluluk.
eki '-çi' ekini karşılar. Sodiger – Tüccar. Zerger
– Kuyumcu. gédesh 【‫ﺪەﺵ‬鴽‫ 】ﮔ‬f. ağ. bk. gérdesh.

gerbi-shimal 【‫ﻤﺎﻝ‬鴙‫ﺷ‬-鴛‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﮔ‬a. Kuzey batı. gédeygen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴵‫ﺪە‬鴽‫ 】ﮔ‬Kibirli, kurumlu.

gerche 【鴺‫ﺭﭼ‬鴺‫ 】ﮔ‬f. Gerçi. gédeymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵‫ﺪە‬鴽‫】ﮔ‬ Kibirlenmek,

gerden 【‫ﺭﺩەﻥ‬鴺‫ 】ﮔ‬Ense, artkafa. Gerden'ge gururlanmak.

almaq – Üstlenmek; sorumluluğu üstlenmek. gékirtek 【‫ك‬鴺‫ﺮﺗ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﮔ‬Boğaz. Gékirtektin

gerdesh 【‫ﺭﺩەﺵ‬鴺‫ 】ﮔ‬f. Dönüm, dönüş, cilve. almaq – Boğazından yakalamak.

Pelekning gerdishi – Kaderin cilvesi. général 【‫ﺮﺍﻝ‬鴽‫ﻨ‬鴽‫ 】ﮔ‬r. General.

gerepshe 【鴺‫ﺭەﭘﺸ‬鴺‫ 】ﮔ‬ağ. bk. bégiz. généralissimus 【‫ﺱ‬鵞‫ﻤ‬鴙‫ﺴﺴ‬鴙‫ﺮﺍﻟ‬鴽‫ﻨ‬鴽‫】ﮔ‬ r.

gesiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮔ‬a. ağ. bk. wesiyet. Başkumandan.

généralliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﻟﻠ‬鴽‫ﻨ‬鴽‫ 】ﮔ‬r.u. Generallik.

gewde 【‫ۋﺩە‬鴺‫ 】ﮔ‬f. Gövde, vücut.
géolog 【‫گ‬鵝‫ﻟ‬鵝鴽‫ 】ﮔ‬r. Jeolog, jeoloji uzmanı.
gewdilendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ۋﺩ‬鴺‫】ﮔ‬
Cisimlendirmek, canlandırmak, tahakkuk géologiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﻟ‬鵝鴽‫ 】ﮔ‬r. Jeoloji.
ettirmek. géométriye 【鴺鴶鴘‫ﺘﺮ‬鴽‫ﻣ‬鵝鴽‫】ﮔ‬r. Geometri, hendese.
gewdilenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ۋﺩ‬鴺‫ 】ﮔ‬Cisimlenmek,
géométriyilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴘‫ﺘﺮ‬鴽‫ﻣ‬鵝鴽‫ 】ﮔ‬r.u. Geometrik,
tahakkuk etmek.
hendesî.
gesht 【‫ﺷﺖ‬鴺‫ 】ﮔ‬f. Zevk, lezzet, haz.
gérb 【‫ﺮﺏ‬鴽‫ 】ﮔ‬r. Arma, damga.
geyjang 【‫ﺠﺎڭ‬鴵鴺‫ 】ﮔ‬ç. Muhtar.
gérdesh 【‫ﺮﺩەﺵ‬鴽‫ 】ﮔ‬Kenar, çerçeve.
gez 【‫ﺯ‬鴺‫ 】ﮔ‬I Kez, an. Bir gezde – Bir anda.
gérem 【‫ﺮەﻡ‬鴽‫ 】ﮔ‬ağ. bk. geme.
Gez bolmaq – Rastlanmak, uğramak. Gez
kelgen yerde – Karşılaştığı yerde. géshter 【‫ﺭ‬鴺‫ﺸﺘ‬鴽‫ 】ﮔ‬Bir tür çalgı aleti.

gez 【‫ﺯ‬鴺‫ 】ﮔ‬II f. Arşın (71 santimetre). gézek 【‫ﺰەك‬鴽‫ 】ﮔ‬I ağ. Kez, defa, kere. Künige
ikki gézek – Gününe iki kere.
gezende 【‫ﺯەﻧﺪە‬鴺‫ 】ﮔ‬f. 1. Söz dinlemez, itaatsiz
2. Zararlı, muzır 3. mec. Alçak, namussuz. gézek 【‫ﺰەك‬鴽‫ 】ﮔ‬II İkiz, iki çocuk. Ikki gézek
– İkiz. Xotuni gézek tughdi – Eşi ikiz doğurdu.
gezlime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺯﻟ‬鴺‫ 】ﮔ‬f.u. Kumaş.
gézekchi 【鴛‫ﺰەﮐﭽ‬鴽‫ 】ﮔ‬I Bekçi, koruyucu,
gezlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺯﻟ‬鴺‫ 】ﮔ‬f.u. Arşın ile ölçümek.
karakol.
gezmal 【‫ﺯﻣﺎﻝ‬鴺‫ 】ﮔ‬f.a. Kumaş.
gézekchi 【鴛‫ﺰەﮐﭽ‬鴽‫ 】ﮔ‬II Nakış takkesi.

149
gézekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺰەﮐﭽ‬鴽‫ 】ﮔ‬Bekçilik. kilimcilik.

gézekleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺰەﮐﻠ‬鴽‫ 】ﮔ‬Nöbetleşmek, gimn 【‫ﻤﻦ‬鴙‫ 】ﮔ‬r. Millî marş, devlet marşı.
sırayla. Gézekliship ishleshmek – Nöbetleşerek gimnastika 【‫ﮑﺎ‬鴙‫ﻤﻨﺎﺳﺘ‬鴙‫ 】ﮔ‬r. Jimnastik.
çalışmak.
gimnastikchi 【鴛‫ﮑﭽ‬鴙‫ﻤﻨﺎﺳﺘ‬鴙‫ 】ﮔ‬r.u. Jimnastikçi.
gézekmu-gézek 【‫ﺰەك‬鴽‫ﮔ‬-鵞‫ﺰەﮐﻤ‬鴽‫】ﮔ‬
gimnaziye 【鴺鴶鴘‫ﻤﻨﺎﺯ‬鴙‫ 】ﮔ‬r. Lise.
Nöbetleşerek.
gir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﮔ‬r. Terazi, tartı, kantar.
gézektiki 【鴛‫ﮑ‬鴙‫ﺰەﮐﺘ‬鴽‫ 】ﮔ‬Sıradaki.
girchi 【鴛‫ﺮﭼ‬鴙‫ 】ﮔ‬r.u. Kantar katibi.
gézendichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﺰەﻧﺪ‬鴽‫】ﮔ‬ f.u. 1.
İtaatsizlik 2. Zararlılık, 3. Alçaklık, girdap 【‫ﺮﺩﺍپ‬鴙‫ 】ﮔ‬f. Dalga, girdap, su çevrisi.
namussuzluk. Urush girdawigha tartmaq – Savaş içine
çekmek.
gézendilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰەﻧﺪ‬鴽‫】ﮔ‬ f.u. bk.
gézendichilik. girde 【‫ﺮﺩە‬鴙‫ 】ﮔ‬I Dağ koyunu.

gézerimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺰەﺭ‬鴽‫ 】ﮔ‬İnat, direngenlik, girde 【‫ﺮﺩە‬鴙‫ 】ﮔ‬II bk. girdenan.

harınlık. girdenan 【‫ﺮﺩەﻧﺎﻥ‬鴙‫ 】ﮔ‬Kaim tandır ekmeği
gézit 【‫ﺖ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﮔ‬r. Gazete. Tam géziti – Duvar (normal tandır ekmeğinden farklı olarak,
gazetesi. Kündilik gézit – Günlük gazete. girdenanm hamuru sert yoğundur).

gézitchi 【鴛‫ﺘﭽ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﮔ‬r.u. Gazeteci. gire 【‫ﺮە‬鴙‫ 】ﮔ‬f. Kıskaç. Ikki front girishi
ichide – İki cephe arasında.
gézquyruq 【‫ﺮۇﻕ‬鴵鵞‫ﺰﻗ‬鴽‫ 】ﮔ‬Akbaba; bk. tazqara.
gireleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺮەﻟ‬鴙‫ 】ﮔ‬Birbirinin içine
gijing 【鵘鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﮔ‬Can sıkıcı.
girmek; iç içe olmak.
gijingliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﮔ‬Can sıkıcı bir tarzda.
gireleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺮەﻟ‬鴙‫】ﮔ‬
gizhde 【‫ﮋﺩە‬鴙‫ 】ﮔ‬ağ. bk. girde II. (gireleshmek'ten) Birbirine giriştirmek; iç içe
gilas 【‫ﺱ‬鳤鴙‫ 】ﮔ‬f. Vişne. olmasını sağlamak.

gildinglash 【‫ﺵ‬鳤鳵鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﮔ‬bk. gildinglimaq. giren 【‫ﺮەﻥ‬鴙‫ 】ﮔ‬Çevre.

gildinglatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳵鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﮔ‬ giriptar 【‫ﭙﺘﺎﺭ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﮔ‬ f. Karşılaşmak,

(gildinglimaq'tan) Titretmek, sallandırmak. yakalanmak. Bir balagha giriptar boldum – Bir
belaya yakalandım.
gildinglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﮔ‬ Titremek,
sallanmak. giriptarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﺘﺎﺭﻟ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﮔ‬f.u. Karşılaşma hali;
yakalanma hali.
gildingwash 【‫ﺍﺵ‬鵣鳵鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﮔ‬ Başı devamlı
titreyen kimse. girt-girt 【‫ﺮﺕ‬鴙‫ﮔ‬-‫ﺮﺕ‬鴙‫】ﮔ‬ Çıtırtı, kıtırdı.
Girt-girt qilip chaynimaq – Kıtırdatıp
gilem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮔ‬f. Kilim, halı.
çiğnemek.
gilemche 【鴺‫ﻣﭽ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮔ‬f. Küçük halı; küçük
girtash 【‫ﺮﺗﺎﺵ‬鴙‫ 】ﮔ‬r.u. Terazi taşı; kantar taşı.
kilim.
girtildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫】ﮔ‬ Çıtırdamak,
gilemchi 【鴛‫ﻣﭽ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮔ‬f.u. Halıcı, kilimci.
kıtırdamak.
gilemchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﭽ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮔ‬f.u. Halıcılık,

150
girwek 【‫ﺮۋەك‬鴙‫ 】ﮔ‬Kıyı, kenar. goya 【‫ﺎ‬鴵鵝‫ 】ﮔ‬II ç. Yara yakısı.

girxana 【‫ﺮﺧﺎﻧﺎ‬鴙‫ 】ﮔ‬Uncu dükkanı. goyaki 【鴛‫ﺎﮐ‬鴵鵝‫ 】ﮔ‬f. bk. goya.

girimsen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻤﺴ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﮔ‬Donuk, sönük, renksiz. gödek 【‫ﺩەك‬鵟‫ 】ﮔ‬f. Ufak, küçük.

gitar 【‫ﺘﺎﺭ‬鴙‫ 】ﮔ‬r. Gitara, kitara. gödeklik 【鵗鴙‫ﺩەﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮔ‬Ufaklık, küçüklük.

gitarchi 【鴛‫ﺘﺎﺭﭼ‬鴙‫ 】ﮔ‬r.u. Gitarcı, kitarcı. göher 【‫ﺭ‬鴺‫ﮬ‬鵟‫ 】ﮔ‬İnci, halis inci. Köz göhiri –

gitaz 【‫ﺘﺎﺯ‬鴙‫ 】ﮔ‬ağ. bk. qorultaz. Göz bebeği.

göjey 【‫ي‬鴺‫ﺟ‬鵟‫ 】ﮔ‬ç. Sarma, sargı.

giya 【‫ﺎ‬鴶鴙‫ 】ﮔ‬f. Yabanî ot.
gör 【‫ﺭ‬鵟‫ 】ﮔ‬f. Kabir, mezar. Bir ayighi yerde,
giyde 【‫ﺪە‬鴶鴙‫ 】ﮔ‬ağ. bk. girde.
bir ayighi görde – Bir ayağı yerde, bir ayağı
giye 【鴺鴶鴙‫ 】ﮔ‬1. Efsanevî kuş 2. Kağıt ejderha. mezarda (yaşlı insanlar için).
gobi 【鴛‫ﺑ‬鵝‫ 】ﮔ‬ç. Çöl, bozkır. görchi 【鴛‫ﺭﭼ‬鵟‫ 】ﮔ‬f.u. Mezarcı, mezar kazıcı.
godung 【‫ﺩۇڭ‬鵝‫ 】ﮔ‬Gürültü. göre 【‫ﺭە‬鵟‫ 】ﮔ‬f. bk. görü.
godunglashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ﺩۇ‬鵝‫ 】ﮔ‬Gürültülü Görxan 【‫ﺭﺧﺎﻥ‬鵟‫ 】ﮔ‬Görhan (12. yüzyılda Orta
konuşmak. Asya'yı, istila eden Karahitaylar'ın hanı).
gojun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺟ‬鵝‫ 】ﮔ‬Heybe. görka 【‫ﺭﮐﺎ‬鵟‫ 】ﮔ‬f. bk. görkaw.
gokey 【‫ي‬鴺‫ﮐ‬鵝‫ 】ﮔ‬ç. Pide, çörek. görkar 【‫ﺭﮐﺎﺭ‬鵟‫ 】ﮔ‬f. bk. görkaw.
gol 【‫ﻝ‬鵝‫ 】ﮔ‬f. Kalın kafalı, ahmak, aptal. görkaw 【‫ﺭﮐﺎۋ‬鵟‫ 】ﮔ‬f. Mezarcı, mezar kazıcı.
goleng 【‫ڭ‬鴺‫ﻟ‬鵝‫ 】ﮔ‬ç. 1. Kaolin 2. Hint dansı. görkawliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﮐﺎۋﻟ‬鵟‫ 】ﮔ‬f.u. Mezarcılık, mezar
golluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵝‫】ﮔ‬ f.u. Kalın kafalılık, kazıcılıği.
ahmaklık, aptallık. görü 【‫ﺭۈ‬鵟‫ 】ﮔ‬f. Rehin, rehine koymak.
golmush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟﻤ‬鵝‫ 】ﮔ‬Saflık, safdil. Görüge almaq – Rehin almak.

Gomindang 【‫ﻨﺪﺍڭ‬鴙‫ﻣ‬鵝‫ 】ﮔ‬ç. Milliyetçi Çin görüxana 【‫ﺭۈﺧﺎﻧﺎ‬鵟‫ 】ﮔ‬f. Rehin sandığı.
Partisi. görüxet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺭۈﺧ‬鵟‫ 】ﮔ‬f. Makbuz, senet.
Gomindangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴‫ﻨﺪﺍ‬鴙‫ﻣ‬鵝‫ 】ﮔ‬ç.u. Milliyetçi görükesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭۈﮐ‬鵟‫ 】ﮔ‬f. Murabahacı, tefeci.
Çin Partisi'nin taraftan (üyesi).
görükeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﺭۈﮐ‬鵟‫】ﮔ‬ f.u.
gopat 【‫ﭘﺎﺕ‬鵝‫ 】ﮔ‬a. ağ. bk. wapat. Murabahacılık, tefecilik.
Gowuyüen 【‫ﯬﻥ‬鵠鴵‫ۋۇ‬鵝‫】ﮔ‬ ç. Çin Halk görüstan 【‫ﺭۈﺳﺘﺎﻥ‬鵟‫ 】ﮔ‬f. Mezar.
Cumhuriyeti'nin devlet şurası.
görüstanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭۈﺳﺘﺎﻧﻠ‬鵟‫ 】ﮔ‬f.u. bk. görüstan.
goshchi 【鴛‫ﺷﭽ‬鵝‫ 】ﮔ‬f.u. Kasap.
gösh 【‫ﺵ‬鵟‫ 】ﮔ‬f. Et. Pishiq gösh – Pişmiş et.
goshungluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﮔ‬Gurur, iftihar. Xam gösh – Ham et. Loq gösh – Kemiksiz et.
goto 【鵝‫ﺗ‬鵝‫ 】ﮔ‬ç. Lagar beygir. Qoy göshi – Koyun eti. At göshi – At eti. Toxu
göshi – Tavuk eti. Gösh nan – Etli pide.
goya 【‫ﺎ‬鴵鵝‫】ﮔ‬ I f. Sanki. Goya men
bilmigendek – Sanki ben bilmiyormuşum gibi. göshdar 【‫ﺷﺪﺍﺭ‬鵟‫ 】ﮔ‬f. Etli.

151
göshdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﺪﺍﺭﻟ‬鵟‫ 】ﮔ‬f.u. Etlilik. gum 【‫ﻡ‬鵞‫ 】ﮔ‬Girdap.

göshgirde 【‫ﺮﺩە‬鴙‫ﺷﮕ‬鵟‫ 】ﮔ‬f.u. Etli börek. guman 【‫ﻣﺎﻥ‬鵞‫ 】ﮔ‬f. Şüphe. Guman qilmaq –

göshlük 【‫ك‬鵠‫ﺷﻠ‬鵟‫ 】ﮔ‬f.u. Etli. Göshlük qoy – Şüphe etmek. Gumanda bolmaq –
Şüphelenmek.
Etli koyun. Göshlük ash – Etli yemek.
gumanlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻣﺎﻧ‬鵞‫】ﮔ‬ f.u.
gösht 【‫ﺷﺖ‬鵟‫ 】ﮔ‬f. bk. gösh.
Şüphelenmek.
gradus 【‫ 】ﮔﺮﺍﺩۇﺱ‬r. Derece, grado.
gumanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺎﻧﻠ‬鵞‫ 】ﮔ‬f.u. Şüpheli.
grazhdan 【‫ 】ﮔﺮﺍژﺩﺍﻥ‬r. Vatandaş. Grazhdanlar
gumansirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﻣﺎﻧﺴ‬鵞‫】ﮔ‬ f.u. bk.
urushi – İç savaş.
gumansirimaq.
grazhdanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﮔﺮﺍژﺩﺍﻧﻠ‬r.u. Vatandaşlık.
gumansirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻣﺎﻧﺴ‬鵞‫】ﮔ‬ f.u.
Grazhdanliqni qobul qilmaq – Vatandaşlığı
Şüphelenmek.
kabul etmek.
gumansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺎﻧﺴ‬鵞‫ 】ﮔ‬f.u. Şüphesiz.
gram 【‫ 】ﮔﺮﺍﻡ‬r. Gram.
gumansizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺎﻧﺴ‬鵞‫ 】ﮔ‬f.u. Şüphesizlik.
grammatika 【‫ﮑﺎ‬鴙‫ 】ﮔﺮﺍﻣﻤﺎﺗ‬r. Gramer.
gumbilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﺒ‬鵞‫】ﮔ‬ Dövmek,
grammatikiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﮔﺮﺍﻣﻤﺎﺗ‬r.u. Gramere
pataklamak.
ait.
gumran 【‫ﻣﺮﺍﻥ‬鵞‫ 】ﮔ‬f. Yıkma, yıkılma, tahrip,
granat 【‫ 】ﮔﺮﺍﻧﺎﺕ‬r. El bombası. Granat atmaq
yıkım. Gumran bolmaq – Yıkılmak, çökmek,
– El bombası atmak.
tahrip olmak.
grim 【‫ﻢ‬鴘‫ 】ﮔﺮ‬r. Makyaj, yüz boyası. Grim
gumranliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺮﺍﻧﻠ‬鵞‫ 】ﮔ‬f.u. Yıkım, inkıraz,
qiliwalmaq – Makyaj yapmak.
düşme.
grimchi 【鴛‫ﻤﭽ‬鴘‫ 】ﮔﺮ‬r.u. Makyajcı.
guna 【‫ﻧﺎ‬鵞‫ 】ﮔ‬bk. gunah.
grimlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻤﻠ‬鴘‫】ﮔﺮ‬ r.u. Makyaj
gunah 【‫ﻧﺎھ‬鵞‫ 】ﮔ‬f. 1. Günah 2. Suç.
yapmak.
gunahkar 【‫ﻧﺎﮬﮑﺎﺭ‬鵞‫ 】ﮔ‬f. Suçlu, günahlı.
grimlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴘‫ 】ﮔﺮ‬r.u. Makyaj yapmak.
gunahkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﮬﮑﺎﺭﻟ‬鵞‫ 】ﮔ‬f.u. Suçluluk,
grindik 【鵗鴘‫ﻨﺪ‬鴘‫ 】ﮔﺮ‬r.u. Makyajlı.
gunahhhk.
grip 【‫ﭗ‬鴘‫ 】ﮔﺮ‬r. t. Grip, grip hastalığı. Grip
gunahliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﮬﻠ‬鵞‫ 】ﮔ‬f.u. 1. Suçlu 2. Günahlı.
bilen aghrimaq – Grip ile hastalanmak.
gunahlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧﺎﮬﻠ‬鵞‫ 】ﮔ‬f.u. Suçlamak.
gruppa 【‫ 】ﮔﺮۇﭘﭙﺎ‬r. bk. guruppa.
gunahsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺎﮬﺴ‬鵞‫ 】ﮔ‬f.u. 1. Günahsiz 2.
gruppiwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣鴙‫ 】ﮔﺮۇﭘﭙ‬r.f. bk. guruppiwaz.
Suçsuz. Gunahsiz ademning qéni töküldi –
Gruzin 【‫ﻦ‬鴘‫ 】ﮔﺮۇﺯ‬Gürcü. Gruzin ayili – Masum insanın kanı aktı.
Gürcü kadını. Gruzin xelqi – Gürcü halkı.
gunahsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻧﺎﮬﺴ‬鵞‫ 】ﮔ‬1. Günahsızlık 2.
gudung 【‫ﺩۇڭ‬鵞‫ 】ﮔ‬bk. godung. Suçsuzluk.
gudunglashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ﺩۇ‬鵞‫】ﮔ‬ bk. gunawaz 【‫ﻧﺎۋﺍﺯ‬鵞‫ 】ﮔ‬Bahçe nilüferi; zambak.
godunglashmaq.
gundan 【‫ﻧﺪﺍﻥ‬鵞‫ 】ﮔ‬ç. Pazar, çarşı.

152
gundipay 【‫ﭙﺎي‬鴘‫ﻧﺪ‬鵞‫ 】ﮔ‬f. Gardiyan. Guruppiwazliq qilmaq – Hizipçilik yapmak.

gundu 【‫ﻧﺪۇ‬鵞‫ 】ﮔ‬ç. Pranga, kelepçe. gutu 【鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﮔ‬ç. Kemik.

gungchendang 【‫ﻧﺪﺍڭ‬鴺‫ﭽ‬鳴鵞‫ 】ﮔ‬ç. Komünist guw 【‫ۋ‬鵞‫】ﮔ‬ Islık, gürültü. Xelq guw
partisi. kéliwatidu – Halk gürültülü bir şekilde geliyor.

gungdupay 【‫ﺪۇﭘﺎي‬鳴鵞‫ 】ﮔ‬ç. bk. gundipay. guwah 【‫ۋﺍھ‬鵞‫ 】ﮔ‬f. Şahit. Guwah bolmaq –
Şahit olmak.
gungga 【‫ﮕﺎ‬鳴鵞‫ 】ﮔ‬Sessiz, suskun.
guwahchi 【鴛‫ۋﺍﮬﭽ‬鵞‫ 】ﮔ‬f.u. Şahit.
gunggu 【鵞‫ﮕ‬鳴鵞‫ 】ﮔ‬bk. gungga.
guwahchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ۋﺍﮬﭽ‬鵞‫ 】ﮔ‬f.u. Şahitlik.
gungguluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﮕ‬鳴鵞‫ 】ﮔ‬Sessizlik, suskunluk.
guwahlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫ۋﺍﮬ‬鵞‫ 】ﮔ‬f.u. İfade
gunggurash 【‫ﺭﺍﺵ‬鵞‫ﮕ‬鳴鵞‫ 】ﮔ‬bk. gunggurimaq.
etmek, delalet etmek.
gunggurimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ﮕ‬鳴鵞‫ 】ﮔ‬Cıvıldamak.
guwahliq 【‫ﻖ‬鴙‫ۋﺍﮬﻠ‬鵞‫ 】ﮔ‬f.u. Şahitlik. Guwahliq
gunggurmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵞‫ﮕ‬鳴鵞‫ 】ﮔ‬ç. Kalın makama. bermek – Şahitlik etmek.
gunguldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞鳴鵞‫ 】ﮔ‬bk. gunguldimaq. guwahname 【鴺‫ۋﺍﮬﻨﺎﻣ‬鵞‫ 】ﮔ‬f. Belge, kart.

gunguldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞鳴鵞‫】ﮔ‬ Uğuldamak, guy 【‫ي‬鵞‫ 】ﮔ‬ç. Şeytan.

vızıldamak. gwardiye 【鴺鴶鴘‫ﺍﺭﺩ‬鵣‫ 】ﮔ‬r. Hassa.
gup 【‫پ‬鵞‫ 】ﮔ‬Taklidî ses. U gup étip chüshti –
gwardiyichi 【鴛‫ﭽ‬鴙鴶鴘‫ﺍﺭﺩ‬鵣‫】ﮔ‬r.u. Muhafız subayı.
O pat diye düştü.
güdük 【‫ﺩۈك‬鵠‫ 】ﮔ‬r. Düdük, siren. Güdük
gupa 【‫ﭘﺎ‬鵞‫ 】ﮔ‬ağ. bk. wapa.
chalmaq – Düdük çalmak.
gupat 【‫ﭘﺎﺕ‬鵞‫ 】ﮔ‬a. ağ. bk. wapat.
gügüm 【‫ﻡ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫】ﮔ‬Alaca karanlık, yarı karanlık.
guruh 【‫ﺭۇھ‬鵞‫ 】ﮔ‬f. Grup, ekip, sürü. Guruh Gügüm chüshmek – Alaca karanlık olmak.
guruh – Grup grup. gügüt 【‫ﺕ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Kibrit, kükürt.
guruhwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣‫ﺭۇﮬ‬鵞‫ 】ﮔ‬f. Hizipçi.
gügütluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﮔ‬f.u. Kükürtlü.
guruhwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣‫ﺭۇﮬ‬鵞‫ 】ﮔ‬f.u. Hizipçilik.
güjek 【‫ك‬鴺‫ﺟ‬鵠‫ 】ﮔ‬Kürek. Tomur güjek – Demir
Guruhwazliq qilmaq – Hizipçilik yapmak.
kürek. Güjek chish – Ön diş.
guruppa 【‫ﺭۇﭘﭙﺎ‬鵞‫ 】ﮔ‬r. Grup.
güjekche 【鴺‫ﮐﭽ‬鴺‫ﺟ‬鵠‫ 】ﮔ‬Küçük kürek.
guruppilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﺭۇﭘﭙ‬鵞‫】ﮔ‬ r.u. bk.
güjelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﺟ‬鵠‫ 】ﮔ‬Küretmek.
guruppilimaq.
güjesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺟ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. güjimek.
guruppilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﺭۇﭘﭙ‬鵞‫ 】ﮔ‬Grup haline
gelmek. Guruppiliship ishlimek – Grup halinde güjetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺟ‬鵠‫】ﮔ‬ (güjimek'ten)
çalışmak. Küretmek; kürekle toplatmak.

guruppilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭۇﭘﭙ‬鵞‫ 】ﮔ‬Grup haline güjimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺟ‬鵠‫ 】ﮔ‬Küremek.

getirmek. güjütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﺟ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. güjetmek.
guruppiwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣鴙‫ﺭۇﭘﭙ‬鵞‫ 】ﮔ‬r.f. Hizipçi. güküresh 【‫ﺭەﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. gükürimek.
guruppiwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣鴙‫ﺭۇﭘﭙ‬鵞‫ 】ﮔ‬Hizipçilik. gükürimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﮔ‬Gürüldemek. Hawa

153
gükürewatidu – Gök gürüldedi. güldür 【‫ﻟﺪۈﺭ‬鵠‫ 】ﮔ‬Gürültü. Hawaning güldüri
gül 【‫ﻝ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Gül, çiçek. Aq gül – Beyaz bar, yamghuri yoq – Havanın gürültüsü var
çiçek. Anar gül – Nar çiçeği. Embe gül – yağmuru yok.
Peygamber çiçeği. Ushshaq gül – ağ. bk. talgül. güldür-güldür 【‫ﻟﺪۈﺭ‬鵠‫ﮔ‬-‫ﻟﺪۈﺭ‬鵠‫】ﮔ‬ Gürültü,
Binepshe gül – Menekşe. Pilpil gül – Karanfil gümbürtü.
çiçeği. Piyaz gül – Zambak, nilüfer. Toxu köz
güldür-ghalap 【‫پ‬鳣‫ﻏﺎ‬-‫ﻟﺪۈﺭ‬鵠‫ 】ﮔ‬Acele acele.
gül – Tavukkarası. Tügme gül – Ebegümeci.
Téke saqili gül – Teke sakal çiçeği. Juxa gül – güldüras 【‫ﻟﺪۈﺭﺍﺱ‬鵠‫ 】ﮔ‬Gürültülü, parlak,
Kasımpatı. Chine gül – Karanfil çiçeği. Xan gül debdebeli. Güldüras alqishlar – Gürültülü
– Han çiçeği. Qara gül – Ebegümeci. Xitay gül alkışlar.
– Pat (-tı). Xine gül – Kınaçiçeği. Dester gül –
güldürletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻟﺪۈﺭﻟ‬鵠‫】ﮔ‬
Koyungözü. Güli rena – Şakayık (çiçeği). Güli
(güldürlimek'ten) Gürültü yapmak;
sepser – Süsen çiçeği. Sanbar gül – Aynısafa.
gümbürdetmek.
Söget gül – Zakkum (ağacı). Sériq gül – San
çiçek. Sebde gül – Sebde çiçeği. Sériq sebde – güldürlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟﺪۈﺭﻟ‬鵠‫】ﮔ‬ Gürlemek,
San sebde. Qamchi gül – Kamçı çiçeği. gürüldemek, gümbürdemek. Hawa güldürlidi –
Qongguraq gül – Çançiçeği. Qizil gül – Gül, Gök gürledi.
çay gülü. Leyli gül – Haşhaş. Leyli qazaq güli – güldürmama 【‫ﻟﺪۈﺭﻣﺎﻣﺎ‬鵠‫ 】ﮔ‬Gökgürültüsü.
Yabanî haşhaş. Maymun gül – Maymun çiçeği.
güldüs 【‫ﻟﺪۈﺱ‬鵠‫ 】ﮔ‬Çırpıntı, şıpırtı, ses;
Mexmel gül – Yıldız çiçeği. Merwayit gül –
dalgaların çırpıntısı.
İnci çiçeği. Güli meryem – Meryem çiçeği.
Nafadan gül – Nafadan çiçeği. Namazsham gül güldüslesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟﺪۈﺳﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. güldüslimek.
– Akşam çiçeği. Hesret güli – Kardelen çiçeği.
güldüsletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻟﺪۈﺳﻠ‬鵠‫】ﮔ‬
Yögimesh gül – Sarma çiçek. Gül qéti –
(güldüslimek'ten) Suda ellerini çırparak ses
Taçyaprağı. Gül yüzlük – Gül yüzlü. Qacha gül
çkartmak.
– Ev çiçeği. Gül chember – Çelenk (-ği). Erkek
gül – Kısır çiçek. Gül tögmek – Solmak. Gül güldüslimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟﺪۈﺳﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬Suda ellerini
chekmek – Nakış işlemek. Gül basmaq – Nakış çırpmak.
işlemek;; bk. keshte. güle 【鴺‫ﻟ‬鵠‫ 】ﮔ‬Kuru kayısı.
gülab 【‫ﺏ‬鳣鵠‫ 】ﮔ‬f. Gül suyu. gülenber 【‫ﺭ‬鴺‫ﻧﺒ‬鴺‫ﻟ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Peygamber çiçeği,
gülbagh 【‫ﻟﺒﺎﻍ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Çiçek bahçesi. belemir.

gülbahar 【‫ﻟﺒﺎﮬﺎﺭ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Herdemtaze, çuha gülenggüch 【‫چ‬鵠‫ﮕ‬鳴鴺‫ﻟ‬鵠‫ 】ﮔ‬Salıncak.

çiçeği. gülxan 【‫ﻟﺨﺎﻥ‬鵠‫ 】ﮔ‬I f. Çiçek bahçesi.
gülchi 【鴛‫ﻟﭽ‬鵠‫ 】ﮔ‬f.u. Çiçekçi. gülxan 【‫ﻟﺨﺎﻥ‬鵠‫ 】ﮔ‬II f. Alev alev yanan ateş.
gülchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﭽ‬鵠‫ 】ﮔ‬f.u. Çiçekçilik. Gülxan yaqmaq – Ateş yakmak.

gülchiray 【‫ﺮﺍي‬鴙‫ﻟﭽ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Güzel, çiçek yüzlü. gülxana 【‫ﻟﺨﺎﻧﺎ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Çiçek bahçesi.

güldan 【‫ﻟﺪﺍﻥ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Vazo, çiçeklik. gülxeyri 【‫ﺮى‬鴵鴺‫ﻟﺨ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. bot. Ebegümeci.

güldeste 【鴺‫ﻟﺪەﺳﺘ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Çiçek demeti. güli 【鴛‫ﻟ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Kuru üzüm türü.

gülqaq 【‫ﻟﻘﺎﻕ‬鵠‫ 】ﮔ‬Kurutulmuş kayısı.

154
gülqen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻟﻘ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Tatlı uyutucu kocakarı gülzar 【‫ﻟﺰﺍﺭ‬鵠‫ 】ﮔ‬I f.a. kit. Çiçek bahçesi.
ilacı. gülzar 【‫ﻟﺰﺍﺭ‬鵠‫ 】ﮔ‬II f. Gül bahçesi.
güllendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﻟﻠ‬鵠‫】ﮔ‬ f.u.
güm 【‫ﻡ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Yok olmak, inkıraz, batmak,
Çiçeklendirmek.
sönmek. Güm bolmaq – Yok olmak.
güllendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﻟﻠ‬鵠‫】ﮔ‬ f.u. bk.
gümbez 【‫ﺯ‬鴺‫ﻣﺒ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Kubbe. Méchitning
güllendürmek.
gümbizi – Mescidin kubbesi.
güllenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻟﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬f.u. Çiçeklenmek.
gümbezlik 【鵗鴙‫ﺯﻟ‬鴺‫ﻣﺒ‬鵠‫ 】ﮔ‬f.u. Kubbeli.
Baghlar güllendi – Bahçeler çiçeklendi.
gündixana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴘‫ﻧﺪ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Hapishane. U
güllesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬f.u. bk. güllimek.
gündixanida – O hapishanede.
gülletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻟﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬f.u. (güllimek'ten)
günggürt 【‫ﺭﺕ‬鵠‫ﮕ‬鳴鵠‫ 】ﮔ‬bk. günggüt.
Çiçeklendirmek.
günggüt 【‫ﺕ‬鵠‫ﮕ‬鳴鵠‫ 】ﮔ‬Kükürt, kibrit; bk. gügüt.
güllimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬f.u. Çiçeklemek. Alma
köchetliri chirayliq güllidi – Elma ağaçları günje 【鴺‫ﻧﺠ‬鵠‫ 】ﮔ‬ağ. bk. gürüch.
güzel çiçekledi. Güllep yashnimaq – Gelişmek; günjüt 【‫ﺕ‬鵠‫ﻧﺠ‬鵠‫ 】ﮔ‬bot. Susam.
inkişaf etmek.
günsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵠‫ 】ﮔ‬f.u. 1. Renksiz 2. Donuk,
güllük 【‫ك‬鵠‫ﻟﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬1. Çiçekli 2. Alacalı bulacalı; sönük.
renkli; desenli. Güllük chit – Desenli basma.
güpla 【鳤‫ﭘ‬鵠‫ 】ﮔ‬Pat diye. Güpla qilip jiqilip
güllünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﻟﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬f.u. bk. güllenmek. chüshti – Pat diye düştü.
güllütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﻟﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. gülletmek. güppide 【‫ﺪە‬鴙‫ﭘﭙ‬鵠‫ 】ﮔ‬Pat diye. Güppide ésimge
gülnepshe 【鴺‫ﭘﺸ‬鴺‫ﻟﻨ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Menekşe. Gülnepshe chüshti – Hemen aklıma geldi.
reng – Mor. güpüldesh 【‫ﻟﺪەﺵ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. güpüldimek.
gülreng 【‫ﻟﺮەڭ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Gülrenk, pembe. güpüldetmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﺪەﺗﻤ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫( 】ﮔ‬güpüldimek'ten)
gülsepser 【‫ﺭ‬鴺‫ﭘﺴ‬鴺‫ﻟﺴ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. bot. Süsen çiçeği. Vurarak boğuk bir ses çıkartmak.

gülsopun 【‫ﻥ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ﻟﺴ‬鵠‫ 】ﮔ‬f.a. Kokulu sabun; bk. güpüldimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﮔ‬Güıngüm etmek;
etirsopun. küt küt etmek.

gültaji 【鴛‫ﻟﺘﺎﺟ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Taç, çiçek tacı. güpüldütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟﺪۈﺗ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. güpüldetmek.

gülwadan 【‫ﺍﺩﺍﻥ‬鵣‫ﻟ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Alacalı, alabulaca. güreykesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴵‫ﺭە‬鵠‫ 】ﮔ‬f. ağ. bk. görükesh.
Gülwadan chipar – Alacalı. gürjek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺟ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. güjek.
gülshen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻟﺸ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. Çiçek bahçesi. gürkiretmek 【‫ك‬鴺‫ﺮەﺗﻤ‬鴙‫ﺭﮐ‬鵠‫( 】ﮔ‬gürkirimek'ten)
gülüstan 【‫ﺳﺘﺎﻥ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﮔ‬f. 1. Çiçek bahçesi 2. Suyun gürül gürül akıtılması.
Gülistan (klasik destan). gürkirimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﮔ‬Suyun gürül gürül
Gülyar 【‫ﺎﺭ‬鴶‫ﻟ‬鵠‫ 】ﮔ‬Gülyar (bir Uygur şarkısının akması.
adı). gürkürütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﺗ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. gürkiretmek.
gülyüz 【‫ﺯ‬鵠鴶‫ﻟ‬鵠‫ 】ﮔ‬f.u. 1. Güle benzer yüz; gül gürrek 【‫ﺭﺭەك‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. torulgha.
gibi yüz 2. güzel.

155
gürsside 【‫ﺪە‬鴙‫ﺭﺳﺴ‬鵠‫ 】ﮔ‬Taklidî ses. Gürsside güwüldesh 【‫ۋۈﻟﺪەﺵ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. güwüldimek.
qilip jiqilip chüshti – Pat diye düştü. güwüldeshmek 【‫ك‬鴺‫ۋۈﻟﺪەﺷﻤ‬鵠‫】ﮔ‬ Beraber
gürsüldesh 【‫ﻟﺪەﺵ‬鵠‫ﺭﺳ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. gürsüldimek. gürültü yapmak.

gürsüldimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵠‫ﺭﺳ‬鵠‫ 】ﮔ‬Gürültü patırtı, güwüldimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ۋۈﻟﺪ‬鵠‫ 】ﮔ‬Gürüldemek,

gümbürtü. vızıldamak. Ot güwüldep yéniwatidu – Ateş

gürüch 【‫ﺭۈچ‬鵠‫ 】ﮔ‬Pirinç. cayır cayır yanıyor.

güye 【鴺鴵鵠‫ 】ﮔ‬Murabaha, murabahacılık.

gürüchchi 【鴛‫ﺭۈﭼﭽ‬鵠‫ 】ﮔ‬Pirinççi.
güyikesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴙鴵鵠‫ 】ﮔ‬Murahabacı, tefeci.
gürüchchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭۈﭼﭽ‬鵠‫ 】ﮔ‬Pirinççilik.
güzel 【‫ﺯەﻝ‬鵠‫ 】ﮔ‬Güzel.
gürüldesh 【‫ﺭۈﻟﺪەﺵ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. gürüldimek.
güzellesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺯەﻟﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. güzellimek.
gürüldi 【‫ﺭۈﻟﺪى‬鵠‫ 】ﮔ‬Gürültü.
güzelleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺯەﻟﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬Güzelleşmek.
gürüldimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭۈﻟﺪ‬鵠‫ 】ﮔ‬Gürültü yapmak;
alevlenmek. Ot gürüldep yéniwatidu – Ateş güzelleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺯەﻟﻠ‬鵠‫】ﮔ‬
cayır cayır yanıyor. Güzelleştirmek.

gürüllimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭۈﻟﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. gürüldimek. güzellik 【鵗鴙‫ﺯەﻟﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬Güzellik.

gürünj 【‫ﺭۈﻧﺞ‬鵠‫ 】ﮔ‬bk. gürüch. güzellimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺯەﻟﻠ‬鵠‫ 】ﮔ‬Güzelleştirmek.

156
gha-gha 【‫ﻏﺎ‬-‫ 】ﻏﺎ‬Taklidî ses; Karga sesi. turghan küni – Kışın sert soğuk günü.

-gha 【-‫ 】ﻏﺎ‬Yönelme eki, datif eki. Bazargha ghachirlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﻏﺎﭼ‬bk. ghachirlatmaq.
– Pazara. On somgha aldim – On liraya aldım. ghadaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﻏﺎﺩﺍ‬bk. ghodaymaq.
ghach 【‫ 】ﻏﺎچ‬I Taklidî ses. Ishik ghach qilip ghadiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴘‫ 】ﻏﺎﺩ‬bk. ghadaymaq.
échildi – Kapı gıçırdayıp açıldı.
ghajash 【‫ 】ﻏﺎﺟﺎﺵ‬Kemirme; bk. ghajimaq ve
ghach 【‫ 】ﻏﺎچ‬II. Yangyu ghach bolup kétiptu ghajilash.
– Patates çok yatkın olmuş.
ghajék 【鵗鴽‫ 】ﻏﺎﺟ‬ağ. bk. ghijek.
ghach-ghach 【‫ﻏﺎچ‬-‫ 】ﻏﺎچ‬Taklidî ses, gaç-guç.
ghajilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫】ﻏﺎﺟ‬ Yıpranmak,
ghachildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﻏﺎﭼ‬bk. ghachildimaq. kemirilmek.
ghachildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻏﺎﭼ‬Gıcırdatmak, ghajilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﻏﺎﺟ‬bk. ghajilimaq.
çatırdatmak.
ghajildashmaq 【‫ﻠﺪﺍﺷﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻏﺎﺟ‬Ağız kavgası
ghachildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﻏﺎﭼ‬ Gıcırdamak, yapmak; tartışmak, çekişmek, çatışmak.
çatırdamak. Ghachildap turghan soghuq –
ghajildishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﻏﺎﺟ‬ bk.
Keskin soğuk.
ghajildashmaq.
ghachilditish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﻏﺎﭼ‬ bk.
ghajilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﻏﺎﺟ‬ Kemirmek,
ghachildatmaq.
yıpratmak.
ghachiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻏﺎﭼ‬Dilsizlik.
ghajilinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻏﺎﺟ‬bk. ghajilanmaq.
ghachir-ghuchur 【‫ﺭ‬鵞‫ﭼ‬鵞‫ﻏ‬-‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻏﺎﭼ‬Gıcırdamak.
ghajilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻏﺎﺟ‬bk. ghajilimaq.
ghachirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻏﺎﭼ‬Gıcırdamak.
ghajimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻏﺎﺟ‬Kemirmek, yıpratmak,
ghachirlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫】ﻏﺎﭼ‬ yontmak.
(ghachirlimaq'tan) Gıcırdatmak.
ghaqildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﻏﺎﻗ‬ Bağırmak,
ghachirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫】ﻏﺎﭼ‬ Gıcırdamak, vaklamak.
çatırdamak, şakırdamak. Qishning ghachirlap

157
ghaqirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻗ‬bk. ghaqirimaq. ghalwirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴘鵣‫ 】ﻏﺎﻟ‬Homurdanmak.

ghaqiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻏﺎﻗ‬ghaqirimaq'tan) ghalwur 【‫ۇﺭ‬鵣‫ 】ﻏﺎﻟ‬bk. ghelwir.

Gürültü çıkartmak, uğuldatmak. ghalcha 【‫ 】ﻏﺎﻟﭽﺎ‬Suç ortağı, uşak, yaltak.
ghaqirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻗ‬Gürlemek, gürültü
ghalchi 【鴛‫ 】ﻏﺎﻟﭽ‬bk. ghalcha.
çıkarmak, uğuldak.
ghalchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻟﭽ‬Yaltaklık, yağcılık.
ghal-ghal 【‫ﻏﺎﻝ‬-‫ 】ﻏﺎﻝ‬Téshi pal-pal, ichi
ghal-ghal – Gösterişli fakat içi boş. ghang 【‫ 】ﻏﺎڭ‬Çıplak, şallak, kurumak,
çırçıplak. Ghang bolup qalmaq – Kurumak.
ghalibane 【鴺‫ﺒﺎﻧ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻟ‬a.f. Muzafferane.
ghangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ 】ﻏﺎ‬I ç. İdman için sabit yatay
ghalibiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﺒ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻟ‬a. Galibiyet, zafer,
çubuk (-ğu).
başarı.
ghangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ 】ﻏﺎ‬II ç. Pipo.
ghalibiyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ﺒ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻟ‬a.u. Başarılı.
Ghalibiyetlik urush – Başarılı savaş. ghanjugha 【‫ﻏﺎ‬鵞‫ 】ﻏﺎﻧﺠ‬Yük bağlamak amacıyla
eyerin arkasına takılan çift tasma.
ghaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻟ‬ağ. Boğaz, gırtlak.
Ghanjughigha baghlimaq – Eyer tasmasına
ghalildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻏﺎﻟ‬ghalildimaq'tan) bağlamak.
Titretmek. ghapil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﻏﺎﭘ‬a. Gafil. Ghapil bolmaq –
ghalildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻟ‬Titremek. Gafil olmak. Ghapil qalmaq – Gafil olmak.

ghalip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻟ‬a. Galip, yenen. Ghalip ghapilane 【鴺‫ﻧ‬鳤鴙‫ 】ﻏﺎﭘ‬a.f. Gafilane.
bolmaq – Galip olmak, yenmek. ghapilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﻏﺎﭘ‬Gafillik, gafil olma hali.
ghalis 【‫ﺲ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻟ‬Çok. Ghalis keldi – Çok oldu. Ghapilliqta qaldim – Gafil oldum.
ghaljir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻟﺠ‬Kuduz, kudurmuş. Ghaljir it ghar 【‫ 】ﻏﺎﺭ‬a. Mağara. Tash ghar – Taş
– Kuduz köpek. mağara.

ghaljirane 【鴺‫ﺮﺍﻧ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻟﺠ‬u.f. Kudurmuşçasına, gharam 【‫ 】ﻏﺎﺭﺍﻡ‬Dokurcun, tınaz, ot yığını.

gözü kararmış. gharamlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﻏﺎﺭﺍﻣ‬bk. gharamlimaq.
ghaljirlanghan 【‫ﻧﻐﺎﻥ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻟﺠ‬Kudurmuş,
gharamlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻏﺎﺭﺍﻣﻠ‬Dokurcun yapmak.
gözü kararmış.
gharang-ghurung 【‫ﺭۇڭ‬鵞‫ﻏ‬-‫】ﻏﺎﺭﺍڭ‬ Hırıltı,
ghaljirlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻟﺠ‬Kudurmak, gözü
hırıldama. Gharang-ghurung ün – Hırıltılı ses.
kararmak.
gharanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﻏﺎﺭﺍ‬Hırıldamak.
ghaljirlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻏﺎﻟﺠ‬Kudurmak,
gözü kararmak. gharas-ghurus 【‫ﺭۇﺱ‬鵞‫ﻏ‬-‫ 】ﻏﺎﺭﺍﺱ‬Çatırdamak.
Gharas-ghurus qilip yiqilmaq – Çatırdayarak
ghaljirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫】ﻏﺎﻟﺠ‬ Kudurmuştuk,
düşmek.
kuduzluk, kızgınlık, çılgınlık.
gharaslash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﻏﺎﺭﺍﺳ‬bk. gharaslimaq.
ghaljirlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫】ﻏﺎﻟﺠ‬ bk.
ghaljirlashmaq. gharaslatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫( 】ﻏﺎﺭﺍﺳ‬gharaslimaq'tan)
Çatırdatmak.
ghaltek 【‫ك‬鴺‫ 】ﻏﺎﻟﺘ‬f. 1. Tekerlek 2. El arabası.
gharaslimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻏﺎﺭﺍﺳﻠ‬Çatırdamak.

158
gharaybat 【‫ﺒﺎﺕ‬鴵‫ 】ﻏﺎﺭﺍ‬a. Hayretamiz, hayrete ghayet 【‫ﺕ‬鴺鴵‫ 】ﻏﺎ‬a. Gayet, pek, çok. Ghayet
değer. chirayliq – Çok güzel.
gharayip 【‫ﭗ‬鴙鴵‫ 】ﻏﺎﺭﺍ‬a. Hayret, oldukça, gayet. ghayibane 【鴺‫ﺒﺎﻧ‬鴙鴵‫ 】ﻏﺎ‬a. Giyabî.
Gharayip we ajayip nersiler – Hayret verici ghayip 【‫ﭗ‬鴙鴵‫】ﻏﺎ‬ a. Kayıtsız, hazır
nesneler.
bulunmayan, kayıp. Ghayip bolmaq –
gharet 【‫ 】ﻏﺎﺭەﺕ‬a. kit. Akım, baskın. Gharet Kaybolmak.
qilmaq – Akın yapmak. ghayipliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙鴵‫】ﻏﺎ‬ a.u. Bilinmeyen,
gharghira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫】ﻏﺎﺭﻏ‬1. Ölümden önceki hırıltı meçhul.
2. Gargara. ghayisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴵‫ 】ﻏﺎ‬a.u. Gayesiz, ülküsüz.
gharghur 【‫ﺭ‬鵞‫】ﻏﺎﺭﻏ‬ Köpeğin dalaşırken
ghayisizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴵‫ 】ﻏﺎ‬a.u. Gayesizlik,
çıkardığı ses. Isht ghar-ghur qiliwatidu –
ülküsüzlük.
Köpek ürüyor.
ghayiwi 【‫ى‬鵣鴙鴵‫ 】ﻏﺎ‬a. Gayevî.
gharildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴘‫】ﻏﺎﺭ‬ Gürüldemek,
uğuldamak. ghaz 【‫ 】ﻏﺎﺯ‬f. Kaz. Erkek ghaz – Erkek kaz.
Chishi ghaz – Dişi kaz.
ghars-ghurs 【‫ﺭﺱ‬鵞‫ﻏ‬-‫】ﻏﺎﺭﺱ‬ Taklidî ses.
Ghars-ghurs etmek – Çıtırdamak, çatırdamak. ghazan 【‫ 】ﻏﺎﺯﺍﻥ‬ağ. bk. ghazang.

gharsildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﻏﺎﺭﺳ‬bk. gharsildimaq. ghazang 【‫ 】ﻏﺎﺯﺍڭ‬Yere düşen sonbahar

yaprağı. Ghazang bolmaq – Sararmak.
gharsildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﻏﺎﺭﺳ‬
(gharsildimaq'tan) Çatırdatmak. ghazanglashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ 】ﻏﺎﺯﺍ‬Sararmak, san
olmak, solup sararmak. Étizlar küz küni
gharsildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﻏﺎﺭﺳ‬Çatırdamak.
ghazanglishidu – Tarlalar sonbaharda solup
gharslaqilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗ‬鳤‫ 】ﻏﺎﺭﺳ‬Çatırdamak. sararır.

ghart-ghart 【‫ﻏﺎﺭﺕ‬-‫】ﻏﺎﺭﺕ‬ Taklidî ses. ghazanglishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫】ﻏﺎﺯﺍ‬ bk.

Ghart-ghart qilmaq – Gıcırdamak. ghazanglashmaq.

ghartash 【‫ 】ﻏﺎﺭﺗﺎﺵ‬Kaya, kayalık. ghazat 【‫ 】ﻏﺎﺯﺍﺕ‬Cihat. Ghazatqa atlanmaq –

ghas-ghas 【‫ﻏﺎﺱ‬-‫】ﻏﺎﺱ‬ Taklidî ses. Cihad savaşına girişmek.

Ghas-ghas qilmaq – Gıcırdamak, cayırdamak. ghazi 【‫ 】ﻏﺎﺯى‬a. Gazi.

ghasildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﻏﺎﺳ‬bk. gharsildash. gheddar 【‫ﺩﺩﺍﺭ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Haince, hainlik.

ghasildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﻏﺎﺳ‬bk. gharsildimaq. gheddarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺩﺩﺍﺭﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Hainlik.

ghatildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﻏﺎﺗ‬bk. ghatildimaq. ghele-paraq 【‫ﭘﺎﺭﺍﻕ‬-鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬Tahıl vergisi.

ghatildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻏﺎﺗ‬ghatildimaq'tan) ghelet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Yanlış, sehven, hata.

Uğuldatmak, homurdatmak. ghelibe 【鴺‫ﺒ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Galebe, başarı.
ghatildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﻏﺎﺗ‬ Uğuldamak,
ghelibilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺒ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Galebe çalan,
homurdamak.
başarılı. Ghelibilik jeng – Başarılı savaş.
ghaye 【鴺鴵‫ 】ﻏﺎ‬a. Gaye, amaç. Méning ghayem
gheliti 【鴛‫ﺘ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Tuhaf, garip.
shu – Benim gayem budur.

159
ghelitilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Tuhaflık, gariplik. ghemnaq 【‫ﻣﻨﺎﻕ‬鴺‫】ﻏ‬ Kederli, mahzun.

ghelle 【鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ 】ﻏ‬f. Ekmek, tahıl. Ghemnaq bolmaq – Kederli olmak.

ghemsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Gamsız, kaygısız,
gheltek 【‫ك‬鴺‫ﻟﺘ‬鴺‫ 】ﻏ‬1. Çomak 2. Makara 3.
tasasız.
Blok.
ghemsizlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫】ﻏ‬
ghelwe 【‫ە‬鵣‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬f. Bağırma, bağırtı, macera,
Güvenliğini sağlamak, tehlikeden korumak.
kavga, kargaşa, iskandal.
ghemsizlendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫】ﻏ‬
ghelwe-ghogha 【‫ﻏﺎ‬鵝‫ﻏ‬-‫ە‬鵣‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬Kavga, iskandal.
Güvenliğini sağlama, tehlikeden koruma.
ghelwichi 【鴛‫ﭽ‬鴘鵣‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬f.u. Kavgacı, maceracı.
ghemsizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﻏ‬Güvenli hale
ghelwilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘鵣‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬f.u. Kavgalı, maceralı. gelmek.
ghelwir 【‫ﺮ‬鴘鵣‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬f. Kalbur; elek. ghemsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﻏ‬Kaygısızlık.
ghelwirchi 【鴛‫ﺮﭼ‬鴘鵣‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬f.u. Kalbur yapan, ghemze 【‫ﻣﺰە‬鴺‫ 】ﻏ‬f. Nazlı, cilve, nazlılık.
usta.
ghemzede 【‫ﻣﺰەﺩە‬鴺‫ 】ﻏ‬f. Kederli, mahzun.
ghem 【‫ﻡ‬鴺‫】ﻏ‬a. Dert, acı, keder, gam, üzüntü.
gheplet 【‫ﺕ‬鴺‫ﭘﻠ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Gaflet. Gheplet basqan
Ghem yémek – Kederlenmek. Ghem basmaq –
– Gafil olan.
Yese kapılmak.
gherbi-jenubiy 【鴸鴙‫ﺑ‬鵞‫ﻧ‬鴺‫ﺟ‬-鴛‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Güney
ghem-ghusse 【鴺‫ﺳﺴ‬鵞‫ﻏ‬-‫ﻡ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Dert, acı, keder,
batı.
gam, üzüntü.
gherbi-jenup 【‫پ‬鵞‫ﻧ‬鴺‫ﺟ‬-鴛‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Güney batı.
ghem-qayghu 【鵞‫ﻐ‬鴵‫ﻗﺎ‬-‫ﻡ‬鴺‫ 】ﻏ‬Gam ve kaygı.
gherbi-shimaliy 【鴸鴙‫ﻤﺎﻟ‬鴙‫ﺷ‬-鴛‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Kuzey
ghemgüzer 【‫ﺯەﺭ‬鵠‫ﻣﮕ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.f. Teselli veren,
batı.
avutan, sevindiren. Ghemgüzer ana –
Sevindiren ana. gherbiy 【鴸鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Batı.

ghemxor 【‫ﺭ‬鵝‫ﻣﺨ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.f. Özenle, özenişli, gherbiyleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫】ﻏ‬ a.u.

merhametli, acıyan. Batılılaşmak.

ghemxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﻣﺨ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.f.u. Tasa, kaygı. gherbiylishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫】ﻏ‬a.u. Batılılaşma.

Gemxorluq qilmaq – Merak etmek, düşünmek. gherem 【‫ﺭەﻡ‬鴺‫ 】ﻏ‬f. bk. gharam.
ghemkin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻣﮑ‬鴺‫ 】ﻏ‬f. Gamlı, üzüntülü,
gherez 【‫ﺭەﺯ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Hedef, amaç. Shexsiy
hüzünlü.
gherez – Özel amaç.
ghemkinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻣﮑ‬鴺‫】ﻏ‬ f.u. Gamlılık,
gherezlik 【鵗鴙‫ﺭەﺯﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Amaçlı, kastlı.
hüzünlülük.
gherezsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭەﺯﺳ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Kişisel bir menfaat
ghemlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﻏ‬Tasarlama, merak etme.
gözetmeyen; şahsi çıkarını unutan.
ghemlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﻏ‬Tasarlamak, merak
gherezsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭەﺯﺳ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Şahsi çıkarını
etmek.
unutma hali.
ghemliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Tedarik
gherq 【‫ﺭﻕ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Dalma, batma. Gherq
etmek, stoklamak.
qilmaq – Batırmak. U adisini pulgha gerk qilip

160
kétti – O ailesine yeterince para verip gitti. gheyur 【‫ﺭ‬鵞鴵鴺‫ 】ﻏ‬a. Cesaretli.
Gherq bolmaq – Batmak. U döletke gherq boldi
gheyurane 【鴺‫ﺭﺍﻧ‬鵞鴵鴺‫ 】ﻏ‬a.f. kit. Enerjik, kesin
– O yeterince zengin oldu.
olarak.
gherqap 【‫ﺭﻗﺎپ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.f. Kaplama, boyama,
gheyurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞鴵鴺‫】ﻏ‬a.u. Cesaret, yüreklilik.
kapatma, girdap.
ghezel 【‫ﺯەﻝ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Türkü. Ghezel oqumaq –
gherlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﻏ‬1. Çapkınlık 2. Sahtelik,
Türkü söylemek.
yalan.
ghezelchi 【鴛‫ﺯەﻟﭽ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Şarkıcı; türkü
ghewwas 【‫ۋۋﺍﺱ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. kit. Dalgıç.
söyleyen kimse.
ghesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﻏ‬f. Bulantı. Könglüm ghesh
ghezep 【‫ﺯەپ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. Gazap, hiddet, öfke.
bolup turudu – Midem bulanıyor.
Ghezewim keldi – Öfkelendim.
gheshlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺷﻠ‬鴺‫ 】ﻏ‬f.u. Rahatsız
ghezeplendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺯەﭘﻠ‬鴺‫】ﻏ‬ a.u.
olmak, endişelenmek, telaşlanmak.
Öfkelendirmek.
gheshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫】ﻏ‬f.u. Rahatsızlık, sinirlilik,
ghezeplendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﺯەﭘﻠ‬鴺‫】ﻏ‬ a.u.
öfke.
Öfkelendirme.
gheynula 【鳣鵞‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﻏ‬Erik kurusu.
ghezeplenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺯەﭘﻠ‬鴺‫】ﻏ‬ a.u.
gheyret 【‫ﺮەﺕ‬鴵鴺‫ 】ﻏ‬a. Gayret. Bu ishni gheyret Öfkelenmek.
bilen bashlidi – Bu işi gayret ile başladı.
ghezeplik 【鵗鴙‫ﺯەﭘﻠ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Öfkeli.
Gheyret qilmaq – Gayret etmek.
ghezeplinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺯەﭘﻠ‬鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Öfkelenme.
gheyretchan 【‫ﺮەﺗﭽﺎﻥ‬鴵鴺‫】ﻏ‬ a.u. Gayretli,
çalışkan. ghezine 【鴺‫ﻨ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. bk. xezine.

gheyretchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮەﺗﭽﺎﻧﻠ‬鴵鴺‫】ﻏ‬ a.u. ghezne 【鴺‫ﺯﻧ‬鴺‫ 】ﻏ‬a. bk. xezine.

Çalışkanlık.
ghéjek 【‫ك‬鴺‫ﺠ‬鴽‫ 】ﻏ‬a. bk. ghijek.
gheyretlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺮەﺗﻠ‬鴵鴺‫ 】ﻏ‬a.u.
ghéjir salwa 【‫ﺍ‬鵣‫ﺮ ﺳﺎﻟ‬鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﻏ‬ağ. bk. tazqara.
Cesaretlendirmek.
ghéliz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫】ﻏ‬a. Anlaşılmaz; anlaşılması güç.
gheyretlendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﺮەﺗﻠ‬鴵鴺‫】ﻏ‬ a.u.
Ghéliz kep – Anlaşılmaz söz.
Cesaretlendirme.
ghéni 【鴛‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻏ‬a. Gani, zengin, bol.
gheyretlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺮەﺗﻠ‬鴵鴺‫】ﻏ‬ a.u.
Cesaretlenmek, gayretkeşlik. ghénilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻏ‬a.u. Gani olma hali;
zenginlik, bolluk.
gheyretlik 【鵗鴙‫ﺮەﺗﻠ‬鴵鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Gayretli.
ghénimet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻏ‬a. Ganimet.
gheyretlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺮەﺗﻠ‬鴵鴺‫】ﻏ‬ a.u.
Cesaretlenme. ghéribane 【鴺‫ﺒﺎﻧ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻏ‬a.f. Garibane, yalnız.
Ghéribane yashimaq – Yalnız yaşamak.
gheyretsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺮەﺗﺴ‬鴵鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Gayretsiz.
ghérich 【‫ﭻ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻏ‬Karış.
gheyretsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺮەﺗﺴ‬鴵鴺‫ 】ﻏ‬a.u. Gayretsizlik.
ghérichlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻏ‬Karışlama.
gheyri 【‫ﺮى‬鴵鴺‫ 】ﻏ‬a. Başka, değişik, ayrı,
bambaşka. ghérichlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫】ﻏ‬

161
(ghérichlimaq'tan) Karışlatmak; karış ile ghichildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫】ﻏ‬Gıcırdamak. Ishik
ölçütmek. ghichildidi – Kapı gıcırdadı.
ghérichlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭽﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻏ‬Karışlamak. ghichirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻏ‬Gıcırdama.
ghérichlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﭽﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻏ‬Karışlatma; karış ghichirlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫】ﻏ‬
ile ölçütme. (ghichirlimaq'tan) Gıcırdatmak. Chishlirini
ghérip 【‫ﭗ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻏ‬a. 1. Seyyah, gezmen 2. ghichirlatmaq – Dişlerini gıcırdatmak.
Gurbet. ghichirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻏ‬Gıcırdamak.
ghéripchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭙﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻏ‬a.u. bk. ghéripliq. ghichirlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻏ‬Gıcırdatma.
ghériplanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭙ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫】ﻏ‬ a.u. bk. ghichla 【鳤‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻏ‬Büsbütün, tüm, baştan başa.
ghéripsinmaq.
ghidighlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻐ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﻏ‬Gıdıklama.
ghéripliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻏ‬a.u. Gariplik.
ghidighlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻐ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫】ﻏ‬
ghéripsinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﭙﺴ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻏ‬a.u. Yadırkama; (ghidighlimaq'tan) Gıdıklatmak.
kendini unutulmuş hissetme.
ghidighlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﻏ‬Gıdıklamak.
ghéripsinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙﺴ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻏ‬a.u. Yadırkamak;
ghidighlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﻏ‬Gıdıklatma.
kendini unutulmuş hissetmek; kendini ihmal
edilmiş hissetmek. ghidiq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫】ﻏ‬ Gıdık. Ghidighimni

ghérish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻏ‬bk. ghérich. keltürme – Beni gıdıklama.

ghiding-piding 【鵘鴘‫ﺪ‬鴙‫ﭘ‬-鵘鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﻏ‬Mırıldanma,
ghérishlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺸ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻏ‬bk. ghérichlash.
mırıltı. Ghiding-piding gep néme kérek –
ghéywane 【鴺‫ﺍﻧ‬鵣鴶鴽‫ 】ﻏ‬a.f. Gıyaben. Ghéywane Mırıltıya ne gerek.
parang qilmaq – Gıyaben söylemek.
ghidir-büdür 【‫ﺩۈﺭ‬鵠‫ﺑ‬-‫ﺮ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫】ﻏ‬ Pürtüklü,
ghéywet 【‫ەﺕ‬鵣鴶鴽‫ 】ﻏ‬a. Gıybet. Ghéywet pürüzlü.
qilmaq – Gıybet etmek.
ghijaq 【‫ﺠﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻏ‬f. ağ. bk. ghijek.
ghéywetchi 【鴛‫ەﺗﭽ‬鵣鴶鴽‫ 】ﻏ‬a.u. Gıybetçi.
ghijek 【‫ك‬鴺‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬a. Musik aleti.
ghéywetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ەﺗﭽ‬鵣鴶鴽‫ 】ﻏ‬a.u. Gıybet
ghijekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ﺠ‬鴙‫】ﻏ‬ a.u. Çalgıcı,
etme hali.
musikişinas.
ghéywetxor 【‫ﺭ‬鵝‫ەﺗﺨ‬鵣鴶鴽‫ 】ﻏ‬a.f. bk. ghéywetchi.
ghijeymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬Soğuktan uyuşmak,
ghich 【‫ﭻ‬鴙‫ 】ﻏ‬I Baştan başa, tüm, büsbütün. donmak.
ghich 【‫ﭻ‬鴙‫ 】ﻏ‬II Taklidî ses. U ghich qilip ghijighdash 【‫ﻐﺪﺍﺵ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬Gıcıklama.
ishikni échip kirip keldi – O kapıyı
ghijighdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻐﺪ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬Gıcıklamak.
gıcırdatarak açıp içeri girdi.
ghijiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬ağ. Gıdıklanma, gıdıklama;
ghich-ghich 【‫ﭻ‬鴙‫ﻏ‬-‫ﭻ‬鴙‫ 】ﻏ‬Taklidî ses. Qar
bk. ghidiq.
ghich-ghich qilidu – Kar gıcırdıyor.
ghijilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬ağ. Buruşturma, ezme.
-ghiche 【 -鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻏ‬Kadar anlamında ek.
Toyghiche – Doyana kadar. Men alghiche – ghijildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬Gıcırdama.
Ben alana kadar.

162
ghijildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫( 】ﻏ‬ghijildimaq'tan) ghiljinglash 【‫ﺵ‬鳤鳵鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬Soytarılık yapma.
Gıcırdatmak. ghiljingliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫】ﻏ‬ Soytarılık.
ghijildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬Gıcırdamak. Ghiljingliq qilmaq – Soytanlık yapmak.
ghijimlilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬Buruşturmak, ghiljinglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫】ﻏ‬ Soytanlık
ezmek. U sériq saqilini ghijimlaytti – O sarı yapmak.
sakalını buruşturuyordu. ghiljir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬bk. ghiljing.
ghijir-ghujur 【‫ﺭ‬鵞‫ﺟ‬鵞‫ﻏ‬-‫ﺮ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬Taklidî ses.
ghiljirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬bk. ghiljingliq.
Ghijir-ghujur kelmek – Gıcırdamak.
ghilman 【‫ﻠﻤﺎﻥ‬鴙‫ 】ﻏ‬a. din. Cennet gençliği.
ghijiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬Soğuktan uyuşma,
donma. ghilt 【‫ﻠﺖ‬鴙‫ 】ﻏ‬Közi ghilt yashqa toldi – Gözü
dolu dolu oldu.
ghizh-ghizh 【‫ﮋ‬鴙‫ﻏ‬-‫ﮋ‬鴙‫】ﻏ‬ Tahrik etmek,
kışkırtmak. Ghizh-ghizhgha salmaq – ghiltang 【‫ﻠﺘﺎڭ‬鴙‫ 】ﻏ‬Kaygan, kaypak, kaygın.
Kışkırtmak. Xelq ghizh-ghizh qaynaydu – Halk ghimsa 【‫ﻤﺴﺎ‬鴙‫ 】ﻏ‬Dar geçit.
kaynaşıyor.
-ghina 【-‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﻏ‬Küçültme eki. Azghina –
ghikildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﻏ‬Şırıltı çıkarmak. Azcık, biraz, fazla değil.
ghil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﻏ‬İnce ve kaygan buz. ghing 【鵘鴙‫ 】ﻏ‬U ghing démey qaldi – O itiraz
ghil-pal 【‫ﭘﺎﻝ‬-‫ﻞ‬鴙‫ 】ﻏ‬Görünüp kaybolma, etmeden kaldı. Ghing qilmastin yewe – Sesini
yamp sönme. Shu chaghda kochining u chétide çıkarmadan yever.
bir bala ghil-pal körünüp qaldi – O zaman ghingildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙鳵鴙‫】ﻏ‬ Vızıldamak,
sokağın öbür tarafında bir çocuk görünüp homuıdamak, uğuldamak.
kayboldu.
ghingshighaq 【‫ﻐﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鳵鴙‫】ﻏ‬ Homurdanıp
ghilap 【‫پ‬鳤鴙‫ 】ﻏ‬a. Kılıf. U ghilaptin qilichini duran.
sughunip aldi – O kılıftan kılıcını çıkardı.
ghingshiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸ‬鳵鴙‫ 】ﻏ‬Yanıkçı; sızlanma huyu
ghildirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﻏ‬ Tekerleğin olan.
yuvarlanması.
ghingshimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鳵鴙‫ 】ﻏ‬Sesler çıkarmak.
ghildirlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫( 】ﻏ‬ghildirlimaq'tan) Küchük ghingshidi – Enik seslendi.
Tekerleği yuvarlatmak.
ghip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﻏ‬Görünüp kaybolma. Ghip qilip
ghildirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﻏ‬ Tekerleğin ichkirige kirip ketti – Görünür görünmez
yuvarlanması. içeriye daldı.
ghilghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﻐ‬鴙‫ 】ﻏ‬Bulanmak. Meydem ghipildaq 【‫ﻠﺪﺍﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﻏ‬Yerinde durmaz.
ghilghip turuptu – Midem bulanıyor.
ghipildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﻏ‬Endişe etme; merak
ghilghish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠﻐ‬鴙‫ 】ﻏ‬Bulanma, bulantı. etme.
ghilghitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﻐ‬鴙‫( 】ﻏ‬ghilghimaq'tan) ghipildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﻏ‬Endişe etmek,
Bulandırmak. merak etmek.
ghiljing 【鵘鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫ 】ﻏ‬Soytarı, şaklaban. ghir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻏ‬I Büsbütün, tüm, mükemmel.
Ghir kök at – Tüm gök at.

163
ghir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻏ‬II Hızlı; görünür görünmez. U ghodayganliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮕﺎﻧﻠ‬鴵‫ﺩﺍ‬鵝‫】ﻏ‬ Mağrurluk,
ghirla qilip ötüp ketti – O hızlı geçiverdi. gururluluk, kibirlilik.

ghirchildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﺮﭼ‬鴙‫ 】ﻏ‬bk. ghichildimaq. ghodayghan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴵‫ﺩﺍ‬鵝‫ 】ﻏ‬Mağrur, gururlu,

ghirchildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﭼ‬鴙‫ 】ﻏ‬Gıcırdatmak. kibirli.

ghodaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺩﺍ‬鵝‫ 】ﻏ‬1. Dimdik durmak,

ghirdalmaq 【‫ﺮﺩﺍﻟﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﻏ‬ (ghirdimaq'tan)
ucu çıkmak 2. Kibirlenmek.
Bilenmek, yontulmak, kemirilmek.
ghodur 【‫ﺩۇﺭ‬鵝‫ 】ﻏ‬bk. ghudur.
ghirdash 【‫ﺮﺩﺍﺵ‬鴙‫】ﻏ‬ Bileme, yonutma,
kemirme. ghodutmaq 【‫ﺩۇﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻏ‬ağ. Buharla pişirmek.

ghirdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮﺩ‬鴙‫ 】ﻏ‬Bilemek, yontmak, ghodutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺩۇﺗ‬鵝‫ 】ﻏ‬Buharla pişirme.

kemirmek. ghoduyush 【‫ﺵ‬鵞鴵‫ﺩۇ‬鵝‫】ﻏ‬1. Dimdik durma, ucu
ghirghul 【‫ﻝ‬鵞‫ﺮﻏ‬鴙‫ 】ﻏ‬ağ. bk. qirghawul. çıkma 2. Kibirlenme.

ghirildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻏ‬Böğürmek. ghowa 【‫ۋﺍ‬鵝‫ 】ﻏ‬Donuk, karanlık.

ghiring 【鵘鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻏ‬Ghiring dep éghiz achmidi ghowgha 【‫ۋﻏﺎ‬鵝‫ 】ﻏ‬Kavga, savaş, gürültü.
– Ses çıkarmadı. Ghiring qilma – Sus. Ghiring Ghowgha qilmaq – Kavga etmek.
etken tawush yoq – Hiç ses yok. ghowghichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ۋﻏ‬鵝‫】ﻏ‬ Kavgacı; bk.
ghiring-piring 【鵘鴘‫ﺮ‬鴙‫ﭘ‬-鵘鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻏ‬Ghiring-piring ghoghuchi.
qilmidim – Bir kelime bile söylemedim. ghowghiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ۋﻏ‬鵝‫ 】ﻏ‬Kavgalı.
ghirla 【鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻏ‬Bir anda, hemen, hızla. U
ghowuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ۋۇﻟ‬鵝‫ 】ﻏ‬Donukluk, karanlık.
ghirla qilip bazargha bérip keldi – O bir anda
çarşıya gidip döndü. ghowur-shuwur 【‫ۋۇﺭ‬鵞‫ﺷ‬-‫ۋۇﺭ‬鵝‫ 】ﻏ‬Gürültü,
patırtı, uğultu.
ghirram 【‫ﺮﺭﺍﻡ‬鴙‫ 】ﻏ‬f. Oyuncu, trişörlük,
dolandırıcılık. ghogha 【‫ﻏﺎ‬鵝‫ 】ﻏ‬Kavga. Ghogha chiqarmaq –
Kavga çıkarmak.
ghirramliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺭﺍﻣﻠ‬鴙‫】ﻏ‬ f.u. Oyunculuk,
trişörlük, dolandırıcılık. ghoghisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻏ‬Kavgasız.

ghish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﻏ‬f. bk. xish I. ghoghisizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻏ‬Kavgasızlık.

ghit-ghit 【‫ﺖ‬鴙‫ﻏ‬-‫ﺖ‬鴙‫ 】ﻏ‬Yerinde durmaz; bk. ghoghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻏ‬Kavgacı.

ghipildaq. ghoghulashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻏ‬Kavgalaşmak.
ghiza 【‫ﺰﺍ‬鴙‫ 】ﻏ‬a. Yemek. Akshamliq ghiza – ghoghulushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻏ‬Kavgalaşma.
Akşam yemeği. Chüshlük ghiza – Öğle yemeği.
ghoja 【‫ﺟﺎ‬鵝‫ 】ﻏ‬I f. Yaşlı; yaşlı adam.
Kechlik ghiza – Akşam yemeği.
ghoja 【‫ﺟﺎ‬鵝‫ 】ﻏ‬II ağ. bk. xoja.
ghizalanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰﺍ‬鴙‫ 】ﻏ‬a.u. Yemek yemek.
ghojayin 【‫ﻦ‬鴙鴵‫ﺟﺎ‬鵝‫ 】ﻏ‬f. Sahip, malik, iye.
ghizillash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻏ‬Hızlı yürüme.
ghojayinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙鴵‫ﺟﺎ‬鵝‫】ﻏ‬ f.u. Sahiplik,
ghizillimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻏ‬Hızlı yürümek.
maliklik, iyelik.
ghizmetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺰﻣ‬鴙‫ 】ﻏ‬a.u. ağ. bk. xizmetchi.
ghojikem 【‫ﻡ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ﺟ‬鵝‫ 】ﻏ‬f.u. Beyim, beyefendim.

164
ghojura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ﺟ‬鵝‫ 】ﻏ‬ağ. bk. hujra. ghotuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻏ‬Homurdanmak,

ghozh-ghozh 【‫ژ‬鵝‫ﻏ‬-‫ژ‬鵝‫】ﻏ‬ Taklidî ses. homurtu, söylenmek.

Ghozh-ghozh qaynimaq – Karınca gibi ghoza 【‫ﺯﺍ‬鵝‫ 】ﻏ‬f. Koza.

kaynaşmak. ghozaq 【‫ﺯﺍﻕ‬鵝‫ 】ﻏ‬Badıç, baklamsı meyve.
ghozhghun 【‫ﻥ‬鵞‫ژﻏ‬鵝‫ 】ﻏ‬Gürültülü kalabalık.
ghozaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺯﺍﻗﻠ‬鵝‫】ﻏ‬ Badıçlı, baklamsı
ghozhmek 【‫ك‬鴺‫ژﻣ‬鵝‫ 】ﻏ‬Yuva, ocak (-ğı). meyveli.

ghol 【‫ﻝ‬鵝‫ 】ﻏ‬I 1. Ağaç gövdesi 2. Sap; ghozek 【‫ﺯەك‬鵝‫ 】ﻏ‬Kozalak.

sürüngen sap 3. Omuz 4. Belkemiği. ghuwa 【‫ۋﺍ‬鵞‫ 】ﻏ‬Karanlık, yarı karanlık.
ghol 【‫ﻝ‬鵝‫ 】ﻏ‬II f. Boğaz, dağ boğazı.
ghuwalanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ۋﺍ‬鵞‫ 】ﻏ‬Karanlık olmak.
ghol 【‫ﻝ‬鵝‫ 】ﻏ‬III Çok, bol, fazla.
ghuwalashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ۋﺍ‬鵞‫】ﻏ‬ bk.
ghola 【鳣鵝‫ 】ﻏ‬f. Kütük (-ğü). ghuwalanmaq.

gholluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵝‫ 】ﻏ‬I 1. Geniş omuzlu 2. ghuwalinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ۋﺍﻟ‬鵞‫ 】ﻏ‬Karanlık olma.

gövdeli. ghuwalishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ۋﺍﻟ‬鵞‫ 】ﻏ‬bk. ghuwalinish.
gholluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵝‫ 】ﻏ‬II Bolluk, bereket.
ghuwullimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ۋۇﻟﻠ‬鵞‫ 】ﻏ‬Islık çalmak.
ghonggiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫ﮕ‬鳴鵝‫ 】ﻏ‬ağ. bk. qongghuraq.
-ghu 【-鵞‫ 】ﻏ‬Kuvvetlendirme eki. Türkiye
ghonguldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞鳴鵝‫ 】ﻏ‬Vızıldama. Türkçesindeki "ya" edatının anlamım karşılar.

ghonguldashmaq 【‫ﻟﺪﺍﺷﻤﺎﻕ‬鵞鳴鵝‫ 】ﻏ‬Vızıldaşmak. Xop yaxshi éshek ékenghu – Çok iyi eşekmiş
ya. Lékin özeng bilisenghu! – Fakat kendin
ghonguldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞鳴鵝‫ 】ﻏ‬Vızıldamak. biliyorsun ya!
ghonguldushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟﺪۇﺷ‬鵞鳴鵝‫ 】ﻏ‬Vızıldaşma. ghubar 【‫ﺑﺎﺭ‬鵞‫ 】ﻏ‬a. 1. Toz, kül 2. Bir tür
ghor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﻏ‬ağ. Buhar; bk. hor. Arapça el yazısı.

ghoraz 【‫ﺭﺍﺯ‬鵝‫ 】ﻏ‬f. Horoz. Jüje ghoraz – Civciv ghubarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺑﺎﺭﻟ‬鵞‫ 】ﻏ‬a.u. Tozlu, dumanlı.
horoz. ghubarsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺑﺎﺭﺳ‬鵞‫ 】ﻏ‬a.u. Açık, sarih.
ghorilay 【‫ي‬鳤鴘‫ﺭ‬鵝‫ 】ﻏ‬ağ. bk. ular II. ghubarsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺑﺎﺭﺳ‬鵞‫ 】ﻏ‬a.u. Açıklık.
ghorjun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺭﺟ‬鵝‫ 】ﻏ‬bk. xorjun. ghuchurlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ﭼ‬鵞‫】ﻏ‬
ghoru 【‫ﺭۇ‬鵝‫ 】ﻏ‬Sokma. (ghuchurlimaq'tan) Gıcırdatmak.

ghorulday 【‫ﺭۇﻟﺪﺍي‬鵝‫ 】ﻏ‬ağ. İskete. ghuchurlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵞‫ﭼ‬鵞‫ 】ﻏ‬Gıcırdamak.

ghoruldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭۇﻟﺪ‬鵝‫】ﻏ‬ Mırıldamak, ghuduq-buduq 【‫ﺩۇﻕ‬鵞‫ﺑ‬-‫ﺩۇﻕ‬鵞‫】ﻏ‬ Mırıltı,

gurgur etmek. mırıldanma.

ghorun 【‫ﺭۇﻥ‬鵝‫ 】ﻏ‬ağ. bk. horun. ghudunglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺩۇ‬鵞‫】ﻏ‬ bk.

ghudungshimaq.
ghosma 【‫ﺳﻤﺎ‬鵝‫ 】ﻏ‬ağ. bk. osma.
ghudungshighaq 【‫ﻐﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫ﺩۇ‬鵞‫】ﻏ‬ Kavgacı,
ghotuldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫】ﻏ‬ Homurdanmak,
şirret.
homurtu, söylenme.
ghudungshighaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﺎﻗﻠ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫ﺩۇ‬鵞‫】ﻏ‬

165
Kavgacılık, şirretlik. ghuqurimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ 】ﻏ‬Islık, ulumak.
ghudungshimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫ﺩۇ‬鵞‫ 】ﻏ‬Kavgalaşmak, ghuqurutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﺗ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ 】ﻏ‬Islık çalma, ötme,
öfkelenmek, aksilik yapmak. ötüş.
ghudungshush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺸ‬鳴‫ﺩۇ‬鵞‫ 】ﻏ‬Kavgalaşma, ghul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﻏ‬I Zincir, köstek.
öfkelenme, aksilik yapma.
ghul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﻏ‬II Uğultu.
ghudur 【‫ﺩۇﺭ‬鵞‫ 】ﻏ‬Ghudur bughday – Evvelki
ghul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﻏ‬III ağ. Omuz; bk. müre.
yıl ekilmiş buğday tarlasında kendiliğinden
dökülmüş tohumdan sonraki yıl ekilmeden ghula 【鳣鵞‫ 】ﻏ‬Longuz, girdap, burgaç.
hasıl olan buğday.
ghulach 【‫چ‬鳣鵞‫ 】ﻏ‬Kulaç; iki kol uzunluğu,
ghudur-budur 【‫ﺩۇﺭ‬鵞‫ﺑ‬-‫ﺩۇﺭ‬鵞‫】ﻏ‬ Pürtüklü, açılmış koçak. Ghulach atmaq – Kulaç atmak.
pürüzlü.
ghulachlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﭼ‬鳣鵞‫ 】ﻏ‬İki kol uzunluğu ile
ghudurash 【‫ﺩۇﺭﺍﺵ‬鵞‫ 】ﻏ‬Mırıldanma. ölçme; kulaç atma.
ghudurimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺩۇﺭ‬鵞‫ 】ﻏ‬Mırıldanmak. ghulachlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭼ‬鳣鵞‫】ﻏ‬

ghudurlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺩۇﺭ‬鵞‫】ﻏ‬ Pürtüklü (ghulachlimaq'tan) İki kol uzunluğu ile

ölçtürmek; kulaç attırmak.
olmak; pürüzlü olmak.
ghulachlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭼﻠ‬鳣鵞‫ 】ﻏ‬İki kol uzunluğu
ghughuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﻏ‬ağ. bk. ghidiq.
ile ölçmek; kulaç atmak.
ghujmek 【‫ك‬鴺‫ﺟﻤ‬鵞‫ 】ﻏ‬Yığın, küme. Ghujmek
ghulam 【‫ﻡ‬鳣鵞‫ 】ﻏ‬f. Köle, kul.
bolup ketmek – Yığın haline gelmek.
ghulan 【‫ﻥ‬鳣鵞‫ 】ﻏ‬ağ. bk. qulan.
ghujmeklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺟﻤ‬鵞‫】ﻏ‬ Küme
olmak, yığılmak. ghulash 【‫ﺵ‬鳣鵞‫】ﻏ‬ Yıkılma, devrilme,

ghujmekleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺟﻤ‬鵞‫】ﻏ‬ bk. yuvarlanma.

ghujmeklenmek. ghulatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫】ﻏ‬ (ghulimaq'tan)

ghujmeklinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺟﻤ‬鵞‫ 】ﻏ‬Küme olma, Devirmek, yıkmak, yuvarlatmak.

yığılma. ghuldurlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﺪۇﺭﻟ‬鵞‫】ﻏ‬ Gürlemek,

ghujmeklishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺟﻤ‬鵞‫】ﻏ‬ bk. gürüldemek, gümbürdemek.

ghujmeklinish. ghulghula 【鳣鵞‫ﻟﻐ‬鵞‫ 】ﻏ‬f. Panik, ürkü, telaş.

ghujunumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺟ‬鵞‫】ﻏ‬ Sinirlenmek, Ghulghula qilishmaq – Telaşlanmak.

kızmak, öfkelenmek, alınmak. ghulghulash 【‫ﺵ‬鳣鵞‫ﻟﻐ‬鵞‫ 】ﻏ‬İtişip kakışma.

ghujunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺟ‬鵞‫ 】ﻏ‬Sinirlenme, kızma, ghulghulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ﻟﻐ‬鵞‫ 】ﻏ‬İtişip kakışmak.

öfkelenme, alınma.
ghulghululuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻟﻐ‬鵞‫】ﻏ‬Gürültülü patırtılı;
ghuzhmek 【‫ك‬鴺‫ژﻣ‬鵞‫ 】ﻏ‬1. Helezon 2. Salkım 3. gürültülü.
Yığın 4. Kalabalık, sürü.
ghulghuy 【‫ي‬鵞‫ﻟﻐ‬鵞‫ 】ﻏ‬Alarm, telaş, velvele,
ghuqarash 【‫ﻗﺎﺭﺍﺵ‬鵞‫ 】ﻏ‬Islık, uluma. endişe.
ghuquratmaq 【‫ﺭﺍﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫( 】ﻏ‬ghuqurimaq'tan) ghulghuychiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴵鵞‫ﻟﻐ‬鵞‫ 】ﻏ‬Dalgalanma,
Islık çalmak, ötmek, ötüş. çalkantı, galeyan.

166
ghulghuyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵鵞‫ﻟﻐ‬鵞‫ 】ﻏ‬Endişeli, telaşlı, ghungghurlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵞‫ 】ﻏ‬Mırıldanma,
tehlikeli. mırıltı.

ghuli 【鴛‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻏ‬Tamamen, hiç, büsbütün. ghungghurlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵞‫ 】ﻏ‬Mırıldanmak.

ghulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻏ‬Yıkılmak, devrilmek, ghungghuyush 【‫ﺵ‬鵞鴵鵞‫ﻐ‬鳴鵞‫ 】ﻏ‬Can sıkılması,

yuvarlanmak. Ghulap chüshmek – Yuvarlanıp hasret çekme.
düşmek. ghungshimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鳴鵞‫】ﻏ‬ Mırıldanmak;
ghulja 【‫ﻟﺠﺎ‬鵞‫ 】ﻏ‬I zool. Karaca, yabanî koyun. şikayet etmek.

ghulja 【‫ﻟﺠﺎ‬鵞‫ 】ﻏ‬II ağ. bk. yangaq I. ghungshush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺸ‬鳴鵞‫ 】ﻏ‬Mırıldanma, şikayet

ghulluxlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺧ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵞‫ 】ﻏ‬ağ. bk. ghidighlash. etme.

ghunguldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞鳴鵞‫ 】ﻏ‬Islık çalma, ötme.

ghulpu 【鵞‫ﻟﭙ‬鵞‫ 】ﻏ‬ağ. kilit.
ghunguldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞鳴鵞‫ 】ﻏ‬Islık çalmak,
ghulsungek 【‫ك‬鴺鳴鵞‫ﻟﺴ‬鵞‫ 】ﻏ‬ağ. bk. omurtqa.
ötmek.
ghulun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻏ‬ağ. Yaşma dolmamış tay;
ghunguldughuch 【‫چ‬鵞‫ﻟﺪۇﻏ‬鵞鳴鵞‫ 】ﻏ‬Cırcır, geveze.
kısrak yavrusu.
ghunjun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻧﺠ‬鵞‫ 】ﻏ‬bk. ghunujun.
ghulunlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻏ‬ağ. bk. qulunlash.
ghunujun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺟ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ 】ﻏ‬Üç yaşındaki dişi sığır.
ghulunlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻏ‬ağ. bk. qulunlimaq.
ghurbet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺭﺑ‬鵞‫】ﻏ‬ a. Gurbet. Ghurbet
ghulup 【‫پ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻏ‬f. ağ. bk. qulup.
chekmek – Gurbet çekmek.
ghulutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫( 】ﻏ‬ghulimaq'tan)
ghurbetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺭﺑ‬鵞‫】ﻏ‬ Gurbette
Yıktırılmak, yuvarlatılmak, devirtilmek.
yaşamak.
ghulutulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫】ﻏ‬ Yıktmlma,
ghurrek 【‫ﺭﺭەك‬鵞‫ 】ﻏ‬zool. Kumru.
yuvarlatılma, devirtilme.
ghurs 【‫ﺭﺱ‬鵞‫ 】ﻏ‬Ghars-ghurs – Taklidî ses.
ghulutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫】ﻏ‬ Devirme, yıkma,
yuvarlatma. Aghachni ghulutush – Ağacı ghurt 【‫ﺭﺕ‬鵞‫ 】ﻏ‬Taklidî ses; Su içerken
yıkma. boğazdan çıkan ses.

ghunan 【‫ﻧﺎﻥ‬鵞‫ 】ﻏ‬Üç yaşındaki at. ghurullash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺭۇﻟ‬鵞‫ 】ﻏ‬Kuğuma.

ghunche 【鴺‫ﻧﭽ‬鵞‫】ﻏ‬ f. Gunca. Gülning ghurullimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭۇﻟﻠ‬鵞‫ 】ﻏ‬Kuğumak.

ghunchiliri échildi – Gülün (çiçeğin) guncalan ghurur 【‫ﺭۇﺭ‬鵞‫ 】ﻏ‬a. Gurur.
açıldı. Ghunchidek léwi – Gunca gibi dudağı.
ghururlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭۇﺭ‬鵞‫ 】ﻏ‬a.u. Çalımlı
ghunchilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﻏ‬Guncalama.
tavırlar almak.
ghunchilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﻏ‬Guncalamak.
ghururluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﺭﻟ‬鵞‫ 】ﻏ‬Kibir, mağrurluk;
ghungghaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﻐﺎ‬鳴鵞‫ 】ﻏ‬Canı sıkılmak, yüksekten bakma.
hasret çekmek. ghururlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺭۇﺭﻟ‬鵞‫ 】ﻏ‬Çalımlı tavırlar
ghungghuja 【‫ﺟﺎ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵞‫ 】ﻏ‬ağ. tar. Prens. ama.

ghungghur-ghungghur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵞‫ﻏ‬-‫ﺭ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵞‫】ﻏ‬ ghusse 【鴺‫ﺳﺴ‬鵞‫ 】ﻏ‬a. Kasvet, hüzün, iç sıkıntısı.

Taklidî ses, konuşma sesi.

167
ghut-ghut 【‫ﺕ‬鵞‫ﻏ‬-‫ﺕ‬鵞‫ 】ﻏ‬Kavgacı, şirret. ghuyuldatmaq 【‫ﻟﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵞‫】ﻏ‬

ghut-ghutluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵞‫ﻏ‬-‫ﺕ‬鵞‫】ﻏ‬ Kavgacılık, (ghuyuldimaq'tan) Hızlı yürütmek, koştumak.

At ghuyuldutup élip mangdi – At çok hızlı
şirretlik.
götürdü.
ghutuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻏ‬1. Fıkırdamak 2.
ghuyuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞鴵鵞‫ 】ﻏ‬Hızlı gitmek.
Çene çalmak 3. Homurdanmak.
Ayropilan ghuyuldap uchup ketti – Uçak hızlı
ghuy 【‫ي‬鵞‫ 】ﻏ‬Taklidî ses; Gürültü. geçti.
ghuyghuy 【‫ي‬鵞‫ﻐ‬鴵鵞‫ 】ﻏ‬Topaç, pırlangıç. ghuza 【‫ﺯﺍ‬鵞‫ 】ﻏ‬bk. ghoza.
ghuyla 【鳤鴵鵞‫ 】ﻏ‬Görünüp kaybolma. Ghuyla ghüsül 【‫ﻝ‬鵠‫ﺳ‬鵠‫ 】ﻏ‬a. Gusul. Ghüsül quyunmaq
qilmaq – Görünüp kaybolmak. Ghuyla qilip – Gusul yapmak.
ötüp ketmek – Hızla geçmek.

168
hadash 【‫ 】ﮬﺎﺩﺍﺵ‬ağ. bk. yadash. beğenmişlik.

hadis 【‫ﺲ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺩ‬a. Tuhaf, garip, acayip. hakim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﮬﺎﮐ‬a. Hakim.

hadise 【鴺‫ﺴ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺩ‬a. Hadise, olay. hakimiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻤ‬鴙‫】ﮬﺎﮐ‬ a. Hakimiyet.

Hakimiyet organliri – Hakimiyet kurumlan.
haduq 【‫ 】ﮬﺎﺩۇﻕ‬bk. harduq.
hakimiyetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ﻤ‬鴙‫】ﮬﺎﮐ‬ a.U
hafiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﮬﺎﻓ‬a. Hafız.
Hakimiyetsizlik.
haga 【‫ 】ﮬﺎﮔﺎ‬a. ağ. bk. hawa.
hakimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫】ﮬﺎﮐ‬ a.u. Hakimlik.
haganchi 【鴛‫ 】ﮬﺎﮔﺎﻧﭽ‬ağ. bk. hawanche. Hakimliq qilmaq – Hakimlik etmek.
hajet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﮬﺎﺟ‬a. Hacet, ihtiyaç. Hajiti yoq – hakkak 【‫ 】ﮬﺎﮐﮑﺎك‬f. ağ. bk. neqish.
İhtiyacı yok. hakkakchi 【鴛‫ 】ﮬﺎﮐﮑﺎﮐﭽ‬f. ağ. bk. neqqash.
hajetxana 【‫ﺗﺨﺎﻧﺎ‬鴺‫ 】ﮬﺎﺟ‬a.f. Tuvalet.
haklatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﮬﺎﮐ‬f.u. (haklimaq'tan)
hajetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﮬﺎﺟ‬a.u. Gerekli, ihtiyaçlı, Badana yaptırmak.
lüzumlu. Hajetlik miqtarda – Gerekli miktarda. hakliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﮬﺎﮐﻠ‬f.u. Kireçli.
hajetmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ 】ﮬﺎﺟ‬a.f. Muhtaç.
haklimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﮬﺎﮐﻠ‬f.u. Badana yapmak.
hajetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﮬﺎﺟ‬a.u. Gereksiz, lüzumsuz.
haktash 【‫ 】ﮬﺎﮐﺘﺎﺵ‬f.u. Kireç.
haji 【鴛‫ 】ﮬﺎﺟ‬a. din. Hacı.
haqaret 【‫ 】ﮬﺎﻗﺎﺭەﺕ‬a. Hakaret. Haqaret
hajiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺟ‬a. ağ. bk. ajiz. qilmaq – Hakaret etmek.
hak 【‫ 】ﮬﺎك‬f. Kireç. Chilanghan hak – haqaretligenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﮬﺎﻗﺎﺭەﺗﻠ‬a.u. Hakaret
Sulanmış kireç. Chilanmighan hak – etme hali.
Sulanmamış kireç. haqaretlik 【鵗鴙‫ 】ﮬﺎﻗﺎﺭەﺗﻠ‬Hakaretli.
hakawur 【‫ 】ﮬﺎﮐﺎۋۇﺭ‬Kibirli, kendini beğenmiş.
haqaretlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﮬﺎﻗﺎﺭەﺗﻠ‬a.u. Hakaret
hakawurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﮬﺎﮐﺎۋۇﺭﻟ‬Kibirlilik; kendini etmek.

169
hal 【‫ 】ﮬﺎﻝ‬I ağ. bk. hoyla. halet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﮬﺎﻟ‬a. Durum, vaziyet. U méni

hal 【‫ 】ﮬﺎﻝ‬II a. Hal, durum, vaziyet. Terjime qiyin halette qaldurdi – O beni zor duruma
soktu.
hal – Özgeçmiş. Hal sorimaq – Hal hatır
sormak. Öz halinggha qara – Kendi durumuna halga 【‫ 】ﮬﺎﻟﮕﺎ‬ağ. bk. halwa.
bak. Öz halimgha qoy – Kendi-halime bırak. halqa 【‫ 】ﮬﺎﻟﻘﺎ‬a. Halka, çember; ortası boş
Néme hal tatisen? – Neden nazlanıyorsun?
daire.
Haldin taymaq – Yorulmak; zayıf düşmek. Her
halda – Her halde. Héch bolmighan halda – halqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﮬﺎﻟﻘ‬ Geçmek, atlamak,
Hiç olmazsa. üzerinden geçmek.

hal 【‫ 】ﮬﺎﻝ‬III Pembe, pembe renk. halqish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﮬﺎﻟﻘ‬ağ. bk. alqish.

hal-ehwal 【‫ﺍﻝ‬鵣‫ﯬﮬ‬-‫】ﮬﺎﻝ‬ a. Hal hatır. halliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﮬﺎﻟﻠ‬a.u. Varlıklı; hali vakti
Hal-ehwal sorimaq – Hal hatır sormak. yerinde. Halliq aililer – Varlıklı aileler.

hala 【鳣‫ 】ﮬﺎ‬ağ. bk. hoyla. halreng 【‫ 】ﮬﺎﻟﺮەڭ‬Pembe renk.

halak 【‫ك‬鳣‫ 】ﮬﺎ‬a. Ölüm, mahvolma, yok olma, halsirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫】ﮬﺎﻟﺴ‬ Yorulma, yorgun
yıkım. Halak qilmaq – Yok etmek; mahvetmek. düşme.

halaket 【‫ﺕ‬鴺‫ﮐ‬鳣‫ 】ﮬﺎ‬a. Ölüm, mahvolma, yok halsiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﮬﺎﻟﺴ‬halsirimaq'tan)

olma, yıkım. Halaketke uchrimaq – Ölüm ile Yormak, kuvvetsizlendirmek.
karşılaşmak. halsirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﮬﺎﻟﺴ‬ Yorulmak,
halaketlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮐ‬鳣‫ 】ﮬﺎ‬a.u. Mahvedici, kuvvetsizlenmek; yorgun düşmek.
felaketli, meşum, öldürücü, tehlikeli. halsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﮬﺎﻟﺴ‬a.u. Yorgun, kuvvetsiz, zayıf.
halal 【‫ﻝ‬鳣‫ 】ﮬﺎ‬a. Helal. Halal mal – Helal mal. halsizlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫】ﮬﺎﻟﺴ‬ a.u.
Halalim – Eşim; nikahlı eşim. (halsizlanmaq'tan); bk. halsizlatmaq.
halallash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻟ‬鳣‫ 】ﮬﺎ‬a.u. Hak verme; temize halsizlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫】ﮬﺎﻟﺴ‬ a.u.
çıkarma. Kuvvetsizlenmek; yorgun düşmek.
halalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﻠ‬鳣‫】ﮬﺎ‬ a.u. Namusluluk, halsizlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫( 】ﮬﺎﻟﺴ‬halsizlanmaq'tan)
doğruluk, dürüstlük, samimilik. Yormak, zayıflatmak, yorgun düşürmek,
halallimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﻠ‬鳣‫ 】ﮬﺎ‬a.u. Hak vermek; kuvvetsizlendirmek.
temize çıkarmak. halsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫】ﮬﺎﻟﺴ‬ Kuvvetsizlik,
halawet 【‫ۋەﺕ‬鳣‫ 】ﮬﺎ‬a. Zevk, lezzet, rahat, yorgunluk.
mutlu. Japanimu, halawetnimu teng körmek – halwa 【‫ﺍ‬鵣‫ 】ﮬﺎﻟ‬a. Helva.
Meşakkati da, rahatı da beraber görmek.
halwichi 【鴛‫ﭽ‬鴘鵣‫ 】ﮬﺎﻟ‬a.u. Helvacı.
halawetlik 【鵗鴙‫ۋەﺗﻠ‬鳣‫ 】ﮬﺎ‬a.u. Lezzetli, zevkli,
hamacha 【‫ 】ﮬﺎﻣﺎﭼﺎ‬Teyze, hala.
rahat, mutlu, hoşnut.
hamaqet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﮬﺎﻣﺎﻗ‬a. Aptal, ahmak, budala.
halbuki 【鴛‫ﮐ‬鵞‫ 】ﮬﺎﻟﺒ‬a.u. Halbuki, oysa.
hamaqetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫】ﮬﺎﻣﺎﻗ‬ a.u. Aptallık,
haldash 【‫ 】ﮬﺎﻟﺪﺍﺵ‬ağ. bk. aldash.
ahmaklık, budalalık.
halem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﮬﺎﻟ‬a. ağ. bk. alem.

170
haman 【‫ 】ﮬﺎﻣﺎﻥ‬f. Hemen; hemen hemen. hangratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鳴‫( 】ﮬﺎ‬hangrimaq'tan)

hamane 【鴺‫ 】ﮬﺎﻣﺎﻧ‬f. Ergeç, eninde sonunda, Anırtmak, bağırtmak.

an, esna, bir anda. Hamane kelmeydu – Eninde hangrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鳴‫ 】ﮬﺎ‬Anırmak, bağırmak,
sonunda gelmeyecek. hıçkırmak. Éshek hangraydu – Eşek anırır.

hamanem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﮬﺎﻣﺎﻧ‬a.u. Hep bir, ergeç. hangwaqmaq 【‫ﺍﻗﻤﺎﻕ‬鵣鳴‫】ﮬﺎ‬ Ağzım açıp

hambal 【‫ 】ﮬﺎﻣﺒﺎﻝ‬a. bk. hammal. bakmak; şaşkın şaşkın bakmak.

hangwaqti 【鴛‫ﺍﻗﺘ‬鵣鳴‫ 】ﮬﺎ‬Ağzı açık, seyirci,

hamildar 【‫ﻠﺪﺍﺭ‬鴙‫ 】ﮬﺎﻣ‬a.f. Hamile, gebe.
mıymıntı.
Hamildar bolmaq – Hamile olmak.
hangwaqtiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺍﻗﺘ‬鵣鳴‫ 】ﮬﺎ‬Ağzı açıklık,
hamildarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﮬﺎﻣ‬a.f.u. Hamilelik,
mıymıntılık.
gebelik.
hangwéqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴼鵣鳴‫ 】ﮬﺎ‬Ağzını açıp bakış;
hamile 【鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮬﺎﻣ‬a. Hamile, gebe.
şaşkın şaşkın bakış.
hamiy 【鴸鴙‫ 】ﮬﺎﻣ‬a. Hami, destekleyen, arka.
hapash 【‫ 】ﮬﺎﭘﺎﺵ‬Hapash qilmaq – Sırtına
hamiyliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ 】ﮬﺎﻣ‬a.u. Hamilik. Hamiyliq almak; birisini sırtında kaldırmak.
körsetmek – Hamilik yapmak; desteklemek.
hara 【‫ 】ﮬﺎﺭﺍ‬bk. here.
hammal 【‫ 】ﮬﺎﻣﻤﺎﻝ‬a. Hamal, küfeci.
haraq 【‫ 】ﮬﺎﺭﺍﻕ‬a. Rakı, votka.
hammam 【‫ 】ﮬﺎﻣﻤﺎﻡ‬a. Hamam. Hammamgha
haraq-sharap 【‫ﺷﺎﺭﺍپ‬-‫ 】ﮬﺎﺭﺍﻕ‬a. Rakı ve şarap.
chüshmek – Hamama girmek.
haraqxana 【‫ 】ﮬﺎﺭﺍﻗﺨﺎﻧﺎ‬a.f. Rakı içilen yer;
hammamchi 【鴛‫ 】ﮬﺎﻣﻤﺎﻣﭽ‬a.u. Hamamcı.
meyhane.
hamut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﮬﺎﻣ‬f. ağ. bk. amut.
haraqxor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﮬﺎﺭﺍﻗﺨ‬a.f. Rakıcı, alkolik, içki
han'git 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﮬﺎﻧﮕ‬zool. Akbaba. müptelası.
handiga 【‫ﮕﺎ‬鴘‫ 】ﮬﺎﻧﺪ‬f. ağ. bk. handiwa. haraqxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ 】ﮬﺎﺭﺍﻗﺨ‬a.f.u. Alkolizm,
handiwa 【‫ﺍ‬鵣鴘‫ 】ﮬﺎﻧﺪ‬Mala, sürgü. içki müptelalığı.

hang 【‫ 】ﮬﺎڭ‬Ağzı açık, mıymıntı. haram 【‫ 】ﮬﺎﺭﺍﻡ‬a. Haram. Haram ölmek –

Gebermek, mürdolmak. Haram oy – Kötü niyet.
hang-tang 【‫ﺗﺎڭ‬-‫ 】ﮬﺎڭ‬Şaşakalma. Hang-tang
Haram oyluq – Kötü niyetli.
bolmaq – Şaşakalmak; aklı durmak.
haramxor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﮬﺎﺭﺍﻣﺨ‬a.f. bk. haramtamaq.
hangga 【‫ﮕﺎ‬鳴‫ 】ﮬﺎ‬Erkek eşek.
haramxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫】ﮬﺎﺭﺍﻣﺨ‬ a.f.u. bk.
hanggit 【‫ﺖ‬鴙‫ﮕ‬鳴‫ 】ﮬﺎ‬bk. han'git.
haramtamaqliq.
hangkaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﮑﺎ‬鳴‫ 】ﮬﺎ‬Aval aval bakmak.
haramliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﮬﺎﺭﺍﻣﻠ‬ a.u. Alçaklık,
Hangqiyip qalmaq – Aval aval etrafına bakıp
namussuzluk. Haramliq qilmaq – Namussuzluk
durmak.
etmek.
hangqiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ﻘ‬鳴‫ 】ﮬﺎ‬Aval aval bakma.
haramtamaq 【‫ 】ﮬﺎﺭﺍﻣﺘﺎﻣﺎﻕ‬a.u. Otlakçı, asalak.
hangrash 【‫ﺮﺍﺵ‬鳴‫】ﮬﺎ‬ Anırma, bağırma,
haramtamaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺭﺍﻣﺘﺎﻣﺎﻗﻠ‬Otlakçılık,
hıçkırma.
asalaklık.

171
haramzade 【‫ 】ﮬﺎﺭﺍﻣﺰﺍﺩە‬a.f. 1. Gara meşru harsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫】ﮬﺎﺭﺳ‬a.u. Arsızlık, şerefsizlik.
çocuk 2. Namussuz, hergele. harwa 【‫ 】ﮬﺎﺭۋﺍ‬a. Araba. Kötek harwa – İki
haramzadiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫】ﮬﺎﺭﺍﻣﺰﺍﺩ‬ a.f.u. tekerlekli ağaç araba; iki tekerlekli at arabası.
Namussuzluk, alçaklık. Qala harwa – Öküz arabası. Éshek harwa –
hararet 【‫ 】ﮬﺎﺭﺍﺭەﺕ‬a. Hararet, sıcaklık, ateş. Eşek arabası. Atni harwidin chiqardingmu? –
Atı arabadan çıkardın mı? Harwa kira qilmaq –
harduq 【‫ 】ﮬﺎﺭﺩۇﻕ‬Yorgunluk, bitkinlik. Araba kiralamak; araba tutmak.
Harduq almaq – Dinlenmek.
harwichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺭۋ‬Arabacı.
hardurmaq 【‫】ﮬﺎﺭﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬ (harmaq'tan)
harwikesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺭۋ‬a.f. bk. harwichi.
Yormak, yorgunluk vermek. Nahayiti
hardurding de – Çok yordun ya. harwikeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫】ﮬﺎﺭۋ‬a.f.u. Arabacılık.

hardurush 【‫ 】ﮬﺎﺭﺩۇﺭۇﺵ‬Yorma; yorgunluk Harwikeshlik qilmaq – Arabacılık yapmak.

verme. harwiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺭۋ‬a.u. Arabalı. Harwiliq

hare 【‫ 】ﮬﺎﺭە‬bk. here II. kelmek – Araba ile gelmek.

hasa 【‫ 】ﮬﺎﺳﺎ‬a. Deynek, ince sopa.
harghanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺭﻏﺎﻧﻠ‬Yorgunluk.
hasil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺳ‬a. Hasıl; meydana gelen. Hasil
harghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﮬﺎﺭﻏ‬Yormak, yorgunluk
bolmaq – Hasıl olmak.
vermek.
hasilat 【‫ﺕ‬鳤鴙‫ 】ﮬﺎﺳ‬a. Hasılat, kazanç, ürün.
harghuzuwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺯۇۋەﺗﻤ‬鵞‫】ﮬﺎﺭﻏ‬ bk.
harghuzmaq. hasildar 【‫ﻠﺪﺍﺭ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺳ‬a.f. Verimli, bereketli.

harghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ 】ﮬﺎﺭﻏ‬Yorma, yorgunluk hasildarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺳ‬a.f.u. Verimlilik,

verme. mahsuldarlık.

harimi 【鴛‫ﻤ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺭ‬1. Gayri meşrü çocuk 2. hasilsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺳ‬a.u. Verimsiz, bereketsiz.
Hileli madrabaz. hasirap-hömüdep 【‫ﺩەپ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ﮬ‬-‫ﺮﺍپ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺳ‬a.u.
harmaq 【‫ 】ﮬﺎﺭﻣﺎﻕ‬Yorulmak. Harmang! – Kuvvetten düşerek; zorluklar içinde.
Kolay gelsin! hasiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺳ‬a.u. (hasirimaq'tan)
harmas 【‫ 】ﮬﺎﺭﻣﺎﺱ‬Yorulmaz; yorulmak Yormak, yorgunluk vermek.
bilmeyen.
hasirighanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﺎﻧﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺳ‬a.u. Yorgunluk,
harmas-talmas 【‫ﺗﺎﻟﻤﺎﺱ‬-‫ 】ﮬﺎﺭﻣﺎﺱ‬bk. harmas. bitkinlik.

harmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺭﻣﺎﺳﻠ‬Yorulmazlık. hasirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺳ‬a.u. Yorulmak.

harmastin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺭﻣﺎﺳﺘ‬Yorulmadan. hawa 【‫ 】ﮬﺎۋﺍ‬a. Hava. Hawa rayi – Hava

harmastin-talmastin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺗﺎﻟﻤﺎﺳﺘ‬-‫ﻦ‬鴙‫】ﮬﺎﺭﻣﺎﺳﺘ‬bk. durumu. Hawa buzulup turuptu – Hava

durumu iyi değil; hava bozuk. Hawa issiq –
harmastin.
Hava sıcak.
harmay-talmay 【‫ﺗﺎﻟﻤﺎي‬-‫ 】ﮬﺎﺭﻣﺎي‬Yorulmadan;
hawajaz 【‫ 】ﮬﺎۋﺍﺟﺎﺯ‬a.f. ağ. Uçak.
bıkmadan.
hawajazi 【‫ 】ﮬﺎۋﺍﺟﺎﺯى‬a.f. ağ. Uçak.
harsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺭﺳ‬a.u. Arsız, şerefsiz.
hawale 【鴺‫ 】ﮬﺎۋﺍﻟ‬f. Havale. U bu ishni sizge

172
hawale qildi – O bu işi size havale etti. hay-hay 【‫ﮬﺎي‬-‫ 】ﮬﺎي‬ünl. Hey hey.
hawanche 【鴺‫ 】ﮬﺎۋﺍﻧﭽ‬f. Havan, döveç. hay-huy 【‫ي‬鵞‫ﮬ‬-‫ 】ﮬﺎي‬ünl. Hay-huy dégiche
hawapayiz 【‫ﺰ‬鴙鴵‫ 】ﮬﺎۋﺍﭘﺎ‬a.r. ağ. Uçak. – Hemen, bir anda.

hawareng 【‫ 】ﮬﺎۋﺍﺭەڭ‬a.f. Gök renk, mavi. haya 【‫ﺎ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬a. Haya, utanma, ar, yüz, utanç.

hawasiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﮬﺎۋﺍﺳ‬a.u. Havasız. hayajan 【‫ﺎﺟﺎﻥ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬f. Heyecan. Hayajangha

kelmek – Heyecanlanmak.
hawasizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﮬﺎۋﺍﺳ‬a.u. Havasızlık.
hayajanlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺎﺟﺎﻧ‬鴵‫】ﮬﺎ‬ f.u.
hawlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﮬﺎۋ‬Havlama.
Heyecanlanmak.
hawlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﮬﺎۋ‬Havlaşmak; çok
hayan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬a. Fayda, menfaat, çıkar.
köpeklerin havlaması.
hayankesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺎﻧﮑ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬a.f. Alıp faydasına
hawlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫】ﮬﺎۋ‬ (hawlimaq'tan)
satan, tüccar.
Havlatmak.
hayasiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﺳ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬Hayasız, arsız, utanmaz.
hawlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﮬﺎۋﻟ‬Havlamak.
hayasizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺎﺳ‬鴵‫】ﮬﺎ‬ a.u. Hayasızlık,
hawluqmaq 【‫ﻗﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﮬﺎۋﻟ‬1. Koşuşmak 2.
arsızlık.
Telaşlanmak.
hayat 【‫ﺎﺕ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬a. Hayat. Hayat köchürmek –
hawluqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗﺘ‬鵞‫】ﮬﺎۋﻟ‬
Hayatı sürdürmek; yaşamak.
(hawluqmaq'tan) Şaşırtmak, koşturmak.
hayat-mamat 【‫ﻣﺎﻣﺎﺕ‬-‫ﺎﺕ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬a. Ölüm kalım.
hawshumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﮬﺎۋﺷ‬Havlamak.
Hayat-mamat mesilisi – Ölüm kalım meselesi.
hawshush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﮬﺎۋﺷ‬Havlama.
hayatbexsh 【‫ﺧﺶ‬鴺‫ﺎﺗﺒ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬a.f. Hayat dolu;
hawshutmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫( 】ﮬﺎۋﺷ‬hawshumaq'tan) hayat veren; hayat-bahş.
Havlatmak.
hayatchan 【‫ﺎﺗﭽﺎﻥ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬a.u. Uzun ömürlü;
hawuz 【‫ 】ﮬﺎۋۇﺯ‬a. Havuz. hayat kuvveti olan.
hawza 【‫ 】ﮬﺎۋﺯﺍ‬a. Havuz. Donbas kömür hayatchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺗﭽﺎﻧﻠ‬鴵‫】ﮬﺎ‬ a.u. Uzun
hawzisi – Donbas kömür yatağı. ömürlülük.
hashar 【‫ 】ﮬﺎﺷﺎﺭ‬a. Gönüllü yardımlaşma. hayatiy 【鴸鴙‫ﺎﺗ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬a. Hayatî.

hasharchi 【鴛‫ 】ﮬﺎﺷﺎﺭﭼ‬a.u. Gönüllü karşılıklı hayatkeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﺎﺗﮑ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬a.f.u. Hayatî,

yardımlaşan. dirimlik.
hasharet 【‫ 】ﮬﺎﺷﺎﺭەﺕ‬a. Böcek. Zererlik hayatsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﺗﺴ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬a.u. Hayatsız.
hasharetler – Zararlı böcekler.
hayatsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺎﺗﺴ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬a.u. Hayatsızlık.
hashkara 【‫ 】ﮬﺎﺷﮑﺎﺭﺍ‬f. ağ. bk. ashkara.
haydaq 【‫ﺪﺍﻕ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬1. Dağıtma 2. Hız, sürat 3.
hashkarilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫】ﮬﺎﺷﮑﺎﺭ‬ f.u. bk. Kovulma, sürülme, sürgün.
ashkarilimaq.
haydaqchi 【鴛‫ﺪﺍﻗﭽ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬Sürücü.
hashqalla 【鳤‫ 】ﮬﺎﺷﻘﺎﻟ‬Bravo! Aferin!
haydalmaq 【‫ﺪﺍﻟﻤﺎﻕ‬鴵‫】ﮬﺎ‬ 1. Kovulmak,
hay! 【‫ 】!ﮬﺎي‬ünl. Hey! sürülmek 2. Tarla sürmek; tarla açmak.

173
haydash 【‫ﺪﺍﺵ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬Kovma, dağıtma, sürme, haza 【‫ 】ﮬﺎﺯﺍ‬II a. An, süre, müddet. Bir
açma; bk. haydimaq. hazadin kéyin – Bir müddet sonra.
haydimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬1. Kovmak, dağıtmak, hazagiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﮬﺎﺯﺍﮔ‬a.u. Bir süre. Bir
sürmek. Atlami haydighin – Atları sür. 2. hazaghiche – Bir süre.
Sürmek, açmak. Yer haydimaq – Tarla sürmek hazidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺯ‬a.f. Yaslı, müsibetli.
(açmak).
hazidarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鴘‫】ﮬﺎﺯ‬ a.f.u. Yaslılık,
haydiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬Kovalamak,
müsibet hali.
sürmek; sürgüne göndermek.
hazir 【‫ﺮ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺯ‬a. 1. Şimdi 2. Hazır. Hazir
haydighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬Sürücü. Mashinini
bolmaq – Hazır olmak. Hazirgha qeder –
haydighuchi – Araba sürücü.
Şimdiye kadar. Hazir pul – Peşin para. Hazir
haydighuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻐ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫( 】ﮬﺎ‬haydimaq'tan) qilmaq – Hazırlamak. Hazir bol! – Hazır ol!
Sürdürtmek. hazirche 【鴺‫ﺮﭼ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺯ‬a.f. Şimdilik.
hayem 【‫ﻡ‬鴺鴵‫ 】ﮬﺎ‬a. ağ. bk. ayem.
hazirgha 【‫ﺮﻏﺎ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺯ‬a.u. Şimdilik.
hayidash 【‫ﺪﺍﺵ‬鴙鴵‫ 】ﮬﺎ‬ağ. bk. herilesh.
hazirghiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﺮﻏ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺯ‬a.u.f. Şimdiye kadar.
hayt-huyt 【‫ﺖ‬鴵鵞‫ﮬ‬-‫ﺖ‬鴵‫ 】ﮬﺎ‬Hayt-huyt dégiche
hazirjawap 【‫ﺮﺟﺎۋﺍپ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺯ‬a. Hazırcevap.
– Hemen, bir anda.
hazirjawapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺟﺎۋﺍﭘﻠ‬鴘‫】ﮬﺎﺯ‬ a.u.
haywa 【‫ﺍ‬鵣鴵‫ 】ﮬﺎ‬a. ağ. bk. harwa.
Hazırcevaplık.
haywan 【‫ﺍﻥ‬鵣鴵‫ 】ﮬﺎ‬a. Hayvan. Haywanlar
hazirqi 【鴛‫ﺮﻗ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺯ‬a.u. Şimdiki. Hazirqi
dunyasi – Hayvanlar dünyası. Öy haywini – Ev
zamanda – Şimdiki zamanda; günümüzde.
hayvanı; evcil hayvanlar.
Hazirqi adem – Şimdiki adam. Hazirqi
haywanat 【‫ﺍﻧﺎﺕ‬鵣鴵‫ 】ﮬﺎ‬a. Hayvanat, hayvanlar. zamandiki – Günümüzdeki. Hazirqi zaman péli
Haywanat dunyasi – Hayvanat dünyası. – Şimdiki zaman fiili.
Haywanat bégi – Hayvanat bahçesi. hazirlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺯ‬a.u. Hazırlanmak.
haywanatchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺍﻧﺎﺗﭽ‬鵣鴵‫ 】ﮬﺎ‬a.u. Kürük Yolgha hazirlanmaq – Yola hazırlanmak.
hayvanı yetiştiriciliği. hazirlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺯ‬a.u. Hazırlaşmak;
haywanchi 【鴛‫ﺍﻧﭽ‬鵣鴵‫ 】ﮬﺎ‬a.u. Hayvan çiftliği beraber hazırlamak.
işçisi. hazirlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺯ‬a.u. (hazirlimaq'tan)
haywanlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺍﻧ‬鵣鴵‫ 】ﮬﺎ‬a.u. Hayvan Hazırlatmak.
gibi olmak; canavar olmak. hazirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺯ‬a.u. Hazırlık. Hazirliq
haywanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﻧﻠ‬鵣鴵‫】ﮬﺎ‬ a.u. Hayvanlık, körmek – Hazırlık yapmak.
canavarlı. hazirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺯ‬a.u. Hazırlamak.
haywansiman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴙‫ﺍﻧﺴ‬鵣鴵‫ 】ﮬﺎ‬a.u. Canavar Ders hazirlimaq – Ders hazırlamak.
görünüşlü, hayvani. hazirliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ 】ﮬﺎﺯ‬a.u. Hazırlamak.
haza 【‫ 】ﮬﺎﺯﺍ‬I a. Yas, müsibet. Haza tutmaq –
he 【鴺‫ 】ﮬ‬1. Evet, iyi 2. ünl. Hadi. He dégiche
Yas tutmak.
– Hemen anında.

174
he-hu 【鵞‫ﮬ‬-鴺‫ 】ﮬ‬He-hu dégiche – Hemen, Hicvi dergi.
anında. hezhdihar 【‫ﮭﺎﺭ‬鴘‫ژﺩ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. ağ. bk. ejdiha.
he-huchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﮬ‬-鴺‫ 】ﮬ‬Kışkırtan, kışkırtıcı. heq 【‫ﻕ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hak. Mende néme heqqing
he-huchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵞‫ﮬ‬-鴺‫】ﮬ‬ Kışkırtıcılık; bar? – Bende ne hakkın var? Ish heqqi – İş
kışkırtma hali. hakkı.

Hebesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺑ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Habeş. Hebesh ayili – heq-naheq 【‫ﻕ‬鴺‫ﻧﺎﮬ‬-‫ﻕ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.f.a. Hak ve
Habeş kadını. Hebesh xelqi – Habeş halkı. haksızlık.

hebib 【‫ﺐ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. kit. Dost, ahbap. heqemsaye 【鴺鴵‫ﻣﺴﺎ‬鴺‫ﻗ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Komşu, bitişik.

heddi 【‫ﺩﺩى‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Sınır, hudut. Heddin heqiqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻘ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hakikat, gerçek.
ashmaq – Aşırılık, sınırı geçmek. Heddin Ishning heqiqiti – İşin gerçeği.
tashqiri – Aşırı derecede. heqiqetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﻘ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Hakikati seven;
heddi-hésap 【‫ﺴﺎپ‬鴽‫ﮬ‬-‫ﺩﺩى‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Sınır, hudut. adaletten yana.
Heddi-hésawi yoq – Çok, hesapsız çok, sınırsız. heqiqetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻘ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Tetkik
heddi-hésapsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴﺎﭘﺴ‬鴽‫ﮬ‬-‫ﺩﺩى‬鴺‫】ﮬ‬ a.u. etmek; meydana çıkarmak.
Hesapsız, çok. heqiqiten 【‫ﻥ‬鴺‫ﺘ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﮬ‬Hakikaten, hakkıyla,
hede 【‫ﺩە‬鴺‫ 】ﮬ‬Abla; büyük kız kardeş. gerçekten.

hedep 【‫ﺩەپ‬鴺‫ 】ﮬ‬Aralıksız, durmadan; ardı heqiqiy 【鴸鴙‫ﻘ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hakiki, gerçek, doğru.
arası kesilmeden. Heqiqiy dost – Gerçek dost.

hedis 【‫ﺲ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hadis. heqiqiyliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻘ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫】ﮬ‬ a.u. Gerçeklik,

doğruluk.
hediye 【鴺鴶鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hediye, armağan.
heqqani 【鴛‫ﻗﻘﺎﻧ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Haklı, adil. Heqqani ish
hej 【‫ﺝ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hac. Hechge bérish – Hacca
– Haklı iş.
gitme (gidiş). Hej qilmaq – Hac yapmak.
heqqaniyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻗﻘﺎﻧ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hakkaniyet,
hejep 【‫پ‬鴺‫ﺟ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hayret, hayret etmek; bk.
adalet.
ejeplinish
heqqaniyetperwer 【‫ﺭۋەﺭ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺鴶鴙‫ﻗﻘﺎﻧ‬鴺‫】ﮬ‬ a.f.
hejilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺟ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Heceleme.
Adaletten yana; hakikati seven.
hejilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺟ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Hecelemek.
heqqaniyetperwerlik 【鵗鴙‫ﺭۋەﺭﻟ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺鴶鴙‫ﻗﻘﺎﻧ‬鴺‫】ﮬ‬
hejim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺟ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hacim. Hejmi zor – Hacmi a.f.u. Adaleti sevme hali; hakikati sevme hali.
büyük. Hejmi keng idish – Hacmi geniş kap heqqaniyetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ﻗﻘﺎﻧ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Haksız,
(kutu).
hakikatsiz.
hejimsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﺟ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Hacimsiz.
heqqaniyetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ﻗﻘﺎﻧ‬鴺‫】ﮬ‬ a.u.
hejindik 【鵗鴘‫ﻨﺪ‬鴙‫ﺟ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Hacimli. Haksızlık.

hejr 【‫ﺟﺮ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. kit. Ayrılık, veda. heqqide 【‫ﺪە‬鴙‫ﻗﻘ‬鴺‫ 】ﮬ‬Hakkında. Gep kim
heqqide? – Söz kimin hakkında?
hejwi 【‫ى‬鵣‫ﺟ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hicviye.
heqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Haklı. Heqliq bolmaq –
hejwiy 【鴸鴘鵣‫ﺟ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hicvi. Hejwiy zhurnal –

175
Haklı olmak. cinsten.

heqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻗﺴ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Haksız. Heqsiz éyplesh hemjinslik 【鵗鴙‫ﻨﺴﻠ‬鴙‫ﻣﺠ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.a.u. Hemcinslik;
– Haksız suçlama. aynı cinsten olma hali.

heqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻗﺴ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Haksızlık. hemkar 【‫ﻣﮑﺎﺭ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Meslektaş.

heqte 【鴺‫ﻗﺘ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Hakkında, konuda. Bu hemkarlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﻣﮑﺎﺭ‬鴺‫】ﮬ‬ f.u.

hekte – Bu konuda. Yardımlaşmak, işbirliği etmek, mensubu
olmak.
hel 【‫ﻝ‬鴺‫ 】ﮬ‬I a. Hal, çözme. Hel bolmaq –
Hallolmak. Hel qilip bolmaydighan mesile – hemkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﮑﺎﺭﻟ‬鴺‫ 】ﮬ‬İşbirliği, yardımlaşma.
Hallolması imkansız mesele. Mesilini hel hemkarlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻣﮑﺎﺭﻟ‬鴺‫】ﮬ‬ f.u.
qilmaq – Meseleyi halletmek.
Yardımlaşma, mensubu olma.
hel 【‫ﻝ‬鴺‫ 】ﮬ‬II Yaldız, altın yaldız.
hemmeslek 【‫ك‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻣﻤ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Hemfikir, gaye
helekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Gaile, sıkıntılı ortaklığı, ülküdeş.
iş. hemmesleklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻣﻤ‬鴺‫】ﮬ‬ f.a.u.
helep 【‫پ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﮬ‬Vıcık karışım; vıcık yem. Hemfikirlik, gaye ortaklığı.

helqim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻟﻘ‬鴺‫ 】ﮬ‬Gırtlak. Jéni helqimigha hemmeylen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ﻣﻤ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Hepimiz.

kelgende – Canı gırtlağına geldiğinde. hemnepes 【‫ﺱ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ﻣﻨ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.a. Arkadaş, yoldaş.
hem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Hem, ve. Men hem sen – Ben
hemnepeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ﻣﻨ‬鴺‫】ﮬ‬f.a.u. Arkadaşlık,
ve sen. Men hem barimen – Ben de gideceğim.
yoldaşlık.
hemde 【‫ﻣﺪە‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Hem de, bir de.
hempikir 【‫ﺮ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﻣﭙ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.a. Hemfikir.
hemdem 【‫ﻣﺪەﻡ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Dost, ahbap.
hempikirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﻣﭙ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.a.u. Hemfikirlik.
hemdemlik 【鵗鴙‫ﻣﺪەﻣﻠ‬鴺‫】ﮬ‬ f.u. Dostluk,
hemra 【‫ﻣﺮﺍ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. 1. Yoldaş, yol arkadaşı 2.
ahbaplık.
Peyk, uydu.
hemek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﮬ‬Ekmek türü.
hemraliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺮﺍﻟ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Yol arkadaşlığı,
hemel 【‫ﻝ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﮬ‬I Şırınga. Hemel qilmaq – yoldaşlık.
Şırınga yapmak. hemsat 【‫ﻣﺴﺎﺕ‬鴺‫ 】ﮬ‬Hemen, derhal.
hemel 【‫ﻝ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﮬ‬II a. astr. 22 marttan 21
hemsöhbet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮬﺒ‬鵟‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.a. Muhatap.
aprile kadar olan zaman.
hemsöhbetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮬﺒ‬鵟‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.a.u. Muhatap
hemelchi 【鴛‫ﻟﭽ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﮬ‬Şırınga.
olma hali.
hemesir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.a. Çağdaş, aynı devreye
hemsheher 【‫ﺭ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ﻣﺸ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Hemşeri.
ait.
hemsheherlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ﻣﺸ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Hemşerilik.
hemxizmet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺰﻣ‬鴙‫ﻣﺨ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.a. İş arkadaşı,
mesai arkadaşı. hemshire 【‫ﺮە‬鴙‫ﻣﺸ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Hemşire.

hemian 【‫ﯫﻥ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Para kesesi. henniwasi 【鴛‫ﺍﺳ‬鵣鴙‫ﻧﻨ‬鴺‫ 】ﮬ‬Hepsi. Henniwasi

sizge bolsun – Hepsi sizin olsun.
hemjins 【‫ﻨﺲ‬鴙‫ﻣﺠ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.a. Hemcins, aynı
hepileshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﮬ‬Elde etmeğe

176
çalışmak; rica etmek, yalvarmak. herem 【‫ﺭەﻡ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. tar. Harem. Herem aghisi
heps 【‫ﭘﺲ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hapis. Hepske almaq – – Harem ağası.
Hapsetmek. hergiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Hiçbir zaman.
hepsxana 【‫ﭘﺴﺨﺎﻧﺎ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.f. Hapishane, ceza evi. herhalda 【‫ﺭﮬﺎﻟﺪﺍ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.a.u. Herhalde.
hepte 【鴺‫ﭘﺘ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Hafta. Bir hepte ichide – Bir herxil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺭﺧ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Her türlü.
hafta içinde.
herxilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺭﺧ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Her türlülük,
heptilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘﺘ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Haftalık. Ikki değişik.
heptilik – İki haftalık. Heptilik zhurnal –
herichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮬ‬Testereci, bıçkıcı.
Haftalık dergi.
heriket 【‫ﺕ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hareket. Heriketke
her 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Her. Her kim – Herkes. Her
keltürmek – Harekete geçirmek. Heriketke
kimde – Herkeste. Her qachan – Her zaman.
kelmek – Harekete geçmek. Heriketke
Her ikkilisi – İkisi de. Her qisma – Her türlü.
keltürgüchi küchler – Harekete geçiren güçler.
Her yil – Her yıl. Her kün – Her gün. Her
Heriket etmek – Hareket etmek. Herikettiki
yerde – Her yerde. Her halda – Her halde. Her
armiye – Hareketteki ordu. Qarshi heriket –
ikki – Her iki. Her ikkimiz – Her ikimiz.
Karşı hareket.
herbir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Herbir.
heriketchan 【‫ﺗﭽﺎﻥ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Hareketli,
herbiri 【‫ﺮى‬鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﮬ‬Herbiri. dinamik, faal.
herbiy 【鴸鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Askerî. Herbiy unwan – heriketchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﭽﺎﻧﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫】ﮬ‬ a.u.
Askerî unvan. Herbiy hizmetchi – Askerî Hareketlilik, dinamiklik, faallik.
görevli. Herbiy septin boshanmaq – Askerî
heriketchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Hareket,
görevden çekilmek.
harekette bulunmak.
herbiyleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫】ﮬ‬ a.u.
heriketlendürgüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﻧﺪۈﺭﮔ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u.
Askerîleşmek.
Hareketlendiren; harekete geçiren.
herbiyleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫】ﮬ‬ a.u. Heriketlendürgüchi küchler – Harekete
(herbiyleshmek'ten) Askerîleştirmek. geçiren güçler.
herbiyleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫】ﮬ‬ a.u. heriketlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫】ﮬ‬
Askerîleştirme. Hareketlendirmek.
herwaxit 【‫ﺖ‬鴙‫ﺭۋﺍﺧ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.a. Her zaman. heriketlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫】ﮬ‬
herchend 【‫ﻧﺪ‬鴺‫ﺭﭼ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Gerçi, fakat. Hareketlenmek.

herdayim 【‫ﻢ‬鴙鴵‫ﺭﺩﺍ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Her zaman. heriketsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Hareketsiz.

herdem 【‫ﺭﺩەﻡ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Her an. heriketsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫】ﮬ‬ a.u.

Hareketsizlik.
here 【‫ﺭە‬鴺‫ 】ﮬ‬I Arı. Gül berisi – Çiçek arısı.
Erkek here – Erkek arı. Bal berisi – Bal arısı. herilenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫】ﮬ‬ Bıçkılanmak;
Here uwisi – Arı yuvası. testere ile kesilmek.

here 【‫ﺭە‬鴺‫ 】ﮬ‬II Testere. bıçkı. Qol berisi – El herilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮬ‬Bıçkılama, testere ile
testeresi. kesme.

177
heriletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫( 】ﮬ‬herilimek'ten) Heset qilmaq – Haset etmek.
Bıçkılatmak; testere ile kestirmek. hesetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Hasetçi, haset eden,
herilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫】ﮬ‬Bıçkılamak, testere ile kıskanan.
kesmek. hesetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Hasetlik, kıskançlık.
herjayda 【‫ﺪﺍ‬鴵‫ﺭﺟﺎ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Her yerde. hesret 【‫ﺳﺮەﺕ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hasret. Hesret chekmek
herkayerde 【‫ﺭﺩە‬鴺鴵‫ﺭﮐﺎ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Her yerde. – Hasret çekmek.

herkayerdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺭﺩ‬鴺鴵‫ﺭﮐﺎ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Her yerden. hesretleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺳﺮەﺗﻠ‬鴺‫】ﮬ‬ a.u.

Hasretleşmek; dertleşmek.
herket 【‫ﺕ‬鴺‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. bk. heriket.
hesretlik 【鵗鴙‫ﺳﺮەﺗﻠ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Hasretli, dertli,
herkim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Herkes, her hangi biri.
üzgün.
herqachan 【‫ﺭﻗﺎﭼﺎﻥ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Her zaman.
hesse 【鴺‫ﺳﺴ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. 1. Defa, kere, kez, sefer 2.
herqanche 【鴺‫ﺭﻗﺎﻧﭽ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Her ne kadar. Pay, hisse.

herqandaq 【‫ﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Her hangi. hessilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺳﺴ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Hisseli.

herqayaqqa 【‫ﺎﻗﻘﺎ‬鴵‫ﺭﻗﺎ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Her tarafa. hesh-pesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﭘ‬-‫ﺵ‬鴺‫ 】ﮬ‬Hesh-pesh dégiche

– Hemen, bir anda.
herqayaqta 【‫ﺎﻗﺘﺎ‬鴵‫ﺭﻗﺎ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Her tarafta.
heshem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Bezeme, süsleme, ziynet.
herqaygha 【‫ﻐﺎ‬鴵‫ﺭﻗﺎ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. ağ. bk. herqayaqqa.
Heshem qilmaq – Bezemek, süslemek.
herqaysi 【鴛‫ﺴ‬鴵‫ﺭﻗﺎ‬鴺‫ 】ﮬ‬Herkes, herhangi biri.
heshemet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Muhteşem, parlak.
hernéme 【鴺‫ﻤ‬鴽‫ﺭﻧ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Her şey.
heshemetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫】ﮬ‬a.u. Muhteşemlik,
herp 【‫ﺭپ‬鴺‫ 】ﮬ‬I a. Harb, savaş. parlaklık.
herp 【‫ﺭپ‬鴺‫ 】ﮬ‬II a. Harf. Bash herp – Büyük heshkipichek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫】ﮬ‬ bot.
harf. Gündüzsefası, kahkaha çiçeği, çit sarmaşığı.
herpmu-herp 【‫ﺭپ‬鴺‫ﮬ‬-鵞‫ﺭﭘﻤ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u.a. Harfi hetta 【‫ﺗﺘﺎ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hatta, bile.
harfına. Herpmu-herp terjime – Harfi harfına
hettiginey 【‫ي‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ﺗﺘ‬鴺‫ 】ﮬ‬ünl. Yazık, heyhat,
çevri.
ne çare.
hertereplime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭەﭘﻠ‬鴺‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.a.u. Etraflıca,
hewes 【‫ۋەﺱ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Heves, istek. Hewes
her taraftan, enine boyuna.
qilmaq – İstemek.
hertürlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Her türlü.
heweskar 【‫ۋەﺳﮑﺎﺭ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.f. İstekli, talip,
heryaqlima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫ﺎﻗﻠ‬鴵‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮬ‬f.u. Her yönüyle. gönüllü, hevesli.
herzaman 【‫ﺭﺯﺍﻣﺎﻥ‬鴺‫ 】ﮬ‬f. Her zaman. heweskarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ۋەﺳﮑﺎﺭﻟ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.f.u. İsteklilik,
hesel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Bal. Hesel berisi – Bal ansı. gönüllülük, heveslilik.

hesen-hüsen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺳ‬鵠‫ﮬ‬-‫ﻥ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Gökkuşağı. heweslendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ۋەﺳﻠ‬鴺‫】ﮬ‬ a.u.

Hesen-hüsendek rengdar – Gökkuşağı gibi (heweslenmek'ten) Heveslendirmek; isteğini
renkli. uyandırmak.

heset 【‫ﺕ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Haset, gıpta, kıskançlık. heweslenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ۋەﺳﻠ‬鴺‫】ﮬ‬ a.u.

178
Heveslenmek, istek hissetmek. hezer 【‫ﺯەﺭ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. kit. Yavaş, dikkat. Hezer qil!
hey'et 【‫ﯭﺕ‬鴵鴺‫ 】ﮬ‬a. Heyet, kurul, komisyon. – Dikkate t!
Teptish hey'iti – Teftiş kurulu. hezil 【‫ﻞ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Şaka, latife. Hezil qilmaq –
heydekchi 【鴛‫ﺪەﮐﭽ‬鴵鴺‫ 】ﮬ‬Süren, iten, teşvik Şaka yapmak. Hezil qilip qutulmaq – Şaka ile
eden, kışkırtan, dürten; bk. haydaqchi. kurtulmak.

heydekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺪەﮐﭽ‬鴵鴺‫ 】ﮬ‬Sürmek, itmek, hezilkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠﮑ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.f. Şakacı.

teşvik etmek, kışkırtmak. hezilkeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﻠﮑ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.f.u. Şakacılık.
heydiha 【‫ﮭﺎ‬鴘‫ﺪ‬鴵鴺‫ 】ﮬ‬bk. ejdiha. hezilleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Şakalaşmak.
heyel 【‫ﻝ‬鴺鴵鴺‫ 】ﮬ‬Gecikme, geç kalma. Heyel hezim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hazım, sindirim. Hezim
qilip qalmaq – Gecikmek. qilmaq – Hazmetmek, sindirmek.
heyellenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻟﻠ‬鴺鴵鴺‫ 】ﮬ‬Gecikmek; acele hezin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. Hazin, keder, elem.
etmemek.
hezinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Kederli, elemli,
heykel 【‫ﻝ‬鴺‫ﮑ‬鴵鴺‫ 】ﮬ‬a. Heykel. üzgün.
heykelche 【鴺‫ﻟﭽ‬鴺‫ﮑ‬鴵鴺‫ 】ﮬ‬a.f. Büst, göğüs. hezret 【‫ﺯﺭەﺕ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. tar. Hazret. Hezretliri –
heykelchi 【鴛‫ﻟﭽ‬鴺‫ﮑ‬鴵鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Heykeltıraş. Hazreti.

heykeltarash 【‫ﻟﺘﺎﺭﺍﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴵鴺‫ 】ﮬ‬a.f. bk. heykelchi. héch 【‫ﭻ‬鴽‫ 】ﮬ‬f. Hiç. Héch bolmisa – Hiç
olmazsa.
heykeltarashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﺘﺎﺭﺍﺷﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴵鴺‫】ﮬ‬ a.f.u.
Heykeltıraşlık. héchbir 【‫ﺮ‬鴙‫ﭽﺒ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir. Héchbir
sewepsiz – Hiçbir sebep olmadan.
heyran 【‫ﺮﺍﻥ‬鴵鴺‫ 】ﮬ‬a. Heyran. Heyran bolmaq
– Heyran olmak. héchkim 【‫ﻢ‬鴙‫ﭽﮑ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçkim.

heyranliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﻧﻠ‬鴵鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Heyranlik; heyran héchqachan 【‫ﭽﻘﺎﭼﺎﻥ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir zaman.
olma hali. Heyranliq ichide qaldim – Heyran héchqandaq 【‫ﭽﻘﺎﻧﺪﺍﻕ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir türlü.
oldum.
héchqayaqqa 【‫ﺎﻗﻘﺎ‬鴵‫ﭽﻘﺎ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir tarafa.
heyret 【‫ﺮەﺕ‬鴵鴺‫ 】ﮬ‬a. Hayret. Heyrette qalmaq
héchqayaqtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺎﻗﺘ‬鴵‫ﭽﻘﺎ‬鴽‫】ﮬ‬ f.u. Hiçbir
– Hayret etmek.
taraftan.
heywet 【‫ەﺕ‬鵣鴵鴺‫ 】ﮬ‬a. Muhteşem, azametli,
héchqaysi 【鴛‫ﺴ‬鴵‫ﭽﻘﺎ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbiri, hiçbirsi.
görkemli.
Héchqaysimiz – Hiçbirimiz.
heywetlik 【鵗鴙‫ەﺗﻠ‬鵣鴵鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Muhteşem,
héchqeyerde 【‫ﺭﺩە‬鴺鴵鴺‫ﭽﻘ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir yerde.
azametli, görkemli.
héchqeyerdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺭﺩ‬鴺鴵鴺‫ﭽﻘ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir
heyyar 【‫ﺎﺭ‬鴶鴵鴺‫ 】ﮬ‬a. Sayrımsak, riyakar, iki
yerden.
yüzlü, sahte tavırlı adam.
héchqeyerge 【鴺‫ﺭﮔ‬鴺鴵鴺‫ﭽﻘ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir yere.
heyyarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﻟ‬鴶鴵鴺‫ 】ﮬ‬a.u. Riyakarlık, iki
yüzlülük. Heyyarliq qilmaq – Riyakarlık héchqisi 【鴛‫ﺴ‬鴙‫ﭽﻘ‬鴽‫ 】ﮬ‬Héchqisi yoq – Birşey
etmek. değil; önemli değil.
hezep 【‫ﺯەپ‬鴺‫ 】ﮬ‬a. ağ. bk. ejep. héchnede 【‫ﺩە‬鴺‫ﭽﻨ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir yerde.

179
héchnedin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ﭽﻨ‬鴽‫ 】ﮬ‬Hiçbir yerden. héli 【鴛‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬Daha, da, bir de, daha da, biraz

héchnege 【鴺‫ﮔ‬鴺‫ﭽﻨ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir yere. önce. Héliraq bérip keldim – Biraz önce gidip
döndüm. Belidin helighe – Ardarda; sık sık.
héchnerse 【鴺‫ﺭﺳ‬鴺‫ﭽﻨ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir şey.
héliger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.f. Hilekar, hileci.
héchnéme 【鴺‫ﻤ‬鴽‫ﭽﻨ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir şey.
héligerchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.f.u. Hilekarlık,
héchnémige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ﭽﻨ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir şeye. hilecilik.
Héchnémige yarimaydu – Hiçbir şeye yaramaz.
héligerlerche 【鴺‫ﺭﭼ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.f. Hileci gibi.
héchwaxtta 【‫ﺍﺧﺘﺘﺎ‬鵣‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir zaman.
héligerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫】ﮬ‬ a.f.u. Hilecilik,
héchyaqqa 【‫ﺎﻗﻘﺎ‬鴶‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir tarafa. hilekarlık.
héchyerde 【‫ﺭﺩە‬鴺鴶‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir yerde. hélighichila 【鳤鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬Şu ana kadar.
héchyerge 【鴺‫ﺭﮔ‬鴺鴶‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Hiçbir yere. héliqi 【鴛‫ﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬Deminki, sözü geçen, adı
héjaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺠﺎ‬鴽‫】ﮬ‬ Gülümsemek, geçen, zikredilen.
tebessüm etmek. hélila 【鳤鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬Demin; biraz önce.
héjaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺠﺎ‬鴽‫】ﮬ‬ (héjaymaq'tan) hélile 【鴺‫ﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬Bir tür ilaç bitkisi.
Gülümsetmek, tebessüm ettirmek.
hélimu 【鵞‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬Şimdi de, iyi ki.
héjik 【鵗鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﮬ‬Hece.
héliraqta 【‫ﺮﺍﻗﺘﺎ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬Biraz önce. Héliraqta u
héjiklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﮬ‬Hecelemek. méni yoqlap keldi – Biraz önce o beni ziyaret
héjir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﮬ‬Kilden yapılmış kase (kap). etti.

héjiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﮬ‬Gülümseme, tebessüm hémishe 【鴺‫ﺸ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮬ‬f. Daima, her zaman.
etme. hémishem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺸ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. bk. hémishe.
hékaye 【鴺鴵‫ﮑﺎ‬鴽‫ 】ﮬ‬a. Hikâye, ökü. hémishemki 【鴛‫ﻣﮑ‬鴺‫ﺸ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮬ‬f.u. Her zamanki.
hékayichi 【鴛‫ﭽ‬鴙鴵‫ﮑﺎ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.u. Hikâyeci. hérip 【‫ﭗ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﮬ‬a. bk. herp II.
hékayichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙鴵‫ﮑﺎ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.u. Hikâyecilik. héris 【‫ﺲ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﮬ‬a. Hırs, aç gözlü.
hékmet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮑﻤ‬鴽‫ 】ﮬ‬a. Hikmet, bilgelik. hérisliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.u. Hırslık, aç gözlülük.
hékmetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮑﻤ‬鴽‫】ﮬ‬ a.u. Hikmetli. hérish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫( 】ﮬ‬harmaq'tan) Yorulma.
Hékmetlik sözler – Hikmetli sözler.
hésap 【‫ﺴﺎپ‬鴽‫ 】ﮬ‬a. Hesap. Hesap mashinisi –
héqide 【‫ﺪە‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﮬ‬ağ. bk. eqide. Hesap makinesi. Ottura hesap bilen –
héqighdash 【‫ﻐﺪﺍﺵ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﮬ‬ağ. bk. öpkilesh. Ortalama.

héqiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﮬ‬I a. Kırmızı akik. hésapchi 【鴛‫ﺴﺎﭘﭽ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.u. Muhasebeci.

héqiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﮬ‬II Hıçkırık. hésapchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺴﺎﭘﭽ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.u. Muhasebecilik.

héle 【鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬a. Hile. Héle ishletmek – Hile hésaplaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﻠ‬鳤‫ﺴﺎﭘ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.u. Hesaplanmış.
kullanmak. Héle qilmaq – Hile yapmak. hésaplanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺴﺎﭘ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.u. Hesaplanmak;
héle-neyreng 【‫ﺮەڭ‬鴵鴺‫ﻧ‬-鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.f. Hile ve oyun. sayılmak. U birinchi oqughuchi dep

180
hésaplinidu – O birinci öğrenci sayılır. hijaq 【‫ﺠﺎﻕ‬鴙‫ 】ﮬ‬Şakacı, alaycı, çok gülen.
hésaplash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺴﺎﭘ‬鴽‫ 】ﮬ‬Hesaplama, sayma. hijamet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺠﺎﻣ‬鴙‫ 】ﮬ‬a. t. Kan alma, hacamat.
hésaplashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺴﺎﭘ‬鴽‫】ﮬ‬ a.u. hijran 【‫ﺠﺮﺍﻥ‬鴙‫ 】ﮬ‬a. Hicran, ayrılık acısı.
Hesaplaşmak.
Hijriy 【鴸鴘‫ﺠﺮ‬鴙‫ 】ﮬ‬a. Hicri. Hijriy yil – Hicri
hésaplatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺴﺎﭘ‬鴽‫( 】ﮬ‬hésaplimaq'tan) yıl.
Hesaplatmak, saydırmak.
hildam 【‫ﻠﺪﺍﻡ‬鴙‫ 】ﮬ‬ağ. bk. ildam.
hésapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﺎﭘﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.u. Hesaplı, sayılı.
hillet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﮬ‬a. Suç, itham, kabahat. Hillet
hésaplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺴﺎﭘﻠ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.u. Hesaplamak, qoymaq – Suçlamak.
saymak.
himaye 【鴺鴵‫ﻤﺎ‬鴙‫ 】ﮬ‬a. Himaye. Himaye qilmaq
hésapsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴﺎﭘﺴ‬鴽‫ 】ﮬ‬a.u. Hesapsız. – Himaye etmek.
hésawat 【‫ﺴﺎۋﺍﺕ‬鴽‫ 】ﮬ‬a. Hesap verme, defter himayichi 【鴛‫ﭽ‬鴙鴵‫ﻤﺎ‬鴙‫ 】ﮬ‬a.u. Himaye eden,
tutma. Hésawat deptiri – Hesap defteri. koruyan, koruycu.
hésip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮬ‬a. Sucuk. himayisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴵‫ﻤﺎ‬鴙‫ 】ﮬ‬a.u. Himayesiz.
hétiqash 【‫ﻘﺎﺵ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﮬ‬Yadırgama, çekinme, himayisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴵‫ﻤﺎ‬鴙‫ 】ﮬ‬a.u. Himayesizlik.
sıkıntıya düşme.
himirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﮬ‬Sokuşturma, tıkıştırma.
hétiqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫】ﮬ‬ Yadırgamak,
himirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫】ﮬ‬ Sokuşturmak,
çekinmek, sıkıntıya düşmek.
tıkıştırmak.
héyit 【‫ﺖ‬鴙鴶鴽‫ 】ﮬ‬a. Bayram. Qurban héyiti –
himleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻤﻠ‬鴙‫ 】ﮬ‬Sıklaşmak, sıkı
Kurban bayramı.
yanaşmak.
héyit-ayem 【‫ﻡ‬鴺鴵‫ﯪ‬-‫ﺖ‬鴙鴶鴽‫ 】ﮬ‬a. Bayram ve tatil.
himleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻤﻠ‬鴙‫】ﮬ‬
Héyit-ayemlerde – Bayram ve tatillerde.
(himleshmek'ten) Sıklaştırmak.
héyitlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺘ‬鴙鴶鴽‫】ﮬ‬ a.u.
himmet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫ 】ﮬ‬a. Himmet, lutuf.
Bayramlaşmak.
himmetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫】ﮬ‬ a.u. Himmetli,
héyitlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺘ‬鴙鴶鴽‫】ﮬ‬ a.u.
lutuflu.
(héyitlimaq'tan) Bayramlaşmaya götürmek.
himmetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫ 】ﮬ‬a.u. Himmetsiz,
héyitliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴙鴶鴽‫ 】ﮬ‬a.u. Bayramlık.
lutufsuz.
héyitlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴙鴶鴽‫ 】ﮬ‬a.u. Bayramlaşmak.
himmetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫】ﮬ‬ a.u.
hézi 【‫ﺰى‬鴽‫ 】ﮬ‬Hézi bolmaq – Sakınmak, Himmetsizlik, lutufsuzluk.
korunmak. Jéninggha hézi bol! – Kendine iyi
Hind 【‫ﻨﺪ‬鴙‫ 】ﮬ‬Hind. Hind ayili – Hind kadını.
bak!
Hind xelqi – Hind halkı. Hind tili – Hind dili.
hid 【‫ﺪ‬鴙‫ 】ﮬ‬Koku. Hidi chiqti – Kokusu çıktı.
Hindistan 【‫ﺴﺘﺎﻥ‬鴘‫ﻨﺪ‬鴙‫ 】ﮬ‬Hindistan.
hidlik 【鵗鴙‫ﺪﻟ‬鴙‫ 】ﮬ‬Kokulu.
Hindistanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﺘﺎﻧﻠ‬鴘‫ﻨﺪ‬鴙‫ 】ﮬ‬Hindistanlı.
hidsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺪﺳ‬鴙‫ 】ﮬ‬Kokusuz. Hindistanliq qiz – Hindistanlı kız.
hidsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺪﺳ‬鴙‫ 】ﮬ‬Kokusuzluk. hinggaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﮕﺎ‬鳵鴙‫ 】ﮬ‬Dişlerini göstermek.

181
hinggaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﮕﺎ‬鳵鴙‫( 】ﮬ‬hinggaymaq'tan) holuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﮬ‬Buharlı. Horluq polo –
Dişlerini göstertmek. Buharlı pilav.

hirjaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺮﺟﺎ‬鴙‫ 】ﮬ‬bk. héjaymaq. holuqma 【‫ﻗﻤﺎ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﮬ‬Telaşlı olma, telaşlı oluş.

his 【‫ﺲ‬鴙‫ 】ﮬ‬a. His, duygu. His qilmaq – holuqmaq 【‫ﻗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﮬ‬Telaşlanmak, acele
Hissetmek. Tughma his – Doğuştan gelen etmek.
duygu. holuqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗﺘ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫( 】ﮬ‬holuqmaq'tan)
hisdash 【‫ﺴﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﮬ‬a.u. Mütesanit, dayanışık. Şaşırtmak, endişelendirmek, korkutmak.

hisdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﺪﺍﺷﻠ‬鴙‫ 】ﮬ‬a.u. Mütesanit olarak, honan 【‫ﻧﺎﻥ‬鵝‫ 】ﮬ‬bk. hornan.

dayanışarak. honnaq 【‫ﻧﻨﺎﻕ‬鵝‫ 】ﮬ‬ağ. bk. boghma.
hissiyat 【‫ﺎﺕ‬鴶鴙‫ﺴﺴ‬鴙‫ 】ﮬ‬a. His, duygu.
hopat 【‫ﭘﺎﺕ‬鵝‫ 】ﮬ‬a. ağ. bk. wapat.
ho 【鵝‫ 】ﮬ‬bk. hor.
hor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﮬ‬Buhar. Horgha aylanmaq – Buhar
hoduqmaq 【‫ﺩۇﻗﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﮬ‬ Telaşlanmak, haline gelmek.
heyecanlanmak. hordalmaq 【‫ﺭﺩﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﮬ‬Buğulanmak.
hoduqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺩۇﻗﺘ‬鵝‫( 】ﮬ‬hoduqmaq'tan)
hordatmaq 【‫ﺭﺩﺍﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﮬ‬Buhara vermek,
Telaşlandırmak, heyecanlandırmak.
buhar çıkarmak.
hoduqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺩۇﻗ‬鵝‫】ﮬ‬ Telaşlanma,
hornan 【‫ﺭﻧﺎﻥ‬鵝‫ 】ﮬ‬Buharda pişirilmiş ekmek.
heyecanlanma.
horun 【‫ﺭۇﻥ‬鵝‫ 】ﮬ‬Tembel, haylaz, uyuşuk.
hokukshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﮐﺸ‬鵞‫ﮐ‬鵝‫ 】ﮬ‬a.u. Hukukçu,
adliyeci. horunlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺭۇﻧ‬鵝‫ 】ﮬ‬Tembelleşmek.
Horunlushup ketmek – Tembelleşevermek.
hoquq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﮬ‬a. Hukuk. Shayiam hoquqi
– Seçim hukuku. Grazhdanliq hoquqi – horunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﻧﻠ‬鵝‫ 】ﮬ‬Tembellik, haylazlık,
Vatandaşlık hukuku. Hoquq bermek – Hukuk uyuşukluk. Horunluq qilmaq – Tembellik
vermek. etmek.

hoquqiy 【鴸鴙‫ﻗ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﮬ‬a. Hukukî. hukuka ait. hosma 【‫ﺳﻤﺎ‬鵝‫】ﮬ‬ bot. Bir tür bitki,
Hokuki mesttiler – Hukukî meseleler. yaprağından mıcıklanarak çıkarılan su, kaşı
karartmak için, hanımlar tarafından kaşlarına
hoquqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﮬ‬a.u. Hukuklu. Teng
sürülür.
hoquqluq – Eşit hukuklu. Toluq hoquqluq
wekil – Tam hukuklu vekil. hosul 【‫ﻝ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﮬ‬a. Ürün, verim. Hosuli kem
– Verimsiz.
hoquqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﮬ‬a.u. Hukuksuz.
hosuldar 【‫ﻟﺪﺍﺭ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﮬ‬a.f. Verimli.
hoquqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﮬ‬a.u. Hukuksuzluk.
hosuldarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﺪﺍﺭﻟ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﮬ‬a.f.u. Verimlilik.
hoquqshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﻗﺸ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫】ﮬ‬ a.f.u.
Hosuldarliqni ashurush – Verimliliği
Hukukçuluk, adliyecilik.
yükseltme.
hoqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﮬ‬zool. Hüthüt, çavuş kuşu.
hosulluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﮬ‬a.u. Verimli.
hola 【鳣鵝‫ 】ﮬ‬a. Avlu. Holigha chiqmaq –
hosulsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻟﺴ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﮬ‬a.u. Verimsiz.
Avluya çikmak.

182
hosulsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻟﺴ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﮬ‬a.u. Verimsizlik. uğuldama, bağırma.

hosh 【‫ﺵ‬鵝‫ 】ﮬ‬f. bk. hush. hökürimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫】ﮬ‬Böğürmek, anırmak,

uğuldamak, bağırmak. Hökürüp yighlimaq –
hoyla 【鳤鴵鵝‫ 】ﮬ‬f. Avlu. Hoylining arqisi –
Hıçkırarak ağlamak.
Avlunun arkası.
höküz 【‫ﺯ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮬ‬Öküz.
hoyla-aram 【‫ﯪﺭﺍﻡ‬-鳤鴵鵝‫ 】ﮬ‬f. Ev ve avlu; inşaat.
höl 【‫ﻝ‬鵟‫ 】ﮬ‬f. Islak, nemli, yaş, rutubetli. Höl
hödde 【‫ﺩﺩە‬鵟‫】ﮬ‬ a. Höddige almaq –
bolmaq – Islanmak.
Üstlenmek; sorumluluğu üstlenmek.
hölchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﭽ‬鵟‫ 】ﮬ‬f.u. Islaklık, nemlik,
höddiger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ﺩﺩ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.f. Sorumlu.
yağmurlu hava; vıcık çamur; sulu sepkenli.
höddigerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ﺩﺩ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.f.u. Sorumluluk,
höldimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵟‫ 】ﮬ‬f.u. bk. höllimek.
taahhüt.
hölesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﮬ‬bk. yölesh.
höddisidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ﺩﺩ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.u. Höddisidin
chiqmaq – Yerine getirmek; gerçekleştirmek; höllenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻟﻠ‬鵟‫ 】ﮬ‬f.u. Islanmak.
sona erdirmek. hölletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻟﻠ‬鵟‫】ﮬ‬ (höllimek'ten)
hödek 【‫ﺩەك‬鵟‫ 】ﮬ‬ağ. bk. ördek. Islattırmak.

höjjet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺟﺠ‬鵟‫ 】ﮬ‬a. Hüccet, belge, vesika. höllimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟﻠ‬鵟‫】ﮬ‬ f.u. Islatmak,
nemlendirmek.
höjjetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺟﺠ‬鵟‫】ﮬ‬a.u. Belgelere dayanan.
höllük 【‫ك‬鵠‫ﻟﻠ‬鵟‫ 】ﮬ‬f.u. Rutubet, nem, yaşlı.
hökmüral 【‫ﺭﺍﻝ‬鵠‫ﮐﻤ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.f. ağ. bk. hökümran.
hömeymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮬ‬Gözlerini fal taşı gibi
höküm 【‫ﻡ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮬ‬a. Hüküm. Höküm qilmaq
açmak.
– Hükmetmek, emretmek. Höküm sürmek –
Hüküm sürmek. hömür 【‫ﺭ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮬ‬a. bk. ömür.

hökümdar 【‫ﻣﺪﺍﺭ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.f. Hükümdar, amir, hömüyüsh 【‫ﺵ‬鵠鴵鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮬ‬Gözlerini fal taşı gibi
buyurucu. açma.

hökümdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺪﺍﺭﻟ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫】ﮬ‬ a.f.u. höplesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵟‫ 】ﮬ‬Sıvı bir şeyi yutma.

Hükümdarlık, amirlik. Hökümdarliq qilmaq – höplimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﭘﻠ‬鵟‫ 】ﮬ‬Sıvı bir şeyi yutmak.
Hükümdarlık yapmak; amirlik yapmak.
höpüp 【‫پ‬鵠‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮬ‬zool. Hüthüt, çavuş kuşu.
hökümname 【鴺‫ﻣﻨﺎﻣ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.f. Hükümname,
hörmet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵟‫ 】ﮬ‬a. Hürmet, saygı. Hörmet
karar.
körsetmek – Saygı göstermek.
hökümran 【‫ﻣﺮﺍﻥ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫】ﮬ‬ a.f. Hükümran.
hörmeten 【‫ﻥ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵟‫ 】ﮬ‬a. kit. Saygıyla.
Hökümran partiye – Hükümran parti.
hörmetlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.u. Saygı gösterme.
hökümranliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺮﺍﻧﻠ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫】ﮬ‬ a.f.u.
Hükümranlık. Hökümranliq qilmaq – hörmetligüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.u. Saygı
Hükümranlık etmek. gösteren.

höküreng 【‫ﺭەڭ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮬ‬Dörtnal. Höküreng hörmetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.u. Saygılı.

tashlap chapmaq – Dörtnal koşturmak. hörmetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵟‫】ﮬ‬ a.u. Saygı
höküresh 【‫ﺭەﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮬ‬Böğürme, anırma, göstermek.

183
hörmetperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.f. İkbalperest. Hasta kendine geldi mi?

hörmetperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵟‫】ﮬ‬ a.f.u. hushqitquch 【‫چ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴙‫ﺷﻘ‬鵞‫ 】ﮬ‬Düdük.

İkbalperestlik. hushqitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺷﻘ‬鵞‫】ﮬ‬ Islak çalmak;
hörmetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.u. Saygısız. düdüğü öttürmek.

hörmetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.u. Saygısızlık. hushsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺷﺴ‬鵞‫ 】ﮬ‬f.u. Şuursuz, bayılmış,

kendini kaybetmiş. Késel hushsiz yatidu –
hösn 【‫ﺳﻦ‬鵟‫】ﮬ‬a.Güzellik, letafet, yakışıklılık.
Hasta şuursuz yatıyor.
hösnxet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺳﻨﺨ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.f. Kaligrafi.
hushsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺷﺴ‬鵞‫ 】ﮬ‬f.u. Şuursuzluk,
hösnlük 【‫ك‬鵠‫ﺳﻨﻠ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.u. Güzel, sevimli, latif, baygınlık.
yakışıklı. hushyar 【‫ﺎﺭ‬鴶‫ﺷ‬鵞‫ 】ﮬ‬f. Uyanık, gözü açık.
höshine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﺷ‬鵟‫ 】ﮬ‬Omuz. Hushyar bolmaq – Uyanık olmak.
hötel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺗ‬鵟‫ 】ﮬ‬ağ. bk. yötel. hushyarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﻟ‬鴶‫ﺷ‬鵞‫】ﮬ‬ f.u. Uyanıklık.
Hushyarliq körsetmek – Uyanıldık göstermek.
hözür 【‫ﺯۈﺭ‬鵟‫ 】ﮬ‬a. Huzur, rahat. Hözür
qilmaq – Rahatlamak. Hözürini körmek – huzur 【‫ﺯۇﺭ‬鵞‫ 】ﮬ‬a. Bulunma. Huzuringizda –
Rahatını görmek. Huzurunuzda.

hözür-halawet 【‫ۋەﺕ‬鳣‫ﮬﺎ‬-‫ﺯۈﺭ‬鵟‫ 】ﮬ‬a. Rahat, hüjeyrilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴵鴺‫ﺟ‬鵠‫ 】ﮬ‬a.u. Hücreli.

sükünet, huzur, memnuniyet, hoşnutluk, zevk, hül 【‫ﻝ‬鵠‫ 】ﮬ‬Kızgın hava, yakıcı sıcak.
lezzet.
hülüldimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﮬ‬Alev alev yanmak;
hözürlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺯۈﺭﻟ‬鵟‫ 】ﮬ‬a.u. Ferahlık
tutuşup yanmak.
duymak, dinlenmek, rahatlamak.
hüner 【‫ﺭ‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ 】ﮬ‬f. Hüner, sanat, ustalık.
hujra 【‫ﺟﺮﺍ‬鵞‫ 】ﮬ‬a. Oda, yatak odası.
hünerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ 】ﮬ‬f.u. Hünerli, sanatı olan.
hujum 【‫ﻡ‬鵞‫ﺟ‬鵞‫ 】ﮬ‬a. Hücum, saldırı, taarruz.
Hawa hujumi – Hava saldırısı. Hujum qilmaq – hünersiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺳ‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ 】ﮬ‬f.u. Hünersiz, sanatsız.
Saldırmak. Hünersiz yigit – Hünersiz erkek.

hul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﮬ‬Temel, esas. Binaning hulini hünerwen 【‫ﺭۋەﻥ‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ 】ﮬ‬f.u. Usta, zanaatçı,
qurmaq – Binanın temelini atmak. sanatçı.

hulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ 】ﮬ‬Ulumak. hünerwenlik 【鵗鴙‫ﺭۋەﻧﻠ‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ 】ﮬ‬f.u. Ustalık,

sanatçılık, zanaatçılık.
hurrek 【‫ﺭﺭەك‬鵞‫ 】ﮬ‬1. Yumru, şiş, tümür 2.
mec. Namussuz, arsız, vicdansız. hüppide 【‫ﺪە‬鴙‫ﭘﭙ‬鵠‫ 】ﮬ‬Hemen, aniden, birden
bire, ansızın. Oyni hüppide ot aldi – Evi aniden
hurreklik 【鵗鴙‫ﺭﺭەﮐﻠ‬鵞‫ 】ﮬ‬Namussuzluk, arsızlık,
yangın sardı.
vicdansızlık.
hüpüp 【‫پ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﮬ‬ağ. bk. höpüp.
huwlash 【‫ﺵ‬鳣‫ۋ‬鵞‫ 】ﮬ‬Uluma.
hür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﮬ‬I A Hüri, cennet kızı. Hür qizi –
huwlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ۋﻟ‬鵞‫ 】ﮬ‬Ulumak.
Cennet kızı.
hush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﮬ‬f. Şuur, bilinç, akıl. Hushtin
hür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﮬ‬II Hür, serbest, erkin.
ketmek – Bayılmak. Késel hushigha keldimu? –

184
hürbagh 【‫ﺭﺑﺎﻍ‬鵠‫ 】ﮬ‬Çiçekli bahçe. hürmet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﮬ‬a. bk. hörmet.

hürkek 【‫ك‬鴺‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﮬ‬Ürkek. Hürkek at – Ürkek hürpeymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ﺭﭘ‬鵠‫】ﮬ‬ 1. Saçların

at. karmakarışık olması 2. Tiksinmek.

hürkeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﮬ‬Ürkeklik. hürpeytmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴵鴺‫ﺭﭘ‬鵠‫( 】ﮬ‬hürpeymek'ten)

1. Saçlarını karmakarışık yapmak 2.
hürkümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫】ﮬ‬ Ürkmek. Etim
Tiksindirmek.
hürküp ketti – Atım ürküverdi.
hürriyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺭﺭ‬鵠‫ 】ﮬ‬a. Hürriyet, erkinlik.
hürküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﮬ‬Ürkme.
hürriyetperwer 【‫ﺭۋەﺭ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺鴶鴘‫ﺭﺭ‬鵠‫】ﮬ‬ a.f.
hürkütmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫( 】ﮬ‬hürkümek'ten)
Hürriyetperver, hürriyetsever.
Ürkütmek.
hürriyetperwerlik 【鵗鴙‫ﺭۋەﺭﻟ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺鴶鴘‫ﺭﺭ‬鵠‫ 】ﮬ‬a.f.u.
hürkütüwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫】ﮬ‬
Hürriyetperverlik, hürriyetseverlik.
Ürkütüvermek.
hüseyni 【鴛‫ﻨ‬鴵鴺‫ﺳ‬鵠‫ 】ﮬ‬a. Bir üzüm türü.
hürkütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﮬ‬Ürkütme.
hüshtek 【‫ك‬鴺‫ﺷﺘ‬鵠‫ 】ﮬ‬Islık, ötme. Hüshtek
hürlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﮬ‬a.u. Hür olma hali.
chalin aq – Islık çalmak.

185
xa … xa 【‫ 】ﺧﺎ … ﺧﺎ‬Ya da, ya. Xa u yerde, xa xajo-xujo 【鵝‫ﺟ‬鵞‫ﺧ‬-鵝‫ 】ﺧﺎﺟ‬ç.u. Baharat.
bu yerde – Ya orada, ya burada. xaqan 【‫ 】ﺧﺎﻗﺎﻥ‬Hakan, kağan.
xada 【‫ 】ﺧﺎﺩﺍ‬f. Sırık. Xada tash – Kaya.
xaqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻗﺎﻧﻠ‬Hakanlık, kağanlık.
xadiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺧﺎﺩ‬Arızalı, pürüzlü, tepe tepe,
xal 【‫ 】ﺧﺎﻝ‬f. Ben.
tümseklerle örtülü, girintili çıkıntılı. Xadiliq
yer – Tümseklerle örtülü yer. xalas 【‫ﺱ‬鳣‫ 】ﺧﺎ‬a. Kurtuluş, kurtarma. Xalas
bolmaq – Kurtarılmak. Xalas qilmaq –
xadim 【‫ﻢ‬鴘‫ 】ﺧﺎﺩ‬a. Faaliyet adamı; militan;
Kurtarmak.
memur, işçi. Ilmiy xadim – İlim adamı.
xalash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺧﺎ‬İsteme.
xadime 【鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﺧﺎﺩ‬a. Kadın memur, kadın işçi.
xalat 【‫ﺕ‬鳣‫ 】ﺧﺎ‬a. Cüppe.
xaditash 【‫ﺘﺎﺵ‬鴘‫ 】ﺧﺎﺩ‬f.u. Kaya.
xalayiq 【‫ﻖ‬鴙鴵鳣‫ 】ﺧﺎ‬a. Halk.
xaduk 【‫ 】ﺧﺎﺩۇك‬Dört tekerlekli araba.
xaldar 【‫ 】ﺧﺎﻟﺪﺍﺭ‬f. Benli.
xahish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﺧﺎﮬ‬f. İstek, arzu, emel, heves.
xali 【鴛‫ 】ﺧﺎﻟ‬f. Boş, serbest. U mu xatadin xali
xahlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺧﺎﮬﻠ‬f.u. bk. xalimaq.
emes – O da hatasız değil. Ihtimaldin xali emes
xain 【‫】ﺧﺎﯻﻦ‬ a. Hain. Xainlerche – – İhtimali yok değil. Xali qilmaq – Boşaltmak.
Hainlerce. Weten xaini – Vatan haini. Xali sözleshmek – Özel konuşmak;
xainane 【鴺‫ 】ﺧﺎﯻﻨﺎﻧ‬f. Hainane, haincesine. başkalarının bulunmadığı yerde konuşmak.

Xainane rewishte – Haincesine. xaliganche 【鴺‫ﮕﺎﻧﭽ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻟ‬f.u. İstediği kadar.

xainliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺧﺎﯻﻨﻠ‬a.u. Hainlik. Xainliq Xalighanche dem aldim – İstediğim kadar
dinlendim.
qilmaq – Hainlik etmek.
xalijay 【‫ﺠﺎي‬鴙‫ 】ﺧﺎﻟ‬f. Tuvalet.
xajjajliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺟﺠﺎﺟﻠ‬a.u. mec. Gaddarlık,
kabalık, sertlik. xalimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻟ‬f.u. İstemek.

xajo 【鵝‫】ﺧﺎﺟ‬ç. Karabibere benzer bir baharat. xalimasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺎﺳﻠ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻟ‬f.u. İstemezlik.

186
xalimastin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻤﺎﺳﺘ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻟ‬f.u. İstemeden. xamush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﺧﺎﻣ‬f. 1. Suskun, durgun 2.

xalis 【‫ﺲ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻟ‬a. Halis, objektif, tarafsız. Kederli, mahzun.

xamushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫】ﺧﺎﻣ‬ 1. Suskunluk,

xalisane 【鴺‫ﺴﺎﻧ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻟ‬a.f. Objektif olarak,
durgunluk 2. Kederlilik, mahzunluk.
tarafsız olarak.
xamut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﺧﺎﻣ‬r. Hamut, koşum.
xalisliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﻠ‬鴙‫】ﺧﺎﻟ‬ a.u. Objektiflik,
tarafsızlık. xamut-jabduq 【‫ﺟﺎﺑﺪۇﻕ‬-‫ﺕ‬鵞‫ 】ﺧﺎﻣ‬I Koşum

xaliwash 【‫ﺍﺵ‬鵣鴙‫ 】ﺧﺎﻟ‬Dördül erişte çorbası. takımı. Qural-jabduq – Silah.

xamut-jabduq 【‫ﺟﺎﺑﺪۇﻕ‬-‫ﺕ‬鵞‫】ﺧﺎﻣ‬II r.u. Koşum.

xalta 【‫ 】ﺧﺎﻟﺘﺎ‬Torba. Chilim xaltisi – Tütün
torbası. xan 【‫ 】ﺧﺎﻥ‬Han.

xaltiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻟﺘ‬zool. Keseli. Xaltiliq xan'gül 【‫ﻝ‬鵠‫ 】ﺧﺎﻧﮕ‬bot. Bir çiçek adı.
qarghu chashqan – Keseli köstebek. xana 【‫ 】ﺧﺎﻧﺎ‬f. Hane, ev, oda. Dersxana –
xaltiliqlar 【‫ﺭ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻟﺘ‬Keseliler. Dershane. Konsulxana – Konsolosluk.

xalwa 【‫ﺍ‬鵣‫ 】ﺧﺎﻟ‬a. Helva. xang 【‫ 】ﺧﺎڭ‬ç. Ocak; maden ocağı, kömür

xalwap 【‫ﺍپ‬鵣‫ 】ﺧﺎﻟ‬ağ. Halı, kilim; bk. gilem. ocağı. Kömür xéngi – Kömür ocağı.

xangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴‫ 】ﺧﺎ‬ç.u. Madenci, maden ocağı

xalwapchi 【鴛‫ﺍﭘﭽ‬鵣‫ 】ﺧﺎﻟ‬ağ. Halıcı, kilimci; bk.
işçisi. Dangdar xangchi – Ünlü madenci.
gilemchi.
xangdu 【‫ﺪۇ‬鳴‫ 】ﺧﺎ‬ç. bot. Soya.
xalwapchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺍﭘﭽ‬鵣‫ 】ﺧﺎﻟ‬ağ. Halıcılık,
kilimcilik; bk. gilemchilik. xangga 【‫ﮕﺎ‬鳴‫ 】ﺧﺎ‬ç. bot. Hıyar, salatalık; bk.

xalwichi 【鴛‫ﭽ‬鴘鵣‫ 】ﺧﺎﻟ‬Helvacı. terxemek.

xangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ 】ﺧﺎ‬ç. Evlek. Xangzilap térimek

xam 【‫ 】ﺧﺎﻡ‬f. Ham, çiğ, olgunlaşmamış. Xam
– Evlek yaparak ekmek.
alma – Olgunlaşmamış elma. Xam süt – Çiğ süt.
Xam eshya – Ham madde. Xam chut qilmaq – xanidan 【‫ﺪﺍﻥ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻧ‬Hanedan, sülale.
Tahmin etmek, farzetmek. Xam qaymaq – Çiğ xaniqa 【‫ﻘﺎ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻧ‬f. Derviş ve sofuların
kaymak.
barındığı yer.
xaman 【‫ 】ﺧﺎﻣﺎﻥ‬f. Harman. Xaman waxtida
xanim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻧ‬1. Hanım, bayan 2. Bayan
– Harman vaktinde; biçim vaktinde. Xaman
öğretmen; bk. xénim.
tepmek – Harman dövmek.
xaniweyran 【‫ﺮﺍﻥ‬鴵‫ە‬鵣鴙‫ 】ﺧﺎﻧ‬f. Harabe, enkaz,
xamanchi 【鴛‫ 】ﺧﺎﻣﺎﻧﭽ‬Harmancı.
yıkıntı. Xaniweyran bolmaq – Yıkılmak; viran
xambap 【‫ 】ﺧﺎﻣﺒﺎپ‬ağ. bk. bapkar. olmak; harabe haline gelmek.

xamchut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﺧﺎﻣﭽ‬f. Tahmin, farz, varsayım. xaniweyranchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﺍﻧﭽ‬鴵‫ە‬鵣鴙‫】ﺧﺎﻧ‬ f.u.

Xamchut qilmaq – Tahmin etmek, farzetmek. Perişanlık, yıkım.

xamiki 【鴛‫ﮑ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻣ‬f. Yaş, nemli. xaniweyranliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﻧﻠ‬鴵‫ە‬鵣鴙‫ 】ﺧﺎﻧ‬f.u. Perişanlık,

xamliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻣﻠ‬f.u. 1. Hamlık, olgun yıkım.

olmama hali 2. Tecrübesizlik, acemilik, toyluk. xanqizi 【‫ﺰى‬鴙‫ 】ﺧﺎﻧﻘ‬Uğur böceği.

187
xanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺧﺎﻧﻠ‬Hanlık. xaraplishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺭﺍﭘﻠ‬a.u. Harabe haline

xanu-man 【‫ﻣﺎﻥ‬-鵞‫ 】ﺧﺎﻧ‬f. Aile, ev. gelme.

xaret 【‫ 】ﺧﺎﺭەﺕ‬ağ. Dülger, doğramacı; bk.

xanzade 【‫ 】ﺧﺎﻧﺰﺍﺩە‬Prens, şehzade.
yaghachchi.
xapa 【‫ 】ﺧﺎﭘﺎ‬a. Kederli, mahzun, hüzünlü,
xarij 【‫ﺞ‬鴘‫ 】ﺧﺎﺭ‬a. Dış, haricî.
üzüntülü, hasretli. Xapimen – Üzgünüm. Xapa
bolmaq – Kederlenmek. Xapa qilmaq – Üzmek. xariji 【鴛‫ﺠ‬鴘‫ 】ﺧﺎﺭ‬a. Dış, haricî. Xariji dölet –

xapambash 【‫ 】ﺧﺎﭘﺎﻣﺒﺎﺵ‬Uzun tüylü. Yabancı devlet. Xariji memliket – Yabancı ülke.

Xariji soda – Dış ticaret. Xariji munasiwet – Dış
xapichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺧﺎﭘ‬a.u. Kederlilik. ilişki.
xapiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺧﺎﭘ‬ a.u. Üzüntü, keder. xarlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫】ﺧﺎﺭ‬ Hor görülmek,
Xapiliqta qalmaq – Kederli olmak. aşağılanmak.
xarabat 【‫ 】ﺧﺎﺭﺍﺑﺎﺕ‬a. Harabe, enkaz, yıkıntı. xarlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺧﺎﺭ‬Hor görme.
xarabe 【鴺‫ 】ﺧﺎﺭﺍﺑ‬a. Harabe, enkaz, yıkıntı. xarlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫】ﺧﺎﺭ‬ Hor olmak,
Xarabe qilmaq – Yıkmak; tahrip etmek. aşağılanmak.
xarabizar 【‫ﺰﺍﺭ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺭﺍﺑ‬a.f. Harabe, enkaz, xarlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫】ﺧﺎﺭ‬ (xarlimaq'tan)
yıkıntı. Aşağılatmak, hor gördürmek.
xarabizarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺭﺍﺑ‬a.u. Harabe, enkaz, xarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺭﻟ‬f.u. Horluk; hor olma hali.
yıkıntı. Xarliq tartmaq – Hor olmak. Xarliq körmek –
xaraktér 【‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺧﺎﺭﺍﮐﺘ‬r. Karakter, özellik. Hor olmak. Xarliqqa salmaq – Hor duruma
düşürmek. Xarliqta ömür kechürmek – Hor
xaraktérlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴽‫ 】ﺧﺎﺭﺍﮐﺘ‬r.u. Karakteristik,
durumda ömür geçirmek.
ayırıcı, kendine özgü, tipik.
xarlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺭﻟ‬f.u. Hor görmek.
xaram 【‫ 】ﺧﺎﺭﺍﻡ‬a. bk. haram.
xarlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺭﻟ‬f.u. Hor olma.
xaramzade 【‫ 】ﺧﺎﺭﺍﻣﺰﺍﺩە‬f. bk. haramzade.
xarlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺭﻟ‬f.u. Aşağılatma, hor
xarap 【‫ 】ﺧﺎﺭﺍپ‬a. Harabe, enkaz, yıkıntı.
gördürme.
Xarap qilmaq – Yıkmak, viran etmek. Xarap
bolmaq – Viran olmak; perişan olmak. Halim xarman 【‫ 】ﺧﺎﺭﻣﺎﻥ‬f. bk. xaman.
xarap – Halim perişan. xarsangtash 【‫ﺘﺎﺵ‬鳴‫ 】ﺧﺎﺭﺳﺎ‬f.u. Granit taşı.
xaraplanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺧﺎﺭﺍﭘ‬Harap olmak; xartildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫】ﺧﺎﺭﺗ‬ 1. Horlama,
viran olmak. horuldama 2. Gürültü çıkarma.
xaraplashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺧﺎﺭﺍﭘ‬a.u. Harabe xartildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﺧﺎﺭﺗ‬xartildimaq'tan)
haline gelmek; viran olmak. Halim xarapliship Gürültü çıkartmak.
ketti – Bitkin bir hale geldim.
xartildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺭﺗ‬1. Horlamak,
xarapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺭﺍﭘﻠ‬a.u. Harap olma hali. horuldamak 2. Gürültü çıkarmak.
Iqtisadiy xarapliq – İktisadî çöküntü.
xaru-zar 【‫ﺯﺍﺭ‬-‫】ﺧﺎﺭۇ‬f. 1. Fakir, yoksul, sefil 2.
xaraplinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺭﺍﭘﻠ‬Harap olma; viran Tahkir, tezlil, hakirlik.
olma.

188
xas 【‫ 】ﺧﺎﺱ‬a. Has. Manga xas – Bana has. Xatire küni – Anma günü.
Xas isim – Özel isim. xatirjem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺮﺟ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗ‬a. Telaşsız, sakin, emin,
xase 【鴺‫ 】ﺧﺎﺳ‬a. 1. Kalikot (-tu) 2. Madampol. rahatça. Xatirjem bolung – Emin olun,
telaşlanmayın. Xatirjem qilmaq – Teskin etmek,
xasing 【鵘鴙‫ 】ﺧﺎﺳ‬ç. bot. Yerfıstığı.
yatıştırmak.
xasiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ﺧﺎﺳ‬a. Özellik, hususiyet,
xatirjemlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ﺮﺟ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗ‬a.u. Emin
değer. Buning bir xasiyiti bar – Bunun bir
olmak, rahatlamak, sakin olmak.
özelliği var. Buning xasiyiti némide? – Bunun
özelliği (değeri) neyinde? xatirjemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﺮﺟ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗ‬a.u. Eminlik,
rahatlık, sakinlik, telaşsızlık.
xasiyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ 】ﺧﺎﺳ‬a.u. Değerli, özelliği
olan. xatirjemlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﺮﺟ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗ‬a.u. Emin
olma, rahatlama, sakin olma.
xasiyetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ 】ﺧﺎﺳ‬a.u. Özelliği yok,
değersiz. xatirjemsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ﺮﺟ‬鴙‫】ﺧﺎﺗ‬a.u. Telaşlı, endişeli.
Xatirjemsiz halda – Telaşlı halde.
xasiyetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ 】ﺧﺎﺳ‬a.u. Değersizlik.
xatirjemsizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ﺮﺟ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗ‬a.u.
xata 【‫ 】ﺧﺎﺗﺎ‬a. Hata. Basma xatasi – Matbaa
Telaşlanmak, endişelenmek, emin olamamak.
hatası; baskı hatası. Xata qilmaq – Hata yapmak.
Mundaq sharayitta adem xatirjemsizlinip
Xata anglimaq – Yanlış anlamak.
kétidu – Böyle vaziyette insan telaşlanıyor.
xatalashqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鳣‫ 】ﺧﺎﺗﺎ‬a.u. Hata yapmış.
xatirjemsizlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ﺮﺟ‬鴙‫】ﺧﺎﺗ‬ a.u.
xatalashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺧﺎﺗﺎ‬a.u. Hata etmek, Telaşlanma, endişelenme, emin olmama.
yanılmak. xatirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗ‬a.u. Hatırlama, anma,
xatalashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣‫】ﺧﺎﺗﺎ‬ a.u. akla getirme.
(xatalashmaq'tan) Yanıltmak. xatirlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗ‬a.u. (xatirlimaq'tan)
xataliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗﺎﻟ‬a.u. Yanlışlık. Xataliq Hatırlatmak, uyarmak.
ötküzmek – Hata yapmak, yanılmak. xatirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗ‬a.u. Hatırlamak, akla
xatasiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗﺎﺳ‬a.u. Hatasız. getirmek, anmak.

xatasizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗﺎﺳ‬a.u. Hatasızlık. xatirlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗ‬a.u. Hatırlatma,

uyarma.
xatime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗ‬a. Son, nihayet. Xatime
bermek – Son vermek, sonuçlandırmak. xatun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺧﺎﺗ‬ağ. bk. xotun.

xatire 【‫ﺮە‬鴙‫ 】ﺧﺎﺗ‬a. Hatıra, anı, akıl. Xatiride xawatir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺧﺎۋﺍﺗ‬a. Endişe, telaş, alârm.
tutmaq – Akılda tutmak. Xatiremde bar – Xawatir bolmaq – Endişelenmek.
Aklımda. Xatiremde yoq – Aklımda yok. xawp 【‫ 】ﺧﺎۋپ‬bk. xewp.
Xatiremdin chiqiptu – Unutmuşum. Xatiridin
chikarmaq – Unutmak. Xatiringdin chiqarma! xayal 【‫ﺎﻝ‬鴵‫ 】ﺧﺎ‬a. bk. xiyal.
– Unutma! Xatiringgha al – Hatırla, esle. xayish 【‫ﺶ‬鴙鴵‫ 】ﺧﺎ‬f. bk. xahish.
Xatirige chüshmek – Hatırlamak. Xatirige
xazan 【‫ 】ﺧﺎﺯﺍﻥ‬f. Sonbahar, güz. Xazan
keltürmek – Hatırlamak. Xatire deptiri –
bolmaq – Sararmak, solup sararmak.
Hatıra defteri. Xatire mimarisi – Anıt, abide.

189
xex 【‫ﺥ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. bk. xelq. xendek 【‫ﻧﺪەك‬鴺‫ 】ﺧ‬a. Hendek.

xezhlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ژﻟ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. ağ. bk. xerjlimek. xenjer 【‫ﺭ‬鴺‫ﻧﺠ‬鴺‫ 】ﺧ‬f. Hançer.

xeq 【‫ﻕ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. bk. xelq. xenjerlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﻧﺠ‬鴺‫ 】ﺧ‬f.u. Hançerlemek.

xelayiq 【‫ﻖ‬鴙鴵鳣鴺‫ 】ﺧ‬a. bk. xalayiq. Xenzu 【‫ﻧﺰۇ‬鴺‫ 】ﺧ‬ç. Çinli, Çin milleti. Xenzu

xelipe 【鴺‫ﭙ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. tar. Halife. tili – Çin dili.

xenzuchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﺰۇﭼ‬鴺‫】ﺧ‬ ç.u. Çin
xelipilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Halifelik.
milliyetçiliği. Chong Xenzuchiliq – Büyük Çin
xelkperwer 【‫ﺭۋەﺭ‬鴺‫ﻟﮑﭙ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.f. Halkperver, milliyetçiliği.
halksever.
xenzuleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻧﺰۇﻟ‬鴺‫】ﺧ‬ ç.u.
xelq 【‫ﻟﻖ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. Halk. Xotun xelq – Kadın Çinlileşmek.
milleti. Xelq égiligi – Halk ekonomisi. Xelq
xenzushunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﻧﺰۇﺷ‬鴺‫ 】ﺧ‬ç.f. Sinolog.
edibiyati – Halk edebiyatı. Xelq aghzida – Halk
ağzında. Xelq sözi – Halk sözü. Özliring xenzushunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﻧﺰۇﺷ‬鴺‫】ﺧ‬ ç.f.u.
qandaq xelqsila – Nasıl bir insansınız. Sinoloji.

xelqara 【‫ﻟﻘﺎﺭﺍ‬鴺‫】ﺧ‬ a.u. Uluslararası, xep! 【‫پ‬鴺‫ 】!ﺧ‬ünl. Ne çare!

beynelmilel. Xelqara weziyet – Uluslararası xeplimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﭘﻠ‬鴺‫ 】ﺧ‬Korkutmak, tehdit
vaziyet.
etmek.
xelqaraliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﻘﺎﺭﺍﻟ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Uluslararası,
xeprük 【‫ﭘﺮۈك‬鴺‫ 】ﺧ‬Balgam. Xeprük tükürmek
beynelmilel. Xelqaraliq munasiwetler –
– Balgam tükürmek.
Uluslararası ilişkiler.
xepshük 【‫ك‬鵠‫ﭘﺸ‬鴺‫ 】ﺧ‬Sus, yavaş.
xelqchi 【鴛‫ﻟﻘﭽ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Halksever, halkperver.
xerajet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺭﺍﺟ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. bk. xirajet.
xelqchil 【‫ﻞ‬鴙‫ﻟﻘﭽ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Halksever, demokrat.
xerite 【鴺‫ﺘ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. Harita.
xelqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﻘﭽ‬鴺‫】ﺧ‬ a.u. Halkçılık,
demokrasi. xerj 【‫ﺭﺝ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. Masraf, gider. Xerj qilmaq –
Masraf etmek.
xelqperwerlik 【鵗鴙‫ﺭۋەﺭﻟ‬鴺‫ﻟﻘﭙ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.f.u. Halkçılık,
halkseverlik. xerjletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺭﺟﻠ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. (xerjlimek'ten)
Masraflandırmak.
xelpe 【鴺‫ﻟﭙ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. tar. Öğretmen.
xerjlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﺟﻠ‬鴺‫】ﺧ‬ a.u. Harcamak,
xelpesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟﭙ‬鴺‫ 】ﺧ‬Temel atma.
masraf etmek.
xem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﺧ‬Ceza, ceza vermek. Xem qilmaq
xesis 【‫ﺲ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. Hasis, cimri.
– Cezalandırmak.
xesislik 【鵗鴙‫ﺴﻠ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Hasislik, cimrilik.
xemdiye 【鴺鴶鴘‫ﻣﺪ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. bk. tarix.
Xesislik qildi – Cimrilik etti.
xemek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺧ‬f. bot. Tane bağlamış
xeste 【鴺‫ﺳﺘ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. 1. Hasta 2. Yorgunluk,
yumurtalık; ham; olmamış; yeşil.
bitkinlik.
xemel 【‫ﻝ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. bk. hemel.
xestixane 【鴺‫ﺨﺎﻧ‬鴙‫ﺳﺘ‬鴺‫ 】ﺧ‬f. Hastahane.
xemse 【鴺‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. Hamse, beş.
xestilenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺳﺘ‬鴺‫ 】ﺧ‬f.u. Hastalanmak.

190
xestilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺳﺘ‬鴺‫ 】ﺧ‬f.u. Hastalık. xetligüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Yazan, not eden.

xeshek 【‫ك‬鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺧ‬f. Kuru ot. xetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Yazmak, not etmek.

xeshke 【鴺‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﺧ‬Güceniklik, dargınlık.
xeshlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺷﻠ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Harcanmak.
xeshlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺷﻠ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Harcama.
xeshletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺷﻠ‬鴺‫】ﺧ‬a.u. (xeshlimek'ten)
Harcatmak.
xeshlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Harcamak; bk.
xerjlimek.
xet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. Mektup, yazı. Chirayliq xet –
Güzel yazı. Uning xéti yaman – Onun yazısı
çirkin (kötü). Xet-sawatliq adem – Okuma
yazması var adam. Xet-sawati yoq adem –
Okuma yazması yok adam. Xet-sawat
chiqarmaq – Okuma yazma öğrenmek. Salam
xet – Mektup. Xet-xewer – Mektup ve haber.
Kara xet – İhbarname. Xet sandughi – Mektup
sandığı. Til xet – Makbuz, senet. Toxtam xet –
ağ. tutanak, kararname.
xet-xewer 【‫ۋەﺭ‬鴺‫ﺧ‬-‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺧ‬Mektup ve haber.
Ular hemme nersini xetlep ketti – Onlar her
şeyi not etti.
xetme 【鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ 】ﺧ‬Son, tamam. Xetmi Kuran –
Kuranı okuyup tamamlamak (hatim indirmek).
xetname 【鴺‫ﺗﻨﺎﻣ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.f. Belge, vesika, senet.
xetne 【鴺‫ﺗﻨ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. Sünnet, sünnet etmek.
Xetne qilmaq – Sünnet etmek. Xetne toy –
Sünnet düğünü.
xettat 【‫ﺗﺘﺎﺕ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. Hattat; güzel yazı üstadı.
xettatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﺘﺎﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺧ‬Hattatlık.
xewer 【‫ۋەﺭ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. 1. Haber. Xewer almaq –
Haber almak. Xewer élip turmaq – Her zaman
haberdar olmak. Xewer bermek – Haber
vermek. Xewer qilmaq – Haber vermek.
Xewirim yoq – Haberim yok. Néme xewer bar?
– Ne haber var? 2. gr. Yüklem. Ige, xewerdin
tüzülgen jümle – Özne ve yüklemden yapılmış
cümle.

xewerchi 【鴛‫ۋەﺭﭼ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Haberci.

xet-pet 【‫ﺕ‬鴺‫ﭘ‬-‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Mektup gibi bir
şeyler. xewerdar 【‫ۋەﺭﺩﺍﺭ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.f. Haberdar. Xewerdar

xetche 【鴺‫ﺗﭽ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.f. Küçük mektup. qilmaq – Haberdar etmek.

xewerdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ۋەﺭﺩﺍﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.f.u. Haberdar
xetchek 【‫ك‬鴺‫ﺗﭽ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Mektup gibi bir
olma hali.
şeyler.
xewerlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ۋەﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Haber
xetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Yazıcı, tahsildar.
vermek.
xetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Yazıcılık.
xewerleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ۋەﺭﻟ‬鴺‫】ﺧ‬ a.u.
xeter 【‫ﺭ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. Tehlike. Xewp-xeter – Haberleşmek.
Tehlike. Xéyim-xeter – Tehlike.
xewersiz 【‫ﺰ‬鴙‫ۋەﺭﺳ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Habersiz. Hich
xeterlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Tehlikeli. Xeterlik némidin xewersiz adem – Hiçbir şeyden
weziyet – Tehlikeli vaziyet. habersiz adam. U xewersiz yoqap ketti – O
xetersiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺳ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Tehlikesiz. habersiz kayboldu.

xetersizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭﺳ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺧ‬Tehlikesizlik. xewersizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ۋەﺭﺳ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Habersizlik.

xetir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. bk. xatire. xewp 【‫ۋپ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. Tehlike. Xewp salmaq –
Tehlike göstermek.
xetleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Mektuplaşmak.

191
xewp-xeter 【‫ﺭ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ﺧ‬-‫ۋپ‬鴺‫】ﺧ‬ a. Tehlike. xezinidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫】ﺧ‬ a.f. Hazinedar,
Xewp-xeterge uchrimaq – Tehlike ile haznedar.
karşılaşmak. xezinidarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫】ﺧ‬ a.f.u.
xewplenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ۋﭘﻠ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Tehlike Hazinedarlık, haznedarlık.
hissetmek, endişelenmek. xéchil 【‫ﻞ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﺧ‬a. bk. xijil.
xewplik 【鵗鴙‫ۋﭘﻠ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Tehlikeli.
xéjir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﺧ‬Katır, bardo.
xewplinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ۋﭘﻠ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Endişelenme.
xéqirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺧ‬Böğürmek.
xewpsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ۋﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Tehlikesiz.
xéli 【鴛‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺧ‬f. Çok, epey. Xéli waxt boldi –
xewpsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ۋﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Tehlikesizlik, Epey zaman oldu. Xéli köp – Epey çok. Xélidin
emniyet. Dölet xewpsizligini saqlash orunliri – béri – Epeydir. Yéshim xéligha yetti – Yaşım
Devlet emniyetini koruma kurumları. epey ilerledi.

xey 【‫ي‬鴺‫ 】ﺧ‬ç. Kumaştan yapılmış Çin xélila 【鳤鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺧ‬f.u. Epey, bir sürü, çokça.
ayakkabı. Lata xey – Kumaş ayakkabı. xémir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺧ‬f. Hamur.
xeygüen 【‫ﯬﻥ‬鵠‫ﮕ‬鴵鴺‫ 】ﺧ‬ç. Gümrük.
xémirturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺮﺗ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺧ‬Maya; hamur
xeylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﺧ‬ç.u. Ayakkabılı. Sériq mayası.
xeylik ayal – Sarı ayakkabılı kadın. xénim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﺧ‬Hanım.
xeyr 【‫ﺮ‬鴵鴺‫ 】ﺧ‬a. 1. Sadaka 2. İyilik, hayır 3.
xéridar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺧ‬f. Müşteri.
Elveda, hoşçakal.
xéridarlar 【‫ﺭ‬鳣‫ﺪﺍﺭ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺧ‬Müşteriler.
xeyr-ihsan 【‫ﯻﮭﺴﺎﻥ‬-‫ﺮ‬鴵鴺‫ 】ﺧ‬a. İyilik, hayır
ihsan. xéridarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺧ‬f.u. Müşterilik.

xeyrchi 【鴛‫ﺮﭼ‬鴵鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Dilenci. xéshek 【‫ك‬鴺‫ﺸ‬鴽‫ 】ﺧ‬I Kuru ot. Yem-xéshek –
Yem ve kuru ot.
xeyrchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﭼ‬鴵鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Dilencilik.
xéshek 【‫ك‬鴺‫ﺸ‬鴽‫ 】ﺧ‬II Yonga.
xeyrxah 【‫ﺮﺧﺎھ‬鴵鴺‫ 】ﺧ‬a.f. Hayırhah, iyilik.
xéyim-xeter 【‫ﺭ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ﺧ‬-‫ﻢ‬鴙鴶鴽‫ 】ﺧ‬Kaza ve tehlike.
xeyrxahliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺧﺎﮬﻠ‬鴵鴺‫ 】ﺧ‬a.f.u. İyilik yapma
Mallarni xéyim-xeterdin saqlash – Malları kaza
hali.
ve tehlikeden koruma.
xeyrleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴵鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Vedalaşmak.
xézin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺧ‬a. Hazin. Xezin awaz – Hazin
xeyrlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴵鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Hayırlı. Xeyrlik bir ses; kederli ses.
bolsun – Hayırlı olsun. xidim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﺧ‬t. Trahom.
xeyrlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴵鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Vedalaşma.
xixidimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﺨ‬鴙‫ 】ﺧ‬Kahkaha atmak.
xeyrsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴵鴺‫ 】ﺧ‬a.u. Hayırsız, iyiliği yok.
xijalet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺠﺎﻟ‬鴙‫ 】ﺧ‬a. Utanç, sıkılma. Xijalet
Xeyrsiz mal – İyiliği yok mal.
tartmaq – Utanmak. Xijalet bolmaq – Utanmak;
xezine 【鴺‫ﻨ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺧ‬a. Hazine, hazna. sıkımak.

xezinichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫】ﺧ‬ a.u. Hazinedar, xijaletchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺠﺎﻟ‬鴙‫ 】ﺧ‬a.u. İhtiyaç,

haznedar. zaruret, sıkıntı, yoksulluk.

192
xijaletlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺠﺎﻟ‬鴙‫ 】ﺧ‬a.u. Mahcubiyet, Ximik réaksiye – Kimyasal değişme.
şaşkınlık. Özini xijaletliktin chiqirish üchün – ximiye 【鴺鴶鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺧ‬r. Kimya. Ximiye fakultéti
Kendini mahcubiyetten kurtarmak için. – Kimya fakültesi.
xijil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﺧ‬a. Utanç, mahcubiyet. Xijil ximiyilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ﻤ‬鴙‫】ﺧ‬ r.u. Kimyasal.
bolmaq – Utanmak. Xijil qilmaq – Utandırmak. Ximiyilik analiz – Kimyasal analiz.
U sel xijil bolghandek qildi – O biraz utanmış
ximiyiwiy 【鴸鴘鵣鴙鴶鴙‫ﻤ‬鴙‫】ﺧ‬ r.a. Kimyasal,
gibi oldu.
kimyevi. Ximiyiwiy oghut – Kimyasal gübre.
xijilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫】ﺧ‬ a.u. Utangaçlık,
ximyeger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮔ‬鴺鴶‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺧ‬r.f. Kimyacı.
sıkılganlık, mahcubiyet. Xijilliq ichide –
Mahcubiyet içinde. xine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺧ‬f. Kına. Xine qoymaq – Kına
yakmak.
xiqirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺧ‬Böğürmek.
xinechöp 【‫پ‬鵟‫ﭼ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺧ‬f.u. bot. Liken.
xil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﺧ‬f. Tür, çeşit. Her xil – Her türlü.
Nechche xil – Birkaç türlü. Almining bir xili – xingze 【‫ﺰە‬鳵鴙‫ 】ﺧ‬ç. Kayısı. Xingze derixi –
Elmanın bir türü. U öz xiligha erge chiqiptu – Kayısı ağacı.
O kendine uygun biri ile evlenmiş. Bir xil xirajet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺮﺍﺟ‬鴙‫ 】ﺧ‬a. Masraf.
qiliwétish – Ayrı hale getirme.
xire 【‫ﺮە‬鴙‫ 】ﺧ‬f. Donuk. Xire qilmaq – Gölgede
xilap 【‫پ‬鳤鴙‫ 】ﺧ‬a. Hilaf, aykın, zıt, aksi.
bı rakmak.
xilapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭘﻠ‬鳤鴙‫ 】ﺧ‬a.u. Aksilik, zıtlık,
xirildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫( 】ﺧ‬xirildimaq'tan)
aykırılık.
Huylandırmak, kızdırmak.
xillanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺧ‬f.u. Ayıklanmak,
xirildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺧ‬1. Böğürmek 2.
seçilmek.
Horuldamak.
xillash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺧ‬Ayıklama, seçme.
xirileshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺧ‬f.u. Donuk olmak,
xillatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻠ‬鴙‫( 】ﺧ‬xillimaq'tan) f.u. gölgelenmek.
Ayıklatmak, seçtirmek. xirileshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﺧ‬ f.u.
xilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﺧ‬Muhtelif, türlü, çeşitli, (xirileshmek'ten) Donuklaştırmak, gölge
değişik. Köp xilliq égilik – Çok türlü ekonomi. düşürmek.
Xilmu-xilliq – Çeşitlilik. xirilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺧ‬f.u. Donukluk, sönüklük.
xillimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﺧ‬f.u. Seçmek.
xirqirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﺧ‬bk. xiqirimaq.
xilmu-xil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺧ‬-鵞‫ﻠﻤ‬鴙‫ 】ﺧ‬Çeşitli.
xirlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺧ‬Çekişmek, kavga
xilmu-xilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺧ‬-鵞‫ﻠﻤ‬鴙‫ 】ﺧ‬f.u. Çeşitlilik. etmek, sövüp saymak.

xilwet 【‫ەﺕ‬鵣‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺧ‬a. Boğuk, belirsiz, yalnızlık. xirman 【‫ﺮﻣﺎﻥ‬鴙‫ 】ﺧ‬f. bk. xaman.
Xilwetke kirmek – Yalnız yaşamak. xirurg 【‫ﺮۇﺭگ‬鴙‫ 】ﺧ‬r. Operatör, cerrah.
xilwetxana 【‫ەﺗﺨﺎﻧﺎ‬鵣‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺧ‬a.f. Manastır hücresi.
xirurgiye 【鴺鴶鴙‫ﺮۇﺭﮔ‬鴙‫ 】ﺧ‬r. Cerrahi, operatörlük.
ximik 【鵗鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺧ‬I r. Kimyacı.
xirurgiyiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ﺮۇﺭﮔ‬鴙‫ 】ﺧ‬r.u. Cerrahi,
ximik 【鵗鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺧ‬II r. Kimyasal, kimyevî. operatörlük.

193
xislet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺴﻠ‬鴙‫ 】ﺧ‬a. Vasıf, hassa, özellik. etme hali.

xisletlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺴﻠ‬鴙‫ 】ﺧ‬a.u. 1. Nitelik 2. özel xiyanetkar 【‫ﺗﮑﺎﺭ‬鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a.f. Hıyanetkar.

iyi karakter. xiyanetkarane 【鴺‫ﺗﮑﺎﺭﺍﻧ‬鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴙‫】ﺧ‬ a.f.
xish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﺧ‬I f. Kerpiç. Hıyanetkarane.

xish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﺧ‬II f. Akraba. xiyanetkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﮑﺎﺭﻟ‬鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a.f.u. Hıyanetlik.

xishchi 【鴛‫ﺸﭽ‬鴙‫ 】ﺧ‬f.u. Kerpiççi. xiyanetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a.u. Hıyanetlik.

xishchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺸﭽ‬鴙‫ 】ﺧ‬f.u. Kerpiççilik. xiyawan 【‫ﺎۋﺍﻥ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬f. tar. İki yanı ağaçlı yol;
park yolu.
xitaben 【‫ﻥ‬鴺‫ﺘﺎﺑ‬鴙‫】ﺧ‬a. Hitaben; birinin yüzüne
söyleyerek. Xelqqe xitaben – Halka hitaben. Xizir 【‫ﺮ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺧ‬Hızır.

xitap 【‫ﺘﺎپ‬鴙‫ 】ﺧ‬a. Hitap. xizmet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺰﻣ‬鴙‫ 】ﺧ‬a. Hizmet. Xizmet qilmaq
– Hizmet etmek. Xizmet heqqi – Hizmet hakki.
xitapname 【鴺‫ﺘﺎﭘﻨﺎﻣ‬鴙‫ 】ﺧ‬a.f. Beyanname.
Xizmet waxti – Hizmet vakti; iş vakti.
Xitay 【‫ﺘﺎي‬鴙‫ 】ﺧ‬Çinli. Xitay güli – Pat (-tı). Xizmitingizde bolay – Hizmetinizi yapayım.
xitildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺧ‬Kahkaha atma. xizmetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺰﻣ‬鴙‫ 】ﺧ‬a.u. Memur, işçi. Öy
xizmetchisi – Ev işçisi.
xitildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺧ‬Kahkaha atmak.
xizmetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺰﻣ‬鴙‫ 】ﺧ‬a.u. Memurlük,
xiyal 【‫ﺎﻝ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a. Hayal. Xiyalgha chommaq
işçilik.
– Hayala dalmak. Xiyal sürmek – Hayal etmek;
hayala dalmak. Xiyal deryasigha chomup xizmetdash 【‫ﺗﺪﺍﺵ‬鴺‫ﺰﻣ‬鴙‫ 】ﺧ‬a.u. İş arkadaşı;
kettim – Hayal nehrine daldım. Xam xiyal – mesai arkadaşı.
Ham hayal; boş hayal. Xiyalimgha keldi – xizmetkar 【‫ﺗﮑﺎﺭ‬鴺‫ﺰﻣ‬鴙‫ 】ﺧ‬a.f. İşçi.
Aklıma geldi.
xizmetkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﮑﺎﺭﻟ‬鴺‫ﺰﻣ‬鴙‫ 】ﺧ‬a.f.u. İşçilik.
xiyalchan 【‫ﺎﻟﭽﺎﻥ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬Hayalci.
Xizmetkarliq qilmaq – İşçilik yapmak.
xiyalchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻟﭽﺎﻧﻠ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a.u. Hayalcilik.
xo 【鵝‫ 】ﺧ‬ç. 1. 64 kilo ağırlığındaki ölçü
xiyaliliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a.u. Hayalciük. birimi. 2. 64 kilo tohumun ekildiği tarla alanı.

xiyaliy 【鴸鴙‫ﺎﻟ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a. Hayalî. xoxenze 【‫ﻧﺰە‬鴺‫ﺧ‬鵝‫ 】ﺧ‬ç. Yiğit, kahraman.

xiyalkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺎﻟﮑ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a.f. Hayalci. xoja 【‫ﺟﺎ‬鵝‫ 】ﺧ‬f. 1. Sahip, patron, mal sahibi 2.
Sayın, muhterem, saygıdeğer.
xiyalkeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﺎﻟﮑ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a.f.u. Hayalcilik.
xojam 【‫ﺟﺎﻡ‬鵝‫ 】ﺧ‬f.u. Sayın, muhterem,
xiyallanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺎﻟ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a.u. Hayala dalmak.
saygıdeğer.
xiyalperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﺎﻟﭙ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a.f. Hayalperest.
xojayin 【‫ﻦ‬鴙鴵‫ﺟﺎ‬鵝‫ 】ﺧ‬f. Sahip.
xiyalperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﺎﻟﭙ‬鴶鴙‫】ﺧ‬ a.f.u.
xojayinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙鴵‫ﺟﺎ‬鵝‫】ﺧ‬ f.u. Sahiplik.
Hayalperestlik.
Xojayinliq qilmaq – Sahip çıkmak; sahip
xiyanet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a. Hıyanet, ihanet. olmak.
xiyanetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a.u. Hıyanet eden. xojen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺟ‬鵝‫】ﺧ‬ ç. Roket, füze. Sün'i
xiyanetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴙‫ 】ﺧ‬a.u. Hıyanet hemraning xojini – Uydu rokei.

194
xojiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺟ‬鵝‫】ﺧ‬ f.u. Ekonomi. Xelq xorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ 】ﺧ‬f.u. Yüzkarası, rezalet, ayıp.
xojilighi – Halk ekonomisi. Yéza xojilighi – Xorluqta turmaq – Sürünmek; manasız bir
Köy ekonomisi. hayat sürmek. Uning xorlughi ötüp ketti – O

xojisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺟ‬鵝‫ 】ﺧ‬f.u. Sahipsiz. canımı sıktı (usandırdı).

xoruldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭۇﻟﺪ‬鵝‫】ﺧ‬ Horuldamak.

xojisizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺟ‬鵝‫ 】ﺧ‬f.u. Sahipsizlik.
Xoruldap uxlimaq – Horuldayıp uyumak.
xojuyun 【‫ﻥ‬鵞鴵鵞‫ﺟ‬鵝‫ 】ﺧ‬f. ağ. bk. xojayin.
xorutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﺗ‬鵝‫ 】ﺧ‬Yıpratma.
xolum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺧ‬Xolum-xoshna – Komşu.
xosh 【‫ﺵ‬鵝‫ 】ﺧ‬I f. bk. xush.
xoma 【‫ﻣﺎ‬鵝‫ 】ﺧ‬ağ. bk. gülqaq.
xosh 【‫ﺵ‬鵝‫ 】ﺧ‬II f. Elveda, hoşçakal.
xoncha 【‫ﻧﭽﺎ‬鵝‫ 】ﺧ‬f. Fincan tabağı.
xoshal 【‫ﺷﺎﻝ‬鵝‫ 】ﺧ‬f. bk. xushal.
xop 【‫پ‬鵝‫ 】ﺧ‬f. İyi, olur.
xoshamet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺷﺎﻣ‬鵝‫ 】ﺧ‬f. bk. xushamet.
xor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺧ‬I f. Hor. Xor turmush – Hor hayat;
xoshang 【‫ﺷﺎڭ‬鵝‫ 】ﺧ‬ç. Yağda kavrulmuş mantı.
hor geçim. Xor bolmaq – Hor olmak. Xor
qilmaq – Hor görmek; yıpratmak. xoshlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺷ‬鵝‫】ﺧ‬ f.u. bk.

xor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺧ‬II r. Koro. xushlashmaq.

xoshna 【‫ﺷﻨﺎ‬鵝‫ 】ﺧ‬f. Komşu. Xoshna memliket

xorash 【‫ﺭﺍﺵ‬鵝‫】ﺧ‬ Yıpranma, azalma,
– Komşu ülke. Xolum-xoshnilar – Komşular.
zayıflama.
xoshnichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﺷﻨ‬鵝‫ 】ﺧ‬f.u. Komşuluk;
xoratmaq 【‫ﺭﺍﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﺧ‬ (xorimaq'tan)
komşu olma hali.
Yıpratmak.
xoshnidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴙‫ﺷﻨ‬鵝‫ 】ﺧ‬f. Komşu.
xoraz 【‫ﺭﺍﺯ‬鵝‫ 】ﺧ‬f. Horoz.
xoshnidarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺪﺍﺭﭼ‬鴙‫ﺷﻨ‬鵝‫】ﺧ‬ f.u.
xorazwaz 【‫ﺭﺍﺯۋﺍﺯ‬鵝‫ 】ﺧ‬f. Horoz dövüştürmeyi
Komşuluk; komşu olma hali. Yaxshi
seven.
xoshnidarchiliq munasiwiti – İyi komşuluk
xorazwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺍﺯۋﺍﺯﻟ‬鵝‫】ﺧ‬ f.u. Horoz ilişkisi.
dövüştürmeyi sevme hali.
xoshniliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺷﻨ‬鵝‫ 】ﺧ‬f.u. Komşuluk.
xorek 【‫ﺭەك‬鵝‫ 】ﺧ‬I f. Yem, yemek.
xotek 【‫ك‬鴺‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺧ‬Sıpa.
xorek 【‫ﺭەك‬鵝‫ 】ﺧ‬II f. Horultu, horlama. Xorek
xoteklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺧ‬Eşeğin yavrulaması.
tartmaq – Horuldamak. Xorigi chong adem –
Kibirli adam. xotun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺧ‬Kadın. Xotun almaq – Kadın

xorimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺧ‬Yıpranmak, azalmak, almak; evlenmek. Xotun qoymaq – Kadım

boşamak. Xotun-bala – Kadın ve çocuk.
zayıflamak. Xorimas polat xenjer – Yıpranmaz
Xotun-qizlar – Kadın ve kızlar.
çelik hançer.
xotunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺧ‬Kadınlı. Köp xotunluq
xorjun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺭﺟ‬鵝‫ 】ﺧ‬bk. xurjun.
– Çok kadınlı. Xotunluqqa bermek – Kocaya
xorlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺧ‬Rezil olmak, hakaret vermek. Xotunluqqa almaq – Eş olarak almak.
edilmek.
xotunperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﻧﭙ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫】ﺧ‬ u.f. Kadın
xorlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵝‫ 】ﺧ‬f.u. Hor görmek. düşkünü.

195
xotunperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﻧﭙ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫】ﺧ‬ Kadın Xudaya 【‫ﺎ‬鴵‫ﺩﺍ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Tanırm, Allahım.
düşkünlüğü. Xudayitaala 【鳣‫ﺘﺎﯪ‬鴙鴵‫ﺩﺍ‬鵞‫ 】ﺧ‬Tanrı, Allah.
xotunsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺧ‬Kadınsız, bekar.
xudbin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺩﺑ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Bencil, hodkâm.
xotunsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫】ﺧ‬ Kadınsızlık,
xudbinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﺩﺑ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Bencillik.
bekarlık.
xuddi 【‫ﺩﺩى‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Aynı, tıpkı. Xuddi özi –
xotunwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣‫ﻧ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺧ‬u.f. Kadın düşkünü; bk.
Tıpta kendisi. Xuddi shu chaghda – Aynı o
xotunperest.
zaman.
xotunwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣‫ﻧ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫】ﺧ‬ u.f.u. Kadın
xuduk 【‫ﺩۇك‬鵞‫ 】ﺧ‬Şüphe, vesvese.
düşkünlüğü; bk. xotunperestlik.
xuduksirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﺩۇﮐﺴ‬鵞‫ 】ﺧ‬Şüphelenme;
xoyma 【‫ﻤﺎ‬鴵鵝‫】ﺧ‬ Pek, çok, tamamen,
vesveseye düşme.
büsbütün. Tagh shamili xoyma illiq – Dağ
rüzgarı çok ılık. Güller xoyma échilip ketti – xuduksirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺩۇﮐﺴ‬鵞‫ 】ﺧ‬Şüphelenmek;
Çiçekler çok güzel açılıverdi. Xoyma yoghan – vesveseye düşmek.
Çok da büyük. xuju 【鵞‫ﺟ‬鵞‫ 】ﺧ‬ç. Karabiber.
xoymu 【鵞‫ﻤ‬鴵鵝‫ 】ﺧ‬bk. xoyma. xulase 【鴺‫ﺳ‬鳣鵞‫ 】ﺧ‬a. Sonuç. Xulase chikarmaq
Xristiyan 【‫ﺎﻥ‬鴶鴙‫ﺴﺘ‬鴘‫ 】ﺧﺮ‬r. Hıristiyan. Xristiyan – Sonuçlandırmak. Xulasigha kelmek – Sonuca
dini – Hıristiyan dini. varmak.

Xristiyanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻧﻠ‬鴶鴙‫ﺴﺘ‬鴘‫ 】ﺧﺮ‬r.u. Hıristiyanlık. xulasilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﺳ‬鳣鵞‫】ﺧ‬ a.u.

Sonuçlanmak.
xrom 【‫ 】ﺧﺮوﻡ‬r. kim. Krom.
xulasilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﺳ‬鳣鵞‫ 】ﺧ‬a.u. Sonuçlandırma.
xronométr 【‫ﺘﺮ‬鴽‫ﻣ‬鵝‫ 】ﺧﺮوﻧ‬r. Kronometre.
xulasilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺳ‬鳣鵞‫】ﺧ‬ a.u.
xuadani 【鴛‫ﯪﺩﺍﻧ‬鵞‫ 】ﺧ‬ç. Triko (bir tür kumaş).
Sonuçlandırmak.
Xuda 【‫ﺩﺍ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Tanır, Allah. Xudadek
xuligan 【‫ﮕﺎﻥ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺧ‬r. Terbiyesiz, küstah,
körmek – Tanır gibi görmek. Xuda heqqi –
kavgacı.
Allah aşkına. Xuda körsetmisun! – Allah
göstermesin. Xudagha tapshurmaq – Allaha xuliganliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮕﺎﻧﻠ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺧ‬r.u. Terbiyesizlik,
ısmarlamak. Xuda ursun – Allah kahretsin. küstahlık.

Xudaperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﺩﺍﭘ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Sofu, dindar. xulq 【‫ﻟﻖ‬鵞‫ 】ﺧ‬a. Hulk, huy, tabiat, karakter.

Xudaperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﺩﺍﭘ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Sofuluk, xulqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﻘﻠ‬鵞‫ 】ﺧ‬a.u. İyi huylu.

dindarlık. xulqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻟﻘﺴ‬鵞‫ 】ﺧ‬a.u. Huylu, hırçın, huysuz.
Xudasiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺩﺍﺳ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Allahsız, ateist, xulqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻟﻘﺴ‬鵞‫ 】ﺧ‬a.u. Huysuzluk.
Tanırsız, Tanrı tanımaz. Xulqsizliq qilmaq – Huysuzluk yapmak.
Xudasizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺩﺍﺳ‬鵞‫】ﺧ‬ f.u. Ateistlik, xuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺧ‬a. bk. xulq.
Tanırsızlık, Allahsızlık, Tanrı tanımazlık.
xulumatang 【‫ﻣﺎﺗﺎڭ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺧ‬ç. Karışık, anlamsız.
Xudawend 【‫ﺩﺍۋەﻧﺪ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Tanır, Allah. Uning xulumatang sözidin yer astigha patimen
Xuday 【‫ﺩﺍي‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Tanrı, Allah. – Onun anlamsız sözlerinden utanıyorum.

196
xumar 【‫ﻣﺎﺭ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. İhtiras, tutku. Xumar xunsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Katillik.
bolmaq – Tutulmak. Xumardin chiqqiche – xunük 【‫ك‬鵠‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Çirkin.
Tutku çözülene kadar. Xumardin chikmaq –
Tutkuyu çözmek. Xumardin tarqimaq – xunüklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵠‫ﻧ‬鵞‫】ﺧ‬ f.u.
Tutkuyu dağıtmak. Méni yarim tashlap ketti Çirkinleşmek.
bashqining xumarigha – Beni yarım xunüklinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮐﻠ‬鵠‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Çirkinleşme.
bırakaverdi başkasının aşkına.
xunüklük 【‫ك‬鵠‫ﮐﻠ‬鵠‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Çirkinlik.
xumarlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﻣﺎﺭ‬鵞‫】ﺧ‬ f.u.
xupiyane 【鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴙‫ﭘ‬鵞‫ 】ﺧ‬a.f. Gizli halde.
Tutsaklaşmak. Xumarlashqan kara közler –
Tutsaklaşmış kara gözler. xupiye 【鴺鴶鴙‫ﭘ‬鵞‫ 】ﺧ‬a. Gizli.

xumarlashtumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣‫ﻣﺎﺭ‬鵞‫】ﺧ‬ f.u. xupiyilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ﭘ‬鵞‫ 】ﺧ‬a.u. Gizlilik.

(xumarlashmaq'tan) Tutsaklaştmnak.
xupsenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﭘﺴ‬鵞‫】ﺧ‬ Aldırmamak;
xumarlashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣‫ﻣﺎﺭ‬鵞‫】ﺧ‬ f.u. önemsememek.
Tutsaklaştırma.
xupten 【‫ﻥ‬鴺‫ﭘﺘ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Gece. Xupten namazi –
xumarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺎﺭﻟ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Tutsaklık; tutsaklı. Gece namazı; yatsı namazı.
Xumarlik köz – Tutsaklı göz. xurapat 【‫ﺭﺍﭘﺎﺕ‬鵞‫ 】ﺧ‬a. Hurafe.
xumarlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻣﺎﺭﻟ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Tutsaklaşma.
xurapatchi 【鴛‫ﺭﺍﭘﺎﺗﭽ‬鵞‫ 】ﺧ‬a.u. Batıl inanışlı.
xumche 【鴺‫ﻣﭽ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Çanak, kap, çömlek.
xurjun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺭﺟ‬鵞‫ 】ﺧ‬Heybe.
xumdan 【‫ﻣﺪﺍﻥ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Çömlekçi ocağı.
xurma 【‫ﺭﻣﺎ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Hurma. Xurma derexti –
xumdanchi 【鴛‫ﻣﺪﺍﻧﭽ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Çömlekçi. Hurma ağacı. Xurma reft – Kahverengi.

xumdanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﺪﺍﻧﭽ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Çömlekçilik. xursunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺭﺳ‬鵞‫ 】ﺧ‬İçler çekmek; ahlar

xummar 【‫ﻣﻤﺎﺭ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. bk. xumar. çekmek.

xurshid 【‫ﺪ‬鴙‫ﺭﺷ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Güneş.

xumper 【‫ﺭ‬鴺‫ﻣﭙ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Haylaz.
xuruj 【‫ﺭۇﺝ‬鵞‫ 】ﺧ‬a. Çıkış, hücum, düşmanca
xumre 【‫ﻣﺮە‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Çamurdan yapılmış kap;
çıkış.
kil kap.
xuruldash 【‫ﺭۇﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ 】ﺧ‬Horuldama.
xumsa 【‫ﻣﺴﺎ‬鵞‫ 】ﺧ‬ağ. bk. xunise.
xuruldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭۇﻟﺪ‬鵞‫ 】ﺧ‬Horuldamak.
xun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Kan.
xurum 【‫ﺭۇﻡ‬鵞‫ 】ﺧ‬r. Krom. Xurum ötük –
xunggan 【‫ﮕﺎﻥ‬鳴鵞‫ 】ﺧ‬ağ. bk. xangga.
Kromlu çizme.
xunxar 【‫ﻧﺨﺎﺭ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Hunhar.
xususen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺳ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﺧ‬a. Bilhassa, özellikle.
xunxarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺨﺎﺭﻟ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Hunharlık.
xususiy 【鴸鴙‫ﺳ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﺧ‬a. Hususi, özel. Xususiy
xunise 【鴺‫ﺴ‬鴙‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺧ‬Hunsa; çifte cinsiyetli. soda – Özel ticare. Xususiy mülük – Özel mülk.
xunriz 【‫ﺰ‬鴘‫ﻧﺮ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Katil. Xususiy égilik – Özel ekonomi.

xunsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Kansız. Xunsiz chiray – xususiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﺳ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﺧ‬a. Özellik, ayrıcalık.
Kansız sima. xususiylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﺳ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫】ﺧ‬ a.u. Özellik,

197
hususiylik. xushbextlik 【鵗鴙‫ﺧﺘﻠ‬鴺‫ﺷﺒ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a.u. Mutlüluk,
xususta 【‫ﺳﺘﺎ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﺧ‬a.u. Hakkında, konuda. bahtiyarlık.
Bu xususta – Bu konuda. Uning xususida – xushboy 【‫ي‬鵝‫ﺷﺒ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Hoş kokulu; güzel
Onun hakkında. koku saçan.
xush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Hoş, iyi. Xush awaz – Hoş xushchaqchaq 【‫ﺷﭽﺎﻗﭽﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺧ‬Neşeli, güler
ses; güzel ses. Xush körmek – Hoş görmek. yüzlü.
Xush qilmaq – Hoşlandırmak. U könglümni
xushchaqchaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﭽﺎﻗﭽﺎﻗﻠ‬鵞‫】ﺧ‬ f.u.
xush qildi – O beni sevindirdi. Xush kepsiz –
Neşelilik, güler yüzlülük.
Hoş geldiniz. Xush qélinglar – Hoşçakalın.
Xush emse – Elveda; hoşçakalın. Bu söz xushgöy 【‫ي‬鵟‫ﺷﮕ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Hoş, tatlı.
ularning qulighigha xush yaqmidi – Bu söz
xushhal 【‫ﺷﮭﺎﻝ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a. bk. xushal.
onların hoşuna gitmedi.
xushxet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺷﺨ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a. Güzel yazı.
xushal 【‫ﺷﺎﻝ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a. Memnun, sevinçli.
Xushal qilmaq – Memnun etmek. Xushal xushxetliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺷﺨ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Güzel yazılı.
bolmaq – Memnun olmak. Xushalmen – xushxewer 【‫ۋەﺭ‬鴺‫ﺷﺨ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a. Müjde; sevinç
Memnunum. verici haber.
xushal-xuram 【‫ﺭﺍﻡ‬鵞‫ﺧ‬-‫ﺷﺎﻝ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a. Memnun, xushxuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺷﺨ‬鵞‫】ﺧ‬f.a. Terbiyeli, görgülü.
sevinçli.
xushxuy 【‫ي‬鵞‫ﺷﺨ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Neşeli, sevinçli.
xushal-xuramliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺍﻣﻠ‬鵞‫ﺧ‬-‫ﺷﺎﻝ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a.u.
xushxuyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵鵞‫ﺷﺨ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Neşelilik,
Memnuniyet, sevinç.
sevinçlilik.
xushalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﺎﻟﻠ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a.u. Memnuniyet,
xushqamet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺷﻘﺎﻣ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a. Çelimli, endamlı,
sevinç. Xushalliq bilen – Memnuniyetle;
boyu bosu yerinde.
sevinçle.
xushqametlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺷﻘﺎﻣ‬鵞‫】ﺧ‬ f.a.u. bk.
xushamet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺷﺎﻣ‬鵞‫】ﺧ‬ f. Kompliman,
xushqamet.
pohpohlama, dalkavukluk, yaltaklık. Xushamet
söz – Nazik söz. Xushamet qilmaq – xushlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺷ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Sevinmek,
Yaltaklanmak. hoşnut olmak.
xushametchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺷﺎﻣ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Dalkavuk. xushlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺷ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Vedalaşmak.

xushametchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺷﺎﻣ‬鵞‫】ﺧ‬ f.u. xushlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺷﻠ‬鵞‫】ﺧ‬ f.u. Sevmek,

Dalkavukluk. Xushametchilik qilmaq – sevindirmek.
Dalkavukluk yapmak.
xushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Hoşnutluk.
xushametgöy 【‫ي‬鵟‫ﺗﮕ‬鴺‫ﺷﺎﻣ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Pohpohçu,
xushlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫】ﺧ‬ f.u. Sevinme,
dalkavuk.
hoşnut olma.
xushametgöylük 【‫ك‬鵠‫ﻠ‬鴵鵟‫ﺗﮕ‬鴺‫ﺷﺎﻣ‬鵞‫】ﺧ‬ f.u.
xushlushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Vedalaşma.
Pohpohçuluk, dalkavukluk.
xushmuamile 【鴺‫ﻠ‬鴙‫ﯪﻣ‬鵞‫ﺷﻤ‬鵞‫】ﺧ‬ f.a. Hoş
xushbext 【‫ﺧﺖ‬鴺‫ﺷﺒ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a. Saadet, mutluluk,
muamele; iyi ilişki.
bahtiyarlık.
xushmuamililik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﯪﻣ‬鵞‫ﺷﻤ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a.u. Hoş

198
muameleli; iyi ilişkili. xushwaxt 【‫ﺍﺧﺖ‬鵣‫ﺷ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a. Memnun, sevinçli.
xushnut 【‫ﺕ‬鵞‫ﺷﻨ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Hoşnut, memnun. xushyaqmas 【‫ﺎﻗﻤﺎﺱ‬鴶‫ﺷ‬鵞‫ 】ﺧ‬Tembel, avare,
xushnutluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵞‫ﺷﻨ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Hoşnutluk, haylaz.
memnunluk. xutbe 【鴺‫ﺗﺒ‬鵞‫ 】ﺧ‬a. Hutbe.
xushpichim 【‫ﻢ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﺷﭙ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Mevzun, zarif, xutmu 【鵞‫ﺗﻤ‬鵞‫ 】ﺧ‬a. ağ. bk. qutup.
muntazam.
xuy 【‫ي‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Huy, karakter. Xuyi yaman
xushroy 【‫ﺷﺮوي‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Güzel, ilgi çekici. adem – Huysuz adam. Shu atning bir yaman
xushroyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵‫ﺷﺮو‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Güzellik, ilgi xuyi bar – Şu atın bir kötü huyu var.
çekicilik. Xulqi-xuyi mulayim qiz – Hulkı, huyu
mülâyim kız.
xushtar 【‫ﺷﺘﺎﺭ‬鵞‫ 】ﺧ‬f. Aşık, tutkun, meftun,
sevdalı. Xushtar bolmaq – Aşık olmak. xuy-peyli 【鴛‫ﻠ‬鴵鴺‫ﭘ‬-‫ي‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a.u. Karakter ve
niyet. Xuypeyli yaman adem – Karakter ve
xushtarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﺘﺎﺭﻟ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Aşıklık, sevdalık.
niyeti kötü adam.
xushtebiet 【‫ﯭﺕ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ﺷﺘ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a. Neşeli, sevinçli.
xuyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵鵞‫ 】ﺧ‬f.u. Huylu.
xushtebietlik 【鵗鴙‫ﯭﺗﻠ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ﺷﺘ‬鵞‫ 】ﺧ‬f.a.u. Neşelilik,
Xuyzu 【‫ﺰۇ‬鴵鵞‫ 】ﺧ‬ç. Döngen, Çin Müslümanı.
sevinçlilik.

199
iane 【鴺‫ 】ﯻﯫﻧ‬a. y.d. İane. Iane toplimaq – ichek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯻﭽ‬Barsak.
İane toplamak. Iane qilmaq – İane etmek. ichide 【‫ﺪە‬鴙‫ 】ﯻﭽ‬İçinde. Bir yil ichide – Bir
ibadet 【‫ 】ﯻﺒﺎﺩەﺕ‬a. İbadet. Ibadet qilmaq – yıl içinde. Ichtin chiqqan düshmen – İçten
İbadet etmek. çıkan düşman. Ichimde – İçimde. Ichimdin

ibadetxana 【‫ 】ﯻﺒﺎﺩەﺗﺨﺎﻧﺎ‬a.f. İbadethane. chiqqan bala – Doğurduğum çocuk. Ichidin –

İçinden. Ichige – İçine. Öz ichige alidu – Kendi
ibare 【‫ 】ﯻﺒﺎﺭە‬a. İbare. içine alacak. Ichi qara – Kötü niyetli. Ichim
ibaret 【‫ 】ﯻﺒﺎﺭەﺕ‬a. İbaret. Shuningdin ibaret échildi – Ferahladım, sevindim. Ichi kawak
– Şundan ibaret. (qawaq) – içi boş. Mulayim kara közliri ichige
oltaghan – Mülayim siyah gözleri içine çökmüş.
ibaytin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ 】ﯻﺒﺎ‬Deminden. Ibaytin béri –
Aghzining ichide – Ağzının içinde. Ich
Deminden beri.
aghirtmaq – Acımak. Ich pushmaq – Canı
iblis 【‫ﺲ‬鴙‫ 】ﯻﺒﻠ‬a. İblis. sıkılmak; içi sıkılmak. Ich köymek – Acımak,

iblisane 【鴺‫ﺴﺎﻧ‬鴙‫ 】ﯻﺒﻠ‬a.f. İblisçe. merhamet etmek. U ichide oylidi – O kendi

kendine düşündü.
ibn 【‫】ﯻﺒﻦ‬a. Oğlu. Ibn Sina – İbn Sina (Sina
ichimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫】ﯻﭽ‬ İçki, içilen şey.
oğlu).
Ichimlik ichmek – İçki içmek.
Ibraniy 【鴸鴙‫ 】ﯻﺒﺮﺍﻧ‬a. İbranî. Ibraniy dini –
ichish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯻﭽ‬İçme.
İbranî dini.
ichkergi 【鴛‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﯻﭽﮑ‬İçeri, dahilî.
ibret 【‫ 】ﯻﺒﺮەﺕ‬a. İbret. Ibret almaq – İbret
almak. ichki 【鴛‫ 】ﯻﭽﮑ‬Dahilî, içe ait. Ichki aghriklar

ibretlik 【鵗鴙‫ 】ﯻﺒﺮەﺗﻠ‬a.u. İbretli.

– İç hastalıklar. Ichki kiyim – İç çamaşır, iç
elbise.
ich 【‫ 】ﯻﭻ‬İç. Ich sürmek – İç sürmek, ishal
ichkilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯻﭽﮑ‬İçki. Ichkilik ichmek –
olmak. Ichim qatti – Kabız oldum. Ichi ötti –
İçki içmek. Ichkilikke bérilip ketmek – İçki
İçi sürdü. Ichim aghridi – Kamım ağrıdı. Öy
düşkünlüğü.
ichi – Aile efradı; evdekiler; çoluk çocuk.

200
ichkiri 【‫ﺮى‬鴙‫】ﯻﭽﮑ‬ İçeri. Memliketning zayıflığı, anlayışsızlık.
ichkirisige – Ülkenin içerisine. Ichkiride – ige 【鴺‫ 】ﯻﮕ‬1. İye, sahip. Banka igisi – Banka
İçeride. sahibi. Chong yer igisi – Büyük toprak ağsı.
ichkirilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯻﭽﮑ‬İçerleme. Sen'et igisi – Sanat sahibi. Qelem igisi – Yazar,
edip. Talant igisi – Yetenek sahibi. Bu chong
ichkirilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯻﭽﮑ‬İçerlemek.
ehmiyetke ige – Bunun önemi çok büyük. 2.
ichköynek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴵鵟‫ 】ﯻﭽﮑ‬İç gömlek, gecelik. Fail, özne.

ichkülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﯻﭽﮑ‬bk. ichkilik. igek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯻﮕ‬Eğe.

ichküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫】ﯻﭽﮑ‬ (ichmek'ten) igellimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫】ﯻﮕ‬ Ele geçirmek,

İçirmek. zaptetmek, gaspetmek, zorla almak, işgal
etmek.
ichküzülmek 【‫ك‬鴺‫ﺯۈﻟﻤ‬鵠‫ 】ﯻﭽﮑ‬Içirilmek.
igermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﯻﮕ‬Eğirmek, bükmek.
ichküzülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺯۈﻟ‬鵠‫ 】ﯻﭽﮑ‬İçirilme.
igichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯻﮕ‬ağ. Büyük kız kardeş; bk.
ichküzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ 】ﯻﭽﮑ‬İçirme.
acha ve hede.
ichqoyun-tashqoyun 【‫ﻥ‬鵞鴵鵝‫ﺗﺎﺷﻘ‬-‫ﻥ‬鵞鴵鵝‫ 】ﯻﭽﻘ‬İç
igidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴙‫ 】ﯻﮕ‬u.f. Sahip, malik, iye.
içe olmak; sıkı dostluk; kardeşçe yakınlık.
Rehberlerning amma bilen igidarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺪﺍﺭﭼ‬鴙‫ 】ﯻﮕ‬u.f.u. Sahiplik,
ichqoyun-tashqoyun bolushi – Liderlerin iyelik.
toplum ile iç içe olması. igidarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﯻﮕ‬u.f.u. Sahiplik, iyelik.
ichmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯻﭽﻤ‬İçmek.
igilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯻﮕ‬I Ekonomi. Dölet igiligi –
ichtirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫( 】ﯻﭽﺘ‬ichmek'ten) İçirmek. Devlet ekonomisi. Kolléktip igilik – Kamu
ekonomisi.
idare 【‫ 】ﯻﺪﺍﺭە‬a. İdare. Öz-özini idare qilish
– Kendi kendini idare etme. Herbiy xizmet igilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯻﮕ‬ II gr. İyelik. Igilik
idarisi – Askerî hizmet idaresi. Gézit idarisi – qoshumchisi – İyelik eki.
Gazete idaresi. Idare qilguchi – İdare eden. igilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯻﮕ‬III ağ. bk. kiyimlik.
Idare qilmaq – İdare etmek.
igisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﯻﮕ‬1. Sahipsiz, iyesiz. Igisiz
iddia 【‫ﯫ‬鴘‫ 】ﯻﺪﺩ‬a. İddia.
qalmaq – Sahipsiz kalmak. 2. gr. Öznesiz,
idéal 【‫ﯫﻝ‬鴼‫ 】ﯻﺪ‬r. İdeal, ülkü. failsiz. Igisiz péil – Öznesiz fiil. Igisiz jümle –
Öznesiz cümle.
idéalist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﯫﻟ‬鴼‫ 】ﯻﺪ‬r. İdealist, ülkücü.
igisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﯻﮕ‬Sahipsizlik, iyesizlik.
idéalizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﯫﻟ‬鴼‫ 】ﯻﺪ‬r. İdealizm, ülkücülük.
igitek 【‫ك‬鴺‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯻﮕ‬Tortu.
idéallashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﯫﻟ‬鴼‫ 】ﯻﺪ‬r.u. Ülkü
haline getirmek; ülküleştirmek. igne 【鴺‫ 】ﯻﮕﻨ‬bk. yingne.

idrek 【‫ 】ﯻﺪﺭەك‬a. İdrak. ighwa 【‫ﺍ‬鵣‫ 】ﯻﻐ‬a. Kışkırtma, provokasyon,

fesat.
idreklik 【鵗鴙‫ 】ﯻﺪﺭەﮐﻠ‬a.u. Zeki, hassas.
ighwachi 【鴛‫ﺍﭼ‬鵣‫ 】ﯻﻐ‬a.u. Fesatçı, kışkırtıcı.
idreksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯻﺪﺭەﮐﺴ‬a.u. İdrak edemeyen.
ighwagerchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鴺‫ﺍﮔ‬鵣‫】ﯻﻐ‬ a.f.u.
idreksizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯻﺪﺭەﮐﺴ‬a.u. Kavrayış

201
Kışkırtma hali; fesat hali. ixchemleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫】ﯻﺨﭽ‬
ihanet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯻﮭﺎﻧ‬a. İhanet. (ixchemleshmek'ten) Derli toplu hale
getirmek.
ihate 【鴺‫ 】ﯻﮭﺎﺗ‬a. İhate; kenarım kuşatma.
ixchemleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﯻﺨﭽ‬Derli
ihfiyatkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺗﮑﺎﺭﻟ‬鴶鴙‫】ﯻﮭﻔ‬ a.f.u. bk.
toplu hale getirme.
ihtiyatchanliq.
ixchemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﯻﺨﭽ‬Derli toplu olma hali.
ihsan 【‫ 】ﯻﮭﺴﺎﻥ‬a. İhsan.
ixlas 【‫ﺱ‬鳤‫ 】ﯻﺨ‬a. İhlas, içtenlik. Ixlasimni
ihtimal 【‫ﻤﺎﻝ‬鴙‫ 】ﯻﮭﺘ‬a. İhtimal. Ihtimaldin
qaytardi – İtimadım kalmadı. Ixlas qilmaq –
yiraq – Olasılığı çok az. Her ihtimalgha qarshi
İhlas ile; içtenlikle. Ixlas qoyup ishlidim –
– Her ihtimala karşı.
Özenle çalıştım. Bu ishke méning ixlasim yoq –
ihtiram 【‫ﺮﺍﻡ‬鴙‫ 】ﯻﮭﺘ‬a. İhtiram. Bu işi sevmiyorum.
ihtiras 【‫ﺮﺍﺱ‬鴙‫ 】ﯻﮭﺘ‬a. İhtiras. ixlasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺳﻠ‬鳤‫ 】ﯻﺨ‬a.u. İstekli, gönüllü.

ihtirasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﺳﻠ‬鴙‫ 】ﯻﮭﺘ‬a.u. İhtiraslı. ixlassiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳﺴ‬鳤‫ 】ﯻﺨ‬a.u. İsteksiz, gönülsüz.

ihtisham 【‫ﺸﺎﻡ‬鴙‫ 】ﯻﮭﺘ‬a. İhtişam, görkem. ixlassizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺳﺴ‬鳤‫】ﯻﺨ‬ İsteksizlik,

ihtishamliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﺎﻣﻠ‬鴙‫ 】ﯻﮭﺘ‬a.u. Görkemli. gönülsüzlük.

ixtidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴙‫ 】ﯻﺨﺘ‬a. İktidar, kabiliyet,

ihtiyaj 【‫ﺎﺝ‬鴶鴙‫ 】ﯻﮭﺘ‬a. İhtiyaç.
yetenek.
ihtiyajliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺟﻠ‬鴶鴙‫】ﯻﮭﺘ‬ a.u. İhtiyaclı,
ixtilal 【‫ﻝ‬鳤鴙‫ 】ﯻﺨﺘ‬a. İhtilal.
lüzumlu.
ixtilap 【‫پ‬鳤鴙‫ 】ﯻﺨﺘ‬a. İhtilap, zıddiyet, karşıt.
ihtiyat 【‫ﺎﺕ‬鴶鴙‫ 】ﯻﮭﺘ‬a. İhtiyat. Ihtiyat qilmaq
– İhtiyat etmek. ixtilapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭘﻠ‬鳤鴙‫】ﯻﺨﺘ‬ a.u. Zıddiyetli,

ihtiyatchan 【‫ﺎﺗﭽﺎﻥ‬鴶鴙‫】ﯻﮭﺘ‬ a.u. İhtiyatlı, zıddiyetlik, karşıtlı, karşıtlık.

dikkatli. ixtisas 【‫ﺴﺎﺱ‬鴙‫ 】ﯻﺨﺘ‬a. İhtisas.

ihtiyatchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺗﭽﺎﻧﻠ‬鴶鴙‫ 】ﯻﮭﺘ‬a.u. İhtiyatlı ixtisaslashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺴﺎﺳ‬鴙‫】ﯻﺨﺘ‬ a.u.

olma hali. İhtisaslaşmak.
ihtiyatkar 【‫ﺎﺗﮑﺎﺭ‬鴶鴙‫ 】ﯻﮭﺘ‬a.f. bk. ihtiyatchan. ixtisasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﺎﺳﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺨﺘ‬a.u. İhtisas sahibi;

ihtiyatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺗﻠ‬鴶鴙‫ 】ﯻﮭﺘ‬a.u. İhtiyatlı, dikkatli. mütehassıs.

ixtisat 【‫ﺴﺎﺕ‬鴙‫ 】ﯻﺨﺘ‬a. İktisat, ekonomi.

ihtiyatsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﺗﺴ‬鴶鴙‫】ﯻﮭﺘ‬ a.u. İhtiyatsız,
dikkatsiz. ixtisatchi 【鴛‫ﺴﺎﺗﭽ‬鴙‫ 】ﯻﺨﺘ‬a.u. İktisatçı.

ihtiyatsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺎﺗﺴ‬鴶鴙‫ 】ﯻﮭﺘ‬a.u. İhtiyatsızlık, ixtisatchil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺴﺎﺗﭽ‬鴙‫ 】ﯻﺨﺘ‬a.u. Tasarrufa meyil;

dikkatsizlik. para biriktirmeye meyil.
ixchem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﯻﺨﭽ‬Derli toplu. Öz pikrini ixtisatchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺴﺎﺗﭽ‬鴙‫ 】ﯻﺨﺘ‬a.u. Tasarrufa
ixchemghina bildürmek – Kendi fikrini derli meyillik; para biriktirmeye meyillik.
toplu halde anlatmak.
ixtiyar 【‫ﺎﺭ‬鴶鴙‫ 】ﯻﺨﺘ‬a. İrade, istem. U méning
ixchemleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﯻﺨﭽ‬Derli toplu ixtiyarimda – O benim irademe bağh. Ixtiyar
hale gelmek. özemde – Nasıl istersem öyle olur; Kimseye

202
bağlı değilim. Ixtiyaring – Nasıl istersen. ijaze 【‫ 】ﯻﺠﺎﺯە‬a. bk. ijazet.
ixtiyariy 【鴸鴘‫ﺎﺭ‬鴶鴙‫ 】ﯻﺨﺘ‬a. İstekli, isteyerek, ijazet 【‫ 】ﯻﺠﺎﺯەﺕ‬a. Ruhsat, izin. Ijazet
gönüllü. Ixtiyariy türde – İstekli halde; gönüllü bermek – İzin vermek.
olarak. Ixtiyar özengde – İstediğini yap. Öz
ijra 【‫ 】ﯻﺠﺮﺍ‬a. İcra. Ijra qilmaq – İcra etmek.
ixtiyarigha almaq – Kendi iradesine bağlamak.
Ijra qilghuchi – İcra eden.
Öz ixtiyari bilen – Kendi iradesiyle. Öz
ixtiyarigha qoymaq – Kendi haline bırakmak. ijrachi 【鴛‫ 】ﯻﺠﺮﺍﭼ‬a.u. İcra eden.

ixtiyarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﻟ‬鴶鴙‫】ﯻﺨﺘ‬ a.u. İsteklilik, ijraiye 【鴺鴶‫】ﯻﺠﺮﺍﯻ‬ a. Yürütme. Ijralye

serbestlik, gönüllülük. komitéti – Yürütme komitesi.
ixtiyarsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﺭﺳ‬鴶鴙‫ 】ﯻﺨﺘ‬a.u. İstemeyerek, ijtihat 【‫ﮭﺎﺕ‬鴙‫ 】ﯻﺠﺘ‬a. Çalışkanlık, gayret.
zorla. Ixtiyarsiz heriket – İstenilmeyen hareket.
ijtihatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮭﺎﺗﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺠﺘ‬a.u. Çalışkan, gayretli.
Ixtiyarsiz rewishte – İstemeyerek.
ijtimaiy 【鴸‫ﻤﺎﯻ‬鴙‫ 】ﯻﺠﺘ‬a. İçtimaî, toplumsal.
ixtiyarsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺎﺭﺳ‬鴶鴙‫ 】ﯻﺨﺘ‬a.u. İrade dışı,
isteksizlik. ijtimaiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶‫ﻤﺎﯻ‬鴙‫ 】ﯻﺠﺘ‬a. İçtimaiyat.

ijabet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯻﺠﺎﺑ‬a. İcabet. ikkeylen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﯻﮑﮑ‬İkimiz, ikisi, iki kişi.

ijabiy 【鴸鴙‫ 】ﯻﺠﺎﺑ‬a. Müspet, olumlu. ikki 【鴛‫ 】ﯻﮑﮑ‬İki. Ikkimiz – İkimiz. Ikkilisi
– İkisi de. Ikki hesse – İki hisse. Ikkisi – İkisi.
ijadiiy 【鴸‫﯒‬鴘‫ 】ﯻﺠﺎﺩ‬a. Yapıcı.
Ikkidin bir – Bir bölü iki. Ikkisidin biri –
ijadiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ 】ﯻﺠﺎﺩ‬a. Yaratıcılık. İkisinden biri. Ikki ayliq – İki aylık. Ikki yilliq
ijadiyetchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﭽﺎﻧﻠ‬鴺鴶鴘‫ 】ﯻﺠﺎﺩ‬a.u. Yaratıcı – İki yıllık. Ikki yaqlima – İki taraflama. Ikkige
yeteneğinin yüksekliği.
böldüm – İkiye böldüm. Bir-ikki heptidin
keyin – Bir iki haftadan sonra. Ikki yüzlük –
ijare 【‫ 】ﯻﺠﺎﺭە‬a. Kira. Ijarigha alghuchi – İki yüzlü, riyakar. Ikki yüzlimichilik – İki
Kiracı. Ijare heqqi – Kira hakkı. Yer ijarisi – yüzlülük. Ikki tayin – Belli değil, bilinmeyen,
Yer (toprak) kirası. Ijarigha almaq – Kiraya meçhul, belirsiz.
almak. Ijarigha bermek – Kiraya vermek.
ikki-ikkidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﯻﮑﮑ‬-鴛‫ 】ﯻﮑﮑ‬İkişer ikişer.
Ijarigha qoymaq – Kiraya koymak.
ikkilen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯻﮑﮑ‬İkimiz, ikisi, iki kişi.
ijarichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ 】ﯻﺠﺎﺭ‬a.u. Kiracı.
ikkilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯻﮑﮑ‬İkili.
ijaridar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴘‫ 】ﯻﺠﺎﺭ‬a.f. Kiracı.
ikkilisi 【鴛‫ﺴ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯻﮑﮑ‬İkisi de. Ikkilisi ketti –
ijarikesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ 】ﯻﺠﺎﺭ‬a.f. Kiracı.
İkisi de gitti.
ijat 【‫ 】ﯻﺠﺎﺕ‬a. Yaratma. Ijat qilghuchi –
ikkinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫】ﯻﮑﮑ‬ İkinci. Ikkinchi
Yaratıcı.
derijilik – İkinci dereceli.
ijatchan 【‫ 】ﯻﺠﺎﺗﭽﺎﻥ‬a.u. Yaratıcı.
ikkinchidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﻨﭽ‬鴙‫ 】ﯻﮑﮑ‬İkinci olarak.
ijatchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﺠﺎﺗﭽﺎﻧﻠ‬a.u. Yaratıcılık.
ikkizek 【‫ﺰەك‬鴙‫ 】ﯻﮑﮑ‬İkiz.
ijatchi 【鴛‫ 】ﯻﺠﺎﺗﭽ‬a.u. Yaratıcı.
iqlim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﯻﻘﻠ‬a. İklim.
ijatkar 【‫ 】ﯻﺠﺎﺗﮑﺎﺭ‬a.f. Yaratıcı.
iqrar 【‫ 】ﯻﻘﺮﺍﺭ‬a. Tanıma, itiraf. Ikrar bolmaq
ijatkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﺠﺎﺗﮑﺎﺭﻟ‬a.f.u. Yaratıcılık. – Tanımak, itiraf etmek.

203
Ilah 【‫ھ‬鳤‫ 】ﯻ‬a. Tanrı. ilgiri-kéyin 【‫ﻦ‬鴙鴶鴽‫ﮐ‬-‫ﺮى‬鴙‫ 】ﯻﻠﮕ‬Hiçbir zaman;

Ilahiy 【鴸鴙‫ﮬ‬鳤‫ 】ﯻ‬a. Tanrısal. asla. Ilgiri-kéyin mundaq ishni qilmang – Asla
böyle bir işi yapmayın.
Ilahiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﮬ‬鳤‫ 】ﯻ‬a. İlahiyat, Tanrı bilimi.
ilgirilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯻﻠﮕ‬İlerleme.
ilaj 【‫ﺝ‬鳤‫ 】ﯻ‬a. Çare, araç, deva, ilaç, em.
ilgirilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯻﻠﮕ‬Üstünlük, avantaj.
Muning birer ilaji barmu? – Bunun bir çaresi
var mı? Ilaj yoq – Çare yok. Ilajim yoq – Çarem ilgirilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯻﻠﮕ‬İlerlemek.
yok. Ilajini körmek – Çaresini bulmak. Néme ilgüch 【‫چ‬鵠‫ 】ﯻﻠﮕ‬Askı.
ilajing bar? – Ne çaren var?
ilgha 【‫ 】ﯻﻠﻐﺎ‬I Seçme, seçi, ayıklama.
ilajsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺟﺴ‬鳤‫ 】ﯻ‬a.u. Çaresiz. Ilajsiz keldim
– Çaresiz geldim. ilgha 【‫ 】ﯻﻠﻐﺎ‬II ağ. Toplu iğne, çengelli iğne.

ilajsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺟﺴ‬鳤‫】ﯻ‬ a.u. Çaresizlik. ilghar 【‫】ﯻﻠﻐﺎﺭ‬ Öncü, ilerici. Bizning

Ilajsizliqtin razi boldum – Çaresizlikten razı ilgharlirimiz – Bizim öncülerimiz.
oldum. ilgharliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﻠﻐﺎﺭﻟ‬Öncülük.
ilan 【‫ﻥ‬鳤‫ 】ﯻ‬a. bk. élan. ilghash 【‫ 】ﯻﻠﻐﺎﺵ‬Seçme, ayıklama.
ildam 【‫ 】ﯻﻠﺪﺍﻡ‬Çabuk, hızlı. Ildam poyiz – ilghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﻠﻐ‬Seçmek, ayıklamak.
Hızlı tren.
ilham 【‫ 】ﯻﻠﮭﺎﻡ‬a. İlham. Ilham bergüchi –
ildamlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯻﻠﺪﺍﻣ‬Hızlanma. İlham veren. Ilham almaq – İlham almak.
ildamlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫( 】ﯻﻠﺪﺍﻣ‬ildamlimaq'tan) ilhambexsh 【‫ﺧﺶ‬鴺‫ 】ﯻﻠﮭﺎﻣﺒ‬a.f. İlham veren.
Hızlandırmak. Ilhambexsh sözler – İlham veren sözler.
ildamliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﻠﺪﺍﻣﻠ‬Çabukluk, hızlılık. ilhamchi 【鴛‫ 】ﯻﻠﮭﺎﻣﭽ‬a.u. İlhamcı, coşturan.
Ildamliq bilen – Hızla.
ilhamlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫】ﯻﻠﮭﺎﻣ‬ a.u.
ildamlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﻠﺪﺍﻣﻠ‬Hızlanmak. (ilhamlanmaq'tan) İlham vermek, coşturmak.
ildamlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯻﻠﺪﺍﻣﻠ‬Hızlandırma. ilhamlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﯻﻠﮭﺎﻣ‬a.u. İlham almak.
ildamraq 【‫ 】ﯻﻠﺪﺍﻣﺮﺍﻕ‬ağ. Biraz daha hızlı. ilighliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫ 】ﯻﻠ‬Asılı. Ilighliq turuptu –
ildurmaq 【‫ 】ﯻﻠﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬Astırmak. Asılı duruyormuş.

ileshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ 】ﯻﻠ‬Karışmak. ilik 【鵗鴙‫】ﯻﻠ‬İlik. Omurtqa ilighi – Belkemiği

iliği.
ileshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫( 】ﯻﻠ‬ileshmek'ten)
Karıştırmak. ilim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﯻﻠ‬a. İlim, bilim.

ilgek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯻﻠﮕ‬İlmek. ilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﻠ‬Ilımak, ışımak.

ilgiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯻﻠﮕ‬İğ. ilimdar 【‫ﻤﺪﺍﺭ‬鴙‫ 】ﯻﻠ‬a.f. Bilgili, okumuş.

ilgiri 【‫ﺮى‬鴙‫ 】ﯻﻠﮕ‬1. Daha önce, daha erken 2. ilimdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﯻﻠ‬a.f.u. Bilgililik.
İleri. Ilgiri qarap – İleriye bakarak. Atisidin ilimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ 】ﯻﻠ‬a.u. Bilgili.
qarghish alghan ilgiri kelmes – Atasından
ilimsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ 】ﯻﻠ‬a.u. Bilgisiz.
beddua alan kimsenin bahtı açık olmaz.
ilimsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ 】ﯻﻠ‬a.u. Bilgisizlik.

204
ilinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﻠ‬İlişmek, takılmak. Béliq Epilepsi, sara (hastalığı).
qarmaqqa ilindi – Balık oltaya takıldı. Ilinip ilme 【鴺‫ 】ﯻﻠﻤ‬II Belirti, alamet.
qalmaq – Takılıp kalmak. Ilinip turmaq – Asılı
ilmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯻﻠﻤ‬I 1. Çengel, örgü iğnesi 2.
durmak. Közge ilinidighan nerse – Göze çarpan
Düğüm, ilmek.
şey. Közge ilinmaq – Göze çarpmak. Közüm
oyqugha ilindi – Yeni uyudum; Yeni uykuya ilmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯻﻠﻤ‬II Karmuk, zıpkın.
daldım. ilmichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯻﻠﻤ‬Örgü örücü, oyacı.
iliwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ 】ﯻﻠ‬İlişme, takılıverme.
ilmichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯻﻠﻤ‬Trikotaj işi.
ilishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﯻﻠ‬Karışma, katılma.
ilmiy 【鴸鴙‫ 】ﯻﻠﻤ‬a. İlmî, bilimsel. Ilmiy
ilitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﯻﻠ‬ilimaq'tan) Ilıtmak, kéngesh – Bilimsel şura.
ısıtmak. ilpet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯻﻠﭙ‬a. Dost, arkadaş.
iliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ 】ﯻﻠ‬İlişmek, takılıvermek.
ilpetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫】ﯻﻠﭙ‬ a.u. Dostluk,
iljaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯻﻠﺠﺎ‬Gülümsemek, tebessüm arkadaşlık.
etmek. ilpetleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﯻﻠﭙ‬a.u. Dostlaşmak,
ilk 【鵗‫ 】ﯻﻠ‬El, kol. Ilkimizde – Elimizde. arkadaş olmak.
Mal-dölitim ilkimdin ketti – Malım mülküm ilpiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯻﻠﭙ‬Bars; bk. qaplan.
elimden gitti (malımı-mülkümü kaybettim).
iltija 【‫ﺠﺎ‬鴙‫ 】ﯻﻠﺘ‬a. İltica, rica, istek.
ilqa 【‫ 】ﯻﻠﻘﺎ‬Yılkı.
iltimas 【‫ﻤﺎﺱ‬鴙‫ 】ﯻﻠﺘ‬a. İltimas. Iltimas qilmaq
ilqichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯻﻠﻘ‬Yılkı çobanı.
– İltimas etmek.
ilqichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯻﻠﻘ‬Yılkıcılık; yılkı sürüsü
iltimaschi 【鴛‫ﻤﺎﺳﭽ‬鴙‫ 】ﯻﻠﺘ‬a.u. İltimas eden.
ile meşgul olma işi.
iltimasname 【鴺‫ﻤﺎﺳﻨﺎﻣ‬鴙‫ 】ﯻﻠﺘ‬a.f. Dilekçe.
illet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯻﻠﻠ‬Çıban, kançıbanı.
iltipat 【‫ﭙﺎﺕ‬鴙‫ 】ﯻﻠﺘ‬a. İltifat. Iltipat körsetmek
illetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﯻﻠﻠ‬Hasta. Illetlik jay –
– İltifat etmek; iltifat göstermek.
Hastalı yer.
iltipatlik 【鵗鴙‫ﭙﺎﺗﻠ‬鴙‫ 】ﯻﻠﺘ‬a.u. İltifatlı.
illiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﻠﻠ‬Ilık, sıcak. Illiqqina külüp
qoydi miyighida – Sıcak bir gülümsedi. Közge iltipatsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭙﺎﺗﺴ‬鴙‫ 】ﯻﻠﺘ‬a.u. İltifatsız. Iltipatsiz
illiq körünüdu – Göze sıcak gözüküyor. qaldurmaq – İltifat etmemek.

illiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﯻﻠﻠ‬Ilıklık, sıcaklık. iltipatsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭙﺎﺗﺴ‬鴙‫ 】ﯻﻠﺘ‬a.u. İltifatsızlık.

illitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯻﻠﻠ‬Ilıtma, ısıtma. ilwiz 【‫ﺰ‬鴘鵣‫ 】ﯻﻠ‬Böbür, babur, leopar.

illitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﯻﻠﻠ‬ilimaq'tan) Ilıtmak, ima 【‫ 】ﯻﻤﺎ‬İma, işaret. Ima qilmaq – İma
ısıtmak. etmek, işaret etmek.

ilmaq 【‫ 】ﯻﻠﻤﺎﻕ‬Asmak. U meni közge imam 【‫ 】ﯻﻤﺎﻡ‬a. İmam.

ilmaydu – O beni hor görüyor. imamliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﻤﺎﻣﻠ‬a.u. İmamlık. Imamliq
ilman 【‫ 】ﯻﻠﻤﺎﻥ‬Ilık. Ilman su – Ilık su. qilmaq – İmamlık yapmak.

ilme 【鴺‫ 】ﯻﻠﻤ‬I Örme, örgü. Ilme késili – iman 【‫ 】ﯻﻤﺎﻥ‬a. İman. Imanimiz kamil –

205
İmanımız kamil. Iman keltürmek – Müslüman imraq 【‫ 】ﯻﻤﺮﺍﻕ‬ağ. bk. amraq.
olmak (imana gelmek).
imtihan 【‫ﮭﺎﻥ‬鴙‫】ﯻﻤﺘ‬ a. İmtihan, sınav.
imanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﻤﺎﻧﻠ‬a.u. İmanh. Imtihan almaq – İmtihan yapmak. Imtihan
imansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯻﻤﺎﻧﺴ‬a.u. İmansız. bermek – İmtihan olmak. Imtihandin ötmek –
İmtihandan geçmek.
imansizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯻﻤﺎﻧﺴ‬a.u. İmansızlık.
imtiyaz 【‫ﺎﺯ‬鴶鴙‫ 】ﯻﻤﺘ‬a. İmtiyaz.
imaret 【‫ 】ﯻﻤﺎﺭەﺕ‬a. İmaret. Imaret salmaq –
İmaret yapmak. imtiyazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺯﻟ‬鴶鴙‫ 】ﯻﻤﺘ‬a.u. İmtiyazlı.

imaretchi 【鴛‫ 】ﯻﻤﺎﺭەﺗﭽ‬a.u. Mimar. imza 【‫ 】ﯻﻤﺰﺍ‬a. İmza. Imza qoymaq – İmza
atmak. Bu uning öz imzasi – Bu onun kendi
imaretchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯻﻤﺎﺭەﺗﭽ‬a.u. Mimarlık.
imzası.
imir-chimir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ﭼ‬-‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯻﻤ‬Hafif dalgalar,
imzalimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﻤﺰﺍﻟ‬a.u. İmzalamak.
kamaşma.
in 【‫ 】ﯻﻦ‬İn.
imkan 【‫ 】ﯻﻤﮑﺎﻥ‬a. İmkan. Imkani bolsa –
İmkanı olsa. Imkani yoq – İmkanı yok. In'gliz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯻﻨﮕﻠ‬İngiliz. In'gliz ayili – İngiliz
kadım. In'gliz tili – İngiliz dili.
imkaniyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯻﻤﮑﺎﻧ‬a. İmkaniyet.
inabet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯻﻨﺎﺑ‬a. bk. inawet.
imkansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯻﻤﮑﺎﻧﺴ‬a.u. İmkansız.
inaq 【‫】ﯻﻨﺎﻕ‬ Dost, barışçı, barışçıl,
imkansizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯻﻤﮑﺎﻧﺴ‬a.u. İmkansızlık.
barışsever. Inaq ishleymiz – Barış içinde
imla 【鳤‫ 】ﯻﻤ‬a. İmla. Imla kaidiliri – İmla çalışıyoruz. Inaq yashimaq – Dostça yaşamak,
kaideleri (kuralları). dostça geçinmek.
imlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯻﻤ‬İma etme, işaret etme. inaqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﯻﻨﺎﻗ‬ Dost olmak,

imliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﻤﻠ‬gr. Ünlem, nida. barışmak.

inaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺎﻗﻠ‬Dostluk, mutabakat.

imlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﻤﻠ‬İşaret etmek. Imlap
qichqarmaq – İşaret ederek çağırmak. inawet 【‫ 】ﯻﻨﺎۋەﺕ‬a. Güven, itimat, itibar,

impérator 【‫ﺭ‬鵝‫ﺮﺍﺗ‬鴽‫ 】ﯻﻤﭙ‬r. İmparator. inanma. Inawetke almaq – İtimat etmek,

güvenmek.
impératorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺮﺍﺗ‬鴽‫】ﯻﻤﭙ‬ r.u.
inawetlik 【鵗鴙‫ 】ﯻﻨﺎۋەﺗﻠ‬a.u. İtibarlı, güvenilir.
İmparatorluk.
inawetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺎۋەﺗﺴ‬a.u. Güvensiz, itibarsız.
impérialist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﯫﻟ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﯻﻤﭙ‬r. Emperyalist.
inawetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺎۋەﺗﺴ‬a.u. İtimatsızlık,
impérialistik 【鵗鴙‫ﺴﺘ‬鴙‫ﯫﻟ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫】ﯻﻤﭙ‬ r.
güvensizlik, itibarsızlık.
Emperyalizme ait. Impérialistik zulum –
Emperyalizmin zulmü. . inayet 【‫ﺕ‬鴺鴵‫ 】ﯻﻨﺎ‬a. Lutuf, meyil.

impérializm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﯫﻟ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﯻﻤﭙ‬r. Emperyalizm. inchik 【鵗鴙‫ 】ﯻﻨﭽ‬İnce, zarif.

import 【‫ﺭﺕ‬鵝‫ 】ﯻﻤﭙ‬r. İthalât. inchike 【鴺‫ﮑ‬鴙‫ 】ﯻﻨﭽ‬bk. inchik.

importluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﺗﻠ‬鵝‫ 】ﯻﻤﭙ‬r.u. İthalât için inchikilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﯻﻨﭽ‬İncelik, titizlik.

hazırlanmış. Importluq mal – İthalât için Inchikilik bilen ishlen'gen plan – Titizlikle
hazırlanmış mal. yapılmış plan.

