Professional Documents
Culture Documents
Ñ % L, DJ Ñ % L, DJ Ñ % L, DJ Ñ % L, DJ Ñ % L, DJ: 6 Fy%Aksh 6 Fy%Aksh 6 Fy%Aksh 6 Fy%Aksh 6 Fy%Aksh
Ñ % L, DJ Ñ % L, DJ Ñ % L, DJ Ñ % L, DJ Ñ % L, DJ: 6 Fy%Aksh 6 Fy%Aksh 6 Fy%Aksh 6 Fy%Aksh 6 Fy%Aksh
6 fY%aKsh
ISBN
uqøKh ( uqøKd,h
cd;sl wOHdmk wdh;kh
bf.kqu ksr;=rej we.ehSu iu. iïnkaO l< yel' by< we.ehSï idOkhla i|yd
w;a±lSu mq¿,a úh hq;= h' úyso .sh mq¿,a mrdihla iys; by< we.ehSul ysñlu ieug u
Wmßu i;=gla Wreu lrhs' ta i|yd fiajkhg wod< mqoa.," ia:dk" jia;=" isoaê nyq,ùu
wjYH h'
tfia bf.kqï w;a±lSï mq¿,a lsÍu i|yd w;sf¾l iïm;a fmd;a ilia lsÍug yelsùu
cd;sl wOHdmk wdh;khg i;=gls' ta i|yd lemù ls%hd l< ieug wmf;a ia;=;sh msßkefï'
YsIH m%cdj úiska fuu w;sf¾l iïm;a fmd; mßyrKh lrñka tu.ska bÈßm;a lrk
fjk;a ±kqï uQ,hka o ióm lr .;fyd;a by< idOkhla fj; <Õdùug yelsùu ksiel h'
tneúka YsIH" .=re fo.=re" ieuf.a wjOdkh fhduq úh hq;= h' fuu w;sf¾l iïm;a fmd;a
;jÿrg;a ixj¾Okh lsÍug Wla; ieuf.a wjOdkh fhduqùu o wm úiska wfmalaId flf¾'
wod< hï lreKla fjf;d;a wm ±kqïj;a lrk f,i b,a,d isák w;r ±fha ¥ orejkaf.a
bf.kqï mrdihka mq¿,a fjñka wNsudkj;a ±hla f.dvkef.ajd! hs m%d¾:kd lrñ'
YS% ,xldfõ mdi,a moaO;sh ;=< yr fyj;a m%Odk úIhhka f,i ms<s.;a uõni" .Ks;h"
úoHdj jeks úIhhka i|yd §¾> ld,hl isg úIhh ks¾foaYhg iu.dó j .=re w;afmd;g
^Teachers' Guide& wu;r j fm<fmd;a ^Text book& Ndú;fha mj;S' ta wkqj .=re w;afmd;
.=rejrhdg o" fm<fmd; isiq mßyrKhg o ,nd foñka isiqka ;=< keK myka b;d Wia f,i
o,ajkakg iefjdu ls%hd;aul fõ'
fi!kao¾hh úIhh" iqNdIs; l;= lS f,i zz.=K keK fnf,ka hq;= mq;= u h b;d .reZZ
hk fmfoys z.=KZ jvkg fokq ,nkqfha woaú;Sh odhl;ajfhls' keK jefvkqfha úIhnoaO
±kqu yd yelshd jevqu uq,afldg h' ñksid .=Kj;a kï udkj hymeje;aug" mßirhg fidnd
oyug ixfõ§ mqrjeishl= nj fya p¾hdfjka u m< lrhs' z.=KZ m<uqfldg o" zkeKZ Bg
iß,k muKska o hq;= jQ mqrjeishl= wo fufoig jvd wjeis h' ta .re lghq;= mqrjeishd
;ekqug kï fi!kao¾h úIhhka m%Odk úIhhka f,i i<ld lghq;= lsÍu jà' ta neõ fndfyda
lf,l isg y÷kd fuu úIh lafIa;%fha keÕ=u Wfoid fjfyfik wms" fuf;laa ms<s.ekqug
,la j we;s yr úIhhkag fia u óg o isiq le< i|yd fm<fmd;a ksmoùfuys w.h fmkajd
ÿkafkuq' wm ;ju;a zzyrZZ fkdjk neúka Bg bvlvla fkd ,o uq;a .=rejrhdg b.ekaùug
Wmldrl w;afmd;la f,i fujka w;sf¾l lshùï fmd;la moaO;shg ms<s.ekaùug bv m%ia;dj
,Èuq' ñka bgqjkqfha fm<fmdf;ys ld¾hNdrh u fkdjk uq;a fuh isiq mig o" .=re mig o"
buy;a Yla;shla yd cd;sl jYfhka iïu;" iumd; njla we;s lsÍug fkdu| M,odhl
iïm;la jkq we;'
1' .=rejrhdg w;HdjYH úIh lreKq tl f.dkqjla fldg imhd §fuka .=re ld¾hlaIu;dj
by< kexùu'
2' .=re ud¾f.damfoaYfhys iúia;rd;aul j bÈßm;a fkd flfrk úIhh wka;¾.;hka fuu
fmd; weiqßka ,nd §u'
3' .=re ud¾f.damfoaYhg W!K mQ¾Khla ùu'