206
inchikilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫】ﯻﻨﭽ‬ İnceltmek; inzhénér 【‫ﺮ‬鴽‫ﻨ‬鴼‫ 】ﯻﻨﮋ‬r. Mühendis. Tagh
titizlikle araştırmak. inzhénéri – Maden mühendisi.
inchiklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﯻﻨﭽ‬bk. inchikilimek. inzhénérlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴽‫ﻨ‬鴼‫ 】ﯻﻨﮋ‬r.u. Mühendislik.

indesh 【‫ 】ﯻﻨﺪەﺵ‬Seslenme; bk. ündesh. inkar 【‫ 】ﯻﻨﮑﺎﺭ‬a. İnkar. Inkar qilmaq – İnkar

indikmek 【‫ك‬鴺‫ﮑﻤ‬鴘‫ 】ﯻﻨﺪ‬Suluk kesilmek; bk. etmek.

endikmek. inkas 【‫ 】ﯻﻨﮑﺎﺱ‬a. İnkas, yankı. Inkas qilmaq

indimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫】ﯻﻨﺪ‬Seslenmek; bk. ündimek. – İnkas etmek; yankı vermek.

inqilap 【‫پ‬鳤鴙‫ 】ﯻﻨﻘ‬a. İhtilâl, devrim, inkılâp.
indin 【‫ﻦ‬鴘‫ 】ﯻﻨﺪ‬Öbürgün (yarın değil).
inqilapchi 【鴛‫ﭘﭽ‬鳤鴙‫】ﯻﻨﻘ‬ a.u. İhtilâlci,
indinqi 【鴛‫ﻨﻘ‬鴘‫ 】ﯻﻨﺪ‬Öbürgünkü.
devrimci, inkılâpçı.
indinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴘‫ 】ﯻﻨﺪ‬Öbürgünlük.
inqilapchil 【‫ﻞ‬鴙‫ﭘﭽ‬鳤鴙‫ 】ﯻﻨﻘ‬a.u. Devrimcilik.
industriyileshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴙鴶鴘‫】ﯻﻨﺪۇﺳﺘﺮ‬
inqilapchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘﭽ‬鳤鴙‫ 】ﯻﻨﻘ‬a.u. Devrimcilik.
r.u. Sanayileştirmek.
inqilawiy 【鴸鴘‫ۋ‬鳤鴙‫ 】ﯻﻨﻘ‬a. İnkılaba özgü.
inek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯻﻨ‬İnek.
Inqilawiy heriket – Devrim faaliyeti.
ingek 【‫ك‬鴺鳵‫ 】ﯻ‬Çene.
inqilawiylashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴶鴘‫ۋ‬鳤鴙‫】ﯻﻨﻘ‬ a.u.
inggen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鳵‫ 】ﯻ‬Deve. Devrimcilik.
ingiwash 【‫ﺍﺵ‬鵣鴙鳵‫ 】ﯻ‬ağ. Elbise, giysi, üst. inqiraz 【‫ﺮﺍﺯ‬鴙‫ 】ﯻﻨﻘ‬a. Batma, düşme, meşum,
ingichke 【鴺‫ﭽﮑ‬鴙鳵‫ 】ﯻ‬ağ. İnce. yok olma.

ingichkilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽﮑ‬鴙鳵‫ 】ﯻ‬İncelik. insan 【‫ 】ﯻﻨﺴﺎﻥ‬a. İnsan, kişi.

ingichkilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽﮑ‬鴙鳵‫ 】ﯻ‬İnceltmek, insanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯻﻨﺴﺎﻧﭽ‬ a.u. Kişilik.

incelemek. Insanchilighi yoq adem – Kişiliği yok adam.

ingishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙鳵‫ 】ﯻ‬Eğilmek. insaniy 【鴸鴙‫ 】ﯻﻨﺴﺎﻧ‬a. İnsanî, insanca.

ingishtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙鳵‫( 】ﯻ‬ingishmek'ten) insaniyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯻﻨﺴﺎﻧ‬a. İnsaniyet. Insaniyet

İğmek, eğmek. alimi – İnsanlık alemi.

ingrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鳵‫ 】ﯻ‬İnlemek. insaniyetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯻﻨﺴﺎﻧ‬a.u. Kişilik.

Insaniyetchilighi yoq adem – Kişiliği yok
ini 【鴛‫ 】ﯻﻨ‬Küçük erkek kardeş.
adam.
inichke 【鴺‫ﭽﮑ‬鴙‫ 】ﯻﻨ‬bk. inchike.
insaniyetperwer 【‫ﺭۋەﺭ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺鴶鴙‫】ﯻﻨﺴﺎﻧ‬ a.f.
injiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺠ‬Kaprisli, takılma, kafa tutma. İnsancıl, insan seven.

injiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺠ‬Kaprislilik, kafa tutma. insaniyetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫】ﯻﻨﺴﺎﻧ‬ a.u.

İnsaniyetsizlik, merhametsizlik.
injiqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫】ﯻﻨﺠ‬ İnlemek,
sinirlenmek. insanperwer 【‫ﺭۋەﺭ‬鴺‫ 】ﯻﻨﺴﺎﻧﭙ‬a.f. İnsancıl, insan
seven, hümanist.
Injil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺠ‬a. İncil.
insap 【‫ 】ﯻﻨﺴﺎپ‬a. İnsaf. Insap qilmaq –
inju 【鵞‫ 】ﯻﻨﺠ‬İnci.
İnsaflı olmak.

207
insapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺴﺎﭘﻠ‬a.u. İnsaflı. İntizamsızlık.

insapsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺴﺎﭘﺴ‬a.u. İnsafsız. intizar 【‫ﺰﺍﺭ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺘ‬a. İntizar, bekleme. Intizar
bolmaq – İntizar olmak.
insapsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺴﺎﭘﺴ‬a.u. İnsafsızlık.
intizarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺘ‬a.u. İntizar olmak.
institut 【‫ﺕ‬鵞‫ﺘ‬鴙‫】ﯻﻨﺴﺘ‬ r. Enstitü.
Sherqshunasliq instituti – Şarkiyat (Doğu ioshuruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﯻ‬Gizlilik, saklılık.
bilimleri) enstitüsü. Ilmiy-tekshürüsh instituti ipade 【‫ 】ﯻﭙﺎﺩە‬a. İfade. Ipade etmek – İfade
– Araştırma enstitüsü. Pédagogika instituti – etmek.
Eğitim enstitüsü.
ipadilash 【‫ﺵ‬鳤鴘‫ 】ﯻﭙﺎﺩ‬a.u. İfade etme.
inwéntar 【‫ﻨﺘﺎﺭ‬鴼鵣‫ 】ﯻﻨ‬r. Demirbaş, avadanlık,
ipadilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﯻﭙﺎﺩ‬a.u. İfade etmek.
envanter. Inwéntar qilmaq – Envantere
geçirmek; envanter kontrolü. ipar 【‫ 】ﯻﭙﺎﺭ‬Misk.

insha 【‫ 】ﯻﻨﺸﺎ‬a. Yaratma, kurma, meydana iplas 【‫ﺱ‬鳤‫ 】ﯻﭙ‬a. Kirli, alçak. Iplas adem –
getirme, hazırlama, inşa. Alçak insan.

inshaalla 【鳤‫ 】ﯻﻨﺸﺎﯪﻟ‬a. İnşaallah. iplaslashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺳ‬鳤‫】ﯻﭙ‬ Kirlenmek;

alçaklaşmak.
inshaat 【‫ 】ﯻﻨﺸﺎﯪﺕ‬a. İnşaat.
ippet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯻﭙﭙ‬a. İffet.
intayin 【‫ﻦ‬鴙鴵‫ 】ﯻﻨﺘﺎ‬Gayet, çok, pek. Intayin
yaxshi – Çok iyi; gayet iyi. iptira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫ 】ﯻﭙﺘ‬a. İflira. Iptira qilmaq – İftira
etmek.
intérnatsional 【‫ﻧﺎﻝ‬鵝鴙‫ﺮﻧﺎﺗﺴ‬鴽‫】ﯻﻨﺘ‬r. Uluslararası,
beynelmilel, enternasyonal. iptirachi 【鴛‫ﺮﺍﭼ‬鴙‫ 】ﯻﭙﺘ‬a.u. İftiracı.

intérnatsionalist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﻧﺎﻟ‬鵝鴙‫ﺮﻧﺎﺗﺴ‬鴽‫】ﯻﻨﺘ‬ r. iptirachiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﺍﭼ‬鴙‫ 】ﯻﭙﺘ‬İftiracılık.

Enternasyonalizm taraflısı. irade 【‫ 】ﯻﺮﺍﺩە‬a. İrade. Iradisi küchlük –
intérnatsionalistik 【鵗鴙‫ﺴﺘ‬鴙‫ﻧﺎﻟ‬鵝鴙‫ﺮﻧﺎﺗﺴ‬鴽‫ 】ﯻﻨﺘ‬r. İradesi güçlü.
Uluslararası, beynelmilel. iradilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﯻﺮﺍﺩ‬a.u. İradeli. Iradilik kishi
intérnatsionalizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﻧﺎﻟ‬鵝鴙‫ﺮﻧﺎﺗﺴ‬鴽‫】ﯻﻨﺘ‬ r. – İradeli kişi.
Enternasyonalizm. iradisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ 】ﯻﺮﺍﺩ‬a.u. İradesiz.
intérnatsionalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﻟﻠ‬鵝鴙‫ﺮﻧﺎﺗﺴ‬鴽‫】ﯻﻨﺘ‬ r.u.
iradisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ 】ﯻﺮﺍﺩ‬a.u. İradesizlik.
Enternasyonalizm taraftarlığı.
Iran 【‫ 】ﯻﺮﺍﻥ‬f. İran. Iran tilliri – İran dilleri.
intiqam 【‫ﻘﺎﻡ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺘ‬a. İntikam. Intiqam almaq
– İntikam almak. Iranliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﺮﺍﻧﻠ‬f.u. İranlı.

intiqamchi 【鴛‫ﻘﺎﻣﭽ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺘ‬a.u. İntikamcı. irghaq 【‫ 】ﯻﺮﻏﺎﻕ‬Çengel.

intilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺘ‬Hamle, dalga, hız. irghatmaq 【‫】ﯻﺮﻏﺎﺗﻤﺎﻕ‬ (irghimaq'tan)

Atlatmak, sıçratmak.
intizam 【‫ﺰﺍﻡ‬鴙‫】ﯻﻨﺘ‬ a. İntizam. Emgek
intizami – Çalışma intizamı; iş intizamı. irghay 【‫ 】ﯻﺮﻏﺎي‬bot. Hanımeli.

intizamsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺰﺍﻣﺴ‬鴙‫ 】ﯻﻨﺘ‬a.u. İntizamsız. irghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﺮﻏ‬Atlamak, sıçramak.

Irghip ötmek – Atlayıp geçmek. Irghip
intizamsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺰﺍﻣﺴ‬鴙‫】ﯻﻨﺘ‬ a.u.

208
minmek – Sıçrayıp binmek (ata). iskenjewil 【‫ﻞ‬鴘‫ۋ‬鴺‫ﻧﺠ‬鴺‫ 】ﯻﺴﮑ‬Bir tür bitki, ilaç
irghitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﺮﻏ‬Bir yana atmak; olarak kullanılır.
kenara atmak. isket 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯻﺴﮑ‬a. Şekil, biçim, model.
irimchik 【鵗鴙‫ﻤﭽ‬鴘‫ 】ﯻﺮ‬Sütün kaynatılması ile isketlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﯻﺴﮑ‬a.u. Güzel, gösterişli,
yapılan bir çeşit peynir. yakışıklı.
irinchek 【‫ك‬鴺‫ﻨﭽ‬鴘‫ 】ﯻﺮ‬Tembel. iskilat 【‫ﺕ‬鳤鴙‫ 】ﯻﺴﮑ‬r. Ambar, depo.
irkit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﯻﺮﮐ‬Süt suyu (bir çeşit süt ürünü). iskilatchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鳤鴙‫ 】ﯻﺴﮑ‬r.u. Ambar memuru.
irq 【‫ 】ﯻﺮﻕ‬a. Irk. iskimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯻﺴﮑ‬Koklamak.
irqchi 【鴛‫ 】ﯻﺮﻗﭽ‬a.u. Irkçı. iskine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯻﺴﮑ‬Keski, kalem.
irqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺮﻗﭽ‬a.u. Irkçılık. iskiripka 【‫ﭙﮑﺎ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯻﺴﮑ‬r. Viyolon, keman.
irqiy 【鴸鴙‫ 】ﯻﺮﻗ‬a. Irkî; ırka ait. iskiripkichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﭙﮑ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯻﺴﮑ‬r.u. Keman çalan
irpan 【‫ 】ﯻﺮﭘﺎﻥ‬a. İrfan. Ilim-irpan – İlim ve kimse.
irfan. iskripka 【‫ﭙﮑﺎ‬鴘‫ 】ﯻﺴﮑﺮ‬r. Keman.
irsiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯻﺮﺳ‬a. İrsiyet. isqitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﺴﻘ‬Islık çalmak.
is 【‫ 】ﯻﺲ‬1. Koku 2. Duman. Is tegmek – islah 【‫ھ‬鳤‫ 】ﯻﺴ‬Arlslah, düzeltme, tamir.
Dumanla zehirlenmek.
islahet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮬ‬鳤‫ 】ﯻﺴ‬a. Islahat, düzeltme işleri.
isen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯻﺴ‬ağ. bk. isen'ge. Yer islahiti – Toprak ıslahatı.
isen'ge 【鴺‫ﻧﮕ‬鴺‫ 】ﯻﺴ‬Gelecek yıl. islahetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮬ‬鳤‫ 】ﯻﺴ‬a.u. Islahatçı.
isildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﯻﺴ‬Cızırdamak. islahetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮬ‬鳤‫】ﯻﺴ‬a.u. Islahatçılık.
isim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﯻﺴ‬a. İsim, ad. Xas isim – Has isim. Islam 【‫ﻡ‬鳤‫ 】ﯻﺴ‬a. İslam.
Isimi jismige muwapiq bolsun – İsmi cismine
Islamiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻣ‬鳤‫ 】ﯻﺴ‬a. İslamiyet.
uygun olsun.
islash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯻﺴ‬İsleme, iste kurutma.
isimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺴ‬a.u. İsimli. Mamut
isimlik bir kishi – Mahmut isimli bir kişi. isliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﺴﻠ‬Dumanlı.
Saylighuchilarning isimlighi – Seçmenlerin
islimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﺴﻠ‬Dumanlamak. Islighan
listesi.
gösh – Dumanlatılmış et.
isimsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ 】ﯻﺴ‬a.u. İsimsiz.
Ispan 【‫ 】ﯻﺴﭙﺎﻥ‬İspanya. Ispan ayili –
isinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﺴ‬Isınmak. İspanya kadını.
isit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﯻﺴ‬Yazık! ispanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﺴﭙﺎﻧﻠ‬İspanyalı.

isitqina 【‫ﻨﺎ‬鴙‫ﺘﻘ‬鴙‫ 】ﯻﺴ‬Yazık! ispat 【‫ 】ﯻﺴﭙﺎﺕ‬a. İspat, kanıtlama.

isitma 【‫ﺘﻤﺎ‬鴙‫ 】ﯻﺴ‬1. Sıcak 2. Isıtma. ispatlash 【‫ﺵ‬鳤‫】ﯻﺴﭙﺎﺗ‬ a.u. İspatlama,

iskenje 【鴺‫ﻧﺠ‬鴺‫ 】ﯻﺴﮑ‬f. Kıskaç içine almak, kanıtlama.

baskı, işkence. Israiliye 【鴺鴶鴙‫ 】ﯻﺴﺮﺍﯻﻠ‬a. İsrail.

209
israp 【‫ 】ﯻﺴﺮﺍپ‬a. İsraf. Israp qilmaq – İsraf istesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﯻﺴﺘ‬1. İsteme 2. Arama.
etmek. istibdat 【‫ﺒﺪﺍﺕ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. İstibdat.
israpchi 【鴛‫ 】ﯻﺴﺮﺍﭘﭽ‬a.u. İsraf eden.
istibdatchi 【鴛‫ﺒﺪﺍﺗﭽ‬鴙‫】ﯻﺴﺘ‬ a.u. Müstebit
israpchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺮﺍﭘﭽ‬a.u. İsrafa kaçmak. hükümdar, mutlak hükümdar, zorba.

israpger 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﯻﺴﺮﺍﭘﮕ‬a.f. İsraf eden. istidat 【‫ﺪﺍﺕ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. İstidat, yetenek.

israpgerchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鴺‫ 】ﯻﺴﺮﺍﭘﮕ‬a.f.u. İsrafa istidatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺗﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a.u. Yetenekli.

kaçmak. istihsal 【‫ﮭﺴﺎﻝ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. Yapma, yapılma.
israpxor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﯻﺴﺮﺍﭘﺨ‬a.f. Tutumsuz, savurgan.
istixkam 【‫ﺨﮑﺎﻡ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. Kale.
israpxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫】ﯻﺴﺮﺍﭘﺨ‬a.f.u. Tutumsuzluk,
istikamet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮑﺎﻣ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. İkamet; bir yerde
savurganlık.
yaşaırfa.
israpliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺮﺍﭘﻠ‬a.u. bk. israpxorluq.
istiklal 【‫ﻝ‬鳤‫ﮑ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. İstiklâl, bağımsızlık.
isriq 【‫ﻖ‬鴘‫ 】ﯻﺴﺮ‬Günlük, buhur.
istiqbal 【‫ﻘﺒﺎﻝ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. İstikbal, rastlama.
isriqdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻘﺪ‬鴘‫ 】ﯻﺴﺮ‬Tütsülemek.
istiqbalsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻘﺒﺎﻟﺴ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a.u. Istikbalsız;
issiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺴ‬Isı, sıcak. U közümge issiq geleceği olmayan.
köründi – Gözüme sıcak göründü. istiqlaliyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻟ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. Bağımsızlık.
issiq-soghuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ﺳ‬-‫ﻖ‬鴙‫】ﯻﺴﺴ‬ Sıcakhk
istil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬r. Üslup, tarz, stil. Istil
derecesi.
tüzütüsh – Tarzı düzeltme.
issiqchan 【‫ﻘﭽﺎﻥ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺴ‬Sık sık ateşi yükselen
istila 【鳤鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. İstilâ. Istila qilmaq – İstilâ
kişi.
etmek.
issiqchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﭽﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺴ‬Ateş yükselme
istilachi 【鴛‫ﭼ‬鳤鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a.u. İstilâcı.
hassası.
istilachiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鳤鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a.u. İstilâcı olma
issiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺴ‬Sıcaklık.
durumu.
issiqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺴ‬Terlemek.
istilah 【‫ھ‬鳤鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. Istılah, terim.
issitquch 【‫چ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺴ‬Isıtan alet.
istimal 【‫ﻤﺎﻝ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. Tüketim. Keng istimal
issitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺴ‬Isıtmak. malliri – Çok tüketim malları.
issiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺴ‬Dumansız. istipa 【‫ﭙﺎ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. İstifa. Istipa bermek –

ist 【‫ 】ﯻﺴﺖ‬Yazık. Nadangha éytqan ist İstifa etmek.

sözüm – Cahile söylenmiş sözüme yazık. istirahet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺮﺍﮬ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. İstirahat, dinlenme.

istakan 【‫ 】ﯻﺴﺘﺎﮐﺎﻥ‬r. Bardak. Istirahet qilmaq – Dinlenmek. Istirahet öyi –

Dinlenme evi.
istansa 【‫ 】ﯻﺴﺘﺎﻧﺴﺎ‬r. İstasyon.
istisna 【‫ﺴﻨﺎ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a. İstisna.
istanse 【鴺‫ 】ﯻﺴﺘﺎﻧﺴ‬r. bk. stansiye.
istisnasiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴﻨﺎﺳ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘ‬a.u. İstisnasız.
istek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯻﺴﺘ‬İstek.
istqina 【‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﯻﺴﺘﻘ‬Yazık!
ister-istimes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﯻﺴﺘ‬-‫ﺭ‬鴺‫】ﯻﺴﺘ‬İster istemez.

210
isyan 【‫ﺎﻥ‬鴶‫ 】ﯻﺴ‬a. İsyan, ayaklanma. Isyan ishenche 【鴺‫ﻧﭽ‬鴺‫ 】ﯻﺸ‬bk. ishench.
chiqarmaq – İsyan etmek. Isyan kötermek – ishenchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鴺‫ 】ﯻﺸ‬bk. ishench.
Ayaklanmak.
ishenchlik 【鵗鴙‫ﻧﭽﻠ‬鴺‫】ﯻﺸ‬ Güvenilir.
isyanchi 【鴛‫ﺎﻧﭽ‬鴶‫ 】ﯻﺴ‬İsyancı, isyan eden.
Ishenchlik kishi – Güvenilir kişi. Ishenchlik
isyanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎﻧﭽ‬鴶‫ 】ﯻﺴ‬a.u. İsyankârlık, bolmaq – Güvenilir olmak.
baş kaldıncılık. ishenchsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﭽﺴ‬鴺‫ 】ﯻﺸ‬Güvenilmez, emin
isyankar 【‫ﺎﻧﮑﺎﺭ‬鴶‫ 】ﯻﺴ‬a.f. İsyancı. Isyankar olmayan.
poéziye – Ateşli şür; devrimci şür; asi ruhlu ishenchsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻧﭽﺴ‬鴺‫】ﯻﺸ‬1. İnançsızlık 2.
şür.
Güvensizlik, güvenilmezlik.
iwimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘鵣‫ 】ﯻ‬Yumuşamak, gevşemek.
ishendürerlik 【鵗鴙‫ﻧﺪۈﺭەﺭﻟ‬鴺‫ 】ﯻﺸ‬İnandırıcı.
ish 【‫ 】ﯻﺶ‬İş. Ish béshigha chiqmaq – İş başı Ishendürerlik délil – İnandırıcı delil.
yapmak. Uning héchbir ishi yoq – Onun hiçbir ishendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ 】ﯻﺸ‬İnandırmak.
işi yok. Sizge bir ishim chüshti – Sizden bir
ricam var. Qolidin héchqandaq ish kelmeydu – ishenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﯻﺸ‬İnanmak, güvenmek.
Elinden hiçbir iş gelmiyor. Ish tashlash veya Ishen'gim kelmeydu – Güvenmek istemiyorum;
ish tashlimaq – Grev. Ish heqqi – İş hakkı. güvenemiyorum. Men pütünley ishenmes
Ishqa ashurmaq – Becermek, gerçekleştirmek. bolup qaldim – Ben büsbütün güvenmez oldum.
Ishtin qalmaq – İşe gidememek. Ishqa pishshiq Öz küchimge ishinimen – Kendi gücüme
– İşe alışkın; becerikli. güveniyorum.

ishare 【‫ 】ﯻﺸﺎﺭە‬a. İşaret. ishenmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫】ﯻﺸ‬ İnançsızlık,

güvensizlik; ikna edici olmayan.
isharet 【‫ 】ﯻﺸﺎﺭەﺕ‬a. bk. ishare.
isheshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ 】ﯻﺸ‬bk. ishenchlik.
ishchan 【‫ 】ﯻﺸﭽﺎﻥ‬Çalışkan.
ishghal 【‫ 】ﯻﺸﻐﺎﻝ‬a. İşgal.
ishchanlik 【鵗鴙‫ 】ﯻﺸﭽﺎﻧﻠ‬Çalışkanlık.
ishghaliyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯻﺸﻐﺎﻟ‬a. İşgalcilik.
ishchi 【鴛‫ 】ﯻﺸﭽ‬İşçi. Ishchi ayal – İşçi kadın.
Qara ishchi – Vasıfsız işçi. Ishchi küchi – İşçi ishghaliyetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯻﺸﻐﺎﻟ‬a.u. İşgalci.
gücü. ishghaliyetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴙‫ 】ﯻﺸﻐﺎﻟ‬a.u. İşgal
ishek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯻﺸ‬bk. éshek. işi.

ishekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﯻﺸ‬Eşekçi, eşek çalıştıran. ishxana 【‫ 】ﯻﺸﺨﺎﻧﺎ‬u.f. Kalem, kalem odası.

ishekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﯻﺸ‬Eşekçilik, eşek ishik 【鵗鴙‫ 】ﯻﺸ‬Kapı. Arqa ishik – Arka kapı.
çalıştırma işi. Men ishigingdin öttüm – Ben senin kapının
önünden geçtim.
ishen'güsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵠‫ﻧﮕ‬鴺‫ 】ﯻﺸ‬Aldatıcı; inanılır
değil. ishinich 【‫ﭻ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯻﺸ‬bk. ishinish.

ishench 【‫ﻧﭻ‬鴺‫】ﯻﺸ‬ 1. İnanç. Men ishinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯻﺸ‬İnanma, güven, inanç,

ishenchimni yoqattim
– Ben inancımı emniyet, Ishinishim kérek –
itimat.
kaybettim. 2. Güven. Ishenchim yoq – Güvenmem lazım. Din'ge ishinish erkinlighi –
Güvenim yok. Dinî inanç özgürlüğü.

211
ishitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ 】ﯻﺸ‬İşitmek, duymak. ishtanchan 【‫】ﯻﺸﺘﺎﻧﭽﺎﻥ‬ Sadece donlu

ishq 【‫ 】ﯻﺸﻖ‬a. Aşk, sevgi. Ishqim tüshti – (pantalonsuz).

Sevdim. ishtbéliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﯻﺸﺘﺒ‬1. Ufak yenilmez balık.

ishqilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺸﻘ‬Oğmak, oğalamak, 2. Ayı balığı.

sürtmek. ishtergüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺭﮔ‬鴺‫( 】ﯻﺸﺘ‬ishtermek'ten)

ishqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﯻﺸﻘ‬ Oğmak, ovmak, İttirmek.

oğuşturmak. ishtermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫】ﯻﺸﺘ‬ İtmek. Ishtirip

ishqiwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣鴙‫ 】ﯻﺸﻘ‬a.f. Meraklı, hevesli, chüshürmek – İtip in dirmek. Ishtirip

kirgüzmek – İtip içeri ye sokmak. Ishtirip
aşklı, düşkün.
chiqarmaq – İtip çıkarmak.
ishqiwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣鴙‫】ﯻﺸﻘ‬ Meraklılık,
ishtey 【‫ي‬鴺‫ 】ﯻﺸﺘ‬a. İştah. Ishteyim qachti –
şevklilik, heveslilik.
İştaham kesildi. Ishtéyim échilip ketti –
ishqiy 【鴸鴙‫ 】ﯻﺸﻘ‬a. Aşklık, aşktaşlık. İştaham açılıverdi.
ishlemchan 【‫ﻣﭽﺎﻥ‬鴺‫ 】ﯻﺸﻠ‬Çalışkan, faal. ishteylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﯻﺸﺘ‬a.u. İştahalı.
ishlemchi 【鴛‫ﻣﭽ‬鴺‫ 】ﯻﺸﻠ‬Çalışan, işçi. ishteysiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴵鴺‫ 】ﯻﺸﺘ‬a.u. İştahasız.
ishlepchiqirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﭘﭽ‬鴺‫】ﯻﺸﻠ‬ Üretim, ishteysizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴵鴺‫ 】ﯻﺸﺘ‬a.u. İştahasızlık.
istihsal. Ishlepchiqirish küchliri – Üretim
ishtxana 【‫】ﯻﺸﺘﺨﺎﻧﺎ‬ u.f. Av köpekleri
güçleri. Ishlepchiqirish plani – Üretim planı.
kulübesi.
Ishlepchiqirish quralliri – Üretim aletleri.
Ishlepchiqirish münasiwetliri – Üretim ishtixa 【‫ﺨﺎ‬鴙‫ 】ﯻﺸﺘ‬a. bk. ishtey.
münasebetleri. ishtik 【鵗鴙‫ 】ﯻﺸﺘ‬Hızlı, çabuk. Ishtik shamal
ishlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯻﺸﻠ‬İşlemek, çalışmak. – Hızlı rüzgar. Ishtik mangidighan – Hızlı
Ishlep chiqarmaq – Üretmek. Ishlep yürüyen. Ishtik ötüdighan mal – Hızlı satılan
chiqarghuchi – Üreten. mal. Baziri ishtik – Müşterisi çok.

ishret 【‫ 】ﯻﺸﺮەﺕ‬a. Eğlence, keyif meclisi, ishtiklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺸﺘ‬Hızlılık, çabukluk.

zevk, lezzet. ishtiklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺸﺘ‬Hızlanmak.
ishsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯻﺸﺴ‬İşsizlik.
ishtimalchi 【鴛‫ﻤﺎﻟﭽ‬鴙‫ 】ﯻﺸﺘ‬a.u. Tüketici.
ishshek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯻﺸﺸ‬Şişek.
ishtirak 【‫ﺮﺍك‬鴙‫ 】ﯻﺸﺘ‬a. İştirak, katılma.
ishshiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﺸﺸ‬Şişkinlik, şiş, ur, tümör.
ishtirakchi 【鴛‫ﺮﺍﮐﭽ‬鴙‫ 】ﯻﺸﺘ‬a.u. İştirak eden,
ishshimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯻﺸﺸ‬Şişmek. katılan.

ishshish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﯻﺸﺸ‬Şişme, işsiz İşsiz. ishtirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ 】ﯻﺸﺘ‬İtmek.

isht 【‫ 】ﯻﺸﺖ‬Köpek. Isht balisi – Köpek ishtiyaq 【‫ﺎﻕ‬鴶鴙‫】ﯻﺸﺘ‬ a. İhtiras, tutku,

yavrusu, enik. Tayghan isht – Tazı köpeği. düşkünlük, tiryakilik, ihtiraslı aşk. Bu qizgha
Lalma isht – Serseri köpek. ishtiyaqim chüshti – Bu kızı sevdim.
ishtan 【‫ 】ﯻﺸﺘﺎﻥ‬İç donu. ishtiyaqmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺎﻗﻤ‬鴶鴙‫ 】ﯻﺸﺘ‬a.f. Hırslı, istekli,

ishtanbagh 【‫ 】ﯻﺸﺘﺎﻧﺒﺎﻍ‬Donun ip kemeri. susamış.

212
ishtiyaqmenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺎﻗﻤ‬鴶鴙‫】ﯻﺸﺘ‬ a.f.u. Iyun 【‫ﻥ‬鵞鴶‫ 】ﯻ‬r. Haziran.
İsteklilik, hırslılık. iz 【‫ 】ﯻﺰ‬İz. Izi yoq – İzi yok. Izigha
ishtlik 【鵗鴙‫】ﯻﺸﺘﻠ‬ Kötülük, huysuzluk, chüshmek – Takip etmek. Izigha salmaq –
köpeklik. Rayına oturtmak. Uning izigha chüshtuq –

ishtpiti 【鴛‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯻﺸﺘﭙ‬Köpek kenesi. Onu takip etmeye koyulduk. U izsiz yoqaldi –
O belirtisiz kayıplara karıştı. Izimu qalmaptu –
ishttik 【鵗鴙‫ 】ﯻﺸﺘﺘ‬bk. ishtik. İzi bile kalmamış. Izdin chiqmaq – Raydan
it 【‫ 】ﯻﺖ‬bk. isht. çıkmak.

itaetchan 【‫ 】ﯻﺘﺎﯬﺗﭽﺎﻥ‬a.u. İtaatli. iz'har 【‫ 】ﯻﺰﮬﺎﺭ‬a. İzhar. Iz'har qilmaq – İzhar

etmek.
itaetchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯻﺘﺎﯬﺗﭽﺎﻧﻠ‬a.u. İtaatlilik.
iza 【‫ 】ﯻﺰﺍ‬a. Öfke, hiddet, utanma. Iza
itaetkar 【‫ 】ﯻﺘﺎﯬﺗﮑﺎﺭ‬a.f. İtaatli.
tartmaq – Utanmak.Iza tartquzmaq –
itaetlik 【鵗鴙‫ 】ﯻﺘﺎﯬﺗﻠ‬a.u. İtaatli. Utandırmak. Iza tartarliq ish – Utanacak iş.

itaetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯻﺘﺎﯬﺗﺴ‬a.u. İtaatsiz. izah 【‫ 】ﯻﺰﺍھ‬a. İzah. Izah bermek – İzah
etmek.
itaetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯻﺘﺎﯬﺗﺴ‬a.u. İtaatsizlik.
izahat 【‫ 】ﯻﺰﺍﮬﺎﺕ‬a. İzahat.
itaét 【‫ 】ﯻﺘﺎﯸﺖ‬a. İtaat.
izahlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯻﺰﺍﮬ‬a.u. İzah etme.
Italyan 【‫ﺎﻥ‬鴶‫ 】ﯻﺘﺎﻟ‬r. İtalyan. Italyan tili –
İtalyan dili. Italyan xelqi – İtalyan halkı. izahname 【鴺‫ 】ﯻﺰﺍﮬﻨﺎﻣ‬a.f. İzahname, izah
mektubu.
itelgü 【鵠‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﯻﺘ‬Maymul kuşu.
izchi 【鴛‫ 】ﯻﺰﭼ‬bk. izchil.
itiqat 【‫ﻘﺎﺕ‬鴙‫ 】ﯻﺘ‬a. İtikat.
izchil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯻﺰﭼ‬Sürekli, istikrarlı. Izchil
itlik 【鵗鴙‫ 】ﯻﺘﻠ‬bk. ishtlik. Itlik qilmaq –
rewishte – İstikrarlı halde.
Birine karşı alçaklık yapmak.
izchillashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺰﭼ‬Sürekli
ittermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﯻﺘﺘ‬İtmek, dürtmek.
hale getirmek.
ittihat 【‫ﮭﺎﺕ‬鴙‫ 】ﯻﺘﺘ‬a. İttihat.
izchilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﯻﺰﭼ‬Süreklilik, istikrarlılık.
ittipaq 【‫ﭙﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﺘﺘ‬a. İttifak. Sowét Ittipaqi –
izdenmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯻﺰﺩەﻧﻤ‬Aranmak.
Sovyetler Birliği.
izdetküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫( 】ﯻﺰﺩەﺗﮑ‬izdetmek'ten)
ittipaqdash 【‫ﭙﺎﻗﺪﺍﺵ‬鴙‫】ﯻﺘﺘ‬ a.u. Bağlaşık,
Arattırmak.
müttefik. Ittipaqdash jümhüriyet –
Cumhuriyetler birliği. izdetmek 【‫ك‬鴺‫( 】ﯻﺰﺩەﺗﻤ‬izdimek'ten) Aratmak.

ittipaqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭙﺎﻗ‬鴙‫ 】ﯻﺘﺘ‬a.u. İttifak izdesh 【‫ 】ﺋﯩﺰدەش‬Arama.

olmak; birleşmek; anlaşmak. izdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﯻﺰﺩ‬Aramak.
ittipaqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭙﺎﻗﺴ‬鴙‫】ﯻﺘﺘ‬ a.u. Ittifaksız, izdinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴘‫ 】ﯻﺰﺩ‬Aranma.
geçimsiz.
izditish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫( 】ﯻﺰﺩ‬izdimek'ten) Aratma.
ittirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯻﺘﺘ‬İtme.
ize 【‫ 】ﯻﺰە‬Sonra. Andin ize – Ondan sonra.
Iyul 【‫ﻝ‬鵞鴶‫ 】ﯻ‬r. Temmuz. Andin kéyin ize – Ondan sonra.

213
izghiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯻﺰﻏ‬Tipi, kar fırtınası. izna 【‫ 】ﯻﺰﻧﺎ‬Kontur, çevre çizgisi, çevre.

izghirin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯻﺰﻏ‬İliklere işleyen soğuk; iznaq 【‫ 】ﯻﺰﻧﺎﻕ‬r. İşaret, alamet.

şiddetli soğuk. Izghirin soghuq – Şiddetli izne 【鴺‫ 】ﯻﺰﻧ‬Deryaning iznisi – Nehir yatağı.
soğuk.
izsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯻﺰﺳ‬İzsiz, belgesiz, belirtisiz. Izsiz
izghirinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯻﺰﻏ‬Şiddetli soğuğun
yoqalmaq – Belirtisiz kaybolmak.
hali.
izzet 【‫ 】ﯻﺰﺯەﺕ‬a. Saygı, hürmet. Izzet qilmaq
izghirmaq 【‫ﺮﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯻﺰﻏ‬İliklere işleyen soğuk.
– Saygı göstermek.
izlenggü 【鵠‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﯻﺰﻟ‬Zayıflık, cılızlık.
izzetligüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫】ﯻﺰﺯەﺗﻠ‬ a.u. Saygı
izlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯻﺰﻟ‬Aramak. Izlep tapmaq – gösteren.
Arayıp bulmak. Izlep yürmek – Arayıp izzetlik 【鵗鴙‫ 】ﯻﺰﺯەﺗﻠ‬a.u. Saygın.
durmak.
izzetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯻﺰﺯەﺗﻠ‬a.u. Saygı göstermek.
izme 【鴺‫】ﯻﺰﻣ‬ Düğüm, ilmek (-ği).
Taghar-tagharda, izmisi bilen teng
qachilanghan bughday – Çuvallarda ilmeğine
kadar doldurulmuş buğday.

214
ja 【‫ 】ﺟﺎ‬ç. Sahte, yalan, doğru olmayan. Ja jaduchi 【鴛‫ 】ﺟﺎﺩۇﭼ‬f.u. bk. jaduger.
adem – Sahte adam. Ja gep – Yalan söz. Ja gep jaduger 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺟﺎﺩۇﮔ‬f. Büyücü, sihirbaz.
qilmang – Yalan söylemeyin.
jadugerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺟﺎﺩۇﮔ‬f.u. Büyücülük,
jabduq 【‫ 】ﺟﺎﺑﺪۇﻕ‬Demirbaş, alet, mutfak
sihirbazlık.
takımı. Öy jabdughi – Ev eşyası. Dixanchiliq
jabduqliri – Çiftçilik aletleri. Éger-jabduq – jagh 【‫ 】ﺟﺎﻍ‬Elmacık kemiği.
Eyer takımı. jaghal 【‫ 】ﺟﺎﻏﺎﻝ‬ağ. bk. echkü.
jabduqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺟﺎﺑﺪۇﻗﻠ‬ Donatmak. jahalet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺟﺎﮬﺎﻟ‬a. Cehalet.
Eskerni jabduqlimaq – Askeri donatmak.
jahaletperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺‫ 】ﺟﺎﮬﺎﻟ‬a.f. Cehalet
Yolgha jabduqlimaq – Yol hazırlığı yapmak.
taraftan, obskürantizm.
jabduqluq 【‫ﻕ‬鵞‫】ﺟﺎﺑﺪۇﻗﻠ‬ Aletli, silahlı,
jahaletperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺‫】ﺟﺎﮬﺎﻟ‬ a.f.u.
donatılmış.
Obskürantizm.
jabduqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫】ﺟﺎﺑﺪۇﻗﺴ‬ Aletsiz, silahsız,
jahan 【‫ 】ﺟﺎﮬﺎﻥ‬f. Cihan, dünya. Jahan
donatılmamış.
soqushi – Dünya savaşı.
jabduqsizlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫】ﺟﺎﺑﺪۇﻗﺴ‬
jahan'gir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺟﺎﮬﺎﻧﮕ‬f. Cihangir, fatih,
Aletsizlendirmek, silahsızlandırmak.
emperyalist.
jabdumaq 【‫ 】ﺟﺎﺑﺪۇﻣﺎﻕ‬bk. jabduqlimaq.
jahan'girlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺟﺎﮬﺎﻧﮕ‬f.u. Cihangirlik,
jabdutmaq 【‫ 】ﺟﺎﺑﺪۇﺗﻤﺎﻕ‬Donatmak; yolculuk emperyalizm. Jahan'girlik urush – Emperyalist
hazırlıkları yaptırmak. savaşı.
jaben 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺟﺎﺑ‬ç. Ek çalışma. Bugün jaben jahandarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺟﺎﮬﺎﻧﺪﺍﺭﭼ‬f.u. Yaşama
qilayli – Bugün ek çalışma yapalım. mücadelesi. Birer jahandarchiliq qilip jan
jadu 【‫ 】ﺟﺎﺩۇ‬I ç. Hayvan besininde kuru otu baqarmiz – Yaşama mücadelesi vererek geçinip
kesmek için kullanılan büyük bıçak. gideriz.

jadu 【‫ 】ﺟﺎﺩۇ‬II f. Büyücülük, sihirbazlık. jahankezdi 【‫ﺯﺩى‬鴺‫】ﺟﺎﮬﺎﻧﮑ‬f.u. Seyyah, gezmen.

Jadu qilmaq – Büyücülük yapmak. jahaz 【‫ 】ﺟﺎﮬﺎﺯ‬a. Cihaz. Yaxshi jahazliq öy –

215
İyi cihazlanmış ev. jaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺟﺎﻟ‬ç.u. Plancılık, sahtekârlık. Jaliq
jahazlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺟﺎﮬﺎﺯ‬a.u. Cihazlanmak. qilmaq – Sahtekârlık yapmak.

jahil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﺟﺎﮬ‬a. Cahil. jallap 【‫پ‬鳤‫ 】ﺟﺎﻟ‬a. Vurguncu; deri ve yün gibi
ham malları alıp satan kimse.
jahilane 【鴺‫ﻧ‬鳤鴙‫ 】ﺟﺎﮬ‬a.f. Cahil gibi. Jahilane
qarshiliq körsetmek – Cahil gibi direnmek. jallapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭘﻠ‬鳤‫ 】ﺟﺎﻟ‬a.u. Vurgunculuk; deri
ve yün gibi ham malları alıp satma işi.
jahillanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺟﺎﮬ‬a.u. Cahillanmak.
jallat 【‫ﺕ‬鳤‫ 】ﺟﺎﻟ‬a. Cellat.
jahillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﺟﺎﮬ‬Cahillik. Jahillik qilmaq
– Cahillik etmek. jallatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﻠ‬鳤‫ 】ﺟﺎﻟ‬a.u. Cellatlık.

jaiz 【‫ 】ﺟﺎﯻﺰ‬a. Caiz, makbul, meşru. Eger jaiz jam 【‫ 】ﺟﺎﻡ‬I Kase, tabla.
bolsa – Eğer caiz olursa. jam 【‫ 】ﺟﺎﻡ‬II Tekne, leğen.
jaja 【‫ 】ﺟﺎﺟﺎ‬a. bk. jaza. jamae 【‫ 】ﺟﺎﻣﺎﯬ‬a. Toplum.
jakarchi 【鴛‫ 】ﺟﺎﮐﺎﺭﭼ‬Haberci, duyuran, ilan jamaet 【‫ 】ﺟﺎﻣﺎﯬﺕ‬a. Toplum.
eden.
jamaetchi 【鴛‫ 】ﺟﺎﻣﺎﯬﺗﭽ‬a.u. Toplumcu.
jakarlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺟﺎﮐﺎﺭ‬İlan edilmek.
jamaetchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺟﺎﻣﺎﯬﺗﭽ‬a.u. Toplumculuk.
jakarlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺟﺎﮐﺎﺭ‬bk. jakarlimaq.
jamaqa 【‫ 】ﺟﺎﻣﺎﻗﺎ‬Yabanî ot, arsız bitki.
jakarlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫( 】ﺟﺎﮐﺎﺭ‬jakarlimaq'tan)
jamal 【‫ 】ﺟﺎﻣﺎﻝ‬a. Güzellik, yakışıklılık.
İlan ettirmek.
Aydek jamali kündin kün'ge qurushqa bashlidi
jakarlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺟﺎﮐﺎﺭﻟ‬ İlan etmek, – Ay gibi güzelliği günden güne solmaya
duyurmak. başladı.
jaq-juq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺟ‬-‫ 】ﺟﺎﻕ‬Sarsıntılı, sarsan. Jaq-juq jami 【鴛‫ 】ﺟﺎﻣ‬a. Cami.
yol – Sarsıntılı yol.
jan 【‫ 】ﺟﺎﻥ‬f. Can. Tirik jan – Yaşayan. Jéni
jalaq-juluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺟ‬-‫ﻕ‬鳣‫ 】ﺟﺎ‬Sarsıntı, sarsan. yoq – Canı yok. Ular nechche jan? – Onlar kaç
Jalaq-juluq yol – Sarsıntılı yol. nüfus? Jan moma – Canım anneannem. Jan
jalaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鳣‫ 】ﺟﺎ‬bk. jalaqlimaq. almaq – Can almak. Jan ayimay – Canım
esirgemeden. Achchighidin jéni chiqip ketti –
jalaqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鳣‫( 】ﺟﺎ‬jalaqlimaq'tan)
Çok kızdı, çok öfkelendi. Jan üzmek – Ölmek.
Sarsmak.
Jéni aghzigha kélip qaldi – Canı ağzına
jalaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣‫ 】ﺟﺎ‬Sarsılmak. geliverdi. Jan baqmaq – Geçinmek. Janning
jalap 【‫پ‬鳣‫ 】ﺟﺎ‬a. Fahişe, orospu, fuhuş. bériche – Canla başla. Jan bermek – Ölmek. Jan
talashmaq – Can çekişmek. Jan kirgüzmek –
jalapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭘﻠ‬鳣‫ 】ﺟﺎ‬a.u. Fahişelik, orospuluk. Can yermek. Jan kirmek – Canlanmak. Jangha
Jalapliq qilmaq – Fahişelik yapmak. tégmek – Bıkmak, usanmak, bezmek, can
jalappez 【‫ﺯ‬鴺‫ﭘﭙ‬鳣‫ 】ﺟﺎ‬a.f. Sefih, çapkın. sıkmak. Jan küydürmek – Acımak. Jéni chiqti –
Canı çıktı. Jéning chiqsun! – Canın çıksın!
jalappezlik 【鵗鴙‫ﺯﻟ‬鴺‫ﭘﭙ‬鳣‫ 】ﺟﺎ‬a.f.u. Çapkınlık.
Jénimdin toydum – Canımdan bezdim. Jénimni
Jalayir 【‫ﺮ‬鴙鴵鳣‫】ﺟﺎ‬Calayır (Bir Türk kabilesinin pida qilimen – Canımı feda edeceğim. Yérim
adı). jan – Yarım canlı, hasta. Uni jénimdek

216
körümen – Onu canım kadar seviyorum. Men jangjalchi 【鴛‫ﺠﺎﻟﭽ‬鳴‫ 】ﺟﺎ‬f. Kavgacı.
uni jénimdek yaxshi körümen – Ben onu
jangjallashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺠﺎﻟ‬鳴‫ 】ﺟﺎ‬f.u. Kavga
canım gibi seviyorum. Jénining bériche ishlidi
etmek.
– Canla başla çalıştı. Jandin qechken – Canını
kıyan. Bir jan bir ten bolup yashimaq – Tek jangjallashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺠﺎﻟ‬鳴‫】ﺟﺎ‬ f.u.
vücut olarak yaşamak. Düshmen jan-jehli bilen (jangjallashmaq'tan) Birbirine düşürmek.
qarshiliq körsetmekte – Düşman bütün gücü
jangjallashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺠﺎﻟ‬鳴‫ 】ﺟﺎ‬f.u. bk.
ile direnmekte. U öz jenini saqlaydu – O canını
jangjallashturmaq.
koruyor.
jangjung 【‫ڭ‬鵞‫ﺠ‬鳴‫ 】ﺟﺎ‬ç. General.
jan-dil 【‫ﻞ‬鴘‫ﺩ‬-‫ 】ﺟﺎﻥ‬Can ve gönül. Jan-dil
bilen – Canla başla. jangjunggül 【‫ﻝ‬鵠‫ﮕ‬鳴鵞‫ﺠ‬鳴‫ 】ﺟﺎ‬ç.f. Bir çiçek adı.

jan-janwar 【‫ﺍﺭ‬鵣‫ﺟﺎﻧ‬-‫ 】ﺟﺎﻥ‬f. Bütün canlılar. jangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ 】ﺟﺎ‬I ç. Erkek çocukların teperek
Jan-janwarlar barlighi uyquda – Bütün canlılar oynadığı bir tür oyuncak; bk. tepküch.
uykuda. jangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ 】ﺟﺎ‬II ç. Çiftlik, malikane.
jan-ten 【‫ﻥ‬鴺‫ﺗ‬-‫ 】ﺟﺎﻥ‬Can ve ten. Jan-ten bilen janijan 【‫ﺠﺎﻥ‬鴙‫ 】ﺟﺎﻧ‬f. Dilber, sevgili, sevimli,
– Canla başla. aziz.
janan 【‫ 】ﺟﺎﻧﺎﻥ‬f. Canan, dilber, sevgili, gözde, janjal 【‫ 】ﺟﺎﻧﺠﺎﻝ‬bk. jangjal.
gözbebeği.
janküyer 【‫ﺭ‬鴺鴵鵠‫ 】ﺟﺎﻧﮑ‬f.u. Candan seven;
janané 【鴿‫ 】ﺟﺎﻧﺎﻧ‬f. Dilber, sevgili, gözde, candan acıyan.
gözbebeği.
janküyerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺鴵鵠‫ 】ﺟﺎﻧﮑ‬f.u. Candan sevme
janap 【‫ 】ﺟﺎﻧﺎپ‬a. Cenab. Reisi jümhür hali; candan acıma hali.
janapliri – Reisi cumhur cenapları.
janlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫】ﺟﺎﻧ‬ f.u.
janbaz 【‫ 】ﺟﺎﻧﺒﺎﺯ‬a.f. Cambaz. Canlandırmak.
janbazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺟﺎﻧﺒﺎﺯﻟ‬Cambazlık. janlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺟﺎﻧ‬Canlanmak.
jandar 【‫ 】ﺟﺎﻧﺪﺍﺭ‬f. Canlı. janliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺟﺎﻧﻠ‬f.u. Canlı. Janliq tebiet –
jangdu 【‫ﺪۇ‬鳴‫ 】ﺟﺎ‬ç. Fasulye. Canlı varlık. Janliq misal – Canlı örnek. Köp
janliq aile – Çok nüfuslu aile.
janggal 【‫ﮕﺎﻝ‬鳴‫ 】ﺟﺎ‬f. Orman. Qélin janggal –
Koyu orman. janliqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﺟﺎﻧﻠ‬f.u. Canlılık.

janggalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮕﺎﻟﻠ‬鳴‫ 】ﺟﺎ‬Ormanlık. janlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺟﺎﻧﻠ‬bk. janlanmaq.

janggüén 【‫ﯸﻦ‬鵠‫ﮕ‬鳴‫ 】ﺟﺎ‬ç. Başkan, vali. janpidalik 【鵗鴙‫ﺪﺍﻟ‬鴙‫ 】ﺟﺎﻧﭙ‬Fedekarlık.

jangildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙鳴‫ 】ﺟﺎ‬bk. jangildimaq. jansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺟﺎﻧﺴ‬f.u. Cansız. Jansiz tebiet –
Cansız varlık.
jangildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙鳴‫( 】ﺟﺎ‬jangildimaq'tan)
Çıngırdatmak, zil çalmak. jansizlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫】ﺟﺎﻧﺴ‬
Cansızlandırmak.
jangildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙鳴‫ 】ﺟﺎ‬Çıngırdamak.
jansizlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺟﺎﻧﺴ‬Cansızlanmak.
jangjal 【‫ﺠﺎﻝ‬鳴‫ 】ﺟﺎ‬f. Kavga, skandal.
jansizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺟﺎﻧﺴ‬Cansızlık.

217
janu-dil 【‫ﻞ‬鴘‫ﺩ‬-鵞‫ 】ﺟﺎﻧ‬bk. jan-dil. eşyaların taklidi sesi).

janu-ten 【‫ﻥ‬鴺‫ﺗ‬-鵞‫ 】ﺟﺎﻧ‬bk. jan-ten. jaranglatkuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﮑ‬鳤鳴‫】ﺟﺎﺭﺍ‬

(jaranglimaq'tan) Çıngırdattırmak.
janwar 【‫ﺍﺭ‬鵣‫ 】ﺟﺎﻧ‬f. Canlı, yaşayan.
jaranglatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫( 】ﺟﺎﺭﺍ‬jaranglimaq'tan)
japa 【‫ 】ﺟﺎﭘﺎ‬a. Cefa. Japa qilmaq – Cefa
Çıngırdatmak.
etmek. Japa tartmaq veya japa chekmek – Cefa
çekmek. jarangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺟﺎﺭﺍ‬Sedalı. Jarangliq tawush
– Sedalı ses.
japa-emgek 【‫ك‬鴺‫ﯬﻣﮕ‬-‫ 】ﺟﺎﭘﺎ‬a.u. Cefa ve emek.
jaranglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫】ﺟﺎﺭﺍ‬ Çıngırdamak.
japa-musheqket 【‫ﺕ‬鴺‫ﻗﮑ‬鴺‫ﺷ‬鵞‫ﻣ‬-‫ 】ﺟﺎﭘﺎ‬a. Cefa ve
Jaranglap ketti – Çıngırdayıverdi.
meşakkat.
jarangsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫】ﺟﺎﺭﺍ‬ Sedasız. Jarangsiz
japakesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﺟﺎﭘﺎﮐ‬a.f. Cefakeş, çevir ve
tawush – Sedasız ses.
cefa çeken.
jarchi 【鴛‫ 】ﺟﺎﺭﭼ‬f.u. tar. Tellal, münadi.
japakeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ 】ﺟﺎﭘﺎﮐ‬a.f.u. Cefa çekme
hali. jarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺟﺎﺭﭼ‬f.u. Tellallık, münadilik.

japaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺟﺎﭘﺎﻟ‬Meşakkatli, zahmetli. jarehetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺟﺎﺭەﮬ‬a.u. Cerahetli.

Japaliq xizmet – Zahmetli hizmet. Japalik jari 【‫ 】ﺟﺎﺭى‬a. Yürürlük, cereyan, uygulama.
turmush – Meşakkatli hayat. Jari qilmaq – Yürürlüğe koymak.
japalimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺟﺎﭘﺎﻟ‬Azap vermek, birine Démokratiyini toluq jari qilish – Demokrasiyi
çektirmek. tam uygulama.

japsa 【‫ 】ﺟﺎﭘﺴﺎ‬Japsa rende – Planya, uzun jariye 【鴺鴶鴘‫ 】ﺟﺎﺭ‬a. Cariye.

rende. jasaret 【‫ 】ﺟﺎﺳﺎﺭەﺕ‬a. Cesaret, yiğitlik. Jasaret
japsar 【‫ 】ﺟﺎﭘﺴﺎﺭ‬Japsar keltürmek – İki qilmaq – Cesaret etmek.
tahtayı yan yana birleştirmek, yapıştırmak. jasaretlik 【鵗鴙‫】ﺟﺎﺳﺎﺭەﺗﻠ‬ a.u. Cesaretli.
japsarlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺟﺎﭘﺴﺎﺭﻟ‬bk. japsar. Jesaretlik bilen – Cesaret ile.

jar 【‫ 】ﺟﺎﺭ‬f. Haber, salık, müjde, çağırma, jasaretsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺟﺎﺳﺎﺭەﺗﺴ‬a.u. Cesaretsiz.
davet, nida. Jar salmaq – Sesli duyurmak; boru jasaretsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺟﺎﺳﺎﺭەﺗﺴ‬a.u. Cesaretsizlik.
sesi gibi ses çıkarmak. Jasaretsizlik qilmaq – Cesaretsizlik etmek.
jaraft 【‫ 】ﺟﺎﺭﺍﻓﺖ‬Seda, ses. jasus 【‫ﺱ‬鵞‫ 】ﺟﺎﺳ‬a. Casus, ajan.
jarahet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺟﺎﺭﺍﮬ‬a. Cerahat. jasusxana 【‫ﺳﺨﺎﻧﺎ‬鵞‫ 】ﺟﺎﺳ‬Casusluk merkezi.
jarahetlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫】ﺟﺎﺭﺍﮬ‬ a.u. jasusluk 【‫ك‬鵞‫ﺳﻠ‬鵞‫ 】ﺟﺎﺳ‬a.u. Casusluk. Jasusluk
Cerahatlenmek. qilmaq – Casusluk yapmak.
jarahetlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫】ﺟﺎﺭﺍﮬ‬ a.u. bk. jawaben 【‫ﻥ‬鴺‫】ﺟﺎۋﺍﺑ‬ a. Cevap olarak,
jarahetlimek. cevabında.
jarahetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫】ﺟﺎﺭﺍﮬ‬ a.u. jawang 【‫ 】ﺟﺎۋﺍڭ‬ç. Çiftlik koşum takımı.
Cerahetlemek.
jawap 【‫ 】ﺟﺎۋﺍپ‬a. Cevap. Sual we jawap –
jarang-jurung 【‫ﺭۇڭ‬鵞‫ﺟ‬-‫ 】ﺟﺎﺭﺍڭ‬Çın çın (metal

218
Soru ve cevap. Jawap qayturmaq – Cevap vermek.
vermek. Jawapqa tartmaq – Sorguya çekmek. jaylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫】ﺟﺎ‬ f.u. Hazırlamak,
Jawap berseng kétimen – Cevap verirsen
bitirmek, düzene koymak, son vermek. Yolgha
gideceğim. Jawap xet – Cevap mektubu.
yéterlik ozuq jaylap alduq – Yola yeterli erzak
jawapker 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺟﺎۋﺍﭘﮑ‬a.f. Sorumlu, mesul. hazırladık.
Men jawapkermen – Şen sorumluyum. jaylishiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﺟﺎ‬f.u. Yerleşmek.
Jawapker xetchi – Mesul katip.
jayra 【‫ﺮﺍ‬鴵‫ 】ﺟﺎ‬Oklu kirpi.
jawapkerchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鴺‫】ﺟﺎۋﺍﭘﮑ‬ a.f.u.
Sorumluluk, mesuliyet. jaza 【‫ 】ﺟﺎﺯﺍ‬I a. Ceza. Ölüm jazasi – Ölüm
cezası. Jaza bermek – Ceza vermek. Jazagha
jawapkerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺟﺎۋﺍﭘﮑ‬a.f.u. Sorumluluk.
tartmaq – Cezalandırmak.
Jawapkerliktin qorqmaq – Sorumluluktan
korkmak. Jawapkerlikke tartmaq – Sorguya jaza 【‫ 】ﺟﺎﺯﺍ‬II ç. Raf. Kitap jazisi – Kitaplık.
çekmek. jaza 【‫ 】ﺟﺎﺯﺍ‬III ç. Çerçeve. Söretning jazisi –
jawapkersizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭﺳ‬鴺‫】ﺟﺎۋﺍﭘﮑ‬ a.f.u. Resim çerçevesi.
Sorumsuzluk, mesuliyetsizlik. jazalanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺟﺎﺯﺍ‬a.u. Cezalanmak.
jawapname 【鴺‫ 】ﺟﺎۋﺍﭘﻨﺎﻣ‬a.f. Cevapname. jazalighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺟﺎﺯﺍﻟ‬a.u. Cezalandırıcı.
jawapsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺟﺎۋﺍﭘﺴ‬a.u. Cevapsız. jazaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺟﺎﺯﺍﻟ‬a.u. Cezalı.
jawapsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺟﺎۋﺍﭘﺴ‬a.u. Cevapsızlık. jazalimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺟﺎﺯﺍﻟ‬a.u. Cezalamak.
jawigha 【‫ﻐﺎ‬鴘‫ 】ﺟﺎۋ‬Yapağı. jazalinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺟﺎﺯﺍﻟ‬a.u. Cezalanma.
jawur 【‫ 】ﺟﺎۋۇﺭ‬Tekne, leğen. jazane 【鴺‫ 】ﺟﺎﺯﺍﻧ‬a. Faizli ödünç. Jazanigha
jay 【‫ 】ﺟﺎي‬f. Yer, mekân, yöre, mesken, yurt. bermek – Faizli ödünç vermek. Jazanigha
Öy-jay – Mesken, yurt. Jayigha keltürmek – almaq – Faizli ödünç almak.
Yerine getirmek. Jay-jaylargha – Yer yerine. jazanixor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺨ‬鴙‫ 】ﺟﺎﺯﺍﻧ‬a.f. Murabahacı, tefeci.
Öz yénidin manga jay berdi – Kendi yanından
jazanixorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺨ‬鴙‫】ﺟﺎﺯﺍﻧ‬ a.f.u.
bana yer verdi. Qora-jay – Mesken,yurt, avlu.
Murabahacılık, tefecilik.
Ish jayida – İş yerinde. Jayida étilghan söz –
Yerinde söylenmiş söz. jazasiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺟﺎﺯﺍﺳ‬a.u. Cezasız.

jay-maqam 【‫ﻣﺎﻗﺎﻡ‬-‫】ﺟﺎي‬ Mekân, yurt, jazibe 【鴺‫ﺒ‬鴘‫ 】ﺟﺎﺯ‬a. Cazibe.

mesken.
jazibilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺒ‬鴘‫ 】ﺟﺎﺯ‬a.u. Cazibeli.
jaylanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫ 】ﺟﺎ‬f.u. Yerleştirilmek,
jazilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ 】ﺟﺎﺯ‬a.u. Cezalanmak.
düzenlenmek, son verilmek.
jazilash 【‫ﺵ‬鳤鴘‫ 】ﺟﺎﺯ‬bk. jazilimaq.
jaylash 【‫ﺵ‬鳤鴵‫ 】ﺟﺎ‬bk. jaylimaq.
jazilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺟﺎﺯ‬a.u. Cezalamak.
jaylashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫ 】ﺟﺎ‬f.u. Yerleşmek.
jebhe 【鴺‫ﺑﮭ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Cephe.
jaylashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴵‫】ﺟﺎ‬ f.u.
(jaylashmaq'tan) Yerleştirmek, yurtlandırmak, jebir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Zulüm. Jebir qilmaq –
düzene koymak, tanzim etmek, bitirmek, son Zulüm etmek.

219
jebirlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.u. Zorlanmak, jelp 【‫ﻟﭗ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Celp, çekmek, celbetmek.
zulüm görmek. Jelp qilmaq – Celbetmek. U méning diqqitimni
jebirlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.u. bk. jebirlimek. jelp qildi – O benim dikkatimi çekti.
jem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Toplam. Jem qilmaq –
jebirligüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.u. Zalim, zulüm
Toplamak.
eden.
jem'iyet 【‫ﺕ‬鴺鴶‫ﻣ﯒‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Toplum, cemiyet.
jebirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.u. Zor, meşakkatli.
Qizil Yérim Ay Jemiyiti – Kızılay Kurumu.
jebirlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.u. Zulüm etmek, Kishilik jem'iyiti – İnsanlık; insan toplumu.
zorlamak.
jem'iyetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺鴶‫ﻣ﯒‬鴺‫ 】ﺟ‬a.u. Toplumcu.
jebr 【‫ﺑﺮ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. tar. bk. jebir.
jem'iyetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺鴶‫ﻣ﯒‬鴺‫】ﺟ‬ a.u.
jebriy 【鴸鴘‫ﺑﺮ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Zorla, cebren. Toplumculuk, cemiyetçilik.
jebru-japa 【‫ﺟﺎﭘﺎ‬-‫ﺑﺮۇ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Meşakkat, çile, jemilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺟ‬bk. jémilimek.
ıstırap, azap.
jemlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.u. Toplanmak.
jebru-sitem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺘ‬鴙‫ﺳ‬-‫ﺑﺮۇ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.f. Ağırlık, ezgi,
jemlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﺟ‬bk. jemlimek.
zulüm.
jemleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.u. Toplanmak.
jebru-zulum 【‫ﻡ‬鵞‫ﺯۇﻟ‬-‫ﺑﺮۇ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Ağırlık, ezgi,
zulüm. jemleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫】ﺟ‬ a.u.

jed 【‫ﺩ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Ced, büyük baba. Toplamak.

jemletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﺟ‬Toplatmak.

jeddal 【‫ﺩﺩﺍﻝ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. efs. Korkunç yaratık.
jemligüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.u. Toplayıcı.
jede 【‫ﺩە‬鴺‫ 】ﺟ‬Eyersiz, eyerlenmemiş. Jede
atliq bir kishi – Eyersiz atlı bir kişi. jemlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.u. Toplamak.

jedid 【‫ﺪ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﺟ‬bk. jédid. jeng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﺟ‬f. Cenk, savaş. Jeng meydani –

jedwel 【‫ﺩۋەﻝ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Liste, tabela, program. Savaş alanı. Jengge kirmek – Savaşa girmek.
Jeng qilmaq – Savaşmak.
Ders jedwili – Ders programı.
jengchi 【鴛‫ﭽ‬鳴鴺‫ 】ﺟ‬a.u. Asker, savaşçı, cenkçi.
jehalet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮬﺎﻟ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. bk. jahalet.
Ténchliq jengchisi – Barış için savaşan; barış
jehd 【‫ﮬﺪ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Cehd. Jehd qilmaq – Cehd taraftan.
etmek.
jenggiwar 【‫ﺍﺭ‬鵣鴙‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﺟ‬f. Cengaver.
jehennem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻧﻨ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Cehennem.
jenggiwarane 【鴺‫ﺍﺭﺍﻧ‬鵣鴙‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﺟ‬f. Cengaverane.
jehet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Cihet, taraf. Shu jekettin –
jenggiwarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺭﻟ‬鵣鴙‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﺟ‬f.u. Cengaverlik.
Şu bakımdan. Her jekettin – Her taraftan.
Emili jekettin – Gerçek bakımından, amelî jengname 【鴺‫ﻨﺎﻣ‬鳴鴺‫ 】ﺟ‬f. Savaş vakayinamesi,
cihetten. savaş destanı.

jehl 【‫ﮬﻞ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Hiddet, öfke, gazap, kızgınlık. jennet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻧﻨ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Cennet.
Jehlim chiqti – Öfkelendim. jennetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻧﻨ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.u. Cennetli. Atam
jelgür 【‫ﺭ‬鵠‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﺟ‬Yankesiçi; bk. yanchuqchi. jennetlik shundaq aytar édi – Atam cennetli

220
şöyle derdi. jezmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺯﻣ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Muhakkak, şüphesiz,
jenübi-gherbiy 【鴸鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ﻏ‬-鴛‫ﺑ‬鵠‫ﻧ‬鴺‫ 】ﺟ‬Güneybatı. mutlaka, elbette.

jenübi-sherqi 【鴛‫ﺭﻗ‬鴺‫ﺷ‬-鴛‫ﺑ‬鵠‫ﻧ‬鴺‫ 】ﺟ‬Güneydoğu. jezmiye 【鴺鴶鴙‫ﺯﻣ‬鴺‫ 】ﺟ‬Geri alınmaz, kesin, kati,

geri gelmez.
jenübiy 【鴸鴙‫ﺑ‬鵠‫ﻧ‬鴺‫】ﺟ‬ a. Güney.
Memlikitimizning jenübiy qismi – Ülkemizin jédid 【‫ﺪ‬鴘‫ﺪ‬鴽‫ 】ﺟ‬a. Cedid, yeni. Usuli jédid –
güney kısmı. Usulu cedid.

jenüp 【‫پ‬鵠‫ﻧ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.Güney. jédidchi 【鴛‫ﺪﭼ‬鴘‫ﺪ‬鴽‫ 】ﺟ‬a.u. Cedidci.

jenüplük 【‫ك‬鵠‫ﭘﻠ‬鵠‫ﻧ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.u. Güneyli. jédidchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺪﭼ‬鴘‫ﺪ‬鴽‫ 】ﺟ‬a.u. Cedidcilik.

jerahet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺭﺍﮬ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. bk. jarahet. jékimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫】ﺟ‬ Vurgulamak,

kuvvetlendirmek, teyit etmek.
jerimane 【鴺‫ﻤﺎﻧ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.f. Ceza parası.
jékirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺟ‬bk. jékirmek.
jeryan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ﺭ‬鴺‫】ﺟ‬a. Cereyan, süreç, süre. Besh
yil jeryanida – Beş yıllık bir süre içinde. Ish jékirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺟ‬Azarlamak, sövmek.
jeryanida – İş süresi içinde. jékish 【‫ﺶ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺟ‬bk. jékimek.
jeset 【‫ﺕ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Ceset, ölü, leş. jéle 【鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺟ‬ç. Sinirlilik. Jéle qilmaq –
jesurane 【鴺‫ﺭﺍﻧ‬鵞‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.f. Cesurane, cesurluk. Sinirlendirmek. Jéle bolmaq – Sinirlenmek.

jesür 【‫ﺭ‬鵠‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Cesur, yürekli. jémet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺟ‬a. Akraba, soy. Ata jémeti –
Ata akrabası. Ana jémeti – Ana akrabası.
jesürlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鵠‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺟ‬a.u. Cesurluk. Jesürlik
körsetmek – Cesurluk etmek. jémetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺟ‬a.u. Bir jémetlik –
Akraba, aynı soydan.
jewher 【‫ﺭ‬鴺‫ۋﮬ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Mücevher, elmas vesaire
gibi kıymetli taşlar. jémilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫】ﺟ‬ Sitem etmek,
kınamak, ayıplamak.
jewir 【‫ﺮ‬鴘‫ۋ‬鴺‫ 】ﺟ‬bk. jebir.
jénim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﺟ‬Canım, değerlim. Jénim
jewlan 【‫ﻥ‬鳣‫ۋ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Hareket, haykırı, coşma.
balam – Canım çocuğum.
Jeylan qilmaq – Harekete geçmek; coşmak.
jérimane 【鴺‫ﻤﺎﻧ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺟ‬a.f. Para cezası.
jeynek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﺟ‬Dirsek. Ong jeynigige
tirelgen halde – Sağ dirseğine dayanmış halde. jések 【‫ك‬鴺‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺟ‬Koruma, muhafaza, himaye.

jeynekdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﮐﺪ‬鴺‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﺟ‬Dirseklemek. jésekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺟ‬Muhafız, koruyucu.

jeyren 【‫ﺮەﻥ‬鴵鴺‫ 】ﺟ‬Antilop. jésekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鴺‫ﺴ‬鴽‫】ﺟ‬ Muhafızlık,

koruyuculuk. Jésekchilik qilmaq – Muhafızlık
jez 【‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺟ‬I 1. Bakır 2. Kovan, fişek kovanı.
yapmak.
jez 【‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺟ‬II Kızarmak. Jez qilmaq –
jésmek 【‫ك‬鴺‫ﺴﻤ‬鴽‫】ﺟ‬ Korumak, muhafaza
Kızartmak.
etmek.
jezibe 【鴺‫ﺒ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺟ‬a. Esirme, kendisinden
jézire 【‫ﺮە‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺟ‬I a. Ada.
geçme.
jézire 【‫ﺮە‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺟ‬II a. Çöl, sahra.
jezm 【‫ﺯﻡ‬鴺‫】ﺟ‬ a. Metanetle, kesinlikle,
sağlamca. jiawshu 【鵞‫ﯫۋﺷ‬鴙‫ 】ﺟ‬ç. Profesör.

221
jiddi 【‫ﺪﺩى‬鴙‫ 】ﺟ‬a.Ciddi. jiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺟ‬Çok. U tawaqta jiq ash epkeldi –

jiddileshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺪﺩ‬鴙‫】ﺟ‬ a.u. O tabakta çok yemek getirdi.

Ciddileşmek, ciddi olmak. jiqqida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﻘﻘ‬鴙‫ 】ﺟ‬Pek çok.

jiddilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺪﺩ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Ciddilik. jiqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺟ‬bk. jiqlimaq.

jiddiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺪﺩ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Ciddiyet. jiqlatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺟ‬Çoğalttırmak.

jiddiyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴘‫ﺪﺩ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Ciddilik. jiqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺟ‬Çoğaltamk.

jidel 【‫ﺪەﻝ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Kavga, skandal. Jidel jiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬Çokluk. Ishning jiqlighi –
chiqarmaq – Kavga çıkarmak. Jidel qilmaq – İşin çokluğu.
Kavga etmek. jiqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬Çoğaltmak, doldurmak.
jidelchi 【鴛‫ﺪەﻟﭽ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Kavgacı.
jild 【‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Cilt. Birinchi jild – Birinci cilt.
jidelkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺪەﻟﮑ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.f. Kavgacı.
jildlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠﺪﻟ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Ciltlenmek.
jidelkeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﺪەﻟﮑ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.f.u. Kavgacılık.
jildlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠﺪﻟ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. bk. jildlimek.
jidelleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺪەﻟﻠ‬鴙‫】ﺟ‬ a.u.
jildletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻠﺪﻟ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Ciltletmek.
Kavgalaşmak.
jildlik 【鵗鴙‫ﻠﺪﻟ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Ciltli. Köp jildlik –
jidelleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺪەﻟﻠ‬鴙‫】ﺟ‬ a.u.
Çok ciltli.
Aralarını açmak, bozuşturmak.
jildlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠﺪﻟ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Ciltlemek.
jidelleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺪەﻟﻠ‬鴙‫】ﺟ‬ bk.
jidelleshtürmek. jilekti 【鴛‫ﮐﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬Irgat, işçi.

jidelletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺪەﻟﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Hızlandırmak. jilgha 【‫ﻠﻐﺎ‬鴙‫ 】ﺟ‬1. Çukurluk 2. Dere, ırmak.

jidellishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺪەﻟﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬bk. jidelleshmek. jilghiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻠﻐ‬鴙‫ 】ﺟ‬Derelik.

jidellitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺪەﻟﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬bk. jidelletmek. jilqa 【‫ﻠﻘﺎ‬鴙‫ 】ﺟ‬Yılkı; bk. yilqa.

jigde 【‫ﮕﺪە‬鴙‫ 】ﺟ‬Yiğde. jillekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫】ﺟ‬ Irgatlık.

Jillekchilik qilmaq – Irgatlık yapmak.
jigdilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﮕﺪ‬鴙‫ 】ﺟ‬Yiğdelik.
jilte 【鴺‫ﻠﺘ‬鴙‫ 】ﺟ‬I Çanta.
jigdizar 【‫ﺰﺍﺭ‬鴘‫ﮕﺪ‬鴙‫ 】ﺟ‬u.f. Yiğdelik.
jilte 【鴺‫ﻠﺘ‬鴙‫ 】ﺟ‬II Yemek için veya ekmek için
jiger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫】ﺟ‬f. Ciğer. Qara jiger – Kara ciğer.
hazırlanmış hamur parçası.
Jiger reng – Ciğer rengi, koyu kırmızı.
jilwe 【‫ە‬鵣‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬f. 1. Parıltı, pırıltı. 2. Güzel
jigerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﺟ‬Şiddetli, sert, coşkun.
hareket 3. Cilve, nazlı nazlı.
jigit 【‫ﺖ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﺟ‬bk. yigit.
jilwilenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴘鵣‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬f.u. Cilvelenmek.
jighghida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﻐﻐ‬鴙‫ 】ﺟ‬Yürigim jighghida qilip
jilwilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘鵣‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬f.u. Cilveli. Jilwilik
qaldi – Ödüm koptu.
asman – Cilveli gök.
jighildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺟ‬Titremek.
jim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺟ‬Sakin, suskun, sessiz. Jim turmaq
jihaz 【‫ﮭﺎﺯ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Cihaz. Öy jihazliri – Ev – Susmak.
cihazları. jim-jit 【‫ﺖ‬鴙‫ﺟ‬-‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺟ‬Sakin, sessiz. Jim-jit boldi

222
– Sustu, sessiz hale geldi. jinayet 【‫ﺕ‬鴺鴵‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Cinayet. Jinayet qilmaq
jim-jitliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ﺟ‬-‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺟ‬Sessizlik. Jim-jitliq – Cinayet işlemek.
höküm süretti – Sessizlik hüküm sürüyordu. jinayetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺鴵‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Cani, uruş herbiy
jimbil 【‫ﻞ‬鴙‫ﻤﺒ‬鴙‫ 】ﺟ‬Buharda ekmek pişirmek cinayetçi savaş suçlusu.
için kullanılan bir tür mutfak aleti. jinayetkar 【‫ﺗﮑﺎﺭ‬鴺鴵‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.f. Cani.
jimghur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻤﻐ‬鴙‫ 】ﺟ‬Kapalı kutu, içini belli jinayetkarane 【鴺‫ﺗﮑﺎﺭﺍﻧ‬鴺鴵‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.f.u. Canice,
etmez, gizli. Jimghur adem – Kapalı adam; canicesine.
sessiz sırrını belli etmeyen adam.
jinayetkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﮑﺎﺭﻟ‬鴺鴵‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.f.u. Cinayet
jimiki 【鴛‫ﮑ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.f. Bütün, hep. Wetenning mahiyetinde olma.
jimiki yéride – Vatanın bütün yerinde.
jinayetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴵‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Cani, caniyane.
jimiqdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻘﺪ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺟ‬Susmak, sesini
jinayi 【鴛鴵‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Cinayi. Jinayi heriket –
kesmek.
Cinai hareket.
jimiqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺟ‬bk. jimiqmaq.
jinayiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴵‫ﻨﺎ‬鴙‫】ﺟ‬ a.u. Cinayet
jimiqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺟ‬Cılızlaşmak, eriyip mahiyetinde olma.
gitmek.
jinaza 【‫ﻨﺎﺯﺍ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Cenaze. Jinaza oqumaq –
jimiqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫】ﺟ‬Kırmak, öldürmek, Cenaze namazı kılmak.
yoketmek, silip süpürmek, mahvetmek,
jindek 【‫ﻨﺪەك‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Biraz, bir an, birazcık.
bitirmek. Öyde bar-yoqni jimiqturup ketti –
Jindek oynap alay – Biraz oynayım.
Evde olan her şeyi bitirip gitti.
jindi 【‫ﻨﺪى‬鴙‫ 】ﺟ‬Deli. Jindi bolup qalmaq –
jimiqturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺟ‬Bitirilmek,
Delirmek, deli olmak.
yokedilmek, susturulmak, düzene koyulmak.
jindixana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴘‫ﻨﺪ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u.f. Tımarhane, akıl
jimiqturulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫】ﺟ‬ bk.
hastalıkları hastahanesi.
jimiqturulmaq.
jindilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻨﺪ‬鴙‫ 】ﺟ‬Delilik.
jimiqturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺟ‬bk. jimiqturmaq.
jineste 【鴺‫ﺳﺘ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺟ‬Vişne.
jimilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫】ﺟ‬ Çıkışmak, uzun
uzadıya nasihat etmek. jing 【鵘鴙‫ 】ﺟ‬I ç. Gerçek, hakiki, doğal.

jimirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺟ‬bk. jimirlimaq. jing 【鵘鴙‫ 】ﺟ‬II ç. (Çin ölçü birimi) Yarım

jimirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫】ﺟ‬ Parıldamak, kilo, 500 gram.

ışıldamak. jing 【鵘鴙‫ 】ﺟ‬III ç. Kasaba, köy.

jimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬Sessizlik. jinggildetmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﺪەﺗﻤ‬鴙‫ﮕ‬鳵鴙‫】ﺟ‬ Çalmak,

jimmide 【‫ﺪە‬鴙‫ﻤﻤ‬鴙‫ 】ﺟ‬Sessizce, sessiz. Etrap çıngırdatmak.

jimmide – Etraf sessiz. jinggilek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鳵鴙‫ 】ﺟ‬Çıngırak, küçük çan.

jin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Cin. Jinim tutti – Cinler başıma jingghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐ‬鳵鴙‫ 】ﺟ‬Fışkırmak.
geldi.
jinglash 【‫ﺵ‬鳤鳵鴙‫ 】ﺟ‬ç.u. bk. jinglimaq.
jin-sheytan 【‫ﺘﺎﻥ‬鴵鴺‫ﺷ‬-‫ﻦ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Cin-şeytan.
jinglatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳵鴙‫ 】ﺟ‬ç.u. (jinglimaq'tan)

223
Yarım kiloluk Çin ağırlık birimi ile tarttırmak. jirim-jirim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺟ‬-‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺟ‬Delik deşik.
jingli 【鴛‫ﻠ‬鳵鴙‫ 】ﺟ‬ç. Müdür, başkan. jiring-jurung 【‫ﺭۇڭ‬鵞‫ﺟ‬-鵘鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺟ‬Çıngırdak.
jingliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ 】ﺟ‬I ç.u. Yarım kiloluk. jiringlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳵鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺟ‬Çıngırdatmak.
jingliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ 】ﺟ‬II ç.u. Köylü, kasabalı. jiringlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﺟ‬ Çıngırdamak,
jinglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ 】ﺟ‬Yarım kiloluk Çin çalmak. Kongghuraq jiringlidi – Zil çaldı.
ağırlık birimi ile tartmak. jiris 【‫ﺲ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺟ‬Jiris nan – Kepekli ekmek.
jingmoma 【‫ﻣﺎ‬鵝‫ﻤ‬鳵鴙‫ 】ﺟ‬ç. Buharda pişirilen jirtaq 【‫ﺮﺗﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺟ‬Trahomalı, göz hastalığı.
ekmek; bk. hornan.
jisim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Cisim.
jingmoza 【‫ﺯﺍ‬鵝‫ﻤ‬鳵鴙‫ 】ﺟ‬ç. Macun, mazut.
jisimsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.U Cisimsiz.
jinis 【‫ﺲ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Cins, tür, soy. Tagh jinisliri
jismaniy 【鴸鴙‫ﺴﻤﺎﻧ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Cismani, fiziki.
– Kaya; toprak tabakası.
jismiy 【鴸鴙‫ﺴﻤ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Cismen, cisim olarak.
jinislik 【鵗鴙‫ﺴﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Soylu. Yaxshi jinislik
at – Cins at; cinsi iyi olan at. jiyek 【‫ك‬鴺鴶鴙‫ 】ﺟ‬Şerit, şıçandişi, kenar, zıh.

jinissiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴﺴ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Cinsi olmayan, Jiyek tutmaq – Kenar yapmak.

cinssiz; soysuz. jiyeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺鴶鴙‫ 】ﺟ‬Kenarlı.

jinissizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴﺴ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Cinssizlik. jiyeklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺鴶鴙‫ 】ﺟ‬Kenar yapmak.

jinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬a.u. Deli, mecnun, manyak. jiyeksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮐﺴ‬鴺鴶鴙‫ 】ﺟ‬Kenarsız.

jinsiy 【鴸鴙‫ﻨﺴ‬鴙‫ 】ﺟ‬a. Cinsi. Jinsiy alaqe – Cinsi jiyen 【‫ﻥ‬鴺鴶鴙‫ 】ﺟ‬Yeğen.
ilişki.
jizildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺟ‬takl. Cizildamak.
jipleshken 【‫ﻥ‬鴺‫ﺷﮑ‬鴺‫ﭙﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬Birleşik, müşterek.
jogha 【‫ﻏﺎ‬鵝‫ 】ﺟ‬ağ. bk. jüme.
jipleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﭙﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬Birleşmek.
joghday 【‫ﻏﺪﺍي‬鵝‫ 】ﺟ‬Devenin baş yünü.
jiplishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ 】ﺟ‬bk. jipleshmek.
jolash 【‫ﺵ‬鳣鵝‫ 】ﺟ‬ç.u. bk. jolimaq.
jipsa 【‫ﭙﺴﺎ‬鴙‫ 】ﺟ‬Birleşik, birleşmiş. Jipsa
jolimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺟ‬ç.u. Buyurmak, emretmek,
keltürmek – Birleştirmek.
ısmarlamak (sadece yemek için lokantada
jipsilashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴙‫ﭙﺴ‬鴙‫ 】ﺟ‬Birleştirmek. kullanılır).
jipsilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭙﺴ‬鴙‫】ﺟ‬ Yaklaştırmak, jonimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺟ‬Yonmak.
çekmek.
jonush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺟ‬bk. jonimaq.
jira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫ 】ﺟ‬Çukurluk.
jorimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺟ‬1. Mırıldamak 2. Yormak,
jiraliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﻟ‬鴙‫ 】ﺟ‬Dağlık arazi. düş yormak.
jirén 【‫ﻦ‬鴼‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺟ‬Sarışın, al donlu. Jirén at – jorish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺟ‬bk. jorimaq.
Sarışın at.
jotang 【‫ﺗﺎڭ‬鵝‫ 】ﺟ‬I ç. Banyo, hamam.
jirim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺟ‬Fidan; bk. köchet. Jirim
jotang 【‫ﺗﺎڭ‬鵝‫ 】ﺟ‬II ç. Skandal, rezalet,
tikmek – Fidan dikmek.
maskaralık.

224
jotangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴‫ﺗﺎ‬鵝‫ 】ﺟ‬ç.u. Kavgacı, yaygaracı. jönlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鵟‫ 】ﺟ‬Akıllı, zeki, dürüst, doğru.

jotangchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴‫ﺗﺎ‬鵝‫ 】ﺟ‬ç.u. Kavgacılık, jönsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵟‫ 】ﺟ‬Kalitesiz, adi.

yaygaracılık. jöre 【‫ﺭە‬鵟‫ 】ﺟ‬Arkadaş, yoldaş.
jotu 【鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺟ‬ç. Kazma.
jörilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺭ‬鵟‫ 】ﺟ‬Arkadaşlık, yoldaşlık.
jowap 【‫ۋﺍپ‬鵝‫ 】ﺟ‬a. bk. jawap.
jötu 【鵞‫ﺗ‬鵟‫ 】ﺟ‬ç. bk. jotu.
joza 【‫ﺯﺍ‬鵝‫ 】ﺟ‬I ç. Masa. Düglek joza –
jöylesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴵鵟‫ 】ﺟ‬bk. jöylimek.
Yuvarlak masa. Jozida olturmaq – Masaya
oturmak. jöylimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴵鵟‫】ﺟ‬ İftira etmek,
saçmalamak, sayıklamak.
joza 【‫ﺯﺍ‬鵝‫ 】ﺟ‬II ç. Jile, yelek (-ği).
ju 【鵞‫ 】ﺟ‬ç. Dokuz (Kışa ait olan 81 günün ilk
jöher 【‫ﺭ‬鴺‫ﮬ‬鵟‫ 】ﺟ‬a. bk. göher.
dokuz günü. Bu dokuz gün aralığın sonuna
jöhergül 【‫ﻝ‬鵠‫ﺭﮔ‬鴺‫ﮬ‬鵟‫ 】ﺟ‬Pat(tı). rastlar).

jölesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺟ‬ç.u. bk. jölimek. judaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺩﺍﻟ‬鵞‫ 】ﺟ‬f.u. Ayrılık.

jölimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺟ‬ç.u. Sayıklamak. judiger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ﺩ‬鵞‫ 】ﺟ‬f. Büyücü, sihirbaz,

jön 【‫ﻥ‬鵟‫ 】ﺟ‬1. Basit, normal 2. Becerikli, üfürükçü.

makul, değerli. Jön söz – Akla uygun söz. Jöni judigerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ﺩ‬鵞‫ 】ﺟ‬f.u. Büyücülük,
kelgende – Uygun bir zamanda. sihirbazlık, üfürükçülük.

jöndelmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪەﻟﻤ‬鵟‫ 】ﺟ‬Onarılmak. judun 【‫ﺩۇﻥ‬鵞‫ 】ﺟ‬Fena hava, yağmurlu hava.

jöndesh 【‫ﻧﺪەﺵ‬鵟‫ 】ﺟ‬bk. jöndimek. judun-chapqun 【‫ﻥ‬鵞‫ﭼﺎﭘﻘ‬-‫ﺩۇﻥ‬鵞‫ 】ﺟ‬Yağışlı hava.

jöndetküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﻧﺪەﺗﮑ‬鵟‫( 】ﺟ‬jöndimek'ten) Qandaq judun-chapqunlar bolsimu, bir künmu

sawighini qaldurghan emes – Nasıl bir yağışlı
Onartmak.
hava olsa bile bir gün dahi dersini bırakmış
jöndetküzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﻧﺪەﺗﮑ‬鵟‫】ﺟ‬ bk. değil.
jöndetküzmek.
judunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺩۇﻧﻠ‬鵞‫ 】ﺟ‬Yağışlı.
jöndetmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪەﺗﻤ‬鵟‫ 】ﺟ‬Onartmak.
juga 【‫ﮔﺎ‬鵞‫ 】ﺟ‬ağ. bk. juwa.
jöndimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻧﺪ‬鵟‫ 】ﺟ‬Onarmak.
jugalduruz 【‫ﮔﺎﻟﺪۇﺭۇﺯ‬鵞‫ 】ﺟ‬ağ. bk. juwalduruz.
jöndülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧﺪۈﻟ‬鵟‫ 】ﺟ‬bk. jöndelmek.
jugaz 【‫ﮔﺎﺯ‬鵞‫ 】ﺟ‬f. bk. juwaz.
jöndütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧﺪۈﺗ‬鵟‫ 】ﺟ‬bk. jöndetmek.
jugazchi 【鴛‫ﮔﺎﺯﭼ‬鵞‫ 】ﺟ‬f.u. bk. juwazchi.
jönelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﻧ‬鵟‫ 】ﺟ‬Gitmek, yollanmak,
jugh 【‫ﻍ‬鵞‫ 】ﺟ‬Vücut, beden, vücut yapısı.
sevkedilmek.
jughghida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﻏﻐ‬鵞‫】ﺟ‬ Ürperti. Tenim
jönesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻧ‬鵟‫ 】ﺟ‬bk. jönimek.
jughghida qilip ketti – Vücudum ürperiverdi.
jönetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻧ‬鵟‫ 】ﺟ‬Göndermek, yollamak,
jughlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺟ‬bk. jughlimaq. Meblegh
sevketmek, postalamak.
jughlash – Sermaye biriktirme.
jönimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧ‬鵟‫ 】ﺟ‬Gitmek, yollatılmak,
jughlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻏﻠ‬鵞‫】ﺟ‬Biriktirmek, toplamak.
çıkmak.

225
jughrapiy 【鴸鴙‫ﻏﺮﺍﭘ‬鵞‫ 】ﺟ‬a. Coğrafî. Jungxua 【‫ﯪ‬鵞‫ﺨ‬鳴鵞‫ 】ﺟ‬ç. Çin. Jungxua Xelq

jughrapiye 【鴺鴶鴙‫ﻏﺮﺍﭘ‬鵞‫】ﺟ‬ a. Coğrafya. Jumhuriyiti – Çin Halk Cumhuriyeti.

Jughrapiye derslighi – Coğrafya ders kitabı. jungkurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﮑ‬鳴鵞‫ 】ﺟ‬bk. jungqarmaq.

jughuldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺟ‬bk. jughuldimaq. Jungqurush byurosi – Jcra kurumu.

jungqarmaq 【‫ﻘﺎﺭﻣﺎﻕ‬鳴鵞‫ 】ﺟ‬Yerine getirmek,
jughuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺟ‬Ürpermek. Tenliri
gerçekleştirmek, icra etmek.
jughuldap ketti – Vücudu ürperiverdi.
Jungyi 【鴛鴶鳴鵞‫ 】ﺟ‬ç. Çin tabipliği.
juje 【鴺‫ﺟ‬鵞‫ 】ﺟ‬bk. chöje.
jur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﺟ‬Karaca.
juju 【鵞‫ﺟ‬鵞‫ 】ﺟ‬ç. Dokuz dokuz (Kışa ait olan
81 gün). jurin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ 】ﺟ‬ç. Reis.

jul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﺟ‬Eski, delik deşik. jusey 【‫ي‬鴺‫ﺳ‬鵞‫ 】ﺟ‬ç. Bir çeşit yeşil sebze.

jul-jul 【‫ﻝ‬鵞‫ﺟ‬-‫ﻝ‬鵞‫ 】ﺟ‬Eski, yıpranmış, delik jut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﺟ‬1. Soğuk ve kardan dolayı
deşik. hayvanların ölüm olayı. 2. Kaygan buz,

juldatqa 【‫ﻟﺪﺍﺗﻘﺎ‬鵞‫ 】ﺟ‬Yırtık pırtık giysi. yolların buz bağlaması.

jutaqash 【‫ﺗﺎﻗﺎﺵ‬鵞‫ 】ﺟ‬bk. jutaqimaq.

juljurimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ﻟﺠ‬鵞‫ 】ﺟ‬Eskimek, yıpranmak.
Juljurap ketken peshmet – Yıpranmış ceket. jutaqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺗﺎﻗ‬鵞‫ 】ﺟ‬Aç kalmak.

juluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺟ‬Eskimiş, harap. Julughi jutchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鵞‫ 】ﺟ‬Açlık.

chiqqan – Eskimiş, harap olmuş. jutluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵞‫ 】ﺟ‬bk. jutchiliq.
juluq-juluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺟ‬-‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺟ‬Eskimiş, harap
juwa 【‫ۋﺍ‬鵞‫ 】ﺟ‬Kürk; kışlık palto.
olmuş.
juwalduruz 【‫ۋﺍﻟﺪۇﺭۇﺯ‬鵞‫】ﺟ‬ Büyük iğne,
julum-julum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺟ‬-‫ﻡ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺟ‬Yırtık pırtık,
çuvaldız.
yırtılmış.
juwan 【‫ۋﺍﻥ‬鵞‫ 】ﺟ‬f. Genç evlenmiş hanım.
julun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺟ‬Omurilik.
Qiz-juwanlar – Kız ve hanımlar.
jumghaqsüt 【‫ﺕ‬鵠‫ﻣﻐﺎﻗﺴ‬鵞‫ 】ﺟ‬bk. ashköki.
juwawa 【‫ۋﺍۋﺍ‬鵞‫ 】ﺟ‬ç. Mantı.
jumhuriyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺭ‬鵞‫ﻣﮭ‬鵞‫ 】ﺟ‬r. Cumhuriyet.
juwaz 【‫ۋﺍﺯ‬鵞‫ 】ﺟ‬f. Yayık, yağ çıkarma tezgahı.
Jungxua Xelq Jumhuriyiti – Çin Halk
Cumhuriyeti. juwazchi 【鴛‫ۋﺍﺯﭼ‬鵞‫ 】ﺟ‬f.u. Yayık işçisi; yağ
çıkarma tezgahında çalışan kimse.
jumu? 【‫؟‬鵞‫ﻣ‬鵞‫ 】ﺟ‬Olur mu? Evet mi? Tépiship
béringlar jumu? – Bulmaya çalışın, olur mu? juwazxana 【‫ۋﺍﺯﺧﺎﻧﺎ‬鵞‫ 】ﺟ‬f. Yayık evi; yağ
çıkarma tezgâh yeri.
Junggoluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ﮕ‬鳴鵞‫】ﺟ‬ ç.u. Çinli, Çin
vatandaşı. Junggoluq méhmanlar – Çinli juwazkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ۋﺍﺯﮐ‬鵞‫ 】ﺟ‬f. bk. juwazchi.
misafirler. juwazkeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ۋﺍﺯﮐ‬鵞‫ 】ﺟ‬f.u. Yayık işi.
Junggoshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ﮕ‬鳴鵞‫ 】ﺟ‬ç.f. Sinolog. jushi 【鴛‫ﺷ‬鵞‫ 】ﺟ‬ç. Reis. Hökümet jushishi –
Junggoshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ﮕ‬鳴鵞‫】ﺟ‬ ç.f.u. Hükümet reisi.
Sinoloji. jushqun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺷﻘ‬鵞‫ 】ﺟ‬Coşkun.

226
jushqunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺷﻘ‬鵞‫ 】ﺟ‬Coşkunluk. jünüp 【‫پ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ 】ﺟ‬II a. bk. jenüp.

jüda 【‫ﺩﺍ‬鵠‫ 】ﺟ‬f. Ayrılık. Jüda bolmaq – jüp 【‫پ‬鵠‫ 】ﺟ‬f. Çift, eş. Bir jüp paypaq – Bir
Ayrılmak. Dilberdin jüda bolmaq – Dilberden çift çorap. Jüp tuyaqliq – Çift tırnaklı
ayrılmak. (toynaklı).

jüdeng 【‫ﺩەڭ‬鵠‫ 】ﺟ‬Zayıf, bitkin. jüpchaq 【‫ﭘﭽﺎﻕ‬鵠‫ 】ﺟ‬f. Çift tekerlek.

jüdenggü 【鵠‫ﮕ‬鳴‫ﺩە‬鵠‫ 】ﺟ‬Zayıf, bitkin. jüplenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵠‫ 】ﺟ‬f.u. Çiftlenmek.

jüdenggülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﮕ‬鳴‫ﺩە‬鵠‫ 】ﺟ‬Zayıflık, bitkinlik. jüplesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵠‫ 】ﺟ‬f.u. bk. jüplimek.

jüdenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺩە‬鵠‫ 】ﺟ‬bk. jüdenggülük. jüpleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵠‫ 】ﺟ‬f.u. Çiftleşmek.

jüdesh 【‫ﺩەﺵ‬鵠‫ 】ﺟ‬bk. jüdimek. jüpleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵠‫】ﺟ‬ f.u.

jüdetmek 【‫ك‬鴺‫ﺩەﺗﻤ‬鵠‫】ﺟ‬ (jüdimek'ten) (jüpleshmek'ten) Çiftleştirmek.

Zayıflatmak. jüpleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵠‫】ﺟ‬ bk.

jüdigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ﺩ‬鵠‫ 】ﺟ‬Zayıf, bitkin. jüpleshtürmek.

jüpletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵠‫】ﺟ‬ (jüplimek'ten)

jüdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺩ‬鵠‫ 】ﺟ‬Zayıflamak, bitkin hale
Çiftletmek.
gelmek. Jüdep ketmek – Zayıflayıvermek.
jüplik 【鵗鴙‫ﭘﻠ‬鵠‫ 】ﺟ‬f.u. Çiftli.
jüdütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺩۈﺗ‬鵠‫ 】ﺟ‬bk. jüdetmek.
jüplimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﭘﻠ‬鵠‫ 】ﺟ‬f.u. Çiftlemek.
Jühüt 【‫ﺕ‬鵠‫ﮬ‬鵠‫ 】ﺟ‬a. Yehudiler, Yehud.
jüplinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﭘﻠ‬鵠‫ 】ﺟ‬f.u. bk. jüplenmek.
jüjem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺟ‬鵠‫ 】ﺟ‬Üzüm. Jüjem derixi – Üzüm
ağacı. jüret 【‫ﺭەﺕ‬鵠‫ 】ﺟ‬a. Cüret. Jüret qilmaq – Cüret

jüme 【鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺟ‬a. 1. Cuma, haftanın beşinci etmek.

günü 2. Hafta. Bir jümedin kiyin – Bir haftadan jüretlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺭەﺗﻠ‬鵠‫】ﺟ‬ a.u.
sonra. (jüretlenmek'ten) Cüretlendirmek.

jümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺟ‬Musluk. Samuwar jümigi – jüretlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺭەﺗﻠ‬鵠‫】ﺟ‬ a.u.

Semaver musluğu. Cüretlenmek.

jümhüriyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺭ‬鵠‫ﻣﮭ‬鵠‫ 】ﺟ‬a. Cumhuriyet. jüretlik 【鵗鴙‫ﺭەﺗﻠ‬鵠‫ 】ﺟ‬a.u. Cüretli.

Xelq jümhüriyiti – Halk cumhuriyeti. jüretsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭەﺗﺴ‬鵠‫ 】ﺟ‬a.u. Cüretsiz.
jümle 【鴺‫ﻣﻠ‬鵠‫ 】ﺟ‬a. gr. 1. Cümle. Bash jümle –
jüretsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭەﺗﺴ‬鵠‫ 】ﺟ‬a.u. Cüretsizlik.
Baş cümle. Egeshme jümle – Ek cümle. 2. Hep,
bütün, cümleten. Jümle xelq – Bütün halk. jüweynimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻨ‬鴵‫ۋە‬鵠‫】ﺟ‬Lanet etmek; lanet
okumak. Jüweynimek ketkür – Lanetlemek.
jümlidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﻣﻠ‬鵠‫ 】ﺟ‬a.u. Cümleten. Shu
jümlidin – Şuna ait, şunun gibi. jüziy 【鴸鴘‫ﺯ‬鵠‫ 】ﺟ‬a. Cüz'î.

jünüp 【‫پ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ 】ﺟ‬I a. Cünüp. jüziylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶鴘‫ﺯ‬鵠‫ 】ﺟ‬a.u. Cüz'î olma hali.

227
zhurnal 【‫ 】ژۇﺭﻧﺎﻝ‬r. Dergi. Siyasiy we edibiy zhurnal – Siyasi ve edebi dergi.

228
kabinét 【‫ﺖ‬鴽‫ﻨ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺑ‬r. Oda, çalışma odası. kajliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺟﻠ‬İnatçılık, harınlık.

kabise 【鴺‫ﺴ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺑ‬a. bk. kebise. kazh 【‫ 】ﮐﺎژ‬Harın, dik başlı, ters.

kachat 【‫ 】ﮐﺎﭼﺎﺕ‬Tokat. Kachat yémek – kazhul 【‫ 】ﮐﺎژۇﻝ‬r. İşlenmiş keçi derisi.

Tokat yemek. kaka 【‫ 】ﮐﺎﮐﺎ‬Erkek cinsel organı.
kachatlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﮐﺎﭼﺎﺗ‬Tokatlama.
kakilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮐﺎﮐ‬Yumurtlamak; bk.
kachatlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﮐﺎﭼﺎﺗﻠ‬Tokatlamak. tuxumlimaq.

kadang 【‫ 】ﮐﺎﺩﺍڭ‬1. Büyük kuru meyve sepeti. kakirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ 】ﮐﺎﮐ‬Bağırarak ağlama.
2. Yaşlı, koca. Kadang xoraz – Koca horoz. kakirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﮐﺎﮐ‬Bağırmak, bağırarak
kadangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﮐﺎﺩﺍ‬İhtiyarlık, yaşlılık. ağlamak.

Kadét 【‫ﺖ‬鴼‫ 】ﮐﺎﺩ‬r. Kadet. Kadétlar partiyisi – kakkuk 【‫ك‬鵞‫ 】ﮐﺎﮐﮑ‬zool. Guguk.
Kadetlar partisi. kakkuklimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﮐﻠ‬鵞‫ 】ﮐﺎﮐﮑ‬Ötmek (guguğun
kadr 【‫ 】ﮐﺎﺩﺭ‬r. Personel. Ilmiy kadr – ötmesi).
Akademik personel. kaqche 【鴺‫ 】ﮐﺎﻗﭽ‬Taze olgun meyve.
kadrliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺩﺭﻟ‬r.u. Memurluk. Kadrliqqa
kala 【鳣‫ 】ﮐﺎ‬İnek. Qala térisi – İnek derisi.
kobul qilish – Memurluğa kabul etme.
Qala éghili – İnek ağılı. Séghin qala – Sağılan
kaféxana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴽‫ 】ﮐﺎﻓ‬r.f. Kahvehane. inek. Kala yili – Sığır yılı (hayvan yıl

kahin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﮐﺎﮬ‬a. Papaz, rahib. takvimine göre 1973, 1985, 1997, 2009, 2021
yılları sığır yılıdır).
kahinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ 】ﮐﺎﮬ‬a.u. Papazlık, rahiblik.
kalampay 【‫ﻣﭙﺎي‬鳣‫ 】ﮐﺎ‬Beceriksiz, hantal, ağır
kaila-pachaq 【‫ﭘﺎﭼﺎﻕ‬-鳤‫ 】ﮐﺎﯻ‬f.u. Kelle bacak. kanlı.
kaj 【‫ 】ﮐﺎﺝ‬I f. 1. Haylaz, aylak, tembel 2. kalampayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﻣﭙﺎ‬鳣‫】ﮐﺎ‬ Becerisizlik,
İnatçı, harın. hantallık, ağır kanlılık.
kaj 【‫ 】ﮐﺎﺝ‬II f. Kaj pelek – Kötü talih, kötü kalash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﮐﺎ‬r.Kaloş, ayak lastiği.
kader.

229
kalcharash 【‫ 】ﮐﺎﻟﭽﺎﺭﺍﺵ‬Çarpık olma. kaltekletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫( 】ﮐﺎﻟﺘ‬kalteklimek'ten)

kalcharatmaq 【‫( 】ﮐﺎﻟﭽﺎﺭﺍﺗﻤﺎﻕ‬kalcharimaq'tan) Sopa ile dövdürmek.

Çarpık etmek. kalteklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﮐﺎﻟﺘ‬Sopa ile dövmek.

kalcharimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﮐﺎﻟﭽﺎﺭ‬Çarpık olmak. kaltilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﮐﺎﻟﺘ‬f.u. Kısaltma.

kalchaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﮐﺎﻟﭽﺎ‬Giyilip genişlemek. kaltilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ 】ﮐﺎﻟﺘ‬f.u. (kaltilimaq'tan)

kalchaytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ 】ﮐﺎﻟﭽﺎ‬Giyerek genişletme. Kısalttırmak.

kaltilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮐﺎﻟﺘ‬Kısaltmak.

kalchaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫( 】ﮐﺎﻟﭽﺎ‬kalchaymaq'tan)
Giyerek genişletmek. kaluy 【‫ي‬鵞‫ 】ﮐﺎﻟ‬Çile, tura, kangal.

kalchiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ 】ﮐﺎﻟﭽ‬Giyilip genişleme. kalwa 【‫ﺍ‬鵣‫ 】ﮐﺎﻟ‬Mıymıntı.

kalek 【‫ك‬鴺‫ 】ﮐﺎﻟ‬ağ. bk. jimbil. kalwilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴘鵣‫】ﮐﺎﻟ‬ Tilim

kaléndar 【‫ﻨﺪﺍﺭ‬鴽‫】ﮐﺎﻟ‬ r. Takvim. Üstel kalwilishidu – Dilim dolaşıyor.

kaléndiri – Masa takvimi. kalwiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘鵣‫ 】ﮐﺎﻟ‬Mıymıntı olma hali.

kalla 【鳤‫ 】ﮐﺎﻟ‬f. Baş, kafa. Qalla söngigi – kalwutun 【‫ﻥ‬鵞‫ۇﺗ‬鵣‫ 】ﮐﺎﻟ‬Sırma ipi.
Kafatası, baş kemiği. kama 【‫】ﮐﺎﻣﺎ‬ Oyuk, çukur, boşluk.
kallakéser 【‫ﺭ‬鴺‫ﺴ‬鴽‫ﮐ‬鳤‫ 】ﮐﺎﻟ‬f.u. Haydut, Ali kıran Chishning kamili – Dişin oyuğu.
baş kesen. kamaq 【‫ 】ﮐﺎﻣﺎﻕ‬Dişi olmayan ağız.
kallap 【‫پ‬鳤‫ 】ﮐﺎﻟ‬a. Düzenbaz, hilekar, herif.
kamal 【‫ 】ﮐﺎﻣﺎﻝ‬a. Kemal, erginlik, olgunluk.
kallek 【‫ك‬鴺‫ 】ﮐﺎﻟﻠ‬Parça, lokma, dilim. Bir Kamalgha yetküzmek – Olgunlaştırmak.
kallek qent – Bir parça şeker. kamalche 【鴺‫ 】ﮐﺎﻣﺎﻟﭽ‬f. Bif tür çalgı aleti.
kalligi 【鴛‫ﮕ‬鴙‫ 】ﮐﺎﻟﻠ‬Ökçe; bk. pashna.
kamalek 【‫ك‬鴺‫ 】ﮐﺎﻣﺎﻟ‬Yay.
kalligir 【‫ﺮ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﮐﺎﻟﻠ‬ağ. bk. kalligi.
kamalet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﮐﺎﻣﺎﻟ‬a. Kemalet. Kamaletke
kallighuraz 【‫ﺭﺍﺯ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ 】ﮐﺎﻟﻠ‬f. Horoz dövüştürme yetmek – Olgunlaşmak.
sırasındaki haykınş. kamaletlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫】ﮐﺎﻣﺎﻟ‬ a.u. Olgunluk,
kalpuk 【‫ك‬鵞‫ 】ﮐﺎﻟﭙ‬Dudak. erginlik, kemal.

kalte 【鴺‫ 】ﮐﺎﻟﺘ‬f. Kısa. Qalte qilmaq – Kısa kamfora 【‫ﺭﺍ‬鵝‫ 】ﮐﺎﻣﻔ‬r. Kafur, kafuru.
yapmak. kamil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﮐﺎﻣ‬a. Kamil, mükemmel, olgun.
kaltek 【‫ك‬鴺‫ 】ﮐﺎﻟﺘ‬I Sopa.
kamilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﮐﺎﻣ‬a.u. Kamil olma hali,
kaltek 【‫ك‬鴺‫ 】ﮐﺎﻟﺘ‬II ağ. Pipo. bütünlük, mükemmellik, olgunluk.

kaltekche 【鴺‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﮐﺎﻟﺘ‬u.f. Küçük sopa, küçük kamsitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﮐﺎﻣﺴ‬bk. kemsitmek.
dayak, dayakça. kan 【‫ 】ﮐﺎﻥ‬I f. Maden ocağı. Tash kömür
kalteklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫】ﮐﺎﻟﺘ‬ Sopa ile kani – Taş kömür maden ocağı.
dövülmek. kan 【‫ 】ﮐﺎﻥ‬II bk. kang.
kalteklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﮐﺎﻟﺘ‬Sopa ile dövme.
kana 【‫ 】ﮐﺎﻧﺎ‬zool. Kene, kasırga.

230
kanap 【‫ 】ﮐﺎﻧﺎپ‬Keten. kapitanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﺎﻧﻠ‬鴙‫】ﮐﺎﭘ‬ r.u. Yüzbaşılık,

kanar 【‫ 】ﮐﺎﻧﺎﺭ‬f. Şerit, sıçandişi, kenar. kaptanlık.

kapkap 【‫ 】ﮐﺎﭘﮑﺎپ‬bot. Yabanî hindiba.

kanarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﮐﺎﻧﺎﺭﻟ‬f.u. Kenarlı.
kapshash 【‫ 】ﮐﺎﭘﺸﺎﺵ‬Çene çalma.
kanchi 【鴛‫ 】ﮐﺎﻧﭽ‬f.u. Madenci, maden işçisi.
kapshimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﮐﺎﭘﺸ‬Çene çalmak.
kandidat 【‫ﺪﺍﺕ‬鴘‫ 】ﮐﺎﻧﺪ‬r. Aday.
kapur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﮐﺎﭘ‬a. tar. Kara, siyah.
kang 【‫ 】ﮐﺎڭ‬ç. Ocağın yatmağa yarar
çıkıntısı. kapusta 【‫ﺳﺘﺎ‬鵞‫ 】ﮐﺎﭘ‬r. Lahana.

kangka 【‫ﮑﺎ‬鳴‫ 】ﮐﺎ‬t. Plik (-ği). kar 【‫ 】ﮐﺎﺭ‬f. İş, çalışma. Kar qilmaq –

kangluchur 【‫ﺭ‬鵞‫ﭼ‬鵞‫ﻠ‬鳴‫ 】ﮐﺎ‬ç. Tenis. İşlemek. Kardin chiqmaq – İşten çıkmak;

yararsız hale gelmek. Kari chaghliq – Önemli
kangshang 【‫ﺸﺎڭ‬鳴‫ 】ﮐﺎ‬ç. Evin yatmak için değil. Karim néme – Bana ne. Karim yoq –
kullanılan kaldırım yeri. Bana ne; hiç. Uning méning bilen kari bolmidi
kangshimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫ 】ﮐﺎ‬Havlamak, ürmek. – Onun benimle ilgisi olmadı.
kangshimaq pis kokmak. karamet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﮐﺎﺭﺍﻣ‬a. Önceden haber verme;
kangshitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫ 】ﮐﺎ‬I (kangshimaq'tan kehanet. Karamet égisi – Kehanet sahibi.
I) Havlatmak, ürdürmek. karametlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﮐﺎﺭﺍﻣ‬a.u. Sihirli, büyülü.
kangshitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫ 】ﮐﺎ‬II (kangshimaq'tan karbun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﮐﺎﺭﺑ‬Karbun gazi – Karbun gazı.
II) Pis kokutmak.
karek 【‫ 】ﮐﺎﺭەك‬f. Gırtlak.
kangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ 】ﮐﺎ‬Sepet.
karxana 【‫ 】ﮐﺎﺭﺧﺎﻧﺎ‬f. İşletme, tesis, fabrika.
kanto 【鵝‫ 】ﮐﺎﻧﺘ‬ç. Hırsız.
kariz 【‫ﺰ‬鴘‫ 】ﮐﺎﺭ‬f. Yer altı su kanalı, kuyu.
kap 【‫ 】ﮐﺎپ‬Taklidî ses. Kap etmek –
karnay 【‫】ﮐﺎﺭﻧﺎي‬f. Orkestra. Karnay chalmaq
Damlamak, sızmak.
– Orkestra çalmak.
kapalet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﮐﺎﭘﺎﻟ‬a. Kefalet. Kapalet bermek
karnaychi 【鴛‫ﭽ‬鴵‫ 】ﮐﺎﺭﻧﺎ‬f.u. Orkestra çalan.
– Kefalet etmek.
karol 【‫ 】ﮐﺎﺭوﻝ‬r. Kral, hükümdar.
kapaletlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﮐﺎﭘﺎﻟ‬a.u. Kefalet edilmiş.
karolluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﮐﺎﺭوﻟﻠ‬r.u. Krallık.
kapaletname 【鴺‫ﺗﻨﺎﻣ‬鴺‫ 】ﮐﺎﭘﺎﻟ‬a.f. Kefalet-name.
kartograf 【‫ﮔﺮﺍﻑ‬鵝‫ 】ﮐﺎﺭﺗ‬r. Kartograf.
kapam 【‫ 】ﮐﺎﭘﺎﻡ‬Lokma.
karwan 【‫ 】ﮐﺎﺭۋﺍﻥ‬f. Kervan. Karwan saray –
kapir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﮐﺎﭘ‬a. ağ. Kafir.
Kervan saray.
kapital 【‫ﺘﺎﻝ‬鴙‫ 】ﮐﺎﭘ‬r. Kapital, sermaye.
karwanchi 【鴛‫ 】ﮐﺎﺭۋﺍﻧﭽ‬f.u. Kervancı.
kapitalist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﺘﺎﻟ‬鴙‫ 】ﮐﺎﭘ‬r. Kapitalist.
karwat 【‫ 】ﮐﺎﺭۋﺍﺕ‬r. Kerevet. Sim karwat –
kapitalistik 【鵗鴙‫ﺴﺘ‬鴙‫ﺘﺎﻟ‬鴙‫ 】ﮐﺎﭘ‬r. Kapitalizme ait. Telli kerevet.
Kapitalistik tüzüm – Kapitalist toplum düzeni.
kasapet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﮐﺎﺳﺎﭘ‬a. Kirletme, pisleme,
kapitalizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﺘﺎﻟ‬鴙‫ 】ﮐﺎﭘ‬r. Kapitalizm. berbat.
kapitan 【‫ﺘﺎﻥ‬鴙‫ 】ﮐﺎﭘ‬r. Yüzbaşı, kaptan.

231
kasapetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﮐﺎﺳﺎﭘ‬a.u. Kirlilik, pislik, kafesi.
berbat olma hali. katek-katek 【‫ك‬鴺‫ﮐﺎﺗ‬-‫ك‬鴺‫ 】ﮐﺎﺗ‬Kare kare; kareli.
kasat 【‫ 】ﮐﺎﺳﺎﺕ‬f. Kesat, durgunluk. kateklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﮐﺎﺗ‬Kareli. Kateklik depter
kasatchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺳﺎﺗﭽ‬Kesatlık, durgunluk. – Kareli defter.
Bazar kasatchilighi – Çarşı durgunluğu. katibat 【‫ﺒﺎﺕ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺗ‬a. tar. Yazıhane. Katibat
kasipchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭙﭽ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺳ‬a.u. Zanaatçılık. bashqarmisi – Yazı işleri başkanlığı.

kasiwal 【‫ﺍﻝ‬鵣鴙‫ 】ﮐﺎﺳ‬ağ. bk. ékek. katip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺗ‬a. Sekreter.

kaska 【‫ 】ﮐﺎﺳﮑﺎ‬Şakacı, maskara. katipchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭙﭽ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺗ‬a.u. Sekreterlik; yazı

işleri.
kaskas 【‫ 】ﮐﺎﺳﮑﺎﺱ‬bk. kaska.
katiplik 【鵗鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺗ‬a.u. Sekreterlik, yazı
kaskiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺳﮑ‬Gevezelik, dedikodu.
işleri.
kassa 【‫ 】ﮐﺎﺳﺴﺎ‬r. Kasa. Amanet kassisi –
Katolik 【鵗鴙‫ﻟ‬鵝‫ 】ﮐﺎﺗ‬r. Katolik. Katolik dini –
Emanet kasası.
Katolik dini.
kassir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺳﺴ‬r. Kasyer, veznedar.
Katolikliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﻟ‬鵝‫ 】ﮐﺎﺗ‬Ku. Katoliklik.
kassirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫】ﮐﺎﺳﺴ‬ r.u. Kasyerlik,
katta 【‫ 】ﮐﺎﺗﺘﺎ‬Büyük. Kattilar – Büyükler.
veznedarlık.
katta-katta 【‫ﮐﺎﺗﺘﺎ‬-‫ 】ﮐﺎﺗﺘﺎ‬Büyük büyük.
kastum 【‫ﻡ‬鵞‫ 】ﮐﺎﺳﺘ‬r. Ceket.
katta-kichik 【鵗鴙‫ﭽ‬鴙‫ﮐ‬-‫ 】ﮐﺎﺗﺘﺎ‬Büyük küçük.
kashal 【‫】ﮐﺎﺷﺎﻝ‬ Karışık, karmakarışık,
anlaşılmaz. katta-kichiklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﮐ‬-‫】ﮐﺎﺗﺘﺎ‬ Büyük
küçüklük.
kashat 【‫ 】ﮐﺎﺷﺎﺕ‬Peltek, şımarıkça konuşan
kimse. kattiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺗﺘ‬Büyüklük. Bu ötük manga
kattiliq qilidu – Bu çizme bana büyük gelir.
kashatlash 【‫ﺵ‬鳤‫】ﮐﺎﺷﺎﺗ‬ Peltek peltek
konuşma. kawa 【‫ 】ﮐﺎۋﺍ‬Kabak (-ği).

kashatlighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺷﺎﺗﻠ‬Peltek. kawak 【‫ 】ﮐﺎۋﺍك‬1. Oyuk, boşluk. Ichi kawak

– İçi boş. 2. t. Kavern.
kashatlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺷﺎﺗﻠ‬Peltek peltek
konuşmak. kawakliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﮐﺎۋﺍﮐﻠ‬Boşluk, esassızlık,
önemsizlik.
kashila 【鳤鴙‫ 】ﮐﺎﺷ‬Engel, mania, güçlük,
müşkülat. kawap 【‫ 】ﮐﺎۋﺍپ‬f. Kebap.

kashin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﮐﺎﺷ‬f. Çini. kawapchi 【鴛‫ 】ﮐﺎۋﺍﭘﭽ‬f.u. bk. kawappez.

kashki 【鴛‫ 】ﮐﺎﺷﮑ‬f. İse, şayet, eğer. Kashki kawapdan 【‫ 】ﮐﺎۋﺍﭘﺪﺍﻥ‬Kebap pişiren alet.
körmigen bolsam – Şayet görmemiş olsam. kawappez 【‫ﺯ‬鴺‫ 】ﮐﺎۋﺍﭘﭙ‬f. Kebapçı.
kat 【‫ 】ﮐﺎﺕ‬Büyük sandık. kawappezlik 【鵗鴙‫ﺯﻟ‬鴺‫ 】ﮐﺎۋﺍﭘﭙ‬f.u. Kebapçılık.
katawash 【‫ 】ﮐﺎﺗﺎۋﺍﺵ‬ağ. bk. yingnaghuch. kawchuk 【‫ك‬鵞‫ 】ﮐﺎۋﭼ‬r. Kauçuk.
katek 【‫ك‬鴺‫ 】ﮐﺎﺗ‬Kafes. Toxu katigi – Tavuk kayaqqa 【‫ﺎﻗﻘﺎ‬鴵‫ 】ﮐﺎ‬Nereye.

232
kayimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙鴵‫ 】ﮐﺎ‬Kınamak, sitem etmek. kechqurun 【‫ﺭۇﻥ‬鵞‫ﭼﻘ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gece vakti.

kayish 【‫ﺶ‬鴙鴵‫ 】ﮐﺎ‬Kınama, sitem etme. kechqurunda 【‫ﺭۇﻧﺪﺍ‬鵞‫ﭼﻘ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gecede; gece

kaypang 【‫ﭙﺎڭ‬鴵‫ 】ﮐﺎ‬ç. Çekmece. vaktinda.

kechqurunqi 【鴛‫ﺭۇﻧﻘ‬鵞‫ﭼﻘ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gecedeki.

kazzap 【‫ 】ﮐﺎﺯﺯﺍپ‬a. 1. Yalancı 2. Şarlatan,
kaltaban. kechlik 【鵗鴙‫ﭼﻠ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gecelik.

kazzapliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﮐﺎﺯﺯﺍﭘﻠ‬ 1. Yalancılık 2. kechmek 【‫ك‬鴺‫ﭼﻤ‬鴺‫ 】ﮐ‬I Nehri yürüyerek

Şarlatanlık. geçmek. Kéchip ötmek – Nehri (suyu)
-ke 【-鴺‫ 】ﮐ‬Yön eki. Derexke – Ağaca. yürüyerek geçmek. Ömrüm kechti – Ömrüm
geçti. Jandin kechmek – Canını kıymak. Waz
kebi 【鴛‫ﺑ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gibi. kechmek – Vazgeçmek.
kebise 【鴺‫ﺴ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﮐ‬a. Kebise. Kebise yil – kechmek 【‫ك‬鴺‫ﭼﻤ‬鴺‫ 】ﮐ‬II Bağışlamak. Bir
Kebise yıl (bir gün fazlası olan yıl ki, şubat 29 qoshuq qénimdin kéching! – Bir kaşık kanımı
çeker). bağışlayın! Günayingdin kechtim – Suçunu
kech 【‫چ‬鴺‫ 】ﮐ‬Geç, gece. Kechkiche – Geceye bağışladım.
kadar; devamlı. Kech-axsham bolghanda – kechmish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭼﻤ‬鴺‫ 】ﮐ‬Geçmiş. Kechmishte –
Gece olduğunda. Kech kirgiche – Geceye kadar. Geçmişte.
Kech kirdi – Gece oldu. Etidin kech kirgiche –
kechte 【鴺‫ﭼﺘ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gecede.
Sabahtan akşama kadar. Kechke yéqin –
Akşama doğru. Kech yoruq – Gece aydın. Kech kechtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﭼﺘ‬鴺‫ 】ﮐ‬I Suya girdirmek;
bolmaq – Gece olmak. Kech kirmek – Gece nehri (suyu) yürüyerek geçirtmek.
olmak. Kech saette – Geç saatta. Kech qalmaq – kechtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﭼﺘ‬鴺‫ 】ﮐ‬II Bağışlatmak.
Geç kalmak.
kechürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﭼ‬鴺‫ 】ﮐ‬bk. kéchirmek.
kechki 【鴛‫ﭼﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬Akşamki. Kechki tamaq –
Akşamki yemek. kedxuda 【‫ﺩﺍ‬鵞‫ﺩﺧ‬鴺‫ 】ﮐ‬Çavuş, başçavuş.

kechkirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﭼﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬Akşam olma. kehriwa 【‫ﺍ‬鵣鴘‫ﮬﺮ‬鴺‫ 】ﮐ‬f. Kehribar.

kechkirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ﭼﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬Akşam olmak. Kim kexlik 【鵗鴙‫ﺧﻠ‬鴺‫ 】ﮐ‬ağ. bk. keklik.
kechkirdi – Akşam oldu. kejip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺟ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gergef, kasnak (-ğı).
kechkurunlughi 【鴛‫ﻏ‬鵞‫ﺭۇﻧﻠ‬鵞‫ﭼﮑ‬鴺‫】ﮐ‬Gecede, gece keke 【鴺‫ﮐ‬鴺‫ 】ﮐ‬I Kalem. Keke chish – Kalem
vaktinda. diş.
kechkurunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﻧﻠ‬鵞‫ﭼﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gece, gecede. keke 【鴺‫ﮐ‬鴺‫ 】ﮐ‬II Kazma; külünk (-ğü). Keke
Kechqurunluk ghiza – Akşam yemeği. saqal – Sivri sakal.
kechküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﭼﮑ‬鴺‫( 】ﮐ‬kechmek'ten); bk. kekemétin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﻣ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫ 】ﮐ‬u.a. Çapa, kazma.
kechtürmek.
keki 【鴛‫ﮐ‬鴺‫ 】ﮐ‬Balta.
kechküzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﭼﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬I Suya girdirme;
kekichek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﮐ‬Küçük balta.
nehri yürüyerek geçirtme.
kekire 【‫ﺮە‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﮐ‬1. Acı 2. bot. Çavdar
kechküzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﭼﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬II Bağışlatma.
mahmuzu.

233
keklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﮐ‬zool. Keklik. Getirmek. Gösht keltürmek – Et getirmek.
Qolgha keltürmek – Ele geçirmek. Heriketke
keklikwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣‫ﮑ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﮐ‬u.f. Keklikbaz; keklik
keltürmek – Hareketlendirmek. Köz aldigha
ile meşgul olan kimse.
keltürmek – Göz önüne getirmek.
kekre 【‫ﮐﺮە‬鴺‫ 】ﮐ‬bk. kekire.
keltürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﻟﺘ‬鴺‫ 】ﮐ‬Getirme.
keldi-ketti 【鴛‫ﺗﺘ‬鴺‫ﮐ‬-‫ﻟﺪى‬鴺‫ 】ﮐ‬Gelen giden.
kem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﮐ‬I f. Az, eksik. Eng kemi – En azı.
Keldi-ketti gep – Önemsiz sözler; boş laflar.
Kem uchraydighan – Az rastlanan. Uning
kelgindi 【‫ﻨﺪى‬鴙‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﮐ‬Yabancı. némisi kem – Onun neyi eksik. Kem digende –
En azından. Besh minut kem onda – Ona beş
kelgüsi 【鴛‫ﺳ‬鵠‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gelecek.
kala. Eqli kem adem – Aklı az adam.
kelgüside 【‫ﺪە‬鴙‫ﺳ‬鵠‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gelecekte.
kem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﮐ‬II. Mushu kemgiche – Şu ana
kelgüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﻟﮕ‬鴺‫】ﮐ‬ (kelmek'ten) kadar.
Getirmek.
kem-kem 【‫ﻡ‬鴺‫ﮐ‬-‫ﻡ‬鴺‫ 】ﮐ‬Eksik.
kelgüzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﮐ‬Getirme.
kem-kuta 【‫ﺗﺎ‬鵞‫ﮐ‬-‫ﻡ‬鴺‫ 】ﮐ‬f. Eksik, kusur.
kelkün 【‫ﻥ‬鵠‫ﻟﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬Kabarma, akıp gelme, sel,
kem-quwwet 【‫ۋۋەﺕ‬鵞‫ﻗ‬-‫ﻡ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Kuvvetsiz,
taşkın.
zayıf.
kelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gelmek. Élip kelmek –
kembighel 【‫ﻝ‬鴺‫ﻐ‬鴙‫ﻣﺒ‬鴺‫ 】ﮐ‬f. Fakir, yoksul.
Getirmek. Yürüp kelmek – Yürüyerek gelmek.
Qaytip kelmek – Geri dönmek. Kélip turmaq – kembighelchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﭽ‬鴺‫ﻐ‬鴙‫ﻣﺒ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Fakirlik,
Gelmek; yer almak; vuku olmak. Kélip kétip yoksulluk.
yürmek – Uğramak; sık sık gelmek. Bizning kembighelleshken 【‫ﻥ‬鴺‫ﺷﮑ‬鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ﻐ‬鴙‫ﻣﺒ‬鴺‫】ﮐ‬ f.u.
terepkimu kélip ket – Bize de uğra. Yéqin
Yoksullaşmış.
kelmek – Yakın gelmek. Yenip kelmek – Geri
dönmek. Kéler yil – Gelecek yıl. Kélidighan kembighelleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ﻐ‬鴙‫ﻣﺒ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u.
yili – Gelecek yıl. Yaz kélishi bilenla – Yazın Yoksullaşmak.
gelmesiyle beraber. Küz kélishi bilenla – kembighelleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ﻐ‬鴙‫ﻣﺒ‬鴺‫】ﮐ‬
Güzün gelmesiyle beraber. Tughri keldi – (kembighelleshmek'ten) Fakirleştirmek,
Rastladı; Uygun oldu. Uyqum keldi – Uykum yoksullaştırmak.
geldi. Eske kelmek – Akla gelmek. Özige
kembighellik 【鵗鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﻐ‬鴙‫ﻣﺒ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Yoksulluk.
kelgini yoq – Ayıkmadı. Xiyalimgha keldi –
Kembighellikte yashimaq – Yoksullukta
Aklıma geldi. Dégenliri kelsun – Dediğiniz
yaşamak.
olsun. Qolumdin kelmeydu – Elimden
gelmiyor. Qolungdin kelgenni qil – Elinden kemchet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻣﭽ‬鴺‫ 】ﮐ‬Samur. Kemchet tumaq
geldiğini yap. – Samur kürklü baş kabı.
kelmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gelmezlik. kemchil 【‫ﻞ‬鴙‫ﻣﭽ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Eksik, az.

kelse-kelmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﮐ‬-鴺‫ﻟﺴ‬鴺‫】ﮐ‬ Yersiz, kemchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﭽ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Kusur, eksiklik.

önemsiz. Kelse-kelmes sözler – Boş laflar; kemchiliksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮑﺴ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﭽ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Kusursuz,
yersiz söylenmiş sözler.
eksiksiz.
keltürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﻟﺘ‬鴺‫】ﮐ‬ (kelmek'ten)
kemchillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﻣﭽ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Açıklık, sıkıntı,

234
yokluk, eksiklik. (kemsheymek'ten) Eğmek, bükmek.

kemchimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﭽ‬鴺‫ 】ﮐ‬Ölçmek. kemshük 【‫ك‬鵠‫ﻣﺸ‬鴺‫ 】ﮐ‬Bükük.

kemchin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻣﭽ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Yetersiz, az. kemter 【‫ﺭ‬鴺‫ﻣﺘ‬鴺‫】ﮐ‬ f.u. Alçak gönüllü;

kemchinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻣﭽ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Yetersizlik, mütevazı, kibirsiz.

azlık. kemterin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ﻣﺘ‬鴺‫ 】ﮐ‬kit. Alçak gönüllü;

kemde 【‫ﻣﺪە‬鴺‫ 】ﮐ‬Mushu kemde – Şu anda. mütavazı.

kemtük 【‫ك‬鵠‫ﻣﺘ‬鴺‫ 】ﮐ‬Kusur, noksan, eksiklik,

kemdidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴘‫ﻣﺪ‬鴺‫ 】ﮐ‬f. Az görünmek; nadir
aksaklık, pürüz. Tili kemtük – Konuşması
bulunmak. Kem didar bolup kettingiz – Seyrek
kekemeli.
görünüyorsunuz.
kemzul 【‫ﻣﺰۇﻝ‬鴺‫ 】ﮐ‬r. Ceket.
kemen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﮐ‬Kement.
kenare 【‫ﻧﺎﺭە‬鴺‫ 】ﮐ‬f. Kenar, kıyı.
kemer 【‫ﺭ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﮐ‬f. Kemer.
kendir 【‫ﺮ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ 】ﮐ‬Keten, kendir, kenevir.
kemgep 【‫پ‬鴺‫ﻣﮕ‬鴺‫ 】ﮐ‬f. Az sözlü.
Kendir yéghi – Kendir yağı.
kemgeplik 【鵗鴙‫ﭘﻠ‬鴺‫ﻣﮕ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Az sözlülük.
keng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﮐ‬Geniş. Keng kocha – Geniş
kemgiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﻣﮕ‬鴺‫ 】ﮐ‬Mushu kemgiche – Şu cadde. Ichi keng – İçi geniş. Köngli keng adem
ana kadar. – Gönlü geniş adam.
kemilek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﮐ‬Yay. kengchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴鴺‫ 】ﮐ‬1. Bolluk, bereket 2.
kemlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. bk. kémeytish. Erkinlik, özgürlük, serbestlik. Kengchilik
qilmaq – Serbest bırakmak.
kemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Eksiklik. Kemlik
qilmaq – Eksik olmak. kengletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻠ‬鳴鴺‫ 】ﮐ‬bk. kéngeytmek.

kempe 【鴺‫ﻣﭙ‬鴺‫ 】ﮐ‬ağ. Pelin, akpelin. kenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴鴺‫ 】ﮐ‬Geriışlik. Kochining

kengligi – Caddenin genişliği. Bu kiyim manga
kempir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻣﭙ‬鴺‫ 】ﮐ‬Yaşlı kadın, nine.
kenglik qilidu – Bu elbise bana büyük olur.
kempirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻣﭙ‬鴺‫】ﮐ‬ Yaşlılık (kadın
kengri 【‫ﺮى‬鳴鴺‫ 】ﮐ‬I Geniş. Cheksiz kengri
yaşlılığı).
ékinzarliq – Uçsuz bucaksız geniş ekinlik
kempüt 【‫ﺕ‬鵠‫ﻣﭙ‬鴺‫ 】ﮐ‬r. Şeker, şekerleme, (tarla).
bonbon,. kengri 【‫ﺮى‬鳴鴺‫ 】ﮐ‬II Bükülü, eğri.
kemsitilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Aşağılanmak;
kengrichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﺮ‬鳴鴺‫ 】ﮐ‬Bolluk, bereket.
hor görülmek.
kengtasha 【‫ﺘﺎﺷﺎ‬鳴鴺‫ 】ﮐ‬Geniş, büyük.
kemsitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Aşağılama; hor
görme. keniz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧ‬鴺‫ 】ﮐ‬bk. kenizek.

kemsitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﮐ‬f.u. Aşağılamak; hor kenizek 【‫ﺰەك‬鴙‫ﻧ‬鴺‫ 】ﮐ‬tar. Saraydaki köle kızlar.
görmek. kenji 【鴛‫ﻧﺠ‬鴺‫ 】ﮐ‬Küçük, sonuncu. Kenji
kemsheymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ﻣﺸ‬鴺‫】ﮐ‬ Eğilmek, oghlum – Küçük oğlum.
bükülmek. kent 【‫ﻧﺖ‬鴺‫ 】ﮐ‬Kent; büyük köy; kasaba.
kemsheytmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴵鴺‫ﻣﺸ‬鴺‫】ﮐ‬

235
kepe 【鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﮐ‬Kulübe, köylü kulübesi. kesil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮐ‬Üzül-késil – Kesin halde, katî.

kepez 【‫ﺯ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﮐ‬bk. kéwez. kesilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮐ‬Kesilme.

kepil 【‫ﻞ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﮐ‬a. Kefil. Kepil bolmaq – Kefil kesip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮐ‬a. Meslek. Ata kespi – Ata
olmak. mesleği.

kepilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﮐ‬ağ. Kelebek. kesipchi 【鴛‫ﭙﭽ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮐ‬a.u. Zanaatçı, esnaf.

kepin 【‫ﻦ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﮐ‬a. Kefen. Kesipchiler uyushmisi – Esnaflar derneği

(sendikasi).
kepish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﮐ‬ağ. Kerpiç, tuğla; bk. xish I.
kesipdash 【‫ﭙﺪﺍﺵ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮐ‬a.u. Meslektaş.
kepkür 【‫ﺭ‬鵠‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬f. Kevgir.
kesipdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﺪﺍﺷﻠ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮐ‬Meslektaşlık.
keplesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﭘﻠ‬鴺‫( 】ﮐ‬keplimek'ten) Kapatma,
kesir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮐ‬a. Kesir. Addiy kesirler –
tıkama.
Bayağı kesirler. Onluq kesirler – Ondalık
kepleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﭘﻠ‬鴺‫ 】ﮐ‬Tıkanmak. kesirler.
kepleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﭘﻠ‬鴺‫】ﮐ‬ keskin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬Keskin, sivri, ciddi. Keskin
(kepleshmek'ten) Tıkandırmak. weziyet – Ciddi vaziyet; ciddi ortam.
kepleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﭘﻠ‬鴺‫ 】ﮐ‬Tıkandırma. keskinleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻨﻠ‬鴙‫ﺳﮑ‬鴺‫】ﮐ‬
keplimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﭘﻠ‬鴺‫ 】ﮐ‬Kapatmak, tıkamak. Keskinleşmek, sivrileşmek, ciddileşmek.

kepshelesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ﭘﺸ‬鴺‫ 】ﮐ‬Lehimleme. keskinleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻨﻠ‬鴙‫ﺳﮑ‬鴺‫】ﮐ‬

(keskinleshmek'ten) Keskinleştirmek,
kepshelimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ﭘﺸ‬鴺‫ 】ﮐ‬Lehimlemek.
sivrileştirmek, ciddileştirmek.
kepter 【‫ﺭ‬鴺‫ﭘﺘ‬鴺‫ 】ﮐ‬f. Güvercin.
keskinleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻨﻠ‬鴙‫ﺳﮑ‬鴺‫】ﮐ‬
kepterwaz 【‫ﺭۋﺍﺯ‬鴺‫ﭘﺘ‬鴺‫ 】ﮐ‬f. Güvercin ile meşgul Keskinleştirme, sivrileştirme, ciddileştirme.
olan kimse. keskinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬Keskinlik, sivrilik,
kepterxana 【‫ﺭﺧﺎﻧﺎ‬鴺‫ﭘﺘ‬鴺‫】ﮐ‬ f. Güvercinlik, ciddilik.
güvercin yuvası. kesküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺳﮑ‬鴺‫】ﮐ‬ (kesmek'ten)
kepük 【‫ك‬鵠‫ﭘ‬鴺‫ 】ﮐ‬ağ. bk. körük. Kestirmek.

keriwa 【‫ﺍ‬鵣鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kehriwa. kesküzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬Kestirme.

kerk 【‫ﺭك‬鴺‫ 】ﮐ‬zool. Gergedan. keslen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﮐ‬bk. keslenchük.

kerke 【鴺‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﮐ‬Cüce, bodur, bücür. keslenchük 【‫ك‬鵠‫ﻧﭽ‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﮐ‬zool. Kertenke,

kertenkeler.
kermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﮐ‬1. Açmak 2. Düzeltmek,
doğrultmak 3. Germek 4. Kabartmak. Kökrek kesmek 【‫ك‬鴺‫ﺳﻤ‬鴺‫ 】ﮐ‬Kesmek. Késip tashlimaq
kérip – Göğüsünü kabartıp. – Keşivermek. Yette ölchep bir kes – Yedi ölç
bir kes. Otun kesmek – Odun kesmek. Sözni
kerre 【‫ﺭﺭە‬鴺‫ 】ﮐ‬a. Kere, defa, kez, sefer.
kesmek – Sözü kesmek; söze müdahale etmek.
kesek 【‫ك‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮐ‬ağ. Kerpiç. Késip ötmek – Doğrudan doğruya geçmek.
kesik 【鵗鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﮐ‬Kesik. Késip chüshmek – Keserek inmek.

236
kesp 【‫ﺳﭗ‬鴺‫ 】ﮐ‬a. bk. kesip. – Uçsuz bucaksız tarlalar. Qurup ketkür! –
Mahvol! Lanet olsun! Ketken haraqxor – Çetin
kespiy 【鴸鴙‫ﺳﭙ‬鴺‫ 】ﮐ‬a. Meslekî; meslekle ilgili.
içici; rakı düşkünü. Özidin ketti veya hoshidin
Kespiy orun – Meslekle ilgili kutum.
ketti – Bayıldı.
kewser 【‫ﺭ‬鴺‫ۋﺳ‬鴺‫ 】ﮐ‬a. Cennet pınarı.
ketmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ 】ﮐ‬Çapa. Ketmen chapmaq –
keshp 【‫ﺷﭗ‬鴺‫ 】ﮐ‬a. Keşif. Keshp qilmaq – Çapa ile yer kazmak.
Keşfetmek. ketmenchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ 】ﮐ‬Çapacı; iyi çapa
keshpiyat 【‫ﺎﺕ‬鴶鴙‫ﺷﭙ‬鴺‫ 】ﮐ‬a. Keşfiyyat. kullanan kimse.

keshpiyatchi 【鴛‫ﺎﺗﭽ‬鴶鴙‫ﺷﭙ‬鴺‫ 】ﮐ‬a.u. Keşfeden, keydürmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭﻣ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kiydürmek.

yaratan. keygülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﮕ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬Giyilir, giyilebilir.
keshpiyatchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎﺗﭽ‬鴶鴙‫ﺷﭙ‬鴺‫】ﮐ‬ a.u. Keygüligi qalmighan – Giyilebilecek değil.
Keşfiyyatçılık, yaratıcılık. keygüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﮕ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬bk. kiygüzmek.
keshte 【鴺‫ﺷﺘ‬鴺‫ 】ﮐ‬İşleme. Keshte yaghliq –
keyki 【鴛‫ﮑ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬ağ. bk. keki.
İşleme örtü.
keymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kiymek.
keshtilenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺷﺘ‬鴺‫】ﮐ‬İşleme yapılmak.
keyni 【鴛‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬Arkası. Keyni put – Arka
keshtiletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺷﺘ‬鴺‫( 】ﮐ‬keshtilimek'ten)
ayak.
İşleme yaptırmak.
keyni-keynidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﻨ‬鴵鴺‫ﮐ‬-鴛‫ﻨ‬鴵鴺‫】ﮐ‬ Arka
keshtilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺷﺘ‬鴺‫ 】ﮐ‬İşlemeli.
arkaya; ardarda.
keshtilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺷﺘ‬鴺‫ 】ﮐ‬İşleme yapmak.
keynide 【‫ﺪە‬鴙‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬Arkasında.
ketken 【‫ﻥ‬鴺‫ﺗﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬Pek, çok, aşın. Ketken
keynidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬Arkasından.
haraqxor – Çetin içici, çok içen, rakı düşkünü.
keynige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬Arkasına, ardına. Keynige
ketkülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬Némancha yoqap
tartmaq – Geriye çekmek.
ketkülük? – Niye o kadar kaybolmak?
keyp 【‫ﭗ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬a. Keyif. U keypimni buzdi –
ketküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫】ﮐ‬ (ketmek'ten)
O keyfimi bozdu.
Kaçırmak, gidermek, silmek. Pürsetni
ketküzmek – Fırsatı kaçırmak. Daghni keypchilikte 【鴺‫ﮑﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭙﭽ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬a.u. Serhuşlukta.
ketküzmek – Lekeyi silmek. keypiyat 【‫ﺎﺕ‬鴶鴙‫ﭙ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬a. Keyfiyet. Söhbet
ketküzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ 】ﮐ‬Kaçırma, giderme, dostane we semimiy keypiyatta ötti – Sohbet
silme. dostça ve samimi halde geçti.

ketmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gitmek. Ket! – Git! U nege keyplenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﭙﻠ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬a.u. Keyiflenmek,
ketti? – Nereye gitti? Ketmisem bolmas – neşelenmek, hoşlanmak.
Gitmezsem olmaz. Ketseng kétiwegin – keyplik 【鵗鴙‫ﭙﻠ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬a.u. Neşeli, keyfi yerinde.
Gitmek istersen git. Kélip-kétip yürüng – Ara
keypsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭙﺴ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬a.u. Keyifsiz.
sıra gel; uğra. Bu ishke köp pul ketti – Bu işe
çok para harcandı. Dagh ketti – Leke silindi. keypsizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭙﺴ‬鴵鴺‫】ﮐ‬ a.u.
Uyqugha ketti – Uyudu. Élip ketti – Götürdü. Keyifsizlenmek.
Qorqup ketti – Korktu. Cheksiz ketken étizlar

237
keypsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭙﺴ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬a.u. Keyifsizlik. kéchirim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Af. Kéchirim sorimaq –

keypu-sapa 【‫ﺳﺎﭘﺎ‬-鵞‫ﭙ‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬a. Keyif ve sefa. Af dilemek.

kéchirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Affetme, bağışlama.

keyze 【‫ﺰە‬鴵鴺‫ 】ﮐ‬ç. Evlek. Keyze qilmaq –
Evlek yapmak. kéchirme 【鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Heyecan, duygu. Ichki

kezdürmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﺩۈﺭﻣ‬鴺‫】ﮐ‬ (kezmek'ten) kéchirme – Duygu.

Gezdirmek. kéchirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Affetmek. Kéchirisiz!

kezdürüsh 【‫ﺯﺩۈﺭۈﺵ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gezdirme. – Affedin! Kéchiring! – Affedin!

kéchirmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Affetmezlik,
kezgüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺯﮔ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gezen, gezip dolaşan.
bağışlamazlık. Kéchirmeslik eyp – Bağışlanmaz
kezmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鴺‫ 】ﮐ‬Gezmek. ayıp.
kéche 【鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gece. Bir kéchisi – Bir gecesi. kéchisi 【鴛‫ﺴ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gecesi.
Edibiyat kéchisi – Edebiyat gecesi (şöleni).
kéchish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬I Nehri (suyu) yürüyerek
kéche-kündüz 【‫ﻧﺪۈﺯ‬鵠‫ﮐ‬-鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gece gündüz. geçme.
kéchek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kiyim-kéchek – Elbise, kéchish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬II Bağışlama.
giysi, giyim kuşam.
kékech 【‫چ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kekeme, dilsiz.
kéchiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Sabaha kadar. Kéchiche
kékechlik 【鵗鴙‫ﭼﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kekemelik, dilsizlik.
yighlitip chiqti – Sabaha kadar ağlattı.
kékechlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﭼﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kekelemek.
kéchik 【鵗鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Geçit.
kékesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﮐ‬bk. kékech.
kéchikish 【‫ﺶ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gecikme.
kékirik 【鵗鴘‫ﺮ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﮐ‬Geğirti, geğirme.
kéchikmek 【‫ك‬鴺‫ﮑﻤ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gecikmek.
kékirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﮐ‬Geğirme.
kéchiktürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮑﺘ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫(】ﮐ‬kéchikmek'ten)
Geciktirmek. Kéchiktürüp bolmaydighan ish – kékirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﮐ‬Geğirmek.
Geciktirilmesi imkansız iş. Kéchiktürmestin – kékirtek 【‫ك‬鴺‫ﺮﺗ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﮐ‬Boğaz. Qizil kékirtek –
Geciktirmeden.
Kırmızı boğaz.
kéchiktürmey 【‫ي‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮑﺘ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Geciktirmeden.
kékirtmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﺗﻤ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫】ﮐ‬ (kékirmek'ten)
kéchiktürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﮑﺘ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫】ﮐ‬ Geğirtmek.
Geciktirilmek. kékiymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴶鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kékirmek.
kéchiktürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﮑﺘ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Geciktirme.
kélengsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鳴鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Ağır, kaba. Kélengsiz
kéchilep 【‫پ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫】ﮐ‬ Geceleyin, gece adem – Ağır adam.
boyunca. kélengsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鳴鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Ağırlık, kabalık.
kéchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gecelik.
kéler 【‫ﺭ‬鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gelecek. Kéler yil – Gelecek
kéchirerlik 【鵗鴙‫ﺮەﺭﻟ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬Affedilir derecede; yıl.
bağışlanabilir. kélerki 【鴛‫ﺭﮐ‬鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gelecek. Kélerki kün –
kéchirilmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫】ﮐ‬ Gelecek gün.
Affedilmezlik, bağışlanmazlık.

238
kélesi 【鴛‫ﺳ‬鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬bk. kélerki. olma hali 2. Güzellik, yakışıklılık.

kélichek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gelecek. Kélichekte – kélishkür 【‫ﺭ‬鵠‫ﺸﮑ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Tuhaf adam; garip

Gelecekte. adam.

kélidighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gelecek. Kélidighan kélishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬1. Gelmek; beraber

yil – Gelecek yıl. Kélidighan zaman – Gelecek gelmek 2. Anlaşmak 3. Yakışmak.
zaman. kélishmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Yakışmaz, çirkin.
kélim-kétim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﮐ‬-‫ﻢ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gelen giden. kélishmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Aksilik, ihtilaf,
Kélim-kétimi köp öy – Gelen gideni (misafiri) geçimsizlik.
çok ev (aile).
kélishmigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﺸﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬1. Uygunsuz,
kélin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gelin. Qizim sanga éytay, tuhaf, gülünç. Alla qandaq kélishmigen ish –
kélinim sen angla – d. Kızım sana söyleyim, Bir türlü tuhaf iş. 2. Yakışmamış.
gelinim sen dinle.
kélishmigenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﺸﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬1. Saçmalık,
kélinchek 【‫ك‬鴺‫ﻨﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬1. Gelin 2. Yeni evli aksilik, tuhaflık 2. Yakışmamışlık.
gelin (genç gelin).
kélishtürgüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Aracı.
kéliwara 【‫ﺍﺭﺍ‬鵣鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Ahmak.
kélishtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫( 】ﮐ‬kélishmek'ten)
kéliwarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺭﻟ‬鵣鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Ahmaklık. 1. Uzlaştırmak 2. Yakıştırmak.
kélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬I Gelme, geliş. Qolimizdin kélishtürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫】ﮐ‬ 1.
kélishiche – Elimizden geldiği kadar. Uzlaştırılmak 2. Yakıştırılmak.
kélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬II gr. Hal (isim hali). Bash kélishtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬1. Uzlaştırma 2.
kélish – Yalın hal. Égilik kélish – İyelik hali. Yakıştırma.
Chüshüm kélish – Akuzatif hali. Yönülüsh
kémalche 【鴺‫ﻤﺎﻟﭽ‬鴽‫ 】ﮐ‬f. ağ. Keman yayı.
kélish – Yön hali. Chiqish kélish – Ayrılma
hali. Orun kélish – Bulunma hali. kéme 【鴺‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gemi. Yelkenlik kéme –
Yelkenli gemi.
kélishelmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Uzlaşmazlık,
anlaşmazlık. kémeygüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴵鴺‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮐ‬mat. Eksilen.

kélishim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Anlaşma, sözleşme, kémeymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮐ‬Eksilmek, azalmak.

uzlaşma. Kélishimge kelmek – Anlaşmak. kémeytilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴵鴺‫ﻤ‬鴽‫】ﮐ‬ Eksiltilme,
kélishimchan 【‫ﻤﭽﺎﻥ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫】ﮐ‬ Uzlaşabilir, azaltılma.
uyumlu. kémeytilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﺘ‬鴵鴺‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮐ‬Eksiltilmek,
kélishimchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﭽﺎﻧﻠ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Uzlaşabilme azaltılmak.
hali; uyum sağlama hali. kémeytiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺘ‬鴵鴺‫ﻤ‬鴽‫】ﮐ‬
kélishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬1. Gelme, beraber Eksiltivermek, azaltıvermek.
gelme 2. Anlaşma 3. Yakışma. kémeytiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ﺘ‬鴵鴺‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮐ‬Eksiltiverme,
kélishken 【‫ﻥ‬鴺‫ﺸﮑ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬1. Boylu boslu 2. azaltıverme.
Güzel, yakışıklı. kémeytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵鴺‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮐ‬Eksiltme, azaltma.
kélishkenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺸﮑ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬1. Boylu boslu

239
kémeytmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴵鴺‫ﻤ‬鴽‫( 】ﮐ‬kémeymek'ten) kéngeytmek.
Eksiltmek, azaltmak. kéngeytürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﺘ‬鴵鴺鳵鴽‫】ﮐ‬
kémichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gemici. Genişletilmek.

kémichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫】ﮐ‬ Gemicilik. kéngishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙鳵鴽‫ 】ﮐ‬Danışma, konuşma.

Kémichilik zawodi – Gemicilik fabrikası. kénizek 【‫ﺰەك‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﮐ‬f. bk. kenizek.
kémimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮐ‬bk. kémeymek. képek 【‫ك‬鴺‫ﭙ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kepek. Bashning képigi –
kémirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kemirme. Başın (saçın) kepeği.

kémirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kemirmek. képekleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ﭙ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kepekleşmek.

kémirtish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kemirtme. képeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﭙ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kepekli.

kémirtmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﺗﻤ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫】ﮐ‬ (kémirmek'ten) képen 【‫ﻥ‬鴺‫ﭙ‬鴽‫ 】ﮐ‬a. Kefen.

Kemirtmek. képenlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫ﭙ‬鴽‫ 】ﮐ‬a.u. Kefenleş.
kémisazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﺎﺯﻟ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫】ﮐ‬u.f.u. bk. kémichilik. képenletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫ﭙ‬鴽‫】ﮐ‬ a.u.
kémish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮐ‬Eksilme, azalma. (képenlimek'ten) Kefenletmek.

kémitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﮐ‬bk. kémeytmek. képenlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﭙ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kefenlemek.

kémiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ﻤ‬鴽‫】ﮐ‬ Eksilme, azalma. képilek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﮐ‬bk. képinek.

Deryada sunin kémiyishi – Nehirde suyun képillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﮐ‬a.u. Kefillik. Képillik
azalması. bermek – Kefil olmak.
kéngesh 【‫ﺵ‬鴺鳵鴽‫ 】ﮐ‬1. Öğüt, danışma, akıl 2. képinek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kelebek.
Meclis 3. Kurul 4. Şura. Ilmiy kéngesh – İlmî
képinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﮐ‬a.u. Kefenlik.
şura. Herbiy kéngesh – Askerî şura. Kéngesh
sorimaq – Danışmak. kér 【‫ﺮ‬鴽‫ 】ﮐ‬Açık kahve rengi (genelde at
rengi için kullanılır).
kéngeshme 【鴺‫ﺷﻤ‬鴺鳵鴽‫ 】ﮐ‬Kurul. Iqtisadiy
kéngeshme – İktisadî işler kurulu. kérek 【‫ﺮەك‬鴽‫ 】ﮐ‬Gerek, lazım. Kérigi bar –
Gerekli. Kérigi yok – Gereksiz. Néme kérigi
kéngeshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺鳵鴽‫】ﮐ‬ Danışmak,
bar? – Ne gereği var. Kérek bolghanda –
konuşmak.
Gerektiğinde. Kérigiche éling – Gerektiği
kéngeymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺鳵鴽‫ 】ﮐ‬Genişlemek. kadar alın. Kétishim kérek – Gitmem gerek.
kéngeytilgen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠﮕ‬鴙‫ﺘ‬鴵鴺鳵鴽‫ 】ﮐ‬Genişletilmiş. Kérektin chiqip qalmaq – Yıpranmak,
Kéngeytilgen mejlis – Genişletilmiş toplantı yorulmak, işe yaramamak. Néme kérek? – Ne
(oturum). gerek?

kéngeytilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﺘ‬鴵鴺鳵鴽‫ 】ﮐ‬Genişletilmek. kérek-yaraq 【‫ﺎﺭﺍﻕ‬鴵-‫ﺮەك‬鴽‫ 】ﮐ‬Donatı, teçhizat.

kéngeytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵鴺鳵鴽‫ 】ﮐ‬Genişletme. kéreklik 【鵗鴙‫ﺮەﮐﻠ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gerekli.

kéngeytmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴵鴺鳵鴽‫( 】ﮐ‬kéngeymek'ten) kéreksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺮەﮐﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gereksiz.

Genişletmek. kéreksizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺮەﮐﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gereksizlik.
kéngeytürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺘ‬鴵鴺鳵鴽‫】ﮐ‬ bk. kérilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gergin olma, gerinme.

240
kérilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫】ﮐ‬ Gergin olmak, kétishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﮐ‬Beraber gitmek.
gerinmek. kéwez 【‫ەﺯ‬鵣鴽‫ 】ﮐ‬Pamuk, ham pamuk.
kérish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﮐ‬Germe.
kéwezlik 【鵗鴙‫ەﺯﻟ‬鵣鴽‫ 】ﮐ‬Pamuk tarlası.
kérmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴽‫ 】ﮐ‬Germek.
kéyek 【‫ك‬鴺鴶鴽‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kérek.
kérosin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺮوﺳ‬鴽‫ 】ﮐ‬r. Gaz yağı. Kérosin
kéyin 【‫ﻦ‬鴙鴶鴽‫ 】ﮐ‬1. Sonra 2. Arka, geri. Kéyin
lampa – Gaz yağı lambası.
chekinmek – Geriye çekilmek. Kéyin ketmek –
kértik 【鵗鴙‫ﺮﺗ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kesme, kertme, kertik, Geriye gitmek. Keynide – Gerisinde. Keynimde
kesik. – Arkamda. Keyningge qara – Arkana bak.
kések 【‫ك‬鴺‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Parça; ham tuğla. Keynide qalmaq – Gerisinde kalmak. Ishikning
keynide turup turung – Kapının arkasında
késel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Hasta. Késel tartmaq – bekleyin. Kéyin yanmaq – Geri dönmek. Kéyin
Hastalanmak. yandurmaq – Geri çevirmek.
késelxana 【‫ﻟﺨﺎﻧﺎ‬鴺‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬u.f. Hastahane. kéyinche 【鴺‫ﻨﭽ‬鴙鴶鴽‫ 】ﮐ‬Sonra.
késellenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Hastalanmak. kéyinki 【鴛‫ﻨﮑ‬鴙鴶鴽‫ 】ﮐ‬Sonraki. Kéyinki yillarda
késellik 【鵗鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Hastalık. – Sonraki yıllarda. Buningdin kéyinki –
Bundan sonraki.
késellinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Hastalanma.
kéyinsige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴙鴶鴽‫ 】ﮐ‬Sonra.
késelmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬u.f. Hastalı, sağlıksız.
kézik 【鵗鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﮐ‬t. Tifo, tifüs.
késelmenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬u.f.u. Hastalık;
hasta olma hali. kézinek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kenizek.

késilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kesilmek. kézish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gezme, geziş.

késim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kesim. kibirdar 【‫ﺮﺩﺍﺭ‬鴙‫ﺒ‬鴙‫ 】ﮐ‬a.f. Kibirli.

késindi 【‫ﻨﺪى‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kesinti, kırıntı, kırpıntı. kibirdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺩﺍﺭﻟ‬鴙‫ﺒ‬鴙‫ 】ﮐ‬a.f.u. Kibirlilik.

késir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kabahat, suç. Uning késiridin kichik 【鵗鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﮐ‬Küçük. Kichik oghlum –
– Onun kabahatından. Küçük oğlum. Kichik xotun – Kuma.

késirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kabahatli, suçlu. kichikine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﮐ‬Küçücük.

késiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺴ‬鴽‫】ﮐ‬ Kesmek, kichiklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﮐ‬Küçülmek.

kesivermek, kestiğini almak. kichikleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﮐ‬Küçülmek.
késiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kesivermek. kichikletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫】ﮐ‬
késiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kesiverme. (kichiklimek'ten) Küçültmek.

késiwur 【‫ۇﺭ‬鵣鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Yankesici. kichiklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﮐ‬Küçüklük. Kichiklik

qilmaq – Çocukluk etmek, küçüklük etmek.
késish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kesme.
kichiklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﮐ‬Küçülmek.
kétim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﮐ‬Kırık, parça, kalıntı, kırıntı.
kichkine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﭽﮑ‬鴙‫ 】ﮐ‬Küçük.
kétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﮐ‬Gitme, gidiş. Aldida kétish
– Önde gitme. kichkinilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﭽﮑ‬鴙‫ 】ﮐ‬Küçüklük.

241
kigiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ 】ﮐ‬Keçe. Kigiz qalpaq – Keçeden kinishka 【‫ﺸﮑﺎ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﮐ‬r. Küçük defter; banka
yapılmış baş kabı; keçe kalpak. defteri.

kikirdek 【‫ﺮﺩەك‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﮐ‬Boğaz. kino 【鵝‫ﻨ‬鴙‫ 】ﮐ‬r. Sinema. Renglik kino –

kiler 【‫ﺭ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮐ‬ağ. Kertenke. Renkli sinema. Kino körmek – Sinema

seyretmek.
kilogram 【‫ﮔﺮﺍﻡ‬鵝‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮐ‬r. Kilogram, kilo.
kinoxana 【‫ﺧﺎﻧﺎ‬鵝‫ﻨ‬鴙‫ 】ﮐ‬r.f. Sinema salonu.
kilogramliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮔﺮﺍﻣﻠ‬鵝‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮐ‬r.u. Kilogramlık,
kinolashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣鵝‫ﻨ‬鴙‫】ﮐ‬ r.u.
kiloluk.
Sinemalaştırmak; sinema haline getirmek.
kilométr 【‫ﺘﺮ‬鴽‫ﻣ‬鵝‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮐ‬r. Kilometre.
kipaye 【鴺鴵‫ﭙﺎ‬鴙‫ 】ﮐ‬a. Kifaye, kifayet, yetişir.
kilométrliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﺮﻟ‬鴽‫ﻣ‬鵝‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮐ‬r.u. Kilometrelik.
kipayilenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙鴵‫ﭙﺎ‬鴙‫ 】ﮐ‬a.u. Yeterli
Ikki min'g kilométrliq tömür yol – İki bin
olmak.
kilometrelik demir yol.
kipik 【鵗鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kirpik.
kilowat 【‫ۋﺍﺕ‬鵝‫ﻠ‬鴙‫ 】ﮐ‬r. Kilovat. Kilowat saet –
Kilovat saat. kir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﮐ‬1. Kir 2. Çamaşır (kirli çamaşır).

kiltang 【‫ﻠﺘﺎڭ‬鴙‫ 】ﮐ‬Reze. Kir yuymaq – Çamaşır yıkamak. Qulaq kiri –

Kulak kiri.
kim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kim. U kim? – O kim? Kimde? –
kira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫ 】ﮐ‬f. Kira. Kiragha almaq –
Kimde? Kimsen? – Kimsin? Kim bolmisun –
Kiralamak; kirada oturtmak. Kiragha qoymaq –
Kim olursa olsun.
Kiraya vermek.
kimdur 【‫ﻤﺪۇﺭ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kimdir.
kirakesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺮﺍﮐ‬鴙‫ 】ﮐ‬f. Arabacı, mekkareci.
kimerse 【鴺‫ﺭﺳ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﮐ‬tar. Şey, nesne.
kirakeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﺮﺍﮐ‬鴙‫ 】ﮐ‬f.u. Arabacılık,
kimxap 【‫ﻤﺨﺎپ‬鴙‫ 】ﮐ‬f. Simli kumaşla yapılmış mekkarecilik.
palto.
kirchi 【鴛‫ﺮﭼ‬鴙‫ 】ﮐ‬Çamaşırcı kadın.
kimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kimlik. Uning kimligini
kirgürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺮﮔ‬鴙‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kirgüzmek.
bilmeymen – Onun kim olduğunu bilmiyorum.
kirgüzdürmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﺩۈﺭﻣ‬鵠‫ﺮﮔ‬鴙‫ 】ﮐ‬Girdirtmek;
kinaye 【鴺鴵‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﮐ‬a. Kinaye. Kinaye qilmaq –
içine sokturtmak.
Kinaye yoluyla söylemek.
kirgüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺮﮔ‬鴙‫】ﮐ‬ (kirmek'ten)
kinayilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙鴵‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﮐ‬a.u. Kinayeli.
Girdirmek; içine sokturmak. Ishqa kirgüzmek
kindik 【鵗鴘‫ﻨﺪ‬鴙‫ 】ﮐ‬anat. Göbek. Kindik anisi – İşe yerleştirmek. Urup kirgüzmek – Döverek
– Göbek annesi (göbeğini kesen kadın). içeri sokmak. Ishtirip kirgüzmek – İterek içeri
kinesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kasvet, hüzün, gönül sokmak. Jan kirgüzmek – Can vermek;
kırıklğı. canlandırmak. Qolgha kirgüzmek – Ele
geçirmek.
kinez 【‫ﺯ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﮐ‬r. Prens.
kirgüzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﺮﮔ‬鴙‫ 】ﮐ‬Girdirme.
kinezlik 【鵗鴙‫ﺯﻟ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﮐ‬r.u. Prenslik.
kirgüzüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺯۈﺷﻤ‬鵠‫ﺮﮔ‬鴙‫ 】ﮐ‬Beraber içeri
kinimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kasvet, hüzün, gönül
girdirmek (sokmak).
kırıklığı.

242
kirxana 【‫ﺮﺧﺎﻧﺎ‬鴙‫ 】ﮐ‬u.f. Çamaşırhane. (kishenlimek'ten) Zincir vurdurmak.

kirlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kirlenmek. kishenlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺸ‬鴙‫ 】ﮐ‬Zincir vurmak.

kirlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kirlenme. kishi 【鴛‫ﺸ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kişi, adam. Xotun kishi –

Kadın. Kishi bolghan kishining kishi bilen ishi
kirleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kirletmek.
bar, kishi bolmighan kishining kishi bilen
kirletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫】ﮐ‬ (kirlimek'ten) néme ishi bar – Ancak kişiliği olan kişi, kişi ile
Kirletmek. ilgilenir.

kirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﮐ‬Çarşaf; yorgan çarşafı. kishin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kışın.

kirlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kirlemek. kishmish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸﻤ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kuru üzüm.

kirlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kirlenme. kishnesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺸﻨ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kişneme. Kishneshke

bashlimaq – Kişnemeye başlamak.
kirlitiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kirletivermek.
kishnimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺸﻨ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kişnemek. Atlar
kirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ 】ﮐ‬Girmek. Ichkiri kiring –
kishneydu – Atlar kişner.
İçeri girin. Kirip almaq – Girmek. Xizmetke
kirmek – İşe girmek. Egher méning gépimge kishoghal 【‫ﻏﺎﻝ‬鵝‫ﺸ‬鴙‫ 】ﮐ‬ağ. bk. küyoghul.
kirgen bolsang – Eğer benim sözümü kitap 【‫ﺘﺎپ‬鴙‫ 】ﮐ‬a. Kitap. Hésap kitabi – Hesap
dinleseydim. U on yashqa kirdi – O on yaşa
kitabı.
girdi. Ununggha jan kirdi – Ona can girdi.
Béshigha aq kirgen – Saçı ağarmış; saçma ak kitapche 【鴺‫ﺘﺎﭘﭽ‬鴙‫ 】ﮐ‬a.u. Kitapçe; küçük kitap.
düşmüş. Qerizge kirdim – Borca girdim. Kech kitapxana 【‫ﺘﺎﭘﺨﺎﻧﺎ‬鴙‫ 】ﮐ‬a.f. Kitap evi.
kirdi – Akşam oldu.
kiydürmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭﻣ‬鴶鴙‫】ﮐ‬ (kiymek'ten)
kirpe 【鴺‫ﺮﭘ‬鴙‫ 】ﮐ‬zool. Kirpi. Giydirmek.
kirpich 【‫ﭻ‬鴙‫ﺮﭘ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kerpiç. kiygüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﮕ‬鴶鴙‫ 】ﮐ‬bk. kiydürmek.
kirpik 【鵗鴙‫ﺮﭘ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kirpik. Kirpik qaqmay kiygüzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﮕ‬鴶鴙‫ 】ﮐ‬Giydirme.
tangni atquzdum – Sabaha kadar uyumadım.
kiyik 【鵗鴙鴶鴙‫ 】ﮐ‬zool. Giyik.
kirpiktik 【鵗鴙‫ﮑﺘ‬鴙‫ﺮﭘ‬鴙‫ 】ﮐ‬Kirpikli; bol ve uzun
kiyilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙鴶鴙‫ 】ﮐ‬Giyilmek.
kirpiğe sahip olma hali.
kiyim 【‫ﻢ‬鴙鴶鴙‫ 】ﮐ‬Giyim, giysi, giyim kuşam.
kise 【鴺‫ﺴ‬鴙‫ 】ﮐ‬Cep.
kiyim-kéchek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ﮐ‬-‫ﻢ‬鴙鴶鴙‫ 】ﮐ‬Giyim kuşam.
kislorod 【‫ﺭوﺩ‬鵝‫ﺴﻠ‬鴙‫ 】ﮐ‬r. Oksijen.
kiyimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙鴶鴙‫ 】ﮐ‬Giyim kuşam için
kish 【‫ﺶ‬鴙‫】ﮐ‬ Tavuğu kuvalamak için
kullanılan ku maş.
kullanılan taklidî ses.
kiyindürmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﺪۈﺭﻣ‬鴙鴶鴙‫ 】ﮐ‬Giyindirmek.
kishen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺸ‬鴙‫ 】ﮐ‬Zincir (ayağa vurulan
zincir). Kishen salmaq – Zincir vurmak. kiyindürülmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﺪۈﺭۈﻟﻤ‬鴙鴶鴙‫】ﮐ‬
Giyindirilmek.
kishenlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺸ‬鴙‫ 】ﮐ‬Zincirlenmek.
kiyinishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ﻨ‬鴙鴶鴙‫】ﮐ‬ Beraber
kishenlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺸ‬鴙‫ 】ﮐ‬Zincir vurma.
giyimlerini giymek.
kishenletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺸ‬鴙‫】ﮐ‬
kiyinmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙鴶鴙‫ 】ﮐ‬Giyinmek.

243
kiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ 】ﮐ‬Giyme. kolatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣鵝‫】ﮐ‬ (kolimaq'tan)

kiymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴶鴙‫ 】ﮐ‬Giymek. Kurcalatmak, oydurmak, açtırmak.

koldurma 【‫ﻟﺪۇﺭﻣﺎ‬鵝‫ 】ﮐ‬Küçük çan; çınçın,

kiyoghlan 【‫ﻥ‬鳤‫ﻏ‬鵝鴶鴙‫ 】ﮐ‬ağ. bk. küyoghul.
çıngırak.
klassik 【鵗鴙‫ﺳﺴ‬鳤‫ 】ﮐ‬r. Klasik. Klassik eserler –
kolxoz 【‫ﺯ‬鵝‫ﻟﺨ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Kolhoz; kollektif çiftlik.
Klasik eserler.
kolimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵝‫ 】ﮐ‬Kurcalamak, kazmak,
klassikiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﺳﺴ‬鳤‫ 】ﮐ‬r.u. Klasik, klasik
oymak, açmak. Kolap chiqarmaq – Kazıp
olan.
çıkarmak.
knez 【‫ﺯ‬鴺‫ 】ﮐﻨ‬r. Prens.
kolléktip 【‫ﭗ‬鴙‫ﮑﺘ‬鴽‫ﻟﻠ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Topluluk.
knezlik 【鵗鴙‫ﺯﻟ‬鴺‫ 】ﮐﻨ‬r.u. Prenslik; prens olma
kolun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﮐ‬Ateş yeri.
hali.
kolunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﮐ‬Kurcalanma, oyulma,
kocha 【‫ﭼﺎ‬鵝‫ 】ﮐ‬I f. Cadde, sokak. Tar kocha –
açılma.
Dar sokak. Xalta kocha – Çıkmaz sokak.
Kochida qalmaq – Sokakta kalmak. kolushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﮐ‬Beraber kurcalama;

kocha 【‫ﭼﺎ‬鵝‫ 】ﮐ‬II Buğday kalıntısı (durusu). beraber oyma, beraber açma.

kolutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﮐ‬Kurcalatma, oydurma,

kochash 【‫ﭼﺎﺵ‬鵝‫ 】ﮐ‬Engel olma, karıştırma.
açtırma.
kochimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭼ‬鵝‫】ﮐ‬ Engel olmak,
komanda 【‫ﻣﺎﻧﺪﺍ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Kumanda, emir.
karıştırmak.
Komanda qilmaq – Emir vermek.
kodang 【‫ﺩﺍڭ‬鵝‫ 】ﮐ‬Çukur, kuyu.
komandir 【‫ﺮ‬鴘‫ﻣﺎﻧﺪ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Komutan.
kokat 【‫ﮐﺎﺕ‬鵝‫ 】ﮐ‬Yeşillik, bitki. Loyla kokat –
kombayn 【‫ﻦ‬鴵‫ﻣﺒﺎ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Kombayn.
bot. karapazı, kazayağı.
kombaynchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴵‫ﻣﺒﺎ‬鵝‫ 】ﮐ‬r.u. Kombayn
kokurash 【‫ﺭﺍﺵ‬鵞‫ﮐ‬鵝‫】ﮐ‬ 1. Dökülme 2.
makinisti.
Şırıldama, guruldama.
kombinat 【‫ﻨﺎﺕ‬鴙‫ﻣﺒ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Kombina, fabrika.
kokurimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ﮐ‬鵝‫ 】ﮐ‬1. Dökülmek 2.
Şırıldamak, guruldamak. komédiye 【鴺鴶鴘‫ﺪ‬鴽‫ﻣ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Komedya, komedi.

kolanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣鵝‫ 】ﮐ‬Kurcalanmak, oyulmak, koméndant 【‫ﻨﺪﺍﻧﺖ‬鴽‫ﻣ‬鵝‫ 】ﮐ‬Komutan. Bash

açılmak. komandan – Baş komutan.
kolash 【‫ﺵ‬鳣鵝‫ 】ﮐ‬Kurcalama, oyma, açma. koméndantliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺪﺍﻧﺘﻠ‬鴽‫ﻣ‬鵝‫ 】ﮐ‬Kumutanlık.

kolashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣鵝‫ 】ﮐ‬Beraber kurcalamak; Koméndantliq qilmaq – Kumutanlık yapmak.

beraber oymak; beraber açmak. komissar 【‫ﺴﺴﺎﺭ‬鴙‫ﻣ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Komiser.

kolashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣鵝‫】ﮐ‬ 1. Oymak, komissiye 【鴺鴶鴙‫ﺴﺴ‬鴙‫ﻣ‬鵝‫】ﮐ‬ r. Komisyon,

karıştırmak. 2. Araştırmak, bilmeye çalşmak. encümen. Teptish konnssiyisi – Teftiş

kolatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳣鵝‫ 】ﮐ‬bk. kolatmaq. komisyonu.

komitét 【‫ﺖ‬鴽‫ﺘ‬鴙‫ﻣ‬鵝‫】ﮐ‬ r. Komite. Partiye

kolatquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳣鵝‫】ﮐ‬ Kurcalatma,
komitéti – Parti komitesi.
oydurma, açtırma.

244
kommuna 【‫ﻧﺎ‬鵞‫ﻣﻤ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Komün. Parizh Muhafazakarlık, tutuculuk.
Kommunisi – Paris Komünü. konsul 【‫ﻝ‬鵞‫ﻧﺴ‬鵝‫ 】ﮐ‬f. Konsolos. Bash konsul –
kommunist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﻧ‬鵞‫ﻣﻤ‬鵝‫】ﮐ‬ r. Komünist. Baş konsolos.
Kommunistlar partiyisi – Komünist partiyisi. konsulxana 【‫ﻟﺨﺎﻧﺎ‬鵞‫ﻧﺴ‬鵝‫ 】ﮐ‬f. Konsolosluk.
kommunizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﻧ‬鵞‫ﻣﻤ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Komünizm. kontrol 【‫ﻧﺘﺮوﻝ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Kontrol, denet.
kompartiye 【鴺鴶鴙‫ﻣﭙﺎﺭﺗ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Komünist Partisi. kontrolsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺘﺮوﻟﺴ‬鵝‫ 】ﮐ‬r.u. Kontrolsuz.
kompozitor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺘ‬鴘‫ﺯ‬鵝‫ﻣﭙ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Kompozitör, konwért 【‫ﺮﺕ‬鴼鵣‫ﻧ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Zarf.
besteci, bestekar.
koopératiw 【鵣鴙‫ﺮﺍﺗ‬鴽‫وﭘ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. bk. kopiratip.
kompozitorluk 【‫ك‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺘ‬鴘‫ﺯ‬鵝‫ﻣﭙ‬鵝‫】ﮐ‬ r.u.
kopiratip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺮﺍﺗ‬鴙‫ﭘ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Kooperatif.
Kompozitörlük, bestecilik, bestekarlık.
kopiratipchi 【鴛‫ﭙﭽ‬鴙‫ﺮﺍﺗ‬鴙‫ﭘ‬鵝‫ 】ﮐ‬r.u. Kooperatifta
komprador 【‫ﻣﭙﺮﺍﺩوﺭ‬鵝‫】ﮐ‬ r. Komprador.
çalışan.
Komprador burzhuaziye – Komprador
burjuvazi. kopiratipchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭙﭽ‬鴙‫ﺮﺍﺗ‬鴙‫ﭘ‬鵝‫】ﮐ‬ r.u.
Koopetatifleşme hali.
komsomol 【‫ﻝ‬鵝‫ﻣ‬鵝‫ﻣﺴ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Komsomol.
kopiratsiye 【鴺鴶鴙‫ﺮﺍﺗﺴ‬鴙‫ﭘ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Kooperatif.
kon'grés 【‫ﺲ‬鴼‫ﻧﮕﺮ‬鵝‫ 】ﮐ‬f. Kurultay, kongre.
Pütün dunya tinchliq kon'grési – Bütün dünya kopiratsiyileshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ﺮﺍﺗﺴ‬鴙‫ﭘ‬鵝‫ 】ﮐ‬r.u.
barış kurultayı. Kooperatifleşmek. v.

kona 【‫ﻧﺎ‬鵝‫ 】ﮐ‬f. Eski. Kona til – Eski dil. Kona kopiratsiyileshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ﺮﺍﺗﺴ‬鴙‫ﭘ‬鵝‫】ﮐ‬
sheher – Eski şehir. Kona jem'iyet – Eski r.u. (kopiratsiyileshmek'ten)
toplum. Kooperaüfleştirmek.

koniliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧ‬鵝‫ 】ﮐ‬f.u. Eskilik. kor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﮐ‬Kör. Kor bolmaq – Kör olmak.
Kor qilmaq – Kör etmek.
koniratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧ‬鵝‫ 】ﮐ‬f.u. (konirimaq'tan).
Eskitmek, yıpratmak. kora 【‫ﺭﺍ‬鵝‫ 】ﮐ‬Tepsi.

konirighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻧ‬鵝‫ 】ﮐ‬f.u. Eskimiş. korluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ 】ﮐ‬f.u. 1. Körlük 2. Uzağı

görmezlik.
konirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻧ‬鵝‫ 】ﮐ‬f.u. Eskimek.
korpus 【‫ﺱ‬鵞‫ﺭﭘ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Kısım, bölük.
konkrét 【‫ﺖ‬鴼‫ﻧﮑﺮ‬鵝‫ 】ﮐ‬Sarih, açık. Konkrét
mesililer – Açık meseleler. korréktor 【‫ﺭ‬鵝‫ﮑﺘ‬鴼‫ﺭﺭ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Düzeltici.

konsért 【‫ﺮﺕ‬鴽‫ﻧﺴ‬鵝‫ 】ﮐ‬Konser. Konsért qoyup kosa 【‫ﺳﺎ‬鵝‫ 】ﮐ‬Köse. Aldar Kosa – Aldatıcı
bermek – Konser vermek. Köse (Türkistan efsanelerinde aldatıcı ve
güldürücü fıkraların kahramanı).
konsérwa 【‫ﺮۋﺍ‬鴽‫ﻧﺴ‬鵝‫ 】ﮐ‬r. Konserve. Konsérwa
qilmaq – Konserve yapmak. kota 【‫ﺗﺎ‬鵝‫ 】ﮐ‬f. Kısa. Kota ömürlik – Kısa
ömürlü.
konsérwator 【‫ﺭ‬鵝‫ﺮۋﺍﺗ‬鴽‫ﻧﺴ‬鵝‫】ﮐ‬ r. Tutucu,
muhafazakar. Konsérwatorlar Partiyisi – kotuldaq 【‫ﻟﺪﺍﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﮐ‬Homurdanan, hırçın,
Muhafazakarlar Partisi. homurdanma huyu olan.

konsérwatorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺮۋﺍﺗ‬鴽‫ﻧﺴ‬鵝‫】ﮐ‬ r.u. kotuldaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﺪﺍﻗﻠ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫】ﮐ‬ Homurdanma

245
huyu. köchmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﭼﻤ‬鵟‫】ﮐ‬ Taşınmaz, sabit.
kotuldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫】ﮐ‬ Homurdanma, Köchmes mülük – Taşınmaz mülk.
mırıldama. köchürme 【鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kopya. Qutadghu
kotuldatmaq 【‫ﻟﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫( 】ﮐ‬kotuldimaq'tan) Bilikning erep élipbéside yézilghan köchürmisi
Mırıldatmak. – Kutadgu Bilik'in Arap alfabesi ile yazılmış
kopyası.
kotuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫】ﮐ‬ Mırıldamak,
homurdanmak. köchürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Geçirmek 2. Göç
ettirmek, taşındırmak 3. Kopya etmek.
koya 【‫ﺎ‬鴵鵝‫ 】ﮐ‬ağ. Maşrapa; büyük bira bardağı.
köchürtmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫(】ﮐ‬köchürmek'ten) 1.
koychen 【‫ﻥ‬鴺‫ﭽ‬鴵鵝‫ 】ﮐ‬ç. Lira, para.
Göç ettirtmek, taşmdırtmak 2. Kopya vermek.
koyza 【‫ﺰﺍ‬鴵鵝‫ 】ﮐ‬ç. Kelepçe.
köchürtülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫】ﮐ‬ 1. Göç
koza 【‫ﺯﺍ‬鵝‫ 】ﮐ‬Tepsi; bk. kora. ettirilmek; taşmdırtılmak 2. Kopya verilmek.
koza-koza 【‫ﺯﺍ‬鵝‫ﮐ‬-‫ﺯﺍ‬鵝‫ 】ﮐ‬Koza-koza qilmaq – köchürtüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Göç ettirme;
Kışkırtmak. taşındırtma 2. Kopya verme.
kwadrat 【‫ﺍﺩﺭﺍﺕ‬鵣‫ 】ﮐ‬r. Kare. köchürüwalmaq 【‫ﺭۈۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kopya etmek.

köch 【‫چ‬鵟‫ 】ﮐ‬I Çığ. köchürüwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈۋەﺗﻤ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬Geçirmek,

köch 【‫چ‬鵟‫ 】ﮐ‬II Göç; göçebe konağı. taşındırmak, yerini değiştirmek, göç ettirmek.

köchürüwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ﺭۈۋ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kopya etme.

köch 【‫چ‬鵟‫ 】ﮐ‬III ağ. bk. xotun.
köchürüwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ﺭۈۋ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬Geçirme,
köchet 【‫ﺕ‬鴺‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Fide 2. Fidan. Köchet
taşındırma, yerini değiştirme, göç ettirme.
tikmek – Fidan dikmek.
köchürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Geçirme 2. Göç
köchetxana 【‫ﺗﺨﺎﻧﺎ‬鴺‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬u.f. Fidelik, fidanlık.
ettirme; taşındırma 3. Kopya etme.
köchetzar 【‫ﺗﺰﺍﺭ‬鴺‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬u.f. Ağaçlık, ormanlık.
köchürüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﺷﻤ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Beraber
köchetzarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﺰﺍﺭﻟ‬鴺‫ﭼ‬鵟‫】ﮐ‬ u.f.u. bk. taşındırmak 2. Beraber kopya yapmak.
köchetzar.
köchüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬Taşınma, göç etme.
köchiküy 【‫ي‬鵠‫ﮑ‬鴙‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬Ara sokak, yan sokak,
köchüsh-konush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ﮐ‬-‫ﺵ‬鵠‫ﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬Göç etme,
küçük ve dar sokak.
taşınma.
köchme 【鴺‫ﭼﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬Taşınan, taşınılabilir.
köde 【‫ﺩە‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. piyaz.
Köchme mülük – Seyyar mülk; taşınılan mülk.
kögen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮔ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. Güvercin; bk. kepter.
köchmek 【‫ك‬鴺‫ﭼﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬Taşınmak, göç etmek.
Yéngi jaygha köchtüm – Yeni yere (eve) kögilek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮔ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. köynek.
taşındım.
kögüm 【‫ﻡ‬鵠‫ﮔ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. Görüşme, buluşma,
köchmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﭼﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬Göçmen. Köchmenler – randevu.
Göçmenler.
köxse 【鴺‫ﺧﺴ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kökse.
köchmenchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鴺‫ﭼﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬Göçebe.
köxtat 【‫ﺧﺘﺎﺕ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. köktat.
köchmenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﭼﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬Göçebelik.

246
kök 【‫ك‬鵟‫ 】ﮐ‬I Gök, mavi. Kök köz – Mavi göz. köklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬I Teğelleme.
Qizilchining köki – Pancarın yaprağı. köklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬II Filizlenme.
kök 【‫ك‬鵟‫ 】ﮐ‬II Yeşillik. Kök chiqarmaq –
kökletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬I (köklimek'ten I)
Filizlenmek.
Teğelletmek.
kökche 【鴺‫ﮐﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬Bir tür kavun.
kökletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬II (köklimek'ten II)
kökchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬Sebzeci. Filizlendirmek.

kökchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬Sebzecilik. köklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬I Teğellemek.

kökdat 【‫ﮐﺪﺍﺕ‬鵟‫ 】ﮐ‬u.f. Küf, küf bağlamak. köklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬II Filizlenmek.

kökeltey 【‫ي‬鴺‫ﻟﺘ‬鴺‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬İnatçı, harın, aksi; bk. köklitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬I Teğelletme.
kökeme. köklitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬II Filizlendirme.
kökelteylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ﻟﺘ‬鴺‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬İnatçılık, harınlık,
kökmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. Geyik; bk. bugha.
aksilik.
kökmet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮐﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. jeyren.
kökeme 【鴺‫ﻣ‬鴺‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬İnatçı, harın, aksi; bk.
kökeltey. köknar 【‫ﮐﻨﺎﺭ‬鵟‫ 】ﮐ‬Haşhaş.

kökentey 【‫ي‬鴺‫ﻧﺘ‬鴺‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬bk. kökének. köknarchi 【鴛‫ﮐﻨﺎﺭﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬Narkotik tiryakisi.

kökergen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬Küflenmiş. kökput 【‫ﺕ‬鵞‫ﮐﭙ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. Sincap; bk. tiyin.

kökermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﮐ‬鵟‫】ﮐ‬ 1. Yeşermek, kökrek 【‫ﮐﺮەك‬鵟‫ 】ﮐ‬Göğüs; bk. kökse.

yeşillenmek 2. Sapsarı kesilmek 3. Küf tutmak. kökse 【鴺‫ﮐﺴ‬鵟‫ 】ﮐ‬Göğüs. Köksüm échildi –
kökertilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﺭﺗ‬鴺‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬Yeşillendirilmek, İçim rahatladı.
ağaçlandırılmak. kökséghiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ﮐﺴ‬鵟‫ 】ﮐ‬bot. Sakız ağacı.
kökertish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺭﺗ‬鴺‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬Ağaçlandırma; yeşil kökshal 【‫ﮐﺸﺎﻝ‬鵟‫ 】ﮐ‬t. Kazıklı humma.
sahalar kurma.
köktalghu 【鵞‫ﮐﺘﺎﻟﻐ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. dumbaqchi.
kökertmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鴺‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬Ağaçlandırmak;
köktash 【‫ﮐﺘﺎﺵ‬鵟‫ 】ﮐ‬Göztaşı, bakır sülfatı.
yeşil sahalar kurmak.
köktat 【‫ﮐﺘﺎﺕ‬鵟‫ 】ﮐ‬Sebze. Köktat baziri –
kökének 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴽‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬zool. Bozdoğan.
Sebze pazarı.
kökhütel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺗ‬鵠‫ﮐﮭ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kökyötel.
köktatchi 【鴛‫ﮐﺘﺎﺗﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬Pazarcı, sebzeci.
kökkük 【‫ك‬鵠‫ﮐﮑ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kakkuk.
köktatchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﺘﺎﺗﭽ‬鵟‫】ﮐ‬ Pazarcılık,
kökqagha 【‫ﮐﻘﺎﻏﺎ‬鵟‫ 】ﮐ‬zool. Mavi karga. sebzecilik.
köklek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. köklem. köktatlik 【鵗鴙‫ﮐﺘﺎﺗﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬Sebze bahçesi.
köklem 【‫ﻡ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬Bahar. Köklem kélip köktérek 【‫ﺮەك‬鴽‫ﮐﺘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Ak kavak.
delderexler yashardi – Baharın gelmesiyle
kökwéshi 【鴛‫ﺸ‬鴼鵣‫ﮐ‬鵟‫】ﮐ‬ Mirab (tarladaki
ağaçlar yeşillendi. Köklemde – Baharda.
sulama işlerinin sorumlusu).
köklemki 【鴛‫ﻣﮑ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬Bahardaki; bahara ait.
köküklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬Guguk kuşunun
Köklemki térilghu – Bahardaki ekin.

247
ötmesi. kömek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Yardım. Kömek bermek –
kökül 【‫ﻝ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kuşların gagası üstündeki ur. Yardım etmek.

köküle 【鴺‫ﻟ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬Lüle, zülüf, bürçük, kakül. kömekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Yardımcı.

Béshingda köküleng bolsam – Başındaki kömekdash 【‫ﮐﺪﺍﺵ‬鴺‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬bk. kömekchi.
kakülün olsam.
kömekdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮐﺪﺍﺷﻠ‬鴺‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Yardım etme
kökümtül 【‫ﻝ‬鵠‫ﻣﺘ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Mavimsi 2. Yeşillik. hali.
köküntü 【鵠‫ﻧﺘ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬bk. kökümtül. kömeklishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Yardımlaşma.
kökürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬bk. kökermek. kömmek 【‫ك‬鴺‫ﻣﻤ‬鵟‫】ﮐ‬ 1. Gömmek 2.
köküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Mavimsi 2. Yeşillik. Defnetmek.

kökütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. körsütüsh. kömmeqonaq 【‫ﻧﺎﻕ‬鵝‫ﻗ‬鴺‫ﻣﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬Mısır.

köküyün 【‫ﻥ‬鵠鴵鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬At sineği, iviz. kömmeqonaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﻗﻠ‬鵝‫ﻗ‬鴺‫ﻣﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬Mısır tarlası.

kökya 【‫ﺎ‬鴶‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. Yaban eşeği. kömtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﻣﺘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çevirmek; tersine

koymak; altım üstüne getirmek.
kökyötel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺗ‬鵟鴶‫ﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬t. boğmaca.
kömtürtmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵠‫ﻣﺘ‬鵟‫( 】ﮐ‬kömtürmek'ten)
kölche 【鴺‫ﻟﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬Evlek.
Çevirtmek; altını üstüne getirtmek.
kölchek 【‫ك‬鴺‫ﻟﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬I 1. Su birikintisi 2.
kömtürtüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ﻣﺘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çevirtme; altını
Küçük göl.
üstüne getirtme.
kölchek 【‫ك‬鴺‫ﻟﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬II Tepsi. Bir kölchek
kömtürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﻣﺘ‬鵟‫】ﮐ‬ Çevrilmek;
qaymaq – Bir tepsi kaymak.
altını üstüne getirilmesi; ters koyulmak.
kölchi 【鴛‫ﻟﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. béliqchi. Qéyighim kömtürülüp ketti – Kayığım alt üst
kölem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﮐ‬Hacim, oylum, uzam, kaplam, oldu; Kayığım ters çevrildi.

şümul. kömtürülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﻟ‬鵠‫ﻣﺘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çevrilme; alt üst

kölemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﮐ‬Hacimli. olma; ters koyulma.

kömülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Gömülmek 2.

kölenggüch 【‫چ‬鵠‫ﮕ‬鳴鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﮐ‬Silüet.
Defnedilmek.
kölengke 【鴺‫ﮑ‬鳴鴺‫ﻟ‬鵟‫】ﮐ‬ Gölge. Kölengke
kömülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫】ﮐ‬ 1. Gömülme 2.
chüshürmek – Gölge yapmak.
Defnedilme.
kölengkilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鳴鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﮐ‬Gölgeli.
kömür 【‫ﺭ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kömür. Tash kömür – Taş
kölge 【鴺‫ﻟﮕ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. Ağaç kömürü. kömür. Yaghach kömür – Ağaç kömürü.
kömdürmek 【‫ك‬鴺‫ﻣﺪۈﺭﻣ‬鵟‫( 】ﮐ‬kömmek'ten) 1. kömürchek 【‫ك‬鴺‫ﺭﭼ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬anat. Kıkırdak.
Gömdürmek 2. Defnettirmek.
kömürcheklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺭﭼ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kıkırdaklı.
kömdürüsh 【‫ﻣﺪۈﺭۈﺵ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Gömdürme 2.
kömürchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kömürcülük.
Defnettirme.
kömürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Devirmek; altını
kömech 【‫چ‬鴺‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kömech qazan – Mangal,
üstüne ters çevirmek. Düm kömürmek – Ters
mısır kalburu.
devirmek.

248
kömürtmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫( 】ﮐ‬kömürmek'ten) köngnek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鳴鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. köynek.
Devirtmek; altım üstüne ters çevirtmek. köngül 【‫ﻝ‬鵠鳴鵟‫ 】ﮐ‬Gönül. Ak köngül – Saf,
kömürtüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Devirtme; altını temiz kalpli. Ala köngül – Tarafgir,
üstüne ters çevirtme. samimiyetsiz. Uning sözliri könglümni
kömürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Devrilmek; ters yumshatti – Onun sözleri içimi rahatlattı.
Köngülni yérim qilmaq – Mahzun olmak;
çevrilmek.
gamlı olmak. Köngüldiki ish – İstenilen iş; arzu
kömürülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﻟ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Devrilme; ters edilen iş. Könglümge keldi – Hissettim. Köngül
çevrilme. kötermek – Eğlenmek; neşelenmek. Undaq
kömürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Devirme; altını üstüne qilishni könglüm kötermeydu – Öyle yapmayı
ters çevirme. istemem. Könglüm kötürüldi – Neşelendim.
Köngül sowutmaq – Bıktırmak. Köngül qalmaq
kömüwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Gömüvermek
– Kırılmak, küsmek. Könglüm qaytti – Bıktım.
2. Defnedivermek. Hemme yaqni qar
Köngül qoymaq – Dikkat etmek. Könglüm
kömüwetti – Her taraf karla gömülüverdi.
tindi – Emin oldum; rahatladım. Könglüm
kömüwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Gömüverme 2. chüshti – Gözüm kestirdi. Köngülni hosh
Defnediverme. qilmaq – Sevinmek; hoşlanmak. Köngli hosh –
Neşeli, sevinçli. Könglüm tartmaydu –
kömüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Gömme 2. Defnetme.
İstemiyorum. Köngülge tegmek – Rahatsız
kömüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Beraber gömmek etmek; tiksindirmek. Könglüm toydi – Kanaat
2. Beraber defnetmek. ettim. Könglüm sezdi – Hissettim. Köngül
kömzek 【‫ﻣﺰەك‬鵟‫ 】ﮐ‬Tepsi. buzmaq – Bozulmak. Könglüngge püküp qöy –
Aklında olsun. Köngül tartmaq – Arzu etmek;
kön 【‫ﻥ‬鵟‫ 】ﮐ‬Deri (işlenmiş deri). Kön zawodi
istemek. Köngül éytmaq – Başsağlığı dilemek.
– Deri fabrikası.
Köngül bermek – Gönül vermek; kendini
könchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬Sepici. vermek. Köngül bölmek – Dikkat etmek.

könchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬Sepicilik.

Köngül almaq – Sevindirmek. Köngülge almaq
– İncinmek, gücenmek, darılmak. Köngül
köndileng 【‫ڭ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﻧﺪ‬鵟‫ 】ﮐ‬Enine. Köndilingige aynimaq – Mide bulanmak. Könglüm aynidi –
kesmek – Enine kesmek. Midem bulandı. Köngül achmaq – Eğlenmek,
köndürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鵟‫( 】ﮐ‬könmek'ten) 1. neşelenmek. Köngül aghritmaq – Kırmak;
İkna etmek, inandırmak, kandırmak 2. rencide etmek. U könglümni aghritti – O
Alıştırmak. Atni aran köndürdüm – Atı zorla gönlümü kırdı. Köngli yérim adem – Gönlü
alıştırdım. kırık adam. Könglüm toq – Eminim,
memnunum. Könglüm bar – Gönlüm var.
köndürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鵟‫】ﮐ‬ 1. İkna etme,
Könglüm yoq – Gönlüm yok. Könglü yumshaq
inandırma, kandırma 2. Alıştırma. Asaw atni
adem – Yumuşak gönüllü adam. Könglide –
köndürüsh – Kullanılmamış atı alıştırma.
Gönlünde. Köngüldikidek – Gönüldeki gibi.
könek 【‫ك‬鴺‫ﻧ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. köynek. Chin köngüldin – İçtenlik; samimi olarak. Sap
köngül – Saflık. Qara köngül – Kötü niyetli.
könelge 【鴺‫ﻟﮕ‬鴺‫ﻧ‬鵟‫ 】ﮐ‬Ekşimiş süt mayası.
Qalghan köngül – Kırılmış gönül.
könglek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鳴鵟‫ 】ﮐ‬bk. köynek.

249
köngülchek 【‫ك‬鴺‫ﻟﭽ‬鵠鳴鵟‫】ﮐ‬ Başkalarının Çok iyi adam. Köptin béri – Çoktan beri, uzun
isteklerine hoşgörü ile bakan. zamandan bu yana. Köpni körgen – Başından
çok olaylar geçirmiş tecrübeli.
köngülcheklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻟﭽ‬鵠鳴鵟‫ 】ﮐ‬Başkalarının
isteklerine hoşgörü ile bakma hali. köpchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çoğunluk. Köpchilik
waxtta – Çoğu zaman. Köpchilik bolmaq –
köngülchen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻟﭽ‬鵠鳴鵟‫ 】ﮐ‬İyi yürekli, safdilli,
Çoğunluk olmak.
temiz yürekli.
köpchük 【‫ك‬鵠‫ﭘﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬Eyer yastığı.
köngülchenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻟﭽ‬鵠鳴鵟‫ 】ﮐ‬İyi yüreklilik,
safdillilik, temiz yüreklilik. köpe 【鴺‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬I bk. körpe I.

köngülchimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟﭽ‬鵠鳴鵟‫】ﮐ‬ Takdirle köpe 【鴺‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬II ağ. bk. eltire.

muamele etmek; beğenmek. köpech 【‫چ‬鴺‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. körpe.
köngüllük 【‫ك‬鵠‫ﻟﻠ‬鵠鳴鵟‫ 】ﮐ‬Gönüllü, istekli. Aq köpeygüch 【‫چ‬鵠‫ﮕ‬鴵鴺‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çoğalan.
köngüllük – Saflık, iyi niyetlilik.
köpeygüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴵鴺‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬mat. Çarpılan.
köngülsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻟﺴ‬鵠鳴鵟‫ 】ﮐ‬İsteksiz.
köpeymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çoğalmak, artmak.
köngülsizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻟﺴ‬鵠鳴鵟‫】ﮐ‬ Köpüyüp ketmek – Çoğalmak; çoğalıvermek.
İstememek, isteksizlik, beğenmemek.
köpeytilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴵鴺‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çoğaltılma.
köngülsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻟﺴ‬鵠鳴鵟‫】ﮐ‬ İsteksizlik,
köpeytilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﺘ‬鴵鴺‫ﭘ‬鵟‫】ﮐ‬ Çoğaltılmak,
beğenmeme hali.
artırılmak.
könmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬Alışmak. Men endi
köpeytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵鴺‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çoğaltma.
köndüm – Artık alıştım. Qandaq sözge
könmeydighan ademsen – Nasıl bir söz köpeytküchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺘﮑ‬鴵鴺‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬mat. Çarpan.
dinlemez adamsın. köpeytmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴵鴺‫ﭘ‬鵟‫( 】ﮐ‬köpeymek'ten).
könmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻧﻤ‬鵟‫】ﮐ‬ Alışmazlık, Çarpmak.
uyumsuzluk. köpeytürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺘ‬鴵鴺‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬bk. köpeytmek.
könükme 【鴺‫ﮐﻤ‬鵠‫ﻧ‬鵟‫ 】ﮐ‬Alıştırma.
köpeytürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺘ‬鴵鴺‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çarpma.
könükmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻤ‬鵠‫ﻧ‬鵟‫ 】ﮐ‬Alışmak.
köpgine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﭘﮕ‬鵟‫ 】ﮐ‬Birçok.
könükmigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﮐﻤ‬鵠‫ﻧ‬鵟‫ 】ﮐ‬Alışmamış.
köpxaniliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘﺨﺎﻧ‬鵟‫】ﮐ‬u.f.u. Çok basamaklı.
könüktürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐﺘ‬鵠‫ﻧ‬鵟‫( 】ﮐ‬könükmek'ten) Köpxaniliq san – Çok basamaklı sayı.
Alıştırmak. köpichek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴙‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. körpe I.
könüktürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﮐﺘ‬鵠‫ﻧ‬鵟‫ 】ﮐ‬Alıştırma.
köplep 【‫پ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çok, bol bol, büyük
könüküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ﻧ‬鵟‫ 】ﮐ‬Alışma. miktarda.

könülleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻟﻠ‬鵠‫ﻧ‬鵟‫ 】ﮐ‬Sevmek. köpleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çoğalmak.

könüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵟‫ 】ﮐ‬Alışma. köpligen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﭘﻠ‬鵟‫】ﮐ‬ Birçok, çok çok.

Köpligen xelq – Birçok halk.
köp 【‫پ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çok. Xéli köp – Epey çok.
Köptin köp – Çoktan çok, pek çok. Köprek köplük 【‫ك‬鵠‫ﭘﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çokluk. Köplük san –
hallarda – Bir çok durumda. Köp yaxshi adem – Çokluk sayı.

250
köpmek 【‫ك‬鴺‫ﭘﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kabarmak, şişmek. körenglimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺭە‬鵟‫ 】ﮐ‬Kibirlenmek.

köprük 【‫ﭘﺮۈك‬鵟‫ 】ﮐ‬bk. körük. körgezme 【鴺‫ﺯﻣ‬鴺‫ﺭﮔ‬鵟‫ 】ﮐ‬Sergi.

köptürme 【鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﭘﺘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Abartma, şişirilme. körgülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Kader, alın yazısı 2.
Köptürme gep – Abartılmış söz. Sonuç, netice.

köptürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﭘﺘ‬鵟‫】ﮐ‬ (köpmek'ten) körk 【‫ﺭك‬鵟‫ 】ﮐ‬Güzellik, yakışıklılık.

Abartmak, şişirmek. Köptürüp sözlimek – körkem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺭﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬Güzel, yakışıklı, gösterişli.
Abartarak söylemek.
Körkem bina – Güzel bina. Körkem jay – Güzel
köptürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﭘﺘ‬鵟‫ 】ﮐ‬bk. köptürme. yer.

köpük 【‫ك‬鵠‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Köpük. körkemleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ﺭﮐ‬鵟‫】ﮐ‬

köpüklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵠‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Köpüklenmek. Güzelleşmek.

körkemleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ﺭﮐ‬鵟‫】ﮐ‬
köpükletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵠‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Köpükletmek.
Güzelleştirmek.
köpünche 【鴺‫ﻧﭽ‬鵠‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çoğu zaman, çoğu
körkemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﺭﮐ‬鵟‫ 】ﮐ‬Güzellik, gösterişli.
halde.
körmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵟‫ 】ﮐ‬Görmek. Aldin körmek –
köpüngke 【鴺‫ﮑ‬鳴鵠‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Tombul, şişman, tıknaz.
Önceden görmek. Yiraqtin körmek – Uzaktan
köpüngkilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鳴鵠‫ﭘ‬鵟‫】ﮐ‬ Tombulluk, görmek. Körmeske salmaq – Görmezlikten
şişmanlık, tıknazlık. gelmek. Körüdighan némisi bar? – Görülecek
köpüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kabarma, şişme. neyi var? Kürersen – Görürsün. Körmey
qalmaq – Görmemek. Körüp qalmaq – Görmek.
köpüyüsh 【‫ﺵ‬鵠鴵鵠‫ﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çoğalma, artma.
Körüp chiqmaq – Gözden geçirmek. Körgende
köre 【‫ﺭە‬鵟‫ 】ﮐ‬Göre. Élinghan xeberlerge köre – Gördüğünde. Körgen-bilgenlirimning
– Alınmış haberlere göre. hemmisini éyttim – Gördüklerimin,

körek 【‫ﺭەك‬鵟‫ 】ﮐ‬I Gözden geçirme; yoklama; bildiklerimin hepsini söyledim. Körüp kéley –
Görüp döneyim. Erzen körmek – Ucuz bulmak
gezme; teftiş.
(ucuz zannetmek). Ewzel körmek – Tercih
körek 【‫ﺭەك‬鵟‫ 】ﮐ‬II Demirci körükü. etmek. Oqup körmek – Okumak. Bala körmek
körelmek 【‫ك‬鴺‫ﺭەﻟﻤ‬鵟‫】ﮐ‬ Görebilmek. – Çocuklu olmak. Dewlet körmek – Zengin
Körelmeydu – Göremiyor; çekemiyor. olmak. Zerer körmek – Zarar görmek. Kün
Körelmigenliktin – Göremeyince; körmek – Yaşamak; geçinmek. Yaman körmek
çekemeyince. – Nefret etmek; sevmemek. U meni
körelmeydu – O beni çekemiyor. Ozengdin kör!
körelmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﺭەﻟﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Çekememek,
– Kendinden gör! Éghir körmisingiz – Size bir
gıpta, kıskanmak, haset 2. Kin beslemek.
zahmet. Körmigen künüm qalmidi –
köreng 【‫ﺭەڭ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kibirli; kurumlu; çalımlı; Çekmediğim zahmetler kalmadı. Köpni körgen
kendini beğenmiş. – Başından çok işler geçen. Körgen küningni
körenglesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鳴‫ﺭە‬鵟‫ 】ﮐ‬Kibirlenme.
unutma – Geçmişini unutma. Yaxshi bolsa
özidin, yaman bolsa bashqidin körüdu – İyi
körenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺭە‬鵟‫ 】ﮐ‬Kibirlilik; kendini olsa kendinden, kötü olsa başkasından görüyor.
beğenmişlik.
körneklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺭﻧ‬鵟‫ 】ﮐ‬Görülür.

251
körpe 【鴺‫ﺭﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬I Pamuklu döşek. körümsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭۈﻣﺴ‬鵟‫ 】ﮐ‬1, Çirkin 2. Gösterişsiz

körpe 【鴺‫ﺭﭘ‬鵟‫】ﮐ‬II Kuzu kürkü. Kuchar körpisi 3. Değersiz, önemsiz 4. Biçimsiz.

– Kuçar kürkü (Doğu Türkistan'ın Kuçar şehri körümsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭۈﻣﺴ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Çirkinlik 2.
kuzu kürkü ile ünlüdür). Biçimsizlik.

körpe 【鴺‫ﺭﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬III ağ. kirpi. körün'gidek 【‫ﺪەك‬鴙‫ﺭۈﻧﮕ‬鵟‫】ﮐ‬ Görülür,

görülebilir. Körün'gidek yerde – Görülebilir
körpe-chüshek 【‫ك‬鴺‫ﺷ‬鵠‫ﭼ‬-鴺‫ﺭﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Yatak takımı.
yerde.
körpe-yastuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺎﺳﺘ‬鴵-鴺‫ﺭﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Döşek ve yastık;
körünerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﺭۈﻧ‬鵟‫】ﮐ‬ Görülür, göze
yatak takımı.
çarpan. Közge körünerlik adem – Dikkate
körpez 【‫ﺯ‬鴺‫ﺭﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬coğr. Körfez, liman. değer adam.
körpiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﺭﭘ‬鵟‫ 】ﮐ‬Oturmak için kullanılan körünmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻧﻤ‬鵟‫】ﮐ‬Görünmek. U yiraqtin
küçük döşek. köründi – O uzaktan göründü. Körünüp turudu
körsetküch 【‫چ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ﺭﺳ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. İşaret, cetvel 2. – Görülüyor. Némidur körün'gendek boludu –
Karne. Nedir bir şey görünür gibi. Körünidighan –
Görülebilir. U körünmes bolup ketti – O
körsetküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ﺭﺳ‬鵟‫ 】ﮐ‬Göstermek.
epeydir görünmüyor. Közge az körünüdu –
körsetküzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ﺭﺳ‬鵟‫ 】ﮐ‬Gösterme. Seyrek gözükür. Közümge körünme! – Defol!

körsetme 【鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺭﺳ‬鵟‫】ﮐ‬Belirti, işaret. Körsetme

qurallar – İşaret aletleri.
körsetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺭﺳ‬鵟‫ 】ﮐ‬Göstermek. Örnek
körsetmek – Örnek göstermek. Yol körsetmek
– Yol göstermek. Qarshilik körsetmek – İtiraz
etmek. Yardem körsetmek – Yardım etmek.
Delil qörsetmek – Delil göstermek. Men sanga
körsütümen! – Ben sana gösteririm!
Doxturgha körünmek – Doktora görünmek.
Qiziq köründi – Meraklı, çekici. Körün'gen
ademge – Herkese. Körün'gen nersige urunma
– Görülen herşeye dokunma. Körün'gen yerde
– Görüldüğü yerde. Közge körün'gen ishi yoq –
Önemli işi yok.
körünmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﺭۈﻧﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬Görünmez.
körünmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﺭۈﻧﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬Görünmezlik.

körsütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﺭﺳ‬鵟‫ 】ﮐ‬Gösterme, gösteriş. körünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﻧ‬鵟‫ 】ﮐ‬Görünme, görünüş.

körsütüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﺭﺳ‬鵟‫】ﮐ‬ Beraber

Körünüshte – Bakarken. Sheherning umumiy
körünüshi – Şehrin umumi görünüşü.
göstermek; karşılıklı göstermek.
körüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵟‫ 】ﮐ‬Görme, görüş. Aw körüsh
körük 【‫ﺭۈك‬鵟‫ 】ﮐ‬I Gösteri.
– Adet, aybaşı, hayız.
körük 【‫ﺭۈك‬鵟‫ 】ﮐ‬II Demirci körükü.
körüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﺷﻤ‬鵟‫】ﮐ‬ Görüşmek.
körük 【‫ﺭۈك‬鵟‫ 】ﮐ‬III Köprü. Asma körük – Körüshkiche – Görüşene kadar. Yüz
Asma köprü. körüshmek – Görüşmek.
körükche 【鴺‫ﺭۈﮐﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬u.f. İskele. körüshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺭۈﺷﺘ‬鵟‫】ﮐ‬
körüm 【‫ﺭۈﻡ‬鵟‫ 】ﮐ‬Ya ölüm ya körüm – Ya (körüshmek'ten) Görüştürmek.
ölüm ya kalım. kösey 【‫ي‬鴺‫ﺳ‬鵟‫ 】ﮐ‬Ateş kancası; fırın kancası.
körümlik 【鵗鴙‫ﺭۈﻣﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬Görülen, görülür. köshendi 【‫ﻧﺪى‬鴺‫ﺷ‬鵟‫ 】ﮐ‬Çiğnemik; ağız tütünü.

252
köshesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺷ‬鵟‫ 】ﮐ‬Geviş getirme; geviş köwük 【‫ۋۈك‬鵟‫ 】ﮐ‬Köpük. Sopun köwügi –
getiriş. Sabun köpüğü.

köshimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺷ‬鵟‫ 】ﮐ‬Geviş getirmek. köwükche 【鴺‫ۋۈﮐﭽ‬鵟‫】ﮐ‬ Köpükçük; ufak

köshüke 【鴺‫ﮐ‬鵠‫ﺷ‬鵟‫ 】ﮐ‬Perde, örtü. köpükler.

köwükdetmek 【‫ك‬鴺‫ۋۈﮐﺪەﺗﻤ‬鵟‫】ﮐ‬
köten 【‫چ‬鵠‫ﺭﮔ‬鴺‫ﺗ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Anüs, makat 2. Rektum.
(köwükdimek'ten) Köpük letmek.
kötergüch 【‫چ‬鵠‫ﺭﮔ‬鴺‫ﺗ‬鵟‫ 】ﮐ‬Asansör, montşarj,
köwükdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ۋۈﮐﺪ‬鵟‫ 】ﮐ‬Köpüklenmek.
palanga.
köwükjigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ۋۈﮐﺠ‬鵟‫ 】ﮐ‬Tombul, yumuşak.
kötergüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺭﮔ‬鴺‫ﺗ‬鵟‫ 】ﮐ‬Yüklemek.
köwüklendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ۋۈﮐﻠ‬鵟‫】ﮐ‬
kötergüzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﺭﮔ‬鴺‫ﺗ‬鵟‫ 】ﮐ‬Yükleme.
(köwüklenmek'ten) Köpüklendirmek.
köterme 【鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﺗ‬鵟‫ 】ﮐ‬Toprak set, kaldırım.
köwüklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ۋۈﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬Köpüklenmek.
kötermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﺗ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kaldırmak. Biraz
köwükleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ۋۈﮐﻠ‬鵟‫】ﮐ‬ bk.
kötermek – Biraz kaldırmak. Yuqiri kötermek
köwüklenmek.
– Yukarı kaldırmak. Unche kötürüwetmeng –
O kadar yüceltmeyin. U héch söz kötermeydu köwüklük 【‫ك‬鵠‫ۋۈﮐﻠ‬鵟‫ 】ﮐ‬Köpüklü.
– O çok alıngan; Onun söylentiye hiç köydegi 【鴛‫ﺪەﮔ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. küydürge.
tahammülü yok. Kir kötermeydighan matériyal
– Çabuk kirlenen eşya (kumaş). Qasqiningni köydürge 【鴺‫ﺪۈﺭﮔ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬bk. küydürge.
köter! – Çekil! Git! köydürmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭﻣ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬Yakmak, ateşe
kötertküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺭﺗﮑ‬鴺‫ﺗ‬鵟‫】ﮐ‬ bk. verme. Jan köydürüp ishlimek – Özenerek
kötertmek.W. çalışmak.

kötertmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鴺‫ﺗ‬鵟‫】ﮐ‬ (kötermek'ten) köydürtmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭﺗﻤ‬鴵鵟‫( 】ﮐ‬köydürmek'ten)

Kaldırtmak. Yaktırmak; ateşe verdirmek.

kötertürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺭﺗ‬鴺‫ﺗ‬鵟‫ 】ﮐ‬bk. kötermek. köydürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭۈﻟﻤ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬Yakılmak.

kötürenggu 【鵞‫ﮕ‬鳴‫ﺭە‬鵠‫ﺗ‬鵟‫ 】ﮐ‬Yüksek. Kötürenggu köydürüwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭۈۋەﺗﻤ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬Yakmak;

awaz bilen – Yüksek sesle. ateşe vermek.

kötürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﺗ‬鵟‫】ﮐ‬ Yükselmek, köydürüsh 【‫ﺪۈﺭۈﺵ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬Yakma.

kaldırılmak. Baha kötürüldi – Fiyat yükseldi. köyeq 【‫ﻕ‬鴺鴵鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. körük.
kötürülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﻟ‬鵠‫ﺗ‬鵟‫】ﮐ‬ Yükselme, köyenchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鴺鴵鵟‫ 】ﮐ‬Demirci.
kaldırılma, yükseliş.
köygen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬Yanmış.
kötürüm 【‫ﺭۈﻡ‬鵠‫ﺗ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kötürüm. Kötürüm
köygür 【‫ﺭ‬鵠‫ﮕ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬Öying köygür! – Evin
bolup qalmaq – Kötürüm olmak; çok
yansın.
zayıflamak.
köygüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﮕ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬bk. köydürmek.
kötürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵟‫ 】ﮐ‬Kaldırma,.
köyjük 【‫ك‬鵠‫ﺠ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬Lüle taşı.
kötürüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﺷﻤ‬鵠‫ﺗ‬鵟‫】ﮐ‬ Beraber
kaldırmak. köylek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬ağ. bk. köynek.

253
köymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬Yanmak. Köyüp bolmaq
– Yanıp bitmek. Köyüp ketmek – Yanıvermek.
Tünügün kün köydi – Dün güneş tutuldu. Er
köygen'ge köyme, el köygen'ge köy – d.
Erkeğin sevdiğini sevme, milletin sevdighini
sev.
köynek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬Gömlek. Ich köynek – İç
çamaşır.
köynek-ishtan 【‫ﯻﺸﺘﺎﻥ‬-‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬İç çamaşır.
köynekchan 【‫ﮐﭽﺎﻥ‬鴺‫ﻨ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬Gömlekle; sadece
gömlek ile.
köyshimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺸ‬鴵鵟‫ 】ﮐ‬Geviş getirmek.
köyük 【‫ك‬鵠鴵鵟‫ 】ﮐ‬Yanma, yanık.
köyümchan 【‫ﻣﭽﺎﻥ‬鵠鴵鵟‫ 】ﮐ‬Özenli, acıyan,
şefkatli.
köyümchanlik 【鵗鴙‫ﻣﭽﺎﻧﻠ‬鵠鴵鵟‫ 】ﮐ‬Özeniş, acıma
hali, şefkatlilik.
köyünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠鴵鵟‫ 】ﮐ‬Acımak, esef etmek,
şefkat göstermek.
köyünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠鴵鵟‫ 】ﮐ‬Acıma, esef, şefkat
gösterme.
köyüsh 【‫ﺵ‬鵠鴵鵟‫ 】ﮐ‬Yanma.
köz 【‫ﺯ‬鵟‫ 】ﮐ‬anat. Göz. Köz perdisi – Göz
perdesi. Köz chanighi – Göz çukuru. Közning
qarisi – Göz bebeği. Köz göhiri – Göz bebeği.
Qoy köz – Elagöz. Xumar köz – Ahu göz. Köz
eynek – Gözlük. Közge yash almaq – Gözü
yaşarmak. Köz aldida – Göz önünde. Köz
aldigha keltürmek – Göz önüne getirmek. Öz
közüm bilen kördüm – Kendi gözüm ile
gördüm. Közge almasliq – Göze görünmez.
Közdin ötküzüsh – Gözden geçirme. Közüm
échildi – Gözüm açıldı. Köz échip yumghiche –
Göz açıp kapatana kadar. U méni közige
ilmaydu – O beni hor görüyor. Köz baghlimaq
– Büyülemek, sihirlemek. Köz bolmaq – Göz
olmak. Köz boyimaq – Aldatmak. Köz
béqishmaq – Birbirine bakmak. Köz tashlimaq
254
– Göz atmak. Köz tegmek – Nazar değmek.
Közüng tegmisun! – Nazarın değmesin! Közde
tutmaq – Nazarda tutmak. Közüm toymaydu –
Gözüm doymuyor. Köz tikmek – Göz dikmek.
Közüm torlashti – Gözüm perdelendi. Közüm
chüshti – Gözüm düştü. Közge chüshmek –
Göze çarpmak; başkalarının dikkatini çekmek.
Köz salmaq – Göz atmak. Köz yügürtmek –
Göz atmak, bakmak. Közüngge qara! – Önüne
bak! Közdin köchürmek – Gözden geçirmek.
Köz qismaq – Göz kısmak. Köz quyrughi bilen
qarimaq – Göz ucu ile bakmak. Közümdin
yoqal! – Defol! Ötkür köz – Keskin göz. Közdin
ayrilmaq – Gözden uzaklaşmak. Uning közi
osal – Onun gözü kötü. Közüm yaxshi
körmeydu – Gözüm iyi görmiyor. Yingnining
közi – İğnenin deliği. Köz qoymaq – Göz
dikmek. Toqquz köz – anat. kuyruk sokumu
kemiği. Köz tiken – bot. mavi diken. Közge
körün'gen dewlet erbabi – Ünlü (tanınmış)
devlet adamı. Köz baghlighan chaghda –
Akşama doğru. Köz qarash – Bakış açısı;
nokta-i nazar, bakış, açı. Közümning
ochughida – Diriliğimde, hayatımda. Közümiz
barda – Diriliğimizde, hayatımızda.
Közümizning tirikligide – Diriliğimizde,
hayatımızda. Töt köz bilen kütmek – Dört
gözle beklemek. Közge körünüp qalmaq –
Göze düşmek; göze çarpmak. Uning közi
yorudi – O doğurdu. Közüm qiymaydu –
Kıyamam. Közüm yetti – İnandım. Közüm
yétidu – İnanıyorum. Közüm yetmeydu –
İnanmıyorum, sanmıyorum. Közüng yetse –
İnanıyorsan.
köz-qulaq 【‫ﻕ‬鳣鵞‫ﻗ‬-‫ﺯ‬鵟‫】ﮐ‬ Göz ve kulak.
Köz-qulaq bolmaq – Göz kulak olmak.
közche 【鴺‫ﺯﭼ‬鵟‫ 】ﮐ‬Delik.
közet 【‫ﺯەﺕ‬鵟‫ 】ﮐ‬Karakol, gözetlemek. Közet
qilmaq – Gözetmek, korumak.
közetchi 【鴛‫ﺯەﺗﭽ‬鵟‫ 】ﮐ‬Bekçi; gözetmen.
közeynek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴵‫ﺯە‬鵟‫ 】ﮐ‬Gözlük. bağırma.

köziche 【鴺‫ﭽ‬鴘‫ﺯ‬鵟‫ 】ﮐ‬Gözünün önünde. kuruldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭۇﻟﺪ‬鵞‫ 】ﮐ‬Vakvaka etmek,

bağırmak. Kurushka – r. Büyük bardak.
közlek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﮐ‬I Tarla bekçisi.
kusa 【‫ﺳﺎ‬鵞‫ 】ﮐ‬ağ. Sıra, peyke.
közlek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﮐ‬II bk. közche.
kuta 【‫ﺗﺎ‬鵞‫ 】ﮐ‬Kısa. Eqli kuta – Aklı kısa,
közlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Göz dikme 2. Nişan
akılsız.
alma.
kutupxana 【‫ﭘﺨﺎﻧﺎ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫】ﮐ‬ a.f. Kütüphane,
közlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Göz dikmek 2. Nişan
kitaplık. Sheher kutupxanisi – Şehir
almak. U öz paydisini közleydu – O kendi
kütüphanesi.
çıkarını düşünüyor.
kuwak 【‫ۋﺍك‬鵞‫ 】ﮐ‬Bos.
közlük 【‫ك‬鵠‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﮐ‬Gözlü. Bir közlük – Bir
gözlü. Közlük üzük – Kaslı yüzük. kuwaklik 【鵗鴙‫ۋﺍﮐﻠ‬鵞‫ 】ﮐ‬Bosluk.

köznek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻧ‬鵟‫ 】ﮐ‬Here köznigi – Petek, kuchurlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ﭼ‬鵞‫ 】ﮐ‬Fısıldama, fışırdama.

vazistas. kuchurlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵞‫ﭼ‬鵞‫】ﮐ‬ Fısıldamak,
közükmek 【‫ك‬鴺‫ﺯۈﮐﻤ‬鵟‫ 】ﮐ‬1. Doğurmak 2. fışırdamak.
Gözükmek. kuza 【‫ﺯﺍ‬鵞‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kömzek.
közüküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺯۈﮐ‬鵟‫】ﮐ‬ 1. Doğurma 2. küch 【‫چ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güç. Küchi yoq – Gücü yok.
Gözükme. Küch bermek – Güç vermek; yardım etmek,
kruzhok 【‫ 】ﮐﺮۇژوك‬r. Dernek. desteklemek. Küch chiqarmaq – Kuvvetlerini
seferber etmek. Küchüm yetmeydu – Gücüm
kultiwator 【‫ﺭ‬鵝‫ﺍﺗ‬鵣鴙‫ﻟﺘ‬鵞‫ 】ﮐ‬r. Kültivatör.
yetmiyor. Ishlepchiqirish küchliri – Üretim
kulup 【‫پ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﮐ‬r. Salon. güçleri. Höjjet öz küchini saxlaydu – Senet
(belge) geçerliliğini koruyor. Küchtin qalmaq –
kumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﮐ‬ağ. Dişsiz ağız.
Gücünü yitirmek. Küchke kirmek –
kumlach 【‫چ‬鳤‫ﻣ‬鵞‫ 】ﮐ‬Samanlı kerpiç. Güçlenmek. Sétiwélish küchi – Satın alma
kumurta 【‫ﺭﺗﺎ‬鵞‫ﻣ‬鵞‫ 】ﮐ‬bk. kumuta. gücü (alım gücü).

kumuta 【‫ﺗﺎ‬鵞‫ﻣ‬鵞‫ 】ﮐ‬Böcek, cibin. küch-quwwet 【‫ۋۋەﺕ‬鵞‫ﻗ‬-‫چ‬鵠‫ 】ﮐ‬u.a. Güç ve

kuvvet.
kunlük 【‫ك‬鵠‫ﻧﻠ‬鵞‫ 】ﮐ‬Günlük. Üch künlük – Üç
günlük. Künlük ish – Günlük iş. küchendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﭼ‬鵠‫】ﮐ‬
(küchenmek'ten) Zorlamak.
kup 【‫پ‬鵞‫ 】ﮐ‬I r. Küb. Kup métr – Metre küb.
küchendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﭼ‬鵠‫】ﮐ‬ Zorlama,
kup 【‫پ‬鵞‫ 】ﮐ‬II Tulum, kırba.
zorlaş.
kurs 【‫ﺭﺱ‬鵞‫ 】ﮐ‬Kurs, sınıf. Sawat chiqirish
küchenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﭼ‬鵠‫】ﮐ‬ Zorlanmak;
kursi – Okuma yazma ögrenme kursu. Kisqa kuvvetini germek.
müddettik kurs – Kısa süreli kurs.
küchep 【‫پ‬鴺‫ﭼ‬鵠‫ 】ﮐ‬Zorla, güçlükle; bütün
kursimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﺳ‬鵞‫ 】ﮐ‬Uyandırmak, uyarmak.
gücü ile. Küchep ishlimek – Bütün gücü ile
kuruldash 【‫ﺭۇﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫】ﮐ‬ Vakvaka etme, çalışmak.

255
küchesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﭼ‬鵠‫】ﮐ‬ Kuvvetini germe; (küçsizlimek'ten) Güçsüzlendinnek.
zorlama. küchsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭼﺴ‬鵠‫】ﮐ‬ Güçsüzlük,
kücheymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ﭼ‬鵠‫】ﮐ‬ Güçlenmek, kuvvetsizlik.
kuvvetlenmek. küchsizlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭼﺴ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güçsizlenmek.
kücheytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵鴺‫ﭼ‬鵠‫】ﮐ‬ Güçlendirme, küchük 【‫ك‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﮐ‬1. Enik, köpek yavrusu 2.
kuvvetlendirme. Yavru.
kücheytküch 【‫چ‬鵠‫ﺘﮑ‬鴵鴺‫ﭼ‬鵠‫ 】ﮐ‬Şiddetlendirici, küchüklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﮐ‬Dalkavukluk
yükseltici, güçlendirici. etmek; pohpohlamak.
kücheytküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺘﮑ‬鴵鴺‫ﭼ‬鵠‫】ﮐ‬ bk. küchüklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﮐ‬Enikleme.
kücheytmek.
küchüklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﮐ‬Eniklemek.
kücheytküzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﺘﮑ‬鴵鴺‫ﭼ‬鵠‫】ﮐ‬Güçlendirme,
küchüklinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮐﻠ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﮐ‬Dalkavukluk
kuvvetlendirme.
etme; pohpohlama.
kücheytme 【鴺‫ﺘﻤ‬鴵鴺‫ﭼ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gübreleme.
küchül 【‫ﻝ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﮐ‬bot. Kardelen (çiçeği).
kücheytmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴵鴺‫ﭼ‬鵠‫( 】ﮐ‬küçeymek'ten)
küchünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﮐ‬Zorlanma; kuvvetini
Güçlendirmek, kuvvetlendirmek.
germe.
kücheytürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺘ‬鴵鴺‫ﭼ‬鵠‫】ﮐ‬ bk.
küchüyüsh 【‫ﺵ‬鵠鴵鵠‫ﭼ‬鵠‫】ﮐ‬ Güçlenme,
kücheytmek.
kuvvetlenme.
kücheytürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺘ‬鴵鴺‫ﭼ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güçlendirme,
küde-körpe 【鴺‫ﺭﭘ‬鵟‫ﮐ‬-‫ﺩە‬鵠‫ 】ﮐ‬1. Yatak (takımı) 2.
kuvvetlendirme.
Pılı pırtı, ev eşyası.
küchimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﭼ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kuvvetini germek.
küden 【‫ﺩەﻥ‬鵠‫ 】ﮐ‬ç. Küden tawar – Bir çeşit
Küchep ketmek – Haddinden fazla çabalamak.
ipek kumaş.
küchlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﭼﻠ‬鵠‫】ﮐ‬
kükes 【‫ﺱ‬鴺‫ﮐ‬鵠‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kökrek.
(küchlenmek'ten) Güçlendirmek.
kükkük 【‫ك‬鵠‫ﮐﮑ‬鵠‫ 】ﮐ‬bk. kakkuk.
küchlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﭼﻠ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güçlenmek.
küknewre 【‫ۋﺭە‬鴺‫ﮐﻨ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kız torun.
küchlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﭼﻠ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güçlendirmek.
kükü 【鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﮐ‬zool. Kumru.
küchlük 【‫ك‬鵠‫ﭼﻠ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güçlü. Küchlük dölet –
Güçlü devlet. küküm 【‫ﻡ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kurumuş gübre tozu.

küchsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭼﺴ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güçsüz, kuvvetsiz. küküm-talqan 【‫ﺗﺎﻟﻘﺎﻥ‬-‫ﻡ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﮐ‬Toz duman.

Küküm-talqan qilmaq – Toz duman etmek;
küchsizlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭼﺴ‬鵠‫】ﮐ‬
darmadağın etmek.
(küchsizlenmek'ten) Güçsüzlendinnek.
kül 【‫ﻝ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kül. Düshmenning külini kökke
küchsizlendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭼﺴ‬鵠‫】ﮐ‬
soruduq – Düşmanı darmadağın ettik.
Güçsüzlendirmc.
külbe 【鴺‫ﻟﺒ‬鵠‫ 】ﮐ‬f. Kulübe.
küchsizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭼﺴ‬鵠‫】ﮐ‬
Güçsüzlenmek. külche 【鴺‫ﻟﭽ‬鵠‫ 】ﮐ‬Çörek.

küchsizletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭼﺴ‬鵠‫】ﮐ‬ külchek 【‫ك‬鴺‫ﻟﭽ‬鵠‫ 】ﮐ‬Erişte, erişte çorbası.

256
küldan 【‫ﻟﺪﺍﻥ‬鵠‫ 】ﮐ‬Sigara tablası. külüwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gülüvermek.

küldürerlik 【鵗鴙‫ﻟﺪۈﺭەﺭﻟ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güldürecek bir külüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫】ﮐ‬ Gülme. Külüshke

tarzda. bashlimaq – Gülmeye başlamak.
küldürmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﺪۈﺭﻣ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güldürmek. külüshmeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﮐ‬Beraber gülme

küldürtmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﺪۈﺭﺗﻤ‬鵠‫( 】ﮐ‬küldürmek'ten) hali; beraber alay etme hali.

Güldürtmek. küme 【鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kömür.

küldürtüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟﺪۈﺭﺗ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güldürtme. kümesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﮐ‬ağ. bk. kömüsh.

küldürüsh 【‫ﻟﺪۈﺭۈﺵ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güldürme. kümüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻣ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gümüş. Kümüsh renglik

külgünchek 【‫ك‬鴺‫ﻧﭽ‬鵠‫ﻟﮕ‬鵠‫】ﮐ‬ Çok gülen. – Gümüş renkli.

Külgünchek qizlar – Çok gülen kızlar. kümüshreng 【‫ﺷﺮەڭ‬鵠‫ﻣ‬鵠‫ 】ﮐ‬u.f. Gümüş renk.

külgüncheklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻧﭽ‬鵠‫ﻟﮕ‬鵠‫ 】ﮐ‬Çok gülme kümüshrenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺷﺮە‬鵠‫ﻣ‬鵠‫ 】ﮐ‬u.f.u. Gümüş

hali. renkli.

külke 【鴺‫ﻟﮑ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gülme, gülüş, kahkaha. Külke
bolmaq – Alay edilmek. Külke qilmaq – Alay
etmek. Külkige qalmaq – Alay olmak.
Oyun-külke – Eğlence.
külkilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﮑ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gülünçlü, güldürücü.
Külkilik hékaye – Güldürücü hikaye.
külli 【鴛‫ﻟﻠ‬鵠‫ 】ﮐ‬a. tar. Bütün, hepsi. Küllisi –
Hepsi.
külmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gülmek. Kaqaxlap külmek
– Kahkaha atmak. Kimdin külüsen? – Kimi
alay ediyorsun?
külpet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻟﭙ‬鵠‫ 】ﮐ‬a. Külfet. Béshimgha yüz xil
külpet chüshti – Başıma birçok külfet geldi.
külpetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻟﭙ‬鵠‫ 】ﮐ‬a.u. Külfetli.
külreng 【‫ﻟﺮەڭ‬鵠‫ 】ﮐ‬Külrengi, gri, boz, kır. Ach
külreng – Açık gri. Toq külreng – Koyu gri.
külrenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴‫ﻟﺮە‬鵠‫】ﮐ‬Külrengi, gri, boz, kır
renkli olma hali.
kültük 【‫ك‬鵠‫ﻟﺘ‬鵠‫ 】ﮐ‬Beşikle beraber bulunan
çocuk lazımlığı. Kültük qar – Kürtün.
külümsiresh 【‫ﺮەﺵ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gülümsemek; bk.
külümsirimek.
külümsirimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gülümsemek.
kün 【‫ﻥ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gün. Ish küni – Mesai günü.
Dem élish küni – Dinlenme günü. Burna kün –
Evvelki gün. Bügünki künde – Günümüzde.
Bir küni – Bir günü. Künlerning biride veya
künlerdin bir kün – Gelecekte. Bir kün bir tün
– Bir gece gündüz. Bügün ayning qaysi küni? –
Bu günün tarihi nedir? U az künning ichide
kélidu – O birkaç gün içinde gelecek. Küni
burun – Önceden. Kündüz küni – Gündüzün.
Ming yashisam bir künche yoq – Bin yaşasam
bir gün kadar yok. Kün sanap veya her küni –
Her günü. Her künki – Her günkü. Kün patti –
Güneş battı. Kün olturdi – Güneş battı. Kün
chiqti – Güneş çıktı. Kün tutuldi – Güneş
tutuldu. Kün ochuq – Hava açık. Éghir künler
– Zor günler. Kün köchürmek – Geçinmek,
yaşamak. Kün körmek – Geçinmek, yaşamak.
U kün bermeydu – O rahatsız ediyor; O
sığdırmıyor. Körgen küning qursun – Zavallı.
Körgen künim mana shu – Geçimim iyi değil;
İşte böyle geçiniyorum. Körgen küningni
unutma – Geçmişini unutma. Körmigen künim
qalmidi – Çekmediklerim kalmadı. Béshimgha
kün chüshti – Zorluklar içinde kaldım.
Dostning dostlighi béshinggha kün
chüshkende bilinur – Dostun dostluğu
zorluklar ile karşılaştığında bilinir. Künimiz

257
yaman emes – Geçimimiz fena değil. Kün künlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻧﻠ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kıskanma, rekabet etme.
tertiwi – Günün yapılacak işlerinin sırası,
künlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kıskanmak, rekabet
gündem.
etmek.
kün'gey 【‫ي‬鴺‫ﻧﮕ‬鵠‫ 】ﮐ‬1. Güney 2. Güneşli yer.
künpétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﻧﭙ‬鵠‫ 】ﮐ‬Batı. Künpétishte –
kün-tün 【‫ﻥ‬鵠‫ﺗ‬-‫ﻥ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gece gündüz. Batı tarafta; batıda. Künpétishtin – Batı
künchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kıskanç, kıskanan. taraftan; batıdan.

künchiqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵠‫ 】ﮐ‬Doğu. Künchiqish künsanap 【‫ﻧﺴﺎﻧﺎپ‬鵠‫ 】ﮐ‬Her gün.

memliketliri – Doğu ülkeleri (devletleri). küp-kündüz 【‫ﻧﺪۈﺯ‬鵠‫ﮐ‬-‫پ‬鵠‫ 】ﮐ‬Küpe gündüz.
künchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kıskançlık. Künchilik küpür 【‫ﺭ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﮐ‬a. Küfür. Küpür sözler –
qilmaq – Kıskançlık etmek. Küfür sözler.
kündash 【‫ﻧﺪﺍﺵ‬鵠‫】ﮐ‬ Rakip (kadınlar küpürlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﮐ‬a.u. Küfür etme hali.
arasındaki rekabet). Küpürlük qilmaq – Küfür etmek.
kündashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺪﺍﺷﻠ‬鵠‫ 】ﮐ‬Rekabet (bir kişinin küre 【‫ﺭە‬鵠‫ 】ﮐ‬I Hecim birimi (2,5 desilitre).
kadınları arasındaki rekabet hali).
küre 【‫ﺭە‬鵠‫ 】ﮐ‬II Avlu; sur ile çevrilmiş şehir.
künde 【‫ﻧﺪە‬鵠‫ 】ﮐ‬Her gün.
kürek 【‫ﺭەك‬鵠‫ 】ﮐ‬Kürek. Tömür kürek –
kündilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻧﺪ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gündelik, her günkü. Demir kürek. Yaghach kürek – Ağaç kürek.
Kündilik turmushqa kéreklik nerse – Günlük Kürek chish – Kesici diş.
gerekli nesne (eşya).
küreng 【‫ﺭەڭ‬鵠‫ 】ﮐ‬Yanık renk; kahve rengi.
kündora 【‫ﻧﺪوﺭﺍ‬鵠‫ 】ﮐ‬u.f. Müshil, pürgatif. Küreng at – Yanık renkli at.
kündüz 【‫ﻧﺪۈﺯ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gündüz. Kündüz küni – kürewetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭەۋەﺗﻤ‬鵠‫ 】ﮐ‬Küreyivermek,
Gündüzün. Kündüz kéling – Gündüz gelin. küremek.
kündüzi 【‫ﻧﺪۈﺯى‬鵠‫ 】ﮐ‬Gündüzün; bk. kündüz. küresh 【‫ﺭەﺵ‬鵠‫ 】ﮐ‬I Küreme.
künewre 【‫ۋﺭە‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ 】ﮐ‬ağ. bk. aware. küresh 【‫ﺭەﺵ‬鵠‫】ﮐ‬ II Güreş, mücadele.
küni-tüni 【鴛‫ﻧ‬鵠‫ﺗ‬-鴛‫ﻧ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gece ve gündüz. Quralliq küresh – Sılahlı mücadele; savaş.
Küreshke chüshmek – Güreşe katılmak.
küniburun 【‫ﺭۇﻥ‬鵞‫ﺒ‬鴙‫ﻧ‬鵠‫ 】ﮐ‬Önceden. Shundaq
bolushni küniburun bilettim – Öyle olmasını küreshchan 【‫ﺭەﺷﭽﺎﻥ‬鵠‫】ﮐ‬ Mücadeleci.
önceden biliyordum. Küreshchan xelq – Mücadeleci halk.

künide 【‫ﺪە‬鴙‫ﻧ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gününde. küreshchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭەﺷﭽﺎﻧﻠ‬鵠‫ 】ﮐ‬Mücadelecilik.

künige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻧ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gününe, her gün. Künige küreshchi 【鴛‫ﺭەﺷﭽ‬鵠‫ 】ﮐ‬1. Güreşçi 2. Mücadele
on som tapimen – Her gün on lira veren kimse; savaşçı.
kazanıyorum. küreshküchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺭەﺷﮑ‬鵠‫ 】ﮐ‬Savaşan, savaşçı,
künjüre 【‫ﺭە‬鵠‫ﻧﺠ‬鵠‫ 】ﮐ‬Posa, küspe. mücadele veren.

künjüt 【‫ﺕ‬鵠‫ﻧﺠ‬鵠‫ 】ﮐ‬f. bot. Susam. Künjüt yéghi küreshmek 【‫ك‬鴺‫ﺭەﺷﻤ‬鵠‫ 】ﮐ‬I Beraber küremek;
– Susam yağı. küreme işine yardımlaşmak.

küreshmek 【‫ك‬鴺‫ﺭەﺷﻤ‬鵠‫】ﮐ‬ II Güreşmek;

258
mücadele etmek. kütküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺗﮑ‬鵠‫】ﮐ‬ (kütmek'ten)
küreshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺭەﺷﺘ‬鵠‫( 】ﮐ‬küreshmek'ten Bekletmek, kütküzüş Bekletme.
II) Güreştirmek. kütmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠‫ 】ﮐ‬Beklemek. Kütüp turmaq
küreshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺭەﺷﺘ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güreştirme. – Beklemek. Kütüp zérikmek – Beklemekten
bıkmak. Kütmigende – Beklenmediği bir anda.
küretmek 【‫ك‬鴺‫ﺭەﺗﻤ‬鵠‫】ﮐ‬ (kürimek'ten)
Kütmigen yerde – Beklenmediği yerde.
Küretmek.
Aghriqni kütmek – Hastaya bakmak. Kütüp
kürgenek 【‫ك‬鴺‫ﻧ‬鴺‫ﺭﮔ‬鵠‫ 】ﮐ‬ağ. zool. muymul kuşu. almaq – Karşılamak.
kürimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭ‬鵠‫ 】ﮐ‬Küremek. küttürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺗﺘ‬鵠‫ 】ﮐ‬bk. kütküzmek.

kürke 【鴺‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﮐ‬Gurk, baba hindi. kütülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﮐ‬Bakılmak, ağırlanmak.

kürsi 【鴛‫ﺭﺳ‬鵠‫ 】ﮐ‬a. Kürsü. Kütülmigen – Beklenilmemiş, bakılmamış.

Kütülmigenlik – Beklenilmemişlik,
kürük 【‫ﺭۈك‬鵠‫ 】ﮐ‬Kürük toxu – Kuluçka, gurk. bakılmamışlık.
Kürük bolmaq – Kuluçkaya yatmak.
kütülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﮐ‬Beklenilme, bakılma,
kürüklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭۈﮐﻠ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kuluçkaya yatma. ağırlanma.
kürüklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭۈﮐﻠ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kuluçkaya yatmak. kütüm 【‫ﻡ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﮐ‬Bakım. Kütümi yoq – Bakımı
küsey 【‫ي‬鴺‫ﺳ‬鵠‫ 】ﮐ‬Ateş kancası, fırın kancası. yok; bakımsız.

küsük 【‫ك‬鵠‫ﺳ‬鵠‫ 】ﮐ‬Erkek köpek. kütümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﮐ‬İyileşmesini sağlamak;

iyi etmek.
küsürlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﻟ‬鵠‫ﺳ‬鵠‫ 】ﮐ‬bk. küsürlimek.
kütümsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫】ﮐ‬Bakımsız. Kütümsiz baq
küsürlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵠‫ﺳ‬鵠‫】ﮐ‬ Küsürlep
– Bakımsız bahçe.
külüshmek – Kahkahayı salıvermek.
kütümsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﮐ‬Bakımsızlık.
küsh-küsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮐ‬-‫ﺵ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kışkış (kuşları
kovalamak için kullanılan taklidî ses). kütüwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﮐ‬Karşılamak.

küshketmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺷﮑ‬鵠‫ 】ﮐ‬bk. küshkürtmek. kütüwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ۋ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﮐ‬Karşılama. Yéngi

yilni kütüwélish – Yeni yılı karşılama.
küshkitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺷﮑ‬鵠‫ 】ﮐ‬bk. küshkürtüsh.
kütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﮐ‬Bekleme.
küshkürtmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kışkırtmak.
küy 【‫ي‬鵠‫ 】ﮐ‬Melodi, ahenk.
küshkürtüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kışkırtma.
küydürge 【鴺‫ﺪۈﺭﮔ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬t. şarbon. Tilingge
küshküshlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺷﻠ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kışkışlama.
küydürge chiqsun – küf. Diline şarbon çıksın.
küshküshlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺷﻠ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kışkışlamak.
küydürmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭﻣ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬Yakmak, ateşe
küshtünggür 【‫ﺭ‬鵠‫ﮕ‬鳴鵠‫ﺷﺘ‬鵠‫ 】ﮐ‬ağ. bk. batur. vermek. Issiq kün küydürüp kétip baridu –
kütesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺗ‬鵠‫ 】ﮐ‬İyileşmesini sağlama; iyi Güneşin sıcağı yakıyor. U yürigimni küydürdi
– O kalbimi yaktı. Jan küydürmek – İçtenlik,
etme.
acımak, candan.
kütez 【‫ﺯ‬鴺‫ﺗ‬鵠‫ 】ﮐ‬ağ. bk. köten.
küydürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭۈﻟﻤ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬Yakılmak, ateşe
kütküchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺗﮑ‬鵠‫ 】ﮐ‬Bekleyen. verilmek.

259
küydürülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺪۈﺭۈﻟ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬Yakılma, ateşe küyümchan 【‫ﻣﭽﺎﻥ‬鵠鴵鵠‫ 】ﮐ‬Seven, acıyan.
verilme. küyümchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﭽﺎﻧﻠ‬鵠鴵鵠‫ 】ﮐ‬Sevgi hali,
küydürüwalmaq 【‫ﺪۈﺭۈۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬Yakmak. acıma hali.
Qolumni küydürüwaldim – Elimi yaktım. küyün'genlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻧﮕ‬鵠鴵鵠‫】ﮐ‬ Acımaklık,
küydürüwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭۈۋەﺗﻤ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬Yakmak, sevmeklik.
ateşe vermek. küyünde 【‫ﻧﺪە‬鵠鴵鵠‫ 】ﮐ‬Yanmış ağaç.
küydürüsh 【‫ﺪۈﺭۈﺵ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬Yakma, ateşe verme.
küyünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠鴵鵠‫ 】ﮐ‬Acımak, sevmek.
küye 【鴺鴵鵠‫ 】ﮐ‬I zool. Bit (ti).
küyünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠鴵鵠‫ 】ﮐ‬Acıma, sevme.
küye 【鴺鴵鵠‫ 】ﮐ‬II Kurum. Qazanning küyisi,
küyüsh 【‫ﺵ‬鵠鴵鵠‫ 】ﮐ‬Yanma, acıma. Kömürning
yamanning yalisi yuqar – d. Kazanın kurumu,
küyüshi yaxshi – Kömürün yanması iyi.
kötünün iftirası bulaşır.
küyüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠鴵鵠‫ 】ﮐ‬I Dili tutulmak,
küyek 【‫ك‬鴺鴵鵠‫ 】ﮐ‬Dert, acı, keder, ıstırap,
uyuşmak.
üzüntü.
küyüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠鴵鵠‫ 】ﮐ‬II Karşılıklı aşık
küyenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺鴵鵠‫ 】ﮐ‬ağ. bk. körünmek.
olmak.
küyeshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺鴵鵠‫ 】ﮐ‬ağ. bk. körüshmek.
küyüshüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺷ‬鵠鴵鵠‫ 】ﮐ‬I Dili tutulma,
küylesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬I Şarkı okuma, şarkı uyuşma.
söyleme. küyüshüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺷ‬鵠鴵鵠‫ 】ﮐ‬II Karşılıklı aşık olma.
küylesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬II Dişi hayvanların eş
küz 【‫ﺯ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güz, sonbahar.
özlemi.
küzde 【‫ﺯﺩە‬鵠‫ 】ﮐ‬Sonbaharda.
küylimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬I Şarkı okumak, şarkı
söylemek. küzdiki 【鴛‫ﮑ‬鴘‫ﺯﺩ‬鵠‫ 】ﮐ‬Sonbahardaki. Közdiki
sughurush – Sonbahardaki sulama.
küylimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬II Dişi hayvanların eş
özlemi. küzem 【‫ﺯەﻡ‬鵠‫ 】ﮐ‬Sonbahar. Küzem yung –
Sonbahar yünü.
küymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬Yanmak. Otqa küymek –
Ateşe yanmak. Jan küyer – Acıyan. Aptap küzemki 【鴛‫ﺯەﻣﮑ‬鵠‫ 】ﮐ‬Sonbahardaki. Küzemki
küydi – Güneş tutuldu. qoy qirkishta – Sonbahadaki koyun
kırkıntında.
küyo 【鵝鴵鵠‫ 】ﮐ‬Damat, koca.
küzen 【‫ﺯەﻥ‬鵠‫ 】ﮐ‬Kokarca.
küyoghul 【‫ﻝ‬鵞‫ﻏ‬鵝鴵鵠‫ 】ﮐ‬Damat.
küzet 【‫ﺯەﺕ‬鵠‫ 】ﮐ‬Koruma, himaye. Küzet
küyshesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺸ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬Uyuşma, tutulma.
qilmaq – Korumak. Küzette turmaq – Koruma
küyshetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺸ‬鴵鵠‫( 】ﮐ‬küyshimek'ten) görevinde bulunmak.
Uyuşturmak. küzetchi 【鴛‫ﺯەﺗﭽ‬鵠‫ 】ﮐ‬Bekçi, muhafız.
küyshimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺸ‬鴵鵠‫ 】ﮐ‬Uyuşmak, tutulmak.
küzetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺯەﺗﭽ‬鵠‫】ﮐ‬ Bekçilik,
küyüghal 【‫ﻏﺎﻝ‬鵠鴵鵠‫ 】ﮐ‬ağ. bk. küyoghul. muhafızlık. Küzetchilik qilmaq – Bekçilik
küyük 【‫ك‬鵠鴵鵠‫ 】ﮐ‬1. Yanık 2. Sevgi. yapmak.

260
küzetmek 【‫ك‬鴺‫ﺯەﺗﻤ‬鵠‫ 】ﮐ‬Korumak, muhafaza küzlügi 【鴛‫ﮔ‬鵠‫ﺯﻟ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güzün. Küzlügi oqushlar
etmek, bekçilik yapmak. bashlinidu – Güzün okullar açılıyor.
küzge 【鴺‫ﺯﮔ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güzlük ekin. Küzge bughday küzlük 【‫ك‬鵠‫ﺯﻟ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güzlük. Küzlük térilghu –
– Güzlük buğday. Sonbahar ekini; güzlük ekin.

küzgi 【鴛‫ﺯﮔ‬鵠‫ 】ﮐ‬Güzlük ekin. Küzgi haydash küzütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺯۈﺗ‬鵠‫ 】ﮐ‬Koruma, muhafaza
– Güzlük ekin tarlasını sürme. etme, bekçilik yapma.

küzlek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻟ‬鵠‫ 】ﮐ‬Sonbahar barınağı.

261
qabahet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﻗﺎﺑﺎﮬ‬a. Kabahat. qadalmaq 【‫ 】ﻗﺎﺩﺍﻟﻤﺎﻕ‬Takılmak, saplanmak,

qabahetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﻗﺎﺑﺎﮬ‬a.u. Suçlu. sokulmak, dikilmek. Qadilip qarimaq –

Diklenerek bakmak.
qabil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺑ‬a. din. bk. qawul.
qadash 【‫ 】ﻗﺎﺩﺍﺵ‬Takma, saplama, sokma,
qabiliyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺑ‬a. Kabiliyet. dikme.
qabiliyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺑ‬a.u. Kabiliyetli. qadashmaq 【‫ 】ﻗﺎﺩﺍﺷﻤﺎﻕ‬Takışmak, sokuşmak,
qabiliyetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺑ‬a.u. Kabiliyetsiz. saplaşmak. (beraber takmak, beraber sokmak,
beraber saplamak).
qabiliyetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﻗﺎﺑ‬ a.u.
Kabiliyetsizlik. qadatmaq 【‫】ﻗﺎﺩﺍﺗﻤﺎﻕ‬ (qadimaq'tan)
Taktırmak, sokturmak, saplatmak.
qadaq 【‫ 】ﻗﺎﺩﺍﻕ‬I Ağırlık birimi (409,5 gram).
qadilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺩ‬Takılma, saplanma,
qadaq 【‫ 】ﻗﺎﺩﺍﻕ‬II Çivi.
sokulma, dikilme.
qadaq 【‫ 】ﻗﺎﺩﺍﻕ‬III Nasır, kabarcık.
qadimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫】ﻗﺎﺩ‬ Takmak, saplamak,
qadaqchi 【鴛‫ 】ﻗﺎﺩﺍﻗﭽ‬Çini tamircisi; kırılmış sokmak, dikmek. Tügme qadimaq – Düğme
porselen takımlarını yamayan usta. takmak.

qadaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺩﺍﻗﭽ‬Çini tamirciliği. qadir 【‫ﺮ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺩ‬a. Kudretli, güçlü. U bu ishqa

qadaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺩﺍﻗﻠ‬I . Besh qadaqliq tash –

qadir emes – O bu işi yapamaz.

Beş kadak (bir kadak 409,5 gram) ağırlığındaki qah-qah 【‫ﻗﺎھ‬-‫ 】ﻗﺎھ‬Kahkaha. Qah-qah sélip
taş. külmek – Kahkaha atmak.
qadaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺩﺍﻗﻠ‬II Yamatmış çini; tamir qahqahlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﮬﻘﺎﮬﻠ‬Kahkaha atmak.
edilmiş çini. qaiaymiqanlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻘﺎﻧﻠ‬鴙‫ﻤ‬鴵‫ 】ﻗﺎﯻﺎ‬Kanşma,
qadaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺩﺍﻗﻠ‬I Ağırlık tartmak. düzen bozukluğu.

qadaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺩﺍﻗﻠ‬II Çini tamir etmek qaide 【‫ 】ﻗﺎﯻﺪە‬a. Kaide.

(çivilemek).

262
qaja-qucha 【‫ﭼﺎ‬鵞‫ﻗ‬-‫ 】ﻗﺎﺟﺎ‬Mutfak takımları. Mix qaqmaq – Çivi çakmak. U derwazini qaqti
– O kapıyı vurdu. Gilem qaqmaq – Halıyı
qajuwa 【‫ۋﺍ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺟ‬Ağaçtan yapılmış yük eyeri.
silkelemek. U mörisige qaqti – O omuzuna
qaq 【‫ 】ﻗﺎﻕ‬I Kuru. Shaptul qéqi – Şeftali vurdu. Qanat qaqmaq – Kanat sallamak, uçmak.
kurusu. Kirpik qaqmaq – Göz kırpmak.
qaq 【‫ 】ﻗﺎﻕ‬II Tam. Yézining qaq otturisida – qaqrang 【‫ 】ﻗﺎﻗﺮﺍڭ‬Kurumuş. Qaqrang yer –
Köyün tam ortasında. Kurumuş yer.

qaqach 【‫ 】ﻗﺎﻗﺎچ‬Kabuk (-ğu); uyuz, yara qaqranglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴‫】ﻗﺎﻗﺮﺍ‬ Solgun, donuk,

kabuğu. cansızlık.

qaqachliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻗﺎﭼﻠ‬İrinli, cerahatli, çapaklı. qaqwash 【‫ﺍﺵ‬鵣‫ 】ﻗﺎﻗ‬Homurdanan yaşlı kadın.

qaqachlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﻗﺎﻗﺎﭼﻠ‬ Yara kabuğu qaqwashlik 【鵗鴙‫ﺍﺷﻠ‬鵣‫ 】ﻗﺎﻗ‬Homurdanma hali;

olmak. hırçınlık.

qaqaxlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﻗﺎﻗﺎﺧ‬Kahkaha atmak. qaqshatquch 【‫چ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻗﺸﺎﺗﻘ‬bk. qaxshatquch.

qaqaxlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﻗﺎﻗﺎﺧ‬ Kahkaha qaqshatmaq 【‫ 】ﻗﺎﻗﺸﺎﺗﻤﺎﻕ‬bk. qaxshatmaq.

gülüşmek. qalaq 【‫ﻕ‬鳣‫ 】ﻗﺎ‬I Geri, bilgisiz, cahil, geri
qaqaxlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫( 】ﻗﺎﻗﺎﺧ‬qaqaxlimaq'tan) kalmış.
Kahkaha güldürmek. qalaq 【‫ﻕ‬鳣‫ 】ﻗﺎ‬II 1. Kürek 2. Kepçe.
qaqaxlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻗﺎﺧﻠ‬Kahkaha atmak.
qalaqay 【‫ﻗﺎي‬鳣‫ 】ﻗﺎ‬I Isırgan bitkisi.
Qaqaxlap külmek – Kahkaha gülmek.
qalaqay 【‫ﻗﺎي‬鳣‫ 】ﻗﺎ‬II İnce ipek şal.
qaqaxlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫】ﻗﺎﻗﺎﺧﻠ‬Kahkaha gülüşme.
qalaqche 【鴺‫ﻗﭽ‬鳣‫ 】ﻗﺎ‬u.f. 1. Küçük kürek 2.
qaqaxlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻗﺎﺧﻠ‬Kahkaha güldürme.
Kepçe.
qaqalmaq 【‫ 】ﻗﺎﻗﺎﻟﻤﺎﻕ‬Boğazına tıkanmak.
qalaqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鳣‫】ﻗﺎ‬ Gerilemek,
qaqas 【‫ 】ﻗﺎﻗﺎﺱ‬Çıplak, şallak, gölgesiz, açık, kültürsüzleşmek, yobazlaşmak.
çırılçıplak. Qaqas chöl – Çıplak çöl. qalaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣‫ 】ﻗﺎ‬Gericilik, yobazlık.
qaqildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻗ‬Bağırma, ötme.
qalaqlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣‫】ﻗﺎ‬ Gerileme,
qaqildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻗ‬Bağırmak, ötmek. kültürsüzleşme, yobazlaşma.

qaqilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻗ‬Boğazına tıkanma. qalawut 【‫ۋۇﺕ‬鳣‫ 】ﻗﺎ‬ağ. Sırma ipliği.

qaqir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻗ‬bk. qaqira. qalash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﻗﺎ‬1. Ateş yakma 2. Başka
birinden bir şey isteme.
qaqira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻗ‬I Balıkçıl kuşu.
qalayman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴵鳣‫ 】ﻗﺎ‬bk. qalaymiqan.
qaqira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻗ‬II ağ. bk. qara. Qap-qara –
Kapkara, tümkara. qalaymanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤﺎﻧﭽ‬鴵鳣‫】ﻗﺎ‬ bk.
qalaymiqanchiliq.
qaqish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻗ‬ağ. bk. qéqish.
qalaymiqan 【‫ﻘﺎﻥ‬鴙‫ﻤ‬鴵鳣‫ 】ﻗﺎ‬Karışık, düzensiz.
qaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻗﻠ‬Kurutmak.
qalaymiqanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘﺎﻧﭽ‬鴙‫ﻤ‬鴵鳣‫ 】ﻗﺎ‬Karışıklık,
qaqmaq 【‫ 】ﻗﺎﻗﻤﺎﻕ‬Çakmak, kakmak, vurmak.

263
düzensizlik.
qalaymiqanlashmaq
Karışmak, düzensizlik.
qalaymiqanlashturmaq
(qalaymiqanlashmaq'tan) Karıştırmak, düzeni
bozmak.
qalaymiqanlashturush
Karıştırma, düzeni bozma.
qalsa – Bana göre. Uninggha qalghanda – Ona
【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻘﺎﻧ‬鴙‫ﻤ‬鴵鳣‫】ﻗﺎ‬ kalırsa. Ayaqtin qalmaq – Yürüyememek.
Uyqudin qalmaq – Uyuyamamak. Ikki otturida
qaldim – Arada kaldım. Ishtin qalmaq – İşten
【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻘﺎﻧ‬鴙‫ﻤ‬鴵鳣‫】ﻗﺎ‬ kalmak; işe gidememek. Tildin qalmaq –
Konuşamamak. Aghrighingiz qaldimu? –
İyileştiniz mi? Qélip qalmaq – Kalmak,
【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻘﺎﻧ‬鴙‫ﻤ‬鴵鳣‫】ﻗﺎ‬ kalıvermek. Oqushtin qalmaq – Okuldan
kalmak, okula gidememek.

qalaymiqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﺎﻧﻠ‬鴙‫ﻤ‬鴵鳣‫】ﻗﺎ‬ bk. Qalmaq 【‫ 】ﻗﺎﻟﻤﺎﻕ‬Kalmuk. Qalmaq ayili –

qalaymiqanchiliq. Kalmuk kadını. Qalmaq tili – Kalmuk dili.
Qalmaq qoy – Kalmuk koyunu; bir tür koyun.
qalduq 【‫ 】ﻗﺎﻟﺪۇﻕ‬Kalıntı.
qalpaq 【‫ 】ﻗﺎﻟﭙﺎﻕ‬Kalpak, şapka.
qalduqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻟﺪۇﻗﺴ‬Kalıntısız.
qalpaqchi 【鴛‫ 】ﻗﺎﻟﭙﺎﻗﭽ‬Kalpakçı, şapkacı.
qaldurmaq 【‫ 】ﻗﺎﻟﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬Bırakmak. Héchnerse
qaldurmay – Hiçbir şey bırakmadan. Emeldin qaltirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻟﺘ‬Titreme.
qaldurmaq – Yürürlükten kaldırmak. Ishtin qaltiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻗﺎﻟﺘ‬qaltirimaq'tan)
qaldurmaq – İşten alıkoymak. Köngül Titretmek.
qaldurmaq – Gönül kırmak.
qaltirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻟﺘ‬Titremek.
qaldurush 【‫ 】ﻗﺎﻟﺪۇﺭۇﺵ‬Bırakma.
qaltiritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻟﺘ‬Titretme.
qalghach 【‫ 】ﻗﺎﻟﻐﺎچ‬Kırlangıç.
qaltis 【‫ﺲ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻟﺘ‬1. Sağlam, güzel, ünlü 2. Zor,
qalghini 【鴛‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻟﻐ‬Kalanı, kalıntısı. bileşik.
qalghu 【鵞‫ 】ﻗﺎﻟﻐ‬Başak kalıntısı. qaltisliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻟﺘ‬1. Sağlamlık, güzellik,
qalighach 【‫ﻐﺎچ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻟ‬bk. qalghach. ünlülük 2. Zorluk, güçlük.

qalighir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻟ‬ağ. bk. pashna. qaltus 【‫ﺱ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻟﺘ‬Çıkık, çıkmak.

qalimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻟ‬1. Ateş yakmak 2. Başka qalun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻟ‬Bir tür musiki aleti.
birinden bir şey istemek. qama 【‫ 】ﻗﺎﻣﺎ‬I 1. Su samuru 2. Samur kürkü.
qalqan 【‫ 】ﻗﺎﻟﻘﺎﻥ‬Kalkan. Qulaq qalqini – qama 【‫ 】ﻗﺎﻣﺎ‬II ağ. Çukur, boşluk.
Kulağın dış yaprağı.
qamaq 【‫ 】ﻗﺎﻣﺎﻕ‬I Hapis. Qamaqqa almaq –
qalqanbez 【‫ﺯ‬鴺‫ 】ﻗﺎﻟﻘﺎﻧﺒ‬anat. Kalkan bezi. Hapsetmek.
qalqansuman 【‫ﻣﺎﻥ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻟﻘﺎﻧﺴ‬Kalkansı; kalkana qamaq 【‫ 】ﻗﺎﻣﺎﻕ‬II bk. qarmaq.
benzer.
qamaqxana 【‫ 】ﻗﺎﻣﺎﻗﺨﺎﻧﺎ‬u.f. Hapishane.
qalmaq 【‫ 】ﻗﺎﻟﻤﺎﻕ‬Kalmak. Yaxshi qéling! –
qamal 【‫ 】ﻗﺎﻣﺎﻝ‬Kuşatma. Qamal haliti –
Hoşça kalın! Arqida qalmaq – Geri kalmak.
Kuşatma hali.
Manga qalghini shu – Bana kalanı şu. Könglüm
qaldi – Gönlüm kırıldı. Shuning bilen qamalmaq 【‫ 】ﻗﺎﻣﺎﻟﻤﺎﻕ‬1. Hapsedilmek 2.
qalmastin – Öyle olmasına rağmen. Manga Kuşatılmak.

264
qamash 【‫】ﻗﺎﻣﺎﺵ‬Hapsetme. Türmige qamash qamlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫】ﻗﺎﻣ‬
– Hapishaneye hapsetme. (qamlashmaq'tan) Yakıstırmak, iyisini yapmak,

qamashmaq 【‫ 】ﻗﺎﻣﺎﺷﻤﺎﻕ‬I Kamaşmak. güzelini yapmak. Xetni tolimu qamlashturup

yézip berdi – Mektubu güzel bir şekilde yazıp
qamashmaq 【‫ 】ﻗﺎﻣﺎﺷﻤﺎﻕ‬II Beraber hapsetmek. verdi.
qamashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫(】ﻗﺎﻣﺎﺷﺘ‬qamashmaq'tan qamus 【‫ﺱ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻣ‬a. Kamus, ansiklopedi.
I) Kamaştırmak.
qamuschi 【鴛‫ﺳﭽ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻣ‬a.u. Ansiklopedik bilgi
qamatmaq 【‫】ﻗﺎﻣﺎﺗﻤﺎﻕ‬ I (qamimaq'tan) sahibi adam.
Hapsettirmek.
qamush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻣ‬ağ. bk. qomush.
qamatmaq 【‫ 】ﻗﺎﻣﺎﺗﻤﺎﻕ‬II bk. qamashturmaq.
qan 【‫ 】ﻗﺎﻥ‬Kan. Qan azliq – Kan azlık. Qan
qamatturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫( 】ﻗﺎﻣﺎﺗﺘ‬qamatmaq'tan) aylinishi – Kan dolaşımı. Qangha boyumaq –
Hapsettirmek. Kana bulamak. Qan tomur – Kan damarı. Qan
qamcha 【‫ 】ﻗﺎﻣﭽﺎ‬Kamçı. Qamcha sépi – shorighuchi – Kan içici. Qan yighlimaq – Kan
Kamçı sapı. Qamcha yémek – Kamçı yemek. ağlamak.

qamchi 【鴛‫ 】ﻗﺎﻣﭽ‬bk. qamcha. qanaet 【‫ 】ﻗﺎﻧﺎﯬﺕ‬a. Kanaat. Qanaet qilmaq –

Kanaat etmek.
qamchigül 【‫ﻝ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻣﭽ‬u.f. Bir tür çiçek adı.
qanaetchan 【‫ 】ﻗﺎﻧﺎﯬﺗﭽﺎﻥ‬a.u. Kanaatkar.
qamchilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﻗﺎﻣﭽ‬Kamçılama.
qanaetchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﻗﺎﻧﺎﯬﺗﭽﺎﻧﻠ‬ a.u.
qamchilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ 】ﻗﺎﻣﭽ‬Kamçılaşmak.
Kanaatkarlık.
qamchilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫】ﻗﺎﻣﭽ‬
qanaetlik 【鵗鴙‫ 】ﻗﺎﻧﺎﯬﺗﻠ‬a.u. bk. qanaetchanliq.
(qamchilimaq'tan) Kamçılatmak.
qanaetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﺎﯬﺗﺴ‬a.u. Kanaatsiz.
qamchilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﻗﺎﻣﭽ‬ Kamçılamak;
kamçı ile vurmak. qanaetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﺎﯬﺗﺴ‬a.u. Kanaatsizlik.

qamchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻣﭽ‬ağ. Ağız. qanal 【‫ 】ﻗﺎﻧﺎﻝ‬Kanal. Süweysh qanili –

Süveyiş Kanalı.
qamdash 【‫ 】ﻗﺎﻣﺪﺍﺵ‬Sağlama, temin etme,
garantileme. qanar 【‫ 】ﻗﺎﻧﺎﺭ‬Büyük çuval.

qamdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﻗﺎﻣﺪ‬Sağlamak, temin qanash 【‫ 】ﻗﺎﻧﺎﺵ‬Kanama.

etmek, garantilemek. Kiyim bilen qamdimaq – qanat 【‫ 】ﻗﺎﻧﺎﺕ‬Kanat. Uchar qanatlar –
Giysi ile temin etmek. Kuşlar. Qanat qaqmaq – Kanat sallamak. Qanat
qamet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﻗﺎﻣ‬a. Boy, vücut. chiqarmaq – Kanat çıkarmak. Qanat yaymaq –
Açılmak, yayılmak.
qamghaq 【‫ 】ﻗﺎﻣﻐﺎﻕ‬bot. Deve dikeni.
qanatlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﻗﺎﻧﺎﺗ‬Coşmak.
qamimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﻗﺎﻣ‬ 1. Hapsetmek 2.
Kuşatmak. qanatmaq 【‫】ﻗﺎﻧﺎﺗﻤﺎﻕ‬ (qanimaq'tan)
Kanatmak. U qolini qanitip aldi – O elini
qamlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﻗﺎﻣ‬Yakışmak, güzel
kanattı.
olmak, olmak. Bu ishing qamlashmidi – Bu işin
güzel olmadı. qanatsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﺎﺗﺴ‬Kanatsız.

265
qanche 【鴺‫ 】ﻗﺎﻧﭽ‬Kaç, ne kadar. Bir qanche – Sıçrama.
Birkaç. Qanche turudu? – Fiyatı ne kadar? qangruq 【‫ﺮۇﻕ‬鳴‫ 】ﻗﺎ‬Hımhım.
Qanchidin qanche – Çok çok.
qangruqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺮۇﻗ‬鳴‫】ﻗﺎ‬ Hımhım
qanche-qanche 【鴺‫ﻗﺎﻧﭽ‬-鴺‫ 】ﻗﺎﻧﭽ‬Çok çok. etmek.
qanchen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﻗﺎﻧﭽ‬Kaç, ne kadar. qangsatmaq 【‫ﺴﺎﺗﻤﺎﻕ‬鳴‫( 】ﻗﺎ‬qangsimaq'tan)
qanchiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﭽ‬bk. qanchuq. Dumanlatılmak, duman çıkarmak.

qanchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﭽ‬Kaç, ne kadar. Bu yil qangsiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫ 】ﻗﺎ‬Duman, tütsü; bk. qériq.
qanchilik bughday alding? – Bu yıl ne kadar qangsimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫】ﻗﺎ‬ Dumanlanmak,
buğday ürünü aldın? tütmek.
qanchinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﭽ‬Kaçıncı. qangsitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫ 】ﻗﺎ‬Dumanlatma, duman
qanchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻧﭽ‬Kancık köpek, dişi köpek. çıkarma.

qanda 【‫ 】ﻗﺎﻧﺪﺍ‬tar. Nerede. qangsha 【‫ﺸﺎ‬鳴‫ 】ﻗﺎ‬bk. qangshar.

qandagh 【‫ 】ﻗﺎﻧﺪﺍﻍ‬bk. qandaq. qangshar 【‫ﺸﺎﺭ‬鳴‫ 】ﻗﺎ‬Burnun kökü.

qandaghlighi 【鴛‫ﻐ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﺪﺍﻏﻠ‬Nasıl olduğu. qangsharliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﺎﺭﻟ‬鳴‫ 】ﻗﺎ‬Burni qangsharlik –

Burun kökü yüksek.
qandaq 【‫ 】ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ‬Nasıl. Ishler qandaq? – İşler
nasıl? Héch qandaq – Hiç. Her qandaq – Her qangtarmaq 【‫ﺘﺎﺭﻣﺎﻕ‬鳴‫ 】ﻗﺎ‬bk. qangturmaq.
hangi, her türlü. Qandaq kishi bolmisun – Kim qangturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘ‬鳴‫ 】ﻗﺎ‬Atın dizginini geri
olursa olsun. Qandaq qilip bolmisun – Ne çekerek eyerin kaşına takmak; atı otlatmamak.
yapıp yapıp. Qandaq qilisen? – Ne yapacaksın?
qangturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺘ‬鳴‫ 】ﻗﺎ‬Atın dizginini geri
Qandaqtu – Nasıldır. Qandaq bolsa shundaq –
çekerek eyerin kaşına takma; atı otlatmama.
Nasıl olsa öyle. Qandaq biley – Nasıl bilirim.
Qandaqla bolmisun – Nasıl olursa olsun. qanxor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﻗﺎﻧﺨ‬u.f. Kaniçici, gaddar.
Qandaqche – Nasıl olup. Qandaq qilip – Ne qanxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ 】ﻗﺎﻧﺨ‬u.f.u. Kaniçicilik,
yapıp. Qandaqlarche – Nasıl olup. Qandaqtur –
gaddarlık.
Nasıldır.
qanimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧ‬Kanamak.
qandin 【‫ﻦ‬鴘‫ 】ﻗﺎﻧﺪ‬tar. Nereden.
qanitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧ‬Kanana, kanatış.
qandurmaq 【‫( 】ﻗﺎﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬qanmaq'tan) Suya
doyurmak, tatmin ettirmek, doyurmak. qanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﻠ‬Kanlı. Salkin qanliq – Serin
kanlı; soğuk kanlı. Qanliq jeng – Kanlı savaş.
qandurush 【‫】ﻗﺎﻧﺪۇﺭۇﺵ‬ Suya doyurma,
tatmin ettirme, doyurma. qanmaq 【‫ 】ﻗﺎﻧﻤﺎﻕ‬Kanmak. Uyqum qandi –
Uykuya kandım. Qanghiche yügürmek – Doya
qang 【‫ 】ﻗﺎڭ‬Basarak düzeltme.
doya koşmak.
qangaltir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺎﻟﺘ‬鳴‫ 】ﻗﺎ‬Sac, teneke.
qansirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﺴ‬Kan kaybetme.
qangqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鳴‫ 】ﻗﺎ‬1. Kabarmak, şişmek
qansiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻗﺎﻧﺴ‬qansirimaq'tan)
2. Sıçramak.
Kan kaybettirmek.
qangqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鳴‫ 】ﻗﺎ‬1. Kabarma, şişme 2.
qansirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﺴ‬Kan kaybetmek.

266
qansiritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﺴ‬Kan kaybettirme. qap otturisida – Nehrin tam ortasında.

qansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﺴ‬Kansız, soluk, solgun, qap-qap 【‫ﻗﺎپ‬-‫ 】ﻗﺎپ‬Çuval-çuval, çok çuval.
sararmak, sönük. Qap-qap bughday – Çok çuvallarda buğday.

qansizlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﺴ‬Kansızlanmak. qapakchomüch 【‫چ‬鵠‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻗﺎﭘﺎﮐﭽ‬Süs kabağı.

qansizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻧﺴ‬Kansızlık. qapaq 【‫ 】ﻗﺎﭘﺎﻕ‬I Kabak. Qiyma qapaq –

Kepçe. Yaghliq qapaq – Yağlı kabak, mec.
qanun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻧ‬a. Kanun. Asasiy qanun –
mimlenmiş.
Anayasa. Qanun chiqarmaq – Kanun çıkarmak.
Qanungha muwapiq – Kanuna uygun. qapaq 【‫ 】ﻗﺎﭘﺎﻕ‬II Göz kapağı. Qapighim
tartidi – Gözümün kapağı seğiriyor. Qapighi
qanunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻧ‬a.u. Hukukçu, hukuk
sélinghan – Somurtkan, asık suratlı. Qapaq
bilgini.
türmek – Çatmak, surat asmak. Qapaq astidin
qanunchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻧ‬a.u. Hukukçuluk. qarimaq – Kaş altından bakmak.
qanunen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻧ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻧ‬a. Kanuna göre, kanuna qapaq 【‫ 】ﻗﺎﭘﺎﻕ‬III bk. qapqaq.
esasen. qapaqwash 【‫ﺍﺵ‬鵣‫ 】ﻗﺎﭘﺎﻗ‬Ahmak, kalın kafalı;
qanuniy 【鴸鴙‫ﻧ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻧ‬a. bk. qanunluq. bk. qapaq bash.

qanuniyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻧ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻧ‬a. Kanuniyet. qaparghan 【‫ 】ﻗﺎﭘﺎﺭﻏﺎﻥ‬Nasırlı, nasır bağlamış.

Qaparghan qollar – Nasırlı eller.
qanuniyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ﻧ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻧ‬a.u. Kanunluk;
kanuna uygunluk. qaparma 【‫】ﻗﺎﭘﺎﺭﻣﺎ‬ Çıkıntılı, kabartılı,
tümsekli.
qanunlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫】ﻗﺎﻧ‬ a.u.
Kanunlaşmak. qaparmaq 【‫ 】ﻗﺎﭘﺎﺭﻣﺎﻕ‬Kabarmak, şişmek,
taşmak.
qanunlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫】ﻗﺎﻧ‬ a.u.
(qanunlashmaq'tan) Kanunlaştırmak. qapartish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﻗﺎﭘﺎﺭﺗ‬Kabarcık hasıl etme.

qanunlashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫】ﻗﺎﻧ‬ a.u. qapartqa 【‫ 】ﻗﺎﭘﺎﺭﺗﻘﺎ‬Sivilce, ergenlik.

Kanunlaştırma. qapartqu 【鵞‫ 】ﻗﺎﭘﺎﺭﺗﻘ‬ağ. bk. seynek.
qanunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻧ‬a.u. Kanunî, yasal,
qapartma 【‫ 】ﻗﺎﭘﺎﺭﺗﻤﺎ‬Nasır; su toplamış
meşru.
kabarcık.
qanunsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻧ‬a.u. Kanunsuz.
qapartmaq 【‫】ﻗﺎﭘﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬ (qaparmaq'tan)
qanunsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻧ‬a.u. Kanunsuzluk. Kabarcık hasıl etmek.

qanunshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﻧﺸ‬鵞‫ 】ﻗﺎﻧ‬a.f. Hukukçu. qapatérek 【‫ﺮەك‬鴽‫ 】ﻗﺎﭘﺎﺗ‬Titrek kavak.

qanunshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﻧﺸ‬鵞‫】ﻗﺎﻧ‬ a.f.u. qapchighay 【‫ﻐﺎي‬鴙‫ 】ﻗﺎﭘﭽ‬Boğaz, dağ boğazı.

Hukukçuluk. qapchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﻗﺎﭘﭽ‬Çuval, torba.
qap 【‫ 】ﻗﺎپ‬I Çuval, torba, kap, kılıf, kutu.
qapiye 【鴺鴶鴙‫ 】ﻗﺎﭘ‬a. Kafiye.
Közeynek qépi – Gözlük kabı. Bir qap serengge
– Bir kutu kibrit. qapiyileshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫】ﻗﺎﭘ‬
(qapiyleshmek'ten) Kafiyelendirmek.
qap 【‫ 】ﻗﺎپ‬II Tam, düz, doğru. Deryaning

267
qapiyileshtürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗﺎﭘ‬a.u. qapughan 【‫ﻏﺎﻥ‬鵞‫ 】ﻗﺎﭘ‬ağ. bk. tutqaq.
Kafiyelendirilmek. qar 【‫ 】ﻗﺎﺭ‬Kar. Qar borini – Kar fırtınası. Qar
qapiyilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗﺎﭘ‬a.u. Kafiyeli. yéghiwatidu – Kar yağıyor. Qar yoli – Kar
qapiyleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫】ﻗﺎﭘ‬ a.u. yolu.

Kafiyelenmek. qara 【‫ 】ﻗﺎﺭﺍ‬Kara, siyah. Tüm qara – Tüm

qapqa 【‫ 】ﻗﺎﭘﻘﺎ‬Kapı. Dérize qapqisi – Pencere kara. Qéniq qara – Tüm kara. Qap-qara –
Kapkara. Qara bulutlar – Kara bulutlar. Qara
kapağı.
chachliq – Siyah saçlı. Qara qash – Kara kaş.
qapqaq 【‫ 】ﻗﺎﭘﻘﺎﻕ‬Kapak. Meshning qapqighi Qara qashliq – Kara kaşlı. Qara közlük – Kara
– Sobanın kapağı. gözlü. Qara ish – Amele işi. Qara hizmet –
qapqan 【‫ 】ﻗﺎﭘﻘﺎﻥ‬Kapan, demir kapan. Amele işi. Qara at – Siyah at. Qaraqashqa –
Qapqangha chüshmek – Kapana düşmek. Siyah benek. Qara toruq – Koyu kırmızı.
Qazangha yoluqsang qarisi yuqar – Kazana
qaplan 【‫ﻥ‬鳤‫ 】ﻗﺎﭘ‬Kaplan.
değinsen karası bulaşır. Yiraqta bir qara
qaplash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﻗﺎﭘ‬Kaplama, örtme, kapatma. köründi – Uzakta bir şey göründü. Qarigha
qaplashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﻗﺎﭘ‬1. Kaplama dikiş
almaq – Hedefe almak; nişanlamak. Qara
tutmaq – Yas tutmak. Qara örük – Erik kurusu.
işine yardımlaşmak 2. Çuvala doldurma işine
Qara öy – Keçe çadır, göçebe çadırı. Qara
yardımlaşmak.
ishchi – Amele, hademe. Qara ilan – Siyah
qaplatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﻗﺎﭘ‬ (qaplimaq'tan) yılan. Qara boran – Fırtına. Qara bughday –
Kapattırmak. Çavdar. Qara tal – Söğüt. Qara janggal – Koyu
qaplatturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﺘ‬鳤‫ 】ﻗﺎﭘ‬Kapattırmak. orman. Qara xet – Ölüm haberi; birisinin
ölümünden haber veren mektup. Qara chilan
qaplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﭘﻠ‬Kaplamak, örtmek,
topa – Kara toprak. Qara ter – Cok ter. U qara
kapatmak.
terge chüshti – O çok terledi. Qara terge
qapliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ 】ﻗﺎﭘﻠ‬Kapatmak, örtmek. chüshürmek – Çok terletmek. Qara sulu – Çim.
qapsalmaq 【‫ 】ﻗﺎﭘﺴﺎﻟﻤﺎﻕ‬Sarılmak, kuşatılmak.
Qara sona – Devedikeni. Qara qarighay –
Akçam, köknar. Qara yaghach – Karağaç,
qapsash 【‫ 】ﻗﺎﭘﺴﺎﺵ‬Kapsama, sarma, kuşatma. karaağaç. Köz karisi – Göz bebeği. Qara qotaz –
qapsatmaq 【‫】ﻗﺎﭘﺴﺎﺗﻤﺎﻕ‬ (qapsimaq'tan) Bir tür deve. Qara küch – Kaba kuvvet. Qara
Kapsatmak, sardırmak, kuşattırmak. guruh – Koyu gerici ekip. Qara guruhchi –
Koyu gerici. Qara mal – Büyük baş hayvan.
qapsilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﭘﺴ‬Sarılma, kuşatılma.
Aq-qarini tonughan – Aydın, anlayışlı, bilgili.
qapsimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﭘﺴ‬Kapsamak, sarmak, Ichi qara – İçi kara; kötü niyetli. Bexting qara
kuşatmak. bolmisun! – Bahtlı ol! Qara soghaq – Ayaz.
qapsitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﻗﺎﭘﺴ‬Kapsatma, sardırma,
Qara niyet – Karaniyet, kötü niyetli. Yüzi qara
– Yüzü kara, alçak, namussuz. Yörigi qara –
kuşattırma.
Namussuz, dürüst olmayan. Köngli qara –
qaptal 【‫ 】ﻗﺎﭘﺘﺎﻝ‬Böğür, yan, etek, yamac. Namussuz, dürüst olmayan. Qara basmaq –
Tagh qaptili – Dağ eteği. Uning qaptilighimu Sayıklamak, hezeyan etmek. Qara basqur! –
kelmeydu – O umursamaz. Lanet olsun! Qarangni körsetmeysen? –

268
Neredesin, görünmüyorsun? Qara qilmaq – qaramtul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻣﺘ‬Esmer.
Karalamak. Qara yuqturmaq – Karaya
qarangghu 【鵞‫ﻐ‬鳴‫】ﻗﺎﺭﺍ‬ Karanlık. Tang
bulaşmak; karalanmak. Qara künler – Kara
qarangghusi – Sabahın körü. Tüm qarangghu –
günler. Qara seherde – Sabahın köründe.
Büsbütün karanlık. Qarangghu chüshti –
qaraghoja 【‫ﺟﺎ‬鵝‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻏ‬Sığırgık. Qaraghoja Karanlık oldu. Qarangghu qilmaq –
uwisi – Sığırcık yuvası. Gölgelemek; karanlık yapmak. Qarangghu
Qaraxaniler 【‫ﺭ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺍﺧﺎﻧ‬Karahanlılar. bazar – Karaborsa. Qarangghu bazar qilmaq –
Karaborsa yapmak. Könglüm qarangghu bolup
Qaraxitay 【‫ﺘﺎي‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺍﺧ‬Karahıtay.
yürüptu – Canım sıkılmaktadır.
qarakézik 【鵗鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻗﺎﺭﺍﮐ‬t. Tifüs, lekeli humma.
qarangghuchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫ 】ﻗﺎﺭﺍ‬Karanlık.
qaraköl 【‫ﻝ‬鵟‫ 】ﻗﺎﺭﺍﮐ‬Astragan; astragan kürkü;
qarangghulanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫ﻐ‬鳴‫ 】ﻗﺎﺭﺍ‬Karanlık
karakül.
olmak.
qaraküye 【鴺鴵鵠‫ 】ﻗﺎﺭﺍﮐ‬bot. Şarbon.
qarangghulashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫ﻐ‬鳴‫ 】ﻗﺎﺭﺍ‬Karanlık
Qaraqalpaq 【‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻗﺎﻟﭙﺎﻕ‬Karakalpak (bir Türk olmak. Közüm qarangghulushup ketti – Başım
boyunun adı). döndü.
qaraqargha 【‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻗﺎﺭﻏﺎ‬Kara karga. qarangghulatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫ﻐ‬鳴‫】ﻗﺎﺭﺍ‬

qaraqchi 【鴛‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻗﭽ‬Haydut, yol kesen. (qarangghulimaq'tan) Karanlık yaptırmak.

Déngiz qaraqchisi – Deniz haydutu. qarangghulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫】ﻗﺎﺭﺍ‬ Karanlık

qaraqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻗﭽ‬Haydutluk, yol yapmak; gölge yapmak.

kesicilik. Qaraqchiliq qilmaq – Haydutluk qarangghuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫ 】ﻗﺎﺭﺍ‬Karanlık. Tün

yapmak. qarangghulughi – Gece karanlığı.
qaraqoyuqluk 【‫ك‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻗ‬İtişip kakışmak; Qarangghuluqta – Karanlıkta.
izdiham. qaranmaq 【‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻧﻤﺎﻕ‬Bakınmak; durumunu

qaraqumchaq 【‫ﻣﭽﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻗ‬Esmer, yağız. yoklamak.

qarap 【‫ 】ﻗﺎﺭﺍپ‬Bakarak. Algha qarap – Öne

qaraqurt 【‫ﺭﺕ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻗ‬zool. Kara kurt.
bakarak; öne doğru.
qaraqush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻗ‬I zool. Kartal.
qarar 【‫ 】ﻗﺎﺭﺍﺭ‬a. Karar. Bir qarargha kelmek
qaraqush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻗ‬II Kartal. – Karar almak. Qarar qilmaq – Karar vermek.
qaralmaq 【‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻟﻤﺎﻕ‬Bakılmak. Qarar chiqarmaq – Karar çıkarmak. Qarari yoq
– Adem kararsız adam. Qarar tapmaq –
qaram 【‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻡ‬Kaba, kibirli, mağrur, cüretli.
Kesinleşmek.
Qaram yigit – Cüretli yiğit (delikanlı).
qarargah 【‫ 】ﻗﺎﺭﺍﺭﮔﺎھ‬a.f. tar. Karargah.
qaramalan 【‫ﻥ‬鳣‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻣﺎ‬Karışık.
qararsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺍﺭﺳ‬a.u. Kararsız.
qaramliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﻗﺎﺭﺍﻣﻠ‬ Kabalık, cesurluk,
cüretkârlık. qararsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺍﺭﺳ‬a.u. Kararsızlık.

qaramtu 【鵞‫ 】ﻗﺎﺭﺍﻣﺘ‬bk. qaramtul. Qaramtu qaras-qurus 【‫ﺭۇﺱ‬鵞‫ﻗ‬-‫ 】ﻗﺎﺭﺍﺱ‬takl. Gıcırtı.

kök – Koyu gök (mavi). qarash 【‫ 】ﻗﺎﺭﺍﺵ‬Bakış, bakma. Bir qarashta –

269
İlk bakışta. Köz qarash – Bakış açısı, görüş, açı. qarghash 【‫ 】ﻗﺎﺭﻏﺎﺵ‬Lanetleme, beddua etme.
qarashlik 【鵗鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺍﺷﻠ‬Ait, bağlı, mensup. U qarghatmaq 【‫( 】ﻗﺎﺭﻏﺎﺗﻤﺎﻕ‬qarghimaq'tan II)
bizge qarashliq – O bize ait. İcbar, zorlama.
qarashmaq 【‫ 】ﻗﺎﺭﺍﺷﻤﺎﻕ‬Bakışmak, birbirine qarghay 【‫ 】ﻗﺎﺭﻏﺎي‬ağ. Aladoğan.
bakmak.
qarghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﻏ‬I Atlamak, sıçramak.
qarashsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺍﺷﺴ‬Bakımsız. Qarashsiz
qarghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﻏ‬II Lanetlemek, beddua
qalghan bagh – Bakımsız bırakılmış bahçe.
etmek.
qarashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫( 】ﻗﺎﺭﺍﺷﺘ‬qarashmaq'tan)
qarghish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﻏ‬I Atlama, sıçrama.
Araştırmak, izlemek, aramak.
qarghish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﻏ‬II Lanet, kargış, beddua.
qarashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺭﺍﺷﺘ‬Araştırma, izleme,
Qarghish urghan – Lanetlenmiş.
arama.
qarghu 【鵞‫ 】ﻗﺎﺭﻏ‬Karga.
Qarataghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺍﺗﺎﻏﻠ‬Karataglık (17.
yüzyılda ortaya çıkmış, Doğu Türkistan'daki qarghuyapilaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ﺎﭘ‬鴵鵞‫ 】ﻗﺎﺭﻏ‬Baykuş.
hocalar ekibinin adı: "Aqtaghliqlar" ve
qari 【‫ 】ﻗﺎﺭى‬a. din. Hafız.
"Qarataghliklar" adını taşıyan bu iki ekip
birbirine düşman olarak siyasi sahnede qarichilan 【‫ﻥ‬鳤鴙‫ﭽ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Koyu siyah.
görülmüştür). qarichiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Kandil.
qaratquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫( 】ﻗﺎﺭﺍﺗﻘ‬qaratmaq'tan) qarichuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭽ‬鴘‫】ﻗﺎﺭ‬ Göz bebeği.
Baktırmak. Qarichughidek saqlimaq – Göz bebeği gibi
qaratma 【‫】ﻗﺎﺭﺍﺗﻤﺎ‬Dolanım, dolaşım, deveran. korumak.

qaratmaq 【‫( 】ﻗﺎﺭﺍﺗﻤﺎﻕ‬qarimaq'tan) Baktırmak. qaridash 【‫ﺪﺍﺵ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Karalama.

Aghriqni qaratmaq – Hastayı baktırmak. Yerge qaridimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺪ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬bk. qarilimaq.
qaratmaq – Utandırmak; yüzünü kızartmak.
qarighanda 【‫ﻐﺎﻧﺪﺍ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Nispeten, göre. Ötken
qarayaghach 【‫ﺎﻏﺎچ‬鴵‫ 】ﻗﺎﺭﺍ‬Karaağaç. yilgha qarighanda – Geçen yıla nispeten.
qaraymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫】ﻗﺎﺭﺍ‬ Kararmak. Qash Élinghan xewerlerge qarighanda – Alınmış
qarayghan – Çağda karanlık indiğinde, hava haberlere göre. Uning étishigha qarighanda –
karardığında. Onun söylediğine göre.

qaraytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫】ﻗﺎﺭﺍ‬ (qaraymaq'tan) qarighay 【‫ﻐﺎي‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Çam (ağacı).

Karartmak. qarighayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﻐﺎ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Çamlık. Qarighayliq
qarayturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘ‬鴵‫ 】ﻗﺎﺭﺍ‬bk. qaraytmaq. janggal – Çam ormanı.

qarchigha 【‫ﻐﺎ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﭼ‬Aladoğan. qarighayzar 【‫ﺰﺍﺭ‬鴵‫ﻐﺎ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬u.f. Çam ormanı.

qarchighay 【‫ﻐﺎي‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﭼ‬bk. qarchigha. qarighayzarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﺍﺭﻟ‬鴵‫ﻐﺎ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬u.f.u. Çam

ormanlığı.
qarchuk 【‫ك‬鵞‫ 】ﻗﺎﺭﭼ‬Göz bebeği. Közning
qarchughi – Göz bebeği. qarighu 【鵞‫ﻐ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Kör, ama. Tughma qarighu
– Doğuştan kör. Qarighu bolmaq – Kör olmak.
qargha 【‫ 】ﻗﺎﺭﻏﺎ‬bk. qagha.
Qarighu üchey – anat. apandis, körbarsak.

270
Qarighu yapilak – zool. puhu kuşu. Qarighu turup – Durup dururken. Qarap turup
téke – Kör ebe oyunu. mexsulattin quruq qalduq – Durup dururken
qarighucha 【‫ﭼﺎ‬鵞‫ﻐ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Sığırcık, çekirge kuşu. üründen yoksun kaldık.

Ala qarighucha – Alaca sığırcık. qarimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫】ﻗﺎﺭ‬ II Iğmek, bükmek,

qarighuchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴘‫】ﻗﺎﺭ‬ Uning katlamak.

andaq-shundaqlargha qarighuchiligi yoq édi – qarimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬III. Qarimighidiki – Eli

Onun öylesi ve böylesine bakacak hali yoktu. altındaki, idaresindeki. Méning qarimighimda

qarixana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Kur'an kursu. – Benim idaremde.

qarimaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺎﻗﻠ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Bakış hali, nazar hali.
qariküreng 【‫ﺭەڭ‬鵠‫ﮑ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Siyah-gri, kurşun
rengi. qarimastin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻤﺎﺳﺘ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Bakmadan. Özige

qariqash 【‫ﻘﺎﺵ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Kara kaş. qarimastin – Kendine bakmadan. Héchnémige

qarimastin – Hiçbir şeye bakmadan.
qariqat 【‫ﻘﺎﺕ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Siyah frenküzümü.
qarimay 【‫ﻤﺎي‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬I bk. qarimastin.
qariqatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﺎﺗﻠ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Siyah frenküzümlüğü.
qarimay 【‫ﻤﺎي‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬II Katran.
qarilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Karalanmak.
qarimu-qarshi 【鴛‫ﻗﺎﺭﺷ‬-鵞‫ﻤ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Karşı, karşıt,
qarilash 【‫ﺵ‬鳤鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Karalama. çelişki.
qarilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫】ﻗﺎﺭ‬ (qarilimaq'tan) qarimu-qarshiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗﺎﺭﺷ‬-鵞‫ﻤ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Karşıtlık,
Karalatmak, siyahlatmak. zıtlık, çelişki.
qariliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬1. Karalık, siyahlık 2. Yas, qarimuch 【‫چ‬鵞‫ﻤ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Karabiber.
müsibet, matem.
qarimuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻤ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬bot. Karamuk (-ğu).
qarilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Karalamak.
qarin 【‫ﻦ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Karın; bk. qérin. Qarning
qarilinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Karalanma. toqmu? – Karnın tok mu?
qarim 【‫ﻢ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Devrik, yatık. Qarim yaqa – qarisan 【‫ﺴﺎﻥ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬t. Şarbon.
Devrik yaka; yatık yaka.
qarita 【‫ﺘﺎ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬İlgi, atıf, yönelik, doğru.
qarimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬I Bakmak. Tikilip karimaq Manga qarita – Bana yönelik.
– Diklenerek bakmak. Diqqet bilen qarimaq –
qaritaz 【‫ﺘﺎﺯ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Anka.
Dikkatle bakmak. Qarap toymaymen – Zevkle
bakıyorum. Qarap qoymaq – Bakmak. Keynige qaritilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Yönünü doğrultmak.
burulup qaridi – Arkasına dönüp baktı. Qarap qaritip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Doğru, yönlendirip, atıfta
chiqmaq – Gözden geçirmek. Qarap chiqish –
bulunarak. U manga qaritip éytti – O bana
Gözden geçirme. Kirip qarisam, öyde yoq –
atıfta bulunarak söyledi. Yerge qaritip
Girerek baktım, evde yok. Yüzige qarighum
yatquzmaq – Yüzü koyun yatırmak.
kelmeydu – Yüzüne bakmak istemiyorum.
Yerge qarimaq – 1) yere bakmak. 2) utanmak; qaritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Baktırma.
yüzü kızarmak. Baligha qarap tur – Çocuğa bak. qariwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴘‫】ﻗﺎﺭ‬Kıvırmak, çevirmek,
Malgha qarimaq – Hayvanı beslemek. Kimge bükmek.
qarap turupsiz? – Kimi bekliyorsunuz? Qarap
qariwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Kıvırma, çevirme,

271
bükme. qarsildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﻗﺎﺭﺳ‬ Gıcırdamak,
qariwul 【‫ۇﻝ‬鵣鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Karakol, nöbetçi. şaklamak.

qariwulxana 【‫ۇﻟﺨﺎﻧﺎ‬鵣鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬u.f. Karakolhane. qarsilditish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﻗﺎﺭﺳ‬ Gıcırdatma,

şaklatma.
qariwulluq 【‫ﻕ‬鵞‫ۇﻟﻠ‬鵣鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Bekçilik. Qariwulluq
qilmaq – Bekçilik yapmak. qarsuqan 【‫ﻗﺎﻥ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺭﺳ‬ağ. Devekuşu; bk.
tögiqush.
qarishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Birbirine bakma.
qarshi 【鴛‫ 】ﻗﺎﺭﺷ‬Karşı. Qarshi tesir – Karşı
qariyagh 【‫ﺎﻍ‬鴶鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬bk. qarimay.
etki. Qarshi zerbe – Karşı darbe. Qarshi hujum
qariyaghach 【‫ﺎﻏﺎچ‬鴶鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Karağaç, karaağaç. – Karşı hücum. Qarshi kélish – Karşı gelme.
qariyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Karayma, siyahlanma. Qarshi qoymaq – Karşı koymak. Qarshi qoyush
– Karşı koyuş. Qarshigha – Karşıya. Qarshi
Yer qariyishqa bashlidi – Kar eriyip, yer
bolmaq – Karşı olmak. Bir-birige qarshi –
açılmaya başladı.
Birbirine karşı. Qarshi turmaq – Karşı gelmek.
qariyüz 【‫ﺯ‬鵠鴶鴘‫ 】ﻗﺎﺭ‬Karayüz, alçak herif, Qarshi chiqmaq – Karşı çıkmak. Qarshi kelmek
namussuz. – Karşı gelmek. Qanungha qarshi – Kanuna
qariyüzlük 【‫ك‬鵠‫ﺯﻟ‬鵠鴶鴘‫】ﻗﺎﺭ‬ Alçaklık, karşı, kanuna aykırı. Qarshi heriket – Karşı
namussuzluk. hareket. Qarshi almaq – Karşılamak. Qarshi
élish – Karşılama.
qarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﻟ‬Karlı. Qarliq boran – Karlı
fırtına. qarshida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺷ‬Karşıda.

Qarluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺭﻟ‬Karluk (bir Türk boyunun qarshilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺷ‬Karşılama.

adı). qarshilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺷ‬Karşılaşmak.
qarmaq 【‫ 】ﻗﺎﺭﻣﺎﻕ‬Olta, çengel iğne. Qarmaq qarshilashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴙‫】ﻗﺎﺭﺷ‬
salmaq – Olta atmak. Qarmaqqa élinmaq – (qarshilashmaq'tan) Karşılaştırmak.
Oltaya yakalanmak; olta yemini kapmak.
qarshilashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴙‫】ﻗﺎﺭﺷ‬
qarmash 【‫】ﻗﺎﺭﻣﺎﺵ‬ Kapma, yapışma, Karşılaştırma.
yakalama.
qarshiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺷ‬Karşılık. Qarshiliqqa
qarmimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﻣ‬Kapmak, yapışmak, uchrimaq – Karşı tepkiye uğramak. Qarshiliq
yakalamak. körsetmek – Direnmek, itiraz etmek. Qarshiliq
qarmughuch 【‫چ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫】ﻗﺎﺭﻣ‬ Dokunaçlar; qilmaq – Karşı koymak.
duyarga. qarshiliqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺷ‬Engelsiz, serbest,
qarmush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺭﻣ‬bk. qarimuch. mâniasız.

qars-qurs 【‫ﺭﺱ‬鵞‫ﻗ‬-‫ 】ﻗﺎﺭﺱ‬takl. Gıcırdı. qarshilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺷ‬Karşılamak.

qarsildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺳ‬Gıcırdama, şaklama. qarshilishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺷ‬Karşılaşma.

qarsildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻗﺎﺭﺳ‬qarsildimaq'tan) qarshisida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺷ‬Karşısında.

Gıcırdatmak, şaklatmak. Barmaqlarni qarta 【‫ 】ﻗﺎﺭﺗﺎ‬I r. Oyun kağıdı.
qarsildatmaq – Parmakları şaklatmak.
qarta 【‫ 】ﻗﺎﺭﺗﺎ‬II At barsağı.

272
qartiwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣鴙‫ 】ﻗﺎﺭﺗ‬Kumarbaz, kumarcı. qilmaq – Sertlik etmek.

qarughi 【鴛‫ 】ﻗﺎﺭۇﻏ‬ağ. bk. qarighu. qatar 【‫ 】ﻗﺎﺗﺎﺭ‬I Sıra, dizi. Bir qatar – Bir dizi.
Shuning bilen bir qatarda – Yanısıra. Qatarda
qaruna 【‫ 】ﻗﺎﺭۇﻧﺎ‬ağ. bk. qorultaz.
turmaq – Sıraya geçmek. Adem qatarida
qarushqu 【鵞‫ 】ﻗﺎﺭۇﺷﻘ‬ağ. bk. böri. körmek – İnsan yerine koymak. Qatardin
qalmang – Sıradan kalmayın. Qatargha
qasi 【鴛‫ 】ﻗﺎﺳ‬ağ. bk. qaysi.
qoshulmaq – Sıraya katılmak.
qasimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺳ‬I Badıcını ayıklamak;
qatar 【‫ 】ﻗﺎﺗﺎﺭ‬II Dama taşının bir tür oyunu.
çenetlemek; kırmak.
qatar-qatar 【‫ﻗﺎﺗﺎﺭ‬-‫ 】ﻗﺎﺗﺎﺭ‬Sıra sıra.
qasimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺳ‬II Kenarını bükmek;
kıvırmak. qatarlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﻗﺎﺗﺎﺭ‬Sıralama.

qasiwal 【‫ﺍﻝ‬鵣鴙‫ 】ﻗﺎﺳ‬ağ. Maşa, kıskaç, pens. qatarlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﻗﺎﺗﺎﺭ‬Sıraya girmek;
sıraya geçmek.
qasqan 【‫】ﻗﺎﺳﻘﺎﻥ‬ Ağaç veya kamıştan
yapılmış buhar kazanı; ağaçtan yapılmış buhar qatarlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣‫】ﻗﺎﺗﺎﺭ‬
tenceresi. (qatarlashmaq'tan) Sıraya koymak; sıraya
geçirmek.
qasmaq 【‫ 】ﻗﺎﺳﻤﺎﻕ‬bk. qismaq III.
qatarlashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣‫】ﻗﺎﺗﺎﺭ‬Sıraya koyma;
qasnaq 【‫ 】ﻗﺎﺳﻨﺎﻕ‬Yan, taraf, yön, cihet.
sıraya geçirme.
Yolning ikki qasnighida – Yolun iki tarafında.
qatarlik 【鵗鴙‫ 】ﻗﺎﺗﺎﺭﻟ‬Gibi, yanısıra. Aqsu
qasraq 【‫ 】ﻗﺎﺳﺮﺍﻕ‬Kabuk (-ğu). Yilanning
qatarliq jaylarda – Aksu gibi yerlerde.
qasrighi – Yılanın kabuğu. Qasraq tashlimaq –
Kabuk atmak. qatarlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗﺎﺭﻟ‬Sıralamak.

qassap 【‫ 】ﻗﺎﺳﺴﺎپ‬a. Kasap. qatarlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗﺎﺭﻟ‬Sıraya geçme.

qassapchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺳﺴﺎﭘﭽ‬Kasaplık. qatil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗ‬a. Katil, öldüren.

qasu 【鵞‫ 】ﻗﺎﺳ‬ağ. bk. qaysi. qatillerche 【鴺‫ﺭﭼ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫】ﻗﺎﺗ‬ a.u. Katillerce,

katiller gibi.
qat 【‫ 】ﻗﺎﺕ‬I Kat. Ikki kat – İki kat.
qatilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗ‬a.u. Katillik. Katillik
qat 【‫ 】ﻗﺎﺕ‬II Alt, bodrum. Öyning qétida –
qilmaq – Katillik etmek.
Bodrumda.
qatirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗ‬Koşma; hızlı yürüme.
qat-qat 【‫ﻗﺎﺕ‬-‫ 】ﻗﺎﺕ‬Katmer katmer.
qatiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﻗﺎﺗ‬ (qatirimaq'tan)
qata 【‫ 】ﻗﺎﺗﺎ‬ağ. Ökçe; bk. pashna.
Koşturmak; hızlı yürütmek.
qatang 【‫ 】ﻗﺎﺗﺎڭ‬Sert, sertçe.
qatirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗ‬Koşmak, hızlı yürümek.
qatangghur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫ 】ﻗﺎﺗﺎ‬1. Damarlı, kuru,
qatiritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﻗﺎﺗ‬ Koşturma; hızlı
sinirli 2. Sert, sertçe.
yürütme.
qatangghurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫ 】ﻗﺎﺗﺎ‬1. Damarlılık,
qatqan 【‫】ﻗﺎﺗﻘﺎﻥ‬ Kurumuş, sertleşmiş,
kuruluk, sinirlilik 2. Sertlik, kabalık.
bayatlamış. Qatqan nan – Bayat ekmek.
qatangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫】ﻗﺎﺗﺎ‬ Sertlik. Qatangliq
qatlam 【‫ﻡ‬鳤‫ 】ﻗﺎﺗ‬Kat, tabaka. Üstki qatlanida

273
– Üst katta. – Benim bu iş ile ilişkim yok.
qatlamliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﻠ‬鳤‫ 】ﻗﺎﺗ‬Katmer katmer. Asasiy qatnashchi 【鴛‫ 】ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﭽ‬İştirak eden, iştirakçi.
qatlamliq hökümet orunliri – Alt tabaka Yighin qatnashchiliri – Toplantıya katılanlar.
hükümet kurumlan. qatnashquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﻘ‬İştirakçi.
qatlanma 【‫ﻧﻤﺎ‬鳤‫ 】ﻗﺎﺗ‬Katlanır; açılır kapanır.
qatnashmaq 【‫ 】ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﻤﺎﻕ‬1. Katılmak, iştirak
Qatlanma pichaq – Açılır kapanır bıçak.
etmek 2. Beraber katılmak.
qatlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﻗﺎﺗ‬Üst üste gelmek; üst
qatnashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﺘ‬
üste yığılmak.
(qatnashmaq'tan) Katıldırmak, iştirak ettirmek.
qatlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﻗﺎﺗ‬Katlama, bükme.
qatnashturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﺘ‬
qatlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﻗﺎﺗ‬Üst üste olmak, Katıldırılmak; iştirak ettirilmek.
bükülmek, kıvrılmak. qatnimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗﻨ‬Ulaşmak. Poyizlar
qatlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﻗﺎﺗ‬ (qatlimaq'tan) qatnap turudu – Aralıksız tren ulaşımı var.
Katlatmak, büktürmek, kıvırtmak, üst üste
qatnishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗﻨ‬Katılma, iştirak etme.
koydurmak.
qatrash 【‫ 】ﻗﺎﺗﺮﺍﺵ‬Koşma, koşarak yürüme.
qatlima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗﻠ‬Kat, tabaka.
qattiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗﺘ‬Katı, sert. Qattiq jisim – Sert
qatlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗﻠ‬Katlamlak, bükmek,
cisim. Qattiq chariler – Sert çareler. Qatlik jaza
kıvırmak. Qeghezni ikkige qatlidim – Kağıdı
– Sert ceza. Qattiq muamile – Sert muamele.
ikiye katladım.
Qattiq jeng – Şiddetli savaş. Qattiq talash –
qatmaq 【‫ 】ﻗﺎﺗﻤﺎﻕ‬I Donmak, buz kesilmek, Şiddetli kavga. Qattiq heriket – Şiddetli
sertleşmek. Muz qatqan – Donmuş, buzlanmış. hareket. Qattiq soghuq – Sert soğuk, ayaz.
Kétip qalmaq – 1) Donmak 2) Korkudan Qattiq uyqa – Derin uyku. Qattiq uxlaydu –
donakalmak. Béshim qétip ketti – Kafam Uykusu derin. Qattiq awaz – Sert ses. Qattiq
karışıp gitti. Külkidin ichim qatti – Gülmekten awaz bilen – Sert bir sesle. Qattiq adem – 1)
donakaldım. Sert adam 2) Cimri adam. Baghri qattiq – Bağrı

qatmaq 【‫】ﻗﺎﺗﻤﺎﻕ‬ II Koşmak. Xéchirni taş. Qattiq elem – Acı öfke. Qattiq turush –
Sebatkârlık, direşkenlik. Qattiq qolluq – 1)
harwugha qétip qoymaq – Katın arabaya
Serdik 2) Cimrilik. Qattiq turuwalmaq – Israr
koşmak.
etmek, direnmek. Qattiq ketmek – Sertleşmek,
qatmaq 【‫ 】ﻗﺎﺗﻤﺎﻕ‬III Katmak, eklemek, ilave ileri gitmek, aşın sertleşmek. Qattiq qattiq gep
etmek. Süt qétip chay ichmek – Süt katıp çay qilmang – Sert konuşmayın.
içmek.
qattiq-quruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ﻗ‬-‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗﺘ‬Kuru.
qatmal 【‫ 】ﻗﺎﺗﻤﺎﻝ‬Durgun.
qattiqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘﭽ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗﺘ‬Qattikchiliq yillar
qatmallik 【鵗鴙‫ 】ﻗﺎﺗﻤﺎﻟﻠ‬Durgunluk. – Ağır yıllar.
qatmu-qat 【‫ﻗﺎﺕ‬-鵞‫ 】ﻗﺎﺗﻤ‬Üst üste. qattiqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗﺘ‬1. Sertleşmek 2.
qatnash 【‫】ﻗﺎﺗﻨﺎﺵ‬ Ulaşım. Tömür yol Kurumak 3. Zorlaşmak.
qatnishi – Demir yol ulaşımı. Qatnash yolliri – qattiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗﺘ‬1. Sertlik 2. Cimrilik 3.
Ulaşım yollan. Méning bu ishke qatnishim yoq Yoksulluk, zorluk.

274
qattiqlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺗﺘ‬1. Sertleşme 2. qawun 【‫ 】ﻗﺎۋۇﻥ‬ağ. bk. qoghun.
Kuruma 3. Zorlaşma. qawushmaq 【‫】ﻗﺎۋۇﺷﻤﺎﻕ‬ Kavuşmak,
qatun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺗ‬ağ. bk. xotun. görüşmek.

qaturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺗ‬1. Dondurmak 2. qawushturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﻗﺎۋۇﺷﺘ‬

Kurutmak 3. Sertleştirmek. Bash qaturmaq – (qawushmaq'tan) Kavuşturmak, teşekkül
Kafa çalıştırmak. Béshimni qaturma – Kafamı ettirmek.
karıştırma; Zihnimi kurcalama. qawushush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﻗﺎۋۇﺷ‬Kavuşma, görüşme.
qaturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺗ‬1. Dondurulmak 2.
-qa 【-‫ 】ﻗﺎ‬Yön eki. Bashqa – Başa. Baqqa –
Kurutulmak 3. Sertleştirilmek.
Bağa. Qayaqqa? – Nereye?
qaturulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺗ‬1. Dondurulma 2.
qach-qach 【‫ﻗﺎچ‬-‫ 】ﻗﺎچ‬Toplu kaçış. Birdemde
Kurutulma 3. Sertleştirilme.
qach-qach bolup ketti – Bir anda toplu kaçış
qaturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫】ﻗﺎﺗ‬ 1. Dondurma 2. oluverdi.
Kurutma 3. Sertleştirme. qacha 【‫ 】ﻗﺎﭼﺎ‬Mutfak takımı, kase, kutu, kap.
qawa 【‫ 】ﻗﺎۋﺍ‬I Kaba, nezaketsiz, saygısız. Héjir qacha – Saksı, çorba kaseleri.
qawa 【‫ 】ﻗﺎۋﺍ‬II ağ. bk. kawa. qacha-qomuch 【‫چ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ﻗ‬-‫ 】ﻗﺎﭼﺎ‬Mutfak takımı.

qawaq 【‫ 】ﻗﺎۋﺍﻕ‬I Kabak (-ğı). Xumdanda pishurulghan qacha-qomuchlar –

Kilden yapılmış mutfak takımları.
qawaq 【‫ 】ﻗﺎۋﺍﻕ‬II r. Meyhane.
qacha-qomush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ﻗ‬-‫】ﻗﺎﭼﺎ‬ bk.
qawaqxana 【‫ 】ﻗﺎۋﺍﻗﺨﺎﻧﺎ‬r.f. Meyhane. qacha-qomuch.
qawan 【‫ 】ﻗﺎۋﺍﻥ‬Erkek domuz, yaban domuzu. qacha-quda 【‫ﺩﺍ‬鵞‫ﻗ‬-‫ 】ﻗﺎﭼﺎ‬1. Küçük mutfak
qawash 【‫ 】ﻗﺎۋﺍﺵ‬Havlama, ürüme. takımı 2. Kız alan ve kız veren karşılıklı dünür.

qawighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴘‫ 】ﻗﺎۋ‬Kötü, kindar, öfke dolu. qacha-qudiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺩ‬鵞‫ﻗ‬-‫ 】ﻗﺎﭼﺎ‬Hem kız alan
Qawighan isht – Kötü köpek. hem kız veren dünürlük.

qawimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﻗﺎۋ‬Havlamak, ürümek. qachaq 【‫ 】ﻗﺎﭼﺎﻕ‬Kaçak.

qawlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﻗﺎۋ‬Kuşatılmak. qachaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗﺎﭼﺎﻗﻠ‬Kaçaklık.

qawlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﻗﺎۋ‬Kuşatma. qachan 【‫ 】ﻗﺎﭼﺎﻥ‬Ne zaman. Qachanla bolsa

– Her zaman. Qachanla bolmisun – Her ne
qawlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫】ﻗﺎۋ‬ (qawlimaq'tan)
zaman. Qachandin béri? – Ne zamandan beri?
Çevreletmek, kucaklatmak, kuşattırmak.
U her qachan shundaq – O her zaman şöyle.
qawlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎۋﻟ‬Kuşatmak. Her qachan – Her zaman.
qawsimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎۋﺳ‬bk. qapsimaq. qachandur 【‫ 】ﻗﺎﭼﺎﻧﺪۇﺭ‬Ne zamandır.

qawul 【‫ 】ﻗﺎۋۇﻝ‬a. 1. Uygun 2. Sakin, uslu 3. qachanghiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻗﺎﭼﺎﻧﻐ‬Ne zamana kadar.
Sağlam, güçlü. Qawul at – Güçlü at. qachanqi 【鴛‫ 】ﻗﺎﭼﺎﻧﻘ‬Ne zamanki. Qachanqi
qawulluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﻗﺎۋۇﻟﻠ‬Uygunluk, usluluk, xewer? – Ne zamanki haber?
güçlülük. qachi 【鴛‫ 】ﻗﺎﭼ‬bk. qaycha.

275
qachilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫】ﻗﺎﭼ‬ Doldurulmak, qaghi 【鴛‫ 】ﻗﺎﻏ‬ağ. bk. kazhul.
sandıklanmak, sarmalanmak. qaghildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻗﺎﻏ‬qaghildimaq'tan)
qachilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﻗﺎﭼ‬Doldurma, ambalaj Bağırtmak.
yapma, sandıklama, sarmalama. qaghildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻏ‬Bağırmak.
qachilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫( 】ﻗﺎﭼ‬qachilimaq'tan)
qaghjiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻏﺠ‬Kurumuş, kupkuru
Doldurtmak, ambalaj yaptırmak.
olmuş.
qachilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﭼ‬Doldurmak, ambalaj
qaghjirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻏﺠ‬Kurup çatlama.
yapmak, sandıklamak, sarmalamak.
qaghjiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻗﺎﻏﺠ‬qaghjirimaq'tan)
qachqaq 【‫ 】ﻗﺎﭼﻘﺎﻕ‬bk. qachqun.
Kurutup çatlatmak.
qachqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗﺎﭼﻘﺎﻗﻠ‬bk. qachqunluq.
qaghjirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻏﺠ‬Kurup çatlamak.
qachqun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﻗﺎﭼﻘ‬Kaçak, firarı.
qaghjiritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻏﺠ‬Kurutup çatlatma.
qachqunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﻗﺎﭼﻘ‬bk. qachqun.
qaxlanghan 【‫ﻧﻐﺎﻥ‬鳤‫ 】ﻗﺎﺧ‬İste veya güneşte
qachqunchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫】ﻗﺎﭼﻘ‬bk. qachqunluq. kurutulmuş.

qachqunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ 】ﻗﺎﭼﻘ‬Kaçma hali, firar qaxlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﻗﺎﺧ‬Ateşte veya güneşte
hali. ısınmak; güneşlenmek, islenmek.

qachmaq 【‫】ﻗﺎﭼﻤﺎﻕ‬ Kaçmak. Qéchip qaxlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﻗﺎﺧ‬İste kurutma, ateşte

qutulmaq – Kaçıp kurtulmak. Qéchip ketmek – kurutma, güneşte kurutma.
Kaçmak. Men ishtin qachmaymen – Ben işten qaxlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫( 】ﻗﺎﺧ‬qaxlimaq'tan) İste
kaçmam.
kurutturmak; ateşte kurutturmak; güneşte
qachughu 【鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﻗﺎﭼ‬ağ. bk. qarchigha. kurutturmak.

qachurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗﺎﭼ‬I Kaçırmak. Pürsetni qaxlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺧﻠ‬İste kurutmak, ateşte
qoldin qachurmaq – Fırsatı kaçırmak. kurutmak, güneşte kurutmak.

qachurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗﺎﭼ‬II Çiftleştirmek, qaxlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺧﻠ‬Ateşte ısınma, islenme,

çekmek, aştırmak. güneşlenme.

qachurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﻗﺎﭼ‬I Kaçırma. qaxlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺧﻠ‬İste kurutturma, ateşte

kurutturma, güneşte kurutturma.
qachurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫】ﻗﺎﭼ‬II Çiftleştirme, çekme,
aştırma. qaxwash 【‫ﺍﺵ‬鵣‫ 】ﻗﺎﺧ‬Geveze, çenesi düşük.

qagha 【‫ 】ﻗﺎﻏﺎ‬Karga. Qara qagha – Kara karga. qaxwashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺷﻠ‬鵣‫ 】ﻗﺎﺧ‬Gevezelik, çene

qaghash 【‫ 】ﻗﺎﻏﺎﺵ‬bk. qarghash. düşüklüğü.

qaxshal 【‫ 】ﻗﺎﺧﺸﺎﻝ‬Gevşek, dermansız, bitkin,

qaghdal 【‫ 】ﻗﺎﻏﺪﺍﻝ‬Kurnaz, anasının gözü, cin.
yaşlanmış. Qaxshal bolmaq – Bitkin olmak,
qaghdalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻏﺪﺍﻟﻠ‬Kurnazlık. dermansız olmak.
qaghdalma 【‫ 】ﻗﺎﻏﺪﺍﻟﻤﺎ‬bk. qaghdal. qaxshash 【‫ 】ﻗﺎﺧﺸﺎﺵ‬Zayıflama, ezilme,
qaghdalmiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗﺎﻏﺪﺍﻟﻤ‬bk. qaghdalliq. perişan olma, ağlama, hıçkırma, çok isteme,
can atma.

276
qaxshatquch 【‫چ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺧﺸﺎﺗﻘ‬Yıkıcı, yok edici, qashartish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺷﺎﺭﺗ‬Körletme, kütletme.
tahripkar. Qaxshatquch zerbe – Yıkıcı darbe. qashartmaq 【‫( 】ﻗﺎﺷﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬qasharmaq'tan)
qaxshatmaq 【‫( 】ﻗﺎﺧﺸﺎﺗﻤﺎﻕ‬qaxshimaq'tan) 1. Körletmek, kütletmek.
Zayıflatmak 2. Ezmek, sarsmak 3. Ağlatmak, qashirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺷ‬bk. qasharish.
perişan etmek.
qashqa 【‫ 】ﻗﺎﺷﻘﺎ‬Benek, pul. Qashqa at –
qaxshimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺧﺸ‬Zayıflamak, ezilmek,
Benekli at, pullu at. Qara qashqa at – Siyah
perişan olmak, ağlamak, çok istemek, can
benekli at. Qashqa bash – Dazlak, cavlak.
atmak.
qashqaldaq 【‫ 】ﻗﺎﺷﻘﺎﻟﺪﺍﻕ‬zool. Su tavuğu.
qaxshitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺧﺸ‬1. Zayıflatma 2. Ezme,
sarsma 3. Ağlatma, perişan etme. Qashqari 【‫ 】ﻗﺎﺷﻘﺎﺭى‬Kaşgarlı.

qash 【‫ 】ﻗﺎﺵ‬I Kaş. Qelem kash – Kalem kaş. qashqiwash 【‫ﺍﺵ‬鵣鴙‫ 】ﻗﺎﺷﻘ‬Dazlak, cavlak.
Éger qéshi – Eyer kaşı. Qara qash – Karakaş. Qashqiwash bolup qalmaq – Dazlak olmak.
Qash qaraymaq – Akşam olmak. Qash qashqoghlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻗﺎﺷﻘ‬Porsuk (-ğu).
qarayghanda – Akşam olduğunda. Qash
qashqunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺷﻘ‬ağ. bk. qachqun.
qoyumen dep köz chiqarmaq – d. Kaş
yapacağım diye göz çıkarmak. qashlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﻗﺎﺷ‬Kaşıma.

qash 【‫ 】ﻗﺎﺵ‬II Baraj, su bendi. Déngiz qéshi qashlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﻗﺎﺷ‬ (qashlimaq'tan)

– Deniz bendi. Kaşıtmak.

qash 【‫ 】ﻗﺎﺵ‬III ağ. Evlek. qashlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺷﻠ‬Kaşımak.

qash 【‫ 】ﻗﺎﺵ‬IV Süs taşı, kaş. qashlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺷﻠ‬Kaşıtma.

qash 【‫ 】ﻗﺎﺵ‬V; bk. qéshida. qashshaq 【‫ 】ﻗﺎﺷﺸﺎﻕ‬Pinti, pintilik.

qash-qapaq 【‫ﻗﺎﭘﺎﻕ‬-‫ 】ﻗﺎﺵ‬Kaş ve göz kapağı. qashshaqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﻗﺎﺷﺸﺎﻗ‬Fakirleşmek,

Qash-qapighingni türme – Suratını bozma. yoksullaşmak, fukara olmak.
qasha 【‫ 】ﻗﺎﺷﺎ‬Duvar, tahta perde, çit. qashshaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗﺎﺷﺸﺎﻗﻠ‬1. Cimrilik, hasislik

qashadimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺷﺎﺩ‬Çitle çevirmek. 2. Kurnazlık.

qashtash 【‫ 】ﻗﺎﺷﺘﺎﺵ‬Kaş taşı, süs taşı.

qashang 【‫ 】ﻗﺎﺷﺎڭ‬1. Tembel, miskin, haylaz
2. İnatçı, harın. Qashang at – Harın at. 3. Kör, qashyar 【‫ﺎﺭ‬鴶‫ 】ﻗﺎﺷ‬Kenar, sahil, kıyı, yaka.
kesmez, küt. Qashang pichaq – Kör bıçak.
qay 【‫ 】ﻗﺎي‬Hangi. Qay terepke barisen? –
qashanglashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ 】ﻗﺎﺷﺎ‬Körleşmek. Hangi tarafa gideceksin?

qashangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫】ﻗﺎﺷﺎ‬ 1. Tembellik, qayaqtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺎﻗﺘ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Nereden. Kayaqtindur?

haylazlık. 2. İnatçılık, harınlık 3. Körlük, – Neredendir?
kesmezlik, kütlük.
qayan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬ağ. Nereye. Qayan ketkinini
qasharish 【‫ﺶ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺷﺎﺭ‬Körleşme, kesmeme, bilmeymen – Nereye gittiğini bilmiyorum.
kütleşme.
qayanda 【‫ﺎﻧﺪﺍ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬ağ. Nerede. Atam kayanda
qasharmaq 【‫ 】ﻗﺎﺷﺎﺭﻣﺎﻕ‬Körleşmek, kesmemek, yürür? – Atam nerededir?
kütleşmek.

277
qayash 【‫ﺎﺵ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Akraba, yakın akraba. qayghusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Kaygısız.

qayashlik 【鵗鴙‫ﺎﺷﻠ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Yakın akrabalık. qayghusizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Kaygısızlık.

qaycha 【‫ﭽﺎ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Makas, sındı. qayil 【‫ﻞ‬鴙鴵‫ 】ﻗﺎ‬a. Qayil bolmaq – Boyun

qaychilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﭽ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Makas ile kesme. eğmek, kabul etmek, razı olmak.

qayirmaq 【‫ﺮﻣﺎﻕ‬鴙鴵‫ 】ﻗﺎ‬1. Geri vermek, iade

qaychilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﭽ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Makas ile
etmek, geri göndermek. 2. Döndürmek,
kesişmek.
çevirmek.
qaychilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﭽ‬鴵‫( 】ﻗﺎ‬qaychilimaq'tan)
qaylash 【‫ﺵ‬鳤鴵‫ 】ﻗﺎ‬ağ. bk. qarash.
Makasla kestirmek.
qaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬I Kaymak. Xam qaymaq –
qaychilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Makasla kesmek.
Ham kaymak. Qaymaq chay – Kaymaklı çay;
qayda 【‫ﺪﺍ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬ağ. bk. qeyerde. kaymak karıştırılmış çay. Qaymighi yoq – İş
qaydagh 【‫ﺪﺍﻍ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬ağ. bk. qandaq. semeresiz iş; faydasız iş.

qaydaq 【‫ﺪﺍﻕ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬ağ. bk. qandaq. qaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬II Dönmek. Béshim qéyip
ketti – Başım dönüverdi.
qaydurmaq 【‫ﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Döndürmek. Bash
qaydurmaq – Baş döndürmek. qaymaqlik 【鵗鴙‫ﻤﺎﻗﻠ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Kaymaklı.

qaydurush 【‫ﺪۇﺭۇﺵ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Döndürme. qaymuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻤ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Girdap, su çevrisi.

qayghu 【鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Kaygı, hasret, dert. Qayghu qaymuqmaq 【‫ﻗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻤ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Şaşırmak, azmak,
tartmaq – Kaygı çekmek. Qayghugha chökmek yolu şaşırmak, dönüp dolaşmak.
– Kaygıya dalmak. qaymuqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗﺘ‬鵞‫ﻤ‬鴵‫】ﻗﺎ‬
qayghu-dert 【‫ﺩەﺭﺕ‬-鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬u.a. Kaygı ve dert. (qaymuqmaq'tan) Zihnini karıştırmak; masal
yutturmak.
qayghu-elem 【‫ﻡ‬鴺‫ﯬﻟ‬-鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Kaygı ve elem.
qaymuqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ﻤ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Şaşırma, azma, yolu
qayghu-hesret 【‫ﺳﺮەﺕ‬鴺‫ﮬ‬-鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬u.a. Kaygı ve
şaşırma, dönüp dolaşma.
hasret.
qaynaq 【‫ﻨﺎﻕ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬1. Kaynamış 2. Sıcak.
qayghudash 【‫ﺩﺍﺵ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Hem kaygı; beraber
kaygı çeken. qaynam 【‫ﻨﺎﻡ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Girdap, su çevrisi. Adem
qaynimi – Kalabalık, insan denizi.
qayghulandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣鵞‫ﻐ‬鴵‫】ﻗﺎ‬
(qayghulanmaq'tan) Kaygılandırmak. qaynash 【‫ﻨﺎﺵ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Kaynama.

qayghulanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Kaygılanmak. qaynashmaq 【‫ﻨﺎﺷﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Kaynaşmak, içiçe

olmak.
qayghuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Kaygılı. Qayghuluq
xewer – Kaygılı haber. qaynatmaq 【‫ﻨﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴵‫】ﻗﺎ‬ (qaynimaq'tan)
Kaynatmak.
qayghurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬bk. qayghulanmaq.
qaynatturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻨﺎﺗﺘ‬鴵‫( 】ﻗﺎ‬qaynatmaq'tan)
qayghurtmaq 【‫ﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫( 】ﻗﺎ‬qayghurmaq'tan)
Kaynattırmak.
Kaygı çektirmek; kaygısını çektirmek.
qaynatturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻨﺎﺗﺘ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Kaynattırma.
qayghurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Kaygılanma.
qaynighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻨ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Kaynamış.

278
qaynimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Kaynamak. Qaynap düşünmek.
ketmek – 1) Kaynamak 2) Coşmak. qaytarma 【‫ﺘﺎﺭﻣﺎ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬İkinci defa, tekrar, geri
qayraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Bileği. çevirme. Qaytarma zerbe – Tekrar darbe.
Qaytarma hujum – Geri çevirme hücumu.
qayraqchi 【鴛‫ﺮﺍﻗﭽ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Bileyici.
qaytarmaq 【‫ﺘﺎﺭﻣﺎﻕ‬鴵‫】ﻗﺎ‬ Geri çevirmek,
qayratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴵‫( 】ﻗﺎ‬qayrimaq'tan II)
döndürmek; bk. qayturmaq.
Biletmek, keskinleştirtmek.
qaytidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Başkadan. Qaytidin
qayrilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Dönme, çevrilme,
ishlimek – Başkadan işlemek. Qaytidin
dönülme.
bashlimaq – Başkadan başlamak. Qaytidin
qayrilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Dönmek, çevrilmek, oqumaq – Başkadan okumak. Qaytidin imtihan
dönülmek. Kün gherpke qayrildi – Güneş qilish – Başkadan sınav yapma. Qaytidin
batıya döndü. U qayrilip qaridi – O dönüp bahalimaq – Başkadan değerlendirmek.
baktı. Qaytidin teshkil etmek – Başkadan tesis etmek.
Qaytidin yasimaq – Başkadan yapmak.
qayrima 【‫ﻤﺎ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Qayrima yaka – Devrik
yaka. qaytilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﺘ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Tekrarlanmak.

qayrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬I Açmak, doğrultmak, qaytiwashtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺍﺷﺘ‬鵣鴙‫ﺘ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬bk. qaytidin.

bir yana çekmek, bükmek. qaytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Dönme, geri dönme.
qayrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬II Bilemek. Chish Arqigha qaytish – Geri dönme.
qayrimaq – Diş bilemek; kin beslemek. qaytquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴵‫( 】ﻗﺎ‬qaytmaq'tan) Geri
qayriwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴘‫ﺮ‬鴵‫】ﻗﺎ‬ Açmak, çevirmek, döndürmek.
doğrultmak, bir yana çekmek. qaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Dönmek, geri dönmek,
qayrish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬1. Geri verme, iade etme, caymak. Qaytip kelmek – Geri dönmek. Su
geri gönderme 2. Döndürme, çevirme. qaytti – Su alçaldı. Könglüm qaytti – Gönlüm
kırıldı. Heqiqetke qaytmaq – Gerçeğe dönmek;
qaysi 【鴛‫ﺴ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Hangisi. Qaysi waxitta? – Ne
gerçeği kabul etmek. Étilghan oq qaytip kelmes
zaman? Qaysi küni? – Hangi günü?
– Yaydan çıkan ok geri dönmez. Pikirdin
qaysibir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺒ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Bazı bir. Qaysibirliri – qaytmaq – Fikirden caymak. Sözdin qaytmaq –
Bazı birleri. Qaysi-qaysiliri – Bazı birleri. Sözden caymak. Dunyadin qaytmaq – Ölmek,
qayta 【‫ﺘﺎ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Tekrar, yine. Qayta ishqa vefat etmek.
bashlidi – Tekrar işe başladı. Qayta qaytmas 【‫ﺘﻤﺎﺱ‬鴵‫】ﻗﺎ‬ Dönmez, caymaz,
uyushturmaq – Tekrar toplamak; tekrar tesis gerilemez. Sözidin qaytmas adem – Sözünden
etmek. Qayta basmaq – Tekrar basmak. Kayta caymaz adam.
teyyarlimaq – Tekrar hazırlamak. Qayta
qaytmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﻤﺎﺳﻠ‬鴵‫】ﻗﺎ‬ Caymazlık,
bashtin – Tekrar baştan. Qayta awaz bermek –
dönmezlik.
Tekrar oy vermek.
qayturma 【‫ﺭﻣﺎ‬鵞‫ﺘ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Dönüş, geri çevirme.
qayta-kaytilap 【‫پ‬鳤鴙‫ﺘ‬鴵‫ﮐﺎ‬-‫ﺘﺎ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Tekrar tekrar.
qayturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘ‬鴵‫】ﻗﺎ‬ Geri çevirmek,
qayta-qayta 【‫ﺘﺎ‬鴵‫ﻗﺎ‬-‫ﺘﺎ‬鴵‫】ﻗﺎ‬ Tekrar tekrar.
döndürmek. Qayturup bermek – Geri vermek.
Qayta-qayta oylimaq – Tekrar tekrar
Qayturup almaq – Geri almak. Düshmenning

279
hujumini qayturmaq – Düşmanın hücumunu qazihana 【‫ﮭﺎﻧﺎ‬鴘‫】ﻗﺎﺯ‬ tar. Mahkeme,
geri çevirmek. Gep qayturmaq – İtiraz etmek. şeyhülislam binası.
qayturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺘ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Döndürülmek, qazinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴘‫ 】ﻗﺎﺯ‬Kazanma.
geri çevrilmek.
qazmaq 【‫ 】ﻗﺎﺯﻣﺎﻕ‬Kazmak.
qayturuwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۇۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺘ‬鴵‫】ﻗﺎ‬ Geri
qaznaq 【‫ 】ﻗﺎﺯﻧﺎﻕ‬Kiler.
çevirmek.
qebih 【‫ﮫ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Çirkin, adi, iğrenç, alçak.
qayturuwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ﺭۇۋ‬鵞‫ﺘ‬鴵‫ 】ﻗﺎ‬Geri çevirme.
qebihlik 【鵗鴙‫ﮭﻠ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Çirkinlik, alçaklık,
qayturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺘ‬鴵‫】ﻗﺎ‬ Geri çevirme,
iğrençlik, adilik.
döndürme.
qebile 【鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kabile.
qaza 【‫ 】ﻗﺎﺯﺍ‬a. Kaza. Qazagha uchrimaq –
Kazaya uğramak. Qaza bolmaq – Ölmek. Qaza qebiliwiy 【鴸鴘鵣鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kabilevî, kabileye ait.
tapmaq veya qaza qilmaq – Ölmek.
qebilichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Kabilecilik.
Qazaq 【‫ 】ﻗﺎﺯﺍﻕ‬Kazak (bir Türk boyunun adı).
qebre 【‫ﺑﺮە‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kabir, mezar.
qazan 【‫ 】ﻗﺎﺯﺍﻥ‬Kazan. Qazangha néme
qebristan 【‫ﺴﺘﺎﻥ‬鴘‫ﺑﺮ‬鴺‫ 】ﻗ‬Mezar.
salsang, chömüshkimu shu chiqidu – d. Kazana
ne koysan, kepçeye de şu çıkar. Ash qazan – qed 【‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Boy, duruş. Qed kötermek –
Mide. Doğrulmak, düzelmek.

qazan-ayaq-qushuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻗ‬-‫ﺎﻕ‬鴵‫ﯪ‬-‫】ﻗﺎﺯﺍﻥ‬ qeddi-qamet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻗﺎﻣ‬-‫ﺩﺩى‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Boy, vücut.

Mutfak takımları. Qeddi-qamiti kélishken – Vücutça güzel
(yakışıklı).
qazan-chömüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ﭼ‬-‫ 】ﻗﺎﺯﺍﻥ‬Kazan ve
kepçe. qedeh 【‫ﺩەھ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kadeh. Qedeh kötermek –
Kadeh kaldırmak.
qazan-qomush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ﻗ‬-‫ 】ﻗﺎﺯﺍﻥ‬Mutfak takımı.
qedehche 【鴺‫ﺩەﮬﭽ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.f. Küçük kadeh.
qazanche 【鴺‫ 】ﻗﺎﺯﺍﻧﭽ‬u.f. Tencere.
qedem 【‫ﺩەﻡ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kadem, adım. Qedem
qazanchi 【鴛‫ 】ﻗﺎﺯﺍﻧﭽ‬Kazan ustası.
basmaq – Adım atmak; ayak basmak.
qazanchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺯﺍﻧﭽ‬I Tıkaç, tapa.
qedemlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺩەﻣﻠ‬鴺‫ 】ﻗ‬Adımlamak.
qazanchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﻗﺎﺯﺍﻧﭽ‬II Leğen, tas.
qedemmu-qedem 【‫ﺩەﻡ‬鴺‫ﻗ‬-鵞‫ﺩەﻣﻤ‬鴺‫】ﻗ‬ Adım
qazanchuq 【‫ﻕ‬鵞‫】ﻗﺎﺯﺍﻧﭽ‬III zool. Balık yavrusu. adım.
qazanmaq 【‫ 】ﻗﺎﺯﺍﻧﻤﺎﻕ‬Kazanmak. Awroy qeder 【‫ﺩەﺭ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kadar. Mektepke qeder –
qazanmaq – Ün kazanmak. Ghelibe qazanmaq Okula kadar. Mümkin qeder – Mümkün
– Yenmek, galip olmak. olduğu kadar. Shu qeder chirayliq – O kadar
qazdurmaq 【‫】ﻗﺎﺯﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬ (qazmaq'tan) güzel. Bilginim qeder – Bildiğim kadar.

Kazdırmak. qedimki 【鴛‫ﻤﮑ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Kadimki, eski.

qazdurush 【‫ 】ﻗﺎﺯﺩۇﺭۇﺵ‬Kazdırma. qedir 【‫ﺮ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kadir. Qedrige yetmek –

qazi 【‫】ﻗﺎﺯى‬Kadı, şeyhülislam, yargıç, hakim. Değerini bilmek.

qedir-qimmet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫ﻗ‬-‫ﺮ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kadir ve

280
kıymet. qehrlik 【鵗鴙‫ﮬﺮﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Hiddetli, öfkeli,
qedirawal 【‫ﺮﺍۋﺍﻝ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Normal, fena değil, kızgın.
şöyle böyle. qehwe 【‫ە‬鵣‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kahve.
qedirdan 【‫ﺮﺩﺍﻥ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.f. Kadirdan, kadirşinas. qehwexana 【‫ەﺧﺎﻧﺎ‬鵣‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.f. Kahvehane.
qedirdanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺩﺍﻧﻠ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.f.u. Kadirdanlık, qeqech 【‫چ‬鴺‫ﻗ‬鴺‫ 】ﻗ‬Yara kabuğu. Qeqech
kadirşinaslık. baghlimaq – Yaranın kabuklanması.
qedirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Değerli. qeqich 【‫ﭻ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﻗ‬Koşum, at takımı.
qedirlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Değer vermek. qelb 【‫ﻟﺐ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kalp, yürek. Chin qelbimdin
qedirsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Değersiz. tebrikleymen – Çandan kutlarım.

qedirsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Değersizlik. qele 【鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬Kale; şehir.

qeghez 【‫ﺯ‬鴺‫ﻏ‬鴺‫ 】ﻗ‬Kağıt. Qeghez pul – Kağıt qelem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kalem. Qelem qashliq –
para. Kalem kaşlı.

qeghezwaz 【‫ﺯۋﺍﺯ‬鴺‫ﻏ‬鴺‫ 】ﻗ‬u.f. Kırtasiyecilik qelemche 【鴺‫ﻣﭽ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬Filiz, şürgün. Üzüm

yapan kimse; kırtasiyeci. qelemchisi – Üzüm filizi.

qeghezwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺯۋﺍﺯﻟ‬鴺‫ﻏ‬鴺‫】ﻗ‬ u.f.u. qelemdan 【‫ﻣﺪﺍﻥ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.f. Kalemlik, kalem

Kırtasiyecilik. kutusu.

qeghish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻏ‬鴺‫ 】ﻗ‬Kapris. qelemqash 【‫ﻣﻘﺎﺵ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬Kalem kaş.

qeghishlik 【鵗鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻏ‬鴺‫ 】ﻗ‬Kaprisli. qelempur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻣﭙ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬1. Biber 2. Karanfil.

qeher 【‫ﺭ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. bk. qehr. qelemsap 【‫ﻣﺴﺎپ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Sap (-pı), kabza, kulp,
kalem.
qehet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. 1. Kıtlık, verimsizlik 2.
Açlık 3. Yoksulluk, sıkıntı. qelemtirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﻣﺘ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Açılıp kapanan
bıçak.
qehetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. 1. Kuraklık 2.
Açlık 3. Yoksulluk, sıkıntı. qelender 【‫ﻧﺪەﺭ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬f. 1. Çileci 2. Dilenci.

qehr 【‫ﮬﺮ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Hiddet, öfke, gazap, kızgınlık. qelenderchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﺪەﺭﭼ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫】ﻗ‬ f.u. 1.
Qehri yaman – Hiddetli. Çilecilik 2. Dilencilik.

qehriman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴘‫ﮬﺮ‬鴺‫】ﻗ‬ a.f. Kahraman. qelenderlik 【鵗鴙‫ﻧﺪەﺭﻟ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫】ﻗ‬ f.u. bk.

Qehriman sheher – Kahraman şehir. qelenderchilik.

qehrimanane 【鴺‫ﻤﺎﻧﺎﻧ‬鴘‫ﮬﺮ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.f. Kahramanane, qeley 【‫ي‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬1. Kalay 2. Sac, teneke.
kahramanca. qeleychi 【鴛‫ﭽ‬鴵鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬Tenekeci.
qehrimanlarche 【鴺‫ﺭﭼ‬鳤‫ﻤﺎﻧ‬鴘‫ﮬﺮ‬鴺‫】ﻗ‬ a.f.u. qeleychilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴵鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬Tenekecilik.
Kahramanane, yiğitçe.
qeleylesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬Lehimleme.
qehrimanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺎﻧﻠ‬鴘‫ﮬﺮ‬鴺‫】ﻗ‬a.f.u. Kahramanlık.
qeleyletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ﻟ‬鴺‫( 】ﻗ‬qeleylimek'ten)
qehrlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮬﺮﻟ‬鴺‫】ﻗ‬ a.u. Kızmak, Lehimletmek; teneke ile kapattırmak.
öfkelenmek, hiddetlenmek.

281
qeleylimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬Lehimlemek. Yemin etmek.

qelqe 【鴺‫ﻟﻘ‬鴺‫ 】ﻗ‬Tül. Qelqe yaghliq – Tül örtü. qesemxor 【‫ﺭ‬鵝‫ﻣﺨ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.f. Yemin etme yolu
ile çıkar arayan kimse.
qellapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭘﻠ‬鳤‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Aldatma, iğfal, hile.
Qellapliq qilmaq – İğfal etmek. qesemxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﻣﺨ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.f.u. Yemin
etme yolu ile çıkar aramak.
qemer 【‫ﺭ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. kit. 1. Ay 2. Kamer (kadın
adı). qesemyad 【‫ﺎﺩ‬鴶‫ﻣ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫】ﻗ‬ a.f. Ant, yemin.
Qesemyad qilmaq – Yemin etmek.
qen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. bk. qent.
qeside 【‫ﺪە‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kaside.
qendalet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻧﺪﺍﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Şekerleme, pasta.
qesr 【‫ﺳﺮ‬鴺‫ 】ﻗ‬tar. Saray, hükümdar sarayı.
qendaletchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﻧﺪﺍﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Pastacı.
qest 【‫ﺳﺖ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kasıt. Qest qilmaq –
qendek 【‫ﻧﺪەك‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Şekerli kayısı kakı.
Kastetmek.
qendil 【‫ﻞ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Avize.
qesten 【‫ﻥ‬鴺‫ﺳﺘ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kasıtlı olarak.
qent 【‫ﻧﺖ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Şeker. Chaqmaq kent –
qesten'ge 【鴺‫ﻧﮕ‬鴺‫ﺳﺘ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. bk. qesten.
Kesme şeker. Qent qizilchisi – Şeker pancarı.
Qenttek – Şeker gibi. qestleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺳﺘﻠ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Birbirine
düşman olmak; arası acık olmak.
qentdan 【‫ﻧﺘﺪﺍﻥ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.f. Şekerlik.
qestlik 【鵗鴙‫ﺳﺘﻠ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Kasıtlı. Qestlik bilen
qentdil 【‫ﻞ‬鴘‫ﻧﺘﺪ‬鴺‫ 】ﻗ‬bk. qentdan.
– Kasıtlı halde.
qentlik 【鵗鴙‫ﻧﺘﻠ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Şekerli. Qentlik chay
qestlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺳﺘﻠ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Kastetmek.
– Şekerli çay.
qet'iy 【鴸‫ﺗ﯒‬鴺‫ 】ﻗ‬Kesin. Qet'iy rewishte –
qentlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧﺘﻠ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Şekerlemek.
Kesin halde. Qet'iy köpchilik – Ezici çoğunluk.
qepez 【‫ﺯ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kafes.
qet'iyen 【‫ﻥ‬鴺鴶‫ﺗ﯒‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kesinlikle.
qepezchi 【鴛‫ﺯﭼ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Kafes ustası, kafesçi.
qet'iyet 【‫ﺕ‬鴺鴶‫ﺗ﯒‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Kesinlik, sabit, kararlı.
qerel 【‫ﺭەﻝ‬鴺‫ 】ﻗ‬Müddet, süre.
qet'iyetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶‫ﺗ﯒‬鴺‫】ﻗ‬ a.u.
qerelsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭەﻟﺴ‬鴺‫ 】ﻗ‬Süresiz. Kararsız.duruksun.

qerelsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭەﻟﺴ‬鴺‫ 】ﻗ‬Süresizlik. qet'iyetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶‫ﺗ﯒‬鴺‫ 】ﻗ‬Kararsızlık,

duruksunluk.
qeriz 【‫ﺰ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. bk. qerz.
qet'iylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶‫ﺗ﯒‬鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Keçilik, kararlılık.
qerz 【‫ﺭﺯ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Borç. Qerzge almaq –
Borçlanarak almak. qetl 【‫ﺗﻞ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. tar. Katil. Qetl qilmaq –
Öldürmek. .
qerzdar 【‫ﺭﺯﺩﺍﺭ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.f. Borçlu. Qerzdarmen –
Borçluyum. qetre 【‫ﺗﺮە‬鴺‫ 】ﻗ‬a. kit. Damla.

qerzdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺯﺩﺍﺭﻟ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.f.u. Borçluluk. qetre-qetre 【‫ﺗﺮە‬鴺‫ﻗ‬-‫ﺗﺮە‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Damla damla.

Qerzge bermek – Ödünç vermek. Qerzim bar – qewet 【‫ۋەﺕ‬鴺‫ 】ﻗ‬1. Kat, tabaka 2. Çok, fazla.
Borcum var.
Qewet soghuq – Çok soğuk.
qesem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Yemin. Qesem ichmek –
qewet-qewet 【‫ۋەﺕ‬鴺‫ﻗ‬-‫ۋەﺕ‬鴺‫ 】ﻗ‬Kat kat; tabaka

282
tabaka. qéchish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kaçış, kaçma.
qewetlen'gen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻧﮕ‬鴺‫ۋەﺗﻠ‬鴺‫ 】ﻗ‬1. Kat kat olmuş qéchishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﻗ‬Beraber kaçmak.
2. İkinci defa.
qédim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺪ‬鴽‫ 】ﻗ‬a. Kadim, eski. Qédim
qewetlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ۋەﺗﻠ‬鴺‫ 】ﻗ‬Kat kat yapma; zamanlarda – Eski zamanlarda.
üstüste koyma.
qédimdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﻤﺪ‬鴘‫ﺪ‬鴽‫ 】ﻗ‬a.u. Eskiden.
qewetlik 【鵗鴙‫ۋەﺗﻠ‬鴺‫ 】ﻗ‬Kadı. On qewetlik – On
qédimqi 【鴛‫ﻤﻘ‬鴘‫ﺪ‬鴽‫】ﻗ‬ a.u. Kadim, eski.
katlı. Köp qewetlik – Çok katlı.
Qédimqi zaman – Eski zaman.
qewetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ۋەﺗﻠ‬鴺‫ 】ﻗ‬Kat kat yapmak;
qéqas 【‫ﻘﺎﺱ‬鴽‫ 】ﻗ‬Bağırma, bağırtı, çığlık,
üstüste koymak.
yüksek ses. Qéqas salmaq – Bağırmak, çığlık
qewetmu-qewet 【‫ۋەﺕ‬鴺‫ﻗ‬-鵞‫ۋەﺗﻤ‬鴺‫ 】ﻗ‬Kat kat, atmak.
üstüste.
qéqilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kakılma, çakılma, itilme,
qewir 【‫ﺮ‬鴘‫ۋ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. bk. qebre. dışlanma.
qewre 【‫ۋﺭە‬鴺‫ 】ﻗ‬a. Mezar; bk. qebre. qéqilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kakılmak, çakılmak,
qewristan 【‫ﺴﺘﺎﻥ‬鴘‫ۋﺭ‬鴺‫ 】ﻗ‬a.f. Mezarlık; bk. itilmek, dışlanmak.
qebristan. qéqinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Silkelenme; silkerek
qews 【‫ۋﺱ‬鴺‫ 】ﻗ‬a. 1. Gökkuşağı 2. astr. Yay. üstündeki tozunu çıkarma.

qewziyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ۋﺯ‬鴺‫ 】ﻗ‬kit. t. Beklik, kabız. qéqinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Silkelenmek; silkerek

üstündeki tozunu çıkarmak.
qeyerde 【‫ﺭﺩە‬鴺鴵鴺‫ 】ﻗ‬Nerede. Qeyerde bolsa
shu yerde – Her yerde. qéqir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Tuzlak arazi.

qeyerdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺭﺩ‬鴺鴵鴺‫ 】ﻗ‬Nereden. Qeyerdin qéqirangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺮﺍ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫】ﻗ‬ Tuzlak arazi.

keldingiz? – Nereden geldiniz? Qeyerdindur – Qéqirangliq jay – Tuzlak arazi.
Neredendir. qéqiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Biraz içkili olmak;
qeyerge 【鴺‫ﺭﮔ‬鴺鴵鴺‫ 】ﻗ‬Nereye. Qeyergidur – biraz içmek.
Nereyedir. qéqiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﻘ‬鴽‫】ﻗ‬ Çakmak,
qeyerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺鴵鴺‫ 】ﻗ‬Nereli. U özi qeyerlik? – kakmak,silkelemek, itmek, dışlamak.
O kendisi nereli? qéqiwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Biraz içkili olma;
qeyser 【‫ﺭ‬鴺‫ﺴ‬鴵鴺‫ 】ﻗ‬1. İnatçı, direngen, harın 2. biraz içme.
Sebatkar, ısrarlı. qéqiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Çakma, kakma,
qeyserlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﺴ‬鴵鴺‫】ﻗ‬ 1. Direngenlik, silkeleme, itme, dışlama.
harınlık 2. Sebatkarlık. qéqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kakma, çakma, itme, dövme,
qeyt 【‫ﺖ‬鴵鴺‫ 】ﻗ‬a. Kayıt. Qeyt qilmaq – İşaret silkeleme.
koymak, kaydetmek. qéqishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫】ﻗ‬ Beraber kakma,
qeytsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺘﺴ‬鴵鴺‫ 】ﻗ‬a.u. Kayıtsız, işaretsiz. beraber çakma, beraber silkeleme.

qéchi 【鴛‫ﭽ‬鴽‫ 】ﻗ‬Hardal. qéqishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Beraber kakmak,

beraber çakmak, beraber silkelemek.

283
qéqishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫( 】ﻗ‬qéqishmaq'tan) qéniq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻗ‬Koyu. Qéniq qizil – Koyu
Silkerek çıkarmak. Bar-yoqini qéqishturup kızıl. Qéniq chay – Demli çay.
berdim – Hiçbir şey bırakmadan hepsini qéniqarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﺎﺭﻟ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻗ‬Doyurucu, tatmin
verdim.
edilir. Qéniqarliq jawap – Tatmin edilir cevap.
qéqishturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Silkerek çıkarma.
qénish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kanma. Sugha qénish –
qélin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬1. Kalın. Qélin kitap – Kalın Suya kanma.
kitap. 2. Yoğun 3. Yığın 4. Sıkı, koyu. qénishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻗ‬Beraber kanmak.
qélinlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬1. Kalınlama, şişme 2.
qépqalghan 【‫ﭙﻘﺎﻟﻐﺎﻥ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kalmış.
Sıklaşma, yoğunlaşma.
qéri 【‫ﺮى‬鴽‫ 】ﻗ‬Yaşlı.
qélinlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬1. Kalınlaşmak,
şişmek 2. Sıklaşmak, yoğunlaşmak. qéri-chüri 【‫ﺭى‬鵠‫ﭼ‬-‫ﺮى‬鴽‫ 】ﻗ‬Yaşlılar.

qélinlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫( 】ﻗ‬qélinlimaq'tan) qéri-yash 【‫ﺎﺵ‬鴵-‫ﺮى‬鴽‫ 】ﻗ‬Yaşlı ve genç.

Kalınlatmak. qériq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬Acı, eksi.
qélinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬1. Kalınlık 2. Sıklık, qériqiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻘ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬bot. Dulavratotu.
yoğunluk.
qériliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬Yaşlılık.
qélinlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬bk. qélinlashmaq.
qérimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬Yaşlanmak. Qérip qalmaq
qélip 【‫ﭗ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kalıp. Bir qélipta – Bir şekilde; – Yaşlanmak. Qérip ketmek – Yaşlanmak.
aynı halde. Qérighanda at tézigi altun körünüdu – d.
qélipbaz 【‫ﭙﺒﺎﺯ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬Şekilci, formalist. Yaşlılıkta at tezeği altın görünür.

qélipbazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﺒﺎﺯﻟ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫】ﻗ‬ Şekilcilik, qérin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬Karın. Üchey-qérin – Barsak

formalistlik. ve karın.

qélipchi 【鴛‫ﭙﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬Dökümcü, kalıpçı, kalıp qérinche 【鴺‫ﻨﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬anat. Mide.

yapan usta. qérindash 【‫ﻨﺪﺍﺵ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫】ﻗ‬ I Kardeş.
qélipchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭙﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kalıplama, dökme Qérindashlarche – Kardeşlerce; kardeşler gibi.
eylemi. qérindash 【‫ﻨﺪﺍﺵ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬II Kurşun kalem; boya
qéliplash 【‫ﺵ‬鳤‫ﭙ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kalıplama, dökme. kalemi.

qéliplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kalıplamak, dökmek. qérindashchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨﺪﺍﺷﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫】ﻗ‬ bk.

qérindashliq.
qélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kalma.
qérindashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺪﺍﺷﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kardeşlik. Qan
qélishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬bk. qélishmaq.
qérindashliq – Kan kardeşlik. Qérindashliq
qélishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻗ‬Umu qélishmaydu – O munasiwetler – Kardeşlik münasebetler.
da eksik değil. Qérindashliq yardem – Kardeşçe yardım.
qéni 【鴛‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻗ‬I Hadi, haydi. Qéni bolmisa qérish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬Yaşlanma.
yurunglar – Haydi yürüyün. qérishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬İnat etme; aksilik
qéni 【鴛‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻗ‬II Nerde. Dadingiz qéni? – yapma.
Babanız nerde?

284
qérishquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺸﻘ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬İnatçı, harın, aksi. qéydash 【‫ﺪﺍﺵ‬鴶鴽‫ 】ﻗ‬ağ. bk. öpkilesh.

qérishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬İnat etmek; aksilik qéyiq 【‫ﻖ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻗ‬Kayık.

yapmak. qéyiqche 【鴺‫ﻘﭽ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻗ‬Küçük kayık.
qéritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬Yaşlandırma.
qéyiqchi 【鴛‫ﻘﭽ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻗ‬Kayıkçı.
qéritmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻗ‬Yaşlandırmak.
qéyiqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘﭽ‬鴙鴶鴽‫】ﻗ‬ Kayıkçılık,
qéshida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﻗ‬Yanında. Öyning qéshida gemicilik.
– Evin yanında. Qéshimizda – Yanımızda. qéyin 【‫ﻦ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻗ‬I bot. Kayın, kayın ağacı.
Méning qéshimda – Benim yanımda.
Qéshimda yoq – Yanımda yok. qéyin 【‫ﻦ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻗ‬II Kayın. Qéyin ata – Kaynata.
Qéyin singil – Eşinin küçük kız kardeşi.
qéshidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﻗ‬Yanından.
qéyin-buyan 【‫ﺎﻥ‬鴵鵞‫ﺑ‬-‫ﻦ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻗ‬ağ. dünür; bk.
qéshigha 【‫ﻐﺎ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﻗ‬Yanına. Uning qéshigha
quda.
keldim – Onun yanma geldim. Qéshinggha al –
Yanına al. qéyinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙鴶鴽‫】ﻗ‬ Kayınlık, kayın
ormanlığı.
qéta 【‫ﺘﺎ‬鴽‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qéza.
qéyinzar 【‫ﻨﺰﺍﺭ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻗ‬u.f. Kayın ormanı;
qétighliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Koşulmuş, takılmış.
kayınlık.
Harwugha qétighliq turghan xéchir – Arabaya
koşulmuş katır. qéyinzarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺰﺍﺭﻟ‬鴙鴶鴽‫】ﻗ‬ u.f.u. Kayın
ormanlığı, kayınlık.
qétiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Yoğurt.
qéyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻗ‬I Kayış.
qétiqchi 【鴛‫ﻘﭽ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Yoğurtçu, yoğurt satan.
qéyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻗ‬II Kayış, kaymak.
qétilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Katılma.
qéyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻗ‬III Dönme, dönmek, dönüş.
qétilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻗ‬I Katılmak.
Bash qéyish – Baş dönmesi.
qétilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻗ‬II Karıştırılmak.
qéyishchi 【鴛‫ﺸﭽ‬鴙鴶鴽‫】ﻗ‬ Kayışçı, kayış
qétim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫】ﻗ‬Defa, kere. Bu qétim – Bu defa. zanaatçısı.
Birinchi qétim – İlk defa. qéymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴶鴽‫ 】ﻗ‬Dönmek. Béshim qéyip
qétimlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻤ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Tekrarlama, hisseleme. turuptu – Başım dönüyor.
qétin-qat 【‫ﻗﺎﺕ‬-‫ﻦ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Tekrar. qéynagha 【‫ﻨﺎﻏﺎ‬鴶鴽‫ 】ﻗ‬Eşinin ağabeyi.

qétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻗ‬I Donma. qéynana 【‫ﻨﺎﻧﺎ‬鴶鴽‫ 】ﻗ‬Kaynana.

qétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻗ‬II Koşma. Atni harwugha qéynata 【‫ﻨﺎﺗﺎ‬鴶鴽‫ 】ﻗ‬Kaynata, kayın peder.
qétish – Atı arabaya koşma. qéynini 【鴛‫ﻨ‬鴙‫ﻨ‬鴶鴽‫ 】ﻗ‬Eşinin küçük erkek
qétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻗ‬III Katma, ekleme, ilave kardeşi.
etme. qéza 【‫ﺰﺍ‬鴽‫ 】ﻗ‬1. Atın kaburga yağı 2. Atın
qétishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Karıştırmak. kaburgasından yapılmış sucuk.

qétishturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻗ‬Karıştırma. qézichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻗ‬Sucukçu; sucuk yapan veya

sucuk satan.

285
qézichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻗ‬Sucukçuluk; sucuk qichishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kaşınmak, kaşımak.
satma veya sucuk yapma hali. qichishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫】ﻗ‬
qézilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kazılma, kazılış. (qichishmaq'tan) Kaşındırmak.

qézilma 【‫ﻠﻤﺎ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻗ‬Yer altından çıkarılan qichishturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kaşındırma.

şeyler; madenler. Qézilma bayliqliri – qichqarmaq 【‫ﭽﻘﺎﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬Çağırmak, davet
Madenler.
etmek.
qézilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kazılmak.
qichqartish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭽﻘﺎﺭﺗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Çağırtma.
qéziwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kazıp çıkarmak;
qichqartquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﭽﻘﺎﺭﺗﻘ‬鴙‫】ﻗ‬
kazmak.
(qichqartmaq'tan) Çağırttırmak.
qéziwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴘‫ﺰ‬鴽‫】ﻗ‬ Kazıp çıkarma;
qichqartquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﭽﻘﺎﺭﺗﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Çağırttırma.
kazma.
qichqartmaq 【‫ﭽﻘﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻗ‬qichqarmaq'tan)
qézish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kazma. Kömür qézish ishliri
Çağırtmak.
– Kömür madeni işleri.
qichqazmaq 【‫ﭽﻘﺎﺯﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qichqarmaq.
qézitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻗ‬Kazdırma, açtırma.
qichqirilmighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﭽﻘ‬鴙‫】ﻗ‬
qézitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫(】ﻗ‬qazmaq'tan) Kazdırmak,
Çağırılmamış; davet edilmemiş.
açtırmak, kazıp çıkartmak.
Qichqirilmighan méhman – d. davet edilmemiş
qible 【鴺‫ﺒﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬a. Batı, kıble. misafir.

qibliname 【鴺‫ﻨﺎﻣ‬鴙‫ﺒﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬a.f. Pusula. qichqiriwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴘‫ﺮ‬鴙‫ﭽﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Çağırmak,

qicha 【‫ﭽﺎ‬鴙‫ 】ﻗ‬bot. Kenevir. Qicha urughi – davet etmek.

Kenevir tohumu. Qicha yéghi – Kenevir yağı. qichqiriwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴘‫ﺮ‬鴙‫ﭽﻘ‬鴙‫】ﻗ‬Çağırma, davet

qicharmaq 【‫ﭽﺎﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬bk. qichqarmaq. etme.

qichqirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﭽﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Çağırma, davet etme.

qichartish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭽﺎﺭﺗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Çağırtma.
qichqirishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﭽﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Bağırışmak,
qichartmaq 【‫ﭽﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻗ‬qicharmaq'tan)
beraber seslenmek. 2. Karşılıklı çağırmak,
Çağırtmak.
karşılıklı davet etmek.
qichighlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻐ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬Gıdıklama.
qichqirmaq 【‫ﺮﻣﺎﻕ‬鴙‫ﭽﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Çağırmak, davet
qichighlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻐ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬Gıdıklaşmak. etmek, seslenmek.
qichighlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬Gıdıklamak. qichqirtish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫ﭽﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Çağırtma.
qichighlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬Gıdıklaşma. qichqirtmaq 【‫ﺮﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭽﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬bk. chaqirtmaq.
qichixlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺨ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬bk. ghidighlash. qichqirturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺮﺗ‬鴙‫ﭽﻘ‬鴙‫】ﻗ‬ bk.
qichiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬Gıdıklanma. qichqirtmaq.

qichirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬ağ. bk. chaqirish. qichqirturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺮﺗ‬鴙‫ﭽﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Çağırtma.

qichishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kaşınma, kaşıma. qidam 【‫ﺪﺍﻡ‬鴙‫ 】ﻗ‬Bükülü, bükük, eğri, iğri
büğrü. Qidam keke – Eğri ağaçla saplanmış bir
qichishqaq 【‫ﺸﻘﺎﻕ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬Uyuz.
çeşit balta.

286
qidiq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﻗ‬bk. qitiq ve ghidiq. Yaptırmak.

qidirmichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺮﻣ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﻗ‬Arayan, gezgin, qildurush 【‫ﻠﺪۇﺭۇﺵ‬鴙‫ 】ﻗ‬Yaptırma.

gezginci. qilghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻠﻐ‬鴙‫( 】ﻗ‬qilmaq'tan); bk.
qigh 【‫ﻎ‬鴙‫】ﻗ‬ Gübre. Qigh tökmek – qildurmaq.
Gübrelemek. Qoy qighi – Koyun gübresi qilghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﻠﻐ‬鴙‫ 】ﻗ‬bk. qildurush.
(koyun tezeği).
qilich 【‫ﭻ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kılıç. Qilich qini – Kılıç kılıfı.
qighdash 【‫ﻐﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﻗ‬Gübreleme.
qilichbagh 【‫ﭽﺒﺎﻍ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kılıç kemeri.
qighdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻐﺪ‬鴙‫ 】ﻗ‬Gübrelemek.
qilichlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﻗ‬ Kılıçla
qighlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻐ‬鴙‫ 】ﻗ‬bk. qighdash. dövüşmek.
qighliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫】ﻗ‬ Tezeklik, gübrelik, qilichliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭽﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kılıçlı, silahlı.
gübrenin bulunduğu yer.
qilichlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﭽﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kılıçla dövüşme.
qighlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Gübrelemek.
qilichwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣‫ﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬u.f. Silahşor, silahtar.
qix 【‫ﺦ‬鴙‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qiriq.
qilichwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣‫ﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬u.f.u. Silahşorluk,
qiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗ‬I ağ. bk. qigh. silahtarlık.
qiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻗ‬II ağ. bk. qiriq. qiliksizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﮑﺴ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kötü alışkanlık, kötü
qiqas 【‫ﻘﺎﺱ‬鴙‫ 】ﻗ‬Yaygara, gürültü. Qiqas huyluluk.
salmaq – Yaygara koparmak. qiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kılık: 1. Delme, açma, yapma
qil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kıl. U qilning üstide turuptu – 2. Tarz, itiyat, tavır. Qilighi yaman adem –
Onun durumu tehlikeli. Ular bizdin qilche Kılıksız adam.
payda körmeydu – Onlar bizden zerre kadar qiliqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﻗ‬ Kendini
fayda görmez. Qil tamaq – t. boğaz kanseri. beğendirmeye çalışmak; cilvelenmek,
qilbiname 【鴺‫ﻨﺎﻣ‬鴙‫ﻠﺒ‬鴙‫ 】ﻗ‬a.f. ağ. bk. qibliname. nazlanmak.

qilwe 【‫ە‬鵣‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬a. bk. qible. qiliqlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﻗ‬ Kendini

beğendirmeye çalışma; cilvelenme, nazlanma.
qilchaq 【‫ﻠﭽﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kaba yünlü koyun.
qiliqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kılıksız, kötü alışkanlığı
qilchang 【‫ﻠﭽﺎڭ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kıllı.
olan, tavırı kötü, tutumu kötü.
qilche 【鴺‫ﻠﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬I u.f. Kıl, tüy, ince kıl.
qilinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬İşlenme, yapılma.
qilche 【鴺‫ﻠﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬II Zerre kadar. Qilche hem
qilinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬İşlenmek, yapılmak.
xapa bolmidim – Zerre kadar kızmadım.
qilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Yapma.
qilchiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬Tüy, ince kıl.
qilishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Beraber yapma.
qilchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻠﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬Zerre kadar. Qilchiliq
heq almastin – Zerre kadar hak almadan. qilishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Beraber yapmak;
yardımlaşmak.
qildiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qiltiriq.
qilqal 【‫ﻠﻘﺎﻝ‬鴙‫ 】ﻗ‬a. 1. Gevezelik, dedikodu 2.
qildurmaq 【‫ﻠﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫】ﻗ‬ (qilmaq'tan)
Tartışma, münakaşa.

287
qilquruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ﻠﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Aralıksız, fasılasız, qimir-qimir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ﻗ‬-‫ﺮ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫】ﻗ‬ Qimir-qimir
durmadan. qilmaq – Kımıldamak.
qilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬Yapmak, etmek, kılmak. qimirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kımıldama.
Ow qilmaq – Avlanmak. Söz qilmaq – qimirlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫( 】ﻗ‬qimirlimaq'tan)
Söylemek.
Kımıldatmak.
qilmish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬Suç, kabahat, cinayet.
qimirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kımıldamak.
qilmishliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻠﻤ‬鴙‫】ﻗ‬Şerir, kötülükçü, cani.
qimirlimas 【‫ﻤﺎﺱ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kımıldamaz, sabit.
qiltaq 【‫ﻠﺘﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬I Tuzak, ilmikli kapan, kapan.
qimirlimasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺎﺳﻠ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kımıldamazlık,
Chashqan qiltighi – Sıçan tuzağı. Qiltaqqa
sabitlik.
chüshmek – Tuzağa düşmek. Qiltaqqa
chüshürmek – Tuzağa düşürmek. qimirlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kımıldatma.

qiltaq 【‫ﻠﺘﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬II Eyer kaşı. qimiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kımız (kısrak sütünden
yapılmış içki).
qiltamaq 【‫ﻠﺘﺎﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬t. Boğaz kanseri.
qimmet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬a. Paha, pahalı. Qimmet
qiltiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫ﻠﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬bot. Kılçık.
bahaliq – Pahalı fiyat. Qimmet bermek – Değer
qiltiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻠﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kılçık. Qara qiltiriq biçmek, kıymet biçmek. Qimmitini yoqatmaq
bughday – Siyah kılçıklı buğday (buğdayın bir – Değerini kaybetmek.
türü). qimmetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬a.u. Pahalılık.
qiltiriqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻠﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kılçıklı. Qiltiriqliq
qimmetlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫】ﻗ‬ a.u.
béliq – Kılçıklı balık.
Pahalılanmak.
qiltiyek 【‫ك‬鴺鴶鴙‫ﻠﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qiltiriq.
qimmetlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬a.u. Pahalılanma.
qilutus 【‫ﺱ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Aladoğan.
qimmetleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫】ﻗ‬ a.u.
qilyash 【‫ﺎﺵ‬鴶‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬bot. Dereotu. Pahalılanmak.

qimar 【‫ﻤﺎﺭ‬鴙‫ 】ﻗ‬f. Kumar. Qimar oynimaq – qimmetleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬a.u.

Kumar oynamak. (qimmetleshmek'ten) Pahalılaştırmak, fiyatı

qimarwaz 【‫ﻤﺎﺭۋﺍﺯ‬鴙‫ 】ﻗ‬f. Kumarbaz. yükseltmek.

qimmetleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬a.u.

qimarwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺎﺭۋﺍﺯﻟ‬鴙‫ 】ﻗ‬f.u. Kumarbazlık.
Pahalılaştırma.
qimil 【‫ﻞ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬Hareket, kımıldama.
qimmetletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫】ﻗ‬
qimildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kımıldama. (qimmetlimek'ten) Pahalılatmak; fiyatı
qimildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫( 】ﻗ‬qimildimaq'tan) yükseltmek.
Kımıldatmak. qimmetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫】ﻗ‬ Pahalı, değerli.
qimildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬bk. qimirlimaq. Qimmetligim – Değerlim.

qimilditish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kımıldatma. qimmetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫】ﻗ‬ a.u.

Pahalılanmak.
qimir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬Qimir etmek – Kımıldamak.
qimmetlitiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻤﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬a.u.

288
Pahalılaştırıvermek; fiyatları yükseltivermek. qira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫ 】ﻗ‬III ağ. bk. qiro.
qin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kılıf. U qilichni qinigha saldi – O qiraet 【‫ﺮﺍﯬﺕ‬鴙‫ 】ﻗ‬a. Kıraat, okuma.
kılıcı kılıfına koydu.
qiraetxana 【‫ﺮﺍﯬﺗﺨﺎﻧﺎ‬鴙‫ 】ﻗ‬a.f. Kıraathane.
qinalmaq 【‫ﻨﺎﻟﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬Istırap çekmek, işkence
qiraw 【‫ﺮﺍۋ‬鴙‫ 】ﻗ‬bk. qiro.
görmek.
qirchangghu 【鵞‫ﻐ‬鳴‫ﺮﭼﺎ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Lagar beygir 2.
qinash 【‫ﻨﺎﺵ‬鴙‫ 】ﻗ‬bk. qinimaq.
Uyuz, kel hastalığı.
qingghaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﻐﺎ‬鳵鴙‫】ﻗ‬ Eğilmek,
qirchangghuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫ﺮﭼﺎ‬鴙‫】ﻗ‬Uyuzluk, uyuz
düzlüğünü yitirmek, yana eğilmek.
olma hali, kel hastalığı.
qingghaytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ﻐﺎ‬鳵鴙‫ 】ﻗ‬Eğildirme.
qirchilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﭼ‬鴙‫ 】ﻗ‬I Silinme,yalama olma.
qingghaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﻐﺎ‬鳵鴙‫】ﻗ‬
qirchilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﭼ‬鴙‫ 】ﻗ‬II Gevşeme, bitkin bir
(qingghaymaq'tan) Eğildirmek.
hale gelme, hali kalmama.
qingghir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鳵鴙‫ 】ﻗ‬Eğri, eğri büğrü, çarpık.
qirchilma 【‫ﻠﻤﺎ‬鴙‫ﺮﭼ‬鴙‫】ﻗ‬ Ezilmiş, yılgın,
qingghir-qiyshiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸ‬鴶鴙‫ﻗ‬-‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鳵鴙‫】ﻗ‬Eğri büğrü, sindirilmiş.
çarpık.
qirchilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﭼ‬鴙‫ 】ﻗ‬I Silinmek, yalama
qingghiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鳵鴙‫ 】ﻗ‬Düz olmayan, pürüzlü. olmak.
qingghirlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鳵鴙‫ 】ﻗ‬Eğilmek; qirchilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﭼ‬鴙‫ 】ﻗ‬II Gevşemek, bitkin
eğri büğrü hale gelmek; çarpık hale gelmek. bir hale gelmek, hali kalmamak.
qingghirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻐ‬鳵鴙‫ 】ﻗ‬Eğrilik, çarpıklık. qirdurmaq 【‫ﺮﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫】ﻗ‬ (qirmaq'tan)
qingghirlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻐ‬鳵鴙‫ 】ﻗ‬Eğilme, eğri Kazdırmak, kestirmek.
büğrü hale gelme; çarpık hale gelme. qirdurush 【‫ﺮﺩۇﺭۇﺵ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kazdırma, kestirme.
qingghiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ﻐ‬鳵鴙‫ 】ﻗ‬Eğilme, düzlüğünü qirgha 【‫ﺮﻏﺎ‬鴙‫ 】ﻗ‬Rende, mutfak rendesi.
yitirme, yana eğilme.
qirghaq 【‫ﺮﻏﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kenar, kıyı.
qingngiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙鳵鳵鴙‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qingraq.
qirghawul 【‫ﺮﻏﺎۋۇﻝ‬鴙‫ 】ﻗ‬zool. Sülün.
qingraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鳵鴙‫ 】ﻗ‬I Pala, kama.
qirghin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺮﻏ‬鴙‫ 】ﻗ‬Katliam, kınm.
qingraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鳵鴙‫ 】ﻗ‬II bk. qongghuraq.
qirghinchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨﭽ‬鴙‫ﺮﻏ‬鴙‫ 】ﻗ‬bk. qirghin.
qinimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻗ‬Su qinimaq – Suyu
qirghinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﺮﻏ‬鴙‫ 】ﻗ‬Katliam ve yağma.
salıvermek; suyu bırakmak.
Qirghiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺮﻏ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kırgız. Qirghiz xelqi –
Qipchaq 【‫ﭙﭽﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kıpçak (kuzeydeki Türk
Kırgız halkı.
boyu).
qirghu 【鵞‫ﺮﻏ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kazağı.
qir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sınır, hudut 2. Yamaç 3. Bozkır,
kır. qirghuch 【‫چ‬鵞‫ﺮﻏ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kazağı.

qira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫ 】ﻗ‬I Ekilmeye yarar. Qira yer – qirghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺮﻏ‬鴙‫ 】ﻗ‬Avcı uçağı.
Ekilmeye yarar toprak.
qirghul 【‫ﻝ‬鵞‫ﺮﻏ‬鴙‫ 】ﻗ‬bk. qirghawul.
qira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫ 】ﻗ‬II ağ. Taahhüt.
qirghuy 【‫ي‬鵞‫ﺮﻏ‬鴙‫ 】ﻗ‬Aladoğan.

289
qirghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺮﻏ‬鴙‫( 】ﻗ‬qirmaq'tan) 1. qirqishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Beraber kesmek,
Kazdırmak, kestirmek. 2. Kırdırmak, yok kesişmek, beraber kazmak, kazışmak.
ettirmek, öldürtmek. qirqitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kestirme, kazdırma.
qirghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺮﻏ‬鴙‫】ﻗ‬ 1. Kazdırma,
qirqitquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫( 】ﻗ‬qirqimaq'tan)
kestirme 2. Kırdırma, yok ettirme, öldürtme.
Kestirmek, kazdırmak.
qiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kırk. Qirqini bermek –
qirqitquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫】ﻗ‬ Kestirme,
Ölümünün kırkıncı günü yemek ile yad etmek.
kazdırma.
qiriqinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ﻘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kırkıncı (40).
qirqitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﻗ‬bk. qirqturmaq.
qirilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﻗ‬ 1. Traş edilmek,
qirqqulaq 【‫ﻕ‬鳣鵞‫ﺮﻗﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬bot. Eğreltiotu.
kazılmak. 2. İmha edilmek.
qirqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺮﻗﺘ‬鴙‫】ﻗ‬ Kestirmek,
qirindi 【‫ﻨﺪى‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Yonga 2. Kazıntı.
kazdırmak.
qirinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬Traşlanma.
qirqturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺮﻗﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kestirme, kazdırma.
qirinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬Traşlanmak.
qirlanghan 【‫ﻧﻐﺎﻥ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬Yontulmuş, biçilmiş,
qirip-chépish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ﭼ‬-‫ﭗ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬Toptan imha, oyulmuş, tıraş edilmiş.
toptan yok etme. qirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬Yonutma, biçimlendirme,
qiriwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kazımak. tıraş etme.

qiriwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Kazımak 2. qirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﻗ‬Yontulmuş, biçilmiş, tıraş

Toptan imha etmek. edilmiş. Alte qirliq – Altı yüzlü.

qiriwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kazıma. qirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫】ﻗ‬ Yonutmak,

qiriwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Kazıma 2. Toptan biçimlendirmek, oymak, tıraş etmek.

imha etme. qirmaq 【‫ﺮﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬I 1. Kazımak, kesmek 2.

qirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Kazıma, kesme 2. Traş Tıraş etmek. Saqal qirmaq – Sakalı tıraş etmek.

etme. qirmaq 【‫ﺮﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬II Toptan imhaetmek.

qirqayaq 【‫ﺎﻕ‬鴵‫ﺮﻗﺎ‬鴙‫ 】ﻗ‬zool. Kırkayak. qirmizi 【‫ﺰى‬鴙‫ﺮﻣ‬鴙‫ 】ﻗ‬ağ. Kırmızı, kızıl.

qirqiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kesilme, budanma. qiro 【‫ﺮو‬鴙‫ 】ﻗ‬Kırç, kırağı. Otni qiro basti –

qirqiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kırpık saçlı, kesilmiş, Otu kırağı bastı; Bitkiler kırağılandı.

budanmış. qirowluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺮوۋﻟ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kırçlı, kırağılı.

qirqilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kesilme, budanma. qirs 【‫ﺮﺱ‬鴙‫ 】ﻗ‬Taklidî ses. Qirs etmek –

qirqilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kesilmek, budanmak. Çatırdamak, kıtırdamak.

qirsillatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻠ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫( 】ﻗ‬qirsillimaq'tan)

qirqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kesmek, budamak.
Çatırdatmak, kıtırdatmak.
qirqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kesme, budama.
qirsillimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫】ﻗ‬ Çatırdamak,
qirqishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫】ﻗ‬ Beraber kesme, kıtırdamak.
beraber kazma.
qirsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kenarsız, uçsuz bucaksız.

290
qirt 【‫ﺮﺕ‬鴙‫ 】ﻗ‬Geveze, çenebaz, boşboğaz.
Özeng bir qirt ékensen – Kendin bir
gevezemişsin.
qirt-qirt 【‫ﺮﺕ‬鴙‫ﻗ‬-‫ﺮﺕ‬鴙‫ 】ﻗ‬Taklidî ses.
qirtillalmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻠ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫( 】ﻗ‬qirtillimaq'tan)
Hart hart ettirmek; hart hart kaşınmak.
qirtillimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Hart hart etmek.
qisiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sıkıştırma, sıkma.
qisish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısma, sıkma.
qisqa 【‫ﺴﻘﺎ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısa. Sözning qisqisi – Sözün
kısacası; sonuç olarak. Qisqisi – Kısacası.
Qisqiche éytip ber – Kısaca anlat. Uning qoli
qisqa – Onun eli kısa; O buna erişemez; O
parasız.

qisqach 【‫ﺴﻘﺎچ‬鴙‫ 】ﻗ‬Makas, kıskaç, maşa.

qirtiwermek 【‫ك‬鴺‫ەﺭﻣ‬鵣鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Çene çalmak,
gevezelik yapmak. qisqarmaq 【‫ﺴﻘﺎﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısalmak.

qirtiwérish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴼鵣鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫】ﻗ‬ Çene çalma, qisqartiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺴﻘﺎﺭﺗ‬鴙‫】ﻗ‬

gevezelik yapma. Kısaltıvermek.

qis 【‫ﺲ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kıt, az, dar. Waxt nahayiti qis – qisqartiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ﺴﻘﺎﺭﺗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısaltıverme.
Vakit pek kıt. qisqartish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺴﻘﺎﺭﺗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısaltma.
qisas 【‫ﺴﺎﺱ‬鴙‫ 】ﻗ‬a. Kısas. Qisas almaq – Kısas
qisqartma 【‫ﺴﻘﺎﺭﺗﻤﺎ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısaltma. Qisqartma
almak.
atlar – Kısaltılmış isimler (adlar).
qisaschi 【鴛‫ﺴﺎﺳﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬a.u. Kısasçı.
qisqartmaq 【‫ﺴﻘﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻗ‬qisqarmaq'tan)
Qisasül-Enbiya 【‫ﺎ‬鴶鴙‫ﯬﻧﺒ‬-‫ﻝ‬鵠‫ﺴﺎﺳ‬鴙‫】ﻗ‬ a. Kısaltmak.
Kısas-Ul-Enbiya (Rabguzi tarafından 14. qisqarturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺴﻘﺎﺭﺗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısaltmak.
yüzyılda Uygurca yazılmış peygamberler
hakkındaki hikâye). qisqarturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺴﻘﺎﺭﺗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısaltılmak.

qisiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısık, kısılmış. Qisiq köz – qisqarturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺴﻘﺎﺭﺗ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısaltılma.

Çekik göz. qisqiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﺴﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬I Kısaca.
qisilchaq 【‫ﻠﭽﺎﻕ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻗ‬Darlık. qisqiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﺴﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬II Kısaca. Qisqiche
qisilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısılış, kısılma. éytqanda – Sonuç olarak.

qisilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısılmak. Turmushta qisqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺴﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısalık.

qisilmaq – Geçim sıkıntısı çekmek. qisqirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺴﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısalma. Künning
qisim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻗ‬I Baskı, tazyik. qisqirishi – Günün kısalması.

qisim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻗ‬II bk. qism. qisquch 【‫چ‬鵞‫ﺴﻘ‬鴙‫】ﻗ‬ Sıkmaç, mengene.

Qisquch paqa – zool. yengeç.
qisinchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨﭽ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Sıkışıklık 2.
Sıkıntı. qism 【‫ﺴﻢ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısım, bölük, parça.

qisir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kısır. Qisir qalmaq – Kısır qisma-qisma 【‫ﺴﻤﺎ‬鴙‫ﻗ‬-‫ﺴﻤﺎ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Türlü; ayrı ayrı
olmak. 2. Kısmen.

qisiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sıkıştırmak. qismaq 【‫ﺴﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬I Kısmak, sıkmak. Köz

qismaq – Göz kısmak. Qisip chiqarmaq – Sıkıp
qisiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺴ‬鴙‫】ﻗ‬ Sıkıştırmak,
çıkarmak. Ötügüm qisiwatidu – Çizmem
sıkmak.

291
ayağımı sıktı. qisturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sıkıştırma, sıkma,
qismaq 【‫ﺴﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬II İlmikli kapan. araya sokma, araya sıkıştırıp koyma.

qismaq 【‫ﺴﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬III Pişirilmiş sütün kazana qish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kış. Qish chüshti – Kış geldi.
yapışmış kısmı. qish-yézi 【‫ﺰى‬鴽鴵-‫ﺶ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kış ve yaz; kış boyu
qismen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺴﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬a. Kısmen. ve yaz boyu; bütün yıl boyu; yıl boyu.

qismenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺴﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬a.u. Kısmen olma hali. qishiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kış boyu.

qismet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺴﻤ‬鴙‫ 】ﻗ‬a. Kısmet, kader. qishin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qiyin.

qisse 【鴺‫ﺴﺴ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kıssa, hikâye. qishqi 【鴛‫ﺸﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kışa ait.

qistaq 【‫ﺴﺘﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sıkışık, dar, pek yakın. qishqiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﺸﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kışadek, kışa kadar.

qistalmaq 【‫ﺴﺘﺎﻟﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sıkışmak. qishqirmaq 【‫ﺮﻣﺎﻕ‬鴙‫ﺸﻘ‬鴙‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qichqirmaq.

qistang 【‫ﺴﺘﺎڭ‬鴙‫ 】ﻗ‬Dar, sıkışık, zor. Qistang qishlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ﺸ‬鴙‫ 】ﻗ‬Köy; kırsal kesim.
tar yol – Kışık dar yol. qishlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺸ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kışlama, kışı geçirme.
qistangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺴﺘﺎ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sıkışıklık, darlık. qishlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺸ‬鴙‫】ﻗ‬ (qishlimaq'tan)
qistash 【‫ﺴﺘﺎﺵ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sıkıştırma, zorlama. Kışlatmak, kışı geçirtmek.

qistashmaq 【‫ﺴﺘﺎﺷﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﻗ‬Birbirini sıkıştırmak. qishlighi 【鴛‫ﻐ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kışın, kış vakti.

qistatmaq 【‫ﺴﺘﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﻗ‬ (qistimaq'tan) qishliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kışlık.

Sıkıştırtmak. qishliqqa 【‫ﻘﻘﺎ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kışın.
qistilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sıkışma. qishlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫】ﻗ‬ Kışlamak; kışı
qistimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺴﺘ‬鴙‫】ﻗ‬ (qismaq'tan I) geçirmek.
Sıkıştırmak, zorlamak. qishlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kışlatma, kışı geçirtme.
qistishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Birbirini sıkıştırma. qishta 【‫ﺸﺘﺎ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kışta.
qistitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sıkıştırtma. qit'e 【‫ﺘﯭ‬鴙‫ 】ﻗ‬a. Kıta. Yawrupa qit'isi –
qisturghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sıkıştırtmak. Avrupa kıtası.

qisturghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sıkıştırtma. qitighur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kıskanç, gıpta eden.

qisturma 【‫ﺭﻣﺎ‬鵞‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Conta. qitighurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kıskançlık, gıpta

etme hali.
qisturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sıkıştırmak, sıkmak,
araya sokmak, araya sıkıştırıp koymak. qitiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Gıdık.

qisturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Lüzumsuz yere qitiqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Gıdıklama.

sıkışıp girmek. qitiqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Gıdıklamak.
qisturulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵞‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Lüzumsuz yere qitishqaq 【‫ﺸﻘﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬ağ. Uyuz.
sıkışıp girme.
qiy 【鴸鴙‫ 】ﻗ‬ağ. bk. kir.
qisturuwalmaq 【‫ﺭۇۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Sıkıştırmak.
qiy-chu 【鵞‫ﭼ‬-鴸鴙‫ 】ﻗ‬takl. Yaygara.
Qolumni qisturuwaldim – Elimi sıkıştırdım.

292
qiy-chuwlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ۋ‬鵞‫ﭼ‬-鴸鴙‫ 】ﻗ‬Yaygara Kıydırmak, kestirmek. Nikasini qiymaq –
yapmak. Nikahını kıymak.

qiy-chuwlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ۋﻟ‬鵞‫ﭼ‬-鴸鴙‫ 】ﻗ‬Yaygara qiydurush 【‫ﺪۇﺭۇﺵ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Kıydırma, kestirme.

yapma. qiyghach 【‫ﻐﺎچ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Yampır, yampiri, verev
qiya 【‫ﺎ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬I Kaya, yalı yar. olarak. Qiyghach qash – Eğri kaş.

qiya 【‫ﺎ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬II İniş, yokuş. Ishikni qiya qiyghaq 【‫ﻐﺎﻕ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qirghaq.
achmaq – Kapıyı yarı açmak. qiyghaqche 【鴺‫ﻐﺎﻗﭽ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Hamuru kesmek için
qiya-chiya 【‫ﺎ‬鴶鴙‫ﭼ‬-‫ﺎ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Yaygara, yüksek ses, kullanılan kesici diş.
bağırma. qiyghamcha 【‫ﻐﺎﻣﭽﺎ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Dar dilimli iste
qiyaq 【‫ﺎﻕ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬bot. Bir tür yassı ot. kurtulmuş et.

qiyaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Kayalık; kaya biçiminde. qiyghatmaq 【‫ﻐﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Koşmak, koşuşmak.

Qiyaliq qirghak – Kayalık kıyı. qiyghitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻐ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Koşma, koşuşma.
qiyam 【‫ﺎﻡ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬I 1. Melas 2. Reçel. qiyiq 【‫ﻖ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬I Kesinti, kırkıntı.
qiyam 【‫ﺎﻡ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬II a. din. Kıyam (namazdaki qiyiq 【‫ﻖ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬II 1. İhmalkar, savsak 2. Kaba.
duruş).
qiyiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬1. İhmalkarlık 2. Kabalık.
qiyamet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺎﻣ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬a. din. Kıyamet.
qiyildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬bk. qiyildimaq.
qiyametlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺎﻣ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬a.u. Qiyametlik dost
qiyildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬Qiyildap yighlimaq
– Ebedî dost, ilelebet dost.
– Bağırarak ağlamak.
qiyang 【‫ﺎڭ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬I Taşkın, sel.
qiyilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬Kıyılmak, kesilmek.
qiyang 【‫ﺎڭ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬II Keskin, sivri. Qiyang tash
qiyin 【‫ﻦ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬Zor, güç, karmaşık.
– Sivri taş.
qiyin-qistaq 【‫ﺴﺘﺎﻕ‬鴙‫ﻗ‬-‫ﻦ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬Zor ve baskı.
qiyangqu 【鵞‫ﻘ‬鳴‫ﺎ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Yaramaz, afacan, haylaz.
Qiyin-qistaqqa almaq – Baskı altına almak;
qiyangquluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻘ‬鳴‫ﺎ‬鴶鴙‫】ﻗ‬ Yaramazlık, zorlamak.
haylazlık.
qiyinchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨﭽ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬Zorluk, güçlük,
qiyapet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺎﭘ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬a. Kıyafet, görünüm. karmaşıklık. Öz béshimdin köp qiyinchiliqlar
Qiyapiti yaman – Kıyafeti kötü. kechürdim – Başımdan çok zorluklar geçirdim.
qiyapetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﺎﭘ‬鴶鴙‫】ﻗ‬ a.u. Kıyafetsiz, qiyindi 【‫ﻨﺪى‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬Parça, bez parçası.
görünümsüz.
qiyinlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻨ‬鴙鴶鴙‫】ﻗ‬ Zorlaşmak,
qiyas 【‫ﺎﺱ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬a. Kıyas. Qiyas qilmaq – güçleşmek.
Kıyaslamak.
qiyinlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻨ‬鴙鴶鴙‫】ﻗ‬
qiyasiy 【鴸鴙‫ﺎﺳ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬a. Kıyaslama, kıyasî. (qiyinlashmaq'tan) Zorlaştırmak.
qiyassiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﺳﺴ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬a.u. Kıyaslanamaz. qiyinlashturuwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۇۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻨ‬鴙鴶鴙‫】ﻗ‬
qiyatash 【‫ﺎﺗﺎﺵ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Kaya. Zorlaştırıvermek.

qiydurmaq 【‫ﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴶鴙‫】ﻗ‬ (qiymaq'tan I) qiyinlashturuwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ﺭۇۋ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻨ‬鴙鴶鴙‫】ﻗ‬

293
Zorlaştırıverme. qiypash 【‫ﭙﺎﺵ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬bk. qiypach.
qiyinlashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻨ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬Zorlaştırma. qiyshaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺸﺎ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Kaymak, eğilmek,
qiyinlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻨ‬鴙鴶鴙‫( 】ﻗ‬qiyinlimaq'tan) çarpık hale gelmek. Kün gherpke qiyshaydi –
Zorlaştırmak. Güneş batıya kaydı.

qiyinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬Zorluk. qiyshaytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ﺸﺎ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Eğme, çarpık hale

getirme.
qiyinlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙鴶鴙‫】ﻗ‬ Zorlaşmak,
güçleşmek. qiyshaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺸﺎ‬鴶鴙‫( 】ﻗ‬qiyshaymaq'tan)
Eğmek, çarpık hale getirmek.
qiyinsinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬Zor olduğunu
sanma (sanmak). qiyshiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸ‬鴶鴙‫】ﻗ‬ Çarpık, eğri.
Qingghir-qiyshiq – Eğri büğrü.
qiyinsinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬Zor olduğunu
sanmak. qiyshiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺸ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Eğrilik, çarpıklık.

qiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻗ‬Kesme, kıyma. qiyshiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ﺸ‬鴶鴙‫】ﻗ‬ Kayma, eğilme,

çarpık hale gelme.
qiyje 【鴺‫ﺠ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬ağ. bk. kir.
qiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kız. Qiz almaq – Kız almak. Qiz
qiyma 【‫ﻤﺎ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬1. Kıyma, 2. Salça.
bermek – Kız vermek. Xotun-qiz – Kadın ve
qiymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬I 1. Kesmek, kıymak 2. kız.
Yanp içine dalmak 3. Kıymak, esirgememek.
qizamtul 【‫ﻝ‬鵞‫ﺰﺍﻣﺘ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kırmızımsı; kırmızıya
qiymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬II ağ. bk. qilmaq. çalan.
qiymiqu 【鵞‫ﻘ‬鴙‫ﻤ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Kuzukulağı. qizarmaq 【‫ﺰﺍﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫】ﻗ‬1. Kızarmak 2. Utanmak.

qiynaq 【‫ﻨﺎﻕ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬İşkence, ıstırap. Qiynaqqa Uyalghinimdin qizardim – Utandığımdan

kızardım.
salmaq – İşkence etmek.
qizartiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺰﺍﺭﺗ‬鴙‫】ﻗ‬ 1.
qiynalghu 【鵞‫ﻨﺎﻟﻐ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Istırap, azap, işkence.
Kızartıvermek 2. Utandırıvermek; yüzünü
qiynawetmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﺎۋەﺗﻤ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Istırap çektirmek; kızartıvermek.
işkence etmek.
qizartiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ﺰﺍﺭﺗ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Kızartıverme
qiynawétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ﻨﺎۋ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Istırap çektirme; 2. Utandınverme; yüzünü kızartıverme.
işkence etme.
qizartmaq 【‫ﺰﺍﺭﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻗ‬qizarmaq'tan) 1.
qiynash 【‫ﻨﺎﺵ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Eziyet etme, azap verme, Kızartmak, kırmızı yapmak 2. Kızartmak,
işkence etme. utandırmak.
qiynashmaq 【‫ﻨﺎﺷﻤﺎﻕ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Müşterek birbirine qizarturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺰﺍﺭﺗ‬鴙‫ 】ﻗ‬bk. qizartmaq.
eziyet çektirmek; birbirine azap vermek.
qizarturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺰﺍﺭﺗ‬鴙‫】ﻗ‬1. Kızartma, kırmızı
qiynimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Eziyet etmek, azap yapma 2. Kızartma, utandırma.
vermek, işkence etmek.
qizchaq 【‫ﺰﭼﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬Küçük kız.
qiynishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻨ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Müşterek birbirine
qizdurmaq 【‫ﺰﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻗ‬qizimaq'tan) 1.
eziyet çektirme; birbirine azap verme.
Kızartmak 2. Kavurmak 3. Isıtmak.
qiypach 【‫ﭙﺎچ‬鴶鴙‫ 】ﻗ‬Yampırı, eğri, çarpık.

294
qizdurulmaq 【‫ﺰﺩۇﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Kızartılmak 2. qiziqishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻘ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Beraber ilgilenme.
Kavrul mak 3. Isıtılmak. qiziqishliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬İlginç. Qiziqishliq
qizdurulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺰﺩۇﺭۇﻟ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Kızartılma 2. tughdurmaq – İlgi uyandırmak.
Kavrulma 3. Isıtılma. qiziqishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫】ﻗ‬Beraber ilgilenmek.
qizdurush 【‫ﺰﺩۇﺭۇﺵ‬鴙‫】ﻗ‬ 1. Kızartma 2.
qiziqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Sıcaklık 2. Gülünçlü
Kavurma 3. Isıtma.
olma hali.
qizghanch 【‫ﺰﻏﺎﻧﭻ‬鴙‫ 】ﻗ‬Acı, acıma, merhamet.
qiziqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬İlgilenmek, dikkat
qizghanchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺰﻏﺎﻧﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kıskanç, gıpta, etmek, zevklenmek.
haset, cimri. qiziqsindurmaq 【‫ﻨﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫】ﻗ‬
qizghanchuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﺰﻏﺎﻧﭽ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kıskançlık, (qiziqsinmaq'tan) İlgisini uyandırmak.
cimrilik.
qiziqsindurush 【‫ﻨﺪۇﺭۇﺵ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫】ﻗ‬ İlgisini
qizghanmaq 【‫ﺰﻏﺎﻧﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Kıskanmak, gıpta uyandırma.
etmek, haset etmek 2. Acımak. qiziqsinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬İlgilenme, dikkat
qizghin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺰﻏ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Sıcak, yanık, ateşli, etme.
yanmış 2. Enerjik, cuşkun, ateşli.
qiziqsinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬İlgilenmek, dikkat
qizghinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺰﻏ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Kıskanma, gıpta etmek.
etme, haset etme 2. Acıma. qiziqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Zevksiz, cazibesiz, ilginç
qizghinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﺰﻏ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Sıcaklık, yanıklık 2. olmayan, çekici olmayan.
Coşkunluk, ateşlilik. qiziqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫( 】ﻗ‬qiziqmaq'tan)
qizghuch 【‫چ‬鵞‫ﺰﻏ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kırmızımsı, kırmızıya İlgisini uyandırmak. Ademni qiziqturidighan
çalan. Qizghuch sériq – Kırmızımsı san. eser – Adamın ilgisini çeken eser.
qizghush-köküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ﮐ‬-‫ﺵ‬鵞‫ﺰﻏ‬鴙‫】ﻗ‬ qiziqturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬İlgisini uyandırma.
Kırmızımsı mavimsi. qizil 【‫ﻞ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kızıl, kırmızı. Toq qizil – Tüm
qiziq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬I Zevkli, ilgi çekici, ilginç, kızıl, koyu kızıl. Qéniq qizil – Koyu kızıl. Qizil
çekici, cazip. saqal – Kızıl sakal. Qizil bughday – Kızıl
qiziq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬II Sıcak, ısı. Bügün kün qiziq buğday (bir tür buğday). Qizil topa – Kızıl
toprak. Qizil gül – Kızıl gül. Balamgha qizil
– Bugün hava sıcak. Tömürni qizighida soq – d.
chiqti – Çocuğuma kızamık çıktı. Qip-qizil
Demiri sıcakken döv.
yalghanchi – Büsbütün yalancı.
qiziqarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﺎﺭﻟ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Zevkli, ilgi çekici,
Qizilbash 【‫ﻠﺒﺎﺵ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kızılbaş (Şii baş giyişi).
ilginç, çekici, cazip.
Qizilbash yilan – Kızılbaş yılan (yılan türü).
qiziqchi 【鴛‫ﻘﭽ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Soytarı, klovn.
qizilche 【鴺‫ﻠﭽ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Pancar. Qent qizilchisi –
qiziqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘﭽ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫】ﻗ‬ Şaka etmek, Şeker pancarı.
eğlenmek, alaya almak.
qizilgül 【‫ﻝ‬鵠‫ﻠﮕ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kızıl gül (çiçek türü).
qiziqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬İlgilenme, dikkat etme,
qizilquyruq 【‫ﺮۇﻕ‬鴵鵞‫ﻠﻘ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬zool. Kızıl kuyruk.
zevklenme.

295
qizillashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Komünistleşmek, Tinchliqni qoghdash – Barışı koruma.
kızıllaşmak. qoghdighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴘‫ﻏﺪ‬鵝‫】ﻗ‬ Muhafız,
qizillashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫】ﻗ‬ koruyucu, bekçi.
(qizillashmaq'tan) Komünistleştirmek, qoghdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻏﺪ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korumak, himaye
kızıllaştırmak. etmek.
qizilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kızıl olma hali. qoghlaqchi 【鴛‫ﻗﭽ‬鳤‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬1. Sürücü 2. Takip
qizillishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Komünistleşme, eden, izleyen, kovalayan.
kızıllaşma. qoghlandi 【‫ﻧﺪى‬鳤‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Sürgün, menfi.
qizimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Işımak, ateşlenmek 2. qoghlandichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﻧﺪ‬鳤‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kovulma
Coşmak. hali; sürülme hali.
qizirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Kızarma 2. Utanma. qoghlandiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻧﺪ‬鳤‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kovulma hali,
qizirishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Ağız kavgası yapma. sürülme hali.

qizirishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫】ﻗ‬ Ağız kavgası qoghlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻏ‬鵝‫】ﻗ‬ Kovulmak,

yapmak. sürülmek.

qizish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬Isıma, ateşlenme. qoghlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻏ‬鵝‫( 】ﻗ‬qoghlimaq'tan)

Kovdurmak, kovalatmak.
qizitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬1. Isıtma 2. Coşturma.
qoghlawetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鳤‫ﻏ‬鵝‫】ﻗ‬ Kovmak,
qizitma 【‫ﺘﻤﺎ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬t. Sıtma.
sürmek.
qizitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫】ﻗ‬ I (qizimaq'tan) 1.
qoghlawétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鳤‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kovma, sürme.
Isıtmak 2. Coşturmak, neşelendirmek.
qoghlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kovalama, sürme.
qizitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻗ‬II (qizimaq'tan) 1.
Isıtmak 2. Kızdırmak, coşturmak. qoghlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻏ‬鵝‫】ﻗ‬ Beraber
kovalamak.
qizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﻗ‬Kızlık.
qoghlighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻏﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kovalayan, süren.
qizmaq 【‫ﺰﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻗ‬Işımak, ateşlenmek.
qoghlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻏﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kovalamak, sürmek.
qobul 【‫ﻝ‬鵞‫ﺑ‬鵝‫】ﻗ‬a. Kabul. Qobul qilish – Kabul
etme. Qobul qilmaq – Kabul etmek. qoghliwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﻏﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kovalamak, git
demek.
qobulxana 【‫ﻟﺨﺎﻧﺎ‬鵞‫ﺑ‬鵝‫ 】ﻗ‬a.f. Kabul etme evi.
qoghun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kavun. Yazliq qoghun –
qochaq 【‫ﭼﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬bk. qorchaq.
Yazlık kavun. Küzlük qoghun – Güzlük kavun.
qochimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭼ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kurcalamak. Kökche qoghun – Bir kavun türü. Qoghun qéki
– Kavun kakı, kavun kurusu.
qochqar 【‫ﭼﻘﺎﺭ‬鵝‫ 】ﻗ‬Koç. Ikki qochqarning
béshi bir qazangha sighmas – d. İki koçun qoghunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kavuncu.
kellesi bir kazana sığmaz. qoghunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kavunluk.
qochulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﭼ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kurcalanmak. Miyem
qoghushun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kurşun (Pb belgesi ile
qochulup ketti – Beynim kurcalandı.
gösterilen, yoğunluğu 11,3 olan yumuşak bir
qoghdash 【‫ﻏﺪﺍﺵ‬鵝‫ 】ﻗ‬Koruma, himaye etme. eleman).

296
qoqanchaq 【‫ﻗﺎﻧﭽﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬bk. qorqaq. qolashmas 【‫ﺷﻤﺎﺱ‬鳣鵝‫ 】ﻗ‬Hantal, ağır kanlı.

qoqas 【‫ﻗﺎﺱ‬鵝‫ 】ﻗ‬Sıcak kül, ateşli kül. qolashmaslik 【鵗鴙‫ﺷﻤﺎﺳﻠ‬鳣鵝‫ 】ﻗ‬Beceriksizlik,

qoqash 【‫ﻗﺎﺵ‬鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qorqush. hantallık, ağır kanlılık.

qolay 【‫ي‬鳣鵝‫ 】ﻗ‬Kolay, rahat, uygun. Qolay

qoqunchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﭽ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﻗ‬ağ. Korkuluk.
purset – Y uygun fırsat.
qol 【‫ﻝ‬鵝‫ 】ﻗ‬El. Ong qol – Sağ el. Sol qol – Sol
qolaylashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴵鳣鵝‫ 】ﻗ‬Kolaylaşmak,
el. Qol bermek – El vermek. Quruq kol keldi –
uygun hale gelmek.
Boş el geldi. Qolungni tart – Elini çek. Qol
qowushturmaq – El bağlamak. Qol qisish – El qolaylashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴵鳣鵝‫】ﻗ‬
sıkma. Qol ishi – El işi. Qol chana – Küçük (qolaylashmaq'tan) Kolaylaştırmak; uygun bir
kızak. Qol saet – El saati. Qol sanaet – El hale getirmek.
zanaatı. Qol harwa – Küçük araba; el arabası. qolayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵鳣鵝‫ 】ﻗ‬Kolaylık.
Qolgha almaq – 1) Ele almak 2) Hapsetmek.
Qolgha ügetmek – Ele alıştırmak. Qol qolaylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵鳣鵝‫ 】ﻗ‬Kolaylaştırmak.
tekküzmek – Elle dokunmak. Qol tegmigen – qolaysiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴵鳣鵝‫ 】ﻗ‬Zor, uygunsuz.
Ellenmemiş. Qol tegmigen orman – Balta
qolaysizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴵鳣鵝‫】ﻗ‬ Zorluk,
girmemiş orman. Ikki qolini burnigha tiqip
uygunsuzluk.
keldi – Eli boş geldi. Öz qoli bilen yézilghan
xet – Kendi eliyle yazılmış mektup. Qol qolbashchi 【鴛‫ﻟﺒﺎﺷﭽ‬鵝‫ 】ﻗ‬Başkan, şef, elebaşı,
qoydurmaq – İmzalatmak. Qol yazmisi – El lider.
yazması. Qol qoymaq – İmzalamak. Kol
qolbashchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﺒﺎﺷﭽ‬鵝‫】ﻗ‬ Başkanlık,
yaghlik – Mendil. Qol astida – El altında.
liderlik. Qolbashchilik qilmaq – Başkanlık
Qol-ayaq bolmaq – Yardım etmek mec. Qol
yapmak. .
üzmek – El çekmek. Qol tartmaq – El çekmek.
Qol tekkende – Boş vakitta. Qolum tegmeydu qolhünerwen 【‫ﺭۋەﻥ‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ﻟﮭ‬鵝‫ 】ﻗ‬u.a.f. Zanaatçı,
– Vaktim yok. Qolgha chüshürmek – Ele esnaf.
geçirmek. Qolgha chüshmek – Yakalanmak. qolqap 【‫ﻟﻘﺎپ‬鵝‫ 】ﻗ‬Eldiven.
Qoldin bermek – Elden çıkarmak. Pursetni
qollanma 【‫ﻧﻤﺎ‬鳤‫ﻟ‬鵝‫】ﻗ‬ Rehber, kılavuz,
qoldin bermeng – Fırsatı kaçırmayın. Qolgha
yönetme.
kirgen – Ele geçen. Qolgha keltürmek – Elde
etmek. Qoldin kelmek – Elden gelmek. Qoldin qollanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kullanmak, istimal
kelgen yardem – Elden gelen yardım. Qoldin etmek.
kelgiche – Elden geldiği kadar. Qolumdin qollap-quwwetlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ۋۋەﺗﻠ‬鵞‫ﻗ‬-‫پ‬鳤‫ﻟ‬鵝‫】ﻗ‬
kelmeydu – Elimde değil; yapamam. Qoli qisqa
Destekleme, yardımcı olma.
– Yoksul; parasız. Qoli keng – Cömert, eli açık.
Qoldin ketmek – Elden çıkmak. qollap-quwwetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ۋۋەﺗﻠ‬鵞‫ﻗ‬-‫پ‬鳤‫ﻟ‬鵝‫】ﻗ‬
Desteklemek, yardımcı olmak.
qol-ayaq 【‫ﺎﻕ‬鴵‫ﯪ‬-‫ﻝ‬鵝‫ 】ﻗ‬El ayak.
qollash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻗ‬Destekleme, yardım etme.
qol-qanat 【‫ﻗﺎﻧﺎﺕ‬-‫ﻝ‬鵝‫ 】ﻗ‬Dayanacak kimse,
arka, yardımcı. Qol-qanat bolmaq – Yardımcı qollashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻗ‬1. Yardımlaşmak 2.
olmak. EUni tutmak.

qollimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Desteklemek, yardım

297
etmek. qomurulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫】ﻗ‬ Koparılmak,
qollunulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kullanılmak. kopmak.

qollunulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kullanılma. qomurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻗ‬Koparma.

qollunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kullanma. qomush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kamış. Shiker qomushi –

Şeker kamışı. Qazan-qomush – Mutfak takımı.
qollushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬1. Yardımlaşma 2.
Elini tutma. qomushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫】ﻗ‬ Kamışlık.
Qomushluq köl – Kamışlı göl.
qolmu-qol 【‫ﻝ‬鵝‫ﻗ‬-鵞‫ﻟﻤ‬鵝‫ 】ﻗ‬El ele.
qonaq 【‫ﻧﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Mısır. Sériq qonaq – Sarı
qolsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻟﺴ‬鵝‫ 】ﻗ‬Elsiz.
mısır.
qoltuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﺘ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Koltuk. Qoltuq tayaq –
qonaq 【‫ﻧﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬II. Sözge qonaq – Birinin
Koltuk değneği. Qoltuqqa almaq – Birini
sözünü kesmek; sözü engellemek.
kolundan tutmak.
qonaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﻗﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Mısır tarlası.
qoltuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﺘ‬鵝‫ 】ﻗ‬II coğr. Körfez.
qonalghu 【鵞‫ﻧﺎﻟﻐ‬鵝‫ 】ﻗ‬Konak; geceyi geçirme
qoltuqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鵞‫ﻟﺘ‬鵝‫ 】ﻗ‬Birinin elini
yeri.
tutmak.
qonchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵝‫ 】ﻗ‬Çizme koncu.
qoltuqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵞‫ﻟﺘ‬鵝‫ 】ﻗ‬Elini tutmak;
yardım etmek. qondaq 【‫ﻧﺪﺍﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Dipçik. Miltiqning
qondighi – Tüfeğin dipçiği.
qoltuqtayaq 【‫ﺎﻕ‬鴵‫ﻗﺘﺎ‬鵞‫ﻟﺘ‬鵝‫ 】ﻗ‬Hasta değneği.
qondaq 【‫ﻧﺪﺍﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬II Tünek.
qolwaq 【‫ﺍﻕ‬鵣‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kayık, sandal, tekne.
qondurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵝‫】ﻗ‬ (qonmaq'tan)
qolwaqchi 【鴛‫ﺍﻗﭽ‬鵣‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kayıkçı.
Kondurmak, geceletmek; geceyi geçirtmek için
qolyaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻏﻠ‬鴶‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻗ‬Mendil. birini evine almak.
qolyazma 【‫ﺎﺯﻣﺎ‬鴶‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻗ‬El yazması. qongaz 【‫ﺎﺯ‬鳴鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qongghuz.

qom 【‫ﻡ‬鵝‫ 】ﻗ‬a. Kavim, kabile, uruk, boy. qongghaz 【‫ﻐﺎﺯ‬鳴鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qongghuz.

qom-qabile 【鴺‫ﻠ‬鴙‫ﻗﺎﺑ‬-‫ﻡ‬鵝‫ 】ﻗ‬a. Kavim ve kabile. qongghuraq 【‫ﺭﺍﻕ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵝‫ 】ﻗ‬Zil. Qongghuraq

qom-qérindash 【‫ﻨﺪﺍﺵ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ﻗ‬-‫ﻡ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kavim ve chalmaq – Zil çalmak. Qongghuraq gül – bot.

çançiçeği, çadırçiçeği. Qongghuraq tiken – bot.
kardeş.
Yabanî gül.
qomach 【‫ﻣﺎچ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kavrulmuş tahıl (buğday,
qongghuruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qongghuraq.
mısır, darı).
qongghuz 【‫ﺯ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵝‫ 】ﻗ‬Böcek (-ği).
qomarmaq 【‫ﻣﺎﺭﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Koparmak.
qongghuzche 【鴺‫ﺯﭼ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵝‫ 】ﻗ‬Böcek (-ği).
qomartish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻣﺎﺭﺗ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kopartma.
qongqagha 【‫ﻘﺎﻏﺎ‬鳴鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. ala qargha.
qomartmaq 【‫ﻣﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﻗ‬ (qomarmaq'tan)
Kopartmak. qongnga 【‫ﺎ‬鳵鳴鵝‫ 】ﻗ‬İğne, diken.

qomiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qomurush. qongngachaq 【‫ﺎﭼﺎﻕ‬鳵鳴鵝‫ 】ﻗ‬ağ. Qongngachaq

qomuch 【‫چ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻗ‬bk. qomush. tiken — bk. qongghuraq tiken.

298
qongur 【‫ﺭ‬鵞鳴鵝‫ 】ﻗ‬Yanık renk, kahve rengi. kurumuş bitki).

qonghaz 【‫ﻧﻐﺎﺯ‬鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qongghuz. qorayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﺭﺍ‬鵝‫】ﻗ‬ Kamışlık; kurumuş

bitkilerin bulunduğu alan.
qonmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Konmak. Qush yaghachqa
qondi – Kuş ağaca kondu. qorchaq 【‫ﺭﭼﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Kukla, çocuk oyuncağı.
Qorchaq hökümet – Kukla hükümet.
qonumsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﻗ‬Yerinde durmaz; kurtlu
peynir. qorchaq 【‫ﺭﭼﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬II Çok güzel; resim gibi.

qonumsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫】ﻗ‬ Yerinde qordaq 【‫ﺭﺩﺍﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Türlü (yemek).

durmazlık. qorghap 【‫ﺭﻏﺎپ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kale, istihkam.
qonush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﻗ‬Konma. qorghash 【‫ﺭﻏﺎﺵ‬鵝‫ 】ﻗ‬Koruma, himaye etme.
qopal 【‫ﭘﺎﻝ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kaba. qorghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korumak, himaye
qopallashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭘﺎﻟ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kabalaşmak. etmek.

qopalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭘﺎﻟﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kabalık. Qopalliq qilmaq qorghudash 【‫ﺩﺍﺵ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qoghdash.
– Kabalık etmek. qorghushun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬bk. qoghushun.
qopallishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﭘﺎﻟﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kabalaşma. qorjun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺭﺟ‬鵝‫ 】ﻗ‬bk. xorjun.
qoparghu 【鵞‫ﭘﺎﺭﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Manivela. qorqa-qorqa 【‫ﺭﻗﺎ‬鵝‫ﻗ‬-‫ﺭﻗﺎ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korka korka.
qoparmaq 【‫ﭘﺎﺭﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬1. Koparmak; çekip qorqaq 【‫ﺭﻗﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Korkak.
çıkarmak 2. Yapmak. Tam qoparmaq – Duvar
qorqaq 【‫ﺭﻗﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬II Humma, sıtma.
yapmak.
qorqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﻗﺎﻗﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korkaklık.
qopartmaq 【‫ﭘﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﻗ‬ (qoparmaq'tan)
Kalktırmak, yükselttirmek, çıkartmak. qorqanchaq 【‫ﺭﻗﺎﻧﭽﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korkak.

qopmaq 【‫ﭘﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kalkmak. qorqanchaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﻗﺎﻧﭽﺎﻗﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬bk. qorqaqliq.

qopush 【‫ﺵ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kalkma, kalkış. qorqatquch 【‫چ‬鵞‫ﺭﻗﺎﺗﻘ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korkuluk.

qor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kuzukulağı. qorqatmaq 【‫ﺭﻗﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬bk. qorqutmaq.

qora 【‫ﺭﺍ‬鵝‫ 】ﻗ‬Avlu, ağıl. At qorasi – At ağılı. qorqmaq 【‫ﺭﻗﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﻗ‬ Korkmak. Qorqup
ketmek – Korkuvermek.
qora-jay 【‫ﺟﺎي‬-‫ﺭﺍ‬鵝‫ 】ﻗ‬u.f. Çiftlik, ev, mekan.
qorqmas 【‫ﺭﻗﻤﺎﺱ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korkmaz. Qorqmastin –
qoram 【‫ﺭﺍﻡ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Kırma taş; kırma tuğla.
Korkmadan.
qoram 【‫ﺭﺍﻡ‬鵝‫ 】ﻗ‬II Koruyucu.
qorqumsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korkusuz.
qoramsaq 【‫ﺭﺍﻣﺴﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Obur, pisboğaz.
qorqunchaq 【‫ﻧﭽﺎﻕ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korkak.
qoramsaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺍﻣﺴﺎﻗﻠ‬鵝‫】ﻗ‬ Oburluk,
qorqunchaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﭽﺎﻗﻠ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korkaklık.
pisboğazlık.
qorqunuch 【‫چ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵝‫】ﻗ‬ Korkunç. U
qoray 【‫ﺭﺍي‬鵝‫ 】ﻗ‬Kurumuş bitki.
könglümge qorqunuch sélip qoydi – O
qoray-chawa 【‫ﭼﺎۋﺍ‬-‫ﺭﺍي‬鵝‫ 】ﻗ‬Kurumuş bitki, yüreğime korku saldı.
kamış (tandıra yakmak için kullanılan

299
qorqunuchluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭼﻠ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korkulu. qorum 【‫ﺭۇﻡ‬鵝‫ 】ﻗ‬bk. qoruma.

qorqunuchsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭼﺴ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korkusuz. qoruma 【‫ﺭۇﻣﺎ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kavurma. Qoruma shorpa

qorqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korkma. – Kavrulmuş çorba.

qorumaq 【‫ﺭۇﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Kavurmak.
qorqutmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵝‫】ﻗ‬ (qorqmaq'tan)
Korkutmak. qorumaq 【‫ﺭۇﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬II 1. Çevresine duvar

qorqutuwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵝‫】ﻗ‬ çekmek 2. Korumak, muhafaza etmek.

Korkutuvermek. qorunmaq 【‫ﺭۇﻧﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Çekinmek, sıkılmak.

qorqutuwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korkutuverme. qorunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻧ‬鵝‫ 】ﻗ‬Çekinme, sıkılma.

qorqutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korkutma. qorutmaq 【‫ﺭۇﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﻗ‬ (qorumaq'tan I)

qorshaw 【‫ﺭﺷﺎۋ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kuşatma, çevresinin Kavurtmak.

sanlması. Qorshawgha almaq – Koşatmak. qoruwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۇۋەﺗﻤ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kavuruvermek;

haddinden fazla kızartmak.
qorshimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬Koşatmak.
qoruwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ﺭۇۋ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kavuruverme.
qorshiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺭﺷ‬鵝‫】ﻗ‬ Koşatmak,
koşatıvermek. qorush 【‫ﺭۇﺵ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Kavurma.

qorshiwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﺭﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬Koşatılma. qorush 【‫ﺭۇﺵ‬鵝‫ 】ﻗ‬II 1. Çevresine duvar

qorughan 【‫ﺭۇﻏﺎﻥ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kavrulmuş. çekme 2. Koruma, muhafaza etme.

qorushturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺭۇﺷﺘ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kırıştırmak,

qoruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Kıvrım. Yüzige qoruq
buruşturmak.
kirgen kishi – Yüzü kıvrılmış kişi.
qorushturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺭۇﺷﺘ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kırıştırılmak,
qoruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬II Duvar veya parmaklık ile
buruşturulmak.
çevrilmiş saha; ihata.
qorushturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺭۇﺷﺘ‬鵝‫】ﻗ‬ Kırıştırma,
qoruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬III Engel, mania.
buruşturma.
qoruqchi 【鴛‫ﺭۇﻗﭽ‬鵝‫】ﻗ‬Bekçi, muhafız, koruyan.
qosaq 【‫ﺳﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Karın. Yoghan qosaq – Karnı
qoruqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺭۇﻗ‬鵝‫ 】ﻗ‬Koruma, muhafaza büyük. Qosaq aghriq – Karın ağrısı. Ach
etme, bekçisi olma. qosaqka – Aç karma. Qosaq ach – Karın aç.
qoruqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭۇﻗﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Korumak, muhafaza Qosaq achmaq – Karın açmak. Qosughum achti
etmek, bekçisi olmak. – Acıktım; Kamım acıktı. Qosughung toydimu?
– Kamın doydu mu? Qosaq baqmaq – Karın
qorul 【‫ﺭۇﻝ‬鵝‫】ﻗ‬ Römork, nişan, hedef.
doyurmak.
Qorulgha élish – Nişan alma.
qosaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺳﺎﻗﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬1. Karınlı, karnı bükük
qorulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Kavrulmak.
2. Gebe, hamile.
qorulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬II Koşatılmak.
qowm 【‫ۋﻡ‬鵝‫ 】ﻗ‬a. bk. qom.
qorultaz 【‫ﺭۇﻟﺘﺎﺯ‬鵝‫ 】ﻗ‬Anka; bk. tazqara.
qowuq 【‫ۋۇﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Sidik torbası, kavuk.
qorulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Kavrulma.
qowun 【‫ۋۇﻥ‬鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qoghun.
qorulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵝‫ 】ﻗ‬II Koşatılma.
qowurgha 【‫ۋۇﺭﻏﺎ‬鵝‫】ﻗ‬ Kaburga, kaburga

300
kemiği. birleştirmek, eklemek, toplamak, katmak.

qowurghuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ۋۇﺭﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kanatlı. Ikki Qizini mana qoshup qoydi – Kızını bana verdi.

qowurghuluq ishik – İki kanatlı kapı. qoshmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬II Çift, iki.

qowuz 【‫ۋۇﺯ‬鵝‫ 】ﻗ‬Bir tür saz aleti. qoshmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬III Bestelemek, yazmak.

qowzaq 【‫ۋﺯﺍﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kabuk, soyuntu. Yaghach qoshmichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺷﻤ‬鵝‫ 】ﻗ‬Muhabbet tellalı.

qowzighi – Ağaç kabuğu. qoshtimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺷﺘ‬鵝‫ 】ﻗ‬Tırnak (-ğı), tırnak
qosh 【‫ﺵ‬鵝‫ 】ﻗ‬Çift, eş. Qosh chékit – Ast üst işareti.
iki nokta. Qosh jinislik – Eş cinis. Qosh qoshturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kavuşturmak, bir
haydash – Çift sürme. Qorqqangha qosh
araya getirmek, bağlamak. Qol qoshturmaq –
körüner – d. Korkana çift görünür.
El bağlamak.
qoshaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﺎﻏﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Birleşik, bitişik,
qoshturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kavuşturma, bir
müşterek.
araya getirme, bağlama.
qoshaq 【‫ﺷﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Birleşik, müşterek.
qoshu 【鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬Toplama. Qoshu belgüsi –
qoshaq 【‫ﺷﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬II Koşuk, şarkı. Qoshaq Toplama belgesi.
éytmaq – Şarkı söylemek. qoshughluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻏﻠ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Kaşıklı.
qoshaqchi 【鴛‫ﺷﺎﻗﭽ‬鵝‫】ﻗ‬ Koşukçu; koşuk
qoshughluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻏﻠ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬II 1. Koşulmuş. Ikki
söyleyen kimse.
at qoshughluq harwa – İki at koşulmuş araba. 2.
qoshaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺷﺎﻗﭽ‬鵝‫ 】ﻗ‬Koşuk söyleme Eklenmiş, katılmış, toplanmış.
hali. qoshuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Kaşık. Ash qoshughi –
qoshatar 【‫ﺷﺎﺗﺎﺭ‬鵝‫ 】ﻗ‬Çift namlu tüfek; av Yemek kaşığı. Bal qoshughi – Çay kaşığı. Bir
tüfeği. qoshuq qénimdin kech – Bir kaşık kanımdan
qoshchaq 【‫ﺷﭽﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Çift tekerlek. geç; öldürme, affet.

qoshuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬II Karışmak, bir işte eli

qoshchi 【鴛‫ﺷﭽ‬鵝‫ 】ﻗ‬Çiftçi.
olmak.
qoshkézek 【‫ﺰەك‬鴽‫ﺷﮑ‬鵝‫ 】ﻗ‬Çift, ikiz.
qoshulma 【‫ﻟﻤﺎ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬Karışım, mahlat.
qoshqar 【‫ﺷﻘﺎﺭ‬鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qochqar.
qoshulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬Katılmak. Pikringizge
qoshqollap 【‫پ‬鳤‫ﻟ‬鵝‫ﺷﻘ‬鵝‫ 】ﻗ‬İki elle, sevinçle, qoshulimen – Fikrinize katılıyorum.
itirazsız mec.
qoshulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬Katılma, eklenme.
qoshquda 【‫ﺩﺍ‬鵞‫ﺷﻘ‬鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qacha-quda.
qoshuma 【‫ﻣﺎ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬U qoshumisini türdi – O
qoshqun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺷﻘ‬鵝‫ 】ﻗ‬Eyerin öne gitmesini kaşını çattı; O suratını bozdu.
engellemek için atın kuyruğuna takılan halka
qoshumcha 【‫ﻣﭽﺎ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫】ﻗ‬gr. Ek. Péil yasighuchi
şeklindeki kayış.
qoshumcha – Fiil yapım eki.
qoshma 【‫ﺷﻤﺎ‬鵝‫ 】ﻗ‬Birleşik. Amérika Qoshma
qoshumche 【鴺‫ﻣﭽ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬Eklem, ilave, ek.
Shtatliri – Amerika Birleşik Devleti. Qoshma
Qoshumche kirin – Ek gelir. Qoshumche
axbarat – Birleşik beyanat.
ishlepchiqirish – Ek üretim.
qoshmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬I Koşmak, bağlamak,

301
qoshun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬tar. Ordu, askerî birlik. qoydurush 【‫ﺪۇﺭۇﺵ‬鴵鵝‫】ﻗ‬ Koydurma,
Chet el qoshunliri – Yabancı ordu. Hawa bıraktırma.
qoshuni – Hava birliği. qoyghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵝‫】ﻗ‬ Koyan, bırakan,
qoshundi 【‫ﻧﺪى‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬1. Karışım, mahlut 2. yatıran. Pul amanet qoyghuchi – Para yatıran.
Ek, türev. qoyghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵝‫ 】ﻗ‬bk. qoydurmaq.
qoshuwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫】ﻗ‬ Eklemek,
qoyghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵝‫ 】ﻗ‬bk. qoydurush.
karıştırmak, toplamak, birleştirmek.
qoyxana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴵鵝‫ 】ﻗ‬u.f. Koyun ağılı.
qoshuwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫】ﻗ‬ Ekleme,
karıştırma, toplama, birleştirme. qoymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵鵝‫】ﻗ‬ Koymak, bırakmak.
Ornigha qoymaq – Yerine koymak. Qol
qoshush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﻗ‬Koşma, bağlama, ekleme,
qoymaq – İmza atmak. U héch némini qoymidi
katma, toplama.
– O hiçbir şey bırakmadı. Qoysangchu –
qotan 【‫ﺗﺎﻥ‬鵝‫ 】ﻗ‬Ağıl. Qoy qotini – Koyun Boşver, bırak. Yaman adetni qoy! – Kötü
ağılı. alışkanlığı bırak! U kirgili qoymidi – O içeri

qotanlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺗﺎﻧﻠ‬鵝‫ 】ﻗ‬Ay qotanlidi – Ay bırakmadı. Oyun qoymaq – Oyun koymak

(sahnedeki gösteri). At qoymaq – Ad koymak,
ışığının ay çevresindeki daire şekli; mehtabın
adlandırmak. Köngül qoymaq – Gönül vermek;
ay çevresinde daire tesis etmesi.
sevmek. Teyyarlap qoymaq – Hazır hale
qotaz 【‫ﺗﺎﺯ‬鵝‫ 】ﻗ‬zool. Yak (-ğı). getirmek.
qotuma 【‫ﻣﺎ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. muqawa. qoyughluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻏﻠ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻗ‬Koyulmuş; bırakılmış.
qotumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻗ‬Ekmek. qoyuq 【‫ﻕ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻗ‬Koyu. Qoyuq süt – Koyu süt.
qotur 【‫ﺭ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻗ‬Uyuz, çepel. Qoyuq orman – Koyu orman.

qoturamut 【‫ﺕ‬鵞‫ﺭﺍﻣ‬鵞‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻗ‬Armutun bir türü. qoyuq-shalang 【‫ڭ‬鳣‫ﺷﺎ‬-‫ﻕ‬鵞鴵鵝‫】ﻗ‬ Koyu ve

seyrek.
qoy 【‫ي‬鵝‫ 】ﻗ‬I bot. Kuzukulağı.
qoyuqlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鵞鴵鵝‫】ﻗ‬
qoy 【‫ي‬鵝‫】ﻗ‬II Koyun. Qoy göshi – Koyun eti.
(qoyuqlanmaq'tan) Koyulaştırmak,
Qoy yili – Koyun yılı (12 hayvan takvimine
sıklaştırmak.
göre 1907, 1919, 1931, 1943, 1955 yılları koyun
yılıdır). qoyuqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻗ‬Koyulaşmak.

qoy-öshki 【鴛‫ﯲﺷﮑ‬-‫ي‬鵝‫ 】ﻗ‬Koyun ve keçi. qoyuqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻗ‬Koyulaşmak,

sıklaşmak.
qoyaq 【‫ﺎﻕ‬鴵鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qoyuq.
qoyuqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鵞鴵鵝‫( 】ﻗ‬qoyuqlimaq'tan)
qoyash 【‫ﺎﺵ‬鴵鵝‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qoyush.
Koyulatmak, sıklaştırmak.
qoychi 【鴛‫ﭽ‬鴵鵝‫ 】ﻗ‬Koyun çobanı.
qoyuqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵞鴵鵝‫】ﻗ‬ Koyulaşmak,
qoychiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴵鵝‫ 】ﻗ‬Koyun çiftliği; koyun yoğunlaşmak, sıklaşmak.
hayvancılığı. qoyuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞鴵鵝‫】ﻗ‬ Koyuluk, sıklık,
qoydurmaq 【‫ﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵鵝‫】ﻗ‬ (qoymaq'tan) yoğunluk.
Koydırmak, bıraktırmak. Xotunini qoydurmaq qoyuqlushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻗ‬Koyulaşma,
– Karısını bıraktırmak.

302
sıklaşma, yoğunlaşma. qozghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺯﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Hareket ettirmek,
qoyuqlutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞鴵鵝‫】ﻗ‬ Koyulatma, kımıldatmak, oynatmak.
sıklaştırma, yoğunlaştırma. qozghulang 【‫ڭ‬鳣鵞‫ﺯﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Ayaklanma, isyan.
qoyulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵝‫】ﻗ‬ I Yoğunlaşmak, Qozghulang kötermek – Ayaklanmak.
koyulaşmak, sıklaşmak. qozghulangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴鳣鵞‫ﺯﻏ‬鵝‫】ﻗ‬ İsyancı,
qoyulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵝‫】ﻗ‬ II Koyulmak, ayaklanan, asi.
bırakılmak. qozghulangchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴鳣鵞‫ﺯﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬İsyan hali,
qoyulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵鵝‫】ﻗ‬ I Yoğunlaşma, ayaklanma hali, asilik.
koyulaşma, sıklaşma. qozghulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺯﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬1. Hareketlenme,
qoyulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻗ‬II Koyulma, bırakılma. kımıldama 2. Ayaklanma, isyan etme.

qoyuwermek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺭﻣ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻗ‬Bırakıvermek, qozghutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﺯﻏ‬鵝‫ 】ﻗ‬Hareket ettirme,

salıvermek. kımıldattırma, oynattırma.

qoyuwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻗ‬bk. qoyuwermek. qozi 【‫ﺯى‬鵝‫ 】ﻗ‬bk. qoza.

qoyuwérish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴼‫ۋ‬鵞鴵鵝‫】ﻗ‬ Bırakıverme, qozichaq 【‫ﭽﺎﻕ‬鴘‫ﺯ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kuzucuk, küçük kuzu.

salıverme. qoziqulaq 【‫ﻕ‬鳣鵞‫ﻘ‬鴘‫ﺯ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kuzukulağı.
qoyuwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻗ‬bk. qoyuwérish. qozilash 【‫ﺵ‬鳤鴘‫ﺯ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kuzu doğurma.
qoyush 【‫ﺵ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻗ‬Koyma, bırakma. qoziliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺯ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kuzulu. Qoziliq qoy –
qoza 【‫ﺯﺍ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kuzu. Qoza térisi – Kuzu derisi. Kuzulu koyun.
Qoza qulaq – Kuzukulağı. qozilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺯ‬鵝‫ 】ﻗ‬Koyunun yavrulaması;
qozghaq 【‫ﺯﻏﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kepek (-ği), donra. kuzu doğurmak. Qoy qozilidi – Koyun
yavruladı.
qozghalghuch 【‫چ‬鵞‫ﺯﻏﺎﻟﻐ‬鵝‫ 】ﻗ‬Çevik, canlı, faal,
hareketli. qozmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Sinirlenmek, kızmak,
öfkelenmek, hiddetlenmek.
qozghalma 【‫ﺯﻏﺎﻟﻤﺎ‬鵝‫】ﻗ‬ Taşınır, menkul.
Qozghalma mülük – Taşınır mallar. qozuq 【‫ﺯۇﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬Kazık. Tömür qozuq – Kutup
yıldızı.
qozghalmaq 【‫ﺯﻏﺎﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻗ‬1. Hareketlenmek,
kımıldamak 2. Ayaklanmak, isyan etmek. qozush 【‫ﺯۇﺵ‬鵝‫】ﻗ‬ Sinirlenme, kızma,
öfkelenme, hiddetlenme.
qozghalmas 【‫ﺯﻏﺎﻟﻤﺎﺱ‬鵝‫】ﻗ‬ Hareketsiz,
kımıldamaz, sabit, durağan. qro 【‫ 】ﻗﺮو‬bk. qiro.

qozghalmaslik 【鵗鴙‫ﺯﻏﺎﻟﻤﺎﺳﻠ‬鵝‫】ﻗ‬ Sabitlik, qu 【鵞‫ 】ﻗ‬ünl. Kuşlan kovalarken kullanılan

hareketsizlik, durağanlık, kımıldamazhk. ünlem.

qozghash 【‫ﺯﻏﺎﺵ‬鵝‫】ﻗ‬ Hareket ettirme, qubbe 【鴺‫ﺑﺒ‬鵞‫ 】ﻗ‬a. tar. Kubbe.

kımıldatma, oynatma. quchaghlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﭼﺎﻏ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kucaklama.
qozghatmaq 【‫ﺯﻏﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫( 】ﻗ‬qozghimaq'tan) quchaghlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭼﺎﻏ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kucaklaşmak.
Hareket ettirmek, kımıldattırmak,
quchaghlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭼﺎﻏ‬鵞‫】ﻗ‬
oynattırmak.

303
(quchaghlimaq'tan) Kucaklatmak. qul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kul, köle. Qul qilmaq – Köle
quchaghlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭼﺎﻏﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kucaklamak. yapmak.

quchaghlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﭼﺎﻏﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kucaklatma. qula 【鳣鵞‫ 】ﻗ‬Kula. Kula at – Kula at.

quchaghliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﭼﺎﻏﻠ‬鵞‫】ﻗ‬ qulach 【‫چ‬鳣鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. ghulach.

Kucaklamak. qulaq 【‫ﻕ‬鳣鵞‫ 】ﻗ‬I Kulak. Qulighi éghir adem –
quchaghliwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﭼﺎﻏﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kucaklama. Kulağı ağır adam. Qulaq tüwi – Kulağın arkası.
Qulaq qiri – Kulak kiri. Xoshallighidin uning
quchaghlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﭼﺎﻏﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kucaklaşma.
aghzi qulughigha yetti – Sevincinden onun
quchaq 【‫ﭼﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kucak. Quchaq achmaq – ağzı kulağına yetti. Qulaq asmaq – Kulak
Kucak açmak. Bir quchaq otun – Bir kucak asmak. Tughri söz qulaqqa yaqmaydu – Doğru
odun. söz kulağa hoş gelmez. Qulaqta tutmaq –
quchaq-quchaq 【‫ﭼﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬-‫ﭼﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kucak kucak; Kulakta tutmak.

bir çok kucak dolu. qulaq 【‫ﻕ‬鳣鵞‫ 】ﻗ‬II Yaprak, taçyaprağı.

quchqach 【‫ﭼﻘﺎچ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. qushqach. qulaqbagh 【‫ﻗﺒﺎﻍ‬鳣鵞‫ 】ﻗ‬Bağ.

quchmaq 【‫ﭼﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Sarmak, kucaklamak. qulaqcha 【‫ﻗﭽﺎ‬鳣鵞‫ 】ﻗ‬Kürklü kışlık börk; kışlık

quchush 【‫ﺵ‬鵞‫ﭼ‬鵞‫ 】ﻗ‬Sarma, kucaklama. baş giysisi.

qulaqche 【鴺‫ﻗﭽ‬鳣鵞‫ 】ﻗ‬anat. kulakçık (-ğı).

quda 【‫ﺩﺍ‬鵞‫ 】ﻗ‬Dünür. Quda chüshmek –
Dünürleşmek. qulaqchin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻗﭽ‬鳣鵞‫ 】ﻗ‬bk. qulaqcha.

quda-baja 【‫ﺑﺎﺟﺎ‬-‫ﺩﺍ‬鵞‫ 】ﻗ‬Bacanak, kayın. qulan 【‫ﻥ‬鳣鵞‫ 】ﻗ‬I zool. Yaban eşeği.

qudichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﺩ‬鵞‫ 】ﻗ‬Dünürlük, dünür qulan 【‫ﻥ‬鳣鵞‫ 】ﻗ‬II ağ. bk. qulun.
olma hali. Qudichiliq qilmaq – Dünürlük
qulashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﻠ‬鳣鵞‫ 】ﻗ‬Gelin, nişanlı.
yapmak.
qulchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﭽ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kölelik hali.
qudilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ﺩ‬鵞‫ 】ﻗ‬Dünürleşmek.
quldar 【‫ﻟﺪﺍﺭ‬鵞‫ 】ﻗ‬u.f. Köle sahibi.
qudilishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺩ‬鵞‫ 】ﻗ‬Dünürleşme.
quldarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﺪﺍﺭﻟ‬鵞‫】ﻗ‬ u.f.u. Kölecilik.
qudret 【‫ﺩﺭەﺕ‬鵞‫ 】ﻗ‬a. Kudret, kuvvet.
Quldarliq tüzümi – Kölecilik toplum düzeni.
qudretlik 【鵗鴙‫ﺩﺭەﺗﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u. Kudretli. Quldarliq jem'iyeti – Köleci toplum.
qudretsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺩﺭەﺗﺴ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u. Kudretsiz. qulla 【鳤‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬a. bk. qible.

qudretsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺩﺭەﺗﺴ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u. Kudretsizlik. qullap 【‫پ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬Bağ, bandaj.

quduq 【‫ﺩۇﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kuyu. Qan qudughi – qullash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qulunlash.
Maden ocağı.
qulluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬I Kulluk, kölelik. Qulluqta
quduluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺩۇﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. qudichiliq. tutmaq – Köle halinde tutmak.
qugha 【‫ﻏﺎ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qowurgha. qulluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬II ünl. Teşekkürler. Qulluq

qughun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. qoghun. bolsun – Teşekkürler.

qulpa 【‫ﻟﭙﺎ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qulup.
quzhun 【‫ژۇﻥ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. quyun.

304
qulpu 【鵞‫ﻟﭙ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. qulup. qumilaqchi 【鴛‫ﻗﭽ‬鳤鴙‫ﻣ‬鵞‫ 】ﻗ‬Falcı.

qulpulash 【‫ﺵ‬鳣鵞‫ﻟﭙ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. quluplash. qumilaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鳤鴙‫ﻣ‬鵞‫ 】ﻗ‬Dışkısını salma

qult 【‫ﻟﺖ‬鵞‫ 】ﻗ‬Taklidî ses. U chayni qult étip (koyun, keçi gibi hayvanlar için).

ichip qoydi – O çayı lıkır lıkır içiverdi. qumilaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳤鴙‫ﻣ‬鵞‫ 】ﻗ‬Dışkısını salmak

qult-qult 【‫ﻟﺖ‬鵞‫ﻗ‬-‫ﻟﺖ‬鵞‫ 】ﻗ‬Lıkır lıkır. (koyun, keçi gibi hayvanlar için).

qumluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kumlu. Qumluq yer –

qululash 【‫ﺵ‬鳣鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qulunlash.
Kumlu toprak.
qulule 【鴺‫ﻟ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬1. Salyangoz 2. Kabuk (-ğu);
qumra 【‫ﻣﺮﺍ‬鵞‫ 】ﻗ‬Çanak (-ğı), kap (-bı), çömlek
kavkı 3. Sedef.
(-ği), saksı.
qulun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬Yasına dolmamış kısrak
qumreng 【‫ﻣﺮەڭ‬鵞‫ 】ﻗ‬u.f. Kum renği.
yavrusu.
qumri 【‫ﻣﺮى‬鵞‫ 】ﻗ‬Kumru.
qulunlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. qulunlimaq.
qumsaq 【‫ﻣﺴﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Qumsaq un – Basit şekilde
qulunlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫】ﻗ‬ Kısrağın
öğütülmüş un.
yavrulaması.
qumtash 【‫ﻣﺘﺎﺵ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kumlu taş.
qulup 【‫پ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬a. Kilit.
qumurash 【‫ﺭﺍﺵ‬鵞‫ﻣ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. qomurush.
qulupchi 【鴛‫ﭘﭽ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u. Kilitçi, kilit ustası.
qunduz 【‫ﻧﺪۇﺯ‬鵞‫ 】ﻗ‬zool. Su samuru.
quluplaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﻠ‬鳤‫ﭘ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u. Kilitli.
qungghaz 【‫ﻐﺎﺯ‬鳴鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qongghuz.
quluplanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭘ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kilitlenmek.
qur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﻗ‬I Satır.
quluplash 【‫ﺵ‬鳤‫ﭘ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u. Kilitleme.
qur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﻗ‬II Takım. Bir qur könglek ishtan
quluplatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭘ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫( 】ﻗ‬quluplimaq'tan)
– Bir takım gömlek ve iç çamaşırı.
Kilitletmek.
qur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﻗ‬III ağ. bk. yambu.
quluplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭘﻠ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u. Kilitlemek.
qura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qiro.
qum 【‫ﻡ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kum. Qum shéker – Toz şeker.
quraq 【‫ﺭﺍﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Parça, bez parçası.
qumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kepek (-ği), donra.
qural 【‫ﺭﺍﻝ‬鵞‫ 】ﻗ‬Silah. Qolgha qural almaq –
qumat 【‫ﻣﺎﺕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kumlu toprak.
Silahlanmak; ele silah almak. Oqush quralliri –
qumchaq 【‫ﻣﭽﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬I ağ. Kurbağa yavrusu; Okuma malzemeleri; okul malzemeleri.
kurbağacık.
qural-jabduq 【‫ﺟﺎﺑﺪۇﻕ‬-‫ﺭﺍﻝ‬鵞‫ 】ﻗ‬Silah ve alet.
qumchaq 【‫ﻣﭽﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬II Kurbağa yavrusu.
qural-sayman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴵‫ﺳﺎ‬-‫ﺭﺍﻝ‬鵞‫ 】ﻗ‬Silah ve alet.
qumdan 【‫ﻣﺪﺍﻥ‬鵞‫ 】ﻗ‬f. ağ. bk. xumdan.
qural-yaraq 【‫ﺎﺭﺍﻕ‬鴵-‫ﺭﺍﻝ‬鵞‫ 】ﻗ‬I Silah ve alet.
qumghan 【‫ﻣﻐﺎﻥ‬鵞‫ 】ﻗ‬El ve yüz yıkamak için
qural-yaraq 【‫ﺎﺭﺍﻕ‬鴵-‫ﺭﺍﻝ‬鵞‫ 】ﻗ‬II Araç gereç.
kullanılan su kabı.
Kérek yaraq – Araç gereç, silah.
qumilaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ﻣ‬鵞‫ 】ﻗ‬Koyun veya keçi tezeği
qurallandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫ﺭﺍﻟ‬鵞‫】ﻗ‬
(gübresi). Qumilaq salmaq – Tezek veya
(qurallanmaq'tan) Silahlandırmak.
boncuk ile fal açmak.

305
qurallandurulmaq 【‫ﻧﺪۇﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺭﺍﻟ‬鵞‫】ﻗ‬ qurban 【‫ﺭﺑﺎﻥ‬鵞‫ 】ﻗ‬a. Kurban. Qurban Héyt –
Silahlandırılmak. Kurban Bayramı.

qurallandurulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧﺪۇﺭۇﻟ‬鳤‫ﺭﺍﻟ‬鵞‫】ﻗ‬ qurbanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺑﺎﻧﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurbanlık. Qurbanliq

Silahlandınlma. qoy – Kurbanlık koyun.
qurallandurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鳤‫ﺭﺍﻟ‬鵞‫】ﻗ‬Silahlandırma. qurbi 【鴛‫ﺭﺑ‬鵞‫ 】ﻗ‬Akran, yaşıt.

qurallanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺭﺍﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬Silahlanmak. qurbi-kurdashlik 【鵗鴙‫ﺭﺩﺍﺷﻠ‬鵞‫ﮐ‬-鴛‫ﺭﺑ‬鵞‫】ﻗ‬

quralliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺍﻟﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Silahlı. Akranlık, yaşıtlık.

qurbiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﺑ‬鵞‫ 】ﻗ‬Akranlık, yaşıtlık.

qurallinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺭﺍﻟﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Silahlanma.
qurdash 【‫ﺭﺩﺍﺵ‬鵞‫ 】ﻗ‬Yaşıt. Uning bilen men
quralma 【‫ﺭﺍﻟﻤﺎ‬鵞‫ 】ﻗ‬Birleşme.
qurdashmen – Onunla ben yaşıtım; Onunla
quralsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺍﻟﺴ‬鵞‫ 】ﻗ‬Silahsız. yaşıtım.
quralsizlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺍﻟﺴ‬鵞‫】ﻗ‬ qurdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺩﺍﺷﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Yaşıtlık; aynı yaşta
Silahsızlandırmak. olma hali.
quralsizlandurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺍﻟﺴ‬鵞‫】ﻗ‬ qure 【‫ﺭە‬鵞‫ 】ﻗ‬Kur'a; kur'a çekmek.
Silahsızlandırma.
qurghaq 【‫ﺭﻏﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kuru. Qurghaq rayunlar –
quralsizlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺍﻟﺴ‬鵞‫】ﻗ‬ Çöl bölgeler.
Silahsızlanmak.
qurghaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﻏﺎﻗﭽ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. qurghaqliq.
quralsizlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭﺍﻟﺴ‬鵞‫ 】ﻗ‬Silahsızlanma.
qurghaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﻏﺎﻗﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kuraklık, kurak olma
quralslzlandurulmaq 【‫ﻧﺪۇﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭﺍﻟﺴﻠﺰ‬鵞‫】ﻗ‬ hali.
Silahsızlandırılmak.
qurghu 【鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﻗ‬Aladoğan.
quramchaq 【‫ﺭﺍﻣﭽﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. Ok kılıfı, ok
qurghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurucu.
kuburu.
qurimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫】ﻗ‬ Montaj etmek,
Quran 【‫ﺭﺍﻥ‬鵞‫ 】ﻗ‬a. Kuran.
biriktirmek.
qurash 【‫ﺭﺍﺵ‬鵞‫ 】ﻗ‬Montaj etme, biriktirme,
qurlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬Satır ile.
birleştirme.
qurma 【‫ﺭﻣﺎ‬鵞‫ 】ﻗ‬Biriktirme, toplama, karma.
qurashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺍﺷﻠ‬鵞‫】ﻗ‬ Montaj edilmiş;
biriktirilmiş. qurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurmak, tesis etmek.

qurashmaq 【‫ﺭﺍﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﻗ‬Beraber montaj etmek; Qayta qurmaq – Tekrar kurmak.

beraber birleştirmek. qurs 【‫ﺭﺱ‬鵞‫ 】ﻗ‬Qars-qurs – Çatırtı, gıcırtı.

qurashturghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﺭﺍﺷﺘ‬鵞‫ 】ﻗ‬Montaj eden; qursaq 【‫ﺭﺳﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. qosaq.

biriktiren.
qursaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺳﺎﻗﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. qosaqliq.
qurashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺭﺍﺷﺘ‬鵞‫ 】ﻗ‬Montaj etmek;
qurshaw 【‫ﺭﺷﺎۋ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. qorshaw.
biriktirmek.
qurshimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﺷ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. qorshimaq.
qurashturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺭﺍﺷﺘ‬鵞‫】ﻗ‬ Montaj
edilmek; biriktirilmek. qurt 【‫ﺭﺕ‬鵞‫】ﻗ‬I Kurt, böcek. Yipek qurt – İpek

306
böceği. qurumaq 【‫ﺭۇﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurumak. Qurup ketsun!
qurt 【‫ﺭﺕ‬鵞‫ 】ﻗ‬II Kurumuş peynir; kurutulmuş – Mahvolsun! kahrolsun!
peynir. qurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﻗ‬I Kuruma, kurumak.
qurt-qongguz 【‫ﺯ‬鵞‫ﮕ‬鳴鵝‫ﻗ‬-‫ﺭﺕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurt ve böcek; qurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﻗ‬II Kurma, tesis etme.
bk. qurt-qumursqa.
qurushqaq 【‫ﺭۇﺷﻘﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬1. Çabuk kuruyan;
qurt-qumursqa 【‫ﺭﺳﻘﺎ‬鵞‫ﻣ‬鵞‫ﻗ‬-‫ﺭﺕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurt ve kurumaya elverişli 2. Pinti.
böcek.
qurutqu 【鵞‫ﺭۇﺗﻘ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qurt II.
qurtlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺭﺗ‬鵞‫】ﻗ‬ (qurtlimaq'tan)
qurutmaq 【‫ﺭۇﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﻗ‬ (qurumaq'tan)
Kurtlatmak.
Kurutmak. Alma qurutmaq – Elma kurutmak.
qurtlighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﺭﺗﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurtlamış. Üstelning üstini qurut – Masanın üstünü
qurtlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﺗﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurtlamak. kurula. Biz düshmenni quruttuq – Biz düşmanı
yok ettik.
qurtluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﺗﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurtlu. Qurtluq alma –
Kurtlu elma. qurutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺭۇﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurutulmak.

qurughchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭۇﻏﭽ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. qurghaqchiliq. qurutulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺭۇﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurutulma.

qurughdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭۇﻏﺪ‬鵞‫】ﻗ‬ Kurutmak, qurutuwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺭۇﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurutuvermek.

kurulamak. qurutuwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鵞‫ﺭۇﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurutuverme.
qurughluk 【‫ك‬鵞‫ﺭۇﻏﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kara. Qurughluq qurutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurutma.
eskiri – Kara askeri, kara ordusu.
qusaq 【‫ﺳﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. qosaq.
quruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬I Kuru. Quruq iqlim – Kuru
qusiqaghriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﻘﺎﻏﺮ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. tolghaq.
iklim. Kuruq qalmaq – Nasipsiz kalmak. U
quruq qaytip keldi – O eli boş döndü. Quruq qusqu 【鵞‫ﺳﻘ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kusuk. Qusqum kélidu –
gep – Bos söz. Quruq réal – Boş hayal. Quruq Kusmak istiyorum.
söz qulaqqa yaqmas – Boş laf kulağa hoş
qusmaq 【‫ﺳﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kusmak. Qan qusmaq –
gelmez.
Kan kusmak.
quruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬II ağ. bk. quyruq.
qusturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺳﺘ‬鵞‫】ﻗ‬ (qusmaq'tan)
quruqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﻗﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬1. Kuraklık, susuzluk 2. Kusturmak.
Kara.
qusturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺳﺘ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kusturma.
quruqtin-quruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ﻗ‬-‫ﻦ‬鴙‫ﺭۇﻗﺘ‬鵞‫ 】ﻗ‬Bos bosuna.
qusuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kusuk.
qurulma 【‫ﺭۇﻟﻤﺎ‬鵞‫ 】ﻗ‬Tesisat, donatım.
qusuldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. pichirlash.
qurulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﻗ‬ Kurulmak, tesis
qusuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. pichirlimaq.
edilmek.
qusur 【‫ﺭ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻗ‬a. Kusur, eksiklik, noksan.
qurultay 【‫ﺭۇﻟﺘﺎي‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurultay, kongre.
Qusur tapmaq – Kusur bulmak.
qurulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵞‫】ﻗ‬ İnşaat. Qurulush
qusurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u. Kusurlu.
matériyalliri – İnşaat malzemeleri.
qusursiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺳ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kusursuz.
qurum 【‫ﺭۇﻡ‬鵞‫ 】ﻗ‬İs, kurum.

307
qusuwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kusuvermek. qutquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺗﻘ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurtarma.

qusuwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kusuverme. qutquzushmaq 【‫ﺯۇﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鵞‫】ﻗ‬ Beraber

qusush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kusma. kurtarmak.

qutquzushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺯۇﺷ‬鵞‫ﺗﻘ‬鵞‫】ﻗ‬ Beraber

qush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kuş. Aq qush – Kuğu. Dölet
kurtarma.
qushi – Devlet kuşu; baht kuşu.
qutluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kutlu, uğurlu. Bayrimingiz
qushwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣‫ﺷ‬鵞‫ 】ﻗ‬u.f. Kuşçu; kuşçuluğu
qutluq bolsun – Bayramınız kutlu olsun.
seven kimse.
qutluqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kutlama.
qushwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣‫ﺷ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kuşçuluk.
qutluqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kutlamak.
qushchaq 【‫ﺷﭽﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Küçük kuş.
qutratquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺗﺮﺍﺗﻘ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. quturtquchi.
qushchi 【鴛‫ﺷﭽ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kuşçu.
qutratmaq 【‫ﺗﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. quturtmaq.
qushchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺷﭽ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kuşçuluk.
qutritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺗﺮ‬鵞‫ 】ﻗ‬bk. quturtush.
qushxana 【‫ﺷﺨﺎﻧﺎ‬鵞‫ 】ﻗ‬Mezbaha, salhane.
qutuldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. pichirlash.
qushqach 【‫ﺷﻘﺎچ‬鵞‫ 】ﻗ‬Serçe. Sériq qushkach –
Sarı serçe. qutuldurghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻟﺪۇﺭﻏ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurtarıcı,

qushqun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺷﻘ‬鵞‫ 】ﻗ‬Eyer kanadının ardına kurtaran.

takılan halka, şeklindeki tasma. Eyer atın qutuldurmaq 【‫ﻟﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurtarmak.

önüne gitmemesi için atın kuyruğu bu tasmaya qutuldurulmaq 【‫ﻟﺪۇﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurtarılmak.
sokulur.
qutuldurulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟﺪۇﺭۇﻟ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurtarılma.
qushnach 【‫ﺷﻨﺎچ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kadın hoca (kadın din
hocası). qutuldurush 【‫ﻟﺪۇﺭۇﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurtarma.

qushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. tuxumlash. qutulghusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻟﻐ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫】ﻗ‬ Kurtulamaz;

kurtulması imkansız.
quta 【‫ﺗﺎ‬鵞‫ 】ﻗ‬I Kutu. Siya quta – Mürekkep
kutusu. qutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurtulmak.

quta 【‫ﺗﺎ‬鵞‫ 】ﻗ‬II ağ. bk. qotur. qutulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurtulma, kurtuluş.

Qutadqu Bilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ ﺑ‬鵞‫ﺗﺎﺩﻗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kutadgu Bilig qutup 【‫پ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬a. Kutup. Shimaliy kutup –
(Balasagunlu Yusuf tarafından 1069'da Kuzy kutubu. Jenubiy qutup – Güney kutubu.
Karahanlı Türkçesiyle yazılmış şürli eser). Qutup yultuzi – Kutup Yıldızı.

qutbiy 【鴸鴙‫ﺗﺒ‬鵞‫ 】ﻗ‬a. Kutube ait. qutupchi 【鴛‫ﭘﭽ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u. Kutupçu.

qutiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬u.f. Küçük kutu. quturghan 【‫ﺭﻏﺎﻥ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kudurmuş.

qutqa 【‫ﺗﻘﺎ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. momay. quturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kudurmak.

qutqazghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺗﻘﺎﺯﻏ‬鵞‫】ﻗ‬ Kurtancı, quturtquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺭﺗﻘ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kışkırtan.

kurtaran. quturtquchluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭼﻠ‬鵞‫ﺭﺗﻘ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kışkırtma hali.
qutqazmaq 【‫ﺗﻘﺎﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurtarmak. quturtmaq 【‫ﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫】ﻗ‬ (quturmaq'tan)
Kışkırtmak.

308
quturtush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭﺗ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kışkırtma. quwwetsizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ۋۋەﺗﺴ‬鵞‫】ﻗ‬

quturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kudurma. Kuvvetsizlenmek.

quy 【‫ي‬鵞‫ 】ﻗ‬Kolan için kurdele.

quw 【‫ۋ‬鵞‫ 】ﻗ‬I Hilekar, hileci, kurnaz, sinsi.
quyash 【‫ﺎﺵ‬鴵鵞‫ 】ﻗ‬Güneş.
quw 【‫ۋ‬鵞‫ 】ﻗ‬II Kuğu.
quyashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺷﻠ‬鴵鵞‫ 】ﻗ‬Güneşli.
quwa 【‫ۋﺍ‬鵞‫ 】ﻗ‬Çekiç, tokmak. Quwa burun –
Büyük burun. quydurmaq 【‫ﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵鵞‫( 】ﻗ‬quymaq'tan I)

quwaq 【‫ۋﺍﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qawaq. Döktürmek, akıttırmak, boşalttırmak.

quydurush 【‫ﺪۇﺭۇﺵ‬鴵鵞‫】ﻗ‬Döktürme, akıttırma,

quwash 【‫ۋﺍﺵ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. quw I.
boşalttırma.
quwlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ۋﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qoghlimaq.
quyqa 【‫ﻘﺎ‬鴵鵞‫ 】ﻗ‬Baş derisi.
quwluq 【‫ﻕ‬鵞‫ۋﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurnazlık. Quwlughi yoq
quyma 【‫ﻤﺎ‬鴵鵞‫ 】ﻗ‬Dökme, döküm.
adem – Hilesiz adam.
quymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵鵞‫ 】ﻗ‬I Dökmek, akıtmak,
quwluq-shumluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞‫ﺷ‬-‫ﻕ‬鵞‫ۋﻟ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kurnazlık,
boşaltmak.
hilebazlık.
quymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵鵞‫】ﻗ‬II Gözleme (bir tür yemek).
quwugha 【‫ۋۇﻏﺎ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qowurgha.
quymichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻤ‬鴵鵞‫】ﻗ‬ Döküm işi;
quwwet 【‫ۋۋەﺕ‬鵞‫ 】ﻗ‬a. Kuvvet, güç.
kalıplama işi.
quwwetlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ۋۋەﺗﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u.
quyruq 【‫ﺮۇﻕ‬鴵鵞‫】ﻗ‬ Kuyruk. Quyrughi
(quwwetlenmek'ten) Kuvvetlendirmek.
üzülmestin ötüyatqan mashinilar – Arkası
quwwetlendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ۋۋەﺗﻠ‬鵞‫】ﻗ‬ a.u. kesilmeden geçmekte olan arabalar. Köz
Kuvvetlendirme. quyrughi bilen qarimaq – Göz ucu ile bakmak;
quwwetlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ۋۋەﺗﻠ‬鵞‫】ﻗ‬ a.u. göz kıyısı ile bakmak. Étigi quyruqtin bügünki
Kuvvetlenmek. öpke ela – Yarınki kuyruktan (kuyruk yağı)
bugünkü akciğer iyi.
quwwetlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ۋۋەﺗﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u. Destekleme.
quyruqchi 【鴛‫ﺮۇﻗﭽ‬鴵鵞‫ 】ﻗ‬Kuyrukçu; arkadan
quwwetlik 【鵗鴙‫ۋۋەﺗﻠ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u. Kuvvetli, güçlü.
takip eden; geri kalan; başkalarını takip eden.
quwwetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ۋۋەﺗﻠ‬鵞‫】ﻗ‬ a.u.
quyruqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮۇﻗﭽ‬鴵鵞‫ 】ﻗ‬Arkadan takip
Desteklemek. Qullap-quwwetliguchi –
etme hali; başkalarını takip etme hali.
Destekleyici.
quyruqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺮۇﻗﻠ‬鴵鵞‫ 】ﻗ‬Kuyruklu. Quyruqluq
quwwetlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ۋۋەﺗﻠ‬鵞‫】ﻗ‬ a.u.
yultuz – Kuyruklu yıldız.
Kuvvetlenme.
quytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. qurutmaq.
quwwetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ۋۋەﺗﺴ‬鵞‫】ﻗ‬a.u. Kuvvetsiz, güçsüz.
quyuq 【‫ﻕ‬鵞鴵鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. quyruq.
quwwetsizlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ۋۋەﺗﺴ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u.
(quwwetsizlenmek'ten) Kuvvetsizlendirmek. quyulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵞‫ 】ﻗ‬Dökülmek, akıtılmak,
boşaltılmak. Bu derya kölge quwuludu – Bu
quwwetsizlendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ۋۋەﺗﺴ‬鵞‫ 】ﻗ‬a.u.
nehir göle dökülür.
Kuvvetsizlendirme.

309
quyulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵鵞‫ 】ﻗ‬Dökülme, akıtılma, quyuntaz 【‫ﻧﺘﺎﺯ‬鵞鴵鵞‫ 】ﻗ‬Kasırga.
boşaltılma. quyunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞鴵鵞‫ 】ﻗ‬Yıkanma; suya girme;
quyumchaq 【‫ﻣﭽﺎﻕ‬鵞鴵鵞‫】ﻗ‬ anat. Kuyruk banyo yapma.
sokumu. quyush 【‫ﺵ‬鵞鴵鵞‫ 】ﻗ‬Dökme, akıtma.
quyun 【‫ﻥ‬鵞鴵鵞‫ 】ﻗ‬Kasırga, urağan.
quz 【‫ﺯ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. bk. teskey.
quyunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵞‫】ﻗ‬ Yıkanmak; suya
quzghun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺯﻏ‬鵞‫ 】ﻗ‬Kuzgun.
girmek; banyo yapmak.
quzuq 【‫ﺯۇﻕ‬鵞‫ 】ﻗ‬ağ. Kerevet, karyola.

310
-la 【-鳣】 Vurgu, tekit anlamını veren ek. laxshigir 【‫ﺮ‬鴙‫ﮕ‬鴙‫ﺧﺸ‬鳣】 f. Kıskaç.
Birdinla – Birdenbire, ani. Bir özemla bilimen lakaslash 【‫ﺵ‬鳤‫ﮐﺎﺳ‬鳣】 Sallanma, sarsılma.
– Sadece kendim bilirim. Lipla qilip ötmek –
Hızlı geçmek. Hemmila yerde – Bütün yerde. lakaslatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﮐﺎﺳ‬鳣】 (lakaslimaq'tan)
Sarsmak, perişan etmek.
labdur 【‫ﺑﺪۇﺭ‬鳣】 Filiz üzüm. Anisi labdur
xotun, balisi shirin shéker – Annesi filiz üzüm lakaslimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﮐﺎﺳﻠ‬鳣】 Sallanmak, sarsılmak.
gibi kadın, çocuğu tatlı şeker. Chishlirim lakaslap qaldi – Dişlerim boşadı.

laborant 【‫ﺭﺍﻧﺖ‬鵝‫ﺑ‬鳣】 r. Asistan, lâborant. lakaslitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﮐﺎﺳﻠ‬鳣】 Sarsma, perişan etme.

laborantlik 【鵗鴙‫ﺭﺍﻧﺘﻠ‬鵝‫ﺑ‬鳣】 r.u. Lâborant işi. lakka 【‫ﮐﮑﺎ‬鳣】 Derisi sölpük.

laboratoriye 【鴺鴶鴘‫ﺭ‬鵝‫ﺭﺍﺗ‬鵝‫ﺑ‬鳣】 r. Laboratuvar. laklanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﮐ‬鳣】 r.u. Cilalanmak, laka

sürülmek.
lachiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭼ‬鳣】 Kadın örtüsü.
laklash 【‫ﺵ‬鳤‫ﮐ‬鳣】 Laka sürme, cilalama.
lachin 【‫ﻦ‬鴙‫ﭼ‬鳣】 Doğan, şahin.
laklatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﮐ‬鳣】 r.u. (laklimaq'tan) Laka
lagér 【‫ﺮ‬鴽‫ﮔ‬鳣】 r. Kamp. Herbiy lagér – Askerî
sürdürmek, cilalatmak.
kamp.
laklimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﮐﻠ‬鳣】 r.u. Laka sürmek,
laghaylash 【‫ﺵ‬鳤鴵‫ﻏﺎ‬鳣】 Boş gezme; anlamsız
cilalamak.
dolaşma.
laklinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮐﻠ‬鳣】 r.u. Cilalanma, laka
laghaylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﻏﺎ‬鳣】 Boş gezmek;
sürülme.
anlamsız dolaşmak. Laghaylap yürmek – Boş
gezmek. laqa-luqa 【‫ﻗﺎ‬鵞‫ﻟ‬-‫ﻗﺎ‬鳣】 f. bk. laqqa-luqqa.

laghir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻏ‬鳣】 a. Zayıf, cılız, lağar. laqildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﻗ‬鳣】 1. Sallanma 2.

Çalkalanma.
laxma 【‫ﺧﻤﺎ‬鳣】 Soluk, solmuş, gevşek, uyuşuk,
ağır kanlı. laqildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗ‬鳣】 (laqildimaq'tan) 1.
Sallamak 2. Çalkalamak 3. mec. Aldatmak,
laxmiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺧﻤ‬鳣】 Uyuşukluk, gevşeklik,
oyun etmek, şakaya almak.
ağır kanlılık.

311
laqildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻗ‬鳣】 1. Sallanmak 2. lap 【‫پ‬鳣】I Laf. Lap sözlimek – Laf söylemek.
Çalkalanmak. lap 【‫پ‬鳣】 II takl. Birdenbire, ansızın, ani
laqilditish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻗ‬鳣】 1. Sallama 2. olarak.
Çalkalama 3. mec. Aldatma, oyun etme, şakaya lapanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﭘﺎ‬鳣】 bk. lupanglimaq.
alma.
lapas-lapas 【‫ﭘﺎﺱ‬鳣-‫ﭘﺎﺱ‬鳣】 Lapas-lapas qilip
laqqa-luqqa 【‫ﻗﻘﺎ‬鵞‫ﻟ‬-‫ﻗﻘﺎ‬鳣】 f. Eşya. Öyning
mangmaq – Salma salma yürümek.
laqqa-luqqisi – Ev eşyası.
lapaslash 【‫ﺵ‬鳤‫ﭘﺎﺳ‬鳣】 Salına salına yürüme.
laqpa 【‫ﻗﭙﺎ‬鳣】 ağ. bk. palesh.
lapaslimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭘﺎﺳﻠ‬鳣】 Salına salına
lal 【‫ﻝ‬鳣】 f. Dilsiz, sessiz.
yürümek.
lale 【鴺‫ﻟ‬鳣】 a. bot. Lale.
lapcharash 【‫ﭘﭽﺎﺭﺍﺵ‬鳣】 Yassılaşma, yassı hale
lalizar 【‫ﺰﺍﺭ‬鴙‫ﻟ‬鳣】 a.f. Lale bahçesi. girme.

lalma 【‫ﻟﻤﺎ‬鳣】 1. Kuduz. Lalma isht – Kuduz lapcharimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﭘﭽﺎﺭ‬鳣】 bk. lapchaymaq.
köpek. 2. Asalak, otlakçı 3. Serseri, avare 4. lapchaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﭘﭽﺎ‬鳣】 Yassılaşmak, yassı
Yerinde durmaz.
hale girmek. Lapchiyip olturmaq – Elini
lalmiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﻤ‬鳣】 1. Kuduzluk 2. Asalaklık. kolunu açarak oturmak.

lam 【‫ﻡ‬鳣】 (L) Harfi. Lam dep aghzini lapchi 【鴛‫ﭘﭽ‬鳣】 1. Övüngen adam, palavracı
achmidi – Hiç bir şey demedi; Ses çıkarmadı. 2. Yalancı, hilekar.

lama 【‫ﻣﺎ‬鳣】 Buda dininin lideri; Buda din lapchiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ﭘﭽ‬鳣】 Yassılaşma, yassı hale
adamı. girme.

lamadi 【‫ﻣﺎﺩى‬鳣】 ç. tar. Maden işçisi grup şefi. lapqut 【‫ﺕ‬鵞‫ﭘﻘ‬鳣】 Karşılıklı yardım.

lamaizm 【‫ﻣﺎﯻﺰﻡ‬鳣】 r. Lamaizm. lapqutlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺗ‬鵞‫ﭘﻘ‬鳣】 Karşılıklı

lampa 【‫ﻣﭙﺎ‬鳣】 r. Lamba. Lampa shishisi – yardımlaşmak.

Lamba şişesi. lapqutlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺗﻠ‬鵞‫ﭘﻘ‬鳣】 Karşılıklı

langchiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭽ‬鳴鳣】 Gevşek, uyuşuk, ağır yardımlaşma.

kanlı. Langchiq adem – Ağır kanlı adam. las 【‫ﺱ‬鳣】 I. Las qilip – Kuvvetsizce,

langchiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴鳣】 Gevşeklik, dermansızca.

uyuşukluk, ağır kanlılık. las 【‫ﺱ‬鳣】 II f. Çepel, çamurlu, kirli.

langqa 【‫ﻘﺎ‬鳴鳣】 1. Mania, engel 2. mec. laslash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺳ‬鳣】 f.u. Kirletme.

Kambur. laslashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺳ‬鳣】 f.u. Kirlenmek,
langqar 【‫ﻘﺎﺭ‬鳴鳣】 1. Çit, şarampol 2. Vazo, lekelenmek, bulaşmak.
çiçeklik. laslashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺳ‬鳣】 f.u.
langtu 【鵞‫ﺘ‬鳴鳣】 ç. Demir tokmak. (laslashmaq'tan) Kirletmek, lekelemek,

lanta 【‫ﻧﺘﺎ‬鳣】 ç. Dondurma paça. bulaştırmak.

laslashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺳ‬鳣】 f.u. Kirletme,

lantu 【鵞‫ﻧﺘ‬鳣】 ç. Balta, oduncu baltası.
lekeleme, bulaştırma.

312
laslimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺳﻠ‬鳣】 f.u. Kirletmek, Alev alev yandırmak.
lekelemek, bulaştırmak. lawuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ۋۇﻟﺪ‬鳣】 Alev alev yanmak.
lassida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﺳﺴ‬鳣】 Kuvvetsizce, dermansızca. lawullash 【‫ﺵ‬鳤‫ۋۇﻟ‬鳣】 bk. lawuldash.
U orunduqqa lassida qilip olturdi – O
lawullimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ۋۇﻟﻠ‬鳣】 bk. lawuldimaq.
sandalyaya kuvvetsizce oturdu.
lawza 【‫ۋﺯﺍ‬鳣】 ç. Tatsız; bk. tétiqsiz.
lata 【‫ﺗﺎ‬鳣】 Paçavra; kadınların pılı pırtısı.
lash 【‫ﺵ‬鳣】 Yosun, bataklık.
lataxey 【‫ي‬鴺‫ﺗﺎﺧ‬鳣】 u.ç. bk. latixey.
lay 【‫ي‬鳣】 f. Çamur, balçık. Lay qilmaq –
latapet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺗﺎﭘ‬鳣】 a. 1. Letafet, güzellik,
Bulandırmak. Lay su – Bulanık su.
yakışıklılık 2. Naziklik, nezaket, incelik.
lay-lay 【‫ي‬鳣-‫ي‬鳣】 Şarkı adı.
latapetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺗﺎﭘ‬鳣】 a.u. 1. Letafetti, güzel,
yakışıklı 2. Nazik, nezaketti, ince. layaqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺎﻗ‬鴵鳣】 a. 1. Yetenek, kabiliyet 2.
Yararlılık, yararlı olma.
latixey 【‫ي‬鴺‫ﺨ‬鴙‫ﺗ‬鳣】 Kumaştan yapılmış çin
ayakkabı. layaqetliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺎﻗ‬鴵鳣】 a.u. 1. Yetenekli,
kabiliyetli 2. Yararlı.
Latin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺗ‬鳣】 Latin. Latin tili – Latin dili.
layaqetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﺎﻗ‬鴵鳣】 a.u. 1. Yeteneksiz,
latinlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻨ‬鴙‫ﺗ‬鳣】 Latinlaşmak.
kabiliyetsiz 2. Yararlı olmayan.
latipe 【鴺‫ﭙ‬鴙‫ﺗ‬鳣】 a. Fıkra, anekdot. Ependi
layaqetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﺎﻗ‬鴵鳣】 a.u. 1.
latipiliri – Nasreddin Hoca fıkraları.
Yeteneksizlik, kabiliyetsizlik 2. Yararlı olmama
latipurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﭙ‬鴙‫ﺗ‬鳣】 f. 1. Paçavracı, eskici hali.
2. Elbise düşkünü.
laychi 【鴛‫ﭽ‬鴵鳣】 Sıvacı; bk. suwaqchi.
latipurushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﺷﻠ‬鵞‫ﭙ‬鴙‫ﺗ‬鳣】 f.u. 1.
laychiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴵鳣】 Sıvacılık. Laychiliq
Paçavracılık, eskicilik 2. Elbise düşkünlüğü.
qilmaq – Sıvacılık yapmak.
Latish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺗ‬鳣】 Letonyalı. Latish ayili –
laydash 【‫ﺪﺍﺵ‬鴵鳣】 ağ. bk. laylitish.
Letonyalı kadın. Latish tili – Letonya dili.
layghezel 【‫ﺯەﻝ‬鴺‫ﻐ‬鴵鳣】 1. İradesiz, azimsiz 2.
latqa 【‫ﺗﻘﺎ‬鳣】 1. Dip, alt, nehrin dibi 2. Dip
mec. Avare, serseri.
çamuru, lığ.
layghezellik 【鵗鴙‫ﺯەﻟﻠ‬鴺‫ﻐ‬鴵鳣】 1. İradesizlik,
latqu 【鵞‫ﺗﻘ‬鳣】 bk. latqa.
azimsizlik 2. mec. Avarelik, serserilik.
law 【‫ۋ‬鳣】 1. Atlı araba katarı 2. Ağırlık.
layxorek 【‫ﺭەك‬鵝‫ﺨ‬鴵鳣】 u.f. zool. Çulluk, bekas.
lawa 【‫ۋﺍ‬鳣】 ç. Süprüntü, çöp.
layihe 【鴺‫ﮭ‬鴙鴵鳣】 a. Proje.
lawazimet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ۋﺍﺯ‬鳣】 a.Teçhizat. Shoqush
layihilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮭ‬鴙鴵鳣】 a.u. Proje yapma.
lawazimetliri – Askerî teçhizat.
layihilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮭ‬鴙鴵鳣】 a.u. Proje yapmak.
lawazimetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ۋﺍﺯ‬鳣】 a.u. Levazımcı;
sağlamakla görevli memur. layiq 【‫ﻖ‬鴙鴵鳣】 a. Layık, uygun. Layiq kelmek
– Uygun gelmek. Layiq bolmaq – Uygun
lawuldash 【‫ۋۇﻟﺪﺍﺵ‬鳣】 Alev alev yanma.
olmak.
lawuldatmaq 【‫ۋۇﻟﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鳣】 (lawuldimaq'tan)
layiqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻘ‬鴙鴵鳣】 a. ağ. bk. layaqet.

313
layiqlashqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﻘﺎﻧﻠ‬鳤‫ﻘ‬鴙鴵鳣】 a.u. Uygunluk, lazim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺯ‬鳣】 II Kadın pantalonu.
Uygun hale gelmek. lazimet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺯ‬鳣】 a. İhtiyaç. Yol lazimetliri
layiqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻘ‬鴙鴵鳣】 a.u. Uygunlaşmak. – Yol ihtiyaçları.
layiqlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻘ‬鴙鴵鳣】 lazimetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺯ‬鳣】 a.u. Lüzumlu, gerekli.
(layiqlashmaq'tan) Uygunlaştırmak; uygun hal lazimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴘‫ﺯ‬鳣】 a.u. Gerekli, ihtiyaç,
getirmek.
hacet, zaruret.
layiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙鴵鳣】 a.u. Uygunluk, layıklık,
leb 【‫ﺏ‬鴺‫ 】ﻟ‬f. bk. lep.
uygun olma hali.
lebbey 【‫ي‬鴺‫ﺑﺒ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. Emredersiniz! Buyurun!
layiqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙鴵鳣】 a.u. Uygun hale
Nasıl isterseniz? Sizi dinliyorum!
getirmek.
lechek 【‫ك‬鴺‫ﭼ‬鴺‫ 】ﻟ‬Kadın baş örtüsü.
layiqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴙鴵鳣】 a.u. Layıksız, uygunsuz.
leel 【‫ﯬﻝ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. 1. Yakut 2. mec. Dudak
layiqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴙鴵鳣】 a.u. Layıksızlık,
güzelliği.
uygunsuzluk.
legen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮔ‬鴺‫ 】ﻟ‬Leğen.
layqa 【‫ﻘﺎ‬鴵鳣】 1. Kirli, bulanık, donuk 2.
Kadın cinsel organı. leglek 【‫ك‬鴺‫ﮔﻠ‬鴺‫ 】ﻟ‬zool. Balıkçıl kuşu.

layqatmaq 【‫ﻘﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴵鳣】 Kirletmek, leghmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻏﻤ‬鴺‫ 】ﻟ‬Kıymalı makarna.

bulandırmak. lexte 【鴺‫ﺧﺘ‬鴺‫ 】ﻟ‬1. Parça, lokma 2. Kan kusmak.
layqilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴵鳣】 Bulandırmak. lein 【‫ﯻﻦ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. Lanetli, melun.
laylanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴵鳣】 Kirlenmek, bulanmak, leqem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻗ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. Lakap (lakab).
bulanık hale gelmek.
leqep 【‫پ‬鴺‫ﻗ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. bk. leqem.
laylash 【‫ﺵ‬鳤鴵鳣】 Kirletme, bulandırma.
leqme 【鴺‫ﻗﻤ‬鴺‫ 】ﻟ‬Lağım kazma. Leqme kolimaq
laylashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴵鳣】Kirlenmek, bulanmak. – Lağım kazmak.
laylatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴵鳣】 (laylimaq'tan) leqwa 【‫ﺍ‬鵣‫ﻗ‬鴺‫ 】ﻟ‬1. Kötürüm, paralitik 2. mec.
Bulandırmak. Beceriksiz, hantal, ağır kanlı.
layliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵鳣】 1. Kirli, bulanık 2. Çamurlu. lelenglesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鳴鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻟ‬Gezinme, dolaşma.
laylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵鳣】 Kirletmek, bulandırmak. lelenglimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鳴鴺‫ﻟ‬鴺‫】ﻟ‬ Gezinmek,
laylitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴵鳣】 Bulandırma. dolaşmak. Lelenglep yürmek – Boş gezmek.

laza 【‫ﺯﺍ‬鳣】 ç. Kırmızı biber. lempe 【鴺‫ﻣﭙ‬鴺‫ 】ﻟ‬I r. Lamba.

lazidan 【‫ﺪﺍﻥ‬鴘‫ﺯ‬鳣】 ç.f. Biberlik, biber kutusu. lempe 【鴺‫ﻣﭙ‬鴺‫ 】ﻟ‬II 1. Taraça 2. Hangar, çardak
3. Basamak.
lazigül 【‫ﻝ‬鵠‫ﮕ‬鴘‫ﺯ‬鳣】 ç.f. bot. Biber çiçeği.
lenchür 【‫ﺭ‬鵠‫ﻧﭽ‬鴺‫ 】ﻟ‬ç. Basketbol. Lenchür
lazijan 【‫ﺠﺎﻥ‬鴘‫ﺯ‬鳣】 ç. Yağ ile kavrulmuş
oynimaq – Basketbol oynamak.
kırmızı biber.
lenet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. Lanet. Lenet oqumaq lanet
lazim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺯ‬鳣】 I a. Lazım, gerekli. Lazim
okumak.
bolmaq – Gerekli olmak.

314
lenetlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. u. Lanetleme. kelmek – Titremek. Lerzige keltürmek –
Titretmek.
lenetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻟ‬a.u. Lanetlemek.
lerzen 【‫ﺭﺯەﻥ‬鴺‫ 】ﻟ‬Lerzen shamal – Esin, sabah,
leng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﻟ‬I ç. Dalga. Leng béliq – 1) Balina
zefir.
(balığı) 2) Köpek balığı.
lestik 【鵗鴙‫ﺳﺘ‬鴺‫ 】ﻟ‬r. Lastik.
leng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﻟ‬II ç. Çin ağırlık birimi, 35 gram
ile eş değer. let 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﻟ‬Let bolmaq – Becerememek,
düşmek, mahcup duruma düşmek.
leng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﻟ‬III ç. Tahıl vergisi.
letapet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺗﺎﭘ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. bk. latapet.
lengbéliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ﺒ‬鳴鴺‫ 】ﻟ‬zool. Balina.
letip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. Latif.
lengger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﻟ‬I f. Kervansaray.
letipe 【鴺‫ﭙ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. Fıkra, anekdot. Letipe
lengger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﻟ‬II f. Demir, çapa demiri.
toqumaq – Fıkra söylemek.
lenggerchi 【鴛‫ﺭﭼ‬鴺‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﻟ‬f.u. 1. Demir atan 2.
letipichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫】ﻟ‬ a.u. Fıkracı, fıkra
Kervansaraya bakan.
söyleyen.
lenggilchaq 【‫ﻠﭽﺎﻕ‬鴙‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﻟ‬1. Yay, yaylı 2. Eyer,
lew 【‫ۋ‬鴺‫ 】ﻟ‬ağ. bk. lep.
palan.
lewend 【‫ۋەﻧﺪ‬鴺‫ 】ﻟ‬f. 1. Mıymıntı 2. Serseri.
lengmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻤ‬鳴鴺‫ 】ﻟ‬bk. leghmen.
lewey 【‫ۋەي‬鴺‫ 】ﻟ‬a. ağ. bk. lebbey.
lengmentaxta 【‫ﻧﺘﺎﺧﺘﺎ‬鴺‫ﻤ‬鳴鴺‫ 】ﻟ‬zool. Afrika tarla
faresi. lewiz 【‫ﺰ‬鴘‫ۋ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. Söz. Lewzi yaman – Ağzı
bozuk.
lengngide 【‫ﺪە‬鴙鳵鳴鴺‫ 】ﻟ‬Aynı anda, bir anda.
lewleshgen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺷﮕ‬鴺‫ۋﻟ‬鴺‫】ﻟ‬ f.u. Dudaksıl.
lengpu 【鵞‫ﭙ‬鳴鴺‫ 】ﻟ‬ç. Fasulya unundan yapılmış
Lewleshgen awazlar – Dudaksıl sesler.
soğuk yemek.
Lewleshgen qélin boghum – Dudaksıl kalın
leniti 【鴛‫ﺘ‬鴙‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. Lanet. hece. Lewleshgen inchike boghum – Dudaksıl
ince hece.
lenj 【‫ﻧﺞ‬鴺‫ 】ﻟ‬Gevşek adam. Lenj bolmaq –
Gevşemek; bitkin bir hale gelmek. lewleshgenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺷﮕ‬鴺‫ۋﻟ‬鴺‫ 】ﻟ‬f.u. Dudaksıllık.

lep 【‫پ‬鴺‫ 】ﻟ‬1. Dudak 2. Kıyı. Deryaning lewleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ۋﻟ‬鴺‫ 】ﻟ‬f.u. Dudaksıl hale
léwide – Nehir kıyısında. gelmek; dudaksıllaşmak.

lep-lep 【‫پ‬鴺‫ﻟ‬-‫پ‬鴺‫ 】ﻟ‬Lep-lep qilmaq – Kanat lewleshmigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﺷﻤ‬鴺‫ۋﻟ‬鴺‫】ﻟ‬ f.u.

çırpmak. Dudaksıllaşmamış.

lepleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﭘﻠ‬鴺‫ 】ﻟ‬f.u. bk. lewleshmek. lewlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ۋﻟ‬鴺‫ 】ﻟ‬f.u. Dudaksıllaşma.

leppaq 【‫ﭘﭙﺎﻕ‬鴺‫ 】ﻟ‬ağ. bk. gülenggüch. lesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﻟ‬Leş.

lepshish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭘﺸ‬鴺‫ 】ﻟ‬ağ. bk. dolqunlash. leshker 【‫ﺭ‬鴺‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﻟ‬f. tar. Asker, savaşçı.
Leshker béshi – Komutan.
lerzan 【‫ﺭﺯﺍﻥ‬鴺‫ 】ﻟ‬f. 1. Titremek 2. mec. Soğuk.
Lerzan shamal – Soğuk rüzgar. leshkerga 【‫ﺭﮔﺎ‬鴺‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﻟ‬f. Askerî kamp.

lerze 【‫ﺭﺯە‬鴺‫ 】ﻟ‬f. Titreme, titreyiş. Lerzige leshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ 】ﻟ‬Leşli.

315
lezin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. bk. lerzen. léyimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻟ‬Bulanmak. Su bashtin

leziz 【‫ﺰ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. bk. lezzetlik. léyighan – d. Su baştan bulanmış.

léyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻟ‬Bulanma.
lezzet 【‫ﺯﺯەﺕ‬鴺‫ 】ﻟ‬a. 1. Lezzet 2. Tadım.
léyitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻟ‬Bulandırma.
lezzetlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺯﺯەﺗﻠ‬鴺‫】ﻟ‬ a.u.
Lezzetli hale getirmek. léyitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙鴶鴽‫】ﻟ‬ (léyimaq'tan)

lezzetlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺯﺯەﺗﻠ‬鴺‫ 】ﻟ‬a.u. 1. Tadını ala Bulandırmak.

ala yemek 2. Zevk duymak. Lézgin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺰﮔ‬鴽‫ 】ﻟ‬r. Lezgin. Lézgin ayili –

lezzetlik 【鵗鴙‫ﺯﺯەﺗﻠ‬鴺‫ 】ﻟ‬a.u. Lezzetli. Lezgin kadını. Lézgin xelqi – Lezgin halkı.
Lézgin tili – Lezgin dili.
lezzetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺯﺯەﺗﺴ‬鴺‫ 】ﻟ‬a.u. Lezzetsiz.
léziz 【‫ﺰ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻟ‬a. Leziz, lezzetli, tatlı.
lezzetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺯﺯەﺗﺴ‬鴺‫ 】ﻟ‬a.u. Lezzetsizlik.
lézizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻟ‬a.u. Lezizlik, lezzetlilik,
léwen 【‫ەﻥ‬鵣鴽‫ 】ﻟ‬Güzel. Léwen qiz – Güzel kız. tatlılık.
léchek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﻟ‬bk. lechek. libas 【‫ﺒﺎﺱ‬鴙‫ 】ﻟ‬a. kit. Askerî teçhizat.
léchin 【‫ﻦ‬鴙‫ﭽ‬鴽‫ 】ﻟ‬bk. lachin. libéral 【‫ﺮﺍﻝ‬鴽‫ﺒ‬鴙‫ 】ﻟ‬r. Liberal, aşın müsamaha
légen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴽‫ 】ﻟ‬bk. legen. gösteren.

lékin 【‫ﻦ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﻟ‬a. Lâkin, fakat, ancak, ama. libéralistliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﺘﻠ‬鴙‫ﺮﺍﻟ‬鴽‫ﺒ‬鴙‫ 】ﻟ‬r.u. Liberallik,
aşırı müsamahakarlık. Libéralistliq qilmaq –
léksika 【‫ﮑﺎ‬鴙‫ﮑﺴ‬鴽‫ 】ﻟ‬r. Kelime hâzinesi.
Aşırı müsamahakarlık etmek.
léksikografiye 【鴺鴶鴙‫ﮔﺮﺍﻓ‬鵝‫ﮑ‬鴙‫ﮑﺴ‬鴽‫ 】ﻟ‬r. Lügatçilik,
libéralizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﺮﺍﻟ‬鴽‫ﺒ‬鴙‫ 】ﻟ‬Liberalizm.
sözlükçülük.
libéralliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﻟﻠ‬鴽‫ﺒ‬鴙‫】ﻟ‬ r.u. Liberallik,
léksikologiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﻟ‬鵝‫ﮑ‬鴙‫ﮑﺴ‬鴽‫ 】ﻟ‬r. Kelimeler
erkincilik, aşırı müsamahakarlık.
bilimi.
liching 【鵘鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻟ‬ağ. bk. lachin.
léksiye 【鴺鴶鴙‫ﮑﺴ‬鴽‫ 】ﻟ‬r. Ders, konferans. Léksiye
oqumaq – Konferans vermek. lift 【‫ﻔﺖ‬鴙‫ 】ﻟ‬r. Asansör.

lépek 【‫ك‬鴺‫ﭙ‬鴽‫ 】ﻟ‬bk. lipek. ligen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﻟ‬f. Leğen.

lépeng 【‫ڭ‬鴺‫ﭙ‬鴽‫ 】ﻟ‬1. Süratli, hızlı 2. Oynak, ligo 【鵝‫ﮕ‬鴙‫ 】ﻟ‬ç. Bir tür Çin kavunu.
tizmezaç. ligua 【‫ﯪ‬鵞‫ﮕ‬鴙‫ 】ﻟ‬ç. bk. ligo.
lépez 【‫ﺯ‬鴺‫ﭙ‬鴽‫ 】ﻟ‬Kuşak (-ğı), kemer. lighir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﻟ‬Çok, pek, aşırı. Lighir semiz
lépildesh 【‫ﻠﺪەﺵ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﻟ‬1. Kımıldama, sallanma, gösh – Çok yağlı et.
dalgalanma 2. Alevlenme. lighirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﻟ‬Titreme, sallanma.
lépildetmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﺪەﺗﻤ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫( 】ﻟ‬lépildimek'ten) 1. lighirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﻟ‬Titremek, sallanmak.
Kımıldatmak, sallamak, dalgalandırmak 2.
lighligh 【‫ﻎ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫ 】ﻟ‬1. Bataklık 2. Dalgır,
Ateşi alevlendirmek.
çırpıntı.
lépildimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﻟ‬1. Kımıldamak,
lijing 【鵘鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻟ‬ç. Dikkat! , Hazır ol!
sallanmak, dalgalanmak 2. Alevlenmek.

316
lizha 【‫ﮋﺍ‬鴙‫ 】ﻟ‬r. Kayak. lingilditish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙鳵鴙‫】ﻟ‬ Sallandırma,

likkide 【‫ﺪە‬鴙‫ﮑﮑ‬鴙‫ 】ﻟ‬bk. liqqide. kımıldatma.

lingirchaq 【‫ﺮﭼﺎﻕ‬鴙鳵鴙‫ 】ﻟ‬Yük eyeri; yük vurma

likle 【鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﻟ‬bk. liqla.
eyeri.
liq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻟ‬Dolu. Liq tola – Çok dolu. Liq
lingjen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺠ‬鳵鴙‫ 】ﻟ‬ç. Parça, aksam.
toluq – Tam dolu. Liq tolturmaq – Ağzına
kadar doldurmak. lingling 【鵘鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫】ﻟ‬ ç. Sallantılı, oynar,

liqanglash 【‫ﺵ‬鳤鳴‫ﻘﺎ‬鴙‫ 】ﻟ‬Zıplama. kımıldar. Lingling körük – Asma köprü.

lingsi 【鴛‫ﺴ‬鳵鴙‫ 】ﻟ‬ç. Maden teknisyeni.

liqanglatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ﻘﺎ‬鴙‫( 】ﻟ‬liqanglimaq'tan)
Sallamak, ırgalamak, çalkalamak. lingshimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺸ‬鳵鴙‫】ﻟ‬ Sallanmak,

liqanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﻘﺎ‬鴙‫ 】ﻟ‬Seke seke gitmek, kımıldamak, titremek.

zıplamak. lingshish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鳵鴙‫ 】ﻟ‬Sallanma, kımıldama,

liqqide 【‫ﺪە‬鴙‫ﻘﻘ‬鴙‫ 】ﻟ‬Hemen, anında. Liqqide titreme; bk. éghanglash.

bérip keldim – Hemen gidip döndüm. lingshitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺸ‬鳵鴙‫】ﻟ‬Sallandırma, oynatma,

liqla 【鳤‫ﻘ‬鴙‫ 】ﻟ‬bk. liqqide. kımıldatma.

lingshitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ﺸ‬鳵鴙‫( 】ﻟ‬lingshimek'ten)

liqmu-liq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟ‬-鵞‫ﻘﻤ‬鴙‫ 】ﻟ‬Dolu, ağzına kadar.
Sallandırmak, oynatmak, kımıldatmak.
lilla 【鳤‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻟ‬a. Ey Allahım.
lingze 【‫ﺰە‬鳵鴙‫ 】ﻟ‬I ç. Tomruk (-ğu), kütük (-ğü).
lim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﻟ‬Kiriş, kalas. Öyning lim yaghichi
lingze 【‫ﺰە‬鳵鴙‫ 】ﻟ‬II ç. Kerpiçten yapılmış küçük
– Evin kalas ağacı.
ocak.
limche 【鴺‫ﻤﭽ‬鴙‫ 】ﻟ‬Cübbe, gömlek.
lingze 【‫ﺰە‬鳵鴙‫ 】ﻟ‬III ç. bot. Kesilmiş çam ağacı.
limon 【‫ﻥ‬鵝‫ﻤ‬鴙‫ 】ﻟ‬r. Limon.
lip-lip 【‫ﭗ‬鴙‫ﻟ‬-‫ﭗ‬鴙‫ 】ﻟ‬Qapighim lip-lip qilip
limpey 【‫ي‬鴺‫ﻤﭙ‬鴙‫ 】ﻟ‬Ahenksiz. Limpey awazlar turuptu – Gözümün kapağı seğiriyor.
– Ahenksiz sesler.
lipap 【‫ﭙﺎپ‬鴙‫ 】ﻟ‬a. bk. lipape.
limtey 【‫ي‬鴺‫ﻤﺘ‬鴙‫ 】ﻟ‬Gövde.
lipape 【鴺‫ﭙﺎﭘ‬鴙‫ 】ﻟ‬a. Zarf, mektup zarfı.
linggichek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴙‫ﮕ‬鳵鴙‫ 】ﻟ‬Eyerin iskelesi.
lipek 【‫ك‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﻟ‬anat. Diz kapağı.
linggilchaq 【‫ﻠﭽﺎﻕ‬鴙‫ﮕ‬鳵鴙‫ 】ﻟ‬1. Yay 2. Eyer.
lipez 【‫ﺯ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﻟ‬Erkek kemeri.
linggiltaxtax 【‫ﻠﺘﺎﺧﺘﺎﺥ‬鴙‫ﮕ‬鳵鴙‫ 】ﻟ‬Salıncak.
lipildimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﻟ‬bk. lipillimek.
lingghilchaq 【‫ﻠﭽﺎﻕ‬鴙‫ﻐ‬鳵鴙‫ 】ﻟ‬ağ. bk. lingirchaq.
lipillesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﻟ‬Görünüp kaybolma.
lingxodi 【‫ﺩى‬鵝‫ﺨ‬鳵鴙‫ 】ﻟ‬ç. Maden itfaiyesi.
lipillimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﻟ‬Görünüp kaybolmak.
lingildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙鳵鴙‫ 】ﻟ‬Sallanma, kımıldama.
lipmu-lip 【‫ﭗ‬鴙‫ﻟ‬-鵞‫ﭙﻤ‬鴙‫ 】ﻟ‬Dolu, ağzına kadar.
lingildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙鳵鴙‫( 】ﻟ‬lingildimaq'tan) Lipmu-lip quyup bermek – Ağzına kadar
Sallandırmak, kımıldatmak. dolduruvermek.
lingildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙鳵鴙‫】ﻟ‬ Sallanmak, lippide 【‫ﺪە‬鴙‫ﭙﭙ‬鴙‫ 】ﻟ‬U lippide körünüp qaldi –
kımıldamak. O ani görünüverdi; O aniden hasıl oluverdi.

317
lirik 【鵗鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻟ‬r. Lirik. Lirik shair – Lirik şair. lopoza 【‫ﺯﺍ‬鵝‫ﭘ‬鵝‫ 】ﻟ‬ç. Kadın.

lirika 【‫ﮑﺎ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻟ‬r. Lirik şiirler. Loptuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭘﺘ‬鵝‫ 】ﻟ‬Lobnorlu (Lobnor gölü
etrafında yaşayan kimse).
lisan 【‫ﺴﺎﻥ‬鴙‫ 】ﻟ‬a. tar. Lisan, dil.
lota 【‫ﺗﺎ‬鵝‫ 】ﻟ‬I ç. bk. loto.
litap 【‫ﺘﺎپ‬鴙‫ 】ﻟ‬ağ. bk. lipape.
lota 【‫ﺗﺎ‬鵝‫ 】ﻟ‬II ağ. Uyluk, kalça.
litr 【‫ﺘﺮ‬鴙‫ 】ﻟ‬r. Litre.
lota 【‫ﺗﺎ‬鵝‫ 】ﻟ‬III u. ağ. bk. yota.
litrliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﺮﻟ‬鴙‫ 】ﻟ‬r.u. Litrelik.
loto 【鵝‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻟ‬ç. Deve.
Litwaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﻟ‬鵣‫ﺘ‬鴙‫ 】ﻟ‬r.u. Litvanyalı. Litwaliq
tili – Litvanya dili. loya 【‫ﺎ‬鴵鵝‫ 】ﻟ‬I Nohut, bezelye.

lobi 【鴛‫ﺑ‬鵝‫ 】ﻟ‬Fasulye. loya 【‫ﺎ‬鴵鵝‫ 】ﻟ‬II ç. tar. Bölük komutanı.

loghuldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻟ‬bk. lawuldash. loya 【‫ﺎ‬鴵鵝‫ 】ﻟ‬III ç. tar. Ağa, efendi, beyefendi.

loghuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻟ‬bk. lawuldimaq. loyla 【鳤鴵鵝‫ 】ﻟ‬Loyla kokat – bot. Karapazı,

loxan 【‫ﺧﺎﻥ‬鵝‫ 】ﻟ‬ç. Yaşlı, ihtiyar. kazayağı.

loylimash 【‫ﻤﺎﺵ‬鴙‫ﻠ‬鴵鵝‫ 】ﻟ‬Bakla.

loxgösh 【‫ﺵ‬鵟‫ﺧﮕ‬鵝‫ 】ﻟ‬Kemiksiz et.
lozung 【‫ﺯۇڭ‬鵝‫ 】ﻟ‬ç. tar. 1. Eski Çin'de
loxshumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺧﺸ‬鵝‫ 】ﻟ‬Çarpmak, zonklamak.
hükümet görevlisi 2. Başkan.
Ikki chekkem loxshuydu – Şakaklarım
zonkluyor. lök 【‫ك‬鵟‫ 】ﻟ‬Geze.

loxshush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺧﺸ‬鵝‫ 】ﻟ‬Çarpma, zonklama. lökchek 【‫ك‬鴺‫ﮐﭽ‬鵟‫ 】ﻟ‬I Hörgüç.

lok-lok 【‫ك‬鵝‫ﻟ‬-‫ك‬鵝‫ 】ﻟ‬Tembel, avare. lökchek 【‫ك‬鴺‫ﮐﭽ‬鵟‫ 】ﻟ‬II Terbiyesiz, küstah,

lokuldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ﮐ‬鵝‫ 】ﻟ‬Boşuna koşturma. kavgacı.

lökcheklerche 【鴺‫ﺭﭼ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ﮐﭽ‬鵟‫ 】ﻟ‬Terbiyesizce.

loq 【‫ﻕ‬鵝‫ 】ﻟ‬Kemiksiz; kemiksiz et.
lökcheklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﮐﭽ‬鵟‫ 】ﻟ‬Terbiyesizlik.
loqichaq 【‫ﭽﺎﻕ‬鴙‫ﻗ‬鵝‫ 】ﻟ‬Hörgüç.
löke 【鴺‫ﮐ‬鵟‫ 】ﻟ‬Hörgüç.
loquldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﻟ‬Sızlama.
löm-löm 【‫ﻡ‬鵟‫ﻟ‬-‫ﻡ‬鵟‫】ﻟ‬ Bataklık. Löm-löm
loquldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﻟ‬Sızlamak.
chaylar – Bataklık yerler. Löm-löm karwat –
lola 【鳣鵝‫ 】ﻟ‬Fahişe, orospu. Yaylı kerevet.
loli 【鴛‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻟ‬f. Çingene. lömshimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﺸ‬鵟‫ 】ﻟ‬bk. lömüldimek.
loliliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻟ‬Loliliq qilmaq – Dilenmek. lömüldesh 【‫ﻟﺪەﺵ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﻟ‬Kaynama, kaynaşma,
lom 【‫ﻡ‬鵝‫ 】ﻟ‬r. Küskü. bol olma.

lomsa 【‫ﻣﺴﺎ‬鵝‫ 】ﻟ‬Beceriksiz. lömüldimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫】ﻟ‬ Kaynamak,

kaynaşmak, bol olmak.
lomsiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵝‫ 】ﻟ‬Beceriksizlik.
löngge 【鴺‫ﮕ‬鳴鵟‫ 】ﻟ‬Havlu.
longqa 【‫ﻘﺎ‬鳴鵝‫ 】ﻟ‬Havlu; bk. löngge.
lös 【‫ﺱ‬鵟‫ 】ﻟ‬ç. Vida.
longqi 【鴛‫ﻘ‬鳴鵝‫ 】ﻟ‬Şişe, matara.
löshte 【鴺‫ﺷﺘ‬鵟‫ 】ﻟ‬Elastiki, esnek.

318
löshtilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺷﺘ‬鵟‫ 】ﻟ‬Elastikilik, esneklik. luzum 【‫ﺯۇﻡ‬鵞‫ 】ﻟ‬a. Lüzum.

lughet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻏ‬鵞‫】ﻟ‬ a. Sözlük, lügat. lüngge 【鴺‫ﮕ‬鳴鵠‫ 】ﻟ‬I ağ. Boyun atkısı, eşarp.
Uyghurche-Türkche lughet – Uygurca-Türkçe lüngge 【鴺‫ﮕ‬鳴鵠‫ 】ﻟ‬II Matara.
Sözlük.
lünggü 【鵠‫ﮕ‬鳴鵠‫ 】ﻟ‬bk. lüngge II.
lughiwiy 【鴸鴘鵣鴙‫ﻏ‬鵞‫ 】ﻟ‬a. Kelimeler bilimi.
lüntey 【‫ي‬鴺‫ﻧﺘ‬鵠‫ 】ﻟ‬ç. Lastik, çember.
luqma 【‫ﻗﻤﺎ‬鵞‫ 】ﻟ‬I f. Lokma.
lütpen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺗﭙ‬鵠‫ 】ﻟ‬a. Lütfen.
luqma 【‫ﻗﻤﺎ‬鵞‫ 】ﻟ‬II Cevap, replik (-ği).
lütüp 【‫پ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﻟ‬a. kit. Lutuf.
lungqa 【‫ﻘﺎ‬鳴鵞‫ 】ﻟ‬bk. longqa.
lüyshi 【鴛‫ﺸ‬鴵鵠‫ 】ﻟ‬ç. Avukat, dava vekili.
lupanglash 【‫ﺵ‬鳤鳴‫ﭘﺎ‬鵞‫ 】ﻟ‬Beceriksiz hareket
etme.

lupanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﭘﺎ‬鵞‫ 】ﻟ‬Beceriksiz hareket

etmek.

319
-ma 【-‫ 】ﻣﺎ‬Soru eki. U keldima? – O geldi mi? madixan 【‫ﺨﺎﻥ‬鴘‫ 】ﻣﺎﺩ‬Madixan köynek –

maarip 【‫ﭗ‬鴘‫ 】ﻣﺎﯪﺭ‬a. Eğitim. Desenli gömlek.

magazin 【‫ﻦ‬鴘‫ 】ﻣﺎﮔﺎﺯ‬r. Mağaza, dükkan,

maaripchi 【鴛‫ﭙﭽ‬鴘‫ 】ﻣﺎﯪﺭ‬a.u. Eğitimci, maarifçi.
büyük dükkan.
maaripperwer 【‫ﺭۋەﺭ‬鴺‫ﭙﭙ‬鴘‫ 】ﻣﺎﯪﺭ‬a.f. Eğitim
magnétizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻣﺎﮔﻨ‬r. Magnetizm.
taraftan, eğitimi seven.
magnit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﻣﺎﮔﻨ‬r. Mıknatıs, magnetik.
maaripperwerlik 【鵗鴙‫ﺭۋەﺭﻟ‬鴺‫ﭙﭙ‬鴘‫】ﻣﺎﯪﺭ‬ a.f.u.
Eğitim taraftarlığı; eğitimi sevme hali. magnitliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫】ﻣﺎﮔﻨ‬ r.u. Magnetik,
mıknatıs.
maash 【‫ 】ﻣﺎﯪﺵ‬a. Maaş.
maw 【‫ 】ﻣﺎۋ‬ç. Kuruş (Çin para birimi).
mabeynide 【‫ﺪە‬鴙‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﻣﺎﺑ‬a.u. Bu yana, beri,
içinde. On yil mabeynide – On yıl içinde; on mawu 【‫ 】ﻣﺎۋۇ‬I Bu, işte bu.
yıldan buyana. Uzaq döwür mabeynide – Uzun mawu 【‫ 】ﻣﺎۋۇ‬II (mana bu) İşte bu.
zamandan bu yana.
mawzu 【‫ 】ﻣﺎۋﺯۇ‬a. Konu, başlık.
machan 【‫ 】ﻣﺎﭼﺎﻥ‬a. 1. Mercan 2. İnci.
magha 【‫ 】ﻣﺎﻏﺎ‬ağ. bk. manga.
mada 【‫ 】ﻣﺎﺩﺍ‬f. Dişi kancık.
maghdir 【‫ﺮ‬鴘‫ 】ﻣﺎﻏﺪ‬Güç, kuvvet, kudret.
madar 【‫ 】ﻣﺎﺩﺍﺭ‬a. Kuvvet, güç, kudret, takat,
Maghdirim yoq – Kuvvetim yok.
mecal, derman. Madirim yoq – Dermanım yok.
maghdirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ 】ﻣﺎﻏﺪ‬Güçlü.
madda 【‫ 】ﻣﺎﺩﺩﺍ‬a. 1. Madde, materyal,
malzeme 2. Paragraf, madde. maghdirsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴘‫ 】ﻣﺎﻏﺪ‬Kuvvetsiz, güçsüz.

madda-madda 【‫ﻣﺎﺩﺩﺍ‬-‫ 】ﻣﺎﺩﺩﺍ‬a. Madde madde, maghdirsizlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴘‫】ﻣﺎﻏﺪ‬

ayrı ayrı, paragraf halinde. Güçsüzlendirmek.

maddiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﻣﺎﺩﺩ‬a.u. Maddeli. maghdirsizlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴘‫】ﻣﺎﻏﺪ‬

Güçsüzlenmek.
maddiy 【鴸鴘‫ 】ﻣﺎﺩﺩ‬a. Maddî. Maddiy ahwal –
Maddî durum. maghdirsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴘‫ 】ﻣﺎﻏﺪ‬Güçsüzlük.

Maghul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﻣﺎﻏ‬ağ. bk. Mungghul.

320
mahabet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﻣﺎﮬﺎﺑ‬a. Büyüklük, azamet, maxtash 【‫ 】ﻣﺎﺧﺘﺎﺵ‬Övme. Maxtash qeghizi
ululuk. – Takdirname (takdir-name).
mahabetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫】ﻣﺎﮬﺎﺑ‬ a.u. Heybetli, maxtashmaq 【‫ 】ﻣﺎﺧﺘﺎﺷﻤﺎﻕ‬Karşılıklı övmek;
azametli. hep beraber takdir etmek.

maharet 【‫ 】ﻣﺎﮬﺎﺭەﺕ‬a. Maharet, ustalık, maxtimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺧﺘ‬Övmek, takdir etmek.

beceriklilik. maxtinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺧﺘ‬Övünme.
maharetlik 【鵗鴙‫ 】ﻣﺎﮬﺎﺭەﺗﻠ‬a.u. Maharetli,
maxtiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ 】ﻣﺎﺧﺘ‬Övmek.
becerikli.
maxu 【鵞‫ 】ﻣﺎﺧ‬ç. At ağılı. Étimni maxugha
maharetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻣﺎﮬﺎﺭەﺗﺴ‬a.u. Maharetsiz,
baghlap qoydum – Atımı ağıla bağladım.
beceriksiz.
majaq 【‫ 】ﻣﺎﺟﺎﻕ‬Ezik, ezilmek. Düshmenning
maharetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫】ﻣﺎﮬﺎﺭەﺗﺴ‬ a.u.
majighi chiqti – Düşman ezildi.
Maharetsizlik, beceriksizlik.
majaqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﻣﺎﺟﺎﻗ‬Ezilmek.
mahir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻣﺎﮬ‬a. Mahir, becerikli.
majaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﻣﺎﺟﺎﻗ‬Ezme, eziş.
mahirane 【鴺‫ﺮﺍﻧ‬鴙‫ 】ﻣﺎﮬ‬a.f. Mahirane, maharetle,
ustalıkla. majaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺟﺎﻗﻠ‬Ezmek.

mahirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﻣﺎﮬ‬a.u. Mahirlik, ustalık. majaqlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺟﺎﻗﻠ‬Ezilme, ezilişi.

mahist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ 】ﻣﺎﮬ‬r. fels. Mahist. majan'gül 【‫ﻝ‬鵠‫ 】ﻣﺎﺟﺎﻧﮕ‬a.f. bk. gül.

mahiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ﻣﺎﮬ‬a. Mahiyet, asıl. Ishning majang 【‫】ﻣﺎﺟﺎڭ‬ç. Dama oyununa benzer bir
mahiyiti némide? – İşin aslı nedir? tür Çin oyunu. Majang oynimaq – Dama
oynamak.
Mahizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ 】ﻣﺎﮬ‬r. fels. Mahizm.
Majar 【‫ 】ﻣﺎﺟﺎﺭ‬Macar. Majar tili – Macar dili.
maxa 【‫ 】ﻣﺎﺧﺎ‬ç. Yiyecek.
majra 【‫ 】ﻣﺎﺟﺮﺍ‬a. Macera, serüven, vaka, olay.
maxang 【‫ 】ﻣﺎﺧﺎڭ‬ağ. bk. panaq.
majraliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺟﺮﺍﻟ‬a.u. Maceralı, olaylı.
maxaw 【‫ 】ﻣﺎﺧﺎۋ‬t. Cüza.
maksimum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻤ‬鴙‫ 】ﻣﺎﮐﺴ‬r. En çok, azami.
maxmal 【‫ 】ﻣﺎﺧﻤﺎﻝ‬a. bk. mexmel.
maqal 【‫ 】ﻣﺎﻗﺎﻝ‬a. Atasözü, darbımesel.
maxramchi 【鴛‫ 】ﻣﺎﺧﺮﺍﻣﭽ‬a.u. zool. Çulluk,
bekas. maqale 【鴺‫ 】ﻣﺎﻗﺎﻟ‬a. Makale, yazı. Bash maqale
– Baş makale.
maxshaq 【‫ 】ﻣﺎﺧﺸﺎﻕ‬Yassı burun, basık burun.
maqan 【‫ 】ﻣﺎﻗﺎﻥ‬a. Mekan, barınak, meskün
maxtanchaq 【‫】ﻣﺎﺧﺘﺎﻧﭽﺎﻕ‬ Övüngen,
yer, durulan yer. Maqan etmek – Mekan
övüngenlik.
edinmek; mekan yapmak.
maxtanchaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺧﺘﺎﻧﭽﺎﻗﻠ‬Övüngenlik,
maqanlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﻣﺎﻗﺎﻧ‬a.u. Oturma, yaşama.
övünme hali.
maqanlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻣﺎﻗﺎﻧﻠ‬a.u. Oturmak,
maxtanmaq 【‫ 】ﻣﺎﺧﺘﺎﻧﻤﺎﻕ‬Övünmek.
yaşamak.
maxtarliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﻣﺎﺧﺘﺎﺭﻟ‬ Takdire şayan,
maqansiz 【‫ﺰ‬鴙‫】ﻣﺎﻗﺎﻧﺴ‬ a.u. Mekansız,
methedilecek, methe layık.

321
barınaksız, evsiz. Veteriner, baytar, hayvan Mal
doktoru.

maqansizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﻣﺎﻗﺎﻧﺴ‬a.u. Mekansızlık, doxturluk – Baytarlık. 2. Servet. Mal yighmaq

– Servet toplamak. 3. Mal. Keng istimal malliri
barınaksızlık, evsizlik.
– Geniş tüketim malları. Qiz méli – Çeyiz,
maqashlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﻣﺎﻗﺎﺷ‬Şapırdatma. cihaz.
maqashlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻣﺎﻗﺎﺷﻠ‬Şapırdatmak. mal-mülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﻣ‬-‫ 】ﻣﺎﻝ‬a. Servet, mal, varlık.
maqchaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﻣﺎﻗﭽﺎ‬Yassı hale gelmek, mal-waran 【‫ۋﺍﺭﺍﻥ‬-‫ 】ﻣﺎﻝ‬a.f. 1. Ev hayvanlan,
ezilmek. davar 2. Mal-mülk.
maqchaytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ 】ﻣﺎﻗﭽﺎ‬Yassılma, yassı malal 【‫ﻝ‬鳣‫ 】ﻣﺎ‬a. Engel, zahmet. Sizge malal
hale sokma, ezme. kelmise – Size zahmet olmazsa.
maqchaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫( 】ﻣﺎﻗﭽﺎ‬maqchaymaq'tan) malay 【‫ي‬鳣‫ 】ﻣﺎ‬Hizmetkâr, uşak.
Yassıtmak, yassı hale sokmak, ezmek.
Malayaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴵鳣‫】ﻣﺎ‬ Malayalı.
maqchiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻣﺎﻗﭽ‬Yassı hale gelme, Malayaliqlarning tili – Malayalıların dili.
ezilme.
malayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵鳣‫ 】ﻣﺎ‬Hizmetkârlık, uşaklık.
maqmaq 【‫ 】ﻣﺎﻗﻤﺎﻕ‬ağ. Geveze, çenebaz,
malchi 【鴛‫ 】ﻣﺎﻟﭽ‬a.u. Hayvancı, hayvan
boşboğaz.
besleyici, hayvan yetiştirici.
maqul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﻣﺎﻗ‬a. Olumlu, iyi, geçerli,
malchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣﺎﻟﭽ‬Hayvancılık.
anlaşmak, rıza göstermek. Maqul boldum –
Anlaştım, razı oldum. Maqul yigit – İyi maldar 【‫ 】ﻣﺎﻟﺪﺍﺭ‬a.f. Zengin, servet sahibi.
delikanlı. Maqul körmek – Olumlu bulmak. maldarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻣﺎﻟﺪﺍﺭﻟ‬a.f.u. Zenginlik.
Maqulmu? – Olur mu?
malem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﻣﺎﻟ‬Gürültü, uğultu, yaygara,
maqullanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻣﺎﻗ‬Kabul edilmek,
bağırıp çağırmak. Alemni malem qilmaq –
rıza gösterilmek.
Yaygara ile ortalığı karıştırmak.
maqullash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻣﺎﻗ‬Takdir etme, tasvip
malghun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﻣﺎﻟﻐ‬a. Bir tür bitki adı.
etme, onama.
Malghun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﻣﺎﻟﻐ‬ağ. bk. Mungghul.
maqullashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫】ﻣﺎﻗ‬ Anlaşmak,
beraber rıza göstermek. malxana 【‫ 】ﻣﺎﻟﺨﺎﻧﺎ‬a.f. Ağıl, ahır.

maqullatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫( 】ﻣﺎﻗ‬maqullimaq'tan) malixay 【‫ﺨﺎي‬鴙‫ 】ﻣﺎﻟ‬Kışlık şapka, kürk şapka,

Kabul ettirmek, ikna ettirmek. kalpak.

maqullimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﻠ‬鵞‫ 】ﻣﺎﻗ‬a.u. Takdir etmek, malik 【鵗鴙‫ 】ﻣﺎﻟ‬a. Malik, sahip. Chong
tasvip etmek, onamak. ehmiyetke malik – Çok önemli.

maqullutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵞‫ 】ﻣﺎﻗ‬Kabul ettirme, maliman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴙‫】ﻣﺎﻟ‬ Tahrik, kışkırtma.

ikna ettirme.
mal 【‫ 】ﻣﺎﻝ‬a. 1. Mal, hayvan(lar). Qara mal
– Büyük baş hayvan. Séghin mal – Sağılan
hayvan. Münggüzlük mal – Boynuzlu hayvan.
Mal baqquchi – Çoban. Mal doxturi –
Maliman qilghuchi – Tahrikçi, kışkırtıcı.
Maliman qilmaq – Tahrik etmek, kışkırtmak.
malimanchi 【鴛‫ﻤﺎﻧﭽ‬鴙‫ 】ﻣﺎﻟ‬Tahrikçi, kışkırtıcı.
malimanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤﺎﻧﭽ‬鴙‫ 】ﻣﺎﻟ‬Kışkırtıcılık,
tahrik etme hali.

322
maliye 【鴺鴶鴙‫ 】ﻣﺎﻟ‬a. Maliye. Maliye ministirligi mangghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫ 】ﻣﺎ‬bk. mangdurmaq.
– Maliye bakanlığı. mangghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫】ﻣﺎ‬ Yürütme,
maliyichi 【鴛‫ﭽ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻣﺎﻟ‬a.u. Maliyeci. ilerletme, harekete geçirme.

mallaq 【‫ﻕ‬鳤‫ 】ﻣﺎﻟ‬bk. mollaq. Mangju 【鵞‫ﺠ‬鳴‫ 】ﻣﺎ‬Mançu. Mangju tili –

mallaqchi 【鴛‫ﻗﭽ‬鳤‫ 】ﻣﺎﻟ‬bk. mollaqchi. Mançu dili.

mangqa 【‫ﻘﺎ‬鳴‫ 】ﻣﺎ‬1. Sümük, sümüklü 2. Sakağı,

mama 【‫ 】ﻣﺎﻣﺎ‬Nine. Chong mama – Büyük
ruam.
nine.
manglay 【‫ي‬鳤鳴‫ 】ﻣﺎ‬Alın.
mamat 【‫ 】ﻣﺎﻣﺎﺕ‬a. Hayat mamat – Ölüm
kalım; hayat mamat. mangmaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鳴‫ 】ﻣﺎ‬1. Yürümek, gitmek.

mamkap 【‫ 】ﻣﺎﻣﮑﺎپ‬bot. Yabanî hindiba. Atliq mangmaq – Atlı gitmek. 2. Hareket

etmek, ilerlemek. Saet méngiwatidu – Saat
mamu 【鵞‫ 】ﻣﺎﻣ‬ağ. bk. mama ve moma I. çalışıyor.
mamuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﻣﺎﻣ‬1. Pamuk 2. Kuş tüyü. manifést 【‫ﺴﺖ‬鴽‫ﻔ‬鴙‫】ﻣﺎﻧ‬ r. Beyanname.
Mamuq yastuq – Kuş tüyü yastığı. Kommunistlar Partiyisining Manifésti –
mana 【‫ 】ﻣﺎﻧﺎ‬İşte. Mana bu – İşte bu. Komünist Partisi Beyannamesi.

manan 【‫ 】ﻣﺎﻧﺎﻥ‬Sis, duman. Sus manan – manométir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻣﺎﻧ‬r. Manometre, basım
Hafif sis; hafif duman. ölçer.

manda 【‫ 】ﻣﺎﻧﺪﺍ‬Uzun tüylü. Manda bash – manta 【‫ 】ﻣﺎﻧﺘﺎ‬I Ocağın kömür konulan ön
Taratmamış baş; ilgisiz bırakılmış saçlı baş. kısmı.

mandaq 【‫ 】ﻣﺎﻧﺪﺍﻕ‬Böyle, işte böyle; bk. manta 【‫ 】ﻣﺎﻧﺘﺎ‬II Mantı.

mundaq. mapizet 【‫ﺰەﺕ‬鴙‫ 】ﻣﺎﭘ‬a. bk. muhapizet.
mandalin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﻣﺎﻧﺪﺍﻟ‬r. Mandalin. maraqchi 【鴛‫ 】ﻣﺎﺭﺍﻗﭽ‬Gözetleyen.
manéwir 【‫ﺮ‬鴘鵣鴽‫ 】ﻣﺎﻧ‬r. Manevra. maral 【‫ 】ﻣﺎﺭﺍﻝ‬zool. Maral.
manéwirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘鵣鴽‫ 】ﻣﺎﻧ‬r.u. Manevralı. marash 【‫ 】ﻣﺎﺭﺍﺵ‬Gizlice bakma; gözetleme.
Manéwirliq urush – Manevralı Savaş.
mari 【‫ 】ﻣﺎﺭى‬Kuzu kürkü.
mang 【‫ 】ﻣﺎڭ‬Yürü! Git!
marilash 【‫ﺵ‬鳤鴘‫ 】ﻣﺎﺭ‬bk. marash.
manga 【‫ﺎ‬鳴‫ 】ﻣﺎ‬Bana.
marilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﻣﺎﺭ‬Gizlice bakmak.
mangdam 【‫ﺪﺍﻡ‬鳴‫ 】ﻣﺎ‬Adım.
marimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﻣﺎﺭ‬Gizlice bakmak. Marap
mangdurmaq 【‫ﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳴‫( 】ﻣﺎ‬mangmaq'tan) yürmek – Gizlice gözetlemek; gizlice takip
Yürütmek, ilerletmek, harekete geçirmek. etmek.
Mangghul 【‫ﻝ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫ 】ﻣﺎ‬Moğol. Mangghul tili – marka 【‫ 】ﻣﺎﺭﮐﺎ‬r. Posta pulu.
Moğol dili.
markiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺭﮐ‬r.u. Markalı.
mangghulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫】ﻣﺎ‬ Sessizce
Marksizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺭﮐﺴ‬r. Marksizm.
yaklaşmak; gürültüsüz sokulmak; gizlice
sokulmak. marozhni 【鴛‫ 】ﻣﺎﺭوژﻧ‬r. Dondurma.

323
marshal 【‫ 】ﻣﺎﺭﺷﺎﻝ‬r. Mareşal. Awiatsiye Makineleşmiş.
marshili – Hava kuvvetleri mareşali. mashinilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﻨ‬鴙‫】ﻣﺎﺷ‬ r.u.
Mart 【‫ 】ﻣﺎﺭﺕ‬r. Mart, üçüncü ay. Makineleşmek.

mas 【‫ 】ﻣﺎﺱ‬f. Ahenkli, uyumlu. Mas kelmek mashinilashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺷ‬r.u.

– Uyumlu olmak; uygun gelmek. (mashinilashmaq'tan) Makineleştirmek.

maslash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﻣﺎﺳ‬Uyumlu hale getirme. mashinilishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫】ﻣﺎﺷ‬ r.u.

Makineleşme.
maslashqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鳤‫ 】ﻣﺎﺳ‬Uygun.
mashinisazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﺎﺯﻟ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺷ‬r.u. Makine
maslashqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﻘﺎﻧﻠ‬鳤‫ 】ﻣﺎﺳ‬Uygunluk.
sanayi; makine endüstri.
maslashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﻣﺎﺳ‬Uygun olmak.
mashinistka 【‫ﺴﺘﮑﺎ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺷ‬r. Daktiloda yazı
maslashmighanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﺎﻧﻠ‬鴙‫ﺷﻤ‬鳤‫ 】ﻣﺎﺳ‬Uygun yazan kimse.
olmama hali. mashireng 【‫ﺮەڭ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺷ‬u.f. Fasulye rengi, yeşil
maslashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫】ﻣﺎﺳ‬ renk.
(maslashmaq'tan) Uygun hale getirmek, mashpochaq 【‫ﭼﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻣﺎﺷﭙ‬bk. mash.
uydurmak.
mashtaq 【‫( 】ﻣﺎﺷﺘﺎﻕ‬mana shundaq) İşte böyle.
maslashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ 】ﻣﺎﺳ‬Uygun hale
getirme. mat 【‫ 】ﻣﺎﺕ‬a. Mat, yenilme. Mat bolmaq –
Mat olmak.
maslimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺳﻠ‬f.u. Uyumlu hale
getirmek. mata 【‫ 】ﻣﺎﺗﺎ‬a. El tezgahı ile yapılmış pamuk
kumaş.
masshtap 【‫ 】ﻣﺎﺳﺸﺘﺎپ‬r. Ölçek, mikyas, ölçek
çizgisi. matal 【‫ 】ﻣﺎﺗﺎﻝ‬ağ. bk. sowgha.

mash 【‫ 】ﻣﺎﺵ‬bot. Fasulye. matem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﻣﺎﺗ‬a. Matem, yas. Matem

tutmaq – Yas tutmak. Matem mejlisi – Yas
mashaq 【‫ 】ﻣﺎﺷﺎﻕ‬Çorba, karmakarışıklık.
toplantısı.
mashiqen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻘ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺷ‬r.f. ağ. bk. chaqmaq
matemdar 【‫ﻣﺪﺍﺭ‬鴺‫】ﻣﺎﺗ‬ a.f. Yas halinde.
qent.
Matemdar bolmaq – Yas tutma halinde olmak.
mashildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺷ‬Sesli sesli burnundan
matématik 【鵗鴙‫ﻤﺎﺗ‬鴽‫ 】ﻣﺎﺗ‬r. Matematikçi.
soluma.
matématika 【‫ﮑﺎ‬鴙‫ﻤﺎﺗ‬鴽‫ 】ﻣﺎﺗ‬r. Matematik.
mashildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﻣﺎﺷ‬ Sesli sesli
burnundan solumak. matériyal 【‫ﺎﻝ‬鴶鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻣﺎﺗ‬r. Materyal, malzeme.

mashina 【‫ﻨﺎ‬鴙‫】ﻣﺎﺷ‬ r. Makine. Tikish matériyalist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴶鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻣﺎﺗ‬r. Materyalist.

mashinisi – Dikiş makinesi. Kiyim yuyush matériyalistik 【鵗鴙‫ﺴﺘ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴶鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻣﺎﺗ‬r. Materyalist.
mashinisi – Çamaşır makinesi. Matériyalistik köz qarash – Materyalist görüş.
mashine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺷ‬r. ağ. bk. mashina. matériyalizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴶鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻣﺎﺗ‬r. Materyalizm.
mashinichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣﺎﺷ‬r.u. Terzi, dikişçi. Tarixiy matériyalizm – Tarihî materyalizm.

mashinilashqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鳤鴙‫ﻨ‬鴙‫】ﻣﺎﺷ‬ r.u. matériye 【鴺鴶鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻣﺎﺗ‬r. Madde, özdek.