4' u;fNaohkag ;=vq fok úIh lreKq fjf;d;a ta ms<sn| cd;sl jYfhka talu;sl Ndjhla
we;s lsÍug wjYH ksYaÑ; lreKq$;¾l iïmdokh lsÍu'
5' úIh lreKqj, iu;=,s; nj yd iSud ks¾Khkays m%ñ;s .; nj we;s lsÍfuka we.ehSï
ld¾hh myiq lr ùu'
6' .=rejrhdf.a ±kqu ks¾foaYfhka u|la Tíng m%idrKh lrñka úIhdkqnoaO ±kqu ms<sn|
úYajdikSh;ajh ;yjqre lsÍu'
7' .=re isiq fomsßig u bf.kqï- b.ekaùï ls%hdj,sh rij;a yd yrj;a w;a±lSula njg m;a
lsÍu'
ta id buy;a iïm;la f,i fuu fmd; wm foi ore le<f.a hy .=K keK jvkakg
fuka u rij;a bf.kqï mßirhla ks¾udKh lr .kakg .=re Tng msysg jkq we;' .=re
Tnf.a ls%hdYS,S nj yd ±kqj;a nj ñka ;j ;j;a jefâjd! tfuka u j;auka ore le<g
fi!kao¾h úIhh bf.kqu rij;a yd yrj;a Ôú; w;a±lSula fõjd! hkqfjka uu m;ñ'
Ydia ; % m ;s iq o ;a iuris x y
ksfhdacH wOHlaI ckrd,a
.=re wOHdmkh yd úl,am wOHdmk mSGh
cd;sl wOHdmk wdh;kh
wëla I Kh
Kh( ( tia' j¾Kisxy uhd - wOHlaI ^je'wd&
fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j
f,a L l uKa v ,h
wNHka ; r iïm;a odhl;a j h
tï' Ô' ta' fla' hQ' nKavdr uhd ( fcHIaG lÓldpd¾h" fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j
{dkisß î'.uf.a uhd ( fcHIaG lÓldpd¾h" fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j
rùkaø f;akqjr uhd ( lÓldpd¾h" fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j
puß ;miajrf.a ñh ( iyldr lÓldpd¾h" fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j
tï' mS' fm%au;s,l ñh ( iyldr lÓldpd¾h" fi!kao¾h wOHdmk fomd¾;fïka;=j
ndys r iïm;a odhl;a j h
YS%u;s talkdhl ñh ( lÓldpd¾h ^ndysr&" le,Ksh úYajúoHd,h
tÉ' tï' tia' ms' tÉ' nKavdr uhd ( Ñ;% l,d wdpd¾h" Ydka; is,afjia;r úoHd,h" uykqjr
msgqj
ye|skaùu v
Ñ;% ixrpkh 1 - 18
Ñ;%hla ksuùu i|yd f¾Ld" yev iy j¾K uQ,sl fõ' tu uQ,sldx. lsishï m%ldYkhla $
woyila wkqj ixrpkh lsÍu isÿ fõ' Ñ;% ixrpkh hkqfjka y÷kajkafka Ñ;% uQ,sldx. jk f¾Ld" yev
iy j¾K tlg ukd f,i ixfhda. lsÍu hs' Ñ;% uQ,sldx. Ndú; lrkq ,nkafka isoaOdka; wkqj h' Ñ;%
ixrpkh lsßfï § fhdod.kakd w;HjYH jk Ñ;% uQ,sldx. yd isoaOdka; ms<sn| ukd wjfndaOh b;d
jeo.;a fõ'
Ñ;% uQ Q , s l dx.
f¾Ld
Ñ;%hl m<uq l%shdj jkafka f¾LdlrKh hs' we£fï § hïlsis jia;=jl iajNdjh oelaùu i`oyd
f¾Ldj Ndú; lrkq ,nhs' bka hï jia;=jl ndysr iajrEmh ksrEmKh flf¾' tfia u ks¾udKhl
m%ldYk Yla;sh ;Sj% lsÍu i|yd o f¾Ldj Ndú; fõ' tkï" laIKsl;ajh" fõ.h" p,kh fmkaùug
f¾LdlrKh Ñ;%hl w;HjYH wx.hla ù we;' Ñ;%fha ksudlrKh yd w,xlrKh oelaùug o f¾Ldj
fï i|yd m<uq j meiag,a l+rla fyda mekai,la ^pdflda,a fyda 2Bjeks mekai,la& fyda f;dard
.kak' my; ±lafjk f,i ieye,a¨fjka ksoyfia w; yiqrejkak' my; Ñ;%fha i|yka mßÈ mekai,
yiqrejk wdldr folla ±laúh yels fõ'
úúO f¾Ld
Ñ;% we£ug fmr úúO f¾Ld ms<sn| wjfndaOh ,nd .ekSu b;d jeo.;a fõ' ta i|yd my;
±lafjk f¾Ld j¾. y÷kd .ekSu yd wNHdi lsÍu jeo.;a fõ'
fõ.j;a f¾Ld
laIKsl f¾Ld