324
matros 【‫ 】ﻣﺎﺗﺮوﺱ‬r. Bahriye eri, deniz askeri. maylamchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﭽ‬鳤鴵‫ 】ﻣﺎ‬Yağcılık.

may 【‫ 】ﻣﺎي‬Yağ. Ich may – İç yağı. Béliq maylash 【‫ﺵ‬鳤鴵‫ 】ﻣﺎ‬Yağlama.

méyi – Balık yağı. Chach méyi – Saç yağı. May maylashqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鳤鴵‫ 】ﻣﺎ‬Yağlanmış; yağlı
baghlimaq – Yağlanmak, göbek bağlamak,
hale gelmişi.
semirmek. May chalmaq – Yağ düşürmek. May
sürkimek – Yağlamak. May qilmaq – Yağh hale maylashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫ 】ﻣﺎ‬Yağlanmak.
getirmek. maylatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳤鴵‫ 】ﻣﺎ‬bk. maylatmaq.
May 【‫ 】ﻣﺎي‬r. Mayıs, beşinci ay. May maylatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫】ﻣﺎ‬ (maylimaq'tan)
bayrimi – Bir Mayıs Bayramı. Yağlatmak.
maya 【‫ﺎ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬Dokurcun, loda. mayligur 【‫ﺭ‬鵞‫ﮕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬Yağlayıcı.
mayak 【‫ﺎك‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬r. Deniz feneri. mayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬1. Yağlı 2. Peçete, peşkir.
mayaq 【‫ﺎﻕ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬Gübre, hayvan tersliği. maylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬Yağlamak.
mayaqqa 【‫ﺎﻗﻘﺎ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬Bu tarafa. maymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬İğri ayaklı. Tash maymaq
mayaqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺎﻗ‬鴵‫( 】ﻣﺎ‬mayaqlimaq'tan) – Dış iğri ayaklı. Ich maymaq – İç iğri ayaklı.
Hayvanı tersletmek. Maymaq chaq – Çarpık tekerlek.

mayaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻗﻠ‬鴵‫】ﻣﺎ‬ Terslemek maymaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻤﺎﻗ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬Ayaklarını eğerek

(hayvanlar). yürüme.

mayaqta 【‫ﺎﻗﺘﺎ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬Bu tarafta; işte bu tarafta. maymaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺎﻗﻠ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬Çarpıklık, eğrilik.

maychéchek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ﭽ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬bot. Papatya. maymaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤﺎﻗﻠ‬鴵‫】ﻣﺎ‬ Ayaklarını

eğerek yürümek.
mayda 【‫ﺪﺍ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬f. bk. meyde.
maymun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻤ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬Maymun. Maymun yili –
maye 【鴺鴵‫ 】ﻣﺎ‬f. Ana para, sermaye; bk.
Maymun yıh (12 hayvan takviminin
sermaye.
dokuzuncusu. Yüzyılımızın 1908, 1920, 1932,
maygül 【‫ﻝ‬鵠‫ﮕ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬u.f. bot. Düğünçiçeği. 1944, 1956 yıllan maymun yılıdır).

mayil 【‫ﻞ‬鴙鴵‫ 】ﻣﺎ‬a. Mail, eğinik, istekli, mayna 【‫ﻨﺎ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬f. zool. Karaardıç (kuşu).
mütemayil. Mayil bolmaq – Mail olmak.
mayor 【‫ﺭ‬鵝鴵‫ 】ﻣﺎ‬r. Binbaşı. Général-mayor –
mayilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙鴵‫ 】ﻣﺎ‬Mail olma hali, isteklilik. Tuğgeneral.

Mayim-Xan 【‫ﺧﺎﻥ‬-‫ﻢ‬鴙鴵‫ 】ﻣﺎ‬Mayim Han (eski maysa 【‫ﺴﺎ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬Yeşillik, çayır, çimenlik. Shal
bir Uygur şarkısının adı). maysisi – Pirinç filizi.
mayjuwaz 【‫ۋﺍﺯ‬鵞‫ﺠ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬u.f. Yayık, yağ yapımı. maysilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﺴ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬Yeşermek.

mayka 【‫ﮑﺎ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬r. Atlet fanilası, mayo. maysiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬Yağsız. Maysiz gösh –

maykiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬r.u. Mayolu. Maykiliq Yağsız et.

bala – Mayolu çocuk. maytuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺘ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬İğri bacaklı, paytak, çarpık

mayqacha 【‫ﻘﺎﭼﺎ‬鴵‫ 】ﻣﺎ‬Yağ kutusu. bacaklı.

maz 【‫ 】ﻣﺎﺯ‬Pamuk.
maylamchi 【鴛‫ﻣﭽ‬鳤鴵‫ 】ﻣﺎ‬Yağcı.

325
maza 【‫ 】ﻣﺎﺯﺍ‬f. Tat, lezzet. Mazisi yoq – Tadı medhilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺩﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Medh etme,
yok. övme.

mazar 【‫ 】ﻣﺎﺯﺍﺭ‬f. Mezar. medhilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺩﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Medh etmek,

övmek.
mazi 【‫ 】ﻣﺎﺯى‬ç. ağ. bk. börk.
medhiye 【鴺鴶鴙‫ﺩﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Medhiye. Medhiye
mazilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﻣﺎﺯ‬f.u. Tath, lezzetli.
oqumaq – Medhiye okumak.
mazisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ 】ﻣﺎﺯ‬f.u. 1. Tatsız, lezzetsiz 2.
medikachi 【鴛‫ﮑﺎﭼ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻣ‬f.u. ağ. bk. merdikar.
Sağlıksız, rahatsız.
mediniy 【鴸鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Medeni. Mediniy
mazisizlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫】ﻣﺎﺯ‬ f.u.
xelqler – Medeni halklar.
Rahatsızlanmak, huzursuzlanmak.
mediniy-maarip 【‫ﭗ‬鴘‫ﻣﺎﯪﺭ‬-鴸鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Kültür
mazisizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ 】ﻣﺎﺯ‬f.u. Hastalıklı hal;
ve eğitim.
tedirginlik.
mediniyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫】ﻣ‬ a. Medeniyet.
mazisizlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫】ﻣﺎﺯ‬ f.u.
Mediniyet almashturush – Medeniyet alış
Rahatsızlanma, huzursuzlanma.
verişi.
me 【鴺‫ 】ﻣ‬I ağ. bk. ménge.
mediniyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Medeniyetli.
me 【鴺‫ 】ﻣ‬II Al!
mediniyetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫】ﻣ‬a.u. Medeniyetsiz.
meblegh 【‫ﻍ‬鴺‫ﺑﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Sermaye.
mediniyetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
meddah 【‫ﺩﺩﺍھ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Meddah. Medeniyetsizlik.
medek 【‫ﺩەك‬鴺‫ 】ﻣ‬Koçan. Qonaq medigi – mediniyleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
Mısır koçanı. Medenileşmek.
meden 【‫ﺩەﻥ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Maden. mediniyleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u.
medenchi 【鴛‫ﺩەﻧﭽ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Madenci. (mediniyleshmek'ten) Medenileştirmek.

medenshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﺩەﻧﺸ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Mineraloji mediniyleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u.

uzmanı, madenci. Medenileştirme.

medenshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﺩەﻧﺸ‬鴺‫】ﻣ‬ a.f.u. mediniylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Medeni olma

Madencilik. hali.

medet 【‫ﺩەﺕ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Yardım. Medet bermek – mediniylishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.

Yardım etmek. Medenileşme.

medetkar 【‫ﺩەﺗﮑﺎﺭ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Yardımcı. medrise 【鴺‫ﺴ‬鴘‫ﺩﺭ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Medrese.

medetkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺩەﺗﮑﺎﺭﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f.u. Yardımcı meger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮔ‬鴺‫ 】ﻣ‬f. Eğer.

olma hali. meghlubiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﺑ‬鵞‫ﻏﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mağlûbiyet,
medh 【‫ﺩھ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Medh, övme. yenilgi. Meghlubiyetke uchrimaq – Yenilgiye
uğramak.
medhilenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺩﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Medh
edilmek. meghlubiyetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴙‫ﺑ‬鵞‫ﻏﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Yenilgi
taraftarı.

326
meghlubiyetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴙‫ﺑ‬鵞‫ﻏﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Sağlamlaşmak, dayanıklı hale gelmek.
Yenilgi taraftarlığı. mehkemlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ﮬﮑ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
meghlup 【‫پ‬鵞‫ﻏﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mağlup, yenilmiş. Sağlamlaştırma.
Meghlup bolmaq – Mağlup olmak. mehkemletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ﮬﮑ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
meghrip 【‫ﭗ‬鴘‫ﻏﺮ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Batı. (mehkemlimek'ten) Dayanıklı hale getirtmek.

meghrul 【‫ﻏﺮۇﻝ‬鴺‫ 】ﻣ‬bk. meghrur. mehkemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﮬﮑ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Sağlamlık,

dayanıklılık.
meghrur 【‫ﻏﺮۇﺭ‬鴺‫】ﻣ‬ a. Mağrur, kibirli,
övüngen. mehkemlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﮬﮑ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
Sağlamlaştırmak; dayanıklı hale getirmek.
meghrurane 【鴺‫ﻏﺮۇﺭﺍﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Mağrurane.
mehkemlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﮬﮑ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Dayanıklı
meghrurlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﻏﺮۇﺭ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
hale getirtme.
Mağrurlanmak.
mehkime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮬﮑ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mahkeme.
meghrurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻏﺮۇﺭﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Mağrurluk.
mehkum 【‫ﻡ‬鵞‫ﮬﮑ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mahkum, tutsak, esir.
mehbube 【鴺‫ﺑ‬鵞‫ﮬﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Sevgili, göz bebeği.
Mehkum bolmaq – Mahkum olmak. Mehkum
mehbup 【‫پ‬鵞‫ﮬﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Sevgili, göz bebeği. qilmaq – Mahkum etmek.
mehbus 【‫ﺱ‬鵞‫ﮬﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mahpus, tutuklu. mehkumlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鵞‫ﮬﮑ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Mahkumluk,
esirlik.
mehel 【‫ﻝ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. 1. Zaman, an 2. Yer, durak
3. Kez, kere, defa. mehr 【‫ﮬﺮ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Çeyiz.

mehelle 【鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mahalle. mehrep 【‫ﮬﺮەپ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mihrap.

mehellidash 【‫ﺪﺍﺵ‬鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u. Aynı mehrum 【‫ﮬﺮۇﻡ‬鴺‫】ﻣ‬ Mahrum, yoksun.

mahalleden. Mehrum bolmaq – Mahrum olmak. Mehrum
qilmaq – Mahrum etmek.
mehellidashlik 【鵗鴙‫ﺪﺍﺷﻠ‬鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Aynı
mahalleden olma hali. mehrumchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮬﺮۇﻣﭽ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Yoksulluk;
bk. mehrumliq.
mehellilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Mahalleli. Bir
mehellilik – Aynı mahalleden. mehrumliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮬﺮۇﻣﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u.Yoksulluk.

mehelliwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Mahallecilik; mehsul 【‫ﻝ‬鵞‫ﮬﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Ürün, mahsul.

kendi mahallesini tutan. mehsulat 【‫ﺕ‬鳣鵞‫ﮬﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Ürün. Yéza égiligi
mehelliwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f.u. Kendi mehsulati – Çiftçilik ürünü. Qol hüniri
mahallesinin taraftarlığı. mehsulati – El sanatı ürünü.
mehelliy 【鴸鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f.u. Mahallî, yöresel, mehsuldar 【‫ﻟﺪﺍﺭ‬鵞‫ﮬﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Verimli, ürünü
yerli. Mehelliy ishlepchiqirish – Yöresel çok. Mehsuldar qoy nesli – Verimli koyun
üretim. nesli.

mehkem 【‫ﻡ‬鴺‫ﮬﮑ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Sağlam, dayanıklı. mehsuldarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﺪﺍﺭﻟ‬鵞‫ﮬﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f.u. Verimlilik.

Mehkem qilmaq – Dayanıklı yapmak. mehu 【鵞‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Kırma, imha, öldürme, yok
mehkemlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ﮬﮑ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u. etme. Mehu qilmaq – Yok etmek.

327
mexbus 【‫ﺱ‬鵞‫ﺧﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mahpus, tutsak. Herbiy mejburiyet – Askerî mecburiyet.

mexbuslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鵞‫ﺧﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Mahpusluk, mejburlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﻟ‬鵞‫ﺟﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Zorlama.

tutlsaklık. mejburlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵞‫ﺟﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Zorlamak.
mexluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺧﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mahluk. mejhul 【‫ﻝ‬鵞‫ﺟﮭ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Meçhul, bilinmeyen.
mexluqat 【‫ﻗﺎﺕ‬鵞‫ﺧﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mahlûkat. mejlis 【‫ﺲ‬鴙‫ﺟﻠ‬鴺‫】ﻣ‬ a. Meclis, toplantı.
mexmel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺧﻤ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Kadife. Umumiy mejlis – Genel toplantı.

mexmelgül 【‫ﻝ‬鵠‫ﻟﮕ‬鴺‫ﺧﻤ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. bot. Yıldız çiçeği, mejliswaz 【‫ﺍﺯ‬鵣‫ﺴ‬鴙‫ﺟﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Toplantı yapmayı
dalya. seven.

mexpiy 【鴸鴙‫ﺧﭙ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Gizli, saklı. Mexpiy ish mejliswazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣‫ﺴ‬鴙‫ﺟﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. u. Toplantı
– Gizli işi. yapmayı sevme hali.

mexpiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﺧﭙ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Gizlilik. mejmue 【‫ﯬ‬鵞‫ﺟﻤ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Dergi, mecmua.

mexpiyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ﺧﭙ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Gizlilik. mejmui 【‫ﯹ‬鵞‫ﺟﻤ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Toplam, hepsi. Mejmui
Dölet mexpiyetligini saqlash – Millî güvenliğe yüz som – Toplam yüz lira.
ait gizliliği korumak. mejnun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺟﻨ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mecnun. 1. Çılgın, deli
mexrej 【‫ﺧﺮەﺝ‬鴺‫ 】ﻣ‬mat. Payda. Umumiy 2. Fena halde aşık 3. Leyla adında bir kıza
mexrejge keltürüsh – Paydalan eşitleme. aşkıyla tanınmış Doğu Edebiyatının pek ünlü
kahramanı.
mexset 【‫ﺕ‬鴺‫ﺧﺴ‬鴺‫】ﻣ‬ a. Amaç, maksat.
Mexsetke érishmek – Amaca ulaşmak. mejnuntal 【‫ﻧﺘﺎﻝ‬鵞‫ﺟﻨ‬鴺‫ 】ﻣ‬bot. dallan aşağı
sallanmış bir tür söğüt.
mexsetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﺧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Amaçsız.
mejruh 【‫ﺟﺮۇھ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mecruh, yaralı. Mejruh
mexsetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﺧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Amaçsızlık.
bolmaq – Mecruh olmak.
mexsus 【‫ﺱ‬鵞‫ﺧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mahsus, özel.
mejrun 【‫ﺟﺮۇﻥ‬鴺‫ 】ﻣ‬ağ. bk. mejnun.
mexsher 【‫ﺭ‬鴺‫ﺧﺸ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mahşar, kıyamet.
mejun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Afyon.
mextep 【‫پ‬鴺‫ﺧﺘ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. ağ. bk. mektep.
mejüj 【‫ﺝ‬鵠‫ﺟ‬鴺‫ 】ﻣ‬Yejüj Mejüj – Yecüc Mecuc.
mexzum 【‫ﺧﺰۇﻡ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Molla oğlu.
mejüsiy 【鴸鴙‫ﺳ‬鵠‫ﺟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Putperest.
meishet 【‫ﺕ‬鴺‫ﯻﺸ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Yaşam, ömür, geçim.
mejüsiylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﺳ‬鵠‫ﺟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Putperestlik.
mejaz 【‫ﺟﺎﺯ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Alegori; bk. kinaye.
mekichamghu 【鵞‫ﭽﺎﻣﻐ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﻣ‬ağ. Patates; bk.
mejaziy 【鴸鴘‫ﺟﺎﺯ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mecazî. yangyu.

mejbur 【‫ﺭ‬鵞‫ﺟﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mecbur, zorunlu. Mejbur mekir 【‫ﺮ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Kurnaz, hilekâr.
bolmaq – Mecbur olmak. mekirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Hileli.
mejburen 【‫ﺭەﻥ‬鵞‫ﺟﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mecburen, zorla.
mekirsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Hilesiz.
mejburiy 【鴸鴘‫ﺭ‬鵞‫ﺟﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mecburî, zorunlu.
mekkar 【‫ﮐﮑﺎﺭ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Hilekâr, kurnaz.
Mejburiy ish – Zorunlu iş.
mekkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮐﮑﺎﺭﻟ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u. Hilekârlık,
mejburiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺭ‬鵞‫ﺟﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mecburiyet.
kurnazlık.

328
Mekke 【鴺‫ﮐﮑ‬鴺‫ 】ﻣ‬Mekke. Mekke toxuri – Bir melum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Malum, belli. Melum
tavuk türü. bolmaq – Belli olmak. Melum qilmaq –
mekkem 【‫ﻡ‬鴺‫ﮐﮑ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. bk. mehkem. Belirtmek, açıklamak, ihbar etmek.

melumat 【‫ﻣﺎﺕ‬鵞‫ﻟ‬鴺‫】ﻣ‬ a. Bilgi. Élinghan

mekroh 【‫ﮐﺮوھ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. din. Mekruh.
melumatlargha qarighanda – Alınmış bilgilere
mektep 【‫پ‬鴺‫ﮐﺘ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mektep, okul. Siyasiy göre. Melumat bermek – Bilgi vermek.
mektep – Siyasî okul.
melumatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺎﺗﻠ‬鵞‫ﻟ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u. Bilgili,
mektepdash 【‫ﭘﺪﺍﺵ‬鴺‫ﮐﺘ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Okul arkadaşı. okumuşlu.
mektepdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭘﺪﺍﺷﻠ‬鴺‫ﮐﺘ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Okul melumatsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺎﺗﺴ‬鵞‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Bilgisiz, cahil.
arkadaşlığı. U mektepdashliq qildi – O okul
melumatsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺎﺗﺴ‬鵞‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Bilgisizlik,
arkadaşlığı yaptı.
cahillik.
meqbere 【‫ﺭە‬鴺‫ﻗﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. kit. Mozole, türbe,
melumlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻣﻠ‬鵞‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Belirtme, haber
anıtmezar.
verme, haberdar etme.
meqbul 【‫ﻝ‬鵞‫ﻗﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Makbul, geçer, uygun,
melumlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﻠ‬鵞‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Belirtmek,
kabul, edilebilir.
haber vermek, haberdar etmek.
mel 【‫ﻝ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. bk. mehel.
memidane 【鴺‫ﺪﺍﻧ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﻣ‬f. Demagog, atıp
mel'un 【‫ﻟﯱﻥ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. din. Melun, lanetli, tutmacı, atıp tutan.
günahlı.
memidanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﻧﻠ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﻣ‬f.u. Demagogluk,
melal 【‫ﻝ‬鳣鴺‫ 】ﻣ‬a. Rahatsız, engel, zorlu, atıp tutanlık.
zahmet. Sizge melal bolmisa – Size zahmet
memnu 【鵞‫ﻣﻨ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Memnu, yasaklanmış,
olmazsa.
men edilmiş.
melamet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻣ‬鳣鴺‫ 】ﻣ‬a. Tekdir, ayıplama,
memnun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻣﻨ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Memnun. Memnun
kötüleme.
bolmaq – Memnun olmak. Memnun qilmaq –
melametlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻣ‬鳣鴺‫ 】ﻣ‬a.u. İftira, iftiracılık. Memnun etmek.
mele 【鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬I ağ. İğne. Chong mele – Büyük memnuniyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻧ‬鵞‫ﻣﻨ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Memnuniyet,
iğne. sevinç.
mele 【鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬II a. bk. mehelle. memnuniyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ﻧ‬鵞‫ﻣﻨ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Sevinme
meles 【‫ﺱ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬Bulama, batırma, daldırma. hali; memnun olma hali.

melik 【鵗鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. tar. Hükümdar, padişah, memur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻣ‬鴺‫ 】ﻣ‬I a. Mamur, bayındır.
kral. Memur sheherler – Mamur şehirler.

melike 【鴺‫ﮑ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Melike, kraliçe. memur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻣ‬鴺‫ 】ﻣ‬II a. Memur, müdür, idareci.

melle 【鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬I a. bk. mehelle. memuriy 【鴸鴘‫ﺭ‬鵞‫ﻣ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. İdarî. Memuriy
merkez – İdarî merkez. Memuriy yol bilen –
melle 【鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬II ağ. Ağaç tırmak veya tahta.
İdarî yol ile.
melle 【鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬III m; bk. toxu.
memuriyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺭ‬鵞‫ﻣ‬鴺‫】ﻣ‬ a. Müdüriyet;
mellireng 【‫ﺮەڭ‬鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬u.f. Sarı. yönetim kurulu.

329
memuriyetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴘‫ﺭ‬鵞‫ﻣ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Kırtasi menggülükke 【鴺‫ﮐﮑ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﻣ‬bk. menggü.
usullerle idare. mengiz 【‫ﺰ‬鴙鳴鴺‫ 】ﻣ‬ç. bk. mengza.
men 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﻣ‬Ben. Manga – Bana. Méni –
mengleshken 【‫ﻥ‬鴺‫ﺷﮑ‬鴺‫ﻠ‬鳴鴺‫ 】ﻣ‬Küflenmiş.
Beni. Mende – Bende. Mendin – Benden.
Méning kitabim – Benim kitabım. Bu kitap mengleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鳴鴺‫ 】ﻣ‬Küflenmek.
méningki – Bu kitap benimki. Menmu – Ben menglishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鳴鴺‫ 】ﻣ‬Küflenme.
de. Menla – Sadece ben. Menchu? – Ya ben?
mengresh 【‫ﺮەﺵ‬鳴鴺‫ 】ﻣ‬ağ. bk. meresh.
men'iy 【鴸‫ﻧ﯒‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Yasak, menetmek,
mengza 【‫ﺰﺍ‬鳴鴺‫ 】ﻣ‬ç. Yüz, çehre, sima.
yasaklamak.
menidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴙‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Manalı, anlamlı.
mena 【‫ﻧﺎ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. bk. mene.
menidarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f.u. Manalılık,
menbe 【鴺‫ﻧﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Menba, kaynak. Su
anlamlılık.
menbeliri – Su kaynaklan.
menidash 【‫ﺪﺍﺵ‬鴙‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Anlamdaş, eş
menchenan 【‫ﻧﺎﻥ‬鴺‫ﻧﭽ‬鴺‫ 】ﻣ‬ağ. Kaplumbağa,
anlamlı.
tosbağa; bk. tashpaqa.
menidashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺷﻠ‬鴙‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f.u. Anlamdaşlık,
mene 【鴺‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mana, anlam. Sözining
eş anlamlılık.
menisi yoq – Sözünün anlamı yok. Buningdin
mena chiqmaydu – Bundan anlam çıkmaz. menilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Manalı, anlamlı.

meng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﻣ‬I Ben. Chungqur menilik qarash – Derin manalı bakış.
Bir-birige menilik qarashti – Birbirine anlamlı
meng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﻣ‬II Al, alın. Sizge gösh ekeldim, bir şekilde baktılar. Teng menilik – Eş anlamlı.
meng! – Size et getirdim, alın! Menilik söz – Anlamlı söz. Köp menilik gep –
mengdesh 【‫ﺪەﺵ‬鳴鴺‫ 】ﻣ‬Şaşırma; ne yapacağını Çok manalı söz.
bilemeden dengesini kaybetme; uykudan menisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Manasız, anlamsız.
dengesiz bir davranışlar içinde uyanma.
menisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Manasızlık,
mengdigek 【‫ك‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ﺪ‬鳴鴺‫ 】ﻣ‬Uyurgezer. anlamsızlık.
mengdigenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ﺪ‬鳴鴺‫ 】ﻣ‬Uyurgezerlik. meniwiy 【鴸鴘鵣鴙‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Manevî.
mengdigüch 【‫چ‬鵠‫ﮕ‬鴘‫ﺪ‬鳴鴺‫ 】ﻣ‬Uyur gezer; bk. meniy 【鴸鴙‫ﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. bk. mana.
mengdigek.
menjang 【‫ﻧﺠﺎڭ‬鴺‫ 】ﻣ‬ç. Aşçı.
mengdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺪ‬鳴鴺‫】ﻣ‬ Şaşırmak; ne
menjangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﻧﺠﺎ‬鴺‫ 】ﻣ‬ç.u. Aşçılık.
yapacağım bilemeden dengesini kaybetmek;
uykudan dengesiz bir davranışlar içinde Menju 【鵞‫ﻧﺠ‬鴺‫ 】ﻣ‬ç. Mançu.
uyanmak.
menmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫】ﻣ‬ Kibirli, mağrur,
menge 【鴺鳴鴺‫ 】ﻣ‬ağ. Konu, mevzu. yüksekten bakan, küstah.
menggen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﻣ‬ç. Buğday sapı. menmenchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﻣ‬Bencil, egoist.

menggü 【鵠‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﻣ‬Ebedî, sonsuz. Menggüge menmenchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﻣ‬bk. menmenlik.

– Sonsuza kadar. menmenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﻣ‬Bencillik, egoistlik.

330
menpeet 【‫ﯬﺕ‬鴺‫ﻧﭙ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Menfaat, çıkar, fayda. etmiyor.

menpeetdar 【‫ﯬﺗﺪﺍﺭ‬鴺‫ﻧﭙ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Menfaatti; mensitmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ﻧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬Hor görmek,

çıkan olan. saygısızlık.

menpeetlik 【鵗鴙‫ﯬﺗﻠ‬鴺‫ﻧﭙ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Menfaatti, mensup 【‫پ‬鵞‫ﻧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mensup, aitlik.

faydalı. mensuplik 【鵗鴙‫ﭘﻠ‬鵞‫ﻧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Aitlik, mensup
menpeetperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﯬﺗﭙ‬鴺‫ﻧﭙ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Çıkarcı, olma hali.
menfaatperest. menshur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻧﺸ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Prizma, biçme, menşur.
menpeetperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﯬﺗﭙ‬鴺‫ﻧﭙ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f.u. mentang 【‫ﻧﺘﺎڭ‬鴺‫ 】ﻣ‬ç. Makama çorbası.
Çıkarcılık, menfaatperestlik.
mentiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺘ‬鴺‫】ﻣ‬ a. Mantık. Sözining
menpeetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﯬﺗﺴ‬鴺‫ﻧﭙ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Menfaatsız, mentiqi yoq – Sözünün mantığı yok.
faydasız.
mentiqiy 【鴸鴙‫ﻘ‬鴙‫ﻧﺘ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mantığa ait.
menpeetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﯬﺗﺴ‬鴺‫ﻧﭙ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
mentiqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴙‫ﻧﺘ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Mantıksız.
Menfaatsızlık, faydasızlık.
mentiqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴙‫ﻧﺘ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Mantıksızlık.
menper 【‫ﺭ‬鴺‫ﻧﭙ‬鴺‫ 】ﻣ‬ç. Çorba.
menzil 【‫ﻞ‬鴘‫ﻧﺰ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Durak.
mensep 【‫پ‬鴺‫ﻧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mansıb, rütbe, makam,
mevki. menzire 【‫ﺮە‬鴘‫ﻧﺰ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Manzara, görüntü.

mensepdar 【‫ﭘﺪﺍﺭ‬鴺‫ﻧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Makam sahibi, menzirilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ﻧﺰ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Manzaralı;

mevki sahibi. manzarası iyi olan yer.

mensepdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭘﺪﺍﺭﻟ‬鴺‫ﻧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f.u. Makam mepe 【鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Kapalı at arabası.

sahipliği, mevki sahipliği. mepikesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Arabacı.
mensepxor 【‫ﺭ‬鵝‫ﭘﺨ‬鴺‫ﻧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. bk. mensepperest.
mepikeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f.u. Arabacılık.
mensepxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﭘﺨ‬鴺‫ﻧﺴ‬鴺‫】ﻣ‬ a.f.u. bk.
mepküre 【‫ﺭە‬鵠‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Ülkü, fikir, mefkure.
mensepperestlik.
meptun 【‫ﻥ‬鵞‫ﭘﺘ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Meftun, büyülü, hayran.
menseplik 【鵗鴙‫ﭘﻠ‬鴺‫ﻧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Makam sahibi.
Meptun bolmaq – Hayran olmak; büyülenmek.
Yuquri menseplik adem – Yüksek mevkili
adam. meptunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﭘﺘ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Meftunluk;
hayranlık; büyülenme hali.
mensepperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﭘﭙ‬鴺‫ﻧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Makam
düşkünü, mevki düşkünü. merasim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺭﺍﺳ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. bk. murasim.

mensepperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﭘﭙ‬鴺‫ﻧﺴ‬鴺‫】ﻣ‬ a.f.u. merdane 【鴺‫ﺭﺩﺍﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬f. Merdane.

Makam düşkünlüğü, mevki düşkünlüğü. merdaniliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﺩﺍﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬f.u. Mertlik.
mensinmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ﻧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬Hor görmek, merdikar 【‫ﮑﺎﺭ‬鴘‫ﺭﺩ‬鴺‫】ﻣ‬ f. Gündelikçi;
sevmemek. gündelikle çalışan işçi.
mensitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬Sayma, itibar etme. merdikarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮑﺎﺭﻟ‬鴘‫ﺭﺩ‬鴺‫ 】ﻣ‬f.u. Gündelikçilik;
mensitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ﻧﺴ‬鴺‫ 】ﻣ‬Saymak, itibar gündelikle çalışan işçi hali.
etmek. U meni mensitmeydu – O bana itibar merdum 【‫ﺭﺩۇﻡ‬鴺‫ 】ﻣ‬f. Göz bebeği. Közümning

331
merdumi – Gözümün göz bebeği. meriye 【鴺鴶鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﻣ‬Kuzu kürkü.
mere 【‫ﺭە‬鴺‫ 】ﻣ‬ağ. Tenha yer, tenhalık. merjan 【‫ﺭﺟﺎﻥ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. 1. Mercan 2. Boncuk.
merem 【‫ﺭەﻡ‬鴺‫ 】ﻣ‬bk. bayram. merkez 【‫ﺯ‬鴺‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Merkez. Ilmiy merkez –
merep 【‫ﺭەپ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. ağ. bk. mehrep. Bilim merkezi. Sheherning merkizi – Şehrin
merkezi.
meresh 【‫ﺭەﺵ‬鴺‫ 】ﻣ‬Meleme.
merkezchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺯﭼ‬鴺‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Merkezcilik.
mereshmek 【‫ك‬鴺‫ﺭەﺷﻤ‬鴺‫ 】ﻣ‬Meleşmek.
merkezleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺯﻟ‬鴺‫ﺭﮐ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
meretmek 【‫ك‬鴺‫ﺭەﺗﻤ‬鴺‫】ﻣ‬ (merimek'ten)
Merkezleşmek.
Meletmek.
merkezleshtirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺯﻟ‬鴺‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u.
merez 【‫ﺭەﺯ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. İrinli yer, çıban.
(merkezleshmek'ten) Merkezleştirmek.
mergen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﻣ‬Atıcı, okçu, nişancı.
merkezlik 【鵗鴙‫ﺯﻟ‬鴺‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Merkezî.
mergenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﻣ‬İsabetlilik; gözün
merkiziy 【鴸鴘‫ﺰ‬鴙‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Merkezî. Merkiziy
keskinliği.
komitét – Merkezî komite.
mergimush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻤ‬鴙‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﻣ‬f. kim. Arsenik,
mermer 【‫ﺭ‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mermer.
zırnık, sıçanotu.
merre 【‫ﺭﺭە‬鴺‫ 】ﻣ‬I a. Kere, defa. Ming merre
merghul 【‫ﻝ‬鵞‫ﺭﻏ‬鴺‫ 】ﻣ‬Motif, hava, melodi.
salam – Bin kere selam.
merhemet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ﺭﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Merhamet, acıma.
merre 【‫ﺭﺭە‬鴺‫ 】ﻣ‬II. Göshni merre qilip
Merhemet qilmaq – Merhamet etmek; acımak.
pishermek – Eti iyi haşlayıp pişirmek.
merhemetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ﺭﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Merhametli,
Merrih 【‫ﮫ‬鴘‫ﺭﺭ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. astr. Mars, Merih, Sakıt.
acıyan.
mersiye 【鴺鴶鴙‫ﺭﺳ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mersiye.
merhemetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ﺭﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Merhametsiz,
acımasız. mert 【‫ﺭﺕ‬鴺‫】ﻣ‬f. Mert. Mert yigit – Mert yiğit.

merhemetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ﺭﮬ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u. mertem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. bk. mertiwe.

Merhametsizlik, acımasızlık. mertiwe 【‫ە‬鵣鴙‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﻣ‬I a. Derece, rütbe,
merhum 【‫ﻡ‬鵞‫ﺭﮬ‬鴺‫】ﻣ‬ a. Merhum, Tanrı basamak.
rahmetine erişen. mertiwe 【‫ە‬鵣鴙‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﻣ‬II a. Kere, defa. Birinchi
merhume 【鴺‫ﻣ‬鵞‫ﺭﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Merhume, Tanrı mertiwe – İlk defa.
rahmetine erişen kadın. mertiwilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘鵣鴙‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Dereceli, rütbeli,
merigüs 【‫ﺱ‬鵠‫ﮕ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﻣ‬zool. Küçük toy kuşu. yüksek, ünlü.

merike 【鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Merasim. Merike küni – mertlerche 【鴺‫ﺭﭼ‬鴺‫ﺭﺗﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬Mertlik ile, merdane.
Merasim günü. Düshmen'ge qarshi mertlerche küreshti –
Düşmana karşı mertlik ile mücadele verdi.
merimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﻣ‬Melemek.
mertlik 【鵗鴙‫ﺭﺗﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬f.u. Mertlik. Mertlik
merishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﻣ‬Meleşme.
körsetmek – Mertlik göstermek.
meritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﻣ‬Meletme.
meruze 【‫ﺭۇﺯە‬鴺‫ 】ﻣ‬a. tar. Konferans, rapor.

332
Meruze qilmaq – Konferans vermek. mesxushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫ﺳﺨ‬鴺‫ 】ﻣ‬f.u. Sarhoşluk.
merwayit 【‫ﺖ‬鴙鴵‫ﺭۋﺍ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. İnci. Merwayit mesichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻣ‬Kunduracı; çizme yapan
monchighi – İnci boncuğu. usta.
merwayitgül 【‫ﻝ‬鵠‫ﺘﮕ‬鴙鴵‫ﺭۋﺍ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. bot. inci çiçeği. mesile 【鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mesele, sorun. Men bu
mes 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﻣ‬f. Sarhoş. Mes halde – Sarhoş mesilini hel qildim – Ben bu meseleyi
halde. Mes bolmaq – Sarhoş olmak. Mes qilmaq hallettim.
– Sarhoş etmek. mesilen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mesela, misal olarak.
mes'ul 【‫ﺳﯱﻝ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mesul, sorumlu. Mes'ul meslek 【‫ك‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Fikir, düşünce, görüş,
xadim – Sorumlu eleman. gaye, dünya görüşü.
mes'uliyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﺳﯱﻟ‬鴺‫】ﻣ‬ a. Mesuliyet, meslekdash 【‫ﮐﺪﺍﺵ‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Hemfikir,
sorumluluk. ülküdaş.
mes'uliyetchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﭽﺎﻧﻠ‬鴺鴶鴙‫ﺳﯱﻟ‬鴺‫】ﻣ‬ meslekdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮐﺪﺍﺷﻠ‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
Sorumluluk hali. Hemfikirlik, ülküdaşlık.
mes'uliyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ﺳﯱﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Sorumlu, mesleksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮐﺴ‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u. Gayesiz,
mesul. düşüncesiz, prensipsiz.
mes'uliyetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ﺳﯱﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Sorumsuz. mesleksizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﮐﺴ‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Gayesizlik,
mes'uliyetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ﺳﯱﻟ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u. düşüncesizlik, prensipsizlik.
Sorumsuzluk. meslihet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮭ‬鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫】ﻣ‬ a. Şura, tavsiye,
mes'ulluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺳﯱﻟﻠ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u. Mesuliyet, danışma. Meslihet bermek – Tavsiye etmek.
sorumluluk. Meslihet kéngishi – İstişare (danışma) şurası.

mesape 【鴺‫ﺳﺎﭘ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. bk. musape. meslihetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮭ‬鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Danışman,

tavsiye eden.
meschit 【‫ﺖ‬鴙‫ﺳﭽ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mescit, küçük cami.
meslihetleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮭ‬鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
mesel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. 1. Masal 2. Vecize, mesel.
Danışmak, istişare etmek.
meselchi 【鴛‫ﻟﭽ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Masalcı, masal
meslihetlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮭ‬鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
yazan.
Danışma, istişare etme.
mesxire 【‫ﺮە‬鴙‫ﺳﺨ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Alay, istihza. Mesxire
meslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﻣ‬f.u. Sarhoşluk.
qilmaq – Alay etmek.
mesnewiy 【鴸鴘‫ۋ‬鴺‫ﺳﻨ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mesnevi.
mesxirilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺳﺨ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Alaylı, istihzalı.
mestane 【鴺‫ﺳﺘﺎﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬f. 1. Sarhoş gibi 2. Büyülü,
mesxiriwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺳﺨ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.f. 1. Şakacı, alaycı
sihirli.
2. Eğlendirici, komedyacı, oyuncu.
Mestaneyari 【‫ﺎﺭى‬鴵鴺‫ﺳﺘﺎﻧ‬鴺‫ 】ﻣ‬f. Bir Uygur halk
mesxirichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺳﺨ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u. Alay
şarkısının adı.
edilme hali.
mesume 【鴺‫ﻣ‬鵞‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. 1. Suçsuz, masum 2.
mesxush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺳﺨ‬鴺‫ 】ﻣ‬f. Sarhoşluk. Mesxush
Bakir, temiz.
bulbuldek – Sarhoş olmuş bülbül gibi.
mesumilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣ‬鵞‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. 1. Suçsuzluk,

333
masumluk 2. Bakirlik,temizlik. meshghuliyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻟ‬鵞‫ﺷﻐ‬鴺‫】ﻣ‬ a. İş güç,
mewhum 【‫ﻡ‬鵞‫ۋﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Soyut, mücerret. meşguliyet, meşgale.
Mewhum chüshenche – Soyut fikir. meshghullanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫ﺷﻐ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
mewjudat 【‫ﺩﺍﺕ‬鵞‫ۋﺟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Bütün varlık. İlgilenmek, meşgul olunmak.

mewjudiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺩ‬鵞‫ۋﺟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mevcudiyet, meshghulluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵞‫ﺷﻐ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Meşgul olma

varlık. hali.

mewjut 【‫ﺕ‬鵞‫ۋﺟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mevcudiyet, varlık. meshhur 【‫ﺭ‬鵞‫ﺷﮭ‬鴺‫】ﻣ‬ a. Meşhur, ünlü.

Meshhur bolmaq – Ünlü olmak.
mewqe 【鴺‫ۋﻗ‬鴺‫】ﻣ‬ a. Mevki, tutum.
Düshmenlik mewqeside turmaq – Düşmanlık meshhurlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鵞‫ﺷﮭ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u. Ünlülük,
tutumunu takınmak. meşhur olma hali.

mewsum 【‫ﻡ‬鵞‫ۋﺳ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mevsim, sezon. meshiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Alıştırma, talim, idman,
egzersiz. Meshiq qilmaq – Alıştırma yapmak.
mewsumlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鵞‫ۋﺳ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Mevsimlik,
sezonluk. Mewsumlik ish – Mevsimlik iş. meshiqlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ﺷ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
Alıştırmak; egzersiz yaptırmak.
mewzu 【‫ۋﺯۇ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Konu, başlık.
meshiqlandurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ﺷ‬鴺‫】ﻣ‬ a.u.
mesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﻣ‬r. Soba.
Alıştırma, egzersiz yaptırma.
meshchi 【鴛‫ﺷﭽ‬鴺‫ 】ﻣ‬r.u. Sobacı.
meshiqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ﺷ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Alıştırma
meshe 【鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﻣ‬I Çizme. Emirqan meshe – yapmak; kendini alıştırmak.
Vernikli çizme.
meshke 【鴺‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﻣ‬Tereyağı.
meshe 【鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﻣ‬II (mana shu yer) İşte burası.
meshrep 【‫ﺷﺮەپ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. 1. Ziyafet, keyif
meshede 【‫ﺩە‬鴺‫ﺷ‬鴺‫( 】ﻣ‬mana shu yerde) Burada. meclisi, şölen 2. Huy, seciye, karakter.
meshedin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫( 】ﻣ‬mana shu yerdin) meshriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺷﺮ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Doğu. Meshriqtin
Buradan. meghripqiche – Doğudan batıya kadar.
meshege 【鴺‫ﮔ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫( 】ﻣ‬mana shu yerge) Buraya. meshriqiy 【鴸鴙‫ﻘ‬鴘‫ﺷﺮ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Doğuya ait.

mesheqqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻗﻘ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. bk. musheqqet. meshuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷ‬鴺‫】ﻣ‬ a. Sevgili, maşuk.

meshel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Fener, aydınlatıcı. Ashiq-meshuq – Aşk ve maşuk.

Meshel boldung yolumgha – Yolumu meshuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﺷ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Sevgili olma hali.
aydınlatan fener oldun.
meshut 【‫ﺕ‬鵞‫ﺷ‬鴺‫ 】ﻣ‬İpek; bk. yipek.
meshghul 【‫ﻝ‬鵞‫ﺷﻐ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Meşgul. Meshghul
metbee 【‫ﯬ‬鴺‫ﺗﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Basım evi, matbaa.
bolmaq – Meşgul olmak. Meshghul qilmaq –
Meşgul etmek. metbeechi 【鴛‫ﯬﭼ‬鴺‫ﺗﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Matbaacı.

meshghulat 【‫ﺕ‬鳣鵞‫ﺷﻐ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. İş güç, meşguliyet, metbuat 【‫ﯪﺕ‬鵞‫ﺗﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Matbaa.

meşgale. metbuatchi 【鴛‫ﯪﺗﭽ‬鵞‫ﺗﺒ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Matbaacı.
meshghulatchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鳣鵞‫ﺷﻐ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Uğraşan, işi mey 【‫ي‬鴺‫ 】ﻣ‬f. Mey, içki.
güçü olan, ilgilenen, meşgul olan.
meydan 【‫ﺪﺍﻥ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬a. Meydan, alan. Urush

334
meydani – Savaş alanı. Ékin meydani – Ekin meynet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬Pislik, çamur.
alanı, tarla.
meynetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬Pislik.
meydanche 【鴺‫ﺪﺍﻧﭽ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬Küçük alan. Balilar
meyperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﭙ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬f. Alkolik, içki
meydanchisi – Çocuk parki.
düşkünü.
meydanchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺪﺍﻧﭽ‬鴵鴺‫】ﻣ‬ a.u. bk.
meyperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﭙ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬f.u. Alkolik
meydanche.
olma hali; içki düşkünlüğü.
meyde 【‫ﺪە‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬I a. 1. Göğüs 2. Mide.
meyrem 【‫ﺮەﻡ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬bk. bayram.
meyde 【‫ﺪە‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬II f. Ufak, küçük. Meyde
meyse 【鴺‫ﺴ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬Çizme.
burzhuaziye – Küçük burjuvazi. Meyde pul –
Bozuk para. meyüs 【‫ﺱ‬鵠鴵鴺‫ 】ﻣ‬a. Yeis, umutsuzluk, meyus.

meyde-chüyde 【‫ﺪە‬鴵鵠‫ﭼ‬-‫ﺪە‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬f.u. Ufak tefek. Meyüs bolmaq – Meyus olmak.

meyüsane 【鴺‫ﺳﺎﻧ‬鵠鴵鴺‫ 】ﻣ‬a.f. Meyus halde,
meydilenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬f.u. Ufalmak,
meyusane.
bozulmak.
meyüslenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺳﻠ‬鵠鴵鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Meyus
meydilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴵鴺‫】ﻣ‬ f.u. Küçültme,
olmak, umutsuzlanmak.
ufaltma, bozma.
meyüslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鵠鴵鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Umutsuzluk.
meydiletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴵鴺‫】ﻣ‬ f.u.
(meydilimek'ten) Küçüklettirmek, bozdurmak, meyzan 【‫ﺰﺍﻥ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬ağ. bk. muselles.
ufalttırmak.
meyzin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺰ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬a. bk. mezin.
meydilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬f.u. Ufaltmak,
mez'hep 【‫پ‬鴺‫ﺯﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Mezhep.
bozmak, küchültmek.
mez'hepchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘﭽ‬鴺‫ﺯﮬ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Sekterlik,
meye 【鴺鴵鴺‫ 】ﻣ‬I ağ. bk. ménge.
bölücülük, ayrılıkçı olma hali. Mez'hepchilik
meye 【鴺鴵鴺‫ 】ﻣ‬II (mana bu yer) İşte burası. xahishlirigha qarshi küresh – Bölücülüğe karşı
meyede 【‫ﺩە‬鴺鴵鴺‫( 】ﻣ‬mana bu yerde) Burada. savaş (mücadele).

mezgil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺯﮔ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. 1. Duraklama, durak 2.

meyege 【鴺‫ﮔ‬鴺鴵鴺‫( 】ﻣ‬mana bu yerge) Buraya.
Zaman, an. Mezgilide – Anında. Mezgilidin
meyxana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬f. Meyhane. qalmastin – Zamanı geçirmeden.
meyxor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺨ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬f. Alkolik, içki düşkünü. mezgillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺯﮔ‬鴺‫ 】ﻣ‬f.u. Süreli, geçici.
meyil 【‫ﻞ‬鴙鴵鴺‫ 】ﻣ‬a. Meyil. Meyling bolsa – mezgillik-mezgüsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵠‫ﺯﮔ‬鴺‫ﻣ‬-鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺯﮔ‬鴺‫ 】ﻣ‬f.u.
İstersen. Vakitli vakitsiz.
meyli 【鴛‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Olsun, olur, peki, kabul mezgilsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ﺯﮔ‬鴺‫】ﻣ‬a.u. Zamansız, vakitsiz.
hoş.
mezin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Müezzin.
meyliche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬a.u. İstediği gibi. U öz
mezkur 【‫ﺭ‬鵞‫ﺯﮐ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Adı geçen, bahsedilen,
meyliche ish qilghan – O kendi isteğine göre iş
bilinen.
yapmış.
mezlum 【‫ﻡ‬鵞‫ﺯﻟ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. 1. Ezilen, zülüm edilen
meymeychi 【鴛‫ﭽ‬鴵鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ 】ﻣ‬ç.u. Satıcı, tüccar.
2. Kadın.

335
mezmunen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻧ‬鵞‫ﺯﻣ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Anlam olarak. méhmandarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮭﻤﺎﻧﺪﺍﺭﻟ‬鴽‫】ﻣ‬ f.u. bk.

mezmunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺯﻣ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Anlamlı. méhmandarchiliq.

méhmandost 【‫ﮭﻤﺎﻧﺪوﺳﺖ‬鴽‫】ﻣ‬ f. bk.

mezmunsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ﺯﻣ‬鴺‫ 】ﻣ‬a.u. Anlamsız.
méhmandar.
mezmunsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ﺯﻣ‬鴺‫】ﻣ‬a.u. Anlamsızlık.
méhmandostluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﮭﻤﺎﻧﺪوﺳﺘﻠ‬鴽‫ 】ﻣ‬f.u. bk.
mezmut 【‫ﺕ‬鵞‫ﺯﻣ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Sağlam, berk, dayanıklı. méhmandarchiliq.
mezuran 【‫ﺯۇﺭﺍﻥ‬鴺‫ 】ﻣ‬a. Konu, anlam, mana. méhmanxana 【‫ﮭﻤﺎﻧﺨﺎﻧﺎ‬鴽‫】ﻣ‬f. 1. Konuk odası 2.
mezze 【‫ﺯﺯە‬鴺‫ 】ﻣ‬f. Lezzet, tat. Mezzisi yoq – Otel.
Tadı yok. Mezze qilmaq – Zevklenmek. méhmanlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﮭﻤﺎﻧ‬鴽‫ 】ﻣ‬Konuk olma.
Mezzem qéchip turuptu – İyi değilim. Bu
méhmanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮭﻤﺎﻧﻠ‬鴽‫】ﻣ‬ f.u. Konuklu.
ishning mezzisi ketti – Bu işin tadı bitti.
Mémanliqqa keldim – Konuk olmaya geldim.
Mezzisi qachti – Lezzeti tükendi.
méhmanlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﮭﻤﺎﻧﻠ‬鴽‫ 】ﻣ‬f.u. Konuk
mezzilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺯﺯ‬鴺‫ 】ﻣ‬f.u. Lezzetli, zevkli, tatlı.
olmak.
mezzisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ﺯﺯ‬鴺‫ 】ﻣ‬f.u. Lezzetsiz, zevksiz,
méhnet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮭﻨ‬鴽‫ 】ﻣ‬a. Emek, iş. Méhnet küni
tatsız.
– Emek günü; çalışma günü; iş günü. Méhnet
médal 【‫ﺪﺍﻝ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. Madalya. qilmaq – Emek vermek; çalışmak.
médalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﻟﻠ‬鴽‫ 】ﻣ‬r.u. Madalyalı. méhnetchan 【‫ﺗﭽﺎﻥ‬鴺‫ﮭﻨ‬鴽‫ 】ﻣ‬a.u. Çalışkan.
méde 【‫ﺪە‬鴽‫ 】ﻣ‬f. Dişi eşek. méhnetchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﭽﺎﻧﻠ‬鴺‫ﮭﻨ‬鴽‫】ﻣ‬ a.u.
médet 【‫ﺪەﺕ‬鴽‫ 】ﻣ‬a. bk. medet. Çalışkanlık.

méditsina 【‫ﻨﺎ‬鴙‫ﺘﺴ‬鴘‫ﺪ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. Tıp. Méditsina méhnetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮭﻨ‬鴽‫ 】ﻣ‬a.u. Çalışan, işçi,
instituti – Tıp enstitüsü. emek veren, emekçi.

méghiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫】ﻣ‬f. 1. Çekirdek 2. Esas, öz, ruh. méhnetkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺗﮑ‬鴺‫ﮭﻨ‬鴽‫】ﻣ‬a.f. Emekçi, çalışan.
Sözining méghizi yoq – Sözünün esası yok. méhnetkeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﺗﮑ‬鴺‫ﮭﻨ‬鴽‫】ﻣ‬ a.f.u.
méghizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﻣ‬f.u. Esaslı, içeriği olan. Emekçilik; çalışan adamın hali.

méhir 【‫ﺮ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﻣ‬f. 1. Sevgi 2. Dostluk 3. méhnetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮭﻨ‬鴽‫ 】ﻣ‬a.u. Zor, güç, çetin,
Merhamet, acıma. meşakkatli.

méhir-shepqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﭘﻘ‬鴺‫ﺷ‬-‫ﺮ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﻣ‬Sevgi ve méhnetsüyer 【‫ﺭ‬鴺鴵鵠‫ﺗﺴ‬鴺‫ﮭﻨ‬鴽‫】ﻣ‬ a.u. bk.

şefkat. méhnetchan.

méhirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﻣ‬f.u. bk. méhriwanliq. méhnetsüyerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺鴵鵠‫ﺗﺴ‬鴺‫ﮭﻨ‬鴽‫ 】ﻣ‬a.u. bk.

méhnetchanliq.
méhman 【‫ﮭﻤﺎﻥ‬鴽‫】ﻣ‬ f. Konuk, misafir.
Méhman bolmaq – Konuk olmak. Méhman méhrap 【‫ﮭﺮﺍپ‬鴽‫ 】ﻣ‬a. Mihrap.
qilmaq – Konuk etmek. méhri 【‫ﮭﺮى‬鴽‫ 】ﻣ‬a. ağ. bk. méhir.
méhmandar 【‫ﮭﻤﺎﻧﺪﺍﺭ‬鴽‫ 】ﻣ‬f. Konuksever. méhriwan 【‫ﺍﻥ‬鵣鴘‫ﮭﺮ‬鴽‫ 】ﻣ‬f. Sevecen.
méhmandarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮭﻤﺎﻧﺪﺍﺭﭼ‬鴽‫】ﻣ‬ f.u. méhriwanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﻧﻠ‬鵣鴘‫ﮭﺮ‬鴽‫ 】ﻣ‬f.u. Sevecenlik.
Konukseverlik. Méhriwanliq qilmaq – Sevecenlik yapmak.

336
méxanik 【鵗鴙‫ﺨﺎﻧ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. Teknisyen, usta, méningki 【鴛‫ﮑ‬鳵鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻣ‬Benimki. U kitap
makine uzmanı. méningki – O kitap benimki.
méxanika 【‫ﮑﺎ‬鴙‫ﺨﺎﻧ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. Mekanik. Ménshéwik 【鵗鴘鵣鴽‫ﻨﺸ‬鴽‫ 】ﻣ‬Menşevik.

méxanizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﺨﺎﻧ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. Mekanizma. Ménshéwizm 【‫ﺰﻡ‬鴘鵣鴽‫ﻨﺸ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. Menşeviklik.

mékilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﻣ‬Teselli verme; avutma; méraj 【‫ﺮﺍﺝ‬鴽‫ 】ﻣ‬a. din. Miraç, göğe çıkma.
sevindirme. Méraj bayrimi – Miraç gecesi.
mékilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﻣ‬Teselli vermek; mérez 【‫ﺮەﺯ‬鴽‫ 】ﻣ‬a. bk. merez.
avutmak; sevindirmek. méri 【‫ﺮى‬鴽‫ 】ﻣ‬a. ağ. bk. méhir.
mékiyan 【‫ﺎﻥ‬鴶鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﻣ‬a. Tavuk; bk. toxu.
métafizik 【鵗鴘‫ﺰ‬鴙‫ﺘﺎﻓ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. Metafizik.
Méksikiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﮑﺴ‬鴽‫ 】ﻣ‬r.u. Meksikalı.
métafizika 【‫ﮑﺎ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ﺘﺎﻓ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. bk. métafizik.
mélenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻣ‬Batmak, dalmak,
métal 【‫ﺘﺎﻝ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. Metal. Renglik métallar –
bulanmak.
Renkli metallar.
mélichmal 【‫ﭽﻤﺎﻝ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻣ‬r.a. Tuhafiye.
métallurgiye 【鴺鴶鴙‫ﺭﮔ‬鵞‫ﺘﺎﻟﻠ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. Maden sanayi.
mélike 【鴺‫ﮑ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻣ‬a. bk. melike.
météorolog 【‫گ‬鵝‫ﺭوﻟ‬鵝鴽‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. Meteoroloji
mélimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻣ‬Bulamak, batırmak, uzmanı.
daldırmak. météorologiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﺭوﻟ‬鵝鴽‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. Meteoroloji.
mélinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻣ‬Batma, dalma, bulanma.
métir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. Metre.
mélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﻣ‬r. bk. mélichmal.
métirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻣ‬r.u. Metrelik, metreli.
méman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴽‫ 】ﻣ‬f. bk. méhman. Métirliq mal – Metreli mal (kumaş).
mémar 【‫ﻤﺎﺭ‬鴽‫ 】ﻣ‬a. Mimar. métro 【‫ﺘﺮو‬鴽‫ 】ﻣ‬r. Metro.

mémarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤﺎﺭﭼ‬鴽‫ 】ﻣ‬a.u. Mimarlık. méwe 【‫ە‬鵣鴽‫ 】ﻣ‬f. Meyve, yemiş.

ménge 【鴺鳵鴽‫ 】ﻣ‬Beyin. Arka ménge – Arka méwe-chiwe 【‫ە‬鵣鴙‫ﭼ‬-‫ە‬鵣鴽‫ 】ﻣ‬f.u. Meyve, yemiş.
beyin. Ménge qutisi – Beyin kabı. Qichik méwichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘鵣鴽‫ 】ﻣ‬f.u. Meyvecilik.
méngé – Küçük beyin.
méwilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘鵣鴽‫ 】ﻣ‬f.u. 1. Meyveli 2. Meyve
méngish 【‫ﺶ‬鴙鳵鴽‫ 】ﻣ‬Yürüme, yürüyüş, gitme.
bahçesi, meyvelik.
Qeshqerghe méngish aldida – Kaşgar'a gitmek
üzere iken. Atliq méngish – At ile gitme. méyde 【‫ﺪە‬鴶鴽‫ 】ﻣ‬ağ. bk. meyde II.

méngishliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙鳵鴽‫ 】ﻣ‬Rahvan. Méngishliq méye 【鴺鴶鴽‫ 】ﻣ‬Beyin, dimağ.

at – Rahvan at. méyip 【‫ﭗ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻣ‬a. Sakat, yaralı. Méyip
méning 【鵘鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻣ‬Benim. qilmaq – Sakat etmek.

méningche 【鴺‫ﭽ‬鳵鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻣ‬Bence, bana göre. méyisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻣ‬Beyinsiz.

méningchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳵鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻣ‬Ben kadar; ben méyisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻣ‬Beyinsizlik.

gibi. méyit 【‫ﺖ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻣ‬a. Ölü.

337
méyiz 【‫ﺰ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻣ‬Kuru üzüm. mijez 【‫ﺯ‬鴺‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. 1. Mecaz, karakter 2. Keyif,

méyizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙鴶鴽‫ 】ﻣ‬Kuru üzüm tadında; sıhhat, sağlık. Mijezingiz yoqmu? – Keyfiniz
yok mu?
lezzetli. Méyizlik tamaq – Lezzetli yemek.
mijighdash 【‫ﻐﺪﺍﺵ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻣ‬Ezme, mıncıklama,
mézilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻣ‬f.u. bk. mezzilik.
çiğneme.
michildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫】ﻣ‬
mijighdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻐﺪ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫】ﻣ‬ Ezmek,
(michildimaq'tan) Sesli sesli burnundan
mıncıklamak, çiğnemek.
solatmak.
mijighlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻣ‬bk. mijighdimaq.
michildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫】ﻣ‬ Sesli sesli
burnundan solamak. mijiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻣ‬Ezik. U uning mijighini

midiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫( 】ﻣ‬midirimaq'tan) chiqiriwetti – O onu ezdi.

Kımıldatmak. mijilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻣ‬bk. mijighdash.

midirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫】ﻣ‬ Kımıldamak, mijilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻣ‬Ezilme, mıncıklanma.

hareketlenmek. mijilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻣ‬Ezilmek, mıncıklanmak.
midirlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫( 】ﻣ‬midirlimaq'tan);
mijimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻣ‬Ezmek, mıncıklamak.
bk. midiratmaq.
mijish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﻣ‬Ezme, mıncıklama.
midirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﻣ‬bk. midirimaq.
mikri 【‫ﮑﺮى‬鴙‫ 】ﻣ‬a. Kurnazlık.
migh-migh 【‫ﻎ‬鴙‫ﻣ‬-‫ﻎ‬鴙‫】ﻣ‬ Taklidî ses.
Migh-migh qaynimaq – Kaynamak, kaynaşmak, mikrobiolog 【‫گ‬鵝‫ﻟ‬鵝鴙‫ﮑﺮوﺑ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Mikrobiyoloji
bol olmak. uzmanı.

mighildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﻣ‬Kaynaşma, bol olma. mikrobiologiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﻟ‬鵝鴙‫ﮑﺮوﺑ‬鴙‫】ﻣ‬ r.

Mikrobiyoloji.
mighildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﻣ‬Kaynaşmak, bol
olmak. mikrofon 【‫ﻥ‬鵝‫ﮑﺮوﻓ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Mikrofon.

mix 【‫ﺦ‬鴙‫ 】ﻣ‬f. Çivi. Burma mix – Vida. Mix mikrop 【‫ﮑﺮوپ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Mikrop.
qaqmaq – Çivi çakmak. mikropluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﮑﺮوﭘﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r.u. Mikroplu.
mixchi 【鴛‫ﺨﭽ‬鴙‫ 】ﻣ‬f.u. Çivici. mikroskop 【‫پ‬鵝‫ﮑﺮوﺳﮑ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Mikroskop.
mixlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺨ‬鴙‫ 】ﻣ‬f.u. Çivilenmek. miktar 【‫ﮑﺘﺎﺭ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. bk. miqdar.
mixlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺨ‬鴙‫ 】ﻣ‬f.u. (mixlimaq'tan) mikyas 【‫ﺎﺱ‬鴶‫ﮑ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. Ölçek, mikyas.
Çivi çaktırmak.
miq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻣ‬f. bk. mix.
mixlawetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鳤‫ﺨ‬鴙‫ 】ﻣ‬Çivileyivermek;
miqdar 【‫ﻘﺪﺍﺭ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. Miktar, nicelik. Köp
çivi çakıvermek.
miqdarda – Çok miktarda.
mixlaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﻠ‬鳤‫ﺨ‬鴙‫ 】ﻣ‬f.u. Çivilenmiş.
miqimlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻤ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﻣ‬Basma, sıkma.
mixlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺨ‬鴙‫ 】ﻣ‬Çivileme.
miqimlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﻣ‬Basmak, sıkmak.
mixlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺨﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬Çivilemek, çivi çakmak.
milad 【‫ﺩ‬鳤鴙‫ 】ﻣ‬a. Milât. Miladdin ilgiri –
mixraza 【‫ﺨﺮﺍﺯﺍ‬鴙‫ 】ﻣ‬f. ağ. Makas, sındı. Milâttan önce.

338
miladiy 【鴸鴘‫ﺩ‬鳤鴙‫ 】ﻣ‬a. Milâdî. milliy 【鴸鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. Millî, ulusal. Milliy til –

milenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬Bulanmak. Millî dil, ulusal dil. Milliy mediniyet – Millî
medeniyet (kültür).
milesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬1. Bulama, batırma 2.
milliyleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫】ﻣ‬ a.u.
Kirletme.
Millileşmek.
miliklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﻣ‬ Okşamak,
milliyleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫】ﻣ‬ a.u.
sıvazlamak.
Millileştirmek.
milimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬1.Bulamak, batırmak 2.
miltiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﺘ‬鴙‫ 】ﻣ‬Tüfek. Miltiq dorisi – Barut.
Kirle; mek.
Miltiq oqi – Tüfek mermisi.
milishletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﻣ‬ Kirletmek,
milyard 【‫ﺎﺭﺩ‬鴶‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Milyar.
pisletmek, lekelemek, bulaştırmak.
milyardchi 【鴛‫ﺎﺭﺩﭼ‬鴶‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r.u. Milyarder.
militarist 【‫ﺴﺖ‬鴘‫ﺘﺎﺭ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Militarist.
milyon 【‫ﻥ‬鵝鴶‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Milyon.
militarizm 【‫ﺰﻡ‬鴘‫ﺘﺎﺭ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Militarizm.
milyonchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵝鴶‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r.u. Milyoner.
militsiye 【鴺鴶鴙‫ﺘﺴ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Milis.
milyonér 【‫ﺮ‬鴽‫ﻧ‬鵝鴶‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. bk. milyonchi.
miljing 【鵘鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫ 】ﻣ‬1. Yavaş, eli ağır, ağır
adam 2. Homurdanıp duran. milyonlighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵝鴶‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r.u. Milyonlarca.

miljingliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫ 】ﻣ‬Yavaşlık, eli ağırlık, milyonluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵝鴶‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r.u. Milyonluk.

beceriksizlik. Miljingliq qilmaq – Beceriksizlik miman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴙‫ 】ﻣ‬f. bk. méhman.
etmek.
min'geshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻨﮕ‬鴙‫ 】ﻣ‬Atın sırtına ikinci
miljinglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫ 】ﻣ‬Beceriksiz olmak.
bir adamın binmesi.
millet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. Millet, ulus. Birleshken
min'geshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻨﮕ‬鴙‫】ﻣ‬
Milletler Teshkilati – Birleşmiş Milletler (B.M).
(min'geshmek'ten) Atın sırtına ikinci bir adamı
Az sanliq milletler – Azınlıklar.
bindirmek.
milletchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬a.u. Milliyetçi, ulusçu.
min'gishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻨﮕ‬鴙‫ 】ﻣ‬bk. min'geshmek.
milletchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬a.u. Milliyetçilik,
min'güzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﻨﮕ‬鴙‫ 】ﻣ‬bk. mindürmek.
ulusçuluk.
mina 【‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Mayın.
milletlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬a.u. Milletli, uluslu.
Köp milletlik – Çok uluslu. Köp milletlik dölet mindürmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﺪۈﺭﻣ‬鴙‫】ﻣ‬ (minmek'ten)
– Çok uluslu devlet. Bindirmek.

milletperwer 【‫ﺭۋەﺭ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬a.f. Milliytçi, mindürüsh 【‫ﻨﺪۈﺭۈﺵ‬鴙‫ 】ﻣ‬Bindirme.

ulusçu. minez 【‫ﺯ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. Karakter, buy. Minezi
milletperwerlik 【鵗鴙‫ﺭۋەﺭﻟ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫】ﻣ‬ a.f.u. yaman – Karaktersiz, huysuz.
Milliyetçilik, ulusçuluk. Erep milletperwerligi minéral 【‫ﺮﺍﻝ‬鴽‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Mineral, maden.
– Arap milliyetçiliği.
minérallik 【鵗鴙‫ﺮﺍﻟﻠ‬鴽‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬Madenî gubrŞ).
milligram 【‫ﮕﺮﺍﻡ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Miligram.
minéralliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﻟﻠ‬鴽‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬r.u. Madenî.
millimétir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﻤ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Millimetre.

339
minéralogiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﺮﺍﻟ‬鴽‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Mineraloji. mirapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﭘﻠ‬鴙‫】ﻣ‬ a.f.u. Eski feodal

ming 【鵘鴙‫ 】ﻣ‬Bin. Ming bir süpetlik – Bin bir sistemde sulama işlerinden sorumlu kimsenin
işleri.
vasıflı (çok vasıflı).
miras 【‫ﺮﺍﺱ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. Miras. Miras almaq – Miras
mingbégi 【鴛‫ﮕ‬鴽‫ﺒ‬鳵鴙‫ 】ﻣ‬tar. Binbeyi; kaymakam.
almak.
mingghildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐ‬鳵鴙‫】ﻣ‬
mirasxor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺮﺍﺳﺨ‬鴙‫ 】ﻣ‬a.f. Mirasçı, varis, halef.
(mingghildimaq'tan) Mırıldatmak.
mirasxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺮﺍﺳﺨ‬鴙‫ 】ﻣ‬a.f.u. Mirasçılık,
mingghildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻐ‬鳵鴙‫ 】ﻣ‬Mırıldamak,
varislik, haleflik.
mırıldanmak.
mirwet 【‫ﺮۋەﺕ‬鴙‫ 】ﻣ‬ağ. bk. murwet.
minginchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙鳵鴙‫ 】ﻣ‬Bininci.
mirza 【‫ﺮﺯﺍ‬鴙‫ 】ﻣ‬f. Katip, sekreter, bey.
mingisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙鳵鴙‫ 】ﻣ‬Beyinsiz.
mis 【‫ﺲ‬鴙‫ 】ﻣ‬f. Bakır.
minglap 【‫پ‬鳤鳵鴙‫ 】ﻣ‬Biner biner.
misal 【‫ﺴﺎﻝ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. Mesela, örnek. Misal
minglighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ 】ﻣ‬Binlerce.
keltürmek – Örnek vermek.
minilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬r.u. Mayınlamak.
misil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. Misil, benzeyiş, aynılık.
ministir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺴﺘ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Bakan. Bash ministir – Misli körülmigen – Benzeri görülmemiş.
Baş bakan. Tashqi ishler ministirligi – Dış işleri
misilchi 【鴛‫ﻠﭽ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻣ‬Zanaatçı, esnaf.
bakanlığı.
misilsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫】ﻣ‬a.u. Benzersiz, olağanüstü.
minish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬Binme.
Misilsiz urush – Benzeri olmayan savaş.
minishlik 【鵗鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬Binilmeye elverişli.
Misirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﻣ‬a.u. Mısırlı.
Minishlik at – Binilmeye elverişli at.
miskechi 【鴛‫ﭼ‬鴺‫ﺴﮑ‬鴙‫ 】ﻣ‬f.u. bk. miskin.
minmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ 】ﻣ‬Binmek.
misker 【‫ﺭ‬鴺‫ﺴﮑ‬鴙‫ 】ﻣ‬f. Bakırcı.
minnet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻨﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. Minnet.
miskerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﺴﮑ‬鴙‫ 】ﻣ‬f.u. Bakırcılık.
minnetdar 【‫ﺗﺪﺍﺭ‬鴺‫ﻨﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬a.f. Minnettar. Sizge
minnetdarmen – Size minnettarım. miskin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺴﮑ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. Miskin.

minnetdarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﺪﺍﺭﭼ‬鴺‫ﻨﻨ‬鴙‫】ﻣ‬ a.f.u. miskinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﺴﮑ‬鴙‫ 】ﻣ‬a.u. Miskinlik.

Minnettar olma hali. misqal 【‫ﺴﻘﺎﻝ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. Zolotnik (4,26 gram
minnetdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﺪﺍﺭﻟ‬鴺‫ﻨﻨ‬鴙‫】ﻣ‬ a.f.u. bk. ağırlığında bir tartı birimi).
minnetdarchiliq. misra 【‫ﺴﺮﺍ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. Mısra.
minonos 【‫ﺱ‬鵝‫ﻧ‬鵝‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Torpido.
Misran 【‫ﺴﺮﺍﻥ‬鴙‫ 】ﻣ‬a.f. Mısır'a ait. Misran
minut 【‫ﺕ‬鵞‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Dakika. On minut ötkende qilich – Mısır kılıcı.
– On dakika geçtiğinde. misrang 【‫ﺴﺮﺍڭ‬鴙‫ 】ﻣ‬Küskü.
minutluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵞‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻣ‬r.u. Dakikalık.
missionér 【‫ﺮ‬鴽‫ﻧ‬鵝鴙‫ﺴﺴ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Misyoner.
mirap 【‫ﺮﺍپ‬鴙‫ 】ﻣ‬a.f. Eski feodal sistemde
missionérlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴽‫ﻧ‬鵝鴙‫ﺴﺴ‬鴙‫ 】ﻣ‬r.u. Misyonerlik.
sulama işlerinden sorumlu kimse.
mish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﻣ‬ağ. bk. möshük.

340
mish-mish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻣ‬-‫ﺶ‬鴙‫ 】ﻣ‬Söylenti, rivayet. mokla 【鳤‫ﮐ‬鵝‫ 】ﻣ‬Becerikli, eli uz, mahir, usta.
Mish-mish paranglar – Söylentiler. Mish-mish mol 【‫ﻝ‬鵝‫ 】ﻣ‬Bol, çok. Mol hosul – Bol ürün.
söz – Rivayet.
molchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﭽ‬鵝‫ 】ﻣ‬Bolluk, çokluk, bereket,
mishchan 【‫ﺸﭽﺎﻥ‬鴙‫ 】ﻣ‬r. Görgüsüz, dar kafalı.
refah. Molchiliqta yashimaq – Refah içinde
mishchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﭽﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﻣ‬r.u. Görgüsüzlük, yaşamak.
dar kafalılık. Moldawan 【‫ﻟﺪﺍۋﺍﻥ‬鵝‫】ﻣ‬Moldavyalı. Moldawan
mishiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﻣ‬Sümük. xelqi – Moldavyalı halk. Moldawan tili –
mishqap 【‫ﺸﻘﺎپ‬鴙‫ 】ﻣ‬f. Sucu, su taşıyıcısı. Moldavya dili.

moldoz 【‫ﻟﺪوﺯ‬鵝‫ 】ﻣ‬ağ. bk. mozdoz.

mishqarmaq 【‫ﺸﻘﺎﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻣ‬Sümkürmek.
molékula 【鳣鵞‫ﮑ‬鴽‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻣ‬r. Molekül.
mishqartmaq 【‫ﺸﻘﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﻣ‬mishqarmaq'tan)
Sümkürtmek. molja 【‫ﻟﺠﺎ‬鵝‫ 】ﻣ‬bk. mölcher.

mishqirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺸﻘ‬鴙‫ 】ﻣ‬Sümkürme. moljallimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﺠﺎﻟﻠ‬鵝‫ 】ﻣ‬bk. mölcherlimek.

mitang 【‫ﺘﺎڭ‬鴙‫ 】ﻣ‬ç. Pirinç çorbası. molla 【鳤‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻣ‬f. 1. Molla 2. Bilgin, hoca,

miyawlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺎۋ‬鴶鴙‫ 】ﻣ‬Miyavlaşmak. okumuştu.

mollaq 【‫ﻕ‬鳤‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻣ‬a. Perende.

miyawlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺎۋ‬鴶鴙‫( 】ﻣ‬miyawlimaq'tan)
Miyavlatmak. mollaqchi 【鴛‫ﻗﭽ‬鳤‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻣ‬a.u. Akrobat, cambaz.

miyawlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎۋﻟ‬鴶鴙‫ 】ﻣ‬Miyavlamak. molliliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﻠ‬鵝‫ 】ﻣ‬f.u. Bilginlik, okumuşluk.

miye 【鴺鴶鴙‫ 】ﻣ‬bk. ménge. molluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵝‫ 】ﻣ‬Bolluk, refah. Molluqta

miyiq 【‫ﻖ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻣ‬Bıyık. yashaymiz – Refah içinde yaşarız.

molun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﻣ‬Yabanî kedi.
miyiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻣ‬Bıyıklı.
mom 【‫ﻡ‬鵝‫ 】ﻣ‬f. Mum. Aq mom – Ak mum,
Mizan 【‫ﺰﺍﻥ‬鴙‫ 】ﻣ‬a. astr. Terazi.
beyaz mum. Qara mom – Zift.
mobi 【鴛‫ﺑ‬鵝‫ 】ﻣ‬ç. Yağlı boya fırçası.
moma 【‫ﻣﺎ‬鵝‫ 】ﻣ‬I Anneanne, yaşlı kadın.
moden'gül 【‫ﻝ‬鵠‫ﺩەﻧﮕ‬鵝‫ 】ﻣ‬ç.f. bot. Şakayık
moma 【‫ﻣﺎ‬鵝‫ 】ﻣ‬II Direk, sütün.
(çiçeği).
moma 【‫ﻣﺎ‬鵝‫ 】ﻣ‬III ç. Ekmek, buharda pişirilen
mogu 【鵞‫ﮔ‬鵝‫ 】ﻣ‬ç. Mantar. Zeherlik mogu –
ekmek.
Zehirli mantar.
momay 【‫ﻣﺎي‬鵝‫ 】ﻣ‬bk. moma.
Moghal 【‫ﻏﺎﻝ‬鵝‫ 】ﻣ‬ağ. bk. Mungghul.
momlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻣ‬f.u. Mumlanmak,
moxo 【鵝‫ﺧ‬鵝‫ 】ﻣ‬bk. maxaw.
cilalanmak.
mojudiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺩ‬鵞‫ﺟ‬鵝‫ 】ﻣ‬a. Mevcudiyet, varlık.
momlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻣ‬f.u. Mumlama, cilalama.
mojuqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鵞‫ﺟ‬鵝‫ 】ﻣ‬ağ. bk. mijighdash.
momlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻣ‬鵝‫( 】ﻣ‬momlimaq'tan)
mojuqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵞‫ﺟ‬鵝‫】ﻣ‬ ağ. bk. Mumlatmak, cilalatmak.
mijighdimaq.
momlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻣﻠ‬鵝‫】ﻣ‬ f.u. Mumlamak,
moka 【‫ﮐﺎ‬鵝‫ 】ﻣ‬Mekik, masura.

341
cilalamak. morlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵝‫】ﻣ‬ (morlimaq'tan)
momluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵝‫ 】ﻣ‬f.u. Mumlu, cilalı. Tırmalatmak. Qolumni müshüktin
morlutuwaldim – Elimi kediye tırmalattım
momlutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵝‫ 】ﻣ‬f.u. Mumlatma.
(istemeyerek).
monax 【‫ﻧﺎﺥ‬鵝‫ 】ﻣ‬r. Keşiş. Monax bolmaq –
morlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵝‫ 】ﻣ‬Tırmalamak.
Keşiş olmak.
morliwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺭﻟ‬鵝‫】ﻣ‬ Tırmalay a
monaxliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺧﻠ‬鵝‫ 】ﻣ‬r.u. Keşişlik.
vermek.
monarxist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﻧﺎﺭﺧ‬鵝‫ 】ﻣ‬r. Monarşi taraftarı.
morlushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ 】ﻣ‬Birbirini tırmalama.
monarxiye 【鴺鴶鴙‫ﻧﺎﺭﺧ‬鵝‫ 】ﻣ‬r. Monarşi.
morochaq 【‫ﺭوﭼﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻣ‬Duvar ocağı.
monarxiyilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ﻧﺎﺭﺧ‬鵝‫ 】ﻣ‬r.u. Monarşi.
motor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻣ‬r. Motor. Motor ishlesh séxi
Monarxiyilik dölet – Monarşi devlet.
– Motor yapım atölyesi.
monarxizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﻧﺎﺭﺧ‬鵝‫】ﻣ‬r. Monarşi taraftarlığı.
motorchi 【鴛‫ﺭﭼ‬鵝‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻣ‬r.u. Motorcu.
monastir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻧﺎﺳﺘ‬鵝‫ 】ﻣ‬r. Manastır, keşişhane.
motorlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵝‫ﺗ‬鵝‫】ﻣ‬ r.u.
moncha 【‫ﻧﭽﺎ‬鵝‫ 】ﻣ‬Banyo, hamam. Motorlaşmak.
monchaq 【‫ﻧﭽﺎﻕ‬鵝‫ 】ﻣ‬Boncuk, gerdanlık. motorlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣‫ﺭ‬鵝‫ﺗ‬鵝‫】ﻣ‬

monis 【‫ﺲ‬鴙‫ﻧ‬鵝‫ 】ﻣ‬a. Sırdaş. (motorlashmaq'tan) Motorlaştırmak.

motorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺗ‬鵝‫ 】ﻣ‬r.u. Motorlu. Motorluq

monopol 【‫ﻝ‬鵝‫ﭘ‬鵝‫ﻧ‬鵝‫】ﻣ‬ r. Tekel, inhisar.
qéyiq – Motorlu kayık.
Monopol hoquq – Tekel hukuku.
motsiklit 【‫ﺖ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﺗﺴ‬鵝‫ 】ﻣ‬r. Motorsiklet.
monopolist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﻟ‬鵝‫ﭘ‬鵝‫ﻧ‬鵝‫ 】ﻣ‬r. Tekelci, tekeli
altında bulunduran. motsiklitchi 【鴛‫ﺘﭽ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﺗﺴ‬鵝‫ 】ﻣ‬r.u. Motorsikletçi.

monopolistik 【鵗鴙‫ﺴﺘ‬鴙‫ﻟ‬鵝‫ﭘ‬鵝‫ﻧ‬鵝‫ 】ﻣ‬r. Tekelcilik. mowut 【‫ۋۇﺕ‬鵝‫ 】ﻣ‬Çuha.

monopoliye 【鴺鴶鴙‫ﻟ‬鵝‫ﭘ‬鵝‫ﻧ‬鵝‫ 】ﻣ‬r. Tekel, inhisar. moy 【‫ي‬鵝‫ 】ﻣ‬Kıl, tüy.

Monopoliye qilip almaq – Tekeline almak.
moyigungsi 【鴛‫ﺴ‬鳴鵞‫ﮕ‬鴙鴵鵝‫ 】ﻣ‬ç. Ticaret şirketi.
monopoliyichi 【鴛‫ﭽ‬鴙鴶鴙‫ﻟ‬鵝‫ﭘ‬鵝‫ﻧ‬鵝‫ 】ﻣ‬r.u. Tekelci.
moyiyung 【‫ڭ‬鵞鴶鴙鴵鵝‫ 】ﻣ‬ç. Kazak, örme yelek.
mopang 【‫ﭘﺎڭ‬鵝‫ 】ﻣ‬ç. Değirmen.
moyka 【‫ﮑﺎ‬鴵鵝‫ 】ﻣ‬I r. Yün temizleme fabrikası.
mopangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴‫ﭘﺎ‬鵝‫ 】ﻣ‬ç.u. Değirmenci.
moyka 【‫ﮑﺎ‬鴵鵝‫ 】ﻣ‬II ağ. Çatal.
mora 【‫ﺭﺍ‬鵝‫ 】ﻣ‬Boyu, baca.
moykichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﮑ‬鴵鵝‫ 】ﻣ‬r.u. Yün temizleme
morfologik 【鵗鴙‫ﮔ‬鵝‫ﻟ‬鵝‫ﺭﻓ‬鵝‫】ﻣ‬ r. Morfoloji, fabrikasının sahibi; fabrikatör.
morfolojik.
moylaw 【‫ۋ‬鳤鴵鵝‫ 】ﻣ‬f. Bıyık.
morfologiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﻟ‬鵝‫ﺭﻓ‬鵝‫ 】ﻣ‬r. Morfoloji.
moylawliq 【‫ﻖ‬鴙‫ۋﻟ‬鳤鴵鵝‫ 】ﻣ‬f.u. Bıyıklı.
morlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺭ‬鵝‫ 】ﻣ‬Tırmalama.
moylawsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ۋﺳ‬鳤鴵鵝‫ 】ﻣ‬f.u. Bıyıksız.
morlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵝‫】ﻣ‬ Birbirini
moyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵鵝‫ 】ﻣ‬Tüylü. Moyluq tére –
tırmalamak.
Tüylü deri. Moyluq haywan – Tüylü hayvan.

342
moyma 【‫ﻤﺎ‬鴵鵝‫ 】ﻣ‬Kuş avlamada kullanılan mölcherlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺‫ﻟﭽ‬鵟‫ 】ﻣ‬Teyellenmek,
ilmek tayağı. tasarlanmak.

moyne 【鴺‫ﻨ‬鴵鵝‫ 】ﻣ‬f. Kürk. mölcherlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺‫ﻟﭽ‬鵟‫ 】ﻣ‬1. Tasarlama 2.

moynidoz 【‫ﺪوﺯ‬鴙‫ﻨ‬鴵鵝‫ 】ﻣ‬f. Kürkçü. Nişan alma.

mölcherlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﻟﭽ‬鵟‫ 】ﻣ‬1. Tasarlamak 2.

moynidozluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺪوﺯﻟ‬鴙‫ﻨ‬鴵鵝‫ 】ﻣ‬f.u. Kürkçülük.
Nişan almak.
moysipit 【‫ﺖ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ﺴ‬鴵鵝‫ 】ﻣ‬f. 1. Ağarmış, ak saçlı 2.
möldür 【‫ﻟﺪۈﺭ‬鵟‫ 】ﻣ‬1. Dolu 2. Şeffaf, saydam,
Yaşlı.
temiz.
moyul 【‫ﻝ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻣ‬bot. Kuş kirazı.
möldür-möldür 【‫ﻟﺪۈﺭ‬鵟‫ﻣ‬-‫ﻟﺪۈﺭ‬鵟‫ 】ﻣ‬Damla damla.
moyulluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻣ‬Kuş kirazılık.
möldürlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟﺪۈﺭﻟ‬鵟‫ 】ﻣ‬1. Damlamak.
moyut 【‫ﺕ‬鵞鴵鵝‫ 】ﻣ‬bk. mowut. Uning közidin möldürlep yash éqiwatidu –
mozay 【‫ﺯﺍي‬鵝‫ 】ﻣ‬Buzağı. Onun gözünden damla damla yaş akıyor. 2.
Şeffaflık, saydamlık, temizlik.
mozaylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﺯﺍ‬鵝‫ 】ﻣ‬Buzağılamak.
möle 【鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﻣ‬Yük vurma eyeri; bk. chom.
mozaywéshi 【鴛‫ﺸ‬鴼鵣鴵‫ﺯﺍ‬鵝‫ 】ﻣ‬zool. Falanj.
mölüldimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﻣ‬bk. möldürlimek.
mozayxana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴵‫ﺯﺍ‬鵝‫ 】ﻣ‬u.f. Buzağı ağılı.
mömün 【‫ﻥ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﻣ‬Sakin, dikkatli, yumuşak,
mozdoz 【‫ﺯﺩوﺯ‬鵝‫ 】ﻣ‬f. Kunduracı, ayakkabıcı.
hoş.
mozdozchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺯﺩوﺯﭼ‬鵝‫】ﻣ‬ f.u.
mömünlük 【‫ك‬鵠‫ﻧﻠ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﻣ‬Yumuşaklık, sakinlik.
Kunduracılık, ayakkabıcılık.
möngdürmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭﻣ‬鳴鵟‫ 】ﻣ‬Çifte attırmak.
mozdozluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺯﺩوﺯﻟ‬鵝‫ 】ﻣ‬f.u. bk. mozdozchiliq.
möngdürüsh 【‫ﺪۈﺭۈﺵ‬鳴鵟‫ 】ﻣ‬Çifte attırma.
mozoy 【‫ﺯوي‬鵝‫ 】ﻣ‬ağ. bk. mozay.
mönggek 【‫ك‬鴺‫ﮕ‬鳴鵟‫ 】ﻣ‬Çifte atan. Mönggek at
möge 【鴺‫ﮔ‬鵟‫ 】ﻣ‬f. ağ. bk. méwe.
– Çifte atan at.
möhür 【‫ﺭ‬鵠‫ﮬ‬鵟‫ 】ﻣ‬Damga, mühür.
mönggeklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ﮕ‬鳴鵟‫ 】ﻣ‬Çifte atma.
möhürchi 【鴛‫ﺭﭼ‬鵠‫ﮬ‬鵟‫ 】ﻣ‬Damgacı, mühürcü.
mönggeklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﮕ‬鳴鵟‫ 】ﻣ‬Çifte atmak.
mökmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻤ‬鵟‫ 】ﻣ‬Gizlenmek, saklanmak.
möngkügek 【‫ك‬鴺‫ﮔ‬鵠‫ﮑ‬鳴鵟‫ 】ﻣ‬bk. mönggek.
möktürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐﺘ‬鵟‫】ﻣ‬ (mökmek'ten)
möngmek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鳴鵟‫ 】ﻣ‬Çifte atmak.
Saklatmak, gizletmek.
möngüsh 【‫ﺵ‬鵠鳴鵟‫ 】ﻣ‬Çifte atma.
möktürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﮐﺘ‬鵟‫ 】ﻣ‬Saklatma, gizletme.
mör 【‫ﺭ‬鵟‫ 】ﻣ‬I a. bk. möhür.
mökü-möküleng 【‫ڭ‬鴺‫ﻟ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ﻣ‬-鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﻣ‬Saklanbaç.
Mökü-möküleng oynimaq – Saklanbaç mör 【‫ﺭ‬鵟‫ 】ﻣ‬II Ödül, mükafat.
oynamak. mördar 【‫ﺭﺩﺍﺭ‬鵟‫ 】ﻣ‬a.f. tar. Sarayın damga
möküshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﻣ‬Saklanbaç. işlerinden sorumlu memuru.

mölcher 【‫ﺭ‬鴺‫ﻟﭽ‬鵟‫ 】ﻣ‬1. Teyelleme, tasarı 2. mördarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺩﺍﺭﻟ‬鵟‫ 】ﻣ‬a.f.u. tar. Sarayın
Nişan alma. damga işlerinden sorumlu memuriyeti.

343
möresh 【‫ﺭەﺵ‬鵟‫ 】ﻣ‬bk. meresh. mubarek 【‫ﺑﺎﺭەك‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Mübarek. Mubarek

mörimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭ‬鵟‫ 】ﻣ‬bk. merimek. bolsun! – Mübarek olsun! Kutlu olsun!

mubareklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺑﺎﺭەﮐﻠ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Kutlama.
mörimes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭ‬鵟‫ 】ﻣ‬Uyuşuk, ağır kanlı.
mubareklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺑﺎﺭەﮐﻠ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Kutlamak.
mörimeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭ‬鵟‫】ﻣ‬ Cansızlık,
uyuşukluk, gevşeklik. mudaxile 【鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺩﺍﺧ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müdahale. Herbiy

mörüt 【‫ﺭۈﺕ‬鵟‫ 】ﻣ‬Süre, müddet, zaman, vakit, mudaxile – Askerî müdahale.

mühlet. Öz mörütide – Zamanında. mudaxilichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺩﺍﺧ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Müdahaleci.

möshük 【‫ك‬鵠‫ﺷ‬鵟‫ 】ﻣ‬bk. müshük. mudaxilichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺩﺍﺧ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.

möteber 【‫ﺭ‬鴺‫ﺑ‬鴺‫ﺗ‬鵟‫ 】ﻣ‬a. bk. mötiwer. Müdahalecilik.

mudapie 【‫ﯭ‬鴙‫ﺩﺍﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müdafaa, savunma.

mötidil 【‫ﻞ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﺗ‬鵟‫ 】ﻣ‬a. Ilımlı, mutedil. Mötidil
Mudapie qabiliyiti – Savunma kabiliyeti.
témpératura – Ilık derece, mutedil derece.
mudapiichi 【鴛‫﯒ﭽ‬鴙‫ﺩﺍﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Müdafaacı,
mötidillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﺗ‬鵟‫】ﻣ‬ a.u. Ilımlılık,
savunucu, koruyucu.
mutedillik.
mudapiichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫﯒ﭽ‬鴙‫ﺩﺍﭘ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.
mötiwer 【‫ەﺭ‬鵣鴙‫ﺗ‬鵟‫ 】ﻣ‬a. Muhterem, itibarlı,
Savunmacılık.
saygılı, hatırı sayılır. Mötiwer alim – İtibarlı
bilgin. mudhish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺩﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müthiş, dehşetli,

mötiwerlik 【鵗鴙‫ەﺭﻟ‬鵣鴙‫ﺗ‬鵟‫ 】ﻣ‬a.u. İtibarlılık, korkunç.

saygılılık. muellim 【‫ﻢ‬鴙‫ﯬﻟﻠ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Öğretmen, hoca.

mu 【鵞‫ 】ﻣ‬ç. Tarla ölçü birimi. muellime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ﯬﻟﻠ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Hanım öğretmen.

-mu 【-鵞‫ 】ﻣ‬Da, de, bile bağlama edatlarını muellip 【‫ﭗ‬鴙‫ﯬﻟﻠ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müellif, yazar.
karşılar. Biz ishleshnimu, oqushnimu yaxshi muelliplik 【鵗鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ﯬﻟﻠ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Müelliflik,
körümiz – Biz çalışmayı da, okumayı da
yazarlık.
severiz.
muemma 【‫ﯬﻣﻤﺎ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muamma.
muamile 【鴺‫ﻠ‬鴙‫ﯪﻣ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muamele, ilişki, temas,
davranış. Muamile qilmaq – İlişki kurmak. muerrix 【‫ﺦ‬鴘‫ﯬﺭﺭ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. kit. Tarihçi.
Yumshaq muamile qilish – Hoşgörü ile muessese 【鴺‫ﺳ‬鴺‫ﯬﺳﺴ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müessese, kurum.
davranma.
mueyyen 【‫ﻥ‬鴺鴶鴵‫ﯬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muayyen, belli,
muash 【‫ﯪﺵ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. bk. maash. belirli. Müeyyen tarixiy dewr – Muayyen
mubada 【‫ﺑﺎﺩﺍ‬鵞‫ 】ﻣ‬f. Eğer, ise, şayet. tarihî devre.

mubalighe 【鴺‫ﻐ‬鴙‫ﺑﺎﻟ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Mübalağa, abartma. mueyyenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺鴶鴵‫ﯬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Muayyenlik,

Sözümning mubalighisi yoq – Sözümün blirlilik.
mübalağası yok. muezzin 【‫ﻦ‬鴘‫ﯬﺯﺯ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. bk. mezin.
mubalighilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ﺑﺎﻟ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. mug 【‫گ‬鵞‫ 】ﻣ‬f. Sihirbaz, büyücü, bağıcı.
Mübalağalı,jabartılmî|.
mughembér 【‫ﺮ‬鴽‫ﻣﺒ‬鴺‫ﻏ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Kurnaz, sinsi.
mubalighisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ﺑﺎﻟ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Mübalağasız.

344
mughembérlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴽‫ﻣﺒ‬鴺‫ﻏ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Kurnazlık, yılının birinci ayı.
sinsilik. Mughembérlik qilmaq – Kurnazlık muherrir 【‫ﺮ‬鴘‫ﺭﺭ‬鴺‫ﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muharrir.
etmek.
muherrirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ﺭﺭ‬鴺‫ﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Muharrirlik.
muhajir 【‫ﺮ‬鴙‫ﮬﺎﺟ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muhacir.
muhim 【‫ﻢ‬鴙‫ﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Önemli, mühim. Muhim
muhajirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﮬﺎﺟ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Muhacirlik, weqeler bohip ötti – Önemli olaylar geçti.
muhacir olma hali.
muhimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Önemlilik.
muhakime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮬﺎﮐ‬鵞‫】ﻣ‬ a. Muhakeme,
muhit 【‫ﺖ‬鴙‫ﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muhit, çevre.
görüşme. Muhakime qilmaq – Görüşmek,
incelemek. muhlet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮬﻠ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Süre. Muhlitidin burun
– Süresinden önce.
muhapize 【‫ﺰە‬鴙‫ﮬﺎﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. bk. muhapizet.
muhletlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮬﻠ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Süreli. Muhletlik
muhapizet 【‫ﺰەﺕ‬鴙‫ﮬﺎﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muhafaza, koruma,
qerz – Süreli borç.
himaye, esirgeme. Muhapizet qilmaq –
Korumak. muhletsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﮬﻠ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Süresiz.

muhapizetchi 【鴛‫ﺰەﺗﭽ‬鴙‫ﮬﺎﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Muhafız. muhtaj 【‫ﮬﺘﺎﺝ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muhtaç. Muhtaj bolmaq
Muhapizetchi qoshun – Muhafız ordusu. – Muhtaç olmak.
muhapizichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ﮬﺎﭘ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. bk. muhtajliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮬﺘﺎﺟﻠ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Muhtaçlık.
muhapizetchi. muhterem 【‫ﺭەﻡ‬鴺‫ﮬﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muhterem, sayın,
muharibe 【鴺‫ﺒ‬鴘‫ﮬﺎﺭ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muharebe, savaş. saygı değer.

muhasire 【‫ﺮە‬鴙‫ﮬﺎﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muhasara, koşatma. muhur 【‫ﺭ‬鵞‫ﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬bk. möhür.

muhebbet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺑﺒ‬鴺‫ﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muhabbt, sevgi, muxalip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺧﺎﻟ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muhalif, karşın, aykırr.
sevme. Muhebbet baghlimaq – Sevmek, muxalipliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ﺧﺎﻟ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Muhaliflik,
sevişmek.
aykırılık.
muhebbetdash 【‫ﺗﺪﺍﺵ‬鴺‫ﺑﺒ‬鴺‫ﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Sevgili,
muxbir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺧﺒ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muhabir, haberci.
dost, aşık.
muxbirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺧﺒ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Muhabirlik,
muhebbetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺑﺒ‬鴺‫ﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Sevecen,
habercilik.
sevimli.
muxlis 【‫ﺲ‬鴙‫ﺧﻠ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muhlis.
muhebbetname 【鴺‫ﺗﻨﺎﻣ‬鴺‫ﺑﺒ‬鴺‫ﮬ‬鵞‫】ﻣ‬ a.f.
Muhabbetname. muxpi 【鴛‫ﺧﭙ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. ağ. bk. muxbir.

muhebbetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﺑﺒ‬鴺‫ﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Muhabbti muxtar 【‫ﺧﺘﺎﺭ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muhtar, pzerk.

olmayan, sevgisiz. muxtariyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺧﺘﺎﺭ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muhtariyet,
muhebbetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﺑﺒ‬鴺‫ﮬ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. özerklik.
Sevgisizlik. muxtariyetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴘‫ﺧﺘﺎﺭ‬鵞‫】ﻣ‬a.u. Muhtariyet
muheddis 【‫ﺲ‬鴘‫ﺩﺩ‬鴺‫ﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muhaddis, hadis taraftan.
bilgini. muxtariyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴘‫ﺧﺘﺎﺭ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.
muherrem 【‫ﺭﺭەﻡ‬鴺‫ﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muharrem; Hicri Muhtariyetli, özerki olan.

345
mujang 【‫ﺟﺎڭ‬鵞‫ 】ﻣ‬ç. Dülger, doğramacı. ikki Muqam – On iki Motif.

mujize 【‫ﺰە‬鴙‫ﺟ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Mucize, tansık. muqawa 【‫ﻗﺎۋﺍ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Ciltleme, cilt kapağı.

mujizilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ﺟ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Mucizeli. muqawichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﻗﺎۋ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u.Ciltçi.

mujulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺟ‬鵞‫ 】ﻣ‬Kemirilmek, ezilmek, muqawilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ﻗﺎۋ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Ciltlenmek.

zedelenmek. muqawilatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳤鴘‫ﻗﺎۋ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. bk.
mujumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺟ‬鵞‫ 】ﻣ‬Kemirmek, ezmek, muqawilatmaq.
zedelemek. muqawilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ﻗﺎۋ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.
mujush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺟ‬鵞‫ 】ﻣ‬Kemirme, ezme, zedeleme. (muqawilimaq'tan) Ciltletmek.

mujutmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺟ‬鵞‫】ﻣ‬ (mujumaq'tan) muqawilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻗﺎۋ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Ciltlemek.

Kemirtmek, ezdirmek, kırdırmak, zedeletmek. muqeddem 【‫ﺩﺩەﻡ‬鴺‫ﻗ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Mukaddem, daha
mujutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﺟ‬鵞‫ 】ﻣ‬Kemirtme, ezdirme, önce.
kırdırma, zedeletme. muqeddes 【‫ﺩﺩەﺱ‬鴺‫ﻗ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Mukaddes, kutsal,
mukapat 【‫ﮐﺎﭘﺎﺕ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Mükafat. Mukapat kutlu.
bermek – Mükafat vermek. muqeddeslik 【鵗鴙‫ﺩﺩەﺳﻠ‬鴺‫ﻗ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Mukaddes
mukapatlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﮐﺎﭘﺎﺗ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. olma hali; kutlu olma hali.
Mükafatlanmak. muqeddime 【鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺩﺩ‬鴺‫ﻗ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Mukaddeme,
mukapatlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﮐﺎﭘﺎﺗ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Mukafatlama. önsöz.

mukapatlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﮐﺎﭘﺎﺗﻠ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. muqerrer 【‫ﺭﺭەﺭ‬鴺‫ﻗ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Mukarrer, şüphesiz,

Mukafatlamak. kesin.

mukapatlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮐﺎﭘﺎﺗﻠ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. muqim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻗ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. 1. Oturan 2. Daima,

Mükafatlanma. aralıksız, sabit.

mukawilash 【‫ﺵ‬鳤鴘‫ﮐﺎۋ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Ciltleme. muqimlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻤ‬鴙‫ﻗ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.

Sabitleşmek.
mukemmel 【‫ﻝ‬鴺‫ﻣﻤ‬鴺‫ﮐ‬鵞‫】ﻣ‬ a. Mükemmel,
eksiksiz, tam. U töt tilni mukemmel bilidu – O muqimlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻤ‬鴙‫ﻗ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.
dört dili mükemml bilir. Sabitleştirmek. Mal bahasini muqimlashturmaq
– Mal fiyatını sabitleştirmek.
mukemmelleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ﻣﻤ‬鴺‫ﮐ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u.
Eksiksiz olmak; mükemmel hale gelmek. muqsan 【‫ﻗﺴﺎﻥ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. bk. nuqsan.

mukemmelleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ﻣﻤ‬鴺‫ﮐ‬鵞‫】ﻣ‬ mulahize 【‫ﺰە‬鴙‫ﮬ‬鳣鵞‫ 】ﻣ‬a. Mülahaza.

a.u. (mukemmelleshmek'ten) Eksiksiz hale mulaqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻗ‬鳣鵞‫ 】ﻣ‬a. tar. Mülakat.
getirmek.
mulayim 【‫ﻢ‬鴙鴵鳣鵞‫ 】ﻣ‬a. Mülayim, müşfik,
mukemmelleshtürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ﻣﻤ‬鴺‫ﮐ‬鵞‫】ﻣ‬ şefkatli, şevecep, latif, okşayıcı, yumuşak.
a.u. Eksiksiz hale getirilmek. Mulayim tagh shamili – Okşayıcı dağ rüzgarı.
mukemmellik 【鵗鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﻣﻤ‬鴺‫ﮐ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. mulayimane 【鴺‫ﻤﺎﻧ‬鴙鴵鳣鵞‫ 】ﻣ‬a.f. Sevecen halde;
Mükemmellik; tam olma hali. okşayıcı bir şekilde.
muqam 【‫ﻗﺎﻡ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Motif, hava, melodi. On

346
mulayimlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻤ‬鴙鴵鳣鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Müşfik munasse 【鴺‫ﻧﺎﺳﺴ‬鵞‫ 】ﻣ‬ağ. bk. muresse.
olmak; şefkatli olmak; sevecen olmak; yumuşak munayim 【‫ﻢ‬鴙鴵‫ﻧﺎ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. bk. mulayim.
olmak.
munazire 【‫ﺮە‬鴘‫ﻧﺎﺯ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Münazara. Munazire
mulayimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙鴵鳣鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Müşfiklik,
qilmaq – Münazara etmek.
şefkatlilik, sevecenlik, latiflik, okşayıcılık,
yumuşaklık. munazirilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ﻧﺎﺯ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Münazaralı.

muluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻣ‬ç.u. Besh muluq yer – Beş munber 【‫ﺭ‬鴺‫ﻧﺒ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Minber.
my ölçümündeki yer; beş mulu yer. muncha 【‫ﻧﭽﺎ‬鵞‫ 】ﻣ‬bk. moncha.
mulun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﻣ‬ağ. Yabani kedi, yaban kedisi. munchaq 【‫ﻧﭽﺎﻕ‬鵞‫ 】ﻣ‬bk. monchaq.
mumkin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻣﮑ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Mümkün. Mumkinmu? munche 【鴺‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﻣ‬Kadar, şu kadar. Bir
– Mümkün mü? Mumkin keder – Mümkün munche – Birçok. Munche köp – Bu kadar çok.
olduğu kadar.
munchila 【鳤鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﻣ‬Bu kadar.
mumkinchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨﭽ‬鴙‫ﻣﮑ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Mümkün
munchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﻣ‬bk. munchila.
olma hali.
munchiwala 【鳣‫ﺍ‬鵣鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﻣ‬bk. munchila.
mumkinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻣﮑ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. bk.
mumkinchilik. munda 【‫ﻧﺪﺍ‬鵞‫ 】ﻣ‬I Burada.

mumun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻣ‬鵞‫ 】ﻣ‬ağ. bk. moma I. munda 【‫ﻧﺪﺍ‬鵞‫ 】ﻣ‬II Bir bitki adı.

munadi 【‫ﻧﺎﺩى‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Tellal, münadi. mundaq 【‫ﻧﺪﺍﻕ‬鵞‫ 】ﻣ‬Böyle.

munajat 【‫ﻧﺎﺟﺎﺕ‬鵞‫ 】ﻣ‬din. Münacat munajat mundaqche 【鴺‫ﻧﺪﺍﻗﭽ‬鵞‫ 】ﻣ‬Böylesine.

qilmaq münacat etmek. mundaqta 【‫ﻧﺪﺍﻗﺘﺎ‬鵞‫ 】ﻣ‬Böyle olduğu halde.
munaqi 【鴛‫ﻧﺎﻗ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Bir tür üzüm.
mundin 【‫ﻦ‬鴘‫ﻧﺪ‬鵞‫ 】ﻣ‬Bundan. Mundin burunqi
munapiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Münafık. – Bundan önceki. Mundin kéyinki – Bundan
munapiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻧﺎﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Münafıklık. sonraki.

Munapiqliq qilmaq – Münafıklık etmek. munejjim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺟﺠ‬鴺‫ﻧ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müneccim, astrolog.

munar 【‫ﻧﺎﺭ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. bk. munare. munewwer 【‫ۋۋەﺭ‬鴺‫ﻧ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Münevver, aydın,

munare 【‫ﻧﺎﺭە‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Minare. Xatire munarisi okumuş.

– Anıt kulesi. munewwerlik 【鵗鴙‫ۋۋەﺭﻟ‬鴺‫ﻧ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.

munasibetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺒ‬鴙‫ﻧﺎﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Alakalı, Münevverlik, okumuşluk.

ilgili, ilişkisi olan. Munasibetlik ademler – İlgili mung 【‫ڭ‬鵞‫ 】ﻣ‬Keder, hüzün, elem, üzüntü.
adamler. mung-zar 【‫ﺯﺍﺭ‬-‫ڭ‬鵞‫ 】ﻣ‬u.f. Keder ve ağıt.
munasip 【‫ﭗ‬鴙‫ﻧﺎﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Münasip, uygun.
munga 【‫ﺎ‬鳴鵞‫ 】ﻣ‬ağ. bk. mununggha.
munasiplik 【鵗鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ﻧﺎﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Münasip olma
mungdash 【‫ﺪﺍﺵ‬鳴鵞‫ 】ﻣ‬Sırdaş, yakın dost.
hali; uygunluk.
mungdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺷﻠ‬鳴鵞‫ 】ﻣ‬Sırdaşlık.
munasiwet 【‫ەﺕ‬鵣鴙‫ﻧﺎﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Münasebet, alaka,
ilişki. mungdashmaq 【‫ﺪﺍﺷﻤﺎﻕ‬鳴鵞‫】ﻣ‬ Sırlaşmak,

347
dertleşmek. murasim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺭﺍﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Merasim, tören.
Mungghul 【‫ﻝ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵞‫ 】ﻣ‬Moğol. Mungghul xelqi murat 【‫ﺭﺍﺕ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Murat, istek, dilek.
– Moğol halkı. Mungghul tili – Moğol dili. Muradim hasil boldi – Muradım hasıl oldu.
munglanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鳴鵞‫ 】ﻣ‬Hüzünlenmek, murat-mexset 【‫ﺕ‬鴺‫ﺧﺴ‬鴺‫ﻣ‬-‫ﺭﺍﺕ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Murat ve
duygulanmak, kederlenmek. amaç.
mungluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵞‫】ﻣ‬ Hüzünlü, duygulu, murch 【‫ﺭچ‬鵞‫ 】ﻣ‬Kara biber. Qara murch –
kederli. Kara biber.
munglunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵞‫】ﻣ‬ Hüzünlenme, murda 【‫ﺭﺩﺍ‬鵞‫ 】ﻣ‬f. Ceset, ölü.
duygulanma, kederlenme.
murdar 【‫ﺭﺩﺍﺭ‬鵞‫ 】ﻣ‬f. Zehirli, kirli.
muni 【鴛‫ﻧ‬鵞‫ 】ﻣ‬bk. bu.
murdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺩﺍﺭﻟ‬鵞‫ 】ﻣ‬f.u. Zehirlilik, kirlilik.
muning 【鵘鴙‫ﻧ‬鵞‫ 】ﻣ‬bk. bu.
murebbe 【鴺‫ﺭەﺑﺒ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Reçel.
munqeriz 【‫ﺰ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ﻧﻘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Münkariz, çökmüş,
murebbiy 【鴸鴙‫ﺭەﺑﺒ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Eğitmen, terbiyeci.
çökme. Munqeriz bolmaq – Çökmek, bitmek.
murebbiye 【鴺鴶鴙‫ﺭەﺑﺒ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Kadın eğitmen,
munqerizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ﻧﻘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Çökme hali.
kadın terbiyeci.
muno 【鵝‫ﻧ‬鵞‫( 】ﻣ‬mana bu) İşte bu.
murekkep 【‫پ‬鴺‫ﺭەﮐﮑ‬鵞‫】ﻣ‬ a. Mürekkep,
muntezir 【‫ﺮ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ﻧﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muntazır, bekleyen, karmaşık.
intizar eden.
murekkepleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﭘﻠ‬鴺‫ﺭەﮐﮑ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u.
muntizim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muntazam, tertipli. Karmaşık hale gelmek; zorlaşmak.
mununggha 【‫ﻐﺎ‬鳴鵞‫ﻧ‬鵞‫ 】ﻣ‬bk. bu. murekkepleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﭘﻠ‬鴺‫ﺭەﮐﮑ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u.
mupessel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺳﺴ‬鴺‫ﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Mufassal, detaylı, (murekkepleshmek'ten) Mürekkepleştirmek;
ayrıntılı, teferruatlı. karmaşık hale getirmek, zorlaştırmak.

mupessellik 【鵗鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﺳﺴ‬鴺‫ﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Mufassallık, murekkeptik 【鵗鴙‫ﭘﺘ‬鴺‫ﺭەﮐﮑ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Zorluk;

detaylılık. karmaşık hale gelmek; karmaşık olmak.

mupt 【‫ﭘﺖ‬鵞‫ 】ﻣ‬f. Parasız, bedava. muresse 【鴺‫ﺭەﺳﺴ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Uzlaşma, barışma, ara
bulma. Muresse qilmaq – Uzlaşmak, barış; mak.
mupti 【鴛‫ﭘﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müftü.
muressichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺭەﺳﺴ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Ara bulucu.
muptila 【鳤鴙‫ﭘﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬Maruz, meyilli, düşen,
düşkün. Muptila bolmaq – Maruz kalmak. muressichil 【‫ﻞ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﺭەﺳﺴ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Barışçıl.

muptilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Müftülük. muressichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﺭەﺳﺴ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. Ara

buluculuk. Muressichilik siyasiti – Barışçıl
murabba 【‫ﺭﺍﺑﺒﺎ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Reçel.
siyaset.
murajiet 【‫ﯭﺕ‬鴙‫ﺭﺍﺟ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müracaat. Murajiet
muressisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺭەﺳﺴ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. Barışmaz,
qilmaq – Müracaat etmek.
uzlaşmaz.
murajietname 【鴺‫ﯭﺗﻨﺎﻣ‬鴙‫ﺭﺍﺟ‬鵞‫】ﻣ‬ a.f.
murq 【‫ﺭﻕ‬鵞‫ 】ﻣ‬f. 1. Kuş 2. Tavuk.
Müracaatname.
murun 【‫ﺭۇﻥ‬鵞‫ 】ﻣ‬ağ. bk. burun.
murap 【‫ﺭﺍپ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.f. ağ. Vergi toplayıcı.

348
murwet 【‫ﺭۋەﺕ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. İnsanlık, insanseverlik. dayanıklılık.

murwetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭۋەﺗﺴ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. İnsanlığı yok, mustehkemlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﮬﮑ‬鴺‫ﺳﺘ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.

sevgisiz, insanseverliği yok. Dayanıklı hale getirmek; sabitleştirmek.

musabiqe 【鴺‫ﻘ‬鴙‫ﺳﺎﺑ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müsabaka. Emgek musteqil 【‫ﻞ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ﺳﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müstakil, bağımsız.
musabiqisi – Emek müsabakası. Musteqil dölet – Bağımsız devlet.

musabiqichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﺳﺎﺑ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Müsabakam, musteqillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ﺳﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Bağımsızlık,

yanşan. egemenlik.

musabiqilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﻘ‬鴙‫ﺳﺎﺑ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. mustemlike 【鴺‫ﮑ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﺳﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müstemleke,

Yanşmak, müsabaka etmek. sömürge.

musadire 【‫ﺮە‬鴘‫ﺳﺎﺩ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müsadere. Musadire mustemlikichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﺳﺘ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.

qilmaq – Müsadere etmek. Müstemlekeci, sömürgeci.

musahibe 【鴺‫ﺒ‬鴙‫ﺳﺎﮬ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Görüşme, sohbet, mustemlikichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﺳﺘ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.

konuşma. Müstemlekecilik, sömürgecilik.

musape 【鴺‫ﺳﺎﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Mesafe, atalık. mustemlikilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﺳﺘ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.

Müstemleke olma hali; sömürge olma hali.
musapilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺳﺎﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Mesafeli. Uzun
musapilik – Uzun mesafeli. mustesna 【‫ﺳﻨﺎ‬鴺‫ﺳﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬Müstesna.

musapir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺳﺎﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. 1. Yabancı; başka Musulman 【‫ﻟﻤﺎﻥ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müslüman.

yerden gelen. 2. Seyyah, gezmen, turist, yolcu. Musulmanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﻤﺎﻧﭽ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. bk.
musapirchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﭼ‬鴙‫ﺳﺎﭘ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. bk. Musulmanliq.
musapirliq. Musulmanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﻤﺎﻧﻠ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Müslümanlık.
musapirxana 【‫ﺮﺧﺎﻧﺎ‬鴙‫ﺳﺎﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.f. Otel; bk. Musurman 【‫ﺭﻣﺎﻥ‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. ağ. bk. Musulman.
méhmanxana.
musuy 【‫ي‬鵞‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬ç. bot. Kaba yonca.
musapirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺳﺎﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. 1. Yabancılık 2.
mush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﻣ‬f. bk. musht.
Seyyahlık.
mushak 【‫ﺷﺎك‬鵞‫】ﻣ‬Roket, füze. Mushak atmaq
musbet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺳﺒ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müspet, pozitif. Musbet
– Roket atmak; roket fırlatmak.
san – Müspet sayı.
musheqqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻗﻘ‬鴺‫ﺷ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Meşakkat, zorluk,
muselles 【‫ﺱ‬鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Üzüm rakısı; üzüm
zahmet. Musheqqet chekmek – Zorluk
şarabı.
çekmek.
mustebit 【‫ﺖ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ﺳﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müstebit.
musheqqetlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻗﻘ‬鴺‫ﺷ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u.
mustehkem 【‫ﻡ‬鴺‫ﮬﮑ‬鴺‫ﺳﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. İstikrarlı, sabit, Zahmete sokmak; zahmte koymak.
dayanıklı, sıkı. Mustehkem dostluk – Sabit
musheqqetlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻗﻘ‬鴺‫ﺷ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.
dostluk.
Zahmet çekmek.
mustehkemlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ﮬﮑ‬鴺‫ﺳﺘ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.
musheqqetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻗﻘ‬鴺‫ﺷ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Zahmetli.
Dayanıklı hale getirme; sabitleştirme.
musheqqetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻗﻘ‬鴺‫ﺷ‬鵞‫】ﻣ‬a.u. Zahmet
mustehkemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﮬﮑ‬鴺‫ﺳﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Sabitlik,

349
vermek. mutanasipliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ﺗﺎﻧﺎﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Mütenasiplik,
musheqqetlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻗﻘ‬鴺‫ﺷ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. oranlılık, nisbetlilik.
Zahmet çekme. mutanasipsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭙﺴ‬鴙‫ﺗﺎﻧﺎﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Mütenasipsiz,
musht 【‫ﺷﺖ‬鵞‫ 】ﻣ‬f. Yumruk. Mushtlirini oransız. nisbetsiz.
tükken halde – Yumruklarını sıkmış halde. mutexessis 【‫ﺲ‬鴙‫ﺳﺴ‬鴺‫ﺧ‬鴺‫ﺗ‬鵞‫】ﻣ‬ a. Uzman,
Musht yémek – Yumruk yemek. mütehassıs, usta.
mushta 【‫ﺷﺘﺎ‬鵞‫ 】ﻣ‬f. Tokmak. mutexessisleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺴﻠ‬鴙‫ﺳﺴ‬鴺‫ﺧ‬鴺‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u.
mushtbazghan 【‫ﺷﺘﺒﺎﺯﻏﺎﻥ‬鵞‫ 】ﻣ‬Çekiç. Uzmanlaşmak.

mushtek 【‫ك‬鴺‫ﺷﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬ağ. bk. musht. mutexessislik 【鵗鴙‫ﺴﻠ‬鴙‫ﺳﺴ‬鴺‫ﺧ‬鴺‫ﺗ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.

Uzmanlık, ustalık.
mushtlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺷﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬f.u. Yumruklama.
mutekebbur 【‫ﺭ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. bk. tekebbur.
mushtlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺷﺘ‬鵞‫】ﻣ‬ f.u.
Yumruklaşmak. mutekebburluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫ﺗ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. bk.
tekebburluq.
mushtlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺷﺘ‬鵞‫】ﻣ‬ f.u.
(mushtlashmaq'tan) Y umruklaştırmak. mutenasip 【‫ﭗ‬鴙‫ﻧﺎﺳ‬鴺‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. bk. mutanasip.

mushtlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺷﺘﻠ‬鵞‫ 】ﻣ‬f.u. Yumruklamak. mutqa 【‫ﺗﻘﺎ‬鵞‫ 】ﻣ‬ağ. bk. bikargha.

mushtlushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﺷﺘﻠ‬鵞‫】ﻣ‬ f.u. mutlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Mutlak, kayıtsız, şartsız.

Yumruklaşma. Mutlaq hakimiyet – Mutlak hakimiyet.

mushtum 【‫ﻡ‬鵞‫ﺷﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬f. Yumruk. Mushtum mutlaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗﭽ‬鳤‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Mutlakıyet,

tügmek – Yumruk sıkmak. saltçılık. Hakim mutlaqchiliq – Diktatörlük.

mushtumzor 【‫ﻣﺰوﺭ‬鵞‫ﺷﺘ‬鵞‫ 】ﻣ‬f.u. 1. Zorba; ancak muttehem 【‫ﻡ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ﺗﺘ‬鵞‫】ﻣ‬ a. Alçak herif,

kendi çıkarını güden adam 2. Köyağası, zengin namussuz.
köylü. muttehemchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﭽ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ﺗﺘ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.
mushu 【鵞‫ﺷ‬鵞‫( 】ﻣ‬mana shu) İşte şu. Mushular Alçaklık, namussuzluk.
– İşte şunlar. Mushu kün'giche – Şu güne muttehemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ﺗﺘ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. bk.
kadar. muttehemchilik.
mushukemde 【‫ﻣﺪە‬鴺‫ﮐ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ 】ﻣ‬Şu anda. muwapiq 【‫ﻖ‬鴙‫ۋﺍﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muvafık, uygun,
mushukemgiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﻣﮕ‬鴺‫ﮐ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ 】ﻣ‬Şu ana kadar. münasip.

mushunche 【鴺‫ﻧﭽ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫( 】ﻣ‬mana shunche) Şu muwapiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ۋﺍﭘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Uygunluk,

kadar. münasiplik, muvafık olma hali.

mushundaq 【‫ﻧﺪﺍﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫( 】ﻣ‬mana shundaq) İşte muweqqet 【‫ﺕ‬鴺‫ۋەﻗﻘ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Muvakkat, geçici.
şöyle. Muweqqet hökümet – Geçici hükümet.

mushuninggha 【‫ﻐﺎ‬鳵鴙‫ﻧ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ 】ﻣ‬Şuna, buna. muweppeqiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻗ‬鴺‫ۋەﭘﭙ‬鵞‫】ﻣ‬ a.

Muvaffakıyyet, kazanmak, muktedir olmak.
mutalie 【‫ﯭ‬鴙‫ﺗﺎﻟ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. İnceleme, tetkik.
Muweppeqiyet qazanmaq – Muvaffak olmak.
mutanasip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺗﺎﻧﺎﺳ‬鵞‫ 】ﻣ‬A Mütenasip, oranlı.
muweppeqiyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ﻗ‬鴺‫ۋەﭘﭙ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.

350
Muvaffakiyetli, başanlı. müchellesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ﭼ‬鵠‫ 】ﻣ‬ağ. bk. mölcherlesh.
muweppeqiyetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ﻗ‬鴺‫ۋەﭘﭙ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u. müchülimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﻣ‬Taksim etmek.
Muvaffakiyetsiz, başarısız, akim.
müddet 【‫ﺩﺩەﺕ‬鵠‫ 】ﻣ‬a. Müddet, süre, zaman.
muweppeqiyetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ﻗ‬鴺‫ۋەﭘﭙ‬鵞‫ 】ﻣ‬a.u. Müddettin ilgiri – Zamanından önce.
Muvaffakiyetsizlik, başarısızlık, akimlik. Müdditide – Zamanında.
Muweppeqiyetsizlikke uchrimaq –
müddetlik 【鵗鴙‫ﺩﺩەﺗﻠ‬鵠‫ 】ﻣ‬a.u. Süreli, müddetli,
Muvaffakiyetsizliğe uğramak.
vadeli. Uzaq müddetlik qerz – Uzun vadeli
muz 【‫ﺯ‬鵞‫ 】ﻣ‬Buz. Muz tonglimaq – Buz borç.
tutmak.
müddetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺩﺩەﺗﺴ‬鵠‫】ﻣ‬ a.u. Müddetsiz,
muzakire 【‫ﺮە‬鴙‫ﺯﺍﮐ‬鵞‫ 】ﻣ‬a. Müzakere, görüşme. süresiz, vadesiz.
Muzakire qilmaq – Müzakere etmek. Muzakire
müddetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺩﺩەﺗﺴ‬鵠‫】ﻣ‬ a.u.
yürgüzmek – Müzakere yürütmek.
Müddetsizlik, süresizlik, vadesizlik.
muzakirileshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺯﺍﮐ‬鵞‫】ﻣ‬ a.u.
müderris 【‫ﺲ‬鴘‫ﺩەﺭﺭ‬鵠‫ 】ﻣ‬a. Müderris, profesör.
Görüşmek.
müderrislik 【鵗鴙‫ﺴﻠ‬鴘‫ﺩەﺭﺭ‬鵠‫ 】ﻣ‬a.u. Müderrislik,
muzchaqquch 【‫چ‬鵞‫ﺯﭼﺎﻗﻘ‬鵞‫ 】ﻣ‬Buzkıran.
profesörlük.
muze 【‫ﺯە‬鵞‫ 】ﻣ‬Çizme, ayakkabı.
müdir 【‫ﺮ‬鴘‫ﺩ‬鵠‫ 】ﻣ‬a. Müdür, rektör.
muzey 【‫ﺯەي‬鵞‫ 】ﻣ‬r. Müze.
müdiriyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺮ‬鴘‫ﺩ‬鵠‫】ﻣ‬ a. Müdürlük,
muzxana 【‫ﺯﺧﺎﻧﺎ‬鵞‫ 】ﻣ‬u.f. Soğuk depo; buzun başkanlık.
saklandığı depo.
müellimelik 【鵗鴙‫ﻟ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﯬﻟﻠ‬鵠‫】ﻣ‬ a.u. Hanım
muzika 【‫ﮑﺎ‬鴘‫ﺯ‬鵞‫ 】ﻣ‬r. Müzik. öğretmenliği.
muzikant 【‫ﮑﺎﻧﺖ‬鴘‫ﺯ‬鵞‫】ﻣ‬ r. Çalgıcı; bk. mügdesh 【‫ﮔﺪەﺵ‬鵠‫ 】ﻣ‬Uyuklama.
muzikichi.
mügdetmek 【‫ك‬鴺‫ﮔﺪەﺗﻤ‬鵠‫( 】ﻣ‬mügdimek'ten)
muzikichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ﺯ‬鵞‫ 】ﻣ‬r.u. Çalgıcı, müzisyen. Uyuklatmak.
muzikiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ﺯ‬鵞‫ 】ﻣ‬r.u. Müzikli. mügdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﮔﺪ‬鵠‫ 】ﻣ‬Uyuklamak; bk.
muzlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺯ‬鵞‫】ﻣ‬ (muzlimaq'tan) uyqusirimaq.
Dondurmak, üşütmek, buz haline getirmek. mügdütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮔﺪۈﺗ‬鵠‫ 】ﻣ‬Uyuklatma.
muzlighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﺯﻟ‬鵞‫ 】ﻣ‬Buzlanmış, donmuş, mühendis 【‫ﺲ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ﮬ‬鵠‫ 】ﻣ‬a. Mühendis.
üşümüş.
müjez 【‫ﺯ‬鴺‫ﺟ‬鵠‫ 】ﻣ‬a. Karakter, huy, tabiat.
muzlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺯﻟ‬鵞‫ 】ﻣ‬Üşümek, donmak.
müjezlik 【鵗鴙‫ﺯﻟ‬鴺‫ﺟ‬鵠‫ 】ﻣ‬a.u. Yenik müjezlik
Muzlap kettim – Üşüdüm.
Hafif tabiatlı.
muzluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺯﻟ‬鵞‫ 】ﻣ‬Buzlu, buzluk.
müjmel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺟﻤ‬鵠‫ 】ﻣ‬a. Belirsiz, gayri muayyen.
müche 【鴺‫ﭼ‬鵠‫ 】ﻣ‬Üye, aza. Müjmel gep – Belirsiz söz.
müchel 【‫ﻝ‬鴺‫ﭼ‬鵠‫ 】ﻣ‬On iki hayvan takviminin mükcheygen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴵鴺‫ﮐﭽ‬鵠‫】ﻣ‬ İğilmiş,
içerdiği zaman. On ikki yil bir müchel boludu kamburlaşmış.
– On iki yıl bir hayvan takvimidir.

351
mükcheygenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴵鴺‫ﮐﭽ‬鵠‫ 】ﻣ‬İğilmişlik, hüzünlü, üzüntülü, gamlı, acıklj.
kamburlaşmışlık. münge 【鴺鳴鵠‫ 】ﻣ‬ağ. bk. ménge.
mükcheymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ﮐﭽ‬鵠‫】ﻣ‬ İğilmek, münggüz 【‫ﺯ‬鵠‫ﮕ‬鳴鵠‫ 】ﻣ‬Boynuz. Yawashning
kamburlaşmak. münggüzi ichide – d. Sessizin boynuzu içinde.
mükcheytmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴵鴺‫ﮐﭽ‬鵠‫】ﻣ‬ münggüzlük 【‫ك‬鵠‫ﺯﻟ‬鵠‫ﮕ‬鳴鵠‫】ﻣ‬ Boynuzlu.
(mükçeymek'ten) İğildirmek, Münggüzlük mal – Boynuzlu hayvan.
kamburlaştırmak.
müngüz 【‫ﺯ‬鵠鳴鵠‫ 】ﻣ‬bk. münggüz.
mükchüyüsh 【‫ﺵ‬鵠鴵鵠‫ﮐﭽ‬鵠‫】ﻣ‬ İğilme,
müre 【‫ﺭە‬鵠‫ 】ﻣ‬Omuz. Mürige müre tirep –
kamburlaşma.
Omuz omuza. Müre ustixini – Omuz kemiği.
mükmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻤ‬鵠‫ 】ﻣ‬Saklanmak. Müküp
müridesh 【‫ﺪەﺵ‬鴘‫ﺭ‬鵠‫ 】ﻣ‬Omuzlama.
almaq – Saklanmak.
müridimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺪ‬鴘‫ﺭ‬鵠‫ 】ﻣ‬Omuzlamak.
müktürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐﺘ‬鵠‫】ﻣ‬ (mükmek'ten)
Saklatmak, gizletmek. müsibet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺒ‬鴙‫ﺳ‬鵠‫ 】ﻣ‬a. Matem, yas. Müsibet
tutmaq – Yas tutmak.
mükü-müküleng 【‫ڭ‬鴺‫ﻟ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ﻣ‬-鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﻣ‬Saklanbaç
oyunu. Mükü-müküleng oynimaq – Saklanbaç müsibetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺒ‬鴙‫ﺳ‬鵠‫ 】ﻣ‬a.u. Yaslı.
oynamak. müsün 【‫ﻥ‬鵠‫ﺳ‬鵠‫ 】ﻣ‬Bitki sapı.
mükünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫】ﻣ‬ Saklanmak,
müshkül 【‫ﻝ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫ 】ﻣ‬a. Zor, güç. Müshkül
gizlenmk.
ehwal – Zor durum.
mükünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﻣ‬Saklanma, gizlenme.
müshkülleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻟﻠ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫】ﻣ‬ a.u.
müküwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﻣ‬bk. mükmek. Zorlaşmak.

müküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﻣ‬bk. mükünüsh. müshkülleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻟﻠ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫ 】ﻣ‬a.u.

(müshkülleshmek'ten) Zorlaştırmak.
mülkiy 【鴸鴙‫ﻟﮑ‬鵠‫ 】ﻣ‬a. Mülkî, mal, mülkiyet.
müshküllük 【‫ك‬鵠‫ﻟﻠ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫ 】ﻣ‬a.u. Zorluk.
mülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﻣ‬a. Mülk, mal. Jem'iyet mülki
– Toplum mülkü. müshteri 【‫ﺭى‬鴺‫ﺷﺘ‬鵠‫ 】ﻣ‬a. Abone.

mülükchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫】ﻣ‬ a.u. Mülkî, Müshteri 【‫ﺭى‬鴺‫ﺷﺘ‬鵠‫ 】ﻣ‬astr. Jüpiter, Müşteri.

mülkiyet. müshük 【‫ك‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﻣ‬Kedi. Müshük halisi –
mülükdar 【‫ﮐﺪﺍﺭ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﻣ‬a.f. Mülktü, mal mülk Kedi yavrusu. Müshükke oyun, sachqangha
sahibi. qiyin – d. Kediye oyun, sıçana zor.
mülükdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮐﺪﺍﺭﻟ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﻣ‬a.f.u. Mülk sahibi müshükyapilaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ﺎﭘ‬鴶‫ﮐ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ 】ﻣ‬zool. Puhu
olma hali. kuşu.

mülül 【‫ﻝ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﻣ‬a. Keder, elem, üzgün, tasa, müteessir 【‫ﺮ‬鴙‫ﯬﺳﺴ‬鴺‫ﺗ‬鵠‫ 】ﻣ‬a. Müteessir, kederli.
üzüntü. Müteessir bolmaq – Müteessir olmak.
mülüllük 【‫ك‬鵠‫ﻟﻠ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﻣ‬a.u. Kederli, elemli,

352
na- 【‫ﻧﺎ‬-】 Farsçadan girmiş ön ek. Nainsap – nadan 【‫ 】ﻧﺎﺩﺍﻥ‬f. Cahil, bilgisiz.
İnsafsız. Natoghri – Yanlış, hata. nadanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻧﺎﺩﺍﻧﻠ‬f.u. Cahillik, bilgisizlik.
nabap 【‫ 】ﻧﺎﺑﺎپ‬f. Uygunsuz.
nadir 【‫ﺮ‬鴘‫ 】ﻧﺎﺩ‬a. kit. Nadir, seyrek.
nabor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﻧﺎﺑ‬r. Kayıt; silah altına alma;
naga 【‫ 】ﻧﺎﮔﺎ‬f. ağ. bk. nagah.
dizme; tertip.
nagah 【‫ 】ﻧﺎﮔﺎھ‬f. Rastgele, tesadüf.
naborchik 【鵗鴙‫ﺭﭼ‬鵝‫ 】ﻧﺎﺑ‬r. Dizici, mürettip.
nagan 【‫ 】ﻧﺎﮔﺎﻥ‬I Arasıra, zaman zaman. U
naborchikliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鵝‫ 】ﻧﺎﺑ‬r.u. Dizicilik.
naganda-naganda peyda bolup turudu – O
nabut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﻧﺎﺑ‬f. Mahvolma, yok olma, arasıra hasıl olur.
yıkım, batma. Nabut qilmaq – Mahvetmek. nagan 【‫ 】ﻧﺎﮔﺎﻥ‬II r. Tabanca, küçük ateşli
nachar 【‫ 】ﻧﺎﭼﺎﺭ‬Kötü, zayıf, iyi değil. silah.

nacharlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﻧﺎﭼﺎﺭ‬f.u. Zayıflaşmak. naganda 【‫ 】ﻧﺎﮔﺎﻧﺪﺍ‬bk. nagan.

Hali nacharlinip ketti – Durumu zayıflaştı. naganda-naganda 【‫ﻧﺎﮔﺎﻧﺪﺍ‬-‫ 】ﻧﺎﮔﺎﻧﺪﺍ‬bk. nagan.
nacharlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﻧﺎﭼﺎﺭ‬f.u. Zayıflama.
naghir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﻧﺎﻏ‬ağ. bk. naghra.
nacharlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﻧﺎﭼﺎﺭ‬f.u. Zayıflaşmak.
naghra 【‫ 】ﻧﺎﻏﺮﺍ‬a. Davul. Naghra chalmaq –
nacharlashturuwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۇۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣‫】ﻧﺎﭼﺎﺭ‬ Davul çalmak.
f.u. Zayıflaştırıvermek. naghrichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ 】ﻧﺎﻏﺮ‬a.u. Davulcu.
nacharlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫( 】ﻧﺎﭼﺎﺭ‬nacharlimaq'tan)
nahayiti 【鴛‫ﺘ‬鴙鴵‫ 】ﻧﺎﮬﺎ‬Pek, aşırı. Nahayiti
Zayıflatmak; kötü hale getirmek.
chong – Pek büyük.
nacharliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻧﺎﭼﺎﺭﻟ‬f.u. Zayıflık, kötülük.
naheq 【‫ﻕ‬鴺‫】ﻧﺎﮬ‬ f.a. Haksız. Naheq
nacharlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻧﺎﭼﺎﺭﻟ‬f.u. Zayıflamak. jazalanmaq – Haksız cazalanmak. Naheq yerde
nadamet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﻧﺎﺩﺍﻣ‬a. Nedamet, pişmanlık. – Haksız yerde.

Nadamet chekmek – Pişman olmak. naheqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鴺‫ 】ﻧﺎﮬ‬f.a.u. Haksızlık.

353
naheqtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻗﺘ‬鴺‫ 】ﻧﺎﮬ‬f.a.u. Haksız olarak. olmayan.
Naheqtin-naheq – Haksız olarak. nale 【鴺‫ 】ﻧﺎﻟ‬f. Feryat, çığlık. Nale qilmaq –
nahiye 【鴺鴶鴙‫ 】ﻧﺎﮬ‬a. Nahiye, kasaba. Feryat etmek.

nahiyilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ 】ﻧﺎﮬ‬a.u. Nahiyeye ait. nalet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﻧﺎﻟ‬a. Lanet, kargış, beddua. Nalet
Nahiyilik komitét – Nahiye komitesi. éytmaq – Lanet etmek.

naxsha 【‫】ﻧﺎﺧﺸﺎ‬Şarkı. Naxsha éytmaq – Şarkı nam 【‫ 】ﻧﺎﻡ‬f. Nam, ad, isim. Nam chiqarmaq
söylmek. – Ünlü olmak. Nami chiqqan qehriman – Ünlü
kahraman.
naxshichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﻧﺎﺧﺸ‬f.u. Şarkıcı. Naxshichi
ayal – Şarkıcı kadın. namaqul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﻧﺎﻣﺎﻗ‬f.a. Düşüncesiz, ihtiyatsız,
akılsızlık.
nail 【‫ 】ﻧﺎﯻﻞ‬a. Nail, erişmiş. Nail bolmaq –
Nail olmak, erişmek. namashem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﻧﺎﻣﺎﺷ‬f. Alaca karanlık.
Namashem gül – Alaca karanlık çiçeği.
nailaj 【‫ﺝ‬鳤‫ 】ﻧﺎﯻ‬f.a. Çaresiz, istemeyerek,
istemeden. Nailaj kélishke mejbür boldum – namayan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ 】ﻧﺎﻣﺎ‬f. Görülür, açık, aşikar.
İstemeyerek gelmek zorunda kaldım. Namayan bolmaq – Aşikar olmak; görülmek.

nailajliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺟﻠ‬鳤‫】ﻧﺎﯻ‬ f.a.u. Çaresizlik, namayish 【‫ﺶ‬鴙鴵‫ 】ﻧﺎﻣﺎ‬f. Gösteri, nümayiş.

çıkmazlık. Namayish qilmaq – Gösteri yapmak.

nainsap 【‫ 】ﻧﺎﯻﻨﺴﺎپ‬f.a. İnsafsız. namayishchi 【鴛‫ﺸﭽ‬鴙鴵‫ 】ﻧﺎﻣﺎ‬f.u. Gösterici;

gösteriye katılan kimse.
nainsapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻧﺎﯻﻨﺴﺎﭘﻠ‬f.a.u. İnsafsızlık.
namaz 【‫ 】ﻧﺎﻣﺎﺯ‬f. din. Namaz. Bamdad namaz
najins 【‫ﻨﺲ‬鴙‫ 】ﻧﺎﺟ‬f.a. Cinssiz.
– Sabah namazı. Namaz oqumaq – Namaz
najinslik 【鵗鴙‫ﻨﺴﻠ‬鴙‫ 】ﻧﺎﺟ‬f.a.u. Cinssizlik. kılmak.

nakar 【‫ 】ﻧﺎﮐﺎﺭ‬f. Malul, sakat. Nakar bolmaq namdar 【‫ 】ﻧﺎﻣﺪﺍﺭ‬f. Namlı, şanlı, ünlü,
– Sakat olmak. şöhretli.

nakarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻧﺎﮐﺎﺭﻟ‬f.u. Sakatlık. namdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻧﺎﻣﺪﺍﺭﻟ‬f.u. Şanlılık, ünlülük,

şöhretlilik.
nakes 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﻧﺎﮐ‬f. Alçak, namussuz, rezil.
name 【鴺‫】ﻧﺎﻣ‬f. Name, mektup. Wakaletname
nakeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫】ﻧﺎﮐ‬ f.u. Alçaklık,
– Vekalet-name. Teziyename – Taziyename.
namussuzluk, rezillik.
Wesiyetname – Vasiyet-name. Shahname –
naq 【‫ 】ﻧﺎﻕ‬a. ağ. bk. neq. Şah-name.
naqil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﻧﺎﻗ‬a. kit. Nakil. namehrem 【‫ﮬﺮەﻡ‬鴺‫】ﻧﺎﻣ‬ f.a. Başkasının,
naqolay 【‫ي‬鳣鵝‫ 】ﻧﺎﻗ‬f.u. Kolay olmayan, zor. başkasının malı.

naqolayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵鳣鵝‫ 】ﻧﺎﻗ‬f.u. Kolay olmama namelumluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻧﺎﻣ‬f.a.u. Belirsizlik.

hali. namelüm 【‫ﻡ‬鵠‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻧﺎﻣ‬f.a. Belirsiz.

nal 【‫ 】ﻧﺎﻝ‬a. Nal. Ötükning nali – Çizmenin namert 【‫ﺭﺕ‬鴺‫ 】ﻧﺎﻣ‬f. Namert, alçak.
nalı.
namet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﻧﺎﻣ‬f. Keçe, keçeden.
nalayiq 【‫ﻖ‬鴙鴵鳣‫ 】ﻧﺎ‬f.a. Uygunsuz, oygun

354
nametman 【‫ﺗﻤﺎﻥ‬鴺‫】ﻧﺎﻣ‬ f. Kötü keçe. Uygunsuzluk.
Nametman adem – Kötü adam. namzat 【‫ 】ﻧﺎﻣﺰﺍﺕ‬f. Namzat, aday. Namzat
nametmenchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ 】ﻧﺎﻣ‬f.u. Keçe körsetmek – Aday göstermek.
esnaflığı. namzatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻧﺎﻣﺰﺍﺗﻠ‬f.u. Adaylık.
namikap 【‫ﮑﺎپ‬鴙‫ 】ﻧﺎﻣ‬f. Salamura. nan 【‫】ﻧﺎﻥ‬f. Ekmek. Aq nan – Beyaz ekmek.
namliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻧﺎﻣﻠ‬f.u. Namlı, adlı. Zaghra nan – Mısır unu ekmeği. Gösh nan –
Etli pide. Mayliq nan – Yağlı ekmek. Nan
namrat 【‫ 】ﻧﺎﻣﺮﺍﺕ‬f.a. Yoksul, fakir. Eski
dukini – Ekmek dükkanı, ekmek bayisi. Nan
tamda qushqach tola, namratqa putlash tola –
yaqmaq – Ekmek pişirmek.
Eski damda serçe çok, yoksula engel çok.
nanway 【‫ﺍي‬鵣‫ 】ﻧﺎﻧ‬f. bk. naway.
namratchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﭽ‬f.a.u. Yoksulluk.
Namratchiliqta yashimaq – Yoksullukta nanwayxana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴵‫ﺍ‬鵣‫ 】ﻧﺎﻧ‬f. bk. nawayxana.
yaşamak. napaset 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﻧﺎﭘﺎﺳ‬a. Zariflik.
namratlashqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鳤‫】ﻧﺎﻣﺮﺍﺗ‬ f.a.u. napasetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﻧﺎﭘﺎﺳ‬a.u. Zarif, narin,
Yoksullaşmış. zariflik.
namratlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﻧﺎﻣﺮﺍﺗ‬ f.a.u. nar 【‫ 】ﻧﺎﺭ‬Tek hörgüçlü deve.
Yoksullaşmak.
naraq 【‫ 】ﻧﺎﺭﺍﻕ‬ağ. bk. néri.
namsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻧﺎﻣﺴ‬f.u. Namsız, adsız, isimsiz. U
narawa 【‫ 】ﻧﺎﺭﺍۋﺍ‬f. Yakışmaz.
namsiz yoqulup ketti – O belirtisiz
kayboluverdi. narazi 【‫ 】ﻧﺎﺭﺍﺯى‬f.a. Hoşnutsuz, memnun
olmayan.
namsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﻧﺎﻣﺴ‬f.u. Namsızlık, adsızlık.
naraziliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﻧﺎﺭﺍﺯ‬f.a.u. Hoşnutsuzluk,
namunasip 【‫ﭗ‬鴙‫ﻧﺎﺳ‬鵞‫ 】ﻧﺎﻣ‬f.a. Uygunsuz.
itiraz. Naraziliq bildürmek – İtiraz etmek.
namunasipliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ﻧﺎﺳ‬鵞‫】ﻧﺎﻣ‬ f.a.u.
nare 【‫ 】ﻧﺎﺭە‬ağ. bk. nar.
Uygunsuzluk.
naréside 【‫ﺪە‬鴙‫ﺴ‬鴼‫ 】ﻧﺎﺭ‬f. Çocuk, yavru, bebek.
namus 【‫ﺱ‬鵞‫】ﻧﺎﻣ‬ a. Namus. Birewning
namusigha tajawuz qilmaq – Birisinin ırzına narin 【‫ﻦ‬鴘‫ 】ﻧﺎﺭ‬Türkistan milli yemeğidir.
geçmek. Namusimdin öley dédim – Çok Haşlanmış et ince kesilerek, ince makama ile
utandım. karıştırılır. Bu yemek genelde at etinden
yapılır.
namusliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺳﻠ‬鵞‫ 】ﻧﺎﻣ‬a.u. Namuslu.
nas 【‫ 】ﻧﺎﺱ‬f. Çiğnemek için özel yapılmış
namussiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳﺴ‬鵞‫ 】ﻧﺎﻣ‬a.u. Namussuz.
tütün.
namussizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺳﺴ‬鵞‫ 】ﻧﺎﻣ‬a.u. Namussuzluk.
nasi 【鴛‫ 】ﻧﺎﺳ‬bk. nas.
Bu qandaq namussizliq! – Bu nasıl bir
namussuzluk! nasqapaq 【‫ 】ﻧﺎﺳﻘﺎﭘﺎﻕ‬f.U .Çiğnenen tütünün
kutusu.
namuwapiq 【‫ﻖ‬鴙‫ۋﺍﭘ‬鵞‫ 】ﻧﺎﻣ‬f.a. Uygun değil,
uygunsuz. naspurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﻧﺎﺳﭙ‬f. Çiğnemek için
yapılmış tütünün satıcısı.
namuwapiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ۋﺍﭘ‬鵞‫】ﻧﺎﻣ‬ f.a.u.

355
naspurushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﺷﻠ‬鵞‫ 】ﻧﺎﺳﭙ‬Çiğnemek için nawada 【‫ 】ﻧﺎۋﺍﺩﺍ‬I Eğer, ise, şayet.
yapılmış tütünün ticareti. nawada 【‫ 】ﻧﺎۋﺍﺩﺍ‬II f. Rastgele, tesadüfen,
naswal 【‫ﺍﻝ‬鵣‫ 】ﻧﺎﺳ‬f. bk. nas. kazaen. Nawada közingizge tüshse – Tesadüfen

nasway 【‫ﺍي‬鵣‫ 】ﻧﺎﺳ‬bk. nas. görürseniz.

nawaq 【‫ 】ﻧﺎۋﺍﻕ‬f.a. Ne zaman, çoktan.

naswaychi 【鴛‫ﭽ‬鴵‫ﺍ‬鵣‫ 】ﻧﺎﺳ‬f.u. Çiğnenen tütünü
Nawaktin béri? – Ne zamandan beri? Nawan – .
yapan veya satan kimse.
Nawan-nawanda – Arasıra, zaman zaman.
nashéker 【‫ﺭ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﻧﺎﺷ‬f. Bir kavun türü.
nawat 【‫ 】ﻧﺎۋﺍﺕ‬a. Akide şekeri.
nashqa 【‫ 】ﻧﺎﺷﻘﺎ‬ağ. bk. naxsha.
naway 【‫ 】ﻧﺎۋﺍي‬f. Fırıncı.
nashqi 【鴛‫ 】ﻧﺎﺷﻘ‬ağ. bk. naxsha.
nawaychi 【鴛‫ﭽ‬鴵‫ 】ﻧﺎۋﺍ‬f.u. bk. naway.
nashta 【‫ 】ﻧﺎﺷﺘﺎ‬f. Kahvaltı. Nashta qilmaq –
nawaychiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴵‫ 】ﻧﺎۋﺍ‬f.u. Fırıncılık.
Kahvaltı yapmak.
nawayxana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴵‫ 】ﻧﺎۋﺍ‬f. Fırın evi.
nashtiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻧﺎﺷﺘ‬f.u. Kahvaltısını yapmış;
kahvaltısını yanına almış. nawda 【‫ 】ﻧﺎۋﺩﺍ‬f. Filiz, sürgü.

nashtisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫】ﻧﺎﺷﺘ‬ f.u. Kahvaltısız. naümit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﻧﺎﯴﻣ‬f.a. Ümitsiz.

Künimiz nashtisiz ötti – Günümüz kahvaltısız naye 【鴺鴵‫ 】ﻧﺎ‬ağ. bk. nar.
geçti.
nayiti 【鴛‫ﺘ‬鴙鴵‫ 】ﻧﺎ‬a. ağ. bk. nahayiti.
natayin 【‫ﻦ‬鴙鴵‫】ﻧﺎﺗﺎ‬ f.a. Belirsiz.
Kélish-kelmesligi natayin – Gelip gelmeyeceği naynaq 【‫ﻨﺎﻕ‬鴵‫ 】ﻧﺎ‬Züppe, üstünkörü, havaî.
belirsiz. naynaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨﺎﻗﻠ‬鴵‫】ﻧﺎ‬ Düzenbazlık
natayinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙鴵‫ 】ﻧﺎﺗﺎ‬f.a.u. Belirsizlik. yapmak; oynak.

natiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻧﺎﺗ‬a. Hatip. naz 【‫ 】ﻧﺎﺯ‬f. Naz. Naz qilmaq – Naz yapmak,
nazlanmak.
natiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﻧﺎﺗ‬a.u. Hatiplik.
nazaket 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﻧﺎﺯﺍﮐ‬a. Nezaket.
natinch 【‫ﻨﭻ‬鴙‫ 】ﻧﺎﺗ‬f.u. Huzursuz, endişeli,
telaşlı, rahatsız. nazaketlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﻧﺎﺯﺍﮐ‬a.u. Nezaketlik,
naziklik.
natinchliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﭽﻠ‬鴙‫ 】ﻧﺎﺗ‬f.u. Huzursuzluk,
endişelilik, telaşlılık, rahatsızlık. nazaret 【‫ 】ﻧﺎﺯﺍﺭەﺕ‬a. Nezaret. Nazaret qilmaq
– Nezaret etmek. Charwichiliq nazariti –
natiwan 【‫ﺍﻥ‬鵣鴙‫ 】ﻧﺎﺗ‬f. Zayıf.
Hayvancılık nezareti (bakanlığı).
natiwanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﻧﻠ‬鵣鴙‫ 】ﻧﺎﺗ‬f.u. Zayıflık.
nazaretchi 【鴛‫ 】ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﭽ‬a.u. Gözetici, gözcü.
natoghri 【‫ﻏﺮى‬鵝‫ 】ﻧﺎﺗ‬f.u. Yanlış, hata, dürüst
nazaretsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﺴ‬a.u. Bakımsız.
olmayan. Natoghri gep – Yanlış söz.
nazaretsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﻧﺎﺯﺍﺭەﺗﺴ‬a.u. Bakımsızlık.
natoghriliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻏﺮ‬鵝‫ 】ﻧﺎﺗ‬f.u. Yanlışlık, hatalık.
nazim 【‫ﻢ‬鴘‫ 】ﻧﺎﺯ‬a. Nazım.
nawa 【‫】ﻧﺎۋﺍ‬ I f. Melodi, ahenk.
Neghme-nawa – Ahenk, şarkı. nazinin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻨ‬鴘‫ 】ﻧﺎﺯ‬f. Cilveli, güzel, sevimli.

nawa 【‫ 】ﻧﺎۋﺍ‬II f. Nerx-nawa – Fiyat. nazir 【‫ﺮ‬鴘‫ 】ﻧﺎﺯ‬a. Bakan, gözeten, başkan.

356
nazlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﻧﺎﺯ‬f.u. Nazlanmak. Neredendir?

nazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﻧﺎﺯﻟ‬f.u. Nazlı. nege 【鴺‫ﮔ‬鴺‫】ﻧ‬ Nereye. U héch nege

ketmigendu – O hiçbir yere gitmemiştir.
nazlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﻧﺎﺯﻟ‬Nazlanma.
neghme 【鴺‫ﻏﻤ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Müzik. Neghme oynimaq
nazuk 【‫ 】ﻧﺎﺯۇك‬f. Nazik. Nazuk jay – Nazik
– Müzik çalmak; müzik bestelemek.
yer.
neghme-nawa 【‫ﻧﺎۋﺍ‬-鴺‫ﻏﻤ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.f. Müzik ve
nazuklashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﻧﺎﺯۇﮐ‬f.u. Nazikleşmek.
ahenk; müzik ve melodi.
nazukluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﻧﺎﺯۇﮐﻠ‬f.u. Naziklik.
neghmichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻏﻤ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Çalgıcı, müzisyen.
ne 【鴺‫ 】ﻧ‬I Ne. Néring aghridu? – Neren
nehayiti 【鴛‫ﺘ‬鴙鴵‫ﮬﺎ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. bk. nahayiti.
ağrıyor?
neheng 【‫ڭ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. zool. Timsah, krokodil.
ne 【鴺‫ 】ﻧ‬II Ne (menfiliği ifade eder). Ne u,
Neheng térisi – Timsah derisi.
ne bu – Ne o, ne de bu. Ne sanga, ne manga –
Ne sana, ne de bana. nehwi 【‫ى‬鵣‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Sözdizimi, sentaks.

nebatat 【‫ﺑﺎﺗﺎﺕ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Botanik, nebatat, bitki. nehwiy 【鴸鴘鵣‫ﮬ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Cümlenin sözdizimi
Nebatat ilmi – Botanik ilmi. bakımından tahlili.

nebatatshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﺑﺎﺗﺎﺗﺸ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.f. Nebatat nex 【‫ﺥ‬鴺‫ 】ﻧ‬bk. neq.

bilgini. nexshe 【鴺‫ﺧﺸ‬鴺‫ 】ﻧ‬ağ. bk. naxsha.
nebatatshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﺑﺎﺗﺎﺗﺸ‬鴺‫】ﻧ‬ a.f.u. nexshida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﺧﺸ‬鴺‫ 】ﻧ‬ağ. bk. neqqash.
Nebatat ilmi.
nejaset 【‫ﺕ‬鴺‫ﺟﺎﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Pislik, kir, leke, çamur.
nechche 【鴺‫ﭼﭽ‬鴺‫ 】ﻧ‬Kaç. Bir nechche – Birkaç.
neq 【‫ﻕ‬鴺‫ 】ﻧ‬I a. Peşin. Neq pul – Peşin para.
Nechche yillardin beri – Birkaç yıldan beri.
Neq pulgha sétiwaldim – Peşin paraya satın
Saet nechche? – Saat kaç?
aldım.
nechchiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﭼﭽ‬鴺‫ 】ﻧ‬Etrafında, kadar,
neq 【‫ﻕ‬鴺‫ 】ﻧ‬II Tam. Neq özi – Tam kendisi.
civarında. On nechchiche – On civarında.
neqata 【‫ﻗﺎﺗﺎ‬鴺‫ 】ﻧ‬Ne kadar?
nechchilen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﭼﭽ‬鴺‫ 】ﻧ‬Bir nechchilen –
Birkaçımız; bir kaç kişi. neqataliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﺎﺗﺎﻟ‬鴺‫ 】ﻧ‬Ne kadar. Neqataliq
paydisi bar? – Ne kadar faydası var.
nechchinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ﭼﭽ‬鴺‫】ﻧ‬ Kaçıncı.
Nechchinchi qétim qélishim – Kaçıncı defa neqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫】ﻧ‬ a. Nakış. Neqish
gelişim. chüshürmek – Nakşetmek.
nechchüylen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠ‬鴵鵠‫ﭼﭽ‬鴺‫ 】ﻧ‬bk. nechchilen. neqishlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺸ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫】ﻧ‬a.u. Nakışlanmak.

nechend 【‫ﻧﺪ‬鴺‫ﭼ‬鴺‫ 】ﻧ‬f. bk. nechche. neqishletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫】ﻧ‬ a.u.

Nakşettirmek.
nede 【‫ﺩە‬鴺‫ 】ﻧ‬Nerde. Nedidu? – Nerededir?
Nedidur? – Nerededir? neqishlik 【鵗鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Nakışlı.

nediki 【鴛‫ﮑ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻧ‬Neredeki. Nediki yoq neqishlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Nakışlamak.

némiler – Beklenmemiş birileri. neqqash 【‫ﻗﻘﺎﺵ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nakkaş.
nedin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﻧ‬Nereden. Nedindur? –

357
neqqashchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗﻘﺎﺷﭽ‬鴺‫】ﻧ‬ a.u. bk. neper 【‫ﺭ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻧ‬f. Nefer.
neqqashliq. nepes 【‫ﺱ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nefes. Nepes almaq –
neqqashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻘﺎﺷﻠ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Nakkaşlık. Nefes almak. Nepes élishqa bashlimaq – Nefes

neql 【‫ﻗﻞ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. tar. Nakl. Neql qilmaq – almaya başlamak.

Nakletmek. nepiqe 【鴺‫ﻘ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nafaka.

neqlen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻗﻠ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Naklen. nepis 【‫ﺲ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻧ‬I a. Nefis, güzel. Nepis

neqliyat 【‫ﺎﺕ‬鴶鴙‫ﻗﻠ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nakliyat, taşıma işleri. edibiyat – Edebiyat.

nepis 【‫ﺲ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻧ‬II a. Nefis. Nepsi yaman –
neqshi 【鴛‫ﻗﺸ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. ağ. bk. neqqash.
Doymak bilmeyen, pisboğaz. Nepsi bozuq –
nelik 【鵗鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﻧ‬Nereli. Siz nelik? – Nerelisiniz? Pisboğaz.
nem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﻧ‬f. Nem, rutubet. Nem bolmaq – nepise 【鴺‫ﺴ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. tar. Sanayi nepise – Güzel
Nem olmak. sanat; sana-i nefise.
nemayish 【‫ﺶ‬鴙鴵‫ﻣﺎ‬鴺‫ 】ﻧ‬f. bk. namayish. nepislik 【鵗鴙‫ﺴﻠ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Nefislik, zariflik.
nemdesh 【‫ﻣﺪەﺵ‬鴺‫ 】ﻧ‬bk. nemlesh. nepisperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﺴﭙ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.f. Aç gözlü,
nemerse 【鴺‫ﺭﺳ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﻧ‬tar. Şey, nesne. düşkün, çıkarcı.

nemlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﻧ‬f.u. Nemlenmek, nepisperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﺴﭙ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫】ﻧ‬ a.f.u.

rutubetli olmak. Çıkarcılık, aç gözlülük, menfaat düşkünlüğü.

nemlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﻧ‬f.u. Nemleme. neplik 【鵗鴙‫ﭘﻠ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Faydalı.

nemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﻧ‬f.u. Nemli, rutubetli. nepret 【‫ﭘﺮەﺕ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nefret. Nepret oqumaq –
Nefret etmek.
nemlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫】ﻧ‬ f.u. Nemlemek,
rutubetli hale getirmek. nepretlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﭘﺮەﺗﻠ‬鴺‫】ﻧ‬ a.u.
Nefretlendirmek.
Nemrud 【‫ﻣﺮۇﺩ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nemrut.
nepretlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﭘﺮەﺗﻠ‬鴺‫】ﻧ‬ a.u.
nemune 【鴺‫ﻧ‬鵞‫ﻣ‬鴺‫ 】ﻧ‬f. Nümüne, örnek, misal.
Nefretlenmek.
Nemune qilip körsetmek – Örnek olarak
göstermek. nepretlik 【鵗鴙‫ﭘﺮەﺗﻠ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Nefretli.

nemunichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻧ‬鵞‫ﻣ‬鴺‫ 】ﻧ‬f.u. Yenilikçi, yenici. nepsaniyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﭘﺴﺎﻧ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nefis, öz varlık.

nemunichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻧ‬鵞‫ﻣ‬鴺‫ 】ﻧ‬f.u. Yenilikçilik, nepsawerchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘﺴﺎۋەﺭﭼ‬鴺‫】ﻧ‬ a.f.u.

yenicilik. Tamahkarlık, menfaatperestlik.

nemunilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧ‬鵞‫ﻣ‬鴺‫ 】ﻧ‬f.u. Tipik, nümune, nepsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭘﺴ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Faydasız.

örnek. nere 【‫ﺭە‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nara.
nep 【‫پ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Kâr, kazanç, fayda. Népi yoq – nerx 【‫ﺭﺥ‬鴺‫ 】ﻧ‬f. Fiyat.
Faydası yok.
nerx-nawa 【‫ﻧﺎۋﺍ‬-‫ﺭﺥ‬鴺‫ 】ﻧ‬f. Fiyat.
nepe 【鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻧ‬ağ. bk. mepe.
nering 【鵘鴘‫ﺭ‬鴺‫( 】ﻧ‬ne yéring) neren? hangi
nepeqe 【鴺‫ﻗ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. bk. nepiqe. yerin?

358
nerse 【鴺‫ﺭﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬Nesne, şey. Bir nerse – Bir şey. yazıya ait, nesire özgü.
Héch nerse – Hiçbir şey. Her nerse – Her şey. new 【‫ۋ‬鴺‫ 】ﻧ‬I f. Yeni.
Nerse-kérek – Gereken şeyler.
new 【‫ۋ‬鴺‫ 】ﻧ‬II a. Tür, cins.
nes 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. İç karartıcı, meş'um, uğursuz.
newax 【‫ۋﺍﺥ‬鴺‫ 】ﻧ‬u.a. Ne zaman.
nesep 【‫پ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nesep, soy.
newaxta 【‫ۋﺍﺧﺘﺎ‬鴺‫ 】ﻧ‬u.a.u. Ne zamanda?
nesihet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮭ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nasihat. Nesihet Newaxta kélisen? – Ne zaman geleceksin?
qilmaq – Nasihat etmek.
newbahar 【‫ۋﺑﺎﮬﺎﺭ‬鴺‫ 】ﻧ‬f. İlkbahar.
nesihetgöy 【‫ي‬鵟‫ﺗﮕ‬鴺‫ﮭ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.f. tar. Nasihatçı,
newiy 【鴸鴘‫ۋ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Cins.
akıl hocası.
newre 【‫ۋﺭە‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Torun. Qiz newre – Kız
nesihetgöyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵鵟‫ﺗﮕ‬鴺‫ﮭ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.f.u. tar. bk.
torun.
nesihet.
nesh'e 【‫ﺷﯭ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. kit. Neşe; hoşnutluk; gönül
nesil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nesil. Nesil qoghlimaq –
açıldığı.
Soya benzemek, soya çekmek. Nesil aliti –
Cinsel organ. nesh'ilik 【鵗鴙‫ﺷ﯒ﻠ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Neşeli, gönül
açıklığı.
nesildar 【‫ﻠﺪﺍﺭ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.f. Soylu, cins, asil,
asilzade. neshe 【鴺‫ﺷ‬鴺‫】ﻧ‬ a. Haşiş, esrar. Neshe
chekmek – Esrar kullanmak.
nesildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Soydaş.
neshichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺷ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Esrar hazırlayan ve
nesildashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﺪﺍﺷﻠ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Soydaşlık.
satan kimse.
nesillendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫】ﻧ‬ a.u.
neshixana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴙‫ﺷ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.f. Esrarın kullanıldığı
(nesillenmek'ten) Cinslendirmek; cins hale
ev.
getirmek.
neshixor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺨ‬鴙‫ﺷ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.f. Narkotik tiryakisi.
nesillenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. 1. Cins hale
gelmek 2. Çoğalmak, soy bırakmak. neshir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺷ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Yayın, baskı, yayım.
Birinchi neshri – İlk yayım. Neshir qilghuchi –
nesillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Cins, nesillik mal
Yayınlayan.
cins hayvan.
neshpüt 【‫ﺕ‬鵠‫ﺷﭙ‬鴺‫ 】ﻧ‬f. Armutun bir türü.
nesilsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Soysuz, cinssiz.
neshr 【‫ﺷﺮ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. bk. neshir.
nesilsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Soysuzluk,
cinssizlik. neshriyat 【‫ﺎﺕ‬鴶鴘‫ﺷﺮ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Neşriyat, yayın.
Dölet neshriyati – Devlet neşriyatı.
nesip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. bk. nésip.
neshter 【‫ﺭ‬鴺‫ﺷﺘ‬鴺‫ 】ﻧ‬f. 1. İğne 2. Yılan dili 3.
nesir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nesir.
Diken, zehirli dil 4. Keskin uç, ağız.
nesiwe 【‫ە‬鵣鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. bk. nésiwe.
netije 【鴺‫ﺠ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Netice, sonuç. Netije
nesiye 【鴺鴶鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﻧ‬f. Borç. Nesiye almaq – Borç chiqarmaq – Sonuç çıkarmak. Netijige kelmek
almak. Nésiye bermek – Borç vermek. Nésiyige – Sonuca ulaşmak.
satmaq – Veresiye satmak.
netijilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Neticeli, başanlı,
nesriy 【鴸鴘‫ﺳﺮ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nesire ait; koşuk olmayan

359
verimli. verilen yemek. Nezir bermek – Ölü

netijisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Neticesiz, başansız, gömüldükten sonra yemek vermek.

verimsiz, sonuçsuz. nezir-sediqe 【鴺‫ﻘ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ﺳ‬-‫ﺮ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫】ﻧ‬ a. Ölü

netijisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Neticesizlik, gömüldükten sonra verilen yemek ve sadaka.

sonuçsuzluk, verimsizlik. neziriy 【鴸鴘‫ﺮ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nazarî, kuram.

ney 【‫ي‬鴺‫ 】ﻧ‬f. Ney. Ney chalmaq – Ney neziriye 【鴺鴶鴘‫ﺮ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nazariye.
çalmak. neziriyichi 【鴛‫ﭽ‬鴙鴶鴘‫ﺮ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﻧ‬a.u. Nazariyeci,
neyche 【鴺‫ﭽ‬鴵鴺‫ 】ﻧ‬f. Küçük boru, borucuk. teorici.

neychi 【鴛‫ﭽ‬鴵鴺‫ 】ﻧ‬f.u. Flütçü. nezm 【‫ﺯﻡ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nazım.

neyreng 【‫ﺮەڭ‬鴵鴺‫ 】ﻧ‬f. Hile, dalavere, oyun, né 【鴿‫ 】ﻧ‬Acayip, ne gibi, nasıl. Né chirayliq
büyücülük. Neyreng ishletmek – Oynamak; kizlar – Acayip güzel kızlar; ne gibi güzel
hile yapmak. kızlar.

neyrengwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣鳴‫ﺮە‬鴵鴺‫ 】ﻧ‬f. bk. neyrengchi. néchaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭽﺎﻏﻠ‬鴽‫ 】ﻧ‬Ne kadar.

neyrengwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣鳴‫ﺮە‬鴵鴺‫】ﻧ‬ f.u. bk. néchaq 【‫ﭽﺎﻕ‬鴽‫ 】ﻧ‬ağ. Ne zaman. Néchaq boldi?
neyrengchilik. – Ne zaman oldu? Néchaqta? – ağ. Ne zaman?
neyrengchi 【鴛‫ﭽ‬鳴‫ﺮە‬鴵鴺‫ 】ﻧ‬f.u. Hilekâr, oyuncu. néchend 【‫ﻧﺪ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﻧ‬f. Kaç?

neyrengchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴‫ﺮە‬鴵鴺‫】ﻧ‬ Hilkârlık, néchuk 【‫ك‬鵞‫ﭽ‬鴽‫ 】ﻧ‬Nasıl, ne?

oyunculuk. Nyrengchilik qilmaq – Hilekârlık néfit 【‫ﺖ‬鴙‫ﻔ‬鴽‫ 】ﻧ‬r. Neft. Néfit ambiri – Neft
etmek; hile yapmak.
deposu.
neyze 【‫ﺰە‬鴵鴺‫ 】ﻧ‬f. Mızrak.
néfitlik 【鵗鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ﻔ‬鴽‫ 】ﻧ‬r.u. Neftli.
neyzebaz 【‫ﺰەﺑﺎﺯ‬鴵鴺‫ 】ﻧ‬f. bk. neyziwaz.
négiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﻧ‬Esas, temel. Négiz salmaq –
neyzilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴵鴺‫ 】ﻧ‬Mızrak atma; mızrak Temel atmak. Négiz qurghuchi – Temelini
ile vurma; eskrim yapma. atan.

neyzileshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴵鴺‫ 】ﻧ‬f.u. Birbirine néjat 【‫ﺠﺎﺕ‬鴽‫ 】ﻧ‬a. kit. Kurtarma, kurtuluş.
mızrak atmak. Néjat yultuzi – Kurtuluş yıldızı; bü yük
neyzilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴵鴺‫ 】ﻧ‬f.u. Mızrak atmak; kurtarıcı.

mızrak ile vurmak; eskrim yapmak. néjatchi 【鴛‫ﺠﺎﺗﭽ‬鴽‫ 】ﻧ‬a.u. Kurtarıcı.

neyziwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣鴘‫ﺰ‬鴵鴺‫ 】ﻧ‬f. Eskrimci. néjis 【‫ﺲ‬鴙‫ﺠ‬鴽‫】ﻧ‬a. Aşağılık adam. Néjis qilmaq

neyziwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣鴘‫ﺰ‬鴵鴺‫ 】ﻧ‬f.u. Eskrim. – Pisletmek, kirletmek.

néqeder 【‫ﺩەﺭ‬鴺‫ﻘ‬鴽‫】ﻧ‬Ne kadar. Néqeder az – Ne
nezer 【‫ﺯەﺭ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Nazar, bakış. Nezer salmaq
kadar az.
– Bakmak. Nezerge almaq – Dikkata almak. U
meni héch nezerge almaydu – O bana hiç némanche 【鴺‫ﻤﺎﻧﭽ‬鴽‫( 】ﻧ‬néme anche) Niye o
önem vermiyor. Nezerde tutmaq – Dikkata kadar.
almak. Nuktiyi nezer – Açı, bakış açısı. némandaq 【‫ﻤﺎﻧﺪﺍﻕ‬鴽‫( 】ﻧ‬néme andaq) Niye
nezir 【‫ﺮ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﻧ‬a. Ölü gömüldükten sonra öyle?

360
néme 【鴺‫ﻤ‬鴽‫ 】ﻧ‬I Ne. Néme boldi? – Ne oldu? (népizlimek'ten) Zarifletmek; narin hale
Néme qilay – Ne yapayım. Néme dégen güzel – getirmek.
Ne kadar güzel. Etingiz néme? – Adınız ne? népizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﻧ‬a.u. Zariflik, narinlik,
Néme xiyalgha pattingiz? – Ne gibi bir hayala incelik.
daldınız? Özi néme gep? – Ne gibi bir söylenti?
népizlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﻧ‬a.u. Narin hale
Néme gepler bar? – Ne gibi söylentiler var?
getirmek; zarif hale getirmek.
néme 【鴺‫ﻤ‬鴽‫ 】ﻧ‬II Eşya, nesne. Bar néme – Her
néri 【‫ﺮى‬鴽‫ 】ﻧ‬Öte.
şey. Héch bir néme yoq – Hiçbir şey yok.
Méning némem kétidu! – Bana hiçbir şey değil! néri-béri 【‫ﺮى‬鴽‫ﺑ‬-‫ﺮى‬鴽‫ 】ﻧ‬Öteye beriye; oraya
buraya; öyle böyle.
német 【‫ﺕ‬鴺‫ﻤ‬鴽‫ 】ﻧ‬a. Nimet, hayır, iyilik.
néridin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻧ‬Öteden.
némige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﻧ‬Niye, ne için.
nériqi 【鴛‫ﻘ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻧ‬Öteki. Nériqi kochida –
némiki 【鴛‫ﮑ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﻧ‬u.f. Ne gibi. Némiki bolsa
Öteki sokakta. Nériqi öyde – Öteki evde.
– Ne gibi bir şey olsa.
nériraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻧ‬I Biraz öteye. Deryaning
némikin? 【‫ﻦ؟‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﻧ‬Nedir?
néri yéqida – Nehrin ötesinde. Néri yaqta –
némila 【鳤鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﻧ‬Némila bolsa boldi – Ne olsa Ötede. Ishim ye néri, ye béri bolsa éken – İşim
oldu; olacak oldu. bir yanlı olsa idi.
némiliktin 【‫ﻦ‬鴙‫ﮑﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﻧ‬Neden, ne sebepten. nériraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﻧ‬II Biraz öteye.
némiliktindur 【‫ﻨﺪۇﺭ‬鴙‫ﮑﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﻧ‬Nedendir. nési 【鴛‫ﺴ‬鴽‫ 】ﻧ‬f. Borç. Nési yémeng göshni,
Némis 【‫ﺲ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﻧ‬r. Alman. Némis ayili – yerip chiqidu töshni – d. Borca yemeyin eti,
Alman kadını. Némis xelqi – Alman halkı. yarıp çıkar döşü.
Némis tili – Alman dili. nésihet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮭ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﻧ‬a. bk. nesihet.
némisi 【鴛‫ﺴ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﻧ‬Nesi. Könglümdiki yar nésip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﻧ‬a. Nasip. Nésip bolmaq –
bolsa, özgining némisi bar – folk. Gönlümdeki Nasip olmak. Nésip bolsa – Nasip olsa.
yar olsa, başkasının ne gereği var.
nésiwe 【‫ە‬鵣鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﻧ‬a. Hisse, parça, bölüm, pay,
némishqa? 【‫ﺸﻘﺎ؟‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﻧ‬Neden? Némishqidur nasip. Nésiwemge tekkini shu – Nasibime
– Niyedir, nedendir. düştüğü şu.
néni 【鴛‫ﻨ‬鴽‫ 】ﻧ‬bk. néme. nésiwidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴘鵣鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﻧ‬a.f. Nasibi olan, payı
népiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﻧ‬a. Zarif, narin, yepelek. Népiz olan.
perde – Zarif perde. nésiwilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘鵣鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﻧ‬a.u. Nasipli, paylı,
népizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﻧ‬a.u. Zariflenmek; hisseli.
ince hale gelmek. nésiwisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴘鵣鴙‫ﺴ‬鴽‫】ﻧ‬ a.u. Nasibi yok;
népizleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﻧ‬a.u. Zarifleşmek. nasipsiz; paysız; hissesiz.

népizleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫】ﻧ‬ a.u. nésiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﻧ‬a. bk. nesihet.

(népizleshmek'ten) Zarifleştirmek. Néstorian 【‫ﯫﻥ‬鴘‫ﺭ‬鵝‫ﺴﺘ‬鴽‫ 】ﻧ‬a. Nesturi.
népizletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫】ﻧ‬ a.u. nétije 【鴺‫ﺠ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﻧ‬a. bk. netije.

361
néwada 【‫ﺍﺩﺍ‬鵣鴽‫ 】ﻧ‬a.f. ağ. bk. nawada. niqap 【‫ﻘﺎپ‬鴙‫ 】ﻧ‬a. Maska.

néshikesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﻧ‬f. Esrar tiryakisi. niqaplanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻘﺎﭘ‬鴙‫】ﻧ‬a.u. Maske takmak;

néshikeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫】ﻧ‬ f.u. Esrar maskelenmek.

tiryakiliği. niqapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﺎﭘﻠ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Maskeli.

néshiwan 【‫ﺍﻥ‬鵣鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﻧ‬f. bk. néshikesh. niqaplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﺎﭘﻠ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Maske takmak;

néziqash 【‫ﻘﺎﺵ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻧ‬Nazlanma, kendini naza maskelemek.

çekme. nil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﻧ‬f. Çivit, indigo.

néziqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﻧ‬Nazlanmak, kendini niluper 【‫ﺭ‬鴺‫ﭘ‬鵞‫ﻠ‬鴙‫ 】ﻧ‬f. Nilüfer.

naza çekmek. nim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﻧ‬f. Yarım, buçuk.
ni ni 【鴛‫ ﻧ‬鴛‫ 】ﻧ‬Ne ne. Ni ni obdan qizlar – Ne
nimche 【鴺‫ﻤﭽ‬鴙‫ 】ﻧ‬Bir tür kadın giyişi.
ne iyi kızlar.
nimjan 【‫ﻤﺠﺎﻥ‬鴙‫】ﻧ‬f. Yarım can; güçsüz, bitkin.
nida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.kit. Çağırış, ses, celp. Nida
qilmaq – Çağırmak; imdat etmek. nimjanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺠﺎﻧﻠ‬鴙‫】ﻧ‬ f.u. Güçsüzlük,
bitkinlik.
nigar 【‫ﮕﺎﺭ‬鴙‫ 】ﻧ‬f. Güzel, dilber, sevgili.
nisbet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺴﺒ‬鴙‫ 】ﻧ‬a. Nispet, oran.
nixsimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺨﺴ‬鴙‫ 】ﻧ‬Çürümek, kokmak.
nisbeten 【‫ﻥ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ﺴﺒ‬鴙‫ 】ﻧ‬a. Nispeten.
nixtalmaq 【‫ﺨﺘﺎﻟﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﻧ‬Sıkışmak; çakılmak;
kakılmak. nisp 【‫ﺴﭗ‬鴙‫ 】ﻧ‬a. Nısıf, buçuk, yarım.

nixtash 【‫ﺨﺘﺎﺵ‬鴙‫ 】ﻧ‬Sıkıştırma, çakma, kakma. nispikar 【‫ﮑﺎﺭ‬鴙‫ﺴﭙ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.f. tar. Yarıcı.

nixtimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺨﺘ‬鴙‫ 】ﻧ‬Sıkıştırmak, çakmak, nispiy 【鴸鴙‫ﺴﭙ‬鴙‫ 】ﻧ‬a. Nispî.

kakmak. Nixtap kirgüzmek – Sıkıştırıp içine nispiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﺴﭙ‬鴙‫ 】ﻧ‬a. Oran.
sokmak.
nispiylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﺴﭙ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Oranlı.
nikah 【‫ﮑﺎھ‬鴙‫ 】ﻧ‬a. Nikah. Nikah qilmaq –
nistu-nawut 【‫ﻧﺎۋۇﺕ‬-鵞‫ﺴﺘ‬鴙‫】ﻧ‬ f. Kırma,
Nikah yapmak; nikah etmek.
öldürme, yok etme.
nikahlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﮑﺎﮬ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Nikahlanmak.
nish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﻧ‬f. Zehir, ağı.
nikahlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﮑﺎﮬ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Nikahlama.
nishalla 【鳤‫ﺸﺎﻟ‬鴙‫ 】ﻧ‬a. Şeker ile yumurta akım
nikahliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮑﺎﮬﻠ‬鴙‫】ﻧ‬ a.u. Nikahlı. Bir karıştırarak hazırlanmış, köpürtülmüş tatlı.
nikahliq – Bir nikahlı; bir defa evlenmiş.
nishan 【‫ﺸﺎﻥ‬鴙‫ 】ﻧ‬f. 1. Nişan, alamet 2. Hedef.
nikahlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﮑﺎﮬﻠ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Nikahlamak.
nishane 【鴺‫ﺸﺎﻧ‬鴙‫ 】ﻧ‬f. bk. nishan.
nikahlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮑﺎﮬﻠ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Nikahlanma.
nishanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﻧ‬f.u. İşaretli, nişanlı.
nikahsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮑﺎﮬﺴ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Nikahsız.
nishanlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﻧ‬f.u. İşaretlemek,
nikél 【‫ﻞ‬鴽‫ﮑ‬鴙‫ 】ﻧ‬r. Nikel. Nikél yalatmaq – nişanlamak.
Nikel kaplamak.
niyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ﻧ‬a.Niyet. Yaman niyet – Kötü
nikéllimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴽‫ﮑ‬鴙‫ 】ﻧ‬r.u. Nikellemek. niyet.

362
niyetdash 【‫ﺗﺪﺍﺵ‬鴺鴶鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Niyettaş; aynı nomuschanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺳﭽﺎﻧﻠ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫】ﻧ‬a.u. Namusluluk,
niyeti paylaman. utangaçlık, utanganlık.

niyetlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Niyetlenmek. nomuslanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺳ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻧ‬a.u. Utanmak,

niyetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Niyetlemek. mahcup olmak, yüzü kızarmak.

nomusluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺳﻠ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻧ‬a.u. Namuslu.

niza 【‫ﺰﺍ‬鴙‫ 】ﻧ‬a. Niza, çekişme, anlaşmazlık,
zıtlık. Otturigha niza salmaq – Ortaya zıtlık nomuslunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺳﻠ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻧ‬a.u. Utanma,
sokmak. mahcup olma, yüzü kızarma.

nizalashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰﺍ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Zıtlaşmak, nomussiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳﺴ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫】ﻧ‬ a.u. Namussuz.

anlaşmazlığa düşmek. Nomussizlarche – Namussuzluk ile.
nizam 【‫ﺰﺍﻡ‬鴙‫ 】ﻧ‬a. Nizam, düzen, kanun, tertip. nomussizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺳﺴ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻧ‬a.u. Namussuzluk.

nizamname 【鴺‫ﺰﺍﻣﻨﺎﻣ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.f. Nizam-name. nor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﻧ‬f. Oluk (-ğu), su oluğu, çatı oluğu.

nizamsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺰﺍﻣﺴ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Nizamsız, düzensiz, norqelem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ﺭﻗ‬鵝‫ 】ﻧ‬Kamış kalem.

tertipsiz, kanunsuz. norma 【‫ﺭﻣﺎ‬鵝‫ 】ﻧ‬r. Norm, oran.
nizamsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺰﺍﻣﺴ‬鴙‫ 】ﻧ‬a.u. Nizamsızlık,
normal 【‫ﺭﻣﺎﻝ‬鵝‫ 】ﻧ‬r. Normal. Gheyri normal –
düzensizlik, tertipsizlik.
Anormal, normal olmayan.
no 【鵝‫ 】ﻧ‬bk. nor.
noruz 【‫ﺭۇﺯ‬鵝‫ 】ﻧ‬f. tar. Günün uzatmasıyla
nodur 【‫ﺩۇﺭ‬鵝‫ 】ﻧ‬Tembel, miskin, haylaz. başlayan yeni yıl günü, yani 21 Mart'ı yıl başı

nogay 【‫ﮔﺎي‬鵝‫ 】ﻧ‬Kepçe. yapan yeni yıl.

nota 【‫ﺗﺎ‬鵝‫ 】ﻧ‬I r. müz. Nota.

nokta 【‫ﮐﺘﺎ‬鵝‫ 】ﻧ‬bk. noxta.
nota 【‫ﺗﺎ‬鵝‫ 】ﻧ‬II r. Nota. Nota tapshurmaq –
noqumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﻧ‬Dürtmek. U yénidiki
Nota vermek.
ademni noqudi – O yanındaki adamı dürttü.
nowda 【‫ۋﺩﺍ‬鵝‫ 】ﻧ‬f. Körpe, genç.
noqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﻧ‬Dürtme.
nowut 【‫ۋۇﺕ‬鵝‫ 】ﻧ‬f. bk. nabut.
nomur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻧ‬r. Numara. Nomur qoymaq –
Not vermek. nochi 【鴛‫ﭼ‬鵝‫】ﻧ‬1. Yüksek, yüce 2. Cesur, gözü

nomurlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫】ﻧ‬ r.u. pek, yürekli.

Numaralanmak. Noghay 【‫ﻏﺎي‬鵝‫ 】ﻧ‬Kazan Türklerine verilmiş

nomurlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫】ﻧ‬ r.u. bir ad; bk. Tatar.

(nomurlimaq'tan) Numaralatmak. noghoy 【‫ي‬鵝‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻧ‬ağ. Kepçe.

nomurlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﻧ‬r.u. Numaralamak. noghuch 【‫چ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﻧ‬Merdane, silindir.

nomus 【‫ﺱ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫】ﻧ‬ a. Namus. U uning noxta 【‫ﺧﺘﺎ‬鵝‫ 】ﻧ‬Yular, dizgin. Noxta salmaq –
nomusigha tegdi – O onun ırzına geçti. Nomus Yular takmak.
qilmaq – Utanmak. noxtilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﺧﺘ‬鵝‫( 】ﻧ‬noxtilimaq'tan)
nomuschan 【‫ﺳﭽﺎﻥ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫】ﻧ‬ a.u. Namuslu, Gem vurdurmak.
utangaç, utangan. noxtilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺧﺘ‬鵝‫ 】ﻧ‬Gem vurmak.

363
noxuna 【‫ﻧﺎ‬鵞‫ﺧ‬鵝‫ 】ﻧ‬t. Polip (-pi). nuqsan 【‫ﻗﺴﺎﻥ‬鵞‫ 】ﻧ‬a. Eksiklik, kusur, noksan.

Noyabr 【‫ﺎﺑﺮ‬鴵鵝‫ 】ﻧ‬r. Kasım ayı; onbirinci ay. nuqsanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﺴﺎﻧﻠ‬鵞‫】ﻧ‬ a.u. Kusurlu,

Nozugum 【‫ﻡ‬鵞‫ﺯۇﮔ‬鵝‫】ﻧ‬ 19. yüzyılda Çin noksanlık.

istilasına karşı savaş veren Kaşgarlı Uygur nuqsansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻗﺴﺎﻧﺴ‬鵞‫】ﻧ‬ a.u. Kusursuz,
Kahraman kadını ve adını bu kahramandan noksansız.
alan destan adı. nuqta 【‫ﻗﺘﺎ‬鵞‫ 】ﻧ‬a. Nokta. Ot échish nuqtisi –
nöbet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺑ‬鵟‫ 】ﻧ‬a. bk. nöwet. Ateş açma noktası. Nuqtiyi nezer – Nokta-i

nögüch 【‫چ‬鵠‫ﮔ‬鵟‫ 】ﻧ‬ağ. bk. noghuch. nazar, görüş açısı.

nuqtiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗﺘ‬鵞‫ 】ﻧ‬a.u. Muhim nuqtiliq

nöker 【‫ﺭ‬鴺‫ﮐ‬鵟‫ 】ﻧ‬tar. Hizmetkar, uşak.
qurulushlar Önemli kuruluşlar.
nöl 【‫ﻝ‬鵟‫ 】ﻧ‬r. Sıfır.
nuqul 【‫ﻝ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ 】ﻧ‬a. Sade, basit. Nuqul gep – gr.
nöwet 【‫ۋەﺕ‬鵟‫ 】ﻧ‬a. Nöbet, sıra, kez, defa. basit kelime.
Nöwet bilen – Sıra ile. Birinchi nöwette –
nuqumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ 】ﻧ‬bk. noqumaq.
Birinci sırada. Nöwettin tashqiri – Sıranın
dışında. Bu nöwet – Bu kez. nuqut 【‫ﺕ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ 】ﻧ‬Fasulye.

nöwetchi 【鴛‫ۋەﺗﭽ‬鵟‫ 】ﻧ‬a.u. 1. Bekçi 2. Nöbetçi. nupus 【‫ﺱ‬鵞‫ﭘ‬鵞‫ 】ﻧ‬a. Nüfus. Nupusi köp sheher

nöwetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ۋەﺗﭽ‬鵟‫ 】ﻧ‬a.u. Nöbetçi olma – Nüfusu çok şehir.

hali; nöbetçilik. nupusluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺳﻠ‬鵞‫ﭘ‬鵞‫ 】ﻧ‬a.u. Nüfuslu.

nöwetleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ۋەﺗﻠ‬鵟‫】ﻧ‬ a.u. nupuz 【‫ﺯ‬鵞‫ﭘ‬鵞‫ 】ﻧ‬a. Nüfuz.

Nöbetleşmek. nupuzluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺯﻟ‬鵞‫ﭘ‬鵞‫ 】ﻧ‬a.u. Nüfuzlu.
nöwetlik 【鵗鴙‫ۋەﺗﻠ‬鵟‫ 】ﻧ‬a.u. Nöbetli; sıra ile
nur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﻧ‬a. Nur, ışık. Tang nuri – Sabah
olan.
ışığı. Nur chachmaq – Nur saçmak. Yüzining
nöwetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ۋەﺗﻠ‬鵟‫ 】ﻧ‬a.u. Değiştirmek, nuri yoq – Yüzünün nuru yok.
sıralamak, birbirini izlemek. nurghun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﻧ‬Çok.
nöwetliship 【‫ﭗ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ۋەﺗﻠ‬鵟‫ 】ﻧ‬a.u. Nöbetleşerek.
nurghunlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫】ﻧ‬
nöwetlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ۋەﺗﻠ‬鵟‫ 】ﻧ‬Nöbetleşme. (nurghunlimaq'tan) Çoğaltmak.

nöwetmu-nöwet 【‫ۋەﺕ‬鵟‫ﻧ‬-鵞‫ۋەﺗﻤ‬鵟‫ 】ﻧ‬a.u.a. Sıra nurghunlighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﻧ‬Çok çok; çok

il, ardanda, arka arkaya. sayıda.

nöwetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ۋەﺗﺴ‬鵟‫ 】ﻧ‬a.u. Nöbetsiz. nurghunlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﻧ‬Çoğaltmak.

nöwetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ۋەﺗﺴ‬鵟‫ 】ﻧ‬a.u. Nöbetsizlik. nurlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫】ﻧ‬ a.u.

nöwettiki 【鴛‫ﮑ‬鴙‫ۋەﺗﺘ‬鵟‫ 】ﻧ‬a.u. Sıradaki. (nurlanmaq'tan) Nurlandırmak, ışıklandırmak.

nurlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ 】ﻧ‬a.u. Nurlanmak,

nöshüdür 【‫ﺩۈﺭ‬鵠‫ﺷ‬鵟‫ 】ﻧ‬f. kim. Nışadır.
ışıklanmak.
nuchuk 【‫ك‬鵞‫ﭼ‬鵞‫ 】ﻧ‬tar. Nasıl.
nurluk 【‫ك‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ 】ﻧ‬a.u. Nurlu, ışıklı. Örgüley
nujum 【‫ﻡ‬鵞‫ﺟ‬鵞‫ 】ﻧ‬a. tar. Yıldız. Nujum ilmi – nurluq közüngdin – Nurlu gözüne feda olayım.
Astronomi, gök bilimi, yıldızlar bilimi.

364
nurlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ 】ﻧ‬Nurlanma, ışıklanma. nüsha.

nursiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺳ‬鵞‫ 】ﻧ‬a.u. Nursuz, ışıksız. nutuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﻧ‬a. Nutuk, oyle. Nutuk sözlidi
– Nutuk söyledi.
nursizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭﺳ‬鵞‫ 】ﻧ‬a.u. Nursuzluk.

nuruch 【‫ﺭۇچ‬鵞‫ 】ﻧ‬ağ. bk. noghuch.

nusxe 【鴺‫ﺳﺨ‬鵞‫ 】ﻧ‬a. Nüsha. Esli nusxe – Asıl

365
o 【‫ 】ﯮ‬bk. ow. ochaq 【‫ 】ﯮﭼﺎﻕ‬Ocak. Ochaq beshi – Kazan

oba 【‫ 】ﯮﺑﺎ‬Vadi, dere. başı; mutfak. Ochaqta pishqan nan – Ocakta

pişmiş ekmek.
obdan 【‫ 】ﯮﺑﺪﺍﻥ‬f. İyi. Obdan boludu – İyi
ochaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯮﭼﺎﻗﻠ‬Ocaklı.
olur. Obdan boptu – İyi olmuş. Obdan körmek
– İyi saymak; sevmek. ochi 【鴛‫ 】ﯮﭼ‬bk. owchi.

obdanlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯮﺑﺪﺍﻧ‬f.u. İyileştirme. ochiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯮﭼ‬bk. owchiliq.

obdanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯮﺑﺪﺍﻧﻠ‬f.u. İyilik. ochlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯮﭼﻠ‬Avuçlamak.

obdanlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯮﺑﺪﺍﻧﻠ‬f.u. İyileştirmek. ochuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯮﭼ‬Açık. Op-ochuq sözlimek –

oblast 【‫ﺳﺖ‬鳤‫ 】ﯮﺑ‬r. Bölge, eyalet. Aptonom Açık söylemek. Ochuq yézilghan xet – Açık
yazılmış mektup; okunaklı yazılmış mektup.
oblast – Özerk bölge.
Ochuq yüzlük – Güler yüzlü. Ochuq yüz
obligatsiye 【鴺鴶鴙‫ﮕﺎﺗﺴ‬鴙‫ 】ﯮﺑﻠ‬r. Tahvil. körsetmek – Yüz vermek. Ochuq köngül – İyi
oblus 【‫ﺱ‬鵞‫ 】ﯮﺑﻠ‬r. bk. oblast. kalpli; safdil. Ochuq qol – Cümert. Yoli ochuq
adem – Şanslı kişi.
obraz 【‫ 】ﯮﺑﺮﺍﺯ‬r. .Suret, kılık, tasvir.
ochuqchuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻗﭽ‬鵞‫ 】ﯮﭼ‬Enginlik, genişlik,
obsérwatoriye 【鴺鴶鴘‫ﺭ‬鵝‫ﺮۋﺍﺗ‬鴽‫ 】ﯮﺑﺴ‬r. Rasathane,
engin alan.
gözlem evi.
ochuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ 】ﯮﭼ‬Açıklık.
obyékt 【‫ﮑﺖ‬鴽鴶‫ 】ﯮﺑ‬r. Objektiv.
ochum 【‫ﻡ‬鵞‫ 】ﯮﭼ‬Avuç. Bir ochum bughday –
obyéktiw 【鵣鴙‫ﮑﺘ‬鴽鴶‫ 】ﯮﺑ‬r. Objektif.
Bir avuç buğday. Bir ochum kishiler – Bir avuç
obyéktiwllq 【‫ﻟﻠﻖ‬鵣鴙‫ﮑﺘ‬鴽鴶‫ 】ﯮﺑ‬r.u. Objektiflik. kişiler.

obzor 【‫ 】ﯮﺑﺰوﺭ‬r. Görme, gözden geçirme, ochumlumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞‫ 】ﯮﭼ‬Avuçlamak.

özet, icmal. oda 【‫ 】ﯮﺩﺍ‬I Oda.
obzorchi 【鴛‫ 】ﯮﺑﺰوﺭﭼ‬r.u. Gözetleyici.
oda 【‫ 】ﯮﺩﺍ‬II bk. orda.
och 【‫ 】ﯮچ‬Avuç.
odékolon 【‫ﻥ‬鵝‫ﻟ‬鵝‫ﮑ‬鴼‫ 】ﯮﺩ‬r. Kolonya.

366
ogen'guchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻧﮕ‬鴺‫ 】ﯮﮔ‬Öğrenen, öğrenci. vermek. Oghutlanghan yer – Gübrelenmiş yer.

ogenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﯮﮔ‬Öğrenmek. Hüner oghutluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵞‫ 】ﯮﻏ‬Gübreli.

ogenmek – Huner (meslek, sanat) öğrenmek. Oghuz 【‫ﺯ‬鵞‫】ﯮﻏ‬Oğuz, bir Türk boyu. Şimdiki
Ögünup ketmek – Alışmak. Ögünüp qalmaq – Türkmen, Azeri ve Türkiye Türklerinin aslı.
Alışmak. Men bu yerge ögünüp qaldim – Ben
oghuz 【‫ﺯ‬鵞‫ 】ﯮﻏ‬Ağız sütü.
buraya artık alıştım.
oxaq 【‫ 】ﯮﺧﺎﻕ‬Uyanmış, uyanık; bk. oyghaq.
ogha 【‫ 】ﯮﻏﺎ‬Zehir, ağı.
oxanmaq 【‫】ﯮﺧﺎﻧﻤﺎﻕ‬ Uyanmak; bk.
oghaq 【‫ 】ﯮﻏﺎﻕ‬Orak.
oyghanmaq.
oghaqchi 【鴛‫ 】ﯮﻏﺎﻗﭽ‬Ekin biçen, orakçı.
oxatmaq 【‫】ﯮﺧﺎﺗﻤﺎﻕ‬ Uyandırmak; bk.
oghal 【‫ 】ﯮﻏﺎﻝ‬ağ. bk. oghul. oyghatmaq.
oghlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ 】ﯮﻏ‬I Oğlak, keçi yavrusu. oxsatmaq 【‫】ﯮﺧﺴﺎﺗﻤﺎﻕ‬ (oxshimaq'tan)
oghlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ 】ﯮﻏ‬II Bozkaşi (kesilen oğlağın Benzetmek. Sizni bir tunushumgha
at üstündeki çekişme oyunu). oxshutuwatimen – Sizi bir tanıdığıma
benzetiyorum. Oxshutup bir urdi – İyice bir
oghlan 【‫ﻥ‬鳤‫ 】ﯮﻏ‬Oğlan, oğul. Jenggiwar
vurdu. Men uninggha oxshutup bir tamaq qilip
oghlanlirimiz – Cengaver oğlanlarımız.
berdim – Ben ona güzel bir yemek yaptım.
oghri 【‫ 】ﯮﻏﺮى‬Hırsız. Oghri ayal – Hırsız
oxsumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯮﺧﺴ‬Mide bulanmak.
kadın. oghri chish – köpek dişi, domuz dişi.
oxsutmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯮﺧﺴ‬Mide bulandırmak.
oghri-yalghan 【‫ﺎﻟﻐﺎﻥ‬鴵-‫ 】ﯮﻏﺮى‬Hırsız ve yalan;
hırsız ve çalan. oxsha 【‫ 】ﯮﺧﺸﺎ‬Bu gibi, benzeri, böyle, öyle,
bu çeşit. Anga oxsha – Ona benzer.
oghrixane 【鴺‫ﺨﺎﻧ‬鴘‫ 】ﯮﻏﺮ‬u.f. Hırsız yuvası.
oxshash 【‫ 】ﯮﺧﺸﺎﺵ‬Aynı, benzer, farketmez,
oghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ 】ﯮﻏ‬Zehirci, zehirleyen.
farksız. Oxshash bolmaq – Aynı olmak.
oghul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﯮﻏ‬Oğul. Oghlum – Oğlum. Oxshash bolmighan – Aynı değil. Shunga
Oghul-qizlar – Oğul ve kızlar. oxshash – Şuna benzer. Oxshash bolmighan
imla qaidiliri – Farklı imla kaideleri. Oxshash
oghurlighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵞‫ 】ﯮﻏ‬Çalan, hırsızlık
emgekke oxshash heq – Aynı emeğe aynı hak.
yapan.
oxshashla 【鳤‫ 】ﯮﺧﺸﺎﺷ‬Aynı; aynı halde;
oghurlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵞‫ 】ﯮﻏ‬Çalmak.
aynısı. Oxshashla muhim – Aynı halde önemli.
oghurlukche 【鴺‫ﮐﭽ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫】ﯮﻏ‬ Gizli halde;
oxshashliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﯮﺧﺸﺎﺷﻠ‬ Benzerlik.
duyurmadan. Oghurlukche chiqip ketmek –
Oxshashlighi yoq shekiller – Benzerliği yok
Duyurmadan çıkıp gitmek.
şekiller.
oghurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ 】ﯮﻏ‬Hırsızlık. Oghurluq
oxshatma 【‫ 】ﯮﺧﺸﺎﺗﻤﺎ‬Benzetme.
qilmaq – Hırsızlık yapmak.
oxshimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯮﺧﺸ‬Benzemek. Atisigha
oghut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﯮﻏ‬Gübre. Addiy oghut – Basit
oxshaydu – Atasına tam benziyor. U héchnéme
gübre. Qala oghut – İnek gübresi. Minéral
bilmeydighangha oxshaydu – O hiç bir şey
oghut – Mineral gübre.
bilmiyor gibi. Bu ish manga oxshimidu – Bu işi
oghutlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺗﻠ‬鵞‫ 】ﯮﻏ‬Gübrelemek, gübre

367
beğenmedim. Qar yaghidighangha oxshaydu – oqughuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﯮﻗ‬Öğrenci. Oqughuchi
Kar yağar gibi. qiz – Öğrenci kız.
oxshutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﯮﺧﺸ‬Benzetiş, benzetme. oqughuchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﯮﻗ‬Öğrencilik; okul
ojaynimaz 【‫ﻤﺎﺯ‬鴙‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯮﺟﺎ‬f.a. Seccade. çağı. Oqughuchiliq chaghlirimizda –
Öğrencilik çağımızda.
oktem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﯮﮐﺘ‬Çevik, caymaz, yılmaz,
girişken. oqumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯮﻗ‬Okumak, tahsil görmek.
Bu kitapni men oqumidim – Bu kitabı ben
okul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﯮﮐ‬r. İğne (ilaç iğnesi). Okul
okumadım. Oqup tügetmek – Okuyup bitirmek.
qoymaq – İğne vurmak. Mudapie okuli – Aşı
Oqup bermek – Birisi için okumak. Oqup
iğnesi.
chiqmaq – Sonuna kadar okumak.
okutmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﯮﮐ‬ (oqumaq'tan) 1.
oqumighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻣ‬鵞‫ 】ﯮﻗ‬Tahsil siz.
Okutmak 2. Okula göndermek. Xetni kimge
oqutting? – Mektubu kime okuttun? oqur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯮﻗ‬Yemlik, yalak.

okyan 【‫ﺎﻥ‬鴶‫ 】ﯮﮐ‬r. Okyanos. oquruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ 】ﯮﻗ‬At sineği, iviz.

oq 【‫ 】ﯮﻕ‬I Ok, kurşun, mermi. Oq tegmek oqush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﯮﻗ‬Okuma; okula gitme. Oqush
– Kurşunlanmak. Oqqa tutmaq – Kurşuna kitabi – Okul kitabı. Oqushqa chüshmek –
dizmek. Oq achmaq – Kurşun yağdırmak. Okula başlamak. Mekteplerde oqush bashlandi
– Okullar açıldı. Bügün mektepte oqush
oq 【‫ 】ﯮﻕ‬II Pingil, eksen, mihver.
bolmaydu – Bugün okul kapalı.
oqchi 【鴛‫ 】ﯮﻗﭽ‬Okçu, atıcı, nişancı.
oqush-oqutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﯮﻗ‬-‫ﺵ‬鵞‫ 】ﯮﻗ‬Eğitim.
oqdan 【‫ 】ﯮﻗﺪﺍﻥ‬u.f. Bağ, fişek bağı. Oqush-oqutush ishliri – Eğitim işleri.
oqet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯮﻗ‬1. Yiyecek, içecek 2. Meslek, oqutquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺗﻘ‬鵞‫】ﯮﻗ‬ Öğretmen.
iş. Oqiti obdan adem – Mesleği iyi adam. Oqutquchi ayal – Öğretmen hanım.
Oqiting néme? – Mesleğin ne?
oqutquchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵞‫ﺗﻘ‬鵞‫ 】ﯮﻗ‬Öğretmenlik.
oqxana 【‫ 】ﯮﻗﺨﺎﻧﺎ‬u.f. Silahhane.
oqutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﯮﻗ‬1. Okutma 2. Okula
oqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯮﻗ‬Dolu (dolu tüfek). gönderme. Xetni oqutush üchün keldim –
oqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯮﻗﺴ‬Kurşunsuz, mermisiz. Mektubu okutmak için geldim.

oqya 【‫ﺎ‬鴶‫ 】ﯮﻗ‬Yay ve ok.

oqtalmaq 【‫ 】ﯮﻗﺘﺎﻟﻤﺎﻕ‬Keskenmek, tehdit
etmek. olash-cholash 【‫ﺵ‬鳣鵝‫ﭼ‬-‫ﺵ‬鳣‫ 】ﯮ‬Gürültü ile.

oqubet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺑ‬鵞‫ 】ﯮﻗ‬a. Istırap, azap, eziyet, Ular olash-cholash öyge kirdi – Onlar gürültü
ile eve girdi.
sıkıntı.
olashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫】ﯮ‬Çevrelemek, toplanmak.
oqubetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺑ‬鵞‫ 】ﯮﻗ‬a.u. Azaplı, sıkıntılı.
olimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯮﻟ‬Avlamak. Biz béliq olaymiz
oqughan 【‫ﻏﺎﻥ‬鵞‫ 】ﯮﻗ‬Tahsilli, bilgili. Oqughan
– Biz balık avlıyoruz.
adem – Tahsilli adam.
olja 【‫ 】ﯮﻟﺠﺎ‬Ganimet, istihsal, elde etme.
oqughanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﺎﻧﻠ‬鵞‫】ﯮﻗ‬ Tahsillilik,
Olja almaq – Ganimet almak.
okumuşluluk, bilgililik.
olturaq 【‫ﺭﺍﻕ‬鵞‫ 】ﯮﻟﺘ‬Yerleşik.

368
olturaqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺭﺍﻗ‬鵞‫ 】ﯮﻟﺘ‬Yerleşmek. konulduğu yer.

olturaqlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺭﺍﻗ‬鵞‫】ﯮﻟﺘ‬ omash 【‫ 】ﯮﻣﺎﺵ‬ağ. bk. omach.

(olturaqlashmaq'tan) Yerleştirmek; yerleşik omichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯮﻣ‬Orakçı.
hale getirmek.
omsurun 【‫ﺭۇﻥ‬鵞‫】ﯮﻣﺴ‬ Telaş. Omsurun
olturaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺍﻗﻠ‬鵞‫ 】ﯮﻟﺘ‬Yerleşik. bolmaq – Telaşlanmak. Omsurun qilmaq –
olturghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫( 】ﯮﻟﺘ‬olturmaq'tan) Telaşa düşürmek.
Oturtmak. Méhmanlarni törge olturghuz – omughum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﯮﻣ‬Güzelim, sevgilim.
Konukları baş köşeye oturt. Köchet
omuldurmaq 【‫ﻟﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫( 】ﯮﻣ‬omulmaq'tan)
olturghuzmaq – Ağaç oturtmak.
Aldatmak.
olturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯮﻟﺘ‬Oturmak. Olturup
omulduruq 【‫ﻟﺪۇﺭۇﻕ‬鵞‫ 】ﯮﻣ‬At eyerlenirken,
qalmaq – Uzun zaman kalmak; evde kalmak.
atın göğüslük tasması.
Békar olturmaq – Boş oturmak. Men olturup
qaldim – Ben uzun zaman kaldım. Kün omulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯮﻣ‬Aldanmak.
olturghiche – Güneş batana kadar. Zong omuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﯮﻣ‬Ekin biçimi için ayrılan
olturmaq – Çömelmek. U ish béshigha olturdi
erzak.
– O işbaşına geldi; o başkan oldu. Néme qilip
olturupsen? – Ne yapıyorsun? omumiy 【鴸鴙‫ﻣ‬鵞‫ 】ﯮﻣ‬a. bk. umumiy.

olturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫】ﯮﻟﺘ‬ Oturuş, oturum. omur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯮﻣ‬Aq omur – Kiriş, sinir.
Bügünki olturush saet beshte bashlinidu – omurtqa 【‫ﺭﺗﻘﺎ‬鵞‫ 】ﯮﻣ‬Omur, omurga. Omurtqa
Bugünkü oturum saat beşte başlanacak. yotisi – Omurga sırtı. Tutash omurtqa –
olturushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﺷﻠ‬鵞‫】ﯮﻟﺘ‬ Oturan. Shu Omurga.
melide olturushluq – Şu mahallede oturan. omurtqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﺗﻘ‬鵞‫ 】ﯮﻣ‬Omurgalı.
olumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯮﻟ‬I Sarmak, dolamak. omurtqiliqlar 【‫ﺭ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﺗﻘ‬鵞‫ 】ﯮﻣ‬Omurgalılar.
olumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯮﻟ‬II Yakmak, ısırmak. Omurtqiliq haywanlar – Omurgalı hayvanlar.

oma 【‫ 】ﯮﻣﺎ‬bk. orma. omurtqisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺭﺗﻘ‬鵞‫ 】ﯮﻣ‬Omurgasız.

omach 【‫ 】ﯮﻣﺎچ‬1. Lapa, bulamaç, sütlaç. 2. omurtqisizlar 【‫ﺭ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺭﺗﻘ‬鵞‫ 】ﯮﻣ‬Omurgasızlar.

Karmakarışıklık. Arap saçi. omuz 【‫ﺯ‬鵞‫ 】ﯮﻣ‬Omuz.
omaq 【‫ 】ﯮﻣﺎﻕ‬Sevimli, şirin. Omaq qiz – omuzluk 【‫ك‬鵞‫ﺯﻟ‬鵞‫ 】ﯮﻣ‬Geniş omuzlu.
Sevimli kız.
on 【‫】ﯮﻥ‬On. On bir – On bir. On ikki – On
omaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯮﻣﺎﻗﻠ‬Tatlılık, sevimlilik. iki. On üch – On üç. On töt – On dört. On
Uning omaqliq bolup öskinini qarang – Onun besh – On beş.
sevimli olarak büyüdüğüne bak.
onbéshi 【鴛‫ﺸ‬鴽‫ 】ﯮﻧﺒ‬Onbaşı.
omarta 【‫ 】ﯮﻣﺎﺭﺗﺎ‬Arı kovanlığı; arıcılık
ong 【‫ 】ﯮڭ‬I Gerçek, hakikat. Bu ongummu,
çiftliği.
chüshümmu – Bu gerçek mi, rüya mı. Buni
omartichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯮﻣﺎﺭﺗ‬Arıcılık. onumda kördüm – Bunu gerçekte gördüm.
omartiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯮﻣﺎﺭﺗ‬Arı kovanlarının ong 【‫ 】ﯮڭ‬II Sağ. Onggha tart – Sağa çek.

369
Ong partiyiler – Sağ partiler. Pishanimiz ong – ongdisigha yatidu – O sırt üstü yatıyor.
Şanıslıyız. Uning sözi ong – Onun sözü doğru. onggha 【‫ﻐﺎ‬鳴‫ 】ﯮ‬Sağa.
Uning ishi ong – Onun işi doğru. Ong tüshti –
Kolay geldi. Ong-tetur bomba tashlash – ongghaq 【‫ﻐﺎﻕ‬鳴‫ 】ﯮ‬Değişken, rengini çabuk
Hedefsiz rastgele bombalamak. değiştiren. Ongghaq chit – Rengini çabuk
değiştiren bez.
ong-tetür 【‫ﺭ‬鵠‫ﺗ‬鴺‫ﺗ‬-‫ 】ﯮڭ‬Düzensiz; sağı solu
belli olmayan. Ong-tetür sözleydighan adem – ongghan 【‫ﻐﺎﻥ‬鳴‫ 】ﯮ‬Becerikli, akıllı, makul,
Sözünün tutumu yok adam. Ong-tetüri yoq rex istidatlı, yetenekli.
– Altı üstü aynı kumaş. Ong-tetür parang – ongghanlik 【鵗鴙‫ﻐﺎﻧﻠ‬鳴‫ 】ﯮ‬Beceriklilik, akıllılık,
Karışıkkonuşma; laf. istidatlılık, yeteneklilik.
ongalmas 【‫ﺎﻟﻤﺎﺱ‬鳴‫ 】ﯮ‬Onarılmaz, iyileşmez. ongghul-dongghul 【‫ﻝ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫ﺩو‬-‫ﻝ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫】ﯮ‬
ongay 【‫ﺎي‬鳴‫ 】ﯮ‬Kolay. Ongay bolmisa – Engebeli, çökük ve çıkıntılı.
Kolay olmazsa. Ongay mezgil – Kolay dönem. onglash 【‫ﺵ‬鳤鳴‫ 】ﯮ‬Onarma, tamiretme.
Ongiyi kelgende – Kolayı geldiğinde.
onglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﯮ‬Ompmak, düzeltmek,
ongaychiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴵‫ﺎ‬鳴‫ 】ﯮ‬Kolaylık. tamiretmek. Özengni onglap al – Kendi
ongayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﺎ‬鳴‫ 】ﯮ‬Kolaylık. Ongayliq durumunu düzelt.
udurmaq – Kolaylık yaratmak. ongmaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鳴‫ 】ﯮ‬Başarılı olmak. Ongmidim
ongaysiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ﺎ‬鳴‫ 】ﯮ‬Kolaysız, engelli, zor. U – Başarılı olamadım. Ongdum – Başarılı oldum.
méni ongaysiz halda qaldurdi – O beni zor ongmas 【‫ﻤﺎﺱ‬鳴‫ 】ﯮ‬Talihsiz.
durumda bıraktı.
ongmighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻤ‬鳴‫ 】ﯮ‬Başarısız, talihsiz.
ongaysizlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ﺎ‬鳴‫ 】ﯮ‬Zor duruma
ongmighanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﺎﻧﻠ‬鴙‫ﻤ‬鳴‫ 】ﯮ‬Başarısızlık,
düşürme.
talihsizlik.
ongaysizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ﺎ‬鳴‫ 】ﯮ‬Zorluk. Nurghun
ongshash 【‫ﺸﺎﺵ‬鳴‫ 】ﯮ‬Onarma.
ongaysizliqlar tughuludu – Çok zorluklar,
meydana gelecek. ongshimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫ 】ﯮ‬Onarmak. U özini

ongaysizlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ﺎ‬鳴‫ 】ﯮ‬Zor duruma ongshidi – O kendini toparladı.

düşürmek. ongtey-tongtey 【‫ي‬鴺‫ﺘ‬鳴鵝‫ﺗ‬-‫ي‬鴺‫ﺘ‬鳴‫ 】ﯮ‬Alt üst.

ongche 【鴺‫ﭽ‬鳴‫ 】ﯮ‬Yalnız, tek başına. Ongche ongushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞鳴‫】ﯮ‬ Başarılı.

turmaq – Yalnız yaşamak. Ishlepchiqirishqa ongushluq bolsun üchün –
ongchil 【‫ﻞ‬鴙‫ﭽ‬鳴‫ 】ﯮ‬Sağ görüşlü, sağcı. Üretime kolaylık sağlamak için.

ongushsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺷﺴ‬鵞鳴‫ 】ﯮ‬Talihsiz, başarısız.

ongchilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴‫】ﯮ‬ Sağ görüşlük,
sağcıllık. ongushsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺷﺴ‬鵞鳴‫】ﯮ‬ Talihsizlik.

ongda 【‫ﺪﺍ‬鳴‫ 】ﯮ‬Sağda. Ongushsizliqqa uchrimaq – Talihsizlik;

talihsizliğe uğramak.
ongdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鳴‫ 】ﯮ‬Sağdan.
oninchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ 】ﯮﻧ‬Onuncu.
ongdisigha 【‫ﻐﺎ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ﺪ‬鳴‫ 】ﯮ‬Sırt üstü, arka üstü.
onluk 【‫ك‬鵞‫ 】ﯮﻧﻠ‬Onluk, ondalık. Onluk san
Ongdisigha chüshmek – Sırt üstü düşmek. U
– Onluk sayı. Onluk kesir – Ondalık kesir.

370
onuylen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠ‬鴵鵞‫ 】ﯮﻧ‬Onumuz; on kişi. Başkasına kuyu kazan kendisi düşer.

opéra 【‫ﺮﺍ‬鴽‫ 】ﯮﭘ‬r. Opera. Opéra téatri – Opera oraq 【‫ 】ﯮﺭﺍﻕ‬Ambalaj malzemesi.
tiyatrosu. oralmaq 【‫ 】ﯮﺭﺍﻟﻤﺎﻕ‬Ambalajlanmak, sarılmak,
opératiw 【鵣鴙‫ﺮﺍﺗ‬鴽‫ 】ﯮﭘ‬r. Cerrahi. çevrilmek.

opératsiye 【鴺鴶鴙‫ﺮﺍﺗﺴ‬鴽‫】ﯮﭘ‬ r. Operasyon, oranmaq 【‫ 】ﯮﺭﺍﻧﻤﺎﻕ‬Sarınmak, bürünmek.

ameliyat. Opératsiye qilmaq – Ameliyat etmek. Yotqangha oranmaq – Yorgana sarınmak
(bürünmek).
opqan 【‫ 】ﯮﭘﻘﺎﻥ‬Obur, pisboğaz.
orawalmaq 【‫ 】ﯮﺭﺍۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬Kuşatmak, çevirmek,
opqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯮﭘﻘﺎﻧﻠ‬Oburluk.
sarmak,.
opqun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﯮﭘﻘ‬Girdap, su çevrisi.
orash 【‫ 】ﯮﺭﺍﺵ‬Çevirme, sarma.
opqur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯮﭘﻘ‬Aç gözlü, tamahkar, doymaz.
oray 【‫ 】ﯮﺭﺍي‬Saçın çevrisi.
Opqur bürküt – Aç gözlü kartal.
orayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯮﺭﺍ‬Saç çevrisinin olma hali.
opportunist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﻧ‬鵞‫ﺭﺗ‬鵝‫ 】ﯮﭘﭙ‬r. Oportünist.
orda 【‫ 】ﯮﺭﺩﺍ‬Yuva; ocak; Orta Çağlardaki
opportunistliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﺘﻠ‬鴙‫ﻧ‬鵞‫ﺭﺗ‬鵝‫】ﯮﭘﭙ‬ r.u.
Türk yerleşim merkezleri. Altin Orda – Altın
Oportünistlik.
Ordu (Cengiz Han'ın büyük oğlu Cuci ulusuna
opportunizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﻧ‬鵞‫ﺭﺗ‬鵝‫ 】ﯮﭘﭙ‬r. Oportünizm. mensup Türk-Moğol devletinin adı). Oghrilar
ordisi – Hırsızlar yuvası. Türk Ordisi – Türk
optik 【鵗鴙‫ 】ﯮﭘﺘ‬r. Optik.
Ocağı.
optimizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯮﭘﺘ‬r. İyimserlik.
ordén 【‫ﻦ‬鴼‫ 】ﯮﺭﺩ‬r. Nişan.
opul-topul 【‫ﻝ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ﺗ‬-‫ﻝ‬鵞‫ 】ﯮﭘ‬Çabuk, acele, hızla,
ordénliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴼‫ 】ﯮﺭﺩ‬Nişanlı.
telâşlı. U opul-topul chiqip ketti – O acele
çıkıp gitti. Opul-topul bolmaq – Telâşlanmak. organ 【‫ 】ﯮﺭﮔﺎﻥ‬r. 1. Organ 2. Alet, vasıta,
araç 3. Kuruluş, teşkilat, makam.
opula-topula 【鳣鵞‫ﭘ‬鵝‫ﺗ‬-鳣鵞‫ 】ﯮﭘ‬Acele, hızla,
apar-topar. orghaq 【‫ 】ﯮﺭﻏﺎﻕ‬bk. oghaq.

opulang-topulang 【‫ڭ‬鳣鵞‫ﭘ‬鵝‫ﺗ‬-‫ڭ‬鳣鵞‫】ﯮﭘ‬ orghaqchi 【鴛‫ 】ﯮﺭﻏﺎﻗﭽ‬bk. oghaqchi.

Karışıklık, şaşkınlık. Opulang-topulang bolup orkéstr 【‫ﺴﺘﺮ‬鴽‫ 】ﯮﺭﮐ‬r. Orkestra.
ketmek – Şaşkınlığa düşmek.
Opulang-topulang qilmaq – Ortalığı orma 【‫ 】ﯮﺭﻣﺎ‬Biçim. Orma mezgili kélip
karıştırmak; şaşkınlığa düşürmek. yetti – Biçim zamanı geldi. Orma waxti –
Biçim zamanı. Ormigha chüshmek – Biçime
opurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯮﭘ‬Kırmak, delmek, gedik
girişmek. Orma mashinisi – Biçme makinesi;
açmak. Opurup chüshermek – Yıkmak,
döver biçer.
çöktürmek. Opurulup chüshmek – Yıkılmak,
çökmek. ormaq 【‫ 】ﯮﺭﻣﺎﻕ‬Biçmek; orakla biçmek.
Oma ormaq – Ekin biçmek. Térisang orarsen –
or 【‫ 】ﯮﺭ‬bk. ora.
Ekersen biçersin. Ot ormaq – Ot biçmek. Orup
ora 【‫】ﯮﺭﺍ‬Çukur, kuyu. Ora kolimaq – Kuyu bolmaq – Biçip bitirmek.
kazımak. Yunda orisi – Bulaşık çukuru. orman 【‫ 】ﯮﺭﻣﺎﻥ‬Orman. Qélin orman –
Bashqigha ora kolighan özi chüsher – d.
Koyu orman. Orman xojilighi – Orman

371
müdürlüğü. muweppeqiyetliri bilen ortaqlashti – Onlar
ormanchi 【鴛‫ 】ﯮﺭﻣﺎﻧﭽ‬Ormancı, ormana kendilerinin yaratıcılıktaki başarılarını
paylaştı.
bakan. Ormanchi bolup ishlimek – Ormancı
olarak çalışmak. ortaqchi 【鴛‫ 】ﯮﺭﺗﺎﻗﭽ‬Ortakçı, yarıcı.

ormanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯮﺭﻣﺎﻧﭽ‬ Ormancılık. ortaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯮﺭﺗﺎﻗﭽ‬Ortakçılık, yarıcılık.

Ziraet we ormanchiliq nazariti – Ziraat ve ortaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯮﺭﺗﺎﻗﻠ‬Ortaklık, yarıcılık.
orman bakanlığı.
orughlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯮﺭۇﻏﻠ‬bk. oruqlimaq.
ormanzarliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﯮﺭﻣﺎﻧﺰﺍﺭﻟ‬u.f.u. bk. ormanzer.
oruxlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯮﺭۇﺧ‬bk. oruqlash.
ormanzer 【‫ 】ﯮﺭﻣﺎﻧﺰەﺭ‬u.f. Ormanlık.
oruq 【‫ 】ﯮﺭۇﻕ‬Arık, zayıf, yağsız.
ormichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯮﺭﻣ‬Biçici, biçen.
oruqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯮﺭۇﻗ‬Anklama, Zayıflama.
ormiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯮﺭﻣ‬Anızlık, anız alanı.
oruqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫( 】ﯮﺭۇﻗ‬oruqlimaq'tan)
ormuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﯮﺭﻣ‬bk. ormiliq.
Zayıflatmak.
ormülimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鵠‫】ﯮﺭﻣ‬ (Emeklemekti
oruqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﯮﺭۇﻗﻠ‬ Arıklamak,
tırmanmak. Örmülep chiqmaq – Tırmanıp
zayıflamak. Oruqlap ketmek – Zayıflamış
çıkmak.
olmak.
ornash 【‫ 】ﯮﺭﻧﺎﺵ‬Yerleşiş, yerleşme.
oruqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯮﺭۇﻗﻠ‬Anklık, zayıflık.
ornatmaq 【‫】ﯮﺭﻧﺎﺗﻤﺎﻕ‬ (ornimaq'tan)
orum 【‫ 】ﯮﺭۇﻡ‬Biçim.
Yerleştirmek.
oruma 【‫ 】ﯮﺭۇﻣﺎ‬Sarma, sargı.
ornida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ﯮﺭﻧ‬Yerinde. Ozuq ornida –
Azık yerine. orumaq 【‫ 】ﯮﺭۇﻣﺎﻕ‬I Biçmek.

ornigha 【‫ﻐﺎ‬鴙‫ 】ﯮﺭﻧ‬Yerine. Uning ornigha orumaq 【‫ 】ﯮﺭۇﻣﺎﻕ‬II 1. Ambalajlamak, paket

men keldim – Onun yerine ben geldim.
Ornigha keltürüsh – Yerine getirme; eskisi gibi
yapma. Shu kemgiche yüregim ornigha
chüshmeydu – Ödüm koptu.
ornimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯮﺭﻧ‬Yerleşmek.
ornutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﯮﺭﻧ‬Yerleştirilmek.
ornutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﯮﺭﻧ‬Yerleştirme. Tinchliq
ornutush üchün – Barışı sağlamak için.
Diplomatik munasiwet ornutush üchün –
Diplomatik ilişki kurmak için.
yapmak. 2. Sarmak 3. Yumaklamak.
orun 【‫ 】ﯮﺭۇﻥ‬Yer. Orun almaq – Yer almak.
Orun basmaq – Yerini almak. Orun bésish –
Yerini alma. U uning ornini basti – O onun
yerine geçti. Ölsem, ornimni basirim bar –
Ölsem yerime geçer kimsem var. Orun tartmaq
– Hastalanmak. Hökümet orunliri – Hükümet
daireleri; resmî kurumlar. Ishlep chiqirish
orunliri – Üretim alanları. Axbarat orunliri –
Ahbarat kurumlan. Yuqarqi orunlar – Yüksek
makamlar. U meni adem ornida körmeydu – O

orta 【‫ 】ﯮﺭﺗﺎ‬bk. ottura. beni insan yerine saymıyor. Orni yoq gep –
Yersiz söz. Orni bilen – Yeri geldiğinde;
ortak 【‫ 】ﯮﺭﺗﺎك‬Ortak. yerinde. Orni kelgende – Yeri geldiğinde;
ortaklashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﯮﺭﺗﺎﮐ‬Ortaklaşmak sırasıyla. Gepni ornida qil – Sözü düşünerek
(paylaşmak). Ular özlirining ijadiy söyle.

372
orun-körpe 【鴺‫ﺭﭘ‬鵟‫ﮐ‬-‫ 】ﯮﺭۇﻥ‬Yatak takımı. osal 【‫ 】ﯮﺳﺎﻝ‬Kötü iyi değil. Uning közi osal

orun-yataq 【‫ﺎﺗﺎﻕ‬鴵-‫ 】ﯮﺭۇﻥ‬bk. orun-körpe. – Onun gözü iyi değil.

osallashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﯮﺳﺎﻟ‬Kötüye gitmek.
orunbasar 【‫ 】ﯮﺭۇﻧﺒﺎﺳﺎﺭ‬Yardımcı, muavin.
Reis orunbasari – Reis muavini. Komandan osalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯮﺳﺎﻟﻠ‬Zayıflık, kuvvetsizlik,
orunbasari – Komutan yardımcısı. halsizlik.

orunbasarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯮﺭۇﻧﺒﺎﺳﺎﺭﻟ‬Yardımcılık, osallimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﯮﺳﺎﻟﻠ‬ Zayıflamak,

muavinlik. Orunbasarliq qilmaq – Muavinlik halsizlenmek, kötüye gitmek.
etmek. osma 【‫ 】ﯮﺳﻤﺎ‬Kaşı karartmak için, ezilerek
orundash 【‫ 】ﯮﺭۇﻧﺪﺍﺵ‬bk. orunlash. suyu kaşa sürülen bir tür bitki (hanım işi).

orunduq 【‫ 】ﯮﺭۇﻧﺪۇﻕ‬Sandalya, koltuk. Osma qoymaq – Osma bitkisinin suyunu kaşa

sürmek.
orunlash 【‫ﺵ‬鳤‫】ﯮﺭۇﻧ‬ Yerine getirme,
osmaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯮﺳﻤﺎﻗﻠ‬Ağzından laf
becerme, halletme.
almak.
orunlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﯮﺭۇﻧ‬Yerleşmek.
osurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯮﺳ‬f. Osurmak, yellenmek.
orunlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯮﺭۇﻧﻠ‬Becermek, halletmek.
oshatmaq 【‫ 】ﯮﺷﺎﺗﻤﺎﻕ‬Kırmak, parçalamak,
Ashurup orunlimaq – Fazlasıyla becermek.
yıkmak, bozmak.
orunlimasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺎﺳﻠ‬鴙‫ 】ﯮﺭۇﻧﻠ‬Becermezlik,
oshuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯮﺷ‬I Fazla, çok. Oshughi bilen
halletmezlik.
orunlimaq – Fazlasıyla becermek.
orunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯮﺭۇﻧﻠ‬1. Yerli, yeri olan. Ikki
oshuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯮﺷ‬II Aşık. Oshuq oynimaq –
orunluq – İki yeri olan. 2. Yerinde. Orunluq
Aşık oynaymak. Uning oshuqi alchi kéliwatidu
tenbih – Yerinde tenbih. Orunluq étilghan söz
– Onun işi iyiye gidiyor; şanslı.
– Yerinde söylenmiş söz.
oshuqche 【鴺‫ﻗﭽ‬鵞‫ 】ﯮﺷ‬Artık, fazla, aşırı,
orunsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯮﺭۇﻧﺴ‬Yersiz. U orunsiz qaldi –
faydasız, gereksiz. Oshuqche hörmet – Aşırı
O yersiz kaldı. Orunsiz yerge – Boşuna; oygun
saygı.
olmayan. Orunsiz étilghan söz – Yersiz
söylenmiş söz. ot 【‫ 】ﯮﺕ‬I Ateş. Ot yaqmaq – Ateş yakmak.

orunsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯮﺭۇﻧﺴ‬Yersizlik. U gepning

Ot yéqish – Ateş yakma. Ot öchürmek – Ateş
söndürmek. Ot öchürgüch – Ateş söndüren
oransizlighini biletti – O sözün yersiz
alet. Ot qalimaq – Ateş yakmak. Ot almaq –
olduğunu bilirdi.
Ateş almak. Ot ketti – Yangın çıktı. Ot salmaq
Orusche 【鴺‫ 】ﯮﺭۇﺳﭽ‬Rusça. Men Orusche – Ateşlendirmek. Ot bilen oynimaq – Ateş ile
bilimen – Ben Rusça bilirim. oynamak. Otqa chidamliq – Ateşe dayanıklı.
orusgül 【‫ﻝ‬鵠‫ 】ﯮﺭۇﺳﮕ‬r.f. Bir tür ev çiçeği. Ot chiqti – Yangın çıktı. Kirpik qaqqiche öyni
ot élip ketti – Göz kapatıp açınmaca evi yangın
oruwalmaq 【‫ 】ﯮﺭۇۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬Sarmak, çevirmek,
sardı.
kuşatmak.
ot 【‫ 】ﯮﺕ‬II Ot, bitki, yeşillik. Ot chépish –
orush 【‫ 】ﯮﺭۇﺵ‬Biçme, biçiş. Ot orush – Ot
Ot biçme. Ot chapmaq – Ot biçmek. Ot
biçme. Orush mashinisi – Biçme makinesi.
chépidighan mashina – Ot biçen makina.

373
Haram ot – Zararlı ot. Yawayi ot – Yabanî ot. otluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯮﺗﻠ‬I Ateşli.
ot-boghuz 【‫ﺯ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ﺑ‬-‫ 】ﯮﺕ‬Yem; hayvan yemi. otluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯮﺗﻠ‬II Çayır, çayırlık. Otluq jay –
ot-choq 【‫ﻕ‬鵝‫ﭼ‬-‫ 】ﯮﺕ‬Ateş ve kor. Ot-choqqa Çayırlık. Otluq-suluq jay – Bol çayır ve sulu
chüshmek – Tutkuya kapılmak; ateşli bir yer.
isteğin girişi-minde bulunmak. otperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ 】ﯮﺗﭙ‬u.f. Ateşperest.
ot-chöp 【‫پ‬鵟‫ﭼ‬-‫ 】ﯮﺕ‬1. Yeşillik, bitki 2. Çöp. otperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ 】ﯮﺗﭙ‬u.f.u. Ateşprestlik.
ot-xeshek 【‫ك‬鴺‫ﺷ‬鴺‫ﺧ‬-‫ 】ﯮﺕ‬Kuru ot. otpuska 【‫ﺳﮑﺎ‬鵞‫ 】ﯮﺗﭙ‬r. İzin. Otpuska almaq –
ot-su 【鵞‫ﺳ‬-‫ 】ﯮﺕ‬Ot ve su, otlak. Ot-süyi mol İzin almak. Otpuskigha chiqmaq – İzine
jay – Otlağı bol yer. ayrılmak.

otaq 【‫ 】ﯮﺗﺎﻕ‬I Tarlayı yabanî otlardan otraq 【‫ 】ﯮﺗﺮﺍﻕ‬ağ. bk. olturaq.

ayiklama. otran 【‫ 】ﯮﺗﺮﺍﻥ‬Orta, merkez. Otran qol –
otaq 【‫ 】ﯮﺗﺎﻕ‬II Çadır. Orta parmak. Otran qoldek – mec. çok iyi.
Otran qoldeq qiz – Çok iyi bir kız.
otaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯮﺗﺎﻗﭽ‬Ayıklama çalışmaları.
otranchi 【鴛‫ 】ﯮﺗﺮﺍﻧﭽ‬Ortancı. Otranchi oghul
otan 【‫ 】ﯮﺗﺎﻥ‬ağ. bk. otun.
– Ortancı oğul.
otan-chawa 【‫ﭼﺎۋﺍ‬-‫ 】ﯮﺗﺎﻥ‬1. Yakıt, yakacak
otsunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﯮﺗﺴ‬ Isınmak; ateşe
(odun) 2. Çöp, süprüntü.
yaklaşarak ısınmak.
otaw 【‫ 】ﯮﺗﺎۋ‬Çadır. Qazaq otawi – Kazak
otsunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ 】ﯮﺗﺴ‬Isınma, ısınış; ateşe
çadırı. Otaw tikmek – Çadır durdurmak; çadır
yaklaşarak ısınma.
kurmak.
ottura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ 】ﯮﺗﺘ‬Orta. Öyning otturisida –
otash 【‫ 】ﯮﺗﺎﺵ‬Tarlayı zararlı otlardan
Evin ortasında. Ottura qol – Orta parmak.
ayıklama.
otturanchi 【鴛‫ﺭﺍﻧﭽ‬鵞‫ 】ﯮﺗﺘ‬Ortanca. Otturanchi
otchachar 【‫ 】ﯮﺗﭽﺎﭼﺎﺭ‬Ateş püsküren alet.
akam – Ortanca ağabeyim.
otdan 【‫ 】ﯮﺗﺪﺍﻥ‬u.f. Kandil, yağ lambası.
otturiche 【鴺‫ﭽ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯮﺗﺘ‬Ortalama. Otturiche
otimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯮﺗ‬Ayıklamak. hésap – Ortalama hesap. Otturiche daramet –
otqazmaq 【‫( 】ﯮﺗﻘﺎﺯﻣﺎﻕ‬oturmaq'tan) ağ. Ortalama gelir (ürün).

Oturtmak. otturida 【‫ﺪﺍ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯮﺗﺘ‬Ortada, arada. Palwanlar

otquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ 】ﯮﺗﻘ‬Oturtma. otturigha chüshti – Pehlivanlar ortaya çıktı.

Ottura mektep – Orta okul, lise. Otturida
otlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ 】ﯮﺗ‬Otlak, yayla. qalmaq – Arada kalmak.
otlam 【‫ﻡ‬鳤‫ 】ﯮﺗ‬Yudum. Bir otlam su – Bir otturidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯮﺗﺘ‬Ortadan. Otturidin
yudum su. bölmek – Ortadan bölmek.
otlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫( 】ﯮﺗ‬otlimaq'tan) Otlatmak. otturisida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯮﺗﺘ‬Ortasında.
otlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯮﺗﻠ‬1. Otlamak 2. mec. otturuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵞‫】ﯮﺗﺘ‬ Ortalık.
saçmalamak. Néme otlap turupsen – Ne Memliketning otturilighida – Ülkenin
saçmalıyorsun. ortasında.

374
ottuz 【‫ﺯ‬鵞‫ 】ﯮﺗﺘ‬Otuz. eğlendirmek.

ottuzinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴘‫ﺯ‬鵞‫ 】ﯮﺗﺘ‬Otuzuncu. owunmaq 【‫ 】ﯮۋۇﻧﻤﺎﻕ‬Avunmak.

otughuch 【‫چ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫】ﯮﺗ‬ Zararlı otları owunush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﯮۋۇﻧ‬Avunma.

ayıklamada kollanılan küçük çapa veya kürek. owushmaq 【‫ 】ﯮۋۇﺷﻤﺎﻕ‬Değişmek.
otuqmaq 【‫ﻗﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﯮﺗ‬ Ateş yükselmesi. owutmaq 【‫】ﯮۋۇﺗﻤﺎﻕ‬Avutmak, teskin etmek.
Aghriqning yüzliri otuqudu – Hastanın yüzleri Mert yigit bilen könglümni owuttum – folk.
ateşlenir. Mert yiğit ile gönlümü avuttum.
otumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯮﺗ‬Ayıklamak. oy 【‫ 】ﯮي‬I Düşünce, fikir, hayal. Oyumgha
otun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﯮﺗ‬Odun. qarighanda – Düşündüğüme göre. Oygha
patmaq – Hayala dalmak. Oygha pétish –
otunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﯮﺗ‬Oduncu.
Hayala dalma. Oygha chümmek – Hayala
otunchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﯮﺗ‬Odunculuk. dalmak. Oygha talmaq – Hayala dalmak;
düşünmek. Oy oylimaq – Düşünmek. Oyda
otunxana 【‫ﻧﺨﺎﻧﺎ‬鵞‫ 】ﯮﺗ‬u.f. Odunhane, odun
saqlimaq – Akılda tutmak. Oygha kelmek –
konulan ev, balkon.
Fikir edinmek. Oygha qaldurmaq –
oturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯮﺗ‬bk. olturmaq. Düşündürmek. Oygha salmaq – Düşündürmek.
otyash 【‫ﺎﺵ‬鴶‫ 】ﯮﺗ‬Sebze. Otyash térilghusi – Oygha qalmaq – Düşünmek. U oyda qaldi – O
Sebze ziraatı. düşünüyor. Béshimgha bir oy keldi – Aklıma
bir fikir geldi. U oyigha néme kelse shuni
otyashlik 【鵗鴙‫ﺎﺷﻠ‬鴶‫ 】ﯮﺗ‬Sebze tarlası.
qilidu – O aklına ne gelirse onu yapar.
ow 【‫ 】ﯮۋ‬Av. Oyumgha kelgenni qilimen – Aklıma geldiğini
yapacağım. Oyumgha keldi – Aklıma geldi.
owa 【‫ 】ﯮۋﺍ‬I ağ. bk. ogha.
Oygha ketmek – Fikre dalmak. Oydikidek –
owa 【‫ 】ﯮۋﺍ‬II Vadi, dere. Düşünüldüğü gibi.
owa 【‫ 】ﯮۋﺍ‬III Tepe, doruk, zirve. oy 【‫ 】ﯮي‬II Çukur, girinti, ova. Oy yer –
owchi 【鴛‫ 】ﯮۋﭼ‬Avcı, oçi işit avcı köpek. Çukur yer, ova.

owchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯮۋﭼ‬Avcılık. Ochiliq qilmaq oy-dongghul 【‫ﻝ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫ﺩو‬-‫ 】ﯮي‬bk. oy-döng.

– Avcılık yapmak. oy-döng 【‫ﺩۆڭ‬-‫ 】ﯮي‬Engebeli; çıkınltılı

owj 【‫ 】ﯮۋﺝ‬a. Yükselme, doruk nokta. Owj girintili. Oy-döng jay – Engebeli yer.
almaq – Doruğuna yükselmek. Ish owj élip oy-pikir 【‫ﺮ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﭘ‬-‫ 】ﯮي‬u.a. Düşünce ve fikir.
ketti – İş çoğaldı.
oyan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ 】ﯮ‬ağ. bk. oyun.
owqet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯮۋﻗ‬a. bk. oqet.
oyanchi 【鴛‫ﺎﻧﭽ‬鴵‫ 】ﯮ‬ağ. bk. mollaqchi.
owraz 【‫ 】ﯮۋﺭﺍﺯ‬ağ. bk. ewrez.
oyash 【‫ﺎﺵ‬鴵‫ 】ﯮ‬ağ. bk. orush.
owsin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﯮۋﺳ‬Yenge.
oychan 【‫ﭽﺎﻥ‬鴵‫ 】ﯮ‬Düşünceli.
owuch 【‫ 】ﯮۋۇچ‬bk. och.
oychanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭽﺎﻧﻠ‬鴵‫ 】ﯮ‬Düşüncelilik.
owunchaq 【‫ 】ﯮۋۇﻧﭽﺎﻕ‬Eğlence, oyuncak.
oychi 【鴛‫ﭽ‬鴵‫ 】ﯮ‬Hayalci, hayalperest.
Owunchak qilmaq – Eğlenmek, gönül

375
oydan 【‫ﺪﺍﻥ‬鴵‫ 】ﯮ‬bot. Sütlegen. Düşünmek. Uzun oylimastin – İyi düşünmeden.
Oylap qoymaq – Akla getirmek. Aldin ala
oydiki 【鴛‫ﮑ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﯮ‬Akıldaki.
oylap qoymaq – Önceden düşünmek. Oylap
oydikidek 【‫ﺪەك‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﯮ‬Düşünüldüğü gibi. chiqmaq – Sonuna kadar düşünmek. Oylap
qarang – Düşünün. Oylap qarimaq –
oydöng 【‫ﺪۆڭ‬鴵‫ 】ﯮ‬bk. oy-döng.
Düşünmek. Oylap körmestin – Düşünmeden.
oydöng-chongqur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻘ‬鳴鵝‫ﭼ‬-‫ﺪۆڭ‬鴵‫】ﯮ‬ bk. Oylap turmastin – Düşünmeksizin. Özingiz
oy-döng. oylap körüng – Düşünebilirsiniz. Oylimighan
oydurmaq 【‫ﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯮ‬Oydurmak. yerdin – Ansızın. Aldi-axirini oylimaq – Önü
ve sonunu düşünmek. Aldin oylighan –
oydurmichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺪۇﺭﻣ‬鴵‫】ﯮ‬ Oydurmam,
Önceden düşünen. Oylap tapmaq – Düşünerek
oyduran.
bulmak. Oylap chiqarmaq – Düşünerek
oydurush 【‫ﺪۇﺭۇﺵ‬鴵‫ 】ﯮ‬Oydurma. bulmak; oydurmak.

oyghaq 【‫ﻐﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯮ‬Uyanık, denç, çevik. oylimastin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻤﺎﺳﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫】ﯮ‬ Düşünmeden,

Oyghaq déngiz – Heyecan verici deniz. düşünmeksizin.
Oyghaq saqchi – Uyanık polis. oyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯮ‬I Düşünceli, akıllı, kalte
oyghaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﺎﻗﻠ‬鴵‫ 】ﯮ‬Uyanıklık. oyluk aklı kısa; dar görüşlü. U ikki oyluq bolup
qaldi – O tedirgin oldu.
oyghanmaq 【‫ﻐﺎﻧﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯮ‬Uyanmak.
oyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯮ‬II Ova, çukur, düzgün
oyghatquch 【‫چ‬鵞‫ﻐﺎﺗﻘ‬鴵‫ 】ﯮ‬Uyandıran; çalar saat.
olmayan yer.
Oyghatquch saet – Çalar saat.
oylunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯮ‬Düşünme.
oyghatmaq 【‫ﻐﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯮ‬Uyandırmak.
oyma 【‫ﻤﺎ‬鴵‫ 】ﯮ‬Oyma, oymalı, oyulmuş.
oyghunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫】ﯮ‬ 1. Uyanma 2.
Uyanma Devri, Rönesans. Oyghunush Dewri – oymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯮ‬I Oymak. Oyup yasimaq –
Rönesans. Milli angning oyghunushi – Milli Oyarak yapmak.
yetçilik fikrinin doğuşu. oymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯮ‬II Yüksük. Oymaq yip –
oylamchan 【‫ﻣﭽﺎﻥ‬鳤鴵‫ 】ﯮ‬Düşünceli. Yüksük ip. Oymaq éghiz – Küçük ağız.

oylamchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﭽﺎﻧﻠ‬鳤鴵‫ 】ﯮ‬Düşüncelilik. oyman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴵‫ 】ﯮ‬Çukur. Oyman yol –

Düzgün olmayan yol, çukurlu yol.
oylandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤鴵‫( 】ﯮ‬oylanmaq'tan)
Düşündürmek. oyman-chongqur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻘ‬鳴鵝‫ﭼ‬-‫ﻤﺎﻥ‬鴵‫ 】ﯮ‬Engebelik;
düzgün olmayan yer. Oyman-chongqur yol –
oylanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫ 】ﯮ‬Düşünmek.
Düzgün olmayan yer.
oylash 【‫ﺵ‬鳤鴵‫ 】ﯮ‬Düşünme.
oyman-döng 【‫ﺩۆڭ‬-‫ﻤﺎﻥ‬鴵‫ 】ﯮ‬Engebelik.
oylashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫ 】ﯮ‬Düşünmek. Oyliship
oyman-dönglük 【‫ك‬鵠‫ﻠ‬鳴‫ﺩۆ‬-‫ﻤﺎﻥ‬鴵‫ 】ﯮ‬Engebeli.
muamile qil – Düşünerek ilişki kur.
oyman-dösh 【‫ﺩۆﺵ‬-‫ﻤﺎﻥ‬鴵‫ 】ﯮ‬Engebe.
oylashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴵‫( 】ﯮ‬oylashmaq'tan)
İyice düşünmek; incelemek; tetkik etmek. oyman-döshlük 【‫ك‬鵠‫ﺩۆﺷﻠ‬-‫ﻤﺎﻥ‬鴵‫ 】ﯮ‬Engebeli.

oylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫】ﯮ‬ Düşünmek. Oylap oymichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻤ‬鴵‫ 】ﯮ‬Gravürcü. oymacı.

turmaq – Düşünüp durmak. Oylap körmek –

376
oymichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻤ‬鴵‫ 】ﯮ‬Gravür, hakkâk Gözüm parladı.
işleri. Oymichiliq qilmaq – Hakkâk işleri ile oyniwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯮ‬Oynamak.
uğraşmak. Oymichiliq sen'iti – Hakkâk işleri
oypang 【‫ﭙﺎڭ‬鴵‫ 】ﯮ‬Çukur, girinti.
sanatı.
oyuq 【‫ﻕ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Çukur,oyuk, kazı. Tamning
oymikar 【‫ﮑﺎﺭ‬鴙‫ﻤ‬鴵‫ 】ﯮ‬u.f. Hakkâk.
oyuqliri – Duvarın oyuklan.
oymikarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮑﺎﺭﻟ‬鴙‫ﻤ‬鴵‫ 】ﯮ‬u.f.u. Hakkâk işleri.
oyuqchi 【鴛‫ﻗﭽ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Hakkâk.
Oymikarliq qilmaq – Hakkâklık yapmak.
oyuqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗﭽ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Hakkâkçılık.
oymu 【鵞‫ﻤ‬鴵‫ 】ﯮ‬ağ. bk. oma.
oyuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Oyuk, oyulmuş.
oynaq 【‫ﻨﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯮ‬Oynak.
oyul 【‫ﻝ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Oyma. Oyul sanduq – Oyma
oynaqchan 【‫ﻨﺎﻗﭽﺎﻥ‬鴵‫ 】ﯮ‬Oynak.
sandık.
oynaqchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺎﻗﭽﺎﻧﻠ‬鴵‫ 】ﯮ‬Oynaklık.
oyulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Oyulmak, kazılmak.
oynaqi 【鴛‫ﻨﺎﻗ‬鴵‫ 】ﯮ‬Oynak. Oynaqi at – Oynak Muzdin ötseng aldin öt, oyulghanche ötersen –
at. d. Buzdan geçerken önce geç, buz oyulana
oynaqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨﺎﻗ‬鴵‫ 】ﯮ‬Oynaklık. kadar geçersin.

oynaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨﺎﻗﻠ‬鴵‫ 】ﯮ‬Oynaklık etmek. oyumche 【鴺‫ﻣﭽ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Düşündüğüme göre.

Közliri oynaqlap ketti – Gözleri parladı. oyun 【‫ﻥ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Oyun. At oyuni – Sirk. Oyun
oynash 【‫ﻨﺎﺵ‬鴵‫ 】ﯮ‬I Oynama, neşelenme, şaka. qoymaq – Piyes, tiyatro oyunu. Oyungha
chüshmek – Oyuna katılmak. Oyun qilmaq –
oynash 【‫ﻨﺎﺵ‬鴵‫ 】ﯮ‬II Oynaş, sevgili, metres.
Oynamak.
Oynash bolmaq – Oynaş olmak. Oynash
tutmaq – Oynaş tutmak. Oynash qilmaq – oyun-külke 【鴺‫ﻟﮑ‬鵠‫ﮐ‬-‫ﻥ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Oyun ve gülme,
Oynaş etmek. zevk, neşe. Oyun-külkige bérilmek – Eğlence
düşkünlüğü.
oynashmaq 【‫ﻨﺎﺷﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯮ‬Oynamak.
oyun-tamasha 【‫ﺗﺎﻣﺎﺷﺎ‬-‫ﻥ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Oyun ve zevk.
oynatmaq 【‫ﻨﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴵‫】ﯮ‬ (oynimaq'tan)
Oynatmak. U minglerche yigitning töpüside at oyunchaq 【‫ﻧﭽﺎﻕ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Şen, neşe, eğlence.
oynatqan – O binlerce yiğite (delikanlıya) oyunchaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﭽﺎﻗﻠ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Şenlik, neşelilik.
hükmetmiş. Eskerlerimiz düshmenning
oyunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞鴵‫】ﯮ‬ Oyuncu, kumarcı,
béshida qilich oynatti – Askerlerimiz
yaramaz; dans etmesini bilen.
düşmanın başında kılıç oynattı.
oyunchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﭽ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Oyuncak.
oynimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴵‫ 】ﯮ‬Oynamak. Oynap almaq
– Oynamak. Oynashqa bashlimaq – Oynamaya oyunxana 【‫ﻧﺨﺎﻧﺎ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Oyunhane.
başlamak. U muhim rol oynaydu – O önemli oyunkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻧﮑ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬u.f. Oynamayı seven.
rol oynar. Oynap külmek – Oynayıp gülmek;
eğlenmek. Oynap külüp – Neşe ile. Oynap oyuwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵞鴵‫】ﯮ‬ Oyuvermek,
éytmaq – Şaka ile söylemek. Kün nuri suda kazıvermek.
oynap turudu – Güneş ışığı suda parlıyor. oyush 【‫ﺵ‬鵞鴵‫ 】ﯮ‬Oyma.
Oynap – Oynayıp. Toy oynap – Düğün neşesi.
oza 【‫ 】ﯮﺯﺍ‬Geçen. Oza yil – Geçen yıl. Oza
Usul oynap – Dans neşesi. Közüm oynidi –

377
kün – Geçen gün. ozmaq 【‫ 】ﯮﺯﻣﺎﻕ‬Geçmek; ileri gitmek. Ozup
ozaqi 【鴛‫ 】ﯮﺯﺍﻗ‬Geçenki. Ozaqi kün – Geçen ketmek – İleri gitmek. Peygidin ozup keldi –
gün. Ozaqi yil – Geçen yıl. Yarışın önünde geldi.

ozdurmaq 【‫( 】ﯮﺯﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬ozmaq'tan) Geçirmek. ozugh 【‫ 】ﯮﺯۇﻍ‬Evvelki. Ozugh kün –

Evvelki gün.
ozghan 【‫ 】ﯮﺯﻏﺎﻥ‬Gecen. Ozghan yil – Geçen
yıl. ozuq 【‫ 】ﯮﺯۇﻕ‬1. Yemek, gıda 2. Erzak, yem.
Ozuq-tülük – Erzak.
ozghun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﯮﺯﻏ‬İleri giden; öncü.

378
öch 【‫ 】ﯲچ‬Öç. Öch almaq – Öç almak. öchmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﭼﻤ‬II Silinmek.
Öchüm chiqti – Öcüm çıktı; Öcümü aldım. öchmen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯲﭼﻤ‬Oç alan, kinci, kindar.
Öchi bar – Öcü var. Öch körmek – Nefret
etmek; düşman olmak. U méni öch körüdu – O öchmenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﯲﭼﻤ‬Oç guduculuk,
benden nefret ediyor. Öch bolup ketmek – kincilik, kindarlık.
Düşman kesilmek. U pulgha öch bolup chikti – öchret 【‫ 】ﯲﭼﺮەﺕ‬r. Sıra, kuyruk. Öchrette
O paraya düşkün oluverdi. turmaq – Sıraya geçmek.
öchekep 【‫پ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫ 】ﯲﭼ‬İnat olsun diye. mek'. öchük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬Sönük, söndürülmüş. Chiraq
öchekimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫】ﯲﭼ‬ Dannmak, öchük édi – Mum (lamba) sönük idi.
düşmanlaşmak. öchürgüzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬I Söndürtme.
öchekishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﯲﭼ‬bk. öchekimek. öchürgüzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬II Sildirme.
öchektürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐﺘ‬鴺‫】ﯲﭼ‬ Kızdırmak, öchürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬I (öchmek'ten I)
huylandırmak, rahatsız etmek. Söndürmek. Yanghun öchürmek – Yangın
öchey 【‫ي‬鴺‫ 】ﯲﭼ‬ağ. bk. üchey. söndürmek.

öchke 【鴺‫ 】ﯲﭼﮑ‬I Keçi. Tagh öchkisi – Dağ öchürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬II (öchmek'ten II)
keçisi. Öchke göshi – Keçi eti. Silmek.

öchke 【鴺‫ 】ﯲﭼﮑ‬II ağ. bk. uruqcha. öchürtmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬I (öchürmek'ten I)
Söndürtmek.
öchlük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯲﭼﻠ‬Düşmanlık, kindarlık.
Öchlük qilmaq – Düşmanlık hissi beslemek. öchürtmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬II (öchürmek'ten II)
Sildirmek.
öchmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﭼﻤ‬I Sönmek. Sham öchüp
qaldi – Mum söndü. Öngi öchken – Benzi öchürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬I Söndürülmek.
uçmuş, solgun, sararmış. Uning awazi öchti – öchürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬II Sildirilmek.
Onun sesi kesildi. Néme rengging öchüp ketti?
öchürüwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈۋەﺗﻤ‬鵠‫】ﯲﭼ‬ I
– Neden sarardın? Öch! – Sus! Ölüp öchmek –
Söndürüvermek.
Ölesiye ıstırap çekmek.

379
öchürüwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈۋەﺗﻤ‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬II Silivermek. öjerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﯲﺟ‬İnatçılık. Öjerlik qilmaq

öchürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬I Söndürme. – İnatçılık etmek.

ökche 【鴺‫ 】ﯲﮐﭽ‬Ökçe.
öchürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬II Silme.
ökchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯲﮐﭽ‬Ökçeli. Esiz ökjilik
öchüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬I Sönme, sönüş.
ötük – Yüksek ökçeli çizme.
öchüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﯲﭼ‬II Silinme, siliniş.
öksümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﯲﮐﺴ‬Hıçkırık; hıçkırarak
ödek 【‫ 】ﯲﺩەك‬Ördek. Erkek ödek – Erkek ağlamak; hüngür hüngür ağlamak.
ördek. Yawayi ödek – Yabanî ördek. Ödek
öksünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫】ﯲﮐﺴ‬ Kederlenmek,
balisi – Ördek yavrusu. Ödek tuxumi – Ördek
hüzünlü olmak. U bir öksünüp qoydi – O içini
yumurtası.
çekti.
öge 【鴺‫ 】ﯲﮔ‬1. Yuva 2. Grup.
öksüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﯲﮐﺴ‬bk. öksümek.
ögenmigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻧﻤ‬鴺‫】ﯲﮔ‬ Alışmamış.
Öktebir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﯲﮐﺘ‬r. Ekim. Öktebir Inqilabi
Ögenmigen yer – Alışmamış yer.
– Ekim İhtilali.
ögetküchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ 】ﯲﮔ‬Öğreten, öğretmen.
öktemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﯲﮐﺘ‬Çeviklik, girişkenlik.
ögetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫】ﯲﮔ‬ 1. Öğretmek 2.
ölchegüch 【‫چ‬鵠‫ﮔ‬鴺‫ 】ﯲﻟﭽ‬Ölçü aleti.
Alıştırmak.
ölchem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﯲﻟﭽ‬Ölçüm. Chong ölchemde –
ögey 【‫ي‬鴺‫ 】ﯲﮔ‬Üvey.
Büyük ölçümde. Uzunluq ölchimi – Uzunluk
ögeylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﯲﮔ‬Üveylik. ölçüsü. Éghirliq ölchimi – Ağırlık ölçüsü.
ögeysinmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ﺴ‬鴵鴺‫ 】ﯲﮔ‬Üvey gibi görmek; ölchemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﯲﻟﭽ‬Ölçülü.
yadırgamak.
ölchemsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﯲﻟﭽ‬Ölçüsüz.
ögün 【‫ﻥ‬鵠‫ 】ﯲﮔ‬Öbürgün.
ölchenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﯲﻟﭽ‬Ölçünmek.
ögünlük 【‫ك‬鵠‫ﻧﻠ‬鵠‫ 】ﯲﮔ‬Öbürgün. Ete-ögünlük
ölchesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﯲﻟﭽ‬Ölçme. Ölchesh eswapliri
– Yarın veya öbürgün.
– Ölçme aletleri.
ögünlükke 【鴺‫ﮐﮑ‬鵠‫ﻧﻠ‬鵠‫】ﯲﮔ‬ Öbürgünü.
ölchimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫】ﯲﻟﭽ‬ Ölçmek. Ölchep
Ögünlükke kelimen – Öbürgünü geleceğim.
körmek – Ölçme ile denemek. Qaytidin
ögüt 【‫ﺕ‬鵠‫ 】ﯲﮔ‬Öğüt, nasihat. ölchesh – Tekrar ölçme.
ögüt-nesihet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮭ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ﻧ‬-‫ﺕ‬鵠‫】ﯲﮔ‬ u.a. ölchügüch 【‫چ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﯲﻟﭽ‬bk. ölchegüch.
Oğüt-nasihat.
ölchütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﯲﻟﭽ‬Ölçtürme.
ögütlemek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ﺗﻠ‬鵠‫ 】ﯲﮔ‬Öğütlemek.
ölemen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﯲﻟ‬Leş.
ögütüwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﯲﮔ‬Ehlileştirmek,
öleng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﯲﻟ‬I Şarkı, türkü. Öleng éytmaq
alıştırmak, kendine bağlamak.
– Şarkı söylemek.
ögze 【‫ 】ﯲﮔﺰە‬Çatı.
öleng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﯲﻟ‬II Ot, bitki.
öjer 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﯲﺟ‬İnatçı, sebatkar.
ölengchi 【鴛‫ﭽ‬鳴鴺‫ 】ﯲﻟ‬Şarkıcı, türkücü.
öjerlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﯲﺟ‬İnat etmek.
ölgiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯲﻟﮕ‬Ölene kadar. Ölgiche

380
urmaq – Ölene kadar dövmek; çok dövmek. U durumda bıraktı.
ölgiche ishlidi – O çok çalıştı. ölük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯲﻟ‬Ölü, ceset. Adem ölügi – Adam
ölgidek 【‫ﺪەك‬鴙‫ 】ﯲﻟﮕ‬Öler gibi. Ölgidek cesedi. Ishtning ölügi – Köpek ölüsü. Ölük
charchidim – Öler gibi yoruldum. yastughida – Ölü yastığında. Uning ölük
ölgüdek 【‫ﺩەك‬鵠‫ 】ﯲﻟﮕ‬mec. Çok, pek, gayet. tirigidin xewer yoq – Onun ölü veya diri
olduğundan haber yok. Chala ölük – Yarı ölü.
Ölgüdek mes – Ağır sarhoş.
Ölük til – Ölmüş dil. Ölük mal – Taşınmaz mal.
ölgünche 【鴺‫ﻧﭽ‬鵠‫】ﯲﻟﮕ‬Ölene kadar, ölercesine; Ölükdek uxlimaq – Ölmüş gibi uyumak. Ölse
daha çok; aşırı. U ölgünche ichti – O ölercesine ölügi artuq – Çok daha iyi.
içti; O çok içti.
ölükxana 【‫ﮐﺨﺎﻧﺎ‬鵠‫ 】ﯲﻟ‬Cesedin konulduğu yer,
ölgür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﯲﻟﮕ‬küf. Öl! morg.
öliya 【‫ﺎ‬鴶鴙‫ 】ﯲﻟ‬a. ağ. bk. ewliya. ölükse 【鴺‫ﮐﺴ‬鵠‫ 】ﯲﻟ‬1. Leş 2. mec. Cüzi 3. mec.
ölke 【鴺‫ 】ﯲﻟﮑ‬Vatan, bölge, eyalet. Ölkimizde Kuvvetsiz, bitkin, cılız.
– Vatanımızda. Ölkini ögünüsh – Yurt ölüm 【‫ﻡ‬鵠‫ 】ﯲﻟ‬Ölüm. Ölüm aldida – Ölüm
bilgisiyle meşgul olma. önünde. Ölüm jazasi – Ölüm cezası. Ölüm
ölkilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯲﻟﮑ‬Eyalete ait. Ölkilik üstide – Ölüm üstünde; ölüm halinde. Ölüm
hökümet – Eyalet hükümeti. telwisi – Can çekişme. Ölüm tegmigür! – Ölme!
yaşa!
ölkishunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﺸ‬鴙‫ 】ﯲﻟﮑ‬Yurt bilgisiyle
meşgul olan adam. ölüm-yitim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺘ‬鴙鴵-‫ﻡ‬鵠‫ 】ﯲﻟ‬Ölüm ve yitim.

ölkishunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﺸ‬鴙‫ 】ﯲﻟﮑ‬Yurtbilgisi. ölümlük 【‫ك‬鵠‫ﻣﻠ‬鵠‫】ﯲﻟ‬ Ölümlü. Bizning

ölümlük düshminimiz – Bizim ezelî
ölmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﻟﻤ‬Ölmek. Boghulup ölmek –
düşmanımız. Ölümlügümü hazirlap
Boğularak ölmek. Ölüp pütmek – Ölüp bitmek.
qoyghanmen – Kefınimi hazırlayıp
Öz ejili bilen ölüptu – Kendi eceli ile ölmüş.
koymuştum.
Yiqilip ölmek – Düşerek ölmek. Haram ölmek
– Gebermek, mürdolmak. Ölüp öchmek – ölümtük 【‫ك‬鵠‫ﻣﺘ‬鵠‫ 】ﯲﻟ‬Leş.
Çabalamak; ihtiras. Ölüp tirilmek – Ağır bir ölüsh-tirilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺗ‬-‫ﺵ‬鵠‫ 】ﯲﻟ‬Ölme ve
olayı atlatmak; tekrar hayata kavuşmak. dirilme.
ölmes 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﯲﻟﻤ‬Ölmez. Menggu ölmes – ölüshkün 【‫ﻥ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫】ﯲﻟ‬Geçen gün; evvelsi gün.
Ölümsüz. Ölmes eser – Ölümsüz eser.
öm 【‫ 】ﯲﻡ‬Hep beraber, birlikte, elbirliğiyle,
ölmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫】ﯲﻟﻤ‬Ölmemek, ölümsüzlük. ittifakla, iyi geçinen. Öm ishlimek –
ölmigür 【‫ﺭ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯲﻟﻤ‬Çok yaşa! Elbirliğiyle çalışmak.

öltürgüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠‫ 】ﯲﻟﺘ‬Öldürücü, öldüren. ömek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﻣ‬Ekip, grup. Teshwiqat ömigi
– Propaganda ekibi.
öltürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫( 】ﯲﻟﺘ‬ölmek'ten) Öldürmek.
Étip öltürmek – Vurarak öldürmek. Boghup ömeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﯲﻣ‬İyi geçinmek, dost
öltürmek – Boğup öldürmek. Ésip öltürmek – geçinmek, ittifaktık.
Asarak öldürmek. Achtin öttürmek – Açtan ömgüch 【‫چ‬鵠‫ 】ﯲﻣﮕ‬bk. ömüchük.
öldürmek. U méni tirik öltürdi – O beni zor
ömilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯲﻣ‬Emeklemek.

381
ömleshken 【‫ﻥ‬鴺‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﯲﻣﻠ‬1. Toplu halde. boyu sürecek. Sanga ömürlük minnetdarmen –
Ömleshken emgek – Toplu halde yapılan emek. Sana ömür boyu minnettarım. Ömürlügüm –
2. Birlik olarak, ittifak halinde. Ölünceye kadar olan dostum.

ömleshkenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺷﮑ‬鴺‫】ﯲﻣﻠ‬ İttifaklık; ömürlükke 【鴺‫ﮐﮑ‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﯲﻣ‬a.u. Ebediyete.

birlik olma hali. ömürwayet 【‫ﺕ‬鴺鴵‫ﺭۋﺍ‬鵠‫ 】ﯲﻣ‬a. 1. Ömür boyu 2.
ömleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫】ﯲﻣﻠ‬ Birleşmek, Ebedi 3. Hiçbir zaman; esla. Seni ömürwayet
ittifaklaşmak. Ömliship ishlimek – Birlikte unutmaymen – Seni ömür boyu unutmam.
(hep beraber) çalışmak. önche 【鴺‫ 】ﯲﻧﭽ‬Deste, buğday destesi.
ömleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫】ﯲﻣﻠ‬ öng 【‫ 】ﯲڭ‬Yüz, çehre, sima. Berxetning
(ömleshmek'ten) Birleştirmek, toplamak; bir öngi – Kadifenin üst tarafı. Öngim öchti –
araya getirmek. Soldum, sarardım. Öngi öchken – Solgun,
ömlük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯲﻣﻠ‬Birlik, ittifaklık, topluluk. sararmış. Uning öngi öchti – O soldu; o sarardı.

ömse 【鴺‫ 】ﯲﻣﺴ‬Gözü yaşlı, ağlamsık ömse öngge 【鴺‫ﮕ‬鳴‫ 】ﯲ‬1. Muhtelif, çeşitli 2. Solan,
bala Çok ağlayan çocuk. solgun.

ömsilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯲﻣﺴ‬Ağlamsılık. Ömsilik önggech 【‫چ‬鴺‫ﮕ‬鳴‫ 】ﯲ‬Yemek borusu, gırtlak.

qilmaq – Ağlamsıklık yapmak. önggek 【‫ك‬鴺‫ﮕ‬鳴‫】ﯲ‬ Rengini değiştiren.
ömüchük 【‫ك‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﯲﻣ‬Örümcek. Ömüchük Önggek rex – Rengini çabuk değiştiren kumaş.
tori – Örümcek ağı. Zeherlik ömüchük – önggen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鳴‫】ﯲ‬Solmuş, soluk, rengi atmış.
Zehirli örümcek; tarantul örümceği.
önggermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﮕ‬鳴‫ 】ﯲ‬At üstünde iken,
ömülimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鵠‫】ﯲﻣ‬ I Emeklemek. önünde konularak bir şeyin taşınması.
Ömülep mangmaq – Emeklemek. Ömülep
öngkür 【‫ﺭ‬鵠‫ﮑ‬鳴‫ 】ﯲ‬1. İn, yuva 2. Mağara.
chiqmaq – Emekleyerek çıkmak. Ömülep
chüshmek – Emekleyerek inmek. Ömülep öngkürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮑ‬鳴‫ 】ﯲ‬Hüngürdemek.
kirmek – Emekleyerek girmek. Ömülep öngmek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鳴‫ 】ﯲ‬Solmak, rengi atmak.
kelmek – Emekleyerek gelmek. Ömülep
yürgen qurt-qongghuzlar – Sürüngen öngsül 【‫ﻝ‬鵠‫ﺴ‬鳴‫ 】ﯲ‬Chirayining öngsüli yoq –
haşeretler. Yüzü solmuş, sararmış.

ömülimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鵠‫ 】ﯲﻣ‬II Toplanmak; grup
haline gelmek. Chömülidek ömüleshken adem
– Karınca gibi toplanmış adam.
ömür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﯲﻣ‬a. Ömür. Ömür köchürmek –
Ömür geçirmek; yaşamak. Ömrümde körgen
emesmen – Ömrümde görmüş değilim. Qisqa
ömür – Kısa ömür. Uzun ömür – Uzun ömür.
ömürbad 【‫ﺭﺑﺎﺩ‬鵠‫ 】ﯲﻣ‬a.f. Ebediyen, ilelebet;
ebediyen yaşamak.
ömürlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﯲﻣ‬a.u. Ebediyen; ömür
öpchöre 【‫ﺭە‬鵟‫】ﯲﭘﭽ‬ Yöre, çevre, civar.
Öpchöridikiler – Çevredekiler. Öpchörige
qarimaq – Çevreye bakmak. Öpchöridiki –
Çevredeki. Öpchöriside – Çevresinde. Oning
öpchöriside hichkim yoq – Onun çevresinde
hiçkimse yok. Daramatni u 20 pirsent
öpchöriside ashurdi – O geliri yüzde yirmi
civarında artırdı.
öpke 【鴺‫ 】ﯲﭘﮑ‬I Akciğer. Öpke aghriqi –
Akciğer hastalığı. Öpke ishshish – Akciğer
şişliği. Öpke qaqmaq – İçini çekmek. U

382
öpkisini basalmay yighlidi – O hıçkırarak öre 【‫ 】ﯲﺭە‬Dik, tepe, yokuş. Öre turmaq –
ağladı. Öpkem örülüp ketkidek – Ağlamaya Kalkmak, ayakta durmak. Chéchim öre turdi –
hazırdım. Saçım ürperdi. Ayaq öre turmaq – Ayakta
öpke 【鴺‫】ﯲﭘﮑ‬ II Gücenme, dargınlık, durmak.
küskünlük. Öpke qilmaq – Öfkelenmek. Öpke örek 【‫ 】ﯲﺭەك‬Çukur; bk. azgal ve ewrez.
saqlimaq – Kin tutmak. Öpkisi qattiq adem – Örek kolimaq – Çukur kazımak.
Kinci adam.
örgemchük 【‫ك‬鵠‫ﻣﭽ‬鴺‫ 】ﯲﺭﮔ‬Örümcek; bk.
öpke-béghir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ﺑ‬-鴺‫】ﯲﭘﮑ‬ Akciğer ve ömüchük.
karaciğer.
örgüley 【‫ي‬鴺‫ﻟ‬鵠‫】ﯲﺭﮔ‬ Çanım, ciğerim,
öpke-hésip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ﮬ‬-鴺‫】ﯲﭘﮑ‬ Uygurların gözümün nuru, kuzum. Eqlingdin örgüley –
geleneksel yemeği olan akciğer ve barsak Aklını seveyim.
dolması.
örkech 【‫چ‬鴺‫ 】ﯲﺭﮐ‬Hörgüç, kanbur.
öpke-zasüy 【‫ي‬鵠‫ﺯﺍﺳ‬-鴺‫ 】ﯲﭘﮑ‬bk. öpke-hésip.
örkechlik 【鵗鴙‫ﭼﻠ‬鴺‫ 】ﯲﺭﮐ‬Hörgüçtü, kanburlu.
öpkichan 【‫ﭽﺎﻥ‬鴙‫ 】ﯲﭘﮑ‬Çabuk kızan, çabuk Bir örkechlik töge – Bir hörgüçlü deve. Jüp
öfkelenen. örkechlik töge – Çift hörgüçlü deve.
öpkichanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭽﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﯲﭘﮑ‬Çabuk kızma hali; örkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﯲﺭﮐ‬1. Kabaran dalga, dalga 2.
çabuk öfkelenme hali. Hörgüç.
öpkilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯲﭘﮑ‬Kızma, öfkelenme, örkeshlemnek 【‫ك‬鴺‫ﻣﻨ‬鴺‫ﺷﻠ‬鴺‫ 】ﯲﺭﮐ‬Dalgalanmak.
darılma.
örkeshlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺷﻠ‬鴺‫ 】ﯲﺭﮐ‬Dalgalanma.
öpkiletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫( 】ﯲﭘﮑ‬öpkilimek'ten)
örkeshlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ 】ﯲﺭﮐ‬Dalgalanmak.
Öfkelendirmek, darıltmak, kızdırmak.
Örkeshlep aqqan deryaning suyi – Dalgalanıp
öpkilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯲﭘﮑ‬ Öfkelenmek, akan nehrin suyu.
darılmak, kızmak.
örletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫】ﯲﺭﻟ‬ (örlimek'ten)
öpmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﭘﻤ‬Öpmek. Yükseltmek. U qoyni taqqa qarap örlütüp ketti
öpür-töpür 【‫ﺭ‬鵠‫ﭘ‬鵟‫ﺗ‬-‫ﺭ‬鵠‫ 】ﯲﭘ‬1. Ayak sesi 2. – O koyunu dağ yamacına sürdü.
Koşuşmalar; birbirine girme. örlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫】ﯲﺭﻟ‬ Yükselmek. Kün
öpüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﯲﭘ‬Öpüş, öpme. örligendin kiyin – Güneş yükseldikten sonra.
Bazar bahasi örlep ketti – Fiyatlar yükseliverdi.
öpüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫ 】ﯲﭘ‬Öpüşmek.
Gheziwim örlidi – Gazabım yükseldi.
ör 【‫ 】ﯲﺭ‬Tepe, dik, çıkış, yokuş. Örge qarap
örme 【鴺‫ 】ﯲﺭﻣ‬Sarma. Örme gül – Sarmaşık
– Yokuşa doğru.
çiçek.
ördek 【‫ 】ﯲﺭﺩەك‬bk. ödek.
örmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﺭﻣ‬bk. örümek.
ördesh 【‫ 】ﯲﺭﺩەﺵ‬Hububatı yığma; çeç
örmüchük 【‫ك‬鵠‫ﭼ‬鵠‫ 】ﯲﺭﻣ‬Örümcek. Örmüchük
yapma.
tori – Örümcek ağı.
ördümek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﺭﺩۈﻣ‬Hububatı yığmak; çeç
örnek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﺭﻧ‬Örnek. Örnek bolmaq –
yapmak.
Örnek olmak. Örnek almaq – Örnek almak.

383
Örnek körsetmek – Örnek göstermek. ösme 【鴺‫ 】ﯲﺳﻤ‬Büyüme. Yéngi ösme balilar
örneklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﯲﺭﻧ‬Örneklik. – Büyümekte olan çocuklar.

örteng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﯲﺭﺗ‬Durak. ösmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﺳﻤ‬Büyümek.

örtenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫】ﯲﺭﺗ‬ Tutuşmak, ösmür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﯲﺳﻤ‬Yeni yetme, ergen, delikanlı.

alevlenmek, yanmak, yangın çıkmak. Yash ösmürler – Gençler, delikanlılar.
Ösmürligimde – Gençliğimde.
örtesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﯲﺭﺗ‬Yangın çıkarma, ateşe
verme. ösmürlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﯲﺳﻤ‬Gençlik, delikanlılık.

örtigüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯲﺭﺗ‬Kundakçı. östeng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﯲﺳﺘ‬Kanal.

örtimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯲﺭﺗ‬Ateşevermek, yangın östenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴鴺‫ 】ﯲﺳﺘ‬Kanallı, kanallık.

çıkarmak. östürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫( 】ﯲﺳﺘ‬ösmek'ten) Büyümek.
örüdesh 【‫ 】ﯲﺭۈﺩەﺵ‬Yığmak yükselterek yetiştirmek. Saqal östürmek – Sakal büyümek.
toplama. Ösüp qalmaq – Büyümek. Balam ösüp qaldi –
Çocuğum büyüdü. Tughulup ösken yézam –
örüdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﯲﺭۈﺩ‬Yığmak; yükselterek
Doğup büyüdüğüm köy.
toplamak.
östürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫】ﯲﺳﺘ‬ Büyütülmek,
örügüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ 】ﯲﺭۈﮔ‬Tercüman, çevirici.
artırılmak, yükseltilmek. Ish heqqi her yili
örük 【‫ 】ﯲﺭۈك‬Erik. Qara örük – Erik kurusu. östürülüp turdi – İş hakkı her yılı yükseltildi.
Gülqaq örük – Kayısı. Örük qéqi – Erik kurusu.
östürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ 】ﯲﺳﺘ‬Yükseltme, büyütme,
örükche 【鴺‫ 】ﯲﺭۈﮐﭽ‬Erik çekirdeği. artırma.
örükzar 【‫ 】ﯲﺭۈﮐﺰﺍﺭ‬u.f. Eriklik. ösüm 【‫ﻡ‬鵠‫ 】ﯲﺳ‬Büyüme, yükselme, artma,

örülmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﺭۈﻟﻤ‬Çevrilmek, yıkılmak, yüzde, faiz.

devrilmek. ösümlük 【‫ك‬鵠‫ﻣﻠ‬鵠‫】ﯲﺳ‬ Bitki. Bir yilliq

örüm 【‫ 】ﯲﺭۈﻡ‬Örüm, örülmüş. Örüm chach ösümlük bir – Yıllık bitki. Danliq ösümlükler –
Buğdaygiller. Ösümlükler baghchisi – Bitkiler
– Örülmüş saç.
bahçesi. Ösümlükler dunyasi – Bitkiler dünyası.
örüme 【鴺‫ 】ﯲﺭۈﻣ‬Çevirme. Dixanchiliq ösümlükliri – Ziraat bitkileri.
örümek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﺭۈﻣ‬I Örmek. Chach örümek ösürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﯲﺳ‬bk. östürmek.
– Saç örmek.
ösüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﯲﺳ‬Büyüme. Boygha ösüsh –
örümek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﺭۈﻣ‬II Çevirmek, yıkmak, Boyuna büyüme.
devirmek.
öshki 【鴛‫ 】ﯲﺷﮑ‬Keçi.
örüwetmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﺭۈۋەﺗﻤ‬Yıkmak, devirmek.
öt 【‫ 】ﯲﺕ‬Öd, safra. Öt dosighi, öt xaltisi, öt
Suni örüwetmek – Suyu devirmek.
qépi – Öd torbası.
örüsh 【‫ 】ﯲﺭۈﺵ‬I Örme, örüş.
ötek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﺗ‬Taahhüt.
örüsh 【‫ 】ﯲﺭۈﺵ‬II Çevirme, yıkma.
öteng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﯲﺗ‬ç. Gece konak yeri; durak.
öskileng 【‫ڭ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯲﺳﮑ‬Boylu boslu, gür, sıkı,
öter 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﯲﺗ‬Geçer. Birinchi awgustqa öter
koyu.

384
kéchiside – Birinci Ağustosa geçer gecesinde. keskinleştirmek.

ötermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﯲﺗ‬ağ. bk. öltürmek. ötkürlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﯲﺗﮑ‬Keskinlik. Éqilning

ötesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﯲﺗ‬Ödeme. ötkürlügi – Akim keskinliği (parlaklığı).

ötküzgüch 【‫چ‬鵠‫ﺯﮔ‬鵠‫ 】ﯲﺗﮑ‬Kılavuz, kondüktör.
ötime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯲﺗ‬Ödeme, gerçekleştirme,
becerme. ötküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ 】ﯲﺗﮑ‬Geçirmek. Tömür yol

ötimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫】ﯲﺗ‬ Ödemek, becermek, ötküzmek – Demir yol geçirmek (yapmak).

Yingnige yip ötküzmek – İğneye ip geçirmek.
gerçekleştirmek. Namaz ötimek – Namaz
Waqitni boshqa ötküzmek – Zamanı boşuna
kılmak. Atiliq qerzimni ötidim – Babalık
geçirmek. Mejlis ötküzmek – Toplantı yapmak.
borcumu ödedim.
Toy-tamasha ötküzmek – Düğün ve eğlence
ötinilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﯲﺗ‬Avans alma. yapmak. Ötküzüp bermek – Teslim etmek.
ötkek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﺗﮑ‬Dizanteri, kanlı sürgün. Deryadin ötküzüp qoy – Nehirden geçiriver.
Bashtin ötküzmek – Baştan geçirmek; olayı
ötkel 【‫ﻝ‬鴺‫ 】ﯲﺗﮑ‬bk. ötkül.
yaşamak. Ömür ötküzmek – Ömür geçirmek.
ötkeme 【鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﯲﺗﮑ‬ağ. bk. ötkerme. Men öz ömründe köpni bashtin ötküzdim –
Ömrümde birçok olayları yaşadım. U öz sözini
ötken 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯲﺗﮑ‬Geçmiş. Ötken yili – Geçen
ötküzelmidi – O kendi sözünü geçiremedi
yıl.
(dinletemedi). Xayaldin ötküzmek – Hayaldan
ötken-kechken 【‫ﻥ‬鴺‫ﭼﮑ‬鴺‫ﮐ‬-‫ﻥ‬鴺‫】ﯲﺗﮑ‬ 1. geçirmek. Közdin ötküzmek – Gözden
Gelen-giden. Ötken-kechkenlerdin sura – geçirmek.
Gelen-gidenlerden sor. 2. Geçmiş, geçen.
ötküzmeydighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴘‫ﺪ‬鴵鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ 】ﯲﺗﮑ‬Geçirmez.
Ötken-kechken künler – Geçmiş günler.
Su ötküzmeydighan – Su geçirmez.
ötkenki 【鴛‫ﻧﮑ‬鴺‫ 】ﯲﺗﮑ‬Geçmişteki.
ötküzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ 】ﯲﺗﮑ‬Geçirme. Közdin
ötkerme 【鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﯲﺗﮑ‬Kalbur, elek. ötküzüsh – Gözden geçirme.
ötkermichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﯲﺗﮑ‬Kalbur ustasi. ötmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯲﺗﻤ‬Geçmek. Ötüp ketmek –
ötkül 【‫ﻝ‬鵠‫ 】ﯲﺗﮑ‬Geçit. Geçivermek. Ötüp kétip bérip – Geçerken.
Yétishiwélish, belki ötüp kétish – Ulaşma,
ötkün 【‫ﻥ‬鵠‫ 】ﯲﺗﮑ‬Sağnak.
belki geçme. Ötüp bolmaydighan lay –
ötkünchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵠‫ 】ﯲﺗﮑ‬Geçici. Ötkünchi Geçilmez balçık. Ötken yili – Geçen yıl.
basquch – Geçici aşama. Ötkünchi dewr – Chégiridin ötkende – Sınırdan geçtiğinde. Bir
Geçici devir. nechche kün öte-ötmeyle – Birkaç gün geçer
geçmez. Artilip ötmek – Atlayıp geçmek.
ötkür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﯲﺗﮑ‬Keskin. Ötkür pichaq –
Kéchip ötmek – Suyu geçmek. Nurghun
Keskin bıçak. Ötkür éqil – Keskin zaka; parlak
deryalardin öttüm – Birçok nehirlerden geçtim.
akıl. Ötkür köz – Keskin göz. Ötkür közlük –
Su ötüp ketti – Islandı. Tamdin yamghur ötüp
Keskin gözlü; uzağı görebilen. Ötkür sözlük –
ketti – Duvardan (ev çatısından) yağmur suyu
Hatip.
geçti (damladı). Ténimgha su ötüp ketti –
ötkürletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鵠‫( 】ﯲﺗﮑ‬ötkürlimek'ten) Bedenim ıslandı. Ötken zaman – Geçmiş
Biletmek, keskinleştirtmek. zaman. Emdi uning qedri ötti – Şimdi onun
ötkürlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵠‫】ﯲﺗﮑ‬ Bilemek, değeri bilindi. Sözi jénimgha ötüp ketti – Sözü

385
kalbimi kırdı. Burun ötken ademler – Geçmişin
insanları. Burun zamanda bir padsha ötüptiken
– Eski zamanda bir padişah yaşamışmış. Bu mal
yaxshi ötüptiken – Bu mal sürümlü. U kishi
tünügün dunyadin ötti – O kişi dün vefat etti.
Pichaq ötmeydu – Bıçak kesmiyor.
Ötmeydighan pichaq – Kesmez bıçak.
Ötmeydighan qilip qoymaq – Kesmez hale
getirmek; körleştirmek. Ötüp ketken – Aşırı,
anormal. Ötüp ketken düshmen – Aşın düşman.
Chishim ötmeydu – Dişim kesmiyor;
Geçiremem, yaptıramam, dinletemem mec.
Yarimning dégen sözi jénimdin ötüp ketti –
Sevgilimin sözü canımı yaktı. Ichim ötti – İçim
sürdü (amel, dizanteri).
ötmes 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﯲﺗﻤ‬I Kör, kesmez. Ötmes
pichaq – Kör bıçak.
ötmes 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﯲﺗﻤ‬II Rağbet görmeyen,
sürümsüz, geçersiz. Ötmes mal – Sürümsüz
mal.
ötmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫】ﯲﺗﻤ‬ Geçersizlik,
olumsuzluk. Men sözümning ötmesligini
bilettim – Ben sözümün sonuçsuz kalacağını
biliyordum.
ötmüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﯲﺗﻤ‬Geçmiş. Ötmüshte –
Geçmişte. Ötmüsh esirde – Geçmiş yüzyılda.
Yéqin ötmüsh – Yakın geçmiş.
ötmüshtiki 【鴛‫ﮑ‬鴙‫ﺷﺘ‬鵠‫】ﯲﺗﻤ‬ Geçmişteki.
Ötmüshdikidek – Geçmişteki gibi.
ötne 【鴺‫ 】ﯲﺗﻨ‬İstikraz, ödünç. Ötnige almaq
– Ödünç almak.
ötük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯲﺗ‬I Çizme. Kigiz ötük – Keçe
çizme. Ötük méyi – Çizme yağı. Ikki putumni
bir ötükke tikti – İki ayağımı bir çizmeye soktu
(söz çevrisi); sıkıştırdı, zor duruma soktu
(mec.).
ötük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯲﺗ‬II Ütü; bk. dezmal.
ötükchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鵠‫ 】ﯲﺗ‬Ayakkabıcı.
386
ötükchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鵠‫】ﯲﺗ‬ Ayakkabıcılık.
Ötükchilik qilmaq – Ayakkabıcılık yapmak.
ötüklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鵠‫】ﯲﺗ‬ Ütülemek; bk.
dezmallimaq.
ötümlük 【‫ك‬鵠‫ﻣﻠ‬鵠‫ 】ﯲﺗ‬1. Geçerli, sürümlü.
Ötümlük mal – Sürümlü mal. 2. gr. Ötümlük
péil Geçişli fiil. Ötümlük toluqturguchi –
Geçişli tümleç.
ötümsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵠‫ 】ﯲﺗ‬Geçersiz, sürümsüz.
ötünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ 】ﯲﺗ‬İstemek, dilemek, rica
etmek. Sendin ötünüp suraymen – Senden rica
ediyorum.
ötünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ 】ﯲﺗ‬İsteme, dileme, ricada
bulunma, dilekçe.
ötüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﯲﺗ‬Geçiş, geçme. Müdditi
ötüshtin burun – Müddeti geçmeden önce.
öy 【‫ 】ﯲي‬Ev. Tam öy – Toprak duvarla
yapılmış ev. Aq öy – Göçebe çadırı; beyaz
keçeden yapılmış çadır. Geme öy – Zeminlik;
toprak dam. Öy salmaq – Ev yapmak. Öy
tutmaq – Ev tutmak; ev sahibi olmak. Öy égisi
– Ev sahibi. Töt éghizliq öy – Dört odalı ev.
Öyde yoq – Evde yok. Oy tégi – Evin altı;
zemin kat. Dem élish öyi – Dinlenme odası.
Mediniyet öyi – Okuma evi (salonu). Balilar
öyi – Çocuk evi. Öy tushqini – Ev tavşanı. Öy
ichi – Aile, çoluk çocuk. Öy-öy yürmek – Kapı
kapı dolaşmak. Öyge – Eve. Öy haywini – Ev
hayvanı. Öydikiler – Evdekiler.
öy-ichi 【鴛‫ﯻﭽ‬-‫ 】ﯲي‬Aile; evdeki kimseler.
öy-imaret 【‫ﯻﻤﺎﺭەﺕ‬-‫ 】ﯲي‬u.a. İnşaat.
öy-jay 【‫ﺟﺎي‬-‫ 】ﯲي‬Ev, mekan, mesken, yurt.
Öy-jay qilmaq – 1) Ev yapmak 2) Aile ocaklı
olmak.
öy-jayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﺟﺎ‬-‫ 】ﯲي‬Aile ve meskenli.
öy-qora 【‫ﺭﺍ‬鵝‫ﻗ‬-‫ 】ﯲي‬Ev ve avlu.
öy-makan 【‫ﻣﺎﮐﺎﻥ‬-‫ 】ﯲي‬u.a. Ev-mekan, iskân.
öy-makansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺎﮐﺎﻧﺴ‬-‫】ﯲي‬ u.f.u. d. Kendisi olmayanın gözü de olmaz; Kendisi
Ev-mekansız, iskan sız. yokken, onun işini takip eden de olmaz. Öz
ejili bilen öldi – Kendi eceli ile öldü. Öz kishi –
öy-otaq 【‫ﯮﺗﺎﻕ‬-‫ 】ﯲي‬Ev ocak.
Yabancı değil. Özini chetke tartmaq – Kendini
öy-otaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﯮﺗﺎﻗﻠ‬-‫ 】ﯲي‬Evli ocaklı. çekmek; arayı uzaklaştırmak. Öz körmek –
Yakın ve kardeş saymak. Öz sözide turmaq –
öy-waq 【‫ۋﺍﻕ‬-‫ 】ﯲي‬1. Aile 2. Ev mülkü.
Sözünü tutmak. Özige xas – Kendine özgü.
öydek 【‫ﺪەك‬鴵‫ 】ﯲ‬ağ. bk. ödek. Özige xasliq – Kendine özgü (haslık). Özliri –
öylen'gen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻧﮕ‬鴺‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯲ‬Evlenmiş (sadece Kendiniz (saygı ve kibarlık anlamında). Öz
erkekler için). ichide – Kendi içinde. Özi toghrisida – Kendisi
hakkında. Özligidin – Kendiliğinden. Öz-özini
öylendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﻠ‬鴵‫( 】ﯲ‬öylenmek'ten)
tenqit – Kendi kendini tenkit. Öz-özini idare
Evlendirmek. (sadece erkekler için).
qilish – Kendi kendisini idare etme. Özi
öylenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯲ‬Evlenmek (sadece mangidighan – Kendisi yürüyen. U özige
erkekler için). kelmidi – O kendine gelmedi; O ayılmadı.
Gunah özide – Suç kendisinde. Ixtiyar öz
öylenmigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴵‫】ﯲ‬ Evlenmemiş
özengde – Serbestsin. Öz öziche sözlep baridu
(sadece erkekler için).
– Kendi kendine söylüyor.
öylesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴵‫】ﯲ‬ Evlendirme (sadece
özara 【‫ 】ﯲﺯﺍﺭﺍ‬Kendi aralarında; kendi
erkekler için).
içlerinde. Özara alaka – Karşılıklı ilişki. Özara
öylimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯲ‬Evlendirmek (sadece tesir – Karşılıklı tesir. Özara ishench –
erkekler için). U oghlini öylesh toghrusida Karşılıklı güven. Özara urush – İç savaş.
meslixetleshti – O oğlunu evlendirmek için
Özbék 【鵗鴽‫ 】ﯲﺯﺑ‬Özbek (bir Türk boyu).
danıştı.
Özbék ayili – Özbek kadım.
öylük 【‫ك‬鵠‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯲ‬1. Evi var; evi olan kimse.
özbéshimche 【鴺‫ﻤﭽ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﯲﺯﺑ‬Keyfi, isteğine
On-onbesh öylük yéza – On-onbeş evli köy. 2.
göre.
Evli, aileli, çoluk çocuklu.
özbéshimchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤﭽ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﯲﺯﺑ‬Keyfi, izinsiz;
öylük-ochaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﯮﭼﺎﻗﻠ‬-‫ك‬鵠‫ﻠ‬鴵‫】ﯲ‬Evli ocaklı.
isteğine göre davranış.
öylünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﻠ‬鴵‫】ﯲ‬ Evlenme (sadee
özbilermen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫】ﯲﺯﺑ‬ Kendine aşın
erkekler için).
güvenen.
öysiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ 】ﯲ‬Evsiz.
özbilermenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯲﺯﺑ‬Kendine aşırı
öz 【‫ 】ﯲﺯ‬Öz, kendi. Özem – Kendim. Özeng güvenme tutumu.
– Kendin. Özi – Kendi. Özenglar – Kendiniz.
özek 【‫ 】ﯲﺯەك‬Öz, merkez, ortam.
Özemde – Kendimde. Özimizde – Kendimizde.
Özimizniki – Kendimizinki. U özini tutalmidi özemchi 【鴛‫ 】ﯲﺯەﻣﭽ‬Bencil.
– O kendini tutamadı. Oz béshiche – Kendi özemchil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﯲﺯەﻣﭽ‬Bencil.
bildiğine göre. Öz béshigha – Kendi başına; tek
başına. Özi yokta – Kendisi yokken. Özi yokta özemchila 【鳤鴙‫ 】ﯲﺯەﻣﭽ‬Hiç, kendim.

mundaq deyish yaxshi emes – Kendisi yokken özemchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯲﺯەﻣﭽ‬ Bencillik.

böyle demek iyi değil. Özi yoqning közi yoq – Özemchilik qilmaq – Bencillik etmek.

387
özemningki 【鴛‫ﮑ‬鳵鴙‫ 】ﯲﺯەﻣﻨ‬Kendiminki. Bu at hava.
özemningki – Bu at kendiminki. özgürüshchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭۈﺷﭽﺎﻧﻠ‬鵠‫】ﯲﺯﮔ‬
özen 【‫ 】ﯲﺯەﻥ‬Irmak, çay, kanal. Özen beshi Değişkenlik, istikrarsızlık, kararsızlık.
– Irmağın başı. öziche 【鴺‫ﭽ‬鴘‫ 】ﯲﺯ‬I Kendisince, kendisine göre.
özeng 【‫ 】ﯲﺯەڭ‬Kendin. Özengdin kör – Kendinden gör. Késel özini
bilmeydu – Hasta kendini bilmiyor. Aghriq
özengla 【鳤鳴‫ 】ﯲﺯە‬1. Sadece kendin 2.
özige keldi – Hasta kendine geldi. Aghriq
Kendileriniz.
özidin ketti – Hasta bayıldı. Öz-özidin –
özge 【鴺‫ 】ﯲﺯﮔ‬1. Başka 2. Yabancı. Kendiliğinden. Özidin-özi melum –
Kendiliğinden belli. Öz waxtida kelding –
özgergek 【‫ك‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﯲﺯﮔ‬Değişen, değişken.
Zamanında geldin.
özgergüch 【‫چ‬鵠‫ﺭﮔ‬鴺‫】ﯲﺯﮔ‬ Değişen; bk.
öziche 【鴺‫ﭽ‬鴘‫ 】ﯲﺯ‬II Kendisine göre.
özgürüshchan.
özingizler 【‫ﺭ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙鳵鴘‫ 】ﯲﺯ‬Kendileriniz.
özgermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﯲﺯﮔ‬Değişmek. Özgürüp
turmaq – Devamlı değişmek; değişkenlik. özleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫】ﯲﺯﻟ‬ Benimsemek,
alışmak. Özlüshüp ketken – Abşmış.
özgermes 【‫ﺱ‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﯲﺯﮔ‬Değişmez.
özleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ 】ﯲﺯﻟ‬Ele geçirmek,
özgermeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫】ﯲﺯﮔ‬ Sabitlik,
almak, zaptetmek, benimsemek, kendine mal
değişmemek.
etmek. Ruschidin özleshtürülgen söz –
özgertiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺭﺗ‬鴺‫】ﯲﺯﮔ‬ Rusçadan alınmış söz.
Değiştirivermek. Tebietni özgertiwetmek –
özleshtürüwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ﺭۈۋ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ 】ﯲﺯﻟ‬Kendine
Tabiatı (doğayı) değiştirivermek.
mal edinme.
özgertish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﯲﺯﮔ‬Değiştirme. Özgertish
özlik 【鵗鴙‫ 】ﯲﺯﻟ‬Has, özgü. Özligidin –
kirgüzmek – Değiştirmek.
Kendiliğinden. Öz-özligidin – Kendi
özgertmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鴺‫ 】ﯲﺯﮔ‬Değiştirmek. kendiliğinden. Bu adem özligidin yaxshiliqqa
özgiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫】ﯲﺯﮔ‬Başka, bambaşka. Özgiche kirmeydu – Bu adam kendiliğinden iyiliği
éytqanda – Başka bir deyişle. Özgiche qilip kabul etmez.
éytqanda – Başka bir deyişle. Özgiche bir özre 【‫ 】ﯲﺯﺭە‬ağ. bk. özür.
hadise – Bambaşka bir hadise.
özsinmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ 】ﯲﺯﺳ‬Kendinden saymak;
özgichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯲﺯﮔ‬Özel, özellik. Uning bağrına basmak; yadırgamamak.
özgichiligi shunda – Onun özelliği şunda.
özür 【‫ 】ﯲﺯۈﺭ‬a. Af, özür. Özür éytmaq –
özgilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯲﺯﮔ‬Farklılık, ayrım, özellik. Özür dilemek.
Özgilik qilmaq – Ayrımlık yapmak.
özürlük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯲﺯۈﺭﻟ‬a.u. Özürlü.
özgürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ 】ﯲﺯﮔ‬Değişim, değişme.
özürsiz 【‫ﺰ‬鴙‫】ﯲﺯۈﺭﺳ‬ a.u. Özürsüz, özür
özgürüshchan 【‫ﺭۈﺷﭽﺎﻥ‬鵠‫】ﯲﺯﮔ‬ Değişken, sayılmaz.
istikrarsız. Özgürüshchan hawa – Değişken

388
paal 【‫ 】ﭘﺎﯪﻝ‬a. Faal. Tinchliq herikitining padichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ 】ﭘﺎﺩ‬f.u. Çoban, sığırtmaç.
paal qatnashchisi – Barış hareketinin faal padishah 【‫ﺸﺎھ‬鴘‫】ﭘﺎﺩ‬ f. Padişah. Xotun
iştirakçisi.
padishah – Kadın padişah. Padishah qizi –
paaliyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ﭘﺎﯪﻟ‬a. Faaliyet. Paaliyet Padişah kızı.
körsetmek – Faaliyet göstermek. padishahliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﺎﮬﻠ‬鴘‫ 】ﭘﺎﺩ‬f.u. Padişahlık.
paaliyetchan 【‫ﺗﭽﺎﻥ‬鴺鴶鴙‫ 】ﭘﺎﯪﻟ‬a.u. Faal. Padishahliq qilmaq – Padişahlık etmek.
paaliyetchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﭽﺎﻧﻠ‬鴺鴶鴙‫ 】ﭘﺎﯪﻟ‬a.u. Faallik, Padishahliqtin chüshmek – Padişahlıktan
inmek.
hareketlilik.
padishahzade 【‫ﺸﺎﮬﺰﺍﺩە‬鴘‫ 】ﭘﺎﺩ‬f. Padişah oğlu,
paaliyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫】ﭘﺎﯪﻟ‬ a.u. bk.
şehzade.
paaliyetchanliq.
padroshkilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺩﺭوﺷﮑ‬r.u. Birisini
paaliyetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ 】ﭘﺎﯪﻟ‬a.u. Faaliyetsiz.
elinden tutmak.
paaliyetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫】ﭘﺎﯪﻟ‬ a.u.
pagiy 【鴸鴙‫ 】ﭘﺎﮔ‬ç. Maya.
Faaliyetsizlik.
pah 【‫ 】ﭘﺎھ‬ünl. Hayranlık ifade eder. Pah
pachaq 【‫ 】ﭘﺎﭼﺎﻕ‬I Kırık, ezik.
qandaq chiraylik iken – Oh ne kadar güzel.
pachaq 【‫ 】ﭘﺎﭼﺎﻕ‬II f. Bacak, ayak.
pahishe 【鴺‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭘﺎﮬ‬a. Fahişe.
pachaq-pachaq 【‫ﭘﺎﭼﺎﻕ‬-‫ 】ﭘﺎﭼﺎﻕ‬Kırık dökük.
pahishilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫】ﭘﺎﮬ‬ a.u. Fahişelik.
Pachaq-pachaq qilmaq – Paramparça etmek.
Pahishilik qilmaq – Fahişelik yapmak.
pachaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﭘﺎﭼﺎﻗ‬Paramparça etme.
pahishiwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭘﺎﮬ‬a.f. Sefih.
pachaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭘﺎﭼﺎﻗﻠ‬Paramparça etmek.
pahishiwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭘﺎﮬ‬a.f.u. Sefihin
pachka 【‫ 】ﭘﺎﭼﮑﺎ‬r. Paket. meşguliyeti.
pachkilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﭘﺎﭼﮑ‬r.u. Paketleme. paxal 【‫ 】ﭘﺎﺧﺎﻝ‬Saman.
pachkilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺎﭼﮑ‬r.u. Paketlemek. paxlan 【‫ﻥ‬鳤‫ 】ﭘﺎﺧ‬bk. paqlan.
pada 【‫ 】ﭘﺎﺩﺍ‬f. Sürü; sığır sürüsü. paxlashqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鳤‫ 】ﭘﺎﺧ‬1, Çürük, çürümüş.

389
2, Küflü, küf bağlamış. pakadoghlaq 【‫ﻕ‬鳤‫】ﭘﺎﮐﺎﺩوﻏ‬ Bodur.
paxlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﭘﺎﺧ‬1. Çürümek 2. Pakadoghlaq adem – Bodur adam.
Kütleşmek. pakar 【‫ 】ﭘﺎﮐﺎﺭ‬bk. paka.
paxlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫】ﭘﺎﺧﻠ‬ 1. Çürüme 2. pakar-pakar 【‫ﭘﺎﮐﺎﺭ‬-‫ 】ﭘﺎﮐﺎﺭ‬Kısa, alçak, basık.
Küfleşme. Pakar-pakar öyler – Alçak alçak evler.
paxpaq 【‫ 】ﭘﺎﺧﭙﺎﻕ‬Geveze, boşboğaz, atıp pakdil 【‫ﻞ‬鴘‫ 】ﭘﺎﮐﺪ‬f. Samimi, temiz yürekli,
tutmacı. dürüst.
paxpaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺧﭙﺎﻗﻠ‬Gevezelik, boşboğazlık. pakdillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ 】ﭘﺎﮐﺪ‬f.u. Samimilik, temiz
paxpaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﭘﺎﺧﭙﺎ‬Tüylerinin karışık ve yüreklilik, dürüstlük.
kabarık olması. pakinek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴙‫】ﭘﺎﮐ‬ Alçak, kısa, basık.
paxta 【‫ 】ﭘﺎﺧﺘﺎ‬f. Pamuk. Pakinek orunduq – Alçak sandalya.

paxtek 【‫ك‬鴺‫ 】ﭘﺎﺧﺘ‬zool. Kumru. pakiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﭘﺎﮐ‬f. Temiz.

paxtichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺧﺘ‬f.u. 1. Pamuk istifçisi 2. pakizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﭘﺎﮐ‬f.u. Temizlik.

mec. Yalancı, kıtıratmak. pakizlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﭘﺎﮐ‬f.u. Temizlemek.
paxtichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫】ﭘﺎﺧﺘ‬ f.u. Pamuk paklash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﭘﺎﮐ‬f.u. Temizleme.
yetiştirme.
pakliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭘﺎﮐﻠ‬f.u. 1. Temizlik 2. Saflık,
paxtikar 【‫ﮑﺎﺭ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺧﺘ‬f. Pamuk istifçisi. safdillik.
paxtikarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮑﺎﺭﻟ‬鴙‫】ﭘﺎﺧﺘ‬ f.u. Pamuk paklimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭘﺎﮐﻠ‬f.u. Temizlemek.
yetiştirme işi.
paqa 【‫ 】ﭘﺎﻗﺎ‬Kurbağa. Paqa yopurmighi – 1)
paxtilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫】ﭘﺎﺧﺘ‬ f.u. bk. Sinir otu 2) Dulavratotu. Paqa léshi – Yosun,
paxlashmaq. sulu çamur.
paxtiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺧﺘ‬f.u. 1. Pamuk tarlası 2. paqachanak 【‫】ﭘﺎﻗﺎﭼﺎﻧﺎك‬ Kaplumbağa,
Astarı pamukla beslenmiş; astarı vatkalı. toshafta.
paxtizar 【‫ﺰﺍﺭ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺧﺘ‬f. Pamuk tarlası. paqalchaq 【‫ 】ﭘﺎﻗﺎﻟﭽﺎﻕ‬Bacak.
paxtizarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺧﺘ‬f.u. bk. paxtizar. paqildighuch 【‫چ‬鵞‫ﻐ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻗ‬Sinek vurucu.
pajie 【‫ﯭ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺟ‬a. Facia. paqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﭘﺎﻗ‬ I Kurbağaların çok
pajielik 【鵗鴙‫ﯭﻟ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺟ‬a.u. Faciali, acıklı. bulunduğu yer.
Pajielik ölüm – Faciali ölüm. paqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻗ‬II Küçük çark.
pak 【‫ 】ﭘﺎك‬f. Pak, temiz, kusursuz. paqir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻗ‬Kova, bakraç.
pak-pakiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭘﺎﮐ‬-‫ 】ﭘﺎك‬f. Tertemiz. paqiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻗ‬Parlak, ışıldayan.
pak-pakize 【‫ﺰە‬鴙‫ﭘﺎﮐ‬-‫ 】ﭘﺎك‬f. bk. pak-pakiz. paqiraqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﻗﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻗ‬Parlaklık.
paka 【‫ 】ﭘﺎﮐﺎ‬Kısa, alçak, basık; bk. pakinek. paqirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻗ‬Parıldama.
Boyi paka adem – Boyu kısa adam. Paka
paqiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﭘﺎﻗ‬ (paqirimaq'tan)
chatqanliq – Alçak çalılık.

390
Parıldatmak. Közingni paqiratma – Gözünü fal palan 【‫ﻥ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬a. Falan, falanca.
taşı gibi açma.
palan-pustan 【‫ﺳﺘﺎﻥ‬鵞‫ﭘ‬-‫ﻥ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬a.u. Kim, ne, o,
paqirghaq 【‫ﺮﻏﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻗ‬Işıldayan, parlak. bu.
paqirghan 【‫ﺮﻏﺎﻥ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻗ‬Işıldayan, parlak. palan-pustanchi 【鴛‫ﺳﺘﺎﻧﭽ‬鵞‫ﭘ‬-‫ﻥ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬a.u. O, bu,
paqirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻗ‬Parıldamak. Paqirap biri.
ketmek – Parıldayıvermek. palanchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬a.u. Biri.
paqlan 【‫ﻥ‬鳤‫ 】ﭘﺎﻗ‬Kuzu. palandi 【‫ﻧﺪى‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬ç.u. Kürek cezası.
pal 【‫ 】ﭘﺎﻝ‬I a. Fal. Pal achmaq – Fal açmak. palang 【‫ڭ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬1. Mısırın sapı ve yaprakları
pal 【‫ 】ﭘﺎﻝ‬II. Pal köz – Patlak göz. 2. Saman; bk. paxal.

pal-pal 【‫ﭘﺎﻝ‬-‫ 】ﭘﺎﻝ‬Parlak, ışıldayan. Téshi palanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫】ﭘﺎ‬ ç.u. Sürgüne

pal-pal ichi ghal-ghal – d. Dışı parlak, içi titrek; gönderilmek.
Zayıf fakat gösterişli. palas 【‫ﺱ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬Kilim.
pal-pul 【‫ﻝ‬鵞‫ﭘ‬-‫ 】ﭘﺎﻝ‬bk. pal-pal. palaslash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺳ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬bk. palaslimaq.
palaket 【‫ﺕ‬鴺‫ﮐ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬a. Felâket. Palaketke palaslimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺳﻠ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬Palaslap mangmaq –
uchrimaq – Felâkete uğramak; kazaya Biçimsiz bir halde yürümek.
uğramak.
palash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬ç.u. Sürgüne gönderme.
palaketchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮐ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬a.u. Felâket hali,
palata 【‫ﺗﺎ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬r. Meclis, kamara. Qanun
belali. Bu qandaq palaketchilik – Bu nasıl bir
palatisi – Kanun meclisi.
felaket.
palaz 【‫ﺯ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬Paspas.
palaketlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮐ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬a.u. Felâketli.
palbin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻟﺒ‬a.f. Falcı, fala bakan.
palaq 【‫ﻕ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬I Kayık küreği.
palbinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻟﺒ‬a.f.u. Falcılık; fala
palaq 【‫ﻕ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬II Yumurtanın çürük hali.
bakanın meşguliyeti.
Palaq tuxum – Çürük yumurta, geveze,
çenebaz, boşboğaz mec. palchi 【鴛‫ 】ﭘﺎﻟﭽ‬a.u. Falcı.

palaq-puluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﭘ‬-‫ﻕ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬takl. Paldır küldür. palchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻟﭽ‬a.u. Falcılık. Palchiliq

palaqchi 【鴛‫ﻗﭽ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬Kürekçi, kürek çeken. qilmaq – Falcılık yapmak.

pale 【鴺‫ 】ﭘﺎﻟ‬ç. Cayma tazminatı, ceza. Pale
palaqqide 【‫ﺪە‬鴙‫ﻗﻘ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬Palaqqide yiqilmaq –
qoymaq – Cezalandırmak.
Küt diye düşmek.
palech 【‫چ‬鴺‫ 】ﭘﺎﻟ‬a. Felç.
palaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬1. Sallanma, çalkalanma
2. Kürek çekme 3. Shunche
Çabalama. palechlik 【鵗鴙‫ﭼﻠ‬鴺‫ 】ﭘﺎﻟ‬a.u. Mefluç, inmeli,
kimlerdin beri palaqlap yürüptimen – Kaç kötürüm.
gündür çabalıyorum; Birkaç gündür
palesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﭘﺎﻟ‬a. bk. palech.
koşturuyorum.
paléontologiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﻟ‬鵝‫ﻧﺘ‬鵝鴽‫ 】ﭘﺎﻟ‬r. Paleontoloji,
palal 【‫ﻝ‬鳣‫ 】ﭘﺎ‬Saman. Palal qilmaq – Harman
eskivarlık bilimi.
dövmek.

391
palgan 【‫ 】ﭘﺎﻟﮕﺎﻥ‬ağ. bk. mergen. pang 【‫ 】ﭘﺎڭ‬Sağır. Pang bolmaq – Sağır

palildaq 【‫ﻠﺪﺍﻕ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻟ‬Parlak, ışıldayan. olmak. Pang qilmaq – Sağır etmek. Pang bolup
qalmaq – Sağır kalmak.
palildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﭘﺎﻟ‬Pırıldamak, ışıldamak.
pangkay 【‫ﮑﺎي‬鳴‫ 】ﭘﺎ‬Sağır.
Kündek palildaydu – Güneş gibi ışıldıyor.
pangqayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﻘﺎ‬鳴‫ 】ﭘﺎ‬Sağırlık.
palimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻟ‬ç.u. Sürgüne göndermek.
pangqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻘ‬鳴‫ 】ﭘﺎ‬Beyinsiz, kaim kafalı, et
palinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻟ‬ç.u. Sürgüne gönderilme.
kafalı. Pangqush adem – Et kafalı adam.
paliz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻟ‬f. Bostan, sebze bahçesi.
pangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﭘﺎ‬Sağırlık.
palizchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺰﭼ‬鴙‫】ﭘﺎﻟ‬ Bostancılık,
pangngide 【‫ﺪە‬鴙鳵鳴‫ 】ﭘﺎ‬Birdenbire, ani olarak,
sebzecilik.
ansızın. U muellimge qarap turup pangngide
palköz 【‫ﺯ‬鵟‫ 】ﭘﺎﻟﮑ‬Lokma gözlü, gözleri fırlak. yighlawetti – O öğretmenin karşısında ansızın
palla 【鳤‫ 】ﭘﺎﻟ‬Palla qilip ketmek – Birdenbire ağlayıverdi.
parlamak. pangshing 【鵘鴙‫ﺸ‬鳴‫ 】ﭘﺎ‬ç. Kaygısız, emin,
palta 【‫】ﭘﺎﻟﺘﺎ‬ Balta. Palta chapmaq – düşünmeden. U pangshing uxlap kétiptu – Ok
Baltalamak; balta ile kesmek. Palta sépi – Balta kaygısız uyuyuvermiş.
sapı. Paltining yuldusi – Baltanın arkası. panislamist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﻣ‬鳤‫ﺴ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻧ‬r. Pan-lslamist.
paltilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﭘﺎﻟﺘ‬Baltalama. panislamizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﻣ‬鳤‫ﺴ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻧ‬r.Pan-İslamizm.
paltilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻟﺘ‬Baltalamak. paniy 【鴸鴙‫ 】ﭘﺎﻧ‬a. Fani. Paniy dunya – Fanî
palwan 【‫ﺍﻥ‬鵣‫ 】ﭘﺎﻟ‬f. Pehlivan, savaşçı, bahadır. dünya.

pamchi 【鴛‫ 】ﭘﺎﻣﭽ‬Top, parça. pantürkist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﭘﺎﻧﺘ‬r. Pan-Türkist.

pana 【‫ 】ﭘﺎﻧﺎ‬I f. Sığmak, barınak. Pana jay – pantürkizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﭘﺎﻧﺘ‬r. Pan-Türkizm.
Barınak. Bash pana – Sığınak. Papa 【‫ 】ﭘﺎﭘﺎ‬r. Papa.
pana 【‫】ﭘﺎﻧﺎ‬II f. 1. Sürme 2. Çivi, takoz. Pana papaq 【‫ 】ﭘﺎﭘﺎﻕ‬Papak, kalpak.
qaqmaq – Çivi vurmak.
papiros 【‫ﺮوﺱ‬鴙‫ 】ﭘﺎﭘ‬r. Sigara. Papiros qeghizi
panaq 【‫ 】ﭘﺎﻧﺎﻕ‬Basık burun. – Cıgara kağıdı.
panalash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﭘﺎﻧﺎ‬f.u. Saklama, koruma, papka 【‫ 】ﭘﺎﭘﮑﺎ‬r. Dosya, kulpsuz çanta.
örtme, himaye etme.
par 【‫】ﭘﺎﺭ‬r. Çift. Bir par ötük – Bir çift çizme.
panalimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﭘﺎﻧﺎﻟ‬ f.u. Saklamak,
para 【‫ 】ﭘﺎﺭﺍ‬I f. Rüşvet. Para bermek – Rüşvet
korumak, örtmek, himaye etmek.
vermek.
panar 【‫ 】ﭘﺎﻧﺎﺭ‬r. Fener.
para 【‫ 】ﭘﺎﺭﺍ‬II f. Parça.
panasiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﭘﺎﻧﺎﺳ‬f.u. 1. Evsiz, yurtsuz 2.
para-para 【‫ﭘﺎﺭﺍ‬-‫ 】ﭘﺎﺭﺍ‬f. Para-para qilmaq –
Himayesiz, arkasız, kimsesiz.
Parçalara ayırmak.
panasizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫】ﭘﺎﻧﺎﺳ‬ f.u. 1. Evsizlik,
parawan 【‫ 】ﭘﺎﺭﺍۋﺍﻥ‬f. Refah, bolluk. Parawan
yurtsuzluk. 2. Himayesizlik, arkasızlık,
turmush – Refah geçim; refah içinde geçinen
kimsesizlik.

392
hayat. parasetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫】ﭘﺎﺭﺍﺳ‬ a.u. Ferasetli,
parawanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﭘﺎﺭﺍۋﺍﻧﭽ‬ f.u. bk. anlayışlı.
parawanliq. parasetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫】ﭘﺎﺭﺍﺳ‬ a.u. Ferasetsiz,
parawanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺭﺍۋﺍﻧﻠ‬f.u. 1. Yer, mahal, anlayışsız.
mekan. 2. Refah, bolluk, kolaylık. Parawanliq parasetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﭘﺎﺭﺍﺳ‬a.u. Ferasetsizlik,
fondi – Bolluk fonu. Xelq parawanlighi – anlayışsızlık.
Halkın refahı.
parashut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﭘﺎﺭﺍﺷ‬r. Paraşüt.
parawoz 【‫ 】ﭘﺎﺭﺍۋوﺯ‬r. Lokomotif.
parashutchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鵞‫ 】ﭘﺎﺭﺍﺷ‬r.u. Paraşütçü.
parawozchi 【鴛‫ 】ﭘﺎﺭﺍۋوﺯﭼ‬r.u. Makinist.
parashutchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鵞‫】ﭘﺎﺭﺍﺷ‬ r.u.
paraghet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﭘﺎﺭﺍﻏ‬a. Dinlenme, istirahat. Paraşütçülük.
paraxot 【‫ﺕ‬鵝‫ 】ﭘﺎﺭﺍﺧ‬a. Gemi. parche 【鴺‫ 】ﭘﺎﺭﭼ‬f. Parça, bölük, bozuk.
paraxotchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鵝‫ 】ﭘﺎﺭﺍﺧ‬r.u. Gemicilik. parche-parche 【鴺‫ﭘﺎﺭﭼ‬-鴺‫ 】ﭘﺎﺭﭼ‬Parça parça.
parakende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ 】ﭘﺎﺭﺍﮐ‬f. 1. Panik verici 2. Parche-parche qilmaq – Parça parça etmek.
Bozulmuş, bozguna uğratılmış, dağınık. 3. parche-purat 【‫ﺭﺍﺕ‬鵞‫ﭘ‬-鴺‫ 】ﭘﺎﺭﭼ‬f.u. 1. Ufak tefek
Dikkatsiz, dalgın. eşya 2. Parça, bez parçası.
parakendichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ 】ﭘﺎﺭﺍﮐ‬f.u. Korkak, parchilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﭘﺎﺭﭼ‬f.u. Parçalama.
ürkek, panik veren.
parchilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺭﭼ‬f.u. Parçalamak.
parakendichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ 】ﭘﺎﺭﺍﮐ‬f.u. bk.
pare 【‫ 】ﭘﺎﺭە‬f. bk. para.
parakendilik.
parichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ 】ﭘﺎﺭ‬f.u. Rüşvetçi, yiyici.
parakendilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ 】ﭘﺎﺭﺍﮐ‬f.u. Paniklik,
ürkeklik, telaşlılık. parixor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺨ‬鴘‫ 】ﭘﺎﺭ‬f. bk. parichi.

paraq 【‫ 】ﭘﺎﺭﺍﻕ‬Tahıl vergisi. parixorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺨ‬鴘‫ 】ﭘﺎﺭ‬f.u. Rüşvetçilik,

paraq-paraq 【‫ﭘﺎﺭﺍﻕ‬-‫ 】ﭘﺎﺭﺍﻕ‬Paraq-paraq külüp yiyicilik.

ketmek – Kahkahayı salıvermek. parikendichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫】ﭘﺎﺭ‬ f.u.

parang 【‫ 】ﭘﺎﺭﺍڭ‬Konuşma, sohbet, söz. Karışıklık, şaşkınlık. Parikendichilik

tughdurmaq – Karışıklık yaratmak (doğurmak).
Parang qilmaq – Söylemek, konuşmak.
parildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴘‫】ﭘﺎﺭ‬ Parlamak,
parangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴‫ 】ﭘﺎﺭﺍ‬Konuşkan.
pırıldamak, parıldamak.
parangdashmaq 【‫ﺪﺍﺷﻤﺎﻕ‬鳴‫】ﭘﺎﺭﺍ‬ bk.
parilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﭘﺎﺭ‬f.u. Paramparça etmek.
paranglashmaq.
parqirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺭﻗ‬bk. paqirimaq.
paranglashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ 】ﭘﺎﺭﺍ‬Konuşmak,
sohbet etmek. parlak 【‫ك‬鳣‫ 】ﭘﺎﺭ‬Parlak. Parlaq istikbal –

paranglishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﭘﺎﺭﺍ‬Konuşma, sohbet Parlak istikbal.

etme. parlamént 【‫ﻨﺖ‬鴽‫ﻣ‬鳣‫ 】ﭘﺎﺭ‬r. Parlamento, millet

paraset 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﭘﺎﺭﺍﺳ‬a. Feraset. meclisli.

parlaméntarizm 【‫ﺰﻡ‬鴘‫ﻨﺘﺎﺭ‬鴽‫ﻣ‬鳣‫】ﭘﺎﺭ‬ r.

393
Parlamentarizm. partlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺭﺗﻠ‬Patlamak.
parlaméntliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺘﻠ‬鴽‫ﻣ‬鳣‫ 】ﭘﺎﺭ‬r.u. Parlamenter. pasahet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﭘﺎﺳﺎﮬ‬a. Fesahat. Pasahet bilen
parlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﭘﺎﺭ‬Parlama. sözlimek – Fesahatle söylemek.

parlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺭﻟ‬Parlamak. Insaniyetning pasahetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﭘﺎﺳﺎﮬ‬a.u. Fesahatti.

hayati bext nuri bilen parlaydu – İnsaniyetin pasang 【‫ 】ﭘﺎﺳﺎڭ‬Yük, ağırlık, cendere, pres.
hayatı baht nuru ile parlar.
pasban 【‫ 】ﭘﺎﺳﺒﺎﻥ‬f. bk. pasiwan.
parpa 【‫ 】ﭘﺎﺭﭘﺎ‬Cüce, bodur, bücür.
pasiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺳ‬a. Bozuk, kokmuş, ahlaksız,
parrida 【‫ﺪﺍ‬鴘‫ 】ﭘﺎﺭﺭ‬Künning nuri parrida fasık.
chüshti – Güneşin nuru parlayarak indi.
pasiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫】ﭘﺎﺳ‬a.u. Bozukluk, ahlaksızlık.
Pars 【‫ 】ﭘﺎﺭﺱ‬f. Fars. Pars ayili – Fars kadım.
pasil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺳ‬a. 1. Hudut 2. Fasıl.
Pars xelqi – Fars halkı.
pasiwan 【‫ﺍﻥ‬鵣鴙‫ 】ﭘﺎﺳ‬f. 1. Çoban 2. Nöbetçi.
parsa 【‫ 】ﭘﺎﺭﺳﺎ‬Parsa, dindar.
paskina 【‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺳﮑ‬Kirli, pis, çamurlu.
parsaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺭﺳﺎﻟ‬f.u. Dindarlık.
paskinichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺳﮑ‬Kirlilik, pislik.
Parsi 【鴛‫ 】ﭘﺎﺭﺳ‬f. Farsça; Fars milletine ait.
Parsi tili – Fars dili. . paskinilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺳﮑ‬bk. paskinichiliq.

parsildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺭﺳ‬Çatırdama, şakırdama. pasport 【‫ﺭﺕ‬鵝‫ 】ﭘﺎﺳﭙ‬r. Pasaport.

parsildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﭘﺎﺭﺳ‬ Çatırdamak, passip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺳﺴ‬r. Pasif.

şakırdamak.
passipliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺳﺴ‬r.u. Pasiflik. Passipliq
parta 【‫ 】ﭘﺎﺭﺗﺎ‬r. Okul sırası. qilmaq – Pasiflik tmek.
partiye 【鴺鴶鴙‫ 】ﭘﺎﺭﺗ‬r. Parti. Démokratik partiye passhap 【‫】ﭘﺎﺳﺸﺎپ‬ tar. Şehir koruma
– Demokratik parti. Partiye teshkilatchisi – görevlilerin başkanı.
Parti kurucusu.
pash 【‫ 】ﭘﺎﺵ‬I f. Açık, besbelli, aşikar. Pash
partiyisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴶鴙‫ 】ﭘﺎﺭﺗ‬r.u. Partisiz. bolmaq – Aşikar olmak. Pash qilmaq – Aşikar
partiyisizler 【‫ﺭ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴶鴙‫ 】ﭘﺎﺭﺗ‬Partisizler. etmek.

pash 【‫ 】ﭘﺎﺵ‬II Oyunu ilk başlayan; oyunun

partiyiwiy 【鴸鴘鵣鴙鴶鴙‫ 】ﭘﺎﺭﺗ‬r.a. bk. partiylik.
öncülüğü.
partiyiwiylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶鴘鵣鴙鴶鴙‫ 】ﭘﺎﺭﺗ‬r.a.u. Partililik.
pasha 【‫ 】ﭘﺎﺷﺎ‬I Paşa. Enwer Pasha – Enver
partiylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ 】ﭘﺎﺭﺗ‬r.u. Partili, parti üysi. Paşa.
partizan 【‫ﺰﺍﻥ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺭﺗ‬r. Partizan, çeteci, gerilla. pasha 【‫ 】ﭘﺎﺷﺎ‬II Sivrisinek. Bezgek pashisi –
Partizan etriti – Çete ekibi. Sıtma sivrisineği.
partizanlik 【鵗鴙‫ﺰﺍﻧﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺭﺗ‬r.u. Çetecilik. pashixana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺷ‬f. Sivrisineğin çok
partlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﭘﺎﺭﺗ‬Patlama. bulunduğu yer.

partlatquch 【‫چ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳤‫ 】ﭘﺎﺭﺗ‬Patlayıcı. pashna 【‫ 】ﭘﺎﺷﻨﺎ‬Ökçe. Pashna mixi – Ökçe

çivisi.
partlatquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳤‫ 】ﭘﺎﺭﺗ‬bk. partlatquch.

394
pashsha 【‫ 】ﭘﺎﺷﺸﺎ‬bk. pasha. birimi ile tartmak. Aghrik patmanlap kiridu,
misqallap chiqidu – d. Hastalık patman ağırlığı
pat 【‫ 】ﭘﺎﺕ‬Çabuk, hızlı, yakın. Pat yéqinda
ile girer, miskal (4,26 gram ağırlığında bir tartı
– Yakın bir zamanda.
birimi) ağırlığı ile çıkar.
pat-pat 【‫ﭘﺎﺕ‬-‫ 】ﭘﺎﺕ‬Sık sık. Pat-pat kélip
patriarx 【‫ﯫﺭﺥ‬鴘‫ 】ﭘﺎﺗﺮ‬r. Patrik.
turung – Sık sık gelin. Biz uning bilen pat-pat
uchurushup turumiz – Biz onunla sık sık patriarxal 【‫ﯫﺭﺧﺎﻝ‬鴘‫ 】ﭘﺎﺗﺮ‬r. Çok eski zamanlara
karşılaşıyoruz. ait olma. Patriarxal tüzüm – Çok eski
zamanlara ait düzen.
patan 【‫ 】ﭘﺎﺗﺎﻥ‬Erkeklerin cinsel organı.
patriarxat 【‫ﯫﺭﺧﺎﺕ‬鴘‫ 】ﭘﺎﺗﺮ‬1. Ataerkili patriarkal
patang 【‫ 】ﭘﺎﺗﺎڭ‬Kiriş, sinir.
devir 2. Patriklik.
patéfon 【‫ﻥ‬鵝‫ﻔ‬鴽‫ 】ﭘﺎﺗ‬r. Gramofon.
patron 【‫ 】ﭘﺎﺗﺮوﻥ‬r. Patron.
patihe 【鴺‫ﮭ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺗ‬a. Fatiha. Patihe oqumaq –
patsha 【‫ 】ﭘﺎﺗﺸﺎ‬f. bk. padishah.
Fatiha okumak.
patshaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺗﺸﺎﻟ‬f.u. bk. padishahliq.
patqaq 【‫ 】ﭘﺎﺗﻘﺎﻕ‬Balçık, çamur.
paturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭘﺎﺗ‬Batırmak.
patqaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺗﻘﺎﻗﭽ‬Bataklık.
paturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﭘﺎﺗ‬Batırma.
patqaqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﭘﺎﺗﻘﺎﻗ‬Çamurlu hale
gelmek. pawan 【‫ 】ﭘﺎۋﺍﻥ‬f. ağ. Avcı.

patqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺗﻘﺎﻗﻠ‬Bataklık, çamurluk. pay 【‫ 】ﭘﺎي‬I f. 1. Bacak 2. Kiriş, sinir.

patquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭘﺎﺗﻘ‬Batırmak, sığdırmak. pay 【‫ 】ﭘﺎي‬II r. Pay, hisse.

patquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ 】ﭘﺎﺗﻘ‬Batırma, sığdırma. pay 【‫ 】ﭘﺎي‬III 1. Tane, adet 2. Defa, kere.
Yigirme nechche pay oq atti – Yirmi kaç defa
patmaq 【‫ 】ﭘﺎﺗﻤﺎﻕ‬Batmak, sığmak. Pétip
ateş etti; yirmi kaç el ateş etti.
ketmek – Batmak, batıvermek. U sugha pétip
öldi – O suda boğularak öldü. Yaghach sugha payan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬f. Kıyı, sınır, bucak.
patmaydu – Ağaç suya batmaz. Pétip qalmaq – payandichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﺎﻧﺪ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬f.u. tekn. Kaynakçı.
Batıp kalmak; saplanıp kalmak. Besh ming qoy
payansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﻧﺴ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬f.u. Engin, geniş, uçsuz
patqidek qotan hazirlandi – Beş bin koyun sığa
bucaksız. Payansiz dala – Engin bozkır.
bilecek ağıl hazırlandı. Quyash patti – Günşe
battı. Qerzge pétip qalmaq – Borca batmak. paychi 【鴛‫ﭽ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬r.u. Hissedar.
Pulgha patmaq – Paraya batmak; çok para payda 【‫ﺪﺍ‬鴵‫】ﭘﺎ‬ a. Fayda, kâr. Payda
kazanmak. Uyqugha patmaq – Uykuya dalmak.
chiqarmaq – Kazanç elde etmek; kazanmak.
Kirge patmaq – Kire batmak; çok kirlenmek.
Payda qilmaq – Kazanmak. Dora payda qildi –
Ununggha chishim patmaydu – Ona sözümü
İlac deva oldu; İlaç faydalı oldu. Paydisi yoq –
dinletemem.
Faydası yok. Paydisi tegmidi – Faydası
patman 【‫ 】ﭘﺎﺗﻤﺎﻥ‬Batman, eski ağırlık birimi, dokunmadı. Paydisigha sattim – Kârına sattım.
57,3 kilo ağırlığına eşit. paydixor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺨ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬a.f. Çıkarcı.
patmanlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﭘﺎﺗﻤﺎﻧ‬bk. patmanlimaq.
paydixorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺨ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬a.f.u. Çıkarcılık.
patmanlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭘﺎﺗﻤﺎﻧﻠ‬Patman ölçü

395
paydikesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬a.f. bk. paydixor. takip etmek.

paydikeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫】ﭘﺎ‬ a.f.u. bk. paymal 【‫ﻤﺎﻝ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬f. Paymal qilmaq – mec.
paydixorluq. Çiğnemek.

paydilanghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻧﻐ‬鳤鴘‫ﺪ‬鴵‫】ﭘﺎ‬ a.u. paynek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬1. Tüfeğin kundağı 2.

Faydalanan kimse. Kishi küchidin Yumurtanın küt tarafı.
paydilanghuchi – Sömürücü, sömüren, paypaq 【‫ﭙﺎﻕ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬Çorap. Kigiz paypaq – Keçe
istismarcı. çorap.
paydilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬a.u. Faydalanmak. paypas 【‫ﭙﺎﺱ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬1. Beceriksiz, ağır kanlı 2.
Pürsettin paydilanmaq – Fırsattan Yerinde durmaz.
faydalanmak.
paypaslash 【‫ﺵ‬鳤‫ﭙﺎﺳ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬Biçimsiz yürüme.
paydiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬Faydalı. Paydiliq bolush
paypasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﺎﺳﻠ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬Beceriksizlik.
– Faydalı olma.
paypaslimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙﺎﺳﻠ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬Biçimsiz yürümek.
paydilinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬a.u. Faydalanma.
paypétek 【‫ك‬鴺‫ﺘ‬鴽‫ﭙ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬Acele acele şuraya
paydisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬a.u. Faydasız.
buraya koşma; fellek fellek dolaşma. Paypétek
paydisizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬a.u. Faydasızlık. bolup ketmek – Koşuşmaktan bitap düşmek.
payga 【‫ﮕﺎ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬ağ. At koşusu. paytext 【‫ﺧﺖ‬鴺‫ﺘ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬f. Başkent.
paygichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﮕ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬Koşu ab, beygir. paytima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫】ﭘﺎ‬ Ayağa sarmak için
payxan 【‫ﺨﺎﻥ‬鴵‫】ﭘﺎ‬ f. Tahıl başaklarını kullanılan bez.
öğütmek. Payxinini chiqiriwetmek – Leşini paza 【‫ 】ﭘﺎﺯﺍ‬ç. Tırmık; bk. sörem ve tirna.
çıkarmak; hakkından gelmek.
pazil 【‫ﻞ‬鴘‫ 】ﭘﺎﺯ‬a. Fazıl.
payiz 【‫ﺰ‬鴙鴵‫ 】ﭘﺎ‬a. Faiz.
pazilet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ 】ﭘﺎﺯ‬a. Fazilet, p.
payqash 【‫ﻘﺎﺵ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬1. Dikkat etme, farketme
paziletlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ 】ﭘﺎﺯ‬a.u. Faziletli.
2. Anlama.
pede 【‫ﺩە‬鴺‫ 】ﭘ‬bk. perde.
payqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬1. Dikkat etmek,
farketmek, 2. Anlamak. pedez 【‫ﺩەﺯ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. 1. Bezeme, süsleme 2. Cila,
parlaklık. Pedez bermek – Cilalamak,
paylaq 【‫ﻕ‬鳤鴵‫ 】ﭘﺎ‬1. Gizlice takip; gizlice
parlatmak. 3. Makyaj, yüz boyası. Pedez
izleme 2. Araştırma; istihbarat servisi.
qilmaq – Makiyaj yapmak.
paylaqchi 【鴛‫ﻗﭽ‬鳤鴵‫ 】ﭘﺎ‬1. İstihbaratçı, keşifçi 2.
pedezchi 【鴛‫ﺩەﺯﭼ‬鴺‫】ﭘ‬f.u. 1. Cilacı 2. Makyajcı.
Karakol, nöbetçi.
pedezchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺩەﺯﭼ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. 1. Cilacılık 2.
paylaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗﭽ‬鳤鴵‫ 】ﭘﺎ‬İstihbarat işi, keşif
Makyajcılık.
işi.
pedezlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺩەﺯﻟ‬鴺‫ 】ﭘ‬1. Bezeme, süsleme,
paylash 【‫ﺵ‬鳤鴵‫ 】ﭘﺎ‬Gözetleme, izleme, takip
cilalama, parlatma 2. Makyaj yapma.
etme.
pedezlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺩەﺯﻟ‬鴺‫】ﭘ‬ 1. Bezemek,
payliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬r.u. Aidat, ödenti.
süslemek, cilalamak, parlatmak 2. Makyaj
paylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﭘﺎ‬Gözetlemek, izlemek,

396
yapmak. pelküch 【‫چ‬鵠‫ﻟﮑ‬鴺‫ 】ﭘ‬1. Pipet, damlalık 2. Fırça
peghember 【‫ﺭ‬鴺‫ﻣﺒ‬鴺‫ﻏ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. bk. peyghember. 3. Değnek.

peghez 【‫ﺯ‬鴺‫ﻏ‬鴺‫ 】ﭘ‬bk. peqes. pelle 【鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. 1. Basamak, durak 2. Kefe.
Uning pellisi éghir keldi – Onun kefesi ağır
pehliwan 【‫ﺍﻥ‬鵣鴙‫ﮬﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. bk. palwan.
bastı.
pexes 【‫ﺱ‬鴺‫ﺧ‬鴺‫ 】ﭘ‬Yavaş, ihtiyatlı, ihtiyatla.
pelsepe 【鴺‫ﭘ‬鴺‫ﻟﺴ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Felsefe. Pelpese satmaq
Pexse bolmaq – İhtiyat etmek. Pulunggha
– Felsefe yapmak.
pexes bol – Parana ihtiyatlı ol.
pelsepichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ﻟﺴ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Felsefeci.
pexeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﺧ‬鴺‫ 】ﭘ‬İhtiyatlılık. Pexeslik
bilen – İhtiyat ile. pelsipiy 【鴸鴙‫ﭙ‬鴙‫ﻟﺴ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Felsefî. Pelsipiy
mesililer – Felsefî meseleler.
pexirlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺧ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Öğünmek,
övünmek. pelto 【鵝‫ﻟﺘ‬鴺‫ 】ﭘ‬r. Palto.

pexirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺧ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Övünülen. Pexirlik pem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Fehim, anlayış, akıl.
ish – Övünülen iş. pem-paraset 【‫ﺕ‬鴺‫ﭘﺎﺭﺍﺳ‬-‫ﻡ‬鴺‫ 】ﭘ‬I Fehim ve feraset.
pexirlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺧ‬鴺‫ 】ﭘ‬Öğünme, övünme. pem-paraset 【‫ﺕ‬鴺‫ﭘﺎﺭﺍﺳ‬-‫ﻡ‬鴺‫ 】ﭘ‬II a. Fehim ve
pexriy 【鴸鴘‫ﺧﺮ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Fahri. feraset; akıl ve sezgi.

peqes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻗ‬鴺‫ 】ﭘ‬Tünek. Ular siyasiy jekettin pem-parasetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﭘﺎﺭﺍﺳ‬-‫ﻡ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Fehim
nahayiti peqes – Onlar siyasi bakımdan çok ve ferasetli; akıl ve uyanıklılık.
sınırlıdır. pem-parasetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﭘﺎﺭﺍﺳ‬-‫ﻡ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Fehimsiz
peqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻗ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Ancak, yalnız. Peqet bir ve ferasetsiz; akılsız ve uyuşuk.
özem – Yalnız kendim. pem-parasetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﭘﺎﺭﺍﺳ‬-‫ﻡ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u.
peqetla 【鳤‫ﺗ‬鴺‫ﻗ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Büsbütün, tamamiyle, Fehimsiz ve ferasetsizlik; akılsız ve uyuşukluk.
asla. Peqetla öchmeydu – Asla sönmez. pemidur 【‫ﺪۇﺭ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﭘ‬r. Domates.
pelek 【‫ك‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﭘ‬I a. 1. Gök, gökyüzü 2. Kader, pemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫】ﭘ‬ a.u. Fehimli, akıllı,
alın yazısı. Pelekning tetürligi – Kaderin anlayışlı.
aksiliği.
pemlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫】ﭘ‬ a.u. Anlamak,
pelek 【‫ك‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﭘ‬II bk. pélek. kavramak.
pelempey 【‫ي‬鴺‫ﻣﭙ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﭘ‬Basamak, merdiven. pemsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Fehimsiz,akılsız.
peleng 【‫ڭ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Pars. pemsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Fehimsizlik,
pelesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫】ﭘ‬ 1. Keserek kısaltma, akılsızlık.
kenarını bastırma 2. lambanın fitilini kesme. pen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﭘ‬I a. Fen. Penler akadémiyisi –
peley 【‫ي‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﭘ‬Eldiven, ellik. Fenler akademisi.

pelime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﭘ‬Katmerli yufka, pide, çörek. pen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﭘ‬II ç. Tahta.

pelimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﭘ‬1. Keserek kısaltmak, pend 【‫ﻧﺪ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Nasihat, öğüt, ibret, pend.
kenarım bastırmak 2. lambanın fitilini kesmek. pendiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.a. Nasihat, ibret.

397
pendname 【鴺‫ﻧﺪﻧﺎﻣ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Pend-name; nasihat Ufak evcil kuşlar.
kitabı. perendichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﺭەﻧﺪ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. Kuşçuluk;
pener 【‫ﺭ‬鴺‫ﻧ‬鴺‫ 】ﭘ‬r. ağ. bk. panar. kümes hayvanları yetiştirme.

penhere 【‫ﺭە‬鴺‫ﻧﮭ‬鴺‫ 】ﭘ‬Tahta testeresi. Pereng 【‫ﺭەڭ‬鴺‫ 】ﭘ‬tar. Avrupalı.

penje 【鴺‫ﻧﺠ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.Pençe. pereng 【‫ﺭەڭ‬鴺‫ 】ﭘ‬Al. Pereng yaghliq – Al

mendil; al başörtüsü.
penjir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻧﺠ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. bk. penjire.
perenje 【鴺‫ﺭەﻧﺠ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Peçe.
penjire 【‫ﺮە‬鴙‫ﻧﺠ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. 1. Pencere 2. Parmaklık
3. Kafes. -perest 【-‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. (birleşik kelime içinde
yer alır) tapan, tapınan, ibadet eden.
penniy 【鴸鴙‫ﻧﻨ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Fennî.
Ateshperest – Ateşperest. Mensepperest –
pensad 【‫ﻧﺴﺎﺩ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. tar. bk. pensat. Makam düşkünü.

pensat 【‫ﻧﺴﺎﺕ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. tar. Pensat beshi – Eski perez 【‫ﺭەﺯ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Faraziye, ipotez, tahmin,
Kaşgar'daki askerî bir ünvan; binbaşı. zan. Perez qilmaq – Tahmin etmek.

penturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻧﺘ‬鴺‫】ﭘ‬ Hile yapmak, perezen 【‫ﺭەﺯەﻥ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Tahminen.

dolandırıcılık yapmak. perhadistan 【‫ﺴﺘﺎﻥ‬鴘‫ﺭﮬﺎﺩ‬鴺‫ 】ﭘ‬Aşık vatanı; aşık
pepilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﭘ‬1. Ninni okuyarak romanı.
uyutma; oyalama 2. Nazlı büyütme; okşama. perhiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﮬ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Perhiz, ölçülü, ılımlı.
pepilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﭘ‬1. Ninni okuyarak
perhizkar 【‫ﺰﮐﺎﺭ‬鴙‫ﺭﮬ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. 1. Ölçülü, ılımlı 2.
uyutmak; oyalamak 2.Nazlı büyütmek;
Dindar, sofu.
okşamak. Pepilep kütmek – Özen göstermek;
nazlı büyütmek. peri 【‫ﺭى‬鴺‫ 】ﭘ‬1. Peri 2. mec. Güzel.

per 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Tüy. Per yastuq – Tüy yastık. perixan 【‫ﺨﺎﻥ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Büyücü, sihirbaz, avsun,
üfürükçü.
peraset 【‫ﺕ‬鴺‫ﺭﺍﺳ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. bk. paraset.
perije 【鴺‫ﺠ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﭘ‬I f. ağ. bk. perenje.
perde 【‫ﺭﺩە‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Perde. Ishik perde – Kapı
perdesi. Köz perdisi – anat. karniye, saydam perije 【鴺‫ﺠ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﭘ‬II Cüppe.
tabaka. Qulaq perdisi – Kulak perdesi. Besh perishan 【‫ﺸﺎﻥ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Perişan. Perishan
perdilik sehne esiri – Beş perdeli sahne eseri. halde – Perişan halde.
perdesman 【‫ﺭﺩەﺳﻤﺎﻥ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. Perde şeklinde; perishanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﺎﻧﻠ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. Perişanlık.
zar şeklinde.
perishte 【鴺‫ﺸﺘ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. 1. Melek 2. mec. Güzel.
perdez 【‫ﺭﺩەﺯ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. bk. pedez.
perizat 【‫ﺰﺍﺕ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. 1. Perizat, peri çocuğu 2.
perdilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺭﺩ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. Perdeleme. mec. Güzel.
perdilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺭﺩ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u.Perdelemek. perq 【‫ﺭﻕ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Fark. Perq qilmaq –
pere 【‫ﺭە‬鴺‫ 】ﭘ‬f. bk. per. Farketmek.

perende 【‫ﺭەﻧﺪە‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Kuş. perqlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺭﻗﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬Farklı olmak,

farklanmak.
perende-cherende 【‫ﺭەﻧﺪە‬鴺‫ﭼ‬-‫ﺭەﻧﺪە‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. t.i.

398
perqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﻗﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Farklı. perz 【‫ﺭﺯ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Farz.

perqlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺭﻗﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Farklanma. perzend 【‫ﺭﺯەﻧﺪ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Çocuk, oğul.

perqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﻗﺴ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Farksız. perzendlik 【鵗鴙‫ﺭﺯەﻧﺪﻟ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. Çocuklu, oğullu.

perqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭﻗﺴ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Farksızlık. perzendsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺯەﻧﺪﺳ‬鴺‫】ﭘ‬ f.u. Çocuksuz,

perqut 【‫ﺕ‬鵞‫ﺭﻗ‬鴺‫ 】ﭘ‬Kadife. oğulsuz.

perzendsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭﺯەﻧﺪﺳ‬鴺‫】ﭘ‬ f.u.

perman 【‫ﺭﻣﺎﻥ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Ferman, buyruk. Perman
Çocuksuzluk, oğulsuzluk.
qilmaq – Emretmek, buyurmak.
pes 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﭘ‬I f.l. Alçak, basık, düşük 2. Alçak,
permude 【‫ﺩە‬鵞‫ﺭﻣ‬鴺‫】ﭘ‬ Tandırda pişirilen
namussuz, rezil. Pes adem – Alçak adam. Pes
gözleme.
awaz bilen – Alçak sesle.
persex 【‫ﺥ‬鴺‫ﺭﺳ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Fersah (atlının bir saatlik
pes 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﭘ‬II f. An, lahza. Bir peske – Bir an
yolu).
için. Bir peste – Bir anda. Bir pestin kéyin –
pertuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﺗ‬鴺‫】ﭘ‬ r. Önlük, göğüslük, Birazdan sonra. Bir pes dem éliwaldim – Biraz
peştamal. dinlendim.
perwa 【‫ﺭۋﺍ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Tasa, kaygı, dikkat. Perwa pesat 【‫ﺳﺎﺕ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Fesat.
qilmaq – Dikkatetmek.
pese 【鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﭘ‬Miskin hastalığına tutulmuş.
perwane 【鴺‫ﺭۋﺍﻧ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Pervane, kelebek.
peseymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. İnmek, düşmek,
perwasiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭۋﺍﺳ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. Kaygısız, dikkatsiz. azalmak, alçalmak, yavaşlamak.
perwasizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭۋﺍﺳ‬鴺‫】ﭘ‬ Kaygısızlık, pesil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Fasıl. 1. Vakit, mevsim 2.
dikkatsizlik. Ishqa perwasizliq bilen qarimaq – Ayrılma, ayrılık, bölme, hudut.
İşe üstünkörü bakmak. Perwasizliq qilmaq –
pesillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Mevsimlik.
Dikkatsizlik etmek.
pesiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ﺳ‬鴺‫】ﭘ‬f.u. İnme, düşme, azalma,
perwaz 【‫ﺭۋﺍﺯ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Uçuş, süzülme, pervaz.
alçalma, yavaşlama.
perwen 【‫ﺭۋەﻥ‬鴺‫ 】ﭘ‬ağ. Keskin nişancı.
peskesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Alçak, namert, küçük
-perwer 【-‫ﺭۋەﺭ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. (birleşik kelime içinde çıkarlar peşinden koşan.
yer alır). Tereqqiperwer – İlerici.
peskeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﺳﮑ‬鴺‫】ﭘ‬ f.u. Alçaklık,
Wetenperwer – Vatanperver, vatan sever.
namertlik.
Perwerdigar 【‫ﮕﺎﺭ‬鴘‫ﺭۋەﺭﺩ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Perverdigar;
peski 【鴛‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﭘ‬Aşağıdaki, ilkki, alttaki,
bütün mahlukatı besleyen, yetiştiren ve
asttaki.
yaşatan Allah.
peslesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. İnme, alçalma, azalma,
perwirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ﺭۋ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. bk. perwish.
dinme.
perwish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺭۋ‬鴺‫】ﭘ‬ f. Bakım, bakma,
pesleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. 1. Alçalmak,
yetiştirme, büyütme.
inmek. 2. Rezil olmak, namussuz olmak.
peryat 【‫ﺎﺕ‬鴵‫ﺭ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Feryat peryat qilmaq
peslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. 1. Alçaklık (yüksekliğin
feryat etmek.
zıttı) 2. mec. Alçaklık, rezillik, namussuzluk.

399
peslimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. 1. Alçalmak, inmek, yürümek.
azalmak, dinmek, kesilmek, sönmek. Yamghur peteklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﭘ‬Ördek gibi yürüme;
peslidi – Yağmur durdu. salına salına yürüme.
peslishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. 1. Alçalma, inme peteklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺗ‬鴺‫】ﭘ‬ Ördek gibi
2. Rezil olma, namussuz olma. yürümek; salına salına yürümek.
pest 【‫ﺳﺖ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. bk. pes. petenggan 【‫ﮕﺎﻥ‬鳴鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﭘ‬Hıyar, salatalık.
pestek 【‫ك‬鴺‫ﺳﺘ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. Alçak. Pestek adem – petx 【‫ﺗﺦ‬鴺‫】ﭘ‬ a. Feth. Petx qilmaq –
Kısa boylu adam. Fethetmek.
pestkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺳﺘﮑ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. bk. peskesh. petin'ge 【鴺‫ﻨﮕ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ 】ﭘ‬r. Ayakkabı.
pestlik 【鵗鴙‫ﺳﺘﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. bk. peslik. petle 【鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬Chapanning petlisi – Paltonun
pestlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺳﺘﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬f.u. bk. peslimek. iliği.

pewaz 【‫ۋﺍﺯ‬鴺‫ 】ﭘ‬I Payedan, ayaklık. petlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﭘ‬İyi kaliteli, iyi nitelikte.

pewaz 【‫ۋﺍﺯ‬鴺‫ 】ﭘ‬II f. Kolluk. petmus 【‫ﺱ‬鵞‫ﺗﻤ‬鴺‫ 】ﭘ‬r. ağ. bk. petnus.

pewquladde 【‫ﺩﺩە‬鳣鵞‫ۋﻗ‬鴺‫】ﭘ‬ a. Fevkalade, petnus 【‫ﺱ‬鵞‫ﺗﻨ‬鴺‫ 】ﭘ‬r. Tepsi.

olağanüstü pewquladde hal olağanüstü durum. petwa 【‫ﺍ‬鵣‫ﺗ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Fetva.
pesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﭘ‬I El altından, gizlice. pey 【‫ي‬鴺‫ 】ﭘ‬I f. İz.
pesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﭘ‬II f. Virgül. Chikitlik pesh – pey 【‫ي‬鴺‫ 】ﭘ‬II ağ. bk. per. Pey tekiye – Tüy
Noktalı virgül. yastık.
peshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ 】ﭘ‬I Pişmaniye. pey 【‫ي‬鴺‫ 】ﭘ‬III Damar.
peshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ 】ﭘ‬II Yelek. peyda 【‫ﺪﺍ‬鴵鴺‫ 】ﭘ‬f. Zuhur, ortaya çıkma, peyda
peshmet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ 】ﭘ‬Ceket. olma. Peyda bolmaq – Peyda olmak.

peshtaq 【‫ﺷﺘﺎﻕ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. 1. Kemer 2. Methal, giriş. peydin-pey 【‫ي‬鴺‫ﭘ‬-‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴵鴺‫ 】ﭘ‬f.u.f. Peyderpey.

peshtan 【‫ﺷﺘﺎﻥ‬鴺‫ 】ﭘ‬f. Önlük. peyghember 【‫ﺭ‬鴺‫ﻣﺒ‬鴺‫ﻐ‬鴵鴺‫ 】ﭘ‬f. Peygamber.

peshwal 【‫ﺍﻝ‬鵣‫ﺷ‬鴺‫ 】ﭘ‬bk. peshtan. peyghemberliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﻣﺒ‬鴺‫ﻐ‬鴵鴺‫】ﭘ‬ f.u.

Peygamberlik. Peyghemberlik qilmaq –
pet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﭘ‬Shu péti tépilmidi – Öylesine
Peygamberlik yapmak.
bulunmadı. Shu péti yoqulup ketti – Öylesine
kayboluverdi. Shu péti kömüp tashlash kérek – peylasop 【‫پ‬鵝‫ﺳ‬鳤鴵鴺‫ 】ﭘ‬a. Felsefeci; filozof; bk.
Şu halinde gömüvermek lazım. pelsepichi.

pete 【鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. Fatiha; bk. patihe. Pete peylesup 【‫پ‬鵞‫ﺳ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﭘ‬a. Filozof.
oqumaq – Fatiha okumak. Pete bermek – Dua peylesupluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭘﻠ‬鵞‫ﺳ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Filozofluk.
etmek. Aq pete – Hayır dua. Pete almaq – Dua Peylesupluq qilmaq – Filozofluk yapmak.
almak. Qizgha pete qilip qoyduk – Kızı
peyshembe 【鴺‫ﻣﺒ‬鴺‫ﺸ‬鴵鴺‫ 】ﭘ‬f. bk. peyshenbe.
nişanladık.
peyshenbe 【鴺‫ﻧﺒ‬鴺‫ﺸ‬鴵鴺‫ 】ﭘ‬f. Perşembe.
petek 【‫ك‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﭘ‬Ördek yürüyüşü; salına salına

400
peyshenbilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﺒ‬鴺‫ﺸ‬鴵鴺‫ 】ﭘ‬f.u. Eski medrese péqirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭘ‬Dönme, dolaşma.
talebelerinin perşembe günü mollaya vermesi péqiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫】ﭘ‬ (péqirimaq'tan)
gereken para.
Çevirmek, döndürmek, burmak, dolaştırmak.
peyt 【‫ﺖ‬鴵鴺‫ 】ﭘ‬f. Fırsat, vakit. Shu peytte – Şu
péqirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭘ‬Dönmek.
vakitta.
péqirlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭘ‬a.u. Fakirleşmek,
peyz 【‫ﺰ‬鴵鴺‫ 】ﭘ‬a. Keyif, maneviyat. Peyzim yoq
yoksullaşmak.
– Keyfim yok. Peyzimni uchurma – Keyfimi
kaçırma. Peyzi bar balilar – Keyifli çocuklar. péqirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭘ‬a.u. Fakirlik, yoksulluk.

peyzilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴵鴺‫ 】ﭘ‬a.u. Güzel, sevinçli, pélek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﭘ‬I a. Örme, örülme, zembil,
neşeli. sepet.

peza 【‫ﺯﺍ‬鴺‫】ﭘ‬a. Feza; kainattaki sınırsız boşluk. pélek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﭘ‬II Başarı, saadet, mutluluk,
talih. Pélek yandi – Talih döndü.
pezil 【‫ﻞ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. 1. Üstünlük, avantaj 2.
Meziyet, haysiyet. pélez 【‫ﺯ‬鴺‫ﻠ‬鴽‫ 】ﭘ‬Kanat, palet.

pezilet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﭘ‬a. bk. pazilet. péshane 【鴺‫ﺸﺎﻧ‬鴽‫ 】ﭘ‬Alın. Péshanisi ochuq yigit
– (harf. Ahu açık genç) Bahtı açık genç.
peziletlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﭘ‬a.u. bk. paziletlik.
Péshanengge yazghinini körüsen – Alın
péchet 【‫ﺕ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭘ‬r. Mühür, damga. yazısını görürsün.

péchetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭘ‬r.u. Mühürlü. péshaywan 【‫ﺍﻥ‬鵣鴵‫ﺸﺎ‬鴽‫ 】ﭘ‬f. Balkon.

péchetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﭘ‬r.u. Mühürlemek. péshep 【‫پ‬鴺‫ﺸ‬鴽‫ 】ﭘ‬f. İdrar, sidik.

pédagog 【‫گ‬鵝‫ﺪﺍﮔ‬鴽‫ 】ﭘ‬r. Öğretmen, eğitimci. péshin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﭘ‬Öğle, öğle vakti. Péshin

pédagogika 【‫ﮑﺎ‬鴙‫ﮔ‬鵝‫ﺪﺍﮔ‬鴽‫ 】ﭘ‬r. Pedagoji, eğitim namazi – Öğle namazı.

bilimi. péshqedem 【‫ﺩەﻡ‬鴺‫ﺸﻘ‬鴽‫ 】ﭘ‬f.a. Öncü, ilerici,

péil 【‫﯒ﻞ‬鴽‫ 】ﭘ‬I a. gr. fiil. Ötümlük péil – muhterem.

Geçişli fiil. Ötümsüz péil – Geçişsiz fiil. péshwa 【‫ﺍ‬鵣‫ﺸ‬鴽‫】ﭘ‬f. Darbe, püskürtme. Péshwa
Yardemchi péil – Yardımcı fiil. Bolushluq péil bermek – Darbe vermek.
– Olumlu fiil. Bolushsuz péil – Olumsuz fiil. pétek 【‫ك‬鴺‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭘ‬1. Ayak tabanlığı 2. Telaş,
péil 【‫﯒ﻞ‬鴽‫ 】ﭘ‬II a. Mizaç, huy, karakter. acele, koşuşma; bk. paypétek.
Kichik péil yigit – Alçak gönüllü yiğit pétekgül 【‫ﻝ‬鵠‫ﮐﮕ‬鴺‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭘ‬bot. Sarısabır.
(delikanlı). Péili yaman at – Kötü huylu at.
péti 【鴛‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭘ‬bk. pet.
péillik 【鵗鴙‫﯒ﻠﻠ‬鴽‫ 】ﭘ‬I a.u. Fiillik. Péillik belgisi
– Fiillik belgesi. pétiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭘ‬Yoghan bir pichaqni tutqan
pétiche – Büyük bir bıçağı tuttuğu halde.
péillik 【鵗鴙‫﯒ﻠﻠ‬鴽‫ 】ﭘ‬II a.u. Mizaçlı, karakterli.
Kichik péillik – Alçak gönüllü. pétiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭘ‬İçbükey, obruk.

pékirghuch 【‫چ‬鵞‫ﺮﻏ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫】ﭘ‬ Topaç; yerinde pétiqdash 【‫ﻘﺪﺍﺵ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭘ‬Çiğneme, ayaklan

durmayan. altında ezme.

péqir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﭘ‬a. Fakir, yoksul. pétiqdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻘﺪ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭘ‬Çiğnemek, ayaklan

401
altında ezmek. – Biçimi kötü elbise.
pétiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭘ‬İçbükeylik, obruklu. pichinglash 【‫ﺵ‬鳤鳵鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬Fısıldama.

pétinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭘ‬bk. pétinmaq. pichinglashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鳵鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬Fısıldaşmak.

pétinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫( 】ﭘ‬patmaq'tan). Otturigha pichinglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬Fısıldamak.

chiqishqa pétinalmidim – Ortaya çıkmaya pichinglishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬Fısıldaşma.
cüret edemedim.
pichir-pichir 【‫ﺮ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﭘ‬-‫ﺮ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫】ﭘ‬ Fısıltı.
pétir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭘ‬Mayalanmamış hamurdan
Pichir-pichir qilmaq – Fısıldamak.
yapılmış ince pide; yufka.
pichirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬bk. pichinglash.
pétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﭘ‬1. Batış, dalma, çökme, dalış.
2. Batı. garp. Kün pétish – Güneşin battığı yön; pichirlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫】ﭘ‬ bk.
batı. Kün pétishtin burun – Güneş batmadan pichinglashmaq.
önce. pichirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬bk. pichinglimaq.
pétishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫】ﭘ‬ (patmaq'tan). U pichirlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬bk. pichinglishish.
héchkim bilen pétishalmaydu – O hiç kimse ile
pichiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Biçmek 2.
anlaşamıyor.
Enemek.
pianino 【鵝‫ﻨ‬鴙‫ﯫﻧ‬鴙‫ 】ﭘ‬r. Pianino.
pichiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Biçme, 2. Eneme.
pianist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﯫﻧ‬鴙‫ 】ﭘ‬r. Pianist.
pichish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Biçme 2. Hadım etme;
pichaq 【‫ﭽﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭘ‬Bıçak. eneme.
pichaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﭽﺎﻗ‬鴙‫ 】ﭘ‬Bıçaklama. pichquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﭽﻘ‬鴙‫ 】ﭘ‬Makastar.
pichaqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭽﺎﻗ‬鴙‫ 】ﭘ‬Bıçaklaşmak. pichmaq 【‫ﭽﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Biçmek 2. Enemek,
pichaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭽﺎﻗﻠ‬鴙‫ 】ﭘ‬Bıçaklamak. hadım etmek.

pichaqlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﭽﺎﻗﻠ‬鴙‫ 】ﭘ‬Bıçaklaşma. pida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ﭘ‬a. Feda. Pida qilmaq – Feda
etmek. Jénimni pida qilay – Canımı feda
pichan 【‫ﭽﺎﻥ‬鴙‫ 】ﭘ‬Çayır.
edeyim.
pichanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭽﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﭘ‬Çayırlık.
pidakar 【‫ﺪﺍﮐﺎﺭ‬鴙‫ 】ﭘ‬a.f. Fedakâr.
pichanzar 【‫ﭽﺎﻧﺰﺍﺭ‬鴙‫ 】ﭘ‬u.f. bk. pichanliq.
pidakarlarche 【鴺‫ﺭﭼ‬鳣‫ﺪﺍﮐﺎﺭ‬鴙‫ 】ﭘ‬Fedakârca.
pichanzarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭽﺎﻧﺰﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﭘ‬u.f.u. bk. pichanliq.
pidakarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﮐﺎﺭﻟ‬鴙‫ 】ﭘ‬a.f.u. Fedakârlık.
pichiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Kesilmiş 2. Hadım, Pidarkarliq qilmaq – Fedakârlık etmek.
enenmiş. pidaqarane 【鴺‫ﺪﺍﻗﺎﺭﺍﻧ‬鴙‫ 】ﭘ‬a.f. Fedakârca.
pichiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Kesilmiş 2. Enenmiş.
pidali 【鴛‫ﺪﺍﻟ‬鴙‫ 】ﭘ‬a. Fedai. Pidali qisimlar –
pichildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬Sık sık nefes alma; Fedaî birlikler.
pofurdama. pidalilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺪﺍﻟ‬鴙‫ 】ﭘ‬a.u. Fedaîlik.
pichildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬Sık sık nefes almak;
pighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ 】ﭘ‬f. Feryat, çığhk. Pighan
pofurdamak.
chekmek – Feryat çekmek.
pichim 【‫ﻢ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﭘ‬Biçim. Pichimi yaman kiyim

402
pixildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﺨ‬鴙‫ 】ﭘ‬Kıs kıs gülme. pille 【鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﭘ‬f. İpek böceği.

pixildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﺨ‬鴙‫ 】ﭘ‬Kıs kıs gülmek. pillichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﭘ‬f.u. İpek böceği
yetiştirme işi.
pixsiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺨﺴ‬鴙‫ 】ﭘ‬Pinti, cimri, hasis.
pilpil 【‫ﻞ‬鴙‫ﻠﭙ‬鴙‫ 】ﭘ‬f. Biber. Pilpil deraz –
pixsiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺨﺴ‬鴙‫ 】ﭘ‬Pintilik, cimrilik,
Kırmızı biber.
hasislik.
pilpilgül 【‫ﻝ‬鵠‫ﻠﮕ‬鴙‫ﻠﭙ‬鴙‫ 】ﭘ‬f. bot. Karanfil (çiçeği).
pikir 【‫ﺮ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﭘ‬a. Fikir. Pikir qilmaq –
Fıkretmek. Pikir yürgüzüsh – Fikir yürütme. pilsut 【‫ﺕ‬鵞‫ﻠﺴ‬鴙‫ 】ﭘ‬Orman müdürü.
Pikrimge qariganda – Fikrime göre. Pikir pilte 【鴺‫ﻠﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬r. Fitil.
élishmaq – Fikir danışmak.
pima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫ 】ﭘ‬r. Keçe çizme.
pikirdash 【‫ﺮﺩﺍﺵ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﭘ‬a. Fikirdeş, hemfikir.
pindek 【‫ﻨﺪەك‬鴙‫ 】ﭘ‬Ufaklık.
pikirdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺩﺍﺷﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﭘ‬a.u. Fikirdeşlik.
pingbangchur 【‫ﺭ‬鵞‫ﭽ‬鳴‫ﺒﺎ‬鳵鴙‫ 】ﭘ‬ç. Ping-pong;
pikirleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫】ﭘ‬ a.u. Fikir
tenis. Pingbangchur oynimaq – Tenis
danışmak.
oynamak.
pikirlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﭘ‬a.u. Fikir danışma.
pingsiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴ‬鳵鴙‫ 】ﭘ‬Aç gözlü, tamahkâr,
pikriy 【鴸鴘‫ﮑﺮ‬鴙‫ 】ﭘ‬a. Fikrî. doymaz.

pil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﭘ‬a. Fil. Pil chishi – Fil dişi. Pil balisi pingsiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺴ‬鳵鴙‫】ﭘ‬ Aç gözlülük,
– Fil yavrusu. tamahkârlık, doymazlık.

pildirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﭘ‬ Dönüp durma; pir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭘ‬I f. 1. İhtiyar 2. Ruhî, manevî baba.
kurtlanma. Ya pirim! – Yardım etmesi için manevî babaya
pildirghuch 【‫چ‬鵞‫ﺮﻏ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Topaç, pırlangıç hitap.

2. Pervane. Ayropilan pildirghuchi – Uçak pir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭘ‬II Taklidî ses. Pir qilip uchup
pervanesi. ketmek – Pır diye uçuvermek.
pildirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﭘ‬Dönüp durmak, piraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫ 】ﭘ‬a. Ayrılık. Piraq otida yanmaq
kurtlanmak. – Ayrılık ateşi ile yanmak.
pildirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﭘ‬Pırıldama, ışıldama. pirdews 【‫ﺮﺩەۋﺱ‬鴙‫ 】ﭘ‬Firdevs; cennet bahçesi.

pildirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﭘ‬ Pırıldamak, pirildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Uçma, öteye beriye

ışıldamak. uçuşma 2. Dalgalanma.

pilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭘ‬Fitil. Piliktek bolup qaptu – pirildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Uçmak, öteye
mec. O sakin ve yavaş oluvermiş. beriye uçuşmak 2. Dalgalanmak.

pilimmide 【‫ﺪە‬鴙‫ﻤﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭘ‬Ériqta su pilimmide – pirip 【‫ﭗ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭘ‬f. Aldatma, hile, tuzak.
Arıkta su dopdolu. piripger 【‫ﺭ‬鴺‫ﭙﮕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭘ‬f. Hilekâr, dolandırıcı.
pilimot 【‫ﺕ‬鵝‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﭘ‬ r. Makineli tüfek,
piripgerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﭙﮕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﭘ‬f.u. Hilekârlık,
mitralyöz.
dolandırıcılık.
pilimotchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鵝‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭘ‬r. Makineli tüfek eri.
pirqe 【鴺‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﭘ‬a. Parti, fırka.

403
pirqilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﭘ‬a.u. Partili. pishildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬Sık sık nefes almak;

pirqisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﭘ‬a.u. Partisiz. pofurdamak.

pishildurmaq 【‫ﻠﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫】ﭘ‬Bükmek, burmak.

pirqisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﭘ‬a.u. Parüsizlik.
pishildurush 【‫ﻠﺪۇﺭۇﺵ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬Bükme, burma.
pirsent 【‫ﻧﺖ‬鴺‫ﺮﺳ‬鴙‫ 】ﭘ‬r. Yüzde.
pishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Olgunlaşma, kemale
pirsentlik 【鵗鴙‫ﻧﺘﻠ‬鴺‫ﺮﺳ‬鴙‫ 】ﭘ‬r.u. Yüzdeli.
erme, olma 2. Pişme, yanma.
pirsentsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺘﺴ‬鴺‫ﺮﺳ‬鴙‫ 】ﭘ‬r.u. Yüzdesiz.
pishit 【‫ﺖ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬bk. pit.
piruze 【‫ﺮۇﺯە‬鴙‫ 】ﭘ‬f. Firuze.
pishkel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺸﮑ‬鴙‫ 】ﭘ‬Talihsiz.
pisent 【‫ﻧﺖ‬鴺‫ﺴ‬鴙‫ 】ﭘ‬f. U pisent qilmaydu – O
pishkellik 【鵗鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﺸﮑ‬鴙‫ 】ﭘ‬Talihsizlik.
aldırmıyor.
pishqan 【‫ﺸﻘﺎﻥ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Olgun, olmuş, ergin 2.
pisiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﭘ‬a. Bozukluk, ahlak bozukluğu.
Pişmiş.
pisingngide 【‫ﺪە‬鴙鳵鳵鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﭘ‬Pisingngide külmek
pishqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻘﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Olgunluk, erginlik
– Sessizce gülmek.
2. Pişmişlik, pişme hali.
pisirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﭘ‬Fısıldama.
pishlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬Süzme yoğurt, log peyniri.
pisirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﭘ‬I Fısıldamak.
pishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Olgunlaşmak, ermek,
pisirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ 】ﭘ‬II Ağır hareket etmek; kemale ermek. Alma pishti – Elma olgunlaştı.
boş şeylerle vakit geçirmek. Ashliqlar pishti – Tahıl olgunlaştı. 2. Pişmek,
pistan 【‫ﺴﺘﺎﻥ‬鴙‫ 】ﭘ‬r. Kapsül. Pistan chaqquch yanmak.
– Vurucu. pishman 【‫ﺸﻤﺎﻥ‬鴙‫ 】ﭘ‬f. ağ. bk. pushayman.
piste 【鴺‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬I bot. Fıstık, antep fıstığı. pishmighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﺸﻤ‬鴙‫ 】ﭘ‬1. Ham, olmamış,
piste 【鴺‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬II Bişon. yeşil 2. Pişmemiş, ham.

pistek 【‫ك‬鴺‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬Cüce, bodur, bücür; bk. pishshighlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻐ‬鴙‫ﺸﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬Sağlamlaştırma.

pindek. pishshighlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫ﺸﺸ‬鴙‫】ﭘ‬
piwa 【‫ﺍ‬鵣鴙‫ 】ﭘ‬r. Bira. Piwa zawuti – Bira Sağlamlaştırmak. Pishshighlap ishlimek – İyi
fabrikası. nitelikte işlemek; özenerek işlemek.

piwaxana 【‫ﺍﺧﺎﻧﺎ‬鵣鴙‫ 】ﭘ‬r.f. Birahane. pishshiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬I Olgun, ergin, yetişkin.

pishang 【‫ﺸﺎڭ‬鴙‫ 】ﭘ‬Manivela. pishshiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬II 1. Sağlam, dayanıklı 2.

mec. Tecrübeli, görgülü, titiz. 3. Cimri, hasis 4.
pishe 【鴺‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬ağ. Biraz, az. Pishe pul ber –
Becerikli, akıllı 5. mec. iyi kaliteli, iyi cinsten
Biraz para ver.
6.Yanmış, yanık.
pishep 【‫پ‬鴺‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬ağ. İç sürdürme.
pishshiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺸﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬I Olgunluk, erginlik
pishermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬ağ. bk. pushurmaq. 2. Pişmiş, pişirilmiş.

pishiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬bk. pishshiq. pishshiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺸﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬II 1. Sağlamlık 2.

mec. Tecrübelilik, görgülülük. 3. Cimrilik,
pishildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﭘ‬Sık sık nefes alma;
hasislik, 4. Beceriklilik, akıllılık. 5. İyi
pofurdama.

404
kalitelilik. pitra 【‫ﺘﺮﺍ‬鴙‫ 】ﭘ‬Saçma.
pishtköz 【‫ﺯ‬鵟‫ﺸﺘﮑ‬鴙‫ 】ﭘ‬Çekik göz. piyade 【‫ﺎﺩە‬鴶鴙‫ 】ﭘ‬f. Piyade. Piyade esker –
pishtlik 【鵗鴙‫ﺸﺘﻠ‬鴙‫ 】ﭘ‬Bitli; bk. pitlik. Piyade asker.

pit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﭘ‬Bit, böcek. Taxta piti – Tahta piyale 【鴺‫ﺎﻟ‬鴶鴙‫ 】ﭘ‬f. Piyale, çay içilen kase.
kurusu, tahta biti. Kéwez piti – Tütün biti. piyaz 【‫ﺎﺯ‬鴶鴙‫ 】ﭘ‬f. Soğan.
Ishtpiti – Kene, sakırga.
piyonér 【‫ﺮ‬鴽‫ﻧ‬鵝鴶鴙‫ 】ﭘ‬r. İzci. Piyonérlar sariyi –
pitiqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬Kaynama, köpürme. İzciler sarayı.
pitiqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫】ﭘ‬Kaynamak, köpürmek. plan 【‫ﻥ‬鳤‫ 】ﭘ‬r. Plan. Besh yilliq plan – Beş
pitildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬Bağırıp çağırmak. yıllık plan.

pitir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬a. Fitre. Pitir sadiqisi – Fitre planchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﭽﺎﻧﻠ‬鳤‫ 】ﭘ‬r.u. Planlı.
sadakası. Pitir bermek – Fitre vermek. planlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻧ‬鳤‫ 】ﭘ‬r.u. Planlama.
pitira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬bk. pitra. planlighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻧﻠ‬鳤‫ 】ﭘ‬r.u. Planlayıcı,
pitirangghu 【鵞‫ﻐ‬鳴‫ﺮﺍ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬Dağınık. Pitirangghu planlayan.
bolup ketmek – Dağınık oluvermek. planliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﻠ‬鳤‫ 】ﭘ‬r.u. Planlı.
pitirangghuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫ﺮﺍ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬Dağınıklık. planlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧﻠ‬鳤‫ 】ﭘ‬r.u. Planlamak.
pitirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬Dağılma. plansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺴ‬鳤‫ 】ﭘ‬r.u. Plansız.
pitirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬Dağılmak. plansizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻧﺴ‬鳤‫ 】ﭘ‬r.u. Plansızlık.
pitirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬Çırpınma. plastinka 【‫ﻨﮑﺎ‬鴙‫ﺳﺘ‬鳤‫ 】ﭘ‬r. Plak.
pitirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﭘ‬Çırpınmak. plénum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻨ‬鴽‫ 】ﭘﻠ‬r. Plenom, genel toplantı;
pitlik 【鵗鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ 】ﭘ‬Bitli. bk. qurultay.

pitne 【鴺‫ﺘﻨ‬鴙‫ 】ﭘ‬a. Fitne. Pitne adem – Fitne po 【鵝‫ 】ﭘ‬I ç. 1. Top 2. mec. Aldatma, hile,
arayan adam. Pitne salmaq – Araya fitne oyun, yalan.
sokmak. po 【鵝‫ 】ﭘ‬II ağ. Boş, oyuk.
pitne-ighwa 【‫ﺍ‬鵣‫ﯻﻐ‬-鴺‫ﺘﻨ‬鴙‫ 】ﭘ‬a. Fitne ve igvâ. pochaq 【‫ﭼﺎﻕ‬鵝‫】ﭘ‬ Nohut, burçak.
pitne-pasat 【‫ﭘﺎﺳﺎﺕ‬-鴺‫ﺘﻨ‬鴙‫ 】ﭘ‬a. Fitne ve fesat. Pochighimiz pishmeydu – Geçinenleyiz;
birbirimize uyumuyoruz.
pitne-pasatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭘﺎﺳﺎﺗﻠ‬-鴺‫ﺘﻨ‬鴙‫ 】ﭘ‬a.u. Fitne ve
fesat hali. pochi 【鴛‫ﭼ‬鵝‫ 】ﭘ‬ç.u. 1. Topçu 2. mec. Yalancı.

pitnichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺘﻨ‬鴙‫ 】ﭘ‬a.u. Fitne yapan kimse; pochiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵝‫ 】ﭘ‬ç.u. Yalancılık.
fitneci. pochta 【‫ﭼﺘﺎ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Posta. Pochta sandughi –
pitnichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﺘﻨ‬鴙‫ 】ﭘ‬a.u. Fitne hali, Posta sandığı.
fitnecilik. pochtalyon 【‫ﻥ‬鵝鴶‫ﭼﺘﺎﻟ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Postacı.
pitnixor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺨ‬鴙‫ﺘﻨ‬鴙‫ 】ﭘ‬a.f. bk. pitnichi. pochtixana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴙‫ﭼﺘ‬鵝‫】ﭘ‬ r.f. Postahane,
pitnixorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺨ‬鴙‫ﺘﻨ‬鴙‫】ﭘ‬a.f.u. bk. pitnichilik. postane.

405
pochtikesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ﭼﺘ‬鵝‫ 】ﭘ‬r.f. bk. pochtalyon. polashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣鵝‫ 】ﭘ‬Solmak.

podaq 【‫ﺩﺍﻕ‬鵝‫ 】ﭘ‬bk. pordaq. polat 【‫ﺕ‬鳣鵝‫】ﭘ‬Çelik. Polat quyudighan zawut

podpolkownik 【鵗鴙‫ۋﻧ‬鵝‫ﻟﮑ‬鵝‫ﺩﭘ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Yarbay. – Çelik fabrikası. Polattek tawlanghan – Çelik

gibi tavlanmış.
poéma 【‫ﻤﺎ‬鴼鵝‫ 】ﭘ‬r. Manzume, poem.
poldurung-poldurung 【‫ﻟﺪۇﺭۇڭ‬鵝‫ﭘ‬-‫ﻟﺪۇﺭۇڭ‬鵝‫】ﭘ‬
poéziye 【鴺鴶鴘‫ﺰ‬鴼鵝‫ 】ﭘ‬r. Şür, nazım. Bol, bol, pek çok. Barida poldurung-poldurung,
pogon 【‫ﻥ‬鵝‫ﮔ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Apolet. yoqida qarap olturung – d. Var olduğunda bol
bol ye, yok olduğunda aç otur.
pojang 【‫ﺟﺎڭ‬鵝‫ 】ﭘ‬ç. Havai fişek. Pojang atmaq
– Havaî fişek atmak. Polek 【‫ك‬鴺‫ﻟ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Polonyalı, Leh. Polek xelqi
– Polonya halkı. Polek tili – Leh dili.
pojangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ﺟﺎ‬鵝‫ 】ﭘ‬ç. Havaî fişek.
polk 【鵗‫ﻟ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Alay. Atliq polk – Atlı alayı.
pok 【‫ك‬鵝‫ 】ﭘ‬I Tıkaç, tıpa, mantar.
polkownik 【鵗鴙‫ۋﻧ‬鵝‫ﻟﮑ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Albay.
pok 【‫ك‬鵝‫ 】ﭘ‬II 1. Kof, içi boş, oyuk. 2. Çürük
3. mec. Gevşeklik, karaktersizlik. 4. mec. polo 【鵝‫ﻟ‬鵝‫ 】ﭘ‬f. Pilav.
Boşboğaz. Pokkide chüshti – Pat diye polushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﭘ‬Solma.
düşüverdi.
pom 【‫ﻡ‬鵝‫ 】ﭘ‬1. İri parça, kütle, yığın, kesek,
pokan 【‫ﮐﺎﻥ‬鵝‫】ﭘ‬Toxu pokini – Tavuk kursağı. külçe 2. Sınır (hudut) işareti.
Uyalghinidin pokandek qizirip ketti –
pomaza 【‫ﻣﺎﺯﺍ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Pazen, dimi bezi.
Utandığından kıpkırmızı oluverdi.
pombilaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ﻣﺒ‬鵝‫ 】ﭘ‬Tombul, şişman, tıknaz.
pokanchi 【鴛‫ﮐﺎﻧﭽ‬鵝‫ 】ﭘ‬Kasap işçisi.
poméshchik 【鵗鴙‫ﺸﭽ‬鴽‫ﻣ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Toprak ağası.
pokanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﺎﻧﭽ‬鵝‫ 】ﭘ‬Kasap işçiliği.
pomide 【‫ﺪە‬鴙‫ﻣ‬鵝‫】ﭘ‬ ç. İşçi, kömür
pokla 【鳤‫ﮐ‬鵝‫ 】ﭘ‬Pokla chüshmek – Pat diye
madenlerinde kömürü parçalayan işçi.
düşmek.
pomlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻣ‬鵝‫ 】ﭘ‬Kümeleme, yığın haline
pokuldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ﮐ‬鵝‫ 】ﭘ‬bk. pokuldimaq.
getirme.
pokuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﮐ‬鵝‫ 】ﭘ‬Yüregim pokuldap
pomlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻣﻠ‬鵝‫ 】ﭘ‬Kümelemek, yığın
turuptu – Kalbim korkudan küt küt atıyor.
haline getirmek.
pokunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞‫ﮐ‬鵝‫ 】ﭘ‬Bu, o, şu.
pomnan 【‫ﻣﻨﺎﻥ‬鵝‫ 】ﭘ‬u.f. Kabarık ekmek;
poq 【‫ﻕ‬鵝‫ 】ﭘ‬Bok, gübre, necaset. kepekli kabarık tandır ekmeği.
poqaq 【‫ﻗﺎﻕ‬鵝‫ 】ﭘ‬1. Kursak 2. Guatır (boğazda pompaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﻣﭙﺎ‬鵝‫ 】ﭘ‬Şişmek, kabarmak.
şişkinlik yapan bir hastalık).
pompiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ﻣﭙ‬鵝‫ 】ﭘ‬Şişme, kabarma.
pol 【‫ﻝ‬鵝‫ 】ﭘ‬Döşeme, parke döşeme.
ponan 【‫ﻧﺎﻥ‬鵝‫ 】ﭘ‬ağ. Francala.
pola 【鳣鵝‫ 】ﭘ‬I f. ağ. bk. polo.
ponkit 【‫ﺖ‬鴙‫ﻧﮑ‬鵝‫】ﭘ‬ r. Nokta, yer. Mal
pola 【鳣鵝‫ 】ﭘ‬II. Pola qilmaq – Ezmek; doxturluq ponkiti – Veteriner yeri, baytarlık
mıncıklamak. yeri.
polashqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鳣鵝‫ 】ﭘ‬Solgun, solmuş. pop 【‫پ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Rus papazı.

406
popayka 【‫ﮑﺎ‬鴵‫ﭘﺎ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Kazak. pota 【‫ﺗﺎ‬鵝‫ 】ﭘ‬Kuşak.

popuch 【‫چ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﭘ‬Terlik. potey 【‫ي‬鴺‫ﺗ‬鵝‫ 】ﭘ‬ç. Küçük kale.

popush 【‫ﺵ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﭘ‬bk. popuch. potla 【鳤‫ﺗ‬鵝‫ 】ﭘ‬Buncukküpe.

popuza 【‫ﺯﺍ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﭘ‬ç. Tehdit, gözdağı. poyiz 【‫ﺰ‬鴙鴵鵝‫ 】ﭘ‬r. Tren, katar.

popuzichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﺯ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﭘ‬ç.u. Şantajcı. pozitsiye 【鴺鴶鴙‫ﺘﺴ‬鴘‫ﺯ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Tutum, pozisyon.

por 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﭘ‬I 1. Boş 2. Çürük 3. Kuvvetsiz, Dostluk pozitsiyeside bolmaq – Dostluk
tutumu içinde bulunmak; dostça davranmak.
zayıf.
pöngzek 【‫ﺰەك‬鳴鵟‫ 】ﭘ‬Top.
por 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﭘ‬II bot. Kav, mantar kavı.
pöpüchek 【‫ك‬鴺‫ﭼ‬鵠‫ﭘ‬鵟‫ 】ﭘ‬Saç tutamı, perçem.
pordaq 【‫ﺭﺩﺍﻕ‬鵝‫ 】ﭘ‬anat. 1. Erkeklerin cinksel
organı. 2. Husye torbası 3. t. Fıtık. pöpük 【‫ك‬鵠‫ﭘ‬鵟‫ 】ﭘ‬Saçak.

porek 【‫ﺭەك‬鵝‫ 】ﭘ‬Konca, gonca. pöre 【‫ﺭە‬鵟‫ 】ﭘ‬Börek.

poroshok 【‫ك‬鵝‫ﺭوﺷ‬鵝‫】ﭘ‬ r.Toz. Chish pöze 【‫ﺯە‬鵟‫ 】ﭘ‬Talaş, eğinti.

tazilaydighan poroshok – Diş macunu; diş praktika 【‫ﮑﺎ‬鴙‫ 】ﭘﺮﺍﮐﺘ‬r. Pratik.
temizliği için kullanılan toz.
praktikantliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮑﺎﻧﺘﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺮﺍﮐﺘ‬r.a. Araştırıcılık.
porpang 【‫ﺭﭘﺎڭ‬鵝‫ 】ﭘ‬Düz, dümdüz.
Prawoslawiye 【鴺鴶鴘‫ۋ‬鳤‫ 】ﭘﺮﺍۋوﺳ‬İt. Ortodoks dini.
port 【‫ﺭﺕ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Liman. Soda porti – Ticaret
limanı. Herbiy port – Askerî liman. prézidént 【‫ﻨﺖ‬鴼‫ﺪ‬鴘‫ﺰ‬鴼‫】ﭘﺮ‬ r. Başkan,
cumhurbaşkanı.
portliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺗﻠ‬鵝‫ 】ﭘ‬r.u. Limanlı. Portliq sheher
– Liman şehri. prézidéntliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺘﻠ‬鴼‫ﺪ‬鴘‫ﺰ‬鴼‫ 】ﭘﺮ‬r.u. Başkanlık.

poruchik 【鵗鴙‫ﺭۇﭼ‬鵝‫ 】ﭘ‬r. Subay. prézidium 【‫ﯱﻡ‬鴘‫ﺪ‬鴘‫ﺰ‬鴼‫】ﭘﺮ‬ Ck Prezidyum;

başkanlık heyeti.
poruq-poruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵝‫ﭘ‬-‫ﺭۇﻕ‬鵝‫ 】ﭘ‬Taklidî ses.
Kazan poruq-poruq kaynaydu – Kazan fokur prikazchik 【鵗鴙‫ﮑﺎﺯﭼ‬鴘‫ 】ﭘﺮ‬r.u. Tezgahtar, satıcı.
fokur kaynıyor. primus 【‫ﺱ‬鵞‫ﻤ‬鴘‫ 】ﭘﺮ‬r. Gaz ocağı.
poruqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺭۇﻗ‬鵝‫ 】ﭘ‬Fokurdama. prinsip 【‫ﭗ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴘‫】ﭘﺮ‬r. Prensip, ilke, esas, umde.
poruqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭۇﻗﻠ‬鵝‫ 】ﭘ‬Fokurdamak. prinsipal 【‫ﭙﺎﻝ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴘‫ 】ﭘﺮ‬r. Prensipal. Prinsipal
porush 【‫ﺭۇﺵ‬鵝‫ 】ﭘ‬Kutu, çekmece. mesile – Prensipal mesele.

posma 【‫ﺳﻤﺎ‬鵝‫ 】ﭘ‬I Gecelik, pamuk şapka. prinsipalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﺎﻟﻠ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴘‫ 】ﭘﺮ‬r.u. Prensiplilik.

posma 【‫ﺳﻤﺎ‬鵝‫ 】ﭘ‬II Makine yağlama parçası. prinsipliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴘‫ 】ﭘﺮ‬r.u. Prensiplilik, esas
itibariyle.
post 【‫ﺳﺖ‬鵝‫ 】ﭘ‬f. Kabuk. Posti qélin – Kabuğu
kalın. profésor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺴ‬鴽‫ 】ﭘﺮوﻓ‬r. Profesör.

postum 【‫ﻡ‬鵞‫ﺳﺘ‬鵝‫ 】ﭘ‬Kürk, kışlık palto, gocuk. profésorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺴ‬鴽‫ 】ﭘﺮوﻓ‬r.u. Profesörlük.

poshkal 【‫ﺷﮑﺎﻝ‬鵝‫ 】ﭘ‬Pide, çörek. Tuxum programma 【‫ 】ﭘﺮوﮔﺮﺍﻣﻤﺎ‬r. Program, tüzük.

poshkal – Omlet. programmiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﭘﺮوﮔﺮﺍﻣﻤ‬r.u. Programlı.

407
Programmiliq mesile – Programlı mesele. puxraliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺧﺮﺍﻟ‬鵞‫】ﭘ‬ a.u. Vatandaşlık,
prokuratura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ﺭﺍﺗ‬鵞‫ 】ﭘﺮوﮐ‬r. Savcılık. yurttaşlık.

prokuror 【‫ﺭوﺭ‬鵞‫ 】ﭘﺮوﮐ‬r. Savcı. puxta 【‫ﺧﺘﺎ‬鵞‫ 】ﭘ‬f. Sağlam, esaslı, itinalı, titiz.
Puxta adem – Sağlam ve titiz adam.
prolétar 【‫ﺘﺎﺭ‬鴽‫ 】ﭘﺮوﻟ‬r. Proleter.
puxtilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﺧﺘ‬鵞‫ 】ﭘ‬f.u. Sağlamlaştırma,
prolétarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﺎﺭﻟ‬鴽‫ 】ﭘﺮوﻟ‬Proleterlik.
özen gösterme.
Protéstant 【‫ﺴﺘﺎﻧﺖ‬鴽‫ 】ﭘﺮوﺗ‬r. Protestan.
pukey 【‫ي‬鴺‫ﮐ‬鵞‫ 】ﭘ‬ç. Tezgah, satıcı tezgahı.
protéstantliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﺘﺎﻧﺘﻠ‬鴽‫ 】ﭘﺮوﺗ‬r.u. Protestanlık.
pukunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞‫ﮐ‬鵞‫ 】ﭘ‬Bu, o, şu.
protokol 【‫ﻝ‬鵝‫ﮐ‬鵝‫ 】ﭘﺮوﺗ‬r. Tutanak. Protokol
puqurash 【‫ﺭﺍﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ 】ﭘ‬Kabarma, yükselme,
yazmaq – Tutanak yazmak.
havalanma, uçma, kopma.
psixolog 【‫گ‬鵝‫ﻟ‬鵝‫ﺨ‬鴙‫ 】ﭘﺴ‬r. Psikolog.
puqurimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫】ﭘ‬ Kabarmak,
psixologiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﻟ‬鵝‫ﺨ‬鴙‫ 】ﭘﺴ‬r. Psikoloji, ruh yükselmek, havalanmak, uçmak, kopmak.
bilimi. Shamaldin puqurighan qar – Fırtına ile kopmuş
puchaq 【‫ﭼﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭘ‬bk. purchaq. kar.

pul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﭘ‬f. Para.

puchqaq 【‫ﭼﻘﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭘ‬Kürk için kullanılan
derinin parçası. pulang-salang 【‫ڭ‬鳣‫ﺳﺎ‬-‫ڭ‬鳣鵞‫】ﭘ‬ Büksül,

puchmaq 【‫ﭼﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭘ‬Köşe. Puchmaqtiki dolambaçlı, yılankavi.

dukan – Köşedeki dükkan. pulanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴鳣鵞‫】ﭘ‬ Sallanmak,

puchuk 【‫ك‬鵞‫ﭼ‬鵞‫ 】ﭘ‬1. Kısa ve kalkık burun 2. ırgalanmak, yalpalanmak.

Kenar kırıklığı; kırılmadan dolayı hasıl olan pulat 【‫ﺕ‬鳣鵞‫ 】ﭘ‬bk. polat.
eksiklik; gedik.
puldar 【‫ﻟﺪﺍﺭ‬鵞‫ 】ﭘ‬f. Paralı, zengin. Puldar
puchulash 【‫ﺵ‬鳣鵞‫ﭼ‬鵞‫ 】ﭘ‬Ateşte kızartma. adem – Paralı adam.
puchulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ﭼ‬鵞‫ 】ﭘ‬Ateşte kızartmak. pulluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵞‫ 】ﭘ‬f.u. bk. puldar.
Qonaqni puchulimaq – Mısırı koçanı ile
pulsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻟﺴ‬鵞‫ 】ﭘ‬f.u. Parasız.
beraber korda pişirmek.
pulsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻟﺴ‬鵞‫ 】ﭘ‬f.u. Parasızlık.
puchulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﭼ‬鵞‫ 】ﭘ‬Gedilmek, kırılmadan
dolayı hasıl olan eksiklik. Bisi puchulup ketken pultaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﻟﺘﺎ‬鵞‫ 】ﭘ‬Çıkmak, kendini
palta – Ağzı gedilmiş balta. sarkıtmak, görünmek.

puchulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﭼ‬鵞‫ 】ﭘ‬Gedilme. pulus 【‫ﺱ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﭘ‬bot. Yabani tarçın.

puxar 【‫ﺧﺎﺭ‬鵞‫ 】ﭘ‬Zevk, lezzet, haz. Puxurum
qanmidi – Zevkine doymadım.
puxra 【‫ﺧﺮﺍ‬鵞‫ 】ﭘ‬a.l. Tebaa, uyruk, vatandaş,
yurttaş. An'gliye puxrasi – İngiltere vatandaşı.
2. Sakin, oturan. Sheher puxrasi – Şehir sakini;
şehirli.
pung 【‫ڭ‬鵞‫ 】ﭘ‬ç. 1. Çin ağırlık ölçü birimi,
yaklaşık 0,35 gram. 2. Alan ölçü birimi,
yaklaşık 66 m.
pur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﭘ‬I Haber, söylenti, rivayet, söz, laf.
pur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﭘ‬II Taklidî ses. Qush purla qilip
uchup ketti – Kuş pır diye uçup gitti.

408
puraq 【‫ﺭﺍﻕ‬鵞‫ 】ﭘ‬Koku. Puraq bermek – Koku purnem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺭﻧ‬鵞‫ 】ﭘ‬f. Nemli, rutubetli. Közüm
vermek. Xush puraq – Hoş koku. Yaman puraq purnem – Gözüm yaşlı.
– Kötü koku. Sésiq puraq – Pis koku. Köyük purset 【‫ﺕ‬鴺‫ﺭﺳ‬鵞‫】ﭘ‬ a. Fırsat. Pursettin
purughi – Yanık dumanı.
paydilanmaq – Fırsattan faydalanmak.
puraqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺍﻗﻠ‬鵞‫ 】ﭘ‬Kokulu.
pursetperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺‫ﺭﺳ‬鵞‫ 】ﭘ‬a.f. Fırsatçı.
puras 【‫ﺭﺍﺱ‬鵞‫ 】ﭘ‬1. Koklama 2. Kokma.
pursetperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺‫ﺭﺳ‬鵞‫】ﭘ‬ a.f.u.
purat 【‫ﺭﺍﺕ‬鵞‫ 】ﭘ‬Parche-purat – Parça, irili Fırsatçılık.
ufaklı. pursetwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣‫ﺗ‬鴺‫ﺭﺳ‬鵞‫ 】ﭘ‬a.f. bk. pursetperest.
puratmaq 【‫ﺭﺍﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﭘ‬ (purumaq'tan)
pursetwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣‫ﺗ‬鴺‫ﺭﺳ‬鵞‫】ﭘ‬ a.f.u. bk.
Koklatmak.
pursetperestlik.
purbash 【‫ﺭﺑﺎﺵ‬鵞‫ 】ﭘ‬zool. İspinoz.
purtumshuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﺸ‬鵞‫ﺭﺗ‬鵞‫ 】ﭘ‬zool. Ekin kargası.
purchaq 【‫ﺭﭼﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭘ‬Nohut, bezelye. Jangdu
puruch 【‫ﺭۇچ‬鵞‫ 】ﭘ‬Kesim, kırpma, kesme.
purchaq – Soya (fasulyesi). Mash purchaq –
Fasulye. Ash purchaq – Yemek fasulyesi. purumaq 【‫ﺭۇﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭘ‬1. Koklamak 2. Kokmak.

purghen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﭘ‬f. Kederli, elemli, üzgün, purush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫】ﭘ‬ f. Satıcı, tezgahtar.
mahzun, üzüntülü. Chaypurush – Çay satıcısı.

purzhina 【‫ﻨﺎ‬鴘‫ﺭژ‬鵞‫ 】ﭘ‬r. Yay, zemberek. purutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﺗ‬鵞‫ 】ﭘ‬Koklatma.

purzhiniliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺭژ‬鵞‫】ﭘ‬ r.u. Yayh, pustanchi 【鴛‫ﺳﺘﺎﻧﭽ‬鵞‫ 】ﭘ‬1. Bu, o, şu 2. Felan.

zemberekli. pushayman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴵‫ﺷﺎ‬鵞‫】ﭘ‬ f. Pişman.
purquldilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵞‫】ﭘ‬ Burnundan Pushayman yémek – Pişman olmak.
görültü ile soluk almak, puflamak. pushqaq 【‫ﺷﻘﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭘ‬I. Bulung-pushqaq – Köşe
purqumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵞‫】ﭘ‬Horuldamak, horlamak. bucak.

purqurimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵞‫ 】ﭘ‬Buram buram pushqaq 【‫ﺷﻘﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭘ‬II Paça; pantalonun paçası.
çıkmak. pushqurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﻘ‬鵞‫ 】ﭘ‬Kişnemek.
purqurutuwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺭۇﺗ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵞‫】ﭘ‬ pushmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭘ‬I. Ichim pushuwatidu –
Tozlandırıvermek, toz içinde bırakmak, ise Canım sıkılıyor. Iching pushsa – Canın sıkılsa.
tutmak, islemek.
pushmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭘ‬II bk. puchmaq.
purqurutuwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鵞‫ﺭۇﺗ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵞‫】ﭘ‬
pushman 【‫ﺷﻤﺎﻥ‬鵞‫ 】ﭘ‬f. bk. pushayman.
Tozlandırıverme, toz içinde bırakma, ise
tutma. pusht 【‫ﺷﺖ‬鵞‫ 】ﭘ‬f. 1. Sırt, arka 2. Belkemiği.

purqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭﻗ‬鵞‫ 】ﭘ‬Horuldama, horlama. Pushtidin tamghandek – Aslının aynısı;

Aslının bir parçası gibi.
purlashqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ 】ﭘ‬Ezik, mıncık mıncık,
pushtang 【‫ﺷﺘﺎڭ‬鵞‫ 】ﭘ‬Mesnet, destek.
buruşuk, kırışık.
Pushtu 【鵞‫ﺷﺘ‬鵞‫ 】ﭘ‬f. Afgan dili; Afganistan'ın
purlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ 】ﭘ‬Buruşmak, kırışmak.
devlet dili. Pushtu tili – Afgan dili.
purlushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ 】ﭘ‬Buruşma, kırışma.

409
pushuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ 】ﭘ‬Ich pushughi – Can putlikashang 【‫ﮑﺎﺷﺎڭ‬鴙‫ﺗﻠ‬鵞‫ 】ﭘ‬Engel, güçlük.
sıkıntısı. putlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺗﻠ‬鵞‫ 】ﭘ‬I Put ağırlık birimi ile
pushuldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫】ﭘ‬ Fosurdama, tartmak.
pofurdama, sık sık nefes alma. putlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺗﻠ‬鵞‫ 】ﭘ‬II 1. Engel olmak 2.
pushuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫】ﭘ‬ Fosurdamak, Çelme takmak.
pofurdamak, sık sık nefes almak. putluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵞‫ 】ﭘ‬Ayaklı. Tört putluq bolup
pushurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ 】ﭘ‬I. Ich pushurmaq – qonaqliqning arisi bilen mangdim – Dört
Can sıkmak. Ichimni pushurma – Canımı ayaklı olarak mısır tarlası içinden yürüdüm.
sıkma. puza 【‫ﺯﺍ‬鵞‫ 】ﭘ‬I Yonga.
pushurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ 】ﭘ‬II 1. Pişirmek 2.
puza 【‫ﺯﺍ‬鵞‫ 】ﭘ‬II Oklava.
Olgunlaştırmak, hazırlamak.
-puzul 【-‫ﺯۇﻝ‬鵞‫ 】ﭘ‬ç. Ashpuzul – Lokanta.
put 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﭘ‬I Bacak, ayak.
puzur 【‫ﺯۇﺭ‬鵞‫ 】ﭘ‬a. Güzel, şirin, sevimli.
put 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﭘ‬II r. Eski Rus ağırlık birimi, 16,3
kilo ağırlığında. püchek 【‫ك‬鴺‫ﭼ‬鵠‫ 】ﭘ‬Boş, çekirdeksiz. Püchek
adem – Boş adam.
put-qol 【‫ﻝ‬鵝‫ﻗ‬-‫ﺕ‬鵞‫ 】ﭘ‬El ve ayak. Put-qolum
baghlinip qaldi – El ve ayağım bağlandı; pücheklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﭼ‬鵠‫ 】ﭘ‬1. Boş ve zayıflık;
Çaresiz, faaliyet edemeyecek bir durumdayım. cılızlık 2. mec. Alçaklık, görgüsüzlük.

puta 【‫ﺗﺎ‬鵞‫ 】ﭘ‬bk. pota. püdek 【‫ﺩەك‬鵠‫ 】ﭘ‬1. Esme, esinti 2. Islık, ötme,
ötüş.
putaq 【‫ﺗﺎﻕ‬鵞‫ 】ﭘ‬Budak.
püdesh 【‫ﺩەﺵ‬鵠‫ 】ﭘ‬1. Üfleme 2. Esme, esinti 3.
putaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺗﺎﻗ‬鵞‫ 】ﭘ‬Kol halinde ayrılma;
Islık, ötme, ötüş, ıslık çalma.
dallanma.
püdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺩ‬鵠‫ 】ﭘ‬1. Üflemek 2. Esmek,
putaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﺎﻗﻠ‬鵞‫ 】ﭘ‬Budaklı. Putaqliq taxta –
esinti 3. Islık, ötmek, ıslık çalmak.
Budaklı tahta.
püdüwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺩۈۋەﺗﻤ‬鵠‫】ﭘ‬ Üflemek,
putaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺗﺎﻗﻠ‬鵞‫】ﭘ‬Kol halinde ayrılmak;
üfleyivermek.
dallanmak.
püdüwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ﺩۈۋ‬鵠‫】ﭘ‬ Üfleme,
putash 【‫ﺗﺎﺵ‬鵞‫ 】ﭘ‬Budama, budak kesme.
üfleyiverme.
putbol 【‫ﻝ‬鵝‫ﺗﺒ‬鵞‫ 】ﭘ‬r. Fotbol.
püklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵠‫ 】ﭘ‬Kıvırma, katlama, bükme.
putbolchi 【鴛‫ﻟﭽ‬鵝‫ﺗﺒ‬鵞‫ 】ﭘ‬r.u. Fotbolcu.
püklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鵠‫ 】ﭘ‬Kıvırmak, katlamak,
putimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺗ‬鵞‫ 】ﭘ‬Budamak, budak kesmek. bükmek.

putlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺗ‬鵞‫ 】ﭘ‬I Put ağırlık birimi ile pükmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻤ‬鵠‫】ﭘ‬ Bükmek, katlamak,
tartma. kıvırmak. Tiz pükmek – Diz çökmek, eğilmek.

putlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺗ‬鵞‫ 】ﭘ‬II 1. Engel olma 2. Çelme Könglüngge püküp qoy – Aklında olsun.

takma. püküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﭘ‬Bükme, katlama, kıvırma.

putlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺗ‬鵞‫ 】ﭘ‬Ayağı sürçmek; pülesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟ‬鵠‫ 】ﭘ‬Esme, üfleme.

ayağı takılmak.

410
pülimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鵠‫ 】ﭘ‬Esmek, üflemek. pütkü 【鵠‫ﺗﮑ‬鵠‫ 】ﭘ‬tar. 1. Liste 2. Mektup.

pürkenchük 【‫ك‬鵠‫ﻧﭽ‬鴺‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﭘ‬Omuzluklu başlık; pütküchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺗﮑ‬鵠‫ 】ﭘ‬tar. Yazan, katip.

çocuk başlığı.
pütkül 【‫ﻝ‬鵠‫ﺗﮑ‬鵠‫ 】ﭘ‬Bütün, tüm, hepsi. Pütkül
pürkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﮐ‬鵠‫】ﭘ‬ I Fışkırma, serme, yer yüzi – Bütün yer yüzü.
sıçratma. pütmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠‫ 】ﭘ‬I Bitmek.
pürkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﭘ‬II Sarma, çok sıcak
pütmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠‫ 】ﭘ‬II tar. Yazmak.
giyindirme, bürüme, bürünme.
pütmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠‫ 】ﭘ‬III 1. İyi olmak, kapanmak,
pürkimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﭘ‬I Fışkırmak, sermek,
et bağlamak. Yaram pütüp ketti – Yaram
sıçratmak.
iyileşti. 2. Tıkanmak. Burnum pütüp qaldi –
pürkimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﭘ‬II Sarmak, çok sıcak Burnum tıkandı. Boyigha bala pütüp qaptu –
giyindirmek, bürümek, bürünmek. Gebe kalmış. Béshinggha néme bala pütti? –

pürlengke 【鴺‫ﮑ‬鳴鴺‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﭘ‬Fırfır, farbala, kıvrım. Başına ne gibi bir belâ geldi?

Pürlengke köynek – Fırfır gömlek. pütmes-tügümes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ﺗ‬-‫ﺱ‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠‫ 】ﭘ‬Bitmez

pürlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﭘ‬Kıvırma. tükenmez.

püttürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺗﺘ‬鵠‫ 】ﭘ‬I 1. Bitirmek 2.

pürlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﭘ‬bk. pürmek.
Kökünü kurutmak.
pürme 【鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﭘ‬Fırfır, farbala, kıvrım.
püttürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺗﺘ‬鵠‫ 】ﭘ‬II tar. (pütmek'ten II)
pürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﭘ‬Kıvırmak. Yazdırmak.
pürük 【‫ﺭۈك‬鵠‫ 】ﭘ‬Buruşuk. pütük 【‫ك‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬tar. Mektup.
pürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ 】ﭘ‬Kıvırma. pütükchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬tar. Yazıcı, katip.
pürüshkek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﺷﮑ‬鵠‫ 】ﭘ‬Kolay buruşan. pütüm 【‫ﻡ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Anlaşma, mütareke, ateşkes.
pürüshkeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺭۈﺷﮑ‬鵠‫ 】ﭘ‬Kolay buruş pütün 【‫ﻥ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Bütün, tüm, tümü.
buruş olma hali.
pütün-sürük 【‫ﺭۈك‬鵠‫ﺳ‬-‫ﻥ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Tam, tüm,
pürüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﺷﻤ‬鵠‫ 】ﭘ‬Buruşmak. bütün. Pütün-sürük bir qoy göshi – Bütün bir
pürüshüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﺷ‬鵠‫ 】ﭘ‬Buruşma. koyunun eti.

pütermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Bitirmek. pütünlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻧﻠ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Bütünleme.

pütey 【‫ي‬鴺‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Kapalı, çıkmaz. Pütey neyche pütünley 【‫ي‬鴺‫ﻧﻠ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Büsbütün, tamamıyla,
– Kapalı borucuk. bütün bütün.

püteyleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Kapalı hale pütünlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Bütünlemek.

gelmek. pütünlük 【‫ك‬鵠‫ﻧﻠ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Bütünlük. Térritoriye
püteylishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Kapalı hale gelme. pütünlügi – Toprak bütünlüğü.

pütkenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﺗﮑ‬鵠‫ 】ﭘ‬Yetkinlik, eksiksizlik, pütürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Bitirmek.

bitmiş olma hali. pütürüwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈۋەﺗﻤ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Bitirivermek.
pütkiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﺗﮑ‬鵠‫ 】ﭘ‬Bitene kadar. pütürüwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ﺭۈۋ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Bitiriverme.

411
pütürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬Bitirme. pütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬II Yazma.

pütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﭘ‬I Bitme, bitiş.

412
rabat 【‫ 】ﺭﺍﺑﺎﺕ‬tar. Mola verilen saray (avlu). rahetbexsh 【‫ﺧﺶ‬鴺‫ﺗﺒ‬鴺‫ 】ﺭﺍﮬ‬a.f. Rahat, huzur.

rabite 【鴺‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺭﺍﺑ‬a. tar. Rabıta, bağlantı, irtibat. rahetlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺭﺍﮬ‬a.u. Rahat

radikal 【‫ﮑﺎﻝ‬鴘‫ 】ﺭﺍﺩ‬I r. Radikal, köktenci. ettirmek, huzur vermek, zevklendirmek.

rahetlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫】ﺭﺍﮬ‬a.u. Rahatlanmak.

radikal 【‫ﮑﺎﻝ‬鴘‫ 】ﺭﺍﺩ‬II r. Kök işareti.
rahetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺭﺍﮬ‬a.u. Rahatlık.
radist 【‫ﺴﺖ‬鴘‫ 】ﺭﺍﺩ‬r. Radyotelgrafça.
rahetlinis 【‫ﺲ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺭﺍﮬ‬a.u. Rahatlanma.
radiyator 【‫ﺭ‬鵝‫ﺎﺗ‬鴶鴘‫ 】ﺭﺍﺩ‬r. Radyatör.
rahetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺭﺍﮬ‬a.u. Rahatsız, huzursuz,
radiyo 【鵝鴶鴘‫ 】ﺭﺍﺩ‬r. Radyo. Radiyo anglighuchi
zevksiz.
– Radyo dinleyici.
rahetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺭﺍﮬ‬a.u. Rahatszlık,
radiyochi 【鴛‫ﭼ‬鵝鴶鴘‫ 】ﺭﺍﺩ‬r.u. Radyotelgrafça.
huzursuzluk, zevksizlik.
radiyogramma 【‫ﮔﺮﺍﻣﻤﺎ‬鵝鴶鴘‫ 】ﺭﺍﺩ‬r. Radyogram.
rahip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﺭﺍﮬ‬a. Rahip.
radiyolashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣鵝鴶鴘‫】ﺭﺍﺩ‬r.u. Radyo tesisi
raja 【‫ 】ﺭﺍﺟﺎ‬ağ. Mıknatıs.
koymak.
rakéta 【‫ﺘﺎ‬鴽‫ 】ﺭﺍﮐ‬r. Roket, füze. Rakéta élip
radiyolashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣鵝鴶鴘‫】ﺭﺍﺩ‬ r.u.
yürgüchi – Taşıyıcı roket.
(radiyolashmaq'tan) Radyo tesisi koydurmak.
ramizan 【‫ﺰﺍﻥ‬鴙‫ 】ﺭﺍﻣ‬a. Ramazan. Ramizan
radiyostansiye 【鴺鴶鴙‫ﺳﺘﺎﻧﺴ‬鵝鴶鴘‫ 】ﺭﺍﺩ‬r. Radyo
héyti – Ramazan bayramı.
santrali.
ramka 【‫ 】ﺭﺍﻣﮑﺎ‬r. Çerçeve.
radiyotéxnika 【‫ﮑﺎ‬鴙‫ﺨﻨ‬鴽‫ﺗ‬鵝鴶鴘‫ 】ﺭﺍﺩ‬r. Radyoteknik.
rana 【‫ 】ﺭﺍﻧﺎ‬a. bot. 1. Sarı yabancı gül 2. mec.
radiyus 【‫ﺱ‬鵞鴶鴘‫ 】ﺭﺍﺩ‬r. mat. Yarıçap, nısıf
Sevimli, güzel. 3. Rana (özel kadın adı).
kutur.
raport 【‫ﺭﺕ‬鵝‫ 】ﺭﺍﭘ‬Rapor.
rahet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺭﺍﮬ‬a. 1. Zevk, lezzet, haz 2.
Rahat, huzur. ras 【‫ 】ﺭﺍﺱ‬f. bk. rast.

413
rasa 【‫ 】ﺭﺍﺳﺎ‬Hakiki, gerçek, fiili, mevcut, Rawaj tapmaq – Gelişmek; ilerlemek.
bizzat, tam. Ishning rasa qizghin waxtida – İşin rawajlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫】ﺭﺍۋﺍﺟ‬ f.u.
tam doruğunda iken. Qonaq rasa pishiptu – (rawajlanmaq'tan) Geliştirmek, ilerletmek.
Mısır gerçekten olmuş.
rawajlandurulmaq 【‫ﻧﺪۇﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﺭﺍۋﺍﺟ‬ f.u.
rasxot 【‫ﺕ‬鵝‫ 】ﺭﺍﺳﺨ‬r. Masraf, gider. Geliştirilmek.
rasla 【鳤‫ 】ﺭﺍﺳ‬Gerçekten, oldukça, gayet. rawajlandurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鳤‫】ﺭﺍۋﺍﺟ‬ f.u.
raspiska 【‫ﺴﮑﺎ‬鴙‫ 】ﺭﺍﺳﭙ‬r. Makbuz, alındı, borç Geliştirme, ilerletme.
senedi. rawajlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺭﺍۋﺍﺟ‬f.u. Gelişmek,
rast 【‫ 】ﺭﺍﺳﺖ‬f. Gerçek, hakiki, doğru, inanılır. ilerlemek, inkişaf etmek.
Rast xewer – Hakikî haber. Rastini éytqanda – rawaq 【‫ 】ﺭﺍۋﺍﻕ‬f. Çadır, otak.
Gerçekten. Rast éytimen – Gerçeği
rawan 【‫ 】ﺭﺍۋﺍﻥ‬f. Yürürlükte olmak, geçmek.
söylüyorum.
Rawan bolmaq – Yürürlükte olmak.
rastgöy 【‫ي‬鵟‫ 】ﺭﺍﺳﺘﮕ‬f. Dürüst, gerçekçi, doğru
rawanlik 【鵗鴙‫ 】ﺭﺍۋﺍﻧﻠ‬f.u. Yürürlükte olmak.
sözlü.
rawap 【‫ 】ﺭﺍۋﺍپ‬Bir tür çalgı aleti.
rastgöylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴵鵟‫】ﺭﺍﺳﺘﮕ‬ f.u. Dürüstlük,
gerçekçilik, doğru sözlülük. rawapchi 【鴛‫ 】ﺭﺍۋﺍﭘﭽ‬f.u. Çalgıcı.

rastida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ﺭﺍﺳﺘ‬f.u. Gerçekten, doğrusu. rawiy 【鴸鴘‫ 】ﺭﺍۋ‬a. Hikâyeci.

rastla 【鳤‫ 】ﺭﺍﺳﺘ‬f.u. Gerçekten, yerinde, tam rawiyan 【‫ﺎﻥ‬鴶鴘‫ 】ﺭﺍۋ‬f. Hikâyeci, anlatan.
zamanında. ray 【‫ 】ﺭﺍي‬a. Durum, istek. Hawa rayi –
rastlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺭﺍﺳﺘ‬f.u. 1. Doğrulanmak Hava durumu. U momayning rayini
2. Tamir edilmek 3. Yoluna konulmak; qayturushqa pétinalmidi – O ninenin isteiğini
düzenlenmek. geri çevirmeye cüret edemedi.

rastlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺭﺍﺳﺘ‬f.u. 1. Tasdik etme; rayon 【‫ﻥ‬鵝鴵‫ 】ﺭﺍ‬r. Bölge. Herbiy rayon –
onaylama, doğrulama 2. Tamir etme, hazırlama Askerî bölge.
3. Yoluna konulma. rayonluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵝鴵‫ 】ﺭﺍ‬r.u. Bölge, bölgeye ait,
rastliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺭﺍﺳﺘﻠ‬f.u. Doğruluk, gerçeklik, bölgesel. Rayonluq komitét – Bölge komitesi.
samimilik. Rastliq bilen – Doğru olarak, razi 【‫ 】ﺭﺍﺯى‬a. Razı.
samimî olarak.
razilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫】ﺭﺍﺯ‬ Vedalaşmak,
rastlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺭﺍﺳﺘﻠ‬f.u. 1. Tasdik etmek,
ayrılmak.
onaylamak, doğrulamak 2. Tamir etmek,
hazırlamak 3. Yoluna konulmak. raziliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺭﺍﺯ‬a.u. Rıza, mutabakat. Men
ata-anamning razilighini aldim – Ben
rawa 【‫ 】ﺭﺍۋﺍ‬f. Caiz, makbul, meşru. Rawa
ataanamın rızasını aldım.
körmek – Meşru görmek. Hajitim rawa boldi –
İhtiyacım halloldu; ihtiyacım giderildi. raziliqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺭﺍﺯ‬Rıza olmama hali.

rawach 【‫ 】ﺭﺍۋﺍچ‬bot. Ravent. razilishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺭﺍﺯ‬a.u. Vedalaşma,

ayrılma.
rawaj 【‫ 】ﺭﺍۋﺍﺝ‬f. Gelişme, ilerleme, inkişaf.

414
razimen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﺭﺍﺯ‬a.f. Hoşnut, memnun. Rehmet éytmaq – Teşekkür söylemek. Rehmet
yamghuri – Rahmet yağmuru. Xuda rehmet
razwétkichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺘﮑ‬鴼‫】ﺭﺍﺯۋ‬ r. Keşifçi,
qilsun – Tanır esirgesin, Tanrı korusun.
istihbaratçı.
rehmetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺭەﮬﻤ‬a.u. Rahmetli. Anam
Reb 【‫ 】ﺭەﺏ‬a. Tanır. Ya Rebbim – Ya
rehmetlik – Annem rahmetli.
Rabbım.
rehmiti 【鴛‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺭەﮬﻤ‬a. Rahmetli. Atang
reddiye 【鴺鴶鴘‫ 】ﺭەﺩﺩ‬a. Reddiye, itiraz.
rehmiti – Baban rahmetli.
reh 【‫ 】ﺭەھ‬f. Yol, hat.
rehne 【鴺‫ 】ﺭەﮬﻨ‬a. Rehin. Rehne bermek –
rehber 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺭەﮬﺒ‬f. Rehber. Rehine koymak. Rehne qilmaq – Rehin
tutmak.
rehberlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺭەﮬﺒ‬f.u. Rehberlik.
rex 【‫ 】ﺭەﺥ‬f. Kumaş.
rehbiriy 【鴸鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺭەﮬﺒ‬f. Rehberlik eden.
Rehbiriy orunlar – Rehberlik eden kurumlar. rexmet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺭەﺧﻤ‬f. bk. rehmet.
Rehbiriy xadim – Rehberlik eden kimse; lider. rext 【‫ 】ﺭەﺧﺖ‬f. bk. rex.
rehim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺭەﮬ‬I a. Rahîm, acıma. Rehim
reis 【‫ 】ﺭەﯻﺲ‬a. Reis, başkan.
qilmaq – Acımak.
reislik 【鵗鴙‫ 】ﺭەﯻﺴﻠ‬a.u. Reislik, başkanlık.
rehim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺭەﮬ‬II a. Rahim, dölyatağı.
Reislik qilghuchi – Reislik eden. Reislik qilmaq
rehim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺭەﮬ‬III a. Rahîm, acıma. Rehim – Reislik etmek.
qilmaq – Acımak. Düshmen'ge rehim qilmang reket 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺭەﮐ‬a. Rek'at.
– Düşmana acımayın.
reqem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﺭەﻗ‬a. Rakam, sayı, numara.
rehimdar 【‫ﻤﺪﺍﺭ‬鴙‫ 】ﺭەﮬ‬a.f. Acıyan, şefkatli.
reqemlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﺭەﻗ‬a.u. Numaralama.
rehimdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﺭەﮬ‬a.f.u. Acıma hali;
şefkatli olma hali. reqemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﺭەﻗ‬a.u. Numaralı.

rehimdil 【‫ﻞ‬鴘‫ﻤﺪ‬鴙‫ 】ﺭەﮬ‬a.f. Merhametli, acıyan, reqemlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﺭەﻗ‬a.u. Numaralamak.

şefkatli. reqip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﺭەﻗ‬a. Rakip.
rehimdillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ﻤﺪ‬鴙‫】ﺭەﮬ‬ a.f.u. reqiplik 【鵗鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ 】ﺭەﻗ‬a.u. Rekabet.
Merhametlilik, şefkatlilik, yumuşak yüreklilik.
relle 【鴺‫ 】ﺭەﻟﻠ‬Can sıkıntısı, sıkıntı, kızgınlık,
rehimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫】ﺭەﮬ‬ a.u. Merhametli, gücenme.
şefkatli.
rem 【‫ 】ﺭەﻡ‬a. Fal. Rem kitabi – Fal kitabı.
rehimsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫】ﺭەﮬ‬ a.u. Merhametsiz,
remchi 【鴛‫ 】ﺭەﻣﭽ‬a.u. Falcı.
şefkatsiz, acımasız. Rehimsiz adem – Acımasız
adam. remetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺭەﻣ‬a.u. Rahmetli, merhum.

rehimsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫】ﺭەﮬ‬ a.u. remiti 【鴛‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺭەﻣ‬a.f. bk. rehmetlik.

Merhametsizlik, şefkatsizlik, acımasızlık. remmal 【‫ 】ﺭەﻣﻤﺎﻝ‬a. Büyücü, üfürükçü.
rehman 【‫ 】ﺭەﮬﻤﺎﻥ‬a. Rahman.
remmalliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺭەﻣﻤﺎﻟﻠ‬ a.u. Büyücülük,
rehmet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺭەﮬﻤ‬a. Teşekkür. Atanggha üfürükçülük.
rehmet – Babana teşekkür; çok teşekkürler.

415
remz 【‫ 】ﺭەﻣﺰ‬a. Simbol, belge, şifre. Rengwazliq qilmaq – Göz boyamak; aldatmak.

rende 【‫ 】ﺭەﻧﺪە‬f. Rende. Rende salmaq – renjimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺭەﻧﺠ‬f.u. Gönül kırılmak,
Rendelemek. üzülmek.

rendilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺭەﻧﺪ‬f.u. Rendeleme. renjish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﺭەﻧﺠ‬f.u. Gönlü kırılma, üzülme.

rendiligüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺭەﻧﺪ‬f.u. Rendeleyen, renjitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺭەﻧﺠ‬f.u. Üzme, gönlünü

rendeleyici. kırma.

rendilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺭەﻧﺪ‬f.u. Rendelemek. renjitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ 】ﺭەﻧﺠ‬f.u. Üzmek, gönlünü

kırmak.
rene 【鴺‫】ﺭەﻧ‬ f. Güceniklik, dargınlık,
kırgınlık, rencide. repiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺭەﭘ‬a. Arkadaş, yoldaş.

reng 【‫ 】ﺭەڭ‬Renk. Béghir reng – Kahverengi. resetxana 【‫ﺗﺨﺎﻧﺎ‬鴺‫ 】ﺭەﺳ‬a.f. Rasathane.

Polat reng – Çelik renk. Jigher reng –
Kahverengi. Cheyze reng – Patlıcan rengi, mor.
Xurma reng – Hurma renk. Qaramtul reng –
Karamsı renk. Sériq reng – Sarı renk. Köküsh
reng – Mavi renk. Kömüsh reng – Gümüş renk.
Renggi öchüp ketti – Benzi kül gibi oldu.
Renggi tatrighan – Benzi sararmış.
rengdar 【‫ﺪﺍﺭ‬鳴‫ 】ﺭە‬f. Renkli.
rengdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鳴‫ 】ﺭە‬f.u. Renklilik.
rengdash 【‫ﺪﺍﺵ‬鳴‫ 】ﺭە‬f.u. Aynı renkte, aynı
renkli.
rengdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺷﻠ‬鳴‫ 】ﺭە‬f.u. Aynı renkte
olma hali.
rengga-reng 【‫ﺭەڭ‬-‫ﮕﺎ‬鳴‫ 】ﺭە‬f. Rengarenk; bk.
rengmu-reng.
reside 【‫ﺪە‬鴙‫ 】ﺭەﺳ‬f. Kemale erme; olgunlaşma.
Reside bolmaq – Olgunlaşmak; kemale ermek,
büyümek.
resim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺭەﺳ‬I a. Resim. Sizma resim –
Çizgi resim. Resimge almaq – Resime çekmek.
Resimge chüshmek – Resime çekilmek. Resim
salmaq – Resim yapmak. Resim sizmaq – Resim
yapmak.
resim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺭەﺳ‬II a. Âdet, alışkı, an'ane,
gelenek. Bizning resmimiz shu – Bizim
âdetimiz şöyle. Bu bizge resim bolup qaldi – Bu
bize âdet olmuştur.
resim-yosun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺳ‬鵝鴵-‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺭەﺳ‬a.u. Kaide,
anane, gelenek.
resimchi 【鴛‫ﻤﭽ‬鴙‫ 】ﺭەﺳ‬a.u. Ressam.

renglenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺭە‬f.u. Boyanmak. resimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ 】ﺭەﺳ‬a.u. Resimli. Resimlik

zhurnal – Resimli dergi.
renglesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺭە‬f.u. Boyama.
resmen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺭەﺳﻤ‬a. Resmen, resmî olarak.
renglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺭە‬f.u. Renkli. Altun renglik
– Altın renkli. resmiy 【鴸鴙‫ 】ﺭەﺳﻤ‬a. Resmî. Resmiy rewishte
– Resmî halde.
renglimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺭە‬f.u. Boyamak.
resmiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ﺭەﺳﻤ‬a. Resmiyet.
rengmu-reng 【‫ﺭەڭ‬-鵞‫ﻤ‬鳴‫ 】ﺭە‬f. Rengarenk.
resmiyetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴙‫ 】ﺭەﺳﻤ‬a.u. Formalist,
rengmu-renglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺭە‬-鵞‫ﻤ‬鳴‫】ﺭە‬ f.u.
şekilci.
Rengarenk olma hali.
resmiyetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴙‫ 】ﺭەﺳﻤ‬a.u. Şekilcilik,
rengsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫ 】ﺭە‬f.u. Renksiz.
formalizm, biçimcilik.
rengwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣鳴‫ 】ﺭە‬f.u. Göz boyama.

416
resmiyleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫】ﺭەﺳﻤ‬ a.u. 1. retsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺭەﺗﺴ‬Düzensiz.
Kanunlaşmak 2. Biçimlenmek, şekillenmek. retsizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺭەﺗﺴ‬Düzensizlenmek;
resmiyleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ 】ﺭەﺳﻤ‬a.u. karışık hale gelmek.
(resmiyleshmek'ten) 1. Kanunlaştırmak 2. retsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺭەﺗﺴ‬Düzensizlik.
Şekillendirmek, biçimlendirmek.
reweq 【‫ 】ﺭەۋەﻕ‬a. bk. rawaq.
resmiylishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫】ﺭەﺳﻤ‬ a.u. 1.
Kanunlaşma 2. biçimlenme, şekillenme. rewende 【‫ 】ﺭەۋەﻧﺪە‬f. Seyyar satıcı.

ressam 【‫ 】ﺭەﺳﺴﺎﻡ‬a. Ressam. rewendichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ 】ﺭەۋەﻧﺪ‬f.u. Seyyar

satıcılık. Rewendichilik qilmaq – Seyyar
ressamliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺭەﺳﺴﺎﻣﻠ‬ a.u. Ressamlık.
satıcılık yapmak.
Ressamlik qilmaq – Ressamlık yapmak.
rewish 【‫ﺶ‬鴘‫ 】ﺭەۋ‬1. Suret, kılık 2. Görünüş,
reste 【鴺‫ 】ﺭەﺳﺘ‬f. Pazar. Kitap restisi – Kitap
tavır 3. gr. Zarf.
satış yeri.
rewishdash 【‫ﺸﺪﺍﺵ‬鴘‫】ﺭەۋ‬ f.u. Zarf fiili,
resul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﺭەﺳ‬a. Resul, elçi, peygamber.
gerundium.
reswa 【‫ﺍ‬鵣‫ 】ﺭەﺳ‬a. Rezil. Reswa bolmaq –
reyhan 【‫ﮭﺎﻥ‬鴵‫ 】ﺭە‬f. bot. Fesleğen, bazillik.
Rezil olmak. Reswamni chiqardi – Rezil etti.
rezende 【‫ 】ﺭەﺯەﻧﺪە‬f. Nezle.
reswachiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺍﭼ‬鵣‫ 】ﺭەﺳ‬a.u. Yüzkarası,
rezalet, ayıp. rezgi 【鴛‫ 】ﺭەﺯﮔ‬f. Zayıf, güçsüz.

reswagerchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鴺‫ﺍﮔ‬鵣‫ 】ﺭەﺳ‬a.f.u. bk. rezil 【‫ﻞ‬鴘‫ 】ﺭەﺯ‬a. Rezil.

reswachiliq. rezilane 【鴺‫ﻧ‬鳤鴘‫ 】ﺭەﺯ‬a.f. Alçakça, namussuzca,
reswaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﻟ‬鵣‫ 】ﺭەﺳ‬a.u. bk. reswachiliq. rezil bir şekilde.

resht 【‫ 】ﺭەﺷﺖ‬f. İplik, bağ. Köngül reshti – rezillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ 】ﺭەﺯ‬a.u. Rezillik.
Gönül bağı, sevgi bağı. rezm 【‫ 】ﺭەﺯﻡ‬a. İma, kinaye, imalı söz.
ret 【‫ 】ﺭەﺕ‬I a. Red, geri çevirmek. Ret réaktiw 【鵣鴙‫ﯫﮐﺘ‬鴼‫ 】ﺭ‬r. Reaktif. Réaktiw
qilmaq – Reddetmek. ayropilan – Reaktif uçak.
ret 【‫ 】ﺭەﺕ‬II Düzen, sıra. Retke salmaq – réalistik 【鵗鴙‫ﺴﺘ‬鴙‫ﯫﻟ‬鴼‫ 】ﺭ‬r. Realist, gerçekçi.
Çeki düzen vermek. Jawap rétide – Cevap
réalizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﯫﻟ‬鴼‫ 】ﺭ‬r. Realizm, gerçekçilik.
sırasında; cevap yerine; cevap gibi.
réallashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﯫﻟ‬鴼‫ 】ﺭ‬r.u. Gerçekleşmek.
retlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﺭەﺗﻠ‬Düzenleme, çeki düzen
verme. réallashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﯫﻟ‬鴼‫】ﺭ‬ r.u.

retligüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ 】ﺭەﺗﻠ‬Düzenleyen, çeki (réallashmaq'tan) Gerçekleştirmek.

düzen veren. réallashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﯫﻟ‬鴼‫】ﺭ‬ r.u.

retlik 【鵗鴙‫ 】ﺭەﺗﻠ‬Düzenli. Kiyimliri retlik – Gerçekleştirme.

Elbiseleri düzenli. réalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﯫﻟﻠ‬鴼‫ 】ﺭ‬r.u. Realite, hakikat.

retlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫】ﺭەﺗﻠ‬Düzenlemek, çeki düzen rézhissor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺴﺴ‬鴘‫ﮋ‬鴼‫ 】ﺭ‬r. Rejisör, yönetici.

vermek.
rézhissorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺴﺴ‬鴘‫ﮋ‬鴼‫ 】ﺭ‬r.u. Rejisörlük.

417
Rézhissorluq qilmaq – Rejisörlük yapmak. riwayet 【‫ﺕ‬鴺鴵‫ﺍ‬鵣鴘‫ 】ﺭ‬a. Rivayet. Riwayet
rékord 【‫ﺭﺩ‬鵝‫ﮑ‬鴼‫ 】ﺭ‬r. Rekor. Rékord qoymaq – qilmaq – Hikâye anlatmak, anlatmak.
Rekor kırmak. riwayetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺鴵‫ﺍ‬鵣鴘‫ 】ﺭ‬a.u. Sözcü, hikâyeci,
rékordchi 【鴛‫ﺭﺩﭼ‬鵝‫ﮑ‬鴼‫ 】ﺭ‬r.u. Rekormen. anlatan.

rékordliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺩﻟ‬鵝‫ﮑ‬鴼‫ 】ﺭ‬r.u. Rekor. righbet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻐﺒ‬鴘‫ 】ﺭ‬a. Rağbet.

réktor 【‫ﺭ‬鵝‫ﮑﺘ‬鴼‫ 】ﺭ‬r. Rektör. righbetlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻐﺒ‬鴘‫】ﺭ‬ a.u.

Tevşik etmek, isteklendirmek.
rélis 【‫ﺲ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ 】ﺭ‬r. Ray.
righbetlendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻐﺒ‬鴘‫】ﺭ‬ a.u.
rémont 【‫ﻧﺖ‬鵝‫ﻤ‬鴼‫ 】ﺭ‬r. Onarım. Rémont qilmaq
Teşvik etme, isteklendirme.
– Onarmak.
righbetlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻐﺒ‬鴘‫ 】ﺭ‬a.u. İlgilenmek,
rémontlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻧﺘ‬鵝‫ﻤ‬鴼‫】ﺭ‬ r.u.
alakalanmak.
(rémontlimaq'tan) Onartmak.
righbetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﻐﺒ‬鴘‫ 】ﺭ‬a.u. Rağbetsiz.
rémontlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧﺘﻠ‬鵝‫ﻤ‬鴼‫ 】ﺭ‬r.u. Onarmak,
tamir etmek. rija 【‫ﺠﺎ‬鴘‫ 】ﺭ‬a. Rica. Rija qilmaq – Rica etmek.

rémontlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻧﺘﻠ‬鵝‫ﻤ‬鴼‫ 】ﺭ‬Onartma. rije 【鴺‫ﺠ‬鴘‫ 】ﺭ‬f. Çekül, şakul.

répétitsiye 【鴺鴶鴙‫ﺘﺴ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﭙ‬鴼‫ 】ﺭ‬r. Oyun provası. riqabet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻘﺎﺑ‬鴘‫ 】ﺭ‬a. Rekabet. Riqabet qilmaq
– Rekabet etmek.
réwizionist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﻧ‬鵝鴘‫ﺰ‬鴘鵣鴼‫ 】ﺭ‬r. Revizyon eden
kimse. riqabetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﻘﺎﺑ‬鴘‫ 】ﺭ‬a.u. Rakip.

réwiziye 【鴺鴶鴘‫ﺰ‬鴘鵣鴼‫】ﺭ‬ r. Teftiş, kontrol. riqabetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﻘﺎﺑ‬鴘‫ 】ﺭ‬a.u. bk. riqabet.

Réwiziye komissiyisi – Kontrol ekibi. riqabetlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻘﺎﺑ‬鴘‫ 】ﺭ‬a.u. Rekabet
réwiziyonizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﻧ‬鵝鴶鴘‫ﺰ‬鴘鵣鴼‫ 】ﺭ‬r. Revizyon, etme, yarışma.
kontrol. risale 【鴺‫ﺴﺎﻟ‬鴘‫ 】ﺭ‬a. Risale.
rézalet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺰﺍﻟ‬鴼‫ 】ﺭ‬a. Alçaklık, rezalet. riyakarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﮐﺎﺭﻟ‬鴶鴘‫ 】ﺭ‬a.f.u. Riyakârlık,
réze 【‫ﺰە‬鴼‫ 】ﺭ‬f. İnce, küçük, rize. ikiyüzlülük.

rézénke 【鴺‫ﻨﮑ‬鴼‫ﺰ‬鴼‫ 】ﺭ‬r. Lastik. Rézénke ayaq riyaset 【‫ﺕ‬鴺‫ﺎﺳ‬鴶鴘‫ 】ﺭ‬a. Riyaset.
kiyimi – Lastik ayakkabı. Rézénke sanalti – riyasetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺎﺳ‬鴶鴘‫】ﺭ‬a.u. Riyaset etme
Lastik sanayi. hali. Riyasetchilik qilmaq – Riyaset etmek.
riaye 【鴺鴵‫ﯫ‬鴘‫ 】ﺭ‬a. Riayet, saygı, itibar, önem. riyazet 【‫ﺎﺯەﺕ‬鴶鴘‫】ﺭ‬ a. Çilecilik; nefsin
Iqtisatqa riaye qilish kérek – Ekonomiye önem isteklerini kırma; riyazet.
vermek lazım; Tasarrufa önem vermek lazım.
riyazetchi 【鴛‫ﺎﺯەﺗﭽ‬鴶鴘‫ 】ﺭ‬a.u. Çileci.
Intizamgha riaye – Kılmak intizama saygılı
olmak. Taziliqqa riaye qilish – Temizliğe önem riza 【‫ﺰﺍ‬鴘‫】ﺭ‬a. Rıza. Riza bolmaq – Rıza olmak.
vermek.
rizaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﺍﻟ‬鴘‫ 】ﺭ‬a.u. Rıza olma hali.
riayesiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鴺鴵‫ﯫ‬鴘‫ 】ﺭ‬a.u. Saygısız.
riziq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺰ‬鴘‫ 】ﺭ‬a. Rızk.
riayesizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺳ‬鴺鴵‫ﯫ‬鴘‫ 】ﺭ‬a.u. Saygısızlık.
ro 【‫ 】ﺭو‬bk. chiwin.

418
robiro 【‫ﺮو‬鴙‫ 】ﺭوﺑ‬f. Karşıda. (rohsizlanmaq'tan) Moralini çökertmek;
durgun hale getirmek.
rodu 【‫ 】ﺭوﺩۇ‬bk. rodupay.
rohsizlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺭوﮬﺴ‬a.u. Ümidini
rodulashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺭوﺩۇ‬Beceriksiz olmak,
kaybetmek; morali bozulmak.
iktidarsız olmak, dermansız olmak.
rohsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫】ﺭوﮬﺴ‬ a.u. Gevşeklik,
rodupay 【‫ 】ﺭوﺩۇﭘﺎي‬f. Beceriksiz, iktidarsız,
cansızlık, durgunluk.
dermansız.
rohsizlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺭوﮬﺴ‬a.u. Ümidini
roh 【‫ 】ﺭوھ‬a. Ruh, moral. Rohim kötürüldi
kaybetme, morali bozulma.
– Moralim yükseldi. Rohingni chüsherme –
Moralini kaybetme. Dadamning rohi razi rol 【‫ 】ﺭوﻝ‬r. Rol. Rol oynimaq – Rol
bolsun – Babamın ruhu şad olsun. Rohiy késel oynamak.
– Ruh hastalığı. romal 【‫ 】ﺭوﻣﺎﻝ‬f. Başörtüsü.
rohaniy 【鴸鴙‫ 】ﺭوﮬﺎﻧ‬a. Ruhanî. roman 【‫ 】ﺭوﻣﺎﻥ‬r. Roman. Tarihiy roman –
rohaniylar 【‫ﺭ‬鳤鴶鴙‫ 】ﺭوﮬﺎﻧ‬Ruhanîler. Tarihî roman.

rohaniylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ 】ﺭوﮬﺎﻧ‬a.u. Ruhanîlik. romanchi 【鴛‫ 】ﺭوﻣﺎﻧﭽ‬r.u. Romancı.

rohen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺭوﮬ‬a. Ruhî, manevî. Men rohen romans 【‫ 】ﺭوﻣﺎﻧﺲ‬r. Romans.
tinchlandim – Canım rahatladı; Gönlüm emin romantik 【鵗鴙‫ 】ﺭوﻣﺎﻧﺘ‬r. Romantik.
oldu.
romantizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ 】ﺭوﻣﺎﻧﺘ‬r. Romantizm.
rohiy 【鴸鴙‫ 】ﺭوﮬ‬a. Ruhî. Rohiy késel – Ruh
romka 【‫ 】ﺭوﻣﮑﺎ‬r. Kadeh.
hastalığı.
ronaq 【‫ 】ﺭوﻧﺎﻕ‬a. Güzel, letafet, yakışıklı.
rohlandurghuch 【‫چ‬鵞‫ﻧﺪۇﺭﻏ‬鳤‫ 】ﺭوﮬ‬a.u. Moral
veren. ronaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺭوﻧﺎﻗﻠ‬a.u. Güzellik, yakışıklılık.

rohlandurghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻧﺪۇﺭﻏ‬鳤‫ 】ﺭوﮬ‬a.u. Moral roshen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺭوﺷ‬f. Açık, parlak. Pikringiz
veren. roshen boldi – Fikriniz açık oldu.
rohlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺭوﮬ‬a.u. Moralini roshenlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫】ﺭوﺷ‬ f.u.
yükseltmek. Aydınlanmak, açıklanmak.

rohlandurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鳤‫ 】ﺭوﮬ‬a.u. Moralini roshenleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫】ﺭوﺷ‬ f.u. bk.

yükseltme. roshenlenmek.

rohlanghan 【‫ﻧﻐﺎﻥ‬鳤‫】ﺭوﮬ‬ a.u. Morali roshenleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫】ﺭوﺷ‬ f.u.

yükselmiş. (roshenleshmek'ten) Aydınlatmak; açığa
kavuşturmak.
rohlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺭوﮬ‬a.u. Neşelenmek,
canlanmak. roshenleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫】ﺭوﺷ‬ f.u.
Aydınlatma; açığa kavuşturma.
rohluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﺭوﮬﻠ‬a.u. Morali yüksek. Üstün
rohluq – Yüksek morali olan. roshenlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﺭوﺷ‬f.u. Açıklamak,
aydınlatmak.
rohsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺭوﮬﺴ‬a.u. Cansız, hissiz, durgun.
rota 【‫ 】ﺭوﺗﺎ‬r. Bölük. Rota komandiri – Bölük
rohsizlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫】ﺭوﮬﺴ‬ a.u.

419
komutam. bermek – İzin vermek. Ruxset qiling – İzin
roy 【‫ 】ﺭوي‬f. Yüz, çehre, sima. verin. Ruxset étilmigen – İzin verilmemiş.

ruxsetname 【鴺‫ﺗﻨﺎﻣ‬鴺‫ 】ﺭۇﺧﺴ‬a.f. Ruhset-name;

royal 【‫ﺎﻝ‬鴵‫ 】ﺭو‬r. Kuyruklu piyano.
izin name.
royap 【‫ﺎپ‬鴵‫ 】ﺭو‬f. Royapqa chiqmaq –
ruxsetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺭۇﺧﺴ‬a.u. Ruhsatsız, izinsiz.
Gerçekleşmek.
rujek 【‫ك‬鴺‫ 】ﺭۇﺟ‬Pencere.
royxet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺨ‬鴵‫ 】ﺭو‬f. Liste. Royxetke almaq –
Listeye almak. Rum 【‫ 】ﺭۇﻡ‬Rum.

roza 【‫ 】ﺭوﺯﺍ‬a. Oruç. Roza tutmaq – Oruç rummal 【‫ 】ﺭۇﻣﻤﺎﻝ‬bk. romal.

tutmak. Rus 【‫ 】ﺭۇﺱ‬Rus. Rus tili – Rus dili.
rozghar 【‫ 】ﺭوﺯﻏﺎﺭ‬f. Ekonomi.
rus 【‫ 】ﺭۇﺱ‬ağ. Doğru, düz; bk. tüz.
rozi 【‫ 】ﺭوﺯى‬f. Kısmet, nasip, kader.
Rusche 【鴺‫ 】ﺭۇﺳﭽ‬Rusça.
rozname 【鴺‫ 】ﺭوﺯﻧﺎﻣ‬f. tar. Günlük ihbariye.
Ruslashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺭۇﺳ‬Ruslaşmak.
rubayi 【鴛鴵‫ 】ﺭۇﺑﺎ‬a. Rubai.
Ruslashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫】ﺭۇﺳ‬
ruh 【‫ 】ﺭۇھ‬a. bk. roh. (Ruslashmaq'tan) Ruslaştırmak.

rux 【‫ 】ﺭۇﺥ‬f. Çinko. Ruslashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ 】ﺭۇﺳ‬Ruslaştırma.

ruxset 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺭۇﺧﺴ‬a. Ruhsat, izin. Ruxset

420
-sa 【-‫ 】ﺳﺎ‬Şart eki. Barsa – Varsa. Oqusa – sachtarash 【‫ 】ﺳﺎﭼﺘﺎﺭﺍﺵ‬bk. satirash.
Okusa. sachtarashxana 【‫】ﺳﺎﭼﺘﺎﺭﺍﺷﺨﺎﻧﺎ‬ bk.
saadet 【‫ 】ﺳﺎﯪﺩەﺕ‬a. Saadet. satirashxana.

saadetlik 【鵗鴙‫ 】ﺳﺎﯪﺩەﺗﻠ‬a.u. Saadetti. Saadetlik sada 【‫ 】ﺳﺎﺩﺍ‬a. Ses, yankı. Muzika sadaliri –
turmush – Saadetli hayat (geçim). Saz sesleri. Eks sada – Yankı.

saadetmen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺳﺎﯪﺩەﺗﻤ‬a.f. Saadetli. sadaqet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺳﺎﺩﺍﻗ‬a. Sadakat.

saadetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳﺎﯪﺩەﺗﺴ‬a.u. Mutsuz, bahtsız. sadaqetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺳﺎﺩﺍﻗ‬a.u. Sadık olma hali.

saadetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺳﺎﯪﺩەﺗﺴ‬a.u. Mutsuzluk, sadaqetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺳﺎﺩﺍﻗ‬a.u. Sadık değil,

bahtsızlık. sadakatsiz.

saba 【‫ 】ﺳﺎﺑﺎ‬a. Sabah yeli. sadaqetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫】ﺳﺎﺩﺍﻗ‬ a.u. Sadık

sabiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺑ‬a. Sabık, eski, geçmiş. olmama hali; sadakatsizlik.

sadamat 【‫ 】ﺳﺎﺩﺍﻣﺎﺕ‬ağ. Deli, ruh hastası; bk.

sabit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺑ‬a. Sabit. Sabit bolmaq – Sabit
sarang ve rohiy késel.
olmak.
sadde 【‫ 】ﺳﺎﺩﺩە‬f. Sade, basit. Sade adem –
sach 【‫ 】ﺳﺎچ‬I bk. chach.
Basit adam.
sach 【‫ 】ﺳﺎچ‬II Kara tavuk.
saddidil 【‫ﻞ‬鴘‫ﺪ‬鴘‫ 】ﺳﺎﺩﺩ‬f. Saf, kalbi temiz.
sachbagh 【‫ 】ﺳﺎﭼﺒﺎﻍ‬bk. chachbagh.
saddidillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ﺪ‬鴘‫ 】ﺳﺎﺩﺩ‬f.u. Saflık, kalbi
sachqan 【‫ 】ﺳﺎﭼﻘﺎﻥ‬bk. chashqan. temizlik.
sachma 【‫ 】ﺳﺎﭼﻤﺎ‬bk. chachma. saddilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ 】ﺳﺎﺩﺩ‬f.u. Sadeleşmek,
sachmaq 【‫ 】ﺳﺎﭼﻤﺎﻕ‬bk. chachmaq. basit olmak.

sachrash 【‫ 】ﺳﺎﭼﺮﺍﺵ‬bk. sachrimaq. saddilashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴘‫】ﺳﺎﺩﺩ‬ f.u.

(saddilashmaq'tan) Sadeleştirmek.
sachrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺳﺎﭼﺮ‬bk. chachrimaq. U
ornidin sachrap turdi – O yerinden fırladı. saddiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺳﺎﺩﺩ‬f.u. Sadelik, basitlik,
saflık. Saddiliq qilmaq – Saf olmak.

421
sade 【‫ 】ﺳﺎﺩە‬ağ. Karaağaç; bk. qarayaghach. saghdurmaq 【‫ 】ﺳﺎﻏﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬Sağdırmak.

sadigha 【‫ﻐﺎ‬鴘‫ 】ﺳﺎﺩ‬a. bk. sediqe. Sadighang saghdurush 【‫ 】ﺳﺎﻏﺪۇﺭۇﺵ‬Sağdırma, sağdınş.

kétey – Şirin, sevimli, cana yakın, cici, sevgili. saghi 【鴛‫ 】ﺳﺎﻏ‬ağ. bk. saghra.
sadiq 【‫ﻖ‬鴘‫ 】ﺳﺎﺩ‬a. Sadık, sadakatli.
saghish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻏ‬ağ. bk seghish.
sadiqane 【鴺‫ﻘﺎﻧ‬鴘‫ 】ﺳﺎﺩ‬a.F, Sâdıkane, sadakatle.
saghlam 【‫ﻡ‬鳤‫ 】ﺳﺎﻏ‬Sağlam. Saghlam pikirlik –
sadiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴘‫ 】ﺳﺎﺩ‬a.u. Sadakat, dürüstlük, Sağlam fikirli.
doğruluk, bağlılık. Sadiqliq körsetmek – saghlamlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫ﻣ‬鳤‫】ﺳﺎﻏ‬
Bağlılık göstermek.
(saghlamlanmaq'tan) Sağlamlaştırmak.
sadir 【‫ﺮ‬鴘‫ 】ﺳﺎﺩ‬a. Vuku, meydana gelmek.
saghlamlandurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鳤‫ﻣ‬鳤‫】ﺳﺎﻏ‬
Sadir bolmaq – Vuku olmak. Xataliq sadir boldi
Sağlamlaştırma.
– Hata oldu.
saghlamlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻣ‬鳤‫ 】ﺳﺎﻏ‬Sağlamlaşmak.
saet 【‫ 】ﺳﺎﯬﺕ‬a. Saat. Asma saet veya tam
saiti – Duvar saati. Jarangliq saet – Çalar saat. saghlamlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻣ‬鳤‫ 】ﺳﺎﻏ‬Sağlamlama.
Qol saet – El saati. Yanchuq saet – Cep saati. saghlamlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻣ‬鳤‫】ﺳﺎﻏ‬
Saetni burimaq – Saati kurmak. Saet nechche? Sağlamlaşmak.
– Saat kaç? Saiti kelgende bolur – Zamanı
saghlamlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻣ‬鳤‫】ﺳﺎﻏ‬
geldiğinde olur. Saitide kelding – Zamanında
(saghlamlashmaq'tan) Sağlamlaştırmak.
geldin. Waxti-saiti yétiptu – Zamanı gelmiş.
saghlamlashturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻣ‬鳤‫】ﺳﺎﻏ‬
saetchi 【鴛‫ 】ﺳﺎﯬﺗﭽ‬a.u. Saatçi.
Sağlamlaştırılmak.
saetlik 【鵗鴙‫ 】ﺳﺎﯬﺗﻠ‬a.u. Saatlik. Bir saetlik yer
saghlamlashturulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻣ‬鳤‫】ﺳﺎﻏ‬
– Bir saatlik yer; bir saatlik yol.
Sağlamlaştırılma.
saetmu-saet 【‫ﺳﺎﯬﺕ‬-鵞‫ 】ﺳﺎﯬﺗﻤ‬Saatı saatına.
saghlamliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﻠ‬鳤‫ 】ﺳﺎﻏ‬Sağlamlık.
saetsazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﯬﺗﺴﺎﺯﻟ‬a.f.u. Saatçilik.
saghlamlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻣﻠ‬鳤‫ 】ﺳﺎﻏ‬Sağlamlamak.
saglamlashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻣ‬鳤‫】ﺳﺎﮔ‬
saghlamlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻣﻠ‬鳤‫ 】ﺳﺎﻏ‬Sağlamlaşma.
Sağlamlaştırma.
saghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻏﻠ‬I Sağlık.
sagh 【‫ 】ﺳﺎﻍ‬I ağ. bk. ong.
saghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻏﻠ‬II Yavrusu olan dişi koyun;
sagh 【‫ 】ﺳﺎﻍ‬II bk. saq.
kuzulu koyun; dişi koyun.
sagha 【‫ 】ﺳﺎﻏﺎ‬bk. sanga.
saghmaq 【‫ 】ﺳﺎﻏﻤﺎﻕ‬Sağmak. Séghip almaq –
sagharmaq 【‫ 】ﺳﺎﻏﺎﺭﻣﺎﻕ‬ağ. bk. sarghaymaq. Sağmak.
saghat 【‫ 】ﺳﺎﻏﺎﺕ‬a. ağ. bk. saet. saghra 【‫ 】ﺳﺎﻏﺮﺍ‬Sağn.
saghatqu 【鵞‫ 】ﺳﺎﻏﺎﺗﻘ‬ağ. bk. sarghatqu. saghsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻏﺴ‬Sağlıksız, hastalı, sağlığı iyi
saghatmaq 【‫ 】ﺳﺎﻏﺎﺗﻤﺎﻕ‬ağ. bk. sarghaytmaq. değil.

saghaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺳﺎﻏﺎ‬ağ. bk. sarghaymaq. saghsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻏﺴ‬Sağlıksızlık, hastalılık.

saghdaq 【‫ 】ﺳﺎﻏﺪﺍﻕ‬Yay. saghuch 【‫چ‬鵞‫ 】ﺳﺎﻏ‬Sanmsı, açık sarı.

422
sahe 【鴺‫ 】ﺳﺎﮬ‬a. Saha, yöre. Shu sahida – Şu saq-salametlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻣ‬鳣‫ﺳﺎ‬-‫ 】ﺳﺎﻕ‬u.a.u. Sağ
sahada. selim olma hali. Sak-salametlik sorimaq –

sahil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﺳﺎﮬ‬a. Sahil, kıyı. Derya sahilida – Sağlığını sormak; hal hatır sormak.

Nehir kıyısında. saqa 【‫ 】ﺳﺎﻗﺎ‬I Aşık kemiğinin iri ve en iyisi.

sahip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﺳﺎﮬ‬a. Sahip. saqa 【‫ 】ﺳﺎﻗﺎ‬II Saka, sucu, su taşıyıcı. Saqa

sahipxan 【‫ﭙﺨﺎﻥ‬鴙‫ 】ﺳﺎﮬ‬a.f. Ev sahibi. qushi – Pelikan, kaşıkçı kuşu.

saqaq 【‫ 】ﺳﺎﻗﺎﻕ‬ağ. Çene.
sahipqiran 【‫ﺮﺍﻥ‬鴙‫ﭙﻘ‬鴙‫ 】ﺳﺎﮬ‬a. tar. Sahib kıran,
cihangir, fatih. saqal 【‫ 】ﺳﺎﻗﺎﻝ‬Sakal. Aq saqal – 1) Toplumun

saxawet 【‫ 】ﺳﺎﺧﺎۋەﺕ‬a. Sahavet. Xeyir saxawet büyüğü; lider 2) Ak sakallı, beyaz sakal.

– Hayır sahavet. saqalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻗﺎﻟﻠ‬Sakallı.

saxawetlik 【鵗鴙‫ 】ﺳﺎﺧﺎۋەﺗﻠ‬a.u. Cömert, eli açık. saqalsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻗﺎﻟﺴ‬Sakalsız.

saxawetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺧﺎۋەﺗﺴ‬a.u. Aç gözlü, saqalwash 【‫ﺍﺵ‬鵣‫ 】ﺳﺎﻗﺎﻟ‬Uzun saçlı.

tamahkâr, doymaz. saqaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺳﺎﻗﺎ‬İyileşmek.
saxawetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫】ﺳﺎﺧﺎۋەﺗﺴ‬ a.u. Aç
saqaymas 【‫ﻤﺎﺱ‬鴵‫ 】ﺳﺎﻗﺎ‬İyileşmez, sağaltılmaz.
gözlülük, tamahkarlık, doymazlık.
saqaytilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫】ﺳﺎﻗﺎ‬ İyileştirilme,
saxchi 【鴛‫ 】ﺳﺎﺧﭽ‬bk. saqchi.
sağaltılma.
saxlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺳﺎﺧ‬bk. saqlash.
saqaytilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫】ﺳﺎﻗﺎ‬ İyileştirilmek,
saxlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺧﻠ‬bk. saqlimaq. sağaltılmak.

saxta 【‫ 】ﺳﺎﺧﺘﺎ‬f. Sahte, uydurma. Saxta höjjet saqaytis 【‫ﺲ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ 】ﺳﺎﻗﺎ‬İyileştirme.

– Sahte belge. Saxta qilmaq – Hile yapmak. saqaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫】ﺳﺎﻗﺎ‬ İyileştirmek,
saxtilashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴙‫ 】ﺳﺎﺧﺘ‬f.U Sahte sağaltmak.
hale getirmek. saqchi 【鴛‫】ﺳﺎﻗﭽ‬1. Karakol 2. Muhafız, bekçi.
saxtilashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴙‫ 】ﺳﺎﺧﺘ‬f.u. Sahte
saqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻗﭽ‬Muhafızlık. Saqchiliq
hale getirme.
qilmaq – Muhafızlık yapmak. Saqchiliqta
saxtipez 【‫ﺯ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺧﺘ‬f. Sahtekâr. turmaq – Bekçi olmak; bekçilik yapmak.
saxtipezlik 【鵗鴙‫ﺯﻟ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺧﺘ‬f.u. Sahtekârlık. saqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻗ‬Saqiliq qazan – Bilyeli

sakindi 【‫ﻨﺪى‬鴙‫ 】ﺳﺎﮐ‬Kalıntı, son damla. rulman.

saqiyma 【‫ﻤﺎ‬鴶鴙‫ 】ﺳﺎﻗ‬Şaka, latife.

saq 【‫ 】ﺳﺎﻕ‬I Uyanık, ihtiyatlı. Saq bolmaq –
Uyanık olmak. Saq bol! – İhtiyatlı ol! saqquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ 】ﺳﺎﻗﻘ‬İnek sağıcı kadın. Süt

saq 【‫ 】ﺳﺎﻕ‬II Sağ, diri, canlı. Saq qalmaq – saqquchi – İnek sağıcı kadın.

Sağ kalmak. Saq bolmaq – Sağ olmak. saqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺳﺎﻗ‬Korunmak.

saq 【‫ 】ﺳﺎﻕ‬III Ambar. saqlash 【‫ﺵ‬鳤‫】ﺳﺎﻗ‬ Koruma. Tinchliqni

saq-salamet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻣ‬鳣‫ﺳﺎ‬-‫ 】ﺳﺎﻕ‬u.a. Sağ selim. saqlash we mustehkemlesh – Barışı koruma ve

istikrara kavuşturma.

423
saqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﺳﺎﻗ‬ (saqlimaq'tan) salamet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻣ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a. Selamet, esen. Salamet
Korutmak. qalmaq – Esen kalmak. Salamet bolung – Esen
saqlighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻗﻠ‬Koruyucu. olun. Saq-salamet – Sağ selim.

salametlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻣ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a.u.

saqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻗﻠ‬Sağlık. Saqliqni saqlash
Sağlıklı hale getirmek.
ministirligi – Sağlık bakanlığı.
salametlendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻣ‬鳣‫】ﺳﺎ‬ a.u.
saqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻗﻠ‬Korumak. Salametlikni
Sağlıklı hale getirme.
saqlimaq – Sağlığı korumak. Yoshurup
saqlimaq – Gizlemek. Saqlap qalmaq – salametlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻣ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a.u. Sağlıklı
Korumak, koruyabilmek. hale gelmek.

saqlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻗﻠ‬Korunma. salametlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻣ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a.U Esenlik, sağlık.

saqlinishliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻗﻠ‬Korunma hali. Salametlikni saqlash – Sağlığı korumak.

salametlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻣ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a.u. Sağlıklı hale
saqlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻗﻠ‬Korutma.
gelme.
sal 【‫ 】ﺳﺎﻝ‬Sal; kereste salı.
salametsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﻣ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a.u. Sıhatsızhk,
sala 【鳣‫ 】ﺳﺎ‬I ağ. bk. barmaq. Ottur sala – sağlıksızlık.
Orta parmak.
salamxet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻣﺨ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a.f. Selam ve sağlığı
sala 【鳣‫】ﺳﺎ‬ II. Sala qilmaq – Fiyat beyan eden mektup.
anlaşmasına telkin etmek; barıştırmak.
salamlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻣ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a.u. Selamlaşmak.
salachi 【鴛‫ﭼ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬ağ. Simsar, tellal.
salamlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻣﻠ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a.u. Selamlaşma.
salahiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﮬ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a. Salahiyet, yararlılık,
salang 【‫ڭ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬Sarkık, sarıkmış.
uygunluk, iktidar, yetenek, muteberlik, yetki.
Héch qandaq ishqa salahiyiti yoq – Hiçbir işte salanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴鳣‫ 】ﺳﺎ‬Sarkmak, salkımak.
yeteneği yok. salapet 【‫ﺕ‬鴺‫ﭘ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a. Derinlik, ağırbaşlılık,
salahiyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ﮬ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a.u. Salahiyetli, hatın sayılır.
yetenekli, yetkili. salapetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﭘ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a.u. bk. salapet.
salahiyetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ﮬ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a.u. Yetkisiz,
Salar 【‫ﺭ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬Salur (bir Türk boyu).
yeteneksiz.
salasun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺳ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬I Korkuluk, parmaklık,
salahiyetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺鴶鴙‫ﮬ‬鳣‫】ﺳﺎ‬ a.u.
tırabzan, barbata.
Yetkisizlik, yeteneksizlik.
salasun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺳ‬鳣‫】ﺳﺎ‬ II ç. Hapishane.
salaq 【‫ﻕ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬Leke.
Salasungha solap qoymaq – Hapishaneye
salaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬Kirli, pis. hapsetmek.

salam 【‫ﻡ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a. Selam. Salam xet – Selam ve salat 【‫ﺕ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬I Salata.
sağlığı beyan eden mektup. Salam éytmaq – salat 【‫ﺕ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬II a. ağ. bk. namaz.
Selam söylemek. U sizge salam éytti – O size
selam söyledi. U sizge salam dedi – O size salawat 【‫ۋﺍﺕ‬鳣‫ 】ﺳﺎ‬a. Salavat, dua.
selam söyledi. Sowgha-salamlar – Hediyeler. salchi 【鴛‫ 】ﺳﺎﻟﭽ‬Tomruk sallanın güden işçi.

424
saldurmaq 【‫】ﺳﺎﻟﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬ (salmaq'tan I) Konuşturmak. Qarmaq salmaq – Olta atmak.
Saldırmak, atılmak, sıçramak; at saldurmaq at Qol salmaq – El koymak. Qulaq salmaq –
ile özerine gitmek. Dem saldurmaq – Üfürük Dinlemek, kulak salmak. Pichaq salmaq –
yaptırmak. Bıçaklamak. Tuxum salmaq – Yumurtlamak.
Chéchek salmaq – Aşı yapmak. Chut salmaq –
salgha 【‫ 】ﺳﺎﻟﻐﺎ‬Laso kement.
Çörkü ile hesaplamak. Dagh salmaq – İz
salghuch 【‫چ‬鵞‫ 】ﺳﺎﻟﻐ‬Tahta yatak. bırakmak, yakmak. U beshini töwen saldi – O
başını aşağıya eğdi. Asas salmaq – Temel atmak.
salja 【‫ 】ﺳﺎﻟﺠﺎ‬Kerpeten, kıskaç.
Ochaq salmaq – Ocak yapmak. Oq salmaq –
saljiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﺠ‬ağ. Küçük kıskaç. Korşun koymak. U özini körmigen ademge
salqin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﻘ‬Serin. Salqin tartmaq – saldi – O görmezlik ten geldi. Men ularni
Serinlenmek. Salqin chüshmek – Serinlenmek. körmeske saldim – Ben onları görmezlikten
geldim. Bilmeske salmaq – Bilmezlikten
salqin-sörün 【‫ﺭۈﻥ‬鵟‫ﺳ‬-‫ﻦ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﻘ‬Serin ve açlık;
gelmek. Uwa salmaq – Yuva kurmak. Öy
serin ve sıkıntı.
salmaq – Ev yapmak. Yol salmaq – Yol yapmak.
salqinqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻘﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﻘ‬Serinkanlı. Ötük salmaq – Çizme çıkarmak. Kiyim salmaq
– Elbise çıkarmak. Yolgha salmaq – Uğurlamak.
salqinlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﻘ‬Serinlemek.
Qorqunch salmaq – Korkutmak.
salqinlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﻘ‬Serinleme.
salmaq 【‫ 】ﺳﺎﻟﻤﺎﻕ‬II Ağırlık, tartı. Uning
salqinlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﻘ‬Serinlemek. salmighi éghir – O ağır. Köp salmaqqa ége –
salqinlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻨ‬鴙‫( 】ﺳﺎﻟﻘ‬salqinlimaq'tan) Ağırlıklı.
Serinletmek. salmaqdar 【‫ 】ﺳﺎﻟﻤﺎﻗﺪﺍﺭ‬u.f. Ağırlıklı.
salqinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﻘ‬Serinlik. salmaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﻤﺎﻗﻠ‬Ağır, ağırlıklı.
salqinlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﻘ‬Serinlemek. salmaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﻤﺎﻗﻠ‬Ağırlığını tartmak.
salma 【‫ 】ﺳﺎﻟﻤﺎ‬bk. salgha. salmaqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﻤﺎﻗﺴ‬Ağırlığı yok.
salmaq 【‫ 】ﺳﺎﻟﻤﺎﻕ‬I Koymak, yerleşleştirmek, salmaqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﻤﺎﻗﺴ‬Ağırlığı yokluğu.
çıkarmak. Atqa bide saldim – Ata yonca
salname 【鴺‫ 】ﺳﺎﻟﻨﺎﻣ‬f. 1. Vakayiname 2.
koydum. Tarazigha salmaq – Teraziye koymak.
Takvim.
Ichige salmaq – İçine koymak. Orun salmaq –
Yatak hazırlamak. Dasturxan salmaq – Örtü salpa 【‫ 】ﺳﺎﻟﭙﺎ‬Derisi sölpük, ödemli.
sermek. Köyze salmaq – Kelepçe takmak. salpang 【‫ 】ﺳﺎﻟﭙﺎڭ‬Sarkık, sarkmış. Salpang
Kishen salmaq – Zincir vurmak. Qilich salmaq
qulaq – Uzun ve sasallanmış kulak.
– Kılıç kullanmak; kılıç vurmak. Nezer salmaq
– Bakmak. Yüregin saldi – Kalbim çarptı. salpanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫】ﺳﺎﻟﭙﺎ‬ Sarkmak,

Yéninggha pichaq sélip yürme – Yanında bıçak sölpümek.

taşıma. Qulup salmaq – Kilitlemek. Küch salpaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺳﺎﻟﭙﺎ‬Düşmek, gevşemek,
salmaq – Kuvvete başvurmak. Qush salmaq – zayıflamak.
Kartal, doğan . gibi kuşlarla avlanmak.
salpiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫】ﺳﺎﻟﭙ‬ Düşme, gevşeme,
Qorkushqa salmaq – Korkutmak. Sep sélip
zayıflama.
qarimaq – Dikkatle bakmak. Gepke salmaq –

425
salt 【‫ 】ﺳﺎﻟﺖ‬Salt, tek, yalnız. Salt keldim – san-sanaqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳﺎﻧﺎﻗﺴ‬-‫】ﺳﺎﻥ‬ Hesapsız;
Yalnız geldim. sayılamayacak derecede çok.

saltang 【‫ 】ﺳﺎﻟﺘﺎڭ‬Yalnız, bekar. Saltang yigit sana 【‫ 】ﺳﺎﻧﺎ‬a. Sinameki.

– Bekar delikanlı. sanach 【‫ 】ﺳﺎﻧﺎچ‬Deri kap; bk. tulum.
saltiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻟﺘ‬Sızı. Yarining saltirighi –
sanaet 【‫ 】ﺳﺎﻧﺎﯬﺕ‬a. Sanayi, endüstri. Éghir
Yaranın sızısı.
sanaet – Ağır endüstri. Yeniq sanaet – Hafif
salwa 【‫ﺍ‬鵣‫ 】ﺳﺎﻟ‬ağ. bk. tögiqush. endüstri. Sanaet malliri – Sanayi malları. Qol

salwirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴘鵣‫ 】ﺳﺎﻟ‬Sarkma, sarkık olma. sanaet – Zanaat. Sanaet merkizi – Sanayi
merkezi.
salwirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴘鵣‫ 】ﺳﺎﻟ‬Sarkmak, sarkık
sanaetchi 【鴛‫ 】ﺳﺎﻧﺎﯬﺗﭽ‬a.u. Sanayici.
olmak. Salwirighan kiyim – Sarkık elbise.
sanaetleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫】ﺳﺎﻧﺎﯬﺗﻠ‬ a.u.
salwiritmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴘鵣‫( 】ﺳﺎﻟ‬salwirimaq'tan)
Sanayileşmek.
Sarkıtmak, asılı bırakmak.
sanaetleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫】ﺳﺎﻧﺎﯬﺗﻠ‬ a.u.
sama 【‫ 】ﺳﺎﻣﺎ‬I a. kit. Gök, gökyüzü, sema.
(sanaetleshmek'ten) Sanayileştirmek.
sama 【‫ 】ﺳﺎﻣﺎ‬II a. Sema, sema yapmak. Sama
sanaetlik 【鵗鴙‫ 】ﺳﺎﻧﺎﯬﺗﻠ‬a.u. Sanayileşmiş,
sélip ownimaq – Sema yapmak.
gelişmiş. Sanaetlik memliket – Gelişmiş ülke.
saman 【‫ 】ﺳﺎﻣﺎﻥ‬Saman. Saman yoli – Saman
sanaq 【‫ 】ﺳﺎﻧﺎﻕ‬Sayma, hesap.
yolu.
sanaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻧﺎﻗﻠ‬Sayılmış.
samanxana 【‫】ﺳﺎﻣﺎﻧﺨﺎﻧﺎ‬ u.f. Ot ambarı,
samanhane; bk. samanliq. sanaqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻧﺎﻗﺴ‬Sayılmamış. San-sanaqsiz

samanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻣﺎﻧﻠ‬Ot ambarı, samanhane. – Sayısız, çok.

sanalmaq 【‫ 】ﺳﺎﻧﺎﻟﻤﺎﻕ‬Sayılmak.
samawar 【‫ 】ﺳﺎﻣﺎۋﺍﺭ‬r. Semaver.
sanar 【‫ 】ﺳﺎﻧﺎﺭ‬Müshil, pürgatif.
samawarchi 【鴛‫ 】ﺳﺎﻣﺎۋﺍﺭﭼ‬r.u. Çaycı.
sanash 【‫ 】ﺳﺎﻧﺎﺵ‬Sayma.
samawarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻣﺎۋﺍﺭﭼ‬r.u. Çaycılık.
Samawarchiliq qilmaq – Çaycılık yapmak. sanatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳﺎﻧﺎﺗﻘ‬bk. sanatmaq.

samawiy 【鴸鴘‫ 】ﺳﺎﻣﺎۋ‬a.f. Semavî, göksel. sanatmaq 【‫】ﺳﺎﻧﺎﺗﻤﺎﻕ‬ (sanimaq'tan)

sambusa 【‫ﺳﺎ‬鵞‫ 】ﺳﺎﻣﺒ‬Börek; bk. samsa. Saydırmak.

sanatoriye 【鴺鴶鴘‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺳﺎﻧﺎﺗ‬r. Tedavi ve dinlenme

samsa 【‫ 】ﺳﺎﻣﺴﺎ‬Börek. Yagh samsa – Yağlı
evi.
börek.
sanayi 【鴛鴵‫ 】ﺳﺎﻧﺎ‬I Sanayi.
samsaq 【‫ 】ﺳﺎﻣﺴﺎﻕ‬Sarımsak.
sanayi 【鴛鴵‫ 】ﺳﺎﻧﺎ‬II a. Sanayi nepise – Senayi
samsipez 【‫ﺯ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻣﺴ‬u.f. Börekçi.
nefise; güzel sanatlar.
san 【‫ 】ﺳﺎﻥ‬I But, kalça.
sanbar 【‫ 】ﺳﺎﻧﺒﺎﺭ‬bot. Aynısafa.
san 【‫ 】ﺳﺎﻥ‬II Sayı. Kesir san – Kesir sayı.
sanchighuch 【‫چ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻧﭽ‬1. Çatal 2. İğne.
Köplük san – Çokluk sayı.
sanchiq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺳﺎﻧﭽ‬I Dikenli, sivri, sokucu, acı,

426
dokunaklı, iğneli, yakıcı, acı. Sanchiq söz – sang 【‫ 】ﺳﺎڭ‬Tahıl ambarı.
İğneli söz.
sanga 【‫ﺎ‬鳴‫ 】ﺳﺎ‬Sana.
sanchiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻧﭽ‬II Sancı. Sanchiq almaq –
sanggilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﮕ‬鳴‫ 】ﺳﺎ‬Asılı kalma, sallanma.
Sancılanmak.
sanggilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﮕ‬鳴‫( 】ﺳﺎ‬sanggilimaq'tan)
sanchilghaq 【‫ﻠﻐﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻧﭽ‬İğne, diken.
Sallandırmak; asılı bırakmak.
sanchilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻧﭽ‬Batırılma, iğnelenme,
sanggilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鳴‫ 】ﺳﺎ‬Sallanmak, asılı
incitilme, dokunulma.
kalmak. Sanggilap turmaq – Asılı kalmak.
sanchilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺳﺎﻧﭽ‬ Batırılmak, Putimiz görge sanggilap qaldi – Ölüm vaktimiz
iğnelenmek, incitilmek, dokunulmak. yaklaştı.
sanchimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻧﭽ‬Sokmak, batırmak, sangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ 】ﺳﺎ‬ç. Yağda kavrulmuş makarna.
iğnelemek, incitmek, dokunmak.
sanimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺳﺎﻧ‬ Saymak. Bashqidin
sanchish 【‫ﺶ‬鴙‫】ﺳﺎﻧﭽ‬ Sokma, batırma, sanimaq – Başkadan saymak. Kün sanap
iğneleme, incitme, dokunma. ösmekte – Günden güne büyümekte. Sanap
sanchitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻧﭽ‬Sokturma, batırtma, tügetküsiz – Sayılamayacak derecede çok.
iğneletme, incittirme, dokundurma. saniye 【鴺鴶鴙‫ 】ﺳﺎﻧ‬a. 1. Saniye (bir dakikanın
sanchitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﺳﺎﻧﭽ‬sanchimaq'tan) 60'ta biri) 2. Hanımların özel adı (Saniye).
Sokturmak, batırtmak, incittirmek, sanjaq-sanjaq 【‫ﺳﺎﻧﺠﺎﻕ‬-‫ 】ﺳﺎﻧﺠﺎﻕ‬Çok, grup
dokundurmak. grup, top top, kalabalık. Sanjaq-sanjaq xelq –
sanchiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫】ﺳﺎﻧﭽ‬ Sokmak, Kalabalık insan (halk).
batırmak, iğenelemek, incitmek, dokunmak. sansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻧﺴ‬Sayısız.
sanchiwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ 】ﺳﺎﻧﭽ‬Sokma, batırma, sansiz-sanaqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳﺎﻧﺎﻗﺴ‬-‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻧﺴ‬Sayısız,
iğneleme, incitme, dokunma. hesapsız, pek çok.
sanda 【‫ 】ﺳﺎﻧﺪﺍ‬Anda-sanda – Seyrek, bazen, sansizlighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫】ﺳﺎﻧﺴ‬ Pek çok;
arasıra. sayılamayacak derecede çok.
sandal 【‫ 】ﺳﺎﻧﺪﺍﻝ‬Sandal, sandal ağacı. sansizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻧﺴ‬Sayısızlık, pek çok,
sandalmaq 【‫ 】ﺳﺎﻧﺪﺍﻟﻤﺎﻕ‬Boşta gezmek; boş sonsuzluk.
yere dolaşmak. Sandilip yürmek – Boş yere Sanskrit 【‫ﺖ‬鴘‫ 】ﺳﺎﻧﺴﮑﺮ‬r. Sanskrit. Sanskrit tili
gezmek. – Sanskrit dili. Sanskrit yézighi – Sanskrit
sandilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺳﺎﻧﺪ‬Boşta gezme; boş yere yazısı.
dolaşma. santimétir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺳﺎﻧﺘ‬r. Santimetre.
sanduq 【‫ 】ﺳﺎﻧﺪۇﻕ‬a. Sandık. Pochta sandughi sap 【‫ 】ﺳﺎپ‬I a. Saf. Sap altun – Saf altın. Sap
– Posta sandığı. Shamal sanduq – Demirci hawa – Saf hava.
körüğü.
sap 【‫ 】ﺳﺎپ‬II Sap. Pichaq sépi – Bıçak sapı.
sanduqchaq 【‫ 】ﺳﺎﻧﺪۇﻗﭽﺎﻕ‬a.u. Küçük sandık. Palta sépi – Balta sapı.
sanduqche 【鴺‫】ﺳﺎﻧﺪۇﻗﭽ‬ a.U,. Çekmece, sap-sagh 【‫ﺳﺎﻍ‬-‫ 】ﺳﺎپ‬Sağlam, denç.
cevahir kutusu.

427
sapa 【‫ 】ﺳﺎﭘﺎ‬a. 1. Zevk, lezzet, haz 2. Nitelik, saralaghaz 【‫ﻏﺎﺯ‬鳣‫ 】ﺳﺎﺭﺍ‬Bir tür yabanî ördek;
kalite, vasıf. Sapasi yoq mal – Kalitesiz mal. bk. han'git.

sapak 【‫ 】ﺳﺎﭘﺎك‬1. Salkım 2. Sap. Qoghun sarang 【‫ 】ﺳﺎﺭﺍڭ‬Deli, akılsız, ruhî hasta.
pishse sapighida turmaydu – Kavun olsa Sarang bolup qalmaq – Deli olmak.
sapında durmaz. sarangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺳﺎﺭﺍ‬Delilik, akılsızlık.
sapaqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳﺎﭘﺎﻗﺴ‬Sapsız. Sapaqsiz gül –
sarasime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺭﺍﺳ‬f. kit. Şaşkın, sersem.
Sapsız çiçek.
Sarasime bolmaq – Şaşkın bir hale gelmek.
sapal 【‫ 】ﺳﺎﭘﺎﻝ‬Çini eşya. Sapal qasha – Çini
sarasimilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺭﺍﺳ‬f.u. Şaşkınlık.
kutu. Sapal tawaq – Çini tabak.
saray 【‫ 】ﺳﺎﺭﺍي‬f. Saray. Ten terbiye sariyi –
sapaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﭘﺎﻟ‬a.u. 1. Tatlı, zevkli 2.
Spor sarayı.
Katileti, vasıflı.
saraywen 【‫ەﻥ‬鵣鴵‫ 】ﺳﺎﺭﺍ‬f. Otelci, kervansaray
sapan 【‫ 】ﺳﺎﭘﺎﻥ‬Karasaban.
sahibi.
sapdil 【‫ﻞ‬鴘‫ 】ﺳﺎﭘﺪ‬a.f. Samimi, içten, candan.
saraywenlik 【鵗鴙‫ەﻧﻠ‬鵣鴵‫ 】ﺳﺎﺭﺍ‬f.u. Otelcilik,
sapdillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫】ﺳﺎﭘﺪ‬ a.f.u. Samimilik, kervansaray işi.
içtenlik. Sapdillik adem – Samimi adam. sargharmaq 【‫ 】ﺳﺎﺭﻏﺎﺭﻣﺎﻕ‬Sararmak.
sapköngül 【‫ﻝ‬鵠鳴鵟‫ 】ﺳﺎﭘﮑ‬a.u. bk. sapdil.
sarghatqu 【鵞‫ 】ﺳﺎﺭﻏﺎﺗﻘ‬Sanlık, sarı renk.
sapköngüllük 【‫ك‬鵠‫ﻟﻠ‬鵠鳴鵟‫】ﺳﺎﭘﮑ‬a.u. bk. sapdillik.
sarghaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺳﺎﺭﻏﺎ‬Sararmak.
sapqan 【‫ 】ﺳﺎﭘﻘﺎﻥ‬tar. Taş sapanı.
sarghaytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ 】ﺳﺎﺭﻏﺎ‬Sarartma.
sapquch 【‫چ‬鵞‫ 】ﺳﺎﭘﻘ‬Karasaban sapı.
sarghaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫( 】ﺳﺎﺭﻏﺎ‬sarghaymaq'tan)
saplanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺳﺎﭘ‬Sap takılmak. Sarartmak. Kimge yüz sarghaytip nan sorap

saplash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺳﺎﭘ‬Sap takma. baray – Kimden yüzümü sarartıp ekmek

dileyim.
saplatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳤‫】ﺳﺎﭘ‬bk. saplatturmaq.
sarghish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺭﻏ‬bk. sarghush.
saplatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫( 】ﺳﺎﭘ‬saplimaq'tan) Sap
sarghiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ 】ﺳﺎﺭﻏ‬Sararma.
taktırmak.
sarghush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﺳﺎﺭﻏ‬Sarımsı, sarıya çalar.
saplatturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﺘ‬鳤‫ 】ﺳﺎﭘ‬Şap taktırtmak.
sarigh 【‫ﻎ‬鴘‫ 】ﺳﺎﺭ‬ağ. bk. sériq.
sapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﭘﻠ‬I Sap, kabza, kol.
Sarixan 【‫ﺨﺎﻥ‬鴘‫ 】ﺳﺎﺭ‬Özel kadın adı.
sapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﭘﻠ‬II Kepçe.
sarimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺳﺎﺭ‬ağ. bk. sayrimaq.
saplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳﺎﭘﻠ‬Sap takmak.
sarjan 【‫ 】ﺳﺎﺭﺟﺎﻥ‬r. 2,13 metrelik uzunluk
saplinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳﺎﭘﻠ‬Sap takılma.
ölçüsü.
saplitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺳﺎﭘﻠ‬Sap taktırma.
sarqilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺭﻗ‬Sarkma, damlama.
sar 【‫ 】ﺳﺎﺭ‬Aladoğan.
sarqilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺭﻗ‬Sarkmak.
sarach 【‫ 】ﺳﺎﺭﺍچ‬I Deve.
sarqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺭﻗ‬Sarkmak, damlandık.
sarach 【‫】ﺳﺎﺭﺍچ‬II Şaraç (-cı), saraçlık yapmak.

428
sarqindi 【‫ﻨﺪى‬鴙‫ 】ﺳﺎﺭﻗ‬Kalıntı, sonu, son satrashxana 【‫ 】ﺳﺎﺗﺮﺍﺷﺨﺎﻧﺎ‬f. bk. satirashxana.
damlası. satti-aldi 【‫ﯪﻟﺪى‬-鴛‫ 】ﺳﺎﺗﺘ‬Alışveriş.
sarqish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺭﻗ‬Sarkma, damlama.
satturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫( 】ﺳﺎﺗﺘ‬satmaq'tan) Sattırmak.
sarqit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺭﻗ‬Yemek kalıntısı; Bir kişinin
satturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﺳﺎﺗﺘ‬Sattırma.
misafirliğe gittiği yerden evde kalanlar için
getirdiği yemek (çerez). sawagh 【‫ 】ﺳﺎۋﺍﻍ‬ağ. bk. sawaq.

sarqitilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺭﻗ‬Sarkıtılma. sawaq 【‫ 】ﺳﺎۋﺍﻕ‬I Ders, talimat, öğüt, akıl.

Tarih sawaghi – Tarih dersi. Sawak oqutmaq –
sarqitilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺭﻗ‬Sarkıtılmak.
Ders vermek. Sawaq bermek – Ders vermek.
sarqitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺳﺎﺭﻗ‬ (sarqimaq'tan)
sawaq 【‫ 】ﺳﺎۋﺍﻕ‬II Yünü döverek diterken,
Sarkıtmak.
kullanılan çubuk.
sasiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺳ‬ağ. bk. sésiq.
sawaqdash 【‫ 】ﺳﺎۋﺍﻗﺪﺍﺵ‬Sınıf arkadaşı.
sashqaq 【‫ 】ﺳﺎﺷﻘﺎﻕ‬ağ. Olta.
sawalmaq 【‫ 】ﺳﺎۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬Kamçılanmak, çubukla
satar 【‫ 】ﺳﺎﺗﺎﺭ‬f. Bir tür çalğı aleti. dövülmek.

satarchi 【鴛‫ 】ﺳﺎﺗﺎﺭﭼ‬f.u. Satar çalan çalgıcı. sawap 【‫ 】ﺳﺎۋﺍپ‬a. Sevap.

satira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺗ‬r. Hicviye, yergi. sawash 【‫ 】ﺳﺎۋﺍﺵ‬1. Yünü ditmek için dövme

satirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺗ‬f. Berber. 2. Kamçılama.

sawat 【‫ 】ﺳﺎۋﺍﺕ‬a. Okuma yazma, basit bilgi.

satirashxana 【‫ﺮﺍﺷﺨﺎﻧﺎ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺗ‬f. Berber dükkam.
Sawadi yoq – Okuma yazması yok. Siyasiy
satiriliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺗ‬r.u. Hiciv, satirik. sawat – Basit siyasî bilgi. Sawat chiqirish –
Satiriliq eser – Hiciv eser. Okuma yazma öğrenme.
satquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ 】ﺳﺎﺗﻘ‬Satıcı. sawatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎۋﺍﺗﻠ‬a.u. Okuma yazması olan.
satqun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺳﺎﺗﻘ‬Hain, vatan haini. Chala sawatliq – Yarım okuma yazması olan;
okuma yazması eksik olan.
satqunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ 】ﺳﺎﺗﻘ‬Hainlik.
sawatliqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﺳﺎۋﺍﺗﻠ‬Okuma yazması
satquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳﺎﺗﻘ‬bk. satturmaq.
olma hali.
satquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ 】ﺳﺎﺗﻘ‬bk. satturush.
sawatsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳﺎۋﺍﺗﺴ‬a.u. Okuma yazması yok;
satliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺗﻠ‬Satılık. Satliq adem – Satılık cahil. Sawatsizliqni tügütüsh – Cahilliğe son
adam, satılmış adam. verme.

satma 【‫ 】ﺳﺎﺗﻤﺎ‬Satma. sawatsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺳﺎۋﺍﺗﺴ‬a.u. Okuma yazma

satmaq 【‫ 】ﺳﺎﺗﻤﺎﻕ‬Satmak. yokluğu; cahillik.

sawda 【‫ 】ﺳﺎۋﺩﺍ‬f. bk. soda.

satmaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺗﻤﺎﻗﻠ‬Satma hali.
sawgha 【‫ 】ﺳﺎۋﻏﺎ‬bk. sowgha.
satr 【‫ 】ﺳﺎﺗﺮ‬a. Satır.
sawimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺳﺎۋ‬1. Yünü ditmek için
satrach 【‫ 】ﺳﺎﺗﺮﺍچ‬f.u. bk. satirash.
çubukla dövmek 2. Kamçılamak.
satrash 【‫ 】ﺳﺎﺗﺮﺍﺵ‬u.f. bk. satirash.
sawuq 【‫ 】ﺳﺎۋۇﻕ‬ağ. bk. soghuq.

429
sawut 【‫ 】ﺳﺎۋۇﺕ‬Zırh. Sawut kiygen batur – saylanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫ 】ﺳﺎ‬Seçilmek.
Zırhlı kahraman. saylaw 【‫ۋ‬鳤鴵‫ 】ﺳﺎ‬bk. saylam.
say 【‫ 】ﺳﺎي‬Nehir yatağı, dere, çay.
saylaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﻠ‬鳤鴵‫ 】ﺳﺎ‬Seçilmiş.
sayahet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺎﮬ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬a. Seyahat. Sayahet
saylash 【‫ﺵ‬鳤鴵‫ 】ﺳﺎ‬Seçme. Qayta saylash –
qilmaq – Seyahat etmek. Sayahet byurosi –
Tekrar seçme; yeniden seçme. Saylash hoquqi
Seyahat bürosu.
– Seçim hukuku.
sayahetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺎﮬ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬a.u. Seyyah.
saylighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬Seçmen.
sayahetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺎﮬ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬a.u. Turistik, turizm.
saylighuchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬Seçmenlik.
sayahetname 【鴺‫ﺗﻨﺎﻣ‬鴺‫ﺎﮬ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬a.f. Seyahatname. Saylighuchiliq guwahnamisi – Seçmenlik

sayaq 【‫ﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬Serseri, avare, boşta gezen. belgesi.

saylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫】ﺳﺎ‬ Seçmek. Qaytidin

sayaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻗﻠ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬Serserilik, avarelik.
saylimaq – Yeniden seçmek.
sayan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬ağ. Deli, akılsız.
saylinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬Seçilme.
sayanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻧﻠ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬Delilik, akılsızlık.
saymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬I ağ. Batmak, saplanmak.
saye 【鴺鴵‫ 】ﺳﺎ‬f. Saye, gölge. Saye chüshürmek Ayighimgha tiken saydi – Ayağıma diken battı.
– Gölgelemek; gölge yapmak.
saymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬II ağ. Saymak, hesaplamak.
sayghaq 【‫ﻐﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬Sığırsineği, büve. Berginingni azgha say, alghiningni köpke say –
sayil 【‫ﻞ‬鴙鴵‫ 】ﺳﺎ‬a. ağ. Dilenci. d. Verdiğini az diye bil, aldığını çok diye bil.

sayiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴵‫ 】ﺳﺎ‬f.u. Sayeli, gölgeli. saymal 【‫ﻤﺎﻝ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬ağ. bk. sayman.

sayisida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴵‫】ﺳﺎ‬ Sayesinde. Sizning sayman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴵‫】ﺳﺎ‬ Alet. Dixanchiliq

sayingizde – Sizin sayenizde. Saye qilmaq – saymanliri – Çiftçilik aletleri.
İnandırmak, ikna etmek. sayrash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬Ötme.
sayisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴵‫ 】ﺳﺎ‬f.u. Sayesiz, gölgesiz. sayrashmaq 【‫ﺮﺍﺷﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬Ötüşmek.
Sayisiz jay – Sayesiz yer.
sayratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴵‫】ﺳﺎ‬ (sayrimaq'tan)
sayisizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴵‫ 】ﺳﺎ‬f.u. Sayesiz olan yer; Öttürmek.
sayesizlik hali.
sayrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬Ötmek.
sayiwen 【‫ەﻥ‬鵣鴙鴵‫ 】ﺳﺎ‬f. Sundurma, hanger,
sayrishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬Ötüşme.
çardak, saçak, rüzgarlık. Sayiwen harwa –
Çardaklı araba. saywa 【‫ﺍ‬鵣鴵‫ 】ﺳﺎ‬Kızıl üzüm türü.

sayqi 【鴛‫ﻘ‬鴵‫ 】ﺳﺎ‬ağ. bk. bayiqi. saz 【‫ 】ﺳﺎﺯ‬I 1. iyi, güzel 2. Rahat, uygun 3.
Güzel yapılı, endamı yerinde.
saylam 【‫ﻡ‬鳤鴵‫ 】ﺳﺎ‬Seçim. Saylam orni – Seçim
yeri; seçim bölgesi. saz 【‫ 】ﺳﺎﺯ‬II f. Saz, ahenk. Saz chalmaq – Saz

saylamchi 【鴛‫ﻣﭽ‬鳤鴵‫ 】ﺳﺎ‬Seçmen. çalmak.

saz 【‫ 】ﺳﺎﺯ‬III Bataklık.

saylanma 【‫ﻧﻤﺎ‬鳤鴵‫】ﺳﺎ‬ Seçilme. Saylanma
eserler – Seçmeli esermer. sazang 【‫ 】ﺳﺎﺯﺍڭ‬Solucan, yer solucanı.

430
sazawer 【‫ 】ﺳﺎﺯﺍۋەﺭ‬f. Değer, layık. Sazawer Senin için her şeyim feda olsun. Jéningning
bolmaq – Layık omak. Sazawer qilmaq – sediqisi bolay – Canın için feda olayım. Sediqe
Eriştirmek, şereflendirmek. bermek – Sadaka vermek. Sediqe sopimaq –
Sadaka dilemek. Xeyr sediqe – Hayır sadaka.
sazayi 【鴛鴵‫ 】ﺳﺎﺯﺍ‬f. Teşhir. Sazayi qilmaq –
Sediqeng kétey – Güzelim, sevgilim, şekerim.
Yüz karası olarak teşhir etmek.
sediqichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻘ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sadakacı, dilenci.
sazende 【‫ 】ﺳﺎﺯەﻧﺪە‬f. Çalgıcı, müzisyen.
seg 【‫گ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. bk. isht.
sazlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺳﺎﺯ‬Kurma, ahenkli hale
getirme. segah 【‫ﮔﺎھ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. müz. Bir sisteme ait beş
makamın adı.
sazlighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺯﻟ‬Kurucu; ahenkli
hale getiren. segek 【‫ك‬鴺‫ﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬bk. sergek.

sazliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺳﺎﺯﻟ‬I Bataklık. Sazliqqa aylanmaq segenchük 【‫ك‬鵠‫ﻧﭽ‬鴺‫ﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬Salıncak.

– Bataklık olmak. segimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬bk. sergimek.
sazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺯﻟ‬II a. f.u. Ahenkli, kurulu. segü 【鵠‫ﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬ağ. kara kavak.
sazlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳﺎﺯﻟ‬f.u. Kurmak, ahenkli següdesh 【‫ﺩەﺵ‬鵠‫ﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬ağ. Soğuma, serinleme.
hale getirmek. Sazimni sazlidim – Sazimi
seghilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻏ‬鴺‫】ﺳ‬ Sağılma. Kechki
kurdum.
séghilish waxti – Akşam sağılma vakti.
sazu-name 【鴺‫ﻧﺎﻣ‬-‫ 】ﺳﺎﺯۇ‬Saz ve melodi.
seghir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻏ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. tar. Küçük; küçük yaştaki
sebat 【‫ﺑﺎﺕ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Sabit, yerinde durma, sebat. yetim.
sebatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺑﺎﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sabit olma hali; seghire 【‫ﺮە‬鴙‫ﻏ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Küçük yetim kız.
istikrarlı, dayanıklı.
seghirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻏ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. tar. Yetimlik.
sebatsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺑﺎﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. İstikrarsız, oynak,
seher 【‫ﺭ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Seher, sabahleyin. Seher
dayanıksız, sebatsız.
turup yolgha chiqtim – Seher kalkıp yola
sebatsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺑﺎﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sebatsız olma çıktim. Tang seherde – Sabahleyin. Seher
hali; istikrarsızlık, dayanıksızlık. kélimen – Sabahleyin geleceğim. Seherge
sebde 【‫ﺑﺪە‬鴺‫ 】ﺳ‬Süsen çiçeği. Sériq sebde – turmaq – Sahura kalkmak.
Sarı süsen çiçeği. seherlep 【‫پ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sabahleyin.
sebep 【‫پ‬鴺‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺳ‬bk. sewep. seherligi 【鴛‫ﮕ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sabahleyin. U
sebr 【‫ﺑﺮ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. bk. sewr. seherligi chiqip ketti – O sabahleyin çıktı.

sebze 【‫ﺑﺰە‬鴺‫ 】ﺳ‬f. bk. sewze. seherlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫】ﺳ‬ a.u. Sahurluk.

Seherlikte – Sabahleyin.
Seddichin 【‫ﻦ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﺩﺩ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Çin Seddi.
sehet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sıhhat, sağlamlık. Sehet
sedep 【‫ﺩەپ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Sedef. Appaq sedeptek
tapmaq – Sağlamlaşmak.
chishler – Bembeyaz sedef gibi dişler.
sehipe 【鴺‫ﭙ‬鴙‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Sayfa. Gézit sehipiliride
sedepgül 【‫ﻝ‬鵠‫ﺩەﭘﮕ‬鴺‫ 】ﺳ‬bot. Anemon.
– Gazete sayfalarında.
sediqe 【鴺‫ﻘ‬鴘‫ﺩ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Sadaka. Sediqeng bolay –
sehir 【‫ﺮ‬鴙‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. bk. séhir.

431
sehiye 【鴺鴶鴙‫ﮬ‬鴺‫】ﺳ‬ a. Sıhhiye. Sehiye sekresh 【‫ﮐﺮەﺵ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sıçrama, atlama.
bashqarmisi – Sıhhiye dairesi. sekretmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﺮەﺗﻤ‬鴺‫】ﺳ‬ (sekrimek'ten)
sehne 【鴺‫ﮬﻨ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Sahne. Sehne kitabi – Sıçratmak, atlatmak.
Sahne kitabı; sahne eseri; tiyatro kitabı. sekrigüch 【‫چ‬鵠‫ﮕ‬鴘‫ﮐﺮ‬鴺‫ 】ﺳ‬Atlayıcı, sıçrayıcı.
sehnileshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮬﻨ‬鴺‫】ﺳ‬ a.u.
sekrime 【鴺‫ﻤ‬鴘‫ﮐﺮ‬鴺‫】ﺳ‬ Sıçrayış, atlayış;
Sahneleştirmek; tiyatro haline getirmek.
sıçrayışlarla olan; atlayışlarla olan.
sehnileshtürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮬﻨ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u.
sekrimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﮐﺮ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sıçramak, atlamak.
Sahneleştirilmek; tiyatro haline getirilmek.
Sekrep ötmek – Atlayıp geçmek. Sekrep
sehnileshtürülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﻟ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮬﻨ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. chüshmek – Sıçrayıp inmek. Sekrep turmaq –
Sahneleştirilme. Sehnileshtürülgen eser – Sıçrayıp kalkmak. Sekrep ilgirlesh – Sıçrayıp
Sahneleştirilmiş eser; tiyatro haline getirilmiş ilerleme. Sekrep ilgirlesh dewri – Sıçrayıp
eser. ilerleme devri.

sehnileshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮬﻨ‬鴺‫】ﺳ‬ a.u. sekrimilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤ‬鴘‫ﮐﺮ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sıçrayışlarla olan.

Sahneleştirme. seksek 【‫ك‬鴺‫ﮐﺴ‬鴺‫ 】ﺳ‬ağ. bot. Bir tür bitki.
sehra 【‫ﮬﺮﺍ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. 1. Köy 2. Stip, bozkır.
seksen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮐﺴ‬鴺‫ 】ﺳ‬s. Seksen.
sejde 【‫ﺟﺪە‬鴺‫】ﺳ‬a. Secde. Sejde qilmaq – Secde
seksenput 【‫ﺕ‬鵞‫ﻧﭙ‬鴺‫ﮐﺴ‬鴺‫ 】ﺳ‬zool. Kırkayak.
etmek. Sejdige ketmek – Secde etmek.
seksininchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮐﺴ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sekseninci.
sek 【‫ك‬鴺‫ 】ﺳ‬f. ağ. bk. isht.
sel 【‫ﻝ‬鴺‫ 】ﺳ‬I Sel, su baskını.
seke 【鴺‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺳ‬I ağ. bk. serke.
sel 【‫ﻝ‬鴺‫ 】ﺳ‬II Biraz, azıcık; hayal meyal. Sel
seke 【鴺‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺳ‬II ağ. Konç, çizme koncu; bk.
burun – Biraz önce. Sel qaldi – Azıcık kaldı; kıl
qonchi.
kaldı. Sella imkaniyet bolsa – Azıcık imkan
sekech 【‫چ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sekresh. olsa. Sel köprek – Biraz çok. Sel yoghanraq –

sekinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sakinlik. Sékinlik bilen Biraz büyük.

– Sakinlik ile. sel 【‫ﻝ‬鴺‫ 】ﺳ‬III Önemsiz, umursamamak. Sel

sekish 【‫ﺶ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sekresh. qarimaq – Umursamamak.

sel 【‫ﻝ‬鴺‫ 】ﺳ‬IV Sel. Su sel bolup éqip yétiptu
sekkiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮐﮑ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sekiz. On sekkiz – On sekiz.
– Su sel gibi akıyordu.
Sekkiz yüz – Sekiz yüz.
sel-pel 【‫ﻝ‬鴺‫ﭘ‬-‫ﻝ‬鴺‫ 】ﺳ‬Biraz, birazcık, kıl.
sekkizinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ﮐﮑ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sekizinci. On
sekkizinchi – On sekizinci. sel-sella 【鳤‫ﻟ‬鴺‫ﺳ‬-‫ﻝ‬鴺‫ 】ﺳ‬Birazcık, kıl.

sekkizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﮐﮑ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sekizlik, seklimek ağ. selahiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﮬ‬鳣鴺‫ 】ﺳ‬a. bk. salahiyet.
bk. sekrimek. selam 【‫ﻡ‬鳣鴺‫ 】ﺳ‬a. bk. salam.
sekpare 【‫ﮐﭙﺎﺭە‬鴺‫】ﺳ‬f. Sekpare bolmaq – Istırap
selamet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻣ‬鳣鴺‫ 】ﺳ‬a. bk. salamet.
çekmek, azap çekmek.
selbiy 【鴸鴙‫ﻟﺒ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Menfi, olumsuz.
sekparichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﮐﭙﺎﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. İstırap
çekme hali; azap çekme hali. selbiylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻟﺒ‬鴺‫】ﺳ‬ a.u. Menfilik,

432
olumsuzluk. Bu hadisining selbiligi shundiki – sen'echi 【鴛‫ﻧﯭﭼ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. bk. sen'etchi.
Bu hadisenin olumsuzluğu şu ki.
sen'et 【‫ﻧﯭﺕ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Sanat. Sen'et ustiliri –
selgine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﻟﮕ‬鴺‫ 】ﺳ‬Birazcık. U selgine burun Sanat ustaları. Güzel sen'et – Güzel sanat.
ketti – O biraz önce gitti.
sen'etchi 【鴛‫ﻧﯭﺗﭽ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sanatçı.
selkem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻟﮑ‬鴺‫ 】ﺳ‬u.f. Biraz eksik. Selkem yüz
sen'etkar 【‫ﻧﯭﺗﮑﺎﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.f. Sanatkâr.
– Biraz eksik yüz.
sen'etkarane 【鴺‫ﻧﯭﺗﮑﺎﺭﺍﻧ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.f. Sanatkârane,
selle 【鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Sarık. Selle orimaq – Sank
sanatla, maharet, sanatlı.
sarmak.
sen'etkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﯭﺗﮑﺎﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.f.u. Sanatkârlık.
selligül 【‫ﻝ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Şakayık.
sen'etshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﻧﯭﺗﺸ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.f. Sanatçı.
sellilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. Sarıklı.
sen'etshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﻧﯭﺗﺸ‬鴺‫】ﺳ‬ a.f.u.
selliyip 【‫ﭗ‬鴙鴶鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. Örme ipliği, makara.
Sanatçılık.
seltenet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻧ‬鴺‫ﻟﺘ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Saltanat. Seltenet
sen-pen 【‫ﻥ‬鴺‫ﭘ‬-‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sövüşme, kavga, küfür,
sürmek – Saltanat sürmek.
çekişme. Sen-pen'ge kelmek – Küfretmek,
sembay 【‫ﻣﺒﺎي‬鴺‫ 】ﺳ‬r. ağ. Semaver. sövmek.
semimiy 【鴸鴙‫ﻤ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Samimî. Semimi adem sena 【‫ﻧﺎ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Övme, methetme. Sena
– Samimî adam. Semimiy salam – Samimî éytmaq – Övmek, methetmek.
selam.
senaet 【‫ﻧﺎﯬﺕ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. bk. sanaet.
semimiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻤ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫】ﺳ‬ a. Samimiyet.
sende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ 】ﺳ‬Sende. Sendimu bar – Sende
Semimiyet körsetmek – Samimî olmak.
de var. Sendichu? – Peki sende? Sendila –
semimiyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴙‫ﻤ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫】ﺳ‬ a.u. bk. Yalnız sende.
semimiylik.
sendel 【‫ﻧﺪەﻝ‬鴺‫ 】ﺳ‬I 1. Örs 2. Ocak 3. Ayak
semimiylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻤ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Samimilik. tandırı.
semire 【‫ﺮە‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Ürün, mahsul, meyve. sendel 【‫ﻧﺪەﻝ‬鴺‫ 】ﺳ‬II r. Sandal.
semrimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻣﺮ‬鴺‫】ﺳ‬ Semirmek, sendelech 【‫چ‬鴺‫ﻧﺪەﻟ‬鴺‫ 】ﺳ‬Bir tür elma.
şişmanlamak. Semrep ketmek – Şişmanlamak.
sendin 【‫ﻦ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ 】ﺳ‬Senden. Sendinla – Sadece
semrish 【‫ﺶ‬鴘‫ﻣﺮ‬鴺‫ 】ﺳ‬Semirme, şişmanlama. senden; yalnız senden.
semritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﻣﺮ‬鴺‫】ﺳ‬ Semirtme, sene 【鴺‫ﻧ‬鴺‫ 】ﺳ‬ağ. bk. dalan.
şişmanlatma.
senem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻧ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. 1. Sanem 2. Güzel, dilber.
semritmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴘‫ﻣﺮ‬鴺‫】ﺳ‬ (semrimek'ten) Dolan senimi – 1) Dolan sanemi 2) Dolan
Semirtmek, şişmanlatmak. güzeli.
sen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sen. Sende – Sende. Séning sengdash 【‫ﺪﺍﺵ‬鳴鴺‫ 】ﺳ‬ağ. Deneme, ayar; bk.
kitabing – Senin kitabın. Séningki – Seninki. dengsesh.
Séningkide – Seninkinde. Sanga – Sana.
seni 【鴛‫ﻧ‬鴺‫ 】ﺳ‬Seni.
Sangichu? – Peki sana? Senmu – Sen de.
Sangila – Sadece sana. senkiya 【‫ﺎ‬鴶鴙‫ﻧﮑ‬鴺‫ 】ﺳ‬kim. Arsenik, zırnık,

433
sıçanotu. chiqmaq – Sefere çıkmak. Seper qilmaq –
senlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬Nezaketsiz konuşma; sen Yolculuk yapmak.

diye hitap etme. seper 【‫ﺭ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﺳ‬II a. Sefer, defa, kere, nöbet.

senleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬1. Şamimiyet Bu seper – Bu sefer; bu defa.

ifadesi olarak sen diye konuşmak. 2. Ağız
kavgası yapmak; tartışmak, çekişmek, çatışmak.
senlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬Nezaketsiz konuşmak;
sen diye hitap etmek.
senlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬1. Samimiyet ifadesi
seperwer 【‫ﺭۋەﺭ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.f. Seferber. Seperwer
qilmaq – Seferber etmek.
seperwerlik 【鵗鴙‫ﺭۋەﺭﻟ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.f.u. Seferberlik.
Seperwerlikke keltürmek – Seferberlik etmek.
Seperwerlik hali – Seferberlik hali.

olarak sen diye konuşma 2. Ağız kavgası yapma; sepke 【鴺‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺳ‬bk. sepku.
tartışma, çekişme, çatışma.
sepku 【鵞‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺳ‬1. Döküntü 2. Çil, çilli. Sepke
Senminjuyi 【鴛鴵鵞‫ﻨﺠ‬鴙‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﺳ‬ç. Sun Yatsen'in Üç bashqan – Çilli yüzlü.
İlkesi: Milliyetçilik, Demokrasi, Halkın refahı. sepküch 【‫چ‬鵠‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺳ‬Süzgeçli kova.
(Sun Yatsen, Milliyetçi Çin Cumhuriyetinin
kurucusu). sepkün 【‫ﻥ‬鵠‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺳ‬Çil. Sepkün chiqmaq –
Çilli yüz olmak; yüzüne çil hasıl olmak.
senmujang 【‫ﺟﺎڭ‬鵞‫ﻧﻤ‬鴺‫】ﺳ‬ç. Karargah komutanı,
genel kurmay. sepkünlük 【‫ك‬鵠‫ﻧﻠ‬鵠‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺳ‬Çilli, çilli yüzlü.

senpen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻧﭙ‬鴺‫ 】ﺳ‬ç. Çörkü; bk. chot II. sepküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﭘﮑ‬鴺‫】ﺳ‬ Serptirmek,
saçtırmak.
sentang 【‫ﻧﺘﺎڭ‬鴺‫ 】ﺳ‬ç. Kıymalı çorba.
seplimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﭘﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Kurmak, yapmak,
sentürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﻧﺘ‬鴺‫】ﺳ‬ Sallanmak,
dikmek, eklemek, doldurmak, tamir etmek.
sarsılmak. Sentürülüp ketmek – Sarsılmak.
sepmek 【‫ك‬鴺‫ﭘﻤ‬鴺‫ 】ﺳ‬Serpmek, saçmak. Kün
senubar 【‫ﺑﺎﺭ‬鵞‫ﻧ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. 1. Çam (ağacı) 2. mec.
özining sholisini septi – Güneş kendi ışığını
güzel.
serpti.
sep 【‫پ‬鴺‫ 】ﺳ‬I Çeyiz, davet.
sepra 【‫ﭘﺮﺍ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. 1. Öd, safra, 2. Sinirli, kinli
sep 【‫پ‬鴺‫ 】ﺳ‬II Dikkat. mec. 3. Kusmak. Seprayimni qozghidi –

sep 【‫پ‬鴺‫ 】ﺳ‬III a. Saf, cephe. Aldinqi sep – Sinirlendirdi.

Cephe, ön cephe. Arqa sep – Cephe gerisi. sepraliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭘﺮﺍﻟ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Mide bulandırıcı.
Eskerning aldinqi sépi – Askerin ön cephesi. sepsete 【鴺‫ﺗ‬鴺‫ﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Saçma. Sepsete satmaq
Sep tartmaq – Saf haline gelmek. Sepke tizmaq
– Çene çalmak, gevezelik yapmak.
– Saf halinde sıralamak. Sep bolup yürmek –
Saf halinde yürümek. Mudapie sépi – Savunma sepsetichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ﭘﺴ‬鴺‫】ﺳ‬ a.u. Çenebaz,
hattı. boşboğaz.

separetxana 【‫ﭘﺎﺭەﺗﺨﺎﻧﺎ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.f. Sefarethane, sepsetichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Gevezeük,

elçilik; bk. elchixana. saçmalık.

sepdash 【‫ﭘﺪﺍﺵ‬鴺‫ 】ﺳ‬Silah arkadaşı. septürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﭘﺘ‬鴺‫】ﺳ‬ (sepmek'ten)

Serptirmek, saçtırmak.
seper 【‫ﺭ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﺳ‬I a. Sefer, yolculuk. Seperge

434
ser 【‫ﺭ‬鴺‫( 】ﺳ‬ölçü birimi) 35 grama eşit ağırlık sergeklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬Titikte olmak;
birimi. uyanık, kuşkulu.

sera 【‫ﺭﺍ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Köy, tarım bölgesi. sergeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬Uyanıklık.

seraliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺍﻟ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Köylü, çiftçi. sergende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. bk. sergerdan.

serap 【‫ﺭﺍپ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Serap. sergendilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫】ﺳ‬ f.u. bk.

serapxana 【‫ﺭﺍﭘﺨﺎﻧﺎ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.f. Sarraf dükkanı. sergerdanliq.

sergerdan 【‫ﺭﺩﺍﻥ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Serseri, avare, sefil,

serasimlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻤ‬鴙‫ﺭﺍﺳ‬鴺‫ 】ﺳ‬Şaşkın bir
memleket memleket gezen.
hale gelmek.
sergerdanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺩﺍﻧﻠ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. Serserilik,
serdar 【‫ﺭﺩﺍﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Başbuğ, başkomutan 2.
avarelik, sefillik, memleket memleket gezme
Önder, rehber.
hali.
serdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺩﺍﺭﻟ‬鴺‫】ﺳ‬ f.u. Başbuğuluk,
sergeshte 【鴺‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. bk. sergerdan.
önderlik.
sergez 【‫ﺯ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Basma kumaş.
sere 【‫ﺭە‬鴺‫ 】ﺳ‬Trük, şaşırtıcı hüner.
sergimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬Kendini iyi hissetmek,
seremchan 【‫ﺭەﻣﭽﺎﻥ‬鴺‫】ﺳ‬f. Düzenli, donatılmış,
hafiflemek, rahatlamak.
hazırlıklı, emin.
sergüzesht 【‫ﺯەﺷﺖ‬鵠‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Macera, serüven,
seremchanlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺭەﻣﭽﺎﻧ‬鴺‫】ﺳ‬ f.u.
baştan geçen.
Düzenleme, emin hale getirme, donatma.
serxane 【鴺‫ﺭﺧﺎﻧ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Baş, uç.
seremchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭەﻣﭽﺎﻧﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. Muntazam,
Özenli, itinalı. serxush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭﺧ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Sarhoş.

seremchanlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭەﻣﭽﺎﻧﻠ‬鴺‫】ﺳ‬ f.u. serxushlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺷ‬鵞‫ﺭﺧ‬鴺‫】ﺳ‬ f.u.

Düzenlemek, emin hale getirmek, donatmak. Serhuşlanmak.

seremchansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭەﻣﭽﺎﻧﺴ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. Düzensiz, serxushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫ﺭﺧ‬鴺‫ 】ﺳ‬Serhuşluk.

hazırlıksız, dağınık, güvensiz. serxushlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫ﺭﺧ‬鴺‫ 】ﺳ‬Serhuşlanma.
seremchansizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭەﻣﭽﺎﻧﺴ‬鴺‫】ﺳ‬ f.u.
serichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Büyücü, sihirbaz.
Düzensizlik, hazırlıksız olma, dağınıklık,
güvensizlik. seriger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.f. Büyücü, sihirbaz.

seremjan 【‫ﺭەﻣﺠﺎﻥ‬鴺‫】ﺳ‬ f. Demirbaş, serigerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.f.u. Büyücülük,

avandanlık. Öy seremjanliri – Ev takımları. sihirbazlık. Serigerlik qilmaq – Büyücülük
yapmak.
seren'ge 【鴺‫ﺭەﻧﮕ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. bk. serengge.
serimes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬1. Yumuşak, mülayim 2.
serengge 【鴺‫ﮕ‬鳴‫ﺭە‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Kibrit. Serengge
İhtiyat ".
yaqmaq – Kibrit yakmak. Serengge qépi –
Kibrit kutusu. serimeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬1. Yumuşaklık,
mülayimlik 2. İhtiyatsizlik.
sergek 【‫ك‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬Uyanık, gözü açık. Sergek
bolmaq – Uyanık olmak. Sergek uyqu – Çabuk seripay 【‫ﭙﺎي‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sağlama, temin etme,
uyanan uyku. seripay yVermek teminat vermek.

435
serkar 【‫ﺭﮐﺎﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. tar. Yönetmen, idareci, sersan'gerchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鴺‫ﺭﺳﺎﻧﮕ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. Sıkıntı,
başkan. can sıkıcı.

serkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﮐﺎﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. Komutanlık. sersanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﺳﺎﻧﭽ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. Şaşkınlık.

serkatip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺭﮐﺎﺗ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.a. tar. Sekreter, katip, sersanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺳﺎﻧﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. Şaşkınlık, sersem.
yazıcı. sersap 【‫ﺭﺳﺎپ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sersap salmaq – İzlemek,
serkatipliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ﺭﮐﺎﺗ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.a.u. Sekreterlik, gözetlemek.
katiplik, yazıcılık. serw 【‫ﺭۋ‬鴺‫】ﺳ‬1. bot. Servi ağacı 2. mec. Güzel
serke 【鴺‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﺳ‬Enenmiş teke. boylu.

serkerde 【‫ﺭﺩە‬鴺‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Komutan, başbuğu. serwaz 【‫ﺭۋﺍﺯ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Savaşçı, asker.

serkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Boyun eğmez, itaatsiz, serwinaz 【‫ﻨﺎﺯ‬鴘‫ﺭۋ‬鴺‫】ﺳ‬ f. Güzel. Ashqi
dik başlı. serwinazim – Sevgilim.
serkeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. İtaatsizlik, seskendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﺳ‬Tiksindirmek,
serkeşlik, söz dinlememe hali. iğrendirmek, bıktırmak.

serlewhe 【鴺‫ۋﮬ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.a. Serlevha, başlık. seskendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﺳ‬Tiksindirme,

Serlewhe qoymaq – Başlık koymak. iğrendirme, bıktırma.

sermaye 【鴺鴵‫ﺭﻣﺎ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Sermaye. seskenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺳﮑ‬鴺‫】ﺳ‬ Tiksinmek,

sermayidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴙鴵‫ﺭﻣﺎ‬鴺‫】ﺳ‬ f. Sermayedar, iğrenmek, bıkmak, irkilmek.

sermayeli. seskinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﺳ‬Tiksinme, iğrenme,

bıkma, irkilme.
sermayidarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鴙鴵‫ﺭﻣﺎ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. Sermayeli
olma hali. set 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺳ‬Çirkin, yakışıksız. Set adem –
Çirkin adam. Set qilmaq – Çirkinleştirmek.
sermayisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴵‫ﺭﻣﺎ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. Sermayesiz.
setin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺳ‬r. Saten.
serp 【‫ﺭپ‬鴺‫ 】ﺳ‬I a. Sarf, harcama, masraf. Serp
qilmaq – Sarfetmek, harcamak. setqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﻘ‬鴺‫ 】ﺳ‬Huysuz, kötü huylu.

serp 【‫ﺭپ‬鴺‫ 】ﺳ‬II a. 1. Etimoloji 2. Morfoloji. Setqiliq adem – Huysuz adam.

setleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬Çirkinleşmek.
serpeycheng 【‫ڭ‬鴺‫ﭽ‬鴵鴺‫ﺭﭘ‬鴺‫】ﺳ‬ f.u. Çıplak,
yalınayak. setlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬Çirkinlik.

serpistan 【‫ﺴﺘﺎﻥ‬鴙‫ﺭﭘ‬鴺‫ 】ﺳ‬Bir tür yerli ilaç. sewap 【‫ۋﺍپ‬鴺‫ 】ﺳ‬I a. bk. sewep.

serplenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺭﭘﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Masraflanmak. sewap 【‫ۋﺍپ‬鴺‫ 】ﺳ‬II ağ. Banyo; bk. moncha.

serplimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﭘﻠ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sarfetmek. seware 【‫ۋﺍﺭە‬鴺‫ 】ﺳ‬f. kit. Atlı, binicilik.

serrap 【‫ﺭﺭﺍپ‬鴺‫ 】ﺳ‬I a. Sarraf. sewebi 【鴛‫ۋەﺑ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sebebi.

serrap 【‫ﺭﺭﺍپ‬鴺‫ 】ﺳ‬II ağ. Banyo, hamam; bk. sewebiyat 【‫ﺎﺕ‬鴶鴙‫ۋەﺑ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Sebebiyet.
moncha. sewep 【‫ۋەپ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Sebep, neden. Buninggha
sersan 【‫ﺭﺳﺎﻥ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Şaşkın, sersem. Sersan men sewep boldum – Buna ben sebep oldum.
bolmaq – Şaşkın bir hale gelmek. Sewebi néme? – Sebebi ne? Sewep körsetmek –

436
Sebebini söylemek. Mushu seweptin – Bu renginde.
sebeple. Sewep qilsa séwette su toxtaydu – d. sewziwat 【‫ﺍﺕ‬鵣鴘‫ۋﺯ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Yeşillik, göveri.
Emek sarfedilirse sepette su durur.
sey 【‫ي‬鴺‫ 】ﺳ‬ç. Sebze. Sey bolmaydu – mec.
sewepchi 【鴛‫ۋەﭘﭽ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sebep olan, amil,
Çok az; hiçbir şey.
yapan, fail, işleyen. Jangjalning sewepchisi –
Kavganın faili. Buninggha men sewepchi seyxane 【鴺‫ﺨﺎﻧ‬鴵鴺‫ 】ﺳ‬ç.f. Kışta sebzelerin
boldum – Buna ben sebep oldum. saklandığı yer; Donmaması için sebzelerin
konulduğu özel ev.
sewepkar 【‫ۋەﭘﮑﺎﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.f. Fail, işleyen, amil.
seyil 【‫ﻞ‬鴙鴵鴺‫ 】ﺳ‬f. Gezinme, gezinti.
seweplik 【鵗鴙‫ۋەﭘﻠ‬鴺‫】ﺳ‬a.u. Sebepli, sebebi olan.
seyir 【‫ﺮ‬鴙鴵鴺‫ 】ﺳ‬a. Gezme, gezinti, seyir.
sewepsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ۋەﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sebepsiz. Sewepsiz
ishqa chiqmighuchi – Bir sebebi olmadan işbaşı seyirga 【‫ﺮﮔﺎ‬鴙鴵鴺‫ 】ﺳ‬f. Gezme yeri, gezilen yer.
yapmayan. Sewepsiz ishqa kelmeslik – Bir seyjingting 【鵘鴙‫ﺘ‬鳵鴙‫ﺠ‬鴵鴺‫ 】ﺳ‬ç. Maliye Bakanlığı.
sebebi olmadan işe gelmezlik.
seyle 【鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﺳ‬f. Gezme, gezinti, şenlik.
sewepsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ۋەﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sebepsizlik;
seyna 【‫ﻨﺎ‬鴵鴺‫ 】ﺳ‬ağ. Avlu; bk. hoyla.
bir sebebi olmama hali.
seynek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﺳ‬I t. Dolama, et yaran,
sewiye 【鴺鴶鴘‫ۋ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Seviye.
yarmaca.
sewiyilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴘‫ۋ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Seviyeli. Yuqiri
seynek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴵鴺‫ 】ﺳ‬II ağ. bk. serkesh.
sewiyilik – Yukarı seviyeli.
seypung 【‫ڭ‬鵞‫ﭙ‬鴵鴺‫ 】ﺳ‬ç. Terzi.
sewr 【‫ۋﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬I a. Sabır. Sewr qilmaq –
Sabretmek. Bir az sewr qiling – Biraz sabredin. seypungchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴鵞‫ﭙ‬鴵鴺‫ 】ﺳ‬ç.u. Terzi işi,

sewr 【‫ۋﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬II a. astr. Boğa; gök küresinde terzilik, dikiş işi.

kuşak biçiminde bir alan. seyse 【鴺‫ﺴ‬鴵鴺‫】ﺳ‬ ç. Vazife, yüküm,

sewr-taqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺗﺎﻗ‬-‫ۋﺭ‬鴺‫ 】ﺳ‬a. Sabır ve takat. mükellefiyet. Seyse üchün dep chüshken otun
sélighi – Vazife olarak alman odun vergisi.
sewri 【‫ۋﺭى‬鴺‫ 】ﺳ‬a. bk. sewr.
seywengze 【‫ﺰە‬鳴‫ە‬鵣鴵鴺‫ 】ﺳ‬Ç; Sebze tarlası.
sewrlik 【鵗鴙‫ۋﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sabırlı. Seywengzengde ünüptu, aq chamghur, qizil
sewrsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ۋﺭﺳ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sabırsız. chamghur – Sebze tarlanda koksalmış ak turp,
kızıl turp.
sewrsizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ۋﺭﺳ‬鴺‫】ﺳ‬ a.u.
Sabırsızlanmak. seywengzilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鳴‫ە‬鵣鴵鴺‫】ﺳ‬ç.u. Sebze tarlası;
bk. köktatchiliq.
sewrsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ۋﺭﺳ‬鴺‫ 】ﺳ‬a.u. Sabırsızlık.
seyshenbe 【鴺‫ﻧﺒ‬鴺‫ﺸ‬鴵鴺‫ 】ﺳ‬f. Salı.
sewrsizlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ۋﺭﺳ‬鴺‫】ﺳ‬ a.u.
Sabırsızlanma. seyyad 【‫ﺎﺩ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺳ‬a. Avcı.

sewze 【‫ۋﺯە‬鴺‫ 】ﺳ‬f. 1. Sebze 2. Havuç. seyyar 【‫ﺎﺭ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺳ‬a. Seyyar, gezgin. Seyyar
truppa – Seyyar turuppu.
sewzireng 【‫ﺮەڭ‬鴘‫ۋﺯ‬鴺‫ 】ﺳ‬f. Turuncu, portakal
rengi. seyyare 【‫ﺎﺭە‬鴶鴵鴺‫ 】ﺳ‬a. Gezegen, seyyare.
Seyyare sistémi – Güneş manzumesi; güneşin
sewzirenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺮە‬鴘‫ۋﺯ‬鴺‫ 】ﺳ‬f.u. Portakal

437
etrafındaki gezegenler. séghinishliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬Özlenilen, özlemli.
seyza 【‫ﺰﺍ‬鴵鴺‫ 】ﺳ‬ç. Elek. Séghinishliq salam – Özlemli selam.

sezdürmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﺩۈﺭﻣ‬鴺‫】ﺳ‬ (sezmek'ten) séghinishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫】ﺳ‬ Karşılıklı

Sezdirmek, hissettirmek, hafif surette özlemek; beraber özlemek. Shularmu
duyurmak. séghinishar deymen – Herhalde onlar da özler.

sezdürüsh 【‫ﺯﺩۈﺭۈﺵ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sezdirme, hissettirme, séghinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬Özlemek, hasret

hafif surette duyurma. çekmek. Séghinip ketmek – Özlemek.

sezgü 【鵠‫ﺯﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sezgi. séghiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﻐ‬鴽‫】ﺳ‬ Sağmak,

sağıvermek.
sezgüch 【‫چ‬鵠‫ﺯﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬Hassas, alıngan.
séghiwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sağma, sağıverme.
sezgüchlük 【‫ك‬鵠‫ﭼﻠ‬鵠‫ﺯﮔ‬鴺‫】ﺳ‬ Hassaslık,
alınganlık. séghish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sağma, sağış. Ettigenlik
séghish – Sabah sağımı.
sezgün 【‫ﻥ‬鵠‫ﺯﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sezgür.
séghishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sağmak için yardım
sezgür 【‫ﺭ‬鵠‫ﺯﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬Uyanık, basiretli, keskin
etme; beraber sağma.
zeka.
séghishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sağmak için yardım
sezgürlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ﺯﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬Uyanıklık, basiretlilik,
etmek; beraber sağmak.
keskin zekalılık. Siyasiy sezgürlük – Siyasî
basiretlilik. séghiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sakız. Séghiz topa – Yapışkan
toprak; killi toprak. Séghiz topiliq – Yapışkan
sezgüsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵠‫ﺯﮔ‬鴺‫】ﺳ‬ 1. Basiretsiz 2.
topraklı; killi.
Duygusuz.
séghizxan 【‫ﺰﺧﺎﻥ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬zool. Saksağan.
sezgüsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺳ‬鵠‫ﺯﮔ‬鴺‫ 】ﺳ‬1. Basiretsizlik 2.
Duygusuzluk. séghizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬Killi. Séghizlik yer –
Killi yer (toprak).
sezmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鴺‫ 】ﺳ‬Sezmek. Aldin sezmek –
Önceden sezmek. Sézip qalmaq – Sezmek. séhir 【‫ﺮ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﺳ‬a. Sihir, büyü.
Könglüm sezdi – Hissettim. séhirchi 【鴛‫ﺮﭼ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﺳ‬a.u. Sihirci.
séde 【‫ﺪە‬鴽‫ 】ﺳ‬Karaağaç; bk. qariyaghach. séhirchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﭼ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﺳ‬a.u. Sihircilik.
sédep 【‫ﺪەپ‬鴽‫ 】ﺳ‬a. Sedef. séhirlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﺳ‬a.u. Sihirlenmek.
séghilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sağılmak. séhirlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﺳ‬a.u. Sihirleş, sihirleme.
séghim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sağım. séhirletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫】ﺳ‬ a.u.
séghin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sağmal, sağımlı. Séghin qala (séhirlimek'ten) Sihirletmek.
– Sağmal inek. Séghin dewri – Sağmal devri. séhirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﺳ‬a.u. Sihirli.
séghinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬İnek sağan kadın. séhirlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﺳ‬a.u. Sihirlemek.
séghinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬Özlem. Séghinishqa séhirlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﮭ‬鴽‫ 】ﺳ‬a.u. Sihirleniş,
bashlimaq – Özlemini duymak; özlemek. sihirlenme.
séghinishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺳ‬Karşılıklı özlem. séx 【‫ﺦ‬鴽‫ 】ﺳ‬r. Atelye. Qurashturush séxi –

438
Montaj atelyesi. sélishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺳ‬Yapımına yardım etme;
séxiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺳ‬a. Sahavet, cömertlik. beraber kurma; beraber yapma.

séxiy 【鴸鴙‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺳ‬a. Cömert, eli açık. sélishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺳ‬Yapımına yardım
etmek; beraber kurmak; beraber yapmak.
séxiyliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺳ‬Cömertlik. Séxiyliq
qilmaq – Cömertlik etmek. sélishturghanda 【‫ﺭﻏﺎﻧﺪﺍ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺳ‬Mukayese
edildiğinde. Sélishturghili bolmaydighan
sékilek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺳ‬I Oklava.
derijide – Mukayese edilemez derecede.
sékilek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺳ‬II Kadın tarağı. Sélishturup köriish – Mukayese etme.
sékilek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺳ‬III ağ. Genç kadın. Sélishturup bolmaydu – Mukayese edilemez.
Sélishturup bolmaydighan – Mukayese
sékin 【‫ﻦ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺳ‬f. Sakin, yavaş. edilemez. Küch sélishturmaq – Güç denemek.
sékin'gine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﻨﮕ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sessizce, yavaşça. sélishturghusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺳ‬Mukayese
sékinleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻨﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sakinleşmek, edilemez. Sélishturghusiz derijede – Mukayese
yavaşlamak. edilemez derecede.

sékinletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻨﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫】ﺳ‬ Sessiz hale sélishturma 【‫ﺭﻣﺎ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫】ﺳ‬ Mukayese,

getirmek; yavaşlatmak. karşılaştırma. Sélishturma éghirliq – Nispî
ağırlık.
sékinlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫】ﺳ‬ Sakinleşme,
yavaşlama. sélishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺳ‬Mukayese etmek,
karşılaştırmak. Sélishturup qarighanda –
sékrétar 【‫ﺘﺎﺭ‬鴼‫ﮑﺮ‬鴽‫ 】ﺳ‬r. Sekreter; bk. shuji.
Mukayese edildiğinde.
sékrétarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﺎﺭﻟ‬鴼‫ﮑﺮ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sekreterlik.
sélishturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺳ‬Mukayese
sékunt 【‫ﻧﺖ‬鵞‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺳ‬r. Saniye. edilmek, karşılaşbrılmak.
sékuntliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺘﻠ‬鵞‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺳ‬r.u. Saniyelik. sélishturulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺳ‬Mukayese

séliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺳ‬Vergi. Séliq salmaq – Vergi edilme, karşılaştınlma.

koymak. Séliq sélish – Vergilendirme. sélishturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺳ‬Mukayese etme,

séliqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫】ﺳ‬ 1. Tesbit edilmiş, karşılaşürma.

gerekeni yapılmış 2. Kilitlenmiş. sémiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺳ‬Semiz, şişman.

sélinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺳ‬bk. sélinmaq. sémizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺳ‬Semizlik, şişmanlık.

sélinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫( 】ﺳ‬salmaq'tan). Orun sémont 【‫ﻧﺖ‬鵝‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺳ‬r. Çimento. Sémont

sélindi – Yer hazırlandı. Zawut séliniwatidu – zawuti – Çimento fabrikası.
Fabrika kuruluyor. Kembeghellikke sélinmaq –
sémontlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻧﺘ‬鵝‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺳ‬r.u. Yapımına
Fakir gibi görünmek. Körmigen'ge sélinmaq –
çimento kullanılmak.
Görmezlikten gelmek. Qapighi sélinghan adem
– Asık suratlı adam. sémontlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻧﺘ‬鵝‫ﻤ‬鴽‫】ﺳ‬ r.u. Yapımına
çimento kullanma.
sélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫( 】ﺳ‬salmaq'tan) öy sélish ev
yapmak; ew yapma. Tömür yolu sélish – Demir sémontlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻧﺘ‬鵝‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺳ‬r.u. Yapımına
yol yapımı. Chéchek sélish – Aşı yapma. çimento kullandırmak.

439
sémontlik 【鵗鴙‫ﻧﺘﻠ‬鵝‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺳ‬r.u. Çimentolu. sérilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺳ‬Kayma, kayarak inme.

sémontlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧﺘﻠ‬鵝‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺳ‬r.u. Yapımına sérilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺳ‬Kaymak, kayarak inmek.

çimento kullanmak. sérim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺳ‬f. ağ. Ev eşyası.
sémontlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻧﺘﻠ‬鵝‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺳ‬r.u. Yapımına
sérimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺳ‬Şoymak, derisini soymak,
çimento kullandırma.
sıyırmak.
séngayan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ﺎ‬鳵鴽‫ 】ﺳ‬Bükülü, eğri, eğri büğrü,
sérish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺳ‬Soyma, derisini soyma,
bakışımsız.
sıyırma.
séniki 【鴛‫ﮑ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﺳ‬Seninki.
séritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺳ‬Kabuğunu soydurina;
séning 【鵘鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﺳ‬Senin. kavlatma.

séningche 【鴺‫ﭽ‬鳵鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sence, sana göre. séritma 【‫ﺘﻤﺎ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sürme. Séritma qapqaq –

séningki 【鴛‫ﮑ‬鳵鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﺳ‬Seninki. Kitap séningki Sürme kapak.