iDcq f¾Ld
jl% f¾Ld
ßoauhdkql+, f¾Ld
uy; f¾Ld
ieye,a¨ isyska f¾Ld
w÷r yd t<sh u;= jk f,i f¾Ld we£u f¾Ldj, ;Sj%;dj f,i ye¢ka fõ' fuys § w; Yla;su;a
j yd ieye,a¨ j Ndú; lrñka f¾Ldfõ úúO Yla;Ska we;s jk f,i w; yeisrùu isÿ fõ'
fuf,i úúOdldr f¾Ld w¢ñka w; yqre lr .ekSu l< hq;= fõ' Ñ;% we£fï § f¾Ldj
ßoauhdkql+, nj fuka u ksYaÑ; ksudj oelaùu i|yd fhdod .efka' ta wkqj Ñ;%hl f¾Ldj hkq b;d
jeo.;a m%ldYk wx.hls'
mdoh we£u
yev
yev;,
ta wkqj uQ,sl jYfhka wm Ôj;a jk mßirfha we;s yev m%Odk fldgia follg j¾. lr y÷kd .;
yels h' 1' iajdNdúl yev
2' ks¾ñ; yev ^f.da,h" fla;=j" >kl wdÈ&
ia j dNdúl yev
wm Ôj;a jk mßirfha ñksid ueÈy;a fkdù ieliqKq yd iajNdj O¾uh u`.ska W;amdokh jQ
yev iajdNdúl yev hkqfjka ye¢kafõ' fuu yev Ôù yd ks¾Ôù jYfhka j¾. lr y`ÿkd .; yels h'
cHdñ;s l yev
ks ¾ ñ; yev $cHdñ;s
udkj ueÈy;a ùï iys; j jvd;a ixj¾Okh lrk ,o yev" ks¾ñ; yev hkqfjka ye¢kafõ'
Wod( f.j,a" jdyk" hka;% yd WmlrK' fuu yev cHdñ;sl yev;,j,ska hqla; fõ' uQ,sl jYfhka
>klh" is,skavrh" fla;=j" f.da,h jeks cHdñ;sl jia;+ tlla fyda lsysmhla fyda Wmfhda.s lr f.k
´kE u ks¾ñ; yev;,hla ilia lr .; yels h'
j¾K
ix.; j¾K
úix.; j¾K
YS; j¾K
WIaK j¾K
j¾K m%fNao
j¾K Yla;sh
u Q , s l j¾K
fjk;a lsis ÿ j¾Khla iuÕ ñY% fkdjq m%d:ñl j¾K h'
Wod #- ks,a" ly" r;= u Q , s l j¾K
oa ú ;S h l j¾K
uQ,sl j¾K tl;=ùfuka iEfok j¾K
oa ú ;S h l j¾K
Wod #- ks,a + ly = fld< ^mÉp&
r;= + ly = ;eô,s ^rU&
ks,a + r;= = oï
WIa K j¾K
YS; j¾K
YS ; j¾K
o¾Ykh ùfï § weig iy is;g uDÿ isis,a" ye`.Sula ±fkk j¾K zYS; j¾KZ f,i ye¢kaúh
yels h' tfuka u wdf,dalh m;s; ùfï § tys mj;sk WIaKh Wrd .kakd iajNdjh fuu j¾Kj, we;s
úfYaI ,laIKh hs' Wod #- ks,a
fld<
l¿
l¿ jeks ;o j¾K we÷ï" wêl ysre t<sfha we| isàu wmyiq jkafka tu j¾K WIaKh Wrd
.kakd neúks' thg fya;=j WIaKh ke;s ;ekg WIaKh we;=¿ ùu h'
j¾K m% f Na o
tl u j¾Kfha úúO wjia:d j¾K m%fNao f,i ye¢kaúh yels h' iqÿ iy l¿ tl;= lsÍfuka
tl u j¾Kfha m%fNao f.dvkef`.a'
Wod#- <d ks,a" ks,a" ;o ks,a
j¾K Yla ; s
m%ldYk yelshdj j¾K Yla;s f,i ye¢kaúh yels h' hïlsis j¾Khl Yla;sh f,i y÷kajkafka
tu j¾Kh u`.ska hïlsis fohla ;Sj% lsßu hs' fuys § jeo.;a j¾K udOHh jkafka Èh idhï h'
j¾Khlg c,h tl;= lSßfuka tys Yla;sh wvq jeä l< yels h' c,h jeämqr tl;= ùfuka j¾Kfha
Yla;sh ySk fjhs' iqÿ iy l¿ fuka u j¾K m%fNao tl;= ùfuka o j¾Kfha Yla;sh fjkia l< yels h'
iq ú fYa I j¾K
wm Ndú; lrk øjHuh j¾K w;r l¿" iy" iqÿ iqúfYaI fõ' l¿ iy iqÿ" w÷r iy wdf,dalh
jYfhka ie,fla' ´kE u j¾Khla w÷r lrd f.k hdug l¿ o" wdf,dalj;a lsÍug iqÿ o" tl;= l<
yels h' idudkHfhka ne¨j fyd;a wmg fmfkk iqúfYaI ;;a;ajh jkafka hï j¾Khlg iqÿ tl;=
lsÍfï wka;h iqÿ mdg u h' l¿ tl;= lsÍfï wka;h l¿ mdg u h' fuu wka; fofla § u j¾Khl
Yla;sh bj;a ù hhs'
uQ,sl j¾K ñY% ùfuka oaú;Shl j¾K ksIamdokh fõ' uQ,sl j¾K yd oaú;Shl j¾K tl;=