– Kitap seninki. séritmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺳ‬Kabuğunu soydurmak;

séntebir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ﻨﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬r. Eylül. kavlatmak, sıyırtmak.

sérk 【‫ﺮك‬鴽‫ 】ﺳ‬r. Sirk.

sép-sériq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ﺳ‬-‫ﭗ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sapsarı.
sésiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺳ‬Pis koku. Sésiq küzen –
sépahr 【‫ﭙﺎﮬﺮ‬鴽‫ 】ﺳ‬f. tar. Gök, sema, gökyüzü,
Kokarca.
gök kubbesi.
sésiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺳ‬Pis koku, pis kokan.
sépash 【‫ﭙﺎﺵ‬鴽‫ 】ﺳ‬Okşama, sıvazlama.
sésimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺳ‬Pis kokmak.
sépil 【‫ﻞ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﺳ‬Kale.
séstira 【‫ﺮﺍ‬鴙‫ﺴﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬r. Hemşire.
sépilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﺳ‬Serpilmek.
séstiraliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﻟ‬鴙‫ﺴﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬r.u. Hemşirelik.
sépimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﺳ‬bk. sipimaq.
sétiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Ticaret, alışveriş.
sépish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﺳ‬I Geçirme, takma.
sétiqchi 【鴛‫ﻘﭽ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Satıcı, tezgahtar.
sépish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﺳ‬II (sepmek'ten) Dökme,
serpme. sétiqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘﭽ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫】ﺳ‬ Satıcılık,

sérenji 【鴛‫ﺮەﻧﺠ‬鴽‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sirat. tezgahtarlık.

sétilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Satılma, satılış.

séri 【‫ﺮى‬鴽‫】ﺳ‬ Devamlılığı belirten ek.
Barghan séri – Gittikçe. Oqughan séri – sétilma 【‫ﻠﻤﺎ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Satılık.
Okudukça. sétilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Satılmak. Sétilmay
sériq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sarı. Tuxumning sérighi – qalghan mal – Satılmamış mal. Sétilip boldi –
Yumurta sarısı. Sériq topa – Sarı toprak. Aq Satılıp bitti.
sériq – Açık sarı. Sus sériq – Açık sarı. Sép sériq sétilmas 【‫ﻠﻤﺎﺱ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Satılmaz.
– Sapsarı. Sériq Uyghur – Sarı Uygur (bir Türk
boyu). Sériq ishek – 1) Falanj 2) Akrep, sétilmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻤﺎﺳﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Satılmazlık.
kuyruklu. Sériq késel – t. sarılık. sétiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Satın almak.
sériqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sarılık, sarı renk. sétiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Satmak, satıvermek.

440
sétiwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Satın alış. Sétiwélish sidam 【‫ﺪﺍﻡ‬鴙‫ 】ﺳ‬I Düz, düz kumaş.
küchi – Satın alma gücü. sidam 【‫ﺪﺍﻡ‬鴙‫ 】ﺳ‬II Çıplak, şallak, çırçıplak.
sétiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Satış, satıveriş.
side 【‫ﺪە‬鴙‫ 】ﺳ‬bot. bk. séde.
sétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Satma, satış. Élip sétish –
signal 【‫ﮕﻨﺎﻝ‬鴙‫ 】ﺳ‬r. İşaret, sinyal, boru.
Alıp satış.
sighdurmaq 【‫ﻐﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫】ﺳ‬ (sighmaq'tan)
sétishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Karşılıklı satış; beraber
Sığdırmak.
satış.
sighdurush 【‫ﻐﺪۇﺭۇﺵ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sığdırma, sığdırış.
sétishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺳ‬Karşılıklı satmak;
beraber satmak; satışmak. sighim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳ‬İstiap, kapasite.

sétka 【‫ﺘﮑﺎ‬鴽‫】ﺳ‬r. File, ağ. Simliq radiyo sétkisi sighimchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﭽﺎﻧﻠ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫】ﺳ‬ Kapasite
– Telli radyo ağı. genişliği.

séwet 【‫ەﺕ‬鵣鴽‫ 】ﺳ‬f. Sepet. sighimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳ‬Kapasitesi geniş.

séwét 【‫ﺖ‬鴼鵣鴽‫ 】ﺳ‬ağ. bk. süyünche. sighimliliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳ‬Kapasite genişliği.

séyde 【‫ﺪە‬鴶鴽‫ 】ﺳ‬bk. séde. sighimsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳ‬Kapasitesi dar.

sézik 【鵗鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺳ‬Kadınlarda yeni hamilelik sighinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sığınma. Xudagha

döneminde vuku olan hassaslık (bunalım). sighinish – Allah'a sığınma.

séziklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫】ﺳ‬ Yeni hamile sighinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sığınmak.

dönemindeki bunalım hali. sighish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sığış, sığma.
sézilerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sezilecek derecede, sighishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sığışma, beraber
sezilir derecede. sığma.
sézilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺳ‬Seziliş, sezilme. sighishliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳ‬Kapasiteli, kapasitesi
sézilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sezilmek. geniş. Ikki yüz kishi sighidu – İki yüz kişiyi
alabilecek genişlikte (kapasitede).
sézilmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sezilmez.
sighishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sığışmak, beraber
sézilmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sezilmezlik.
sığmak.
sézim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺳ‬Sezgi. Siyasiy sezim – Siyasi
sighishmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻤﺎﺳﻠ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳ‬Kapasite darlığı.
sezgi.
sighishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sığdırmak.
sézish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺳ‬Seziş, sezme. Aldin sézish –
Önceden. sighishturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫】ﺳ‬ Sığdırış,
sığdırma.
sxématizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﻤﺎﺗ‬鴽‫ 】ﺳﺨ‬r. Şematik, kabataslak
şekil. sighmaq 【‫ﻐﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sığmak. Söz qil, sighar
yerge – Kabul edilecekse söyle.
sichqan 【‫ﭽﻘﺎﻥ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıçan; bk. chashqan.
Sichqan yili – Sıçan yılı. (Yüzyılımızın 1900, sijaq 【‫ﺠﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳ‬Çizgi.
1912, 1924, 1936, 1948,1960 yıllan sıçan sijash 【‫ﺠﺎﺵ‬鴙‫ 】ﺳ‬Çizmek, çizme, çiziş; bk.
yılıdır). sizish.

441
sijimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Çizmek; bk. sizmaq. U siqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫】ﺳ‬ (siqmaq'tan)
qeghezni sijap tashlidi – O kağıdı çiziverdi. Sıktırmak.

sik 【鵗鴙‫ 】ﺳ‬bk. ziq. siqturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıktırma.

sikim 【‫ﻢ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﺳ‬Avuç (-cu). sil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﺳ‬Verem, tüberküloz. Söngék sili –

siqilchaq 【‫ﻠﭽﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Boğaz, derbent. Kemik veremi.

silanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫】ﺳ‬ 1. Sıvanmak 2.

siqilchaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﭽﺎﻗﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Boğaz hali.
Okşanmak.
siqilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıkılma, sıkılış.
silap-sipimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ﺳ‬-‫پ‬鳤鴙‫】ﺳ‬ Sıvamak,
siqilishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıkılaşma. okşamak.
siqilishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıkılaşmak. silash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﺳ‬Sıvama, sıvazlama, okşama.
siqilishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıkıştırmak. silashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ 】ﺳ‬Sıvaşmak, okşaşmak,
siqilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﺳ‬ Sıkılmak. Siqilip sıvazlaşmak.
chiqmaq – Sıkılıp çıkmak. Siqilip kétiwatimen silashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴙‫】ﺳ‬ Sıvaştırmak,
– Sıkılıyorum. okşattırmak.
siqimdash 【‫ﻤﺪﺍﺵ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Avuçlama. silatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫( 】ﺳ‬silimaq'tan) Sıvatmak,
siqimdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻤﺪ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Avuçlamak. okşatmak.

siqimlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬bk. siqimdimaq. sile 【鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sili.

siqin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬1. Dar 2. Sıkılma. siler 【‫ﺭ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬bk. sili.

siqirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sızlama. silerche 【鴺‫ﺭﭼ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sizlerce, sizlere göre.

siqirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sızlamak. Qolum sili 【鴛‫ﻠ‬鴙‫( 】ﺳ‬nezaket anlamında) Siz, sizler.
siqiraydu – Elim sızlıyor. silige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺳ‬ Kütük (-ğü). Siligidin
siqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﺳ‬Sıkma. Qol siqish – El sıkma. sélinghan – Kütükten yapılmış.

siqishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıkışma, beraber sıkma. silighdanmaq 【‫ﻐﺪﺍﻧﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺳ‬ Cilalanmak,

Qol siqishish – El sıkışış. parlatılmak, kaygan hale getirilmek.

siqishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıkışmak. silighdash 【‫ﻐﺪﺍﺵ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Cilalama, parlatma,

kaygan hale getirme.
siqishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıkıştırmak.
silighdashmaq 【‫ﻐﺪﺍﺷﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺳ‬ Beraber
siqishturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıkıştırma.
partlatmak, beraber , cilalamak, beraber
siqqidek 【‫ﺪەك‬鴙‫ﻘﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sığar gibi. Ular siqqidek kaygan hale getırmek.
jay – Onlar sığacak kadar yer. silighdatmaq 【‫ﻐﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺳ‬ Cilalatmak,
siqquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﻘ‬鴙‫】ﺳ‬ (siqmaq'tan) parlattırmak, kaygan hale getirtmek.
Sıktırmak. silighdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻐﺪ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺳ‬ Cilalamak,
siqquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﻘﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıktırma. parlatmak, kaygan hale getirmek.

siqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıkmak. Siqip chiqarmaq – siliklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Nezaket, naziklik.

Sıkıp çıkarmak.

442
siliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Düz, pürüzsüz, cilalı, parlamış. siljitiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫】ﺳ‬ Yaklaştın
Chachliri siliq taran'gan qiz – Saçlan düzgün vermek, sürdürüvermek.
taranmış kız. Siliq muamile – Yumuşak siljitiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Yaklaştın verme,
muamele, iyi ilişki.
sürdürüverme.
siliqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺳ‬ Cilalanmak,
siljitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Yaklaştırma, sürme,
parlatılmak, düzgün hale getirilmek.
çekme.
siliqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Cilalama, düzgün hale
siljitishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫】ﺳ‬ Beraber
getirme.
yaklaştırma; beraber sürme.
siliqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫( 】ﺳ‬siliqlimaq'tan)
siljitishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫】ﺳ‬ Beraber
Cilalatmak, parlattırmak, kaygan hale
yaklaştırmak, beraber sürmek.
getirmek.
siljitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫】ﺳ‬ (siljimaq'tan)
siliqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺳ‬ Düzgün hale
Yaklaştırmak, sürmek, çekmek.
getirmek; cilalamak.
siljitturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘﺘ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Yaklaştırtmak,
siliqlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺳ‬ Cilalanma,
sürdürmek, çektirmek.
parlatılma, düzgün hale getirilme.
siljitturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺘﺘ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Yaklaştırtma,
siliqlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺳ‬ Cilalatma,
sürdürme, çektirme.
parlattırma, kaygan hale getirtme.
silkimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠﮑ‬鴙‫ 】ﺳ‬Silkmek, sallamak.
silimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıvamak, sıvazlamak,
Silkip tashlimaq – Silkip atmak; haddini
okşamak. U béshimdin silidi – O başımı okşadı.
bildirmek. Qol silkimek – El sallamak.
silingbu 【鵞‫ﺒ‬鳵鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬ç. Karargah, kurmay.
silkinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠﮑ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sallanma, ırganma.
siliningki 【鴛‫ﮑ‬鳵鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sizinki.
silkinmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ﻠﮑ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sallanmak, ırganmak.
silinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬1. Sıvanma 2. Okşanma.
silkiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﻠﮑ‬鴙‫ 】ﺳ‬1. Silkip atmak 2.
silishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıvaşma, okşaşma, Haddini bildirmek.
sıvazlaşma. silkiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ﻠﮑ‬鴙‫ 】ﺳ‬1. Silkip atma 2.
silitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıvatma, okşatma. Haddini bildirme.
siljimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Yaklaşmak, sürülmek, silkish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠﮑ‬鴙‫ 】ﺳ‬Silkme, sallama. Silkishke
çekilmek. bashlimaq – Silkmeye başlamak.
siljip 【‫ﭗ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫】ﺳ‬ Yaklaşarak, sürülerek, silkishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠﮑ‬鴙‫ 】ﺳ‬Beraber silkme.
çekilerek.
silkishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ﻠﮑ‬鴙‫ 】ﺳ‬Beraber silkmek.
siljish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫】ﺳ‬ Yaklaşma, sürülme,
silkishtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠﮑ‬鴙‫ 】ﺳ‬Azarlamak,
çekilme.
paylamak.
siljitilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫】ﺳ‬ Yaklaştırılma,
silkishtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻠﮑ‬鴙‫】ﺳ‬ Azarlama,
sürdürülme, çektirilme.
paylama. i silkitiş Sallama.
siljitilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠﺠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Yaklaştırılmak,
silkitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ﻠﮑ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sallamak.
sürdürülmek, çektirilmek.
sim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺳ‬I f. Tel. Tosaq sim – Tel ağı.

443
Tikenlik sim – Dikenli tel. sinash 【‫ﻨﺎﺵ‬鴙‫ 】ﺳ‬Deneme.
sim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺳ‬II u. bk. shim. sinashmaq 【‫ﻨﺎﺷﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺳ‬ Karşılıklı güç
sim-sim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺳ‬-‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺳ‬Etigenlighi sim-sim denemesi yapmak. Küch sinashmaq – Karşılıklı
yamghur yaghdi – Sabahleyin çis çisi yağmur güç denemesi yapmak.
yağdı. sinatmaq 【‫ﻨﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﺳ‬sinimaq'tan) Denetmek.
-siman 【-‫ﻤﺎﻥ‬鴙‫( 】ﺳ‬benzetme eki) -sı, -si. sinatturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻨﺎﺗﺘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Denettirmek.
Kishisiman – İnsansı.
sinatturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻨﺎﺗﺘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Denettirme.
simap 【‫ﻤﺎپ‬鴙‫ 】ﺳ‬f. kim. Civa. Hg belgesi ile
sinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ 】ﺳ‬Casus, dil avcısı.
gösterilen, 13,59 yoğunluğunda bir eleman.
sinchilaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ﻨﭽ‬鴙‫ 】ﺳ‬Küçük parmak, serçe
simawar 【‫ﻤﺎۋﺍﺭ‬鴙‫ 】ﺳ‬bk. samawar.
parmak.
simchilaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ﻤﭽ‬鴙‫ 】ﺳ‬ağ. bk. chimeltek.
sinchilap 【‫پ‬鳤鴙‫ﻨﭽ‬鴙‫ 】ﺳ‬İtina ile, özenle,
simeglek 【‫ك‬鴺‫ﮔﻠ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺳ‬Elek, telden yapılmış inceden inceye.
elek.
sinchilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﻨﭽ‬鴙‫ 】ﺳ‬İnceleme, tetkik,
simelgek 【‫ك‬鴺‫ﻟﮕ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺳ‬ağ. bk. simeglek. gözden geçirme.
simes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺳ‬ağ. Kuzu kürkü; bk. eltire. sinchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨﭽ‬鴙‫ 】ﺳ‬Casusluk.
simfonik 【鵗鴙‫ﻧ‬鵝‫ﻤﻔ‬鴙‫ 】ﺳ‬r. Senfonik. sinchilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨﭽ‬鴙‫ 】ﺳ‬Gözden geçirmek,
simfoniye 【鴺鴶鴙‫ﻧ‬鵝‫ﻤﻔ‬鴙‫ 】ﺳ‬r. Senfoni. tetkik etmek, incelemek. Depterni sinchilap
körüshke bashlidi – Defteri dikkatle
simxana 【‫ﻤﺨﺎﻧﺎ‬鴙‫ 】ﺳ‬f. ağ. Telgraf; bk. télégraf.
incelemeye başladı.
simildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺳ‬Serpeleme, serpinti.
sine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳ‬f. Göğüs.
simildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫】ﺳ‬ Serpelemek,
singar 【‫ﺎﺭ‬鳵鴙‫ 】ﺳ‬Tek. Singar paypaq – Çorabın
serpinti. Yamghur simildaydu – Yağmur
teki.
çiseliyor.
singchay 【‫ﭽﺎي‬鳵鴙‫ 】ﺳ‬ç. Sütsüz çay.
simsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ 】ﺳ‬f.u. Telsiz. Simsiz télégraf –
Telsiz telegraf. singdürmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭﻣ‬鳵鴙‫】ﺳ‬ Sindirmek,
hazmetmek. Ash singdürmek – Yemek
sin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﺳ‬I 1. Boy, endam 2. Dış görüntü.
hazmetmek.
sin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﺳ‬II. Sin chay – Sütsüz çay.
singdürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭۈﻟﻤ‬鳵鴙‫ 】ﺳ‬Sindirilmek.
sinagh 【‫ﻨﺎﻍ‬鴙‫ 】ﺳ‬bk. sinaq.
singdürülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺪۈﺭۈﻟ‬鳵鴙‫ 】ﺳ‬Sindirilme.
sinaq 【‫ﻨﺎﻕ‬鴙‫】ﺳ‬Sınav, deneme, imtihan. Sinaq
singdürüsh 【‫ﺪۈﺭۈﺵ‬鳵鴙‫ 】ﺳ‬Sindirme.
qilghuchi – Deneme yapan. Atom quralliri
sinighini toxtutush – Atom silahlan singil 【‫ﻞ‬鴙鳵鴙‫ 】ﺳ‬Küçük kız kardeş. Qéyni
denemesini durdurma. Sinaq tériqisida – singil – Baldız, görümce. Acha-sinil – Abla ve
Deneme şeklinde. kız kardeş.

sinaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺎﻗﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Denenmiş. singir 【‫ﺮ‬鴙鳵鴙‫ 】ﺳ‬Kiriş, damar. Singir tartishish

– Kramp, kasınç.
sinalmaq 【‫ﻨﺎﻟﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳ‬Denenmek.

444
singiri 【‫ﺮى‬鴙鳵鴙‫ 】ﺳ‬Gibi, benzer. Shu singiri – sinjilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﻨﺠ‬鴙‫ 】ﺳ‬bk. sinchilash.
Şunun gibi. sinjish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨﺠ‬鴙‫ 】ﺳ‬ağ. bk. siljish.
singirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙鳵鴙‫ 】ﺳ‬Sindirmek.
sinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Güzel, görkemli.
singish 【‫ﺶ‬鴙鳵鴙‫ 】ﺳ‬Sinme.
sinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳ‬İflas etmek, batmak.
singishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙鳵鴙‫ 】ﺳ‬Yakışma, uygun
sinonim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻧ‬鵝‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳ‬r. Anlamdaş kelimeler
gelme.
kadrosu.
singishliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙鳵鴙‫ 】ﺳ‬İyi hazm edilen; hafif.
sinonimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻧ‬鵝‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳ‬Eşanlamlı, anlam
singishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙鳵鴙‫ 】ﺳ‬Yakışmak, uygun eşliği.
gelmek. Bu kiyim sanga nahayiti singiship ketti sinpiy 【鴸鴙‫ﻨﭙ‬鴙‫ 】ﺳ‬a. Sınıflı, sımfsal, sınıfa ait.
– Bu elbise sana çok yakışmış.
sintaksis 【‫ﺲ‬鴙‫ﻨﺘﺎﮐﺴ‬鴙‫ 】ﺳ‬r. Sentaks, sözdizimi.
singmek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鳵鴙‫ 】ﺳ‬Sinmek. Suni sep singer
yerge, sözni qil sighar yerge – d. Suyu serp sintétik 【鵗鴙‫ﺘ‬鴽‫ﻨﺘ‬鴙‫ 】ﺳ‬r. Sentetik.
siner yere, sözü söyle sığar yere. Singip pishqan sipash 【‫ﭙﺎﺵ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıvazlama, okşama.
aq nan – İyi pişmiş buğday ekmeği.
sipashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﭙﺎﺷﺘ‬鴙‫】ﺳ‬ Karşılıklı
singni 【鴛‫ﻨ‬鳵鴙‫ 】ﺳ‬ağ. bk. singil. sıvaştırmak; karşı lıklı okşattırmak.
singsalish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺴﺎﻟ‬鳵鴙‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sinchilash. sipatmaq 【‫ﭙﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıvazlatmak, okşatmak.
sinighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳ‬Deneme yapan, sınav sipatturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﭙﺎﺗﺘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıvazlatürmak,
yapan. okşatürmak.
sinilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳ‬Denenme. sipatturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﭙﺎﺗﺘ‬鴙‫】ﺳ‬ Sıvazlattırma,
sinimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳ‬Denemek, tecrübe etmek. okşattırma.
Bextini sinap körmek – Şansını denemek. sipaye 【鴺鴵‫ﭙﺎ‬鴙‫ 】ﺳ‬f. Nazik, nezaketli.
sinip 【‫ﭗ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳ‬a. Sınıf. Ishchilar sinipi – sipayigerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮕ‬鴙鴵‫ﭙﺎ‬鴙‫ 】ﺳ‬f.u. Nezaketlilik.
İşçiler sınıfı. Altinchi sinip – Altıncı sınıf.
sipayiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴵‫ﭙﺎ‬鴙‫ 】ﺳ‬f.u. Nezaketlilik.
sinipdash 【‫ﭙﺪﺍﺵ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳ‬a.u. Sımfdaş, aynı
siper 【‫ﺭ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺳ‬tar. Kalkan; bk. qalqan.
sınıfa mensup olma, sınıf arkadaşı.
sipilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺳ‬Yoklama, araştırma,
sinipliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳ‬a.u. Sınıflı, sımflık. Besh
okşama.
sinipliq mektep – Beş sınıflı okul.
sipilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺳ‬Yoklamak, araştırmak,
sinipsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭙﺴ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳ‬a.u. Sınıfsız. Sinipsiz
okşamak.
jem'iyet – Sınıfsız toplum.
sipimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺳ‬Okşamak, sıvazlamak.
sinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳ‬İflas etme, batma.
Béshimdin sipidi – O başımı okşadı.
sinishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳ‬Karşılıklı güç denemesi
sipitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sıvazlatma, okşatma.
yapma.
sipta 【‫ﭙﺘﺎ‬鴙‫ 】ﺳ‬Düz, dümdüz. Sipta rex – Düz
sinitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺳ‬Denetme.
kumaş.
sinjek 【‫ك‬鴺‫ﻨﺠ‬鴙‫ 】ﺳ‬ağ. bk. barang.
sir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳ‬I a. Sır. Sir saqlimaq – Sır saklamak.

445
Sir tutmaq – Sun gizli tutmak. Sir éytmaq – sirilidu – İnsan acıyor.
Sim söylemek. sirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳ‬Vurmak, kamçılamak.
sir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳ‬II 1. Zencifre, zencifre boyası. 2.
siritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳ‬Vurdurma, kamçilatma.
Mine, saksı sın, çini sırı 3. Vernik, laka, tırnak
cilası 4. Cilalama, parlatma. siriwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳ‬Kabuğunu soymak;
yüzmek; derisini soymak, sıyırmak.
siraj 【‫ﺮﺍﺝ‬鴙‫ 】ﺳ‬Tutkal.
siriwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳ‬Kabuğunu soyma;
sirajlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺮﺍﺟ‬鴙‫ 】ﺳ‬Tutkallanmak.
yüzme; derisini soyma, sıyırma.
sirajlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺮﺍﺟ‬鴙‫ 】ﺳ‬Tutkallama.
sirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳ‬Vurma, kamçılama.
sirajlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺮﺍﺟ‬鴙‫( 】ﺳ‬sirajlimaq'tan)
siritmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﺳ‬ Vurdurmak,
Tutkallatmak.
kamçılatmak.
sirajlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﺍﺟﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Tutkallamak.
sirke 【鴺‫ﺮﮐ‬鴙‫ 】ﺳ‬I Sirke. Uning sirkisi su
sirat 【‫ﺮﺍﺕ‬鴙‫ 】ﺳ‬a. Sirat köwrügi – Sırat kötermeydu – O şakadan anlamaz.
köprüsü. sirke 【鴺‫ﺮﮐ‬鴙‫ 】ﺳ‬II Sirke; bit birkesi; bit
sirchi 【鴛‫ﺮﭼ‬鴙‫ 】ﺳ‬Boyacı, badanacı. yumurtası.

sirdash 【‫ﺮﺩﺍﺵ‬鴙‫ 】ﺳ‬a.u. Mahrem, içten, sirkilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺮﮐ‬鴙‫ 】ﺳ‬Bit sirkesinin hasıl
candan, samimi, içli dışlı bir dost. olması.

sirdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺩﺍﺷﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬a.u. İçtenlik, içli dışlı. sirkilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﮐ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sirkelemek; bit

sirdashmaq 【‫ﺮﺩﺍﺷﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳ‬a.u. İki dost arasında sirkesinin hasıl olması.

sırlann birbirine verilmesi. sirlaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳ‬Boyalı, cilalanmış.

sirdishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ﺮﺩ‬鴙‫ 】ﺳ‬a.u. bk. sirdashmaq. sirlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳ‬Boyalmak, cilalanmak.

sire 【‫ﺮە‬鴙‫ 】ﺳ‬Büsbütün, tamamiyle. Sire sirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳ‬Cila yapma, boyama,
oqumaydu – Hiç okumuyor. badana yapma.

sirek 【‫ﺮەك‬鴙‫ 】ﺳ‬Seyrek, az. Kitapning sirek sirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺳ‬I a.u. Sırlı, gizli.
uchraydighan nusxisi – Kitabın az bulunan sirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺳ‬II Boyalı, cilalı.
nüshası.
sirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺳ‬Boyamak, cilalamak.
sirekleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺮەﮐﻠ‬鴙‫ 】ﺳ‬Seyrekleşmek.
sirlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺳ‬Boyalma, cilalanma.
sirgüch 【‫چ‬鵠‫ﺮﮔ‬鴙‫ 】ﺳ‬ağ. bk. süzgüch.
sirmaq 【‫ﺮﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳ‬Astarı vatkalı iş ceket.
sirghash 【‫ﺮﻏﺎﺵ‬鴙‫ 】ﺳ‬Kayma, kayış.
sirt 【‫ﺮﺕ‬鴙‫ 】ﺳ‬I Dış, harici. Sirttin oqush –
sirghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻏ‬鴙‫ 】ﺳ‬Kaymak, kayış.
Dışarıdan okuma. Sirtta turup körsetme bérish
sirilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳ‬Kayma. – Dışarıdan önerme.
sirilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺳ‬Kaymak, kurtulmak. sirt 【‫ﺮﺕ‬鴙‫ 】ﺳ‬II ağ. Belkemiği, omurga.
Yash tamchiliri ikki mengzidin töwen'ge
sirtida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺳ‬Dışında. Buning sirtida –
sirilatti – Yaş damlaları yüzünden aşağıya
Bunun dışında.
kayıyordu (damlıyordu). Ademning ichi
sirtqi 【鴛‫ﺮﺗﻘ‬鴙‫ 】ﺳ‬Dış. Sirtqi kiyim – Dış elbise.

446
sirtlan 【‫ﻥ‬鳤‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺳ‬zool. Sırtlan. siygek 【‫ك‬鴺‫ﮕ‬鴶鴙‫ 】ﺳ‬Çok işeyen.

sirtmaq 【‫ﺮﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳ‬Kement. Sirtmaq salmaq siygeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴶鴙‫ 】ﺳ‬Çok işeme hali.
– Kement geçirmek. siyir 【‫ﺮ‬鴙鴶鴙‫ 】ﺳ‬Sığır. Boghaz siyir – Gebe sığır.
sirtme 【鴺‫ﺮﺗﻤ‬鴙‫ 】ﺳ‬Tuzak, kapan.
siyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ 】ﺳ‬Siyme, işeme.
sirtta 【‫ﺮﺗﺘﺎ‬鴙‫ 】ﺳ‬Dışarıda.
siyliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ 】ﺳ‬1. Ağırlama, içki, sofra 2.
sirttin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺮﺗﺘ‬鴙‫】ﺳ‬ Dışarıdan. Sirttin Ödül, mükâfat.
qarighanda öy yaman körünmeydu – Dışarıdan siymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴶鴙‫ 】ﺳ‬Siymek.
bakarken ev kötü görünmüyor.
siz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳ‬z. Siz. Sizde – Sizde. Sizge – Size.
sistéma 【‫ﻤﺎ‬鴽‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﺳ‬r. Sistem.
Sizni – Sizi. Sizler – Sizler. Sizlep gep qilmaq –
sistémliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴽‫ﺴﺘ‬鴙‫ 】ﺳ‬r.u. Sistemli. Sistémliq Siz diye söylemek.
türde – Sistemli halde. sizche 【鴺‫ﺰﭼ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sizce.
siwe 【‫ە‬鵣鴙‫ 】ﺳ‬Hisse, pay, düşürge.
sizdurmaq 【‫ﺰﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫】ﺳ‬ (sizmaq'tan)
siwepxana 【‫ەﭘﺨﺎﻧﺎ‬鵣鴙‫】ﺳ‬ ağ. Banyo; bk. Çizdirmek.
moncha. sizdurush 【‫ﺰﺩۇﺭۇﺵ‬鴙‫ 】ﺳ‬Çizdirme.
siya 【‫ﺎ‬鴶鴙‫ 】ﺳ‬f. Mürekkep.
sizghuch 【‫چ‬鵞‫ﺰﻏ‬鴙‫ 】ﺳ‬Çizgi, cetvel, cetvel
siyaq 【‫ﺎﻕ‬鴶鴙‫ 】ﺳ‬Biçim, dış görünüm, kılık, tahtası.
şekil. Yarishimliq siyaq – Güzel kılık. sizghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺰﻏ‬鴙‫ 】ﺳ‬Desinatör, krokici,
siyaset 【‫ﺕ‬鴺‫ﺎﺳ‬鴶鴙‫ 】ﺳ‬a. Siyaset. Iqtisadiy siyaset proje (krokisi).
– İktisadî siyaset. siziq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳ‬Çizgi. Toghri siziq – Düz çizgi.
siyasetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺎﺳ‬鴶鴙‫ 】ﺳ‬Siyasetçi, politikacı.
siziqche 【鴺‫ﻘﭽ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳ‬Küçük çizgi. Ikki siziqche
siyasetperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺‫ﺎﺳ‬鴶鴙‫ 】ﺳ‬a.f. Politika – İki küçük çizgi.
oyuncusu. siziqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳ‬Çizgili. Siziqliq depter –
siyasetperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺‫ﺎﺳ‬鴶鴙‫】ﺳ‬ a.f.u. Çizgili defter.
Politika oyunu. sizilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳ‬Çizilme.
siyasiy 【鴸鴙‫ﺎﺳ‬鴶鴙‫ 】ﺳ‬a. Siyasî, siyasal. Siyasiy
sizilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳ‬Çizilmek.
ehwal – Siyasî durum. Siyasiy bölüm – Siyasî
bölüm. Siyasiy rehber – Siyasî lider. Siyasiy siziwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴘‫ﺰ‬鴙‫】ﺳ‬Çizivermek, çizmek.
mesele – Siyasî mesele. Siyasiy mektep – Siyasî siziwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳ‬Çiziverme, çiziş,
okul. çizme.
siydik 【鵗鴘‫ﺪ‬鴶鴙‫ 】ﺳ‬Sidik. sizish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳ‬Çiziş, çizme.
siydürmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭﻣ‬鴶鴙‫ 】ﺳ‬I Sidirmek. sizlam 【‫ﻡ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺳ‬Sızı, ağrı.
siydürmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭﻣ‬鴶鴙‫ 】ﺳ‬II (siymek'ten) sizlerningki 【鴛‫ﮑ‬鳵鴙‫ﺭﻧ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺳ‬Şizlerinki.
Siydirmek.
sizma 【‫ﺰﻣﺎ‬鴙‫ 】ﺳ‬Çizgi.
siyezd 【‫ﺯﺩ‬鴺鴶鴙‫ 】ﺳ‬r. Kurultay, kongre.
sizmaq 【‫ﺰﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺳ‬Çizmek. Astidin sizmaq –

447
Altından çizmek; altım çizmek. Sizip tashlimaq soghchi 【鴛‫ﻏﭽ‬鵝‫ 】ﺳ‬ağ. bk. yitim.
– Çizivermek.
soghchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻏﭽ‬鵝‫ 】ﺳ‬Soğukluk; sevgiden
sizningki 【鴛‫ﮑ‬鳵鴙‫ﺰﻧ‬鴙‫】ﺳ‬ Sizinki. Bu öy mahrum muamele. Arimizgha soghchiliq
sizningki – Bu ev sizinki. chüshti – Aramıza soğukluk girdi.
Slaw 【‫ۋ‬鳤‫ 】ﺳ‬r. İslav. Slaw xelqliri – İslav soghuq 【‫ك‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺳ‬Soğuk. Ettigenki soghuq –
halkları. Sabah soğuğu. Soghuq iklim – Soğuk iklim.
Slawlar 【‫ﺭ‬鳣‫ۋ‬鳤‫ 】ﺳ‬İslavlar. Slaw tili – İslav Bugün nahayiti soghuq – Bugün çok soğuk.
dili. Soghuk boldi – Soğuk oldu. Soghuq tegmek –
Üşütmek, üşümek, soğuk almak. Soghuq
Slawliq 【‫ﻖ‬鴙‫ۋﻟ‬鳤‫ 】ﺳ‬r.u. İslavlık.
tekküzmek – Üşütmek. Soghuq chüshmek –
Slowak 【‫ۋﺍك‬鵝‫ 】ﺳﻠ‬r. Islovak. Slowak tili – Soğuk olmak. Soghuq chüshüp qaldi – Soğuk
Islovak dili. . oldu. Soguqqa chidamliq – Soğuğa dayanıklı.
sméta 【‫ﺘﺎ‬鴽‫ 】ﺳﻤ‬r. Teğellemek, çatmak. Soghuk künler bashlandi – Soğuk günler
başladı. Qara soghuq – Karsız soğuk. Soghuq
soal 【‫ﺍﻝ‬鵝‫ 】ﺳ‬a. bk. sual. yémek – Donmak, buz kesilmek. Ishqa soghuq
soda 【‫ﺩﺍ‬鵝‫ 】ﺳ‬f. Ticaret; alış veriş; satış. Soda qarimaq – İşe zevksiz bakmak; işten
shertnamisi – Ticaret anlaşması. Kim artuq hoşlanmamak. Öyi közümge yamanmu soghuq
sodisi – Açık artırma. Soda floti – Ticaret filosu. köründi – Evi gözüme çok da soğuk göründü.
Soda wekili – Ticaret ataşesi. soghuqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗﭽ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺳ‬1. Soğukluk
soda-sanaet 【‫ﺳﺎﻧﺎﯬﺕ‬-‫ﺩﺍ‬鵝‫ 】ﺳ‬f.a. Ticaret ve (havanın soğukluğu) 2. soğukluk (ilişkide
sanayi. Soda-sanaet merkizi – Ticaret ve sanayi soğukluk). Arigha soghuqchiliq salmaq – Araya
merkezi. soğukluk salmak.

soda-sétiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﺳ‬-‫ﺩﺍ‬鵝‫ 】ﺳ‬f.u. Ticaret, alış soghuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺳ‬Soğukluk, ayaz.

veriş, satış. soghulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺳ‬Suyu azalmak. Derya
sodiger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ﺩ‬鵝‫ 】ﺳ‬f. Tüccar. soghulup ketti – Nehrin suyu azaldı.

sodigerchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ﺩ‬鵝‫ 】ﺳ‬f.u. Tüccarlık. soghulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺳ‬Suyu azlma.

Sodigerchilik qilmaq – Tüccarlık yapmak. soghurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺳ‬Çekip çıkarmak,
sodigerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮕ‬鴘‫ﺩ‬鵝‫ 】ﺳ‬f.u. Tüccarlık. çekmek, çıkarmak.

sodilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ﺩ‬鵝‫】ﺳ‬ f.u. Pazarlık soghurtmaq 【‫ﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫( 】ﺳ‬soghurmaq'tan)

yapmak. Çekip çıkartmak.

sodiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺩ‬鵝‫】ﺳ‬ a.u. Karasevdalılık, soghurtulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺭﺗ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫】ﺳ‬ Çekip

manyaklık. çıkartılmak.

sodiyi 【鴛鴶鴘‫ﺩ‬鵝‫ 】ﺳ‬a. Karasevdalı, manyak. soghurtulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺭﺗ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺳ‬Çekip çıkartılma.

sogh 【‫ﻍ‬鵝‫ 】ﺳ‬bk. soghuq. soghurtush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭﺗ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺳ‬Çekip çıkartma.

soghaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﺎﻗﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬Soğukluk; soğuk olma soghurulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺳ‬Çekip çıkarılmak.

hali. soghurulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺳ‬Çekip çıkarılma.
soghan 【‫ﻏﺎﻥ‬鵝‫ 】ﺳ‬Soğan; bk. piyaz. soghurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫】ﺳ‬ Çekme. Chish

448
soghurush – Diş çekme. soquldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬ağ. bk. qatirash.
soghush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sowush. soquldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬ağ. bk. qatirimaq.
soghuymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵鵞‫ﻏ‬鵝‫ 】ﺳ‬ağ. bk. soghurmaq. soqulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬Dövülmek, çarpılmak.
sojang 【‫ﺟﺎڭ‬鵝‫ 】ﺳ‬ç. Başkan, müdür. Ongay soquludighan tömür – Kolay dövülen
demir.
soq 【‫ﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬ağ. bk. soghuq.
soqulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬Dövülme, çarpılma.
soqa 【‫ﻗﺎ‬鵝‫ 】ﺳ‬Karasaban. Qosh chishliq soqa
– Çift bıçaklı karasaban. Soqa chishi – soqum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬Kışlık et tedariki için kesilen
Karasaban dişi (bıçağı). Soqa waxti – Ekin havyan. Soqum waxtida – Et tedarik edilmeye
vakti. başladığı kışın başında.

soqa-sayman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴵‫ﺳﺎ‬-‫ﻗﺎ‬鵝‫ 】ﺳ‬Ekin aletleri. soqur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬Kör.

soqan 【‫ﻗﺎﻥ‬鵝‫ 】ﺳ‬I ağ. zool. Leylek, hacıbaba. soqurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬Körlük.

soqan 【‫ﻗﺎﻥ‬鵝‫ 】ﺳ‬II ağ. Bir tür hastalık. soqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬1. Darbe, dövme 2. Savaş.
Soqush maydani – Savaş alanı. Grazhdanlar
soqiwash 【‫ﺍﺵ‬鵣鴙‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzun baş.
soqushi – İç savaş. Özara soqush – Kendi
soqqa 【‫ﻗﻘﺎ‬鵝‫ 】ﺳ‬Darbe. Soqqa bermek – Darbe aralarında savaş. Soqush kémisi – Savaş gemisi.
vermek; darbe yedirmek.
soqushqaq 【‫ﺷﻘﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫】ﺳ‬ Kavgacı; kavga
soqma 【‫ﻗﻤﺎ‬鵝‫ 】ﺳ‬I Dövme, sıkıştırma. Soqma düşkünü; geçimsiz.
tam – Islak toprağı sıkıştırarak yapılmış dam.
soqushqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﻘﺎﻗﻠ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫】ﺳ‬ Kavgacılık;
soqma 【‫ﻗﻤﺎ‬鵝‫ 】ﺳ‬II Patika, çığir. kavga düşkünlüğü, geçimsizlik.
soqmaq 【‫ﻗﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬Vurmak, dövmek. Saet soqushmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫】ﺳ‬ 1. Dövüşmek,
soqti – Saat çaldı. Pichaq soqmaq – Bıçak çarpışmak 2. Savaşmak.
yapmak. Tömürni kizighida soq – d. Demiri
soqushturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫( 】ﺳ‬soqushmaq'tan)
tavında döv.
1. Dövüştürmek 2. Kadeh tokuşturmak.
soqsuldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵞‫ﻗﺴ‬鵝‫ 】ﺳ‬bk. qatirash.
soqushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬1. Dövüşme 2.
soqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗﺘ‬鵝‫】ﺳ‬ (soqmaq'tan) Savaşma.
Dövdürmek, vurdurmak.
sol 【‫ﻝ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sol. Solgha – Sola. Solda – Solda.
soqturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻗﺘ‬鵝‫ 】ﺳ‬Dövdürme, vurdurma. Sol yaqta – Sol tarafta.
soquchaq 【‫ﭼﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬I zool. Ağaçkakan solax 【‫ﺥ‬鳣鵝‫ 】ﺳ‬ağ. Durgun. Solax su – Durgun
(kuşu). su.
soquchaq 【‫ﭼﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬II Uzunca yuvarlak, solaq 【‫ﻕ‬鳣鵝‫ 】ﺳ‬Hapishane. Solaqqa almaq –
uzunca. Hapsetmek.
soquchilan 【‫ﻥ‬鳤鴙‫ﭼ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬bot. Bir tür Kaşgar solaqxana 【‫ﻗﺨﺎﻧﺎ‬鳣鵝‫】ﺳ‬ Hapishane; bk.
hurması. qamaqxana.
soquldaq 【‫ﻟﺪﺍﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺳ‬Avare avare dolaşmak; solanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣鵝‫ 】ﺳ‬Hapsedilmek.
haylaz haylaz gezmek.
solash 【‫ﺵ‬鳣鵝‫ 】ﺳ‬Hapsetmek. Qamaqxanigha

449
solash – Hapishaneye hapsetme. sollimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sürüklemek, çekmek.
solashqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鳣鵝‫ 】ﺳ‬Solmuş. Solashqan gül solluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬Solluk, sola meyillik.
– Solmuş gül (çiçek).
sollushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sola kayma, solcu
solashqanlik 【鵗鴙‫ﺷﻘﺎﻧﻠ‬鳣鵝‫ 】ﺳ‬Solmuşluk, solma olma.
hali.
solmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﺳ‬ Solmak, kurumak.
solashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣鵝‫ 】ﺳ‬Solmak. Yopurmaqlar Solushup qalmaq – Solmuş olmak. Ebidiy
solushup ketti – Yapraklar soluverdi. solmas méning gülistanim – Ebedi solmaz
solashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣鵝‫( 】ﺳ‬solmaq'tan) benim gülistanım.
Soldurmak, kurutmak. solughay 【‫ﻏﺎي‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺳ‬bk. solxay.
solashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣鵝‫】ﺳ‬ Soldurma, soluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺳ‬müz. Tamburun deliği.
kurutma.
solunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺳ‬Hapsedilme.
solatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳣鵝‫ 】ﺳ‬bk. solatmaq.
solush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺳ‬Solma, kuruma.
solatquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳣鵝‫ 】ﺳ‬bk. solutush.
solushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺳ‬Solma.
solatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣鵝‫ 】ﺳ‬Hapsettirmek.
solutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺳ‬Hapsettirme.
solatturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﺘ‬鳣鵝‫ 】ﺳ‬Hapsettirmek.
som 【‫ﻡ‬鵝‫ 】ﺳ‬Para birimi; lira. Bu kitap besh
solatturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺗﺘ‬鳣鵝‫ 】ﺳ‬Hapsettirtme. som turudu – Bu kitabın değeri beş lira.
solchil 【‫ﻞ‬鴙‫ﻟﭽ‬鵝‫ 】ﺳ‬Solcu. sombesey 【‫ي‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ﻣﺒ‬鵝‫ 】ﺳ‬ç. Lâhana.
solchilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﻟﭽ‬鵝‫ 】ﺳ‬Solculuk, solcu olma somka 【‫ﻣﮑﺎ‬鵝‫ 】ﺳ‬r. Çanta.
hali.
somluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬Liralık. Besh somluq – Beş
solda 【‫ﻟﺪﺍ‬鵝‫ 】ﺳ‬Solda, sol tarafta. liralık.
soldin 【‫ﻦ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵝‫ 】ﺳ‬Soldan, sol taraftan. song 【‫ڭ‬鵝‫】ﺳ‬ağ. Arka. Putning songi – Taban.
soldurmaq 【‫ﻟﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵝‫】ﺳ‬ (solmaq'tan) Ötükning songi – Çizmenin ökçesi.
Soldurmak, kurutmak. songghuch 【‫چ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵝‫ 】ﺳ‬Bahçe duvarı altındaki
soldurush 【‫ﻟﺪۇﺭۇﺵ‬鵝‫ 】ﺳ‬Soldurma, kurutma. su yolu.

solgha 【‫ﻟﻐﺎ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sola. songpiyaz 【‫ﺎﺯ‬鴶鴙‫ﭙ‬鳴鵝‫ 】ﺳ‬ç.f. bot. Pırasa.

solghun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟﻐ‬鵝‫】ﺳ‬ 1. Solgun, solmuş, sonjaq 【‫ﻧﺠﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬ağ. bk. song.

sararmış. Közliring solghun – Gözlerin çökmüş. sopa 【‫ﭘﺎ‬鵝‫ 】ﺳ‬a. bk. supa.
2. Özensiz, ihmalcı.
sopi 【鴛‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺳ‬a. Sofi; mutasavvıflara ait.
solxay 【‫ﻟﺨﺎي‬鵝‫ 】ﺳ‬Solak.
sopiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺳ‬a.u. Sofuluk, dindarlık.
solimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺳ‬Hapsetmek.
sopisopiyang 【‫ﺎڭ‬鴶鴙‫ﭘ‬鵝‫ﺴ‬鴙‫ﭘ‬鵝‫】ﺳ‬ zool. bk.
solqay 【‫ﻟﻘﺎي‬鵝‫ 】ﺳ‬bk. solxay. sopiyang.
sollashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sola kaymak; solcu sopiyang 【‫ﺎڭ‬鴶鴙‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺳ‬zool. Sarı asma.
olmak.
sopun 【‫ﻥ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sabun. Etir sopun – Itır

450
sabun. Kir sopuni – Çamaşır sabunu. Sopun sormaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sorumaq.
zawuti – Sabun fabrikası. Sopun sürkimek –
sort 【‫ﺭﺕ‬鵝‫ 】ﺳ‬r. Tür, cins.
Sabun sürmek. Sopun qaynitish – Sabun
kaynatma (sabun yapma). sortlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺭﺗ‬鵝‫ 】ﺳ‬r.u. Cinslere ayırma,

sopunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺳ‬a.u. Sabuncu. türlere ayırma.

sortlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺭﺗ‬鵝‫ 】ﺳ‬r.u. Türlere ayırtmak.

sopunchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺳ‬a.u. Sabunculuk.
sortlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﺗﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬r.u. Cinslere ayırmak.
sopundan 【‫ﻧﺪﺍﻥ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sabun kutusu.
sortluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﺗﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬r.u. Kaliteli cins.
sopunlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sabunlanmak.
sorulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sorguya çekilmek.
sopunlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sabunlama.
sorulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵝‫ 】ﺳ‬I Sorguya çekilme.
sopunlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sabunlamak.
sorulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵝‫ 】ﺳ‬II Sorulma, istenilme.
sopunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sabunlu.
sorumaq 【‫ﺭۇﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬I Sormak, istemek.
sopunlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sabunlanma.
sorumaq 【‫ﺭۇﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬II Savurmak. Kona
soragh 【‫ﺭﺍﻍ‬鵝‫ 】ﺳ‬ağ. bk. soraq.
xamanni sorumaq – Eski dargınlıkları akla
soraq 【‫ﺭﺍﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬1. Sorgu 2. Soru. Soraqqa getirmek.
tartmaq – Sorguya çekmek. Soraq alamiti –
sorumastin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺭۇﻣﺎﺳﺘ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sormadan. Her
Soru belgesi.
xétide seni soraydu – Her mektubunde seni
soraqchi 【鴛‫ﺭﺍﻗﭽ‬鵝‫ 】ﺳ‬Yargıç. soruyor. Yash chéghida sheher sorughan –
soralmaq 【‫ﺭﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sorulmak. Gençliğinde şehiri idare etmiş.

soranmaq 【‫ﺭﺍﻧﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬Dilenmek. sorunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻧ‬鵝‫ 】ﺳ‬Dilenme, dileniş.

sorash 【‫ﺭﺍﺵ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sorma, isteme. sorush 【‫ﺭۇﺵ‬鵝‫ 】ﺳ‬Savurma.

sorashmaq 【‫ﺭﺍﺷﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬Karşılıklı sormak. sorushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﺷ‬鵝‫ 】ﺳ‬Karşılıklı sorma.

Aman-ésenlik sorashmaq – Karşılıklı esenlik Karşılıklı esenlik dileğinde bulunma.
dileğinde bulunmak. sorutmaq 【‫ﺭۇﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﺳ‬ (sorumaq'tan II)
sorashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺭﺍﺷﺘ‬鵝‫ 】ﺳ‬Soruşturmak. Savurtmak.

soratquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺭﺍﺗﻘ‬鵝‫ 】ﺳ‬bk. soratmaq. sorutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﺗ‬鵝‫ 】ﺳ‬I Sorma, isteme.

soratmaq 【‫ﺭﺍﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﺳ‬ (sorumaq'tan) sorutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﺗ‬鵝‫ 】ﺳ‬II Savurtma.

Sordurmak, istetmek. sot 【‫ﺕ‬鵝‫ 】ﺳ‬r. Mahkeme. Sotqa bermek –
soratturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺭﺍﺗﺘ‬鵝‫】ﺳ‬ Sordurtmak, Mahkemeye vermek. Sotta aqlanmaq –
istettirmek. Mahkemede aklanmak. Sot qilmaq –
Mahkemede yargılamak.
sorimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺳ‬bk. sorumaq.
sotchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鵝‫ 】ﺳ‬r.u. Hakim, yargıç.
soriwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴘‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺳ‬Yal vara yakara elde
etmek. sotka 【‫ﺗﮑﺎ‬鵝‫ 】ﺳ‬r. Bir gece gündüz. Bir sotkida
– Bir gece gündüzde.
soriwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴘‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺳ‬Yal vara yakara elde
etme. sotkiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﮑ‬鵝‫ 】ﺳ‬r.u. Gece gündüzlük. Bir

451
sotqiliq yer – Ulaşmak için bir gece gündüz sowét 【‫ﺖ‬鴼‫ۋ‬鵝‫ 】ﺳ‬r. Sovyet. Sowét hökümiti –
yolculuğu gerektiren yer. Sovyet hükümeti. Sowét Ittipaqi – Sovyetler
sotlanghanlik 【鵗鴙‫ﻧﻐﺎﻧﻠ‬鳤‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺳ‬r.u. Mahkemeli Birliği.
olmaklık; mahkemeli olma hali. sowgha 【‫ۋﻏﺎ‬鵝‫ 】ﺳ‬Hediye, armağan. Sowgha
sotlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺳ‬r.u. Mahkemeli olmak; qilmaq – Hediye etmek.
yargılanmak. sowghat 【‫ۋﻏﺎﺕ‬鵝‫】ﺳ‬ Hediye, armağan.
sotlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺳ‬r.u. Yargılama. Sowghat bermek – Hediye vermek.

sotlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺳ‬r.u. Mahkemede sowghatlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ۋﻏﺎﺗ‬鵝‫】ﺳ‬ Hediyeli

karşılıklı dava açmak. olmak.

sotlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺗﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬r.u. Yargılamak. sowghatlash 【‫ﺵ‬鳤‫ۋﻏﺎﺗ‬鵝‫ 】ﺳ‬Hediye verme.

sotlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬r.u. Mahkemeli olma, sowghatlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ۋﻏﺎﺗﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬Hediye vermek.

yargılanma. Oqughuchilar sowghatlandi – Öğrencilere
hediye verildi.
sotlushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬r.u. Mahkemede
karşılıklı dava açma. sowghatlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ۋﻏﺎﺗﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬Hediyeli olma.

sotsiyal 【‫ﺎﻝ‬鴶鴙‫ﺗﺴ‬鵝‫】ﺳ‬ r. Sosyal, İçtimaî, sowumaq 【‫ۋۇﻣﺎﻕ‬鵝‫】ﺳ‬ Soğumak. Köngül

toplumsal. Sotsiyal inqilap – Toplumsal sowumaq – Gönül soğumak. Bu ademge
devrim. méning könglüm sowudi – Bu adama benim
gönlüm soğudu.
sotsiyal-démokrat 【‫ﮐﺮﺍﺕ‬鵝‫ﻤ‬鴼‫ﺩ‬-‫ﺎﻝ‬鴶鴙‫ﺗﺴ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sosyal
demokrat. Sotsiyal-Démokratlar Partiyisi – sowush 【‫ۋۇﺵ‬鵝‫ 】ﺳ‬Soğuma, soğuş.
Sosyal Demokratlar Partisi. sowutquch 【‫چ‬鵞‫ۋۇﺗﻘ‬鵝‫ 】ﺳ‬Soğutucu. Sowutquch
sotsiyal-démokratizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﮐﺮﺍﺗ‬鵝‫ﻤ‬鴼‫ﺩ‬-‫ﺎﻝ‬鴶鴙‫ﺗﺴ‬鵝‫】ﺳ‬ eswap – Soğutucu alet.
Sosyal demokratizm. sowutmaq 【‫ۋۇﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬Soğutmak.
sotsiyalist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴶鴙‫ﺗﺴ‬鵝‫ 】ﺳ‬r. Sosyalist. sowutturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ۋۇﺗﺘ‬鵝‫ 】ﺳ‬Soğutturmak.
sotsiyalistik 【鵗鴙‫ﺴﺘ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴶鴙‫ﺗﺴ‬鵝‫ 】ﺳ‬r. Sosyalist. sowutturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ۋۇﺗﺘ‬鵝‫】ﺳ‬ Soğutturuş,
Sotsiyalistik inqilap – Sosyalist devrim. soğutturma.
Sotsiyalistik jem'iyet – Sosyalist toplum.
sowutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ۋۇﺗ‬鵝‫】ﺳ‬ Soğutulmak.
Sotsiyalistik döletler – Sosyalist devletler.
Sowutulghan qaynaq su – Soğutulmuş
sotsiyalizm 【‫ﺰﻡ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴶鴙‫ﺗﺴ‬鵝‫ 】ﺳ‬r. Sosyalizm. kaynamış su.
sotsiyalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻟﻠ‬鴶鴙‫ﺗﺴ‬鵝‫】ﺳ‬ r.u. İçtimaî, sowutulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ۋۇﺗ‬鵝‫】ﺳ‬ Soğutulma,
toplumsal. soğutuluş.
sotsiyologiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ﻟ‬鵝鴶鴙‫ﺗﺴ‬鵝‫ 】ﺳ‬r. Sosyoloji, sowutush 【‫ﺵ‬鵞‫ۋۇﺗ‬鵝‫ 】ﺳ‬Soğutma, soğutuş.
toplum bilimi.
soydurmaq 【‫ﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵鵝‫】ﺳ‬ (soymaq'tan I)
sowadan 【‫ۋﺍﺩﺍﻥ‬鵝‫ 】ﺳ‬Sowadan térek – Ak Kestirmek, soydurmak.
kavak.
soydurush 【‫ﺪۇﺭۇﺵ‬鴵鵝‫ 】ﺳ‬Kestirme, soydurma.
sowaq 【‫ۋﺍﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬ağ. bk. soghuq.
soyghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵝‫ 】ﺳ‬bk. soydurmaq.

452
soyghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵝‫ 】ﺳ‬bk. soydurush. Uzartmak.

soyla 【鳤鴵鵝‫ 】ﺳ‬Topuz,.çomak. sozdurtmaq 【‫ﺯﺩۇﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzarttırmak.

soylash 【‫ﺵ‬鳤鴵鵝‫ 】ﺳ‬1. Sürünerek gitme 2. sozdurtush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺯﺩۇﺭﺗ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzattırma.

Şıvışma. sozdurush 【‫ﺯﺩۇﺭۇﺵ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzartma.
soylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵鵝‫ 】ﺳ‬1. Sürünerek gitmek 2. sozma 【‫ﺯﻣﺎ‬鵝‫ 】ﺳ‬1. Büyük kil kasesi 2.
Sıvışmak. Katmerli börek.
soyma 【‫ﻤﺎ‬鴵鵝‫ 】ﺳ‬I Katliam, kırım. sozmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzatmak, genişletmek,
soyma 【‫ﻤﺎ‬鴵鵝‫ 】ﺳ‬II Olgunlaşmamış kavun. çekmek. Dostluk qolini sozdum – Dostluk elini
uzattim. Uzaqqasozmaq – Uzatmak,
soymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵鵝‫ 】ﺳ‬I Kesmek, soymak. Mal
sürüncemede bırakmak. Qulaghimni sozushti –
soymaq – Hayvan kesmek. Qoyning térisini
Kulağımı çektiler.
soyup almaq – Koyunu kesip derisini çıkarmak.
Yaghachning qowuzighini soymaq – Ağacın sozukluk 【‫ك‬鵞‫ﺯۇﮐﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzunluk, uzunca.
kabuğunu çıkarmak. sozuq 【‫ﺯۇﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬1. Uzun, uzunca 2. gr. Ünlü.
soymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵鵝‫ 】ﺳ‬II Kalbursu tabaka. Sozuq tawush – Ünlü ses. Sozuq tawushsiz
boghum tüzülmeydu – Ünlü ses olmadan hece
soyu 【鵞鴵鵝‫ 】ﺳ‬Soyu chish – Köpek dişi; sivri
yapılmaz.
ve uzun diş; domuz dişi.
sozulghanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺯۇﻟﻐﺎﻧﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzunluk, boy.
soyulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺳ‬Soyulmak, kesilmek.
sozulghuch 【‫چ‬鵞‫ﺯۇﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺳ‬Elastikilik, esneklik.
soyulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺳ‬Soyulma, kesilme.
sozulghuchluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭼﻠ‬鵞‫ﺯۇﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺳ‬Elastikilik hali;
soyumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sowumaq.
esneklik hali.
soyuwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺳ‬Derisini soymak;
sozulma 【‫ﺯۇﻟﻤﺎ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzama, yıllarca, uzamış.
kabuğunu soymak.
sozulmaq 【‫ﺯۇﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzamak, uzanmak.
soyuwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ۋ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺳ‬Derisini soyma;
Yüzlerche kilométirgha sozulup ketken orman
kabuğunu soyma.
– Yüzlerce kilometreye uzanmış orman.
soyush 【‫ﺵ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺳ‬I Kesme, soyma, soyuş. Uzaqqa sozulghan front – Uzun cephe. Bu
kocha téxi sozuludu – Bu cadde (sokak) yine de
soyush 【‫ﺵ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺳ‬II bk. soymaq II.
uzar. Yerde sozulup yatmaq – Yere uzanmak.
soyush 【‫ﺵ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺳ‬III ağ. bk. sowush. Sozulghan qol – Uzanmış el. Ish sozulup ketti –
soyushmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺳ‬Beraber kesmek; İş uzadı. Uzaqqa sozulghan – Uzamış. Doklat
beraber soymak. Qoyni soyushti – Koyunu uzakka sozulmaydu – Konuşma uzamaz. Késel
kestiler; Koyunu soydular. üch aygha sozulup ketti – Hastalık üç aya uzadı.
Gep uzaqqa sozuldi – Söz uzadı. Muzakiriler
soyushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞鴵鵝‫】ﺳ‬ Beraber kesme;
uzaqqa sozulup ketti – Müzakereler uzayıverdi.
beraber soyma.
sozulmuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺯۇﻟﻤ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzunluk, boylam.
soyuz 【‫ﺯ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺳ‬r. Şura, meclis.
sozulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺯۇﻟ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzama, uzanma.
sozampay 【‫ﺯﺍﻣﭙﺎي‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzun.
sozunchaq 【‫ﺯۇﻧﭽﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzunca.
sozdurmaq 【‫ﺯﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬鵝‫】ﺳ‬ (sozmaq'tan)

453
sozunchaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺯۇﻧﭽﺎﻗﻠ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzunca olma Azarlatmak, çekiştirmek, sövdürmek.
hali. söktürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﮐﺘ‬鵟‫ 】ﺳ‬I Söktürme, söktürüş.
sozush 【‫ﺯۇﺵ‬鵝‫ 】ﺳ‬Uzatma, genişletme, çekme. söktürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﮐﺘ‬鵟‫】ﺳ‬ II Azarlatma,
sögel 【‫ﻝ‬鴺‫ﮔ‬鵟‫ 】ﺳ‬1. Siğil 2. Nasır. çekiştirme, sövdürme.

sögellik 【鵗鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵟‫ 】ﺳ‬1. Siğilli 2. Nasırlı. sökük 【‫ك‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺳ‬Sökülmüş, dikişsiz.

Sögellik kollar – Nasırlı eller. söküklük 【‫ك‬鵠‫ﮐﻠ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺳ‬Sökülmüş, sökülmüş
söget 【‫ﺕ‬鴺‫ﮔ‬鵟‫】ﺳ‬ bot. Söğüt. Sögettin hali.
toqulghan – Söğütten örülmüş. Sériq söget – sökülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺳ‬I Sökülmek. Paltoning
Sarı söğüt. Qara söget – Kara söğüt. yaqisi sökülüp ketti – Paltonun yakası
sögetgül 【‫ﻝ‬鵠‫ﺗﮕ‬鴺‫ﮔ‬鵟‫ 】ﺳ‬u.f. Zakkum (ağacı). sökülüverdi. Qapning aghzi sökülüp ketti –
Çuvalın ağzı sökülüverdi.
sögetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵟‫ 】ﺳ‬Söğütlük.
sökülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫】ﺳ‬ II Azarlanma,
söhbet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮬﺒ‬鵟‫】ﺳ‬ a. Sohbet. Söhbet
sövülmek.
ötküzmek – Sohbet etmek. Söhbet qilmaq –
Sohbet etmek. Söhbetke qatnashmaq – Sohbete sökülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺳ‬I Sökülme, sökülüş.
katılmak. sökülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺳ‬II Azarlanma, sövülme.
söhbetdash 【‫ﺗﺪﺍﺵ‬鴺‫ﮬﺒ‬鵟‫ 】ﺳ‬a.u. Hem sohbet. söküwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺳ‬Söküp çıkarmak.
Söhbetdash bolmaq – Sohbete katılmak.
söküwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫】ﺳ‬ Sökmek,
söhbetdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﺪﺍﺷﻠ‬鴺‫ﮬﺒ‬鵟‫ 】ﺳ‬a.u. Beraber söküvermek.
sohbet etme hali.
söküwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ۋ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺳ‬Söküp çıkarma.
söhbetleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮬﺒ‬鵟‫ 】ﺳ‬a.u. Sohbet
söküwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺳ‬Sökme, söküverme.
etmek.
söküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺳ‬I Sökme, söküş.
söhbetlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮬﺒ‬鵟‫ 】ﺳ‬a.u. Sohbet
etme. söküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺳ‬II Azarlama, sövme.

sök 【‫ك‬鵟‫ 】ﺳ‬I Kabuğundan arınmış darı. söküshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺳ‬I Beraber sökmek;
söküşmek.
sök 【‫ك‬鵟‫ 】ﺳ‬II Çimen, çimenlik, çim.
söküshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫】ﺳ‬ II Beraber
sökküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﮐﮑ‬鵟‫ 】ﺳ‬bk. söktürmek I.
azarlamak; sövüşmek; azarlaşmak.
sökküzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﮐﮑ‬鵟‫ 】ﺳ‬bk. söktürüsh I.
söküshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺳ‬Azarlatmak.
sökmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻤ‬鵟‫ 】ﺳ‬I Sökmek. Eski kiyimni
söküshüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺳ‬I Beraber sökme;
sökmek – Eski elbiseyi sökmek. Paltoning
söküşme.
yaqisini söküwaldim – Paltonun yakasını
söküp çıkardım. söküshüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫】ﺳ‬ II Sövüşme,
azarlaşma.
sökmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻤ‬鵟‫ 】ﺳ‬II Azarlamak, sövmek.
söl 【‫ﻝ‬鵟‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sögel.
söktürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐﺘ‬鵟‫ 】ﺳ‬I (sökmek'ten I)
Söktürmek. sölet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬a. Büyüklük kuruntusu.

söktürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐﺘ‬鵟‫ 】ﺳ‬II (sökmek'ten II) söletlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬a.u. Görkemli, debdebeli,

454
muhteşem bir surette. sörütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﺗ‬鵟‫ 】ﺳ‬Sürükletme.
söletwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣‫ﺗ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬a.f. Büyüklüğü seven; sösen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺳ‬鵟‫ 】ﺳ‬f. bot. Zambak, nilüfer.
gösterişe düşkün.
söser 【‫ﺭ‬鴺‫ﺳ‬鵟‫ 】ﺳ‬f. zool. Ağaç sansarı; ağaç
söletwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣‫ﺗ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬a.f.u. Büyüklük sansarı kürkü.
düşkünlüğü; gösteriş düşkünlüğü.
sösine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﺳ‬鵟‫ 】ﺳ‬ağ. Kahve rengi.
söltek 【‫ك‬鴺‫ﻟﺘ‬鵟‫ 】ﺳ‬Kuyruğu kesik.
sösün 【‫ﻥ‬鵠‫ﺳ‬鵟‫ 】ﺳ‬ağ. bk. üjme.
söngek 【‫ك‬鴺鳴鵟‫ 】ﺳ‬Kemik. Yangaq söngigi –
söwet 【‫ۋەﺕ‬鵟‫ 】ﺳ‬I f. bk. séwet.
Yanak kemiği.
söwet 【‫ۋەﺕ‬鵟‫ 】ﺳ‬II a. ağ. bk. söhbet.
sönggech 【‫چ‬鴺‫ﮕ‬鳴鵟‫ 】ﺳ‬anat. Uyluk, kalça.
söydürmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭﻣ‬鴵鵟‫】ﺳ‬ (söymek'ten)
sönggesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮕ‬鳴鵟‫ 】ﺳ‬bk. sönggech.
Öptürmek.
söngzek 【‫ﺰەك‬鳴鵟‫ 】ﺳ‬t. 1. Sifilis, frengi 2.
söydürüsh 【‫ﺪۈﺭۈﺵ‬鴵鵟‫ 】ﺳ‬Öptürme.
Gonore, belsoğukluğu.
söyem 【‫ﻡ‬鴺鴵鵟‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sörem.
sörelme 【鴺‫ﺭەﻟﻤ‬鵟‫ 】ﺳ‬İradesi zayıf, iradesiz.
söygüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﮕ‬鴵鵟‫ 】ﺳ‬bk. söydürüsh.
sörelmek 【‫ك‬鴺‫ﺭەﻟﻤ‬鵟‫ 】ﺳ‬Sürüklenmek. Sörülüp
kelmek – Sürüklenerek gelmek. söymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鵟‫ 】ﺳ‬Öpmek; bk. süymek.

sörem 【‫ﺭەﻡ‬鵟‫ 】ﺳ‬Tırmık. Sörem salmaq – söyünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠鴵鵟‫ 】ﺳ‬bk. süyünmek.

Tırmıklamak.
söyüwatmaq 【‫ۋﺍﺗﻤﺎﻕ‬鵠鴵鵟‫ 】ﺳ‬Öpmek.
söresh 【‫ﺭەﺵ‬鵟‫ 】ﺳ‬Sürükleme.
söyüwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ۋ‬鵠鴵鵟‫】ﺳ‬ Öpme, öpüş.
söreshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺭەﺷﺘ‬鵟‫ 】ﺳ‬Sürüklemek.
söyüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠鴵鵟‫ 】ﺳ‬Öpüşmek.
söreshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺭەﺷﺘ‬鵟‫ 】ﺳ‬Sürükleme.
söz 【‫ﺯ‬鵟‫ 】ﺳ‬Söz, kelime. Söz béshi – Önsöz,
söretküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺭەﺗﮑ‬鵟‫ 】ﺳ‬Sürüklenilmek. giriş. Söz özgürüshi – Kelime değişimi. Söz
söretküzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﺭەﺗﮑ‬鵟‫ 】ﺳ‬bk. sörütüsh. birikmishi – Kelime birleşimi. Musteqil söz –
Yalın kelime. Yardemchi söz – Edat. Söz
söretme 【鴺‫ﺭەﺗﻤ‬鵟‫ 】ﺳ‬Tarak ağı. yasilishi – Kelime yapımı. Söz erkinlighi – Söz
söretmek 【‫ك‬鴺‫ﺭەﺗﻤ‬鵟‫ 】ﺳ‬Sürükletmek. hürriyeti, söz özgürlüğü. Chet söz – Yabancı
kelime. Sözimiz – söz, wedimiz – wede –
sörimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭ‬鵟‫ 】ﺳ‬Sürüklemek. Sörep
Sözümüz söz, vaadimiz vaattir. Qérilar sözi –
ketmek – Sürüklemek. Sörep chiqarmaq –
Yaşlılar sözü. U özi söz achti – O kendisi söze
Sürükleyip çıkarmak. Müshükni harwigha
başladı. Ular sözümni almaydu – Onlar sözümü
qoshsa, katning astigha söreptu – folk. Kediyi
dinlemiyor. Siz toghruluq söz boldi – Sizin
arabaya koşsa, kerevetin altına sürüklermiş.
hakkınızda söz oldu. Söz biriktirmek – Ağız
sörülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬Sürüklenme. birliği etmek. Sözni bölmek – Sözü bölmek.
sörün 【‫ﺭۈﻥ‬鵟‫ 】ﺳ‬1. Kederli, hüzünlü, gamlı 2. Söz talashmaq – Çekişmek; ağız kavgası
yapmak. Sözni toxtatmaq – Sözü kesmek.
Gergin, soğuk. Sörün muamile – Soğuk ilişki.
Sözde turmaq – Sözü tutmak; sözü yerine
sörünlük 【‫ك‬鵠‫ﺭۈﻧﻠ‬鵟‫】ﺳ‬ 1. Kederlilik, getirmek. U öz sözide turdi – O sözünü yerine
hüzünlülük 2. Gerginlik, soğukluk. getirdi. Söz daritmaq – Başa kakmak. Söz

455
sözlimek – Söz söylemek; konuşma yapmak. sözletküzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬bk. sözlütüsh.
Söz qayturmaq – Dik başlılık; söz dinlemezlik.
sözletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵟‫】ﺳ‬ (sözlimek'ten)
Sözge kirmek – Söz dinlemek. Sözge kiridighan
Söyletmek.
adem – Söz dinleyen adam; anlayışlı adam.
Sözge kirmeydighan adem – Söz dinlemez sözlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺯﻟ‬鵟‫】ﺳ‬ Söylemek. Sözlep
adam. U méning sözimge kirmeydu – O benim bermek – Söylemek. Duduqlunup sözlimek –
sözümü s dinlemiyor. Kirish söz – Giriş, önsöz. Kekeleyip söylemek. Yasap sözlimek – Yapay
Sozge kélishmek – Çekişmek; ağız kavgası söylemek.
yapmak. Sözge kelmeydu – Söz dinlemez,
sözlünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬Söylenme.
uyumsuz. Bir sözge kélish – Anlaşmak. Sözge
söz keldi – Söze uygun bir sözle karşılık sözlüshüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ﺯﻟ‬鵟‫】ﺳ‬ Söyleşme.
verilmesi. Söz orni kelgende – Sözün yeri Sözlüshüsh orni – Söyleşme yeri.
geldiğinde. Söz qilmaq – Söylemek. Men sözlütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬Söyletme, söyletiş.
toghruluqmu bir söz étip qoyung – Benim
sözmel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺯﻣ‬鵟‫ 】ﺳ‬1. Dilbaz, palavracı 2.
hakkımda bir şey söyleyin. Bu néme dégen söz?
Dedikoducu, lakırdıcı.
– Bu ne demek? Söz némide? – Sözün aslı nedir?
Yoq söz – Yok söz. Söz yanduurmaq – İtiraz sözmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺯﻣ‬鵟‫ 】ﺳ‬Hatip, güzel konuşan.
etmek; karşılik vermek. Éghizdin chiqqan söz
sözmu-söz 【‫ﺯ‬鵟‫ﺳ‬-鵞‫ﺯﻣ‬鵟‫ 】ﺳ‬Harfi harfine; sözün
yanmas – Ağızdan çıkan söz geri alınmaz.
tam anlamıyla. Sözmu-söz terjime – Harfi
söz-chöchek 【‫ك‬鴺‫ﭼ‬鵟‫ﭼ‬-‫ﺯ‬鵟‫ 】ﺳ‬Söz ve rivayet, harfine çevri.
başkaları hakkında söylenti, söylenti. Tillerde
söznek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻧ‬鵟‫ 】ﺳ‬ağ. bk. söngzek.
söz-chöchek bolmaq – Başkalarının ağzında
söylenti olmak. sözsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺯﺳ‬鵟‫ 】ﺳ‬Sözsüz, sessiz. Sözsiz teslim
bolush – Şartsız teslim olma.
sözchan 【‫ﺯﭼﺎﻥ‬鵟‫ 】ﺳ‬Hatip, iyi konuşan.
spirt 【‫ﺮﺕ‬鴙‫ 】ﺳﭙ‬r. İspirto, alkol. Spirt lampisi
sözchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺯﭼﺎﻧﻠ‬鵟‫ 】ﺳ‬Hatiplik.
– İspirtoluk.
sözeng 【‫ﺯەڭ‬鵟‫ 】ﺳ‬ağ. bk. söngzek.
spirtlik 【鵗鴙‫ﺮﺗﻠ‬鴙‫ 】ﺳﭙ‬r.u. Alkollü. Spirtlik
sözleg 【‫گ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬ağ. 1. Geveze, çenebaz, ichimlikler – Alkollü içkiler.
boşboğaz. 2. Hatip, konuşmacı.
spirtlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺮﺗﻠ‬鴙‫ 】ﺳﭙ‬r.u. Alkollü hale
sözlemjan 【‫ﻣﺠﺎﻥ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬Dilbaz, lakırdıcı, getirmek.
geveze, boşboğaz.
spirtsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺮﺗﺴ‬鴙‫ 】ﺳﭙ‬r.u. Alkolsüz. Spirtsiz
sözlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬Söylenmek. ichimlik – Alkolsüz içki.
sözlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬Söyleme, söyleyiş. Gödek sport 【‫ﺭﺕ‬鵝‫ 】ﺳﭙ‬r. Spor. Sport oyunliri – Spor
sözleshke bashlidi – Bebek söylemeye başladı. oyunları.
sözleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬Söyleşmek. sportchi 【鴛‫ﺭﺗﭽ‬鵝‫ 】ﺳﭙ‬r.u. Sporcu.

sözleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵟‫】ﺳ‬ sportchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﺗﭽ‬鵝‫ 】ﺳﭙ‬r.u. Sporculuk.

(sözleshmek'ten) Söyleştirmek.
stansiye 【鴺鴶鴙‫ 】ﺳﺘﺎﻧﺴ‬r. İstasyon.
sözleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬Söyleştirme.
stéréotip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺗ‬鵝鴼‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺳﺘ‬r. Stereotip klişe.
sözletküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵟‫ 】ﺳ‬Söylettirmek.

456
stil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﺳﺘ‬r. Üslup, tarz, stil. Byurokratliq subyéktiwizm 【‫ﺰﻡ‬鴘鵣鴙‫ﮑﺘ‬鴽鴶‫ﺑ‬鵞‫ 】ﺳ‬r. Sübjektivizm.
stilini tügütüsh – Kırtasiyecilik üslubunu suchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sucu.
bitirme.
suchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵞‫ 】ﺳ‬Suculuk. Suchiliq bölümi
stratég 【‫ﮓ‬鴽‫ 】ﺳﺘﺮﺍﺗ‬r. Strateji uzmanı.
– Hidroloji bölümü.
stratégik 【鵗鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﺳﺘﺮﺍﺗ‬r. Stratejik.
sudük 【‫ﺩۈك‬鵞‫ 】ﺳ‬ağ. bk. siydik.
stratégiye 【鴺鴶鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﺳﺘﺮﺍﺗ‬Strateji.
sufi 【鴛‫ﻓ‬鵞‫ 】ﺳ‬a. bk. sopi.
stratosféra 【‫ﺮﺍ‬鴽‫ﺳﻔ‬鵝‫ 】ﺳﺘﺮﺍﺗ‬r. Stratosfer.
sugaq 【‫ﮔﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. suwaq.
stratostat 【‫ﺳﺘﺎﺕ‬鵝‫ 】ﺳﺘﺮﺍﺗ‬r. Stratosfer balonu.
sugaqchi 【鴛‫ﮔﺎﻗﭽ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. suwaqchi.
studént 【‫ﻨﺖ‬鴼‫ﺩ‬鵞‫ 】ﺳﺘ‬r. Üniversite öğrencisi.
sugaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮔﺎﻗﭽ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. suwaqchiliq.
studéntliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺘﻠ‬鴼‫ﺩ‬鵞‫ 】ﺳﺘ‬r.u. Öğrencilik,
sugash 【‫ﮔﺎﺵ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. suwash.
talebelik.
sugashmaq 【‫ﮔﺎﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. suwashmaq.
studiye 【鴺鴶鴘‫ﺩ‬鵞‫ 】ﺳﺘ‬r. Atelye, stüdyo.
sugashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﮔﺎﺷﺘ‬鵞‫】ﺳ‬ bk.
su 【鵞‫ 】ﺳ‬Su. Qar suyi – Kar suyu. Qaynaq su
suwashturmaq.
– Kaynamış su. Su ambiri – Baraj gölü. Su
bölgüch – Su bölümü çizgisi. Su nori – Su sugatmaq 【‫ﮔﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. suwatmaq.
borusu. Su toshughuchi – Su taşıyıcı. Su yolliri sugimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﮔ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvamak; bk. suwimaq.
– Su yolları. Su asti kémisi – Su altı gemisi.
sugun 【‫ﻥ‬鵞‫ﮔ‬鵞‫ 】ﺳ‬f. ağ. bk. sopun.
Tosma su – Baraj suyu. Su basti – Su bastı. Su
bermek – Su vermek. Su bolmaq – Su olmak. sugurulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵞‫ﮔ‬鵞‫ 】ﺳ‬Çekilme, çıkarılma.
Su ötiwatidu – Su geçiyor. Su ötmeydighan – sugushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﮔ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvaşma.
Su geçmez. Sugha chommaq – Suya dalmak.
Sugha chüshmek – Suya girmek. Sugha ketmek sugutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﮔ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvatılmak.
– Suya gitmek. Su boyi – Su boyu. Su kechmek sugutulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﮔ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvatılma.
– Suyu geçmek; suya girmek. Achchiq su –
sugutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﮔ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvatma.
Sirke. Ash suyi – Et suyu, çorba. Ash qazan
suyi – Mide özsuyu. Üchey suyi – Barsak sugha 【‫ﻏﺎ‬鵞‫ 】ﺳ‬Ağaçtan yapılmış su kovasi.
özsuyu. Bez suyi – Bez özsuyu. Su kötürüsh –
sughaq 【‫ﻏﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬ağ. bk. soghuq.
Su kabarcığı, fiske. Sériq su – Salğa. Su quymaq
– Su dökmek; mec.ol. tüketmek, sarfetmek. sugharma 【‫ﻏﺎﺭﻣﺎ‬鵞‫ 】ﺳ‬Su içirme, sulama.
Pulning béshigha su quyduq – Parayı bitirdik. Sugharma yer – Sulama yeri.

sual 【‫ﯪﻝ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sual, soru. Sual bermek – Soru sugharmaq 【‫ﻏﺎﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬I Su içirmek, sulamak.
sormak. Sual bérip qoymaq – Soru sormak. Sual At sugharmaq – Ata su içirmek. Paxta
belgisi – Soru belgesi. sugharmaq – Pamuk tarlasını sulamak.

subyékt 【‫ﮑﺖ‬鴽鴶‫ﺑ‬鵞‫ 】ﺳ‬r. Sübjektif. sugharmaq 【‫ﻏﺎﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬II bk. sughurmaq II.

subyéktip 【‫ﭗ‬鴙‫ﮑﺘ‬鴽鴶‫ﺑ‬鵞‫ 】ﺳ‬r. Sübjektif. sughartquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻏﺎﺭﺗﻘ‬鵞‫】ﺳ‬ bk.

sughartmaq II.
subyéktiwizimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴘鵣鴙‫ﮑﺘ‬鴽鴶‫ﺑ‬鵞‫】ﺳ‬ r.u.
Sübjektivizm hali. sughartmaq 【‫ﻏﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬I (sugharmaq'tan I)

457
Su içirtmek; sulatmak. nemlendirmek.

sughartmaq 【‫ﻏﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬II (sugharmaq'tan II) sulandurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鳣鵞‫】ﺳ‬ Islandırma,

Çektirmek, çıkartmak. nemlendirme.

sughur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺳ‬zool. Köstebek; dağ sıçanı. sulanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫ 】ﺳ‬Islanmak, nemlenmek.

sughurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺳ‬I bk. sugharmaq. sulash 【‫ﺵ‬鳣鵞‫ 】ﺳ‬Sulama, ıslama.

sughurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺳ‬II Çekmek, çıkarmak. sulashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫】ﺳ‬Nemlenmek, ıslanmak.

Chish sughurmaq – Diş çekmek. sulatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫】ﺳ‬Islatmak, nemlendirmek.
sughurtmaq 【‫ﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫( 】ﺳ‬sughurmaq'tan II)
sulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sulamak, nemlemek.
Çektirmek, çıkartmak; bk. sughartmaq II.
sultan 【‫ﻟﺘﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sultan.
sughurtush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭﺗ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺳ‬Çektirme, çıkartma.
Chish sughurtush üchün keldim – Diş sultanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﺘﺎﻧﻠ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sultanlık.
çektirmek için geldim. sulu 【鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺳ‬Yulaf. Qara sulu – Kara yulaf.
sughurulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺳ‬I Sulamak, su Sulu yarmisi – Yarma yulaf; yulaf lapası.
içirilmek. Étizlar sughurulup boldi – Tarlaların suluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺳ‬Nemli, sulu. Suluq alma –
sulanması bitti. Sulu elma.
sughurulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺳ‬II Çekilmek, sulunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺳ‬Islanma, nemlenme.
çıkarılmak, çekip çıkarılmak.
sulushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺳ‬Nemlenme, ıslanma.
sughurulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫】ﺳ‬ Sulanma, su
sulutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺳ‬Islatma, nemlendirme.
içirilme.
suma 【‫ﻣﺎ‬鵞‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sürme.
sughuruwalmaq 【‫ﺭۇۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫】ﺳ‬ Çekip
çıkarmak; çıkarmak. -suman 【-‫ﻣﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. -siman. Benzetme eki.

sughurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺳ‬I bk. sugharmaq. sumbat 【‫ﻣﺒﺎﺕ‬鵞‫】ﺳ‬ a. Zarâfet, cazibe,

sughurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺳ‬II Çekme, çıkarma. sevimlilik.

sumbatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺒﺎﺗﻠ‬鵞‫ 】ﺳ‬a.u. Zarâfetli, cazibeli.

sughush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. sowush.
sumbul 【‫ﻝ‬鵞‫ﻣﺒ‬鵞‫ 】ﺳ‬f. bot. Sümbül çiçeği.
suxenchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鴺‫ﺧ‬鵞‫ 】ﺳ‬a.u. İftiracı, bühtancı,
Sumbul chachliq – Kıvırcık saçlı.
karacı, curnalcı.
sumrugh 【‫ﻣﺮۇﻍ‬鵞‫ 】ﺳ‬efs. Anka kuşu, Simurg;
suxenchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鴺‫ﺧ‬鵞‫ 】ﺳ‬a.u. İftiracılık,
bk. sumurgh.
bühtancılık, curnalcılık.
sumurgh 【‫ﺭﻍ‬鵞‫ﻣ‬鵞‫ 】ﺳ‬hay. Anka kuşu, Simurg.
suqach 【‫ﻗﺎچ‬鵞‫ 】ﺳ‬ağ. bk. soqush.
sun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺳ‬ağ. zool. Yaban ördeği.
suqchimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﭽ‬鵞‫ 】ﺳ‬Kaşımak, taramak.
sunaltish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻧﺎﻟﺘ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. sunaltmaq.
suqsur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻗﺴ‬鵞‫ 】ﺳ‬zool. Bağırtlak (-ğı).
sunaltmaq 【‫ﻧﺎﻟﺘﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬Uzatılmış, uzatılmış
suqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. soqush.
olma.
sulagh 【‫ﻍ‬鳣鵞‫ 】ﺳ‬bk. solaq.
sunay 【‫ﻧﺎي‬鵞‫ 】ﺳ‬f. Zuma.
sulandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣鵞‫ 】ﺳ‬Islandırmak,

458
sunaychi 【鴛‫ﭽ‬鴵‫ﻧﺎ‬鵞‫ 】ﺳ‬f.u. Zurnacı. sunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬II Uzatmak. Meshke ot

sunaylatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫ﻧﺎ‬鵞‫】ﺳ‬ Uzatılmış, sunmaq – Sobada ısınmak. Yutqangha béqip

put sun – d. Ayağını yorgana göre uzat.
uzatılmış olma.
suntaxta 【‫ﻧﺘﺎﺧﺘﺎ‬鵞‫ 】ﺳ‬Suntaxta bolmaq –
sunaylitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﻧﺎ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. sunaylatmaq.
Halsiz düşmek, canı çıkmak, bitmek.
sundurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫( 】ﺳ‬sunmaq'tan I)
sunuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺳ‬Kırık. Sunuq köngül – Kırık
Kırmak, parçalamak. Sundurup achmaq –
gönül.
Kırarak açmak. Sundurup qoymaq – Kırmak.
Düshmenning qarshilighini sundurduq – sunulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺳ‬Uzatılmak.
Düşmanın direnişini kırdık. Teret sundurmaq – sunulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺳ‬Uzatılma.
Dışkı ihtiyacını gidermek; işemek.
sunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺳ‬I Kırılma. Nurning sunushi
sundurtmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫( 】ﺳ‬sundurmaq'tan)
– Işığın kırılması.
Kırdırmak, parçalatmak.
sunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺳ‬II Uzatma. Qol sunush – El
sundurtush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧﺪۇﺭﺗ‬鵞‫】ﺳ‬ Kırdırma,
uzatma.
parçalatma.
supa 【‫ﭘﺎ‬鵞‫ 】ﺳ‬Seki. Kerpiç veya tahtadan
sundurulmaq 【‫ﻧﺪۇﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬Kırdırılmak.
yapılış kaldırım.
Uning qalghan malliri on qoygha sunduruludu
– Onun kalan malları on koyun değerinde suparaxot 【‫ﺕ‬鵝‫ﭘﺎﺭﺍﺧ‬鵞‫ 】ﺳ‬u.r. ağ. Gemi.
hesaplanacak. supérfosfat 【‫ﺳﻔﺎﺕ‬鵝‫ﺮﻓ‬鴽‫ﭘ‬鵞‫ 】ﺳ‬r. Süperfosfat.
sundurulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧﺪۇﺭۇﻟ‬鵞‫ 】ﺳ‬Kırdırılma. supun 【‫ﻥ‬鵞‫ﭘ‬鵞‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sopun.
sunduruwalmaq 【‫ﻧﺪۇﺭۇۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬Kırmak. supur 【‫ﺭ‬鵞‫ﭘ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. supura.
sunduruwetmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۇﺭۇۋەﺗﻤ‬鵞‫ 】ﺳ‬Kırmak, supura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ﭘ‬鵞‫ 】ﺳ‬a. Un elenirken, eleğin
parçalamak, kırıvermek., parçalayıvermek. altına yayılan sofra; sofra.
sunduruwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ﻧﺪۇﺭۇۋ‬鵞‫】ﺳ‬ Kırma, sur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﺳ‬Gri, kurşun rengi.
parçalama, kınverme, parçalayıverme.
suraghchi 【鴛‫ﺭﺍﻏﭽ‬鵞‫ 】ﺳ‬Yargıç, hakim.
sundurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﺳ‬Kırma, parçalama.
surghuch 【‫چ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﺳ‬Mühür mumu.
Ishlepchiqirish wasitilirini pulgha sundurush –
Üretim aletlerini para karşılığı hesaplaş. surnay 【‫ﺭﻧﺎي‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. sunay.

sung 【‫ڭ‬鵞‫ 】ﺳ‬ç. bk. sungpiyaz. surup 【‫ﺭۇپ‬鵞‫ 】ﺳ‬Keten (bezi). Aq surup –

sungpiyaz 【‫ﺎﺯ‬鴶鴙‫ﭙ‬鳴鵞‫ 】ﺳ‬ç.f. bot. Pırasa. Beyaz keten bezi. Xam surup – Hasa.

sus 【‫ﺱ‬鵞‫ 】ﺳ‬f. Yavaş, ağır. Bazar sus – Satış

sunghan 【‫ﻧﻐﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺳ‬Kırılmış, parçalanmış.
ağır. Sus sériq – Açık san.
Sunghan sapal – Kırılmış çanak.
susaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺳﺎ‬鵞‫】ﺳ‬ f.u. Yavaşlamak,
sunghuch 【‫چ‬鵞‫ﻧﻐ‬鵞‫ 】ﺳ‬Kırılgan, kolay kırılır,
ağırlaşmak.
dayanıksız.
susaytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ﺳﺎ‬鵞‫】ﺳ‬ f.u. Yavaşlatma,
sunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬I Kırılmak, parçalanmak.
temkinli hale getirme.
Sunup chüshmek – Kırılıp düşmek. Sunup
ketmek – Kırılıvermek. susaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺳﺎ‬鵞‫ 】ﺳ‬f.u. Yavaşlatmak,

459
temkinli hale getirmek. suwashma 【‫ۋﺍﺷﻤﺎ‬鵞‫ 】ﺳ‬Birbirine yapışma, yan
susayturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘ‬鴵‫ﺳﺎ‬鵞‫ 】ﺳ‬f.u. bk. susaytmaq. yana, bitişik.

susayturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺘ‬鴵‫ﺳﺎ‬鵞‫ 】ﺳ‬f.u. bk. susaytish. suwashmaq 【‫ۋﺍﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvaşmak, kirlenmek.

susirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ 】ﺳ‬Susama, susuzlanma. suwashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ۋﺍﺷﺘ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. suwumaq.

susiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫】ﺳ‬ Susatmak, suwashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ۋﺍﺷﺘ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. suwash.

susuzlandırmak. suwatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ۋﺍﺗﻘ‬鵞‫】ﺳ‬bk. suwatturmaq.
susirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫】ﺳ‬ Susamak, suwatquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ۋﺍﺗﻘ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. suwatturush.
susuzlanmak.
suwatmaq 【‫ۋﺍﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﺳ‬ (suwimaq'tan)
susiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ 】ﺳ‬Susuz. Susiz yer – Susuz yer. Sıvatmak.
susizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ 】ﺳ‬Susuzluk. suwatturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ۋﺍﺗﺘ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvattırmak.
suslashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺳ‬鵞‫】ﺳ‬ Yavaşlamak, suwatturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ۋﺍﺗﺘ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvattırma.
ağırlaşmak.
suway-saltang 【‫ﺳﺎﻟﺘﺎڭ‬-‫ۋﺍي‬鵞‫ 】ﺳ‬Çocuksuz,
suslashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺳ‬鵞‫】ﺳ‬Yavaşlattırmak, bekar.
ağırlaştır mak.
suway-saltangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺳﺎﻟﺘﺎ‬-‫ۋﺍي‬鵞‫ 】ﺳ‬Bekarlık.
suslashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺳ‬鵞‫ 】ﺳ‬Yavaşlattırma,
suwérén 【‫ﻦ‬鴼‫ﺮ‬鴼‫ۋ‬鵞‫ 】ﺳ‬r. .Egemen. Suwérén
ağırlaştırma.
hoquq – Egemenlik hukuku.
suslatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺳ‬鵞‫】ﺳ‬ Yavaşlatmak,
suwérénitét 【‫ﺖ‬鴽‫ﺘ‬鴙‫ﻨ‬鴼‫ﺮ‬鴼‫ۋ‬鵞‫ 】ﺳ‬r. Egemenlik.
ağırlatmak.
suwimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ۋ‬鵞‫ 】ﺳ‬bk. suwumaq.
susluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺳﻠ‬鵞‫ 】ﺳ‬f.u. Zayıflık, kuvvetsizlik,
gevşeklik, uyuşukluk. suwiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴘‫ۋ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvayıvermek.

susuyush 【‫ﺵ‬鵞鴵鵞‫ﺳ‬鵞‫】ﺳ‬ f.u. Yavaşlama, suwiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴘‫ۋ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvayıverme.

ağırlama.
suwulush 【‫ﺵ‬鵞‫ۋۇﻟ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvalma.
suwadan 【‫ۋﺍﺩﺍﻥ‬鵞‫ 】ﺳ‬Kavak; bk. térek.
suwumaq 【‫ۋۇﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvamak.
suwaq 【‫ۋﺍﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıva. Tamning suwaghi –
suwur 【‫ۋۇﺭ‬鵞‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sughur.
Duvarın sıvası.
suwutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ۋۇﺗ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvatılmak.
suwaqchi 【鴛‫ۋﺍﻗﭽ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvacı.
suwutush 【‫ﺵ‬鵞‫ۋۇﺗ‬鵞‫ 】ﺳ‬Suvatma.
suwaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ۋﺍﻗﭽ‬鵞‫】ﺳ‬ Sıvacılık.
Suwaqchiliq qilmaq – Sıvacılık yapmak. suyash 【‫ﺎﺵ‬鴵鵞‫ 】ﺳ‬ağ. bk. soyush.

suwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvalmak. suyghash 【‫ﻐﺎﺵ‬鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sivi yemek, çorba.

suwarmaq 【‫ۋﺍﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sugharmaq. suyiqest 【‫ﺳﺖ‬鴺‫ﻘ‬鴙鴵鵞‫ 】ﺳ‬a. Suikast. Birawning
ömrige suyiqest qilmaq – Birisinin hayatına
suwash 【‫ۋﺍﺵ‬鵞‫ 】ﺳ‬Sıvama, sıvaş.
suikast etmek.
suwashqaq 【‫ۋﺍﺷﻘﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺳ‬Yapışkan, takılgan.
suyiqestchi 【鴛‫ﺳﺘﭽ‬鴺‫ﻘ‬鴙鴵鵞‫ 】ﺳ‬a.u. Suikast eden,
suwashqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ۋﺍﺷﻘﺎﻗﻠ‬鵞‫ 】ﺳ‬Yapışkanlık, suikastçı.
takılganlık.

460
suyiqestchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺳﺘﭽ‬鴺‫ﻘ‬鴙鴵鵞‫ 】ﺳ‬a.u. Suikast sügen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬Ambann tahıl bölmesi.
yapma hali. sügeshme 【鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬Bulaşma, bulaşan.
suyiqestlik 【鵗鴙‫ﺳﺘﻠ‬鴺‫ﻘ‬鴙鴵鵞‫ 】ﺳ‬Suikast olma hali.
süget 【‫ﺕ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬bk. söget. Bostan süget –
suyuklanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﮐ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvılaşmak. Ağlayan söğüt.

suyuq 【‫ﻕ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvı. Suyuk ash – Sıvı yemek; sügü 【鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sürge.
çorba. Suyuk yékilghu – Sıvı yakıt. sügüch 【‫چ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬ağ. Tarak, sıkı dişli tarak.
suyuqlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鵞鴵鵞‫】ﺳ‬
sügür 【‫ﺭ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬Kumarbaz, kumarcı.
Sıvılandırmak.
sühbet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮬﺒ‬鵠‫ 】ﺳ‬a. bk. söhbet.
suyuqlandurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鳤‫ﻗ‬鵞鴵鵞‫】ﺳ‬
Sıvılanduma. sükchek 【‫ك‬鴺‫ﮐﭽ‬鵠‫ 】ﺳ‬ağ. Küçük değnek.

suyuqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvılaşma. süke 【鴺‫ﮐ‬鵠‫ 】ﺳ‬ağ. bk. supa.

suyuqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvılaşmak. süküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﺳ‬bk. söküsh II.

suyuqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鵞鴵鵞‫( 】ﺳ‬suyuqlimaq'tan) süküt 【‫ﺕ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﺳ‬a. Sükut, susma, sessizlik.

Sıvılandırmak. Süküt qilmaq – Susmak.

suyuqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvılaşmak. süleysin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺴ‬鴵鴺‫ﻟ‬鵠‫ 】ﺳ‬bk. süleysün.

suyuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvı, akıcı madde, akar süleysün 【‫ﻥ‬鵠‫ﺴ‬鴵鴺‫ﻟ‬鵠‫ 】ﺳ‬zool. Vaşak (-ğı).
madde. sülhi 【鴛‫ﻟﮭ‬鵠‫】ﺳ‬ a. Sulh, barış. Sülhi
suyuqlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvılaşma. shertnamisi – Barış anlaşması. Sülhi qilmaq –
Barışmak.
suyuqlushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvılaşma.
sülhiperwer 【‫ﺭۋەﺭ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ﻟﮭ‬鵠‫ 】ﺳ‬a.f. Banşçı.
suyuqlutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvılaştırma.
sülhiperwerlik 【鵗鴙‫ﺭۋەﺭﻟ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ﻟﮭ‬鵠‫】ﺳ‬ a.f.u.
suyuldurmaq 【‫ﻟﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvılaştırmak.
Barışçılık, barışse verlik.
suyuldurulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟﺪۇﺭۇﻟ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvılaştırılma.
sülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ 】ﺳ‬Eti kemikten ayırmak.
suyuldurush 【‫ﻟﺪۇﺭۇﺵ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvılaştırma.
sülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﺳ‬Sülük (-ğü).
suyulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvı hale gelmek;
sülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﺳ‬Eti kemikten ayırma.
sıvılaşmak.
sümbe 【鴺‫ﻣﺒ‬鵠‫ 】ﺳ‬1. Harbi, tüfek çubuğu. 2.
suyultmaq 【‫ﻟﺘﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvılaştırmak.
Şüngü, kasatura.
suyultush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟﺘ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvılaştırma.
sümermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺳ‬İçine çekmek.
suyulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺳ‬Sıvılaşma.
sümilek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺳ‬ağ. Buğday lapası.
suzash 【‫ﺯﺍﺵ‬鵞‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sozush.
sümürgüch 【‫چ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺳ‬Emen, soğutucu,
sübhi 【鴛‫ﺑﮭ‬鵠‫ 】ﺳ‬a. Tan kızıllığı, şafak. içine çeken.
Sübhidin derek berdi – Şafaktan haber verdi. sümürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺳ‬İçine çekmek; bk.
sügemcheq 【‫ﻕ‬鴺‫ﻣﭽ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫】ﺳ‬ Sarkık meme sümermek.
(kadınların). sümürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺳ‬İçine çekme.

461
sün'iy 【鴸‫ﻧ﯒‬鵠‫ 】ﺳ‬a. Suni, yapay. Yerning süpet 【‫ﺕ‬鴺‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺳ‬a. Vasıf, kalite. Süpiti yaxshi
sün'iy – Yerin yapay uydusu. Sün'iy rewishte – polat – Kalitesi iyi çelik.
Yapay halde. süpetdash 【‫ﺗﺪﺍﺵ‬鴺‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺳ‬a.u. gr. Partisip, sıfat
sün'iylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶‫ﻧ﯒‬鵠‫ 】ﺳ‬a.u. Sunilik, yapaylık. fiil. Éniq süpetdash – Belirli partisip. Mejhul

sündük 【‫ﻧﺪۈك‬鵠‫ 】ﺳ‬I ağ. zool. Çobanaldatan, süpetdash – Belirsiz partisip.

kuyruk sallayan. Boz sündük – Gri süpetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺳ‬a.u. Vasıflı, kaliteli.
çobanaldatan. Kök sündük – Mavi Yaxshi süpetlik mal – İyi kaliteli mal.
çobanaldatan. Sériq sündük – Sarı süpküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﭘﮑ‬鵠‫ 】ﺳ‬Üfürükçülük ile ağrığı
çobanaldatan.
kesmek.
sündük 【‫ﻧﺪۈك‬鵠‫ 】ﺳ‬II bk. sünggüt.
süpküshletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺷﻠ‬鵠‫ﭘﮑ‬鵠‫】ﺳ‬
süngdüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺷﻤ‬鳴鵠‫ 】ﺳ‬Varolmak. (süpküshlimek'ten) Üfürükçülük yaptırmak.

süngék 【鵗鴽鳴鵠‫ 】ﺳ‬Kemik. Bash süngigi – Baş süpküshlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺷﻠ‬鵠‫ﭘﮑ‬鵠‫ 】ﺳ‬Üfürükçülük

kemiği, kafatası. Bilek süngigi – Kol kemiği. yapmak.
Kökrek süngigi – Göğüs kemiği. süpürge 【鴺‫ﺭﮔ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süpürge.
sünggüch 【‫چ‬鵠‫ﮕ‬鳴鵠‫ 】ﺳ‬I zool. 1. Sağan 2.
süpürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süpürmek. Süpürüp
Çobanaldatan, kuyruk sallayan.
tashlimaq – Süpürüvermek. Süpürüp chiqmaq
sünggüch 【‫چ‬鵠‫ﮕ‬鳴鵠‫ 】ﺳ‬II Su yolu; üstü kapalı – Süpürüvermek.
su yolu. süpürtmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫】ﺳ‬ (süpürmek'ten)
sünggümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﮕ‬鳴鵠‫ 】ﺳ‬Dalmak. Süpürtmek.

sünggüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮕ‬鳴鵠‫ 】ﺳ‬Dalma, dalmak. süpürtülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süpürtülmek.

sünggüt 【‫ﺕ‬鵠‫ﮕ‬鳴鵠‫ 】ﺳ‬zool. Çobanaldatan, süpürtülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süpürtülme.

kuyruksallayan. süpürtüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süpürtme.
sünggütmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠‫ﮕ‬鳴鵠‫( 】ﺳ‬sünggümek'ten)
süpürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süpürülmek.
Daldırmak.
süpürülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﻟ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süpürülme.
sünggütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﮕ‬鳴鵠‫ 】ﺳ‬Daldırma.
süpüründi 【‫ﺭۈﻧﺪى‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süprüntü.
sünje 【鴺‫ﻧﺠ‬鵠‫ 】ﺳ‬ağ. bk. süyünche.
süpürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süpürme, süpürüş.
sünnet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻧﻨ‬鵠‫ 】ﺳ‬a. din. Sünnet.
süpüte 【鴺‫ﺗ‬鵠‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺳ‬Kaliteli keten bezi.
sünniy 【鴸鴙‫ﻧﻨ‬鵠‫ 】ﺳ‬a. din. Sünni.
sür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﺳ‬I İsli; iste kurutuluşmuş. Sür gösht
sünniylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻧﻨ‬鵠‫ 】ﺳ‬a.u. Sünnilik; Sünni
– İste kurutulmuş et. Sür qilmaq – İste
olma hali.
kurutmak.
süp-süp 【‫پ‬鵠‫ﺳ‬-‫پ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süp-süp tang – Açık
sür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﺳ‬II Görünüş, tavır, eda, yüz, surat.
tan; şeffaf sabah.
Süri bar adem – Asık suratlı adam; gösterişli
süp-süzük 【‫ﺯۈك‬鵠‫ﺳ‬-‫پ‬鵠‫ 】ﺳ‬Şeffaf, saydam, adam.
duru. Süp-süzük oyngaq sular – Şeffaf dalgalı sür'et 【‫ﺭﯬﺕ‬鵠‫ 】ﺳ‬a. Sürat, çabukluk, acele.
sular.

462
sür'etlik 【鵗鴙‫ﺭﯬﺗﻠ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süratli, çabuk, acele. Sürgünde olmak.

sürdürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺩۈﺭﻣ‬鵠‫】ﺳ‬ (sürmek'ten) sürgündi 【‫ﻧﺪى‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬Sürgün, sürgünde

İlerletmek, ileri çekmek. bulunan.

sürdürüsh 【‫ﺭﺩۈﺭۈﺵ‬鵠‫ 】ﺳ‬İlerletme, ileriye sürgüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬Ich sürgüzmek İç

çekme. sürdürmek.

süre 【‫ﺭە‬鵠‫ 】ﺳ‬a. din. Sure. sürgüzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬bk. sürgüzmek.

sürenjan 【‫ﺭەﻧﺠﺎﻥ‬鵠‫ 】ﺳ‬Bir tür bitki. sürkelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﺳ‬Yanaşmak, sürülmek,

ovulmak. Söymigen'ge sürkelme – Sevmeyene
süret 【‫ﺭەﺕ‬鵠‫ 】ﺳ‬I a. Suret, resim, tablo,
yanaşma.
manzara. Suretke élish – Resime çekme. Süret
salmak – Resim yapmak. Süretke chüshmek – sürkenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺭﮐ‬鵠‫】ﺳ‬ Yanaşmak,
Resme çekilmek. Süretke chüshürmek – Resme dokunmak.
çekmek. Süretke almaq – Resme çekmek. sürkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﺳ‬Sürme, ovma.
Süritimni aldurdum – Resme çekildim. Resmiy
sürkimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﮐ‬鵠‫】ﺳ‬ Sürmek, ovmak.
sürette – Resmî halde. Dawamliq sürette –
Nangha may sürkeng – Ekmeğe yağ sürün.
Devamlı halde.
sürkügüch 【‫چ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﺳ‬Traş fırçası.
süret 【‫ﺭەﺕ‬鵠‫】ﺳ‬II a. mat. Pay. Kesirning süriti
– Kesirin payı. sürkülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﺳ‬Yanaşma, sürülme,
ovulma.
süretchi 【鴛‫ﺭەﺗﭽ‬鵠‫ 】ﺳ‬a.u. Resimci.
sürkünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﺳ‬Yanaşma, dokunma.
süretchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭەﺗﭽ‬鵠‫ 】ﺳ‬a.u. Resimcilik.
sürlen'gen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻧﮕ‬鴺‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺳ‬İslenmiş, kurumuş.
süretxana 【‫ﺭەﺗﺨﺎﻧﺎ‬鵠‫ 】ﺳ‬a.f. Resimhane.
sürlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺳ‬İslenmek, kurumak.
süretlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺭەﺗﻠ‬鵠‫ 】ﺳ‬a.u. Belirlenmek,
açıklanmak. sürlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺳ‬İsleme, kurutma. Chöp
sürlesh – Ot kurutma.
süretlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭەﺗﻠ‬鵠‫】ﺳ‬ a.u. Belirleme,
teressüm etme, açığa çıkarma. sürletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鵠‫】ﺳ‬ (sürlimek'ten)
İsletmek, iste kurutturmak.
süretlik 【鵗鴙‫ﺭەﺗﻠ‬鵠‫ 】ﺳ‬a.u. Resimli. Süretlik
zhurnal – Resimli dergi (mecmua). sürlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺳ‬İslemek, kurutmak.
Chöp sürlimek – Ot kurutmak.
süretlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺭەﺗﻠ‬鵠‫】ﺳ‬ Belirlenme,
açıklanma. sürlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺳ‬Asık suratlı, heybetli,
gösterişli. Kishige sürlük körünüdu – Kişiye
sürge 【鴺‫ﺭﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬Müshil, iç sürdürücü.
gösterişli görünür.
sürgösh 【‫ﺵ‬鵟‫ﺭﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬İslenmiş et, kurutulmuş
sürlütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫】ﺳ‬ İslettirme, iste
et.
kurutturma.
sürgü 【鵠‫ﺭﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬bk. sürge. Ich sürgü – İç
sürme 【鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﺳ‬Sürme. Sürme qoymaq –
sürdürücü.
Sürme çekmek. Sürme téshi – Sürme taşı.
sürgün 【‫ﻥ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬Sürgün. Sürgün qilmaq –
sürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﺳ‬Sürmek, dehlemek, acele
Sürgüne göndermek. Sürgünde bolmaq –
ettirmek. Dalgha sürmek – İleri sürmek.

463
Arkigha sürmek – Geriye sürmek. Sürüp takip etme, arama.
chiqarmaq – İtip çıkarmak. Ich sürmek – İç sürütmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﺗﻤ‬鵠‫ 】ﺳ‬Sürüklemek, sürümek.
sürmek. Ichim sürüp ketti – İçim sürdü. U
sürmini közige sürdi – O sürmeyi gözüne çekti. sürütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﺗ‬鵠‫ 】ﺳ‬Sürükleme, sürüme.
Közümge sürey – Gözüme çekeyim. Upa süt 【‫ﺕ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süt. Süt emgüchi – Süt emen. Süt
sürmek – Pudra sürmek. Xiyal sürmek – Hayal saqquchi – Süt sağan.
etmek; hayala dalmak. Keyp-sapa sürmek –
sütchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鵠‫ 】ﺳ‬Sütçülük. Sütchilik
Keyif sefa sürmek.
férmisi – Süt çiftliği.
sürtküch 【‫چ‬鵠‫ﺭﺗﮑ‬鵠‫ 】ﺳ‬Paçavra; kadınların pılı
sütxor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺗﺨ‬鵠‫ 】ﺳ‬u.f. Murabahacı, tefeci.
pırtısı.
sütxorek 【‫ﺭەك‬鵝‫ﺗﺨ‬鵠‫ 】ﺳ‬u.f. Süt emen.
sürtmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵠‫ 】ﺳ‬Silmek, kurulamak.
Yüzni sürtmeq – Yüzü kurulamak. Köz yéshini sütxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺗﺨ‬鵠‫ 】ﺳ‬u.f.u. Murabahacılık,
sürtmek – Gözyaşını silmek. tefecilik.

sürtülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫】ﺳ‬ Silinmek, sütlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺗﻠ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süt karıştırma.

kurulanmak.
sütligen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﺗﻠ‬鵠‫ 】ﺳ‬bot. Sütleğen.
sürtülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ 】ﺳ‬Silinme, kurulanma.
sütlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻠ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süt karıştırmak. Chayni
sürtünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ 】ﺳ‬İslenme, kuruma. sütlep iching – Çayı süt karıştırarak için.
sürtüwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫】ﺳ‬ Silivermek, sütlük 【‫ك‬鵠‫ﺗﻠ‬鵠‫ 】ﺳ‬Sütlü. Sütlük siyir – Sütlü
kurulayıvermek. inek. Sütlük ot – bot. devedikeni.
sürtüwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫】ﺳ‬ Siliverme, süwe 【‫ۋە‬鵠‫ 】ﺳ‬a. bk. sübhi.
kurulayıverme.
süydük 【‫ﺪۈك‬鴵鵠‫ 】ﺳ‬bk. siydik.
sürtüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ 】ﺳ‬Silme, kurulama.
süyek 【‫ك‬鴺鴵鵠‫ 】ﺳ‬bk. söngek.
sürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ 】ﺳ‬Sürülmek. Algha
süyeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺鴵鵠‫ 】ﺳ‬1. Kemikli 2. İriyarı, iri
sürülmek – İleri sürülmek. Arqigha sürülmek –
yapılı. Süyektik yigit – İriyarı yiğit; iri yapılı
Geriye sürülmek.
delikanlı.
sürülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﻟ‬鵠‫ 】ﺳ‬Sürülme.
süyeksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮐﺴ‬鴺鴵鵠‫ 】ﺳ‬Kemiksiz.
sürün 【‫ﺭۈﻥ‬鵠‫ 】ﺳ‬Serin. Sürün yer – Serin yer.
süyem 【‫ﻡ‬鴺鴵鵠‫ 】ﺳ‬Karış. Bir süyem yer – Bir
süründesh 【‫ﺭۈﻧﺪەﺵ‬鵠‫ 】ﺳ‬ağ. Serinleş. bk. karış toprak.
salqinlash.
süyench 【‫ﻧﭻ‬鴺鴵鵠‫ 】ﺳ‬Dayanak, dayangaç,
süründimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭۈﻧﺪ‬鵠‫ 】ﺳ‬Serinlemek. destek, istinatgah.

sürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ 】ﺳ‬Sürüş, sürmek. süyenchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鴺鴵鵠‫ 】ﺳ‬bk. süyench.

sürüshte 【鴺‫ﺭۈﺷﺘ‬鵠‫ 】ﺳ‬Soruşturma. Sürüshte süyendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺鴵鵠‫( 】ﺳ‬süyenmek'ten)

qilmaq – Soruşturmak. Dayandırmak.

sürüshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺭۈﺷﺘ‬鵠‫ 】ﺳ‬Soruşturmak, süyendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺鴵鵠‫ 】ﺳ‬Dayandırma.

takip etmek, aramak. süyenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺鴵鵠‫ 】ﺳ‬Dayanmak.
sürüshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺭۈﺷﺘ‬鵠‫ 】ﺳ‬Soruşturma,

464
süyesh 【‫ﺵ‬鴺鴵鵠‫ 】ﺳ‬1. Dayama, direme 2. süyünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬II Sevinme.
Yardım etme, destekleme. süyünüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫ﻧ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬Sevinişmek,
süyge 【鴺‫ﮕ‬鴵鵠‫ 】ﺳ‬ağ. bk. sürge. beraber sevinmek.

süygenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴵鵠‫ 】ﺳ‬Sevgi, aşk, sevda. Bu süyünüshüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ﻧ‬鵠鴵鵠‫】ﺳ‬ Sevinişme,

chin qöngüldin süygenlik bolmaydu – Bu beraber sevinme.
gerçek bir sevgi olamaz. süyüsh 【‫ﺵ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬I 1. Sevme 2. Öpme.
süygü 【鵠‫ﮕ‬鴵鵠‫ 】ﺳ‬I Sevgi.
süyüsh 【‫ﺵ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬II bk. sowush.
süygü 【鵠‫ﮕ‬鴵鵠‫ 】ﺳ‬II ağ. bk. sürge.
süyüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠鴵鵠‫】ﺳ‬ Sevişmek 2.
süygülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﮕ‬鴵鵠‫ 】ﺳ‬Sevgili, göz bebeği. Öpüşmek.

süykesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴵鵠‫ 】ﺳ‬bk. sürkesh. süyüshüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺷ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬1. Sevişme 2. Öpüşme.

süylesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴵鵠‫ 】ﺳ‬Acele ettirme, sıkıştırma. süzdürmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﺩۈﺭﻣ‬鵠‫ 】ﺳ‬I (süzmek'ten I)

süylimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴵鵠‫】ﺳ‬ Acele ettirmek, Süzdürmek.

sıkıştırmak. süzdürmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﺩۈﺭﻣ‬鵠‫ 】ﺳ‬II (süzmek'ten II)

süymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鵠‫ 】ﺳ‬1. Sevmek. Süygünüm – Tarattırmak.

Sevgilim. 2. Öpmek. süzdürüsh 【‫ﺯﺩۈﺭۈﺵ‬鵠‫】ﺳ‬I Süzdürme, süzdürüş.

süyülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬Sevilmek. süzdürüsh 【‫ﺯﺩۈﺭۈﺵ‬鵠‫ 】ﺳ‬II Tarattırma.

süyülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬Sevilme. süzek 【‫ﺯەك‬鵠‫ 】ﺳ‬bk. söngzek.

süyümchan 【‫ﻣﭽﺎﻥ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬Şıpsevdi, tez vurulur. süzge 【鴺‫ﺯﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬Tarak.

süyümchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﭽﺎﻧﻠ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬Şıpsevdi olma süzgüch 【‫چ‬鵠‫ﺯﮔ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süzgeç.

hali. süzme 【鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ 】ﺳ‬Peynir; süzülerek suyu
süyümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬1. Dayamak, diremek 2. çıkarılmış yoğurt.
Yardım etmek, desteklemek. süzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ 】ﺳ‬I Süzmek. Qöz süzmek –
süyümlük 【‫ك‬鵠‫ﻣﻠ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬Sevimli, cazibeli. Göz süzmek.

süyünch 【‫ﻧﭻ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬Sevinç, neşe. süzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ 】ﺳ‬II Taramak.

süyünche 【鴺‫ﻧﭽ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬Müjde. Süyünchige süzük 【‫ﺯۈك‬鵠‫ 】ﺳ‬Duru, şeffaf, temiz. Süzük su
néme berisen? – Müjde için ne vereceksin? – Duru su.
süyünchlük 【‫ك‬鵠‫ﻧﭽﻠ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬Sevinçli, sevindirici. süzüklük 【‫ك‬鵠‫ﺯۈﮐﻠ‬鵠‫ 】ﺳ‬Duruluk, şeffaflık.

süyündürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬Sevindirmek. süzüldürmek 【‫ك‬鴺‫ﺯۈﻟﺪۈﺭﻣ‬鵠‫ 】ﺳ‬Durulamak.

süyündürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬Sevindirme. süzüldürüsh 【‫ﺯۈﻟﺪۈﺭۈﺵ‬鵠‫ 】ﺳ‬Durulama.

süyünerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﻧ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬Sevinçli, sevindirici. süzülmek 【‫ك‬鴺‫ﺯۈﻟﻤ‬鵠‫ 】ﺳ‬I Süzülmek. Tang

Süyünerlik xeber – Sevinçli haber. süzülüp kéliwatatti – Şafak söküyordu.
süyünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬Sevinmek. süzülmek 【‫ك‬鴺‫ﺯۈﻟﻤ‬鵠‫ 】ﺳ‬II Taralmak.

süyünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺳ‬I Dayanma. süzülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺯۈﻟ‬鵠‫ 】ﺳ‬I Süzülme.

465
süzülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺯۈﻟ‬鵠‫ 】ﺳ‬II Taralma. süzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ 】ﺳ‬I Süzme, süzüş.

süzüwalmaq 【‫ﺯۈۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süzmek. süzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ 】ﺳ‬II Tarama.

süzüwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ﺯۈۋ‬鵠‫ 】ﺳ‬Süzme, süzmek işi.

466
sha 【‫ 】ﺷﺎ‬Donakalmışlık. Sha bolmaq – shagirtliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺗﻠ‬鴙‫】ﺷﺎﮔ‬ f.u. Öğrencilik,
Dona kalmak. şagirtlik.

shaban 【‫ 】ﺷﺎﺑﺎﻥ‬a. bk. sheban. shagha 【‫ 】ﺷﺎﻏﺎ‬tar. Vali, bölge sorumlusu.

shad 【‫ 】ﺷﺎﺩ‬Memnun, sevinçli, neşeli. Shad shah 【‫ 】ﺷﺎھ‬f. Şah.

etmek – Memnun etmek, sevindirmek. Shad shahadet 【‫ 】ﺷﺎﮬﺎﺩەﺕ‬a. Şahadet. Shahadet
bolmaq – Sevinmek.
bermek – Şahit olmak. Shahadet barmighi –
shad-xuram 【‫ﺭﺍﻡ‬鵞‫ﺧ‬-‫ 】ﺷﺎﺩ‬f. Neşeli, sevinçli, Şahadet parmağı.
memnun. Shad-xuram yashimaq – Neşeli shahadetname 【鴺‫ 】ﺷﺎﮬﺎﺩەﺗﻨﺎﻣ‬Şahadetname.
yaşamak.
shahane 【鴺‫ 】ﺷﺎﮬﺎﻧ‬f. Şahane.
shada 【‫ 】ﺷﺎﺩﺍ‬Pamuk sapı.
shahinshah 【‫ﻨﺸﺎھ‬鴙‫ 】ﺷﺎﮬ‬f. Şahinşah, şahlar
shadapachaq 【‫ 】ﺷﺎﺩﺍﭘﺎﭼﺎﻕ‬Sırık gibi, ince
şahı.
bacaklı.
shahinshahliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺸﺎﮬﻠ‬鴙‫ 】ﺷﺎﮬ‬Şahinşahlık.
shadiyane 【鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴘‫】ﺷﺎﺩ‬ Neşeli, sevinçli,
memnun. shahit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﺷﺎﮬ‬I a. Şahit. Shahit bolmaq –
Şahit olmak.
shadlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫】ﺷﺎﺩ‬
Neşelendirmek. shahit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﺷﺎﮬ‬II a. Şahit.

shadlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫】ﺷﺎﺩ‬ Neşelenmek, shahitlik 【鵗鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ 】ﺷﺎﮬ‬a.u. Şahitlik.

sevinmek, memnun olmak. shahitliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ 】ﺷﺎﮬ‬a.u. Şahitlik. Shahitliq
shadliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺷﺎﺩﻟ‬Neşelilik. qilmaq – Şahitlik yapmak.

shadman 【‫】ﺷﺎﺩﻣﺎﻥ‬ f. Neşeli, sevinçli, shahliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺷﺎﮬﻠ‬f.u. Şahlık. Uning shahliq
memnun. Shadman bolmaq – Neşeli olmak, dewride – Onun şahlık devrinde.
sevinmek. shahmatchi 【鴛‫ 】ﺷﺎﮬﻤﺎﺗﭽ‬f.u. Satranççı.
shadmanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺷﺎﺩﻣﺎﻧﻠ‬f.u. Neşelilik. shahmet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺷﺎﮬﻤ‬f. Şahmat, satranç.
shagirt 【‫ﺮﺕ‬鴙‫ 】ﺷﺎﮔ‬f. Öğrenci, şagirt. Shahmat oynimaq – Satranç oynamak.

467
Shahname 【鴺‫ 】ﺷﺎﮬﻨﺎﻣ‬f. Şahname. kabuğunu ayıklamak.

shahzade 【‫ 】ﺷﺎﮬﺰﺍﺩە‬f. Şahzade. Shahzadixan shal 【‫ 】ﺷﺎﻝ‬II Sahtiyan, maroken.

– f.u. Prenses. shal 【‫ 】ﺷﺎﻝ‬III Tahta, levha.
shax 【‫ 】ﺷﺎﺥ‬f. Dal, budak, salkım, kol. shal 【‫ 】ﺷﺎﻝ‬IV r. Şal.
shaxar 【‫ 】ﺷﺎﺧﺎﺭ‬Potas. shal 【‫ 】ﺷﺎﻝ‬V Paralitik, inmeli.
shaxarimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺷﺎﺧﺎﺭ‬Dallanmak, budak shala 【鳣‫ 】ﺷﺎ‬Tükürük, salya.
sürmek.
shalaq 【‫ﻕ‬鳣‫ 】ﺷﺎ‬bk. shallaq.
shaxarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺷﺎﺧﺎﺭﻟ‬Alkalik. Shaxarliq su –
shalaqqide 【‫ﺪە‬鴙‫ﻗﻘ‬鳣‫ 】ﺷﺎ‬Pat diye. Shalaqqide
Alkalik su.
yiqilmaq – Pat diye düşmek.
shaxinek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺷﺎﺧ‬ağ. bk. oymaq.
shalaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鳣‫ 】ﺷﺎ‬Vurulma, çarpılma,
shaxlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﺷﺎﺧ‬ Dallanmak, çalkalanma.
budaklanmak, salkımlanmak.
shalaqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鳣‫( 】ﺷﺎ‬shalaqlimaq'tan)
shaxlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺷﺎﺧ‬Dallanma, budaklanma. Vurmak, çarpmak, çalkalandırmak.
shaxliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺷﺎﺧﻠ‬Dallı, budaklı, salkımh. shalaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣‫ 】ﺷﺎ‬Özensizlik, itinasızlık,
shaxlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺷﺎﺧﻠ‬ Dallanmak, ihmalkarlık.
budaklanmak. shalaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣‫】ﺷﺎ‬ Vurulmak,
shaxsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺷﺎﺧﺴ‬f.u. Dalsız, budaksız. çarpılmak, çalkalanmak.

shair 【‫ 】ﺷﺎﯻﺮ‬a. Şair. shalaqlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣‫ 】ﺷﺎ‬Vurma, çarpma,

çalkalandmna.
shairane 【鴺‫ 】ﺷﺎﯻﺮﺍﻧ‬a.f. Şairane, şairce.
shalang 【‫ڭ‬鳣‫ 】ﺷﺎ‬Seyrek, koyu olmayan.
shaire 【‫ 】ﺷﺎﯻﺮە‬a. Şair kadın.
Shalang chach – Seyrek saç. Shalang
shairlik 【鵗鴙‫ 】ﺷﺎﯻﺮﻟ‬Şairlik. Shairlik qilmaq – uchraydghan nerse – Seyrek karşılaşılan nesne;
Şairlik yapmak. Nadir bulunan şey.

shakal 【‫ 】ﺷﺎﮐﺎﻝ‬Deri, kabuk (-ğu). Tuxum shalang-shalang 【‫ڭ‬鳣‫ﺷﺎ‬-‫ڭ‬鳣‫】ﺷﺎ‬ Zaman

shakili – Yumurta kabuğu. zaman, ara sıra, vakit buldukça.

shakalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺷﺎﮐﺎﻟﻠ‬Kabuk yeri; kabuklu; shalanglanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鳴鳣‫ 】ﺷﺎ‬Seyrekleşmek.

kabukluk. shalanglash 【‫ﺵ‬鳤鳴鳣‫ 】ﺷﺎ‬Seyrekleşme.
shakarap 【‫ 】ﺷﺎﮐﺎﺭﺍپ‬bk. shakirap.
shalanglashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鳴鳣‫ 】ﺷﺎ‬Seyrekleşmek.
shakilat 【‫ﺕ‬鳤鴙‫ 】ﺷﺎﮐ‬r. Çikolata. Hawaning shalanglashqan haliti – Havanın
seyrekleşmiş hali.
shakirap 【‫ﺮﺍپ‬鴙‫ 】ﺷﺎﮐ‬f. Fazla tuzlu; tuzlu.
shalanglashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鳴鳣‫】ﺷﺎ‬
shaqal 【‫ 】ﺷﺎﻗﺎﻝ‬ağ. bk. shakal.
(shalanglashmaq'tan) Seyrekleştirmek.
shaqqida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ﺷﺎﻗﻘ‬Hemen, anında.
shalanglashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鳴鳣‫】ﺷﺎ‬
shaqla 【鳤‫ 】ﺷﺎﻗ‬Şak diye vuruş. Seyreklmeştirme.
shal 【‫ 】ﺷﺎﻝ‬I f. Çeltik. Shal axlimaq – Çeltik

468
shalanglatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳴鳣‫】ﺷﺎ‬ shalghutlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺗﻠ‬鵞‫ 】ﺷﺎﻟﻐ‬Melezleşme.
(shalanglimaq'tan) Seyrekletmek. shalghutsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鵞‫ 】ﺷﺎﻟﻐ‬Kanşık olmayan, saf.
shalangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴鳣‫ 】ﺷﺎ‬Seyreklik.
shali 【鴛‫ 】ﺷﺎﻟ‬f. Çeltik; bk. shal.
shalanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴鳣‫ 】ﺷﺎ‬Seyreklemek.
shalimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺷﺎﻟ‬I Hayatta kalmak, sağ
shalanglinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鳴鳣‫ 】ﺷﺎ‬Seyrekleşme. kalmak.

shalanglishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鳴鳣‫ 】ﺷﺎ‬Seyrekleşme. shalimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺷﺎﻟ‬II Baharat koymak.

shalanglitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠ‬鳴鳣‫】ﺷﺎ‬ Seyrekletme, shallaq 【‫ﻕ‬鳤‫ 】ﺷﺎﻟ‬1. Yaygaracı, gürültücü 2.

seyrekleştirme. Çapkın, hovada 3. Özensiz, ihmalkar 4. Kirli.

shalaplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭘﻠ‬鳣‫ 】ﺷﺎ‬Şapır şapır yemek. shallaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳤‫ 】ﺷﺎﻟ‬1. Yaygaracılık 2.

Özensizlik.
shalash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺷﺎ‬I bk. shalimaq.
shalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺷﺎﻟﻠ‬Pirinç tarlası, pirinçlik.
shalash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺷﺎ‬II bk. shalimaq II.
shaltaq 【‫ 】ﺷﺎﻟﺘﺎﻕ‬Pis, çamur.
shalche 【鴺‫ 】ﺷﺎﻟﭽ‬Patika.
shaltaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺷﺎﻟﺘﺎﻗﻠ‬Pislik.
shaldam 【‫ 】ﺷﺎﻟﺪﺍﻡ‬Salyası akmak.
shalzar 【‫ 】ﺷﺎﻟﺰﺍﺭ‬f. Pirinç tarlası, pirinçlik.
shaldama 【‫】ﺷﺎﻟﺪﺍﻣﺎ‬ Göğüslük; bebek
göğüslüğü. sham 【‫ 】ﺷﺎﻡ‬I A Mum. May sham – Yağ

shaldap 【‫ 】ﺷﺎﻟﺪﺍپ‬Tef; bk. dap. mum. Sham öchüp qaldi – Mum söndü.

sham 【‫ 】ﺷﺎﻡ‬II f. Akşam. Sham namazi –

shaldiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴘‫ 】ﺷﺎﻟﺪ‬Çıngıraklı. Shaldiraq
Akşam namazı.
yilan – Çıngıraklı yılan.
shama 【‫ 】ﺷﺎﻣﺎ‬Çay posası.
shaldirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴘‫ 】ﺷﺎﻟﺪ‬Hışırdama.
shamal 【‫ 】ﺷﺎﻣﺎﻝ‬a. Rüzgar, yel. Shamal soqti
shaldirlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴘‫(】ﺷﺎﻟﺪ‬shaldirlimaq'tan)
– Rüzgar esti. Shamal chiqti – Yel esmeye
Hışırdatmak.
başladı.
shaldirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ 】ﺷﺎﻟﺪ‬Hışırdamak.
shamaldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫】ﺷﺎﻣﺎﻟﺪ‬ a.u. bk.
shaldirlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ 】ﺷﺎﻟﺪ‬Hışırdatma. shamallimaq.
shalwaq 【‫ﺍﻕ‬鵣‫ 】ﺷﺎﻟ‬Tükürük, salya. shamaldirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫】ﺷﺎﻣﺎﻟﺪ‬ a.u.
shalwur 【‫ۇﺭ‬鵣‫ 】ﺷﺎﻟ‬Şalvar, geniş pantalon. Havalanmak.

shalgham 【‫ 】ﺷﺎﻟﻐﺎﻡ‬Şalgam. shamaldurghuch 【‫چ‬鵞‫】ﺷﺎﻣﺎﻟﺪۇﺭﻏ‬ a.u.

Kompresör. Bir at küchi quwwitige ége
shalghut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﺷﺎﻟﻐ‬Melez, karışık.
shamaldurghuch – Bir at gücüne sahip
shalghutlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺷﺎﻟﻐ‬Melezleşmek. kompresör.

shalghutlashtunnaq 【‫ﻧﻨﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺗ‬鵞‫】ﺷﺎﻟﻐ‬ shamallanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺷﺎﻣﺎﻟ‬a.u. Havalanmak.

Melezleştirmek. shamallash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺷﺎﻣﺎﻟ‬a.u. 1. Soğuk alma 2.
shalghutlashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺗ‬鵞‫】ﺷﺎﻟﻐ‬ Havalanma.
Melezleştirme. shamallatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫(】ﺷﺎﻣﺎﻟ‬shamallimaq'tan)

469
Havalandırmak. shapaltaxlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺷﺎﭘﺎﻟﺘﺎﺧ‬bk. kachatlash.
shamalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺷﺎﻣﺎﻟﻠ‬a.u. Rüzgarlı, yelli. shapashang 【‫ 】ﺷﺎﭘﺎﺷﺎڭ‬Jonglör, hokkabaz.
shamallimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺷﺎﻣﺎﻟﻠ‬a.u. 1. Soğuk almak shapilaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ 】ﺷﺎﭘ‬Sille, tokat. Shapilaq
2. Havalanmak. urmaq – Tokat vurmak. Shapilaq yémek –
shamallinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺷﺎﻣﺎﻟﻠ‬a.u. Havalanma. Tokat yemek.

shamallitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺷﺎﻣﺎﻟﻠ‬a.u. Havalandırma. shapilaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鳤鴙‫ 】ﺷﺎﭘ‬Tokatlama.

shamalsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺷﺎﻣﺎﻟﺴ‬a.u. Rüzgarsız, yeisiz. shapilaqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鳤鴙‫】ﺷﺎﭘ‬

(shapilaqlimaq'tan) Tokat vurdurmak,
shamalsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺷﺎﻣﺎﻟﺴ‬a.u. Rüzgarsızlık,
tokatlatmak.
yelsizlik.
shapilaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳤鴙‫ 】ﺷﺎﭘ‬Tokatlamak.
shamchi 【鴛‫ 】ﺷﺎﻣﭽ‬a.u. Zanaatçı, esnaf.
shapildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﺷﺎﭘ‬bk. shapildimaq.
shamchiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫ 】ﺷﺎﻣﭽ‬a.u. Mum, şamdan.
shapildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﺷﺎﭘ‬shapildimaq'tan)
shamdal 【‫ 】ﺷﺎﻣﺪﺍﻝ‬a.f. bk. shamdan.
Şapır şapır yemek. Shapilditip yémek – Şapır
shamdan 【‫ 】ﺷﺎﻣﺪﺍﻥ‬a.f. Şamdan. şapır yemek.
shamdighay 【‫ﻐﺎي‬鴘‫ 】ﺷﺎﻣﺪ‬Vurucu, davulcu. shapildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﺷﺎﭘ‬Şapır şapır yemek.

shamdighayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﻐﺎ‬鴘‫ 】ﺷﺎﻣﺪ‬Vuruculuk, shappida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ﺷﺎﭘﭙ‬Aniden, bir anda, kaşla

davulculuk. göz arasında, şıp diye, göz açıp kapatana kadar.
shamparaq 【‫ 】ﺷﺎﻣﭙﺎﺭﺍﻕ‬Toprak vergisi. Shappida bérip kel – Şıp diye git gel.
shaptek 【‫ك‬鴺‫ 】ﺷﺎﭘﺘ‬At qulaqlirini shaptek
shamyane 【鴺‫ﺎﻧ‬鴶‫ 】ﺷﺎﻣ‬f. tar. Çadır, otak.
qildi – At kulaklarını dikti.
shan 【‫ 】ﺷﺎﻥ‬a. Şan.
shaptul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﺷﺎﭘﺘ‬f. Şeftali.
shan-sherep 【‫ﺭەپ‬鴺‫ﺷ‬-‫ 】ﺷﺎﻥ‬Şan ve şeref.
shaptula 【鳣鵞‫ 】ﺷﺎﭘﺘ‬f. Bak shaptul.
Qehrimanlirimizgha shan-sherepler bolsun! –
Kahramanlarımıza şan ve şerefler olsun! shar 【‫】ﺷﺎﺭ‬r. Küre, yuvarlak. Yer shari – Yer

shangxo 【鵝‫ﺨ‬鳴‫ 】ﺷﺎ‬ç. Şaka. Shangxo qilmaq – küresi.

Şaka etmek. shar-shur 【‫ﺭ‬鵞‫ﺷ‬-‫】ﺷﺎﺭ‬ Hışırtı, şıkırtı.

shangxochi 【鴛‫ﭼ‬鵝‫ﺨ‬鳴‫ 】ﺷﺎ‬ç.u. Şakacı. Shar-shur qilmaq – Şıkırdatmak, hışırdatmak.

sharax 【‫ 】ﺷﺎﺭﺍﺥ‬Hışırtı, fışırtı.
shangzung 【‫ﺰۇڭ‬鳴‫ 】ﺷﺎ‬ç. tar. Başçavuş.
sharax-shurux 【‫ﺭۇﺥ‬鵞‫ﺷ‬-‫】ﺷﺎﺭﺍﺥ‬ Gürültü,
shanliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺷﺎﻧﻠ‬ a.u. Şanlı. Shanliq
velvele.
armiyimiz – Şanlı ordumuz.
sharaxlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺷﺎﺭﺍﺧ‬Hışırdama.
shap 【‫ 】ﺷﺎپ‬I Salkım. Shap burut – Salkım
bıyık. Shap üzüm – Salkım üzüm. sharaxlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫( 】ﺷﺎﺭﺍﺧ‬sharaxlimaq'tan)

shap 【‫ 】ﺷﺎپ‬II Hançer, kama. Ses çıkartmak, gürültü yapmak.

sharaxlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺷﺎﺭﺍﺧﻠ‬ Hışırdamak.

shapaq 【‫ 】ﺷﺎﭘﺎﻕ‬I Kabuk, meyve kabuğu.
Derexning yopurmaqliri sharaxlap turadu –
shapaq 【‫ 】ﺷﺎﭘﺎﻕ‬II bk. börk. Ağaç yaprakları hışırdıyor.

470
sharaxlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺷﺎﺭﺍﺧﻠ‬Ses çıkartma, sharqiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﺷﺎﺭﻗ‬sharqirimaq'tan)
gürültü yapma. Gürüldetmek, şıkırdatmak.

sharaq 【‫ 】ﺷﺎﺭﺍﻕ‬Hışırtı, şıkırtı. sharqirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﺷﺎﺭﻗ‬ Şakırdamak,

sharaq-shuruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ﺷ‬-‫ 】ﺷﺎﺭﺍﻕ‬Hışırtı şıkırtı. gürüldemek. Sharqirap aqqan deryalar – Gürül

gürül akan nehirler.
sharaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺷﺎﺭﺍﻗ‬Şıkırdama, hışırdama.
sharqiritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﺷﺎﺭﻗ‬ Gürüldetme,
sharaqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫( 】ﺷﺎﺭﺍﻗ‬sharaqlimaq'tan) şıkırdatma.
Hışırdatmak, şıkırdatmak.
sharqun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺷﺎﺭﻗ‬ağ. bk. sharqiratmaq.
sharaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺷﺎﺭﺍﻗﻠ‬ Şıkırdamak,
sharsiman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴙‫ 】ﺷﺎﺭﺳ‬Küresel, yuvarlak
hışırdamak.
biçiminde.
sharaqlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫】ﺷﺎﺭﺍﻗﻠ‬ Hışırdatma,
shart 【‫ 】ﺷﺎﺭﺕ‬takl. Çatırtı, çıtırtı. Yaghach
şıkırdatma.
shart étip ikkige bölündi – Ağaç çat diye ikiye
sharap 【‫ 】ﺷﺎﺭﺍپ‬a. Şarap. Haraq-sharap – bölündü.
Rakı ve şarap.
shartta 【‫ 】ﺷﺎﺭﺗﺘﺎ‬Sertçe, şiddetle, hemen,
sharapet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺷﺎﺭﺍﭘ‬a. Asillik, mertlik, şeref. derhal. U béshini sharttida kesip tashlidi – O
sharapetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺷﺎﺭﺍﭘ‬a.u. Şerefsiz, asil başını hemen kesiverdi.
olmayan. shat 【‫ 】ﺷﺎﺕ‬f. bk. shad.
sharapetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺷﺎﺭﺍﭘ‬a.u. Şerefsizlik, shatérek 【‫ﺮەك‬鴽‫ 】ﺷﺎﺗ‬f.u. Piramidal söğüt.
asilsizlik.
shatiwar 【‫ﺍﺭ‬鵣鴙‫ 】ﺷﺎﺗ‬f.u. El tezgahı ile dokulan
sharapxor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺷﺎﺭﺍﭘﺨ‬a.f. İçici, alkolik. kumaş.
sharapxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ 】ﺷﺎﺭﺍﭘﺨ‬a.f.u. İçicilik, shatiwe 【‫ە‬鵣鴙‫ 】ﺷﺎﺗ‬ağ. bk. shatiwar.
alkoliklik.
shatlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺷﺎﺗ‬f.u. bk. shadlanmaq.
sharayit 【‫ﺖ‬鴙鴵‫ 】ﺷﺎﺭﺍ‬a. Şart, koşul, ortam.
shatut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﺷﺎﺗ‬I f. Dut ağacı.
Sharayit tughdurmaq – Oygun ortam
yaratmak. shatut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ﺷﺎﺗ‬II zool. Papağan.

sharillimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ 】ﺷﺎﺭ‬Şarıldamak; şanl shawjyang 【‫ﺎڭ‬鴶‫】ﺷﺎۋﺟ‬ ç. Müdür, okul

şarıl akmak. müdürü.

sharqildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫】ﺷﺎﺭﻗ‬ Çatırdama, shawqun 【‫ﻥ‬鵞‫】ﺷﺎۋﻗ‬ Gürültü, yaygara.

şakırdama. Shawqun kötermek – Yaygara etmek.
sharqildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﺷﺎﺭﻗ‬ Çatırdamak, shawqun-süren 【‫ﺭەﻥ‬鵠‫ﺳ‬-‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺷﺎۋﻗ‬Gürültü,
şakırdamak. yaygara.

sharqiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫ 】ﺷﺎﺭﻗ‬Gürültülü, şıkırtılı. shawqunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞‫】ﺷﺎۋﻗ‬ Yaygaracı,

sharqiram 【‫ﺮﺍﻡ‬鴙‫ 】ﺷﺎﺭﻗ‬Şelale. gürültücü.

shawqunlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺷﺎۋﻗ‬Müşterek

sharqirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫】ﺷﺎﺭﻗ‬Şakırdama, gürüldeme.
gürültü yapmak.
sharqiratma 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎ‬鴙‫ 】ﺷﺎﺭﻗ‬Şelale; bk. sharqiram.
shawqunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫】ﺷﺎۋﻗ‬ Gürültülü,

471
debdebeli. shahadetname.

shawshyaw 【‫ﺎۋ‬鴶‫ 】ﺷﺎۋﺷ‬ç. Binbaşı; bk. mayor. sheher 【‫ﺭ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺷ‬f. Şehir, kent.

shashqaq 【‫ 】ﺷﺎﺷﻘﺎﻕ‬Telaşlı, endişeli; bk. sheherche 【鴺‫ﺭﭼ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺷ‬f. Şehirce, küçük kent.
shashqilaq. sheherdash 【‫ﺭﺩﺍﺵ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺷ‬f.u. Hemşehri,
shashqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺷﺎﺷﻘﺎﻗﻠ‬ Telaşlılık, hemşeri.
endişelilik. sheherdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺩﺍﺷﻠ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺷ‬f.u. Hemşerilik.
shashqan 【‫ 】ﺷﺎﺷﻘﺎﻥ‬bk. chashqan.
sheherlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺷ‬f.u. Şehirli.
shashqilaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ 】ﺷﺎﺷﻘ‬Telaşlı, endişeli; bk.
shehla 【鳤‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Shehla köz – Büyük güzel
shashqaq.
göz; ceylan göz.
shashqilaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳤鴙‫】ﺷﺎﺷﻘ‬ Telaşlılık,
shehwet 【‫ەﺕ‬鵣‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺷ‬Şehvet, şiddetli arzu.
endişelilik; bk. shashqaqliq.
shehwetlik 【鵗鴙‫ەﺗﻠ‬鵣‫ﮬ‬鴺‫】ﺷ‬ a.u. Şehvetli,
shashqin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﺷﺎﺷﻘ‬Acele, acil.
kösnülü, cinsel ihtiraslı.
shashqinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫】ﺷﺎﺷﻘ‬ Telaşlılık,
shehwetperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ەﺗﭙ‬鵣‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.f. Şehvetli,
endişelilik.
cinsel ihtiraslı.
shashmaq 【‫】ﺷﺎﺷﻤﺎﻕ‬ Acele etmek,
shehwetperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ەﺗﭙ‬鵣‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.f.u.
telaşlanmak, şaşırmak.
Şehvet, şehvetlilik, kösnü.
shashmay-pishmay 【‫ﺸﻤﺎي‬鴙‫ﭘ‬-‫】ﺷﺎﺷﻤﺎي‬
shexs 【‫ﺧﺲ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şahıs. Birinchi shexs –
Şaşırmadan, acele etmeden.
Birinci şahıs.
shashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺷﺎﺷﺘ‬Acele ettirmek,
shexsen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺧﺴ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şahsen.
sıkıştırmak.
shexsiy 【鴸鴙‫ﺧﺴ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şahsî, özel. Shexsiy
shayatun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺎﺗ‬鴵‫ 】ﺷﺎ‬ağ. bk. seyyare.
mülük – Özel mülk.
shayi 【鴛鴵‫ 】ﺷﺎ‬f. İpek kumaş.
shexsiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﺧﺴ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şahsiyet, kişilik.
shaytan 【‫ﺘﺎﻥ‬鴵‫ 】ﺷﺎ‬a. bk. sheytan.
shexsiyetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴙‫ﺧﺴ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Bireyci,
she 【鴺‫ 】ﺷ‬f. bk. sheher. bencil, egoist.

sheban 【‫ﺑﺎﻥ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şaban. shexsiyetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺鴶鴙‫ﺧﺴ‬鴺‫】ﺷ‬ a.u.

shebha 【‫ﺑﮭﺎ‬鴺‫ 】ﺷ‬Fıkra. Bireycilik.

shexsiyetperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺鴶鴙‫ﺧﺴ‬鴺‫】ﺷ‬ a.f.

shebnem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺑﻨ‬鴺‫ 】ﺷ‬f. Çiy. Shebnem chüshti
Bireycilik, bireyci.
– Çiy düştü. Shebnem kötürüldi – Çiy kalktı.
shexsiyetperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﺗﭙ‬鴺鴶鴙‫ﺧﺴ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.f.u.
shebnemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ﺑﻨ‬鴺‫ 】ﺷ‬f.u. Çiy düşme hali,
Bireycilik.
çiy olma hali. Shebnemlik otlaq – Çiy düşmüş
çayır. shek 【‫ك‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şüphe, vesvese. Hichqandaq

shednem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺩﻧ‬鴺‫ 】ﺷ‬f. bk. shebnem. shek yoq – Şüphesiz, şüphe götürmez.
shek-shübhe 【鴺‫ﺑﮭ‬鵠‫ﺷ‬-‫ك‬鴺‫】ﺷ‬ a. Şüphe.
shehadet 【‫ﮬﺎﺩەﺕ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. bk. shahadet.
Shek-shübhe yoq – Şüphesiz, kesin.
shehadetname 【鴺‫ﮬﺎﺩەﺗﻨﺎﻣ‬鴺‫】ﺷ‬ a.f. bk.

472
shekil 【‫ﻞ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şekil, biçim. sheldem 【‫ﻟﺪەﻡ‬鴺‫ 】ﺷ‬f. Çiy; bk. shebnem.

shekildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Eşsesli, sesteş. shelper 【‫ﺭ‬鴺‫ﻟﭙ‬鴺‫ 】ﺷ‬ağ. Kızıl, kırmızı. Shelper
Shekildash sözler – Eşsesli kelimeler. reng – Kırmızı renk.
shekildashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﺪﺍﺷﻠ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Eşseslilik, shembe 【鴺‫ﻣﺒ‬鴺‫ 】ﺷ‬I f. bk. shenbe.
sesteşlik. shembe 【鴺‫ﻣﺒ‬鴺‫ 】ﺷ‬II Belge, işaret. Shembe
shekillendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫】ﺷ‬ qilmaq – İşaret etmek.
Biçimlendirmek, şekillendirmek, bir şekle shemdan 【‫ﻣﺪﺍﻥ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.f. bk. shamdan.
sokmak.
shemlem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬f. ağ. bk. shebnem.
shekillendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫】ﺷ‬
Şekillendiriş, şekillendirme, biçimlendirme. shems 【‫ﻣﺲ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Güneş.

shekillenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫】ﺷ‬a.u. Şekillenmek, shemshat 【‫ﻣﺸﺎﺕ‬鴺‫ 】ﺷ‬bot. Şimşir.

biçimlenmek. shemsher 【‫ﺭ‬鴺‫ﻣﺸ‬鴺‫ 】ﺷ‬f. Kılıç.
shekillesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şekle sokma, shen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şan, şeref. Séning sheningge
biçimlendirme. – Senin şerefine. Ademgerchilik shenige héch
shekillimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺷ‬Şekle sokmak, tnghri kelmeydu – İnsanlık şerefine hiç
biçimlendirmek. yakışmaz.

shekillinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫】ﺷ‬ Şekillenme, shen'gen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻧﮕ‬鴺‫ 】ﺷ‬I ç. Kaymakam.

biçimlenme. shen'gen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻧﮕ‬鴺‫ 】ﺷ‬II ç. Hakim.
shekilsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şekilsiz, biçimsiz. shenbe 【鴺‫ﻧﺒ‬鴺‫ 】ﺷ‬f. Cumartesi.
shekilsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şekilsizlik, shenbilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﺒ‬鴺‫ 】ﺷ‬f. u. Cumartesi için.
biçimsizlik.
shepe 【鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﺷ‬Belge, işaret. Shepe bermek –
shekilwaz 【‫ﺍﺯ‬鵣‫ﻠ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.f. Şekilci, formalist. İşaret etmek.
shekilwazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺯﻟ‬鵣‫ﻠ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.f.u. Şekilcilik, shepeq 【‫ﻕ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Güneş batarken ufuktaki
formalistlik. kızıllık.
shekl 【‫ﮐﻞ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. bk. shekil. shepereng 【‫ﺭەڭ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﺷ‬f. zool. Yarasa.
sheklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şüphe etmek, shepirek 【‫ﺮەك‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﺷ‬Zayıf, cılız, boş.
şüphelenmek. Men uningdin sheklinimen –
shepqet 【‫ﺕ‬鴺‫ﭘﻘ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şefkat, acımak. Shepqet
Ben ondan şüpheleniyorum.
qiling – Acıyın.
sheklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şüpheli.
shepqetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﭘﻘ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şefkatli, acıyan.
sheklinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şüphe etme,
shepqetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﭘﻘ‬鴺‫】ﺷ‬ a.u. Şefkatsiz,
şüphelenme.
acımasız.
sheksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮐﺴ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Mutlak, tam, şüphesiz.
shepqetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ﭘﻘ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şefkatsizlik,
sheksizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﮐﺴ‬鴺‫】ﺷ‬ a.u. Mutlaklık, acımasızlık.
pürüzsüz olarak, eksiksizlik.
shepshek 【‫ك‬鴺‫ﭘﺸ‬鴺‫】ﺷ‬ Geveze, çenebaz,
sheqiqe 【鴺‫ﻘ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﺷ‬ağ. Yarımca, migren.

473
boşboğaz. Shepshek adem – Geveze adam. sherqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﻗﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Doğulu.
sher 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺷ‬f. bk. sheher. sherqshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﺭﻗﺸ‬鴺‫】ﺷ‬ Şerkşunas,
sherap 【‫ﺭﺍپ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. bk. sharap. şarkiyatçı, müsteşrik.

sherbet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şerbet. sherqshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﺭﻗﺸ‬鴺‫ 】ﺷ‬Müsteşriklik.

Sherqshunasliq Instituti – Müsteşriklik
sherbetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Tatlı, şekerli.
Enstitüsü; Şarkiyat Enstitüsü, Doğu Bilimleri
sherep 【‫ﺭەپ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şeref. Shan-sherepler Enstitüsü.
bolsun! – Şan ve şerefler olsun!
shermende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫】ﺷ‬ f. Utandırmak,
shereplik 【鵗鴙‫ﺭەﭘﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şerefli. ayıplamak, yüzünü kızartmak. Shermende
sherepsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭەﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şerefsiz. bolmaq – Yüzü kızarmak, ayıplanmak.
shermendichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫】ﺷ‬ f.u.
sherepsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭەﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺷ‬Şerefsizlik.
Yüzkarası, utandırıcı, ayıp.
sheret 【‫ﺭەﺕ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. İşaret, belge. Sheret
shermet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﺷ‬Yaman, yiğit, cesur,
qilmaq – İşaret etmek.
çapkın.
sherh 【‫ﺭھ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şerh, izah.
shert 【‫ﺭﺕ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şart. Shert qoymaq – Şart
sherhlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺭﮬﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şerhlenmek, koymak. Kélishing shert – Gelmen şart. Shert
izahlanmak. péil – Şart fiil.
sherhlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﮬﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şerhleme, izah shert-sharayit 【‫ﺖ‬鴙鴵‫ﺷﺎﺭﺍ‬-‫ﺭﺕ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Ortam,
etme. durum, vaziyet, şartlar.
sherhlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﮬﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şerhlemek, shertleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺭﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Sözleşmek,
izah etmek. anlaşmak, şartlaşmak.
sherhlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺭﮬﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şerhlenme, shertlik 【鵗鴙‫ﺭﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şartlı.
izah edilme.
shertlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺭﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬Sözleşme, anlaşma.
sheriet 【‫ﯭﺕ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şeriat.
shertname 【鴺‫ﺭﺗﻨﺎﻣ‬鴺‫ 】ﺷ‬Antlaşma, anlaşma.
sherik 【鵗鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Ortak, şerik. Shertname tüzmek – Anlaşma yapmak.
sherq 【‫ﺭﻕ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Doğu. Ottura Sherq – Orta shertsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şartsız. Shertsiz
Doğu. Uzaq Sherq – Uzak Doğu. Yéqin Sherq – teslim – Şartsız teslim.
Yakın Doğu. Sherq Tilliri Instituti – Doğu
sherwet 【‫ﺭۋەﺕ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. bk. sherbet.
Dilleri Enstitüsü. Sherq xelqliri – Doğu
halkları. shetrenj 【‫ﺗﺮەﻧﺞ‬鴺‫ 】ﺷ‬f. Satranç.

sherqi-jenubiy 【鴸鴙‫ﺑ‬鵞‫ﻧ‬鴺‫ﺟ‬-鴛‫ﺭﻗ‬鴺‫ 】ﺷ‬Güney doğu. shewket 【‫ﺕ‬鴺‫ۋﮐ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şevket.

sherqi-jenup 【‫پ‬鵞‫ﻧ‬鴺‫ﺟ‬-鴛‫ﺭﻗ‬鴺‫ 】ﺷ‬Güney doğu. shewketlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ۋﮐ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şevketli.

sherqi-shimal 【‫ﻤﺎﻝ‬鴙‫ﺷ‬-鴛‫ﺭﻗ‬鴺‫ 】ﺷ‬Kuzey doğu. shewksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ۋﮐﺴ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Gevşek, uyuşuk,

sherqi-shimaliy 【鴸鴙‫ﻤﺎﻟ‬鴙‫ﺷ‬-鴛‫ﺭﻗ‬鴺‫ 】ﺷ‬Kuzey doğu. aldırmaz.

shewksizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ۋﮐﺴ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Gevşeklik,

sherqiy 【鴸鴙‫ﺭﻗ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Doğuya ait, doğu.
uyuşukluk, aldırmazlık.

474
shewq 【‫ۋﻕ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Gönül akması, merak. Şiddetlenmek.

shewqlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ۋﻗﻠ‬鴺‫】ﺷ‬ a.u. shiddetlik 【鵗鴙‫ﺪﺩەﺗﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬a.u. Şiddetli.

Meraklandırmak. shiddetlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺪﺩەﺗﻠ‬鴙‫】ﺷ‬ a.u.
shewqlendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ۋﻗﻠ‬鴺‫】ﺷ‬ a.u. Şiddetlenme.
Meraklandırma. shie 【‫ﯭ‬鴙‫ 】ﺷ‬a. din. Şii.
shewqlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ۋﻗﻠ‬鴺‫】ﺷ‬ a.u. shifen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻔ‬鴙‫ 】ﺷ‬ç. Pedagoji, eğitim bilimi.
Meraklanmak. Shifen shöyen – Eğitim fakültesi.
shewqli 【鴛‫ۋﻗﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Meraklı. shix 【‫ﺦ‬鴙‫ 】ﺷ‬Surat.
shewqlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ۋﻗﻠ‬鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Meraklanma, shijaet 【‫ﺠﺎﯬﺕ‬鴙‫ 】ﺷ‬a. Cesaret, yüreklilik.
meraklanış.
shijaetlik 【鵗鴙‫ﺠﺎﯬﺗﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬a.u. Cesur, cesaretli,
shewwal 【‫ۋۋﺍﻝ‬鴺‫ 】ﺷ‬a. Şevval. yürekli.
sheyda 【‫ﺪﺍ‬鴵鴺‫ 】ﺷ‬f. Sevgi, aşık, tutkun, gönül shikar 【‫ﮑﺎﺭ‬鴙‫ 】ﺷ‬Av, avlanma. Shikarga
vermiş. Sheyda bolmaq – Aşık olmak, gönlünü chiqmaq – Ava çıkmak.
kaptırmak.
shikayet 【‫ﺕ‬鴺鴵‫ﮑﺎ‬鴙‫ 】ﺷ‬a. Şikayet. Shikayet
sheydaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﻟ‬鴵鴺‫ 】ﺷ‬f.u. Aşıklık, tutkunluk, qilmaq – Şikayet etmek.
aşık olma.
shikayetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺鴵‫ﮑﺎ‬鴙‫ 】ﺷ‬a.u. Şikayetçi.
sheyge 【鴺‫ﮕ‬鴵鴺‫ 】ﺷ‬ağ. bk. shu yerge.
shike 【鴺‫ﮑ‬鴙‫ 】ﺷ‬bk. shéker.
sheyx 【‫ﺦ‬鴵鴺‫ 】ﺷ‬a. Şeyh.
shikel 【‫ﻝ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ 】ﺷ‬ağ. bk. kishen.
sheyxliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺨﻠ‬鴵鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şeyhlik.
shilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﺷ‬ç.u. Karıştırma.
sheyxul'islam 【‫ﻡ‬鳤‫ﻟ﯒ﺴ‬鵞‫ﺨ‬鴵鴺‫ 】ﺷ‬a. Şeyhülislam.
shildir 【‫ﺮ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﺷ‬Taklidî ses. Shildir etmek –
sheytan 【‫ﺘﺎﻥ‬鴵鴺‫ 】ﺷ‬a. Şeytan. Sheytan harwisi Hışırdatmak, hışıldamak, fışırdamak.
– Bisiklet.
shildir-shildir 【‫ﺮ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﺷ‬-‫ﺮ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﺷ‬takl. Sürekli
sheytanchaq 【‫ﺘﺎﻧﭽﺎﻕ‬鴵鴺‫ 】ﺷ‬Bisiklet. şırıltı, sürekli fışırtı. Yopurmaqlar
sheytanlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺘﺎﻧ‬鴵鴺‫】ﺷ‬ a.u. Hile shildir-shildir qilidu – Yapraklar sürekli fışırtı
yapmak, kurnazlık etmek. yapıyor.

sheytanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﺎﻧﻠ‬鴵鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Şeytanlık, hile. shildirlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫( 】ﺷ‬shildirlimaq'tan)

Sheytanliq qilmaq – Şeytanlık etmek. Şarıldatmak, fışırdatmak.

sheytanlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺘﺎﻧﻠ‬鴵鴺‫ 】ﺷ‬a.u. Hile yapma, shildirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﺷ‬ Çınlamak,

kurnazlık etme. tınlamak, şangırdamak, şingırdamak.

shiar 【‫ﯫﺭ‬鴙‫ 】ﺷ‬a. bk. shuar. shildirlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ﺷ‬ Şıkırdatma,

tıngırdatma, şıngırdatma.
shiblit 【‫ﺖ‬鴙‫ﺒﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬r. Ayakkabı.
shildishap 【‫ﺸﺎپ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﺷ‬ağ. bk. kirlik.
shiddet 【‫ﺪﺩەﺕ‬鴙‫ 】ﺷ‬a. Şiddet. Shiddet bilen –
Şiddet ile. shildurmaq 【‫ﻠﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫】ﺷ‬ Soydurmak,
sıyırtmak.
shiddetlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺪﺩەﺗﻠ‬鴙‫】ﺷ‬ a.u.

475
shildurtmaq 【‫ﻠﺪۇﺭﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺷ‬ Soydurtmak, shimali-gherp 【‫ﺭپ‬鴺‫ﻏ‬-鴛‫ﻤﺎﻟ‬鴙‫ 】ﺷ‬a. Kuzey batı.
sıyırttırmak. shimali-sherq 【‫ﺭﻕ‬鴺‫ﺷ‬-鴛‫ﻤﺎﻟ‬鴙‫ 】ﺷ‬a. Kuzey doğu.
shildurtush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻠﺪۇﺭﺗ‬鴙‫】ﺷ‬ Soydurtma,
shimaylanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫ﻤﺎ‬鴙‫ 】ﺷ‬Sıvanmak.
sıyırttırma.
shimes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺷ‬ağ. bk. eltire.
shildurush 【‫ﻠﺪۇﺭۇﺵ‬鴙‫ 】ﺷ‬Soydurma, sıyırtma.
shimishke 【鴺‫ﺸﮑ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺷ‬r. Çekirdek; ayçiçeği
shiligey 【‫ي‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬ağ. bk. shaldama.
çekirdeği.
shilim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬I 1. Sümük 2. Undan
shina 【‫ﻨﺎ‬鴙‫ 】ﺷ‬Takoz.
yapılmış yapıştırıcı.
shinaq 【‫ﻨﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺷ‬ağ. bk. sinaq.
shilim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬II Yosun.
shine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺷ‬ağ. bk. shirne.
shilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬ç.u. Karıştırmak.
shing 【鵘鴙‫ 】ﺷ‬ç. Ölçü birimi, küçük sandıkla
shilimlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬Yapıştıncı sürme.
yapılan hecim ölçüsü. Tahıl ölçüsünde
shilimlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬Yapıştıncı sürmek. kullanılır.

shilimshiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬Sümük. shingli 【鴛‫ﻠ‬鳵鴙‫ 】ﺷ‬ç. Bagaj, yük.

shilimshiqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻘ‬鴙‫ﻤﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬Sümük shinxey 【‫ي‬鴺‫ﻨﺨ‬鴙‫ 】ﺷ‬ç. Shinxey inqilabi –

hale gelmek. Milliyetçi Çin Cumhuriyeti'nin kuruluşuna yol

shilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬Soyma, sıyırma. açan 1911 Çin Devrimi.

shintaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﻨﺘﺎ‬鴙‫ 】ﺷ‬Ucu çıkmak, dışarı

shilk-shilk 【鵗‫ﻠ‬鴙‫ﺷ‬-鵗‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬takl. Şak şak.
fırlamak, dikilip durmak.
shilq 【‫ﻠﻖ‬鴙‫ 】ﺷ‬takl. Şak şak. Shilq etmek –
ship 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﺷ‬ağ. bk. yip.
Şak şak vurmak.
shipa 【‫ﭙﺎ‬鴙‫ 】ﺷ‬a. Şifa. Shipa bermek – Şifa
shillash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬ağ. bk. showa.
vermek. Shipa tapmaq – Şifa bulmak.
shille 【鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬I ağ. bk. geden.
shipaxana 【‫ﭙﺎﺧﺎﻧﺎ‬鴙‫ 】ﺷ‬a.f. Hastahane.
shille 【鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬II ağ. bk. patan.
shipalanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﭙﺎ‬鴙‫ 】ﺷ‬a.u. İyileşmek,
shilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺷ‬Soymak, sıyırmak. sıhhati düzelmek.
shilt 【‫ﻠﺖ‬鴙‫ 】ﺷ‬takl. shilt etmek Şıkırdamak, shipaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﺎﻟ‬鴙‫ 】ﺷ‬Şifalı, şifalık, şifa veren.
şıngırdamak. Shipaliq su – Şifalı su.
shiltimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠﺘ‬鴙‫ 】ﺷ‬Sallamak. shipalinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﭙﺎﻟ‬鴙‫ 】ﺷ‬İyileşme, sıhhati
shiltish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠﺘ‬鴙‫ 】ﺷ‬Sallama. düzelme.

shilupshap 【‫ﭘﺸﺎپ‬鵞‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬ağ. bk. palaz. shipang 【‫ﭙﺎڭ‬鴙‫ 】ﺷ‬ç. Paviyon.

shilwe 【‫ە‬鵣‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬Lapa, bulamaç. shipanglash 【‫ﺵ‬鳤鳴‫ﭙﺎ‬鴙‫ 】ﺷ‬Sallanma.

shilwigürüch 【‫ﺭۈچ‬鵠‫ﮕ‬鴘鵣‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺷ‬bk. shilwe. shipanglatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ﭙﺎ‬鴙‫】ﺷ‬

(shipanglimaq'tan) Sallamak.
shim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺷ‬Pantolon.
shipanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﭙﺎ‬鴙‫ 】ﺷ‬Sallanmak.
shimal 【‫ﻤﺎﻝ‬鴙‫ 】ﺷ‬a. Kuzey.

476
shiperek 【‫ﺭەك‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺷ‬zool. bk. shepereng. shirilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺷ‬f.u. Şekerli hale

shipildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺷ‬Hışırdama, hışıldama, getirmek.

fışırdama. shirilinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺷ‬f.u. Olgunlaşma,

shipildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫( 】ﺷ‬shipildimaq'tan) tanelenme.

Hışırdatmak, hışıldatmak, fışırdatmak. shirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﺷ‬ Dikmek. Yotqan

shipildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫】ﺷ‬ Hışırdamak, shirimaq – Yorgan dikmek.

hışıldamak, fışırdamak. shirin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺷ‬f. Şirin, tatlı. Shirin söz –

shipilditish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫】ﺷ‬ Hışırdatma, Tatlı söz. Shirin sözlük – Tatlı sözlü.

hışıldatma, fışırdatma. shirinxor 【‫ﺭ‬鵝‫ﻨﺨ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺷ‬f. Tatlıya düşkün.

shipingshitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺸ‬鳵鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺷ‬Sallama. shirinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺷ‬f.u. Tatlılık.

shipingshitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鳵鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺷ‬Sallamak. shirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺷ‬Dikme, dikiş.

shipirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺷ‬Fısıltı, fışırtı, hışırtı. shirket 【‫ﺕ‬鴺‫ﺮﮐ‬鴙‫ 】ﺷ‬a. Şirket. Soda shirkiti –

shipirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫】ﺷ‬ Fısıldamak, Ticaret şirketi. Sanaet shirkiti – Sanayi şirketi.

fışırdamak. shirketchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺮﮐ‬鴙‫ 】ﺷ‬a.u. Ortaklık

shir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺷ‬f. zool. Arıslan. Shirdek – Arıslan hali. Dölet bilen xususiler shirketchiligi –
Devlet ve özel kişiler ortaklığı.
gibi.
shirkeyip 【‫ﭗ‬鴙鴵鴺‫ﺮﮐ‬鴙‫ 】ﺷ‬f.a. Çok neşeli.
shiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫ 】ﺷ‬Bacak. Bash-shiraq – Baş ve
bacak. shirne 【鴺‫ﺮﻧ‬鴙‫】ﺷ‬ Balözü, nektar. Üzüm

shirchay 【‫ﺮﭼﺎي‬鴙‫ 】ﺷ‬Sütlü çay. shirnisi – Üzüm balözü.

shirtildaq 【‫ﻠﺪﺍﻕ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺷ‬Çatırtı, patırtı.
shirdak 【‫ﺮﺩﺍك‬鴙‫ 】ﺷ‬Hayvanların altına serilen
saman. shirtildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫( 】ﺷ‬shirtildimaq'tan)

shire 【‫ﺮە‬鴙‫ 】ﺷ‬I Deri, kösele. Cıvıldatmak, cırcır ettirmek, çatırdatmak.

shirtildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺷ‬Çatırdamak.

shire 【‫ﺮە‬鴙‫ 】ﺷ‬II f. Özsu, usare.
shiteyze 【‫ﺰە‬鴵鴺‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺷ‬ç. Sahne, varyete.
shirelenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺮەﻟ‬鴙‫ 】ﺷ‬f.u. Olgunlaşmak,
tanelenmek. shiwir 【‫ﺮ‬鴘鵣鴙‫ 】ﺷ‬Fısıltı, fısıldama.

shirem 【‫ﺮەﻡ‬鴙‫ 】ﺷ‬Shirem jeddi – Uzak akraba. shiwir-shiwir 【‫ﺮ‬鴘鵣鴙‫ﺷ‬-‫ﺮ‬鴘鵣鴙‫】ﺷ‬ Fısıltı.

shiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺷ‬Dikişli. Shiriq chapan – Shiwir-shiwir sözleshmek – Fısıldaşmak.

Dikişli palto. shiwirghan 【‫ﺮﻏﺎﻥ‬鴘鵣鴙‫ 】ﺷ‬Kar fırtınası.

shiriqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﺷ‬Uzaklardan duyulan shiwirghanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻏﺎﻧﻠ‬鴘鵣鴙‫】ﺷ‬ Fırtınalı.

ses, kuytu. Shiwirghanliq soghuq – Fırtınalı soğuk.
shirildaq 【‫ﻠﺪﺍﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺷ‬Ufak tefek, önemsiz. shiwirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴘鵣鴙‫ 】ﺷ‬Fısıldama.

shirildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺷ‬Şırıldamak. shiwirlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴘鵣鴙‫ 】ﺷ‬Fısıldaşmak.

shirilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺷ‬f.u. Tatlı, şekerli. shiwirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘鵣鴙‫ 】ﺷ‬Fısıldamak.

477
shiwirlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘鵣鴙‫ 】ﺷ‬Fısıldaşma. afet, kaza. Özemning shorum – Kendi derdim.
Shor manglay – Bedbaht, zavallı, talihsiz,
shodaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺩﺍ‬鵝‫ 】ﺷ‬Dimdik durmak,
şanssız. Shorum qurudi – Şansımı kaybettim.
çıkmak, dışarı fırlamak, ucu çıkmak.
Shorung kursun! – Bedbaht! zavallı! Shorung
shoduyush 【‫ﺵ‬鵞鴵‫ﺩۇ‬鵝‫ 】ﺷ‬Dimdik durma, çıkış, qurghur! – Bedbaht! zavallı!
dışarı fırlama, ucu çıkma. shora 【‫ﺭﺍ‬鵝‫ 】ﺷ‬Geçme, geçid.
shofang 【‫ﻓﺎڭ‬鵝‫ 】ﺷ‬ç. bk. shopang.
shoralmaq 【‫ﺭﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺷ‬Emilmek.
shox 【‫ﺥ‬鵝‫ 】ﺷ‬f. Yaramaz, afacan, haylaz.
shorash 【‫ﺭﺍﺵ‬鵝‫ 】ﺷ‬Emme, içine çekme.
shoxla 【鳤‫ﺧ‬鵝‫ 】ﺷ‬ağ. Domates.
shoratquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺭﺍﺗﻘ‬鵝‫ 】ﺷ‬bk. shoratmaq.
shoxlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺧ‬鵝‫ 】ﺷ‬f.u. Yaramazlık
shoratmaq 【‫ﺭﺍﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﺷ‬ (shorimaq'tan)
etmek, numara yapmak.
Emdirmek.
shoxluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺧﻠ‬鵝‫ 】ﺷ‬f.u. Yaramazlık, çapkınlık.
shorighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴘‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺷ‬Emen, içine çeken.
Shoxluq qilmaq – Yaramazlık yapmak.
Qan shorighuchi – Kan içici, kan emen, gaddar,
shoxlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺧﻠ‬鵝‫ 】ﺷ‬f.u. Yaramazlmık hunhar.
etme, numara yapma. shorimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺷ‬Emmek, içine çekmek.
shoxshumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺧﺸ‬鵝‫】ﺷ‬ Çekilmek,
shorlaq 【‫ﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺷ‬Tuzlak arazi.
gerilemek.
shorlang 【‫ڭ‬鳣‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺷ‬Tuzlak arazi.
shoxshush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺧﺸ‬鵝‫ 】ﺷ‬Çekilme, gerileme.
shorlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺷ‬Mutsuz etmek, zor
shoxula 【鳣鵞‫ﺧ‬鵝‫ 】ﺷ‬ç. Frenk üzümü.
durumda bırakmak.
shoköl 【‫ﻝ‬鵟‫ﮐ‬鵝‫ 】ﺷ‬ağ. bk. arishang.
shorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ 】ﺷ‬I Bedbaht, zavallı, talihsiz,
shoq 【‫ﻕ‬鵝‫ 】ﺷ‬f. bk. shox. şanssız.

shola 【鳣鵝‫ 】ﺷ‬I bk. shoyla. shorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ 】ﺷ‬II Tuzlu, tuzlak arazi.

shola 【鳣鵝‫ 】ﺷ‬II Kızıltı, ışık. Künning – Şolisi shorluqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫】ﺷ‬ Bahtsızlık,
güneş ışığı. mutsuzluk, zavallılık.

sholaq 【‫ﻕ‬鳣鵝‫ 】ﺷ‬ağ. bk. shortang ve shorluq shorpa 【‫ﺭﭘﺎ‬鵝‫ 】ﺷ‬Çorba.

II. shorpichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺭﭘ‬鵝‫ 】ﺷ‬Çorbacı.
sholugh 【‫ﻍ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺷ‬ağ. bk. shorluq.
shortan 【‫ﺭﺗﺎﻥ‬鵝‫ 】ﺷ‬Turna balığı.
sholuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺷ‬ağ. bk. shorluq.
shortang 【‫ﺭﺗﺎڭ‬鵝‫ 】ﺷ‬Tuzlak arazi.
shondaq 【‫ﻧﺪﺍﻕ‬鵝‫ 】ﺷ‬ağ. bk. shundaq.
shortangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺭﺗﺎ‬鵝‫ 】ﺷ‬Tuzlak arazi.
shopang 【‫ﭘﺎڭ‬鵝‫ 】ﺷ‬ç. Rakı fabrikası.
shortumshuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﺸ‬鵞‫ﺭﺗ‬鵝‫】ﺷ‬İnatçı adam, harın
shopqa 【‫ﭘﻘﺎ‬鵝‫ 】ﺷ‬ağ. bk. zenjiwil. 2. Kötü, kindar, öfkeli.

shopur 【‫ﺭ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺷ‬r. Şoför. shortumshuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﻣﺸ‬鵞‫ﺭﺗ‬鵝‫ 】ﺷ‬1. İnatçı

olma hali 2. Kötülük, kindarlık.
shor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺷ‬I f. Tuzlak arazi.
shorughuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺭۇﻏ‬鵝‫ 】ﺷ‬Emen.
shor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺷ‬II Dert, bela, felâket, müsibet,

478
shoruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵝‫ 】ﺷ‬Çivi, kafriçe. shékersuyu 【鵞鴵鵞‫ﺭﺳ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺷ‬f.u. Bir kavun türü.

shorutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﺗ‬鵝‫】ﺷ‬ Emdirme, içine shérikchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺷ‬a.u. Ortaklık.

çektirme. Hökümet bilen xususilar shérikchiligi – Özel
shorwa 【‫ﺭۋﺍ‬鵝‫ 】ﺷ‬bk. shorpa. ve kamu ortaklığı; Özel ve devlet ortaklığı.

shérikleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺷ‬Ortak olmak.

shosey 【‫ي‬鴺‫ﺳ‬鵝‫ 】ﺷ‬ç. Yeşil salata.
shériklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺷ‬bk. shérikchilik.
shota 【‫ﺗﺎ‬鵝‫ 】ﺷ‬Merdiven, iskele.
shériklishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺷ‬Ortak olma.
shotka 【‫ﺗﮑﺎ‬鵝‫ 】ﺷ‬bk. chotka.
shérip 【‫ﭗ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺷ‬a. Şerif.
showa 【‫ۋﺍ‬鵝‫ 】ﺷ‬Çorba; bk. shorpa. Showa
gürüch – Pirinç çorbası. shéshe 【鴺‫ﺸ‬鴽‫ 】ﺷ‬I Şişe. Lampa shéshisi –

showichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ۋ‬鵝‫ 】ﺷ‬ağ. bk. shorpichi. Lamba şişesi.

shéshe 【鴺‫ﺸ‬鴽‫ 】ﺷ‬II Keten bezi.

shoya 【‫ﺎ‬鴵鵝‫ 】ﺷ‬I ç. Rehin sandığı.
shéshildurmaq 【‫ﻠﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫】ﺷ‬
shoya 【‫ﺎ‬鴵鵝‫ 】ﺷ‬II ç. Ağa oğlu, paşa evladı.
(shéshilmaq'tan) Acele ettirmek, sıkıştırmak,
shoyla 【鳤鴵鵝‫ 】ﺷ‬Koyu pirinç çorbası. şaşırtmak.
shoyna 【‫ﻨﺎ‬鴵鵝‫ 】ﺷ‬Kalın keten veya pamuk shéshildurush 【‫ﻠﺪۇﺭۇﺵ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﺷ‬Acele ettirme,
ipliği. sıkıştırma, şaşırtma.
shwéd 【‫ﺪ‬鴼鵣‫ 】ﺷ‬İsveç. Shwéd ayili – İsveç shéshilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﺷ‬Acele etme, şaşırma.
kadını. Shwéd tili – İsveç dili.
shéshilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫】ﺷ‬ Acele etmek,
Shwéytsariye 【鴺鴶鴘‫ﺘﺴﺎﺭ‬鴶鴼鵣‫ 】ﺷ‬İsviçre. şaşırmak.
shwéytsariyilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴘‫ﺘﺴﺎﺭ‬鴶鴼鵣‫ 】ﺷ‬İsviçreli. shéshilmay-pishmay 【‫ﺸﻤﺎي‬鴙‫ﭘ‬-‫ﻠﻤﺎي‬鴙‫ﺸ‬鴽‫】ﺷ‬
shé'ir 【‫﯒ﺮ‬鴽‫ 】ﺷ‬a. Şiir. Acele etmeden, şaşırmadan.

shé'iriy 【鴸鴘‫﯒ﺮ‬鴽‫ 】ﺷ‬a. Şiirsel. Shé'iriy eser – shéship-piship 【‫ﭗ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﭘ‬-‫ﭗ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﺷ‬Acele olarak,
Şiirsel eser. müstacelen.

shé'iriyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫﯒ﺮ‬鴽‫ 】ﺷ‬a. Şiirsel, şiire ait. shétiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫】ﺷ‬Sürgün, ishal, emel, dizanteri.

shéwe 【‫ە‬鵣鴽‫ 】ﺷ‬f. Şive, dialekt, ağız. shétil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺷ‬Şakacı, alaycı.

shéghil 【‫ﻞ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ 】ﺷ‬Kırma taş, çakıllı kum. shétillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺷ‬Şaklabanlık; şaka hali.
Shétillik qilmaq – Şaka etmek; şaka söylemek.
shéxil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺷ‬bk. shéghil.
shéyit 【‫ﺖ‬鴙鴶鴽‫ 】ﺷ‬a. bk. shahit.
shéker 【‫ﺭ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺷ‬f. Şeker. Qum shéker – Toz
şeker. Shéker qomush – Şeker kamışı. shöbe 【鴺‫ﺑ‬鵟‫ 】ﺷ‬a. Şube. Chaylarda shöbiler
kurulmaqta – Oralarda şubeler kurulmakta.
shékerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺷ‬f.u. Şekerli.
shöhret 【‫ﮬﺮەﺕ‬鵟‫ 】ﺷ‬a. Şöhret, ün. Shöhret
shékernan 【‫ﺭﻧﺎﻥ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺷ‬f. Bisküvi.
qazanmaq – Şöhret kazanmak. Shöhriti pütün
shékerpélek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴽‫ﺭﭘ‬鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺷ‬f. Tatlı bir kavun dunyagha tarqalghan – Şöhreti dünyaca
türü. bilinmiş.

479
shöhretlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮬﺮەﺗﻠ‬鵟‫ 】ﺷ‬a.u. Şöhretli shuarperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﯪﺭﭘ‬鵞‫ 】ﺷ‬a.f. Slogan atmayı
olmak. seven.

shöhretlik 【鵗鴙‫ﮬﺮەﺗﻠ‬鵟‫ 】ﺷ‬a.u. Şöhretli. shuarperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﯪﺭﭘ‬鵞‫ 】ﺷ‬a.f.u. Slogan

shöhretlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮬﺮەﺗﻠ‬鵟‫ 】ﺷ‬a.u. Şöhretli atmayı sevme hali.

olma. shughul 【‫ﻝ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺷ‬a. Meşgul, iş.

shöhretperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﮬﺮەﺗﭙ‬鵟‫】ﺷ‬ a.u. shughullandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫】ﺷ‬ a.u.

İkbalperest, şöhret düşkünü. Meşgul etmek.

shöhretperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﮬﺮەﺗﭙ‬鵟‫ 】ﺷ‬a.f.u. shughullandurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫】ﺷ‬ a.u.

İkbalperestlik, şöhret düşkünlüğü. Meşgul etme.

shöhretsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮬﺮەﺗﺴ‬鵟‫ 】ﺷ‬a.u. Şöhretsiz. shughullanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺷ‬a.u. Meşgul

shöhretsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﮬﺮەﺗﺴ‬鵟‫ 】ﺷ‬a.u. Şöhretsizlik. olmak.

shughullunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺷ‬Meşgul olma.

shölgey 【‫ي‬鴺‫ﻟﮕ‬鵟‫ 】ﺷ‬Tükürük, saly.
shuji 【鴛‫ﺟ‬鵞‫ 】ﺷ‬ç. Parti sekreteri. Partiye
shölgeylenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ﻟﮕ‬鵟‫】ﺷ‬ Tükürük
komitéti shujisi – Parti komitesi sekreteri.
çıkması; tükürüklü hale gelmek.
shujiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺟ‬鵞‫ 】ﺷ‬ç.u. Sekreterlik. U ülkilik
shölgeylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ﻟﮕ‬鵟‫ 】ﺷ‬Tükürüklü.
partiye komitétining shujilighi wezipiside
shölümdesh 【‫ﻣﺪەﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫】ﺷ‬ Tükürükleme, bolghan – O eyalet parti komitesinin
tükürükleş. sekreterlik görevinde bulunmuş.
shölümdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻣﺪ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺷ‬Tükürüklemek. shukemgiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﻣﮕ‬鴺‫ﮐ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şu ana kadar.
shöpük 【‫ك‬鵠‫ﭘ‬鵟‫ 】ﺷ‬Kabuk. Alma shöpükliri – shukemgichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻣﮕ‬鴺‫ﮐ‬鵞‫】ﺷ‬Şu ana kadar.
Elma kabuklan.
shuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﺷ‬ağ. bk. shük I.
shtap 【‫ 】ﺷﺘﺎپ‬r. Karargah. Shtap bashlighi –
shuquri 【‫ﺭى‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ 】ﺷ‬ağ. bk. yuqiri.
Kurmay; erkan-ı harp. Bash shtap – Baş
karargah. shuqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ 】ﺷ‬ağ. bk. yuqush.

shtat 【‫ 】ﺷﺘﺎﺕ‬r. Kadro. shul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﺷ‬bk. shu.

shtatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺷﺘﺎﺗﻠ‬r.u. Kadrolu. shulu 【鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şoyla.

shu 【鵞‫ 】ﺷ‬Şu. Shu yerde – Şurada. Shu yerge shuluqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫】ﺷ‬ Dalgalanmak,
– Şuraya. Shu yerdin – Şuradan. Shu keder – Şu karışmak, kargaşalık.
kadar. Shuning bilen – Şununla. Shuning bilen shum 【‫ﻡ‬鵞‫ 】ﺷ‬İç karartıcı, meşum, uğursuz.
bille – Şununla beraber. Shu seweplik – Şu
sebeple. Shu chaghda – Şu zaman, o zaman. shumbuya 【‫ﺎ‬鴵鵞‫ﻣﺒ‬鵞‫ 】ﺷ‬Kavunun köküne çıkan
Shuning üchün – Şunun için. Shuningdek – parazit bitki. Qoghunluqni shumbuya basti –
Şunun gibi. Shu kemgiche – Şu ana kadar. Shu Kavunluğu parazit bitki bastı.
kün'giche – Şu güne kadar. Shu chaqqiche – Şu shumlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻣ‬鵞‫ 】ﺷ‬Heyecanlanmak,
ana kadar. Shu arida – Şu arada. telaşlanmak, tedirgin olmak, oynak olmak.
shuar 【‫ﯪﺭ‬鵞‫ 】ﺷ‬a. Şiar, slogan. shumluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞‫ 】ﺷ‬Dert, bela, uğursuzluk,

480
afet, felâket. shungghutmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵞‫】ﺷ‬
shumlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞‫ 】ﺷ‬Heyecanlanma, (shungghumaq'tan) Batırmak, daldırmak,
telaşlanma, tedirgin olma, oynak olma. banmak.

shumsha 【‫ﻣﺸﺎ‬鵞‫ 】ﺷ‬bot. Eğreltiotu. shungghutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵞‫】ﺷ‬ Batırma,

daldırma, banma.
shunche 【鴺‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﺷ‬O kadar, şu kadar.
shungqar 【‫ﻘﺎﺭ‬鳴鵞‫】ﺷ‬ Doğan, şahin.
shunchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şu kadar. Shunchilik
Shungqarim – Şahinim.
waxt – İçide şu kadar vakit içinde.
shunglashqa 【‫ﺷﻘﺎ‬鳤鳴鵞‫ 】ﺷ‬Şunun için.
shunchiwala 【鳣‫ﺍ‬鵣鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şu kadar, o kadar.
Néme shunchiwala warqiraysen? – Niye o shuningda 【‫ﺪﺍ‬鳵鴙‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şunda.
kadar bağırıyorsun? shuningdek 【‫ﺪەك‬鳵鴙‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şunun gibi.
shunchuwala 【鳣‫ۋﺍ‬鵞‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﺷ‬f. bk. shunchiwala. shuningdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鳵鴙‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şundan. Shuningdin
shunda 【‫ﻧﺪﺍ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şurada. kéyin – Şundan sonra.

shundagh 【‫ﻧﺪﺍﻍ‬鵞‫ 】ﺷ‬ağ. bk. shundaq. shuninggha 【‫ﻐﺎ‬鳵鴙‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şuna, şunun için.
Shuninggha uxshash – Şuna benzer.
shundaq 【‫ﻧﺪﺍﻕ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şöyle. Shundaq qilip – Şu
Shuninggha uxshash ademler – Şunun gibi
halde. Shundaq bolsun – Şöyle olsun. Shundaq
adamlar. Shuninggha qarimastin – Şuna
bolsimu – Şöyle olsa da. Shundaq bolghandila –
bakmadan.
Sadece şöyle olduğu halde. Shundaqmu? –
Şöyle mi? shuningki 【鴛‫ﮑ‬鳵鴙‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şununki. Bu hem
shuningki – Bu da şununki. Shuningkidek –
shundaqche 【鴺‫ﻧﺪﺍﻗﭽ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şu halde, şöylece.
Şununki gibi.
shundaqla 【鳤‫ﻧﺪﺍﻗ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şu halde, sadece şöyle,
shupurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﭘ‬鵞‫ 】ﺷ‬ağ. bk. yopurmaq.
şunun gibi, aynı.
shura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ 】ﺷ‬f. Şura, meclis.
shundaqliqtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻧﺪﺍﻗﻠ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şöyle olduktan.
shurdaq 【‫ﺭﺩﺍﻕ‬鵞‫ 】ﺷ‬Yara izi, bere.
shundaqtimu 【鵞‫ﻤ‬鴙‫ﻧﺪﺍﻗﺘ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şöyle olduğu
halde. shurghan 【‫ﺭﻏﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺷ‬bk. shiwirghan.

shunday 【‫ﻧﺪﺍي‬鵞‫ 】ﺷ‬ağ. bk. shundaq. shuruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ 】ﺷ‬Tomruk (-ğu), kütük (-ğü).

shundin 【‫ﻦ‬鴘‫ﻧﺪ‬鵞‫ 】ﺷ‬Şundan. Shundin tartip – shuta 【‫ﺗﺎ‬鵞‫ 】ﺷ‬bk. shota.

Şundan başlayarak. shutu 【鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺷ‬ağ. bk. shota.
shung 【‫ڭ‬鵞‫ 】ﺷ‬Filiz. shuwaq 【‫ۋﺍﻕ‬鵞‫ 】ﺷ‬bot. Pelin, akpelin.
shunga 【‫ﺎ‬鳴鵞‫ 】ﺷ‬Onun içiendir ki; ondan shuwede 【‫ۋەﺩە‬鵞‫ 】ﺷ‬ağ. Şurada.
dolayıdır ki.
shuwedin 【‫ﻦ‬鴘‫ۋەﺩ‬鵞‫ 】ﺷ‬ağ. Şuradan.
shungghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵞‫ 】ﺷ‬Pike bombardıman
shuwege 【鴺‫ۋەﮔ‬鵞‫ 】ﺷ‬ağ. Şuraya.
uçağı.
shuwurghan 【‫ۋۇﺭﻏﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺷ‬bk. shiwirghan.
shungghumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵞‫ 】ﺷ‬Dalmak.
shuwurmaq 【‫ۋۇﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﺷ‬ Süpürmek,
shungghush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵞‫ 】ﺷ‬Dalma, dalış.
kaldırmak (tipi).

481
shuwurush 【‫ۋۇﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﺷ‬bk. shuwurmaq. shümdürmek 【‫ك‬鴺‫ﻣﺪۈﺭﻣ‬鵠‫】ﺷ‬ Saplamak,

shübhe 【鴺‫ﺑﮭ‬鵠‫】ﺷ‬ a. Şüphe. Shübhe batırmak.

qozghimaq – Şüphelendirmek. Shübhige shümdürüsh 【‫ﻣﺪۈﺭۈﺵ‬鵠‫ 】ﺷ‬Saplama, batırma.

chüshmek – Şüphelenmek. Shübhem bar – shümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺷ‬Musluk.
Şüphem var. Shübhem yoq – Şüphem yok.
Shübhide qalmaq – Şüphelenmek. Méning u shümermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫】ﺷ‬ Emmek, içine
kishide shübhem bar – Ben o kişiden çekmek.
şüpheleniyorum. Shek-shübhe – Şüphe. shümesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺷ‬Emme, emiş, şümimek;
shübhilen'güch 【‫چ‬鵠‫ﻧﮕ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺑﮭ‬鵠‫ 】ﺷ‬a.u. İtimatsız, bk. shümmek.
şüpheci. shümmek 【‫ك‬鴺‫ﻣﻤ‬鵠‫ 】ﺷ‬Emmek, içine çekmek.
shübhilendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺑﮭ‬鵠‫】ﺷ‬ a.u. shümsheygen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴵鴺‫ﻣﺸ‬鵠‫ 】ﺷ‬Sırtı hafifçe
Şüphelendirmek. kamburlaşmış.
shübhilendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺑﮭ‬鵠‫】ﺷ‬ a.u. shümsheymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ﻣﺸ‬鵠‫ 】ﺷ‬Sırtını hafifçe
Şüphelendiriş, şüphelendirme. kamburlaştırmak.
shübhilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺑﮭ‬鵠‫ 】ﺷ‬a.u. Şüpheli. Shübhilik shümsheytmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴵鴺‫ﻣﺸ‬鵠‫ 】ﺷ‬Sırtını hafifçe
adem – Şüpheli adam. Shübhilik ish – Şüpheli kamburlaştırtmak.
iş.
shümshüyüsh 【‫ﺵ‬鵠鴵鵠‫ﻣﺸ‬鵠‫ 】ﺷ‬Sırtını hafifçe
shübhilinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺑﮭ‬鵠‫ 】ﺷ‬a.u. Şüphelenme. kamburlaştırma.
shübhisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺑﮭ‬鵠‫ 】ﺷ‬a.u. Şüphesiz. shümüdeklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺩەﮐﻠ‬鵠‫ﻣ‬鵠‫】ﺷ‬ Sıvama,
shübhisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺑﮭ‬鵠‫ 】ﺷ‬a.u. Şüphesizlik. çemreme.

shühret 【‫ﮬﺮەﺕ‬鵠‫ 】ﺷ‬a. bk. shöhret. shümüdeklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺩەﮐﻠ‬鵠‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺷ‬Sıvamak,

çemremek.
shük 【‫ك‬鵠‫ 】ﺷ‬I Sakin, sessiz. Shük turmaq –
Sakin olmak. Shük bolmaq – Sakin olmak. shümürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺷ‬Emme, içine çekme.

shük 【‫ك‬鵠‫ 】ﺷ‬II ağ. bk. yük. shümüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺷ‬Emme, içine çekme.

shük-shük 【‫ك‬鵠‫ﺷ‬-‫ك‬鵠‫】ﺷ‬ Sakin, sessiz, shüp-shük 【‫ك‬鵠‫ﺷ‬-‫پ‬鵠‫】ﺷ‬ Sakin, sessiz.

hareketsiz. Shüp-shük olturmaq – Sessiz oturmak.

shüklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵠‫ 】ﺷ‬ağ. bk. yüklesh. shüphilenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﭘﮭ‬鵠‫】ﺷ‬ a.u.

Şüphelenmek.
shüklük 【‫ك‬鵠‫ﮐﻠ‬鵠‫ 】ﺷ‬Sakinlik, sessizlik.
shürkünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫】ﺷ‬ Üşünmek,
shükür 【‫ﺭ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﺷ‬a. Şükür. Xudagha shükür –
ürpermek.
Allaha şükür.
shürkünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﺷ‬Üşüme, ürperme.
shülgey 【‫ي‬鴺‫ﻟﮕ‬鵠‫ 】ﺷ‬bk. shölgey.
shürmel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﺷ‬Buz çözümü.
shülle 【鴺‫ﻟﻠ‬鵠‫ 】ﺷ‬ağ. bk. shoyla.
shüwe 【‫ۋە‬鵠‫ 】ﺷ‬ağ. bk. chile.

482
ta 【‫ 】ﺗﺎ‬f. Ta axshamgiche – Ta akşama kadar. taghaq 【‫ 】ﺗﺎﻏﺎﻕ‬I Tarak.
Ta shu kemgiche – Ta şu ana kadar. taghaq 【‫ 】ﺗﺎﻏﺎﻕ‬II Sırt yüzgeci.
-ta 【-‫ 】ﺗﺎ‬Bulunma eki. Ayaqta – Ayakta.
taghaq 【‫ 】ﺗﺎﻏﺎﻕ‬III Kürek kemiği.
Yaghachta – Ağaçta. Tashta – Taşta.
taghar 【‫ 】ﺗﺎﻏﺎﺭ‬Çuval.
Taala 【鳣‫ 】ﺗﺎﯪ‬a. din. Teâlâ. Allataala –
Allahüteâlâ. tagharchi 【鴛‫ 】ﺗﺎﻏﺎﺭﭼ‬Çuvalcı, çuval yapan
usta.
taam 【‫ 】ﺗﺎﯪﻡ‬a. Yemek. Shirin taam – Tatlı;
tatlı yemek. tagharlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺗﺎﻏﺎﺭ‬Çuvalı doldurma,
çuvallama.
tadan 【‫】ﺗﺎﺩﺍﻥ‬ Kurnaz. Tadan tülki
tumshighidin ilinur – ata. Kurnaz tilki tagharlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻏﺎﺭﻟ‬Çuvalı doldurmak,
burnundan yakalanır. . çuvallamak.

tadanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺩﺍﻧﻠ‬Kurnazlık. Tadanliq taghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻏﻠ‬Dağlı, dağlık.

qilmaq – Kurnazlık yapmak. taghtérek 【‫ﺮەك‬鴽‫ 】ﺗﺎﻏﺘ‬bot. Bir tür dağ ağacı.
tagh 【‫ 】ﺗﺎﻍ‬I Dağ. Tagh étigi – Dağ yamacı. tax 【‫ 】ﺗﺎﺥ‬Taklidî ses. U toxuni tax dewetti
Tagh béshi – Dağ tepesi. Tagh tarmighi – Dağ – O tavuğa kış kış dedi.
kolu. Taghning tégi – Dağın dibi. Yapilaq tagh
taxlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺗﺎﺧ‬Ayıklama, arındırma.
– Yassı dağ. Yalpak tagh – Yassı dağ. Tagh
öchkisi – Dağ keçisi. Tagh tékisi – Dağ tekesi. taxlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺧﻠ‬Ayıklamak, arındırmak.
Tagh almisi – Dağ elması. Paxtini taxlimaq – Pamuk tarlasını yabanî
tagh 【‫ 】ﺗﺎﻍ‬II bk. taq. otlardan arındırmak.

taxta 【‫ 】ﺗﺎﺧﺘﺎ‬f. Tahta. Sinip taxtisi – Sınıf

tagh-tagh 【‫ﺗﺎﻍ‬-‫ 】ﺗﺎﻍ‬Tagh-tagh bolup yatidu
tahtası. Qara taxta – Kara tahta; yazı tahtası.
– Dağ gibi büyük ve bol. Bazarda tarwuz
Shahmet taxtisi – Satranç tahtası. Ash taxta –
taghtagh bolup yatidu – Pazarda karpuz pek
Mutfak tahtası. Taxta tömür – Varak demir.
çok.
Taxta chay – Tablet çay.
tagha 【‫ 】ﺗﺎﻏﺎ‬Dayı.
taxtay 【‫ 】ﺗﺎﺧﺘﺎي‬f. Tahta.

483
taxtayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﺗﺎﺧﺘﺎ‬f.u. Tahtalı. bolamdu! – Senin ile ağız kavgası yapılır mı!
Séning bilen gep takallashqan barmu? –
taxtiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺧﺘ‬f. Küçük raflar.
Seninle ağız kavgası yapan birisi var mı?
taxtilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﺗﺎﺧﺘ‬bk. taxtilimaq.
takallishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﺗﺎﮐﺎﻟﻠ‬Ağız kavgası yapma;
taxtilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺧﺘ‬Ekin için hazırlannuş kavgalaşma.
toprağın tahta gibi düzgün dört köşeli hale takamul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﺗﺎﮐﺎﻣ‬a. Gelişme, ilerleme,
getirilmesi.
inkişaf, olgun, sağlam.
taxtiwéshi 【鴛‫ﺸ‬鴼鵣鴙‫ 】ﺗﺎﺧﺘ‬f.u. Raf, kanape.
takamullashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫】ﺗﺎﮐﺎﻣ‬a.u. Gelişmek,
taj 【‫ 】ﺗﺎﺝ‬a. Taç. ilerlemek, olgunlaşmak.

tajawuz 【‫ 】ﺗﺎﺟﺎۋۇﺯ‬a. Tecavüz. Tajawuz takamullashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫】ﺗﺎﮐﺎﻣ‬

qilmaq – Tecavüz etmek. Bir-birige tajawuz (takamullashmaq'tan) Geliştirmek, ilerletmek,
qilmasliq – Birbirine tecavüz etmemek. olgunlaştırmak.

tajawuzchi 【鴛‫ 】ﺗﺎﺟﺎۋۇﺯﭼ‬a.u. Tecavüz eden, takamullashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫】ﺗﺎﮐﺎﻣ‬

saldıran. Geliştirme, ilerletme, olgunlaştırma.

tajawuzchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺗﺎﺟﺎۋۇﺯﭼ‬ a.u. takamullishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻟﻠ‬鵞‫】ﺗﺎﮐﺎﻣ‬ Gelişme,

Tecavüzkârlık. Tajawuzchiliq urushi – ilerleme, olgunlaşma.
Tecavüzkârlık savaşı. takaslimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﮐﺎﺳﻠ‬Tıpış tıpış yürümek.
tajawuzkar 【‫ 】ﺗﺎﺟﺎۋۇﺯﮐﺎﺭ‬a.f. Tecavüzkâr.
takche 【鴺‫ 】ﺗﺎﮐﭽ‬f. Niş, duvar gözü.
tajawuzkarane 【鴺‫】ﺗﺎﺟﺎۋۇﺯﮐﺎﺭﺍﻧ‬ a.f.
taki 【鴛‫ 】ﺗﺎﮐ‬1. Halen, şimdi, şimdilik 2.
Tecavüzkârâne.
-dıkça, -ıncaya kadar.
tajawuzkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺗﺎﺟﺎۋۇﺯﮐﺎﺭﻟ‬ a.f.
takirang 【‫ﺮﺍڭ‬鴙‫ 】ﺗﺎﮐ‬Dörtnal.
Tecavüzkârlık. Tajawuzkarliq qilmaq –
Tecavüzkârlık yapmak. taksi 【鴛‫ 】ﺗﺎﮐﺴ‬r. Taksi.

tajawuzluq 【‫ﻕ‬鵞‫】ﺗﺎﺟﺎۋۇﺯﻟ‬ a.u. Tecavüz, taktika 【‫ﮑﺎ‬鴙‫ 】ﺗﺎﮐﺘ‬r. Taktik, usul, yöntem.
saldırganlık. taktikiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﺗﺎﮐﺘ‬r.u. Taktik, taktik
tajdar 【‫ 】ﺗﺎﺟﺪﺍﺭ‬a.f. Taçdar, taçlı, taç sahibi. meselesi.

tajigül 【‫ﻝ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺟ‬a.f. bot. Horozibiği. taq 【‫ 】ﺗﺎﻕ‬I Tek, yalnız, çift olmayan. Jupmu,
taqmu? – Çift mi, tek mi?
Tajik 【鵗鴙‫ 】ﺗﺎﺟ‬Tacik. Tajik ayili – Tacik
kadını. Tajik tili – Tacik dili. Tashqorghan taq 【‫ 】ﺗﺎﻕ‬II Tam. Taq özi – Tam kendisi.
Tajikliri – Taşkorgan Tacikleri (Taşkorgan, Taq mushu – Tam bu. Taq shundaq – Tam
Kaşgar yöresindeki bir Tacik nahiyesi). şöyle.

tajliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺟﻠ‬a.u. Taçlı, taç sahibi. taq 【‫ 】ﺗﺎﻕ‬III ağ. bk. tagh.

tak 【‫ 】ﺗﺎك‬Sorkun dalı, bağ çubuğu. taq-tuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗ‬-‫ 】ﺗﺎﻕ‬takl. Takır, takır takır.

takallashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺗﺎﮐﺎﻟ‬Ağız kavgası taqa 【‫ 】ﺗﺎﻗﺎ‬Nal.

yapmak. Teng takallashmaq – Karşılıklı ağız taqaq 【‫ 】ﺗﺎﻗﺎﻕ‬Reze, tırkaz, sürgü.
kavgası yapmak. Séning bilen gep takallashqili

484
taqalmaq 【‫】ﺗﺎﻗﺎﻟﻤﺎﻕ‬ Çatıştırmak, karşı aldatmış ya.
karşıya getirmek, yakınlaştırmak. taqim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻗ‬Taqim arallar – Takımadaları.
taqash 【‫ 】ﺗﺎﻗﺎﺵ‬bk. taqimaq. taqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻗ‬1. İtmek 2. Yaklaştırmak
taqashmaq 【‫】ﺗﺎﻗﺎﺷﻤﺎﻕ‬ Takılıp kalmak, 3. Dayak koymak, altından tutmak 4. Takmak,
karşılaşmak, çatışmak, çarpışmak, değinmek. iliştirmek.
Asmangha taqashqan öyler – Göklere yükselen taqir 【‫ﺮ‬鴙‫】ﺗﺎﻗ‬Düz, dümdüz, çıplak. Taqir dala
evler; gökdelenler. – Dümdüz istep. Tap-taqir – Dümdüz. Étizliq
taqet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺗﺎﻗ‬a. Takat. Taqitim qalmidi – tap-taqir bolup qaldi – Tarla çıplak hale geldi.
Takatim kalmadı. Taqir bash – Kel, dazlak.

taqetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺗﺎﻗ‬a.u. Takatli olma hali. taqiye 【鴺鴶鴙‫ 】ﺗﺎﻗ‬Takke.

taqetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺗﺎﻗ‬a.u. Takatsiz. taqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺗﺎﻗ‬Seyrekleştirme, seyreltme.

taqetsizlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺗﺎﻗ‬a.u. taqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺗﺎﻗﻠ‬ Seyrekleştirmek,

Takatsiz hale getirmek. seyreltmek.

taqetsizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺗﺎﻗ‬a.u. Takatsiz taqmaq 【‫ 】ﺗﺎﻗﻤﺎﻕ‬Takmak. Közeynek taqmaq

hale gelmek. – Gözlük takmak. Eypni manga taqmang –
Suçu bana yüklemeyin.
taqetsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺗﺎﻗ‬a.u. Takatsizlik.
Taqetsizlik körsetmek – Takatsiz olduğunu taqta 【‫ 】ﺗﺎﻗﺘﺎ‬f. ağ. bk. taxta.
belirtmek. taqterep 【‫ﺭەپ‬鴺‫ 】ﺗﺎﻗﺘ‬ağ. bk. shimal.
taqetsizlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺗﺎﻗ‬a.u. Takatsiz tal 【‫ 】ﺗﺎﻝ‬I Söğüt ağacı. Qizil tal – Söğütün
hale gelme. bir türü. Üzüm téli – Üzüm dalı.
taqi 【鴛‫ 】ﺗﺎﻗ‬Takke. tal 【‫ 】ﺗﺎﻝ‬II Tane, adet. Bir tal tamaqa – Bir
taqichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻗ‬Nalbant, demirci. tane sigare. Bir tal tük – Bir tane tüy (kıl). Bir
tal qorqmaydu – Hiç korkmiyor. Bir talmu söz
taqichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻗ‬Nalbantlık, demircilik.
uqmaydu – Bir kelime bile bilmiyor. U bir
taqilaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳤鴙‫ 】ﺗﺎﻗ‬Nallanmış. talmu sözge kirmeydu – O hiç söz dinlemez.
taqilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﺗﺎﻗ‬1. Nallama 2. mec. tal 【‫ 】ﺗﺎﻝ‬III anat. Dalak.
Aldatma. tal 【‫ 】ﺗﺎﻝ‬IV Tam. Tal tüshte – Tam öğle
taqildaq 【‫ﻠﺪﺍﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻗ‬Palavracı, çenesi düşük, zamanında.
boşboğaz. tal-tal 【‫ﺗﺎﻝ‬-‫ 】ﺗﺎﻝ‬1. Ayrı ayrı, tane tane 2.
taqildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻗ‬Takırdama. Yırtık pırtık. Tal-tal bolup ketmek – Yırtık
pırtık haline gelmek.
taqildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﺗﺎﻗ‬taqildimaq'tan)
Takırdatmak. Ishikni taqildatmaq – Kapıyı tala 【鳣‫ 】ﺗﺎ‬1. İstep, bozkır. 2. Evin dışı, sokak.
takırdatmak. Talagha chiqmaq – Dışarı çıkmak. Talagha
chiqip kéleyli – Dışan çıkalım. Bugün talada
taqildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻗ‬Takırdamak.
soghuq – Bugün dışarısı soğuk.
taqilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻗ‬1. Nallamak 2. mec.
talax 【‫ﺥ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬a. ağ. bk. talaq.
Aldatmak. U taza taqilap kétiptu de – O iyice

485
talaq 【‫ﻕ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬a. Talak, boşama. Talaq xet – talashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬II Dalaşmak, soymak,
Boşanma mektubu. Üch talaq – Üç talak. Talaq yağma etmek, talan, çapul.
qilmaq – Boşanmak, boşamak. talatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫( 】ﺗﺎ‬talimaq'tan) Dalatmak,
talaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬Kızın evlilik hali. Talalik yağma ettirmek.
qilmaq – Kızı evlendirmek. Ikki qizimni talalik talay 【‫ي‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬Çok, epey. Bir talay – Birçok.
qildim – İki kızımı evlendirdim.
Bir talay yil ötti – Birçok yıllar geçti. Bir talay
talan 【‫ﻥ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬bk. talang. kishi keldi – Birçok kişi geldi.
talan-taraj 【‫ﺗﺎﺭﺍﺝ‬-‫ﻥ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬u.f. Yağma, çapul, talay-talay 【‫ي‬鳣‫ﺗﺎ‬-‫ي‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬Birçok. Uningdin
talan. beri talay-talay sular aqti – Ondan beri birçok
talan-tarajchi 【鴛‫ﺗﺎﺭﺍﺟﭽ‬-‫ﻥ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬u.f.u. Yağmacı. sular aktı.

taldurmaq 【‫( 】ﺗﺎﻟﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬talmaq'tan) Yormak.

talan-tarajchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﺎﺭﺍﺟﭽ‬-‫ﻥ‬鳣‫】ﺗﺎ‬
Ademni taldurudighan ish – İnsanı yoran iş.
Yağmacılık. Talan-tarajchiliq urushi –
Közüngni taldurma – Gözünü yorma.
Yağmacılık savaşı.
taldurush 【‫ 】ﺗﺎﻟﺪۇﺭۇﺵ‬Yorma.
talang 【‫ڭ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬Yağma, çapul, talan.
talgül 【‫ﻝ‬鵠‫ 】ﺗﺎﻟﮕ‬u.f. Zakkum (ağacı).
talangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴鳣‫ 】ﺗﺎ‬Yağmacı.
talghash 【‫ 】ﺗﺎﻟﻐﺎﺵ‬Seçme, ayırma, çıkarma.
talangchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴鳣‫ 】ﺗﺎ‬Yağmacılık.
talighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻟ‬Yağmacı, soyguitcu.
talanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬Yağmalanmak.
talimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻟ‬Yağmalamak, soymak.
talant 【‫ﻧﺖ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬r. Kabiliyet, istidat, yetenek.
Talant égisi – Yetenek sahibi. talip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻟ‬a. Öğrenci.

talantliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺘﻠ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬r.u. Yetenekli. talishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻟ‬bk. talashmaq.

talantsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺘﺴ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬r.u. Yeteneksiz. talqan 【‫ 】ﺗﺎﻟﻘﺎﻥ‬1. Kavurulmuş un. Tériq

talantsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻧﺘﺴ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬r.u. Yeteneksizlik. talqini – Kavurulmuş darı unu. 2. Darmadağın

olma. Talqan qilmaq – Darmadağın etmek.
talash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬I Yağmalama, soyma.
talqandimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺗﺎﻟﻘﺎﻧﺪ‬1. Dövmek, ezmek,
talash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬II Tartışma, münakaşa, ihtilaf, ufalamak 2. kırmak, parçalamak, bozmak,
geçimsizlik, anlaşmazlık. Talash qilmaq – darmadağın etmek.
Münakaşa etmek.
tallanma 【‫ﻧﻤﺎ‬鳤‫ 】ﺗﺎﻟ‬Seçmeli. Tallanma eserler
talash-tartish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺗﺎﺭﺗ‬-‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬Münakaşa ve – Seçmeli eserler.
tartışma.
tallanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺗﺎﻟ‬Seçilmek, ayıklanmak.
talashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺗﺎ‬I 1. Münakaşa etmek, Tallanghan eserler – Seçilmiş eserledr.
tartışmak. Söz talashmaq – Tartışmak. Yol
tallash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺗﺎﻟ‬Seçme.
talashmaq – Geçebilmek için çekişmek. 2.
Dalaşmak, boğuşmak. Jan talashmaq – Can tallimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻟﻠ‬Seçmek.
çekişmek. Késel jan talashmaqta – Hasta can tallinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻟﻠ‬Seçilme, ayıklanma.
çekişmekte. Baha talashmaq – Pazarlık
Tebiy tallinish – Doğal ayıklanma.
yapmak.
talliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ 】ﺗﺎﻟﻠ‬Seçmek.

486
talma 【‫ 】ﺗﺎﻟﻤﺎ‬Epilepsi, sara (hastalığı). tiryakiliği.

talmaq 【‫ 】ﺗﺎﻟﻤﺎﻕ‬Yorulmak. Közlirim taldi – tamakizar 【‫ﺰﺍﺭ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﺎﮐ‬u.f. Tütün tarlası.

Gözlerim yoruldu. Özi harghan éti talghan édi tamakizarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﺎﮐ‬u.f.u. Tütün tarlası.
– Kendisi de, atı da yorulmuştu. Télip kétish –
tamaq 【‫ 】ﺗﺎﻣﺎﻕ‬I Yemek. Chüshlük tamaq –
Yorgunluk.
Öğle yemeği. Tamaq yemek – Yemek yemek.
talmas 【‫ 】ﺗﺎﻟﻤﺎﺱ‬Yorulmaz. Harmas-talmas – Tamaq bermek – Yemek vermek. Tamaq etmek
Yorulmaz. – Yemek yapmak. Tamaq bölümi – Yemek
talmay 【‫】ﺗﺎﻟﻤﺎي‬ Yorulmadan. odası. Tamaqtin aldin – Yemekten önce.
Harmay-talmay – Yorulmadan. tamaq 【‫ 】ﺗﺎﻣﺎﻕ‬II Damak. Qil tamaq –
talon 【‫ﻥ‬鵝‫ 】ﺗﺎﻟ‬r. Kupon, fiş. Kaprisli, şımarık, bir şey beğenmez.

taltuz 【‫ﺯ‬鵞‫ 】ﺗﺎﻟﺘ‬Kırıntılar. tamaq 【‫ 】ﺗﺎﻣﺎﻕ‬III ağ. Tırmak, bahçıvan

tarağı.
talzar 【‫ 】ﺗﺎﻟﺰﺍﺭ‬u.f. Söğütlük.
tamaqdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺗﺎﻣﺎﻗﺪ‬Boğazını kesmek.
talzarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻟﺰﺍﺭﻟ‬u.f.u. bk. talzar.
tamaqxana 【‫ 】ﺗﺎﻣﺎﻗﺨﺎﻧﺎ‬u.f. Yemekhane.
tam 【‫ 】ﺗﺎﻡ‬I Duvar, dam. Adem boyi tam
soquwalmaq – Adam boyu kadar duvar tamaqlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫】ﺗﺎﻣﺎﻗ‬
yapmak. Tam géziti – Duvar gazetesi. Tam öy – (tamaqlanmaq'tan) Yemek vermek, doyurmak.
Toprak duvardan yapılmış ev. Kesek tam – tamaqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺗﺎﻣﺎﻗ‬Yemek yemek.
Kerpiçten yapılmış duvar. Kumilach tam –
tamam 【‫ 】ﺗﺎﻣﺎﻡ‬a. Tamam, bitti. Tamam
Çamurdan yapılmış duvar. Soqma tam –
qilmaq – Bittirmek. Balilarning tamami keldi –
Topraktan yapılmış duvar.
Çocukların hepsi geldi.
tam 【‫ 】ﺗﺎﻡ‬II bk. tem.
tamamen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺗﺎﻣﺎﻣ‬a. Tamamen, büsbütün,
tam 【‫ 】ﺗﺎﻡ‬III a. Tam. Tam menisi bilen – hepsi.
Tam anlamıyla.
tamamlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺗﺎﻣﺎﻣ‬Tamamlanmak.
tama 【‫ 】ﺗﺎﻣﺎ‬a. Tamah. Tama qilmaq – Tamah
tamamlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺗﺎﻣﺎﻣ‬a.u. Tamamlama,
etmek.
bitirme.
tamager 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺗﺎﻣﺎﮔ‬a.f. Tamahkâr.
tamamlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺗﺎﻣﺎﻣ‬a.u. Bitirişmek,
tamagerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺗﺎﻣﺎﮔ‬a.f.u. Tamahkârlık. yardımlaşmak.
tamaka 【‫ 】ﺗﺎﻣﺎﮐﺎ‬Tütün, sigara. Sériq tamaka tamamlatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳤‫】ﺗﺎﻣﺎﻣ‬ bk.
– Boru ile içilen bir tür tütün. Tamaka tamamlatmaq.
chekmek – Sigara içmek.
tamamlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﺗﺎﻣﺎﻣ‬ a.u.
tamakichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﺎﮐ‬1. Tütüncü 2. Tütün (tamamlimaq'tan) Tamamlatmak, bitirtmek.
kullanan adam.
tamamlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﺎﻣﻠ‬a.u. Tamamlamak.
tamakichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﺎﮐ‬Tütüncülük.
taman 【‫ 】ﺗﺎﻣﺎﻥ‬Yan, taraf, yön. Bizning
tamakixor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺨ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﺎﮐ‬u. Sigara tiryakisi. tamanda – Bizim tarafta.
tamakixorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺨ‬鴙‫】ﺗﺎﻣﺎﮐ‬ u.f. Sigara tamasha 【‫】ﺗﺎﻣﺎﺷﺎ‬ f. Gezme, eğlence,

487
seyretme. Tamasha qilmaq – Seyretmek, tamghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺗﺎﻣﻐ‬Damlatmak. Köz
gezmek, eğlenmek. yashlirini tamghuzmaq – Gözyaşlanm
tamashaxana 【‫ 】ﺗﺎﻣﺎﺷﺎﺧﺎﻧﺎ‬f. Eğlence yeri. damlatmak.

tamashibin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺒ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﺎﺷ‬Seyirci. tamghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ 】ﺗﺎﻣﻐ‬Damlatma.

tamashichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﺎﺷ‬f.u. Seyirci. tamirat 【‫ﺮﺍﺕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣ‬a. Kuruluş, yapım.

tambal 【‫ 】ﺗﺎﻣﺒﺎﻝ‬ağ. İç donu, don; bk. ishtan. tamiratchi 【鴛‫ﺮﺍﺗﭽ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣ‬a.u. Restorasyoncu.
Tambal bagh – Don bağı. tamiratchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﺍﺗﭽ‬鴙‫】ﺗﺎﻣ‬ a.u.
tambur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﺗﺎﻣﺒ‬f. bk. tembur. Restorasyonculuk.

tamche 【鴺‫ 】ﺗﺎﻣﭽ‬Damla. Bir tamchisini tamliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﻠ‬I Mazanka; küçük kerpiç ev.
qaldurmastin ichmek – Bir damlasını bile tamliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﻠ‬II bk. temlik.
kaldırmadan içmek. Bir tamche qénimiz
tammaq 【‫ 】ﺗﺎﻣﻤﺎﻕ‬Damlamak.
qalgiche – Bir damla kanımız knalana dek.
tamtuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﺗﺎﻣﺘ‬Tamtughi qalmighan –
tamchi 【鴛‫ 】ﺗﺎﻣﭽ‬Damcı, dam yapan, usta,
Dayanıksız, perişan, eski püskü, sağlam
inşaat ustası.
olmayan.
tamchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﭽ‬Dam, duvar veya inşaat
tamuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﺗﺎﻣ‬Tamu, cehennem.
işi. Tamchiliq qilmaq – Dam veya inşaat işi ile
meşgul olmak. tana 【‫ 】ﺗﺎﻧﺎ‬I İp.

tamchilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺗﺎﻣﭽ‬ Damlamak. tana 【‫ 】ﺗﺎﻧﺎ‬II Dana.

Yamghur tamchilap turuptu – Yağmur yağıyor.
tanap 【‫ 】ﺗﺎﻧﺎپ‬a. İp.
Her yaqtin su tamchilaydu – Her taraftan su
damlıyor. tanasil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻧﺎﺳ‬a. Üreme, çoğalma. Tanasil
eza – Tenasül, cinsel, cinsî.
tamchitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﭽ‬Damlatmak; bk.
tamghuzmaq. tanasip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻧﺎﺳ‬a. Nispet, oran.

tamgézit 【‫ﺖ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺗﺎﻣﮕ‬Duvar gazetesi. tanasipliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻧﺎﺳ‬a.u. Orantılı, nispî.

tamgha 【‫ 】ﺗﺎﻣﻐﺎ‬Damga. Tamgha salmaq – tang 【‫ 】ﺗﺎڭ‬I Hayret, şaşıntı. Tang qalmaq –
Damga vurmak. Pochta tamghisi – Posta Hayret etmek, şaşmak. Hang-tang – Hayret.
damgası. tang 【‫ 】ﺗﺎڭ‬II Tan, sabah, şafak vakti. Tang
Tamghach han 【‫ 】ﺗﺎﻣﻐﺎﭼﮭﺎﻥ‬Tabgaç Han. atqanda – Tan yeri ağardığında; şafak
söktüğünde. Tang
étishi bilen – Şafak
tamghichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﻐ‬bk. möhürchi.
sökmesiyle beraber. Tang seherde – Sabahın
tamghilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ 】ﺗﺎﻣﻐ‬Damgalanmak. seherinde. Tang bilen – Sabahleyin. Tang waxti
tamghilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﺗﺎﻣﻐ‬Damgalama. – Sabah vakti. Tanggha yéqin – Sabaha yakın.
Tang atmaq – Şafak sökmek. Tang atti – Şafak
tamghilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫(】ﺗﺎﻣﻐ‬tamghilimaq'tan) söktü. Tang yoridi – Tan ağardı. Tang
Damgalatmak. atquzmaq – Sabahlamak. Tang ata-atmastinla –
tamghilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﻐ‬I Damgalamak. Tan yeri ağarır ağarmaz; şafak söker sökmez.
Atni tang ashurmaq – Atı sabaha kadar aç
tamghilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻣﻐ‬II Damlamak.

488
bırakmak. tangshir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬ç. Bir tür sıvı darı ezmesi.
tang seher 【‫ﺭ‬鴺‫ﮬ‬鴺‫ 】ﺗﺎڭ ﺳ‬u.a. Sabah seher. tanish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻧ‬ağ. bk. ténish.
Tang seherde – Sabahın seherinde.
tanitlim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﻧ‬Boyanmış, eşya üstündeki
tangey 【‫ي‬鴺鳴‫ 】ﺗﺎ‬Zannetmem, sanmam, belki başka renkli lekeler, benekler.
de, bilmem.
tanka 【‫ 】ﺗﺎﻧﮑﺎ‬r. Tank. Tanka qismi – Tank
tanggar 【‫ﮕﺎﺭ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬ç. Darı ezmesi. bölüğü. Tanka qoshunliri – Tank ordusu.
tangghit 【‫ﺖ‬鴙‫ﻐ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬Tibetli, Tibet milleti. tankchi 【鴛‫ 】ﺗﺎﻧﮑﭽ‬r.u. Tankçı.
tangjang 【‫ﺠﺎڭ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬ç. Subay. tanmaq 【‫ 】ﺗﺎﻧﻤﺎﻕ‬İnkar etmek, yadsımak,
tangjangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺠﺎ‬鳴‫】ﺗﺎ‬ ç.u. Subaylık. reddetmek.
Tangjangliq qilmaq – Subaylık yapmak. tansa 【‫ 】ﺗﺎﻧﺴﺎ‬r. Dans, oyun. Tansa qilmaq –
tangqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬Kısa ve kalkık burun. Dans etmek, oynamak.

tangla 【鳤鳴‫ 】ﺗﺎ‬1. Sabah 2. Yarın. tansiq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺗﺎﻧﺴ‬Az, seyrek, özlenilen, özlemi
duyulan. Tansiq tamaq – Özlenilen yemek.
tanglay 【‫ي‬鳤鳴‫ 】ﺗﺎ‬Damak.
tanur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﺗﺎﻧ‬ağ. bk. tonur.
tangliqi 【鴛‫ﻘ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬1. Sabahleyin 2. Yarın.
Tangliki quyruqtin bügünki öpke yaxshi – d. tap 【‫ 】ﺗﺎپ‬I f. Sağlık, sıhhat. Tapim yoq –
Yarınki kuyruk yağından bugünkü akciğer iyi. Sağlığım iyi değil.

tangliqta 【‫ﻘﺘﺎ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬Sabahı. tap 【‫ 】ﺗﺎپ‬II Zaman, an. Mushu tapta – Şu

anda. Shu tapghiche – Şu ana kadar.
tangliqtiki 【鴛‫ﮑ‬鴙‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬Sabahtaki.
tap 【‫ 】ﺗﺎپ‬III 1. İz, sapan izi. 2. mec.
tanglisi 【鴛‫ﺴ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬Sabahleyin.
Buruşuk.
tangmaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬Bağlamak. Yaghachqa
tap 【‫ 】ﺗﺎپ‬IV Yük. Tapingni artma! –
tangmaq – Ağaca bağlamak. Béshigha yaghliq
Yüklenme!
tangghan qiz – Başı örtülü kız.
tap-taza 【‫ﺗﺎﺯﺍ‬-‫ 】ﺗﺎپ‬u.f. Tertemiz.
tangmuma 【‫ﻣﺎ‬鵞‫ﻤ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬ç. Yağ, un ve şeker
karışık fırında yapılmış bir tür Çin tatlısı. tap-taziliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺗﺎﺯ‬-‫ 】ﺗﺎپ‬u.f.U Tertemizlik.

tangpang 【‫ﭙﺎڭ‬鳴‫】ﺗﺎ‬ ç. Darı ezmesini tap-téqir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ﺗ‬-‫ 】ﺗﺎپ‬Çıplak, cavlak, açık.

hazırlayan yer (darı ezmesi veya darıdan tapa 【‫ 】ﺗﺎﭘﺎ‬Serzeniş, başa kakma, tekdir.
yapılmış tatlı,; bk. tanggar). Tapa qilmaq – Serzeniş etmek, başına kakmak,
tangpangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴‫ﭙﺎ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬ç.u. Darı ezmesini tekdir etmek.
yapan kimse (; bk. tanggar). tapa-tene 【鴺‫ﻧ‬鴺‫ﺗ‬-‫】ﺗﺎﭘﺎ‬ u.a. Serzeniş ve
tangpangchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴‫ﭙﺎ‬鳴‫】ﺗﺎ‬ ç.u. Dan ayıplama.
ezmesini hazırlama işi (; bk. tanggar). tapan 【‫ 】ﺗﺎﭘﺎﻥ‬1. Taban (ayak tabanı) 2. İsbit
tangsiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬Nadir, ender, seyrek, çok 3. Ökçe.
az bulunan. tapanche 【鴺‫ 】ﺗﺎﭘﺎﻧﭽ‬f. Tabanca.
tangsiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫ 】ﺗﺎ‬Enderlik. seyreklik. tapawet 【‫ 】ﺗﺎﭘﺎۋەﺕ‬f. Kazanç, gelir. U tapqan

489
tapawitini serp qilip qoyghan – O kazancını taptalma 【‫ 】ﺗﺎﭘﺘﺎﻟﻤﺎ‬Çiğnenme.
sarfedip bitirmiş.
taptash 【‫ 】ﺗﺎﭘﺘﺎﺵ‬Çiğneme.
tapawetlik 【鵗鴙‫ 】ﺗﺎﭘﺎۋەﺗﻠ‬f.u. Kazançlı, gelirli.
taptatmaq 【‫】ﺗﺎﭘﺘﺎﺗﻤﺎﻕ‬ (taptimaq'tan)
tapchi 【鴛‫ 】ﺗﺎﭘﭽ‬Kıt, azalma, yetersiz. Pul Çiğnetmek.
tapchi bolup qaldi – Para kıtlığı baş gösterdi.
taptimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﭘﺘ‬Çiğnemek.
tapilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﺗﺎﭘ‬I Tenbih etme, uyarma,
tapturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﺗﺎﭘﺘ‬Bulmaya zorlama.
ikazda bulunma.
tapur-topur 【‫ﺭ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ﺗ‬-‫ﺭ‬鵞‫ 】ﺗﺎﭘ‬takl. Takır tukur.
tapilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﺗﺎﭘ‬II ağ. bk. taptash.
Ular tapur-topur kirip keldi – Onlar takır
tapilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺗﺎﭘ‬ Tenbih etmek, tukur giriverdi.
uyarmak, ikazda bulunmak.
tar 【‫ 】ﺗﺎﺭ‬I Tel, kiriş.
tapqan-tergen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ﺗ‬-‫ 】ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ‬Bulunan ve
tar 【‫ 】ﺗﺎﺭ‬II Dar. Uning ichi tar – Onun içi
biriktirilen.
dar.
tapqur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﺗﺎﭘﻘ‬Zihni çevik, hazırcevap.
tar-mar 【‫ﻣﺎﺭ‬-‫ 】ﺗﺎﺭ‬Tar-mar qilmaq – Tarumar
tapqurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫】ﺗﺎﭘﻘ‬ Zihin çevikliği, etmek.
hazırcevaplık.
tar-tapchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗﺎﭘﭽ‬-‫ 】ﺗﺎﺭ‬Küçük, dar.
tapquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫( 】ﺗﺎﭘﻘ‬tapmaq'tan) Bulmaya
taraj 【‫ 】ﺗﺎﺭﺍﺝ‬f. bk. talan-taraj.
zorlamak.
taraqan 【‫ 】ﺗﺎﺭﺍﻗﺎﻥ‬Hamamböceği.
tapquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ 】ﺗﺎﭘﻘ‬Bulmaya zorlama.
taraqqida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺍﻗﻘ‬takl. Pat diye. Ishik
tapmaq 【‫ 】ﺗﺎﭘﻤﺎﻕ‬Bulmak. Izlep tapmaq –
taraqqida qilip échildi – Kapı pat diye
Arayıp bulmak. Oylap tapmaq – Düşünerek
açılıverdi.
bulmak. U oghul tapti – O oğul doğurdu.
Tereqqiy tapmaq – Gelişmek. Zorur dep taraqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺗﺎﺭﺍﻗ‬Gürültü olma.
tapmaq – Önemli bulmak. Kaza tapmaq –
taraqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫( 】ﺗﺎﺭﺍﻗ‬taraqlimaq'tan)
Ölmek. Tinim tapmaymen – Dinlenmeksizin
Gürültü yapmak.
hareketteyim. Uning könglini taptim – Onun
gönlünü aldım. taraqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺍﻗﻠ‬Gürültü olmak.

tapsa 【‫ 】ﺗﺎﭘﺴﺎ‬Eşik. Tapsamda ayighing taraqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺍﻗﺴ‬Taralmamış. Uning chéchi

bolmisun – Bir daha eşiğime ayak basma. taraqsiz – Onun saçı taralmamış.

tapshurma 【‫ﺭﻣﺎ‬鵞‫ 】ﺗﺎﭘﺸ‬Ödev, vazife. taralmaq 【‫ 】ﺗﺎﺭﺍﻟﻤﺎﻕ‬I Dağılmak.

tapshurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﺗﺎﭘﺸ‬ Teslim etmek, taralmaq 【‫ 】ﺗﺎﺭﺍﻟﻤﺎﻕ‬II Taralmak. Taralmish

vermek, emanet etmek, sunmak, havale etmek. yung – Taralmış yün.
Atlarni béqishni oghlumgha tapshurdum – taram 【‫ 】ﺗﺎﺭﺍﻡ‬Tutam. Bir taram chach – Bir
Adan bakması için oğluma teslim ettim. tutam saç.
tapshuruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ 】ﺗﺎﭘﺸ‬Ödev, vazife. taram-taram 【‫ﺗﺎﺭﺍﻡ‬-‫ 】ﺗﺎﺭﺍﻡ‬Dal dal; ayrı ayrı.
tapshurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﺗﺎﭘﺸ‬Teslim etme, verme, Taram-taram chach – Dal dal saç. Taram-taram
emanet etme, sunma, havale etme. yash – Dal dal akan göz yaşı.

490
Taranchi 【鴛‫ 】ﺗﺎﺭﺍﻧﭽ‬Moğalca olan bu kelime, tarix 【‫ﺦ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺭ‬a. Tarih. Tarixtin burnuqi –
çiftçi anlamındadır. 18. yüzyılda Doğu Tarihten önceki. Tarixi Hemidiy – Tarihi
Türkistan Kalmuk istilasına maruz kalır. İşte o Hamidi (Doğu Türkistanlı tarihçi Musa
zaman, çiftçilik yaptırmak amacıyla, güneyden Sayrami'nin (1836-1917) Sultan Abdulhamid
kuzeydeki verimli topraklara zorunlu göç II'e bağışladığı Yakup Bey dönemine ait eser).
uygulanır. Bu göçmenlere Kalmuklar Tarançi tarixchi 【鴛‫ﺨﭽ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺭ‬a.u. Tarihçi.
adını verir.
tarixiy 【鴸鴙‫ﺨ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺭ‬Tarihî. Tarixiy weqe –
taranmaq 【‫ 】ﺗﺎﺭﺍﻧﻤﺎﻕ‬Taranmak.
Tarihî olay.
tarash 【‫ 】ﺗﺎﺭﺍﺵ‬I Taraş, tarama.
tarixshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﺨﺸ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺭ‬a.f. Tarihçi.
tarash 【‫ 】ﺗﺎﺭﺍﺵ‬II bk. gügüt.
tarixshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﺨﺸ‬鴘‫】ﺗﺎﺭ‬ a.f.u.
tarashlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺗﺎﺭﺍﺷ‬f.u. Temizleme, arıtma, Tarihçilik.
saflaştırma, kabuğunu soyma. tarilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺭ‬I Dağılma.
tarashlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﺗﺎﺭﺍﺷ‬ f.u.
tarilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺭ‬II Taralma.
(tarashlimaq'tan) Arıttırmak, saflaştırmak,
kabuğunu soydurmak. tarimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺭ‬Taramak. Chach tarimaq
– Saç taramak.
tarashlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺍﺷﻠ‬f.u. Temizlemek,
arıtmak, saflaştırmak, kabuğunu soymak. tarimuch 【‫چ‬鵞‫ﻤ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺭ‬1. Kiriş, sinir 2. Kan
damarları.
taratmaq 【‫ 】ﺗﺎﺭﺍﺗﻤﺎﻕ‬I bk. tarqatmaq.
tarinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺭ‬Taranma, taranış.
taratmaq 【‫】ﺗﺎﺭﺍﺗﻤﺎﻕ‬II (tarimaq'tan) Taratmak.
Chéchimni taritiwaldim – Saçımı tarattım. tarishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺭ‬Taraşma.

taraymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺗﺎﺭﺍ‬Daralmak. tariyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴘‫ 】ﺗﺎﺭ‬Daralma.

taraytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫】ﺗﺎﺭﺍ‬ (taraymaq'tan) tarkash 【‫ 】ﺗﺎﺭﮐﺎﺵ‬Dağılma.

Daraltmak. tarqaq 【‫ 】ﺗﺎﺭﻗﺎﻕ‬Dağınık.
taraza 【‫ 】ﺗﺎﺭﺍﺯﺍ‬f. Terazi. Tarazigha tartmaq – tarqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﻗﺎﻗﻠ‬Dağınıklık.
Terazi kefesine koymak. Tarazi yultuz – astr.
tarqalmaq 【‫ 】ﺗﺎﺭﻗﺎﻟﻤﺎﻕ‬Dağılmak. Tarqilip
Büyükayı.
ketmek – Dağılıvermek. Mesligi téxi
tarazichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺭﺍﺯ‬f.u. Kantar katibi. tarqalghini yoq – Sarhoşluğu henüz
tarbaghan 【‫ 】ﺗﺎﺭﺑﺎﻏﺎﻥ‬zool. Köstebek, dağ giderilmedi (ayılmadı).
sıçanı. tarqashmaq 【‫ 】ﺗﺎﺭﻗﺎﺷﻤﺎﻕ‬Dağılmak. Ular
tarbughan 【‫ﻏﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺗﺎﺭﺑ‬bk. tarbaghan. etrapqa tarqashti – Onlar etrafa dağıldı.

tarchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﭼ‬Darlık. tarqatquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫】ﺗﺎﺭﻗﺎﺗﻘ‬ Yayan,

propagandacı, dağıtıcı. Késel tarqatquchi –
tardan 【‫ 】ﺗﺎﺭﺩﺍﻥ‬bk. tadan.
Hastalık bulaştırıcı.
targhil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﻏ‬Çizgili, kaplansı. Targhil at
tarqatmaq 【‫ 】ﺗﺎﺭﻗﺎﺗﻤﺎﻕ‬Dağıtmak, yaymak,
– Çizgili renkli at. Qara targhil – Siyah çizgili.
gidermek. Söz tarqatmaq – Laf dağıtmak, laf
Targhil alma – Bir tür siyah çizgili elma.
atmak. Késel tarqatmaq – Hastalık bulaştırmak.

491
Mes ekensen, mang, mesligingni tarqat! – tarsildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺳ‬Gürültü patırtı
Sarhoşmuşsun, git, sarhoşluğunu gider (ayıl)! olmak.
tarqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺗﺎﺭﻗ‬ Dağılmak. Tuman tarsha 【‫ 】ﺗﺎﺭﺷﺎ‬Tarsha gügüt – Kükürt, kibrit.
tarqidi – Sis dağıldı.
tartilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬bk. tartilmaq.
tarqitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫】ﺗﺎﺭﻗ‬ Dağıtma, yayma,
tartilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ﺗﺎﺭﺗ‬tartmaq'tan I) 1.
giderme.
Gergin, hale getirilmek, cekilmek 2.
tarlan 【‫ﻥ‬鳣‫ 】ﺗﺎﺭ‬Bal mumu rengi. Çürüklenmek 3. Tartılmak, ölçüp biçilmek.
tarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﻟ‬I Darlık, kıskanma. Tarliq Tarazigha tartilmaq – Kilosuna bakmak. 4.
qilmaq – Kıskanmak, imrenmek, haset etmek. Jazagha tartilmaq – Cezalandırılmak. Ishqa
Tarlighim kélidu – Kıskanıyorum. tartilmaq – İşe gelbedilmek. 5. Öğütülmek,
ufalanmak. 6. Azalmak. kısalmak, çekilmek,
tarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﻟ‬II f.u. Telli. Qöp tarliq – Çok
gerilemek. Su tartildi – Su azaldı. 7. Sunmak,
telli.
vermek. Ash tartildi – Yemek verildi
tarlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﻟ‬Büzülmek, daralmak. (dağıtıldı).
tarlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﻟ‬bk. tarlimaq. tartinchaq 【‫ﻨﭽﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬Çekingen, utangaç.

tarmaklinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﻣﺎﮐﻠ‬Dallanma. tartinchaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﭽﺎﻗﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬Çekingenlik,

tarmaq 【‫ 】ﺗﺎﺭﻣﺎﻕ‬I Dal, şube, budak, kol. utangaçlık. Tartinchaqliq qilmaq – Utangaçlık
etmek.
Tömür yol tarmighi – Demir yol hattı.
Deryaning ong tarmighi – Nehrin sağ dalı. tartinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬Çekinmek, utanmak,
Tagh tarmaqliri – Dağ kolları. tertip. Chongidin tertip kichigigiche –
tarmaq 【‫ 】ﺗﺎﺭﻣﺎﻕ‬II Tırmak. Büyüğünden küchüğüne kadar.

tartiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬Çekip koparmak,

tarmaqche 【鴺‫ 】ﺗﺎﺭﻣﺎﻗﭽ‬u.f. Daha küçük dal,
elinden kapmak, ele geçirmek. U pertughini
kol.
tartiwélip ishledi – O önlüğünü bağlayıp
tarmaqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺗﺎﺭﻣﺎﻗ‬Dallanmak. çalıştı.
tarmaqlik 【鵗鴙‫ 】ﺗﺎﺭﻣﺎﻗﻠ‬Dallı budaklı. tartiwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬Çekip koparma,
tarmilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﺗﺎﺭﻣ‬Tırmalama, sıyırma. elinden kapma, ele geçirme.

tarmilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺗﺎﺭﻣ‬ Tırmalamak, tartish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬I Çekme.

ayırmak. tartish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬II İçme. Tamaka tartish –
tars 【‫ 】ﺗﺎﺭﺱ‬takl. 1. Gürültü patırtı, şakırtı 2. Sigara içme.
Pat diye çıkan ses. Tawuz tars étip yerilip ketti tartishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬Çekişme, tartışma.
– Karpuz pat diye çatlayıverdi.
tartishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬Çekişmek, tartışmak,
tars-turs 【‫ﺭﺱ‬鵞‫ﺗ‬-‫ 】ﺗﺎﺭﺱ‬takl. Şakırtı, çatırtı. münakaşe etmek. Ayighim tartiship qaldi –
Uyaq-buyaqtin tars-turs miltiq étildi – Oradan Bacağıma kramp girdi.
buradan gürültülü tüfek sesi çıktı.
tartqa 【‫ 】ﺗﺎﺭﺗﻘﺎ‬Tırmık, bahçıvan tarağı.
tarsildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺭﺳ‬Gürültülü ses
tartquluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺗﺎﺭﺗﻘ‬Istırap, acı. Tartquluq
çıkartmak.
körmek – Istırap çekmek.

492
tartquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﺗﺎﺭﺗﻘ‬ (tartmaq'tan I) çekmek.
Çektirmek. tartmaq 【‫ 】ﺗﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬II. Tamaka tartmaq –
tartquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ 】ﺗﺎﺭﺗﻘ‬Çektirme. Sigara içmek. Tamaka tartip bolmaq – Sigara
içmeyi tamamlamak.
tartma 【‫ 】ﺗﺎﺭﺗﻤﺎ‬I Kolan.
tartturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﺗﺎﺭﺗﺘ‬ (tartmaq'tan I)
tartma 【‫ 】ﺗﺎﺭﺗﻤﺎ‬II Çekmece, kutu.
Çektirmek.
tartma 【‫ 】ﺗﺎﺭﺗﻤﺎ‬III ağ. El merdiveni.
tartturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﺗﺎﺭﺗﺘ‬Çektirme.
tartmaq 【‫】ﺗﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬ I Çekmek. Tartip
tartuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬I 1. Armağan hediye 2. Ödül,
chiqarmaq – Çekip çıkarmak. Tartip baghlimaq
mükafat.
– Çekerek bağlamak. Tartip almaq – Elinden
çekip almak; zorla almak. Ong qapighim tartip tartuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬II Yara izi.
turuptu – Sağ gözümün kapağı seğiriyor. tartuqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鵞‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬Ödüllenmek.
Bashqidin tartmaq – Yeniden tartmak; bir daha
tartuqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鵞‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬Ödüllendirme.
tartmak. Tarazigha tartmaq – Ağırlığını
tartmak. Jazagha tartmaq – Cezalandırmak. Bu tartuqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵞‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬Ödüllendirmek.
nerse kishining diqqitini özige tartidu – Bu tartuqlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵞‫ 】ﺗﺎﺭﺗ‬Ödüllenme.
nesne kişinin dikkatini kendine çekiyor. Ishke
tartmaq – İşe celbetmek. Un tartmaq – Un taryol 【‫ﻝ‬鵝鴵‫ 】ﺗﺎﺭ‬Patika, çığır.
öğütmek. Yagh tartmaq – Yağ üretmek. tas 【‫】ﺗﺎﺱ‬ Biraz, az kaldı. Harwu
Tunggha chember tartmaq – Ağaç küpe aghdunilup kétishke tasla qaldi – Araba
çember takmak. Chöneq tartmaq – Evlek devrilmeye az kaldı. Yiqilip chüshkini tasla
yapmak. Oghlaq tartmaq – Kesilen oğlakı at qaldim – Düşeyazdım.
üstünde çekişmek (bir tür bozkır Türk oyunu).
tasadip 【‫ﭗ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺳﺎﺩ‬a. Tesadüf.
Bash tartmaq – Vaz geçmek. Ishtin bash
tartmaq – İşi yapmaktan vaz geçmek. Bughday tasadipen 【‫ﻥ‬鴺‫ﭙ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺳﺎﺩ‬a. Tesadüfen.
bash tartqan chaghda – Buğday başakladığı tasadipiy 【鴸鴙‫ﭙ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺳﺎﺩ‬a. Tesadüf.
(başak çıkardığı) zamanda. Burningni tartma! –
Burnunu çekme! Tawuzlar pilek tartip qaldi – tasadipiylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﭙ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺳﺎﺩ‬a.u. Tesadüf hali.
Karpuz bitkileri gelişmeye başladı. Tartip tasqam 【‫ 】ﺗﺎﺳﻘﺎﻡ‬Elekle bir defada elenebilen
ketmek – Sürükleyerek götürmek. Tilingni tart! unun veya dan gibi tahılın miktan. Bir tasqam
– Konuşmana dikkatet! Jaza tartmaq – Ceza tériq – Bir elek dan.
çekmek. Xorek tartmaq – Horuldamak. U
tasqash 【‫ 】ﺗﺎﺳﻘﺎﺵ‬Eleme.
jazasini tartti – O cezasını çekti. Kichigidin
tartip – Küçüklüğünden beri. Men uningdin tasqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺳﻘ‬Elemek.
özemni chekte tartimen – Ben kendimi ondan tasma 【‫ 】ﺗﺎﺳﻤﺎ‬Kayış. Tasma pota – Kayış
kaçınyorum; ondan çekiniyorum. Yiltiz
kemer.
tartmaq – Kök salmak. Shundin tartip könglüm
tartmaydu – Şu andan beri istemiyorum. Késel tasmichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺳﻤ‬Kayışçı; kayış satan veya
tartmaq – Hastalanmak. Chapa tartmaq – Cefa hazırlayan kimse.
çekmek. Chiqim tartmaq – Masraflanmak. Dert tash 【‫ 】ﺗﺎﺵ‬I Taş. Ésil tash – Değerli taş.
tartmaq – Dert çekmek. Ziyan tartmaq – Ziyan Tash kömür – Taş kömür. Ushshaq tash – Ufak

493
taş. Biley tash – Bileği taşı. Tügmen téshi – hoyla – Dış avlu. Tashqirigha chiqmaq – Dışarı
Değirmen taşı. Taraza téshi – Terazi taşı. Ghar çıkmak. Tashqirigha mal élip chiqmaq –
tash – Taş mağara. Kök tash – Mavi taş. Mayliq Dışarıya mal götürmek. Tashqiridin mal élip
tash – Şist. Tash yol – Taş yol. Tash béghir – kirmek – Dışarıdan mal getirmek. Nöwettin
Gaddar, merhametsiz, sert. Tash yürek – tashqiri – Nöbetin dışında.
Gaddar, merhametsiz, sert. Tash yüreklik – tashqiriqi 【鴛‫ﻘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺷﻘ‬Dış, harici. Tashqiriqi
Gaddarlık.
muhit – Dış muhit; çevre.
tash 【‫ 】ﺗﺎﺵ‬II Dış. Depterning téshi –
tashqoyun 【‫ﻥ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺗﺎﺷﻘ‬Ichqoyun-tashqoyun
Defterin kapağı. Kiyimning téshi – Elbisenin
bolmaq – İçiçe yaşamak; sıkı dost olmak.
dış tarafı. Téshim saq bolsimu ichim ölük – Dış
görünümüm sağlam olsa bile içim ölü (yanık). tashqumchaq 【‫ﻣﭽﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺗﺎﺷﻘ‬ağ. bk. tashpaqa.
Ichqoyun-tashqoyun bolup ishlimek – Dostluk tashlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ 】ﺗﺎﺷ‬Taşlı yer. Tashlaq yer –
içinde beraber çalışmak. Taşlı yer.
tasha 【‫ 】ﺗﺎﺷﺎ‬I Geniş, enli, açık, bol. tashlandi 【‫ﻧﺪى‬鳤‫ 】ﺗﺎﺷ‬bk. tashlanduq.
tasha 【‫ 】ﺗﺎﺷﺎ‬II Dış, harici, görünüş. tashlanduq 【‫ﻧﺪۇﻕ‬鳤‫】ﺗﺎﺷ‬ 1. Döküntü,
tashalma 【‫ 】ﺗﺎﺷﺎﻟﻤﺎ‬Bir tür ufak sonbahar süprüntü, çöp. 2. İhmal edilmiş, bakımsız.
elması. Tashlanduq öy – Bakımsız ev. 3. Bırakılmış,
atılmış. Tashlanduq bala – Sokağa atılmış
tashaynida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﻨ‬鴵‫ 】ﺗﺎﺷﺎ‬-dan başka, onun
çocuk.
dışında. Höjjetlerni ügen'genning tashaynida –
Belgeleri öğrenmenin dışında. tashlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺗﺎﺷ‬I Fırlatma, bırakma, atma.

tashbasma 【‫ 】ﺗﺎﺷﺒﺎﺳﻤﺎ‬Taş basması. tashlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﺗﺎﺷ‬II 1. Üstlük yapma 2.

Ciltleme, kap geçirme.
tashchay 【‫ 】ﺗﺎﺷﭽﺎي‬Kalıba vurulmuş Çin çayı.
tashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺷﻠ‬I Taşlı, taşlık, çakıllı,
tashchi 【鴛‫ 】ﺗﺎﺷﭽ‬Taşçı; taş oyma sanatı ile
çakıllık.
meşgul olan kimse.
tashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺷﻠ‬II Palto gibi dış elbiselerin
tashqawa 【‫ 】ﺗﺎﺷﻘﺎۋﺍ‬Kabağın bir türü.
kumaşı.
tashqi 【鴛‫ 】ﺗﺎﺷﻘ‬Dış, harici. Tashqi körünüsh
tashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺷﻠ‬III Taşlık (kuş midesi).
– Dış görünüş. Tashqi soda – Dış ticaret. Tashqi
siyaset – Dış politika. Tashqi ishlar ministirligi tashlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺷﻠ‬I Atmak, fırlatmak,
– Dış işleri bakanlığı. bırakmak. Chetke tashlimaq – Kıyıya atmak.
Ish tashlimaq – Grev. U kitaplirini öyge tashlap
tashqin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺷﻘ‬Taşkın, taşma, akın, su
ketti – O kitaplarını eve bırakıp gitti. U
baskını, sel gibi.
ishlirini tashlap qoydi – O işlerini bırakmış
tashqindimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻨﺪ‬鴙‫】ﺗﺎﺷﻘ‬ Dökülmek, oldu. Men yaman adetni tashlidim – Ben kötü
akmak, taşmak. alışkanlığı bıraktım. Étip tashlimaq – Vurmak,

tashqiri 【‫ﺮى‬鴙‫ 】ﺗﺎﺷﻘ‬Dışarı. Öydin tashqirida kurşunlamak. Bala tashlimaq – Düşük yapmak;
erken doğurmak. Qedem tashlimaq – Adım
– Evin tışında. Imdin tashqiri – Onun dışında.
atmak. Köz tashlimaq – Göz atmak.
Buningdin tashqiri – Bundan başka.
Körgen-bilginini otturigha tashlidi – Görmüş
tashqiridin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺷﻘ‬Dışarıdan. Tashqiri ve bilmiş olduklannın hepsini anlattı.

494
tashlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺷﻠ‬II 1. Üsdük yapmak 2. tatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺗﻠ‬Tatlı. Tatliq uyqu – Tatlı
Ciltlemek, kap geçirmek. uyku.

tashliwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫】ﺗﺎﺷﻠ‬ Atmak, tatliq-turum 【‫ﺭۇﻡ‬鵞‫ﺗ‬-‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺗﻠ‬Tatlı bir şeyler.

bırakmak. Tashliwetken – Atılmış. U yégen tatliqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺗﻠ‬Tatlılık.
tamighini tashliwetti – O yediği yemeğini
atıverdi. tatuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﺗﺎﺗ‬Kapanan yara izi.

tashma 【‫ 】ﺗﺎﺷﻤﺎ‬t. Döküntü. tatuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ 】ﺗﺎﺗ‬Yara izli.

tashmaq 【‫ 】ﺗﺎﺷﻤﺎﻕ‬Taşmak, dökülmek. tawa 【‫ 】ﺗﺎۋﺍ‬I Tava.

tashöy 【‫ي‬鵟‫ 】ﺗﺎﺷ‬Mezar hendeği. tawa 【‫ 】ﺗﺎۋﺍ‬II İpek Çin kumaşı.

tashpaqa 【‫ 】ﺗﺎﺷﭙﺎﻗﺎ‬Kaplumbağa. tawabiat 【‫ﯫﺕ‬鴙‫ 】ﺗﺎۋﺍﺑ‬a. Aile tawabiat – Aile

mensupleri.
tashpochaq 【‫ﭼﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗﺎﺷﭙ‬Pinti.
tawakchi 【鴛‫ 】ﺗﺎۋﺍﮐﭽ‬Dalkavuk, yağcı.
tashpochaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭼﺎﻗﻠ‬鵝‫】ﺗﺎﺷﭙ‬ Pintilik.
Tashpochaqliq qilmaq – Pintilik etmek. tawaq 【‫ 】ﺗﺎۋﺍﻕ‬I Tabak. Chine tawaq –
Porselen tabak. Tawaq tartmaq – Ağırlamak.
tashtarash 【‫ 】ﺗﺎﺷﺘﺎﺭﺍﺵ‬u.f. bk. tashchi.
tawaq 【‫ 】ﺗﺎۋﺍﻕ‬II Yaprak. Bir tawaq keghez –
tashtarashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺷﺘﺎﺭﺍﺷﻠ‬u.f.U Taşçılık.
Bir yaprak kağıt.
tashyol 【‫ﻝ‬鵝鴶‫ 】ﺗﺎﺷ‬Şose, taşyol.
tawaq-qoshuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ﻗ‬-‫ 】ﺗﺎۋﺍﻕ‬Tabak ve kaşık.
tashyürek 【‫ﺭەك‬鵠鴶‫ 】ﺗﺎﺷ‬Gaddar, merhametsiz,
tawaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺗﺎۋﺍﻗﭽ‬ Dalkavukluk,
sert.
yağcılık. Tawaqchiliq qilmaq – Dalkavukluk
Tatar 【‫ 】ﺗﺎﺗﺎﺭ‬Tatar. Kuzey Türkleri, Kazan etmek.
Türkleri. Kazan Tatari – Kazan Tatarı. Tatar tawap 【‫ 】ﺗﺎۋﺍپ‬a. Tavaf. Tawap qilmaq –
edibiyati – Tatar edebiyatı.
Tavaf etmek.
tatiq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺗ‬Tat. Tétighi yoq – Tadı yok.
tawar 【‫ 】ﺗﺎۋﺍﺭ‬bk. tawa II.
tatilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ 】ﺗﺎﺗ‬Kaşıma.
tawka 【‫ 】ﺗﺎۋﮐﺎ‬Banka.
tatilighuch 【‫چ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺗ‬Kaşağı.
tawlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺗﺎۋ‬Soğutmak.
tatilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺗ‬Kaşımak. Bash tatilimaq
tawlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫】ﺗﺎۋ‬ Sağlamlaşmak,
– Baş kaşımak.
çelikleşmek. Küreshte tawlinip chiqqan yashlar
tatiliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺗ‬Kaşımak. – Mücadelede çelikleşmiş gençler.
tatiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺗ‬San, solgun, benzi uçmuş. tawlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺗﺎۋ‬Suyunu verip sağlamlığını

tatiriqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺗ‬Solgunluk. arttırma; sağlamlaştırma, çelikleştirme.

tawliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺗﺎۋﻟ‬Besleyici, gıdalı.

tatirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺗ‬Solmak, sararmak,
benzi uçmak. Chirayi tatirip ketken – Yüzü tawlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫】ﺗﺎۋﻟ‬Suynu verip sağlamlığını
solmuş. arttırmak; sağlamlaştırmak, çelikleştirmek.

tatirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺗ‬Solma, sararma, benzi tawshe 【鴺‫ 】ﺗﺎۋﺷ‬Erzak, yiyecek.

uçma.

495
tawuq 【‫ 】ﺗﺎۋۇﻕ‬ağ. bk. toxu. yoldan kaydırmak (saptırmak).

tawus 【‫ 】ﺗﺎۋۇﺱ‬a. Tavus (kuşu); bk. toz. tayghaq 【‫ﻐﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Kaygan, kaypak.

tawush 【‫ 】ﺗﺎۋۇﺵ‬Ses. Inchike tawush – İnce tayghaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﺎﻗﻠ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Kayganlık, kaypaklık.

ses. Yoghan tawush – Kalın ses. Tawush tayghan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Av köpeği.
bermek – Oy vermek. Tawushqa qoymaq –
tayimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙鴵‫ 】ﺗﺎ‬Dayak koymak, altından
Oya sunmak. Sozuk tawus – Ünlü. Üzük
tutmak, desteklemek.
tawush – Ünsüz.
tayin 【‫ﻦ‬鴙鴵‫ 】ﺗﺎ‬a. Bilinen, malum, belli.
tawushlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎۋۇﺷﻠ‬Gürültü yapmak,
Tayini yoq – Belli değil. Kélishining tayini yoq
uğuldamak.
– Gelmesi belli değil. Tayini yoq adem –
tawushsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺗﺎۋۇﺷﺴ‬Sessiz. Tawushsiz kino Güvenilir insan değil.
– Sessiz sinema.
tayincha 【‫ﻨﭽﺎ‬鴙鴵‫ 】ﺗﺎ‬Dana.
tawut 【‫ 】ﺗﺎۋۇﺕ‬a. Tabut.
tayinchaq 【‫ﻨﭽﺎﻕ‬鴙鴵‫ 】ﺗﺎ‬ağ. Kaypak, kaygan.
tawuz 【‫ 】ﺗﺎۋۇﺯ‬Karpuz. Qoziway tawuz – Bir
tayinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙鴵‫ 】ﺗﺎ‬Dayanma, yaslanma.
tür uzun karpuz. Kök tawuz – Mavi karpuz.
tayinishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴙鴵‫ 】ﺗﺎ‬Dayanışmak.
tay 【‫ 】ﺗﺎي‬I Tay. Téyi – i.h. tayı.
tayinlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻨ‬鴙鴵‫ 】ﺗﺎ‬a.u. Tayin olmak.
tay 【‫ 】ﺗﺎي‬II Balya. Téyi – i.h. balyası.
tayinlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻨ‬鴙鴵‫ 】ﺗﺎ‬a.u. 1. Hazırlama 2.
tayaq 【‫ﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Dayak. Koltuk tayaq – Koltuk
Tayin etme.
değneği. Tayaq yémek – Dayak yemek. Tayaq
izi – Dayak izi. tayinlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻨ‬鴙鴵‫ 】ﺗﺎ‬a.u. Hazırlanması
için emretmek.
tayaq-toxmaq 【‫ﺧﻤﺎﻕ‬鵝‫ﺗ‬-‫ﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Dayak ve
tokmak. Tayaq-toxmaq astida – Dayak altında. tayinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙鴵‫ 】ﺗﺎ‬a.u. 1. Belli 2. Hazır,
muntazam, vaktini şaşırmaz.
tayaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺎﻗ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Dayaklama, dayak ile
dövmek. tayinsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴙鴵‫】ﺗﺎ‬ a.u. Belirsiz, kesin
olmayan, kararsız, istikrarsız. Kélishi tayinsiz –
tayaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻗﻠ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Dayaklamak, dayak
Gelmesi belli değil.
ile dövmek.
tayinsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴙鴵‫ 】ﺗﺎ‬a.u. Belirsizlik,
tayanch 【‫ﺎﻧﭻ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Dayanak, destek.
istikrarsızlık.
tayanchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺎﻧﭽ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬bk. tayanch.
tayipe 【鴺‫ﭙ‬鴙鴵‫ 】ﺗﺎ‬a. Tayfa, grup.
tayanghuch 【‫چ‬鵞‫ﺎﻧﻐ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬bk. tayanch.
taylaq 【‫ﻕ‬鳤鴵‫ 】ﺗﺎ‬Köşek, taylak.
tayanmaq 【‫ﺎﻧﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Dayanmak, yaslanmak.
tayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬a.u. Belli. Tayliq u ketkendu
Tayanghan yalghuzum – Dayandığım tek şey.
– Belli o gitmiştir.
tayash 【‫ﺎﺵ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Dayak koyma, altından
taylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Balya yapmak, denk
tutma, destekleme.
yapmak, tonga yapmak.
taychaq 【‫ﭽﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Tay, küçük tay.
taylimchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻤﭽ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Kaygan, kaypak.
taydurmaq 【‫ﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵‫】ﺗﺎ‬ (taymaq'tan)
taymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Kaymak, kızak yapmak.
Kaydırmak. Toghri yoldin taydurmaq – Doğru

496
Téyip ketmek – Kayıvermek. Yoldin taymaq – sağlığını koruma şubesi.
Yoldan kaymak (sapmak). Tildin taymaq – tazilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺯ‬f.u. Temizlemek. Kiyim
Dilin kayması; konuşmanın bozulması. Haldin
tazilimaq – Elbise temizlemek. Chish tazilimaq
taymaq – Yorulmak; kötü duruma düşmek.
– Diş fırçalamak. Öyning hawasini tazilang! –
taytang 【‫ﺘﺎڭ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Ayaklarının arasım açarak Evin havasını tazeleyin!
yürüyen. tazim 【‫ﻢ‬鴘‫ 】ﺗﺎﺯ‬a. 1. Başını eğerek selamlamak
taytanglash 【‫ﺵ‬鳤鳴‫ﺘﺎ‬鴵‫ 】ﺗﺎ‬Ayaklarının arasını 2. Saygı, ihtiram.
açarak yürüme. tazqara 【‫ 】ﺗﺎﺯﻗﺎﺭﺍ‬1. Kartal, altın kartal 2.
taytanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺘﺎ‬鴵‫】ﺗﺎ‬ Ayaklarının Anka; bk. qorultaz.
arasını açarak yürümek. teberrük 【‫ﺭﺭۈك‬鴺‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. bk. tewerrük.
tayyar 【‫ﺎﺭ‬鴶鴵‫ 】ﺗﺎ‬a. bk. teyyar.
tebessum 【‫ﻡ‬鵞‫ﺳﺴ‬鴺‫ﺑ‬鴺‫】ﺗ‬ a. Tebessüm,
taz 【‫ 】ﺗﺎﺯ‬1. Kel 2. Uyuz. gülümseme. Tebessum qilmaq – Tebessüm

taza 【‫ 】ﺗﺎﺯﺍ‬I f. 1. Temiz. Taza su – Temiz su. etmek, gülümsemek.

Tap-taza qilip – Tertemiz ederek. 2. Taze. Taza tebiet 【‫ﯭﺕ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tabiat, doğa. Tebiet dersi –
hawa – Taze hava. Tabiat dersi. Tebieti yaman adem – Kötü huylu

taza 【‫ 】ﺗﺎﺯﺍ‬II f. Çok, pek, gayet, şiddetle, adam.

hızlı, kuvvetli, sağlam, zinde. Taza yogan – Pek tebietchi 【鴛‫ﯭﺗﭽ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Doğa bilimleri ile
büyük. Taza külduq – Çok güldük. Tazimu asta uğraşan kimse.
– Çok da yavaş. Taza urdi – Çok dövdü. Taza tebietlik 【鵗鴙‫ﯭﺗﻠ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Yaman tebietlik
ishlidi – Çok çalıştı. Balilar tazimu xoshal boldi
kishi – Kötü huylu kişi.
– Çocuklar pek çok sevindi. Taza ketken –
Katmerli, koyu, aşırı. tebietshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﯭﺗﺸ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. bk. tebietchi.

tazarmaq 【‫ 】ﺗﺎﺯﺍﺭﻣﺎﻕ‬f.u. Temizlenmek. tebietshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﯭﺗﺸ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f.u. Doğa

bilimleri işi.
tazartilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺯﺍﺭﺗ‬f.u. Temizletilme.
tebiiy 【鴸‫﯒‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tabiî, doğal. Tebiiy
tazartilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺯﺍﺭﺗ‬f.u. Temizletilmek.
rewishte – Tabiî halde. Buning shundaq
tazartish 【‫ﺶ‬鴙‫ 】ﺗﺎﺯﺍﺭﺗ‬f.u. Temizletme. bolushi tebiiy – Bunun öyle olması tabiî.
tazartmaq 【‫ 】ﺗﺎﺯﺍﺭﺗﻤﺎﻕ‬f.u. (tazarmaq'tan) Tebiiy penler – Doğa bilimleri, pozitif ilimler.
Tebiiy apet – Doğal afet.
Temizletmek; tazeletmek. Hawani tazartmaq –
Havayı tazeletmek. tebiiylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶‫﯒‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Doğal, tabiîlik.

tazi 【‫ 】ﺗﺎﺯى‬I Tazı (köpeği). tebiqe 【鴺‫ﻘ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tabaka, kat. Her tebiqe

tazi 【‫ 】ﺗﺎﺯى‬II Bir tür Arap atı. xelqi – Her tabaka insanları. Ijtimaiy tebiqe –
Sosyal tabaka, içtimaî tabaka.
tazilash 【‫ﺵ‬鳤鴘‫ 】ﺗﺎﺯ‬Temizleme.
tebir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tabir, ifade, beyan.
tazilighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫】ﺗﺎﺯ‬ Temizleyen,
tebirlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. İfade etmek,
temizleyici.
beyan etmek.
taziliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫】ﺗﺎﺯ‬ Temizlik. Balilarning
tebirname 【鴺‫ﺮﻧﺎﻣ‬鴙‫ﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Tabirname.
tazilighini saqlash punkti – Çocukların

497
tebrik 【鵗鴘‫ﺑﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tebrik. – Tabana ulaşmak (inmek).

tebriklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺑﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tebrikleme, tegdürmek 【‫ك‬鴺‫ﮔﺪۈﺭﻣ‬鴺‫】ﺗ‬ (tegmek'ten)

tebrikleş, tebrik etme. Değdirmek, dokundurmak. Nishangha tegmek
– Hedefe değmek; hedefe vurmak. Til
tebrikleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺑﺮ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
tegdürmek – Hakaret etmek. Uninggha til
Tebrikleşmek.
tegdürmeng – Onun hakkında kötü söz
tebriklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺑﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tebriklemek. söylemeyin.

tebrikname 【鴺‫ﮑﻨﺎﻣ‬鴘‫ﺑﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Tebrikname. tegmek 【‫ك‬鴺‫ﮔﻤ‬鴺‫ 】ﺗ‬Değmek, dokunmak.

Yerge tégey-tégey dep qaldi – Yere değmeye az
tedbir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺩﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tedbir. Tedbir körmek –
kaldı. Tégip turmaq – Bitişik olmak. Nishangha
Tedbir almak.
tegmek – Hedefe vurmak. Manga shu tegdi –
tedbirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺩﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tedbirli. Benim elime şu geçti. Her birige köp pul tegdi
tedbirsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫ﺩﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tedbirsiz. – Her birinin eline çok para geçti. Uninggha
aptap tegdi – Ona güneş dokundu. Erge tegmek
tedbirsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫ﺩﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tedbirbizlik.
– Kocaya varmak. Ölüm tegmigür! – Ölme!
teddi 【‫ﺩﺩى‬鴺‫ 】ﺗ‬Genel olarak, umumiyetle. yaşa! Éghiz tegmek – Tadına bakmak. Tégip
ketmek – Dokunuvermek. Jangha tegmek –
tedrijen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺠ‬鴘‫ﺩﺭ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tedricen, yavaş yavaş.
Bıkmak, usanmak. U jénimgha tegdi – O
tedrijilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺠ‬鴘‫ﺩﺭ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tedirici olma hali. bıktırdı; O canımı sıktı. Xet öz waxtida tegdi –
Tedrijilik bilen – Tedrici halde. Mektup zamanında ulaştı. Uning ziyini tégidu
tedrijiy 【鴸鴙‫ﺠ‬鴘‫ﺩﺭ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tedricî. – Onun zararı dokunur. Ziyini tegmise édi –
Zararı dokunmasa idi. Qolum tegmeydu –
teejjüp 【‫پ‬鵠‫ﯬﺟﺠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Hayret, şaşırma.
Vaktim yok. Köz tegdi – Göz değdi; Nazar
Teejjüp qilmaq – Hayret etmek. değdi. Köz tegmisun! – Göz değmesin!
teejjüplendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵠‫ﯬﺟﺠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u.
tehdit 【‫ﺖ‬鴘‫ﮬﺪ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tehdit. Tehdit qilmaq –
Hayretler içinde bırakmak.
Tehdit etmek.
teelluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﯬﻟﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. İlgi, alaka, ilinti, ait. Bu
tehlike 【鴺‫ﮑ‬鴙‫ﮬﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tehlike.
bizge teelluq – Bu bize ait.
tehlikilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ﮬﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tehlikeli.
teelluqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﯬﻟﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. İlgili, alakalı,
ilintili. tehlil 【‫ﻞ‬鴙‫ﮬﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tahlil, inceleme. Tehlil
qilmaq – İncelemek.
teelluqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵞‫ﯬﻟﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. İlgisiz, alakasız,
ilintisiz. tehrir 【‫ﺮ‬鴘‫ﮬﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬A, 1. Tahrir. Tehrir qilmaq –
Tahrir etmek. 2. Redaksiyon, düzeltme. 3.
teessup 【‫پ‬鵞‫ﯬﺳﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Teessüf, esef. Teessup
Redaktör.
qilmaq – Teessüf etmek.
tehririy 【鴸鴘‫ﺮ‬鴘‫ﮬﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Redaksiyon, yazı işleri.
teessüplenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵠‫ﯬﺳﺴ‬鴺‫】ﺗ‬ Esef
Tehririy xata – Redaksiyon hatası.
duymak.
texdim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺧﺪ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. bk. teqdim.
teg 【‫گ‬鴺‫】ﺗ‬Taban, aşağı, alt. Tégide – Altında.
Déngiz tégi – Deniz altı. Gepning tégi tetighe texellus 【‫ﺱ‬鵞‫ﻟﻠ‬鴺‫ﺧ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tahallüs.

yetmeyla – Sözü anlar anlamaz. Tégige yetmek texey 【‫ي‬鴺‫ﺧ‬鴺‫ 】ﺗ‬Sıpa.