ùfuka j¾K idod .; yels jqj o wdl¾IKSh j¾Kuh .=Khla tajdfhka ±l.; fkdyels nj yef`.hs'
flfia kuq;a uQ,sl j¾K" oaú;Shl j¾K yd iqúfYaI jQ l¿ iqÿ j¾K tl;= ùfuka úúO j¾K yd j¾K
m%fNao ksmoúh yels h' we;eï úg j¾K folla fkdj lSmhla ñY% lsÍfuka úúO j¾K fuka u j¾K
m%fNao o ksmofõ' fï wkqj ne,Sfï § wmg idlaId;a jk m%Odk ldrKhla jkafka m%dfhda.sl Ndú;fhka
w;a±lSï ,eîu iqÿiq nj hs'
Ñ;% ixrpkh lsÍfï § wod< ud;Dldjg f,i WÑ; j¾K f;dard .ekSu l< hq;=fõ' fuys È
j¾Kj,ska y`.jk $m%ldY lfrk woyia ms<sn| j o wjfndaOhla ,nd .ekSu jeo.;a fõ' ukao" ta ta
j¾Kj,g wdfõKsl m%ldYk Yla;shla fuka u pß; ,laIK o we;=<;aj we;' th fufia ±laúh yels
h'
j¾K Ys , a m l% u
meiag,a >k udOHh • j¾K <d lsÍu i`oyd iqÿ j¾Kh Ndú; lsÍu
• j¾K ;o meye .ekaùug l¿ fyda fjk;a ;o
j¾Khla fyda Ndú; lsÍu
ñY% udOH úúO >k" Wl=" úh<s yd • úúO udOH tl u ;,hl Ndú; lsÍu
fld,dÊ udOH úúO >k yd uDÿ øjH • we,ùu m%uqL lrf.k >k yd uDÿ øjH
Ñ;%uh ;,h u; j¾K" f¾Ld yd yev;, hk uQ,sldx. f.dkq lsßfï § Ndú; lrkq
,nkafka isoaOdka; wkqj h' lsishï isoaêhla i|yd j¾K" f¾Ld yd yev;, hk Ñ;%uh uQ,sldx." ;,h
u; iïmsKavkh lsÍu i|yd kHdhd;aul isoaOdka; Ndú; lrkq ,efí' tu isoaOdka; fufia y÷kajd Èh
yels h'
m¾hdf,da l h
;% s u dk yd oa ú udk
mßudKh yd mßudj
iunr;dj
ks ¾ udKYs , S ; a j h yd ye`.S ï m% l dYkh
fuu isoaOdka; iu`. ;,h Ndú;h my; ±lafjk f,i y÷kd.; yels h'
miqìu
ueoìu
fmrìu
Ñ;%uh ;,h fmrìu" ueoìu yd miqìu jYfhka fldgia lr Ndú; lrkq ,nkafka lsishï
isoaêhla" lsishï f;audjla$ jia;= úIhhla úia;rd;aul j ksrEmKh lsÍug wjYH jQ úg h' ;, ;=kl
jev lsÍfï § isoaê .Kkdjla ±laúh yels h' ks¾udKhla l;kaor iajrEmhla .kS' úia;rd;aul nj
jeä fõ' lsj hq;= lreKq jeä h' fmrìu u; m%Odk pß; fyda isoaê o ueo ìu u; fiiq pß; fyda isoaê
Ñ;% l,dj 6 fY%aKsh - w;sf¾l lshúï fmd; 15
o msysgqjhs' miqìu" tu isoaêh jk ia:dkh jgmsgdj yd tu mßirh ±laùu i|yd fhdod .kshs' fuf,i
;, ;=kla u; isÿúï ksrEmKh lsÍfï § úYd, N+ñ m%foaYhla$ wjldYhla lvodishla u; ksrEmKh
flf¾' úfYaIfhka fujeks ks¾udK i|yd Ñ;% lvodish $ ;,h Ndú; lrkqfha o ;sria wdldrhg fõ'
miqìu
ueoìu
fmrìu
ióm o¾Ykhla fyda tla wjia:djla fyda muKla ksrEmKh i|yd Ndú; lrkqfha ;, folla
ke;fyd;a tl ;,hlss' fuys § Ñ;%fha .eUqr ksrEmKh fkd fõ'
miqìu $ ueoìu
fmrìu
l;kaor wdldrfha isoaê .Kkdjla m%ldY lrk f,i tl u ;,hl Ñ;% we|Su o isÿfõ' fuys §
Ñ;%fha miqìu tal j¾K iajNdjhla .kshs'
miqìu
ueoìu
fmrìu
;% s u dk yd oa ú udk
rEmhl we;s jgl=re nj ke;fyd;a rjqï nj ±laùu ;%sudk nj fõ' úfYaIfhka È. m<, yd
.eUqr ±laùu ;%sudK ,laIK f,i ye¢kaúh yels h' fndfyda úg ;%sudk;ajh olajkafka j¾K u`.sks'
by; ks¾udKfha rEm j¾K .kajd we;af;a ;%sudk ,laIK u;=jk f,i h'
hïlsis jia;=jl oaúudk ,laIK fmkaùu i|yd È. yd m<, muKla ksrEmKh lsÍu isÿ fõ'
idïm%odhsl .Khg wh;a Ñ;%" ks¾udKh ù we;af;a fuu oaúudk ,laIK uQ,sl lrf.k h'
mßudj
ksYaÑ; m%udK.; j w¢k ,o rEm ;,h u; msysgqùfï § mßudj b;d jeo.;a fõ' tla tla rEm
i|yd ysia wjldYh ke;fyd;a ;,h u; ksYaÑ; bvla fjka ù we;' úúO jia;+kag wh;a tfia u
ord.; yels bv m%udKh fyj;a Odß;djla we;' tys § fuu wjldYh udkkh jkafka mßudj u`.sks'
tfy;a th uekSu i|yd kej; mßudKh wjYH fõ' tl u ;,hl rEm msysgqùu i|yd" WodyrK
jYfhka .il fyda f.hl fyda ñksil= ±laùfï §" mßudj jeo.;a fõ'
ks ¾ udKYS , S m% l dYkh
ks¾udKYS,S;ajh mqoa.,hka wkqj fjkia fõ' tla tla mqoa.,hkag úúO yelshd yd ks¾udK
Yla;s we;' th Wm;ska u flfkl= ,nk iqúfYaI;ajhls' tfia jqj o th mqyqKqj yd wNHdih u`.ska
m%.+K lsÍug yels h'
rEm iïmsKavkh lsÍfï § jvd;a jeo.;a jkafka ks¾udKYS,S;ajh hs' ks¾udKYS,S;ajh hkq"
óg fmr fkdjq úrE kjH ,laIKj,ska hq;= j isÿ lrk m%ldYkh hs' iuyr úg fuu m%ldYk Ndjuh
ye`.sï iys; j ksremKh lsÍu isÿ fõ' iuia;hla f,i oDYH l,d ks¾udKj, mj;sk Bg u wdfõKsl
.=Kdx." iajNdjh" udOHh yd ndysr ,laIK wkqj tajd j¾.SlrKh l< yels h'
iuia ; ks u dj
tla uQ,sldx.hla fjk;a uQ,sldx. iu`. tlg iïnkaO ùfï § we;s jk iduQysl .e<mSu Ñ;%fha
iuia; ksudj jYfhka ie,fla'
Y%S ,dxlslhka jYfhka wms nyqúO wd.ñl mßirhl ðj;a fjuq' tjeks iudc mßirhl cSj;ajk
wm tla tla ckfldgiaj, m%Odk wd.ñl W;aijhkays we;s l,d wx." tkï( wd.ñl W;aij wjia:djkays
olskakg ,efnk Ñ;%uh wx. y÷kd .ekSu" fuu mßÉfþofhka wfmalaId flf¾'
fn!oaO" yskaÿ" uqia,sï yd l%sia;shdks ck fldgiaj, m%Odk wd.ñl W;aij jk fjila" ff;fmdx.,a"
rdu,dka yd k;a;,a hk W;aij wjia:d wrnhd isÿ lrkqq ,nk fkdfhl=;a l%shdldrlï wdYs%; j isÿ jk
l,d wx. $ Ñ;%uh wx. úia;r lsÍu fuys § isÿ fõ'
w;S;fha isg mej; tk úúO wd.ñl W;aijhkays merKs yd kùlrKh jQ l,d wx.j, iqúfYaI;d
y÷kd .ekSu yd tajd we.hSug ,la lsÍu hk ldrK u; riúkaok yelshdj biau;= l< yels h' fuf,i
úúO ck fldgia wd.ñl jYfhka isÿ lrk l,d;aul m%ldYkj, úúO;d w.h lrñka riúkaokhg yqre
ùu l,d;aul ±kqu i|yd muKla fkdj úúO ck fldgia w;r ukd iyfhda.;dj we;s lsßug o jeo.;a
fõ'
fjila W;a i jh
fjila Èkh f,daljdiS fn!oaO ck;djf.a mQckSh jQ W;=ï Èkhls' isÿy;a fndai;=kaf.a W;am;a;sh"
nqoaO;ajhg m;a ùu yd nqoaO mrsks¾jdKh f;u`.=, isys lsÍu fjila Èk isÿ fõ' ta i|yd fjila Èkfhys
fn!oaOfhda m%;sm;a;s iy wdñi mQcdj, ksr; fj;s' is,a iudoka ùu" nK weiSu" fndaê mQcd meje;aùu wdÈh
fuka u fjila myka l+vq ^±,aùu&" ne;s .S .dhkd" fjila m;a yd f;drK ks¾udKh" okaie,a meje;aùu
wdÈh hs'
fn!oaO úydria:dk uQ,sl fldg f.k is,a iudoka ùu fuka u fndfyda wd.ñl W;aij o meje;afõ'
fndfyda úg k.r uQ,sl lr f.k fjila W;aij meje;afõ' fuys § w,xldr úÿ,snqnq¿ ±,aùï" f;drK yd
fjila myka l+vq m%o¾Ykh yd Nla;s .S; ikao¾Yk mej;aùu wdÈh isÿ fõ'
1' ksjdi w,xlrKh i|yd ilik l=vd myka l+vq - WK m;=re"iõlvodis" brgq" f.dlafld< Ndú;
lrñka wgmÜgï" jD;a;dldr" Ivdi%dldr" ;dreld jeks yev uq,a fldg f.k w,xldr f,i idod .kq