498
texir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺧ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Gecikme, tehir. Tecrübe taraftarlığı.

texlit 【‫ﺖ‬鴙‫ﺧﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Taklit. Texlit qilmaq – tejribisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺒ‬鴘‫ﺟﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tecrübesiz.
Taklit etmek. . tejribisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺒ‬鴘‫ﺟﺮ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
texmin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺧﻤ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tahmin. Texmin qilmaq Tecrübesizlik.
– Tahmin etmek. tejribüik 【鵗‫ﯻ‬鵠‫ﺒ‬鴘‫ﺟﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tecrübeli.
texminen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻨ‬鴙‫ﺧﻤ‬鴺‫】ﺗ‬ a. Tahminen. tek 【‫ك‬鴺‫ 】ﺗ‬Üzüm sorkun dalı.
Texminen yüz kishi keldi – Tahminen yüz kişi
tekamil 【‫ﻞ‬鴙‫ﮐﺎﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. bk. takamul.
geldi.
tekbir 【‫ﺮ‬鴙‫ﮐﺒ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tekbir. Tekbir éytmaq –
texminiy 【鴸鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺧﻤ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tahminî. Texminiy
Tekbir getirmek.
hésap – Tahminî hesap.
tekche 【鴺‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﺗ‬f. Niş, duvargözü.
texminlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﺧﻤ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tahmin
etmek. tekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﺗ‬I Duvargözü olan.
Tekchilik öy – Duvargözü olan ev.
texse 【鴺‫ﺧﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tabak, çorba tabağı. Texse
kötermek – Yaltaklanmak; dalkavukluk etmek. tekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鴺‫ 】ﺗ‬II f.u. Üzümcülük.

texse-chine 【鴺‫ﻨ‬鴙‫ﭼ‬-鴺‫ﺧﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬Porselen tabak. tekebbur 【‫ﺭ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫】ﺗ‬a. Kibirli, mağrur, burnu

büyük.
texsichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺧﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬Dalkavuk, yaltak.
tekebburane 【鴺‫ﺭﺍﻧ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Mağrurâne,
text 【‫ﺧﺖ‬鴺‫】ﺗ‬f. Taht. Textke minmek – Tahta
yüksekten bakarak.
çıkmak. Texttin chüshürmek – Tahttan
indirmek. tekebburlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
Kibirlenmek.
textirawan 【‫ﺮﺍۋﺍﻥ‬鴙‫ﺧﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬f. Tahtırevan.
tekebburluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Mağrurluk.
tejribe 【鴺‫ﺒ‬鴘‫ﺟﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tecrübe. Tejribe élish –
Tecrübe edinmek. Tejribe körgen – Tecrübeli. tekellup 【‫پ‬鵞‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tekellüf.
Tejribisi chong adem – Tecrübeli adam. Tejribe tekellupsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭘﺴ‬鵞‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tekellüfsüz.
qilmaq – Tecrübe etmek. Tejribe étizi –
Tecrübe tarlası. Tejribe alghuchi – Tecrübe tekinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺗ‬Bedavalık.
edinen. tekit 【‫ﺖ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tekit. Tekit qilmaq – Tekit
tejribexana 【‫ﺧﺎﻧﺎ‬鴺‫ﺒ‬鴘‫ﺟﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Laboratuvar. etmek.

tejribichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺒ‬鴘‫ﺟﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tecrübe eden; tekitlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tekit etmek.

tecrübe edinen. tekiye 【鴺鴶鴙‫ﮐ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Yastık.
tejribikar 【‫ﮑﺎﺭ‬鴙‫ﺒ‬鴘‫ﺟﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. bk. tejribichi. tekkiye 【鴺鴶鴙‫ﮐﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬ağ. bk. yastuq.
tejribikarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮑﺎﺭﻟ‬鴙‫ﺒ‬鴘‫ﺟﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬A;f.u. Tecrübe tekküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﮐﮑ‬鴺‫】ﺗ‬ (tegmek'ten)
edinmeklik. Değdirmek, dokundurmak. Qol tekküzmek –
tejribiperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ﺒ‬鴘‫ﺟﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Tecrübe El değdirmek; elle dokunmak. Köz tekküzmek
taraftarı. – Göz değdirmek; nazar değdirmek. Tilingni
tekküzme! – Kötü söz söyleme! Hakaret etme!
tejribiperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ﭙ‬鴙‫ﺒ‬鴘‫ﺟﺮ‬鴺‫】ﺗ‬ a.f.u.
teklip 【‫ﭗ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Teklif. Teklip qilmaq –

499
Teklif etmek. tekshürülmigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﮐﺸ‬鴺‫】ﺗ‬
teklipname 【鴺‫ﭙﻨﺎﻣ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Teklifname. İncelenmemiş, araştınlmamış. Tekshürülmigen
Teklipname éwetmek – Teklifname bayliqlar – İncelenmemiş zenginlikler;
göndermek. araştırılmamış kaynaklar.

tekmil 【‫ﻞ‬鴙‫ﮐﻤ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tekmil. tekti 【鴛‫ﮐﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬Temel, esas, çekirdek, aslı.
Tektini yaxshi bilmeymen – Aslını iyi
tekrar 【‫ﮐﺮﺍﺭ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tekrar. Tekrar qilmaq –
bilmiyorum. Tektini sürüshtürmek – Aslını
Tekrar etmek. Tekrar murajiet qilmaq – Tekrar
aramak; aslım takip etmek.
müracaat etmek.
tekzar 【‫ﮐﺰﺍﺭ‬鴺‫ 】ﺗ‬f. Bağ.
tekrar-tekrar 【‫ﮐﺮﺍﺭ‬鴺‫ﺗ‬-‫ﮐﺮﺍﺭ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tekrar tekrar.
Tekrar-tekrar soraymiz – Tekrar tekrar tekzarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮐﺰﺍﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Üzüm bağı.
istiyoruz. teqdim 【‫ﻢ‬鴘‫ﻗﺪ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Takdim. Teqdim qilmaq
tekraren 【‫ﮐﺮﺍﺭەﻥ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tekrâren. – Takdim etmek.

tekrarlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﮐﺮﺍﺭ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u. teqdir 【‫ﺮ‬鴘‫ﻗﺪ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. 1. Kader. Öz teqdirige özi

Tekrarlanmak. ége bolush – Kendi kaderini kendisi tayin etme.
Teqdiring shu éken – Kaderin şöyleymiş.
tekrarlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﮐﺮﺍﺭ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
Teqdiringdin kör – Kaderinden gör. 2. Vaka,
(tekrarlimaq'tan) Tekrarlatmak.
hadise, olay, hal. Undaq bolghan tekdirde –
tekrarlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﮐﺮﺍﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tekrarlamak. Öyle olduğu halde. Bu teqdirde – Bu halde.
tekshi 【鴛‫ﮐﺸ‬鴺‫ 】ﺗ‬Eşit. Tekshi qilmaq – Eşit teqdir-qismet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺴﻤ‬鴙‫ﻗ‬-‫ﺮ‬鴘‫ﻗﺪ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Kader ve
yapmak. Tekshi bolmaq – Eşit olmak. Tekshi kısmet.
emes – Eşit değil.
teqdir-tenqit 【‫ﺖ‬鴙‫ﻧﻘ‬鴺‫ﺗ‬-‫ﺮ‬鴘‫ﻗﺪ‬鴺‫ 】ﺗ‬Takdir ve
tekshilenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮐﺸ‬鴺‫】ﺗ‬Eşit hale gelmek. tenkit.
tekshiletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮐﺸ‬鴺‫(】ﺗ‬tekshilimek'ten) teqdirlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴘‫ﻗﺪ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Takdir
Eşit hale getirtmek. edilmek, ödüllenmek.
tekshilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﺸ‬鴺‫ 】ﺗ‬1. Düzlük 2. Düzenlilik teqdirlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴘‫ﻗﺪ‬鴺‫ 】ﺗ‬Takdir etme.
3. Yüzey, satıh.
teqdirlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ﻗﺪ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Takdir etmek.
tekshilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﺸ‬鴺‫ 】ﺗ‬Ayni seviyeye
teqdirname 【鴺‫ﺮﻧﺎﻣ‬鴘‫ﻗﺪ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Takdirname
getirmek; yüzeyi düzgün hale getirmek.
(takdirname).
tekshürgüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠‫ﮐﺸ‬鴺‫ 】ﺗ‬Müfettiş.
teqiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Yasak, men. Teqiq qilmaq –
tekshürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐﺸ‬鴺‫ 】ﺗ‬İncelemek. Yasaklamak, menetmek.
tekshürtküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺭﺗﮑ‬鵠‫ﮐﺸ‬鴺‫】ﺗ‬ teqiqlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Yasaklanmak.
(tekshürtmek'ten) İncelettirmek.
teqiqlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Yasaklamak,
tekshürtmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵠‫ﮐﺸ‬鴺‫( 】ﺗ‬tekshürmek'ten) menetmek.
İnceletmek.
teqip 【‫ﭗ‬鴙‫ﻗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Takip. Teqip qilmaq –
tekshürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﮐﺸ‬鴺‫ 】ﺗ‬İncelenmek, Takip etmek.
araştırılmak.
teqlit 【‫ﺖ‬鴙‫ﻗﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Taklit. Teqlit qilmaq –

500
Taklit etmek. telet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬Surat, sima, yüz. Soghak telet
teqlitchi 【鴛‫ﺘﭽ‬鴙‫ﻗﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Taklitçi. adem – Asık suratlı adam. Teleting qurghur! –
Kahrol! Teletidin qar yaghidu – Asık suratlı.
teqlitchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘﭽ‬鴙‫ﻗﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Taklitçilik.
teley 【‫ي‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Talih, baht, şans, kader.
teqriben 【‫ﻥ‬鴺‫ﺒ‬鴘‫ﻗﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Takriben, yaklaşık.
Teleyge – Bahta, şansa. Teleying kurusun! –
teqribiy 【鴸鴙‫ﺒ‬鴘‫ﻗﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Takribi, tahminî. Bahtsız ol! Teley sinap körmek – Şansı
teqsim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻗﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Taksim, bölme. Teqsim denemek.

qilmaq – Taksim etmek, bölmek. teleylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Talihli, şanslı.

teqsimat 【‫ﻤﺎﺕ‬鴙‫ﻗﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Taksim, bölme, teleysiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴵鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Talihsiz, bahtsız,
paylaşma, pay. şanssız.
teqsir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻗﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Bay, bey, efendi. teleysizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴵鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Talihsizlik,

teqwa 【‫ﺍ‬鵣‫ﻗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Takva. şanssızlık.

telghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﻐ‬鴺‫ 】ﺗ‬Seçmek, ayırmak,

teqwaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﻟ‬鵣‫ﻗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Takvalık, takva olma
çıkarmak.
hali.
telik 【鵗鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬bk. terlik.
teqwidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴘鵣‫ﻗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Takva.
telim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Talim, eğitim. Telim bermek
teqwidarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鴘鵣‫ﻗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f.u. Takvalık,
– Eğitmek. Telim almaq – Öğrenim görmek.
takva olma hali.
telim-terbiye 【鴺鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ﺗ‬-‫ﻢ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Eğitim ve
tel-töküs 【‫ﺱ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ﺗ‬-‫ﻝ‬鴺‫ 】ﺗ‬Büsbütün, tam olarak,
terbiye.
tüm, baştan başa, hepsi. Planni tel-töküs
ashurup orunlash – Planı tam olarak fazlasıyla telimat 【‫ﻤﺎﺕ‬鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Talimat, bilgi.
becermek. Mesile tel-töküs bel qilinmidi –
telingke 【鴺‫ﮑ‬鳵鴙‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬r. Tabak.
Mesele tam olarak hallolmadı.
telmürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﻟﻤ‬鴺‫ 】ﺗ‬İntizar olmak.
telebe 【鴺‫ﺑ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Talebe, öğrenci.
telmürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﻟﻤ‬鴺‫ 】ﺗ‬İntizar olma.
telep 【‫پ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Taleb, istek. Telep qilmaq –
İstemek. Telep qoymaq – İsteğini belirtmek. telpek 【‫ك‬鴺‫ﻟﭙ‬鴺‫ 】ﺗ‬Kadın börkü.
Telepni qandurmaq – İsteğini tatmin etmek. telpekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ﻟﭙ‬鴺‫ 】ﺗ‬Kadın börkü yapan.
telepchan 【‫ﭘﭽﺎﻥ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. İstekli, girişken. telpünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ﻟﭙ‬鴺‫ 】ﺗ‬1. Ellerini sallamak 2.
telepchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭘﭽﺎﻧﻠ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. İsteklilik, Çırpınmak.
girişkenlik. telpünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﻟﭙ‬鴺‫ 】ﺗ‬1. Ellerini sallama 2.
telepkar 【‫ﭘﮑﺎﺭ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. bk. telepchan. Çırpınma.

telepkarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭘﮑﺎﺭﻟ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫】ﺗ‬ a.f.u. bk. telwe 【‫ە‬鵣‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬I Akılsız, deli.

telepchanliq. telwe 【‫ە‬鵣‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬II a. Can çekişme. Ölüm
telepname 【鴺‫ﭘﻨﺎﻣ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Talepname, istek telwisi – Can çekişme.
mektubu. telwenmek 【‫ك‬鴺‫ەﻧﻤ‬鵣‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬Titremek.
teleppuz 【‫ﺯ‬鵞‫ﭘﭙ‬鴺‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Telaffuz. telwibide 【‫ﺪە‬鴙‫ﺒ‬鴘鵣‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬ağ. bk. yawabide.

501
telwilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘鵣‫ﻟ‬鴺‫】ﺗ‬ Akılsızlık, delilik. Atasözü, darbımesel 3. Muamma, bilmece.
Telwilik qilmaq – Akılsızlık etmek. temsilchi 【鴛‫ﻠﭽ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Masalcı, masal
telwise 【鴺‫ﺴ‬鴘鵣‫ﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬1. Kramp 2. bk. telwe II. yazarı.

tem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tat. Temi yaxshi – Tadı iyi. Temi temsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tatsız. Temsiz tamaq –
yoq – Tadı yok. Temini tétimaq – Tadına Tatsız yemek.
bakmak. Aghzimda hichqandaq tem yoq – temsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tatsızlık.
Ağzımın tadı yok.
temshelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﻣﺸ‬鴺‫ 】ﺗ‬Atılmak, fırlamak,
tembur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻣﺒ‬鴺‫ 】ﺗ‬f. Tambur. sıçramak, yeltenmek. Düshmen'ge shirdek
teme 【鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tamah. temsheldi – Düşmana arıslan gibi atıldı. Sözge
temsheldi – Söylemeye yeltendi.
temechi 【鴛‫ﭼ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tamahkâr; bk.
temexor. temtilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬Elle yoklamak.
Temtilep barmaq – Elle yoklayıp varmak.
temechilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tamahkârlık; bk.
temexorluq ve temegerlik. temtiresh 【‫ﺮەﺵ‬鴙‫ﻣﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬Şaşırma, sersemleme,
şaşma.
temeger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮔ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tamahkâr.
temtirimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻣﺘ‬鴺‫】ﺗ‬ Şaşırmak,
temegerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮔ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f.u. Tamahkârlık.
sersemlemek, şaşmak.
temexor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺧ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Tamahkâr.
ten 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺗ‬I f. Beden, gövde, vücut. Téningiz
temexorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺧ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f.u. Tamahkârlık. salametmu? – Sağlığınız iyi mi? Ten terbiye –
Beden eğitimi. Jan-ténim bilen – Can ve
temenna 【‫ﻧﻨﺎ‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Temenna.
başımla.
temin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Temin. Temin qilmaq –
ten 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺗ‬II Hisse, pay, kısım. Ten bermek
Temin etmek.
– Razı olmak; evet demek. Teqdirge ten bérip –
teminat 【‫ﻨﺎﺕ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Teminat. Kadere razı olarak. Bu bizge ten – Bu bize ait.
teminlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u. Temin tenbel 【‫ﻝ‬鴺‫ﻧﺒ‬鴺‫ 】ﺗ‬f. Tembel.
edilmek.
tenbellik 【鵗鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﻧﺒ‬鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Tembellik.
teminlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Temin etme.
tenbi 【鴛‫ﻧﺒ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. İhbar, haberdar etme 2.
teminligüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Temin eden. Azarlama, kınama, tenbih. Tenbi bermek –
teminlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Temin etmek. Tenbih etmek.
Teminlep turmaq – Davamlı temin etmek. tene 【鴺‫ﻧ‬鴺‫ 】ﺗ‬I a. Sitem, serzeniş, kınama.
temkin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻣﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Temkin. Tene qilmaq – Sitem etmek.

temkinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻣﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Temkinli. tene 【鴺‫ﻧ‬鴺‫ 】ﺗ‬II f. Cisim, beden.

temlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tatlı. teneppus 【‫ﺱ‬鵞‫ﭘﭙ‬鴺‫ﻧ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Teneffüs, dinlenme.

temlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tatmak. teng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﺗ‬Eşit, aynı, denk. Teng qilmaq –
Aynı hale getirmek. Teng bolmaq – Eşit olmak.
temretke 【鴺‫ﻣﺮەﺗﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬t. Liken, tuzlubalgam.
Teng kelmek – Eşit olabilmek. Téngi yoq tenha
temsil 【‫ﻞ‬鴙‫ﻣﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. 1. Benzetme, gibi olma 2. – Eşi yok yalnız. Teng bahaliq – Eşit fiyatlı.

502
Teng qimmetlik – Eşit değerli. Teng küchlük – tenglesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鳴鴺‫】ﺗ‬ I Eşit yapma,
Eşit kuvvetli. Teng bulungluq – Eşit köşeli. denkleştirme.
Teng tereplik – Eşit yanlı. Teng mutanasip –
tenglesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬II Sallama, dayama.
Eşit nisbet. Teng yanliq – Eşit yanlı. Teng
ülüshlük – Eşit hisselik. Teng tesirlik – Eşit tenglichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻠ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Tekne, yalak yapan usta.
tesirli. Teng tesir qilghuchi – Eşit tesir eden.
tenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬I Eşitlik, denklik. Siyasiy
Teng tesirlik küchler – Eşit tesirli güçler. Teng
tenglik – Siyasî eşitlik. Kün bilen tünning
hoquq – Eşit hukuk. Teng hoquqluq – Eşit
tenlighi – Gündüz ile gecenin eşitliği. Miliiy
hukuklu. U sanga teng emes – O sana denk
tenglik – Millî eşitlik. Hoquqta tenglik –
değil. Öz ténging bilen bol – Kendi eşitin ile
Hukukta eşitlik.
buluş. Teng yérimi – Tam yarısı.
tenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬II 1. Sıkışık, nefes darlığı 2.
teng-tush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬-‫ڭ‬鴺‫ 】ﺗ‬Eş-dost.
Acı, üzüntü, keder.
teng-tushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫ﺗ‬-‫ڭ‬鴺‫ 】ﺗ‬Eş-dost olma
tenglimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鳴鴺‫】ﺗ‬ I Eşit yapmak,
hali.
denkleştirmek.
tengdash 【‫ﺪﺍﺵ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Akran, yaşıt, denk, eş,
tenglimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬II Sallamak, dayamak.
benzer. Uning bilen men tengdash – Onun ile
Tapanche tenglimek – Tabanca dayamak.
ben yaşıt. Tengdishi yoq – Benzeri yok.
tengmu-teng 【‫ڭ‬鴺‫ﺗ‬-鵞‫ﻤ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Tam denk, tam
tengdashsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺪﺍﺷﺴ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Eşsiz. Tengdashsiz
eşit. Tengmu-teng qilip bölüp bermek – Tam
dostluk – Eşsiz dostluk.
eşit halde taksim etmek.
tengge 【鴺‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬f. Para birimi, lira. Besh
tengmu-tenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴鴺‫ﺗ‬-鵞‫ﻤ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Tam eşitlik,
tenggige aldim – Beş liraya aldım.
tam denklik.
tenggesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Karşılaştırma, mukayese,
tengne 【鴺‫ﻨ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬bk. tengle.
benzeti, Tenggesh bolmaq –
nazaran.
Benzemek. Tenggesh qilmaq – Mukayese tengpung 【‫ڭ‬鵞‫ﭙ‬鳴鴺‫】ﺗ‬ u.ç. Tam denk.
etmek. Tenggesh qildim ay hem kün'ge – Ay Tengpung qilmaq – Tam denk hale getirmek.
ve güneşe mukayese ettim. tengpungluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵞‫ﭙ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬u.ç.u. Denklik,
tenggiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬f. Pul, balık pulu. eşitlik. Tengpungluq haliti – Denklik hali.

tenggilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬f.u. 1. Liralık. 2. Pulluk, Tengri 【‫ﺮى‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Tanrı.

kabukluk, pullu, kabuklu. tengsitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ﺴ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Eş-değer görmek;
tengkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Akordetmek, kurmak, kendisiyle eş-değer saymak.
düzenlemek. Tengkesh qilmaq – Akordetmek, tengsitmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ﺴ‬鳴鴺‫】ﺗ‬ Tepeden
kırmak, düzenlemek. Dutarni tengkesh qilmaq bakmak; eşit görmemek. Tengsitmeslik közi
– Dutan ayarlamak (dutar, tambura benzer bir bilen qarimasliq kérek – Başkalarına tepeden
tür saz aleti). bakmamak lazım.
tengqis 【‫ﺲ‬鴙‫ﻘ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Sıkışık, sıkıntı, kıtlık. tengsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Eşitsiz, denksiz, aynı
tengqisliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﻠ‬鴙‫ﻘ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Sıkıntı, kıtlık. Su seviyede olmayan.
tengqislighi – Su kıtlığı. tengshelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﺸ‬鳴鴺‫( 】ﺗ‬tengshimek'ten)
tengle 【鴺‫ﻠ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Tekne, yalak. Eşit hale gelmek, eşit olmak.

503
tengshesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺸ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Eşit hale getirme; Zariflik, incelik, sevimlilik.
normal hale getirme. tennerx 【‫ﺭﺥ‬鴺‫ﻧﻨ‬鴺‫ 】ﺗ‬f. Maliyet (fiyat).
tengshimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺸ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬Eşit hale getirmek; tentek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬1. Maymun iştahlı, kaprisli
normal hale getirmek. 2. Yaramaz, afacan.
tengtamanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﺎﻣﺎﻧﻠ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬mat. Eşkenar tentekqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﮐﻘ‬鴺‫ﻧﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬Keçisağan.
üçgen.
tenteklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻧﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬1. Şaka yapmak;
tengze 【‫ﺰە‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬ç. Tezgah. Tengze achmaq – gülüp oynamak 2. Zıpırlık, çılgınlık.
Tezgah ile satıcılık yapmak.
tenteklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻧﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬Delilik, çılgınlık.
tengzichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﺰ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬ç.u. Tezgah ile satıcılık Tenteklik qilmaq – Çılgınlık etmek.
yapan kimse.
tentene 【鴺‫ﻧ‬鴺‫ﻧﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tantana.
tengzichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﺰ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬ç.u. Açık hava
tentenilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧ‬鴺‫ﻧﺘ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u. Tantanalı.
satıcılığı. Tengzichilik qilmaq – Açık hava
Tentenilik mejlis – Tantanalı toplantı.
satıcılığı yapmak.
Tentenilik yürüsh – Tantanalı yürüyüş.
tengzikesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺰ‬鳴鴺‫ 】ﺗ‬ç.f. bk. tengzichi.
tenterbiye 【鴺鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ﻧﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬f.a. Beden eğitimi.
tengzikeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺰ‬鳴鴺‫】ﺗ‬ ç.f.u. bk. Tenterbiye komitéti – Beden eğitimi
tengzichilik. komisyonu.
tenha 【‫ﻧﮭﺎ‬鴺‫ 】ﺗ‬f. Yalnız, tek, başbaşa. tentirimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻧﺘ‬鴺‫】ﺗ‬ 1. Gezmek,
tenhaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﮭﺎﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Yalnızlık. gezinmek, dolaşmak. Tentirep bikar yürmek –
Boşta gezmek. 2. Gözden kaybolmak.
tenheriket 【‫ﺕ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ﻧﮭ‬鴺‫ 】ﺗ‬f.a. Spor, jimnastik.
Tenheriket oynimaq – Jimnastik yapmak. tep 【‫پ‬鴺‫ 】ﺗ‬I. Tep-teng – Denk.

tenheriketchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ﻧﮭ‬鴺‫ 】ﺗ‬f.a.u. Sporcu. tep 【‫پ‬鴺‫ 】ﺗ‬II. Tep tartmaq – Biraz korkmak,
çekinmek.
tenilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Sitemli, serzenişli.
tepche 【鴺‫ﭘﭽ‬鴺‫ 】ﺗ‬Odum.
tenqidiy 【鴸鴘‫ﺪ‬鴙‫ﻧﻘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tenkidî.
tepchimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﭘﭽ‬鴺‫ 】ﺗ‬Teyellemek.
tenqit 【‫ﺖ‬鴙‫ﻧﻘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tenkit. Öz-özini tenqit
qilmaq – Kendi kendini tenkit etmek. tepchirimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﭘﭽ‬鴺‫ 】ﺗ‬Damla damla
akmak; sızmak. Tepchirep éqish – Damla
tenqitchi 【鴛‫ﺘﭽ‬鴙‫ﻧﻘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tenkitçi, tenkit
damla akma.
eden.
tepchish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭘﭽ‬鴺‫ 】ﺗ‬Teyelleme.
tenqitchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘﭽ‬鴙‫ﻧﻘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tenkitçilik,
eleştirme haU. tepekkür 【‫ﺭ‬鵠‫ﮐﮑ‬鴺‫ﭘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tefekkür.

tenqitlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ﻧﻘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tenkit etmek. tepilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tepilmek.

tenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬Bedenli. tepish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﺗ‬I bk. tapmaq.

tennaz 【‫ﻧﻨﺎﺯ‬鴺‫ 】ﺗ‬f. 1. Nazla, nazlı nazlı 2. tepish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﺗ‬II bk. tepmek.
Zarif, ince, sevimli. tepishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ﭘ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tepişmek.
tennazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﻨﺎﺯﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬f.u. 1. Nazlılık, cilve 2. tepke 【鴺‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬I Tetik. Tepkini basmaq –

504
Tetiği basmak. teptish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭘﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Teftiş. Teptish heyiti –
tepke 【鴺‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬II Keman köprüsü. Teftiş heyeti (ekibi). Teptish qilmaq – Teftiş
etmek.
tepke 【鴺‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬III bk. tepkü.
teptishchi 【鴛‫ﺸﭽ‬鴙‫ﭘﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬Müfettiş.
tepke 【鴺‫ﭘﮑ‬鴺‫】ﺗ‬IV Karşı koymak, mukavemet.
Tepke yemek – Saldırıya uğramak. teptishlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﭘﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬Teftiş etmek.

tepkek 【‫ك‬鴺‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬Çifte atan, tekme atan. ter 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺗ‬Ter. Terge patmaq – Ter içinde
Tepkek at – Tekme atan at. kalmak. Ter basmaq – Çok terlemek. Ter
tökmek – Ter dökmek. Qara terge chüshmek –
tepki 【鴛‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬Kabakulak.
Tere boğulmak.
tepkü 【鵠‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬İtiş, çarpma, sarsıntı. Tepkü
terbiydik 【鵗鴘‫ﺪ‬鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Terbiyeli.
yemek – İtilmek, tekme yemek.
terbiye 【鴺鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Terbiye. Terbiye bermek
tepküch 【‫چ‬鵠‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬I Tepme oyununda
– Terbiye vermek. Terbiye qilmaq – Terbiye
kullanılan tüy.
etmek. Terbiye almaq – Terbiye almak. U
tepküch 【‫چ‬鵠‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬II Patinaj. méning terbiyemde – Ona ben bakıyorum.
tepküchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﭘﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬Harman makinesi. Beden terbiye – Beden terbiye; beden eğitimi.
terbiyichi 【鴛‫ﭽ‬鴙鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Terbiyeci.
tepmek 【‫ك‬鴺‫ﭘﻤ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tepmek, çifte atmak. Yer
tepmek – Tepinmek. Yürigim tépip turuptu – terbiyichisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﭽ‬鴙鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Terbiyecisiz,
Kalbim çarpıyor. Xaman tepmek veya ashliq sahipsiz.
tepmek – Harman dövmek. Tepsem tewrimes –
terbiyichisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﭽ‬鴙鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
Haylaz, aylak, tembel. Gepning bélige tepmek
Terbiyecisizlik, sahipsizlik, bakımsızlık.
– Konuşmayı engellemek.
terbiyilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Terbiyeleş,
tepriqe 【鴺‫ﻘ‬鴘‫ﭘﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tefrika.
terbiyeleme.
tepriqichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻘ‬鴘‫ﭘﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Ayrılıkçılık.
terbiyiliguchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﮕ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Terbiyeci.
Tepriqichiliq salmaq – Ayrılık sokmak.
terbiyilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Terbiye
tepsil 【‫ﻞ‬鴙‫ﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tafsil. Tepsili melum emes
etmek, eğitmek, bakmak, beslemek.
– Tafsilâtı malum değil.
terbiyisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Terbiyesiz.
tepsilat 【‫ﺕ‬鳤鴙‫ﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tafsilât.
terbiyisizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴ‬鴙鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Terbiyesizlik.
tepsiliy 【鴸鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tafsilâtlı, detaylı.
terbiyiwiy 【鴸鴘鵣鴙鴶鴙‫ﺭﺑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Terbiyevî. Buning
tepsillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. bk. tepsiliy.
terbiyiwiy ehmiyiti chong – Bunun terbiyevî
tepsillimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬Ayrıntılı hale önemi büyük.
getirmek.
tereddut 【‫ﺭەﺩﺩۇﺕ‬鴺‫】ﺗ‬ a. 1. Tereddüt,
tepsir 【‫ﺮ‬鴙‫ﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tefsir. Tepsir qilmaq – kararsızlık. Tereddutte qalmaq – Tereddüt
Tefsir etmek. etmek. 2. Endişe etmek, düşünmek.
tepsirlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tefsir etme. tereddutlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺭەﺩﺩۇﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬1. Karar

tepsirlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﭘﺴ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tefsir etmek. verememek 2. Endişelenmek, kaygılanmak.

505
tereddutlik 【鵗鴙‫ﺭەﺩﺩۇﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. 1. Kararsız 2. tereplik 【鵗鴙‫ﺭەﭘﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Bizning tereplik –
Endişeli. Bizim taraftan. Bir tereplik – Bir taraflı.

tereddutsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭەﺩﺩۇﺗﺴ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u. Kaygısız, terepmu-terep 【‫ﺭەپ‬鴺‫ﺗ‬-鵞‫ﺭەﭘﻤ‬鴺‫】ﺗ‬ bk.

düşüncesiz. terep-terep.

tereddutsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭەﺩﺩۇﺗﺴ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u. teret 【‫ﺭەﺕ‬鴺‫ 】ﺗ‬Aptes, gusul. Teret almaq –

Kaygısızlık, düşüncesizlik. Aptes almak. Teret sundurmaq – Aptesi

tereqqiy 【鴸鴙‫ﺭەﻗﻘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Yükselme, ilerleme, bozmak. Teretke tashqirigha chiqmaq – Aptes
için dışarı çıkmak. Chong teret – Dışkı. Teret
gelişme. Tereqqiy etmek – Gelişmek. Tereqqiy
qilmaq – Dışkısını salmak.
qildurmaq – Geliştirmek.
teretxana 【‫ﺭەﺗﺨﺎﻧﺎ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Tuvalet.
tereqqiyat 【‫ﺎﺕ‬鴶鴙‫ﺭەﻗﻘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Gelişme, inkişaf.
teretlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭەﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Dışkısını salmak.
tereqqiyleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ﺭەﻗﻘ‬鴺‫ 】ﺗ‬Gelişmek,
Bala teretlep qoydi – Çocuk dışkısını saldı.
yükselmek.
tergew 【‫ۋ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tahkikat, soruşturma, sorgu,
tereqqiyleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ﺭەﻗﻘ‬鴺‫】ﺗ‬
sorgulama.
(tereqqiyleshmek'ten) Geliştirmek.
tergewchi 【鴛‫ۋﭼ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺗ‬Sorgu hakimi, yargıç.
tereqqiyleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ﺭەﻗﻘ‬鴺‫】ﺗ‬
Geliştirme. tergesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺗ‬Sorguya çekme.

tereqqiyperwer 【‫ﺭۋەﺭ‬鴺‫ﭙ‬鴶鴙‫ﺭەﻗﻘ‬鴺‫】ﺗ‬ a.f. tergimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﮔ‬鴺‫ 】ﺗ‬Sorguya çekmek.

Terakki-perver, gelişme taraftan. terghibat 【‫ﺒﺎﺕ‬鴙‫ﺭﻏ‬鴺‫】ﺗ‬ a. Propaganda.
tereqqiyperwerlik 【鵗鴙‫ﺭۋەﺭﻟ‬鴺‫ﭙ‬鴶鴙‫ﺭەﻗﻘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f.u. Terghibat qilmaq – Propaganda yapmak.
Gelişme taraftarlığı. terghibatchi 【鴛‫ﺒﺎﺗﭽ‬鴙‫ﺭﻏ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Propagandacı.
terep 【‫ﺭەپ‬鴺‫】ﺗ‬a. Taraf. Her terep – Her taraf.
terghibatchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺒﺎﺗﭽ‬鴙‫ﺭﻏ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
Her ikki terep – Her iki taraf; iki taraf da. Her
Propagandacılık.
tereplime – Bütün yönüyle. Ular bizning
teripimizge ötti – Onlar bizim tarafımıza geçti. terghip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺭﻏ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Propaganda. Terghip
U sheher terepke qarap ketti – O şehir tarafına qilmaq – Propaganda yapmak.
doğru gitti. Qarshi terep – Karşı taraf. terxemek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鴺‫ﺭﺧ‬鴺‫ 】ﺗ‬f. Hıyar, salatalık.
terep-terep 【‫ﺭەپ‬鴺‫ﺗ‬-‫ﺭەپ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Her taraf. teriqe 【鴺‫ﻘ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Yol, hat, usul, tarz, şekil.
Terep-tereplerde – Her tarafta. Terep-terep Shu teriqide – Şu tarzda.
bolmaq – Bölünmek, parçalara ayrılmak.
terip 【‫ﭗ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tarif. Terip qilmaq – Tarif
terepdar 【‫ﺭەﭘﺪﺍﺭ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Taraftar. U bizge etmek.
terepdar – O bizden yana.
teriplimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tarif etmek.
terepdarchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭەﭘﺪﺍﺭﭼ‬鴺‫】ﺗ‬ a.f.u.
terjiman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴙‫ﺭﺟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Tercüman.
Dayanışma, birbirini tutma. Terepdarchiliq
qilmaq – Birinin davasını savunmak. terjimanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺎﻧﻠ‬鴙‫ﺭﺟ‬鴺‫】ﺗ‬ Tercümanlık.

terepdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭەﭘﺪﺍﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f.u. Taraftarlık. Terjimanliq qilmaq – Tercümanlık etmek.

Terjimanliq xizmiti – Tercümanlık hizmeti.
Terepdarliq körsetmek – Taraftarlık etmek.
terjime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﺟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tercüme. Terjime

506
qilmaq – Tercüme etmek. Terjime hal – Hayat düzenli bir şekilde. Tertibi yoq – Düzensiz.
hikâyesi; özgeçmişi. Tertip ornashturmaq – Düzene koymak;
terjimichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ﺭﺟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tercüman. kargaşalığı ortadan kaldırmak. Tertipni
buzmaq – Düzeni bozmak. Tertipke salmaq –
terjimichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ﺭﺟ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u. bk. Düzene koymak.
terjimanliq.
tertiplesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﭙﻠ‬鴙‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Düzene koyma.
terk 【‫ﺭك‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Terk. Terk qilmaq –
tertiplik 【鵗鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tertipli, düzenli.
Vazgeçmek. Terki dunya qilmaq – Dünyadan
vazgeçmek. tertiplimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ﺭﺗ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u. Düzene

terkibiy 【鴸鴙‫ﺒ‬鴙‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Terkip unsurları. koymak; düzenli hale getirmek.

Terkibiy qisim – Terkip parçası. tertipsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭙﺴ‬鴙‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tertipsiz, düzensiz.

terkip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺭﮐ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Terkip. Terkip tapmaq – tertipsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﭙﺴ‬鴙‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tertipsizlik,
Müteşekkil olmak. düzensizlik.

terlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬Terleş, terleme. terz 【‫ﺭﺯ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tarz. Shu terzde shu – Tarzda.

terletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺‫】ﺗ‬ (terlimek'ten) tes 【‫ﺱ‬鴺‫ 】ﺗ‬Zor, zahmetli. Tes emes – Zor
Terletmek. değil.

terlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬Terli, terlemiş. tesedduq 【‫ﺩﺩۇﻕ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Kurban. Qan we

terlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫】ﺗ‬ Terlemek. Terlep jénimiz tesedduq – Canımız kurban olsun;

Canımız feda olsun. Tesedduqung bolay –
ketmek – Terleyivermek.
Canım sana feda olsun.
terme 【鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬Seçme. Terme eserler –
tesek 【‫ك‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬. Tömür-tesek — bk. tersek.
Seçmeli eserler.
tesella 【鳤‫ﻟ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Teselli, avutma. Tesella
termek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬I Ekmek, ekim yapmak,
bermek – Teselli etmek.
ekin işi.
teserrup 【‫ﺭﺭۇپ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tasarruf.
termek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬II Toplamak, bir araya
getirmek. tesewwup 【‫ۋۋۇپ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tasavvuf.

Tersa 【‫ﺭﺳﺎ‬鴺‫ 】ﺗ‬f. Hıristiyan. tesewwur 【‫ۋۋۇﺭ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tasavvur. Tesewwur

tersa 【‫ﺭﺳﺎ‬鴺‫ 】ﺗ‬Harın, ters, dikbaşlı. qilmaq – Tasavvur etmek.

tesir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tesir, etki. Tesir qilmaq –
tersaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺳﺎﻟ‬鴺‫】ﺗ‬ Dikbaşlılık, terslik.
Tesir etmek. U yaman tesir qildi – O kötü tesir
Tersaliq qilmaq – Terslik yapmak. Tersaliq
etti. Qolungdin kelse, uninggha tesir qil –
bilen – Terslik ile.
Elinden gelse onu etkile. Qarshi tesir – Karşı
tersek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tömür-tersek – Demir ve tesir. Bu ish yaman tesir qaldurdi – Bu iş kötü
demire benzer şeyler. tesir bıraktı.
terte 【鴺‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬Ok, araba oku. Harwining tesirat 【‫ﺮﺍﺕ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. 1. Tesir, etki 2. İntiba,
tertisi – Arabanın oku. izlenim 3. Heyecan, duygu.
tertip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺭﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tertip. Kün tertibi – tesirchan 【‫ﺮﭼﺎﻥ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Duygulu.
Günün programı. Tertip bilen – Sıra ile;
tesirlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬Tesir etmek,

507
etkilemek, duygulandırmak. testiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺳﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tasdik, onay. Testiq
tesirlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Etkilenmek, qilmaq – Onaylamak.
duygulanmak. testiqlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺳﺘ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
tesirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tesirli, etkili. Onaylanmak.

tesirsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tesirsiz, etkisiz. testiqlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺳﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬Onaylama.

tesis 【‫ﺲ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tesis, kurgu. Tesis qilmaq testiqletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺳﺘ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
– Tesis etmek. Tesis qilghuchi – Tesis eden. (testiqlimek'ten) Onaylatmak.

tesken 【‫ﻥ‬鴺‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬I Dil kabarcığı, dilcik (-ği), testiqlettürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺗﺘ‬鴺‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺳﺘ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
kurbağacık (-ğı). Tilingge tesken chiqsun! – Onaylattırmak.
Dilini eşek ansı soksun! testiqlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺳﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Onaylamak.
tesken 【‫ﻥ‬鴺‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬II Bir tür dikenli bozkır teswir 【‫ﺮ‬鴘鵣‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tasvir.
bitkisi; çalı.
teswiriy 【鴸鴘‫ﺮ‬鴘鵣‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. 1. Tasvirî. Teswiriy
teskey 【‫ي‬鴺‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬Kuzey 2. Gölgeli taraf. sen'et – Tasvirî sanat. 2. Resimli.
teskin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺳﮑ‬鴺‫】ﺗ‬ I a. Teskin, rahat, teswirlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴘鵣‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tasvir etme,
yatıştırma. Teskin bermek – Teskin etmek. tasvirleş.
teskin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬II 1. Ters 2. mec. İnatçı, teswirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴘鵣‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tasvir etdilmiş.
direngen.
teswirlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴘鵣‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tasvir etmek.
teskiriche 【鴺‫ﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬Ters, aksi halde. Teswirlep bolmaydighan – Tasviri zor.
teskirilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺳﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬İnatçılık, aksilik. teswiy 【鴸鴘鵣‫ﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tespih. Teswiy tartmaq
tesleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬Zorlaşmak. – Tespih çekmek.

tesleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺳﻠ‬鴺‫】ﺗ‬ tewazi 【‫ۋﺍﺯى‬鴺‫ 】ﺗ‬a. 1. Nezaket 2. Alçak

(tesleshmek'ten) Zorlaştırmak. gönüllü.

teslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬Zorluk, güç. tewaziliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ۋﺍﺯ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. 1. Nezaketli 2.

Alçak gönüllülük.
teslikte 【鴺‫ﮑﺘ‬鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬Zorla. Teslikte top
arisigha qisilip kirdim – Zorla kalabalığın tewe 【‫ۋە‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tabi. Tewe bolmaq – Tabi
arasına sıkışıp girdim. olmak. Chet memliket teweliri – Yabancı
uyruklar.
teslim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬I a. Teslim. Teslim bolmaq –
Teslim olmak. Teslim qilmaq – Teslim etmek. tewekkül 【‫ﻝ‬鵠‫ۋەﮐﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tevekkül. Tewekkül
qilmaq – Tevekkül etmek.
teslim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬II Çok, pek, gayet.
tewekkülchi 【鴛‫ﻟﭽ‬鵠‫ۋەﮐﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tevekkül
teslimchi 【鴛‫ﻤﭽ‬鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Teslim olma
eden.
taraftarı; boyun eğen.
tewekkülchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﭽ‬鵠‫ۋەﮐﮑ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
teslimchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤﭽ‬鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Teslim olma
Tevekkül etme hali. Herbiy tewekkülchilik –
taraftarlığı.
Askerî tevekkül etme hali; tedbirsiz savaşa
testek 【‫ك‬鴺‫ﺳﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬Yanak; bk. kachat. girmek.

508
tewelik 【鵗鴙‫ۋەﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. 1. Bağımlılık 2. eden.
Uyrukluk. teshebbuschilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺳﭽ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
tewerrük 【‫ۋەﺭﺭۈك‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Takdis, hayır dua, Teşebbüs etme hali.
tasvip. teshebbuskar 【‫ﺳﮑﺎﺭ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫】ﺗ‬ a.f. bk.
tewez 【‫ۋەﺯ‬鴺‫ 】ﺗ‬Kapris, şımarık, hırçın. teshebbuschan.

tewezlik 【鵗鴙‫ۋەﺯﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬Kaprisli. teshebbuskarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺳﮑﺎﺭﻟ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f.u. bk.

teshebbuschanliq.
tewpiq 【‫ﻖ‬鴙‫ۋﭘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tevfik.
teshebbusluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺳﻠ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Girişkenlik.
tewpiqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴙‫ۋﭘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tevfiksiz.
teshekkür 【‫ﺭ‬鵠‫ﮐﮑ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫】ﺗ‬ a. Teşekkür.
Tewrat 【‫ۋﺭﺍﺕ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tevrat.
Teshekkür bildirmek – Teşekkür etmek.
tewrenmek 【‫ك‬鴺‫ۋﺭەﻧﻤ‬鴺‫ 】ﺗ‬Titremek, sallanmak,
teshekkürname 【鴺‫ﺭﻧﺎﻣ‬鵠‫ﮐﮑ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫】ﺗ‬ a.f.
sarsılmak. Tewrinip ketmek – Sallanıvermek.
Teşekkürname.
tewrenmestin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺳﺘ‬鴺‫ۋﺭەﻧﻤ‬鴺‫ 】ﺗ‬Sarsılmadan,
teshkil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. 1. Teşkil. Teshkil qilmaq
titremeden.
– Teşkil etmek. 2. Kurum, müessese. Teshkilge
tewresh 【‫ۋﺭەﺵ‬鴺‫ 】ﺗ‬Titreşim. éyttim – Kuruma söyledim.
tewretmek 【‫ك‬鴺‫ۋﺭەﺗﻤ‬鴺‫】ﺗ‬ (tewrimek'ten) teshkilat 【‫ﺕ‬鳤鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Teşkilat, örgüt,
Sallamak, titretmek. Qelem tewretmek – kuruluş. Jamaet teshkilatliri – Kamu
Yazmak, kaleme almak. kuruluşları. Birleshken Döletler Teshkilati –
Birleşmiş Milletler.
tewrimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ۋﺭ‬鴺‫ 】ﺗ‬Sarsılmak, sallanmak,
ırgalanmak, çalkalanmak. Tewrep ketmek – teshkilatchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鳤鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫】ﺗ‬a.u. Organiza eden,
Sarsılmak. Yer tewridi – Yer sarsıldı. Tewrimes organizatör.
dostluk – Sarsılmaz dostluk. Tepse tewrimes – teshkilatchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鳤鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
Ağır kanlı, uyuşuk.
Organizatörlük. Teshkilatchiliq xizmiti –
tewrinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴘‫ۋﺭ‬鴺‫ 】ﺗ‬Titreme, sallanma, Organizatörlük hizmeti.
sarsılma. teshkilchan 【‫ﻠﭽﺎﻥ‬鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Kuruma itaatli;
tewsip 【‫ﭗ‬鴙‫ۋﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tasvir, tanımlama. kuruma saygılı; kurumu seven.
Tewsip qilmaq – Tanımlamak, tasvir etmek. teshkilchanlik 【鵗鴙‫ﻠﭽﺎﻧﻠ‬鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Kuruma
tewsiye 【鴺鴶鴙‫ۋﺳ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tavsiye. Tewsiye itaatli olma hali; kurumu sevme hali.
qilmaq – Tavsiye etmek. teshkiliy 【鴸鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Organizasyon.
teshebbus 【‫ﺱ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺗ‬Teşebbüs. Teshebbus
teshkillenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Organiza
qilmaq – Teşebbüs etmek.
edilmek.
teshebbuschan 【‫ﺳﭽﺎﻥ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Girişken,
teshkillenmigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
faal.
Organiza edilmemiş.
teshebbuschanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺳﭽﺎﻧﻠ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
teshkillesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Organiza etme.
Girişkenlik, faallik.
teshkilleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u.
teshebbuschi 【鴛‫ﺳﭽ‬鵞‫ﺑﺒ‬鴺‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Teşebbüs
Organiza etmek.

509
teshkillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Organiza edilmiş. teshwishlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺸﻠ‬鴘鵣‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Endişe
Teshkillik halde – Organiza edilmiş halde. etmek.

teshkillimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Organiza teshwishsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺸﺴ‬鴘鵣‫ﺷ‬鴺‫】ﺗ‬a.u. Endişesiz, emin.

etmek. Teshwishsiz turmush – Endişesiz hayat.
teshkilsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u. Organiza teshwishsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺸﺴ‬鴘鵣‫ﺷ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
edilmemiş. Endişesizlik, eminlik.

teshkilsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ﺷﮑ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Organiza teshwishtik 【鵗鴙‫ﺸﺘ‬鴘鵣‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Endişeli.

edilmemişlik. tetbiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﺒ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tatbik. Tetbiq qilmaq –
teshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ 】ﺗ‬Delmek. Tatbik etmek.

teshna 【‫ﺷﻨﺎ‬鴺‫ 】ﺗ‬f. Teşne, pek hevesli ve tetey 【‫ي‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬I ç. Madam.
arzulu. Teshna bolmaq – Teşne olmak.
tetey 【‫ي‬鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬II Ayağına yeni basan
teshnaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﻨﺎﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Teşne olma hali. çocuğun yürüyüşü.

teshrip 【‫ﭗ‬鴘‫ﺷﺮ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Teşrif. Teshrip qilmaq – teteylesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬bk. teteylimek.
Teşrif buyurmak. teteylimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬Ayağına yeni basan
teshtek 【‫ك‬鴺‫ﺷﺘ‬鴺‫ 】ﺗ‬Çanak. çocuğun yürüyüşü.

teshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫】ﺗ‬ (teshmek'ten) tetil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tatil. Yazliq tetil – Yazlık
Deldirmek. tatil.

teshwiq 【‫ﻖ‬鴘鵣‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Teşvik, propaganda. tetqiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﻘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tetkik. Tetqiq qilmaq –
Teshwiq yürgüzmek – Propaganda yürütmek. Tetkik etmek, incelemek.

teshwiqat 【‫ﻘﺎﺕ‬鴘鵣‫ﺷ‬鴺‫】ﺗ‬ a. Propaganda. tetqiqat 【‫ﻘﺎﺕ‬鴙‫ﺗﻘ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Araştırma, inceleme,

Teshwiqat qilmaq – Propaganda yapmak. tetkik. Ilmiy tetqiqat instituti – İlmî araştırma

teshwiqatchi 【鴛‫ﻘﺎﺗﭽ‬鴘鵣‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Propagandacı. enstitüsü.

tetür 【‫ﺭ‬鵠‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬Ters, arka, yanlış, zıd, aykırı.

teshwiqatchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘﺎﺗﭽ‬鴘鵣‫ﺷ‬鴺‫】ﺗ‬ a.u.
Éshekke tetür minmek – Eşeğe ters binmek.
Propagandacılık. Teshwiqatchiliq ishi –
Tetür yaq – Ters taraf. Tetür pesh – Virgül.
Propagandacılık işi.
Ishke tetür qarimaq – İşten bıkmak. Tetür
teshwiqiy 【鴸鴙‫ﻘ‬鴘鵣‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Propagandacılık. heriket – Aksi faaliyet; karşı devrim. Tetür
Teshwiqiy ishlar – Propagandacıhk işleri. heriketchi – Karşı devrimci.
teshwish 【‫ﺶ‬鴘鵣‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Endişe, tereddüt. tetürheriketchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ﺭﮬ‬鵠‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬u.a.u. Karşı
Teshwishke salmaq – Endişelendirmek. devrimci.
Teshwishke chüshmek – Endişelenmek;
tetürheriketchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ﺭﮬ‬鵠‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬u.a.u.
tereddüt etmek.
Karşı devrimcilik.
teshwishlen'genlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻧﮕ‬鴺‫ﺸﻠ‬鴘鵣‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u.
tetürheriketlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴘‫ﺭ‬鴺‫ﺭﮬ‬鵠‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬u.a.u. Ters
Endişeli olmaklık.
hareketli.
teshwishlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺸﻠ‬鴘鵣‫ﺷ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.u.
tetürlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鵠‫ﺗ‬鴺‫】ﺗ‬ Terslik, aksilik.
(teshwishlenmek'ten) Endişelendirmek.
Pelekning tetürligi – Kaderin ters cilvesi.

510
tetürpesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﭘ‬鵠‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬u.f. Virgül. teyyarlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺎﺭ‬鴶鴵鴺‫】ﺗ‬ f.u.

tetürsiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﺭﺳ‬鵠‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬Aksi halde. (teyyarlimaq'tan) Hazırlatmak.

teyyarlatturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﺘ‬鳣‫ﺎﺭ‬鴶鴵鴺‫】ﺗ‬ f.u.

tetürsige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ﺭﺳ‬鵠‫ﺗ‬鴺‫ 】ﺗ‬Aksine.
(teyyarlatmaq'tan) Hazırlattırmak.
teyin 【‫ﻦ‬鴙鴵鴺‫ 】ﺗ‬a. Tayin. Teyin bolmaq –
teyyarlighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﺎﺭﻟ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Hazırlayan.
Tayin olmak. Teyin qilmaq – Tayin etmek.
teyyarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﻟ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Hazırlık. Teyyarliq
teyinlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙鴵鴺‫ 】ﺗ‬a.u. Tayin etmek.
körmek – Hazırlık yapmak, hazırlanmak.
Teyping Tiyen'go 【鵝‫ﻧﮕ‬鴺鴶鴙‫ ﺗ‬鵘鴙‫ﭙ‬鴵鴺‫ 】ﺗ‬ç. Çin
teyyarlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﺭﻟ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Hazırlamak.
çiftçilerinin ayaklanarak, 19. yüzyılın ikinci
Imtihangha teyyarlimaq – Sınava hazırlamak.
yarımında kurduğu devlet (eşitliği sağlayan
Qishliq otun teyyarlimaq – Kışlık odun
Tanrı devleti, demektir).
hazırlamak.
teypünem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ﭙ‬鴵鴺‫】ﺗ‬ ç. Eski, kadim
teyyarlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺎﺭﻟ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Beraber
('Teyping Tiyen'go' devletinin kurulduğu
hazırlama.
zamana atıfta bulunarak, mecazi anlamda uzak
geçmişi ifade etmektedir). teyyarlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺎﺭﻟ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Hazırlatma.

teypüng 【‫ڭ‬鵠‫ﭙ‬鴵鴺‫ 】ﺗ‬ç. Tayfun. Teypüng hurini teyyartap 【‫ﺎﺭﺗﺎپ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺗ‬f. Parazit, asalak.
– Tayfun kasırgası. teyyartapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﺗﺎﭘﻠ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Parazitlik,
teyyar 【‫ﺎﺭ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺗ‬f. Hazır. Teyyar qilmaq – asalaklık.
Hazırlamak. Teyyar bolmaq – Hazır olmak. tezim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. 1. Selam 2. Saygı. Tezim
Teyyar bol! – Hazırol!
qilmaq – Selam vermek; saygı göstermek.
teyyargerchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鴺‫ﺎﺭﮔ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Hazır
tezir 【‫ﺮ‬鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. 1. Bahane 2. Serzeniş, başa
olma hali. Teyyargerchilik körmek – Hazırlık
kakma, tekdir.
yapmak. Hich qandaq teyyargerchiligi yoq –
Hiçbir hazırlığı yok. teziye 【鴺鴶鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Taziye. Teziye bildürmek
– Başın sağ olsun demek.
teyyargerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﺎﺭﮔ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Hazırlık.
Teyyargerlik körmek – Hazırlık yapmak. Yol teziyename 【鴺‫ﻧﺎﻣ‬鴺鴶鴘‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺗ‬a.f. Taziyename.
teyyargerligini köriwatimen – Yol hazırlığmı Teziyename éwetmek – Taziyename
yapıyorum. göndermek.

teyyarlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺎﺭ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Hazırlanmak. tezkire 【‫ﺮە‬鴙‫ﺯﮐ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tezkire. Tezkire kitabi –
Derske teyyarlanmaq – Derse hazırlanmak. Tezkire kitabı.

teyyarlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺎﺭ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Hazırlama. tezlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺯﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬Hızlaıtmak.

teyyarlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺎﺭ‬鴶鴵鴺‫ 】ﺗ‬f.u. Beraber tezlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺯﻟ‬鴺‫ 】ﺗ‬Hızlanma.

hazırlamak, hazırlaşmak. tezmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鴺‫ 】ﺗ‬Şenelmiş yeri terk etmek.
teyyarlatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳣‫ﺎﺭ‬鴶鴵鴺‫】ﺗ‬ f.u. tezyiq 【‫ﻖ‬鴙鴵‫ﺯ‬鴺‫ 】ﺗ‬a. Tazyik, basınç.
(teyyarlatmaq'tan); bk. teyyarlatturmaq.
tébabet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺒﺎﺑ‬鴽‫ 】ﺗ‬a. Tababet, tabiplik,
teyyarlatquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳣‫ﺎﺭ‬鴶鴵鴺‫】ﺗ‬ f.u. doktorluk. Tébabet ilmi – Tababet ilmi.
Hazırlattırma.
tébabetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫ﺒﺎﺑ‬鴽‫ 】ﺗ‬a.u. Tabiplik,

511
doktorluk. Junggo tébabetchilighi – Çin téwilghiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻠﻐ‬鴘鵣鴽‫ 】ﺗ‬Erkeç sakaldık.
tabipliği.
téwip 【‫ﭗ‬鴘鵣鴽‫ 】ﺗ‬a. Tabip, doktor.
tébip 【‫ﭗ‬鴙‫ﺒ‬鴽‫ 】ﺗ‬a. bk. téwip.
téwipchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭙﭽ‬鴘鵣鴽‫ 】ﺗ‬Tabiplik, doktorluk.
téch 【‫ﭻ‬鴽‫ 】ﺗ‬bk. tinch.
téwipliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴘鵣鴽‫ 】ﺗ‬Tabiplik, doktorluk.
tégi-tetige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ﺗ‬鴺‫ﺗ‬-鴛‫ﮕ‬鴽‫ 】ﺗ‬Tégi-tetige yétip
téxi 【鴛‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺗ‬Daha, da, bir de, halen, şimdi.
chüshenmek – Temelinden anlamak.
téxiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺗ‬Halen, şimdiye kadar.
tégide 【‫ﺪە‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﺗ‬Temelinde, altında. Buning
tégide bir nerse bar – Bunun temelinde bir şey téxichila 【鳤鴙‫ﭽ‬鴙‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺗ‬Halen, şimdiye kadar. U
var. téxichila kéwezlikte ishlimekte idi – O halen
tégidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﺗ‬Temelinden, altından. pamuk tarlasında işlemekte idi.

téxighiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﻐ‬鴙‫ﺨ‬鴽‫ 】ﺗ‬Şimdiye kadar.

tégish 【‫ﺶ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﺗ‬Değme, ait, dokunma. Bu
manga tégish – Bu bana ait. téxnik 【鵗鴙‫ﺨﻨ‬鴽‫ 】ﺗ‬r. Teknik.

tégishinche 【鴺‫ﻨﭽ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫】ﺗ‬ Gereğince, téxnika 【‫ﮑﺎ‬鴙‫ﺨﻨ‬鴽‫ 】ﺗ‬Teknik araçlar, donatım.

yeterince, uygun halde.
téxnikom 【‫ﻡ‬鵝‫ﮑ‬鴙‫ﺨﻨ‬鴽‫ 】ﺗ‬r. Teknikum, lise.
tégishiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺸ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﺗ‬Değiştirmek.
téjelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﺠ‬鴽‫】ﺗ‬ Tasarruf edilmek,
tégishiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺸ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫】ﺗ‬ iktisat edilmek.
Değiştirivermek.
téjesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺠ‬鴽‫ 】ﺗ‬Tasarruf etme.
tégishlik 【鵗鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﺗ‬Lazım, uygun, ait,
téjimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﺗ‬Tasarruf etmek.
gerekli. Charilarni körmek tégishlik – Gereken
çareler uygulanmalı. Tégishlik yosunda – téjimel 【‫ﻝ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﺗ‬Serseri, avare, sefil. Yolni
Uygun halde. Tégishlik bolmaq – Ait olmak. karwandin surang, sözni téjimeldin – ata. Yolu
Bu bizge tégishlik – Bu bize ait. karvandan sor, sözü serseriden.

tégishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫】ﺗ‬ I Değinmek, téjimellik 【鵗鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺠ‬鴽‫ 】ﺗ‬Serserilik, sefillik.

dokunmak, birbirini rahatsız etmek. Téjimellik qilmang – Serserilik yapmayın.

tégishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﺗ‬II Değiştirmek. téke 【鴺‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺗ‬Teke. Tagh tékisi – Dağ tekesi.

tégishsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺸﺴ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﺗ‬Uygunsuz. Tégishsiz tékimet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺗ‬Süslü keçe.

chayda – Uygun olmayan yerde; uygunsuz tékin 【‫ﻦ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺗ‬Bedava, parasız. Tékin'ge
yerde. almaq – Parasız almak.
tégishtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫( 】ﺗ‬tégishmek'ten tékindin-tékin 【‫ﻦ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ﺗ‬-‫ﻦ‬鴘‫ﻨﺪ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺗ‬Çok bedava.
II) Değiştirtmek. Tékin tamaq – Bedava yemek.
tégishtürülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫】ﺗ‬ tékinxor 【‫ﺭ‬鵝‫ﻨﺨ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺗ‬u.f. Bedavacı.
Değiştirilmek.
tékinxorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﻨﺨ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺗ‬u.f.u. Bedavacılık.
tégishtürülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﻟ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙‫ﮕ‬鴽‫ 】ﺗ‬Değiştirilme.
tékisaqal 【‫ﺴﺎﻗﺎﻝ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺗ‬bot. Keçi sakal.
téwilgha 【‫ﻠﻐﺎ‬鴘鵣鴽‫ 】ﺗ‬bot. Çayır melikesi, erkeç
tékisletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺴﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫( 】ﺗ‬tékislimek'ten)
sakah.
Düzletmek, düzgün hale getirtmek.

512
tékislik 【鵗鴙‫ﺴﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺗ‬Düzlük. témitquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫( 】ﺗ‬témitmaq'tan)

tékislimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺴﻠ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺗ‬Düzlemek. Damlattırmak.

témitquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺗ‬Damlattırma.

tékissiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴﺴ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺗ‬Engebeli.
témitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺗ‬Damlatmak. Yash
tékissizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺴﺴ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ 】ﺗ‬Engebelilik.
tamchilirini témitmaq – Gözyaşını dökmek.
tékist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫】ﺗ‬ r. Tekst, metin.
témpératura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ﺮﺍﺗ‬鴽‫ﻤﭙ‬鴽‫ 】ﺗ‬r. Sıcaklık derecesi.
Télégrammining toluq tékisti – Telegrafın tam
metini. ténep-tentirep 【‫ﺮەپ‬鴙‫ﻧﺘ‬鴺‫ﺗ‬-‫پ‬鴺‫ﻨ‬鴽‫】ﺗ‬ Sersem

téks 【‫ﮑﺲ‬鴽‫ 】ﺗ‬Düz, pürüzsüz. Tüp-téks – halde.

Dümdüz. ténesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻨ‬鴽‫ 】ﺗ‬Şaşırma, sapma, sersem hale

téqim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺗ‬But. gelme.

ténetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻨ‬鴽‫】ﺗ‬ (ténimek'ten)

téqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴽‫ 】ﺗ‬bk. taqmaq.
Şaşırtmak; yolunu şaşırtmak.
téléfon 【‫ﻥ‬鵝‫ﻔ‬鴽‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺗ‬r. Telefon. Téléfon trupkisi
téngiq 【‫ﻖ‬鴙鳵鴽‫ 】ﺗ‬Sarılmış.
– Telefon ahizesi. Téléfon bermek – Telefon
açmak. Téléfonda sözlüshüsh – Telefonda téngiqash 【‫ﻘﺎﺵ‬鴙鳵鴽‫ 】ﺗ‬Hayret etme, şaşırma.
konuşma. téngiqchi 【鴛‫ﻘﭽ‬鴙鳵鴽‫ 】ﺗ‬Kırıkçı.
télégraf 【‫ﮕﺮﺍﻑ‬鴽‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺗ‬r. Telgraf.
téngiqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘﭽ‬鴙鳵鴽‫ 】ﺗ‬Kırıkçılık.
télégram 【‫ﮕﺮﺍﻡ‬鴽‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺗ‬r. Telgraf.
téngiqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴙鳵鴽‫】ﺗ‬ Hayret etmek,
téléskop 【‫پ‬鵝‫ﺴﮑ‬鴽‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺗ‬r. Teleskop. şaşırmak.

téléwizor 【‫ﺰوﺭ‬鴘鵣鴽‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺗ‬r. Televizyon. téngiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙鳵鴽‫ 】ﺗ‬Sarılmış, sarılı.

téliqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺗ‬Yorulma, sesi kısılma, téngirqash 【‫ﺮﻗﺎﺵ‬鴙鳵鴽‫ 】ﺗ‬bk. téngiqash.

nefesi kısılma. téngirqatmaq 【‫ﺮﻗﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴙鳵鴽‫( 】ﺗ‬téngirqimaq'tan)
téliqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫ 】ﺗ‬Yorulmak, sesi kısılmak, Hayret ettirmek, şaşırtmak.
nefesi kısılmak. Téliqip özini yighidin téngirqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙鳵鴽‫ 】ﺗ‬Hayret etmek,
tuxtutalmidi – Sesi kısılarak kendini ağıttan
şaşırmak.
durduramadı. Téliqip -téliqip külmek – Katıla
katıla gülmek. téngish 【‫ﺶ‬鴙鳵鴽‫ 】ﺗ‬bk. tangmaq.

téliqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽‫】ﺗ‬ (téliqmaq'tan) téngishxana 【‫ﺸﺨﺎﻧﺎ‬鴙鳵鴽‫( 】ﺗ‬hastahanelerde)

Yormak. Alçı odası.

témim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺗ‬Damla. Bir témim – Su bir ténigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﺗ‬Sersem, şaşırmış.
damla su. ténimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫】ﺗ‬Şaşırmak, sapmak, sersem
témimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺗ‬bk. tammaq. hale gelmek. Bu yerge ténep kélip qalghanmen
– Buraya şaşırıp gelip kalmıştım.
témish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺗ‬Damlama.
ténish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴽‫ 】ﺗ‬bk. tanmaq.
témitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺗ‬Damlatma.
ténnis 【‫ﺲ‬鴙‫ﻨﻨ‬鴽‫ 】ﺗ‬Tenis. Ténnis top – Tenis
témitquch 【‫چ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴙‫ﻤ‬鴽‫ 】ﺗ‬Pipet (-ti), Damlalık.
top. Ténnis top oynimaq – Tenis oynamak.

513
tép-tékiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮑ‬鴽‫ﺗ‬-‫ﭗ‬鴽‫ 】ﺗ‬Dümdüz, pürüzsüz. kavak. Kök térek – Mavi kavak. Tagh térek –
Dağ kavağı. Qapaq térek – Kavağın bir türü.
tépcheklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ﭙﭽ‬鴽‫ 】ﺗ‬Ayağım yere
vurma, tepinme. téri-péreng 【‫ﺮەڭ‬鴽‫ﭘ‬-‫ﺮى‬鴽‫】ﺗ‬ Téri-péreng
bolmaq – Paniğe kapılmak; darmadağın olmak.
tépcheklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﭙﭽ‬鴽‫ 】ﺗ‬Ayağını yere
vurmak; tepinmek. Yürigim tinmay tépcheklep térikish 【‫ﺶ‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬Kızma, öfkelenme.
urup turudu – Kalbim durmadan atıp duruyor. térikkek 【‫ك‬鴺‫ﮑﮑ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬Çabuk kızan, çabuk
tépilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﺗ‬Bulunma. öfkelenen.

tépilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﺗ‬Bulunmak. térikmek 【‫ك‬鴺‫ﮑﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬Kızmak, öfkelenmek.

Néme térikisen? – Niye kızdın? Térikip ketmek
tépin 【‫ﻦ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﺗ‬Harman.
– Kızıvermek.
tépinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﺗ‬Yere ayaklarını vurma;
tériktürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮑﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫( 】ﺗ‬térikmek'ten)
tepinme.
Kızdırmak, öfkelendirmek.
tépinmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﺗ‬Yere ayaklarım vurmak;
tériq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫】ﺗ‬ Dan. Axlighan tériq –
tepinmek.
Kabuğundan arınmış darı.
tépirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﺗ‬bk. tipirlimaq.
tériqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬Ekincilik, çiftçilik.
tépishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﺗ‬I Bulmaca, bilmece. Tériqchiliq qilmaq – Ekincilik yapmak.
tépishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫】ﺗ‬ II Buluşmak. tériqe 【鴺‫ﻘ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫】ﺗ‬a. Tarz, şekil, usul, suret, kılık.
Tépishqan qiz bilen yigit – Buluşmuş kız ile Shu tériqida – Şu şekilde.
delikanlı. tériqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬bk. tériqmaq.
tépishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫( 】ﺗ‬tépishmaq'tan II)
tériqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬Duçar olmak, mustarip
Buluşturmak.
olmak.
tépishturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﭙ‬鴽‫ 】ﺗ‬Buluşturma.
térilghu 【鵞‫ﻠﻐ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬Ekim. Térilghu yéri –
tére 【‫ﺮە‬鴽‫ 】ﺗ‬I Bir kavun türü. Ekim yeri.

tére 【‫ﺮە‬鴽‫ 】ﺗ‬II Deri. Ashlighan tére – térilghuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻠﻐ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬Ekim. Térilghuluq
İşlenmiş deri; sepilenmiş deri. Xam téri – meydan – Ekim alanı.
İşlenmemiş deri. Térisi qélin – Derisi kalın. térilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬I Ekilme.
Qoza térisi – Kuzu derisi. Moyluq tére – Tüylü
deri. Térisige sighmay qaldi – O gereğinden térilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬II Toplanma.
fazla gururlandı. térilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬I Ekilmek. Bu yerge shal
tére-pireng 【‫ﺮەڭ‬鴙‫ﭘ‬-‫ﺮە‬鴽‫】ﺗ‬Telaş, endişe, panik, térildi – Bu yerge pirinç ekildi.
birbirine girmek. Tére-pireng bolmaq – Telaşa térilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬II Toplanmak.
kapılmak; birbirine girmek. Tére-pireng bolup
térim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬Ekim. Paxta térimi – Pamuk
qachmaq – Panik içinde kaçmak.
ekimi.
tére-testek 【‫ك‬鴺‫ﺳﺘ‬鴺‫ﺗ‬-‫ﺮە‬鴽‫ 】ﺗ‬Çeşitli deri ham
térimchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻤﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬Çiftçilik. «tétitmaq
maddeleri.
Tattırmak.
térek 【‫ﺮەك‬鴽‫ 】ﺗ‬Kavak ağacı. Aq térek – Beyaz
térish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ 】ﺗ‬bk. termek.

514
térmométir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ﻣ‬鵝‫ﺮﻣ‬鴽‫ 】ﺗ‬r. Termometre, tétitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺗ‬Tattırma.
sıcakölçer. téyilghaq 【‫ﻠﻐﺎﻕ‬鴙鴶鴽‫ 】ﺗ‬Kaygan.
térritoriye 【鴺鴶鴘‫ﺭ‬鵝‫ﺘ‬鴘‫ﺮﺭ‬鴽‫ 】ﺗ‬r. Toprak, arazi.
téyilghaqlik 【鵗鴙‫ﻠﻐﺎﻗﻠ‬鴙鴶鴽‫ 】ﺗ‬Kayganlık.
térritoriyilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴘‫ﺭ‬鵝‫ﺘ‬鴘‫ﺮﺭ‬鴽‫ 】ﺗ‬r.u. Bölgesel.
téyilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴽‫ 】ﺗ‬Kayma.
Térritoriyilik aptonomiye – Bölgesel özerklik.
téyilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙鴶鴽‫】ﺗ‬Kaymak, U changghida
tése 【鴺‫ﺴ‬鴽‫ 】ﺗ‬Çapa, kazma.
téyilishni yaxshi körüdu O kayakta kaymayı
téshida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﺗ‬Dışında. Buning téshida – seviyor.
Bunun dışında. téyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴽‫ 】ﺗ‬bk. taymaq.
téshilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﺗ‬Delinme.
téyiz 【‫ﺰ‬鴙鴶鴽‫ 】ﺗ‬Sığ; çok derin olmayan. Téyiz
téshilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﺗ‬Delinmek. su – Sığ su.
téshish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﺗ‬I bk. tashmaq. téyizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙鴶鴽‫】ﺗ‬ Sığlık.

téshish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴽‫ 】ﺗ‬II bk. teshmek. Chungqur-téyizligini bilmey, hergiz sugha

chüshmigin – Derin veya sığlığını bilmeden
tétik 【鵗鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺗ‬Dinç, çevik. hiçbir zaman suya girme.
tétiklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺗ‬Dinçleşmek. téz 【‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺗ‬Çabuk, hızlı. Téz oqumaq – Çabuk
tétikleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺗ‬Dinçleşmek, okumak. Téz arida – Hızla. Achchighi téz
çevikleşmek. kélidighan adem – Çabuk kızan adam.

tétiklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺗ‬Dinçlik, çeviklik. tézchil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺰﭼ‬鴽‫ 】ﺗ‬Acelecil.

tétiklinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺗ‬Dinçleşme. tézdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺰﺩ‬鴽‫ 】ﺗ‬Yakında, hemen, birazdan,

az sonra.
tétiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺗ‬Baharat. Tétiq salmaq –
Baharat koymak. tézek 【‫ﺰەك‬鴽‫ 】ﺗ‬Tezek. Kala tézigi – İnek
tezeği.
tétiqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺗ‬Tatsız, manasız, anlamsız.
Tétiqsiz bir jan – Anlamsız bir kişi. Tétiqsiz tézeklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺰەﮐﻠ‬鴽‫】ﺗ‬ Dışkısını salma,
gep – Tatsız söz. tersleme.

tétiqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻘﺴ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺗ‬Tatsızlık, anlamsızlık, tézeklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺰەﮐﻠ‬鴽‫ 】ﺗ‬Dışkısını salmak,

çirkinlik. Tétiqsizliq qilmaq – Tatsızlık etmek. terslemek.

tétim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺗ‬Çitmik, fiske. Bir tétim tuz – tézis 【‫ﺲ‬鴘‫ﺰ‬鴽‫ 】ﺗ‬r. Tez, sav, müddea.
Bir fiske tuz. tézleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴽‫ 】ﺗ‬Hızlanmak.
tétimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺗ‬Tatmak, çeşnisine bakmak. tézleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴽‫】ﺗ‬
Éghizgha tétighidek bir nerse – Lezzetine (tézleshmek'ten) Hızlandırmak.
doyulabilecek bir şey. Tétip baqmaq – Tadına
tézleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴽‫ 】ﺗ‬Hızlandırma.
bakmak. Temini tétip körüng – Tadına bakın.
Bu néme tétidu? – Bu ne tat? Bir özi on ademge tézletküchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴽‫ 】ﺗ‬Hızlandıran.
tétidu – Tek kendisi on adama karşı koyar. Bir tézletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴽‫】ﺗ‬ (tézlimek'ten)
tiyingha tétimaydu – Bir İuruşa değmez.
Hızlandırmak.
tétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ﺗ‬bk. tétimaq.

515
tézlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴽‫ 】ﺗ‬Hız, çabukluk. Tézlik bilen tikkide 【‫ﺪە‬鴙‫ﮑﮑ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tikke.
– Hızla. tikküchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮑﮑ‬鴙‫ 】ﺗ‬Terzi. Tikküchi ayal –
tézlikte 【鴺‫ﮑﺘ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴽‫ 】ﺗ‬Acele olarak, hemen. Terzi kadın.

tézlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴽‫ 】ﺗ‬Hızlanmak. tikküchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵠‫ﮑﮑ‬鴙‫ 】ﺗ‬Terzilik.

tibbiy 【鴸鴙‫ﺒﺒ‬鴙‫ 】ﺗ‬a. Tıbbî. Tibbiy yardem – tikküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﮑﮑ‬鴙‫】ﺗ‬ (tikmek'ten

Tıbbî yardım. Diktirmek.

Tibetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﺒ‬鴙‫ 】ﺗ‬Tibetli. tiklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Diklenmek.

tif 【‫ﻒ‬鴙‫ 】ﺗ‬r. Tifo. tiklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dikleme.

tigh 【‫ﻎ‬鴙‫ 】ﺗ‬f. Ağız, namlu, bıçak, jilet bıçağı. tikletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫( 】ﺗ‬tiklimek'ten) Dikey

tiiinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫﯒‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilimlenmek, kesilmek, etmek.

biçilmek. tiklettürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺗﺘ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dikey ettirmek.

tijaret 【‫ﺠﺎﺭەﺕ‬鴙‫ 】ﺗ‬a. Ticaret. tiklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Diklik.

tijaretchi 【鴛‫ﺠﺎﺭەﺗﭽ‬鴙‫ 】ﺗ‬a.u. Tacir, tüccar. tiklime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dikleme.

tijaretchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺠﺎﺭەﺗﭽ‬鴙‫ 】ﺗ‬a.u. Tüccarlık. tiklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Diklemek. Alaqini

tik 【鵗鴙‫ 】ﺗ‬Dik. Tik turmaq – Dik durmak. tiklimek – İlişki kurmak.
tiklinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Diklenme.
tik-tak 【‫ﺗﺎك‬-鵗鴙‫ 】ﺗ‬Tik tak.
tikliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬1. Dikey hale
tiken 【‫ﻥ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ 】ﺗ‬Diken. Qolumgha tiken
getirmek 2. Kurmak, yerleştirmek.
kirgüzüp aldim – Elime diken giriverdi.
Tikendin tériq ünüdu déme – Dikenden darı tikliwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tikliwalmaq.
yetişmez. tikmek 【‫ك‬鴺‫ﮑﻤ‬鴙‫ 】ﺗ‬I Dikmek. Tikip qoymaq –
tiken'gül 【‫ﻝ‬鵠‫ﻧﮕ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ 】ﺗ‬bot. Sarısabır. Dikmiş olmak.

tikenleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫】ﺗ‬ Üşüyüp tikmek 【‫ك‬鴺‫ﮑﻤ‬鴙‫ 】ﺗ‬II Dikmek. Köchet tikmek

titremek. Boyim tikenliship turuptu – – Ağaç dikmek. Köchet tikidighan waxt keldi –
Vücudum üşüyüp titriyor. Ağaç dikmenin zamanı geldi. Köz tikmek –

tikenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dikenli. Tikenlik sim – Göz dikmek. Chédir tikmek – Çadır kurmak.
Aidin kelgen'ge bir at tiktim – Önce gelene bir
Dikenli tel. Qizil gül tikenlik boludu – Kızıl
at vermeyi vadettim.
gül dikenli olur.
tiktürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮑﺘ‬鴙‫】ﺗ‬ (tikmek'ten
tikenlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tikenleshmek.
Diktirmek.
tikich 【‫ﭻ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﺗ‬Yara izi, dikiş.
tiktürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﮑﺘ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tiktürmek.
tikilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dikilmek.
tiqash 【‫ﻘﺎﺵ‬鴙‫ 】ﺗ‬Kapatma, kapatış.
tikish 【‫ﺶ‬鴙‫ﮑ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tikmek.
tiqildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Takırdama.
tikke 【鴺‫ﮑﮑ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dikey. Tikke turmaq – Dikey
tiqildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫( 】ﺗ‬tiqildimaq'tan)
olmak.
Takırdatmak.

516
tiqildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Takırdamak. konuşmandan gör. Balining tili chikti – Çocuk
konuşmaya başladı; Çocuk dillendi. Til almaq –
tiqildurmaq 【‫ﻠﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Sıkıştırmak.
Söz dinlemek. Til almash – Söz dinlemez.
tiqilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Sıkma, kalabalık, sıkışık. Tilgha almaq – Dile getirmek. Tilgha almasliq
Tiqilish qilmaq – Sıkışıklık yapmak. derijide – Dile getirilmesi güç. Tilgha élip
bolmaydu – Söylenmesi imkansız. Til anglimaq
tiqilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Sokulmak, sıkışmak.
– Tenkite maruz kalmak. Tilimning uchida
Tiqilip qalmaq – Sıkışıp kalmak. Bashqining
turudu – Dilimin ucunda. Til biriktürmek –
ishige tiqilma – Başkasının işine sokulma
Ağız birliği etmek. Tilingni tart – Konuşmanı
(karışma).
kes. Tilingni saqla – Ağzını sıkı tut. Tildin
tiqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Kapatmak. Ishikni tiqimay qalmaq – Dili tutulmak. Tilgha kelmek – Dile
bosh qoy – Kapıyı kapatmadan boş bırak. gelmek. Tilgha kirmek – Söz dinlemek.
tiqin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Tıkaç, tıpa, tapa. tilchi 【鴛‫ﻠﭽ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilci.
tiqinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Darlık, kalabalık. tilek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilek. Tiligingni éyt! –
tiqirlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﺗ‬ Çatırdatmak, Dileğini söyle! Tüp tiligim seni körüsh – Asıl
şakırdatmak. dileğim seni görmek.

tiqirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﺗ‬ Çatırdamak, tilekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dileyen.

şakırdamak. tilekdash 【‫ﮐﺪﺍﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilektaş, ülküdaş.

tiqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Sokma, gizleme. Tilekdash bolmaq – Ülküdaş olmak.

tiqishlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﺗ‬ Yüklenmek, tilekdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮐﺪﺍﺷﻠ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Ülküdaşlık.

dayanmak, sıkıştırmak. tilemchi 【鴛‫ﻣﭽ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilenci.

tiqishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫】ﺗ‬ Gizlemek, tilemchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﭽ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫】ﺗ‬ Dilencilik.
saklamak. Tilemchilik qilmaq – Dilencilik yapmak.
tiqma-tiqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺗ‬-‫ﻘﻤﺎ‬鴙‫】ﺗ‬ Kalabalık, tilenchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tilemchi.
sıkışıklık. Tiqma-tiqmaq bolup ketti –
tilenchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tilemchilik.
Sıkışıklık oluverdi.
tiler-tilimes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗ‬-‫ﺭ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬İster istemez.
tiqma-tiqmaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻤﺎﻗﻠ‬鴙‫ﺗ‬-‫ﻘﻤﺎ‬鴙‫ 】ﺗ‬Kalabalık,
sıkışıklık. tilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dileme, dileş.

tiqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗ‬Sokmak, gizlemek. Eqip tilet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. telet.

qoymaq – Gizlemek. Tumshughingni tiqma – tilghash 【‫ﻠﻐﺎﺵ‬鴙‫ 】ﺗ‬Seçme, ayıklama, arama,
Burnunu sokma.
karıştırma, evirip çevirme.
til 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dil. Ana tili – Ana dili. Uyghur tili
tilghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﻐ‬鴙‫ 】ﺗ‬Seçmek, ayıklamak,
– Uygur dili. Edebiy til – Edebî dil y.d.
aramak, karıştırmak, evirip çevirmek. Traktor
Saatning tili – Saat dili, saat ibresi. Til
yerni tilghidi – Traktör toprağı sürdü.
tekküzmek – Hakaret etmek. Tili kemtük –
Kekeme. Tilim kelmeydu – Telaffuz tilxet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻠﺨ‬鴙‫ 】ﺗ‬u.f. Makbuz, senet.
edemiyorum. U tilidin ilindi – O dilinden tilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilinmiş, kesili, biçili.
yakalandı. Öz tilingdin kör – Kendi
tiliklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tilik.

517
tilim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilim. Bir tilim qoghun – Bir timisqilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﺴﻘ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺗ‬Yoklama, süzme,
dilim kavun. arama.

tilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilemek. Jéning néme timisqilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺴﻘ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫】ﺗ‬ Yoklamak,

tilise, shuni al – Canın neyi dilese şunu al. süzmek, aramak.
Muweppeqiyet tileymen – Başarılar dilerim. tin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﺗ‬Nefes. Tin tartmaq – Nefes almak.
tilimlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilim dilim halinde Tiningni chiqarma! – Sesini çıkarma! Etrap
kesmek. tip-tin – Etraf sakin ve sessiz.
tiliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬İstemek, dileyerek tinch 【‫ﻨﭻ‬鴙‫ 】ﺗ‬Sakin, barışçı, barışçıl, esen.
almak. tinch-aman 【‫ﯪﻣﺎﻥ‬-‫ﻨﭻ‬鴙‫ 】ﺗ‬Huzur ve esen.
tilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilme. Tinch-aman bolung – Huzurlu ve esen olun.
tilla 【鳤‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Altın para. tinchimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨﭽ‬鴙‫】ﺗ‬ Teselli bulmak,

tillash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Hakaret etme. avunmak, sevinmek, içi açılmak, sakinleşmek.

tinchlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻨﭽ‬鴙‫】ﺗ‬ Rahatlamak,

tillashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Hakaretleşmek; küfür
huzura kavuşmak, emin olmak.
edişmek.
tinchliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﭽﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Sakinlik, esenlik, barış,
tilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilli. Köp tilliq – Çok dilli.
sulh. Dünya tinchliq terepdarliri kon'gresi –
Ötkür tilliq kishi – Keskin sözlü kişi.
Dünya barışseverler kurultayı. Tinchliq
tillimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Hakaretlemek, küfür bermek – Rahatlatmak; huzura kavşuturmak.
etmek, azarlamak. Téchliq bermeydu – Rahatsız ediyor. Tinchliq
tilmach 【‫ﻠﻤﺎچ‬鴙‫ 】ﺗ‬tar. Tercüman. yoq – Eminlik yok; huzur yok. Tinchliqta bille
yashash – Barış içinde beraber yaşamak.
tilmachliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻤﺎﭼﻠ‬鴙‫】ﺗ‬ Tercümanlık.
Tinchliq sorashmaq – Karşıhklı hal hatır
Tilmachliq qilmaq – Tercümanlık yapmak.
sormak. Etrap jim-jit tinchliq – Etraf sakin ve
tilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilimlemek. esen.

tilsim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ 】ﺗ‬a. Füsun, büyü. tinchliqxumar 【‫ﻣﺎﺭ‬鵞‫ﻘﺨ‬鴙‫ﻨﭽﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬u.f. Barışsever.

tilsimat 【‫ﻤﺎﺕ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ 】ﺗ‬a. bk. tilsim. tinchliqperwer 【‫ﺭۋەﺭ‬鴺‫ﻘﭙ‬鴙‫ﻨﭽﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬u.f. Barışsever.

tilsimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ 】ﺗ‬a.u. Füsunlu, büyülü.

Tinchliqperwer döletler – Barışsever devletler.
tinchliqperwerlik 【鵗鴙‫ﺭۋەﺭﻟ‬鴺‫ﻘﭙ‬鴙‫ﻨﭽﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬u.f.u.
tilsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilsiz.
Barışseverlik.
tilsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻠﺴ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dilsizlik.
tinchliqsüyer 【‫ﺭ‬鴺鴵鵠‫ﻘﺴ‬鴙‫ﻨﭽﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Barışsever.
tilshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﻠﺸ‬鴙‫ 】ﺗ‬u.f. Dilci.
tinchlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻨﭽﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Rahatlama, huzura
tilshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﻠﺸ‬鴙‫ 】ﺗ‬u.f.u. Dilcilik. kavuşma, emin olma.
tiltumar 【‫ﻣﺎﺭ‬鵞‫ﻠﺘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Nazarlık, tılsım. Tinchmusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻨﭽﻤ‬鴙‫ 】ﺗ‬Esen misiniz? Tinch
timaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tirmaq. kurulush – Barış içindeki yapım. Tinch yol
bilen – Banş yolu ile. Tinch bolmaq – Sakin
timen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dinç, sağlam. dişelilik.
olmak. Tinch turmush – Barış ve huzur
timenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dinçlik, sağlamlık. içindeki hayat.

518
tinchsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻨﭽﺴ‬鴙‫ 】ﺗ‬Huzursuz. tingshimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鳵鴙‫】ﺗ‬ Dinlemek. Gep

tinchsizlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﻨﭽﺴ‬鴙‫】ﺗ‬ tingshimaq – Söz dinlemek. Tingshanglar! –

Dinleyin!
Huzursuz etmek.
tingtinglash 【‫ﺵ‬鳤鳵鴙‫ﺘ‬鳵鴙‫ 】ﺗ‬bk. tingtinglimaq.
tinchsizlandurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﻨﭽﺴ‬鴙‫】ﺗ‬
Huzursuz etme. tingtinglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ﺘ‬鳵鴙‫ 】ﺗ‬Kulak misafiri

tinchsizlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﻨﭽﺴ‬鴙‫】ﺗ‬ olmak.

Huzursuzlanmak, tedirgin olmak. tiniq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺗ‬I Duru, şeffaf. Tiniq hawa –

tinchsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻨﭽﺴ‬鴙‫】ﺗ‬ Huzursuzluk, Temiz hava.

tedirginlik. tiniq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺗ‬II Nefes.

tinchsizlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻨﭽﺴ‬鴙‫】ﺗ‬Huzursuz etmek, tiniqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫】ﺗ‬ Duruluk, şeffaflık,

tedirgin etmek. temizlik.

tinchsizlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻨﭽﺴ‬鴙‫】ﺗ‬Huzursuzlanma, tiniqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dinlenmek, sakinleşmek.

tedirgin olma. tiniqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫( 】ﺗ‬tiniqmaq'tan)
tindurmaq 【‫ﻨﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗ‬I Teskin etmek, Dinlendirmek, sakinleştirmek.
yatıştırmak, dindirmek, sakinleştirmek. tinim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫】ﺗ‬ Rahat, sükunet, huzur,
tindurmaq 【‫ﻨﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫】ﺗ‬ II Gömmek, durgunluk. Etidin kechkirgiche tinim yoq –
doldurmak. Sabahtan akşama kadar dinlenmeden. Tinim

tindurush 【‫ﻨﺪۇﺭۇﺵ‬鴙‫】ﺗ‬ I Teskin etme, bermeydu – Rahat bırakmıyor. Tinim tapmaq –

Rahatlamak.
yatıştırma, dindirme, sakinleştirme.
tinimsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dinlenmek nedir bilmez;
tindurush 【‫ﻨﺪۇﺭۇﺵ‬鴙‫ 】ﺗ‬II Gömme, doldurma.
hareketli. Tinimsiz adem – Endişeli adam.
ting 【鵘鴙‫ 】ﺗ‬I Sağlam, dinç, sürülmemiş. Ting Tinimsiz ishlimek – Durmadan çalışmak;
yer – Sürülmemiş toprak. dinlenmemek.
ting 【鵘鴙‫ 】ﺗ‬II Nefes, soluk; bk. tin. Tingi tinimsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫】ﺗ‬ Dinlenmezlik,
chiqmay qaldi – Nefesi kesildi. hareketlilik.
tingchi 【鴛‫ﭽ‬鳵鴙‫ 】ﺗ‬Casus, dedektif, gizli tinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tinmaq.
dinleyen.
tinjang 【‫ﻨﺠﺎڭ‬鴙‫ 】ﺗ‬ç. Nazır.
tingirkimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﮐ‬鴙鳵鴙‫ 】ﺗ‬Hayret etmek,
tinjiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Boğucu, bunaltıgı, pek sıcak.
şaşırmak.
tinjiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻨﺠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Boğucu hal, bunaltıcı
tinglanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鳵鴙‫ 】ﺗ‬Duyulmak.
hal, pek cı caklık.
tinglash 【‫ﺵ‬鳤鳵鴙‫ 】ﺗ‬Dinleme.
tinma 【‫ﻨﻤﺎ‬鴙‫ 】ﺗ‬Tortu, çöküntü.
tinglatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳵鴙‫ 】ﺗ‬Dinletmek.
tinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗ‬I Avunmak, teskin olmak,
tinglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ 】ﺗ‬Dinlemek. rahat etmek. Könglüm tindi – Canım rahatladı.
tingshash 【‫ﺸﺎﺵ‬鳵鴙‫ 】ﺗ‬bk. tinglimaq. Yil on ikki ay tinmaydu – Bütün yıl boyu
çalışıyor. Közüm tinip ketti – Gözüm karardı.
tingshighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﺸ‬鳵鴙‫ 】ﺗ‬Dinleyici.

519
tinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗ‬II Dolmak, dolup düz tirazh 【‫ﺮﺍژ‬鴙‫ 】ﺗ‬r. Tiraj.
olmak. Adem tinip ketti – İnsan çoğaldı. tirazhliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍژﻟ‬鴙‫ 】ﺗ‬r.u. Tirajlı. Az tirazhliq
tinmas 【‫ﻨﻤﺎﺱ‬鴙‫ 】ﺗ‬Yorulmaz, dinlenmez, kitap – Az basımlı kitap.
hareketli. tirek 【‫ﺮەك‬鴙‫ 】ﺗ‬Direk. Tirek qoymaq – Direk
tinmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻤﺎﺳﻠ‬鴙‫】ﺗ‬ Yorulmazlık, koymak.
dinlenmezlik, hareketlilik. tirelmek 【‫ك‬鴺‫ﺮەﻟﻤ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dayanmak, takılmak.
tinmastin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻨﻤﺎﺳﺘ‬鴙‫】ﺗ‬ Yorulmadan,
tirenmek 【‫ك‬鴺‫ﺮەﻧﻤ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dayanmak, yaslanmak.
dinlenmeden, durmadan.
tirik 【鵗鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Diri, canlı. Tirik qalmaq – Diri
tinmay 【‫ﻨﻤﺎي‬鴙‫ 】ﺗ‬Durmadan, dinlenmeden.
kalmak. Közümning tirigide – Diriliğimde,
Yamghur tinmay yaghiwatidu – Yağmur
ölmeden önce.
durmadan yağıyor.
tirikchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑﭽ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Yaşam mücadelesi.
tintimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻨﺘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Aramak, araştırmak.
Tirikchiliq qilmaq – Yaşam mücadelesi
tintish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨﺘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Arama, araştırma. vermek.

tip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﺗ‬I r. Tip. Yéngi tiptiki partiye – tiriklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Yaşam, dirilik. Uning
Yeni tipteki parti. Éghir tiptiki mashina yasash ölük-tirikligi melum emes – Onun ölü diriliği
zawuti – Ağır tipteki otomobil üretim belli değil.
fabrikası. tiriktap 【‫ﮑﺘﺎپ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Parazit, asalak.
tip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﺗ‬II a. Tıb. Tip ilmi – Tıb ilmi.
tiriktapliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮑﺘﺎﭘﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Parazitlik, asalaklık.
tip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ﺗ‬III. Tip-tinch – Sessiz sakin.
tiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Pinti, cimri.
Tip-tinch bolup qaldi – Sessiz sakin oluverdi.
Tip-tiniq – Berrak. tiriqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Pintilik, cimrilik.

tipik 【鵗鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺗ‬r. Tipik. tirildürmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﺪۈﺭﻣ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﺗ‬ (tirilmek'ten)

Diriltmek.
tipikleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺗ‬r.u. Bir tipe
uygun hale gelmek. tirildürüsh 【‫ﻠﺪۈﺭۈﺵ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Diriltme.

tipikleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺗ‬r.u. Bir tipe tirilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dirilme.

uygun yapmak. tirilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dirilmek.
tipikleshtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺗ‬r.u. bk. tiriltish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Diriltme.
tipikleshtürmek.
tirimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Diremek, dayamak. Tirep
tipiklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺗ‬r.u. Tipiklik. turmaq – Dayayıp durmak.
tipiklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ 】ﺗ‬r.u. Bir tipe uygun tirinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dayanma, yaslanma.
hale getirmek.
tirishchan 【‫ﺸﭽﺎﻥ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Girişken, gayretli,
tipirchilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﭼ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫】ﺗ‬ Çırpınmak. çalışkan, özenli.
Néme munche tipirchilaysen? – Neden bu
tirishchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﭽﺎﻧﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﺗ‬ Girişkenlik,
kadar çırpınıyorsun?
gayretlilik, çalışkanlık, özenlilik. Tirishchanliq
tipirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫】ﺗ‬Çırpınmak, çabalamak. körsetmek – Gayret etmek.

520
tirishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬I Çabalama, çırpınma, tirmaq 【‫ﺮﻣﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗ‬Tırnak. U chish-tirmighi
gayret etme. bilen yépishiwaldi – O bütün gücü ile sarıldı.
tirishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬II Buruşma, kırışma. tirmaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺮﻣﺎﻗ‬鴙‫ 】ﺗ‬Tırnaklama.

tirishqaklik 【鵗鴙‫ﺸﻘﺎﮐﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﺗ‬ Buruşukluk, tirmaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻣﺎﻗﻠ‬鴙‫ 】ﺗ‬Tımabamak.

kırışıklık. tirmilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﻣ‬鴙‫ 】ﺗ‬Tırmalamak.
tirishqaq 【‫ﺸﻘﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬I Çalışkan, girişken.
tirmughuch 【‫چ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ﺮﻣ‬鴙‫】ﺗ‬ Tırmık (-ğı),
tirishqaq 【‫ﺸﻘﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬II Buruşuklar içinde, bahçıvan tarağı.
kırışıklı. tirna 【‫ﺮﻧﺎ‬鴙‫ 】ﺗ‬Turna.
tirishqaqlik 【鵗鴙‫ﺸﻘﺎﻗﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﺗ‬ Çalışkanlık,
tirnaq 【‫ﺮﻧﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tirmaq.
girişkenlik.
tirnash 【‫ﺮﻧﺎﺵ‬鴙‫ 】ﺗ‬Tırmalama.
tirishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫】ﺗ‬ I Çabalamak,
çırpınmak, gayret etmek. tirnilawetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鳤鴙‫ﺮﻧ‬鴙‫】ﺗ‬
Tımaklayıvermek.
tirishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬II Buruşmak, kırışmak.
tirnilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﻧ‬鴙‫ 】ﺗ‬Tırmıklamak.
tirishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Buruşturmak,
kırıştırmak. tirnimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻧ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tirmilimaq.

tirjaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺮﺟﺎ‬鴙‫ 】ﺗ‬Kıvrılmak, kıvranmak. tirsiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫ 】ﺗ‬Kaprisli, şımank.

tirjiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ﺮﺟ‬鴙‫ 】ﺗ‬Kıvrılma, kıvranma. tirsiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫ 】ﺗ‬Kaprislilik, şımarıklık.

tirkelme 【鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﺮﮐ‬鴙‫】ﺗ‬ Koşulan, tablan, tirsildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tirsildimaq.

bağlanan. tirsildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫( 】ﺗ‬tirsildimaq'tan)
tirkelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﺮﮐ‬鴙‫ 】ﺗ‬Koşulmak, takılmak, Çatırtı, patırtı yapmak.
bağlanmak. tirsildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴙‫ 】ﺗ‬Çatırtı, patırtı
tirkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺮﮐ‬鴙‫ 】ﺗ‬Takma, bağlama, ebeme. olmak.

tirketmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺮﮐ‬鴙‫】ﺗ‬ (tirkimek'ten) tirtek 【‫ك‬鴺‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺗ‬Kaprisli, şımarık.

Römork yaptırmak, bağlatmak. tirteklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺗ‬Kaprislilik, şımanklık.
tirkettürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺗﺘ‬鴺‫ﺮﮐ‬鴙‫】ﺗ‬ Römork tirtiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺗ‬Yara izi.
yaptırtmak, bağlattırmak.
tirtiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴙‫ 】ﺗ‬Yara izli.
tirkimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺮﮐ‬鴙‫ 】ﺗ‬Takmak, bağlamak,
tishang 【‫ﺸﺎڭ‬鴙‫ 】ﺗ‬ç. Demir kürek.
eklemek. Biznimu tizimgha tirkep qoyung –
Bizi de listeye ekleyin. titilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Ditilme, diriliş.

tirqirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﺗ‬Her tarafa kaçışma; her titilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Ditilmek.

tarafa dağılma.
titiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺘ‬鴙‫】ﺗ‬ Altüst etmek,
tirqiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫( 】ﺗ‬tirqirimaq'tan) dağıtmak, karmakarışık etmek, ditivermek. U
Dağıtmak, kovmak. pütün dunyani titiwetti – O bütün dünyayı
tirqirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺮﻗ‬鴙‫ 】ﺗ‬Her tarafa kaçışmak; altüst etti.

her tarafa dağılmak. titiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. titiwetmek.

521
titquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Keten diten işçi. – Diz çökmek. Tiz chöküp olturmaq – Diz
çökerek oturmak.
titquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. titturmaq.
tiza 【‫ﺰﺍ‬鴙‫ 】ﺗ‬ç. tar. Para.
titquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. titturush.
tizdurmaq 【‫ﺰﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫( 】ﺗ‬tizmaq'tan) Sıraya
titmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺗ‬Ditmek. Titip tashlimaq –
koydurmak.
Ditivermek.
tizdürüsh 【‫ﺰﺩۈﺭۈﺵ‬鴙‫ 】ﺗ‬Sıraya koydurma.
titrek 【‫ﺘﺮەك‬鴙‫ 】ﺗ‬Titrek. Uni titrek bésip ketti
– Onu titrek basıverdi. tizgin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺰﮔ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dizgin. Étingning tizginini
tart – Atının dizginini çek. Uning tizginini
titresh 【‫ﺘﺮەﺵ‬鴙‫ 】ﺗ‬Titreme, titreş.
biraz tartip qoyush kérek – Onun dizginini
titreshmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﺮەﺷﻤ‬鴙‫ 】ﺗ‬Titreşmek, beraber biraz çekmek lazım.
titremek. tizghu 【鵞‫ﺰﻏ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tiziq.
titretmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﺮەﺗﻤ‬鴙‫】ﺗ‬ (titrimek'ten)
tizghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺰﻏ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dizici, sıralayan. Herp
Titretmek.
tizghuchi – Dizici, mürettip.
titrimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺘﺮ‬鴙‫ 】ﺗ‬Titremek.
tiziq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺗ‬1. Dizili bağ 2. Gardanlık.
titturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘﺘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dittirmek.
tizilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tizilmaq.
titturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺘﺘ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dittirme.
tizilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺗ‬Sıralanmak.
tiwip 【‫ﭗ‬鴘鵣鴙‫ 】ﺗ‬a. bk. téwip.
tizim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺗ‬Liste. Tizimgha élish –
tiwit 【‫ﺖ‬鴘鵣鴙‫ 】ﺗ‬Tiftik. Öchkining tiwiti – Keçi Kaydetme. Tizimgha élinmaq – Kaydedilmek.
tiftiği. tizimlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻤ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺗ‬Kaydolmak.
tiwitliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴘鵣鴙‫ 】ﺗ‬Tiftikli. Tiwitliq öchke –
tizimlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻤ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺗ‬Kaydetme.
Tiftikli keçi. Tiwitliq rext – Tiftikli kumaş.
tizimlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻤ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫( 】ﺗ‬tizimlimaq'tan)
tiyatir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺎﺗ‬鴶鴙‫ 】ﺗ‬r. Tiyatro.
Kaydettirmek.
tiyek 【‫ك‬鴺鴶鴙‫ 】ﺗ‬bk. tirek.
tizimlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫】ﺗ‬ Kaydetmek.
tiyin 【‫ﻦ‬鴙鴶鴙‫ 】ﺗ‬I Sincap. Tizimlap közdin köchürüsh – Kaydı gözden
geçirme.
tiyin 【‫ﻦ‬鴙鴶鴙‫ 】ﺗ‬II Kuruş. Bir tiyinghimu
turmaydu – Bir kuruşa değmez. tizish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺗ‬Sıralama.

tiyinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙鴶鴙‫ 】ﺗ‬Kuruşluk. Besh tiyinliq – tizlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺗ‬Diz çöktürmek.

Beş kuruşluk. tizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺗ‬Diz çökmek.
tiyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴙‫ 】ﺗ‬bk. tiymaq II.
tizlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺗ‬Dizlenme.
tiymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴶鴙‫ 】ﺗ‬I bk. tirnaq.
tizlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺗ‬bk. tizlenmek.
tiymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴶鴙‫ 】ﺗ‬II Yatıştırmak, yasak etmek,
tizma 【‫ﺰﻣﺎ‬鴙‫ 】ﺗ‬Sıra, dizi. Tizma taghlar – Sıra
menetmek.
dağlar.
tiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺗ‬Diz. Tiz pükmek – Diz bükmek.
tizmaq 【‫ﺰﻣﺎﻕ‬鴙‫】ﺗ‬ Sıralamak. Üstelge
Tiz püktürmek – Diz büktürmek. Tiz chökmek
qachilarni tizip qoydum – Masaya kutuları

522
sıralayıp koydum. Toghrisigha yürüwéring – Düzüne

toghach 【‫ﻏﺎچ‬鵝‫ 】ﺗ‬I bk. toqach. yürüyeverin.

toghruluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻏﺮۇﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬ed. Hakkında, üzerine,

toghach 【‫ﻏﺎچ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Parça. Alte toghach
için, dair, ait. Bu toghruluq – Bunun hakkında.
sopun – Altı parça sabun.
toxla 【鳤‫ﺧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Toklu.
toghan 【‫ﻏﺎﻥ‬鵝‫ 】ﺗ‬Su bendi, büğet, bağlağı. Su
kelmeste toghan tut – Su gelmeden bend çek. toxta! 【‫ﺧﺘﺎ‬鵝‫ 】!ﺗ‬Dur!

toghay 【‫ﻏﺎي‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. torghay. toxtalghusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﺧﺘﺎﻟﻐ‬鵝‫】ﺗ‬ Durmaksızın,

toghra 【‫ﻏﺮﺍ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doğru, dürüst. Toghra saet – durmadan.

Doğru saat. Toghra körmek – Doğru bulmak. toxtalmastin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺧﺘﺎﻟﻤﺎﺳﺘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Durmaksızın,

Éytqiningiz toghra – Söylediğiniz doğru. durmadan, duraksamadan.
Toghra bulungluk – Dik açılı. Toghra béring – toxtalsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺧﺘﺎﻟﺴ‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. toxtalghusiz.
Dümdüz gidin. Toghra kelmek – uymak,
uygun gelmek, tesadüf etmek. Bérishqa toghra toxtam 【‫ﺧﺘﺎﻡ‬鵝‫】ﺗ‬ Anlaşma. Toxtamgha
keldi – Varmak icabetti. Toghra kelse – Uygun kelmek – Anlaşmak. Toxtam xet – Kararname.
görülse. Toghra kelgen yerde – Olduğu yerde. toxtawsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺧﺘﺎۋﺳ‬鵝‫】ﺗ‬ Durmadan,
Éytqining toghra kelsun – Söylediğin doğru durmaksızın, devamlı.
çıksın. Toghra tonush – Dürüst tanım. Toghra
toxtash 【‫ﺧﺘﺎﺵ‬鵝‫ 】ﺗ‬Durma.
bulung – Dik köşe.
toxtashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺧﺘﺎﺷﻠ‬鵝‫ 】ﺗ‬Sabit, değişmez,
toghraq 【‫ﻏﺮﺍﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Kara kavak.
durağan.
toghraq 【‫ﻏﺮﺍﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Kütük parçası.
toxtatqusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﺧﺘﺎﺗﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Karşı konulamaz,
toghraqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﺮﺍﻗﻠ‬鵝‫ 】ﺗ‬Çalılık. zaptolunamaz, coşkun, durdurulamaz.
toghram 【‫ﻏﺮﺍﻡ‬鵝‫ 】ﺗ‬Parça, lokma, dilim. Bir toxtatmaq 【‫ﺧﺘﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﺗ‬ Durdurmak.
toghram gösh – Bir parça et. Mashinini toxtatmaq – Otomobili durdurmak.
toghrash 【‫ﻏﺮﺍﺵ‬鵝‫ 】ﺗ‬Kesme, kesiş. Biz qanning éqishini toxtutalmiduq – Biz kanın
akışım durduramadık. Toxtutup bolmaydu –
toghri 【‫ﻏﺮى‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. toghra.
Durduramaz. Suni toxtatmaq – Suyu
toghrida 【‫ﺪﺍ‬鴘‫ﻏﺮ‬鵝‫ 】ﺗ‬Hakkında, üzerinde. durdurmak. Öz-özini toxtutup alalmay –

toghridin-toghra 【‫ﻏﺮﺍ‬鵝‫ﺗ‬-‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴘‫ﻏﺮ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doğrudan Kendini durduramadan. Külkemni

toxtutalmidim – Kendimi gülmekten
doğru.
alıkoyamadım. U köz yéshini toxtutalmidi – O
toghrighu 【鵞‫ﻐ‬鴘‫ﻏﺮ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doğru ya; evet dürüst. göz yaşını durduramadı. Gepni toxtat! –
toghriliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻏﺮ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doğruluk, dürüstlük. Konuşmayı kes! Özini toxtatqan kishi –
Ağırbaşlı kişi.
toghrilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻏﺮ‬鵝‫】ﺗ‬ Doğrulamak,
düzeltmek. toxtimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺧﺘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Durmak. Aptobus
toxtaydighan jay – Otobüs durağı. Paraxot
toghrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻏﺮ‬鵝‫ 】ﺗ‬Kesmek.
pristanda toxtidi – Gemi limanda durdu.
toghrisida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ﻏﺮ‬鵝‫ 】ﺗ‬Hakkında, üzerinde. Mashinam yolda toxtap qaldi – Otomobilim
yolda duruverdi. Toxtap turung! – Durun!
toghrisigha 【‫ﻐﺎ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ﻏﺮ‬鵝‫ 】ﺗ‬Düzüne, dümdüz.

523
Toxtap qalmaq – Duraksamak. Pütün ish tok. Könglüm toq – Gönlüm tok, eminim.
toxtap qaldi – Bütün iş duraksadı. Yürigim toqach 【‫ﻗﺎچ‬鵝‫ 】ﺗ‬Francala, çörek. Yaghliq
toxtidi – Kalbim durdu. Uning qéni toxtap
toqach – Yağlı francala.
qaldi – Onun kanı durdu. Toxtighan adem –
Yaşlı adam. toqal 【‫ﻗﺎﻝ‬鵝‫ 】ﺗ‬I İkinci karı.

toxtimay 【‫ﻤﺎي‬鴙‫ﺧﺘ‬鵝‫】ﺗ‬ Durmadan, toqal 【‫ﻗﺎﻝ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Boynuzsuz. Toqal siyir –

durmaksızın. Boynuzsuz sığır.

toxu 【鵞‫ﺧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tavuk. Kürük toxu – Kuluçka, toqalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﺎﻟﻠ‬鵝‫ 】ﺗ‬Kuma. U toqalliqqa
gurk. Toxu göshi – Tavuk eti. Kishining toxusi chiqiptu – O kuma olarak evlenmiş.
kishige ghazdek körüner – d. Kişi tavuğu kişiye toqam 【‫ﻗﺎﻡ‬鵝‫ 】ﺗ‬Eğerin altındaki keçe, yamçı;
kaz görünür. Toxu yili – Tavuk yılı (12 hayvan bk. toqum.
takviminin tavuk yılı, yüzyılımızın 1933, 1945,
toqay 【‫ﻗﺎي‬鵝‫ 】ﺗ‬I. Égri-toqay – Eğri, düzgün
1957 yıllan tavuk yılıdır). Qum toxusi – Toy
olmayan.
kuşu. Néken toxusi – Yaban horozu, çalı
horozu. Yawayi toxu – Çalı horozu, yaban toqay 【‫ﻗﺎي‬鵝‫ 】ﺗ‬II Söğütlük, çalılık.
horozu. toqay 【‫ﻗﺎي‬鵝‫ 】ﺗ‬III. Bir toqay adem – Bir sürü
toxu-tümen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﺗ‬-鵞‫ﺧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Ev kuşlan. adam.

toxuxana 【‫ﺧﺎﻧﺎ‬鵞‫ﺧ‬鵝‫ 】ﺗ‬u.f. Tavuk kümesi. toqayliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﻗﺎ‬鵝‫ 】ﺗ‬Söğütlük, çalılık.

toxuköz 【‫ﺯ‬鵟‫ﮐ‬鵞‫ﺧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Sıçankulağı. toqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗﭽ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tokluk. Toqchiliqta

tok 【‫ك‬鵝‫ 】ﺗ‬r. Elektrik. yashimaq – Müreffeh hayat geçirmek.

toqquz 【‫ﺯ‬鵞‫ﻗﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dokuz. On toqquz – On
tok-tok 【‫ك‬鵝‫ﺗ‬-‫ك‬鵝‫ 】ﺗ‬Ağaçkakan.
dokuz. Toqquz yüz – Dokuz yüz. Toqquz
toku 【鵞‫ﮐ‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. tokur. yüzinchi – Dokuz yüzüncü. Toqquzimiz
tokulash 【‫ﺵ‬鳣鵞‫ﮐ‬鵝‫ 】ﺗ‬Aksaklama, aksaklaş. tel-turmush parawan – Her şeyimiz var,
geçimimiz iyi. Toqquz köz – Kuyruk sokumu
tokuldimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵞‫ﮐ‬鵝‫】ﺗ‬ Takırdamak.
kemiği.
Almilar tokuldap yerge chüshti – Elmalar tak
tak diye yere düştü. toqquzinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴘‫ﺯ‬鵞‫ﻗﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dokuzuncu.

tokulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ﮐ‬鵝‫ 】ﺗ‬Aksaklamak. toqquzluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺯﻟ‬鵞‫ﻗﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dokuzluk.

tokulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﮐ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Dokutmak. toqquztonluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵝‫ﺯﺗ‬鵞‫ﻗﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Göbek, taşlık.

tokulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﮐ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Eyerlenmek; atın toqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tokluk. Memlikette toqluq
eyerlenmiş hali. – Ülkede tokluk.

tokur 【‫ﺭ‬鵞‫ﮐ‬鵝‫ 】ﺗ‬ağ. Ayaksız, aksak. toqmaq 【‫ﻗﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tokmak.

tokurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ﮐ‬鵝‫ 】ﺗ‬Aksaklık. toqmaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗﻤﺎﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tokmaklama.

toq 【‫ﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tok. Toq adem – Tok adam. Toq toqmaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻤﺎﻗﻠ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tokmaklamak,
turmush – Müreffeh hayat. Toq yashimaq – tokmak ile dövmek.
Tok olarak yaşamak. Toq tamaq – Besinli toqsan 【‫ﻗﺴﺎﻥ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doksan. Toqsan yillik –
yemek. Toq qizil – Koyu kızıl. Ach-toq – Aç ve Doksan yıllık. Toqsan toqquz atliq – Doksan

524
dokuz atlı. tolash 【‫ﺵ‬鳣鵝‫ 】ﺗ‬Örme, çiteme. onarma.
toqsininchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doksanıncı. tolashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣鵝‫ 】ﺗ‬Közlirim tolushup
toquchaq 【‫ﭼﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬Elma cinsi. turuptu – Gözlerim karardı.

toqughluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻏﻠ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫】ﺗ‬ Eyerlenmiş. tolatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣鵝‫( 】ﺗ‬tolimaq'tan) Ördürmek.

Toqughluq at – Eyerlenmiş at. toldurghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻟﺪۇﺭﻏ‬鵝‫ 】ﺗ‬gr. Tümleç.
toqughuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dokumacı. toldurmaq 【‫ﻟﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doldurmak. Royxetni
toqughuchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dokumacılık. toldurmaq – Formu doldurmak. Idishini su
bilen toldurmaq – Kabı su ile doldurmak. Liq
toquldaq 【‫ﻟﺪﺍﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬Ağaçkakan (kuşu).
toldurmaq – Tam doldurmak.
toqulma 【‫ﻟﻤﺎ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dokuma. Toqulma mal –
toldurulmaq 【‫ﻟﺪۇﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doldurulmak.
Dokuma, kumaş. Ilme toqulma – Örgü.
Toqulma gep – Oydurulmuş söz. toldurulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟﺪۇﺭۇﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doldurulma.

toqum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬Eyerin altındaki keçe, yamçı. tolduruwetmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﺪۇﺭۇۋەﺗﻤ‬鵝‫】ﺗ‬

Dolduruvermek.
toquma 【‫ﻣﺎ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dokuma, kumaş.
toldurush 【‫ﻟﺪۇﺭۇﺵ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doldurma.
toqumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫】ﺗ‬ I Örmek. Zembil
toqumaq – Sedye örmek (zembil, söğüt tolghaq 【‫ﻟﻐﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doğum sancısı.
dallarından örülen, iki kişi tarafından taşınan, tolghan 【‫ﻟﻐﺎﻥ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dolmuş, dolu olmuş.
dört kullu taşıma vasıtası). Gep toqumaq – Söz
tolghanmaq 【‫ﻟﻐﺎﻧﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﺗ‬ Çevrilmek,
uydurmak.
döndürülmek.
toqumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Eyerlemek. Atni toqu!
tolghawetmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻐﺎۋەﺗﻤ‬鵝‫ 】ﺗ‬Çevirivermek,
– Atı eyerle!
döndürüvermek.
toqumichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻣ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬1. Dokumacı 2. mec.
tolghawitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﻟﻐﺎۋ‬鵝‫】ﺗ‬ Çeviriverme,
Yalancı.
döndürüverme.
toqumichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻣ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dokumacılık.
tolghash 【‫ﻟﻐﺎﺵ‬鵝‫ 】ﺗ‬Çevirme, döndürme.
Toqumichiliq fabrikisi – Dokuma fabrikası.
tolghatmaq 【‫ﻟﻐﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Doğum sancısı.
toqunaq 【‫ﻧﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engel, pürüz.
tolghatmaq 【‫ﻟﻐﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬II (tolghimaq'tan)
toqunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dokunmak, takılmak,
Çevirtmek, döndürtmek.
itmek.
tolghimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺗ‬Çevirmek, döndürmek.
toqunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dokunuş, takılma, itiş,
itme. tolghughuch 【‫چ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺗ‬Keski ile delik açan

toqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Örme. alet.

tolghumach 【‫ﻣﺎچ‬鵞‫ﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺗ‬Bükülü, eğri, eğri

toqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Eyerleme, eyerleş.
büğrü.
tola 【鳣鵝‫ 】ﺗ‬Cok. Tolirak – Biraz çok. Tolimu
tolghutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺗ‬I bk. tolghatmaq.
éqilliq – Çok da akıllı. Tolimu yaxshi – Çok da
iyi. Tola yoghan – Çok büyük. tolghutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟﻐ‬鵝‫】ﺗ‬ II Çevirtme,
döndürtme.

525
tolghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻟﻐ‬鵝‫】ﺗ‬ (tolmaq'tan) bütünlük.
Doldurmak. toluqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗﺘ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫( 】ﺗ‬toluqlimaq'tan)
tolghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doldurma. Doldurmak, tamamlamak. Kutupxanini yéngi
kitaplar bilen toluqturduq – Kütüphaneyi yeni
tolilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Çoğaltma, artırma.
kitaplar ile doldurduk.
tolilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Çoğaltmak, artırmak.
toluma 【‫ﻣﺎ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. tolima.
tolima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Çokça, aşırı, yersiz, lüzumsuz.
tolun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dolun, dolu. Tolun ay –
tolimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Örmek, çetemek, onarmak. Dolun ay.

tolimu 【鵞‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. tolima. tolush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dolma, doluş.

tolqun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dalga. tom 【‫ﻡ‬鵝‫ 】ﺗ‬Kalın, tıknaz.

tolqunlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ﻟﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dalgalanmak. tompakliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﭙﺎﮐﻠ‬鵝‫】ﺗ‬ Tümseklik,

Déngiz tolqunlinip ketti – Deniz dışbükeylik.
dalgalanıverdi. tompaq 【‫ﻣﭙﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Çıkıntı, tümsek, dışbükey.
tolqunlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ﻟﻘ‬鵝‫( 】ﺗ‬tolqunlimaq'tan)
tompaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﻣﭙﺎ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tümsek hale gelmek.
Dalgalandırmak.
tompaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﻣﭙﺎ‬鵝‫( 】ﺗ‬tompaymaq'tan)
tolqunlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵞‫ﻟﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dalgalanmak.
Tümsek hale getirmek.
tolqunsiman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ﻟﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dalgalı, dalga
tomuchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭼ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﺗ‬İspenoz.
şeklinde.
tomur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﺗ‬1. Kök 2. Damar. Qan tomuri
tolmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dolmak. Tolup ketmek –
– Kan damarı. Sözning tomuri – Sözün aslı
Doluvermek. Tolup yatqan – Çok. Tolup
(anlamı).
tashqan – Dolup taşmış. Manga on yash toldi –
Bana on yaş doldu. Tolghan ay – Dolun ay. On tomurchi 【鴛‫ﺭﭼ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﺗ‬Halk hekimi.
töt künlük aydek tolup tashqan chiray – tomurlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﺗ‬Köklenmek. kökü
Ondört günlük ay gibi güzel sima. tutmak.
toluksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮐﺴ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dolu olmayan, tam değil. tomuz 【‫ﺯ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ 】ﺗ‬f. Temmuz ayının sıcağı.
Toluqsiz ottura mektep – Orta okul. Toluq
ton 【‫ﻥ‬鵝‫ 】ﺗ‬Gocuk.
ottura mektep – Lise.
tong 【‫ڭ‬鵝‫ 】ﺗ‬1. Don, buz. 2. Ham, olmamış,
toluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dolu, tam, tüm. Tolughi bilen
olgunlaşmamış 3. Kaba.
– Tamamıyla. U toluq tölidi – O tamamını
ödedi. Toluq hoquqluq – Tam hukuklu. Toluq tongdurmaq 【‫ﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳴鵝‫】ﺗ‬ (tongmaq'tan)
jawap – Tam cevap. Dondurmak, üşütmek.

toluqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫】ﺗ‬ Tamamlama, tongghaq 【‫ﻐﺎﻕ‬鳴鵝‫ 】ﺗ‬Çok üşüyen, çabuk

bütünleme, doldurma. üşüyen.

toluqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫】ﺗ‬ Tamamlamak, tongghilaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ﻐ‬鳴鵝‫ 】ﺗ‬Yerin donmuş hali.

bütünlemek, doldurmak. tongghuz 【‫ﺯ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵝‫】ﺗ‬ Domuz. Tongghuz
toluqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doluluk, tam olmak, baqquchi ayal – Domuz besleyen kadın.

526
Tongghuz éghili – Domuz ağılı. Tongghuz tonulghan 【‫ﻟﻐﺎﻥ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tanılmış, belli, aşikar,
asrash – Domuz besleme. Tongghuz göshi – ünlü.
Domuz eti. Tongghuz yéghi – Domuz yağı.
tonulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tanılmak, bilinmek,
Tongghuz yili – Domuz yılı (12 hayvan
ünlü olmak.
takvimine göre, yüzyılımızın 1911, 1923, 1935,
1947 1959 yıllan domuz yılıdır). tonulmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﻤﺎﺳﻠ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫】ﺗ‬ Tanılmamak,

tongghuzluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺯﻟ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵝‫ 】ﺗ‬Domuzluk. bilinmemek.

tonulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tanılma, bilinme, ünlü

tongqagha 【‫ﻘﺎﻏﺎ‬鳴鵝‫ 】ﺗ‬Karganın bir türü.
olma.
tongqay 【‫ﻘﺎي‬鳴鵝‫ 】ﺗ‬Sığınn aşık kemiği.
tonumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tanımak. Tonumay
tonglanghan 【‫ﻧﻐﺎﻥ‬鳤鳴鵝‫ 】ﺗ‬Üşümüş, donmuş. qalmaq – Tanıyamamak. Tonumay qaldim –
tonglanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鳴鵝‫ 】ﺗ‬Don olmak. Tanıyamadım. Uni tonup bolmaydu – Onu
tanımak zor. Aq-qarini tonughan – Doğru ve
tonglash 【‫ﺵ‬鳤鳴鵝‫ 】ﺗ‬Üşüme, donma.
yanlışın farkında olan.
tonglatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳴鵝‫】ﺗ‬ (tonglimaq'tan)
tonur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tandır.
Dondurmak.
tonush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tanış, tanıdık, tanıma, itiraf,
tonglighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻠ‬鳴鵝‫ 】ﺗ‬Donmuş, üşümüş.
bilgi, fikir, bilinç. Öz xatalighini tonush –
tonglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴鵝‫ 】ﺗ‬Üşümek, donmak. Kendi hatasını itiraf etme. Yéngi hökümetni
Muz tonglimaq – Buz tutmak. Yer tonglap tonush – Yeni hükümeti tanıma. Toghri tonush
qaldi – Yer don oldu. Qishning soghuqida – Doğru bilinç. Dixanlarning tonushi östi –
tonglighandin, yazning issighida ölgen yaxshi – Çiftçiler bilinçlendi. Tonush emes – Tanış değil.
d. Kışın soğuğunda üşümektense, yazın Tonush bolmaq – Tanışmak. Tonushung keldi
sıcağında ölmek daha iyi. – Tanıdığın geldi. Méning tonushum durus
tongluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵝‫ 】ﺗ‬Kabalık. Tongluq bilen emesken – Benim bilgim doğru değilmiş.
étilghan söz – Kabaca söylenmiş söz. tonush-bilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺑ‬-‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Tanıdık,

tonglutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵝‫】ﺗ‬ Don haline bildik.

getirilmek. tonush-bilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺑ‬-‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Tanıdık,

tonglutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵝‫ 】ﺗ‬bk. tonglatmaq. bilinen.

tonushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tanış olma hali.

tongmaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鳴鵝‫ 】ﺗ‬Üşümek.
tonushmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tanışmak.
tongush 【‫ﺵ‬鵞鳴鵝‫ 】ﺗ‬Üşüme.
tonushturghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﺷﺘ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫】ﺗ‬ Sunan,
tonluk 【‫ك‬鵞‫ﻧﻠ‬鵝‫ 】ﺗ‬Giyimli; giyimi kuşamı
takdim eden, tanıtan.
yerinde.
tonushturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Sunmak, takdim
tonna 【‫ﻧﻨﺎ‬鵝‫ 】ﺗ‬r. Ton.
etmek, tanıtmak.
tonniliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﻨ‬鵝‫ 】ﺗ‬r.u. Tonlu. Besh tonniliq
tonushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. tonushmaq.
– Beş tonlu.
tonutmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫】ﺗ‬ (tonumaq'tan)
tonuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tanık, şahit.
Tanıtmak. Özini tonutqan adem – Kendini
tonuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tanıklık. tanıtmış adam.

527
tonutturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﺘ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫( 】ﺗ‬tonutmaq'tan) toplatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭘ‬鵝‫】ﺗ‬ (toplimaq'tan)
Tanıttırmak. U özini tonutturdi – O kendini Toplatmak.
tanıttırdı. topley 【‫ي‬鴺‫ﭘﻠ‬鵝‫ 】ﺗ‬r. İskarpin, kadın ayakkabı.
tonutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tanıtma.
toplighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﭘﻠ‬鵝‫ 】ﺗ‬Toplayan.
top 【‫پ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Top. Topqa tutmaq – Topa
toplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭘﻠ‬鵝‫ 】ﺗ‬Toplamak.
tutmak.
topmu-toghra 【‫ﻏﺮﺍ‬鵝‫ﺗ‬-鵞‫ﭘﻤ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tam, düz, doğru,
top 【‫پ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Top. Top oynimaq – Top
eşit.
oynamak.
topuk 【‫ك‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Topuk, ayak bileği. Topuq
top 【‫پ‬鵝‫ 】ﺗ‬III Top. Bir top adem – Bir grup
oynimaq – İki adam arasındaki bir utuş oyunu
adam. Bir top qeghez – Bir top kağıt.
ki, biri topuğu her zaman kendisiyle beraber
top-toghra 【‫ﻏﺮﺍ‬鵝‫ﺗ‬-‫پ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dümdüz. taşımak zorunda olup, ötekisi o, topuğu istediği

top-top 【‫پ‬鵝‫ﺗ‬-‫پ‬鵝‫ 】ﺗ‬Grup grup. Top-top an hemen yanından çıkarıp göstermek

zorundadır. İstenildiği zaman topuk hemen
bolup kelmek – Grup grup olarak glemke.
yanından çıkarılıp gösterilmese, topuğu
Top-top bolup yatmaq – Top-top olarak
saklayan kaybeder. Topuk hemen gösterilmişse,
yatmak.
topuğu isteyen kaybeder.
topa 【‫ﭘﺎ‬鵝‫ 】ﺗ‬Toprak, toz. Qara topa – Kara
topul 【‫ﻝ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. opul-topul.
toprak. Sériq topa – San toprak. Topa basmaq –
Tozlanmak, toz basmak. Topa chiqarmaq – Toz topulang 【‫ڭ‬鳣鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬1. Ayaklanma, isyan 2.
çıkarmak. Karışıklık. Topulang chiqarmaq – Ayaklanmak.

topa-tozang 【‫ﺯﺍڭ‬鵝‫ﺗ‬-‫ﭘﺎ‬鵝‫ 】ﺗ‬Toz. Topa-tozang U hemnini topulang qiliwetti – O her şeyi

karıştırdı.
basmaq – Tozlanmak.
topulangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴鳣鵞‫ﭘ‬鵝‫】ﺗ‬İsyancı, baş kaldıran,
topaq 【‫ﭘﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Dana, buzağı. Topaq köz –
asi.
Dana göz.
topulash 【‫ﺵ‬鳣鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Toprağa gömme; üstüne
topan 【‫ﭘﺎﻥ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Başak kalıntısı.
toprak atma.
topan 【‫ﭘﺎﻥ‬鵝‫ 】ﺗ‬II a. Taşkın, tufan. Qar topini
topulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Toprağa gömmek;
– Kar tufanı.
üstüne toprak atmak.
topche 【鴺‫ﭘﭽ‬鵝‫ 】ﺗ‬Gruplu halde.
topur 【‫ﺭ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. tapur-topur.
topchi 【鴛‫ﭘﭽ‬鵝‫ 】ﺗ‬Topçu.
topur-topur 【‫ﺭ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ﺗ‬-‫ﺭ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Kalabalık, hep
topxana 【‫ﭘﺨﺎﻧﺎ‬鵝‫ 】ﺗ‬u.f. Tophane. beraber.
topigül 【‫ﻝ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬u.f. Itır çiçeği. topurlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. topurlimaq.
topiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Topraklı, tozlu. Qara topurlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫】ﺗ‬Toplanmak, yığılmak.
topiliq yer – Kara topraklı yer.
topuz 【‫ﺯ‬鵞‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬ağ. Çomak.
toplam 【‫ﻡ‬鳤‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Toplam.
tor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺗ‬Ağ. Béliq tori – Balık ağı.
toplanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Toplanmak. Ömchükning tori – Örümcek ağı. Hiligerning
toplash 【‫ﺵ‬鳤‫ﭘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Toplama. torigha chüshtüm – Hilecinin ağına düştüm.

528
toralghu 【鵞‫ﺭﺍﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engel. Toralghu bolmaq – bolmaq – Engel olmak. Tosalghularni
Engel olmak. yoqatmaq – Engelleri ortadan kaldırmak.

toralghuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺭﺍﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engelli. tosalghuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺳﺎﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺗ‬Baraj, engel, mania.

Tosalghuluq qilmaq – Engel olmak.
toralghusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﺭﺍﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engelsiz.
tosalghusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﺳﺎﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engelsiz.
toralmaq 【‫ﺭﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﺗ‬ Engellenmek,
siperlenmek, sipere alınmak. tosalmaq 【‫ﺳﺎﻟﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engellenmek. Bu yol
tosalghan – Bu yol kapalı.
torash 【‫ﺭﺍﺵ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engel olma; siper olmak.
tosash 【‫ﺳﺎﺵ‬鵝‫ 】ﺗ‬Yolunu kesme, engel olma.
torf 【‫ﺭﻑ‬鵝‫ 】ﺗ‬r. Turba.
tosatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺳﺎﺗﻘ‬鵝‫( 】ﺗ‬tosatmaq'tan)
torfliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﻓﻠ‬鵝‫ 】ﺗ‬Turbalı yer, turbalık.
Engellettirmek, siper ettirmek.
torghay 【‫ﺭﻏﺎي‬鵝‫ 】ﺗ‬Toygar, çayır kuşu.
tosatmaq 【‫ﺳﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﺗ‬ (tosmaq'tan)
torimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Birine siper olmak; Engelletmek, siper ettirmek.
birini engellemek. tosattin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺳﺎﺗﺘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Birdenbire, ansızın, ani
torimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Siper olmak, engel olarak.
olmak. toskuch 【‫چ‬鵞‫ﺳﮑ‬鵝‫ 】ﺗ‬1. Set, engel, mania 2.
torlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺗ‬Ağ haline gelmek, Kapacık.
çitelmek. tosqaq 【‫ﺳﻘﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Set, engel, mania.
torlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺗ‬Örme, çiteme.
tosqal 【‫ﺳﻘﺎﻝ‬鵝‫ 】ﺗ‬1. Kalkan 2. Bent.
torlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Örmek, çitemek.
tosqun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺳﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Set, engel, mania, baraj.
torluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Torluq qoghun – Bir kavun Tosqun bolmaq – Engel olmak.
türü. tosqunchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵞‫ﺳﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬1. Engel olan 2.
tornik 【鵗鴙‫ﺭﻧ‬鵝‫ 】ﺗ‬İdman için sabit yatay Soyguncu, yol kesen.
çubuk. tosqunchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧﭽ‬鵞‫ﺳﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬1. Engel olma
torpaq 【‫ﺭﭘﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬I bk. tupraq. hali 2. Soygunculuk.

torpaq 【‫ﺭﭘﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬II bk. topa. tosqunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺳﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engel olma hali.
Tosqunluq qilmaq – Engel olmak.
toruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doru. Qara toruq – Siyah
doru; daha kovu renkli doru. tosqunsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ﺳﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engelsiz.

torulgha 【‫ﺭۇﻟﻐﺎ‬鵝‫ 】ﺗ‬zool. Kumru. tosqunsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ﺳﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engelsizlik.

torulghu 【鵞‫ﺭۇﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. torulgha. tosquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺳﻘ‬鵝‫( 】ﺗ‬tosmaq'tan I) Siper

ettirmek, engelletmek.
torulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engellenme, siperlenme.
tosma 【‫ﺳﻤﺎ‬鵝‫ 】ﺗ‬1. Baraj, bent, su bendi. 2.
torus 【‫ﺭۇﺱ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tavan.
Havuz, küçük göl.
torwa 【‫ﺭۋﺍ‬鵝‫ 】ﺗ‬Torba.
tosmaq 【‫ﺳﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Yolunu kesmek, engel
tosaq 【‫ﺳﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Baraj, mania, engel. olmak, set çekmek. Suni tosap qoydum – Suya
tosalghu 【鵞‫ﺳﺎﻟﻐ‬鵝‫ 】ﺗ‬Mania, engel. Tosalghu set çektim. Tam bilen tosuwalmaq – Duvar ile

529
çevirmek. Tosup bolmas hal – Engellenemez tavşan. Toshqan yili – Taşvan yılı (12 hayvan
durum. takvimine göre yüzyılımızın 1903, 1915, 1927,

tosmaq 【‫ﺳﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Çocuğu elde tutarak çiş 1939, 1951 yıllan tavşan yılıdır).

ettirmek. toshqan'gül 【‫ﻝ‬鵠‫ﺷﻘﺎﻧﮕ‬鵝‫ 】ﺗ‬bot. Aslanağzı,

tosuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engel, mania, baraj. danaburnu.

toshqazmaq 【‫ﺷﻘﺎﺯﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. toshquzmaq.

tosuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engelli, çevrilmiş, set
çekilmiş, siper edilmiş. toshquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doldurmak.

tosulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﺗ‬Engellenme. toshquzulmaq 【‫ﺯۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺷﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doldurulmak.

tosun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Set, engel, mania. toshquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺷﻘ‬鵝‫ 】ﺗ‬Doldurma.

tosun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Ürkek, korkak. Tosun at – toshmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵝‫】ﺗ‬ Dolmak. Waxt
Ürkek at. toshqanliqtin – Vakit dolduğundan. Qereli
tosunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﺗ‬Ürkeklik, korkaklık. toshqan qerz pul – Vadesi dolmuş borç para.
Oghlumgha on yash toshti – Oğluma on yaş
Tosunlughi taydek – Tay gibi ürkek.
doldu.
tosuwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﺗ‬Set çekmek, yolunu
toshughaq 【‫ﻏﺎﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﺗ‬Söz toshughak –
kesmek. Düshmenning yolini tosuwalmaq –
Dedikoducu.
Düşmanın yolunu kesmek.
toshughuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﺗ‬Taşıyan, nakil eden;
tosuwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ۋ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﺗ‬Set çekme, yolunu
bir yerden bir yere götüren.
kesme.
toshuqchi 【鴛‫ﻗﭽ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﺗ‬Hamal, küfeci, taşıyıcı.
tosush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺳ‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. tosmaq.
toshumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﺗ‬Taşımak.
tow-tökün 【‫ﻥ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ﺗ‬-‫ۋ‬鵝‫ 】ﺗ‬Düğün ve bayram.
toshung 【‫ڭ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﺗ‬ç. Yün ip.
towa 【‫ۋﺍ‬鵝‫ 】ﺗ‬a. Pişmanlık. Towa qilmaq –
Yaptığına pişman olmak. toshush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﺗ‬I bk. toshmaq.

towar 【‫ۋﺍﺭ‬鵝‫ 】ﺗ‬r. Mal, fabrika malı. toshush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Taşıma.

towlash 【‫ﺵ‬鳣‫ۋ‬鵝‫ 】ﺗ‬Bağırma, seslenme. totiqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻘ‬鴙‫ﺗ‬鵝‫ 】ﺗ‬f.u. Papağan.

towlatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳣‫ۋ‬鵝‫( 】ﺗ‬towlatmaq'tan) toy 【‫ي‬鵝‫ 】ﺗ‬Düğün. Toy qilmaq – Düğün

Bağırttırmak, seslendirtmek. yapmak. Xetme toy – Sünnet düğünü. Böshük

towlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ۋ‬鵝‫】ﺗ‬ (towlimaq'tan) toy – Çocuğun doğumunun kırkıncı gününde

yapılan düğün.
Bağırtmak, seslendirmek.
toy-tamasha 【‫ﺗﺎﻣﺎﺷﺎ‬-‫ي‬鵝‫】ﺗ‬ I Veya
towlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ۋﻟ‬鵝‫ 】ﺗ‬Bağırmak, seslenmek. U
oyun-tamasha eğlence, düğün.
küchep towlidi – O bütün gücüyle bağırdı.
Közetchi uni towlidi – Bekçi onu çağırdı. toy-tamasha 【‫ﺗﺎﻣﺎﺷﺎ‬-‫ي‬鵝‫ 】ﺗ‬II u.f. Düğün ve
Naxsha towlimaq – Şarkı söylemek. eğlence.

toshqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tavşan. Toshqan chishi – toyar-toymas 【‫ﻤﺎﺱ‬鴵鵝‫ﺗ‬-‫ﺎﺭ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬Doyar doymaz.

Tavşan dişi. Aq toshqan – Beyaz tavşan. Sur Toyar-toymas kün köchürmek – Doyar
toshqan – Gri tavşan. Öy toshqini – Evcil doymaz geçinmek.

530
toydurmaq 【‫ﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵鵝‫】ﺗ‬ (toymaq'tan) toymighur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻤ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬Doymaz; bk. toymas.
Doyurmak. Bu tamaq qusaqni toydurudu – Bu toyumluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺗ‬Doyumlu.
yemek karın doyurur.
toyumsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺗ‬Doyumsuz.
toyduruwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۇﺭۇۋەﺗﻤ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬Bıktırmak,
usandırmak. toyumsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺗ‬Doyumsuzluk.

toyduruwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ﺪۇﺭۇۋ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬Bıktırma, toyunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺗ‬Doyunmak.

usandırma. toyunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺗ‬Doyunma.
toydurush 【‫ﺪۇﺭۇﺵ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬Doyurma. toyushmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺗ‬Müşterek doymak.
toyghiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﻐ‬鴵鵝‫】ﺗ‬ Doyana kadar. Bir-birige qariship héch toyushmaydu –
Toyghiche yügürmek – Yorulana kadar Birbirine bakarak hiç doymuyorlar.
koşmak. toyushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞鴵鵝‫ 】ﺗ‬Müşterek doyma.
toyghuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬Doyarlı. toz 【‫ﺯ‬鵝‫ 】ﺗ‬I a. Tavus (kuşu).
toyghusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬Seyrine doyum olmaz. toz 【‫ﺯ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Toz, duman.
Adem toyghusiz chirayliq bala – Adam gözünü
tozak 【‫ﺯﺍك‬鵝‫ 】ﺗ‬Tuzak, kapan.
ayıramaz derecede güzel çocuk.
tozang 【‫ﺯﺍڭ‬鵝‫ 】ﺗ‬Toz, duman.
toyghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬bk. toydurmaq.
tozanglandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤鳴‫ﺯﺍ‬鵝‫】ﺗ‬ Toz
toyghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬bk. toydurush.
çıkarmak.
toylash 【‫ﺵ‬鳤鴵鵝‫】ﺗ‬ Bayramlaşma; düğün
tozanglatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳴‫ﺯﺍ‬鵝‫ 】ﺗ‬Toz çıkarmak.
eğlencesi yapma.
tozangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺯﺍ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tozlu.
toylashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴵鵝‫ 】ﺗ‬Ziyafet çekmek,
keyif meclisi kurmak. tozanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺯﺍ‬鵝‫ 】ﺗ‬Tozlanmak.

toylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬Bayramlaşmak. Toy tozdurmaq 【‫ﺯﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬1. Toz haline sokmak
toylimaq – Düğün eğlencesi yapmak. 2. Yıpratmak, eskitmek.

toyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬Düğün için gereken şeyler. tozdurush 【‫ﺯﺩۇﺭۇﺵ‬鵝‫ 】ﺗ‬1. Toz haline sokma

toylushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻠ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬Ziyafet çekme, keyif 2. Yıpratma, eskitme.

meclisi kurma. tozghaq 【‫ﺯﻏﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Toz.

toymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬Doymak. Chala toymaq –
Yan doymak. Toyup ketmek – 1) Fazlaca
doymak 2) Bıkmak, usanmak. U kitap oqup
toymaydu – O kitap okumaktan bıkmıyor.
Néme munche jéningdin toydungmu? – Niye
bu kadar, canından bıktın mı? Qarap toymidim
– Seyrine doymadım. Közüm toymaydu –
Gözüm doymuyor.
tozghaq 【‫ﺯﻏﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬II bot. Sazlıkta büyüyen
kamışa benzer bir bitki ki, bu bitkiden husule
gelen kahve renkli dayakça kuruduğu an toz
haline gelir. Yani bitkinin tohumu toz halinde
etrafa uçar.
tozghan 【‫ﺯﻏﺎﻥ‬鵝‫ 】ﺗ‬Yıpranmış, eskimiş.
tozimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺯ‬鵝‫ 】ﺗ‬bk. tozmaq.

toymas 【‫ﻤﺎﺱ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬Doymaz; bk. toymighur. tozmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Yıpranmak, eskimek, harap
olmak.
toymasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺎﺳﻠ‬鴵鵝‫ 】ﺗ‬Doymazlık.

531
tozumaq 【‫ﺯۇﻣﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬Savrulmak, dağılmak. kullanılan pamuk yuvarlağı. Qizil tögürchük –
Al yuvar. Aq tögürchük – Ak yuvar.
tozush 【‫ﺯۇﺵ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Yıpranma, eskime, harap
olma. tögürmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮔ‬鵟‫ 】ﺗ‬bk. tögmen.

tozush 【‫ﺯۇﺵ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Savrulma, dağılma. tögürmenchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮔ‬鵟‫ 】ﺗ‬bk. tögmenchi.

tozutmaq 【‫ﺯۇﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Yıpratmak, eskitmek. töhmet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮬﻤ‬鵟‫ 】ﺗ‬a. İftira. Töhmet qilmaq –
İftira etmek.
tozutmaq 【‫ﺯۇﺗﻤﺎﻕ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Tozutmak, toz
çıkarmak. töhmetchi 【鴛‫ﺗﭽ‬鴺‫ﮬﻤ‬鵟‫ 】ﺗ‬a.u. İftiracı.

tozutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺯۇﺗ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Tozutulmak. töhmetxor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺗﺨ‬鴺‫ﮬﻤ‬鵟‫ 】ﺗ‬a.f. bk. töhmetchi.

tozutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺯۇﺗ‬鵝‫ 】ﺗ‬II Yıpratılmak, töhpe 【鴺‫ﮬﭙ‬鵟‫ 】ﺗ‬a. Tuhfe.

eskitilmek, darmadağın edilmek. Düshmen
eskerlirining qisimliri tozutuldi – Düşman
askerî kısımları darmadağın edildi.
tozutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺯۇﺗ‬鵝‫ 】ﺗ‬I Yıpratma, eskitme.
tozutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺯۇﺗ‬鵝‫】ﺗ‬II Tozutma, toz çıkarma.
tökküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﮐﮑ‬鵟‫ 】ﺗ‬bk. töktürmek.
tökmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻤ‬鵟‫ 】ﺗ‬Dökmek. Töküp tashlimaq
– Döküvermek. Bu yerge nurghun oghut
töküldi – Bu yere çok gübre döküldü. Abroy
tökmek – İtibar kaybetmek.

töge 【鴺‫ﮔ‬鵟‫ 】ﺗ‬Deve. Bughra töge – Erkek deve. töktürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐﺘ‬鵟‫】ﺗ‬ (tökmek'ten)
Ayri töge – İki hörgüçlü deve. Nar töge – Tek Döktürmek.
hörgüçlü deve. Töge göshi – Deve eti. Töge tökülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺗ‬Dökülmek. Yaghach
yung – Deve yünü. Töge qush – Devekuşu. yopurmaqliri töküldi – Ağaç yaprakları
Töge gül – Bir tür çiçek. Tögining quyrughi döküldü. Chishlirim töküldi – Dişlerim
yerge tekkende – d. Devenin kuyruğu yere döküldü.
değdiğinde (bir işin imkansızlığını belirten
tökülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺗ‬Dökülme.
deyim). Töge kördüngmu – yoq – d. Deve
gördün mü yok (görmedim diye kurtulmak). tökün 【‫ﻥ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺗ‬Toy-tökün – Düğün ve
bayram.
tögichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﮔ‬鵟‫ 】ﺗ‬1. Deve süren 2. Deve
çobanı. töküs 【‫ﺱ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺗ‬Tel töküs – Tam, mükemmel.

tögikesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ﮔ‬鵟‫ 】ﺗ‬u.f. bk. tögichi. töküsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵟‫ 】ﺗ‬Dökme.

tögikeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴙‫ﮔ‬鵟‫ 】ﺗ‬u.f.u. Deve sürme töl 【‫ﻝ‬鵟‫】ﺗ‬ Döl, hayvanların yeni
hali. doğurdukları yavrular.

tögiqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻘ‬鴙‫ﮔ‬鵟‫ 】ﺗ‬Devekuşu. tölelmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺗ‬Ödeyememek.

tögitapan 【‫ﺘﺎﭘﺎﻥ‬鴙‫ﮔ‬鵟‫】ﺗ‬ Deve tabanına tölem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺗ‬I Ücret, para, aylık, iş ücreti.
benzetilmiş bir tür bitki. tölem 【‫ﻡ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺗ‬II Tazminat. Urush tölemliri
tögmegül 【‫ﻝ‬鵠‫ﮔ‬鴺‫ﮔﻤ‬鵟‫ 】ﺗ‬u.f. Bir çiçek türü. – Savaş tazminatı.
tögmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮔﻤ‬鵟‫ 】ﺗ‬Değirmen. tölenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺗ‬Ödenmek. Tölen'gen –
Ödenmiş. Tölenmigen – Ödenmemiş.
tögmenchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鴺‫ﮔﻤ‬鵟‫ 】ﺗ‬Değirmenci.
tölesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺗ‬Ödeme.
tögürchük 【‫ك‬鵠‫ﺭﭼ‬鵠‫ﮔ‬鵟‫】ﺗ‬ Hastahanelerde

532
töletküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫( 】ﺗ‬töletmek'ten) töpisige chiqmaq – Evin tepesine (çatısına)
Ödettirmek. çıkmak.

töletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻟ‬鵟‫( 】ﺗ‬tölimek'ten) Ödetmek. tör 【‫ﺭ‬鵟‫ 】ﺗ‬I Evin kösesi; misafire ait yer.
Törge oltarghuzmaq – Misafir yerine oturtmak.
tölimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺗ‬Ödemek.
Törge chiqing – Misafir yerine oturun.
töliwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺗ‬Ödeyivermek.
tör 【‫ﺭ‬鵟‫ 】ﺗ‬II 1. Han soyundan olan kimse;
töliwitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘鵣鴙‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺗ‬Ödeyiverme. soylu kimse; asilzade. 2. mec. Bürokrat,
kırtasiyeci.
tölünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺗ‬Ödenme.
törelme 【鴺‫ﺭەﻟﻤ‬鵟‫ 】ﺗ‬1. Embriyon, oğulcuk 2.
tölütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﻟ‬鵟‫ 】ﺗ‬Ödetme.
Tohum.
töm 【‫ﻡ‬鵟‫ 】ﺗ‬Yuvarlak. Töm yaghach –
törelmek 【‫ك‬鴺‫ﺭەﻟﻤ‬鵟‫ 】ﺗ‬Vuku olmak, çıkmak,
Yuvarlak ağaç.
meydana gelmek, yaratılmak, türemek.
tömür 【‫ﺭ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﺗ‬Demir. Taxta tömür – Tahta
töresh 【‫ﺭەﺵ‬鵟‫ 】ﺗ‬Vuku olma, çıkma, meydana
demir. Tömür yol – Demir yol. Tömür
gelme, yaratılma, türeme.
tumshuq – Ağaçkakan. Tömür qozuq – Kutup
yıldızı. törichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﺭ‬鵟‫】ﺗ‬ Kırtasiyecilik.
Törichilik qilmaq – Kırtasiyecilik yapmak.
tömür-tesek 【‫ك‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ﺗ‬-‫ﺭ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﺗ‬Hurda demir.
törilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺭ‬鵟‫ 】ﺗ‬Kırtasiyecilik.
tömürchi 【鴛‫ﺭﭼ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﺗ‬Demirci.
törimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺭ‬鵟‫ 】ﺗ‬Vuku olmak, çıkmak,
tömürchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﭼ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﺗ‬Demircilik.
meydana gelmek, yaratılmak, türemek.
tömürlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﺗ‬Demirden.
törük 【‫ﺭۈك‬鵟‫ 】ﺗ‬Lambalı tahta.
tömüryol 【‫ﻝ‬鵝鴵‫ﺭ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﺗ‬Demiryol. Tömüryol
törülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﻟ‬鵟‫ 】ﺗ‬bk. törelmek.
achisi – De miryol çatalı.
töt 【‫ﺕ‬鵟‫ 】ﺗ‬Dört. On töt – On dört. Töt-töttin
tömüryolchi 【鴛‫ﻟﭽ‬鵝鴵‫ﺭ‬鵠‫ﻣ‬鵟‫ 】ﺗ‬Demiryolcu.
– Dörter dörter. Kütüp közüm töt boldi –
töngge 【鴺‫ﮕ‬鳴鵟‫ 】ﺗ‬Demir çember, halka. Bekleye bekleye gözüm dört oldu.
tönggilek 【‫ك‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鳴鵟‫ 】ﺗ‬Yuvarlak. tötbulung 【‫ڭ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺗﺒ‬鵟‫ 】ﺗ‬mat. kare, dördül,
töngkermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﮑ‬鳴鵟‫ 】ﺗ‬Devirmek, yıkmak. dörtgen.

töngülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠鳴鵟‫ 】ﺗ‬ağ. Endişesiz bir tötbulungluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺗﺒ‬鵟‫ 】ﺗ‬Kare şeklinde,

suskunluk. dördül biçiminde.

töngülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠鳴鵟‫ 】ﺗ‬ağ. bk. töngülmek. tötinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ﺗ‬鵟‫ 】ﺗ‬Dördüncü. Tötinchidin –

Dördüncü olarak.
töpe 【鴺‫ﭘ‬鵟‫ 】ﺗ‬1. Tepe 2. Doruk, zirve.
tötköz 【‫ﺯ‬鵟‫ﺗﮑ‬鵟‫ 】ﺗ‬Dört göz. Tötköz isht – Dört
töpichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﭘ‬鵟‫ 】ﺗ‬Usta, şapkacı.
göz gibi, gözünün üstünde beneği olan köpek.
töpilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭘ‬鵟‫ 】ﺗ‬Kabalık, tepe, tepecik,
tötqulaq 【‫ﻕ‬鳣鵞‫ﺗﻘ‬鵟‫ 】ﺗ‬Yonca.
tepeli yer, tepelik.
tötlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鵟‫ 】ﺗ‬Dörtlü, dörtlük.
töpiside 【‫ﺪە‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﭘ‬鵟‫ 】ﺗ‬Tepesinde.
tötülen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻟ‬鵠‫ﺗ‬鵟‫ 】ﺗ‬Dört kişi, dördü.
töpisige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﭘ‬鵟‫】ﺗ‬ Tepesine. Öyning

533
tötüylen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠ‬鴵鵠‫ﺗ‬鵟‫ 】ﺗ‬bk. tötülen. Delik kova.

töwen 【‫ۋەﻥ‬鵟‫ 】ﺗ‬Aşağı, alçak, düşük. Töwen töshük-töshük 【‫ك‬鵠‫ﺷ‬鵟‫ﺗ‬-‫ك‬鵠‫ﺷ‬鵟‫ 】ﺗ‬Delik delik.
süpetlik mal – Kalitesi düşük mal. Töwen töshyanchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺎﻧﭽ‬鴶‫ﺷ‬鵟‫ 】ﺗ‬Göğüs cebi.
derijilik – Aşağı dereceli. Töwen témpératura –
tözmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵟‫ 】ﺗ‬Sabretmek, dayanmak,
Düşük derece. Töwen chüshürmek – Aşağı
tahammül etmek.
indirmek. U töwen qarap ketti – O aşağı doğru
gitti. tözüm 【‫ﺯۈﻡ‬鵟‫ 】ﺗ‬Sabır, tahammül, dayanma.

töwen'ge 【鴺‫ۋەﻧﮕ‬鵟‫】ﺗ‬ Aşağıya. Töwen'ge tözümlik 【鵗鴙‫ﺯۈﻣﻠ‬鵟‫ 】ﺗ‬Sabırlı, tahammüllü.

chüshmek – Aşağıya inmek. tözümsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺯۈﻣﺴ‬鵟‫ 】ﺗ‬Sabırsız, tahammülsüz.
töwenchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ۋەﻧﭽ‬鵟‫ 】ﺗ‬Alçak gönüllülük,
tözümsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺯۈﻣﺴ‬鵟‫】ﺗ‬ Sabırsızlık,
hürmetle, ihtiramla. Töwenchilik bilen –
tahammülsüzlük.
Saygıyla; alçak gönüllülük ile.
tözüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵟‫】ﺗ‬ Sabretme, dayanma,
töwende 【‫ۋەﻧﺪە‬鵟‫】ﺗ‬ Aşağıda. Töwende
tahammül etme.
éytilghan – Aşağıda söylenmiş.
traktor 【‫ﺭ‬鵝‫ 】ﺗﺮﺍﮐﺘ‬r. Traktör. Traktor zawuti
töwendiki 【鴛‫ﮑ‬鴘‫ۋەﻧﺪ‬鵟‫ 】ﺗ‬Aşağıdaki.
– Traktör fabrikası.
töwenki 【鴛‫ۋەﻧﮑ‬鵟‫ 】ﺗ‬Aşağı. Töwenki qewet –
traktorchi 【鴛‫ﺭﭼ‬鵝‫ 】ﺗﺮﺍﮐﺘ‬r.u. Traktör şoförü.
Aşağı kat. Töwenki yaq – Aşağı taraf.
Deryaning töwenki yéqi – Nehrin aşağı tarafı. trallibus 【‫ﺱ‬鵞‫ﺒ‬鴙‫ 】ﺗﺮﺍﻟﻠ‬r. Troleybüs.
Töwenki qatlamlar – Aşağı tabaka. tramway 【‫ﺍي‬鵣‫ 】ﺗﺮﺍﻣ‬r. Tramvay.
töwenlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ۋەﻧﻠ‬鵟‫ 】ﺗ‬Alçalma, inme. transkripsiye 【鴺鴶鴙‫ﭙﺴ‬鴘‫】ﺗﺮﺍﻧﺴﮑﺮ‬r. Transkripsion.
töwenletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ۋەﻧﻠ‬鵟‫( 】ﺗ‬töwenlimek'ten) transport 【‫ﺭﺕ‬鵝‫ 】ﺗﺮﺍﻧﺴﭙ‬r. Ulaştırma, ulaşım.
Alçaltmak.
trést 【‫ﺴﺖ‬鴼‫ 】ﺗﺮ‬r. Tröst.
töwenlik 【鵗鴙‫ۋەﻧﻠ‬鵟‫ 】ﺗ‬Saygı, alçak gönüllülük.
trigonométriye 【鴺鴶鴘‫ﺘﺮ‬鴽‫ﻣ‬鵝‫ﻧ‬鵝‫ﮕ‬鴘‫】ﺗﺮ‬ r.
Töwenlik bilen soraymen – Saygıyla istiyorum.
Trigonometri.
töwenlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ۋەﻧﻠ‬鵟‫ 】ﺗ‬Alçalmak, inmek.
truppa 【‫ 】ﺗﺮۇﭘﭙﺎ‬r. Trup (-pu). Tiyatir truppisi
Mal bahalirining töwenlishi – Mal fiyatlarının
– Tiyatro truppu.
inmesi.
tuwaq 【‫ۋﺍﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬I Kapak, kazan kapağı.
tösh 【‫ﺵ‬鵟‫ 】ﺗ‬Döş. Tösh göshi – Döş eti.
Taghning töshide – Dağın eteğinde; dağ tuwaq 【‫ۋﺍﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬II bk. tuyaq.
yamacında. tuch 【‫چ‬鵞‫ 】ﺗ‬Pirinç.
töshbagh 【‫ﺷﺒﺎﻍ‬鵟‫ 】ﺗ‬Kolan.
tuchker 【‫ﺭ‬鴺‫ﭼﮑ‬鵞‫ 】ﺗ‬u.f. Pirinççi.
töshek 【‫ك‬鴺‫ﺷ‬鵟‫ 】ﺗ‬Döşek. Töshek tartip
tugh 【‫ﻍ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tuğ, bayrak. Tugh tikmek – Tuğ
yatmaq – Hasta olup yatmak.
dikmek; bayrak dikmek.
töshxalta 【‫ﺷﺨﺎﻟﺘﺎ‬鵟‫】ﺗ‬ Göğüs cebi; bk.
tughach 【‫ﻏﺎچ‬鵞‫ 】ﺗ‬Bazlama.
töshyanchuq.
tughan 【‫ﻏﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺗ‬Bend.
töshük 【‫ك‬鵠‫ﺷ‬鵟‫ 】ﺗ‬Delik. Töshük chilek –

534
tughdurmaq 【‫ﻏﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬Doğurtmak. U kuluçkaya Tuxum basturmaq –
yatması.
könglümde muhebbet tughdurdi – O Tavuğu kuluçkaya yatırmak. Tuxumi yaxshi
gönlümde sevgi uyandırdı. mal – Soyu iyi hayvan; cins hayvan. Tuxumung
qurghur! – Neslin tükensin!
tughdurush 【‫ﻏﺪۇﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﺗ‬Doğurtma.
tuxumchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻣﭽ‬鵞‫ﺧ‬鵞‫】ﺗ‬ f.u. Tavuk
tughluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻏﻠ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tuğlu.
çiftçiliği.
tughma 【‫ﻏﻤﺎ‬鵞‫ 】ﺗ‬Doğma. Tughma qarghu –
tuxumdan 【‫ﻣﺪﺍﻥ‬鵞‫ﺧ‬鵞‫ 】ﺗ‬Yumurtalık.
Doğma kör. Tughma pang – Doğma sağır.
Tughma qabiliyet – Doğma yetenek. Tughma tuxumdash 【‫ﻣﺪﺍﺵ‬鵞‫ﺧ‬鵞‫ 】ﺗ‬f.u. Aynı soydan,
kemchilik – Doğma kusur. Anidin tughma – soydaş.
Anadan doğma; çırılçıplak. Tughma his – tuxumdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺪﺍﺷﻠ‬鵞‫ﺧ‬鵞‫ 】ﺗ‬Soydaşlık.
Doğma duygu.
tuxumlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻣ‬鵞‫ﺧ‬鵞‫ 】ﺗ‬Yumurtlama.
tughmaq 【‫ﻏﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬Doğmak. Siyir tughdi –
tuxumlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻣﻠ‬鵞‫ﺧ‬鵞‫ 】ﺗ‬Yumurtlamak.
İnek doğurdu. Möshük tughdi – Kedi doğurdu.
Qoy tughdi – Koyun doğurdu. Isht tughdi – tuxumluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞‫ﺧ‬鵞‫ 】ﺗ‬I f.u. Yumurtalık.
Köpek doğurdu. Tuxum tughdi – Yumurtladı. tuxumluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞‫ﺧ‬鵞‫ 】ﺗ‬II f.u. Cins, asil. Ésil
Ay tughdi – Ay doğdu.
tuxumluq at – Asil cins at.
tughmas 【‫ﻏﻤﺎﺱ‬鵞‫ 】ﺗ‬Kısır.
tujangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ﺟﺎ‬鵞‫ 】ﺗ‬ç. Mühür, damga.
tughraq 【‫ﻏﺮﺍﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬bk. toghraq.
tujangzichi 【鴛‫ﭽ‬鴘‫ﺰ‬鳴‫ﺟﺎ‬鵞‫ 】ﺗ‬Usta, mühür yapan
tughulma 【‫ﻟﻤﺎ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬Doğulma. kimse; bk. möhürchi.

tughulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬Doğulmak, doğmak. tuqqan 【‫ﻗﻘﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺗ‬Akraba. Bir tuqqan – Aynı
Tughulup ösken yer – Doğup büyüyen toprak. anadan doğan kardeş. Bir tuqqan singil – Aynı
Qayta tughulmaq – Tekrar doğmak. anadan kız kardeş.

tughush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬Doğuş, doğma, doğum. tuqqanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗﻘﺎﻧﭽ‬鵞‫】ﺗ‬ Akrabalık.

Tuqqanchiliqtin paydilinish – Akrabalıktan
tughushqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫】ﺗ‬ Kardeş. Bir
faydalanma.
tughushqan aka – Aynı anadan ağabey.
tuqqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻘﺎﻧﻠ‬鵞‫ 】ﺗ‬Akrabalık. Uninggha
tughushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬Doğumlu.
tuqqanlighim bar – Onunla akrabalığım var.
tughut 【‫ﺕ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬Doğum. Tughut waxti – Uruq-tuqqanliq – Akrabalık, kardeşlik.
Doğum vakti. Tughut injighi – Doğum sancısı.
tuqqazmaq 【‫ﻗﻘﺎﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬bk. tuqquzmaq ve
tughutxana 【‫ﺗﺨﺎﻧﺎ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬u.f. Doğum evi. tughdurmaq.
tughutluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗﻠ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬Bebekli; yeni doğum tuqquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗﻘ‬鵞‫ 】ﺗ‬Doğurtmak.
yapmış kadının hali.
tuqrang 【‫ﻗﺮﺍڭ‬鵞‫ 】ﺗ‬Ağaçkakan. Tuqrang towisi
tuxum 【‫ﻡ‬鵞‫ﺧ‬鵞‫ 】ﺗ‬f. Yumurta. Tuxum salmaq – – d. Geçici tövbe.
Yumurtlamak. Tuxumning éqi – Yumurta akı.
tul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﺗ‬Dul. Tul xotun – Dul kadın. Tul
Tuxumning sériqi – Yumurta sarısı. Tuxum
qalmaq – Dul kalmak.
shakili – Yumurta kabuğu. Tuxum quymighi –
Sahanda yumurta. Tuxum basmaq – Tavuğun tula 【鳣鵞‫ 】ﺗ‬ağ. bk. möldür.

535
tullaq 【‫ﻕ‬鳤‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺗ‬Yaşlı bıldırcın. tunchuqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗﺘ‬鵞‫ﻧﭽ‬鵞‫】ﺗ‬

tulluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵞‫ 】ﺗ‬Dulluk. (tunchuqmaq'tan) Nefesini kesmek, bunaltmak,

boğmak.
tulpar 【‫ﻟﭙﺎﺭ‬鵞‫ 】ﺗ‬Küheylân.
tunchuqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﺗ‬Nefesi kesilme,
tuluq 【‫ك‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺗ‬Döven. Tuluq tepmek – bunalma, boğulma.
Döven sürmek.
tundra 【‫ﻧﺪﺭﺍ‬鵞‫ 】ﺗ‬r. Tundra.
tulum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺗ‬I Tulum. U tulumdek semridi
tung 【‫ڭ‬鵞‫ 】ﺗ‬ç. Fıçı. Su tungi – Su fıçısı.
– O tulum gibi şişmanladı.
tungchi 【鴛‫ﭽ‬鳴鵞‫ 】ﺗ‬ç. Tercüman; bk. terjiman.
tulum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺗ‬II. Tulum chashqan – Sıçanın
bir türü. tungchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴鵞‫ 】ﺗ‬ç.u. Tercümanlık; bk.

tulum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺗ‬III Çanak, tas. terjimichilik. Tungchiliq qilmaq – Tercümanlık

yapmak.
tulun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﺗ‬bk. tolun.
tunggan 【‫ﮕﺎﻥ‬鳴鵞‫ 】ﺗ‬Döngen, Çin Müslümanı.
tum 【‫ﻡ‬鵞‫ 】ﺗ‬Pek, aşın, tamamen. Tum
tungghuch 【‫چ‬鵞‫ﻐ‬鳴鵞‫ 】ﺗ‬bk. tunghuch.
qarangghu – Pek karanlık.
tunghuch 【‫چ‬鵞‫ﻧﻐ‬鵞‫ 】ﺗ‬bk. tunji.
tuma 【‫ﻣﺎ‬鵞‫ 】ﺗ‬Bend, pınar, kaynak, su bendi.
tunji 【鴛‫ﻧﺠ‬鵞‫ 】ﺗ‬İlk, ilk doğan çocuk. Tunji
tumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬Kışlık deri şapka; kalpak.
oghul – İlk oğul. Tunji qétim – İlk defa.
tumaqchi 【鴛‫ﻣﺎﻗﭽ‬鵞‫ 】ﺗ‬Usta, kalpakçı.
tupan 【‫ﭘﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺗ‬a. Tufan. Tupandek pütün
tuman 【‫ﻣﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺗ‬Sis, duman. Tuman qaplimaq nersini su basti – Tufan gibi her şeyi su bastı.
– Duman basmak.
tupraq 【‫ﭘﺮﺍﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬bk. topa.
tumanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺎﻧﻠ‬鵞‫ 】ﺗ‬Sisli, dumanlı.
tupraqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭘﺮﺍﻗﻠ‬鵞‫ 】ﺗ‬bk. topiliq.
tumar 【‫ﻣﺎﺭ‬鵞‫ 】ﺗ‬Muska, nazarlık, tılsım.
tupraqshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﭘﺮﺍﻗﺸ‬鵞‫ 】ﺗ‬u.f. Toprak
tumshuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﺸ‬鵞‫ 】ﺗ‬Burun, çıkıntı, gaga uzmam.
tömür tumshuq ağaçkakan (kuşu).
tupraqshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﭘﺮﺍﻗﺸ‬鵞‫】ﺗ‬ u.f.u.
tumu 【鵞‫ﻣ‬鵞‫ 】ﺗ‬Grip. Tumu tegmek – Grip Toprak bilimi.
olmak.
turaq 【‫ﺭﺍﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬Bent, kıta.
tumu-pushqaq 【‫ﺷﻘﺎﻕ‬鵞‫ﭘ‬-鵞‫ﻣ‬鵞‫ 】ﺗ‬Grip gibi soğuk
turaqjay 【‫ﺭﺍﻗﺠﺎي‬鵞‫ 】ﺗ‬u.f. bk. turarjay.
alma hastalıkları.
turaqlik 【鵗鴙‫ﺭﺍﻗﻠ‬鵞‫ 】ﺗ‬Sabit, devamlı, istikrarlı,
tumuchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭼ‬鵞‫ﻣ‬鵞‫ 】ﺗ‬Serçe kuşu.
değişmez. Turaqlik hararat – Sabit sıcaklık.
tumuqash 【‫ﻗﺎﺵ‬鵞‫ﻣ‬鵞‫ 】ﺗ‬Soğuk alma, grip olma. Turaqliq hawa rayi – Değişmez hava durumu.
tumuqimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗ‬鵞‫ﻣ‬鵞‫ 】ﺗ‬Soğuk almak, grip Turaqliq hosul – Sabit ürün. Turaqliq jay –
olmak. Meskun yer. Méning turaqliq jayim – Meskun
yerim.
tun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺗ‬İlk, ilk doğan evlat.
turaqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺍﻗﺴ‬鵞‫】ﺗ‬ Değişken, kararsız,
tunchuqmaq 【‫ﻗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻧﭽ‬鵞‫ 】ﺗ‬Nefesi kesilmek,
tutarsız. Turaqsiz kishi – Tutarsız kişi.
bunalmak, boğulmak.
turaqsizlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺍﻗﺴ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tereddüt

536
etmek, değişmek. qarimang – Onların suratına bakmayın. Uning
turaqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭﺍﻗﺴ‬鵞‫】ﺗ‬ Tutarsızlık, turqi buzulup ketti – Onun suratı bozuluverdi.
Köz aldimda gewdilendi séning turqung –
değişkenlik.
Gözlerimin önünde canlandı senin şeklin.
turalghu 【鵞‫ﺭﺍﻟﻐ‬鵞‫ 】ﺗ‬Meskun, oturulan yer. Turqi yaman – Suratı kötü. Ularning sülh qilish
Bizning turalghu jayimiz shu – Bizim turqi bar – Onların sulh yapma tavrı var.
oturduğumuz yer şu.
turmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬Kalkmak. Orningdin tur! –
turarjay 【‫ﺭﺍﺭﺟﺎي‬鵞‫ 】ﺗ‬u.f. Meskûn yer, barınak, Yerinden kalk! Shu yerde tur! – Şu yerde dur!
mekan. Birdem turghandin kéyin – Biraz bekledikten
turawalmaq 【‫ﺭﺍۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬Israr etmek. Öz sonra. Turup qalmaq – Duraklamak, gecikmek.
déginimde qattiq turuwaldim – Kendi Siz yene uzaq turup qalmang – Siz yine orada
iddiamda sert bir şekilde direndim. uzak kalmayın. Boghazumda turup qaldi –
Boğazıma tıkandı. Turar jay – Meskun yer.
turghu 【鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬Durum, pozisyon, mevzi,
Nechche pul turudu? – Kaç para tutuyor? Oqup
noktai nazar, görüş açısı. Ademgerchilik
turmaq – Okumak. Oqup turup – Okuyarak.
turghusi – Kişiliği, bakış açısı.
Ishlep turup – İşleyerek. Turghan gep – Belli,
turghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬Sakin, oturan. açık, öyle. Turup qalghan su – Bekletilmiş su;
bozulmuş su. Sözde turmaq – Sözü yerine
turghun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬Yerli; eskiden oturan.
getirmek. Turup almaq – Israr etmek. U öz
Turghun su – Akmayan su. Turghun halet –
sözide turuwaldi – O kendi sözünde ısrar etti.
Durgunluk, sükunet.
Bérip turmaq – 1) Gidevermek 2) Vermek
turghunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬Durgunluk, göç (geçici olarak); geçici olarak vermek. Tünügün
etmeme hali, sükunet hali. turmaq, bügünmu kelmidi – Dün değil, bugün
turghunsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬Değişken, istikrarsız, bile gelmedi. At turmaq éshigimu yoq – At
oturmayan. değil eşeği bile yok.

turghunsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬Değişkenlik, turmush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭﻣ‬鵞‫ 】ﺗ‬Hayat, ömür, geçim.

istikrarsızlık, göçmenlik. Ailiwiy turmush – Aile hayatı. Turmushqa
ashurush – Gerçekleştirmek; yürürlüğe
turghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫】ﺗ‬ (turmaq'tan)
koymak. Turmush köchürmek – Ömür sürmek.
Kaldırmak, ayakta durdurmak.
Rahet turmush – Rahat geçim. Xar turmush –
turghuzuwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺯۇۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫】ﺗ‬ Hor ömür; sıkıntılı geçim. Kona turmush –
Kaldırtıvermek. Eski hayat tarzı. Turmush qurush – Evlenme.

turghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ 】ﺗ‬Kaldırma, ayakta

Turmushqa chiqmaq – Evlenmek (hanımlar
için). Turmushqa chiqqan – Evlenmiş
durdurma.
(hanımlar için). Turmushqa chiqmighan –
turxun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺭﺧ‬鵞‫ 】ﺗ‬Baca. Is turxuni – Duman Evlenmemiş (hanımlar için). Turmushqa
bacası. chiqarmaq – Evlendirmek (hanımlar için).
turxunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺭﺧ‬鵞‫ 】ﺗ‬Bacalı. Turxunluq Turmush tejribisi – Hayat tecrübesi. Turmush
mesh – Bacalı soba. derijisi – Geçim seviyesi.

turq 【‫ﺭﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬Sima, suret, şekil, hal, durum. turna 【‫ﺭﻧﺎ‬鵞‫ 】ﺗ‬Turna.
Shu turqi bilen – Şu hali ile. Ularning turqigha turpankawa 【‫ﺭﭘﺎﻧﮑﺎۋﺍ‬鵞‫ 】ﺗ‬Bir tür kabak.

537
turs 【‫ﺭﺱ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tars-turs – takl. Tak tak. tutashmaq 【‫ﺗﺎﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﺗ‬ Bitişik olmak.

turti 【鴛‫ﺭﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬Pone, midilli. Tutushup turmaq – Bitişik olmak; sınırdaş

olmak. Tutushup ketmek – Çatık olmak;
turtuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬Kötü, kötü kapli, hiddetli, kaynaşmak. Ot tutashti – Ateş tutuştu.
öfkeli. Tutushup ketmek – Tutuşmak; ateş almak;
turuch 【‫ﺭۇچ‬鵞‫ 】ﺗ‬Hémir turach – Hamur yanıvermek.
mayası. tutashturalush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭﺍﻟ‬鵞‫ﺗﺎﺷﺘ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutuşturulma.
turughluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﻏﻠ‬鵞‫ 】ﺗ‬Durağanlık, sabitlik, tutashturash 【‫ﺭﺍﺵ‬鵞‫ﺗﺎﺷﺘ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutuşturma.
devamlılık. Shundak bolup turughluq – Şöyle
tutashturghuch 【‫چ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﺗﺎﺷﺘ‬鵞‫ 】ﺗ‬Urush otini
olduğu halde.
tutashturghuchi – Savaş ateşini tutuşturan.
turuq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬Taraq-turuq – takl. Tak tak.
tutashturghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﺗﺎﺷﺘ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutuşturan,
turumtay 【‫ﺭۇﻣﺘﺎي‬鵞‫ 】ﺗ‬Bozdoğan. ateşleyen, bağlayan, birleştiren.
turup 【‫ﺭۇپ‬鵞‫ 】ﺗ‬Turp. tutashturghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﺗﺎﺷﺘ‬鵞‫】ﺗ‬
turupchamghur 【‫ﺭ‬鵞‫ﺭۇﭘﭽﺎﻣﻐ‬鵞‫ 】ﺗ‬bk. turup. Tutuşturtmak.

turush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﺗ‬bk. turmaq. tutashturghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﺗﺎﺷﺘ‬鵞‫】ﺗ‬

Tutuşturtma.
turushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﺷﻠ‬鵞‫ 】ﺗ‬Yaşayan, oturan,
ikamet eden. Almutida turashluq – Almatı'da tutashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﺎﺷﺘ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutuşturmak. Ot
oturan. Turushluq jay – Meskun yer. tutashturmaq – Ateş tutuşturmak.

tushqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tavşan. tutashturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗﺎﺷﺘ‬鵞‫】ﺗ‬

Tutuşturulmak.
tutam 【‫ﺗﺎﻡ‬鵞‫ 】ﺗ‬Avuç, yığın, miktar. Bir tutam
chach – Bir avuç saç. tutqa 【‫ﺗﻘﺎ‬鵞‫ 】ﺗ‬Ishikning tutqisi – Kapı kolu.

tutamliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﺎﻣﻠ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutumlu. tutqaq 【‫ﺗﻘﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬Epilepsi, sara (hastalığı).

tutamlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺗﺎﻣﻠ‬鵞‫ 】ﺗ‬Avuçlamak. U aq tutqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﻘﺎﻗﻠ‬鵞‫ 】ﺗ‬Sara hastalığı. Uning

sakilini tutamlap sözge bashlidi – O ak sakalını tutqaqlighi tutup qaldi – Onun sarası tuttu.
avuçlayarak söze başladı. tutquch 【‫چ‬鵞‫ﺗﻘ‬鵞‫ 】ﺗ‬Sap (-pı), tutamak (-ğı), kol.
tutamsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺎﻣﺴ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutarsız, ciddiyetten tutqun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺗﻘ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutsak, esir.
uzak.
tutqunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺗﻘ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutsaklık, esirlik.
tutamsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺎﻣﺴ‬鵞‫】ﺗ‬ Tutarsızlık,
tutmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutmak. Tutup turmaq –
ciddiyetsizlik.
Tutup durmak. Tomur tutmaq – Damarı
tutarsizlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺗﺎﺭﺳ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tereddüt etme, tutarak teşhis koymak. Uzaq tutmaq – Arayı
değişme. açık tutmak; kendinden uzak tutmak. Tutup
tutash 【‫ﺗﺎﺵ‬鵞‫】ﺗ‬ Yekpare, bütün, hep, qalmaq – Alıkoymak. Méni Mamut tutup qaldi
kesintisiz. Bir tutash halde orunlashturmaq – – Beni Mahmut alıkoydu. Yoshurun tutmaq –
Bir bütünlük içinde yerleştirmek. Gizli tutmak. Taza tutmaq – Temiz tutmak.
Qamaqta tutmaq – Hapiste tutmak. Öy tutmaq
tutashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﺎﺷﻠ‬鵞‫ 】ﺗ‬Yekparelik, bütünlük.
– Ev tutmak. Tutup bolmaq – Bitirmek. Tutup

538
almaq – Yakalamak. Tutup bermek – Yakalayıp tutuwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬Yakalamak. Biz uni
teslim etmek. Béliq tutmaq – Balık tutmak. jinayet üstide tutuwalduq – Biz onu suç üstü
Este tutmaq – Akılda tutmak. Topqa tutmaq – yakaladık.
Topa tutmak. Su tutmaq – Sulamak. Közde
tutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutuş, tutma.
tutmaq – Göz önünde bulundurmak. Köz
aldida tutmaq – Göz önünde bulundurmak. tutushqaq 【‫ﺷﻘﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬Dulavrat otu.
Nezerde tutmaq – Göz önünde tutmak. Bu
tutushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬bk. tutashmaq.
sözlerni qulaqta obdan tut – Bu sözleri aklında
iyice tut. Késili tutup qaldi – Hastalığı tuttu. tuyaq 【‫ﺎﻕ‬鴵鵞‫ 】ﺗ‬1. Toynak; hayvan tırnağı 2.
Emgekni dost tutung – Emeği dost olarak bilin. Baş, tane. Besh tuyaq mal – Beş baş hayvan.
Ahlirim tutqay seni – Ahlanm kahretsin seni. tuyaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻗﻠ‬鴵鵞‫ 】ﺗ‬Toynaklı. Tuyaqliq mal
tutmas 【‫ﺗﻤﺎﺱ‬鵞‫ 】ﺗ‬ağ. Felç (ci); bk. palesh. – Toynaklı hayvan.

tutturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﺘ‬鵞‫】ﺗ‬ (tutmaq'tan) tuydurmaq 【‫ﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵鵞‫】ﺗ‬ (tuymaq'tan)

Tutturmak. Duyurmak, işittirmek hissettirmek.

tutturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺗﺘ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutturma. tuyghak 【‫ﻐﺎك‬鴵鵞‫ 】ﺗ‬Uyanık, hassas.

tutuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬Bulutlu, kapalı, karanlık, tuyghu 【鵞‫ﻐ‬鴵鵞‫ 】ﺗ‬Düygu, his. Tebii tuyghu –
kederli, mahzun. Tutuq hawa – Bulutlu hava. Tabiî duygu.
Bügün hawa tutuq – Bugün hava bulutlu. tuyghun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵞‫ 】ﺗ‬Uyanık, basiretli, zeki.
Tutuq kün – Bulutlu gün. Tutuq adem –
tuyghusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵞‫ 】ﺗ‬Duygusuz.
Kederli adam.
tuyghusizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵞‫ 】ﺗ‬Duygusuzluk.
tutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutulmak. Tutulghan –
Tutulmuş. Tutulup sözlimek – Kekelemek. tuyghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵞‫ 】ﺗ‬Duyurmak.
Tutulmastin – Tutulmadan. Bügün hawa
tuyghuzmay 【‫ﺯﻣﺎي‬鵞‫ﻐ‬鴵鵞‫ 】ﺗ‬Duyurmadan.
tutulup turuptu – Bugün hava bulutlu. Hawa
tutulup, yamghur yaghdi – Hava bulutlanıp tuyghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵞‫ 】ﺗ‬Duyurma.
yağmur yağdı. Ay tutuludu – Ay tutulacak. tuymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵鵞‫ 】ﺗ‬Duymak. Aldin tuymaq –
Kün tutuldi – Güneş tutuldu. Önceden duymak.
tutulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutulma, tutuluş. tuyuq 【‫ﻕ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺗ‬Çıkmaz. Tuyuq kocha –
tutunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutunmak. Çıkmaz sokak; kör sokak.

tutunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutunuş, tutunma. tuyuqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺗ‬Aniden, ani, ansızın.

tuturuq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬I Çıra. tuyuqsizdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺰﺩ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺗ‬bk. tuyuqsiz.

tuturuq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬II Sebat, değişmez. tuyuqsizla 【鳣‫ﺰ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺗ‬bk. tuyuqsiz.

tuturuqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭۇﻗﺴ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬Sebatsız, değişken. tuyulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺗ‬Duyulmak.

tuturuqsizlarche 【鴺‫ﺭﭼ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﺭۇﻗﺴ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫】ﺗ‬ tuyulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺗ‬Duyulma, duyuluş.

Tutarsızlarca, kaypak bir şekilde. tuyush 【‫ﺵ‬鵞鴵鵞‫ 】ﺗ‬Duyma.
tuturuqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭۇﻗﺴ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tutarsızlık, tuz 【‫ﺯ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tuz. Ashning tuzini körmek –
döneklik, kararsızlık. Yemeğin tuzuna bakmak.

539
tuzak 【‫ﺯﺍك‬鵞‫ 】ﺗ‬Tuzak, pusu. Kochining tügenchiside – Sokağın sonunda.

tuzaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺯﺍﻗﻠ‬鵞‫ 】ﺗ‬İlmikli kapan. tügetküsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tükenmez, bitmez.

tuzdan 【‫ﺯﺩﺍﻥ‬鵞‫ 】ﺗ‬u.f. Tuz kutusu. tügetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Bitirmek.

tuzxalta 【‫ﺯﺧﺎﻟﺘﺎ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tuz turbası. tüglenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮔﻠ‬鵠‫】ﺗ‬Bükülmek, kıvrılmak.

Tüglünüp yatmaq – Bükülüp yatmak.
tuzlawetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鳣‫ﺯ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tuzlamak.
tügme 【鴺‫ﮔﻤ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düğme. Tügmiliringni et! –
tuzlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺯ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tuzlama, tuzlaş. Terximek
Düğmelerini iliğe geçir! Tügmidek nersini
tuzlash – Hıyar tuzlama.
tögidek qilip körsetmek – d. Düğme kadar
tuzlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺯﻟ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tuzlamak. nesneyi deve kadar büyütüp göstermek.

tuzluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺯﻟ‬鵞‫ 】ﺗ‬Tuzlu. tügmek 【‫ك‬鴺‫ﮔﻤ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düğmek, bağlamak.

tuzsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺯﺳ‬鵞‫ 】ﺗ‬1. Tuzsuz 2. mec. Anlamsız, tügmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮔﻤ‬鵠‫】ﺗ‬ Değirmen. Shamal
saçma. Tuzsiz söz – Saçmalık. tügmini – Yel değirmeni. Su tügmini – Su
değirmeni.
tuzsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺯﺳ‬鵞‫】ﺗ‬ 1. Tuzsuzluk 2.
Saçmalık, tatsızlık, anlamsızlık. tügmenchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鴺‫ﮔﻤ‬鵠‫ 】ﺗ‬Değirmenci.

tüen 【‫ﯬﻥ‬鵠‫ 】ﺗ‬ç. Tümen. tügmilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮔﻤ‬鵠‫ 】ﺗ‬İlikleme, düğmeleme.

tüenjang 【‫ﯬﻧﺠﺎڭ‬鵠‫ 】ﺗ‬ç. Tümen komutanı. tügmilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮔﻤ‬鵠‫】ﺗ‬ İliklemek,

düğmelemek.
tüenjangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﯬﻧﺠﺎ‬鵠‫】ﺗ‬ ç.u. Tümen
komutanlığı. tügnek 【‫ك‬鴺‫ﮔﻨ‬鵠‫ 】ﺗ‬bot. Tomurcuk (-ğu).

tügel 【‫ﻝ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dolu, tam, hep. Pulni tügel tügüch 【‫چ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düğüm.
aldim – Parayı tam aldım. Tügel emeslik – tügüchlük 【‫ك‬鵠‫ﭼﻠ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düğümlü.
Eksik, tam değil.
tügülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düğülmek, büzülmek,
tügellenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫】ﺗ‬ Tam haline
yuvarlaklanmak.
getirilmek, bütünlenmek.
tügümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tükenmek, bitmek,
tügellesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tamamlama, doldurma.
ölmek. Ish tügey dep qaldi – İş bitmek üzere.
tügelletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫( 】ﺗ‬tügellimek'ten) Pütün pul tügüdi – Bütün para bitti. Xotunum
Tamamlatmak, bütünletmek, doldurtmak. tügep qaldi – Karım vefat etti.
tügellik 【鵗鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫】ﺗ‬ Tamlık, bütünlük, tügümen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬bk. tügmen.
eksiksizlik. tügümes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tükenmez, bitmez.
tügellimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫】ﺗ‬ Tamamlamak, Tügümes bayliq – Bitmez zenginlik.
doldurmak, eksiksiz hale getirmek. Pütmes-tügümes – Bitmez tükenmez.
tügellinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻟﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫】ﺗ‬ Tam haline tügün 【‫ﻥ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düğüm. Qolidiki tügünni
getirilme, bütünlenme. uzatti – Elindeki düğümü uzattı.
tügen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Palan-tügen – Felan. tügünche 【鴺‫ﻧﭽ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬u.f. bk. tügün.

tügenchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Sonu. Méhmanning tügünchek 【‫ك‬鴺‫ﻧﭽ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬bk. tügün.

tügenchisi – Konuğun sonu; son gelen konuk.

540
tügünlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düğümlü. tülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Ozuq-tülük – Erzak.

tügür 【‫ﺭ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Yuvarlak, toparlak. tümbel 【‫ﻝ‬鴺‫ﻣﺒ‬鵠‫ 】ﺗ‬tar. Top (-pu).

tügürchüklük 【‫ك‬鵠‫ﮐﻠ‬鵠‫ﺭﭼ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Yuvarlaklık. tümen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tümen.

tügürek 【‫ﺭەك‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Daire, çevre. tümen-tümen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﺗ‬-‫ﻥ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tümen tümen.

tügürlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫】ﺗ‬ Sıkılmak, tümen-türlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ﺗ‬-‫ﻥ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺗ‬Çok çeşitli.

büzülmek. tümene 【鴺‫ﻧ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺗ‬Kalın iğne.
tügüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬bk. tügmek.
tümüze 【‫ﺯە‬鵠‫ﻣ‬鵠‫ 】ﺗ‬İğ.
tügütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Bitirme.
tün 【‫ﻥ‬鵠‫ 】ﺗ‬Gece. Tünde – Gecede. Tüni
tük 【‫ك‬鵠‫ 】ﺗ‬Tüy. Tük basqan – Tüy basmış, bilen – Gece boyunca. Tünü künü – Gece
tüylü. Tük tashlimaq – Tüy bırakmak; eski gündüz.
tüyü atmak. tün'gi 【鴛‫ﻧﮕ‬鵠‫ 】ﺗ‬Geceki.
tüklük 【‫ك‬鵠‫ﮐﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tüylü.
tünde 【‫ﻧﺪە‬鵠‫ 】ﺗ‬Gecede.
tüksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮐﺴ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tüysüz.
tünek 【‫ك‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ 】ﺗ‬Geceye mahsus; gecenin
tükürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫】ﺗ‬ Tükürmek. Qan geçirileceği yer.
tükürmek – Kan tükürmek. Köp tükürsé köl tünesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ 】ﺗ‬Geceleme.
bolur – d. Çoğunluk tükürse göl olur.
tünetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻧ‬鵠‫】ﺗ‬ (tünimek'ten)
tükürük 【‫ﺭۈك‬鵠‫ﮐ‬鵠‫】ﺗ‬ Tükürük. Tükürük
Geceletmek.
qachisi – Tükürük kutusu.
tünglük 【‫ك‬鵠‫ﻠ‬鳴鵠‫ 】ﺗ‬Çatı penceresi; keçe
tükürüwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈۋەﺗﻤ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫】ﺗ‬
çadırın tepesini kapatan keçe.
Tükürüvermek.
tüngme 【鴺‫ﻤ‬鳴鵠‫ 】ﺗ‬bk. tügme.
tükürüwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ﺭۈۋ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tükürüverme.
tüngmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻤ‬鳴鵠‫ 】ﺗ‬bk. tügmen.
tükürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tükürme.
tünike 【鴺‫ﮑ‬鴙‫ﻧ‬鵠‫ 】ﺗ‬Teneke, sac, demir tahta,
tülesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tüy atma, tüy dökme.
demirden levha. Aq tünike – Beyaz sac. Tünike
tülimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tüy atmak, tüy dökmek. qacha – Teneke kutu.
tülke 【鴺‫ﻟﮑ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tilki. Tülke térisi – Tilki derisi. tünimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧ‬鵠‫ 】ﺗ‬Gecelemek.

tülkilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﮑ‬鵠‫】ﺗ‬ Tilkilik, hilekârlık. tünlük 【‫ك‬鵠‫ﻧﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬bk. tünglük.

Tülkilik qilmaq – Tilkilik yapmak. tünügün 【‫ﻥ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dün.
tüllesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dölleme.
tünügünki 【鴛‫ﻧﮑ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dünkü.
tülletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻟﻠ‬鵠‫】ﺗ‬ (tüllimek'ten)
tüp 【‫پ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dip. Tüp-tomuri bilen – Dibi
Dölletmek.
kökü ile. Ishik tübide – Kapı dibinde; kapı
tüllimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟﻠ‬鵠‫】ﺗ‬ Döllemek. Qoy yanında. Besh tüp derex – Beş tane ağaç. Tüp
tülleydighan waxt bolup qaldi – Koyunun tomur – Ana kök. Tüp söz – Kelime kökü.
dölleme zamanı gelmek üzere. Gepning tübide néme bar? – Sözün asıl anlamı
nedir? Gep tübide néme bilen tügüdi? – Söz

541
sononda ne ile bitti? Tüp jayimiz Qeshqer türge 【鴺‫ﺭﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Harmanda ve kar küremede
boludu – Asıl yerimiz Kaşgar'dır. kullanılan büyük kürek.
tüp-tomur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻣ‬鵝‫ﺗ‬-‫پ‬鵠‫ 】ﺗ‬Ana kök, temel kök. Türk 【‫ﺭك‬鵠‫ 】ﺗ‬Türk. Türk ayili – Türk kadını.
tüp-tüz 【‫ﺯ‬鵠‫ﺗ‬-‫پ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dümdüz. Türk tili – Türk dili.

tüpeyli 【鴛‫ﻠ‬鴵鴺‫ﭘ‬鵠‫ 】ﺗ‬Bu gibi, benzeri, müşabih. Türki 【鴛‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﺗ‬Türkî, Türkçe.

tüpki 【鴛‫ﭘﮑ‬鵠‫ 】ﺗ‬Son, sonuncu. Türklük 【‫ك‬鵠‫ﺭﮐﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬Türklük.

tüpkülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﭘﮑ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tüpkülükte u yoq Türkmen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺭﮐﻤ‬鵠‫ 】ﺗ‬Türkmen. Türkmen

bolup ketti – Sonunda o yok oluverdi ayili – Türkmen kadım.
(kayboldu). Türkshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﺭﮐﺸ‬鵠‫ 】ﺗ‬u.f. Türkşunas,
tüplenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬Ciltlenmek. Türkolog.

tüplesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬Ciltleme. Türkshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﺭﮐﺸ‬鵠‫】ﺗ‬ u.f.

Türkşunaslık.
tüpletküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵠‫( 】ﺗ‬tüpletmek'ten)
Ciltlettirmek. türküm 【‫ﻡ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﺗ‬Grup, kitle, top, sürü. Bir
türküm xelq – Bir grup halk. Ishtlar türkümü –
tüpletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﭘﻠ‬鵠‫】ﺗ‬ (tüplimek'tan)
Köpek sürüsü. Söz türkümliri – Kelime
Ciltletmek.
grupları.
tüpligüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ﭘﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬Ciltçi.
türkümlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﻠ‬鵠‫ﺭﮐ‬鵠‫ 】ﺗ‬Toplamak.
tüplik 【鵗鴙‫ﭘﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬I Aslî, yerli, esaslı.
türlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Türlenmek.
tüplik 【鵗鴙‫ﭘﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬II Ciltli.
türlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Çeşitlemek.
tüplimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﭘﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬Ciltlemek.
türlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Türlü. Her türlük – Her
tüpsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﭘﺴ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dipsiz. türlü.
tüpteng 【‫ڭ‬鴺‫ﭘﺘ‬鵠‫ 】ﺗ‬Pek, mükemmel. türlük-tümen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﺗ‬-‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Çok türlü.

tür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﺗ‬I Tür, sima, görünüş, surat. Türge
ayrimaq – Türe ayırmak. Türini özgertish –
Türünü değiştirme. Türi qachqan – Suratı
bozulmuş. Oning türi yaman – Onun suratı
bozuk. Türi kirip qaldi – İyileşti; aslına geldi.
Pütken tür – Bitmiş cins. Pütmigen tür –
Bitmemiş cins. Dawamliq türde – Devamlı
halde. Keng türde – Geniş halde. Hüjüm qilish
türi bar – Hücum eder hali var; hücum eder
gibi.
tür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﺗ‬II Çile, tura, kangal.
türlük-türlük 【‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ﺗ‬-‫ك‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Türlü türlü.
türlünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﺭﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Türlenme.
türme 【鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﺗ‬r. Hapishane. U türmide – O
hapishanede. Türmige qamimaq – Hapsetmek.
türmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﺗ‬Sarmak, yumaklamak,
sıvamak, kıvırmak, buram buram çıkarmak.
Yipni chaqqa türmek – İpi sarmak. Yengni
türüp ishlimek – Sıvanıp çalışmak. Qapaq
türmek – Kaş çatmak. Yüzni türmek – Suratı
bozmak. Qapighingni türme! – Suratını bozma!

türbe 【鴺‫ﺭﺑ‬鵠‫ 】ﺗ‬a. Türbe. türmichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﺗ‬r.u. Gardiyan; hapishane

gardiyanı.
türdesh 【‫ﺭﺩەﺵ‬鵠‫ 】ﺗ‬gr. Cins ismi.
türmize 【‫ﺰە‬鴙‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﺗ‬Makara, bobin.

542
türtek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬I Tomar, dürü. tüski 【鴛‫ﺳﮑ‬鵠‫ 】ﺗ‬Eski-tüski – Eskilik.

türtek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬II Sopa ile üstesinden tüslük 【‫ك‬鵠‫ﺳﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬Renkli. Kül tüslük – Kül
gelmek. renkli.

türteklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺭﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬Sarma, bürüme. tüssiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳﺴ‬鵠‫ 】ﺗ‬Renksiz.

türteklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺭﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬Sarınma hali, bürünme tüssizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺳﺴ‬鵠‫ 】ﺗ‬Renksizlik.

hali. tüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﺗ‬I bk. chüsh.
türteklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﺭﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬Sarmak, bürümek.
tüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﺗ‬II. Tüshmu-tüshtin – Taraf
türtke 【鴺‫ﺭﺗﮑ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dürtü. Türtke yémek – taraftan.
Dürtüklenmek. Türtke bermek – tüshimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺷ‬鵠‫ 】ﺗ‬bk. chüshimek.
Dürtüklemek.
tüshlük 【‫ك‬鵠‫ﺷﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬bk. chüshlük.
türtkilenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺭﺗﮑ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dürtüklenmek.
tüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫ 】ﺗ‬bk. chüshmek.
türtkilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﺗﮑ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dürtüklemek.
tüshmu-tüshtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺷﺘ‬鵠‫ﺗ‬-鵞‫ﺷﻤ‬鵠‫】ﺗ‬ Taraf
türtmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dürtmek.
taraftan, her taraftan. Tüshmu-tüshtin orap
türtünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬Vurmak, çarpmak, almaq – Her taraftan kuşatmak.
çarpışmak. tütek 【‫ك‬鴺‫ﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬I Sis duman.
türtüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dürtme.
tütek 【‫ك‬鴺‫ﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬II. Tütek taz – Uyuz, kel.
türtüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫】ﺗ‬ Dürtüşmek;
tütem 【‫ﻡ‬鴺‫ﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬Avlu.
birbirini dürtmek.
tütküshlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺷﻠ‬鵠‫ﺗﮑ‬鵠‫】ﺗ‬ Birbirine
türtüshüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺷ‬鵠‫ﺭﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dürtüşme; birbirini
saldırmak, kışkırtmak, tahrik etmek. Ishtni
dürtme.
tütküshlimek – Köpeği kışkırtmak.
türük 【‫ﺭۈك‬鵠‫】ﺗ‬ Cahil, okuma yazması
tütün 【‫ﻥ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬Duman, aile, ocak. Bu yézida
olmayan.
ottuz tütün bar – Bu köyde otuz aile var.
türülmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﻟﻤ‬鵠‫】ﺗ‬ Sarılmak,
tütünlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dumanlamak.
yumaklanmak, sıvanmak, kıvrılmak, buram
buram çıkmak. Türülüp chiqqan is – Buram tütünlük 【‫ك‬鵠‫ﻧﻠ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dumanlı.
buram çıkan duman. Qapighi türülgen adem – tütünsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬Dumansız.
Kaşı çatılmış Türülüp qalmaq –
adam.
tüwek 【‫ۋەك‬鵠‫ 】ﺗ‬Çanak, kap, çömlek. Gül
Tıkanmak. Yégen nenim gélimgha türülüp
tüwek – Gül çömleği; çiçek çömleği.
qaldi – Yediğim ekmek boğazıma tıkandı.
tüwenlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ۋەﻧﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬Alçalma, çökme.
türüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ 】ﺗ‬Sarma, yumaklama, sıvama,
kıvırma, buram buram çıkarma. tüwenlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ۋەﻧﻠ‬鵠‫ 】ﺗ‬Alçalmak, çökmek.

tüs 【‫ﺱ‬鵠‫ 】ﺗ‬Renk, sima, görünüm, görüntü. tüwrük 【‫ۋﺭۈك‬鵠‫ 】ﺗ‬Direk, sütun.
Tüsi özgergen – Rengi değişmiş. Tüsi yaman – tüymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鵠‫ 】ﺗ‬Dövmek, ezmek.
Rengi kötü. Jeng dehshetlik tüs aldi – Savaş
şiddetlendi. tüyülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺗ‬Ezilmek.

tüyülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺗ‬Ezilme, dövülme.

543
tüyürgüch 【‫چ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺗ‬Broş. etmek, kurmak. Yéngi turmush tüzmek – Yeni
hayat kurmak. Shertname tüzmek – Antlaşma
tüyüsh 【‫ﺵ‬鵠鴵鵠‫ 】ﺗ‬Dövme, ezme.
yapmak.
tüz 【‫ﺯ‬鵠‫】ﺗ‬I Düz. Xetni tüz yézinglar – Yazıyı
tüzük 【‫ﺯۈك‬鵠‫ 】ﺗ‬Sağlam, doğru, dürüst. Tüzük
düzgün yazınız.
adem – Dürüst adam.
tüz 【‫ﺯ‬鵠‫ 】ﺗ‬II. Tüzge chiqmaq – Dışarıya
tüzülmek 【‫ك‬鴺‫ﺯۈﻟﻤ‬鵠‫ 】ﺗ‬Kurulmak, yapılmak.
çıkmak.
tüzülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺯۈﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Yapı, yapım, şekil.
tüzelmek 【‫ك‬鴺‫ﺯەﻟﻤ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düzelmek, onarılmak,
iyileşmek. Xéli tüzülüp qaldim – Epey tüzümek 【‫ك‬鴺‫ﺯۈﻣ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düzeltmek, onarmak. U
iyileştim. chachlirini biraz tüzep qoydi – O saçlarını
biraz düzeltmiş oldu.
tüzelmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﺯەﻟﻤ‬鵠‫ 】ﺗ‬Tamiri imkansız; iyi
olmaz. tüzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ 】ﺗ‬Derleme, yapma, tesis
etmek, kurma.
tüzesh 【‫ﺯەﺵ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düzeltme, onarma.
tüzütülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﺯۈﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düzeltilmek, tamir
tüzetmek 【‫ك‬鴺‫ﺯەﺗﻤ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düzeltmek, tamir
edilmek.
etmek, onarmak.
tüzütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺯۈﺗ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düzeltme. Bashqidin
tüzgüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺯﮔ‬鵠‫ 】ﺗ‬Derleyen.
tüzütüsh – Başkadan düzeltme. Tüzütüsh
tüzleng 【‫ڭ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Vadi, dere, ova. kirgüzmek – Düzeltmek. Layihe tüzütüsh bilen
maqullandi – Lâyiha düzeltilerek kabul edildi.
tüzlenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴鴺‫ﺯﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Ova.
Uning yarimas aditini tüzütüsh kérek – Onun
tüzlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düz hale gelmek. yaramaz adetini düzeltmek lazım.
tüzlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Doğrultma, düzeltme, Tyenenmén 【‫ﻦ‬鴽‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻧ‬鴺鴶‫ 】ﺗ‬ç. Tiananmen,
düzgün hale getirme. Pekin'deki eski han sarayı kapısının adı, Tanrı
tüzlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺯﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Doğrultmak, düzeltmek, Huzur kapısı, demektir.
düzgün hale getirmek.

tüzlük 【‫ك‬鵠‫ﺯﻟ‬鵠‫ 】ﺗ‬Düzlük, doğruluk, saflık.

tüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ 】ﺗ‬Derlemek, yapmak, tasis

544
u 【‫ 】ﯰ‬z. O. U chaghda – O zaman. uchquch 【‫چ‬鵞‫ 】ﯰﭼﻘ‬bk. uchquchi.

u-bu 【鵞‫ﺑ‬-‫ 】ﯰ‬O ve bu. Baligha köz bolup, uchquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ 】ﯰﭼﻘ‬Pilot, uçman.
u-bu dep qoyung – Çocuğa göz olup, bir şeyler uchquchliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭼﻠ‬鵞‫】ﯰﭼﻘ‬ Uçuculuk.
dersiniz.
Uchquchiliq mektibi – Pilot okulu.
uba 【‫ 】ﯰﺑﺎ‬ağ. bk. uwa I.
uchquchluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭼﻠ‬鵞‫ 】ﯰﭼﻘ‬bk. uchquchliq.
ubdan 【‫ 】ﯰﺑﺪﺍﻥ‬ağ. bk. obdan.
uchqun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﯰﭼﻘ‬I Kıvılcım, çakım. Qar
uch 【‫ 】ﯰچ‬1. Uç, son. nihayet 2. Keskin, uchqunliri – Kar parçaları; lapa lapa yağan kar.
sivri. Qérindashning uchini chiqardim – uchqun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﯰﭼﻘ‬II Şişkinlik, şiş, ur t.
Kurşun kalemin ucunu çıkardım. Til uchida
turuptu – Dil ucunda duruyor. Uch tartmaq – uchqur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯰﭼﻘ‬İyi uçan.
Filizlenmek, büyümek, lökülmek. uchqurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ 】ﯰﭼﻘ‬İyi uçma hali, uçuş
uch-cheq 【‫ﻕ‬鴺‫ﭼ‬-‫ 】ﯰچ‬Son, nihayet, sınır. yeteneği.
Uch-chéghi yoq – Uçsuz bucaksız. uchquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﭼﻘ‬Uçurtmak, fırlatmak.
ucha 【‫】ﯰﭼﺎ‬I 1. Sırt, arka 2. Omuz. Uchisida uchquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ 】ﯰﭼﻘ‬Uçurtma, fırtlatma.
yirtiq juwa – Sırtında yırtık kürk. Uchamda –
uchlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯰﭼ‬Sivriltme, ucunu çıkarma.
Sırtımda, üstümde.
uchlatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳤‫( 】ﯰﭼ‬uchlatmaq'tan)
ucha 【‫ 】ﯰﭼﺎ‬II bk. qanat.
Ucunu sivrilttirmek.
ucha 【‫ 】ﯰﭼﺎ‬III ağ. bk. ölchem.
uchlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫(】ﯰﭼ‬uchlimaq'tan) Ucunu
uchar 【‫ 】ﯰﭼﺎﺭ‬1. Uçan 2. Kanatlılar, kuşlar. sivriltmek.
Uchar qanat – Kanatlılar, kuşlar. Uchar at –
uchlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯰﭼﻠ‬Ucunu çıkarmak,
Koşu atı.
sivriltmek.
uchqaq 【‫ 】ﯰﭼﻘﺎﻕ‬Çok uçan, iyi uçan.
uchluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯰﭼﻠ‬Sivri. Ötkür uchluk –
uchqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯰﭼﻘﺎﻗﻠ‬Çok uçma hali; iyi Keskin sivri.
uçma hali.
uchma 【‫ 】ﯰﭼﻤﺎ‬I Uçan.

545
uchma 【‫ 】ﯰﭼﻤﺎ‬II Yüksek, zirve. Taghning uchutmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﭼ‬bk. uchurtmaq.
uchma choqqisi – Dağın zirvesi. uchutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﯰﭼ‬bk. uchurtush.
uchmaq 【‫ 】ﯰﭼﻤﺎﻕ‬Uçmak. Uchup chiqmaq
uda 【‫ 】ﯰﺩﺍ‬Ardı arkası kesilmeden; devamlı.
– Uçup çıkmak. Uchup qonmaq – Uçup
Uda on kün – Devamlı on gün.
konmak. Uchup yörmek – Uçmak. Uchup
ketmek – Uçup gitmek. Uchup kelmek – Uçup udaychi 【鴛‫ﭽ‬鴵‫ 】ﯰﺩﺍ‬Kurucu.
gelmek. Uchup kirmek – Uçup girmek. uddul 【‫ 】ﯰﺩﺩۇﻝ‬ağ. bk. udul.
uchrashmaq 【‫ 】ﯰﭼﺮﺍﺷﻤﺎﻕ‬Karşılaşmak. udul 【‫ 】ﯰﺩۇﻝ‬Doğru, kestirme, düz. Udul
uchrashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﯰﭼﺮﺍﺷﺘ‬ siziq – Düz çizgi. Udulida – Karşısında. Bizning
(uchrashmaq'tan) Karşılaştırmak. udulimizda – Karşımızda. Udul poyiz – Hızlı
tren. Udul adem – Dürüst adam. Udul kelgenni
uchratmaq 【‫】ﯰﭼﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬ (uchrimaq'tan)
– Rast geleni. Udul chishlar – Ön dişler. Udul
Karşılaşmak, karşı gelmek, uğramak, maruz
bolmaq – Doğrulanmak. Nanni udul bazardin
kalmak.
yeymiz – Ekmeği doğrudan doğru pazardan
uchrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫】ﯰﭼﺮ‬ Uğramak, maruz ahp yiyoruz.
kalmak. Meghlubiyetke uchrimaq – Yenilgiye udulida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ﯰﺩۇﻟ‬Karşısında. Institutning
uğramak.
udulida – Enstitünün karşısında.
uchugh 【‫ﻍ‬鵞‫ 】ﯰﭼ‬Uçuk, şivilçe.
udulluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺩۇﻟﻠ‬Ritmli, düzenli, uyumlu,
uchughdatmaq 【‫ﻏﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﯰﭼ‬ devamlı. Udulluq ishlewéring – Her zamanki
(uchughdimaq'tan) Uçuklaştırmak. gibi çalışmaya devam edin. Udulluq
uchughdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻏﺪ‬鵞‫ 】ﯰﭼ‬Uçuklamak. sétiwalimen – Devamlı satın alıyorum.
uga 【‫ 】ﯰﮔﺎ‬bk. uwa.
uchuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﯰﭼ‬Palan.
ugaq 【‫ 】ﯰﮔﺎﻕ‬bk. uwaq.
uchur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯰﭼ‬Haber, yanıt. Uningdin
uchur barmu? – Ondan haber var mı? Bu ugatmaq 【‫ 】ﯰﮔﺎﺗﻤﺎﻕ‬bk. uwatmaq.
ishning uchurini bérip qoy – Bu işin haberini uguluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫】ﯰﮔ‬ Fol. Tavukların
verirsin.
yumurtlamasına özgü yer ki, tavukları
uchurma 【‫ﺭﻣﺎ‬鵞‫ 】ﯰﭼ‬1. İma, imalı söz. celbetmek için içine bir yumurta konulur.
Uchurma qilmaq – İma etmek. 2. Kepterning Ughuy 【‫ي‬鵞‫ 】ﯰﻏ‬ağ. bk. Uyghur.
baliliri uchurma boptu – Göveminin yavruları
uçabilecek hale gelmiş. uh 【‫ 】ﯰھ‬İç çekmek; ah çekmek.

uchurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﭼ‬Uçurmak. uxlaq 【‫ﻕ‬鳤‫ 】ﯰﺧ‬Uyuyan,, uykuda olan.

uchursiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺳ‬鵞‫ 】ﯰﭼ‬Habersiz, yanıtsız. uxlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ﯰﺧ‬Uyuma.

Uchursiz yoqalmaq – Belirtisiz kaybolmak. uxlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫(】ﯰﺧ‬uxlimaq'tan) Uyutmak.
uchurtmaq 【‫ﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﯰﭼ‬ (uchurmaq'tan) uxlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯰﺧﻠ‬Uyumak.
Uçurtmak. Bökni shamal uchurtup epketti –
uxliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ 】ﯰﺧﻠ‬Uyumak.
Börkü yel götürdü.
uxlutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﯰﺧﻠ‬Uyutma.
uchurtush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭﺗ‬鵞‫ 】ﯰﭼ‬Uçurtma, fırlatma.

546
uxmaq 【‫ 】ﯰﺧﻤﺎﻕ‬Anlamak, duymak, işitmek. anlaşmazlık, ihtilaf. Uqushmasliq tughdurmaq
– İhtilaf doğurmak.
uxmas 【‫ 】ﯰﺧﻤﺎﺱ‬Anlamaz, duymaz, işitmez.
uqushsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺷﺴ‬鵞‫ 】ﯰﻗ‬1. Beyinsiz, kalın kafalı,
uxmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﯰﺧﻤﺎﺳﻠ‬ Anlamazlık,
ahmak, budala 2. Karanlık, muğlak, anlaşılmaz.
duymazlık, işitmezlik.
uqushsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺷﺴ‬鵞‫ 】ﯰﻗ‬1. Beyinsizlik 2.
uxturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺧﺘ‬Duyurmak, anlatmak,
Bilinçsizlik.
işittirmek.
uqushulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫】ﯰﻗ‬ Anlaşılmak.
uxturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﯰﺧﺘ‬Duyuru. Uxturush
Uqushulmay qalghangha oxshaydu –
bermek – Duyurmak.
Anlaşılmamış gibi.
uja 【‫ 】ﯰﺟﺎ‬Emzik.
uqushulmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﻤﺎﺳﻠ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ 】ﯰﻗ‬Anlaşılmazlık.
ujret 【‫ 】ﯰﺟﺮەﺕ‬a. kit. 1. Kiralama 2. Mükafat. Uqushulmasliq boluptu – Yanlışlık olmuş.
ujretlik 【鵗鴙‫ 】ﯰﺟﺮەﺗﻠ‬a.u. Kiralık. ul 【‫ 】ﯰﻝ‬I Temel, dip, alt.

uka 【‫ 】ﯰﮐﺎ‬Küçük erkek kardeş. Aka-uka – ul 【‫ 】ﯰﻝ‬II O (üçüncü şahıs).

Erkek kardeşler; ağabey ve küçük kardeş. ula 【鳣‫ 】ﯰ‬ağ. bk. ular I.
ukiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯰﮐ‬Küçük kardeşlik.
ulaq 【‫ﻕ‬鳣‫ 】ﯰ‬I Ek, katma. Ulaq chach –
Ukrain 【‫ 】ﯰﮐﺮﺍﯻﻦ‬Ukrain, Ukrainli. Ukrain Ulanmış saç.
ayili – Ukrain kadını. Ukrain tili – Ukrain dili. ulaq 【‫ﻕ‬鳣‫ 】ﯰ‬II Kabza, tutak.
uqa 【‫ 】ﯰﻗﺎ‬Şerit (-di), sıçandis, sırma.
ulaq 【‫ﻕ‬鳣‫ 】ﯰ‬III Çalıştırılan hayvan. U
uqat 【‫ 】ﯰﻗﺎﺕ‬Yüksek, yüce. Uqat taghlar – ulaqlardin yükni chüsherdi – O hayvanlardan
Yüksek dağlar. yükü indirdi. At-ulaq – Çalıştırılan hayvanlar.

uqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﻗﺘ‬ağ. bk. uxturmaq. ulaq 【‫ﻕ‬鳣‫ 】ﯰ‬IV Çamaşır teknesi.

uqulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ 】ﯰﻗ‬Masaj, ovma. ulang 【‫ڭ‬鳣‫ 】ﯰ‬Kolan.

uqum 【‫ﻡ‬鵞‫ 】ﯰﻗ‬Anlam, fikir, tasavvur. ulanma 【‫ﻧﻤﺎ‬鳣‫ 】ﯰ‬Ek, eklenme. Sual ulanmisi
– Soru eki.
uqumcham 【‫ﻣﭽﺎﻡ‬鵞‫ 】ﯰﻗ‬Anlayışlı.
ular 【‫ﺭ‬鳣‫ 】ﯰ‬I Onlar. Ularniki – Onlarınki.
uqumchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﭽﺎﻧﻠ‬鵞‫ 】ﯰﻗ‬Anlayışlılık.
Ularni – Onları. Ularda – Onlarda. Ulardin –
uqumluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞‫ 】ﯰﻗ‬Anlayışlı, bilinçli. Onlardan. Ulargha – Onlara. Ularning –
uqumsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵞‫ 】ﯰﻗ‬Anlayışsız, bilinçsiz. Onların. Ularningkide – Onlarınkinde.
Ularningki – Onlarınki.
uqumsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵞‫】ﯰﻗ‬ Anlayışsızlık,
bilinçsizlik. ular 【‫ﺭ‬鳣‫ 】ﯰ‬II Ularkuş, dağ indisi (yüksek
karlı dağlarda bulunan ve eti şifalı, kutsal
uqushluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺷﻠ‬鵞‫ 】ﯰﻗ‬Anlayışlı, bilinçli,
sayılan kuş). Ular göshi – Ularkuşu eti; dağ
şuurlu.
indisi eti.
uqushmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﯰﻗ‬ Anlaşmak. Til
ulash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﯰ‬Bağlama, ekleme.
uqushmighanliqtin – Dil anlaşmazlığından.
ulashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﯰ‬1. Bağlaşmak, ekleşmek
uqushmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﻤﺎﺳﻠ‬鵞‫】ﯰﻗ‬ Yanlışlık,
2. Ulaşmak. Harwa bizning melige ulashqanda

547
– Araba bizim mahalleye ulaştığında. Bügün'gi çorbası.
kün'ge ulashtim – Bu güne eriştim. umaq 【‫ 】ﯰﻣﺎﻕ‬bk. omaq.
ulashturma 【‫ﺭﻣﺎ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳣‫ 】ﯰ‬Birleştirme, ekleme.
umash 【‫ 】ﯰﻣﺎﺵ‬bk. umach.
ulatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫( 】ﯰ‬ulimaq'tan I) Ekletmek,
umtulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﻣﺘ‬bk. intilmek.
bağlatmak.
umu 【鵞‫ 】ﯰﻣ‬O da. Umu keldi – O da geldi.
ulghaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯰﻟﻐﺎ‬Artmak, büyümek,
çoğalmak. Ulghay ölkem! – Büyü vatanım! umum 【‫ﻡ‬鵞‫ 】ﯰﻣ‬a. Kamu. Umum xelq tili –
Kamu halk dili. Umum aldida – Kamu önünde.
ulghaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫( 】ﯰﻟﻐﺎ‬ulghaymaq'tan)
Umumniki – Umumundur, umumunki; kamu
Artırmak, büyütmek, çoğaltmak.
mülkü. Umum paydisi – Kamu yararı.
ulima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫】ﯰﻟ‬ I Bağlama, ekleme,
umumen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻣ‬鵞‫】ﯰﻣ‬ a. Genel halde,
birleştirme.
genellikle. Umumen alghanda – Genellikle.
ulima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫ 】ﯰﻟ‬II a. Bilgin, bilgi sahibi. Umumen éytqanda – Genellemek gerekirse.
ulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯰﻟ‬I Bağlamak, birleştirmek, umumiy 【鴸鴙‫ﻣ‬鵞‫ 】ﯰﻣ‬a. Umumî. Umumiy
eklemek. tinchliq – Genel barış. Umumiy daramet –
ulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯰﻟ‬II ağ. bk. huwlimaq. Genel gelir.

umumiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ﻣ‬鵞‫ 】ﯰﻣ‬a. Umumiyet.

ultang 【‫ 】ﯰﻟﺘﺎڭ‬Kösele.
umumiyleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻣ‬鵞‫ 】ﯰﻣ‬a.u.
ulugh 【‫ﻍ‬鵞‫ 】ﯰﻟ‬bk. uluq.
Genelleştirmek; topluma mal etmek.
uluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯰﻟ‬Ulu, yüce. Uluqlar – Ulular,
umumiyliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫ﻣ‬鵞‫ 】ﯰﻣ‬a.u. Genellik.
büyükler.
umumlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻣ‬鵞‫ 】ﯰﻣ‬a.u. Genelleştirme.
uluqdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻗﺪ‬鵞‫ 】ﯰﻟ‬bk. uluqlimaq.
umumliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﻠ‬鵞‫ 】ﯰﻣ‬a.u. Genellik.
uluqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鵞‫ 】ﯰﻟ‬Ululama, büyütme.
umumlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻣﻠ‬鵞‫ 】ﯰﻣ‬a.u. Genelleştirmek.
uluqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵞‫ 】ﯰﻟ‬Ululamak, büyütmek.
umurtqa 【‫ﺭﺗﻘﺎ‬鵞‫ 】ﯰﻣ‬bk. omurtqa.
uluqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫】ﯰﻟ‬ Ululuk, büyüklük.
Uluqluq qilmaq – Büyüklük etmek. umutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﯰﻣ‬ağ. bk. unutulmaq.

uluqsiman 【‫ﻤﺎﻥ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵞‫ 】ﯰﻟ‬Dalyan gibi; boylu un 【‫ 】ﯰﻥ‬Un. Bughday uni – Buğday unu.
poslu. Un eglimek – Un elemek. Un tartmaq –
uluqwar 【‫ﺍﺭ‬鵣‫ﻗ‬鵞‫ 】ﯰﻟ‬u.f. Büyüklük, yücelik. Buğday öğütmek. Un tartish – Buğday öğütme.
Sungek uni – Kemik unu.
Ulughwar artuqluq – Büyük istidat, yücelik.
unash 【‫ 】ﯰﻧﺎﺵ‬Tasvip etme, onaylama,
uluqwarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺭﻟ‬鵣‫ﻗ‬鵞‫ 】ﯰﻟ‬Yücelik, ululuk,
kabul etme, rıza olma.
büyüklük.
unashmaq 【‫ 】ﯰﻧﺎﺷﻤﺎﻕ‬Anlaşmak, onaylamak,
ulus 【‫ﺱ‬鵞‫ 】ﯰﻟ‬tar. 1. Halk 2. Vatan.
beraber kabul etmek.
ulutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﯰﻟ‬Ekletme, bağlatma.
unatmaq 【‫( 】ﯰﻧﺎﺗﻤﺎﻕ‬unimaq'tan) Kabul
uma 【‫ 】ﯰﻣﺎ‬bk. umu. ettirmek, onaylatmak.
umach 【‫ 】ﯰﻣﺎچ‬Koyu çorba; mısır unu

548
unche 【鴺‫】ﯰﻧﭽ‬O kadar derecede. Unche köp uningche 【鴺‫ﭽ‬鳵鴙‫ 】ﯰﻧ‬Ona göre.
emes – O kadar çok değil. uningda 【‫ﺪﺍ‬鳵鴙‫ 】ﯰﻧ‬Onda.
unche-munche 【鴺‫ﻧﭽ‬鵞‫ﻣ‬-鴺‫ 】ﯰﻧﭽ‬Biraz.
uningdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鳵鴙‫ 】ﯰﻧ‬Ondan. Uningdin
unchi 【鴛‫ 】ﯰﻧﭽ‬Uncu. kéyin – Ondan sonra. Uningdin bashka –
unchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﯰﻧﭽ‬Böyle, öyle, şöyle kadar, Ondan başka. Uningdin köre – Öyle
yapmaktansa; ona nazaran. Uningdin köre buni
bu kadar, öylesine. Unchilik köp emes – O
alghan yaxshi – Ona nazaran bunu almak daha
kadar çok değil.
iyi.
unda 【‫ 】ﯰﻧﺪﺍ‬1. Orada 2. O halde.
uninggha 【‫ﻐﺎ‬鳵鴙‫】ﯰﻧ‬ Ona. Uninggha
unda-munda 【‫ﻧﺪﺍ‬鵞‫ﻣ‬-‫ 】ﯰﻧﺪﺍ‬Orada burada. qarighanda – Ona nazaran.
undaq 【‫】ﯰﻧﺪﺍﻕ‬Öyle. Undaq bolsa – Öyleyse uningghiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﻐ‬鳵鴙‫ 】ﯰﻧ‬O ana kadar; o
halde. Undaq emesmu? – Öyle değil mi? Undaq anda.
bolmighanda – Öyle olmadığı halde.
uningki 【鴛‫ﮑ‬鳵鴙‫ 】ﯰﻧ‬Onunki. Bu kitap uningki
undaq-mundaq 【‫ﻧﺪﺍﻕ‬鵞‫ﻣ‬-‫ 】ﯰﻧﺪﺍﻕ‬Şöyle böyle. – Bu kitap onunki.
U undaq-mundaqlardin emes – O şöyle
uningsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鳵鴙‫】ﯰﻧ‬ Onsuz olmadan.
böylelerinden değil. U undaq-mundaq dep
Uningsiz hem – O olmadan da.
yürüptu – O saçmalıyormuş.
uniwérsal 【‫ﺮﺳﺎﻝ‬鴼鵣鴙‫】ﯰﻧ‬ r. Universal.
undaqchi-mundaqchi 【鴛‫ﻧﺪﺍﻗﭽ‬鵞‫ﻣ‬-鴛‫ 】ﯰﻧﺪﺍﻗﭽ‬1.
Uniwérsal magazin – Süpermarket.
Vay herif vay! 2. Kararsız, sallantılı.
uniwérsitét 【‫ﺖ‬鴽‫ﺘ‬鴙‫ﺮﺳ‬鴼鵣鴙‫ 】ﯰﻧ‬r. Üniversite.
undin 【‫ﻦ‬鴘‫ 】ﯰﻧﺪ‬Ondan; bk. uningdin. Undin
kéyin – Ondan sonra. Undin ilgiri – Ondan unsur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯰﻧﺴ‬a. Unsur, fert, şahıs. Aktip
önce. Undin qalsa – Ondan kala. unsur – Etkili fert; ilerici. Eksiyetchi unsur –
undin-bundin 【‫ﻦ‬鴘‫ﻧﺪ‬鵞‫ﺑ‬-‫ﻦ‬鴘‫】ﯰﻧﺪ‬ Ondan Gerici, muhalif, inatçı.

-bundan. untughaq 【‫ﻏﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﻧﺘ‬Unutkan.

ungay 【‫ﺎي‬鳴‫ 】ﯰ‬bk. ongay. untughaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﺎﻗﻠ‬鵞‫ 】ﯰﻧﺘ‬Unutkanlık.

ungghiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ﻐ‬鳴‫ 】ﯰ‬O ana kadar; o arada. untuldurush 【‫ﻟﺪۇﺭۇﺵ‬鵞‫ 】ﯰﻧﺘ‬Unutturma.

uni 【鴛‫ 】ﯰﻧ‬Onu. Uni körmidim – Onu untulghusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻟﻐ‬鵞‫ 】ﯰﻧﺘ‬Unutulmaz.

görmedim. Unisi néme qilghini? – Neden öyle untulmas 【‫ﻟﻤﺎﺱ‬鵞‫】ﯰﻧﺘ‬ Unutulmaz.
yapmış?
Unutulmas tesir qaldurmaq – Unutulmaz tesir
uni-muni 【鴛‫ﻧ‬鵞‫ﻣ‬-鴛‫ 】ﯰﻧ‬Onu-bunu. Uni-muni bırakmak.
dep – Onubunu diye. Uni-muni dep baralmay untulmaydighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴘‫ﺪ‬鴵‫ﻟﻤﺎ‬鵞‫ 】ﯰﻧﺘ‬Unutulmaz.
qaldim – Onu-bunu diye gidemedim.
untumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﯰﻧﺘ‬ Unutmak. Untup
unimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯰﻧ‬Kabul etmek, rıza olmak,
qalmaq – Unutuvermek. Untup ketmek –
onaylamak, tasvip etmek.
Unutmuş olmak.
uning 【鵘鴙‫】ﯰﻧ‬Onun. Uning bilen – Onunla.
untush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﯰﻧﺘ‬Unutma, unutuş.
Uning üstige – Üstelik. Uning üchün – Onun
için. unutqaq 【‫ﺗﻘﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﻧ‬Unutkan.

549
unutqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﻘﺎﻗﻠ‬鵞‫ 】ﯰﻧ‬Unutkanlık. urchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺭﭼ‬1. Masura 2. Çıkrık (-ğı).

unutmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﻧ‬Unutmak. urda 【‫ 】ﯰﺭﺩﺍ‬ağ. bk. orda.

unutmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﻤﺎﺳﻠ‬鵞‫ 】ﯰﻧ‬Unutmazlık. Urguy 【‫ي‬鵞‫ 】ﯰﺭﮔ‬ağ. bk. Uyghur.

unutturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﺘ‬鵞‫( 】ﯰﻧ‬unutmaq'tan) urghu 【鵞‫ 】ﯰﺭﻏ‬dil. Vurgu. Urghu kéyinki

Unutturmak. Unutturmay ésimge sal – boghumda – Vurgu son hecede.
Unutturmadan hatırlat. urghuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﯰﺭﻏ‬dil. Vurgulu. Urghuluq
unutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﯰﻧ‬Unutulmak. boghum – Vurgulu hece.
unutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﯰﻧ‬I Unutma, unutmak. urghumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﯰﺭﻏ‬ Sıçramak. Néfit

unutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫】ﯰﻧ‬ II Kabul ettirme, urghup chiqti – Neft sıçrayıp çıktı. Könglüm
urghuydu – Emin değilim, endişeliyim.
onaylatma.
urghusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ 】ﯰﺭﻏ‬Vurgusuz. Urghusiz
unwan 【‫ﺍﻥ‬鵣‫ 】ﯰﻧ‬a. Ünvan. Herbiy unwan –
boghum – Vurgusuz hece.
Askerî unvan. Pexriy unwan – Şeref unvanı.
urmaq 【‫ 】ﯰﺭﻣﺎﻕ‬Vurmak, dövmek. Urup
upa 【‫ 】ﯰﭘﺎ‬1. Pudra. Upa qutisi – Pudra
chüshürmek – Vurarak düşürmek. Urup kétish
kutusu. Upa sürkimek – Pudra sürmek. 2.
– Vurmak, delmek, kırmak. Yürigim urup
Üstübeç. Upa yaqmaq – Üstübeç sürmek.
turuptu – Heyecanlıyım, korkuyorum. Oghrini
upa-englik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴‫ﯬ‬-‫】ﯰﭘﺎ‬ Kozmetik. qaraqchi urdi – Hırsızı haydut vurdu. Lap
Upa-englik sürtmek – Kozmetik kullanmak. urmaq – Çene çalmak; saçmalamak. Ah urmaq
upqun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﯰﭘﻘ‬Dalga, dalgır, çırpıntı. – Ah çekmek. Shamal urup turuptu – Yel
esiyor. Tömürni qizighida ur – d. Demiri
uplimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯰﭘﻠ‬İç çekmek; ah çekmek.
tavmda döv. Xuda urdi – Allah belasını verdi.
uprash 【‫ 】ﯰﭘﺮﺍﺵ‬Yıpranma, eskime. Xuda urghur! – Allah belasını versin! Xuda
upratmaq 【‫】ﯰﭘﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬ (uprimaq'tan)
ursun! – Allah belasını versin! Xudaning
urghuni – Allahın kahri. Séni Xuda uruptu –
Yıpratmak, eskitmek.
Seni Allah kahretmiş.
uprimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﯰﭘﺮ‬Yıpranmak, eskimek.
urp 【‫ 】ﯰﺭپ‬a. Adet, alışık.
upuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯰﭘ‬a. Ufuk.
urp-adet 【‫ﯪﺩەﺕ‬-‫ 】ﯰﺭپ‬a. Töre, alışık, ahlak,
upula-tupula 【鳣鵞‫ﭘ‬鵞‫ﺗ‬-鳣鵞‫ 】ﯰﭘ‬Acele, çarçabuk, ğelenek.
üstünkörü. Upula-tupula ishlen'gen ish – Acele
urra 【‫ 】ﯰﺭﺭﺍ‬Hura.
yapılmış iş.
uruq 【‫ 】ﯰﺭۇﻕ‬1. Tohum 2. Soy. Uruq
ur-yiqit 【‫ﺖ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵-‫ 】ﯰﺭ‬Katliam, yağma, yakıp
chachmaq – Tohum saçmak; tohum ekmek.
yıkmak, talan etmek, yumruk kavgası.
Kishilik urughi – İnsan nesli, soy, kuşak, boy.
ur-yiqitchi 【鴛‫ﺘﭽ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵-‫ 】ﯰﺭ‬Yakıp yıkan kimse; Qérindash uruq – Aynı soydam.
kavgacı.
uruq-aymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﯪ‬-‫ 】ﯰﺭۇﻕ‬Nesil, soy, boy,
ura 【‫ 】ﯰﺭﺍ‬Tahıl konulan çukur. kabile. Uruq-aymaq alaqiliri – Boy ve kabile
uran 【‫ 】ﯰﺭﺍﻥ‬r. kim. Uranyum. Uran rudisi ilişkileri. Uruq aymighi bolmighan – Soysuz,
– Maden cevheri. nesilsiz.

550
uruq-pusht 【‫ﺷﺖ‬鵞‫ﭘ‬-‫ 】ﯰﺭۇﻕ‬Evlat, nesil. savaş. Grazhdanlar urushi – İç savaş. Azatliq
urushi – Kurtuluş savaşı. Özara urush – Kendi
uruq-tuqqan 【‫ﻗﻘﺎﻥ‬鵞‫ﺗ‬-‫ 】ﯰﺭۇﻕ‬Akraba, soy.
aralarındaki savaş. Urush otini
uruq-tuqqanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗﻘﺎﻧﭽ‬鵞‫ﺗ‬-‫】ﯰﺭۇﻕ‬ tutashturghuchilar – Savaş ateşini tutuşturanlar.
Akrabalık. Uruq-tuqqanchiliq qilmaq – Urush körgen yigit – Savaş görmüş delikanlı.
Akrabalık ilişkiyi sürdürmek. Kocha urushliri – Sokak savaşları. Tanka
urushi – Tank savaşı.
uruq-tuqqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻘﺎﻧﻠ‬鵞‫ﺗ‬-‫ 】ﯰﺭۇﻕ‬Akrabalık.
Uruq-tuqqanliq münasiwetler – Akrabalık urushchan 【‫ 】ﯰﺭۇﺷﭽﺎﻥ‬Kavgacı, maceracı,
ilişkiler. dövüşken.

uruq-tuqqansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻗﻘﺎﻧﺴ‬鵞‫ﺗ‬-‫ 】ﯰﺭۇﻕ‬Akrabasız. urushchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﯰﺭۇﺷﭽﺎﻧﻠ‬ Kavgacılık,

dövüşkenlik.
uruqcha 【‫ 】ﯰﺭۇﻗﭽﺎ‬Çekirdek.
urushxumar 【‫ﻣﺎﺭ‬鵞‫ 】ﯰﺭۇﺷﺨ‬Savaş yanlısı;
uruqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯰﺭۇﻗﭽ‬1. Tohumculuk 2.
savaştan yana.
Kabile düzeni. Uruqchiliq tüzümi – Kabile
düzeni. urushxumarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺎﺭﻟ‬鵞‫】ﯰﺭۇﺷﺨ‬ Savaş
yanlılığı.
uruqdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯰﺭۇﻗﺪﺍﺷﻠ‬Kabile düzeni.
urushqaq 【‫ 】ﯰﺭۇﺷﻘﺎﻕ‬Kavgacı, dövüşken.
uruqlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫】ﯰﺭۇﻗ‬
Döllendirmek. urushqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﯰﺭۇﺷﻘﺎﻗﻠ‬ Kavgacılık,
dövüşkenlik.
uruqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﯰﺭۇﻗ‬Döllenmek.
urushmaq 【‫ 】ﯰﺭۇﺷﻤﺎﻕ‬Savaşmak, dövüşmek.
uruqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯰﺭۇﻗﻠ‬I Tohumlanmak.
Urushup qalmaq – Dövüşmek. Urushup
Güller uruqlidi – Çiçekler tohumlandı.
tillimang méni – Beni hakaret etmeyin.
Bughday uruqlap qaldi – Buğday tohumlandı.
urushperest 【‫ﺭەﺳﺖ‬鴺‫】ﯰﺭۇﺷﭙ‬ u.f. Savaş
uruqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯰﺭۇﻗﻠ‬II Döllenmek.
taraftarı; kavgacı.
uruqluq 【‫ﻕ‬鵞‫】ﯰﺭۇﻗﻠ‬ Tohum. Süpetlik
urushperestlik 【鵗鴙‫ﺭەﺳﺘﻠ‬鴺‫ 】ﯰﺭۇﺷﭙ‬u.f.u. Savaş
uruqluq – Kaliteli tohum.
taraftarlığı.
uruqlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ 】ﯰﺭۇﻗﻠ‬Döllenme.
urushturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫( 】ﯰﺭۇﺷﺘ‬urushmaq'tan)
urulmaq 【‫ 】ﯰﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬Vurulmak, dövülmek. Savaştırmak, dövüştürmek.
urunchaq 【‫ 】ﯰﺭۇﻧﭽﺎﻕ‬Çalışkan, tutumlu, usquch 【‫چ‬鵞‫ 】ﯰﺳﻘ‬Kürek, kepçe.
girişken.
usluk 【‫ك‬鵞‫ 】ﯰﺳﻠ‬1. Susızlığı gidermek için
urunchaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﯰﺭۇﻧﭽﺎﻗﻠ‬ Çalışkanlık, içilen içki 2. Susızlık. Uslughimni qandurdim –
tutumluluk. Susızlığımı girderdim.
uruwalmaq 【‫ 】ﯰﺭۇۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬Çarpmak, çarpılmak. usluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺳﻠ‬Becerikli, mahir, usta.
urush 【‫ 】ﯰﺭۇﺵ‬1. Savaş 2. Dövüş. Arimizda uslup 【‫پ‬鵞‫ 】ﯰﺳﻠ‬a. Üslup, tarz, usul.
urush chiqip ketti – Aramızda dövüş çıktı.
usmaq 【‫ 】ﯰﺳﻤﺎﻕ‬Uzatmak, vermek, almak,
Urush-talash – Dövüş-dalaş, macera, kavga.
çekmek, dökmek, koymak. Tamaq usmaq –
Urush-talashsiz yashimaq – Kavgasız yaşamak.
Yemeği tabağa koymak.
Weten urushi – Vatan savaşı; istilaya karşı

551
ussash 【‫ 】ﯰﺳﺴﺎﺵ‬Susama. usung 【‫ڭ‬鵞‫ 】ﯰﺳ‬ç. Bir tür sebze ki, deve

ussiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯰﺳﺴ‬Beceriksiz, maharetsiz. kuyruğuna benzer. Çiy yenilir.

usush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﯰﺳ‬bk. usmaq.

ussizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫】ﯰﺳﺴ‬ Beceriksizlik,
maharetsizlik. ushaq 【‫ 】ﯰﺷﺎﻕ‬bk. ushshaq.

ussul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﯰﺳﺴ‬a. Dans. Ussul oynimaq – ushalmaq 【‫ 】ﯰﺷﺎﻟﻤﺎﻕ‬Ufalmak.

Dans oynamak. ushatmaq 【‫ 】ﯰﺷﺎﺗﻤﺎﻕ‬Ufaltmak, kırmak.
ussulchi 【鴛‫ﻟﭽ‬鵞‫ 】ﯰﺳﺴ‬İyi dans oynayan.
ushbu 【鵞‫ 】ﯰﺷﺒ‬İşte bu.
ussuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﯰﺳﺴ‬bk. usluq.
ushqashmaq 【‫ 】ﯰﺷﻘﺎﺷﻤﺎﻕ‬ağ. Karşılaşmak.
ussumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺳﺴ‬Susamak. Men yolda uninggha ushqashtim – Ben yolda
ussuzluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺯﻟ‬鵞‫ 】ﯰﺳﺴ‬bk. ussumaq. onunla karşılaştım. Yolda bir boway
ushqushup qaldi – Yolda bir dede karşılaştı.
usta 【‫ 】ﯰﺳﺘﺎ‬f. Usta. U öz ishige nahayiti Men tuyuqsiz uninggha ushqushup qaldim –
usta – O kendi işine son derece mahir. Sen'et Ben tesadüf onunla karşılaştım.
ustiliri – Sanat ustaları. Gepke usta – Söze
ushqurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺷﻘ‬Bağırmak, aksırmak.
mahir.
ushqutquch 【‫چ‬鵞‫ﺗﻘ‬鵞‫ 】ﯰﺷﻘ‬Düdük.
ustaz 【‫ 】ﯰﺳﺘﺎﺯ‬a. Öğretmen, hoca.
ushqutqum 【‫ﻡ‬鵞‫ﺗﻘ‬鵞‫ 】ﯰﺷﻘ‬Islık, vızıltı.
ustazliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﯰﺳﺘﺎﺯﻟ‬ a.u. Öğretmenlik;
hocalık. Ustazliq qilmaq – Hocalık yapmak. ushqutmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫】ﯰﺷﻘ‬ Islık çalmak,

ustghan 【‫ 】ﯰﺳﺘﻐﺎﻥ‬ağ. bk. ustuxan. vızıldamak. Shamal ushqutup turuptu – Rüzgar

vızıldıyor.
ustixana 【‫ﺨﺎﻧﺎ‬鴙‫ 】ﯰﺳﺘ‬f. Yapım evi, imalathane.
ushshaq 【‫ 】ﯰﺷﺸﺎﻕ‬Ufak. Ushshaq oghriliq –
ustixanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺨﺎﻧﻠ‬鴙‫ 】ﯰﺳﺘ‬f.u. Kemikli. Ufak hırsızlık; ufak-tefek şeyleri çalmak.
ustikar 【‫ﮑﺎﺭ‬鴙‫ 】ﯰﺳﺘ‬f. Usta. Ushshaq bala – Küçük çocuk. Ushshaq döletler
– Küçük devletler. Ushshaq qilmaq – Ufaltmak.
ustikarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮑﺎﺭﻟ‬鴙‫ 】ﯰﺳﺘ‬f.u. Ustahk.
Ushshaq ishlepchiqarghuchi – Küçük üretim
ustuxan 【‫ﺧﺎﻥ‬鵞‫ 】ﯰﺳﺘ‬Kemik, iskelet. Mure sahibi. Ushshaq pul – Bozuk para, küçük para.
ustuxini – Omuz kemiği. Ushshaq mal – Küçük baş hayvanlar. Ushshaq
ustuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ 】ﯰﺳﺘ‬Ustalık, mahirlik. Sözge
qol – Parmak. Ushshaq söz – Gevezelik,
dedikodu, saçma.
ustuluq – Söze mahirlik, hatiplik.
ushshuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺷﺸ‬1. Şiş, kabartı. Ushshuq
ustura 【‫ﺭﺍ‬鵞‫ 】ﯰﺳﺘ‬f. Ustura.
késel – Şiş hastalığı. 2. Uçuk, sivilce 3. Yumru 4.
usturlap 【‫پ‬鳣‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯰﺳﺘ‬f. Müneccimlik. Sıvışık, yapışkan, çam sakızı gibi. 5. Utanmaz 6.
usul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﯰﺳ‬I a. Usul, metod, tarz. Idare Şımarık, hırçın.
usuli – İdare usulu. ushshuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫】ﯰﺷﺸ‬ Yılışıklık,
usul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﯰﺳ‬II a. bk. ussul. şımarıklık, utanmazlık.

usul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﯰﺳ‬III a. ağ. bk. hosul. ushtumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺷﺘ‬Ufaltmak, ufalamak,
parçalamak. Nan ushtumaq – Ekmeği ufaltmak.
usulchi 【鴛‫ﻟﭽ‬鵞‫ 】ﯰﺳ‬İyi dans oynayan.

552
ushtumtut 【‫ﺕ‬鵞‫ﻣﺘ‬鵞‫】ﯰﺷﺘ‬ Tesadüf, ani, utuqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵞‫】ﯰﺗ‬ Başarısızlık,
birdenbire. Ushtumtut soraq – Ani sorgu. muvaffakıyetsizlik, kazançsızlık.

ushtuwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺷﺘ‬Koparmak, kınp utulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺗ‬Kaybetmek, yenilmek,

koparmak. yenilgi.

ushur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯰﺷ‬a. öshür. uturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺗ‬bk. utturmaq.

ushutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ 】ﯰﺷ‬Ufaltma. utush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﯰﺗ‬Kazanma, yenme. Utush

utan 【‫ 】ﯰﺗﺎﻥ‬ağ. bk. qaxshal. oyuni – Kumar.

uwa 【‫ 】ﯰۋﺍ‬Yuva. Éyiq uwisi – Ayı yuvası.
utquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﯰﺗﻘ‬ (utmaq'tan)
Chümülining uwisi – Karıncanın yuvası. Here
Kaybetmek.
uwisi – Ara kuvanı. Uwa salmaq – Yuva
utmaq 【‫ 】ﯰﺗﻤﺎﻕ‬Kazanmak, yenmek. yapmak.
utopik 【鵗鴙‫ﭘ‬鵝‫ 】ﯰﺗ‬r. Ütopik. uwaq 【‫ 】ﯰۋﺍﻕ‬Ufak. Uwaq aqche – Ufak para,
utopist 【‫ﺴﺖ‬鴙‫ﭘ‬鵝‫ 】ﯰﺗ‬r. fels. Ütopist. bozuk para. Uwaq chöp – Ot kırıntısı. Nan
uwighi – Ekmek ufağı.
utopistik 【鵗鴙‫ﺴﺘ‬鴙‫ﭘ‬鵝‫ 】ﯰﺗ‬r. Ütopik, hayali.
uwaq-tüyek 【‫ك‬鴺鴵鵠‫ﺗ‬-‫ 】ﯰۋﺍﻕ‬Ufak tefek.
utopistliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﺘﻠ‬鴙‫ﭘ‬鵝‫ 】ﯰﺗ‬Ütopik, hayali.
Utopistliq pelsepe – Ütopik felsefe. uwaqsinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯰۋﺍﻗﺴ‬Küçümsenmek.

uttur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯰﺗﺘ‬ağ. Doğru, düz, doğrudan uwal 【‫ 】ﯰۋﺍﻝ‬a. Vebal. Uwal boldi – Yazık
doğru, kestirme. Uttur yol – Kestirme yol. oldu. Uwali manga bolsun – Vebalı benim
Uttur qarimaq – Doğru bakmak. boynumda. Uwal emesmu? – Yazık değil mi?

utturida 【‫ﺪﺍ‬鴘‫ﺭ‬鵞‫ 】ﯰﺗﺘ‬Karşıda. Utturumda – uwalmaq 【‫ 】ﯰۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬Ufalmak.

Karşımda. uwatquch 【‫چ‬鵞‫ 】ﯰۋﺍﺗﻘ‬Ufaltan alet, çekiç.
utturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﯰﺗﺘ‬ (utmaq'tan) Uwatquch bazghan – Ufaltan büyük çekiç.
Kaybetmek; bk. utquzmaq. uwatmaq 【‫ 】ﯰۋﺍﺗﻤﺎﻕ‬Ufaltmak.
utturuwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۇۋەﺗﻤ‬鵞‫ 】ﯰﺗﺘ‬Kaybetmek. uwlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﯰۋ‬Uluma, ulumak.
utuwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺗ‬Kazanmak, yenmek. uwlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯰۋﻟ‬Ulumak.
utughluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻏﻠ‬鵞‫ 】ﯰﺗ‬bk. utuqluq. uwulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯰۋۇﻟ‬Ovmak. Közingni
utughuch 【‫چ‬鵞‫ﻏ‬鵞‫ 】ﯰﺗ‬ağ. bk. otughuch. uwulima – Gözünü ovma.

utuq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺗ‬Başarı, muvaffakiyet, kazanç. uy 【‫ 】ﯰي‬Öküz. Uy harwa – Öküz arabası.

Utuqqa ége bolmaq – Başarmak, kazanmak.
Utuqqa erishmek – Kazanmak, başarmak,
eldetmek.
utuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫】ﯰﺗ‬Başarılı, kazançlı, faydalı,
avantajlı. Utuqluq zayom – Avantajlı istikraz.
utuqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵞‫ 】ﯰﺗ‬Başansız, muvaffakıyetsiz,
kazançsız.
uyaq 【‫ﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯰ‬O taraf, ötesi.
uyaq-buyaq 【‫ﺎﻕ‬鴵鵞‫ﺑ‬-‫ﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯰ‬O tarafbu taraf.
Uyaq-buyaqni qarap bar – Çevrene bakarak var
(git). Ishning uyaq-buyaghini körüp heriket qil
– İşi inceledikten sonra hareket et.
uyaq-buyaqta 【‫ﺎﻗﺘﺎ‬鴵鵞‫ﺑ‬-‫ﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯰ‬Her tarafta.
Uyaq-buyaqtin – Her taraftan. Uyaq-buyaqqa –

553
Her tarafa. Uyaq-buyaqqa qarap ish qiling – uyatsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺎﺗﺴ‬鴵‫ 】ﯰ‬Utanmazlık.
Çevrene bakarak iş yap.
uydurma 【‫ﺪۇﺭﻣﺎ‬鴵‫ 】ﯰ‬Uydurma. Uydurma
uyaqqa 【‫ﺎﻗﻘﺎ‬鴵‫ 】ﯰ‬O tarafa. gepler – Uydurma sözler; uydurulmuş sözler.
uyaqta 【‫ﺎﻗﺘﺎ‬鴵‫ 】ﯰ‬O tarafta. uyerde 【‫ﺭﺩە‬鴺鴵‫ 】ﯰ‬Orada.
uyaqtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺎﻗﺘ‬鴵‫ 】ﯰ‬O taraftan. uyerdin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺭﺩ‬鴺鴵‫ 】ﯰ‬Oradan.
uyalchaq 【‫ﺎﻟﭽﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯰ‬Utangaç, utangan. uyerge 【鴺‫ﺭﮔ‬鴺鴵‫ 】ﯰ‬Oraya.
uyalchaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻟﭽﺎﻗﻠ‬鴵‫】ﯰ‬ Utangaçlık, uyghun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﯰ‬Uygun. Uyghun bolmaq –
utanganlık. Uygun olmak. Uyghun emes – Uygun değil. Bu
uyaldurmaq 【‫ﺎﻟﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵‫】ﯰ‬ (uyalmaq'tan) xewer emiliyetke uyghun emes – Bu haber
Utandırmak. gerçeğe uygun değil.

uyalmaq 【‫ﺎﻟﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯰ‬Utanmak. uyghunlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫】ﯰ‬

Uygunlaştırmak, uygun hale getirmek.
uyaltmaq 【‫ﺎﻟﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫】ﯰ‬ (uyalmaq'tan)
Utandırmak. uyghunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﯰ‬Uygunluk.

uyan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ 】ﯰ‬O taraf. Uyghur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﯰ‬Uygur. Uyghur tili – Uygur
dili. Sériq Uyghurlar – Sarı Uygurlar. Qédimqi
uyan-buyan 【‫ﺎﻥ‬鴵鵞‫ﺑ‬-‫ﺎﻥ‬鴵‫ 】ﯰ‬1. Her taraf 2. Bir
Uyghur tili – Eski Uygur dili.
şeyler. Uyan-buyan almaqchimen – Bir şeyler
alacağım. Uyghurshunas 【‫ﻧﺎﺱ‬鵞‫ﺭﺷ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫ 】ﯰ‬Uygurşunas,
Uygur bilimi bilgini.
uyanda 【‫ﺎﻧﺪﺍ‬鴵‫ 】ﯰ‬O tarafta.
Uyghurshunasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺎﺳﻠ‬鵞‫ﺭﺷ‬鵞‫ﻐ‬鴵‫】ﯰ‬
uyandin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺎﻧﺪ‬鴵‫ 】ﯰ‬O taraftan.
Uygurşunaslık, Uygur bilimselliği.
uyangha 【‫ﺎﻧﻐﺎ‬鴵‫ 】ﯰ‬O tarafa.
uyqu 【鵞‫ﻘ‬鴵‫ 】ﯰ‬Uyku. Uyqudin oyghanmaq –
uyat 【‫ﺎﺕ‬鴵‫ 】ﯰ‬Ayıp, utanç, ar, haya. Méni Uykudan uyanmak. Uyqu arilash – Uyku
uyatqa qaldurding – Beni utandırdın. Uyatqa karışık. Uyqum qachti – Uykum kaçtı.
qaldurmaq – Utandırmak. Uyatqa qalmaq – Uyqumni keltürdi – Uykumu getirdi. Uyqum
Utanmak. Uyat emesmu sizge – Utanmıyor kéliwatidu – Uykum geliyor. Uyqum kélidu –
musunuz. Uyat söz – Ayıp söz. Uykum gelir. Uyqum kelmeydu – Uykum
uyatchan 【‫ﺎﺗﭽﺎﻥ‬鴵‫】ﯰ‬ Utanan, utangaç, gelmiyor. Uyqu keltürmek – Uyku getirmek.
Uyqu keltürüdighan – Uyku getiren. Uyqum
utangan.
qanmidi – Uykumu alamadım. Uyqu
uyatchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺗﭽﺎﻧﻠ‬鴵‫】ﯰ‬ Utangaçlık, keltürüdighan dora – Uyku getiren ilaç. Uyqu
utanganlık. basmaq – Uyku basmak. Uyqugha ketmek –
uyatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺗﻠ‬鴵‫ 】ﯰ‬Ayıp, utandırıcı. Uyatliq Uyumak, uyumaya başlamak, uyumaya
ish – Utandırıcı iş. Uyatliq qonaq – Saygılı çalışmak.
konuk. uyquchan 【‫ﭼﺎﻥ‬鵞‫ﻘ‬鴵‫ 】ﯰ‬Uykucu.
uyatmaq 【‫ﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯰ‬Utanmak. uyquchanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭼﺎﻧﻠ‬鵞‫ﻘ‬鴵‫ 】ﯰ‬Uykuculuk.
uyatsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﺗﺴ‬鴵‫ 】ﯰ‬Utanmaz. Uyatsizlanmaq uyquluk 【‫ك‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻘ‬鴵‫ 】ﯰ‬Uykulu.
– Utanmaz hale gelmek.

554
uyquluqta 【‫ﻗﺘﺎ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻘ‬鴵‫】ﯰ‬ Uykulu halde. Mayalamak, ekşitmek.
Uyquluk közler – Uykulu gözler. Uyquluk uzaghul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﯰﺯﺍﻏ‬ağ. bk. uzaqi.
adem – Uykulu adam.
uzaq 【‫】ﯰﺯﺍﻕ‬Uzak. Uzak Sherq – Uzak Doğu.
uyqusiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻘ‬鴵‫】ﯰ‬ Uykusunu Uzaqqa sozmaq – Uzatmak. Uzaq ötmüsh –
getirmek. Uzak geçmiş. Uzaq gep – Uygulanması zor.
uyqusirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻘ‬鴵‫ 】ﯰ‬Uykusu gelmek. Uzaq ömürlük – Uzun ömürlü. Uzaq dewirlik –
Uzun devirli. Uzaq degende – En uzağı. Uzaq
uyqusiritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻘ‬鴵‫】ﯰ‬ Uykusunu
müddetlik – Uzun müddetli.
getirme.
uzaq-yekin 【‫ﻦ‬鴙‫ﮐ‬鴺鴵-‫ 】ﯰﺯﺍﻕ‬Uzak ve yakın.
uyqusiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻘ‬鴵‫ 】ﯰ‬Uykusuz. Uyqusiz ötken
tün – Uykusuz geçen gece. uzaq-yéqinda 【‫ﻨﺪﺍ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵-‫ 】ﯰﺯﺍﻕ‬Bir gün.

uyqusizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺳ‬鵞‫ﻘ‬鴵‫ 】ﯰ‬Uykusuzluk. uzaq-yéqinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵-‫ 】ﯰﺯﺍﻕ‬Uzak ve

yakınlık. Uzaq-yéqinliqigha qarimidim – Uzak
uyma 【‫ﻤﺎ‬鴵‫ 】ﯰ‬1. Yığın, küme. Uyma qar –
ve yakınlığına bakmadım.
Kar kümesi. 2. Çöplük, mezbele, süprüntülük.
uzaqi 【鴛‫ 】ﯰﺯﺍﻗ‬Geçen yılın.
uyulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞鴵‫ 】ﯰ‬I bk. oyulmaq.
uzaqqa 【‫ 】ﯰﺯﺍﻗﻘﺎ‬Uzağa.
uyulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞鴵‫ 】ﯰ‬II Toplanmak.
uzaqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﯰﺯﺍﻗ‬Uzaklaşmak.
uyulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵‫ 】ﯰ‬Utanma, mahcup olma.
uzaqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫( 】ﯰﺯﺍﻗ‬uzaqlimaq'tan)
uyumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞鴵‫ 】ﯰ‬Mayalanmak, ekşimek.
Uzaklatmak.
Süt uyup qaptu – Süt ekşimiş.
uzaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯰﺯﺍﻗﻠ‬Uzaklık.
uyushqaq 【‫ﺷﻘﺎﻕ‬鵞鴵‫ 】ﯰ‬Çabuk birleşen.
uzaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯰﺯﺍﻗﻠ‬Uzaklamak.
uyushqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺷﻘﺎﻗﻠ‬鵞鴵‫】ﯰ‬ Birliklilik.
Uyushqaqliq tüpeylidin – Birliktelikten dolayı. uzaqlimay 【‫ﻤﺎي‬鴙‫ 】ﯰﺯﺍﻗﻠ‬Uzaklamadan.

uyushqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鵞鴵‫】ﯰ‬ Birlik, birleşmiş. uzaqlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ 】ﯰﺯﺍﻗﻠ‬Uzaklaşma.

Uyushqan halde – Birlik halinde. uzaqlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯰﺯﺍﻗﻠ‬Uzaklatma.
uyushma 【‫ﺷﻤﺎ‬鵞鴵‫】ﯰ‬ Dernek. Medeniy uzaqta 【‫ 】ﯰﺯﺍﻗﺘﺎ‬Uzakta.
aqartish uyushmisi – Kültür nemeği. Yoshurun
uzaqtiki 【鴛‫ﮑ‬鴙‫ 】ﯰﺯﺍﻗﺘ‬Uzaktaki.
uyushma – Gizli dernek.
uzaqtin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﯰﺯﺍﻗﺘ‬Uzaktan. Bizning öy
uyushmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵞鴵‫】ﯰ‬ Birleşmek,
uzaqtin körünüdu – Bizim ev uzaktan
örgütlenmek, teşkilâtlanmak.
görünüyor. Uzaqtin béri – Çoktan buyana.
uyushturghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﺷﺘ‬鵞鴵‫ 】ﯰ‬Tertipleyen, Uzaqtin-uzaq – Çok uzak.
kurucu, örgütleyici.
uzanmaq 【‫ 】ﯰﺯﺍﻧﻤﺎﻕ‬Uzanmak.
uyushturghuchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭼ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﺷﺘ‬鵞鴵‫】ﯰ‬
uzarmaq 【‫ 】ﯰﺯﺍﺭﻣﺎﻕ‬Uzamak. Kün uzardi –
Örgütleyicilik, kuruculuk, teşkilatçılık.
Gün uzadı.
uyushuk 【‫ك‬鵞‫ﺷ‬鵞鴵‫ 】ﯰ‬1. Mıncık mıncık,
uzartilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﯰﺯﺍﺭﺗ‬Uzatılmak.
buruşturulmuş. 2. Birleşik 3. Tertipli, düzenli.
uzartmaq 【‫( 】ﯰﺯﺍﺭﺗﻤﺎﻕ‬uzarmaq'tan) Uzatmak.
uyutmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞鴵‫】ﯰ‬ (uyumaq'tan)

555
uzatquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ 】ﯰﺯﺍﺗﻘ‬Uğurlayan. uzun-uzaq 【‫ﯰﺯﺍﻕ‬-‫ 】ﯰﺯۇﻥ‬Uzun ve uzak;

uzatmaq 【‫ 】ﯰﺯﺍﺗﻤﺎﻕ‬Uğurlamak. Uzutup uçsuz bucaksız. Uzun-uzaqqa sozulghan étizlar

– Uçsuz bucaksız tarlalar.
qoymaq – Uğurlamak; birini kapıya kadar
geçirmek. uzunchaq 【‫ 】ﯰﺯۇﻧﭽﺎﻕ‬Uzunca.

uzaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﯰﺯﺍ‬Uzatmak. uzunchaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯰﺯۇﻧﭽﺎﻗﻠ‬Uzunca olma hali.

uzayturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘ‬鴵‫( 】ﯰﺯﺍ‬uzaytmaq'tan) uzundin-uzun 【‫ﯰﺯۇﻥ‬-‫ﻦ‬鴘‫ 】ﯰﺯۇﻧﺪ‬1. Uzak

Uzattırmak. mesafe 2. Uzun zaman.

uzimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﯰﺯ‬Uzaklaşmak. Uzap ketmek
– Uzaklaşmak. Balilar uzap kétip qaptu –
Çocuklar uzaklaşıp gitmişler. Qöp uzimay –
Çok geçmeden. Bu ish uzap ketti – Bu iş
gecikti.
uzuq 【‫ 】ﯰﺯۇﻕ‬ağ. bk. ozuq.
uzun 【‫ 】ﯰﺯۇﻥ‬Uzun. Uzunigha – Uzununa.
uzunghiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ﯰﺯۇﻧﻐ‬Uzun bir zamana
kadar. Xéli uzunghiche qarap turdi – Epey
zamana kadar ayakta baktı kaldı.
uzunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﯰﺯۇﻧﻠ‬Uzunluk. Uzunlighi 5
métr – Uzunluğu 5 metre. Atmish besh gradus
gherp uzunlighida – Altmış beş derece batı
boyutunda.

Uzunigha késish – Uzununa kesme. Uzundin – uzunush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﯰﺯۇﻧ‬Uzanma.

Uzundan. Uzun müddetlik – Uzun müddetli. uzurush 【‫ 】ﯰﺯۇﺭۇﺵ‬Uzama.
Uzungha sozulghan – Devamlı, uzun devam
edecek olan. Uzundin bérige – Çoktan buyana. uzuti 【鴛‫】ﯰﺯۇﺗ‬ Uzununa, uzunluğuna,
Uzundin melum – Çoktan belli. Uzun ötmestin uzunluğu. Binaning uzuti teripi – Binanın
– Çok geçmeden. Uzun yillar – Uzun yıllar. uzunluğu tarafı.
Uzun yillarghiche – Uzun yıllara kadar. Uzun uzutush 【‫ﺵ‬鵞‫ 】ﯰﺯۇﺗ‬Uğurlama; kapıya kadar
ömür – Uzun ömür. Uzun qol – Orta parmak. geçirme.
Uzun qulaq – Kulağı delik. Uzun qulaqtin
uzuyush 【‫ﺵ‬鵞鴵‫ 】ﯰﺯۇ‬Uzama.
anglanghan xewerlerge qarighanda –
Duyulmuş haberlere göre.

556
üch 【‫ 】ﯴچ‬Üç. Üch ayaq – Üç ayak. Üch üchü 【鵠‫ 】ﯴﭼ‬ağ. bk. üchey.
bulung – Üç köşe (üç köşeli matematik çizgi üchülen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻟ‬鵠‫ 】ﯴﭼ‬bk. ücheylen.
aleti). Üch bulungluq – Üç köşeli. Üch ayliq –
Üç aylık. Üch talaq – Uç talak. üchün 【‫ﻥ‬鵠‫ 】ﯴﭼ‬İçin. Sen üchün – Sen için.
Shuning üchün – Şunun için. Bext üchün –
üchek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﭼ‬Yuva, sığınak. Üchektigi
Baht için. Biz tinchliq üchün kürüshimiz – Biz
chiwin – Yuvadaki sinek kurtçuğu.
banş için mücadele edeceğiz. Uning
üchey 【‫ي‬鴺‫ 】ﯴﭼ‬Barsak. Achchiq üchey – kelmigenligi üchün – Onun gelmediği için.
İnce yağsız barsak. Yaghliq üchey – Yağlı üchünchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鵠‫ 】ﯴﭼ‬Üçüncü. Üchünchi ata
barsak. Qarghu üchey veya sokur üchey – Kör
– Üçüncü ata. Üchünchi ana – Üçüncü ana.
barsak. Üchey aghrighi – Barsak hastalığı.
üd 【‫ 】ﯴﺩ‬bot. Sarısabır.
üchey-qérin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ﻗ‬-‫ي‬鴺‫ 】ﯴﭼ‬İşkembe.
üdde 【‫ 】ﯴﺩﺩە‬a. ağ. Sorumluluk, yerine
ücheylen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﯴﭼ‬Üç kişi, üçümüz. Ular
getirme.
ücheylen édi – Onlar üç kişi idi.
üdügen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﯴﺩۈﮔ‬Siçan, fare.
ücheylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴵鴺‫ 】ﯴﭼ‬Barsaklı.
ügdek 【‫ 】ﯴﮔﺪەك‬Uykulu. Ugdek basqan –
üchgezek 【‫ﺯەك‬鴺‫ 】ﯴﭼﮕ‬Üçüz.
Uyuklamış. Ügdek deryasigha chöküp
üchike 【鴺‫ﮑ‬鴙‫】ﯴﭼ‬ Meyvenin kemikli patmighin – Uyku nehrine dalarak boğulma.
çekirdeği. ügdesh 【‫ 】ﯴﮔﺪەﺵ‬Uyuklama.
üchile 【鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯴﭼ‬Üçübiz.
ügdetmek 【‫ك‬鴺‫】ﯴﮔﺪەﺗﻤ‬ (ügdümek'ten)
üchkü 【鵠‫ 】ﯴﭼﮑ‬Matkap (ucu), delgi, burgu. Uyuklatmak.