,efí' myka l+vqj wdf,dalj;a lr .ekSu i|yd úÿ,s n,anhla fyda bámkaoula o,ajkq ,efí' j¾Kj;a
myka l+vq rdYshla ks¾udKh lr oe,aùfuka miq ukd l,d;aul njla fuka u myka ye`.Sula o we;s fõ'
j¾;udkfha olskakg ,efnk fjila f;drK w;S;fha isg mej; tk l,d ks¾udKhla jYfhka
fkdie,fla' Y%S ,xld f;drK l,dj 20 jk ishjfia ueo Nd.fha § muK wdrïN jQjd hehs ie,fla'
úfYaIfhka nqÿ iuh flfrys Y%oaOdj yd Nla;sh we;s lsÍfï b;d myiq" ir, ckm%sh l%uhla f,iska
f;drK ks¾udKh ye¢kaúh yels h' úydr ì;=is;=jï wdYs%; j ,nd ÿka fn!oaOd.ñl mKsúvh idudkH
ckhd fj; m%o¾Ykd;aul j ,nd §u fuu f;drK ks¾udK u`.ska isÿ fõ'
f;drK tlajr úYd, ixLHdjlg myiqfjka kerôh yels is;=jï iys; úYd, ks¾udKhla fõ'
is;=jï i|yd ieu úg u jia;= úIh jQfhaa nqoaO pß;fha isÿ ùï fndaêi;a;aj pß;fha l;d fyj;a cd;l
l;d h' wä 50la jeks m%udKhlg Wia jQ ,Sfhka lrk ,o iels,a,la u; ,E,s fyda tjeks ;=kS fndaâ
j¾.hla fyda Ndú; fldg ;,h ilia lr .kS' fufia ilia lr .;a ;,h u; is;=jï ks¾udKh flf¾'
fndfyda úg ilia lr.;a ;,h fldgiaj,g fnod tla tla fldgfia ud;Dldjg wod< j is;=jï ks¾udKh
flf¾' fï i|yd tla tla Ys,amshdg wkkH jQ Ys,amSh l%u Ndú; flf¾' wjidkfha f;drK wdf,dalj;a
20 jk ishjfia we;s jQ fn!oaO mqk¾Ôjh iu`. uqøK udOHfha we;s ÈhqKqj" fjila iqn me;=ï m;a
l,dj wdrïN úug fya;= úh' uq,a ld,Sk fjila m;a Ñ;% uQ,sl j uqøKh úh' ta i|yd nqoaO pß;fha isoaê
wdÈh w,xlrK ffY,Skaf.ka hq;= j Ñ;%Kh flßKs' tfia u" wfkla mi iqn me;=ï iu`. lúhla olakg
,efí' j¾;udkfha fjila m;aj, Ñ;% fjkqjg äðg,a ;dlaIKh u`.ska ilia lrk ,o m%isoaO nqoaO
m%;sudjl PdhdrEmhla" ffj;Hhla ke;fyd;a úúO wdldrhg ieliQ u,a fmdl=rla jeks foa wvx.= lr
we;'
ff;fmdx.,a W;aijh yskaÿ Nla;shkaf.a m%Odk wd.ñl W;aijhls' fuu W;aijh ieu jirlu
ckjdß ui 14 jeks yd 15 jeks Èk meje;afõ' oñ< wjqreÿ l%uh wkqj jif¾ m<uq jk udih i|yd
zzff;ZZ hk kduh Ndú; fõ' tfia u" w¨;a iy,s k a ls ß n;a ms i S u is ÿ jk w;r fuu ls ß n;
zzfmdx.,aZZZhkqfjka ye¢kafõ' zzff;fmdx.,a
zff;fmdx.,aZZZhk kduh ta wkqj ks¾udKh jQjls'
fuu W;aijfha § yskaÿ Nla;slhka úiska lDIsl¾udka;h i|yd WmldÍ jQ ysre foúhka Wfoid mqo
mQcd meje;aùu m<uq Èk isÿ lrkq ,efí' fojk Èk .jhd Wfoid W;al¾Ij;a wkaoñka mqo mQcd meje;aùu
isÿ lrkq ,efí' fuu wjia:d b;d úÑ;% f,i meje;aùu yskaÿ Nla;slhkaf.a isß;ls' tjeks wjia:d wdY%s;
j isÿ jk yd Ndú; jk úÑ;% ieris,s iys; l,d wx. y÷kd .ekSug yels fõ' tajd yskaÿ wd.ug wkkH jQ
l,d;aul m%ldYkhkaf.ka hqla; fõ'
1 flda , ï rgd
w¨;a iy,ska fmdx.,a ^n;a& ilia lr .ekSfï uqLH lghq;a; i|yd msßisÿ lr.;a fodrgq bÈßmi
yd f.ìu u; iy,amsá iu. lyl=vq $j¾Kj;a l=vq l<jï lr.;a ñY%Khlska flda,ï rgd ks¾udKh
lrkq ,efí' fïjd w,xldr iuñ;sl jQ y;/ia iy rjqï yevfha u,a fudaia;r rgd iys; j ks¾udKh
lrkq ,efí' fï i|yd jvd;a odhl;ajh imhkq ,nkafka ldka;djka yd <uhska úisks' Tjqkag ;u l,d;aul
yd ks¾udKYS,s woyia ksoyfia m%ldY lsÍug we;s wjia:djla f,i fuu ks¾udK ye`Èkaúh yels h'
w,xldr j¾K yd yev tlg tl .<mñka" ixl,kh lrñka yd f.ìu mQrd úiqrejd yßñka fuu flda,ï
rgd ks¾udKh lrkq ,efí'
yskaÿ Nla;slhkaf.a ksjdij, fuka u ish¨ u yskaÿ foajia:dk ^fldaú,a& bÈßmi flfi,a .ia
folla isgqjd f.dla ieris,s yd u,aud, wdÈh o Ndú; fldg w,xldr lsÍu ±lsh yels h'
j¾;udkfha § rdu,dka W;aijh iqn me;Su i|yd iqn me;=ï m;a ks¾udK flf¾' tfia u" bia,dï
ldka;dfjda w,xldr i|yd w;a,j, fudaia;r rgd we| .ks;s' tu fudaia;r rgd b;d w,xldr yevj,ska
hqla; fõ' fïjd yska¥ ks¾udKh lrk flda,ï rgdj,g iudk ,laIK fmkajhs'
f,dalh mqrd úisÍ isák l%sia;shdks ne;su;ayq ieu jirl u foieïn¾ ui 25 jeks Èk fÊiq
ì,s`ÿf.a Wmka Èkh kka;,a Èkh kñka iur;s' foieïn¾ ui 24 jeks Èk uOHu rd;%sfha fÊiq ì,s`od Wmka
wjia:dj isysm;a lrñka uOHu rd;%sfha isg u foajia:dj,g /iajk ls;=kq ne;su;ayq k;a;,a Èkh
W;aijdldrfhka yd b;d úÑ;% f,i iur;s'
.jf,ka ks ¾ udKh
k;a;,a W;aijh fjkqfjka foajia:dkj," fmdÿ ia:dkj, yd ksfjiaj, .jf,ka ks¾udKh lsÍu
isÿ fõ' l%sia;=ka jykafiaf.a Wm; isys lrkq jia fuu .jf,ka ks¾udKh lrkq ,efí' b;d l=vd yd úYd,
m%udKfha ks¾udK ta w;r ±lsh yels h' .j f,k wNHka;rfha fÊiq ì,s÷" ußh;=ñh" tf`âreka yd t¿"
neg¿ .j wdÈ rEm ;sfnk w;r" tu ish¨ rEm uQ¾;s ks¾udK jYfhka ksrEmKh flf¾'
fn!oa O ia ; + m h
:Qm" ffp;Hh iy od.en hk kïj,ska o ye¢kafjk ia;+mh jQl,s fn!oaO úydrhl w;HjYH
wx.hls' ia;+m tla w;lska iaudrlhls' fuu mQckSh ks¾udKh fn!oaOhkag muKla Wreu jQjla fkdfõ'
w;S;fha isg ukqIH uD;foay N+uodkh lsÍu fyda wdodykh lsÍfuka ,nd.;a Od;=" NdIaudjfYaI ;ekam;a
lsÍu fyda i|yd bÈ lrk f.dvke.s,a,la f,i :Qm ks¾udKh wdrïN jQ nj mqrdúoHd{hkaf.a woyi hs'
nqoaO m%;sudjla fkdue;s jljkqjl mjd nqÿka ksrEmKh lsÍug fhdod .kq ,enq isßm;=," P;%h jeks
ixfla; w;r ia;+mh m%uqL úh' uq,a ld,Sk ia;+mh nqÿkaf.a fyda uy ry;ka jykafiaf.a fyda Ydßßl Od;=
ksoka lsßu i|yd ks¾udKh jQjls' miq ld,Sk j nqÿka jykafia yd iïnkaO jeo.;a ia:dkj, fuka u
ft;sydisl jákdlñka hq;= ia:dkj, o ia;+m ks¾udKh úh'
ia ; + m wx.
nenf<k iqÿ mdg .¾Nhlska yd fYdaNudk W,a jQ fld;lska hq;= ,dxflah ia;+mfha uq,a yevh
bkaÈhdfõ idxÑ ia;+mh wdNdifhka f.dvke`.=Kls' idxÑ ia;+mh fïÈh" .¾Nh" y¾ñldj" hIaáh yd P;%
hk wx. j,ska hq;= ks¾udKhls' idxÑfha —fïÈh˜ hk fldgi ,dxflah ia;+mfha fmaidj<¨ kñka y÷kajhs'
idxÑfha —y¾ñldj˜,dxflah ia;+mfha § —y;/ia fldgqj˜hkqfjka ye¢kafõ' idxÑfha hIaáh yd P;% fjkqjg
,dxflah ia;+mfha fld;a le/,a, yd fld; hk yev ixj¾Okh ùu ±lsh yels h' fï wkqj" j¾;udkh
jk úg fn!oAO ia;+mh is¿ñK" fld;" fld;a le/,a," foaj;d fldgqj" y;/ia fldgqj" Od;= .¾Nh" fmaid
j<¨" mdou hk m%Odk ia;+mdx.j,ska iukaú; fõ'
is¿ñK
fld;
fld;a le/,a,
foaj;d fldgqj
y;/ia fldgqj
Od;= .¾Nh
fmaid j<¨
mdou
m%Odk ia;+mdx.