üchqir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﯴﭼﻘ‬Üç kenar (geometrik). ügdümek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﮔﺪۈﻣ‬Uyuklamak.

üchqirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﯴﭼﻘ‬Üç kenarlı (geometrik). ügdütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﯴﮔﺪۈﺗ‬Uyuklatma.

üchlük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯴﭼﻠ‬Üçlü. üge 【鴺‫ 】ﯴﮔ‬Üye, terkip.

557
ügenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﯴﮔ‬Öğrenmek. ülgürmek – Derse yetişmek. U oqushta
ülgürelmeydu – O derste yetişemiyor.
ügetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ 】ﯴﮔ‬Öğretmek.
ülgürtmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﺗﻤ‬鵠‫】ﯴﻟﮕ‬ (ülgürmek'ten)
ügre 【‫ 】ﯴﮔﺮە‬Tel şehriye, ince şehriye ügre
Yetiştirmek.
kesmek çorba makarnası kesmek.
ülgütmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠‫ 】ﯴﻟﮕ‬ağ. bk. ülgürtmek.
ügü 【鵠‫ 】ﯴﮔ‬Mağara.
ülpet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﯴﻟﭙ‬a. Dost, ahbap. Ülpet qilmaq
ügün 【‫ﻥ‬鵠‫ 】ﯴﮔ‬Öbürgün; bk. ögün.
– Dost olmak.
ügünlük 【‫ك‬鵠‫ﻧﻠ‬鵠‫ 】ﯴﮔ‬bk. ügün.
ülpetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﭽ‬鴺‫】ﯴﻟﭙ‬ a.u. Dostluk.
ügünlükke 【鴺‫ﮐﮑ‬鵠‫ﻧﻠ‬鵠‫ 】ﯴﮔ‬bk. ügün. Ülpetchilik qilmaq – Dostluk yapmak.
ügüt 【‫ﺕ‬鵠‫ 】ﯴﮔ‬I bk. ögüt. ülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﯴﻟ‬1. Ülüş, pay, hisse 2. Nasip,
kader, kısmet.
ügüt 【‫ﺕ‬鵠‫ 】ﯴﮔ‬II Değirmende öğütülmeye
hazırlanmış tahıl. ülüshkün 【‫ﻥ‬鵠‫ﺷﮑ‬鵠‫ 】ﯴﻟ‬Geçen gün, evvelki
gün.
üjek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﺟ‬Cinsel organ, erkek cinsel
organı. ülüshsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺷﺴ‬鵠‫ 】ﯴﻟ‬Ülüşsiz.

üjme 【鴺‫ 】ﯴﺟﻤ‬Dut ağacı ve onun meyvesi. üm 【‫ 】ﯴﻡ‬a. Birleşme. Üm bolmaq –

Birleşmek, ittifak olmak.
üjmilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯴﺟﻤ‬Dut ağaçlığı.
ümcheymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵鴺‫ 】ﯴﻣﭽ‬Eğrilmek, küsmek,
üjük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯴﺟ‬bk. üjek.
alınmak.
üjüm 【‫ﻡ‬鵠‫ 】ﯴﺟ‬ağ. bk. üzüm.
ümcheytmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴵鴺‫( 】ﯴﻣﭽ‬ümcheymek'ten)
üzhme 【鴺‫ 】ﯴژﻣ‬ağ. bk. üjme. Eğriltmek, küstürmek.
üke 【鴺‫ 】ﯴﮐ‬Baykuş. ümchük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯴﻣﭽ‬Örümcek. Ümchük tori –
üleg 【‫گ‬鴺‫ 】ﯴﻟ‬ağ. bk. ölük. Örümcek ağı.

ülek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﻟ‬ağ. bk. ölük. ümit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﯴﻣ‬a. Ümit. Ümit üzmek – Ümit
kesmek. Ümitim sizde – Ümidim sizde.
ülem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ﯴﻟ‬ağ. bk. ölüm.
Ümitim üzüldi – Ümidim kesildi. Ümit
ülem-yetim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺗ‬鴺鴵-‫ﻡ‬鴺‫ 】ﯴﻟ‬ağ. bk. ölüm-yitim. tughdurmaq – Ümit hasıl etmek. Ümit qilmaq
– Ümit etmek.
ülge 【鴺‫ 】ﯴﻟﮕ‬Örnek, model. Ülge almaq –
Örnek almak. Ülge bolmaq – Örnek olmak. ümitlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺘﻠ‬鴙‫】ﯴﻣ‬ a.u.
Ülge körsetmek – Örnek göstermek. Ümitlendirmek.

ülgermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ 】ﯴﻟﮕ‬ağ. bk. ülgürmek. ümitlik 【鵗鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ 】ﯴﻣ‬a.u. Ümitli.

ülgilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯴﻟﮕ‬Örneklik, nümunelik. ümitsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺘﺴ‬鴙‫ 】ﯴﻣ‬a.u. Ümitsiz.

ülgüdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺩ‬鵠‫ 】ﯴﻟﮕ‬Samandan ayırmak. ümitsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺘﺴ‬鴙‫ 】ﯴﻣ‬a.u. Ümitsizlik.

ülgüje 【鴺‫ﺟ‬鵠‫ 】ﯴﻟﮕ‬Toptan, toptan fiyat. Ülgüje ümitwar 【‫ﺍﺭ‬鵣‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯴﻣ‬a.f. Ümitvar, ümitli.
soda ponkiti – Toptan ticaret yeri. Ümitwar bolmaq – Ümitli olmmak.
ülgürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ 】ﯴﻟﮕ‬Yetişmek. Derske ümitwarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺍﺭﻟ‬鵣‫ﺘ‬鴙‫ 】ﯴﻣ‬a.f.u. Ümitlilik.

558
Chong ümitwarliq bflmen – Büyük ümit ile. Ünlem ses.

ümleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ 】ﯴﻣﻠ‬Birleşmek, ittifakla, ündeshmek 【‫ك‬鴺‫】ﯴﻧﺪەﺷﻤ‬ Karşılıklı

bir araya gelmek. seslenmek.

ümür 【‫ﺭ‬鵠‫ 】ﯴﻣ‬bk. ömür. ündimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﯴﻧﺪ‬1. Söylemek, demek 2.

ün 【‫ 】ﯴﻥ‬Ün, ses, seda. Üni öchti – Sustu, Çağırmak, davet etmek 3. Seslenmek, imdat
istemek.
sesi kesildi. Ünüm pütüp ketgüdek boldi –
Sesim kesilir gibi oldu. Üning öchkür! – Sesin ündimes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﯴﻧﺪ‬Sessiz.
kesilsin! Ün chiqmaq – Ses çıkarmak, ündimeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ 】ﯴﻧﺪ‬Ses çıkarmazlık,
seslenmek. Üni chiqmay qaldi – Sustu, sesi
suskunluk.
kesildi. Üningni chiqarma! – Sesini çıkarma!
Ünining bériche – Bütün sesi ile. Ün bermek – ündüme 【鴺‫ 】ﯴﻧﺪۈﻣ‬bk. ündürme.
Oy vermek. Ün chéqirip – Seslenerek. U ün ündürme 【鴺‫ 】ﯴﻧﺪۈﺭﻣ‬Kabartılmış tahıl tanesi;
sélip yighlidi – O seslenerek ağladı. Üningni su ile şişirilmiş tahıl tanesi.
peslet! – Sesini alçalt. Bashta gep bolsa, ayaqta
ündürmek 【‫ك‬鴺‫】ﯴﻧﺪۈﺭﻣ‬ (ünmek'ten)
ün yoq – Başında konuşulursa, sonunda ses
Filizlendirmek, yetiştirmek.
çıkmaz. Ünimu yoq, sözimu yoq – Sesi de yok,
sözü de yok. Ün qatmaq – Oy vermek; üngkür 【‫ﺭ‬鵠‫ﮑ‬鳴‫ 】ﯴ‬İn, yuva, mağara.
desteklemek.
ünglük 【‫ك‬鵠‫ﻠ‬鳴‫ 】ﯴ‬Bughday ünglük kishi –
ün-tün 【‫ﻥ‬鵠‫ﺗ‬-‫】ﯴﻥ‬ Ses, seda. Ün-tün Esmer tenli kişi, buğday renkli kişi.
chiqarmidim – Ses çıkarmadım, sustum. ünlük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯴﻧﻠ‬Ünlü.
ün-tünsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺴ‬鵠‫ﺗ‬-‫ 】ﯴﻥ‬Sessiz, sakin.
ünmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﻧﻤ‬Filizlenmek. Tawuzning
ünche 【鴺‫ 】ﯴﻧﭽ‬İnci. Ünche monchighi – uruqliri ünüp chiqti – Karpuzun tohumlan
İnce gerdanlığı. filizlendi. Méxnitingdin bal ünidu –

ünchiqarmay 【‫ﻘﺎﺭﻣﺎي‬鴙‫ 】ﯴﻧﭽ‬Ses çıkarmadan, Emeğinden bal türer.

sessizce, sakin halde. ünsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﯴﻧﺴ‬gr. Ünsüz, konsonant. Ünsiz

ünchiqmas 【‫ﻘﻤﺎﺱ‬鴙‫ 】ﯴﻧﭽ‬Sessiz, suskun. tawush – Ünsüz ses.

ünsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﯴﻧﺴ‬Sessizlik.
ünchiqmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻤﺎﺳﻠ‬鴙‫】ﯴﻧﭽ‬ Sessizlik,
suskunluk. ünüm 【‫ﻡ‬鵠‫ 】ﯴﻧ‬1. Ürün, mahsul 2. Verim.

ünchiqmastin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻘﻤﺎﺳﺘ‬鴙‫ 】ﯴﻧﭽ‬Ses çıkarmadan, Mixnet ünümi – Emeğin verimi.

sessizce, gizlice. ünümdar 【‫ﻣﺪﺍﺭ‬鵠‫ 】ﯴﻧ‬u.f. Verimli.

ünchiqmay 【‫ﻘﻤﺎي‬鴙‫ 】ﯴﻧﭽ‬Sessizce. Ünchiqmay ünümdarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺪﺍﺭﻟ‬鵠‫ 】ﯴﻧ‬u.f.u. Verimlilik.

olturup aldi – Seslenmekten kaçındı. Emgek ünümdarlighi – Emeğin verimliliği.
Ünchiqmay turmaq – Sessizce durmak. U ünümlük 【‫ك‬鵠‫ﻣﻠ‬鵠‫ 】ﯴﻧ‬Verimli.
ünchiqmay qaldi – O ses çıkarmadı; O
sessizliğini korudu. ünümsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵠‫ 】ﯴﻧ‬Verimsiz. Ünümsiz ish –
Verimsiz iş. Ünümsiz mixnet – Verimsiz emek.
ündesh 【‫ 】ﯴﻧﺪەﺵ‬Seslenme, ünlem, ünlem
işareti. Ündesh gep – gr. ünlem söz. Ündesh ünümsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵠‫ 】ﯴﻧ‬Verimsizlik.
belgüsi – Ünlem işareti. Ündesh tawush –

559
ünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ 】ﯴﻧ‬Filizlenme. üskünisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﻧ‬鵠‫ 】ﯴﺳﮑ‬f.u. Teçhizatsız,

ünüshlük 【‫ك‬鵠‫ﺷﻠ‬鵠‫】ﯴﻧ‬ Kolay filizlenen. cihazsız.

Ünüshlük bughday – Kolay filizlenen buğday. üsmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﺳﻤ‬Tos vurmak, boynuzla
vurmak. Üsüp öltürmek – Boynuzla vurarak
ürek 【‫ 】ﯴﺭەك‬Hayal, imge, görüntü.
öldürmek.
ürenggi 【鴛‫ﮕ‬鳴‫ 】ﯴﺭە‬bot. Akçaağaç, isfendan.
üst 【‫ 】ﯴﺳﺖ‬Üst.
ürgidesh 【‫ﺪەﺵ‬鴙‫ 】ﯴﺭﮔ‬ağ. bk. mügdesh.
üst-bash 【‫ﺑﺎﺵ‬-‫】ﯴﺳﺖ‬ Üst baş. U
ürgüley 【‫ي‬鴺‫ﻟ‬鵠‫ 】ﯴﺭﮔ‬bk. ürgülsun. üsti-béshini kéyindi – O üst başına giyindi.
ürgülsun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟﺴ‬鵠‫ 】ﯴﺭﮔ‬Aferin, güvercinim, Üst-béshini tazilimaq – Üst başım temizlemek.
kuzum, sana canım feda olsun. Yigirme ming üstek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﺳﺘ‬Ek, ilave. Üstek almaq – Ek
yil ürgülsun yigirme yashliq chéghingdin – olarak yine almak; ek bir şey almak.
Yirmi bin yıl feda olsun yirmi yaş dönemine.
üstel 【‫ﻝ‬鴺‫ 】ﯴﺳﺘ‬r. Masa. Üstelde oltarmaq –
üriltmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﺘﻤ‬鴘‫】ﯴﺭ‬ (tirilmek'ten) Masada oturmak.
Diriltmek.
üsteng 【‫ڭ‬鴺‫ 】ﯴﺳﺘ‬bk. östeng.
ürker 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﯴﺭﮐ‬astr. Büyükayı.
üsti-üstige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ﯴﺳﺘ‬-鴛‫ 】ﯴﺳﺘ‬Üst üste. U
ürkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﯴﺭﮐ‬bk. örkesh. üsti-üstige qeriz aldi – O üst üste borçlandı.
ürkügek 【‫ك‬鴺‫ﮔ‬鵠‫ 】ﯴﺭﮐ‬Ürkek. Ürkügek at – üstide 【‫ﺪە‬鴙‫ 】ﯴﺳﺘ‬I Üstünde.
Ürkek at.
üstide 【‫ﺪە‬鴙‫ 】ﯴﺳﺘ‬II Üstünde, üzerinde. U öz
ürkügeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫ 】ﯴﺭﮐ‬Ürkeklik. üstide köp ishlidi – O kendisi üzerinde çok
ürkümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﯴﺭﮐ‬Ürkmek. çalıştı. Gep kitap üstide – Söz kitap üzerinde.
Söz néme üstide? – Söz ne konuda? U bezme
ürkütmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠‫】ﯴﺭﮐ‬ (ürkümek'ten)
üstide kélip kirdi – O keyif meclisi üstüne geldi.
Ürkütmek.
Ash üstide – Yemek yerken. Yaxshi méhman
ürtmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﺭﺗﻤ‬kit. Örtmek. ash üstige kélidu – d. İyi misafir yemek yerken
gelir.
ürük 【‫ 】ﯴﺭۈك‬Erik. Qara ürük – Kara erik.
üstidiki 【鴛‫ﮑ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﯴﺳﺘ‬Üstündeki. Tashyol
ürükzar 【‫ 】ﯴﺭۈﮐﺰﺍﺭ‬u.f. Erik bahçesi; eriklik,
üstidiki yéza – Taşyol kıyısındaki köy.
erikli yer.
üstidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﯴﺳﺘ‬Üstünden, üzerinden.
üskek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﺳﮑ‬Tos vuran. Üskek qala – Tos
Méning üstimdin shikayet qiliptu – Hakkımda
vuran inek.
şikayet etmiş. Shanliq eskerlirimizning
üskeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ 】ﯴﺳﮑ‬Tos vurma hali. düshmen üstidin qazanghan ghalibiyiti – Şanlı
üsküne 【鴺‫ﻧ‬鵠‫ 】ﯴﺳﮑ‬f.Cihaz, teçhizat, malzeme. askerlerimizin düşmana karşı galibiyeti.
Üstidin chiqmaq – Halletmek, becermek.
üskünilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﻧ‬鵠‫ 】ﯴﺳﮑ‬f.u. Cihazlandırma.
Anamgha bergen wedemning üstidin chiqtim –
üskünilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧ‬鵠‫】ﯴﺳﮑ‬f.u. Cihaz malzemesi. Anama verdiğim sözü yerine getirdim. Ash

üskünilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻧ‬鵠‫】ﯴﺳﮑ‬ f.u.

üstidin chiqtim – Yemekten geldim.

Cihazlandırmak. üstidinla 【鳤‫ﻨ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ 】ﯴﺳﺘ‬Üstünkörü, özensizlik,

560
yüzeysel, şöyle böyle. üstünlük 【‫ك‬鵠‫ﻧﻠ‬鵠‫ 】ﯴﺳﺘ‬II Üstünlük, avantaj.
üstige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯴﺳﺘ‬I Üstüne. Üstige keymek – Hawa üstünligi – Hava üstünlüğü. Üstünlük
Üstüne giymek. Üning üstige – Onun üstüne. qilmaq – Üstünlük etmek. Üstünlük almak –
Bash üstü – Baş üstü. Üstünlüğü elde etmek.

üstige 【鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﯴﺳﺘ‬II Üstüne. U bu ishni öz üsüm 【‫ﻡ‬鵠‫ 】ﯴﺳ‬ağ. bk. ösüm.
üstighe aldi – O bu işi üstlendi. Wezipini u üsüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫ 】ﯴﺳ‬Boynuzla vuruşmak;
méning üstimge yüklidi – Vazifeyi o benim kafa vuruşmak.
üstüme yükledi. U xotun üstige xotun aldi – O
üshke 【鴺‫ 】ﯴﺷﮑ‬I Delgi, burgu; bk. burma.
kadın üstüne kadın aldı. Kemzel üstige palto
kiydim – Ceket üstüne palto giydim. Üstige jük üshke 【鴺‫ 】ﯴﺷﮑ‬II ağ. bk. öchke.
artilghan töge – Üstüne yük yüklenmiş deve.
üshshügen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮔ‬鵠‫ 】ﯴﺷﺸ‬Soğuk alan, donmuş.
Ish üstige ish – İş üstüne iş. Uning üstige –
Onun üstüne. Söz taliship olturushqanning üshshük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯴﺷﺸ‬Soğuk, üşşük tegmek
üstige u keldi – Münakaşanın üstüne o geldi. soğuk almak.
Bash üstige – Baş üstüne. Astini üstige üshshümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﯴﺷﺸ‬Donmak, soğuk
keltürmek – Alt üst etmek. almak, üşümek.
üstiwash 【‫ﺍﺵ‬鵣鴙‫ 】ﯴﺳﺘ‬Kıyafet, takım. üshtek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﺷﺘ‬Düdük.
üstixan 【‫ﺨﺎﻥ‬鴙‫ 】ﯴﺳﺘ‬f. bk. ustuxan. üshük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯴﺷ‬I ağ. bk. burma.
üstki 【鴛‫ 】ﯴﺳﺘﮑ‬Üst, yukarı. Üstki qatlam – 1) üshük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯴﺷ‬II Soğuk. Üshük tüshti –
Üst kat 2) Üst tabaka. Üstki körünüsh – Kıyafet; Soğuk aldı, üşüdü. Almini üshük urdi – Elma
üst görünüm. Üstki sözliq tawush – Düz dondu.
ünlüler.
üshümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﯴﺷ‬bk. üshshümek.
üstqurma 【‫ﺭﻣﺎ‬鵞‫ 】ﯴﺳﺘﻘ‬Üstyapı.
ütek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﺗ‬ağ. bk. ötük.
üstqurmiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﻣ‬鵞‫】ﯴﺳﺘﻘ‬ Üstyapılık,
ütlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯴﺗﻠ‬bk. ütülimek.
üstyapılı.
üttü 【鵠‫ 】ﯴﺗﺘ‬ağ. bk. udul.
üstlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﯴﺳﺘﻠ‬Eklemek, ilave etmek.
ütülimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鵠‫】ﯴﺗ‬ Ütmek, tüylerini
üstme-üst 【‫ﯴﺳﺖ‬-鴺‫ 】ﯴﺳﺘﻤ‬Aralıksız, üst
yakmak.
üstüne.
üylendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﻠ‬鴵‫( 】ﯴ‬üylenmek'ten)
üstüme 【鴺‫ﻣ‬鵠‫ 】ﯴﺳﺘ‬Zam, prim, ilave, ek.
Evlendirmek.
Üstüme payda – Ek kâr (fayda).
üylenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴵‫ 】ﯴ‬Evlenmek.
üstün 【‫ﻥ‬鵠‫ 】ﯴﺳﺘ‬I a. Direk, sütun.
üymek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴵‫ 】ﯴ‬Bir yere toplamak.
üstün 【‫ﻥ‬鵠‫ 】ﯴﺳﺘ‬II Üstün. Üstün bolmaq –
Üstün olmak. Üstün kelmek – Üstün gelmek. üyündi 【‫ﻧﺪى‬鵠鴵‫ 】ﯴ‬Yığın, küme, kütle.
Üstün chiqmaq – Üstün gelmek. U ishke üstün
üyür 【‫ﺭ‬鵠鴵‫ 】ﯴ‬Sürü, hayvan sürüsü.
qaraydu – O işe üstünkörü ile bakıyor.
üz 【‫ 】ﯴﺯ‬I bk. yüz.
üstünki 【鴛‫ﻧﮑ‬鵠‫ 】ﯴﺳﺘ‬Üstündeki.
üz 【‫ 】ﯴﺯ‬II Usta. Üz qiz – İşçi kız.
üstünlük 【‫ك‬鵠‫ﻧﻠ‬鵠‫ 】ﯴﺳﺘ‬I a.u. Direkli, sütunlu.

561
üze 【‫ 】ﯴﺯە‬Sathi yüzeysel. Bilimi üze adem vermeden çalışmak.
– Bilimi yüzeysel adam. Üze qarimaq – üzmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﺯﻣ‬II Yüzmek. Üzüp ötmek –
Üstünkörü ile bakmak. Üze halda – Sathi Yüzerek geçmek. Üzüp chiqmaq – Yüzerek
halde. çıkmak.
üzechilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯴﺯەﭼ‬Üzechilik qilmaq – üzre 【‫ 】ﯴﺯﺭە‬Üstüne, üzerine. Appaq qeghez
Saygısızlık etmek, dikkatsizlik etmek. üzre – Bembeyaz kağıt üzerine.
üzela 【鳣‫ 】ﯴﺯە‬Diletant; sathi bilgisi olan üzük 【‫ 】ﯴﺯۈك‬I Yüzük. Üzük qéshi – Yüzük
adam. kaşı. Bilek üzük – Bilezik.
üzengge 【鴺‫ﮕ‬鳴‫】ﯴﺯە‬ Üzengi. Ayighim üzük 【‫ 】ﯴﺯۈك‬II Parça, kırıntı. Üzük tawush
üzenggide chaghda héchkim séni – Ünsüz sesler, konsonantlmar.
renjitelmeydu – Hayatta olduğum müddetçe
üzük-üzük 【‫ﯴﺯۈك‬-‫ 】ﯴﺯۈك‬Kesik, parça parça.
hiç kim seni rahatsız edemez.
üzül-késil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ﮐ‬-‫ 】ﯴﺯۈﻝ‬Kesin olarak.
üzgüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ 】ﯴﺯﮔ‬Yüzücü.
Üzül-késil jawap – Kesin cevap. Üzül-késil bel
üzlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ 】ﯴﺯﻟ‬Kaplama. qilmaq – Kesin halletmek.
üzlük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯴﺯﻟ‬I bk. yüzlük. üzül-késillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ﮐ‬-‫】ﯴﺯۈﻝ‬ Katilik,
üzlük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯴﺯﻟ‬II Maharet. Hemme uning kesinlik.
üzligige baghliq – Her şey onun maharetine üzüldürmek 【‫ك‬鴺‫( 】ﯴﺯۈﻟﺪۈﺭﻣ‬üzülmek'ten)
bağlı. Kesmek, kesilmek. Rayonni yemeklikler bilen
üzlükmek 【‫ك‬鴺‫ﮐﻤ‬鵠‫ 】ﯴﺯﻟ‬1. Bitmek, sona üzüldürmey teminlesh – Bölgeyi kesintisiz
ermek 2. Muhtaç olmak. Nan tügep, ular halde azık ile temin etme.
üzlüküp qaldi – Ekmek bitip, onlar muhtaç üzülmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﺯۈﻟﻤ‬Kopmak. Polat sim
oldular. üzülüp ketti – Çelik tel koptu. Üzülüp
üzlüksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮐﺴ‬鵠‫】ﯴﺯﻟ‬ Sürekli, devamlı. chüshmek – Koparılıp düşmek.
Üzlüksiz rewishte – Devamh halde. üzülmey 【‫ي‬鴺‫ 】ﯴﺯۈﻟﻤ‬Kopmadan, kesintisiz.
üzlüksizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﮐﺴ‬鵠‫ 】ﯴﺯﻟ‬1. Devamlılık 2. Üzümler üzülüp boldi – Üzümler koparılıp
Sabitlik. bitti. Gep shu yerde üzüldi – Söz şurada kesildi.
Béshing üzülgür! – Başın kopsun! Tuz nésiwim
üzmay 【‫ 】ﯴﺯﻣﺎي‬Yüze sürülen yağ.
üzüldi – Nasibim kesildi. Bélim üzülüp
üzmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﺯﻣ‬I 1. Koparmak, kesmek. aghriydu – Belim kesilmiş gibi ağrıyor.
Üzüp almaq – Koparmak. 2. Geliş gidişi kesmek; Mashina üzülmey qatnap turudu – Araba
ilişkiyi kesmek. Arini üzmek – İlişkiyi kesmek. (otobös) ulaşımı kesintisiz devam ediyor.
Diplomatik alaqini üzmek – Diplomatik ilişkiyi Maghdirim üzülüp kétiwatidu –
kesmek. Sözni üzmek – Sözü kesmek. Kuvvetsizleniyorum.
Qerzimni üzdüm – Borcumu bitirdim. Jan üzülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫】ﯴﺯۈﻟ‬ Kopma, kesilme.
üzmek – Ölmek. Közni üzüwalalmaysen –
Alaqining üzülüshi – İlişikinin kopması.
Gözünü ayıramazsın (çok çekici). Ümit üzmek
– Ümidi kesmek. Üzüp éytmaq – Kesin üzülüshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鵠‫】ﯴﺯۈﻟ‬ Ayrılmak,
söylemek. Qol üzmey ishlimek – Ara kesilmek, birbirinden kopmak.

562
üzüm 【‫ 】ﯴﺯۈﻡ‬Üzüm. Aq üzüm – Beyaz üzümzarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﯴﺯۈﻣﺰﺍﺭﻟ‬u.f.u. Üzüm bağı.
üzüm. Qara üzüm – Kara üzüm. Qizil üzüm – üzündi 【‫ 】ﯴﺯۈﻧﺪى‬Fıkra, parça. Hikayidin bir
Kızıl üzüm. Chéqir üzüm – Dut ağacı.
üzündi – Hikayeden bir parça.
üzümchi 【鴛‫ 】ﯴﺯۈﻣﭽ‬Üzümcü.
üzüwetmek 【‫ك‬鴺‫】ﯴﺯۈۋەﺗﻤ‬ Koparmak,
üzümchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﯴﺯۈﻣﭽ‬Üzümcülük. ayırmak, kesmek.

üzümlük 【‫ك‬鵠‫ 】ﯴﺯۈﻣﻠ‬Üzümlük, üzüm bağı. üzüshchan 【‫ 】ﯴﺯۈﺷﭽﺎﻥ‬İyi yüzebilen.

üzümzar 【‫ 】ﯴﺯۈﻣﺰﺍﺭ‬u.f. Üzüm bağı. üzüshmek 【‫ك‬鴺‫ 】ﯴﺯۈﺷﻤ‬Yüzüşmek.

563
waba 【‫ 】ۋﺍﺑﺎ‬a. Veba. waxt 【‫ 】ۋﺍﺧﺖ‬a. Vakit, zaman. Öz waxtida –

wachchide 【‫ﺪە‬鴙‫ 】ۋﺍﭼﭽ‬Çok. U wachchide pul Zamanında. Bir waxtlarda – Bir zamanlarda.
Tamaq waxtida – Yemek zamanında. Waxtim
élip ketti – O çok para götürdü.
yoq – Vaktim yok. Shuning bilen bir waxtta –
wachildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫】ۋﺍﭼ‬ Aynı zamanda. Bosh waxt – Boş vakit.
(wachildimaq'tan) Şapır şapır yemek. Waxti-salti keldi – Zamanı geldi.
wachildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ۋﺍﭼ‬Şapır şapır yemek. waxtida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ۋﺍﺧﺘ‬a.u. Zamanında. Waxtida
wadek 【‫ 】ۋﺍﺩەك‬Korkuluk merdiven. kelding – Zamanında geldin.

wadekchi 【鴛‫ 】ۋﺍﺩەﮐﭽ‬Korkuluk merdiven waxtinche 【鴺‫ﻨﭽ‬鴙‫ 】ۋﺍﺧﺘ‬a.u. Geçici olarak,

ustası. muvakkat. Waxtinche ish – Geçici iş.
Waxtinche toxtap tur – Biraz bekle.
wadekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫】ۋﺍﺩەﮐﭽ‬ Korkuluk
merdiven yapma işi. waxtliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ۋﺍﺧﺘﻠ‬a.u. Geçici, muvakkat.
Waxtliq hökümet – Geçici hükümet.
wadi 【‫ 】ۋﺍﺩى‬a. Vadi, dere.
waxtsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ۋﺍﺧﺘﺴ‬a.u. Zamansız. Waxtsiz
wagon 【‫ﻥ‬鵝‫ 】ۋﺍﮔ‬r. Vagon.
keldingiz – Zamansız geldiniz.
wah 【‫ 】ۋﺍھ‬ünl. Vah, vah vah.
waiz 【‫ 】ۋﺍﯻﺰ‬a. kit. Vaiz.
wahakaza 【‫ 】ۋﺍﮬﺎﮐﺎﺯﺍ‬a. Ve saire (v.s.).
wajip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ۋﺍﺟ‬a. Vacip.
wahalenki 【鴛‫ﻧﮑ‬鴺‫ 】ۋﺍﮬﺎﻟ‬a.f. Halbuki, oysa,
wajiplik 【鵗鴙‫ﭙﻠ‬鴙‫ 】ۋﺍﺟ‬a.u. Vacip olma hali.
oysaki.
wakalet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ۋﺍﮐﺎﻟ‬a. Vekâlet. Wakalet
wahe 【鴺‫ 】ۋﺍﮬ‬a. kit. Vaha.
bermek – Vekalet vermek.
wahime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ۋﺍﮬ‬a. bk. wehime.
wakaletxana 【‫ﺗﺨﺎﻧﺎ‬鴺‫ 】ۋﺍﮐﺎﻟ‬a.f. Temsilcilik.
wax 【‫ 】ۋﺍﺥ‬a. ağ. bk. waxt. Soda wakaletxanisi – Ticaret temsilciliği.
waxliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ۋﺍﺧﻠ‬a.u. bk. waxtliq. wakaletname 【鴺‫ﺗﻨﺎﻣ‬鴺‫ 】ۋﺍﮐﺎﻟ‬a.f. Vekâlet-Name.

waxpe 【鴺‫ 】ۋﺍﺧﭙ‬a. Vakıf, mal ve mülk. wakaliten 【‫ﻥ‬鴺‫ﺘ‬鴙‫ 】ۋﺍﮐﺎﻟ‬a. Vekâleten.
Waxpe qilmaq – Mal ve mülkü vakıfa vermek.

564
waq 【‫ 】ۋﺍﻕ‬a. bk. waxt. walibol 【‫ﻝ‬鵝‫ﺒ‬鴙‫ 】ۋﺍﻟ‬r. Voleybol.

waqa 【‫ 】ۋﺍﻗﺎ‬Bala-waqa – Çoluk çocuk. walildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ۋﺍﻟ‬walildimaq'tan)

Işıldatmak, parıldatmak.
waqaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ 】ۋﺍﻗﺎﻗ‬Vakvakaetme.
walildighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ۋﺍﻟ‬ Işıldayan,
waqaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ۋﺍﻗﺎﻗﻠ‬Vakvaka etmek.
parıldayan.
waqildaq 【‫ﻠﺪﺍﻕ‬鴙‫ 】ۋﺍﻗ‬Oyuncak tabanca.
walildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ۋﺍﻟ‬ Işıldamak,
waqildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ۋﺍﻗ‬waqildimaq'tan) parıldamak.
Vakvaka ettirmek.
walley 【‫ي‬鴺‫ 】ۋﺍﻟﻠ‬Walley tayaq – Lapta (bir
waqildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ 】ۋﺍﻗ‬Vakvaka etmek. tür top oyunu); çomak.
waqip 【‫ﭗ‬鴙‫ 】ۋﺍﻗ‬a. Haberdar, malumatlı, wallida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ۋﺍﻟﻠ‬Parıltı, pırıltı, parlaklık.
bilgili. Waqip bolmaq – Haberdar olmak. Wallida qilmaq – Parlamak, ışıldamak.
waqirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ 】ۋﺍﻗ‬Bağırma, seslenme. wang 【‫ 】ۋﺍڭ‬I bot. 1. Çakal eriği 2. Çakal
waqirashmaq 【‫ﺮﺍﺷﻤﺎﻕ‬鴙‫】ۋﺍﻗ‬ Bağrışmak, eriği ağacı.
beraber seslenmek. wang 【‫ 】ۋﺍڭ‬II ç. Prens.
waqiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫( 】ۋﺍﻗ‬waqirimaq'tan) wang-chung 【‫ڭ‬鵞‫ﭼ‬-‫ 】ۋﺍڭ‬Gürültü, patırtı,
Bağırtmak, seslendirmek. uğultu. Wang-chung kötermek – Gürültü
waqirighaq 【‫ﻐﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ۋﺍﻗ‬Yaygaracı. yapmak.

waqirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ۋﺍﻗ‬Bağırmak, seslenmek, wangildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙鳴‫】ۋﺍ‬

yaygara etmek. (wangildimaq'tan) Uğuldatmak, gürültü
yapmak.
waqiriwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴘‫ﺮ‬鴙‫ 】ۋﺍﻗ‬Bağırıvermek.
wangildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙鳴‫】ۋﺍ‬ Uğuldamak,
waqt 【‫ 】ۋﺍﻗﺖ‬a. bk. waxt.
gürüldemek.
waqtida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ 】ۋﺍﻗﺘ‬bk. waxtida.
wangillimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙鳴‫ 】ۋﺍ‬bk. wangildimaq.
waqtinche 【鴺‫ﻨﭽ‬鴙‫ 】ۋﺍﻗﺘ‬a.u. bk. waxtinche.
wangshiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫ 】ۋﺍ‬Homurdanıp duran.
wal 【‫ 】ۋﺍﻝ‬I r. bk. tuluq.
wangshiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫ 】ۋﺍ‬Homurdanma huyu.
wal 【‫ 】ۋﺍﻝ‬II a. Parıltı, pırıltı, parlaklık.
wangshimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫ 】ۋﺍ‬Keskin çığlıklar
wal-wul 【‫ۋۇﻝ‬-‫ 】ۋﺍﻝ‬Wal-wul qilmaq – koparmak; cıyak cıyak bağırmak.
Parıldamak, parlamak, parıl panl olmak. wangshitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鳴‫( 】ۋﺍ‬wangshimaq'tan)
walax 【‫ﺥ‬鳣‫ 】ۋﺍ‬Gevezelik, dedikodu, saçma. Keskin çığlıklar kopartmak; cıyak cıyak

walaxlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺧ‬鳣‫( 】ۋﺍ‬walaxlimaq'tan) bağırtmak.

Dedikodu yaptırmak; gevezelik ettirmek. wanilin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ۋﺍﻧ‬ç. Vanilin.

walaxlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺧﻠ‬鳣‫ 】ۋﺍ‬Dedikodu yapmak, wapa 【‫ 】ۋﺍﭘﺎ‬a. Vefa. Wapa qilmaq – Vefa
gevezelik etmek. etmek; sözünü tutmak.

walaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣‫ 】ۋﺍ‬bk. walaxlimaq. wapadar 【‫ 】ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭ‬a.f. Vefalı. Yari wapadar –

Sadık, candan bağlı.
wali 【鴛‫ 】ۋﺍﻟ‬a. Vali.

565
wapadarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ۋﺍﭘﺎﺩﺍﺭﻟ‬a.f.u. Candan bağlılık; wasite 【鴺‫ﺘ‬鴙‫】ۋﺍﺳ‬ a. Vasıta, alet.
vefalı olma hali. Ishlepchiqirish wasitiliri – Üretim aletleri.
wapaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ۋﺍﭘﺎﻟ‬a.u. Vefalı. Wapaliq dost – wasitichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ۋﺍﺳ‬a.u. Aracılık,
Vefalı dost. arabuluculuk. Wasitichiliq qilmaq –
wapasil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ۋﺍﭘﺎﺳ‬ağ. t. Romatizma. Arabuluculuk yapmak.

wasitiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ۋﺍﺳ‬a.u. Vasıtalı.

wapasiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ۋﺍﭘﺎﺳ‬a.u. Vefasız. Wapasiz yar
– Vefasız yar. wasitisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ۋﺍﺳ‬a.u. 1. Araçsız, vasıtasız

wapasizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫】ۋﺍﭘﺎﺳ‬ a.u. Vefasızlık. 2. Aracısız, arabulucusuz.

Wapasizliq qilmaq – Vefasızlık etmek. wasititchi 【鴛‫ﺘﭽ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ 】ۋﺍﺳ‬a.u. Aracı.

wapat 【‫ 】ۋﺍﭘﺎﺕ‬a. Vefat, ölüm. wassal 【‫】ۋﺍﺳﺴﺎﻝ‬ r. Süzerene bağımlı

waraq 【‫ 】ۋﺍﺭﺍﻕ‬I a. Varak, yaprak. derebeyi; peyk (ki).

wassalliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ۋﺍﺳﺴﺎﻟﻠ‬r.u. Peyklik, uyduluk.

waraq 【‫ 】ۋﺍﺭﺍﻕ‬II Taklidî ses.
washang 【‫】ۋﺍﺷﺎڭ‬ Sonbaharda son
waraqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫】ۋﺍﺭﺍﻗ‬ a.u.
meyvelerin toplanması. Washang qilmaq –
(waraqlimaq'tan I) Yapraklan çevirtmek.
Sonbarda son meyveleri toplamak.
waraqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ۋﺍﺭﺍﻗﻠ‬I a.u. Yapraklan
watildaq 【‫ﻠﺪﺍﻕ‬鴙‫ 】ۋﺍﺗ‬Çenesi düşük.
çevirmek.
watildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫】ۋﺍﺗ‬ Çene çalmak,
waraqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ۋﺍﺭﺍﻗﻠ‬II Şır şır etmek.
vativerek ağ. bk. leglek.
waran 【‫ 】ۋﺍﺭﺍﻥ‬I Varan, ejder kertenkele.
watwalaq 【‫ﻕ‬鳣‫ﺍ‬鵣‫ 】ۋﺍﺗ‬bk. witwalaq.
waran 【‫ 】ۋﺍﺭﺍﻥ‬II. Mal-waran – Hayvan.
way 【‫ 】ۋﺍي‬ünl. Vay, vay vay. Way jan –
warang 【‫ 】ۋﺍﺭﺍڭ‬Gürültü, ses. Vay can. Way dostum – Vay dostum.
warang-jurung 【‫ﺭۇڭ‬鵞‫ﺟ‬-‫】ۋﺍﺭﺍڭ‬ Gürültü, way-wuy 【‫ۋۇي‬-‫ 】ۋﺍي‬Taklidî ses.
patırtı, yaygara.
wayi 【鴛鴵‫ 】ۋﺍ‬a. Hedef, amaç. Wayigha
waris 【‫ﺲ‬鴘‫ 】ۋﺍﺭ‬a. Varis. Waris bolmaq – yetküzmek – Hedefe luşatırmak.
Varis olmak.
wayildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙鴵‫ 】ۋﺍ‬Cızırdama.
warisliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺴﻠ‬鴘‫ 】ۋﺍﺭ‬a.u. Varislik.
wayildatmaq 【‫ﻠﺪﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙鴵‫( 】ۋﺍ‬wayildimaq'tan)
waronka 【‫ 】ۋﺍﺭوﻧﮑﺎ‬r. Huni, mermi çukuru, Cızırdatmak.
çevrinti.
wayildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙鴵‫ 】ۋﺍ‬Cızırdamak.
wasa 【‫ 】ۋﺍﺳﺎ‬1. Sırık 2. Çubuk.
wayim 【‫ﻢ‬鴙鴵‫】ۋﺍ‬a. 1. Ürkü, telaş 2. Kaygı, tasa.
wasi 【鴛‫ 】ۋﺍﺳ‬a. 1. Vasi, vasilik 2. Vasiyet
wayimchi 【鴛‫ﻤﭽ‬鴙鴵‫ 】ۋﺍ‬a.u. Kaygılı, üzüntülü.
eden.
wayimsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙鴵‫ 】ۋﺍ‬a.u. Kaygısız.
wasil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ۋﺍﺳ‬a. Bağlama, birleştirme. Wasil
bolmaq – Görüşmek, buluşmak. wayimsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙鴵‫ 】ۋﺍ‬a.u. Kaygısızlık.

wasilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ۋﺍﺳ‬a.u. Vasilik. Wasilik wayjan 【‫ﺠﺎﻥ‬鴵‫ 】ۋﺍ‬ünl. İmdat, imdat bağrısı.
qilmaq – Vasilik etmek.

566
wayran 【‫ﺮﺍﻥ‬鴵‫ 】ۋﺍ‬f. bk. weyran. wehime 【鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ۋەﮬ‬a. bk. wehm.

waysaqi 【鴛‫ﺴﺎﻗ‬鴵‫ 】ۋﺍ‬Geveze, çenebaz. wehimichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ۋەﮬ‬a.u. Korkak, ürkek,

panik veren, velveleci.
waysash 【‫ﺴﺎﺵ‬鴵‫ 】ۋﺍ‬Çene çalma, gevezelik
yapma. wehimichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ 】ۋەﮬ‬a.u. Korkaklık,
ürkeklik.
waysatmaq 【‫ﺴﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴵‫( 】ۋﺍ‬waysimaq'tan) Çene
çaldırmak, gevezelik yaptırmak. wehm 【‫ 】ۋەﮬﻢ‬a. Vahim.

waysimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺴ‬鴵‫ 】ۋﺍ‬Çene çalmak, gevezelik wehshet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ۋەﮬﺸ‬a. Vahşet.

yapmak. wehshetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ۋەﮬﺸ‬a.u. Vahşet olma
wayway 【‫ﺍي‬鵣鴵‫ 】ۋﺍ‬ünl. bk. way. hali.

waywaylash 【‫ﺵ‬鳤鴵‫ﺍ‬鵣鴵‫ 】ۋﺍ‬1. Bağırma 2. Ah wehshi 【鴛‫ 】ۋەﮬﺸ‬a. Vahşî. Wehshi haywan
vah etme. – Vahşî hayvan.
waywaylatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫ﺍ‬鵣鴵‫】ۋﺍ‬ wehshiche 【鴺‫ﭽ‬鴙‫ 】ۋەﮬﺸ‬a.u. Vahşîce.
(waywaylimaq'tan) 1. Bağırtmak 2. Ah vah wehshilerche 【鴺‫ﺭﭼ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ۋەﮬﺸ‬Vahşîce.
ettirmek.
wehshilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ۋەﮬﺸ‬a.u. Vahşîlik.
waywaylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﺍ‬鵣鴵‫ 】ۋﺍ‬1. Bağırmak 2. Ah
vah etmek. wehshiyane 【鴺‫ﺎﻧ‬鴶鴙‫ 】ۋەﮬﺸ‬a.f. Vahşîyane.

waz 【‫ 】ۋﺍﺯ‬Waz kechmek – Vaz geçmek. wehshiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ۋەﮬﺸ‬a. Vahşet.

wazelin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ۋﺍﺯەﻟ‬r. Vazelin. wexshet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ۋەﺧﺸ‬a. bk. wehshet.

weba 【‫ 】ۋەﺑﺎ‬a. bk. waba. wej 【‫ 】ۋەﺝ‬a. Sebep, neden.

wede 【‫ 】ۋەﺩە‬a. Vade, söz. Wede bermek – wekalet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ۋەﮐﺎﻟ‬a. bk. wakalet.
Söz vermek. Wedide turmaq – Sözünü tutmak. weke 【鴺‫ 】ۋەﮐ‬a. Olup biten. Weqe bolmaq –
Wedisi yoq adem – Sözünü tutmayan adam. Vuku olmak.
wedileshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴘‫ 】ۋەﺩ‬a.u. Birbirine söz wekil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ۋەﮐ‬a. Vekil. Soda ishler wekili –
vermek; iki kişi arasındaki anlaşma. Ticaret ataşesi.
wedilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫】ۋەﺩ‬ a.u. Sözünü tutan, wekillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ 】ۋەﮐ‬a.u. Vekillik.
namuslu, dürüst.
weqe 【鴺‫ 】ۋەﻗ‬a. Vaka, hadise, olay. Héch
wediname 【鴺‫ﻨﺎﻣ‬鴘‫ 】ۋەﺩ‬a.f. Yazılı vaat. weqesi yoq – Birşey değil, önemsiz.
wedisiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺴ‬鴘‫ 】ۋەﺩ‬a.u. Sözünü tutmayan. weqename 【鴺‫ﻧﺎﻣ‬鴺‫ 】ۋەﻗ‬a.f. Vakayiname.
wehakeza 【‫ﺯﺍ‬鴺‫ 】ۋەﮬﺎﮐ‬bk. wahakaza. weqenewis 【‫ﺲ‬鴘‫ۋ‬鴺‫ﻧ‬鴺‫ 】ۋەﻗ‬a.f. Vakayiname.
wehem 【‫ﻡ‬鴺‫ 】ۋەﮬ‬a.f. bk. wehemde. weqenewislik 【鵗鴙‫ﺴﻠ‬鴘‫ۋ‬鴺‫ﻧ‬鴺‫】ۋەﻗ‬ a.f.u.
wehemde 【‫ﻣﺪە‬鴺‫ 】ۋەﮬ‬a.f.u. Yine de. Vakayiname yazma hali.

wehi 【鴛‫ 】ۋەﮬ‬a. din. Vahiy. weli 【鴛‫ 】ۋەﻟ‬a. bk. wéli.

wehimdik 【鵗鴘‫ﻤﺪ‬鴙‫ 】ۋەﮬ‬a.u. Vahimli, korkulu. welilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ۋەﻟ‬a.u. Azizlik, evliyalık.

wereqe 【鴺‫ 】ۋەﺭەﻗ‬a. Bildiri, beyanname.

567
wesiqe 【鴺‫ﻘ‬鴙‫ 】ۋەﺳ‬a. Vesika, hüccet, belge. wezir 【‫ﺮ‬鴘‫ 】ۋەﺯ‬f. Vezir.

wesiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴙‫ 】ۋەﺳ‬a. Vasiyet. Wesiyet wezirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴘‫ 】ۋەﺯ‬f.u. Vezirlik, bakanlık.
qilmaq – Vasiyet etmek. weziyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ 】ۋەﺯ‬a. Vaziyet, durum.
wesiyetname 【鴺‫ﺗﻨﺎﻣ‬鴺鴶鴙‫ 】ۋەﺳ‬a.u. Vasiyet-name.
wezmin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ۋەﺯﻣ‬1. Ağır 2. mec. Mutedil,
wessalam 【‫ﻡ‬鳣‫ 】ۋەﺳﺴﺎ‬a. Bitti, tamam. ılımlı.

weswise 【鴺‫ﺴ‬鴘鵣‫】ۋەﺳ‬ a. Ayartma, arzu. wezminklik 【鵗鴙‫ﻨﮑﻠ‬鴙‫】ۋەﺯﻣ‬ Mutedillik,

Weswise qilmaq – Ayartmak. ılımlılık.

weswisichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺴ‬鴘鵣‫ 】ۋەﺳ‬a.u. Ayartan. wezn 【‫ 】ۋەﺯﻥ‬a. Vezin.

weswisilenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺴ‬鴘鵣‫】ۋەﺳ‬ a.u. weznlik 【鵗鴙‫ 】ۋەﺯﻧﻠ‬a.u. Vezinli.

Ayarmak. wéli 【鴛‫ﻠ‬鴼‫ 】ۋ‬a. Aziz, evliya.
weten 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ۋەﺗ‬a. Vatan. Ana weten – Ana
wéliehd 【‫ﯭﮬﺪ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ 】ۋ‬a. Veliaht.
vatan.
wélinémet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻤ‬鴽‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫】ۋ‬ a. Velinimet,
wetendash 【‫ﻧﺪﺍﺵ‬鴺‫ 】ۋەﺗ‬a.u. Vatandaş.
hayırhah.
wetendashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﺪﺍﺷﻠ‬鴺‫ 】ۋەﺗ‬a.u. Vatandaşlık.
wélisipit 【‫ﺖ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ 】ۋ‬r. Bisiklet.
wetenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ 】ۋەﺗ‬a.u. Vatanlı.
wélisipitchi 【鴛‫ﺘﭽ‬鴙‫ﭙ‬鴙‫ﺴ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ 】ۋ‬r.u. Bisikletçi.
wetenperwer 【‫ﺭۋەﺭ‬鴺‫ﻧﭙ‬鴺‫ 】ۋەﺗ‬a.f. Vatanperver,
wichirlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ 】ۋ‬Cıvıldama.
vatansever.
wichirlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺮ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ 】ۋ‬Cıvıldaşmak.
wetenperwerlik 【鵗鴙‫ﺭۋەﺭﻟ‬鴺‫ﻧﭙ‬鴺‫】ۋەﺗ‬ a.f.u.
Vatanperverlik, vatanı sevme hali. wichirlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ 】ۋ‬Cıvıldamak.

wetensüyer 【‫ﺭ‬鴺鴵鵠‫ﻧﺴ‬鴺‫ 】ۋەﺗ‬a.u. Vatansever. wida 【‫ﺪﺍ‬鴘‫ 】ۋ‬a. Veda.

wey 【‫ 】ۋەي‬ünl. bk. way. widalashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺪﺍ‬鴘‫ 】ۋ‬a.u. Vedalaşmak.

weyran 【‫ﺮﺍﻥ‬鴵‫ 】ۋە‬f. Viran, tahrip, yıkım. widalishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺪﺍﻟ‬鴘‫ 】ۋ‬a.u. Vedalaşma.

weyranchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﺍﻧﭽ‬鴵‫ 】ۋە‬f.u. Viranlık. wijdan 【‫ﺠﺪﺍﻥ‬鴘‫ 】ۋ‬a. Vicdan. Wijdan égisi –
Vicdanlı adam.
weyrane 【鴺‫ﺮﺍﻧ‬鴵‫ 】ۋە‬f. Virane.
wijdanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺠﺪﺍﻧﻠ‬鴘‫ 】ۋ‬a.u. Vicdanlı.
weyraniliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﺍﻧ‬鴵‫ 】ۋە‬f.u. Viranelik.
wijdansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺠﺪﺍﻧﺴ‬鴘‫ 】ۋ‬a.u. Vicdansız.
wez 【‫ 】ۋەﺯ‬a. din. Vaiz, nasihat.
wijdansizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺠﺪﺍﻧﺴ‬鴘‫ 】ۋ‬a.u. Vicdansızlık.
wez-nesihet 【‫ﺕ‬鴺‫ﮭ‬鴙‫ﺳ‬鴺‫ﻧ‬-‫ 】ۋەﺯ‬a. Vaiz nasihat.
wizhdan 【‫ﮋﺩﺍﻥ‬鴘‫ 】ۋ‬bk. wijdan.
wezchi 【鴛‫ 】ۋەﺯﭼ‬a.u. Nasihat eden.
wizhdanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﮋﺩﺍﻧﻠ‬鴘‫ 】ۋ‬bk. wijdanliq.
wezipe 【鴺‫ﭙ‬鴘‫ 】ۋەﺯ‬a. Vazife.
wizhildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴘‫ﮋ‬鴘‫ 】ۋ‬Cızırdama, tıslama,
wezipixan 【‫ﺨﺎﻥ‬鴙‫ﭙ‬鴘‫ 】ۋەﺯ‬a.f. Otçu, üfürükçü.
vızıldama.
wezipixanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺨﺎﻧﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴘‫ 】ۋەﺯ‬a.f. Otçuluk,
wizhildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴘‫ﮋ‬鴘‫】ۋ‬ Cızırdamak,
üfürükçülük.
tıslamak, vızıldamak.

568
wilayet 【‫ﺕ‬鴺鴵鳤鴘‫ 】ۋ‬a. Vilayet. wizildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴘‫ﺰ‬鴘‫ 】ۋ‬Islık çalmak.

wilayetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴵鳤鴘‫ 】ۋ‬a.u. Vilayete ait. wodorot 【‫】ۋوﺩوﺭوﺕ‬ r. kim. Hidrojen.

wiliqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ۋ‬Wiliqlap külmek – Wodorot bombisi – Hidrojen bombası.

Sallanarak gülmek. wodorotliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ۋوﺩوﺭوﺗﻠ‬r.u. kim. Hidrojenli.

wilildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫】ۋ‬ Pırıldamak, wogzal 【‫ 】ۋوﮔﺰﺍﻝ‬r. Gar, yolcu salonu.

ışıldamak. wolt 【‫ 】ۋوﻟﺖ‬r. elektr. Volt.
wingildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙鳵鴘‫ 】ۋ‬Vızıldamak.
woltmétir 【‫ﺮ‬鴙‫ﺘ‬鴽‫ 】ۋوﻟﺘﻤ‬r. elektr. Voltmetre,
wingillimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙鳵鴘‫ 】ۋ‬bk. wingildimaq. voltölçer.

wino 【鵝‫ﻨ‬鴘‫ 】ۋ‬r. Şarap, mey. wu 【‫ 】ۋۇ‬ç. Muska, nazarlık, tılsım.

winta 【‫ﻨﺘﺎ‬鴘‫ 】ۋ‬r. Vida. wujut 【‫ﺕ‬鵞‫ 】ۋۇﺟ‬a. Vücut, cisim, beden.

wintiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨﺘ‬鴘‫ 】ۋ‬r.u. Vidalı. Wujutqa kelmek – Vuku olmak.

wuzh 【‫ 】ۋۇژ‬Taklidî ses.
wisal 【‫ﺴﺎﻝ‬鴘‫ 】ۋ‬f. Vuslat, visal. Bu hijran
menggu emes, wisali hem bar – Bu aynılık wul 【‫ 】ۋۇﻝ‬bk. wal-wul.
ebedî değil, visali da var. wuy 【‫ 】ۋۇي‬ünl. Hey. Wuy ukam – Hey
witinglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ﺘ‬鴘‫ 】ۋ‬Homurdanmak. kardeşim.

witwalaq 【‫ﻕ‬鳣‫ﺍ‬鵣‫ﺘ‬鴘‫ 】ۋ‬Bıldırcın. Wyétnam 【‫ﺘﻨﺎﻡ‬鴽鴵‫ 】ۋ‬Viyetnam.

wiyey 【‫ي‬鴺鴶鴘‫ 】ۋ‬ünl. Sadece hanımların wyétnamliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﻨﺎﻣﻠ‬鴽鴵‫ 】ۋ‬Viyetnamlı.

kullanacağı bir ünlem. wzwot 【‫ 】ۋﺯۋوﺕ‬r. Takım. Oqchi wzwot –
wizildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴘‫ﺰ‬鴘‫ 】ۋ‬Islık çalma. Ateşleyici takım.

569
ya 【‫ﺎ‬鴵】 I f. Yada, yoksa. yadgar 【‫ﺎﺩﮔﺎﺭ‬鴵】 Anıt, abide, heykel, eser.

ya 【‫ﺎ‬鴵】 II Yay. Oq ya – Ok ve yay. yadgarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺩﮔﺎﺭﻟ‬鴵】 f.u. bk. yadgar.

yaabéghir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ﺎﯪﺑ‬鴵】 İniş, yamaç, dağ yamacı. yadimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺎﺩ‬鴵】 Zayıflamak, zayıf düşmek;
yorgun düşmek.
yachéyka 【‫ﮑﺎ‬鴶鴽‫ﺎﭼ‬鴵】 r. Grup. Partiye
yachéykisi – Parti grubu. yadipa 【‫ﭙﺎ‬鴘‫ﺎﺩ‬鴵】 Alıştırılmamış, yabanî.

yad 【‫ﺎﺩ‬鴵】 f. Yad, anma, akla getirme. Yadqa Yadipa at – Alıştırılmamış at.

almaq – Ezberlemek. Yad oqumaq – Ezberden yadlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺎﺩ‬鴵】 1. Ezberletmek 2.

okumak. Yad élish – Ezberleme. Yadta tutmaq Hatırlatmak.
– Akılda tutmak. Yadqa chüshürmek – Akla yadlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﺩﻟ‬鴵】 f.u. 1. Ezberlemek 2.
getirmek. Yadtin chiqmaq – Unutmak. Yadta
Hatırlamak.
saqlimaq – Unutmamak, akılda tutmak. Yadqa
keltürmek – Akla getirmek. yadliwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺎﺩﻟ‬鴵】 f.u. 1. Ezberlemek
2. Hatırlamak.
yadang 【‫ﺎﺩﺍڭ‬鴵】 Zayıf, arık. Yadang yigit –
Zayıf delikanlı. yadro 【‫ﺎﺩﺭو‬鴵】 r. Çekirdek, iç.

yadangghu 【鵞‫ﻐ‬鳴‫ﺎﺩﺍ‬鴵】 Zayıf, arık. yagaw 【‫ﺎﮔﺎۋ‬鴵】 ç. Diş macunu.

yadangghuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻐ‬鳴‫ﺎﺩﺍ‬鴵】 Zayıflık, anklık. yagh 【‫ﺎﻍ‬鴵】 Yağ. Su yéghi – Sivi yağ. Sériq
yagh – Tere yağı; eritilmiş tere yağı.
yadangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺎﺩﺍ‬鴵】 Zayıflık, arıklık.
yaghach 【‫ﺎﻏﺎچ‬鴵】 I Ağaç. Qara yaghach –
yadap-jüdep 【‫ﺩەپ‬鵠‫ﺟ‬-‫ﺎﺩﺍپ‬鴵】 Yadap-jüdep
Kara ağaç. Yaghach öy – Ahşap ev.
ketmek – Zayıflamak; yorgun düşmek.
yaghach 【‫ﺎﻏﺎچ‬鴵】 II Uzunluk ölçü birimi, 8
yadash 【‫ﺎﺩﺍﺵ‬鴵】 Zayıflama, zayıf düşme;
km.
yorgun düşme.
yaghachchi 【鴛‫ﺎﻏﺎﭼﭽ‬鴵】 Marangoz.
yadatmaq 【‫ﺎﺩﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴵】 (yadimaq'tan)
Zayıflatmak, zayıf düşürmek, yorgun yaghunchaq 【‫ﻧﭽﺎﻕ‬鵞‫ﺎﻏ‬鴵】 Değirmen taşı.
düşürmek. yaxshi 【鴛‫ﺎﺧﺸ‬鴵】 İyi. Yaxshi körmek –

570
Beğenmek, sevmek. Yaxshimusiz? – İyi yönlü. Bir yaqliq qilmaq – Bertaraf etmek.
misiniz? yaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻗﻠ‬鴵】 Tarafım tutmak,
yaxshilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﺎﺧﺸ‬鴵】 İyileştirme. savunmak, himaye etmek.

yaxshilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﺎﺧﺸ‬鴵】 İyileştirmek. yaqmaq 【‫ﺎﻗﻤﺎﻕ‬鴵】 I Sürmek, ovmak.

yaxshiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎﺧﺸ‬鴵】 İyilik. Yaxshiliqqa yaqmaq 【‫ﺎﻗﻤﺎﻕ‬鴵】 II Yakmak, ateşe vermek,

yaxshiliq her kishining ishidur – İyiliğe iyilik kun daklamak. Ot yaqmaq – Ateş yakmak. Nan
her kişinin işidir. yaqmaq – Ekmek pişirmek.
yaxshilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎﺧﺸ‬鴵】 İyileştirmek. yaqmaq 【‫ﺎﻗﻤﺎﻕ‬鴵】 III Beğenmek, hoşuna

yak 【‫ﺎك‬鴵】 bk. yoq. gitmek, hoşlanmak, sevmek. Uning sözi manga
yaqti – Onun sözü hoşuma gitti.
yaki 【鴛‫ﺎﮐ‬鴵】 f. Veya.
yaqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺎﻗﺘ‬鴵】 I (yaqmaq'tan I)
yaklash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺎﮐ‬鴵】 Tarafını tutma, birini Sürdürmek, cilalatmak, ovdurmak.
savunma, himaye etme.
yaqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺎﻗﺘ‬鴵】 II (yaqmaq'tan II)
yaq 【‫ﺎﻕ‬鴵】 Taraf, yan, yön, cihet. U yaqqa – Yaktırmak, ateşletmek.
O tarafa. Bu yaqqa – Bu tarafa. Her kün kélish
yaqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺎﻗﺘ‬鴵】 III (yaqmaq'tan III)
bu yaqta tursun – Bırak, her gün gelmesi bir
Sevmek, beğenmek. U méni yaqturmaydu – O
yana. Bu yaqtin – Bu yandan. U yaqtin – O
beni beğenmiyor.
yandan. Ishning mushu yéqini.békish kérek –
İşin bu yönüne bakmak gerekir. yaqturmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﻣﺎﺳﻠ‬鵞‫ﺎﻗﺘ‬鴵】 Beğenmemek,

yaqa 【‫ﺎﻗﺎ‬鴵】 1. Kıyı, kenar. 2. Yaka. U sevmemek.

yaqamdin aldi – O yakamı sıktı. Yaqut 【‫ﺕ‬鵞‫ﺎﻗ‬鴵】 Yakut, Saha. Yaqut ayili –

yaqilash 【‫ﺵ‬鳤鴙‫ﺎﻗ‬鴵】 Sahilden gitme; nehir Yakut kadını. Yaqut tili – Yakut dili.

kıyısı ile yürüme. yaqut 【‫ﺕ‬鵞‫ﺎﻗ‬鴵】 f. Yakut, yakut taşı.

yaqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎﻗ‬鴵】 Yakalık, yakalık kumaş; yal 【‫ﺎﻝ‬鴵】 Yele.

yakalık kürk. yala 【鳣‫ﺎ‬鴵】 İftira. Yala chaplimaq – İftira
yaqilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎﻗ‬鴵】 Sahilden gitmek; nehir etmek.
kıyısı ile yürümek. yalak 【‫ك‬鳣‫ﺎ‬鴵】 Yalak.
yaqin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺎﻗ‬鴵】 ağ. bk. yéqin.
yalaqchi 【鴛‫ﻗﭽ‬鳣‫ﺎ‬鴵】 Dalkavuk, yaltak,
yaqquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺎﻗﻘ‬鴵】 Yakan, tutuşturan. yardakçı, yağcı.
Urush otini yaqquchi – Savaşı başlatan; savaş yalaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗﭽ‬鳣‫ﺎ‬鴵】 Dalkavukluk,
ateşini yakan.
yardakçılık, yağcılık.
yaqqul 【‫ﻝ‬鵞‫ﺎﻗﻘ‬鴵】 Sarih, iyice görünen.
yalang 【‫ڭ‬鳣‫ﺎ‬鴵】 Yalın, çıplak, yalnız, tek.
yaqquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺎﻗﻘ‬鴵】 bk. yaqturmaq. Yalang ayaq – Yalın ayak.
yaqlighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﺎﻗﻠ‬鴵】 Taraftar, himayeci, yalangach 【‫ﺎچ‬鳴鳣‫ﺎ‬鴵】 bk. yalangghach.
savunan. yalangghach 【‫ﻐﺎچ‬鳴鳣‫ﺎ‬鴵】 Çıplak.
yaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻗﻠ‬鴵】 Taraflı. Köp yaqliq – Çok Ach-yalangghach – Aç ve çıplak.

571
yalangghachlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻐﺎﭼ‬鳴鳣‫ﺎ‬鴵】 Yalghan gep qilmaq – Yalan söylemek.
Çıplanmak, çıplak hale gelmek. yalghan-yawidaq 【‫ﺪﺍﻕ‬鴘‫ﺎۋ‬鴵-‫ﺎﻟﻐﺎﻥ‬鴵】 Yalan ve
yalangghachlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻐﺎﭼ‬鳴鳣‫ﺎ‬鴵】 Çıplak hale sahte.
getirme, çıplaklaştırma. yalghanchi 【鴛‫ﺎﻟﻐﺎﻧﭽ‬鴵】 Yalancı. Qip-qizil
yalangghachliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﺎﭼﻠ‬鳴鳣‫ﺎ‬鴵】 Çıplaklık. yalghanchi – Tam bir yalancı.

yalangghachlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐﺎﭼﻠ‬鳴鳣‫ﺎ‬鴵】 Çıplak hale yalghanlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺎﻟﻐﺎﻧ‬鴵】 Yalan söyleme;

getirmek, çıplaklaştırmak. yalancılık etmek.

yalangghidaq 【‫ﺪﺍﻕ‬鴙‫ﻐ‬鳴鳣‫ﺎ‬鴵】 Yalın ayak. yalghanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻟﻐﺎﻧﻠ‬鴵】 Yalan olma hali.

Yalghanlighi sirtidin körünün turudu – Yalan
yalangqat 【‫ﻘﺎﺕ‬鳴鳣‫ﺎ‬鴵】 Bir tür bitki.
olduğu besbelli.
yalanglatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鳴鳣‫ﺎ‬鴵】 Yalın hale
yalghanlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻟﻐﺎﻧﻠ‬鴵】 Yalan söylemek;
getirmek; seyreklenmek; çıplak hale getirmek.
yalancılık etmek.
yalangliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳴鳣‫ﺎ‬鴵】 Yalınlık, açıklık,
yalghap 【‫ﺎﻟﻐﺎپ‬鴵】 bk. yamap-yalghap.
çıplaklık.
yalghuz 【‫ﺯ‬鵞‫ﺎﻟﻐ‬鴵】 Yalnız. Yalghuz qalmaq –
yalanglimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳴鳣‫ﺎ‬鴵】Yalın hale getirmek;
Yalnız kalmak. Yalghuz ayaq yol – Patika, keçi
çıplak hale getirmek.
yolu.
yalangpashtaq 【‫ﭙﺎﺷﺘﺎﻕ‬鳴鳣‫ﺎ‬鴵】 Başı açık.
yalghuz-yalghuz 【‫ﺯ‬鵞‫ﺎﻟﻐ‬鴵-‫ﺯ‬鵞‫ﺎﻟﻐ‬鴵】 Yalnız, tek
Yalangpashtaq yürmek – Başı açık gezmek.
başına.
yalangtösh 【‫ﺵ‬鵟‫ﺘ‬鳴鳣‫ﺎ‬鴵】 Çıplak, şallak.
yalghuz-yérimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵-‫ﺯ‬鵞‫ﺎﻟﻐ‬鴵】 Yalnızlık.
yalanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺎ‬鴵】 Yalanmak, yalanıp
yalghuzchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺯﭼ‬鵞‫ﺎﻟﻐ‬鴵】 Yalnızlık.
durmak.
yalghuzlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺯ‬鵞‫ﺎﻟﻐ‬鴵】 Yalnız hale getirme.
yalanpashtaq 【‫ﻧﭙﺎﺷﺘﺎﻕ‬鳣‫ﺎ‬鴵】 bk. yalangpashtaq.
yalghuzlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺯﻟ‬鵞‫ﺎﻟﻐ‬鴵】 Yalnız hale
yalash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺎ‬鴵】 I Yalama.
getirmek.
yalash 【‫ﺵ‬鳣‫ﺎ‬鴵】 II Refakatında muhafız
yalghuzluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺯﻟ‬鵞‫ﺎﻟﻐ‬鴵】 Yalnızlık.
olarak koruma.
yalghuzsirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﺯﺳ‬鵞‫ﺎﻟﻐ‬鴵】 Yalnızlık çekme;
yalashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺎ‬鴵】 Yalaşmak; birbirini
yalnızlığın acısını çekme.
yalamak; karşılıklı yalamak.
yalghuzsirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺯﺳ‬鵞‫ﺎﻟﻐ‬鴵】 Yalnızlık
yalatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鳣‫ﺎ‬鴵】 (yalatmaq'tan)
çekmek; yalnızlığın acısını çekmek.
Yalattırmak.
yalixor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺨ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴵】u.f. İftiracı, bühtana, karacı.
yalatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺎ‬鴵】 (yalimaq'tan I) Yalatmak.
Altun yalatmaq – Yaldızlatmak; altın yalixorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺨ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴵】 u.f. İftiracılık,
kaplatmak. bühtancılık.

yaldama 【‫ﺎﻟﺪﺍﻣﺎ‬鴵】 Hatıra; bir şeyi hatıra yaliqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴵】 Canı sıkılıma; bıkma.
olarak vermek. yaliqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴵】 Canı sıkılmak, bıkmak.
yalghan 【‫ﺎﻟﻐﺎﻥ‬鴵】 Yalan. Yalghandin – yaliqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴵】 (yaliqmaq'tan)
Yalandan. Yalghan éytmaq – Yalan söylemek.

572
Canını sıkmak; bıktırmak. yalmash 【‫ﺎﻟﻤﺎﺵ‬鴵】 Yeme, atıştırma, sömürme.
yalildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴵】 Kıvılcımlanmak; ışıl yalmimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻟﻤ‬鴵】 Yemek, atıştırmak,
ışıl parlamak. sömürmek.
yalimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴵】 I Yalamak. yalpak 【‫ﺎﻟﭙﺎك‬鴵】 Yassı, düz.
yalimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴵】 II Refakatmda muhafız yalpaklanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺎﻟﭙﺎﮐ‬鴵】 Yassılanmak,
olarak korumak. yassı hale gelmek.
yalingach 【‫ﺎچ‬鳵鴙‫ﺎﻟ‬鴵】 bk. yalangghach. yalpaklash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺎﻟﭙﺎﮐ‬鴵】 Yassı hale getirme.
yalqaw 【‫ﺎﻟﻘﺎۋ‬鴵】 Tembel, üşengen. yalpaqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺎﻟﭙﺎﻗ‬鴵】 (yalpaqlimaq'tan)
yalqawlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺎﻟﻘﺎۋ‬鴵】 Tembelleşmek. Yassı hale getirtmek.

yalqawliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻟﻘﺎۋﻟ‬鴵】 Tembellik. Yalqawliq yalpaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻟﭙﺎﻗﻠ‬鴵】 Yassı hale getirmek.

qilmaq – Tembellik etmek. yalpaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺎﻟﭙﺎ‬鴵】 Yassılaşmak, yassı hale
yalqun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺎﻟﻘ‬鴵】 Alev. gelmek.

yalqunjimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧﺠ‬鵞‫ﺎﻟﻘ‬鴵】 bk. yalqunlimaq. yalpaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺎﻟﭙﺎ‬鴵】 (yalpaymaq'tan)

Yassı hale getirmek.
yalqunlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ﺎﻟﻘ‬鴵】 Alevlenmek.
yalt-yult 【‫ﻟﺖ‬鵞鴵-‫ﺎﻟﺖ‬鴵】Panltı, pırıltı, parlaklık.
yalqunlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻧ‬鵞‫ﺎﻟﻘ‬鴵】 Alevlenme.
Yalt-yult etmek – Parlamak, ışıldamak.
yalqunlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺎﻟﻘ‬鴵】 Alevlenmek.
yaltaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺎﻟﺘﺎ‬鴵】 Vaz geçmek, cavmak.
yalqunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺎﻟﻘ‬鴵】 Alevli, ateşli. fikrinden caymak.
Yalqunluq salam – Ateşin selam.
yaltaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺎﻟﺘﺎ‬鴵】 (yaltaymaq'tan) Vaz
yalqunlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻧﻠ‬鵞‫ﺎﻟﻘ‬鴵】 Alevlenme. geçirmek; fikrinden caydırmak.
yallanma 【‫ﻧﻤﺎ‬鳤‫ﺎﻟ‬鴵】 Kiralık, kiralanmış, kiralı, yaltiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫ﺎﻟﺘ‬鴵】 1. Cila, parlaklık 2.
ücretli. Yallanma esker – Ücretli asker; Muşamba.
kiralanmış asker.
yaltirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﺎﻟﺘ‬鴵】 Işıldama, parıldama.
yallanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺎﻟ‬鴵】Kiralanmak, kiralanmış
yaltiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻟﺘ‬鴵】 (yaltirimaq'tan)
olmak.
Parlatmak, cilalatmak.
yallatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺎﻟ‬鴵】 (yallimaq'tan)
yaltirigaq 【‫ﮕﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺎﻟﺘ‬鴵】 Parlayan, kıvılcım
Kiralatmak, kirada oturtmak.
saçan.
yallighuji 【鴛‫ﺟ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﺎﻟﻠ‬鴵】 Kiracı, işveren.
yaltirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺎﻟﺘ‬鴵】 Işıldamak, parıldamak.
yallimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻟﻠ‬鴵】 Kiralamak, iş vermek,
yalwurmaq 【‫ۇﺭﻣﺎﻕ‬鵣‫ﺎﻟ‬鴵】 Yalvarmak.
çalıştırmak.
yalwurtmaq 【‫ۇﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵣‫ﺎﻟ‬鴵】 (yalwurmaq'tan)
yallinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺎﻟﻠ‬鴵】 Kiralanma, kiralanmış
Yalvartmak.
olma.
yam 【‫ﺎﻡ‬鴵】 Tekne, fıçı.
yalmawuz 【‫ﺎﻟﻤﺎۋۇﺯ‬鴵】 efs. Ucube, ejder,
canavar. yama 【‫ﺎﻣﺎ‬鴵】 bk. yarma.

yalmawuzluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺎﻟﻤﺎۋۇﺯﻟ‬鴵】 Canavarlık. yamaghliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻣﺎﻏﻠ‬鴵】 Yamalmış.

573
yamaghlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻣﺎﻏﻠ‬鴵】 bk. yamimaq. yamatturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺎﻣﺎﺗﺘ‬鴵】 (yamatmaq'tan)

yamaq 【‫ﺎﻣﺎﻕ‬鴵】 Yama. Yamaq salmaq – Yamattırmak.

Yamamak, yama vurmak. yambash 【‫ﺎﻣﺒﺎﺵ‬鴵】 bk. yanbash.

yamaq-yamaq 【‫ﺎﻣﺎﻕ‬鴵-‫ﺎﻣﺎﻕ‬鴵】Çok yaması olan. yambu 【鵞‫ﺎﻣﺒ‬鴵】 ç. Yambu (At toynağına

benzer şekilde ve büyüklükte döküm haline
yamaqcha 【‫ﺎﻣﺎﻗﭽﺎ‬鴵】 Yama.
getirilmiş gümüş para).
yamaqchi 【鴛‫ﺎﻣﺎﻗﭽ‬鴵】 Ayakkabıcı, kunduracı.
yambuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺎﻣﺒ‬鴵】 ç.u. Bir yambu
yamaqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎﻣﺎﻗﭽ‬鴵】 Ayakkabı değerinde; değeri bir yambu kadar.
tamirciliği.
yamchaq 【‫ﺎﻣﭽﺎﻕ‬鴵】 Saksı, balçıktan yapılmış
yamalmaq 【‫ﺎﻣﺎﻟﻤﺎﻕ‬鴵】 Yamalmak. çanak.
yaman 【‫ﺎﻣﺎﻥ‬鴵】 Kötü. Yaman oyluk – Kötü yamghur 【‫ﺭ‬鵞‫ﺎﻣﻐ‬鴵】 Yağmur. Yamghur
niyetli. Achchighi yaman – Huysuz. Yaman yéghiwatidu – Yağmur yağıyor. Sim sim
yol – Kötü yol. Yaman yolgha bashlimaq – yamghur – Hafif yağmur.
Baştan çıkarmak. Yaman körmek – Nefret
yamghur-yéghin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻐ‬鴽鴵-‫ﺭ‬鵞‫ﺎﻣﻐ‬鴵】 bk.
etmek. Yaman yoghan – Çok büyük. Yaman
yamghur-yéshin.
yaxshi – Çok iyi.
yamghur-yéshin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵-‫ﺭ‬鵞‫ﺎﻣﻐ‬鴵】 Yağmurlu
yamanlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺎﻣﺎﻧ‬鴵】 1. Kötüleme, lekeleme
hava, kötü hava.
2. kötüleşme, bozulma 3. İncinme, gücenme,
darılma, gönlü kalma. yamghurchi 【鴛‫ﺭﭼ‬鵞‫ﺎﻣﻐ‬鴵】 Say yamghurchi –

yamanlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺎﻣﺎﻧ‬鴵】 zool. Su çulluğu, bekasin.

Kötüleştirmek. yamghurluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵞‫ﺎﻣﻐ‬鴵】 1. Yağmurlu.

yamanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻣﺎﻧﻠ‬鴵】 Kötülük. Yamanliq Yamghurluq kün – Yağmurlu gün. 2.

Yağmurluk.
qilmaq – Kötülük etmek.
yamghursizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭﺳ‬鵞‫ﺎﻣﻐ‬鴵】 Yağmursuzluk.
yamanlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻣﺎﻧﻠ‬鴵】 1. Kötülemek,
lekelemek 2. Kötüleşmek, bozulmak, 3. yamimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻣ‬鴵】 Yamamak. Chishni
İncinmek, gücenmek, darılmak, gönlü kalmak. yamimaq – Diş doldurmak. Yamap qoymaq –
yamap-yalghap 【‫ﺎﻟﻐﺎپ‬鴵-‫ﺎﻣﺎپ‬鴵】 Herhangi bir Yamamak.

surette; ne yapıp yapıp; derme çatma. yamin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺎﻣ‬鴵】 ç. tar. Yönetim, idare.

yamash 【‫ﺎﻣﺎﺵ‬鴵】 Yamama. yamirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺎﻣ‬鴵】 Su basmak. Yamirap

yamashmaq 【‫ﺎﻣﺎﺷﻤﺎﻕ‬鴵】 Takılmak, ilişmek, ketti – Su bastı.

yapışmak. Yamaship chiqmaq – Sürüklenerek yamitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺎﻣ‬鴵】 Yamatma.
çıkmak. yampash 【‫ﺎﻣﭙﺎﺵ‬鴵】 bk. yanbash.
yamatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺎﻣﺎﺗﻘ‬鴵】 (yamatmaq'tan)
yamrash 【‫ﺎﻣﺮﺍﺵ‬鴵】 Su basma.
Yamattırmak.
yamul 【‫ﻝ‬鵞‫ﺎﻣ‬鴵】 ç. tar. bk. yamin.
yamatmaq 【‫ﺎﻣﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴵】 (yamimaq'tan)
Yamatmak. yan 【‫ﺎﻥ‬鴵】 Yan. Yangha yatmaq – Yan
yatmak. Sheher yénida – Şehir yanında.

574
Méning yénimda – Benim yanımda. Öz yandurghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺎﻧﺪۇﺭﻏ‬鴵】 Ateşleyen,
yénidin berdi – Kendi cebinden verdi. tutuşturan.
yan-yaqqa 【‫ﺎﻗﻘﺎ‬鴵-‫ﺎﻥ‬鴵】 Yan tarafa. yandurma 【‫ﺎﻧﺪۇﺭﻣﺎ‬鴵】 1. Döndürme, çevirme
yan-yaqta 【‫ﺎﻗﺘﺎ‬鴵-‫ﺎﻥ‬鴵】 Yan tarafta. 2. Geri verme, geri yollama.

yan-yaqtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺎﻗﺘ‬鴵-‫ﺎﻥ‬鴵】 Yan taraftan. yandurmaq 【‫ﺎﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵】 I Yakmak,

kundaklamak, ateşe vermek.
yana 【‫ﺎﻧﺎ‬鴵】 Yine, bir daha.
yandurmaq 【‫ﺎﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵】 II Geri çevirmek;
yanartagh 【‫ﺎﻧﺎﺭﺗﺎﻍ‬鴵】 Yanardağ, volkan.
döndürmek; geri vermek; caydırmak.
yanbasmaq 【‫ﺎﻧﺒﺎﺳﻤﺎﻕ‬鴵】 Tutmak, tarafını Düshmenning hujumini yandurduq – Düşman
tutmak, desteklemek. saldırısını caydırdık.
yanbash 【‫ﺎﻧﺒﺎﺵ‬鴵】 anat. Leğen, havsala. yandurup-yandurup 【‫ﺎﻧﺪۇﺭۇپ‬鴵-‫ﺎﻧﺪۇﺭۇپ‬鴵】
Yanbash süyigi – Leğen kemiği. Tekrar; tekrar tekrar.
yanbashlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﻧﺒﺎﺷﻠ‬鴵】 Yan yatmak, yanduruwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺎﻧﺪۇﺭۇۋەﺗﻤ‬鴵】 Kusmak,
uzanmak. Biraz yanbashlap dem alayli – Biraz mide bulanmak.
uzanıp dinlenelim.
yandurush 【‫ﺎﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鴵】I Yakma, kundaklama,
yanbéghirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ﺎﻧﺒ‬鴵】 İnişli, inişli çıkışlı. ateşe verme.
yanbésishliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﺴ‬鴽‫ﺎﻧﺒ‬鴵】 Taraftarlık. yandurush 【‫ﺎﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鴵】 II Geri çevirme;
Yanbésishliq etmek – Tutmak, taraftarlık döndürme; geri verme; caydırma.
etmek.
yangaq 【‫ﺎﻕ‬鳴‫ﺎ‬鴵】 I Ceviz. Yangaq yéghi –
yanchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺎﻧﭽ‬鴵】 Cep. Tösh yanchuq – Ön Ceviz yağı.
cep.
yangaq 【‫ﺎﻕ‬鳴‫ﺎ‬鴵】 II Yanak, avurt. Yangaq
yanchuqchi 【鴛‫ﻗﭽ‬鵞‫ﺎﻧﭽ‬鴵】 Yankesici. söngigi – Yanak kemiği.
yanchuqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻗﭽ‬鵞‫ﺎﻧﭽ‬鴵】 Yankesicilik. yangaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻗﻠ‬鳴‫ﺎ‬鴵】 Cevizlik, cevizli.
Yanchuqchiliq qilmaq – Yankesicilik yapmak.
yangliwashtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺍﺷﺘ‬鵣鴙‫ﻠ‬鳴‫ﺎ‬鴵】 Yeniden,
yanda 【‫ﺎﻧﺪﺍ‬鴵】 Yanda. başkadan.
yandash 【‫ﺎﻧﺪﺍﺵ‬鴵】 I Bitişik, muttasıl. yangraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鳴‫ﺎ‬鴵】 Yüksek sesli; gür, gürültü.

yandash 【‫ﺎﻧﺪﺍﺵ‬鴵】 II Yanından geçme. Yangraq naxshilar – Yüksek sesli şarkılar.

yangrash 【‫ﺮﺍﺵ‬鳴‫ﺎ‬鴵】 bk. yangrimaq.
yandashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻧﺪﺍﺷﻠ‬鴵】 Yakın olma, bağlı
olma. yangratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鳴‫ﺎ‬鴵】 (yangrimaq'tan) Ses

yandashmaq 【‫ﺎﻧﺪﺍﺷﻤﺎﻕ‬鴵】 Yanaşmak, dalgası yaratmak; sağıra çevirmek.

yakışmak. Yaxshigha yandash – İyiye yaklaş. yangrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鳴‫ﺎ‬鴵】 Ses dalgası; gür

yandashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺎﻧﺪﺍﺷﺘ‬鴵】 yükselen sesler.

(yandashmaq'tan) Yanaştırmak. yangritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鳴‫ﺎ‬鴵】 Ses dalgası yaratma;

yandimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺎﻧﺪ‬鴵】 Yanaşmak, yanından sağıra çevirme.

geçmek. Yandap ötmek – Yanından geçmek. yangyu 【鵞鴶鳴‫ﺎ‬鴵】 ç. Patetes.

575
yangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ﺎ‬鴵】 ç. Şekil, tür. Üch yangza yapilaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳤鴙‫ﺎﭘ‬鴵】 Yassı hale
tamaq – Üç türlü yemek. getirmek.

yanghin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺎﻧﻐ‬鴵】 Yangın. Yanghin yapirey 【‫ﺮەي‬鴙‫ﺎﭘ‬鴵】 f.u. Aman Allahım; aman
öchürmek – Yangın söndünek. yarabbim; bk. yapirim.

yanxo 【鵝‫ﺎﻧﺨ‬鴵】 ç. Kibrit; bk. serengge. yapirim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺎﭘ‬鴵】 f.u. bk. yapirey.

yanimu 【鵞‫ﻤ‬鴙‫ﺎﻧ‬鴵】 Yine de, tekrar, bir daha. yapquch 【‫چ‬鵞‫ﺎﭘﻘ‬鴵】 1. Örtü; yatak örtüsü 2.

yanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻧﻠ‬鴵】 Tik yanliq – Dik, sarp, yalçın. Kapak 3. Supap (-bı), valf.

yapma 【‫ﺎﭘﻤﺎ‬鴵】 Kapatma. Yapma qapaq –

yanmaq 【‫ﺎﻧﻤﺎﻕ‬鴵】 I Yanmak.
Sarkık göz kapağı.
yanmaq 【‫ﺎﻧﻤﺎﻕ‬鴵】 II Dönmek, geri dönmek.
yapmaq 【‫ﺎﭘﻤﺎﻕ‬鴵】 Kapatmak. Qattiq yapmaq
U arqisigha yénip yénip qaridi – O arkasına
– Sert kapatmak. Yépip qoymaq – Kapatmak.
dönüp dönüp baktı.
Perdini yépip qoy – Perdeyi kapat. Nan
yanmu-yan 【‫ﺎﻥ‬鴵-鵞‫ﺎﻧﻤ‬鴵】 Yanyana, sıra ile. yapmaq – Ekmek pişirmek.
yanpash 【‫ﺎﻧﭙﺎﺵ‬鴵】 bk. yanbash. yapsar 【‫ﺎﭘﺴﺎﺭ‬鴵】 Tarla sınırı; tarlalar arası
yanputaq 【‫ﺗﺎﻕ‬鵞‫ﺎﻧﭙ‬鴵】 Filiz, sürgün. şeridi.

yanta 【‫ﺎﻧﺘﺎ‬鴵】 bk. yantu. yaptanmaq 【‫ﺎﭘﺘﺎﻧﻤﺎﻕ‬鴵】 ağ. bk. teyyarlanmaq.

yantaq 【‫ﺎﻧﺘﺎﻕ‬鴵】 bot. Duvalat otu, dulkadın yaptash 【‫ﺎﭘﺘﺎﺵ‬鴵】 ağ. bk. teyyarlash.
otu, kelotu. yaptimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﭘﺘ‬鴵】 ağ. bk. teyyarlimaq.
yantaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻧﺘﺎﻗﻠ‬鴵】 Dulavat otunun yaptinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺎﭘﺘ‬鴵】 ağ. bk. teyyarlishish.
bulunduğu yer.
yapturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺎﭘﺘ‬鴵】 (yapmaq'tan)
yantayma 【‫ﻤﺎ‬鴵‫ﺎﻧﺘﺎ‬鴵】 Eğilme. Kapattırmak.
yantaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺎﻧﺘﺎ‬鴵】 Eğilmek. yapturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺎﭘﺘ‬鴵】 Kapattırılmak.
yantaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺎﻧﺘﺎ‬鴵】 (yantaymaq'tan) yapturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺎﭘﺘ‬鴵】 Kapattırma.
Eğmek, ya na eğmek.
yar 【‫ﺎﺭ‬鴵】 I f. 1. Dost, arkadaş 2. Sevgili, yar.
yantu 【鵞‫ﺎﻧﺘ‬鴵】 Eğik, eğilmiş. Yar tutmaq – Sevgili bulmak.
yantuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺎﻧﺘ‬鴵】 bk. yantu. yar 【‫ﺎﺭ‬鴵】 II f. Uygun, müsait, imkan, yardım,
yantung 【‫ڭ‬鵞‫ﺎﻧﺘ‬鴵】 ç. tar. Kaşgar'daki askerî kolaylık. Yar bermek – Kolay olmak.
vali. Shert-sharayit yar bergen chaylarda – Ortam
uygun olan yerlerde.
yanwar 【‫ﺍﺭ‬鵣‫ﺎﻧ‬鴵】 r. Ocak, Birinci ay.
yar 【‫ﺎﺭ‬鴵】 III Uçurumlu kıyı, kaya, kayalı.
yapilaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ﺎﭘ‬鴵】 I Düz, yassı.
Tik yar – Dik kaya.
yapilaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ﺎﭘ‬鴵】 II zool. Baykuş. Möshük
yar-burader 【‫ﺭﺍﺩەﺭ‬鵞‫ﺑ‬-‫ﺎﺭ‬鴵】 f. Eş dost.
yapilaq – Puhu kuşu.
yar-yölek 【‫ك‬鴺‫ﻟ‬鵟鴵-‫ﺎﺭ‬鴵】 f.u. Yardım, destek.
yapilaqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鳤鴙‫ﺎﭘ‬鴵】
(yapilaqlimaq'tan) Yassı hale getirtmek. yara 【‫ﺎﺭﺍ‬鴵】 Yara, sifilis, frengi.

576
yaraghlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫ﺎﺭﺍﻏ‬鴵】 yarashqan – Onun vücudu o kadtar güzel.
Silahlandırmak. yarashturghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺭﻏ‬鵞‫ﺎﺭﺍﺷﺘ‬鴵】 Barıştırıcı,
yaraghlandurulmaq 【‫ﻧﺪۇﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺎﺭﺍﻏ‬鴵】 arabulucu.
Silahlandırılmak. yarashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺎﺭﺍﺷﺘ‬鴵】 Barıştırmak.
yaraghlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺎﺭﺍﻏ‬鴵】 Silahlanmak. yaratqan 【‫ﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ‬鴵】Yaratan, meydana getiren,
yaraq 【‫ﺎﺭﺍﻕ‬鴵】 Silah, alet. yaratıcı.

yaraq-eslihe 【鴺‫ﮭ‬鴙‫ﯬﺳﻠ‬-‫ﺎﺭﺍﻕ‬鴵】 u.a. Silah, alet. yaratquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺎﺭﺍﺗﻘ‬鴵】 bk. yaratqan.

yaraq-jabduq 【‫ﺟﺎﺑﺪۇﻕ‬-‫ﺎﺭﺍﻕ‬鴵】 Silah ve zırhlı yaratma 【‫ﺎﺭﺍﺗﻤﺎ‬鴵】 Yaratma.

takımı. yaratmaq 【‫ﺎﺭﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴵】 I Yaratmak, meydana
yaraqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﺍﻗﻠ‬鴵】 I Yararlı, yetenekli. getirmek.

yaraqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﺍﻗﻠ‬鴵】 II Silahlı, silahlanmış. yaratmaq 【‫ﺎﺭﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴵】 II Sevmek, beğenmek.

Men seni yaritimen – Ben seni seviyorum.
yaraqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﺭﺍﻗﺴ‬鴵】 I İşe yaramaz, kusurlu.
yarchen 【‫ﻥ‬鴺‫ﺎﺭﭼ‬鴵】 ç. Gümüş para; madeni
yaraqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﺭﺍﻗﺴ‬鴵】 II Silahsız, silahlanmamış.
para.
yaraqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺎﺭﺍﻗﺴ‬鴵】 Tşe yaramazlık,
yardem 【‫ﺎﺭﺩەﻡ‬鴵】 f. Yardım. Sizning
iktidarsızlık, kabiliyetsizlik.
yardimingiz bilen – Sizin yardımınız ile.
yaralmaq 【‫ﺎﺭﺍﻟﻤﺎﻕ‬鴵】 Yaratılmak, meydana Maddiy yardem – Maddî yardım. Meniwiy
çıkmak. Dünya yaralghandin béri – Dünya yardem – Manevî yardım. Yardem bermek –
yaratıldıktan beri. Yardım etmek. Yardem qilmaq – Yardım
etmek.
yaramasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﺍﻣﺎﺳﻠ‬鴵】 1. İşe yaramazlık,
iktidarsızlık, kusurluluk 2. Kötülük, yardemchi 【鴛‫ﺎﺭﺩەﻣﭽ‬鴵】 f.u. Yardımcı.
yaramazlık. yardemleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺎﺭﺩەﻣﻠ‬鴵】 f.u.
yaramliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﺍﻣﻠ‬鴵】 Yararlı, yetenekli. Yardımlaşmak.
Yaramliq yigit – Yararlı yiğit (delikanlı). yardurmaq 【‫ﺎﺭﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵】 (yarmaq'tan I)
yaramsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﺭﺍﻣﺴ‬鴵】 İşe yaramaz, kusurlu. Yardırmak.

yaramsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺎﺭﺍﻣﺴ‬鴵】 İşe yaramazlık, yarghaq 【‫ﺎﺭﻏﺎﻕ‬鴵】 Tüysüz deri.

kusurluluk. yarghichaq 【‫ﭽﺎﻕ‬鴙‫ﺎﺭﻏ‬鴵】 El değirmeni.
yararlik 【鵗鴙‫ﺎﺭﺍﺭﻟ‬鴵】 Yararlık, iktidar,
yaridar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 u.f. Yaralı. Yaridar qilmaq
uygunluk, kabiliyet.
– Yaralamak.
yarash 【‫ﺎﺭﺍﺵ‬鴵】 İşe yarama, yararlı olma.
yaridarlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺪﺍﺭ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 u.f.u.
yarashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﺍﺷﻠ‬鴵】 Yararlılık, uygunluk, Yaralanmak.
iküdarlı, yetenekli. yarilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 Yaralanmak.
yarashmaq 【‫ﺎﺭﺍﺷﻤﺎﻕ‬鴵】 I Barışmak.
yarilash 【‫ﺵ‬鳤鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 Yaralama.
yarashmaq 【‫ﺎﺭﺍﺷﻤﺎﻕ‬鴵】 II Yakışmak, güzel,
yarilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 Yaralamak.
uygun, makbul. Uning qamiti shunche

577
yarilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 Yaratılma, meydana yasanchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺎﺳﺎﻧﭽ‬鴵】 Şıklık düşkünü; moda
çıkma. düşkünü.

yarimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】İşe yaramak, yararlı olmak. yasanchuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﺎﺳﺎﻧﭽ‬鴵】 Şıklık

Yarighidek söz – Geçerli söz; yararlı söz. düşkünlüğü; moda düşkünlüğü.
Yaraysen, yigit! – Aferin delikanlı! yasandurmaq 【‫ﺎﺳﺎﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵】 (yasanmaq'tan)
yarimas 【‫ﻤﺎﺱ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 1. İşe yaramaz, kusurlu 2. Bezemek, süslendirmek, donatmak.
Kötü, yaramaz. yasanghan 【‫ﺎﺳﺎﻧﻐﺎﻥ‬鴵】 Bezenmiş, süslenmiş.
yarisha 【‫ﺸﺎ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 Göre, uygun. Qazaq
yasanmaq 【‫ﺎﺳﺎﻧﻤﺎﻕ‬鴵】 Süslenmek, bezenmek.
xelqining urup-aditigha yarisha – Kazak
halkının geleneğine göre. Bextimizge yarisha – yasash 【‫ﺎﺳﺎﺵ‬鴵】 Yapma, onarma, meydana
Bahtımıza uygun olarak; şans olarak. getirme.

yarishimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 Yakışıklı, güzel, yasatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺎﺳﺎﺗﻘ‬鴵】 (yasatmaq'tan)

uyumlu. Yarishimliq kamet – Yakışıklı vücut. Yaptırtmak, tamir ettirmek, onarttırmak.

yarishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 I Barışma, barışmak. yasatmaq 【‫ﺎﺳﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴵】 (yasimaq'tan)

Yaptırmak, onartmak.
yarishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 II bk. yarashmaq II.
yasighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﺎﺳ‬鴵】 Yapan, yapıcı,
yaritilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 Yaratılış, yaratılma.
meydana getiren, tamirci. Söz yasighuchi
yaritilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 Yaratılmak. qoshumche – Yapım eki gr.
yaritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 I Yaratma, yaratış. yasima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫ﺎﺳ‬鴵】 bk. yasalma.

yaritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺎﺭ‬鴵】 II Sevme, beğenme. yasimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﺳ‬鴵】 Yapmak, onarmak,

yarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﻟ‬鴵】 I Dağlık arazi. meydana getirmek. Uwa yasimaq – Yuva

yapmak. Qaytidin yasimaq – Yeniden yapmak.
yarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺭﻟ‬鴵】 II Yarlık; hükümdarın
Yasin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺎﺳ‬鴵】 a. Yasin (Kur'an'da bir sure
duyurusu.
adı).
yarma 【‫ﺎﺭﻣﺎ‬鴵】 Yarma, bulgur. Yarma ash –
yasitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺎﺳ‬鴵】 Yaptırma, onartma.
Yarma çorbası.
yasqaq 【‫ﺎﺳﻘﺎﻕ‬鴵】 Grafit, plombajin.
yarmaq 【‫ﺎﺭﻣﺎﻕ‬鴵】 I Yarmak. Otun yarmaq –
Odun yarmak. yastuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺎﺳﺘ‬鴵】 Yastık, minder. Yastuqning

yarmaq 【‫ﺎﺭﻣﺎﻕ‬鴵】 II Madeni Çin parası. téshi – Yastık kabı.

yastuqwéshi 【鴛‫ﺸ‬鴼鵣‫ﻗ‬鵞‫ﺎﺳﺘ‬鴵】 Yastık yüzü.
yarmashti 【鴛‫ﺎﺭﻣﺎﺷﺘ‬鴵】 Gıpta, kıskançlık, haset.
yawa 【‫ﺎۋﺍ‬鴵】 Yaban. Yawa toxu – Yabanî
yasak 【‫ﺎﺳﺎك‬鴵】 Döşeme.
tavuk. Yawa chöp – Yabanî ot.
yasaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺳﺎﻗﻠ‬鴵】 Döşenmiş. Yasaqliq
yawabide 【‫ﺪە‬鴙‫ﺎۋﺍﺑ‬鴵】 bot. yonca.
bölme – Döşenmiş oda.
yawan 【‫ﺎۋﺍﻥ‬鴵】 f. 1. Çöl, sahra 2. Tenha yer,
yasalma 【‫ﺎﺳﺎﻟﻤﺎ‬鴵】 Yapay, türeme. Yasalma
boş yer.
söz – Türeme kelime.
yawanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎۋﺍﻧﻠ‬鴵】 f.u. Boş yer.
yasanchaq 【‫ﺎﺳﺎﻧﭽﺎﻕ‬鴵】 bk. yasanchuq.

578
yawaptila 【鳤鴙‫ﺎۋﺍﭘﺘ‬鴵】 ağ. Teşekkür ederim, yawutmaq 【‫ﺎۋۇﺗﻤﺎﻕ‬鴵】 Yanına sokmak.
eyvallah. yawutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺎۋۇﺗ‬鴵】 Yanma sokma.
yawash 【‫ﺎۋﺍﺵ‬鴵】 Sakin, uslu, yavaş, yumuşak
yawuz 【‫ﺎۋۇﺯ‬鴵】 Kötü kalpli; zalim.
başlı, ağır.
yawuzlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺎۋۇﺯ‬鴵】 Hiddetlenmek,
yawashlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺎۋﺍﺷ‬鴵】 Sakinleşmek,
hırslanmak.
uslanmak, yumuşak başlı olmak.
yawuzluk 【‫ك‬鵞‫ﺎۋۇﺯﻟ‬鴵】 Kötülük, zalimlik.
yawashlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺎۋﺍﺷ‬鴵】 Sakinleşme, uslu
olma, yumuşak olma. yash 【‫ﺎﺵ‬鴵】 I Yaş. U mektep yéshigha keldi
– O okul yaşına geldi. U bir yashta – O bir
yawashlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺎۋﺍﺷ‬鴵】
yaşta. Yéshi chong – Yaşı büyük. Éqil yashta
(yawashlimaq'tan) Yatıştırmak, yavaşlatmak.
emes, bashta – d. Akıl yaşta değil başta.
yawashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎۋﺍﺷﻠ‬鴵】 Sakinlik, usluluk,
yash 【‫ﺎﺵ‬鴵】 II Yaş. Köz yéshi – Göz yaşı.
yumuşaklık.
Közge yash almaq – Gözleri dolu dolu olmak.
yawashlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎۋﺍﺷﻠ‬鴵】 Sakinleşmek, uslu
yashang 【‫ﺎﺷﺎڭ‬鴵】 Genç görünen; yaşını
olmak, yumuşak olmak.
göstermeyen.
yawashlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺎۋﺍﺷﻠ‬鴵】 Sakinleşme,
yashangghan 【‫ﻐﺎﻥ‬鳴‫ﺎﺷﺎ‬鴵】 Yaşlanmış.
uslanma, yumuşak başlı olma.
Yashangghan, emgek küchüdin qalghan ayallar
yawashlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺎۋﺍﺷﻠ‬鴵】 Yatıştırma, – Yaşlanmış, çalışma gücünü yitirmiş kadınlar.
yavaşlatma.
yashangghirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﻐ‬鳴‫ﺎﺷﺎ‬鴵】 Gözleri
yawayi 【鴛鴵‫ﺎۋﺍ‬鴵】 Yabanî. Yawayi haywan – yaşarma.
Yabanî hayvan. yashangghirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鳴‫ﺎﺷﺎ‬鴵】 Gözleri
yawayilashqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鳤鴙鴵‫ﺎۋﺍ‬鴵】 Yabanîleşmiş, yaşarmak.
vahşileşmiş. yashar 【‫ﺎﺷﺎﺭ‬鴵】 Bir yashar – Bir yaşlı. Ikki
yawayilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙鴵‫ﺎۋﺍ‬鴵】 Yabanîleşmek, yashar – İki yaşlı.
vahşîleşmek. yasharmaq 【‫ﺎﺷﺎﺭﻣﺎﻕ‬鴵】 Gençleşmek.
yawayiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴵‫ﺎۋﺍ‬鴵】 Yabanîlik, vahşîlik.
yashartish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺎﺷﺎﺭﺗ‬鴵】 Gençleştirme.
yawdagh 【‫ﺎۋﺩﺍﻍ‬鴵】 Eyersiz; bk. yaydaq.
yashash 【‫ﺎﺷﺎﺵ‬鴵】 Yaşama.
Yawdagh minmek – Eyersiz binmek.
yashdash 【‫ﺎﺷﺪﺍﺵ‬鴵】 Yaşıt, aynı yaşta. Uning
yawidaq 【‫ﺪﺍﻕ‬鴘‫ﺎۋ‬鴵】 Yawidaq-yalghan veya
bilen biz yashdashmiz – Onunla eşit yaştayız.
yalghan yawidaq – Yalan ve boş laf.
yashdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺷﺪﺍﺷﻠ‬鴵】 Aynı yaşta olma
yawiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺎۋ‬鴵】 Yabanîlik.
hali; dostluk.
Yawropa 【‫ﺎۋﺭوﭘﺎ‬鴵】 bk. Awrupa.
yashimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﺷ‬鴵】 Yaşamak. Yashisun! –
Yawropiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎۋﺭوﭘ‬鴵】 bk. Awrupiliq. Yaşasın!

Yawrupa 【‫ﺎۋﺭۇﭘﺎ‬鴵】 r. Avrupa. yashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺷﻠ‬鴵】 I Gençlik. Yashlighimdin –

Yawrupiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎۋﺭۇﭘ‬鴵】 r.u. Avrupalı. Gençliğimden. Yashliqta – Gençlikte.

yashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺷﻠ‬鴵】 II Yaşlı. Ottura yashliq

579
kishi – Orta yaşlı kişi. qalmaq – Yatmak. Men bu yerde uzaq yétip
yashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺷﻠ‬鴵】 III Gözleri yaşlı; yaşlı qaldim – Ben burada uzun zaman kaldım.
Baliliq öyde oghurluq yatmaydu – d. Çocuklu
gözler; gözleri dolu.
evde hırsızlık gizlenemez.
yashlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﺷﻠ‬鴵】 Gözleri yaşarmak.
yatsinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﺗﺴ‬鴵】 bk. yatsirimaq.
yashnatmaq 【‫ﺎﺷﻨﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴵】 (yashnimaq'tan)
yatsirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﺎﺗﺴ‬鴵】 Yadırkama.
Çiçeklendirmek; geliştirmek; ilerletmek.
yatsirashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﺷﻠ‬鴙‫ﺎﺗﺴ‬鴵】 Yadırkama hali.
yashnimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﺷﻨ‬鴵】 Çiçeklenmek;
gelişmek; serilip serpilmek; ilerlemek. yatsirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺎﺗﺴ‬鴵】 I Yadırkama hali.

yashta 【‫ﺎﺷﺘﺎ‬鴵】 d. Akıl yaşta değil başta. Yash yatsirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺎﺗﺴ‬鴵】 II Yadırkamak.
chéghimdin – Gençliğimden. Xelqara yashlar yayaq 【‫ﺎﻕ‬鴵‫ﺎ‬鴵】 Yaya.
küni – Uluslararası gençler günü.
yaydaq 【‫ﺪﺍﻕ‬鴵‫ﺎ‬鴵】 Eyersiz.
yat 【‫ﺎﺕ‬鴵】I Yabancı. Yat kishi – Yabancı kişi.
Yat yurt – Yabancı ülke. Yat yurtluq – Yabancı. yaydurmaq 【‫ﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵‫ﺎ‬鴵】 (yaymaq'tan)
Yat kishi – Yabancı. Serdirmek, yaydırmak.

yat 【‫ﺎﺕ‬鴵】 II f. bk. yad. yaydurtmaq 【‫ﺪۇﺭﺗﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺎ‬鴵】 (yaydurmaq'tan)

Serdirtmek, yaydırtmak. Qochigha tash
yata 【‫ﺎﺗﺎ‬鴵】 Yérim-yata – Yarım yamalak;
yaydurtmaq – Caddeye taş yaydırtmak.
eksik, kusurlu.
yayi 【鴛鴵‫ﺎ‬鴵】 ç. tar. Polis.
yataq 【‫ﺎﺗﺎﻕ‬鴵】 Yatak, yurt.
yayimlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻤ‬鴙鴵‫ﺎ‬鴵】 a.u. Kaygılanmak,
yataqdash 【‫ﺎﺗﺎﻗﺪﺍﺵ‬鴵】 Yatak odası arkadaşı.
endişelenmek.
yataqxana 【‫ﺎﺗﺎﻗﺨﺎﻧﺎ‬鴵】 u.f. Yatak odası.
yayla 【鳤鴵‫ﺎ‬鴵】 Yele.
yataqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺗﺎﻗﻠ‬鴵】 Yataklı, yurtlu. Yataqliq
yaylaq 【‫ﻕ‬鳤鴵‫ﺎ‬鴵】 Yayla.
mektep – Yurdu okul.
yaylatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴵‫ﺎ‬鴵】 (yaylimaq'tan)
yatqaq 【‫ﺎﺗﻘﺎﻕ‬鴵】 Uykucu, miskin, tembel.
Yaylatmak; yazı yaylada geçirtmek.
yatqu 【鵞‫ﺎﺗﻘ‬鴵】 İsınma ocağının yatmaya yarar
yaylimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ﺎ‬鴵】 Yaylamak.
çıkıntısı.
yayma 【‫ﻤﺎ‬鴵‫ﺎ‬鴵】 Yayma, yayma işi.
yatquzdurmaq 【‫ﺯﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺎﺗﻘ‬鴵】 (yatquzmaq'tan)
Yatırtmak. yaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺎ‬鴵】 Yaymak, sermek. Yotqan
yaymaq – Yorgan sermek. Mal yaymaq –
yatquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺎﺗﻘ‬鴵】 Yatırmak. Balilarni
Hayvan otlatmak.
yatquzmaq – Çocukları yatırmak. Kochigha
tash yatquzmaq – Sokağa taş yadrmak. yaymichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻤ‬鴵‫ﺎ‬鴵】 Yaymacı işi;
yaymacılık.
yatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺗﻠ‬鴵】 Yabancı olma hali. Yatliq
qilmaq – Kızı evlendirmek. yayrap-yashnap 【‫ﺎﺷﻨﺎپ‬鴵-‫ﺮﺍپ‬鴵‫ﺎ‬鴵】 Özgür,
serbest, rahat.
yatlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﺗﻠ‬鴵】 bk. yadlimaq.
yayratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺎ‬鴵】 (yayrimaq'tan) Özgür
yatmaq 【‫ﺎﺗﻤﺎﻕ‬鴵】 Yatmak. Bundaq
bırakmak; rahatlatmak.
yétiwemeng – Böyle çok yatmayın. Yétip

580
yayrimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴵‫ﺎ‬鴵】 Özgür olmak; yeghinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻏ‬鴺鴵】 Yağışlı.
rahatlamak. yextek 【‫ك‬鴺‫ﺧﺘ‬鴺鴵】 bk. yektek.
yaz 【‫ﺎﺯ‬鴵】 Yaz. Yaz küni – Yaz günü.
yejüj-mejüj 【‫ﺝ‬鵠‫ﺟ‬鴺‫ﻣ‬-‫ﺝ‬鵠‫ﺟ‬鴺鴵】 Yecüc mecuc.
yaza 【‫ﺎﺯﺍ‬鴵】 ağ. bk. yéza.
yekcheshme 【鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮐﭽ‬鴺鴵】 f. Sokur, tek gözlü.
yazda 【‫ﺎﺯﺩﺍ‬鴵】 Yazda. Bu yil yazda – Bu yıl
yekdelling 【鵘鴙‫ﮐﺪەﻟﻠ‬鴺鴵】f.ç. Yalnız, tek başına.
yazda.
yekdil 【‫ﻞ‬鴘‫ﮐﺪ‬鴺鴵】 Oybirliği.
yazdurmaq 【‫ﺎﺯﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵】 I (yazmaq'tan I)
Uningdin xet yazdurdum Ona mektup yekdillik 【鵗鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ﮐﺪ‬鴺鴵】 f.u. Oybirliği hali.
yazdırdım. yekke 【鴺‫ﮐﮑ‬鴺鴵】 f. Yalnız. Yekke ishligüchi –
yazdurmaq 【‫ﺎﺯﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵】 II (yazmaq'tan II) Hususi, yalnız çalışan. Yekke igilik – Hususi
Yaydırmak, serdirmek. ekonomi.

yazdurush 【‫ﺎﺯﺩۇﺭۇﺵ‬鴵】 I Yazdırma. yekke-yekke 【鴺‫ﮐﮑ‬鴺鴵-鴺‫ﮐﮑ‬鴺鴵】 f. Ayrı ayrı,

yalnız yalnız. Yekke-yekke ishlimek – Hususi
yazdurush 【‫ﺎﺯﺩۇﺭۇﺵ‬鴵】 II Yaydırma, serdirme.
çahşj mak.
yazghi 【鴛‫ﺎﺯﻏ‬鴵】 Yazlık. Yazghi bughday –
yekke-yigane 【鴺‫ﮕﺎﻧ‬鴙鴵-鴺‫ﮐﮑ‬鴺鴵】 f. Yalnız, tek
Yazlık buğday.
başına.
yazghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺎﺯﻏ‬鴵】 Yazar, yazıcı.
yekkilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﮑ‬鴺鴵】 Hususilik.
yazghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺎﺯﻏ‬鴵】 bk. yazdurmaq.
yeklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鴺鴵】 Yalnız bırakılmak.
yazlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﺎﺯ‬鴵】 Yazı geçirtmek.
yeklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺鴵】 Yalnızlığa itmek.
yazlighi 【鴛‫ﻐ‬鴙‫ﺎﺯﻟ‬鴵】 Yazın, yazda.
yekmu-yek 【‫ك‬鴺鴵-鵞‫ﮐﻤ‬鴺鴵】 f. Başbaşa.
yazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﺯﻟ‬鴵】 Yazlık. Yazliq kiyim – Yazlık
yekpay 【‫ﮐﭙﺎي‬鴺鴵】 f. Ayakkabının teki.
giysi.
yeksan 【‫ﮐﺴﺎﻥ‬鴺鴵】 f. Ayrı, bir. Yer bilen
yazliqqa 【‫ﻘﻘﺎ‬鴙‫ﺎﺯﻟ‬鴵】 Yaza.
yeksan qilmaq – Yerle bir etmek.
yazlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺎﺯﻟ‬鴵】 Yazı geçirmek.
yekshenbe 【鴺‫ﻧﺒ‬鴺‫ﮐﺸ‬鴺鴵】 Pazar. Yekshenbilik –
yazma 【‫ﺎﺯﻣﺎ‬鴵】 Yazma. Yazma kitap – Yazma Pazar günü için.
kitap. yektek 【‫ك‬鴺‫ﮐﺘ‬鴺鴵】 Gömleğe benzer bir giysi.
yazmaq 【‫ﺎﺯﻣﺎﻕ‬鴵】 I Yazmak.
yekun 【‫ﻥ‬鵞‫ﮐ‬鴺鴵】 a. Yekun, toplam.
yazmaq 【‫ﺎﺯﻣﺎﻕ‬鴵】 II Yaymak, sermek.
yekunlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻧﻠ‬鵞‫ﮐ‬鴺鴵】 a.u. Toplanmak.
yazmichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﺎﺯﻣ‬鴵】 ağ. bk. yazghuchi.
yekunlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻧﻠ‬鵞‫ﮐ‬鴺鴵】 a.u. Toplama.
ye 【鴺鴵】 Veya. Ye bolmisa men baray – Veya
yekunlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧﻠ‬鵞‫ﮐ‬鴺鴵】 Toplamak.
ben varayım.
yel 【‫ﻝ‬鴺鴵】 1. Yel, rüzgar 2. t. Grip 3. Soğuk
ye … ye 【鴺鴵 … 鴺鴵】 Veya. Biz axshamliqqa ye
algınlığı 4. t. Kanser, yel yara sifilis, frengi.
kinogha, ye téatrgha barimiz – Biz bu gece
sinemaya veya tiyatroya gideceğiz. yel-yémish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻤ‬鴽鴵-‫ﻝ‬鴺鴵】 Meyve.

yel-yémishlik 【鵗鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻤ‬鴽鴵-‫ﻝ‬鴺鴵】 Meyvelik,

581
meyveli. Yel-yémishlik rayon – Meyveli bölge. yengge 【鴺‫ﮕ‬鳴鴺鴵】 Yenge.
yeldürmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﺪۈﺭﻣ‬鴺鴵】 Şişmek, kabarmak. yenggilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鳴鴺鴵】 I Yenilik.
yelik 【鵗鴙‫ﻟ‬鴺鴵】 Mezar, kabir. yelke, 1. Omuz, yenggilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鳴鴺鴵】 II Yenge olma hali.
2. Ense kökü.
yenggüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鳴鴺鴵】 Yenen, galip.
yelin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻟ‬鴺鴵】 Meme. Yelin salmaq –
yenggüshletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺷﻠ‬鵠‫ﮕ‬鳴鴺鴵】
Memenin süt toplaması.
(yenggüshlimek'ten) Yeniletmek, değiştirtmek.
yelken 【‫ﻥ‬鴺‫ﻟﮑ‬鴺鴵】 Yelken.
yenggüshlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺷﻠ‬鵠‫ﮕ‬鳴鴺鴵】 Yenilemek,
yelkenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻟﮑ‬鴺鴵】 Yelkenli. değiştirmek. Yenggüshlep kiyidighan kiyim –
yelkilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﮑ‬鴺鴵】 Omuzlu, enseli. Değiştirip giyilecek giysi.

yellik 【鵗鴙‫ﻟﻠ‬鴺鴵】 Rüzgarlı. yengishchan 【‫ﺸﭽﺎﻥ‬鴙鳴鴺鴵】 Yenebilen, başarılı,

galip, muzaffer.
yellimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟﻠ‬鴺鴵】 1. Esmek, üflemek 2.
Soğuk almak. yenglik 【鵗鴙‫ﻠ‬鳴鴺鴵】 1. Kolluk 2. Yen için;
yenlik.
yelpügüch 【‫چ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ﻟﭙ‬鴺鴵】 Yelpaze.
yengmek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鳴鴺鴵】 Yenmek. Yénip
yelpüldetmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﺪەﺗﻤ‬鵠‫ﻟﭙ‬鴺鴵】
bolmaydighan – Yenilmez.
(yelpüldimek'ten) Sallamak, dalgalandırmak.
yeni 【鴛‫ﻧ‬鴺鴵】 a. Yani.
yelpüldimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﻟﺪ‬鵠‫ﻟﭙ‬鴺鴵】 Dalgalanmak.
yeniklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﻧ‬鴺鴵】 1. Hafiflik 2. Kolaylık 3.
yelpümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﻟﭙ‬鴺鴵】 Yelpazelemek.
Bağışıklık.
yelpün'gen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻧﮕ‬鵠‫ﻟﭙ‬鴺鴵】 Tüylü, yumuşak.
yeptoymas 【‫ﻤﺎﺱ‬鴵鵝‫ﭘﺘ‬鴺鴵】 Doymaz, obur,
yem 【‫ﻡ‬鴺鴵】 Yem, hayvan yemi. doymayan.
yembergu 【鵞‫ﺭﮔ‬鴺‫ﻣﺒ‬鴺鴵】 Manivela. yer 【‫ﺭ‬鴺鴵】 Yer. Yer égisi – Toprak sahibi;

yemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺鴵】 I Yem kutusu, yem torbası. torak ağası. Yer tewresh – Deprem, zelzele. Yer
asti – Yer altı. Qaysi yéring aghriydu? – Neren
yemlik 【鵗鴙‫ﻣﻠ‬鴺鴵】 II Kuş kursağı, kuş midesi. ağrıyor? Yer yutqur! veya Yer yutsun! –
yemlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻣﻠ‬鴺鴵】 Yapıştırmak, kapamak. Kahrolsun! Qara topuluq yer – Kara topraklı
yer. U yerdin – Oradan. U yerde – Orada. U
yenchimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧﭽ‬鴺鴵】 Ezmek.
yerge – Oraya. Bu yerdin – Buradan. Bu yerge
yenchitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙‫ﻧﭽ‬鴺鴵】 (yenchimek'ten). – Buraya.
Ezdirmek.
yer-mülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﻣ‬-‫ﺭ‬鴺鴵】 u.a. Yer ve mülk.
yenchiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﻧﭽ‬鴺鴵】 Ezivermek.
yer-su 【鵞‫ﺳ‬-‫ﺭ‬鴺鴵】 Yer ve su, toprak.
yene 【鴺‫ﻧ‬鴺鴵】 Yine, daha.
yerleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺鴵】 Yerleşmek.
yeng 【‫ڭ‬鴺鴵】 Yen, giysi kolu. Bir yengdin qol,
yerleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺鴵】
bir yaqidin bash chiqarmaq – d. Bir yenden el,
(yerleshmek'ten) Yerleştirmek.
bir yakadan baş çıkarmak (ittifak olmak
anlamında deyim). yerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺鴵】 Yerli. Yerlik xelq – Yerli
halk.
yengdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺪ‬鳴鴺鴵】 Gerileyevermek.

582
yerlikleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺鴵】 Yerli hale bana yetiyor. Küchüm yetmeywatidu – Gücüm
gelmek. yetmiyor. 3. Yetişmek, erişmek. 4. Başlamak,
girmek. Bahar peshli yetti – Bahar geldi.
yerlikleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺鴵】
(yerlikleshmek'ten) Yerli hale getirmek. yetmigenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﺗﻤ‬鴺鴵】 Yetmezlik.

yerlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺鴵】 Gömmek, defnetmek. yetmish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺗﻤ‬鴺鴵】 Yetmiş.

yermenke 【鴺‫ﻧﮑ‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺鴵】 r. Fuar. yetmishinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺗﻤ‬鴺鴵】 Yetmişinci.

yersirimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﺭﺳ‬鴺鴵】 Vatan özlemini yette 【鴺‫ﺗﺘ‬鴺鴵】 Yedi. On yette – On yedi.

çekmek. Yette yüz – Yedi yüz.

yersiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺳ‬鴺鴵】 Topraksız. yetteylen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺‫ﺗﺘ‬鴺鴵】 Yedimiz; yedi kişi

olarak.
yersizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭﺳ‬鴺鴵】 Topraksızlık.
yettilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺗﺘ‬鴺鴵】 Yedilik.
yertewresh 【‫ۋﺭەﺵ‬鴺‫ﺭﺗ‬鴺鴵】 Deprem, zelzele.
yettinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ﺗﺘ‬鴺鴵】 Yedinci. On yettinchi
yesmin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺳﻤ‬鴺鴵】 bot. Yasemin.
– On yedinci.
yeshküchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﺷﮑ‬鴺鴵】 Çözen, halleden.
yettisi 【鴛‫ﺴ‬鴙‫ﺗﺘ‬鴺鴵】 Ölümünün yedinci günü;
Yeshküchi shert – Çözüm getiren şart; asli şart.
ölünün yedinci günü.
yeshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺鴵】 1. Çözmek 2. Çıkarmak.
yettiyilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙鴶鴙‫ﺗﺘ‬鴺鴵】 Yedi yıllık.
Ayaq kiyimini yeshmek – Ayakkabını
Yettiyilliq plan – Yedi yıllık plan.
çıkarmak. Kiyimingni yesh! – Giyişini çıkar!
yewetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鴺鴵】 Yemek, yevermek.
yeter 【‫ﺭ‬鴺‫ﺗ‬鴺鴵】 Yeter.
yeydighan 【‫ﻐﺎﻥ‬鴘‫ﺪ‬鴵鴺鴵】 Yenilecek. Yeydighan
yetersiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭﺳ‬鴺‫ﺗ‬鴺鴵】 Yetersiz, eksik.
hichnime qalmidi – Yenilecek hiçbir şey
yetersizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭﺳ‬鴺‫ﺗ‬鴺鴵】 Yetersizlik, eksiklik. kalmadı.

yetilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﺗ‬鴺鴵】 Olgunlaşmak, olmak, yeylesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴵鴺鴵】 Çilvelenme, cilve yapma.

yetişmek. yeylimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴵鴺鴵】 Çilvelenmek, cilve
yetkidek 【‫ﺪەك‬鴙‫ﺗﮑ‬鴺鴵】 Yeter kadar, yeterli. yapmak.
Yetkidek emes – Yeterli değil. yeynek 【‫ك‬鴺‫ﻨ‬鴵鴺鴵】 ağ. bk. jeynek.
yetkülük 【‫ك‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺鴵】 Yetecek kadar.
yeziqche 【鴺‫ﻘﭽ‬鴘‫ﺯ‬鴺鴵】 Yazılı, yazı halinde.
yetkülüksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﮐﺴ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺鴵】 Yetmez. Yéziqche uxturush – Yazılı duyuru.
yetkülüksizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﮐﺴ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺鴵】 Yetmezlik. yédürmek 【‫ك‬鴺‫ﺪۈﺭﻣ‬鴽鴵】 (yémek'ten) Yedirmek.
Nan yédürmek – Ekmek yedirmek.
yetküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺鴵】 İletmek, ulaştırmak,
yetiştirmek. yégane 【鴺‫ﮕﺎﻧ‬鴽鴵】 I Tek, yalnız.

yetküzülmek 【‫ك‬鴺‫ﺯۈﻟﻤ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺鴵】 İletilmek, yégane 【鴺‫ﮕﺎﻧ‬鴽鴵】 II f. 1. Yalnız, tek.2. Küpe.

ulaştırılmak, yetiştirilmek. yéganichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﮕﺎﻧ‬鴽鴵】 f.u. Yalnızlık,
yetmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺鴵】 1. Varmak, yetişmek. teklik.
Mexsitimge yettim – Amacıma ulaştım. 2. yégüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﮕ‬鴽鴵】 (yémek'ten) Yedirmek.
Yetmek, kafi, yeterli. Bu manga yétidu – Bu

583
yégha 【‫ﻐﺎ‬鴽鴵】 Ağıt, müsibet, bela, afet. Tilsiz Yakın bir zamanda.
yégha – Dilsiz bela. yéqindimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻨﺪ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 bk. yéqinlimaq.
yéghiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻐ‬鴽鴵】 Düşmenlik. yéqinqi 【鴛‫ﻨﻘ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 Yakındaki, yakında
yéghilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻐ‬鴽鴵】 Birbirine düşman bulunan. Yéqinqi yillarda – Yakın yıllarda.
olmak. yéqinlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻨ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 Yakınlaşmak.
yéghin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻐ‬鴽鴵】 Yağış. yéqinlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻨ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】
yéghin-yéshin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵-‫ﻦ‬鴙‫ﻐ‬鴽鴵】 Yağış. (yéqinlashmaq'tan) Yakınlaştırmak.

yéghir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴽鴵】 Hafif sıyrık, bere, yara. yéqinlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻨ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 (yéqinlimaq'tan)

Yakınlaştırmak.
yéghish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻐ‬鴽鴵】 Yağış.
yéqinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 1. Yakınlık 2. Akrabalık
yékendaz 【‫ﻧﺪﺍﺯ‬鴺‫ﮑ‬鴽鴵】 Battaniye.
3. Dostluk, sıcaklık.
yékindila 【鳤鴘‫ﻨﺪ‬鴙‫ﮑ‬鴽鴵】 Daha yakında.
yéqinlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 Yakınlaşmak.
yéqilghu 【鵞‫ﻠﻐ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 Yakıt.
yéqiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﻘ‬鴽鴵】Yakmak, kavurmak,
yéqilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 Yakılmak. yakıvermek.

yéqim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 Bir yéqim otun – Bir defa yéqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 I bk. yaqmaq.
yakılcak odun. yéqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 II u. bk. yaqmaq.
yéqimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 I Sevimli, cana yakın,
yéqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 III bk. yaqmaq III.
güzel.
yéliqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 Yorulma.
yéqimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 II Yakıt, yakacak (-ğı).
yéliqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 Yorulmak.
yéqimpaz 【‫ﻤﭙﺎﺯ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 u.f. Dalkavuk, yağcı.
yéliqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 (yéliqmaq'tan)
yéqimpazliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﭙﺎﺯﻟ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 Dalkavukluk,
Yormak.
yağcılık.
yéliqturuwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۇۋەﺗﻤ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】
yéqimsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 Tatsız, nahoş, iğrenç.
Yoruvermek.
yéqimsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 Tatsızlık, nahoşluk,
yélim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 Yapıştırıcı, tutkal.
iğrençlik.
yélimlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 Yapıştırılmak.
yéqin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 Yakın. Eng yéqin – En yakın.
Yéqin yerde – Yakın yerde. Yéqin arida – yélimlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 Yapıştırıcı sürme;
Yakın bir zamanda. Yéqin kelmek – Yakın yapıştırma.
gelmek. Yéqin kélip bolmaydu – Yakınlaşmak yélimletküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 bk.
zor. Yéqin tuqqan – Yakın akraba. Yéqin dost – yélimletmek.
Yakın dost.
yélimletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 (yélimlimek'ten)
yéqinchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻨﭽ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 Yakınlık, yakın Yapıştırtmak.
olma. Yékinchliq qilmaq – Yakınlık göstermek;
yélimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 Yapışkan; tutkal
sıcak ilgi göstermek.
sürülmüş.
yéqinda 【‫ﻨﺪﺍ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵】 Yakında. Pat yékinda –
yélimlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 Yapıştırcı sürmek;

584
yapıştırmak. yéngidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙鳵鴽鴵】 Yeniden, tekrar.
yélindurmaq 【‫ﻨﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 (yélinmaq'tan) yéngilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴙鳵鴽鴵】 Yenilenmek.
Yalvartmak.
yéngilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴙鳵鴽鴵】 Yenileşmek.
yélinjash 【‫ﻨﺠﺎﺵ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 Tutuşma, alevlenme,
yéngilashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴙鳵鴽鴵】
coşma.
(yéngilashmaq'tan) Yenileştirmek.
yélinjimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨﺠ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 Tutuşmak,
yéngilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙鳵鴽鴵】 (yéngilimaq'tan)
alevlenmek, coşmak. Ottek yélinjighan emgek
Yeniletmek; yeni hale getirtmek.
– Ateş gibi alevlenmiş çalışma.
yéngiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙鳵鴽鴵】 Yenilik.
yélinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 Memeli.
yéngilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙鳵鴽鴵】 Yenilemek.
yélinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴽鴵】 Yalvarmak.
Öylerning hawasini yénilap turmaq – Evlerin
yémek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴽鴵】 I Yemek. Toyghiche yidim havasını değiştirmek.
– Doyanadek yedim. Yep körmek – Tadına
yéngilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙鳵鴽鴵】 I (yéngilmek'ten)
bakmak. Yeydighan – Yenilecek. Bu nanni
Yenilme.
yégili bolmaydu – Bu ekmek yenilmez. Tayaq
yémek – Dayak yemek. Dekke yémek – Darbe yéngilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙鳵鴽鴵】 II (yéngilmaq'tan)
yemek. Zerbe yémek – Darbe yemek. Shapilaq Yanılma.
yémek – Tokat yemek.
yéngilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙鳵鴽鴵】 Yanılmak.
yémek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴽鴵】 II Yemek, yenilecek şey.
yéngilmas 【‫ﻠﻤﺎﺱ‬鴙鳵鴽鴵】 Yanılmaz.
yémek-ichmek 【‫ك‬鴺‫ﯻﭽﻤ‬-‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴽鴵】
yéngilmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻤﺎﺳﻠ‬鴙鳵鴽鴵】 Yanılmazlık.
Yemek-içmek; yenilecek, içilecek.
yéngilmastin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻠﻤﺎﺳﺘ‬鴙鳵鴽鴵】 Yanılmadan.
yémeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻤ‬鴽鴵】 Yenilecek şey.
yéngilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙鳵鴽鴵】 Yenilmek.
yémirilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻤ‬鴽鴵】 Enkaz haline
gelmek, yıkılmak, kırılmak, tahrip olmak. yéngilmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙鳵鴽鴵】 Yenilmez, galip.

yémirmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ﻤ‬鴽鴵】 Yıkmak, enkaz haline yéngilmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙鳵鴽鴵】 Yenilmezlik,

getirmek, tahrip etmek, kırmak. galiptik.

yémirtmek 【‫ك‬鴺‫ﺮﺗﻤ‬鴙‫ﻤ‬鴽鴵】 (yémirmek'ten) yéngiltek 【‫ك‬鴺‫ﻠﺘ‬鴙鳵鴽鴵】1. Hafif giyinmiş 2. mec.

Yıktırmak, bozdurmak, kırdırmak, enkaz Şaşkın, coşkun, duygusal.
haline getirtmek. yéngilteklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﻠﺘ‬鴙鳵鴽鴵】 Duygusallık,
yémish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻤ‬鴽鴵】 Meyve, yemiş. coşkunluk.

yémishlik 【鵗鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﻤ‬鴽鴵】 Meyveli, yimişlik yéngiwashtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺍﺷﺘ‬鵣鴙鳵鴽鴵】 Yeniden, baştan,

yağaç meyveli ağaç. tekrar.

yéngi 【鴛鳵鴽鴵】 Yeni. Yéngi xewer – Yeni yéngish 【‫ﺶ‬鴙鳵鴽鴵】 Yenme, galip olma.
haber. Yéngidin yéngi – Yepyeni. Yéngi küch yéngiyachi 【鴛‫ﺎﭼ‬鴶鴙鳵鴽鴵】 Yeni, daha yeni.
– Yeni güç. Yéngi ay – Hilal, yeni doğmuş ay. Yéngiyachi adem – Yeni adam, henüz ortama
Yéngi keldim – Yeni geldim. alışmamış adam.
yéngichiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙鳵鴽鴵】 Yenilik. yénida 【‫ﺪﺍ‬鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 Yanında. Oy yénida – Ev

585
yanında. Méning yénimda – Benim yanımda. yépish 【‫ﺶ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 (yapmak'tan) Kapatma.
yénidin 【‫ﻦ‬鴘‫ﺪ‬鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 Yanından. yépishiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Yapışmış.
yénighliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 Yanmış. Chiraq yépishiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺸ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Yapışmak,
yénighliq xana – Mum yanmış ev. yapışıvermek.
yénik 【鵗鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 Hafif. yépishqaq 【‫ﺸﻘﺎﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Yapışkan, yapış yapış.
yénikchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮑﭽ‬鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 Hafiflik. yépishqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸﻘﺎﻗﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Yapışkanlık.
yéniklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 Hafifleşmek. yépishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Yapışmak. Yépiship
yénikleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 Hafiflemek. turmaq – Yapışmış halde.

yénikletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 (yéniklimek'ten) yépishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 (yépishmaq'tan)

Hafifletmek. Yapıştırmak.

yéniklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 Hafiflemek. yépishturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】Yapıştmlmak.

yéniq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 I Yanık, yanmış. yépishturuwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۇۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】

Yapıştınvermek.
yéniq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 II İade edilmiş; geri yollanmış.
yépishturuwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ﺭۇۋ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】
yénish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 I (yanmaq'tan I) Yanma. Ot
Yapıştmverme.
emdi yénishqa bashlidi – Ateş şimdi yanmaya
başladı. yépishturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Yapıştırma.

yénish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 II (yanmaq'tan II) Dönüş. yériq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】 Yarık, aralık, çatlak.
Bérishtin yénishingiz tézghu – Varıştan yérilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】 Yarılma, çatlak hale
dönmeniz çabuk ya; Gidişiniz ile dönüşünüz gelme.
bir oldu.
yérilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】 Yarılmak, çatlak hale
yénishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻨ‬鴽鴵】 Barışmak, dönüşmek. gelmek.
yépiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Kapalı, örtülü. Yépiq xet – yérim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】Yarım, yarı, buçuk. Yérim aral
Kapalı mektup. Yépiq bazar – Kapalı çarşı. – Yarım ada. Yerim ay – Yarım ay. Ikki yérim
yépiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Kapalılık. – İki buçuk. Yerim kéchigiche – Yarım geceye
kadar. Yérim müstemlike – Yarım sömürge;
yépilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Kapanma, örtülme.
tam bağımsız olmayan ülke. Yérim uyqu –
yépilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Kapanmak, örtülmek. Yarım uyku; uykulu uykulu. Yérim yilliq –
yépincha 【‫ﻨﭽﺎ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Örtü, giysi. Yarım yıllık. Yérim saet – Yarım saat. Yérim
qarangghu – Yarı aydınlık. Yérim
yépinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Örtünme. qarangghuluq – Yarı aydınlık. Bir yérim – Bir
yépinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Örtünmek. buçuk. Yérim jan – Yarım can, zayıf, hasta,
güçsüz. Yérim yil – Yarım yıl. Birinchi yérim
yépiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Kapatıvermek,
yilda – İlk yarı yılda.
örtüvermek. Ishikni yépiwéting – Kapıyı
kapatıverin. yérim-yata 【‫ﺎﺗﺎ‬鴵-‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】 Yarım yamalak.

yépiwitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘鵣鴙‫ﭙ‬鴽鴵】 Kapatıverme. yérimjan 【‫ﻤﺠﺎﻥ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】 u.f. Zayıf, güçsüz, hasta.

586
yérimjanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﺠﺎﻧﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】 u.f.u. Zayıflık, yéshilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 Çözülmek, açılmak.
güçsüzlük, hastalık. yéshiltash 【‫ﻠﺘﺎﺵ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 Malakit, bakır taşı.
yérimlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】bk. yérimlashmaq.
yéshindürmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﺪۈﺭﻣ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 (yéshinmek'ten)
yérimlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】 Yarımlama. Soyundurmak.

yérimlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】 Yanmlamak; yéshindürüsh 【‫ﻨﺪۈﺭۈﺵ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 Soyundurma.

yarıma inmek. yéshinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 Soyunma.
yérimlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】
yéshinmek 【‫ك‬鴺‫ﻨﻤ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 Soyunmak.
(yérimlashmaq'tan) Yanmlatmak, yarıma
indirmek. yéshiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 Çözüvermek,
çıkarıvermek, soyunuvermek.
yérimlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】 bk.
yérimlashturmaq. yéshish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 (yeşmek'ten) Çözme, açma,
çıkarma.
yérimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】 Yarımlık.
yétek 【‫ك‬鴺‫ﺘ‬鴽鴵】 Yedek. Yétek at – Yedek at.
yérimlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】 Yanmlamak.
yétekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ﺘ‬鴽鴵】 Önder, lider, yönetici.
yériwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴘‫ﺮ‬鴽鴵】 Yarmak, yan
vermek. yétekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鴺‫ﺘ‬鴽鴵】 Önderlik, liderlik,
yöneticilik. Yétekchilik qilmaq – Önderlik
yérish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴽鴵】 (yarmaq'tan I) Yarma.
yapmak.
yésse 【鴺‫ﺴﺴ‬鴽鴵】 ağ. bk. yéssi.
yéter-yetmes 【‫ﺱ‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺鴵-‫ﺭ‬鴺‫ﺘ‬鴽鴵】 Yeter yetmez.
yéssi 【鴛‫ﺴﺴ‬鴽鴵】 Düz, yassı.
yéterlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﺘ‬鴽鴵】 Yeterli, yeterlik.
yéssichaq 【‫ﭽﺎﻕ‬鴙‫ﺴﺴ‬鴽鴵】 Oval, söbe.
yétik 【鵗鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yeterli, dgun. Yétik bilindik
yéssilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺴﺴ‬鴽鴵】 Yassı hale getirmek; adem – Olgun bilimli adam.
düzlemek. yétiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yatık, yatmış durumda.
yéssimuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻤ‬鴙‫ﺴﺴ‬鴽鴵】 bot. Mercimek.
yétilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yedeği götürme; elinden
yéshiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 1. Ağlamsıklık 2. Zayıf, cılız, tutup götürme.
lağar. Yéshiq tupraq – Verimsiz toprak. yétiletküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】(yétilimek'ten)
yéshiqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 Zayıflama; verimsizlik. Yedeği götürtmek; elinden tutup götürtmek.

yéshiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】1. Ağlamsık olma hali 2. yétilgen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻠﮕ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Olgun, erişkin. Yétilgen
Zayıflık, cılızlık. yémish – Olgun meyve. Yétilgen qiz – Erişkin
yéshiqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 Zayıflamak, verimsiz kız.

hale gelmek. Yéshiqip ketken yer – Verimsiz yétilgenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﻠﮕ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Olgunluk,

hale gelmiş toprak. erişkinlik.

yéshil 【‫ﻞ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 Yeşil. yétiligüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yönetici, lider,

yéshilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 Çözülme, açılma. önder.

yétilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yedeği götürmek;

yéshilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙‫ﺸ‬鴽鴵】 Yeşillik.
elinden tutup götürmek.

587
yétilmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Olmamıştık. yétishsizligi – Su yetersizliği.

yétilmigen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻠﻤ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Olgunlaşmamış, yétishtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 (yétishmek'ten)

olmamış, yetişmemiş. Yetiştirmek.

yétilmigenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﻠﻤ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 yétishtürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺸﺘ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yetiştirme.

Olgunlaşmamışlık, olmamışlık, yetişmemişlik. yéyiq 【‫ﻖ‬鴙鴶鴽鴵】 I Düz, yassı.
yétim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yetim. Yétim qalmaq – Yetim yéyiq 【‫ﻖ‬鴙鴶鴽鴵】 II Yayılmış, geniş. Yéyiq
kalmak. jümle – gr. uzun cümle.
yétim-yitme 【鴺‫ﺘﻤ‬鴙鴵-‫ﻢ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yetim. yéyiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙鴶鴽鴵】 I Düzlük, yassılık.
yétimxana 【‫ﻤﺨﺎﻧﺎ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 u.f. Yetimhane. yéyiqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴙鴶鴽鴵】 II Serilmiş, yayılmış.
yétimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yetimlik. Yétimlikté yéyildurmaq 【‫ﻠﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙鴶鴽鴵】 (yéyilmaq'tan)
östüm – Yetimlikte büyüdüm. Sermek, yaymak.
yétimsirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yalnız kalma; yéyilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴽鴵】 I bk. yéyilmaq.
kimsesizlik haline düşme.
yéyilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴶鴽鴵】 II bk. yéyilmek.
yétimsiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】
yéyilma 【‫ﻠﻤﺎ‬鴙鴶鴽鴵】 Yavaş, ağır.
(yétimsirimaq'tan) Yalnızlığa itmek.
yéyilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙鴶鴽鴵】 Yayılmak, serilmek.
yétimsirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yalnız kalmak;
kimsesizlik haline düşmek. yéyilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴙鴶鴽鴵】 Yenilmek (yemeğin
yenilmesi).
yétimsiritish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻤﺴ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yalnızlığa itme.
yéyim 【‫ﻢ‬鴙鴶鴽鴵】 Bir yéyim un – Bir yemeklik
yétiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 (yatmaq'tan) Yatmak,
un.
yatıvermek.
yéyimliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻤﻠ‬鴙鴶鴽鴵】 Bir yéyimliq xémir – Bir
yétiwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 (yatmaq'tan) Yatma,
yemek yapılabilecek hamur.
yatıvenne.
yéyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴽鴵】 I bk. yémek.
yétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 I (yetmek'ten); bk. yetmek.
yéyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴽鴵】 II bk. yaymaq. Qanat yéyish
yétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 II (yatmaq'tan); bk. yatmaq.
– Genişleme; kanatlan serme.
yétishiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yetişmek,
yéyishlik 【鵗鴙‫ﺸﻠ‬鴙鴶鴽鴵】 Lezzetli, hafif yemek.
koşarak yetişmek.
Yéyishlik tamaq – Lezzetli yemek.
yétishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 bk. yétishmek.
yéyitiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺘ‬鴙鴶鴽鴵】Sermek, yaymak.
yétishlik 【鵗鴙‫ﺸﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yeterli.
yéyitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙鴶鴽鴵】 Yaymak, sermek.
yétishmek 【‫ك‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yetişmek, yetmek,
yéyiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙鴶鴽鴵】 Sermek, yaymak.
grişmek.
yéza 【‫ﺰﺍ‬鴽鴵】 Köy. Yéza égiligi – Köy
yétishmeslik 【鵗鴙‫ﺳﻠ‬鴺‫ﺸﻤ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yetersizlik,
ekonomisi. Yéza égilik memlikiti – Köy
kıtlık, eksiklik.
ekonomisi memleketi; ziraat memleketi.
yétishsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺸﺴ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yetersiz.
yézidash 【‫ﺪﺍﺵ‬鴘‫ﺰ‬鴽鴵】 Aynı köyden.
yétishsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺸﺴ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵】 Yetersizlik. Su

588
yéziq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺰ‬鴽鴵】 Yazma, yazı, yazıt. Qédimqi Yığdırmak.
Uyghur yézighi – Eski Uygur yazısı. yighdurush 【‫ﻐﺪۇﺭۇﺵ‬鴙鴵】 I Toplatma.
yéziqche 【鴺‫ﻘﭽ‬鴘‫ﺰ‬鴽鴵】 Pusula, hatıra. yighdurush 【‫ﻐﺪۇﺭۇﺵ‬鴙鴵】 II Yığdırma.
yéziqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘﭽ‬鴘‫ﺰ‬鴽鴵】 Yazıcılık, yazı sanatı, yighi 【鴛‫ﻐ‬鴙鴵】 bk. yigha.
yazma işi.
yighi-zar 【‫ﺯﺍﺭ‬-鴛‫ﻐ‬鴙鴵】 u.f. Ağlama ve hıçkırık.
yézilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴽鴵】 I bk. yézilmaq.
yighilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 Toplanma.
yézilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鴽鴵】 II bk. yézilmek.
yighilishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 Toplanmak; bir
yézilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺰ‬鴽鴵】 I 1. Yazılmak 2. araya gelmek.
Kaydedilmek.
yighilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 Toplanmak.
yézilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺰ‬鴽鴵】 II Serilmek, yayılmak. Yighilghan pul – Toplanmış para. Buljung
yézilmek 【‫ك‬鴺‫ﻠﻤ‬鴘‫ﺰ‬鴽鴵】 Çözülmek, açılmak. göshler yighilidu – Kaslar kısalır.

yéziwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴘‫ﺰ‬鴽鴵】Yazmak, yazıvermek. yighim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 I Toplama. Küzlük yighim –

Hasat.
yéziwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴘‫ﺰ‬鴽鴵】 bk. yéziwalmaq.
yighim 【‫ﻢ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 II Toplam.
yézish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺰ‬鴽鴵】 bk. yazmaq.
yighin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 1. Yığın, küme 2. Kalabalık,
yézishmaq 【‫ﺸﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺰ‬鴽鴵】 Yazışmak.
sürü 3. Toplantı, meclis.
yézlliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟﻠ‬鴽鴵】 Köylü.
yighinchaq 【‫ﻨﭽﺎﻕ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 Derli toplu.
yigilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙鴵】 Solma. Yighinchaq jümle – Derli toplu cümle.
yigilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙鴵】 Yemek, yenilecek şey. yighinchaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﭽﺎﻗﻠ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 Derli toplu olma
hali.
yigilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙鴵】 Solmak.
yighindi 【‫ﻨﺪى‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 1. Birikme, birikim 2.
yigim-térim 【‫ﻢ‬鴘‫ﺮ‬鴽‫ﺗ‬-‫ﻢ‬鴙‫ﮕ‬鴙鴵】 Hasat; ekim biçim.
Toplanma 3. toplama, yekun.
yigirme 【鴺‫ﺮﻣ‬鴙‫ﮕ‬鴙鴵】 Yirmi. Yigirme bir –
yighit 【‫ﺖ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 bk. yigit.
Yirmi bir.
yighitlik 【鵗鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 bk. yigitlik.
yigirminchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴙‫ﺮﻣ‬鴙‫ﮕ‬鴙鴵】 Yirminci.
yighiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 Toplamak; bir
yigit 【‫ﺖ‬鴙‫ﮕ‬鴙鴵】 Yiğit, delikanlı.
araya getirmek. Ashliqni yighiwalduq –
yigitlik 【鵗鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ﮕ‬鴙鴵】 1. Gençlik, delikanlılık 2. Hububatı topladık.
Mertlik, cesaret, yiğitlik.
yighiwélinghan 【‫ﻨﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 Toplanmış.
yigne 【鴺‫ﮕﻨ‬鴙鴵】 ağ. bk. yingne. Yighiwélinghan hosul – Toplanmış hububat.
yigha 【‫ﻐﺎ‬鴙鴵】 Ağlama, ağlayış. yighiwélinmaq 【‫ﻨﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 Toplanmak.
yigha-zar 【‫ﺯﺍﺭ‬-‫ﻐﺎ‬鴙鴵】 Hıçkırık, ağlama. yighiwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 Toplama.
yighdurmaq 【‫ﻐﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙鴵】 I (yighmaq'tan) yighish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 Toplama.
Toplatmak.
yighishturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 Toplamak, bir
yighdurmaq 【‫ﻐﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙鴵】 II (yighmaq'tan) araya getimek. Ishni yighishturmaq – İşi

589
bitirmek. Yighishturup éytmaq – Kısa yiqindiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻨﺪ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵】 Haraplık, enkaz hali,
söylemek, sonuçlandırmak. yıkıntı hali.
yighishturulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 Toplanılmak. yiqish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵】 Yıkma, düşürme.
Üstel üstiliri yighishturuldi – Masa üstü
yiqitilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵】 Yıktırılmak,
toplanıldı.
düşürülmek.
yighishturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺸﺘ‬鴙‫ﻐ‬鴙鴵】 Toplama.
yiqitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵】 Yıkıtma, düşürme.
yighlamsirash 【‫ﺮﺍﺵ‬鴙‫ﻣﺴ‬鳤‫ﻐ‬鴙鴵】 Ağlatmama.
yiqitquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺘﻘ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵】 Yıktırma.
yighlamsiratmaq 【‫ﺮﺍﺗﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻣﺴ‬鳤‫ﻐ‬鴙鴵】
yiqitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵】 Yıktırmak.
(yighlamsirimaq'tan) Ağlamsama haline
getirmek. yiqitturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘﺘ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵】 (yiqitmaq'tan)

yighlamsirimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻣﺴ‬鳤‫ﻐ‬鴙鴵】 Ağlamsamak. Yıktırtmak.

yiqitturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺘﺘ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵】 Yıktırtma.

yighlangghu 【鵞‫ﻐ‬鳴鳤‫ﻐ‬鴙鴵】 Gözü sulu, çok
ağlayan. yiqittuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺘﺘ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵】 bk. yiqitturmaq.

yighlangghuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻐ‬鳴鳤‫ﻐ‬鴙鴵】 Gözü sulu yiqiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﻘ‬鴙鴵】 Yıkıvermek.

olma hali; çok ağlayanlık.
yiqquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻘﻘ‬鴙鴵】 Toplayıcı.
yighlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻐ‬鴙鴵】 Ağlama.
yiqquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﻘ‬鴙鴵】 (yighmaq'tan)
yighlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻐ‬鴙鴵】 Ağlaşmak. Toplatmak.
yighlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻐ‬鴙鴵】 (yighlimaq'tan) yiqquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﻘﻘ‬鴙鴵】 Toplatma.
Ağlatmak.
yiqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴙鴵】 Yıkmak.
yighlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙鴵】 Ağlamak. Yighlap
yiqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙鴵】 (yiqmaq'tan)
almaq – Ağlayıp üzüntüsünü gidermek.
Yıktırmak.
Hökürep yighlimaq – Hüngür hüngür ağlamak.
yiqturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻘﺘ‬鴙鴵】 Yıktırma.
yighlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻐﻠ‬鴙鴵】 Ağlatma.
yil 【‫ﻞ‬鴙鴵】 Yıl, sene. Yérim yil – Yarın yıl.
yighliwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﻐﻠ‬鴙鴵】 Ağlayavermek.
Her yili – Her yılı. Yildin-yil – Yıldan yıla.
yighma 【‫ﻐﻤﺎ‬鴙鴵】 Toplama. Kiyinki yilliri – Son yılları. Yil béshi – Yıl başı.
yighmaq 【‫ﻐﻤﺎﻕ‬鴙鴵】Toplamak. Hosul yighmaq Kelgüsi yili – Gelecek yıl. Ötken yil – Geçen
yıl. Yil boyi – Yıl boyu. Yil on ikki ay – Yıl on
– Hasat; ürünleri toplamak. Pul yighmaq –
iki ay (bütün yıl).
Para toplamak.
yilan 【‫ﻥ‬鳤鴙鴵】 Yılan. Ak yilan – Ak yılan.
yighnaq 【‫ﻐﻨﺎﻕ‬鴙鴵】 1. Toplu, yoğun 2. mec.
Sériq bash yilan – Sarı baş yılan. Su yilan – Boa
zarif, ince, şık, derli toplu.
yılanı. Zeherlik yilan – Zehirli yılan.
yik 【鵗鴙鴵】 İğ, iğ şeklinde.
yilan-chayan 【‫ﺎﻥ‬鴵‫ﭼﺎ‬-‫ﻥ‬鳤鴙鴵】 Yılan ve çıyan.
yiqilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵】 Yıkılma, düşme.
yilanchi 【鴛‫ﻧﭽ‬鳤鴙鴵】 Yılanı ehlileştiren kimse.
yiqilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵】 Yıkılmak, düşmek.
yilanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻧﻠ‬鳤鴙鴵】 Yılanlı; yılanlık (yılanın
yiqindi 【‫ﻨﺪى‬鴙‫ﻘ‬鴙鴵】 Harabe, enkaz, yıkıntı. bulunduğu yer).

590
yilda 【‫ﻠﺪﺍ‬鴙鴵】 Yılda. Yilda bir – Yılda bir. Yipek qurt – İpek böceği. Uluq Yipek Yoli –
Yilini bermek – Ölünün yıl dönümü dolaysıyla Ulu İpek Yolu.
verilen yemek. yipekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ﭙ‬鴙鴵】 İpekçi.
yilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙鴵】 İlik; bk. ilik. yipekchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﮐﭽ‬鴺‫ﭙ‬鴙鴵】 İpekçilik.
yiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴵】 ağ. Ilık. Yipekchilik fabrikisi – İpekçilik fabrikası.

yilitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴵】 Ilıtma, ısıtma. yipleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﭙﻠ‬鴙鴵】 Yipliship ketken

qoghun – İçi geçmiş kavun.
yilitmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴵】 ağ. Ilıtmak, ısıtmak.
yiplik 【鵗鴙‫ﭙﻠ‬鴙鴵】 İplik.
yilqa 【‫ﻠﻘﺎ‬鴙鴵】 Yılkı.
yiplishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﭙﻠ‬鴙鴵】 bk. yipleshmek.
yilqichil 【‫ﻞ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﻠﻘ‬鴙鴵】 Yılkıcılık.
yiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙鴵】 Uzak. Yiraq Sherq – Uzak
yilliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙鴵】 Yıllık. Yilliq kaléndar – Yıllık
Doğu.
takvim. Ikki yilliq – İki yıllık. Köp yilliq – Çok
yıllık. yiraq-yéqinliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﻘ‬鴽鴵-‫ﺮﺍﻕ‬鴙鴵】 Uzak ve
yakınlık. Yiraq-yéqinlighini bilmeymen –
yilliqchi 【鴛‫ﻘﭽ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙鴵】 I Irgat.
Uzak veya yakınlığını bilmiyorum.
yilliqchi 【鴛‫ﻘﭽ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴙鴵】 II Yıllık ücret ile çalışan
yiraqqa 【‫ﺮﺍﻗﻘﺎ‬鴙鴵】 Uzağa.
kimse, yiltiz; bk. yiltiz.
yiraqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﺮﺍﻗ‬鴙鴵】 Uzaklama.
yilname 【鴺‫ﻠﻨﺎﻣ‬鴙鴵】 u.f. Vakayiname.
yiraqlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺮﺍﻗ‬鴙鴵】 Uzaklaşmak.
yilpiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠﭙ‬鴙鴵】 ağ. bk. qaplan.
yiraqlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺮﺍﻗ‬鴙鴵】
yiltiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻠﺘ‬鴙鴵】 Kök. Yiltiz tartmaq – Kök
(yiraqlashmaq'tan) Uzaklaştırmak.
salmak.
yiraqlashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺮﺍﻗ‬鴙鴵】 Uzaklaştırma.
yilwiz 【‫ﺰ‬鴘鵣‫ﻠ‬鴙鴵】 Böbür, babur.
yiraqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺮﺍﻗ‬鴙鴵】 (yiraqlimaq'tan)
yingnaghuch 【‫چ‬鵞‫ﻨﺎﻏ‬鳵鴙鴵】 Kızböceği.
Uzaklatmak.
yingnasqa 【‫ﻨﺎﺳﻘﺎ‬鳵鴙鴵】 t. Arpacık, itdirseği.
yiraqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﺍﻗﻠ‬鴙鴵】 Uzaklık. On kilometr
yingnasqu 【鵞‫ﻨﺎﺳﻘ‬鳵鴙鴵】 I bk. yingnasqa. yiraqliqta On kilometre uzaklıkta.

yingnasqu 【鵞‫ﻨﺎﺳﻘ‬鳵鴙鴵】 II t. Arpacık (-ğı), yiraqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺮﺍﻗﻠ‬鴙鴵】 Uzaklamak.

itdirseği. yiraqlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺮﺍﻗﻠ‬鴙鴵】 Uzaklaşma.
yingne 【鴺‫ﻨ‬鳵鴙鴵】 İğne. Yingne urmaq – İğne
yiraqlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﺮﺍﻗﻠ‬鴙鴵】 Uzaklaştırma.
yapmak. Yingnisidin iipighiche – İğnesinden
ipliğine kadar. yiraqta 【‫ﺮﺍﻗﺘﺎ‬鴙鴵】 Uzakta.

yingnichük 【‫ك‬鵠‫ﭽ‬鴙‫ﻨ‬鳵鴙鴵】 Kızböceği. yiraqtiki 【鴛‫ﮑ‬鴙‫ﺮﺍﻗﺘ‬鴙鴵】 Uzaktaki.

yinjikye 【鴺鴶‫ﮑ‬鴙‫ﻨﺠ‬鴙鴵】 Cinsel organ. yiraqtin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺮﺍﻗﺘ‬鴙鴵】 Uzaktan Bizning yéza

yiraqtin körünüdu Bizim köy uzaktan görünür.
yip 【‫ﭗ‬鴙鴵】 İp. Yip yingnisighiche – İğneden
ipliğine kadar. yirdurmaq 【‫ﺮﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬鴙鴵】 (yirmaq'tan)
Ayırtmak, açtırmak.
yipek 【‫ك‬鴺‫ﭙ‬鴙鴵】 İpek. Xam yipek – Ham ipek.
yirdurush 【‫ﺮﺩۇﺭۇﺵ‬鴙鴵】 Ayırtma, açtırma.

591
yirgendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺮﮔ‬鴙鴵】 İğrendirmek. yirip tashlidi – Onun sözünü reddetti.

yirgendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﺮﮔ‬鴙鴵】 İğrendirme. yirtiwalmaq 【‫ﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵣鴙‫ﺮﺗ‬鴙鴵】 Yırtmak; yırtıp

almak.
yirgenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺮﮔ‬鴙鴵】 İğrenmek.
yirtiwetmek 【‫ك‬鴺‫ەﺗﻤ‬鵣鴙‫ﺮﺗ‬鴙鴵】 Yırtıvermek.
yirginch 【‫ﻨﭻ‬鴙‫ﺮﮔ‬鴙鴵】 İğrenç. Yirginch köz
bilen qarimaq – İğrenç bir nazarla bakmak. yirtiwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼鵣鴙‫ﺮﺗ‬鴙鴵】 Yırtma; yırtıp alma.

yirginchlik 【鵗鴙‫ﻨﭽﻠ‬鴙‫ﺮﮔ‬鴙鴵】 İğrençlik. yirtiwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼鵣鴙‫ﺮﺗ‬鴙鴵】 Yırtıverme.

yirginish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺮﮔ‬鴙鴵】 İğrenme. yirtish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺮﺗ‬鴙鴵】 Yırtma.

yirghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺮﻏ‬鴙鴵】 (yirmaq'tan); bk. yirtquch 【‫چ‬鵞‫ﺮﺗﻘ‬鴙鴵】 Yırtıcı. Yirtquchlarche –

yirdurmaq. Yırtıcı gibi.

yirigdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﮕﺪ‬鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 1. Kurumak, solmak yirtquchluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭼﻠ‬鵞‫ﺮﺗﻘ‬鴙鴵】 Yırtıcılık.

2. İrisini ayıklamak; irisini ayırmak. yirtquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺮﺗﻘ‬鴙鴵】 (yirtmaq'tan)
yirik 【鵗鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 I 1. Pürüzlü, pürtüklü 2. Sert, Yırttırmak.
katı, berk. Yirik chach – Sert saç. yirtquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺮﺗﻘ‬鴙鴵】 Yırttırma.
yirik 【鵗鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 II İri, büyük. Yirik un – İri yirtmaq 【‫ﺮﺗﻤﺎﻕ‬鴙鴵】 Yırtmak. Yirtip tashlimaq
taneli un; iyi öğütülmemiş un. Yirik sanaet – – Yırtıyermek.
Büyük sanayi.
yirtturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺮﺗﺘ‬鴙鴵】 (yirtmaq'tan)
yirikleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 Sertleşmek, Yırttırmak.
bozuşmak.
yirtturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺮﺗﺘ‬鴙鴵】 Yırttırma.
yiriklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 I İrilik.
yit 【‫ﺖ‬鴙鴵】 Kızartılmış hamur.
yiriklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 II Sertlik.
yit-poshkal 【‫ﺷﮑﺎﻝ‬鵝‫ﭘ‬-‫ﺖ‬鴙鴵】 bk. yit.
yiriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 1. Kasık 2. Yarık.
yitchiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫ﺘﭽ‬鴙鴵】 Ölü için dua töreni.
yirilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 Ayrılma, açılma.
yitiq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘ‬鴙鴵】 Yırtık.
yirilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 Ayrılmak, açılmak.
yitilish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺘ‬鴙鴵】 Yırtılma.
yirindi 【‫ﻨﺪى‬鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 Ağaç kütüğünden çıkan
yitilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴙鴵】 Yırtılmak.
fidan.
yitim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺘ‬鴙鴵】 Ölüm-yitim – Ölüm ve kayıp.
yiring 【鵘鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 İrin. Yiring yighmaq – İrinli
Yétim yatqu – ağ. dölyatağı.
olmak.
yitmek 【‫ك‬鴺‫ﺘﻤ‬鴙鴵】 Yitmek, kaybolmak.
yiringlash 【‫ﺵ‬鳤鳵鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 İrinlenme.
yittürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺘ‬鴙鴵】 (yitmek'ten) Yitirmek,
yiringliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 İrinli.
kaybetmek.
yiringlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 İrinlenmek.
yochuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭼ‬鵝鴵】 1. Açıklık 2. Çatlak.
yirish 【‫ﺶ‬鴘‫ﺮ‬鴙鴵】 Ayırma, açma.
yochun 【‫ﻥ‬鵞‫ﭼ‬鵝鴵】 I Dar, yakın, sıkışık.
yirmaq 【‫ﺮﻣﺎﻕ‬鴙鴵】 Ayırmak. Su ériqni yirip
yochun 【‫ﻥ‬鵞‫ﭼ‬鵝鴵】 II Yabanî, yabancı, yaban.
ketti – Su kanalı (arığı) bozdu. Uning sözini

592
yod 【‫ﺩ‬鵝鴵】 İyot. yoxlimichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ﺧﻠ‬鵝鴵】 Kontrol eden,

yogha 【‫ﻏﺎ‬鵝鴵】 bk. yorgha. arayan.

yoklatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﮐ‬鵝鴵】 (yoqlimaq'tan)

yoghan 【‫ﻏﺎﻥ‬鵝鴵】 Büyük. Yoghan öy – Büyük
Yoklatmak, aratmak.
ev. Yoghan sözlimek – Büyük söylemek.
yoq 【‫ﻕ‬鵝鴵】 Yok. Yoq qilmaq – Yok etmek.
yoghan-kichik 【鵗鴙‫ﭽ‬鴙‫ﮐ‬-‫ﻏﺎﻥ‬鵝鴵】 Büyük ve
Tosqunluqlarni yoq qilmaq – Engelleri yok
küçük.
etmek. Yoq bolup ketmek – Yok olmak;
yoghan-kichiklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴙‫ﮐ‬-‫ﻏﺎﻥ‬鵝鴵】 Büyük kaybolmak. Yoqqa chiqarmaq – Yok saymak.
ve küçüklük. Kérigi yoq – Gereksiz, üzumsuz. Barghinim
yoghanbash 【‫ﻏﺎﻧﺒﺎﺵ‬鵝鴵】 1. Büyük baş 2. mec. yoq – Varmadım.
Kendine aşırı güvenen. yoq-bar 【‫ﺑﺎﺭ‬-‫ﻕ‬鵝鴵】 1. Her şey 2. Ufak tefek
yoghanbashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﺎﻧﺒﺎﺷﻠ‬鵝鴵】 1. Büyük başlı 2. eşya; saçma. Yoq-bar sözni qilip yürme –
mec. Kendine aşırı güvenme hali. Saçma sapan sözleri söyleme.

yoghanlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻏﺎﻧ‬鵝鴵】 Büyümük. yoqalmaq 【‫ﻗﺎﻟﻤﺎﻕ‬鵝鴵】 Kaybolmak. Közdin

yoqalmaq – Görünmemek; göz önünden
yoghanlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻏﺎﻧ‬鵝鴵】 (yoghanlimaq'tan)
kaybolmak. Yoqal! – Defol! Yoqalsun! –
Büyütmek.
Kahrolsun! Yok olsun!
yoghanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻏﺎﻧﻠ‬鵝鴵】 Büyüklük.
yoqap 【‫ﻗﺎپ‬鵝鴵】 Yok olup. Yoqap ketti – Yok
yoghanlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻏﺎﻧﻠ‬鵝鴵】 Büyümek. oluverdi.

yoghanlitilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻏﺎﻧﻠ‬鵝鴵】 Büyütülmek. yoqash 【‫ﻗﺎﺵ‬鵝鴵】 Yok olma.

yogharmaq 【‫ﻏﺎﺭﻣﺎﻕ‬鵝鴵】 1. Büyümek, yoqatmaq 【‫ﻗﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵝鴵】 Kaybetmek. Közdin

çoğalmak 2. Yetişmek. yoqatmaq – Yok etmek. Küchini yoqatqan –
Gücünü kaybetmiş. U özini yoqutup qoydi – O
yoghartilghan 【‫ﻠﻐﺎﻥ‬鴙‫ﻏﺎﺭﺗ‬鵝鴵】 Büyütülmüş.
şaşırdı.
yoghartilmaq 【‫ﻠﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻏﺎﺭﺗ‬鵝鴵】 Büyütülmek,
yoqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鵝鴵】 Yoklama, arama.
abartılmak. Yoghartilghan xewer – Abartılmış
haber. yoqlima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵝鴵】 Yoklama.

yoghartmaq 【‫ﻏﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵝鴵】 (yogharmaq'tan) yoqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵝鴵】 Yoklamak, aramak.

Büyütmek. Yoghartip körsütülgen – Büyütüp yoqlimichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ﻤ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵝鴵】 Yoklayan, arayan,
gösterilmiş.
kontrol eden.
yoghatmaq 【‫ﻏﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵝鴵】 bk. yoghartmaq.
yoqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵝鴵】 Yokluk, yoksulluk, yok
yoghunash 【‫ﻧﺎﺵ‬鵞‫ﻏ‬鵝鴵】 ağ. bk. zoriyish. olma hali.

yoghunatmaq 【‫ﻧﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵝鴵】 (yoghunimaq'tan) yoqsa 【‫ﻗﺴﺎ‬鵝鴵】 Mademki.

Büyütmek. yoqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵝鴵】 Yoksul, zavallı.
yoghunimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻧ‬鵞‫ﻏ‬鵝鴵】 Büyümek.
yoqsizchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺰﭼ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵝鴵】 Yoksulluk. U
yoxlima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫ﺧﻠ‬鵝鴵】 Yoklama. yoqsizchiliqta yashaydu – O yoksulluk içinde
yaşıyor.
yoxlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺧﻠ‬鵝鴵】 bk. yoqlimaq.

593
yoqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵝鴵】 Yoksulluk. yolbasar 【‫ﻟﺒﺎﺳﺎﺭ‬鵝鴵】 Yolkesen , yağmacı,

yoqsul 【‫ﻝ‬鵞‫ﻗﺴ‬鵝鴵】 Yoksul. çapulcu, soyuguncu, haydut, hırsız.

yolbasarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﺒﺎﺳﺎﺭﻟ‬鵝鴵】 Yağmacılık,

yoqsulluk 【‫ك‬鵞‫ﻟﻠ‬鵞‫ﻗﺴ‬鵝鴵】 Yoksulluk.
çapulculuk, soygunculuk, haydutluk.
yoqsuz 【‫ﺯ‬鵞‫ﻗﺴ‬鵝鴵】 bk. yoqsiz.
yolbashchi 【鴛‫ﻟﺒﺎﺷﭽ‬鵝鴵】 Önder, rehber, lider,
yoqulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻗ‬鵝鴵】 Kaybolma. reis.
yoqutuwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻗ‬鵝鴵】 Kaybetmek. yolbashchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻟﺒﺎﺷﭽ‬鵝鴵】 Önderlik,
yoqutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻗ‬鵝鴵】 Kaybetme. rehberlik, reislik, liderlik. Yolbashchiliq
qilmaq – Liderlik tr yapmak.
yol 【‫ﻝ‬鵝鴵】 Yol. On künlük yol – On günlük
yol. Tömür yol – Demir yol. Su yoli – Su yolu. yolche 【鴺‫ﻟﭽ‬鵝鴵】 Geçerken, yol üstü.
Acha yol – Çatal yol. Qatnash yolliri – Ulaşım yolchi 【鴛‫ﻟﭽ‬鵝鴵】 Yolcu.
yolları. Chigish yol – Çelişkili yol; karışık yol.
yoldash 【‫ﻟﺪﺍﺵ‬鵝鴵】 Yoldaş.
Yol bashlimaq – Yol başlamak. Yol bermek –
Yol vermek. Yolda bolmaq – Yolda olmak. yoldashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻟﺪﺍﺷﻠ‬鵝鴵】 Yoldaşlık.
Yolgha chüshmek – Yola inmek. Yolgha yolimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵝鴵】 Yanaşmak, yaklaşmak,
chiqmaq – Yola çıkmak. Yol yürmek – Yol
uğramak. Yéqin yolima! – Yaklaşma!
yürümek. Yolgha salmaq – Yollamak,
göndermek. Yoldin qaytmaq – Dönmek. Aq yollanma 【‫ﻧﻤﺎ‬鳤‫ﻟ‬鵝鴵】 Yollanma, sevkedilme,
yol bolsun! – Yolu açık olsun! hawa yoli – gönderilme.
Hava yolu. Tüz yol – Düz yol. Éghri yol – İğri yollanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻟ‬鵝鴵】 Yollanmak,
yol. Yalghuz ayaq yol – Patika, keçi yolu. sevkedilmek, gönderilmek.
Yolung bolsun! – Yolun açık olsun! Yoldin
yollash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻟ‬鵝鴵】 Yollama, gönderme.
azmaq – Yolu şaşırmak. Bu yoli – Bu yolu, bu
defa. Ötken yol – Geçen yol; geçen sefer. Bash yollighuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻐ‬鴙‫ﻟﻠ‬鵝鴵】 Gönderen, yollayan.
yol – Ana yol. Bir yoli – Bir yolu; bir defada. yollima 【‫ﻤﺎ‬鴙‫ﻟﻠ‬鵝鴵】 Yollama, gönderme.
Yol qoymaq – Yol koymak.
yollimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟﻠ‬鵝鴵】 Yollamak, göndermek.
yol-yol 【‫ﻝ‬鵝鴵-‫ﻝ‬鵝鴵】 Çizgili.
yolluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵝鴵】 I Yolluk.
yol-yoruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵝鴵-‫ﻝ‬鵝鴵】 Direktif, yönerge,
talimat. Yol-yoruq körsetmek – Talimat yolluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟﻠ‬鵝鴵】 II Çizgili.
vermek. yolsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻟﺴ‬鵝鴵】 Yolsuz.
yola 【鳣鵝鴵】 Bir yola – Birden. yolsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻟﺴ‬鵝鴵】 Yolsuzluk.
yolatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣鵝鴵】 (yolimaq'tan) Yanma yoluqmaq 【‫ﻗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵝鴵】 Uğramak, karşılaşmak.
yaklaştırmak. Yéqin yolatmaq – Yanına
yoluqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗﺘ‬鵞‫ﻟ‬鵝鴵】 (yoluqmaq'tan)
yaklaştırmak.
Uğratmak, karşılaştırmak.
yolawchi 【鴛‫ۋﭼ‬鳣鵝鴵】 Yolcu.
yoluqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵞‫ﻟ‬鵝鴵】 Uğrama, karşılaşma.
yolash 【‫ﺵ‬鳣鵝鴵】 Yaklaşma, yanaşma, uğrama.
yolutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟ‬鵝鴵】 Yanına yaklaştırma.
yolbas 【‫ﻟﺒﺎﺱ‬鵝鴵】 bk. yolwas.
yolwas 【‫ﺍﺱ‬鵣‫ﻟ‬鵝鴵】 Kaplan. Chishi yolwas –

594
Dişi kaplan. yoruqsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭۇﻗﺴ‬鵝鴵】 Işıksızlık.
yonghuchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﻧﻐ‬鵝鴵】 Yontma işini yapan; yorumaq 【‫ﺭۇﻣﺎﻕ‬鵝鴵】 Işıklanmak, aydınlanmak.
rende.
yorush 【‫ﺭۇﺵ‬鵝鴵】 Işıklanma, aydınlanma.
yonmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵝鴵】 bk. yonumaq.
yorutquchi 【鴛‫ﭼ‬鵞‫ﺭۇﺗﻘ‬鵝鴵】 Aydınlatan,
yonuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻧ‬鵝鴵】 Kertik, çentik, çukur. ışıklandıran.
yonuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﻧ‬鵝鴵】 Yontulmuş. yorutmaq 【‫ﺭۇﺗﻤﺎﻕ‬鵝鴵】 I Işıklandırmak,
yonumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻧ‬鵝鴵】 Yontmak. aydınlatmak.

yonush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵝鴵】 Yontma. yorutmaq 【‫ﺭۇﺗﻤﺎﻕ‬鵝鴵】 II Rahvan yürütmek.

yop 【‫پ‬鵝鴵】 Yop-yumulak – Yuvarlak. yosun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺳ‬鵝鴵】 Şekil, tarz. Shu yosunda – Şu
şekilde. Dawamliq yosunda – Devamli bir
yopilaq 【‫ﻕ‬鳤鴙‫ﭘ‬鵝鴵】 bk. yapilaq II.
şekilde.
yopuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﭘ‬鵝鴵】 1. Haşa, çul 2. Kapak.
yoshurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵝鴵】 Gizlemek, saklamak.
yopurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﭘ‬鵝鴵】 I Yaprak.
yoshurmasliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﻣﺎﺳﻠ‬鵞‫ﺷ‬鵝鴵】 Gizlememek.
yopurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﭘ‬鵝鴵】 II Kapamak, gizlemek,
yoshurmastin 【‫ﻦ‬鴙‫ﺭﻣﺎﺳﺘ‬鵞‫ﺷ‬鵝鴵】 Gizlemeden;
saklamak.
açık halde.
yopurmaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﻣﺎﻗﻠ‬鵞‫ﭘ‬鵝鴵】 Yapraklı.
yoshurughluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﻏﻠ‬鵞‫ﺷ‬鵝鴵】 Gizlenmiş,
Yopurmaqliq orman – Yapraklı orman.
saklanmış.
yorgha 【‫ﺭﻏﺎ‬鵝鴵】 Rahvan.
yoshuruqche 【鴺‫ﺭۇﻗﭽ‬鵞‫ﺷ‬鵝鴵】 Gizli halde, saklı
yorghilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴙‫ﺭﻏ‬鵝鴵】 (yorghilimaq'tan) halde.
Rahvan yürütmek.
yoshurun 【‫ﺭۇﻥ‬鵞‫ﺷ‬鵝鴵】 Gizli, saklı. Yoshurun
yorghilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﻏ‬鵝鴵】 Rahvan yürümek. ishlimek – Gizli çalışmak.
yoruksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭۇﮐﺴ‬鵝鴵】 Işıksız. yoshurunche 【鴺‫ﺭۇﻧﭽ‬鵞‫ﺷ‬鵝鴵】 bk. yoshuruqche.

yoruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵝鴵】 I Aydınlık, ışıklı. Yoruq yoshurunluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﻧﻠ‬鵞‫ﺷ‬鵝鴵】 Gizlilik, saklıklık.

chüshti – Işıklandı. Ghowa-yoruq – Yarı
yoshurunluqche 【鴺‫ﻗﭽ‬鵞‫ﺭۇﻧﻠ‬鵞‫ﺷ‬鵝鴵】 Gizli halde,
aydınlık.
saklı halde.
yoruq 【‫ﺭۇﻕ‬鵝鴵】 II Yarık, çatlak.
yoshurunmaq 【‫ﺭۇﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺷ‬鵝鴵】 Gizlenmek,
yoruqchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭۇﻗﭽ‬鵝鴵】1. Aydınlık, ışıklı 2. saklanmak.
mec. Özgürlük, serbestlik.
yoshurunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺭۇﻧ‬鵞‫ﺷ‬鵝鴵】 Gizlenme,
yoruqlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫ﺭۇﻗ‬鵝鴵】 saklanma.
(yoruqlanmaq'tan) Işıklandırmak.
yota 【‫ﺗﺎ‬鵝鴵】 1. Belkemiği 2. Kasık (-ğı) 3.
yoruqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺭۇﻗ‬鵝鴵】 Işıklanmak. Uyluk, kalça.
yoruqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺭۇﻗﻠ‬鵝鴵】 Işıklandırmak. yotaza 【‫ﺗﺎﺯﺍ‬鵝鴵】 ç. Hamurdan yapılan ekmeği.

yoruqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭۇﻗﻠ‬鵝鴵】 Aydınlık, ışıklı. yotqan 【‫ﺗﻘﺎﻥ‬鵝鴵】 Yorgan. Orun-yotqan –

Yoruqluq bermek – Işıklandırmak. Döşek, yatak.

595
yotqanchi 【鴛‫ﺗﻘﺎﻧﭽ‬鵝鴵】 Yorgancı. Dayatmak.

yotqanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺗﻘﺎﻧﻠ‬鵝鴵】 Yorganlık, yorgan yölimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻟ‬鵟鴵】 Desteklemek, yardım

materyali. etmek, dayak koymak.

yöge 【鴺‫ﮔ‬鵟鴵】 bk. qurt I. yölünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﻟ‬鵟鴵】 Dayanma.

yögek 【‫ك‬鴺‫ﮔ‬鵟鴵】 Kundak bezi, çocuk bezi. yölütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠‫ﻟ‬鵟鴵】 Dayatma.

yögeklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵟鴵】 Kundaklı, sarılmış. yömümek 【‫ك‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﻣ‬鵟鴵】 Dikmek.

yögeklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵟鴵】 Kundaklamak. yönelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﻧ‬鵟鴵】 Yönelmek, yollanmak.

yögelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﮔ‬鵟鴵】 Sarılmak, yörgep-chöngkep 【‫پ‬鴺‫ﮑ‬鳴鵟‫ﭼ‬-‫پ‬鴺‫ﺭﮔ‬鵟鴵】 Kigizge

kundaklamak, bürünmek. yörgep-chöngkep – Keçeye büründürüp;
keçeye sarıp.
yögenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮔ‬鵟鴵】 Sarınmak, bürünmek.
yörgimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﮔ‬鵟鴵】 bk. yögimek.
yögesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮔ‬鵟鴵】 Sarma, bürüme.
yötel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺗ‬鵟鴵】 Öksürük.
yögeshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﮔ‬鵟鴵】 Beraber sarmak;
beraber bürümek. yötelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﺗ‬鵟鴵】 Öksürmek.

yögeshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﮔ‬鵟鴵】 Sarmak, yöteltmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﺘﻤ‬鴺‫ﺗ‬鵟鴵】 (yötelmek'ten)

büründürmek. Öksürtmek.

yögimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮔ‬鵟鴵】 Sarmak, bürümek. yötkelmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﺗﮑ‬鵟鴵】 Yer değiştirmek.

Uning adrési yötkülüp ketken – Onun adresi
yögmesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮔﻤ‬鵟鴵】 bk. yögümesh.
değişmiştir.
yögümesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻣ‬鵠‫ﮔ‬鵟鴵】 Sarmaşık. Yögümesh
yötkewetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鴺‫ﺗﮑ‬鵟鴵】 Yerini
ot – Sarmaşığı, sarmaşık ot.
değiştirmek.
yöl 【‫ﻝ‬鵟鴵】 ağ. bk. höl.
yötkesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺗﮑ‬鵟鴵】 Yer değiştirme; taşıma.
yölek 【‫ك‬鴺‫ﻟ‬鵟鴵】 Destek, yardım. Yari-yölek
yötketküzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺗﮑ‬鴺‫ﺗﮑ‬鵟鴵】 (yötkimek'ten)
bolmaq – Yardımcı olmak; destek olmak.
Yerini değiştirtmek.
yölekchi 【鴛‫ﮐﭽ‬鴺‫ﻟ‬鵟鴵】 Yardımcı, destekleyici.
yötkimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﮑ‬鵟鴵】 1. Yerini değiştirmek,
Yölekchilik qilmaq – Yardımcı olmak.
taşımak. 2. Değiştirmek, değiş etmek.
yölekdash 【‫ﮐﺪﺍﺵ‬鴺‫ﻟ‬鵟鴵】 Yardımcı.
yötkügüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮔ‬鵠‫ﺗﮑ‬鵟鴵】 Taşıyan, yerini
yölen 【‫ﻥ‬鴺‫ﻟ‬鵟鴵】 Şölen, şarkı. değiştiren.

yölench 【‫ﻧﭻ‬鴺‫ﻟ‬鵟鴵】 Dayanak, dayangaç, destek. yötkülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﺗﮑ‬鵟鴵】 Yerini değiştirme,

taşınma.
yölenchik 【鵗鴙‫ﻧﭽ‬鴺‫ﻟ‬鵟鴵】 Dayanak, dayangaç,
destek. yötülesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟ‬鵠‫ﺗ‬鵟鴵】 ağ. bk. yétilesh.

yölenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﻟ‬鵟鴵】 Dayanmak. yötülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﺗ‬鵟鴵】 Öksürme.

yölesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻟ‬鵟鴵】 Destekleme, yardım etme, yudurmaq 【‫ﺩۇﺭﻣﺎﻕ‬鵞鴵】 bk. yuydurmaq.

dayak koyma. yudurush 【‫ﺩۇﺭۇﺵ‬鵞鴵】 bk. yuydurush.
yöletmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﻟ‬鵟鴵】 (yölimek'ten)
yugash 【‫ﮔﺎﺵ‬鵞鴵】 ağ. bk. yawash.

596
yugharmaq 【‫ﻏﺎﺭﻣﺎﻕ‬鵞鴵】 bk. yughurmaq. Yukarıya doğru yürümeye devam ettim.

yughartmaq 【‫ﻏﺎﺭﺗﻤﺎﻕ‬鵞鴵】 (yughurmaq'tan) yuqarlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﺎﺭﻟ‬鵞鴵】 Yukan çıkmak;

Yoğurtmak. yukarı yürü mek.

yughuch 【‫چ‬鵞‫ﻏ‬鵞鴵】 Lif. yuqiri 【‫ﺮى‬鴙‫ﻗ‬鵞鴵】 Yüksek, yukarı. Uchup

yuqiri chiqmaq – Uçup yukarı çıkmak. Yuqiri
yughurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵞鴵】 Yoğurmak. Xémir
chiqmaq – Yukarı çıkmak. Yuquri ötüng! –
yughurmaq – Hamur yoğurmak. Yughurup
Yukarı geçin! Yuqiri mektep – Yüksek okul.
qoymaq – Yoğuruvermek.
Yuqiri we ottura ofitsérlik unwani – Yüksek ve
yughurtquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺭﺗﻘ‬鵞‫ﻏ‬鵞鴵】 orta subaylık ünvanı.
(yughartmaq'tan) Yoğurtturmak. yuqirida 【‫ﺪﺍ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻗ‬鵞鴵】 Yukarıda. Yuqirida
yughurulmaq 【‫ﺭۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻏ‬鵞鴵】 Yoğurulmak. körsütülgen – Yukarıda gösterilmiş.
yughuruwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۇۋەﺗﻤ‬鵞‫ﻏ‬鵞鴵】 yuqirigha 【‫ﻐﺎ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻗ‬鵞鴵】 Yukarıya, yükseğe.
Yoğuruvermek. Yuqurigha chiq! – Yukarıya çık! Yuqirigha
qarap – Yukarıya doğru. Yuqirigha qarap ketti
yughuruwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ﺭۇۋ‬鵞‫ﻏ‬鵞鴵】 Yoğuruverme.
– Yukarıya doğru gitti.
yughurush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻏ‬鵞鴵】 Yoğurma.
yuqirilash 【‫ﺵ‬鳤鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻗ‬鵞鴵】 Yükselme, yükseliş.
yughushturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鵞‫ﻏ‬鵞鴵】 Toplamak;
yuqirilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻗ‬鵞鴵】 (yuqirilimaq'tan)
düzene koymak; çeki düzen vermek.
Yükseltmek; yukarı kaldırmak.
yughushturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鵞‫ﻏ‬鵞鴵】 Toplama;
yuqiriliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻗ‬鵞鴵】 Yükseklik; yukarı olma
düzene koyma; çeki düzen verme.
hali.
yughushturushmaq 【‫ﺭۇﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鵞‫ﻏ‬鵞鴵】 Beraber
yuqirilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴙‫ﻗ‬鵞鴵】 Yükselmek.
toplamak; beraber çeki düzen vermek.
yuqqaq 【‫ﻗﻘﺎﻕ‬鵞鴵】 1. Yapışkan 2. Bulaşıcı.
yukturuwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ﺭۇۋ‬鵞‫ﮐﺘ‬鵞鴵】 Bulaşıcı
hastalık kapma. yuqqaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻗﻘﺎﻗﻠ‬鵞鴵】 1. Yapışkanlık 2.
Bulaşıcılık, bulaşma hali.
yukumsizlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳣‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵞‫ﮐ‬鵞鴵】
Bulaşmaz hale getirmek. yuqquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗﻘ‬鵞鴵】 (yuqmaq'tan)
Bulaştırmak.
yuq 【‫ﻕ‬鵞鴵】 Bulaşık, kalıntı, leke. Yuq
bolmidi – Bulaşmadı. yuqquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﻗﻘ‬鵞鴵】 Bulaştırma.

yuqarqi 【鴛‫ﻗﺎﺭﻗ‬鵞鴵】 Yukarki. Yuqarqi yaqta – yuqma 【‫ﻗﻤﺎ‬鵞鴵】 Bulaşıcı, mikrop. Yuqma
Yukarki tarafta. Yuqarqi qatlam – Üst tabaka; késel – Bulaşıcı hastalık.
yukarki kat. yuqmaq 【‫ﻗﻤﺎﻕ‬鵞鴵】 Bulaşmak; mikrop kapmak.
yuqarlash 【‫ﺵ‬鳣‫ﻗﺎﺭ‬鵞鴵】 Yukarı çıkma; yukarı
yuqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻗﺘ‬鵞鴵】 (yuqmaq'tan)
yürüme.
Bulaştırmak.
yuqarlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳣‫ﻗﺎﺭ‬鵞鴵】 Beraber yukarı
yuqturuwalmaq 【‫ﺭۇۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻗﺘ‬鵞鴵】 Bulaşıcı
çıkmak.
hastalık kapmak.
yuqarlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫ﻗﺎﺭ‬鵞鴵】 (yuqarlimaq'tan)
yuqturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﻗﺘ‬鵞鴵】 Bulaştırma.
Yukarılatmak. Yuqarlitip mangiwedim –

597
yuqum 【‫ﻡ‬鵞‫ﻗ‬鵞鴵】 1. Besleme niteliği, gıda yulushmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵】 Beraber yolmak;
derecesi 2. Bulaşıcı. beraber koparmak.

yuqumluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞‫ﻗ‬鵞鴵】 1. Besleyici, gıdalı. yulushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵】 Beraber yolma;

Yuqumluq tamaq – Besleyici yemek. 2. Bulaşıcı. beraber koparma.
Yuqumluq késeller – Bulaşıcı hastalıklar. yumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞鴵】 bk. yuymaq.
yuqumsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻣﺴ‬鵞‫ﻗ‬鵞鴵】 Besleyici değil; gıdasız.
yumchuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣﭽ‬鵞鴵】 Kırpıştırmak.
yuqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻗ‬鵞鴵】 Bulaşma, mikrop kapma.
yumchuqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鵞‫ﻣﭽ‬鵞鴵】 Kırpıştırma.
yulghun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟﻐ‬鵞鴵】 bot. Ilgın ağacı.
yumchuqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鵞‫ﻣﭽ‬鵞鴵】
yulqumaq 【‫ﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻟﻘ‬鵞鴵】1. Çekmek 2. Koparmak. (yumchuqlimaq'tan) Kırpıştırmak. Köz
yulqunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻟﻘ‬鵞鴵】 Öfkesinden patlamak; yumchuqlatmaq – Göz kırpıştırmak.

ateş püskürmek. yumchuqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鵞‫ﻣﭽ‬鵞鴵】 Kırpıştırmak.

yulqunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻟﻘ‬鵞鴵】 Öfkesinden patlama; yumdalaq 【‫ﻕ‬鳣‫ﻣﺪﺍ‬鵞鴵】 ağ. bk. yunda.

ateş püskürme. yumdurmaq 【‫ﻣﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵞鴵】 (yummaq'tan)
yulqush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟﻘ‬鵞鴵】 1. Çekme 2. Koparma. Yumdurmak; kapattırmak.

yulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞鴵】 Koparmak, yolmak. Yulup yumdurush 【‫ﻣﺪۇﺭۇﺵ‬鵞鴵】 Yumdurma,

tashlimaq – Koparıp atmak. Yulup almaq – kapattırma.
Çekip almak. yumghaq 【‫ﻣﻐﺎﻕ‬鵞鴵】 bot. Maydonoz; bk.
yultuz 【‫ﺯ‬鵞‫ﻟﺘ‬鵞鴵】 Yıldız. Kutup yultuzi – ashköki.
Kutup yıldızı. Quyruqluq yultuz – Kuyruklu yumghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻣﻐ‬鵞鴵】 (yummaq'tan)
yıldız.
Yumdurmak, kapattırmak.
yultuzluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺯﻟ‬鵞‫ﻟﺘ‬鵞鴵】 Yıldızlı. Yultuzluq tun
yumghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﻣﻐ‬鵞鴵】 Yumdurma,
– Yıldızlı gece.
kapattırma.
yulun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵】 Omurilik.
yumlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻣﻠ‬鵞鴵】 Yuvarlanma.
yulun-yulun 【‫ﻥ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵-‫ﻥ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵】 Yırtık pırtık giysi.
yummaq 【‫ﻣﻤﺎﻕ‬鵞鴵】 Yummak. Köz yummaq –
yulung 【‫ڭ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵】 bk. yulun. Göz yummak. Közüngni yum! – Gözünü yum!

yulunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵】 Yolunmak, koparılmak. Köz yumuwalay – Birazcik uyuyayım. Közni

yumup achqiche – Gözü yumup açanadek. Bu
yulunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵】 Yolunma, kopanlma. ishni közümni yumup bashlidim – Bu işi
yuluwalmaq 【‫ۋﺍﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵】 Yolmak, koparmak. tevekkül diye başladım.

yuluwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵】 Yoluvermek, yumran 【‫ﻣﺮﺍﻥ‬鵞鴵】 Genç, yeşillik, yumuşak.

kopanvermek. yumrulmaq 【‫ﻣﺮۇﻟﻤﺎﻕ‬鵞鴵】Devrilmek, yıkılmak.
yuluwélish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻠ‬鴼‫ۋ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵】 Yolma, koparma. yumshaq 【‫ﻣﺸﺎﻕ‬鵞鴵】 Yumuşak.
yuluwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵】 Yolma, koparma. yumshaqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻣﺸﺎﻗﻠ‬鵞鴵】 Yumuşaklık.
yulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵】 Koparma, yolma. yumshash 【‫ﻣﺸﺎﺵ‬鵞鴵】 Yumuşama.

598
yumshatmaq 【‫ﻣﺸﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵞鴵】 (yumshimaq'tan) közliri menggüge yumuldi – Onun gözleri
Yumuşatmak. ebediyete kapandı.

yumshimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻣﺸ‬鵞鴵】 Yumuşamak. yumulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yumulma.

Yumshap ketmek – Yumuşamak. yumulutuwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻣ‬鵞鴵】
yumshitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻣﺸ‬鵞鴵】 Yumuşatma. Yuvarlatavermek.

yumuq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yumuk, birbirine bitişik, yumulutuwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻣ‬鵞鴵】

kapalı, yanaşık. Yuvarlataverme.

yumuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yumukluk, birbirine yumulutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yuvarlatma.

bitişiklik, kapalılık, yanaşıklık. Uning közi yumur 【‫ﺭ‬鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Şiş, ur.
yumuqluq – Onun gözü kapalı.
yumurmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Devirmek, yıkmak.
yumulaq 【‫ﻕ‬鳣鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yuvarlak. Yumulaq üstel
yumush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yumma.
– Yuvarlak masa. Yumulaq qilmaq – Yuvarlak
yapmak. Yunan 【‫ﻧﺎﻥ‬鵞鴵】 Yunan. Yunan xelqi – Yunan
halkı.
yumulaqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鳣鵞‫ﻣ‬鵞鴵】
Yuvarlaklanmak. yunda 【‫ﻧﺪﺍ‬鵞鴵】 Çirkef, bulaşık suyu. Yunda
gudingi veya yunda orisi – Çirkef çukuru.
yumulaqlawetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鳤‫ﻗ‬鳣鵞‫ﻣ‬鵞鴵】
Yuvarlaklayıvermek. yunda-chaqan 【‫ﭼﺎﻗﺎﻥ‬-‫ﻧﺪﺍ‬鵞鴵】 Çirkef, bulaşık
suyu.
yumulaqlawétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鳤‫ﻗ‬鳣鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yu
varlaklayı verme. yundixor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺨ‬鴘‫ﻧﺪ‬鵞鴵】 I u.f. Uşak.

yumulaqlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﻗ‬鳣鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yuvarlaklama. yundixor 【‫ﺭ‬鵝‫ﺨ‬鴘‫ﻧﺪ‬鵞鴵】 II ç. Kudurmuş, gözü

dönmüş.
yumulaqlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤‫ﻗ‬鳣鵞‫ﻣ‬鵞鴵】
(yumulaqlimaq'tan) Yuvarlaklatmak. yundixorluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﻟ‬鵝‫ﺨ‬鴘‫ﻧﺪ‬鵞鴵】 u.f.u. Uşaklık.

yumulaqlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yuvarlaklamak. yung 【‫ڭ‬鵞鴵】 Yün. Yung talisi – Yün iplik
parçası. Yung bashqan – Yün basmış. Yung
yumulaqlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yuvarlaklanma.
tashlimaq – Yün bırakmak. Yungi titmaq –
yumulaqlitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻗﻠ‬鳣鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yuvarlaklatma. Yün ditmek.
yumulanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yuvarlanmak. yungdash 【‫ﺪﺍﺵ‬鳴鵞鴵】 Yolma.
Pöngzek yumulunup ketti – Top yuvarlanıp
yungdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﺪ‬鳴鵞鴵】 Yolmak.
gitti.
yunglashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鳴鵞鴵】Yünlü hale gelmek.
yumulash 【‫ﺵ‬鳣鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yuvarlanma.
yunglashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鳴鵞鴵】
yumulatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 (yumulimaq'tan)
(yunglashmaq'tan) Yünlü hale getirmek.
Yuvarlatmak.
yunglashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鳴鵞鴵】 Yünlü hale
yumulimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻟ‬鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yuvarlanmak. U
getirme.
taghdin yumulap chüshti – O dağdan
yuvarlanıp düştü. yungluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵞鴵】 Yünlü. Yungluq kiyim –
Yünlü giysi. Yungluq qoy – Yünlü koyun.
yumulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﻣ‬鵞鴵】 Yumulmak. Uning

599
yunglushush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺷ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵞鴵】 Yünlü hale gelme. çoğulculuk.

yunguzlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﺯﻟ‬鵞鳴鵞鴵】 bk. yungzilimaq. yurtdash 【‫ﺭﺗﺪﺍﺵ‬鵞鴵】 Yurttaş, vatandaş.

yungzilanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ﺰ‬鳴鵞鴵】 Yolunmak. yurtdashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺭﺗﺪﺍﺷﻠ‬鵞鴵】 Yurttaşlık,

vatandaşlık. Yurtdashliq heqqi – Vatandaşlık
yungzilash 【‫ﺵ‬鳤鴘‫ﺰ‬鳴鵞鴵】 Yolunma.
hakkı.
yungzilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ﺰ‬鳴鵞鴵】 Karşılıklı
yurtluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﺭﺗﻠ‬鵞鴵】 bk. yurtdash.
yolmak; beraber yolmak.
yut 【‫ﺕ‬鵞鴵】 bk. yurt.
yungzilatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳤鴘‫ﺰ‬鳴鵞鴵】 (yungzilimaq'tan)
Yoldurmak. Toxuni yungzilattim – Tavuğu yuta 【‫ﺗﺎ‬鵞鴵】 bk. yutaza.
yoldurdum. yutaza 【‫ﺗﺎﺯﺍ‬鵞鴵】 ç. bk. yotaza.
yungzilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鳴鵞鴵】 Yolmak. yutquzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﻘ‬鵞鴵】 (yutmaq'tan)
yungzilinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鳴鵞鴵】 Yolunma. Yutturmak.

yungzilishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鳴鵞鴵】 Beraber yolma; yutquzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﺗﻘ‬鵞鴵】 Yutturma.

karşılıklı yolma. yutmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞鴵】 Yutmak. Yer yutqandek
yungzilitish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺰ‬鳴鵞鴵】 Yoldurma. yoqap ketti – Yer yutmuş gibi kayboldu.

yupang 【‫ﭘﺎڭ‬鵞鴵】 ç. Yayık, ezim evi. yutturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺗﺘ‬鵞鴵】 (yutmaq'tan)

Yutturmak.
yupangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴‫ﭘﺎ‬鵞鴵】 ç.u. Yağcı.
yutturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺗﺘ‬鵞鴵】 Yutturma.
yupangchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鳴‫ﭘﺎ‬鵞鴵】 ç.u. Yağcılık; yağ
yapımcılığı. yutulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞‫ﺗ‬鵞鴵】 Yutulmak.

yupanmaq 【‫ﭘﺎﻧﻤﺎﻕ‬鵞鴵】 Avunmak. yutulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺗ‬鵞鴵】 Yutulma.

yupatmaq 【‫ﭘﺎﺗﻤﺎﻕ‬鵞鴵】 1. Teselli vermek, yutum 【‫ﻡ‬鵞‫ﺗ‬鵞鴵】 Yudum. Bir yutum su – Bir
avutmak 2. Yatıştırmak, teskin etmek. 3. yudum su.
Oyalamak, eğlendirmek. yutuwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵞‫ﺗ‬鵞鴵】 Yudu vermek.
yupqa 【‫ﭘﻘﺎ‬鵞鴵】 I Yufka, ince. yutuwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鵞‫ﺗ‬鵞鴵】 Yuduverme.
yupqa 【‫ﭘﻘﺎ‬鵞鴵】 II İnce. yutush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞鴵】 Yutma.
yupurgha 【‫ﺭﻏﺎ‬鵞‫ﭘ‬鵞鴵】 ağ. Tırmık; bk. sörem. yuwash 【‫ۋﺍﺵ‬鵞鴵】 bk. yawash.
yuputmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鵞‫ﭘ‬鵞鴵】 Bir şeyi ima etmek; bir yuwashlik 【鵗鴙‫ۋﺍﺷﻠ‬鵞鴵】 bk. yawashliq.
şeyi kastetmek. Némige yuputuwatisen?! –
yuwundi 【‫ۋۇﻧﺪى‬鵞鴵】 bk. yunda.
Neyi kastediyorsun?!
yuydurmaq 【‫ﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鴵鵞鴵】 (yuymaq'tan)
yuputush 【‫ﺵ‬鵞‫ﺗ‬鵞‫ﭘ‬鵞鴵】 Bir şeyi ima etme; bir
Yudurmak, yıkatmak.
şeyi kastetme.
yuydurush 【‫ﺪۇﺭۇﺵ‬鴵鵞鴵】 Yuduma, yıkatma.
yurt 【‫ﺭﺕ‬鵞鴵】 Yurt. Yat yurt – Yabancı ülke.
Yat yurtta – Yabancı ülkede. Mediniyet yurti – yuyghuch 【‫چ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵞鴵】 bk. yughuch.
Kültür demeği. Oqush yurti – Bilim yuvası. yuyghuzmaq 【‫ﺯﻣﺎﻕ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵞鴵】 (yuymaq'tan)
yurtchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺭﺗﭽ‬鵞鴵】 Toplumculuk, Yudurmak, yıkatmak.

600
yuyghuzush 【‫ﺯۇﺵ‬鵞‫ﻐ‬鴵鵞鴵】 Yudurma, yıkatma. yügenlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵠鴵】 Gem vurmak.

yuymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵鵞鴵】 Yumak, yıkamak. Yüz-köz yügensiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻧﺴ‬鴺‫ﮔ‬鵠鴵】 Dizginsiz.

yuymaq – El yüz yıkamak. Gunayimni yuydum yügensizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻧﺴ‬鴺‫ﮔ‬鵠鴵】 Dizginsizlik.
– Suçumu temizledim.
yügermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﮔ‬鵠鴵】 bk. yügrimek.
yuyuq 【‫ﻕ‬鵞鴵鵞鴵】 Yıkanmış. Yuyuq kiyim –
Yıkanmış giysi. yügrek 【‫ﮔﺮەك‬鵠鴵】 bk. yügrük.

yuyuqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻗﻠ‬鵞鴵鵞鴵】 Yıkanmış. Yuyukluq yügresh 【‫ﮔﺮەﺵ‬鵠鴵】 Koşma.

kiyim – Yıkanmış giysi. yügrimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﮔﺮ‬鵠鴵】 Koşmak. Yügür! – Koş!
yuyuqsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻗﺴ‬鵞鴵鵞鴵】 Yıkanmamış. Yuyuqsiz Yüzige qan yügrüptu – Yüzü gülmüş; iyileşmiş.
köynek – Yıkanmamış gömlek. yügrük 【‫ﮔﺮۈك‬鵠鴵】 Rahvan. Yügrük at –
yuyulmaq 【‫ﻟﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵞鴵】 Yıkanılmak. Rahvan at.

yuyulush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻟ‬鵞鴵鵞鴵】 Yıkanılma. yügrütmek 【‫ك‬鴺‫ﮔﺮۈﺗﻤ‬鵠鴵】 (yügrimek'ten)

Koşturmak. Köz yügrütmek – Gözlemek.
yuyundi 【‫ﻧﺪى‬鵞鴵鵞鴵】 bk. yunda.
yügrütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﮔﺮۈﺗ‬鵠鴵】 Koşturma.
yuyundurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鵞鴵鵞鴵】 (yuyunmaq'tan)
Yıkandırmak. yügür-yétim 【‫ﻢ‬鴙‫ﺘ‬鴽鴵-‫ﺭ‬鵠‫ﮔ‬鵠鴵】 Ufak işler.
Yügür-yétimgha mangmaq – Ufak-tefek işlere
yuyundurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鵞鴵鵞鴵】 Yıkandırma.
koşmak.
yuyunmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鵞鴵鵞鴵】 Yıkanmak.
yügürtqan 【‫ﺭﺗﻘﺎﻥ‬鵠‫ﮔ‬鵠鴵】 ağ. bk. yügrük.
yuyunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞鴵鵞鴵】 Yıkanma.
yügürük 【‫ﺭۈك‬鵠‫ﮔ‬鵠鴵】 ağ. bk. yügrük.yügrük.
yuyuwetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鵞鴵鵞鴵】 Yıkayıvermek.
yügürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﮔ‬鵠鴵】 Koşma.
yuyuwétish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴼‫ۋ‬鵞鴵鵞鴵】 Yıkayıverme.
yük 【‫ك‬鵠鴵】 Yük. Yük artmaq – Yüklemek.
yuyush 【‫ﺵ‬鵞鴵鵞鴵】 Yıkama. Kir yuyush Yük basmaq – Yük koymak. Yük chüshürmek
mashinisi – Çamaşır makinesi. kiyim yuyush – Yük indirmek. Yük tartmaq – Yük tartmak.
mashinisi – Çamaşır makinesi. yüklenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵠鴵】 Yüklenmek.
yüdesh 【‫ﺩەﺵ‬鵠鴵】 Yükleme.
yüklesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮐﻠ‬鵠鴵】 Yükleme.
yüdimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴘‫ﺩ‬鵠鴵】 Yüklemek.
yüklimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﮐﻠ‬鵠鴵】 Yüklemek. U pütün
yüdülmek 【‫ك‬鴺‫ﺩۈﻟﻤ‬鵠鴵】 Yüklenmek. ishni manga yüklidi – O bütün işi bana
yüdülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺩۈﻟ‬鵠鴵】 Yüklenme. yükledi.

yüklinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﮐﻠ‬鵠鴵】 Yüklenme.

yüdümek 【‫ك‬鴺‫ﺩۈﻣ‬鵠鴵】 Sırtlamak, yüklenmek.
yüklük 【‫ك‬鵠‫ﮐﻠ‬鵠鴵】 Yüklü.
yüdüsh 【‫ﺩۈﺵ‬鵠鴵】 Sırtlama, yüklenme.
yüksek 【‫ك‬鴺‫ﮐﺴ‬鵠鴵】 Yüksek.
yüen 【‫ﯬﻥ‬鵠鴵】 ç. Çin para birimi.
yükseklik 【鵗鴙‫ﮐﻠ‬鴺‫ﮐﺴ‬鵠鴵】 Yükseklik.
yügen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮔ‬鵠鴵】 Dizgin, gem. Yügen salmaq
– Gem vurmak. yükseldürmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﮐﺴ‬鵠鴵】 Yükseltmek.

yügenlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻧﻠ‬鴺‫ﮔ‬鵠鴵】 Gem vurma. yükselmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鴺‫ﮐﺴ‬鵠鴵】 Yükselmek.

601
yükündürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鵠‫ﮐ‬鵠鴵】 Diz çöktürmek, yürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠鴵】 Yürümek. Yürüp ketmek
çömeltmek. – Yürüyerek gitmek. Yür! – Yürü! Yür kéteyli
yükündürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鵠‫ﮐ‬鵠鴵】 Diz çöktürme, – Yürü gidelim. Bosh yürmek – Boşta gezmek.
Bu saet yürmeydu – Bu saat çalışmıyor. Bu pul
çömeltme.
yürmeydu – Bu para geçmiyor. Oqup
yükünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ﮐ‬鵠鴵】 I Diz çökmek, yürüpmen – Okumaktayım. Yürüp-yürüp –
çömelmek. Gize-gize. Yürüp-yürüp bergini shu – Sonunda
yükünmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鵠‫ﮐ‬鵠鴵】 II Diz üstü oturmak. verdiği şu.

yükünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﮐ‬鵠鴵】 I Diz çökme, çömelme. yürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠鴵】 Yürüme, yürüyüş. Bosh
yürüsh – Boşta gezme. Yürüsh qilmaq –
yükünüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻧ‬鵠‫ﮐ‬鵠鴵】 II Diz üstü oturma.
Yürüyüş yapmak.
yünjü 【鵠‫ﻧﺠ‬鵠鴵】 ağ. bk. ünche.
yürüsh-turush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺗ‬-‫ﺭۈﺵ‬鵠鴵】 Hareket; yer
yürek 【‫ﺭەك‬鵠鴵】 Yürek. Chin yürektin – değiştirme. Yürüsh-turush erkinlighi –
Candan, can ve gönülden. Yürügüm aghridu – Hareket serbestisi (özgürlüğü). Uning
Yüreğim sızlıyor. Yürügüm oynap turuptu – yürüsh-turushi yaxshi – Onun oturup kalkması
Kalbim atıyor. U yürügi yérilip ölüptu – O iyi.
kalpten gitmiş; O korkudan ölmüş. Uning yürüshlük 【‫ك‬鵠‫ﺭۈﺷﻠ‬鵠鴵】 Hızlı, rahvan.
üchün yürek kérek – Onun için yürek lazım.
Yürüshlük at – Rahvan at. Yürüshlük öy –
Yürügümni küydürdi – Yüreğimi yaktı.
Konak, köşk, villa.
Qushqach yürek – Kuş yürek.
yürütmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈﺗﻤ‬鵠鴵】 (yürmek'ten)
yürek-béghir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴽‫ﺑ‬-‫ﺭەك‬鵠鴵】 Yürek ve bağır.
Yürütmek.
Yürek-baghrim – Değerlim, her şeyim.
yürütülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﺭۈﺗ‬鵠鴵】 Yürütülmek.
yüreklik 【鵗鴙‫ﺭەﮐﻠ‬鵠鴵】 Yürekli.
yürütülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﺭۈﺗ‬鵠鴵】 Yürütülme.
yüreksiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺭەﮐﺴ‬鵠鴵】 Yüreksiz, çekingen,
korkak. yürütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺭۈﺗ‬鵠鴵】 Yürütme.

yüreksizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺭەﮐﺴ‬鵠鴵】 Yüreksizlik. yütel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺗ‬鵠鴵】 ağ. bk. yötel.

Yüreksizlik qilmaq – Yüreksizlik etmek. yütermek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鴺‫ﺗ‬鵠鴵】 (yütmek'ten) Yitirmek,
yürgüzmek 【‫ك‬鴺‫ﺯﻣ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠鴵】 (yürmek'ten) kaybetmek.
Yürütmek. Mashinini yürgüzmek – Otomobili yütketmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鴺‫ﺗﮑ‬鵠鴵】 Karıştırmak (ocağı).
hareket ettirmek.Küresh yürgüzmek –
yütmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠鴵】 I Yitmek, kaybolmak.
Mücadeleyi yürütmek. Teshwik yürgüzmek –
Qoyum yütüp ketti – Koyunum kayboldu.
Propaganda yapmak. Seperwerlik yürgüzmek –
Seferberlik. yütmek 【‫ك‬鴺‫ﺗﻤ‬鵠鴵】 II Kaybolmak.

yürgüzülmek 【‫ك‬鴺‫ﺯۈﻟﻤ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠鴵】 Yürütülmek. yüttürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺗﺘ‬鵠鴵】 I Kaybetmek.

yürgüzüwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺯۈۋەﺗﻤ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠鴵】 Kitawimni yüttürüp qoydum – Kitabımı

kaybettim.
Yürütüvermek. Saetni yürgüzüwetmek – Saati
çalıştırıvermek. yüttürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺗﺘ‬鵠鴵】 II Yükletmek,

yürgüzüsh 【‫ﺯۈﺵ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠鴵】 Yürütme. sırtlatmak, sırtına aldırmak.

602
yüttürüwetmek 【‫ك‬鴺‫ﺭۈۋەﺗﻤ‬鵠‫ﺗﺘ‬鵠鴵】 Kaybetmek, yüzbéshi 【鴛‫ﺸ‬鴽‫ﺯﺑ‬鵠鴵】 Yüzbaşı.
yitirmek. yüzinchi 【鴛‫ﻨﭽ‬鴘‫ﺯ‬鵠鴵】 Yüzüncü.
yüttürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺗﺘ‬鵠鴵】 I Yitirme, kaybetme.
yüzleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵠鴵】 I Yüzleşmek.
yüttürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺗﺘ‬鵠鴵】 II Yükletme, sırtlatma,
yüzleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵠鴵】 II Görüşmek; yüz
sırtına aldırma.
yüze gelmek.
yütülmek 【‫ك‬鴺‫ﻟﻤ‬鵠‫ﺗ‬鵠鴵】 Kaybedilmek.
yüzleshtürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺷﺘ‬鴺‫ﺯﻟ‬鵠鴵】
yütülüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﻟ‬鵠‫ﺗ‬鵠鴵】 Kaybedilme. (yüzleshmek'ten) 1. Yüzleştirmek 2. Karşı

yütürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﺗ‬鵠鴵】 (yütmek'ten) karşıya getirmek; görüştürmek.

Kaybetmek. yüzligen 【‫ﻥ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ﺯﻟ‬鵠鴵】 Yüzlerce.

yütürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠鴵】 Yitirme, kaybetme. yüzlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺯﻟ‬鵠鴵】 Kaplamak.

yütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠鴵】 I Yitme, kaybolma. yüzlük 【‫ك‬鵠‫ﺯﻟ‬鵠鴵】 I Yüzlük.

yütüsh 【‫ﺵ‬鵠‫ﺗ‬鵠鴵】 II Kaybolma. yüzlük 【‫ك‬鵠‫ﺯﻟ‬鵠鴵】 II. Ikki yüzlük – İki yüzlü,

yüz 【‫ﺯ‬鵠鴵】 I Yüz. Yüz ellik – Yüz elli. riyakar.

yüzlüklük 【‫ك‬鵠‫ﮐﻠ‬鵠‫ﺯﻟ‬鵠鴵】 Ikki yüzlüktük – İki

yüz 【‫ﺯ‬鵠鴵】 II Yüz. Yüz körüshmek –
yüzlülük; riyakarlık.
Görüşmek; yüz yüze gelmek. Yüzi qara – Kara
yüz. Yüz bermek – Yüz vermek. Töwendiki yüzmu-yüz 【‫ﺯ‬鵠鴵-鵞‫ﺯﻣ‬鵠鴵】 Yüz yüze.
weqe yüz berdi – Aşağıdaki olay vuku oldu. yüzsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺯﺳ‬鵠鴵】 Yüzsüz.
Yüzige qarimastin – Yüzüne bakmadan.
yüzsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺯﺳ‬鵠鴵】 Yüzsüzlük.

603
zabastowka 【‫ۋﮐﺎ‬鵝‫ 】ﺯﺍﺑﺎﺳﺘ‬r. Grev. Zabastowka zahit 【‫ﺖ‬鴙‫ 】ﺯﺍﮬ‬a. Çileci; dünya zevklerinden
qilmaq – Grev yapmak. Zabastowka élan çekilmiş.
qilmaq – Grev ilan etmek. zahitlik 【鵗鴙‫ﺘﻠ‬鴙‫ 】ﺯﺍﮬ‬a.u. Çilecilik.
zabastowkichi 【鴛‫ﭽ‬鴙‫ۋﮐ‬鵝‫ 】ﺯﺍﺑﺎﺳﺘ‬r.u. Grevci.
zaxa 【‫ 】ﺯﺍﺧﺎ‬tar. Üzüntü, teessür. Zaxa
zabun 【‫ﻥ‬鵞‫ 】ﺯﺍﺑ‬f. Yenilmiş, mağlup, sınık. bermek – Üzmek.
Zabun bolmaq – Yenilmek, çökmek. zak 【‫ 】ﺯﺍك‬I Demir sülfat (-ti).
zade 【‫ 】ﺯﺍﺩە‬f. Zade. Ésilzade – Asilzade.
zak 【‫ 】ﺯﺍك‬II Açıklık.
Shahzade – Şehzade.
zaka 【‫ 】ﺯﺍﮐﺎ‬Kundak bezi; çocuk bezi.
zadi 【‫ 】ﺯﺍﺩى‬Hep, hiç, bütün. Zadi kolum
tegmidi – Hiç vaktim olmadı. Sana zadi zakat 【‫ 】ﺯﺍﮐﺎﺕ‬a. Zekat.
toymaymen – Sana hiç doymuyorum. Buning zakatchi 【鴛‫ 】ﺯﺍﮐﺎﺗﭽ‬Zekatçı, zekat toplayan;
ziyini zadi qanche boludu? – Bunun bütün zekat memuru.
zararı ne kadar olur?
zakawet 【‫ 】ﺯﺍﮐﺎۋەﺕ‬a. Zekâvet.
zadila 【鳤鴘‫ 】ﺯﺍﺩ‬Hiç, hiçbir zaman. Zadila
zakaz 【‫ 】ﺯﺍﮐﺎﺯ‬r. Rezervasyon, ısmarlama,
körgen emesmen – Hiç görmüş değilim.
sipariş. Zakaz qilmaq – Sipariş vermek.
zagh 【‫ 】ﺯﺍﻍ‬f. Karga.
zakilimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫】ﺯﺍﮐ‬ Kundaklamak,
zaghche 【鴺‫ 】ﺯﺍﻏﭽ‬Karga. kundağa sarmak.
zaghiraq 【‫ﺮﺍﻕ‬鴙‫ 】ﺯﺍﻏ‬f. Su çulluğu. zakkum 【‫ﻡ‬鵞‫ 】ﺯﺍﮐﮑ‬a. Zehir.
zaghra 【‫ 】ﺯﺍﻏﺮﺍ‬f. Zaghra nan – Mısır unu zal 【‫ 】ﺯﺍﻝ‬I r. Salon. Mejlis zali – Toplantı
ekmeği. Qattiq zaghra – Sert mısır unu ekmeği. salonu.
zahir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺯﺍﮬ‬a. Açık, sarih, aşikar. zal 【‫ 】ﺯﺍﻝ‬II f. Basiret, istidat.
zahiren 【‫ﺮەﻥ‬鴙‫ 】ﺯﺍﮬ‬a. Zahiren, görünüşte, zalalet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻟ‬鳣‫ 】ﺯﺍ‬a. Hata, yanlışlık.
görünüşe göre.
zalim 【‫ﻢ‬鴙‫ 】ﺯﺍﻟ‬a. Zalim.

604
zalimane 【鴺‫ﻤﺎﻧ‬鴙‫ 】ﺯﺍﻟ‬a.f. Zalimane. engel olmak.

zalimlik 【鵗鴙‫ﻤﻠ‬鴙‫ 】ﺯﺍﻟ‬a.u. Zalimlik. zaminliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫】ﺯﺍﻣ‬ a.u. 1. Kefillik,

zaman 【‫ 】ﺯﺍﻣﺎﻥ‬a. Zaman, vakit, devir, çağ.
Qaraxaniler zamanida – Karahanlılar
zamanında. Kona zaman – Eski çağ. Bir
zamanlarda – Bir zamanlarda. Burunqi zaman –
Eski zaman; eski çağ. Yéqin zamanda – Yakın
zamanda. Ötken zaman – Geçmiş Zaman.
Kélidighan zaman – Gelecek zaman. Hazirqi
zaman – Şimdiki zaman. Hazirqi kélidighan
zaman – Yakın gelecek zaman. Uzaq ötken
zaman – Uzak geçmiş zaman.
zamandash 【‫ 】ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍﺵ‬a.u. Çağdaş. Nawai
zamandashliri – Nevayi'nin çağdaşları.
zamandashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺯﺍﻣﺎﻧﺪﺍﺷﻠ‬a.u. Çağdaşlık.
zamane 【鴺‫ 】ﺯﺍﻣﺎﻧ‬a. Zamane, devir, devran.
zamaniwi 【‫ى‬鵣鴙‫ 】ﺯﺍﻣﺎﻧ‬a. Çağdaş.
zamaniwilashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鴘鵣鴙‫】ﺯﺍﻣﺎﻧ‬
Çağdaşlaşmak. Zamaniwilashqan yéngi mektep
– Çağdaşlaşmış yeni oknul.
zamaniwilashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴘鵣鴙‫ 】ﺯﺍﻣﺎﻧ‬a.u.
(zamaniwilashmaq'tan) Çağdaşlaştırmak.
sorumluluk 2. Engellik.
zang 【‫ 】ﺯﺍڭ‬I ç. Züppe.
zang 【‫ 】ﺯﺍڭ‬II Mısır kiseli.
zapas 【‫ 】ﺯﺍﭘﺎﺱ‬r. Yedek, rezerv, mevcut.
Zapastiki herbiyler – Yedek askeriler. Yerasti
bayliqliri zapisi – Yeraltı zenginlikleri rezervi;
yeraltı kaynağı.
zar 【‫ 】ﺯﺍﺭ‬I f. İnilti, zar, inleyen. Zar
yighlimaq – İnliyerek ağlamak; yürekten
ağlamak. Zar kaxshimaq – Sızlanmak; dert
yanmak; şikayet etmek. Séning yardimingge
zarmen – Senin yardımına muhtacım. Zar
bolmaq – Özlemek; hasretini çekmek. Uni bir
körüshke zarmen – Onu hiç olmazsa bir defa
görsem. Zar qilmaq – Özletmek.
zar 【‫ 】ﺯﺍﺭ‬II f. Gülzar – Gül bahçesi.
a.u.
zar-mung 【‫ڭ‬鵞‫ﻣ‬-‫ 】ﺯﺍﺭ‬f.u. Özlem ve hüzün.
Zar-mungumni éyttim – Özlem ve hüzünümü
söyledim.
zarangza 【‫ﺰﺍ‬鳴‫ 】ﺯﺍﺭﺍ‬ç. Bir tür yağlı bitki.

zamaniwilashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤鴘鵣鴙‫ 】ﺯﺍﻣﺎﻧ‬a.u. zaratliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺯﺍﺭﺍﺗﻠ‬a.u. Mezarlık, sinlik,

Çağdaşlaştırma. kabristan.

zamaniwilishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴘鵣鴙‫】ﺯﺍﻣﺎﻧ‬ a.u. zariqmaq 【‫ﻘﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺯﺍﺭ‬ağ. bk. zérikmek.

Çağdaşlaşma. zarlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺯﺍﺭ‬f.u. Sızlanmak, dert
zamaniy 【鴸鴙‫ 】ﺯﺍﻣﺎﻧ‬a. Çağdaş, muasır. yanmak, şikayet etmek. U kün köchürüshning
éghirlighidin zarlinidu – O geçim zorluğundan
zamanlashqan 【‫ﺷﻘﺎﻥ‬鳤‫ 】ﺯﺍﻣﺎﻧ‬a.u. Çağdaşlaşmış.
şikayet ediyor.
zamanlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫】ﺯﺍﻣﺎﻧ‬ a.u.
zarlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺯﺍﺭ‬Sızlanma, dert yanma,
Çağdaşlaşmak.
şikayet etme, ah çekme.
zamanlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫】ﺯﺍﻣﺎﻧ‬ a.u.
zarlatmaq 【‫ﺗﻤﺎﻕ‬鳣‫( 】ﺯﺍﺭ‬zarlimaq'tan) Ah
(zamanlashmaq'tan) Çağdaşlaştırmak.
çektirmek, zorlamak.
zamat 【‫ 】ﺯﺍﻣﺎﺕ‬An, lahza, esna, vakit. Shu
zarliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺯﺍﺭﻟ‬f.u. Zaruret, sıkıntı, yoksulluk.
zamatta – Şu anda.
zarlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺯﺍﺭﻟ‬f.u. Sızlanmak, dert
zamin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﺯﺍﻣ‬a. 1. Kefil, sorumlu 2. Engel,
yanmak, şikayet etmek, ah çekmek.
mania, güçlük. Zamin bolmaq – Sebep olmak;

605
zat 【‫ 】ﺯﺍﺕ‬a. Zat, şahıs. Tahakküm.

zatdar 【‫ 】ﺯﺍﺗﺪﺍﺭ‬f. Cins, asil. zeherlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺‫】ﺯەﮬ‬f.u. Zehirlenmek.

zaten 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺯﺍﺗ‬a. Zaten, aslında. zeherlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺯەﮬ‬f.u. Zehirleme.

zatliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺯﺍﺗﻠ‬a.u. Cinsli, asil. zeherligüchi 【鴛‫ﭼ‬鵠‫ﮕ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺯەﮬ‬f.u. Zehirleyici,

zeherligüçi maddilar zehirleyici maddeler.
zatsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺯﺍﺗﺴ‬f.u. Cinssiz, asilsiz.
zeherlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺯەﮬ‬f.u. Zehirli, zeherlik
zatsizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺯﺍﺗﺴ‬f.u. Cinssizlik, asilsizlik.
dora zehirli liac. zeherlik gaz zehirli gaz.
zawal 【‫ 】ﺯﺍۋﺍﻝ‬a. 1. Gurup, batma, batış.
zeherlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺯەﮬ‬f.u. Zehirlemek.
Zawal waxti – Akşam vakti. 2. zeval, inkıraz,
gerileme, düşme. zeherlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺯەﮬ‬f.u. Zehirlenme.

zawut 【‫ 】ﺯﺍۋۇﺕ‬r. Fabrika. Paxta zawuti – Zehl 【‫ 】ﺯەﮬﻞ‬a. astr. Satürn, Zühal.
Pamuk fabrikası. Shal aklash zawuti – Çeltik zehme 【鴺‫ 】ﺯەﮬﻤ‬bk. zexme.
fabrikası. Öaraq zawuti – Rakı fabrikası. Yagh
zehmet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺯەﮬﻤ‬bk. zexmet.
zawuti – Yağ fabrikası.
zexm 【‫ 】ﺯەﺧﻢ‬f. bk. zexme.
zaya 【‫ﺎ‬鴵‫ 】ﺯﺍ‬a. bk. zaye.
zexme 【鴺‫ 】ﺯەﺧﻤ‬f. Yara. Zexme yetküzmek –
zaye 【鴺鴵‫ 】ﺯﺍ‬a. Kaybolma, yitim, kayıp,
Yaralamak.
kaybedilen bir şey, israf. Zaye qilmaq –
Kaybetmek. Waxtni zaye qilidikensiz – Vakiti zexmet 【‫ﺕ‬鴺‫ 】ﺯەﺧﻤ‬a. Zahmet.
boşuna kaybediyormuşsunuz. zexmetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫】ﺯەﺧﻤ‬ a.u. Zahmetli.
zayi 【鴛鴵‫ 】ﺯﺍ‬a. bk. zaye. Zexmetlik seper – Zahmetli yolculuk.
zayiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙鴵‫ 】ﺯﺍ‬a.u. Faydasızlık, yararsızlık, zexmetsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺗﺴ‬鴺‫ 】ﺯەﺧﻤ‬a.u. Zahmetsiz.
lüzumsuzluk. zexmidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴙‫ 】ﺯەﺧﻤ‬f. Yaralı. Zexmidar
zayom 【‫ﻡ‬鵝鴵‫ 】ﺯﺍ‬r. İstikraz, ikraz, ödünç. bolmaq – Yaralanmak.
zebt 【‫ 】ﺯەﺑﺖ‬a. Zabt, işgal. Zebt qilmaq – zexmilendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫】ﺯەﺧﻤ‬ f.u.
Zabt etmek. Yaralamak, yaralandırmak.

Zebur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﺯەﺑ‬Zebur. Hazret-i Davud'a zexmilendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫】ﺯەﺧﻤ‬ f.u.

vahiy olduğuna inanılan İlahî kitap. Yaralama, yaralandırma.

zede 【‫ 】ﺯەﺩە‬f. Ezilmiş, silik. zexmilesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺯەﺧﻤ‬f.u. Yaralama.

zedek 【‫ 】ﺯەﺩەك‬f. ağ. bk. zerdek. zexmilimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺯەﺧﻤ‬f.u. Yaralamak.

zegewetchi 【鴛‫ۋەﺗﭽ‬鴺‫ 】ﺯەﮔ‬f.u. ağ. Kuyumcu, zeip 【‫】ﺯەﯻﭗ‬a. Zayıf, güçsüz, hastalıklı, cılız,
cevahirci. rahatsız.

zeher 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺯەﮬ‬f. Zehir, ağı. zeiplenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﺯەﯻﭙﻠ‬a.u. Zayıf olmak,
güçsüzleşmek.
zeherxende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ﺭﺧ‬鴺‫ 】ﺯەﮬ‬f. Kindar, öfkeli,
kin dolu. zeipleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ 】ﺯەﯻﭙﻠ‬a.u. Zayıflaşmak,
hastalanmak, güçsüzleşmek.
zeherxendilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ﺭﺧ‬鴺‫】ﺯەﮬ‬ f.u.

606
zeiplik 【鵗鴙‫ 】ﺯەﯻﭙﻠ‬a.u. Zayıflık, güçsüzlük, tutmak.
hastalık. zenjir 【‫ﺮ‬鴙‫ 】ﺯەﻧﺠ‬f. Zencir.
zek 【‫ 】ﺯەك‬Deri boyama. zenjirlewetmek 【‫ك‬鴺‫ۋەﺗﻤ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫】ﺯەﻧﺠ‬ f.u.
zekawet 【‫ 】ﺯەﮐﺎۋەﺕ‬a. bk. zakawet. Zincirlemek, zencirleyivermek.

zekiy 【鴸鴙‫ 】ﺯەﮐ‬a. Zeki, aklı çevik. zenjirlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺯەﻧﺠ‬f.u. Zincirleme.

zekiylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴶鴙‫】ﺯەﮐ‬ a.u. Zekilik, akıl zenjirlik 【鵗鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺯەﻧﺠ‬f.u. Zencirli.

çevikliği. zenjirlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ 】ﺯەﻧﺠ‬f.u. Zencirlemek.
zel 【‫ 】ﺯەﻝ‬a. Yanlış, hata, yanlışlık. zenjiwil 【‫ﻞ‬鴘鵣鴙‫ 】ﺯەﻧﺠ‬a. bot. Zencefil.
zembil 【‫ﻞ‬鴙‫ 】ﺯەﻣﺒ‬f. Zembil. Zembil kötermek zep 【‫ 】ﺯەپ‬Hayret, garip, iyi, pek. Siler
– Zembil kaldırmak. ikkingla zepmu obdan kélishipsena – Siz ikiniz
zembirek 【‫ﺮەك‬鴙‫】ﺯەﻣﺒ‬ f. Top. Özi çok iyi gelmişsiniz.
mangidighan zembirek – Kendisi hareket eden zeper 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺯەﭘ‬f. Zafer, galebe.
top. Zembirek yémi – Top yemi; top kurbanı.
zepiren 【‫ﺮەﻥ‬鴙‫ 】ﺯەﭘ‬a. ağ. bk. zepireng.
zembirekchi 【鴛‫ﺮەﮐﭽ‬鴙‫】ﺯەﻣﺒ‬ f.u. Topçu.
zepireng 【‫ﺮەڭ‬鴙‫ 】ﺯەﭘ‬a. bot. Safran. Zepireng
Zembirekchi qisim – Topçu kısım.
renglik – Safransı.
zemburuq 【‫ﺭۇﻕ‬鵞‫ 】ﺯەﻣﺒ‬bot. Liken.
zer 【‫ 】ﺯەﺭ‬f. Altın. Zer qeghez – Altın renkli
zemche 【鴺‫ 】ﺯەﻣﭽ‬Şaplı. kağıt. Zer doppa – Altın sırmalı tekke.
zemchi 【鴛‫ 】ﺯەﻣﭽ‬bk. zemche. zerbap 【‫ 】ﺯەﺭﺑﺎپ‬f. Altın sırmalı.
zemin 【‫ﻦ‬鴙‫ 】ﺯەﻣ‬f. bk. zémin. zerbe 【鴺‫ 】ﺯەﺭﺑ‬a. Darbe. Ölüm zerbisi – Ölüm
zemindar 【‫ﻨﺪﺍﺭ‬鴙‫ 】ﺯەﻣ‬f. bk. zémindar. darbesi. Zerbe bermek – Darbe vermek. Zerbe
yémek – Darbe yemek.
zemzem 【‫ 】ﺯەﻣﺰەﻡ‬a. Zemzem.
zerbidar 【‫ﺪﺍﺭ‬鴙‫ 】ﺯەﺭﺑ‬a.f. Vurucu.
zen 【‫ 】ﺯەﻥ‬a. Akıl, zeka, sağduyu, dikkat.
zerbidarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ 】ﺯەﺭﺑ‬a.f.u. Vuruculuk.
zen'gi 【鴛‫ 】ﺯەﻧﮕ‬f. bk. zenggi.
zerbilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺯەﺭﺑ‬a.u. Öncülük, öncü.
zeng 【‫ 】ﺯەڭ‬I f. Korozyon, aşınma, kimyasal
Zerbilik yosunda – Öncü halinde; öncü olarak.
aşınma, paslanma. Zeng basmaq – Paslanmak.
zerbimesel 【‫ﻝ‬鴺‫ﺳ‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺯەﺭﺑ‬Darbımesel, atasözü.
zeng 【‫ 】ﺯەڭ‬II f. Çan. Zeng urmaq – Çan
çalmak. zerdap 【‫ 】ﺯەﺭﺩﺍپ‬f. Mayi, sıvı, akıcı madde.
Yürügümni zerdap basti – Yüreğim eridi.
zenggangchi 【鴛‫ﭽ‬鳴‫ﮕﺎ‬鳴‫ 】ﺯە‬ç.u. Bekçi, karakol,
nöbetçi. zerde 【‫ 】ﺯەﺭﺩە‬f. Öd, safra. Zerdem qaynap
ketti – Hiddetlendim. Zerde qilmaq – Acı
zengger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鳴‫ 】ﺯە‬Mavi, mavi renk, gök
söylemek; can yakıcı bir şekilde. U ademlerge
(rengi).
zerde bilen qaraydu – O insanlara kinle
zenggi 【鴛‫ﮕ‬鳴‫ 】ﺯە‬a.f. Zenc, Zenci. bakıyor. Zerde söz – Acı söz; kinli söz.

zenglimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺯە‬f.u. Paslanmak, pas zerdek 【‫ 】ﺯەﺭﺩەك‬f. bot. Havuç.

607
zerdilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺯەﺭﺩ‬f.u. Kinli, hırçınlıkla. zerger 【‫ﺭ‬鴺‫ 】ﺯەﺭﮔ‬f. Kuyumcu.

zereh 【‫ 】ﺯەﺭەھ‬f. Zırh. zergerchi 【鴛‫ﺭﭼ‬鴺‫ 】ﺯەﺭﮔ‬f.u. bk. zerger.

zerehlik 【鵗鴙‫ 】ﺯەﺭەﮬﻠ‬f.u. Zırhlı. Zerehli qisim zergerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ 】ﺯەﺭﮔ‬f.u. Kuyumculuk.
– Zırhlı kısım. zerghaldaq 【‫ 】ﺯەﺭﻏﺎﻟﺪﺍﻕ‬Sarıasma.
zerel 【‫ 】ﺯەﺭەﻝ‬a. ağ. bk. zerer.
zerhal 【‫ 】ﺯەﺭﮬﺎﻝ‬f.a. Yaldızlı.
zereng 【‫ 】ﺯەﺭەڭ‬f. bot. Akçaağaç, isfendan.
zerp 【‫ 】ﺯەﺭپ‬a. tar. Darp etme, darp,
zerer 【‫ 】ﺯەﺭەﺭ‬a. Zarar, ziyan. Zerer körmek çoğaltma.
– Zarar görmek. Zerer qilmaq – Zarar etmek. zerpéchek 【‫ك‬鴺‫ﭽ‬鴽‫ 】ﺯەﺭﭘ‬f. bot. Yaban keteni,
zererkünende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ 】ﺯەﺭەﺭﮐ‬a.f. Asalak, şeytan saçı, aktimon.
baltalayıcı. zerpxana 【‫ 】ﺯەﺭﭘﺨﺎﻧﺎ‬a.f. Para basan ev.
zererkünendichilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ 】ﺯەﺭەﺭﮐ‬a.f.u.
zerre 【‫ 】ﺯەﺭﺭە‬I f. Sırma; bk. zer. Zerre yip –
Asalaklık, baltalayıcılık.
Altın sırma ip.
zererlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫】ﺯەﺭەﺭﻟ‬ a.u.
zerre 【‫ 】ﺯەﺭﺭە‬II a. Tane, küçük tane, tanecik,
Zararlandırmak.
parçacık, zerre. Zerre qeder – Azcık, şuncacık,
zererlendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫】ﺯەﺭەﺭﻟ‬ zerre kadar. Zerre qanaet qalmidi – Zerre
Zararlandırma. kadar kanaat kalmadı. Zerre qoymay yédi –

zererlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ 】ﺯەﺭەﺭﻟ‬a.u. Zararlanmak. Azcık kaldırmadan yedi. Zerre gunahi yoq –
Zerre kadar suçu yok. Zerrilerning
zererlik 【鵗鴙‫ 】ﺯەﺭەﺭﻟ‬a.u. Zararlı. parchilinishi – Atomların parçalanması.
zererlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ 】ﺯەﺭەﺭﻟ‬a.u. Zarara sokmak, zerriche 【鴺‫ﭽ‬鴘‫ 】ﺯەﺭﺭ‬a.f. Küçük parça. Zerriche
zarar vermek. shübhe yoq – Zerre kadar şüphne yok.
zererlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺯەﺭەﺭﻟ‬a.u. Zararlarıma. zewal 【‫ 】ﺯەۋﺍﻝ‬a. bk. zawal.
zerersiz 【‫ﺰ‬鴙‫ 】ﺯەﺭەﺭﺳ‬a.u. Zararsız. zey 【‫ 】ﺯەي‬Su, nem, rutubet.
zerersizlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺯەﺭەﺭﺳ‬a.u. zeychilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﭽ‬鴵‫ 】ﺯە‬Rutubet, nem.
Zararsızlandırmak.
zeyip 【‫ﭗ‬鴙鴵‫ 】ﺯە‬bk. zeip.
zerersizlendürüsh 【‫ﻧﺪۈﺭۈﺵ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺯەﺭەﺭﺳ‬a.u.
zeykesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﮑ‬鴵‫ 】ﺯە‬Nemli, yaş, rutubetli.
Zararsızlandırma.
Zeykesh jay – Rutubetli yer.
zerersizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫】ﺯەﺭەﺭﺳ‬ a.u.
zeykeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﮑ‬鴵‫ 】ﺯە‬f.u. Rutubetli, yaşlık.
Zararsızlanmak.
zeyleshmek 【‫ك‬鴺‫ﺷﻤ‬鴺‫ﻠ‬鴵‫ 】ﺯە‬Nemlenmek.
zerersizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ 】ﺯەﺭەﺭﺳ‬a.u. Zararsızlık.
zeylik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﺯە‬Nemli yer, rutubetli yer.
zerersizlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫】ﺯەﺭەﺭﺳ‬ a.u.
Zararsızlarıma. zeylishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﻠ‬鴵‫ 】ﺯە‬Nemlenme.

zeret 【‫ 】ﺯەﺭەﺕ‬a. bk. zeretgahliq. zeytun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺘ‬鴵‫ 】ﺯە‬a. Zeytin. Zeytun derixi –

zeretgahliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺯەﺭەﺗﮕﺎﮬﻠ‬a.u. Mezarlık. Zeytin ağacı. Zeytun méyi – Zeytin yağı.

zeytüne 【鴺‫ﻧ‬鵠‫ﺘ‬鴵‫ 】ﺯە‬1. Zeytinsi 2. Zeytune

608
(hanım adı). zich 【‫ﭻ‬鴘‫ 】ﺯ‬f. Sıkı, kesif, yoğun, kalabalık,
zébun 【‫ﻥ‬鵞‫ﺒ‬鴼‫ 】ﺯ‬f. Zebun, darmadağın olma. içiçe. Xelqi zich öy – Kalabalık aile. Zich
Zébun qilmaq – Darmadağın etmek. olturmaq – İçiçe oturmak.

zéhin 【‫ﻦ‬鴙‫ﮭ‬鴼‫ 】ﺯ‬a. Zihin. Zéhin yürgüzmek – zichchide 【‫ﺪە‬鴙‫ﭽﭽ‬鴘‫ 】ﺯ‬Koyu bir halde.
Akıl kullanmak. zichlash 【‫ﺵ‬鳤‫ﭽ‬鴘‫ 】ﺯ‬Yoğunlaştırma.
zéhinlik 【鵗鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﮭ‬鴼‫ 】ﺯ‬a.u. Zihinli, akıllı. zichlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﭽ‬鴘‫】ﺯ‬ Sıklaşmak,
zéhinliklik 【鵗鴙‫ﮑﻠ‬鴙‫ﻨﻠ‬鴙‫ﮭ‬鴼‫ 】ﺯ‬a.u. Zihiülilik, yoğunlaşmak.
akıllılık. zichlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﭽ‬鴘‫】ﺯ‬
zéhinsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴙‫ﮭ‬鴼‫ 】ﺯ‬a.u. Zihinsiz, akılsız. (zichlashmaq'tan) Sıklaştırmak,
yoğunlaştırmak.
zéhinsizlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴙‫ﮭ‬鴼‫】ﺯ‬ Aklını
kaybetmek. zichliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﭽﻠ‬鴘‫ 】ﺯ‬f.u. Yoğunluk, kalabalık,
sıkı olma. Ahalining zichlighi – Nüfus
zéhinsizlik 【鵗鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴙‫ﮭ‬鴼‫ 】ﺯ‬Akılsızlık.
yoğunluğu.
zéhniy 【鴸鴙‫ﮭﻨ‬鴼‫ 】ﺯ‬a. Zihnî.
zid 【‫ﺪ‬鴘‫ 】ﺯ‬a. bk. zit.
zémin 【‫ﻦ‬鴙‫ﻤ‬鴼‫】ﺯ‬ f. Yer, toprak, kara.
ziddiyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ﺪﺩ‬鴘‫ 】ﺯ‬a. Ziddiyet, zıtlık, karşıt.
Memliket zémini – Ülke toprağı.
ziddiyetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺鴶鴘‫ﺪﺩ‬鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Karşıtlık,
zémindar 【‫ﻨﺪﺍﺭ‬鴙‫ﻤ‬鴼‫ 】ﺯ‬f. Toprak sahibi, toprak
düşmanlık.
ağası.
zide 【‫ﺪە‬鴘‫ 】ﺯ‬f. Ezik, bozukluk, hasar,
zémindarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺪﺍﺭﻟ‬鴙‫ﻤ‬鴼‫】ﺯ‬ f.u. Toprak
zedelenmiş.
sahipliği, toprak ağalığı.
zigh-ziq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺯ‬-‫ﻎ‬鴘‫ 】ﺯ‬Dar, darlık.
zéminsiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﻨﺴ‬鴙‫ﻤ‬鴼‫ 】ﺯ‬f.u. Topraksız.
zighir 【‫ﺮ‬鴙‫ﻐ‬鴘‫ 】ﺯ‬bot. Keten, susam. Zighir
zérek 【‫ﺮەك‬鴼‫ 】ﺯ‬f. Zirek, uyanık.
yéghi – Susam yağı.
zéreklik 【鵗鴙‫ﺮەﮐﻠ‬鴼‫ 】ﺯ‬f.u. Zireklik, uyanıklık.
zighirliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺮﻟ‬鴙‫ﻐ‬鴘‫ 】ﺯ‬Susam tarlası.
zérikish 【‫ﺶ‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ﺮ‬鴼‫ 】ﺯ‬Usanma, bıkma, sıkılma.
zikir 【‫ﺮ‬鴙‫ﮑ‬鴘‫ 】ﺯ‬a. 1. Zikir, Allahı anma 2.
zérikmek 【‫ك‬鴺‫ﮑﻤ‬鴘‫ﺮ‬鴼‫ 】ﺯ‬Usanmak, bıkmak, Vurgulama, beyan, izah. Yuqurida zikir qilip
sıkılmak. Zérikip olturuptimen – Sıkılıp ötken adimimiz – Yukarıda bahsettiğimiz kişi.
oturuyorum. Zérikip ketmek – Usanmak.
ziq 【‫ﻖ‬鴘‫ 】ﺯ‬1. Şiş, kebap şişi 2. mec. Acı
zériktürgüch 【‫چ‬鵠‫ﺭﮔ‬鵠‫ﮑﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴼‫ 】ﺯ‬Sıkıntılı, ıstıraplı, istihza; iğneli sözler.
usandıncı.
zil 【‫ﻞ‬鴘‫ 】ﺯ‬Zil. Zil chélindi – Zil çalındı.
zériktürmek 【‫ك‬鴺‫ﺭﻣ‬鵠‫ﮑﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴼‫( 】ﺯ‬zérikmek'ten) Bulbulning zil üni – Bülbülün etkileyici sesi.
Usandırmak, bıktırmak, bezdirmek.
zilal 【‫ﻝ‬鳤鴘‫ 】ﺯ‬a. 1. Soğuk 2. Temiz. Zilal
Zériktüridighan ish – Usandıran iş; sıkıcı iş.
sherbet – Soğuk şerbet.
zériktürüsh 【‫ﺭۈﺵ‬鵠‫ﮑﺘ‬鴘‫ﺮ‬鴼‫】ﺯ‬ Usandırma,
zilwa 【‫ﺍ‬鵣‫ﻠ‬鴘‫ 】ﺯ‬Hoş, iyi. Zilwa ünlük saz – Hoş
bıktırma, bezdirme.
sesli saz.
ziba 【‫ﺒﺎ‬鴘‫ 】ﺯ‬f. Ziba, güzel, süslü, yakışıldı.
zilche 【鴺‫ﻠﭽ‬鴘‫ 】ﺯ‬f. Ünlü halı.

609
zilchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﻠﭽ‬鴘‫ 】ﺯ‬ağ. bk. gilemchilik. ağlaşmak.

zilzile 【鴺‫ﻠ‬鴘‫ﻠﺰ‬鴘‫ 】ﺯ‬a. Zelzele, deprem. zinxana 【‫ﻨﺨﺎﻧﺎ‬鴘‫ 】ﺯ‬f. bk. zindan.

zimatang 【‫ﻤﺎﺗﺎڭ‬鴘‫ 】ﺯ‬ç. Susam helvası.
zimistan 【‫ﺴﺘﺎﻥ‬鴙‫ﻤ‬鴘‫ 】ﺯ‬f. Kış. Zimistan kéchiliri
– Kış geceleri. Zimistan körmigen bülbül
baharning qedrini bilmes – d. Kış görmemiş
bülbül baharın değerini bilmez.
zimlanka 【‫ﻧﮑﺎ‬鳤‫ﻤ‬鴘‫ 】ﺯ‬r. Zeminlik, toprak dam;
bk. geme.
zinnet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻨﻨ‬鴘‫ 】ﺯ‬a. Ziynet, süs. Zinnet
bermek – Süslemek. Zinnet eswapliri – Süs
aletleri. Bu derexler sheherge zinnet bérip
turudu – Bu ağaçlar şehiri süslüyor.
zinnetlendürmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﺪۈﺭﻣ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻨﻨ‬鴘‫】ﺯ‬ a.u.
(zinnetlimek'ten) Süslendirmek.
zinnetlenmek 【‫ك‬鴺‫ﻧﻤ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻨﻨ‬鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Süslenmek.

zimme 【鴺‫ﻤﻤ‬鴘‫ 】ﺯ‬a. Sorumluluk, mesuliyet. Bu zinnetlesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻨﻨ‬鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Süsleme.

ishni men öz zimmemge alimen – Bu işin zinnetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻨﻨ‬鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Süslü.
sorumluluğu bana ait. Mesuliyet qarshi
zinnetlimek 【‫ك‬鴺‫ﻤ‬鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ﻨﻨ‬鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Süslemek.
terepning zimmiside – Sorumluluk karşı tarafa
ait. Bu bizning zimmimizge chüshüdu – Bu zip 【‫ﭗ‬鴘‫ 】ﺯ‬I Dikiş.
bizim sorumluluğumuzda. zip 【‫ﭗ‬鴘‫ 】ﺯ‬II f. Bezeme, süsleme, tezyin.
zina 【‫ﻨﺎ‬鴘‫ 】ﺯ‬a. Zina. Zina qilmaq – Zina
zip-zinnet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻨﻨ‬鴘‫ﺯ‬-‫ﭗ‬鴘‫ 】ﺯ‬f.a. Bezeme, süs,
yapmak.
tezyin.
zinakar 【‫ﻨﺎﮐﺎﺭ‬鴘‫ 】ﺯ‬a.f. Zina yapan.
zipa 【‫ﭙﺎ‬鴘‫ 】ﺯ‬Zarif. Boyi zipa qiz – Boyu zarif
zindan 【‫ﻨﺪﺍﻥ‬鴘‫ 】ﺯ‬f. Zindan. kız.

zindanchi 【鴛‫ﻨﺪﺍﻧﭽ‬鴘‫ 】ﺯ‬f.u. Zindancı. zir-zeber 【‫ﺭ‬鴺‫ﺯەﺑ‬-‫ﺮ‬鴘‫ 】ﺯ‬f. bk. zir-zewer.

zindanxana 【‫ﻨﺪﺍﻧﺨﺎﻧﺎ‬鴘‫ 】ﺯ‬f. Zindan, hapishane. zir-zewer 【‫ﺯەۋەﺭ‬-‫ﺮ‬鴘‫ 】ﺯ‬f. Zir-zewer bolmaq –
Yıkılmak, tahrip olmak, altüst olmak. Néme
zinet 【‫ﺕ‬鴺‫ﻨ‬鴘‫ 】ﺯ‬a. bk. zinnet.
anchiwila zir-zewirigiche surashturup ketting?
zing-zing 【鵘鴘‫ﺯ‬-鵘鴘‫ 】ﺯ‬I Kız böceği. – Neden o kadar teferruatını soruşturdun?
zing-zing 【鵘鴘‫ﺯ‬-鵘鴘‫ 】ﺯ‬II Sızlamak. Zing-zing zir-zir 【‫ﺮ‬鴘‫ﺯ‬-‫ﺮ‬鴘‫ 】ﺯ‬Taklidî ses. Zir-zir kelmek
aghrimaq – Sızlayarak ağırmak. – Titremek.
zingaq 【‫ﺎﻕ‬鳵鴘‫ 】ﺯ‬Yanak, avurt. Zingaq chach ziraet 【‫ﺮﺍﯬﺕ‬鴘‫ 】ﺯ‬a. Ziraat, ekincilik. Ziraet
– Zülüf, favori. qilmaq – Ekincilik yapmak.
zingildash 【‫ﻠﺪﺍﺵ‬鴙鳵鴘‫ 】ﺯ‬bk. zingildimaq. ziraetchi 【鴛‫ﺮﺍﯬﺗﭽ‬鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Ziraatçı, ekinci.
zingildashmaq 【‫ﻠﺪﺍﺷﻤﺎﻕ‬鴙鳵鴘‫ 】ﺯ‬Vızıldaşmak, ziraetchilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺮﺍﯬﺗﭽ‬鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Ziraatçılık,
uğuldaşmak. ekincilik.
zingildimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ﻠﺪ‬鴙鳵鴘‫ 】ﺯ‬1. Çınlamak 2. zirape 【鴺‫ﺮﺍﭘ‬鴘‫ 】ﺯ‬a. Zürafa.
Cıvıldamak 3. Sızlamak. Mingem zingildap
zire 【‫ﺮە‬鴘‫ 】ﺯ‬I f. Küpe. Altun zire – Altın küpe.
aghrishqa bashlidi – Başım sızlayıp ağırmaya
başladı. zire 【‫ﺮە‬鴘‫ 】ﺯ‬II f. bot. Kimyon, çörekotu.

zinglashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤鳵鴘‫】ﺯ‬ Çenilemek, ziriq 【‫ﻖ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ 】ﺯ‬bot. 1. Amberbaris, kadın

610
tuzluğu 2. Kimyon, çörekotu. Zarar çekmek. Ziyan yetküzmek – Zarar

ziriqliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻘﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ 】ﺯ‬Amberbaris veya kimyon vermek. Ziyangha uchrimaq – Zarara uğramak.
Ziyini yoq – Zaran yok; zararsız.
ağaçlarının bulunduğu yer.
ziyan-zexmet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺯەﺧﻤ‬-‫ﺎﻥ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬f. Zarar ve
zirillimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ﻠﻠ‬鴘‫ﺮ‬鴘‫ 】ﺯ‬Titremek. Yürigim
zahmet. Ziyan-zexmet körmek – Zarar ve
zirillaydu – İçim titriyor.
zahmet görmek.
zit 【‫ﺖ‬鴘‫ 】ﺯ‬a. Zıt, aksi. Zit bolmaq – Zıt
ziyanchiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎﻧﭽ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬f.u. Zararlı olma hali.
olmak. Zit adem – Aksi adam.
ziyandar 【‫ﺎﻧﺪﺍﺭ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬f. Asalak, baltalayıcı.
zitlashmaq 【‫ﺷﻤﺎﻕ‬鳤‫ﺘ‬鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Düşmanlaşmak;
birbirine düşman kesilmek. ziyandash 【‫ﺎﻧﺪﺍﺵ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬f.u. Asalak, baltalayıcı.

zitlashturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺘ‬鴘‫】ﺯ‬ a.u. ziyandashliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻧﺪﺍﺷﻠ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬f.u. Asalaklık,

Düşmanlaştırmak; birbirine düşürmek; hasım baltalayıcılık. Ziyandasliq qilmaq – Zarar
yapmak. vermek. Ziyandasliqqa uchrimaq – Zarara

zitlashturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫ﺷﺘ‬鳤‫ﺘ‬鴘‫】ﺯ‬ a.u. uğramak.

Düşmanlaştırma. ziyankesh 【‫ﺵ‬鴺‫ﺎﻧﮑ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬f. Asalak, baltalayıcı.

zitliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Karşıtlık, düşmanlık, ziyankeshlik 【鵗鴙‫ﺷﻠ‬鴺‫ﺎﻧﮑ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬f.u. Asalaklık,

hasımlık. baltalayıcılık.

zitlishish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺸ‬鴙‫ﺘﻠ‬鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Düşmanlaşma. ziyankünende 【‫ﻧﺪە‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ﺎﻧﮑ‬鴶鴘‫】ﺯ‬ f. Asalak,

zitman 【‫ﺘﻤﺎﻥ‬鴘‫ 】ﺯ‬a.f. Aykırı, uyumsuz. baltalayıcı.

ziyankünendilik 【鵗鴙‫ﻠ‬鴘‫ﻧﺪ‬鴺‫ﻧ‬鵠‫ﺎﻧﮑ‬鴶鴘‫】ﺯ‬ f.u.

zitmanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺘﻤﺎﻧﻠ‬鴘‫】ﺯ‬ a.f.u. Aykırılık,
Asalaklık, baltalayıcılık.
uyumsuzluk.
ziyanliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺎﻧﻠ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬f.u. Zararlı.
zittigha 【‫ﻐﺎ‬鴙‫ﺘﺘ‬鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Aksine, tersine.
ziyansiz 【‫ﺰ‬鴙‫ﺎﻧﺴ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬f.u. Ziyansız, zararsız.
ziwa 【‫ﺍ‬鵣鴘‫ 】ﺯ‬f. bk. ziba.
Ziyansiz etmek – Zararsız hale getirmek.
ziwer 【‫ەﺭ‬鵣鴘‫ 】ﺯ‬Zinnet-ziwer – Süs; yılbaşı
ziyansizliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﺰﻟ‬鴙‫ﺎﻧﺴ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬f.u. Zararsızlık.
ağacı süsleri.
ziyapet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺎﭘ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬a. Ziyafet. Ziyapet qilmaq
ziyade 【‫ﺎﺩە‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬a. Fazla, çok. Ondin ziyade
– Ziyafet vermek.
adem keldi – Ondan fazla adam geldi. Heddin
ziyade – Aşın, fazlasıyla. ziyaret 【‫ﺎﺭەﺕ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬a. Ziyaret. Ziyaret qilmaq

ziyadiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴘‫ﺎﺩ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Fazlalık, aşınlık, – Ziyaret etmek. Hem ziyaret, hem tijaret – d.
Hem ziyaret, hem ticaret.
üstünlük.
ziyaretchi 【鴛‫ﺎﺭەﺗﭽ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Ziyaretçi.
ziyali 【鴛‫ﺎﻟ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Aydın. Ziyaliler –
Aydınlar. Ziyalilar yurtu – Aydınlar ocağı. ziyaretgah 【‫ﺎﺭەﺗﮕﺎھ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬a.f. Ziyaret yeri.

ziyaliliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺎﻟ‬鴶鴘‫ 】ﺯ‬a.u. Aydın olma hali; zize 【‫ﺰە‬鴘‫ 】ﺯ‬ağ. Sonra. Andin zize – Ondan
okumuşluluk. sonra.

ziyan 【‫ﺎﻥ‬鴶鴘‫】ﺯ‬ f. Ziyan, zarar. Ziyan zo 【‫ 】ﺯو‬I bk. zor. Zomu-zo – Zor, zorla,
keltürmek – Zarar vermek. Ziyan tartmaq – cebir, cebir ile.

611
zo 【‫ 】ﺯو‬II Sahur. Zogha turmaq – Sahura zootéxnik 【鵗鴙‫ﺨﻨ‬鴽‫ 】ﺯووﺗ‬r. Zooteknik uzmanı.
kalkmak. zor 【‫ 】ﺯوﺭ‬f. 1. Kuvvet, güç, kudret, büyük.
zogal 【‫ 】ﺯوﮔﺎﻝ‬a. ağ. bk. zawal. 2. Zor, cebir. Zor birlen – Zorla. Men zor

zogul 【‫ﻝ‬鵞‫ 】ﺯوﮔ‬Zogul tutmaq – Hamur keldim – Ben zor geldim. Zor adem – Büyük
adam. Bu ish zor ehmiyetke ége – Bu işin
tutmak.
önemi büyük.
zox 【‫ 】ﺯوﺥ‬a. bk. zoq.
zorawan 【‫ 】ﺯوﺭﺍۋﺍﻥ‬f. Zorba.
zoxmen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺯوﺧﻤ‬a.f. bk. zoqmen.
zorawanliq 【‫ﻖ‬鴙‫】ﺯوﺭﺍۋﺍﻧﻠ‬ f.u. Zorbalık.
zoq 【‫ 】ﺯوﻕ‬a. 1. Memnuniyet, hoşnutluk 2. Zorawanliq siyaset – Zorbalık siyaset.
Hayranlık, sevinç taşkınlığı.
zoraymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫】ﺯوﺭﺍ‬ f.u. Büyümek,
zoqlandurmaq 【‫ﻧﺪۇﺭﻣﺎﻕ‬鳤‫】ﺯوﻗ‬ a.u. kuvvetlenmek.
(zoqlanmaq'tan) Memnun etmek, sevindirmek.
zoraytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫】ﺯوﺭﺍ‬ f.u. Büyütme,
zoqlandurush 【‫ﻧﺪۇﺭۇﺵ‬鳤‫ 】ﺯوﻗ‬a.u. Memnun kuvvetlendirme.
etme, sevindirme.
zoraytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ 】ﺯوﺭﺍ‬f.u. (zoraymaq'tan)
zoqlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳤‫ 】ﺯوﻗ‬a.u. Memnun olmak, Büyütmek, kuvvetlendirmek.
sevinmek.
zorgha 【‫ 】ﺯوﺭﻏﺎ‬f.u. Zorla, güç bela.
zoqlinarliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻨﺎﺭﻟ‬鴙‫ 】ﺯوﻗﻠ‬a.u. Sevindirici,
zoriyish 【‫ﺶ‬鴙鴶鴘‫】ﺯوﺭ‬ f.u. Büyüme,
zevklendirici.
kuvvetlenme.
zoqluq 【‫ﻕ‬鵞‫ 】ﺯوﻗﻠ‬a.u. Sevinç, memnun olma,
zorlanmaq 【‫ﻧﻤﺎﻕ‬鳣‫ 】ﺯوﺭ‬f.u. Zorlanmak.
zevk.
zorlap 【‫پ‬鳣‫ 】ﺯوﺭ‬f.u. Zorlayıp, zorlayarak.
zoqlunush 【‫ﺵ‬鵞‫ﻧ‬鵞‫ 】ﺯوﻗﻠ‬a.u. Memnun olma,
sevinme, zevklenme. zorlash 【‫ﺵ‬鳣‫ 】ﺯوﺭ‬f.u. Zorlama.

zoqmen 【‫ﻥ‬鴺‫ 】ﺯوﻗﻤ‬a.f. Hevesli, istekli. zorlimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴙‫ 】ﺯوﺭﻟ‬f.u. Zorlamak. Zorlap

zoqmenlik 【鵗鴙‫ﻧﻠ‬鴺‫】ﺯوﻗﻤ‬ a.u. İsteklilik, kirmek – Zorlayarak girmek; zorla girmek.

heveslilik. zorlinish 【‫ﺶ‬鴙‫ﻨ‬鴙‫ 】ﺯوﺭﻟ‬f.u. Zorlanma.

zomiger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﺯوﻣ‬a.f. Zalim, tiran, müstebit. zorluk 【‫ك‬鵞‫ 】ﺯوﺭﻟ‬f.u. Zorluk, güçlük.

zomigerlik 【鵗鴙‫ﺭﻟ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﺯوﻣ‬a.f.u. Zalimlik, zorluq-zombuluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻟ‬鵞‫ﺯوﻣﺒ‬-‫ﻕ‬鵞‫ 】ﺯوﺭﻟ‬Zorbalık.

müstebitlik.
zoruqmaq 【‫】ﺯوﺭۇﻗﻤﺎﻕ‬ f.u. Yorulmak,
zong 【‫ 】ﺯوڭ‬ç. Zong olturmaq – Çömelmek. usanmak, bitkin bir hale gelmek. Étim zoruqup

zongzaymaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺰﺍ‬鳴‫ 】ﺯو‬ç.u. Çömelmek. ketti – Atım yoruldu.

zoruqturmaq 【‫ﺭﻣﺎﻕ‬鵞‫】ﺯوﺭۇﻗﺘ‬ f.u.
zongzaytish 【‫ﺶ‬鴙‫ﺘ‬鴵‫ﺰﺍ‬鳴‫ 】ﺯو‬ç.u. Çömeltme.
(zoruqmaq'tan) Yormak; yorgun düşürmek.
zongzaytmaq 【‫ﺘﻤﺎﻕ‬鴵‫ﺰﺍ‬鳴‫】ﺯو‬ ç.u.
zoruqturush 【‫ﺭۇﺵ‬鵞‫】ﺯوﺭۇﻗﺘ‬ f.u. Yorma,
(zongzaymaq'tan) Çömeltmek.
yorgun düşürme.
zoolog 【‫گ‬鵝‫ 】ﺯووﻟ‬r. Zooloji uzmanı.
zörür 【‫ 】ﺯۆﺭۈﺭ‬a. Lüzumlu, gerekli. Zörür
zoologiye 【鴺鴶鴙‫ﮔ‬鵝‫ 】ﺯووﻟ‬r. Zooloji. bolmaq – Lazım olmak, gerekmek.

612
zörüret 【‫ 】ﺯۆﺭۈﺭەﺕ‬a. Zaruret. zenjili – Cehalet zenciri.

zörüriy 【鴸鴘‫ 】ﺯۆﺭۈﺭ‬a. Zaruri. zulmetlik 【鵗鴙‫ﺗﻠ‬鴺‫ 】ﺯۇﻟﻤ‬a.u. Karanlık, cehalet.

Zulmetlik tün – Cehalet gecesi.
zörüriyet 【‫ﺕ‬鴺鴶鴘‫ 】ﺯۆﺭۈﺭ‬a. Zaruret.
zulum 【‫ﻡ‬鵞‫ 】ﺯۇﻟ‬a. Zulüm. Zulum tartmaq –
zörürlük 【‫ك‬鵠‫ 】ﺯۆﺭۈﺭﻟ‬a.u. Lüzumlu olma hali.
Zulüm görmek. Milli zulum – Millî zulüm.
zugal 【‫ 】ﺯۇﮔﺎﻝ‬a. ağ. bk. zawal.
zumiger 【‫ﺭ‬鴺‫ﮕ‬鴙‫ 】ﺯۇﻣ‬a.f. bk. zomiger.
zughuy 【‫ي‬鵞‫ 】ﺯۇﻏ‬Kinli, kastlı, garazkar.
zungli 【鴛‫ﻠ‬鳴‫ 】ﺯۇ‬ç. Başbakan.
Zughuy düshmen – Kinli düşman.
zungsiling 【鵘鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫ 】ﺯۇ‬ç. Başkomutan.
zughuyluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鴵鵞‫ 】ﺯۇﻏ‬Kinlilik, kıskançlık.
zungsilingliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鳵鴙‫ﻠ‬鴙‫ﺴ‬鳴‫】ﺯۇ‬ ç.u.
Zuhal 【‫ 】ﺯۇﮬﺎﻝ‬a. Zuhal, Satürn.
Başkomutanlık.
Zuhre 【‫ 】ﺯۇﮬﺮە‬a. Zühre, Çulpan.
zungtung 【‫ڭ‬鵞‫ﺘ‬鳴‫ 】ﺯۇ‬ç. Reis, cumhurbaşkanı,
zuhur 【‫ﺭ‬鵞‫ 】ﺯۇﮬ‬a. Zuhur, ortaya çıkma. devlet başkanı.
Zuhur bolmaq – Zuhur olmak. zungtungluq 【‫ﻕ‬鵞‫ﻠ‬鳴鵞‫ﺘ‬鳴‫】ﺯۇ‬ ç.u. Reislik,
zujang 【‫ 】ﺯۇﺟﺎڭ‬ç. ağ. Grup başkanı. cumhurbaşkanlık. Zungtungluqqa saylanmaq –
Cumhurbaşkanlığına seçilmek.
zukam 【‫ 】ﺯۇﮐﺎﻡ‬f. t. Grip. Zukam bolmaq –
Grip olmak. zurapa 【‫ 】ﺯۇﺭﺍﭘﺎ‬Hükmü geçen. Zurapa ayal –
Hükmü geçen kadın.
zukamdimaq 【‫ﻤﺎﻕ‬鴘‫ 】ﺯۇﮐﺎﻣﺪ‬f.u. Grip olmak.
zurapaliq 【‫ﻖ‬鴙‫ 】ﺯۇﺭﺍﭘﺎﻟ‬Zorbalık, amirane oluş.
zuqqa 【‫ 】ﺯۇﻗﻘﺎ‬a. Akıllı, zeyrek, zihni çevik.
zuwan 【‫ 】ﺯۇۋﺍﻥ‬f. Dil, söz, konuşma. Zuwan
zuqqiliq 【‫ﻖ‬鴙‫ﻠ‬鴙‫ 】ﺯۇﻗﻘ‬a.u. Akıllılık, zihni
atmaq – Söylemek. Zuwanim tutuldi – Dilim
çeviklik.
tutuldu.
Zulqerneyn 【‫ﻦ‬鴵鴺‫ﺭﻧ‬鴺‫】ﺯۇﻟﻘ‬ a. İskender
züberjet 【‫ﺕ‬鴺‫ﺭﺟ‬鴺‫ 】ﺯۈﺑ‬f. Zebercet.
Zülkarneyn; Çifte boynuzlu.
zülük 【‫ك‬鵠‫ 】ﺯۈﻟ‬f. t. Sülük.
zulmet 【‫ﺕ‬鴺‫】ﺯۇﻟﻤ‬ a. Karanlık. Zulmet
qarangghuluqi – Cehalet karanlığı. Zulmet zümret 【‫ 】ﺯۈﻣﺮەﺕ‬a. Zümrüt.

613