ia ; + m yev
fn!oaO ia;+mh úúO yevhkaf.ka hq;= j bÈ lrk ,o jQ l,d;aul ks¾udKhls' ia;+mfha yevh
wkqj ia;+m j¾. 6la y÷kd .; yels h' ia;+m j¾. flfrkqfha" ia;+m .¾Nfha yevh wkqj h' tu ia;+m
yev my; ±lafõ'
1' >Kagdldr
2' OdkHdldr
3' >gdldr
4' moaudldr
5' wdu,dldr
6' nqínq,dldr
>Ka g dldr ffp;HH
ffp;H .¾Nh >Kagdrhl yevfhka hqla; j ks¾udKh
lr we;s ffp;Hh >Kagdldr ffp;Hh f,iska ye¢kafõ' Y%S
,xldfõ ks¾udKh jQ m<uq ia;+mh jk l%s' mQ' 250 § ks¾udKh
jQ :Qmdrdu od.en fï yevfhka hqla; h' tfuka u uyshx.K
ia;+mh o >Kagdldr yevfhka hqla; nj ie,fla'
>gdldr ffp;Hh
>ghl fyj;a l<hl yevhg ks¾udKh lrk ,o .¾Nhla
iys; ia;+m fï kñka ye¢kafõ' l;r.u lsß fjfyr" is;=,a mõj"
u.=,a uyd úydrh hk ia;+m wdrïNfha § >gdldr yevfhka hqla;
jkakg we;s nj ie,fla' fï l%uhg wkqj idok ,o ia;+m Y%S
,xldfõ oekg oel .; fkdyels h'
nq í nq , dldr ffp;Hh
Èh nqnq<l yevh iys; j .¾Nh ;ekSfuka nqínq,dldr
yeve;s ia;+mh ks¾udKh fldg ;sfí' l%s'mq 2 jk ishjfia §
ÿgq.euqKq rcq úiska rejkaje,s iEh ks¾udKh fldg we;af;a o
nqínq,dldr yevhg h' fuhg wu;r j" fmdf<dkakrefõ lsß
fjfyr yd rkafld;a fjfyr o nqínq,dldr yevfhka hqla; fõ'
wdu,dldr ffp;Hh
ia;+m .¾Nh fk,a,s f.ähl yevh .;a ks¾udK wdu,dldr
ffp;H .Khg wh;a h' fuu j¾.fha ia;+m ,xldfjka yuq fkdfõ'
tfia uq;a ±È.u fldgfjfyßka fuu j¾.h hehs wkqudk lrk
Od;= lr`vqjla yuq ù we;'
yskaÿ wd.u Wfoid ,xldfõ úYd, jYfhka wd.ñl f.dvke`.s,s iE§u wdrïN jQfha fmdf<dkakre
hq.fha § h' tajd m%udKfhka l=vd jQ w;r foajd,h kñka ye¢kaùh' bka miq j .ïfmd< iy uykqjr hq.
j, § kej;;a Bg jvd fjkia wdldrhlska yskaÿ fldaú,a kñka yskaÿ wd.ñl f.dvke`.s,s ks¾udKh úh'
fufia l=vd ks¾udK jYfhka wdrïN jQ yskaÿ foajd,h miq j b;d úYd, j u zflda
fldaú,aZ kñka
ks¾udKh úh' Y%S ,xldfõ fufia ks¾udKh jQ w;súYd, fldaú,a .Kkdjla u fõ' hdmkfha k,aƾ"
;s ß l= K du,fha flda f Ka Y a j rï
rï" y,dj; uq k a f ka Y a j rï yd uykq j r l;r.u foa j d,hh tjeks
fldaú,aj,g ksoiqka fõ'
fldaú,la ks¾udKh lsÍfï uQ,sl wruqK ù we;af;a yskaÿ wd.ug wod< úúO foúhka weoySu
Wfoid mQcd ia:dkhla ks¾udKh lsÍu hs' iuyr foajd,hj, m%Odk foúhl= i|yd uQ,sl;ajh ,nd § ta jgd
wfkl=;a foaj rEm ks¾udKh flf¾' tfuka u ish¨ u foúhka Wfoid tl iudk j wjia:d ie,iqKq foajd,
o nyq, fõ'
fn!oaO ia;+mhg jvd yskaÿ fldaú, ixlS¾K;ajfhka hqla; h' ishqï yev;, nyq, h' fldaúf,ys ìï
ie,eiau fldgia y;rls'
iuiaa; f.dvke.s,a, ie,iqï lsÍfï § f.damqr iys; m%Odk f.dvke.s,a,g wu;r j ta fomi w¾O
f.da,dldr yevfhka hqla; jy, iys; l=vd f.dvke`.s,s lsysmhla o f.dvk`.d ;sfí' f.damqr f,i fuys
y÷kajkafka m%Odk f.dvke`.s,a, wNHka;rhg msúiSu i|yd ilid we;s we;=¿ jk m%Odk fodrgqj jeks
.Dy ks¾udKhls' uKavmh" wka;rd,h fuka u wNHka;r .¾N .Dyfhys l=vd yskaÿ foajd,hla o fõ'
fldaú, wNHka;rfha we;s úfYaI .Dyks¾udK wx. w;r we;s l=¨kq iqúfYaI fõ' tajd w,xldr
yevfhka hqla; j f.dvk`.d j¾Kj;a lr we;' úfYaIfhka úYd, fldaú,aj, wNHka;r m%olaIsKd m:hkays
b;d úYd, l=¨kq ixLHdjla ±lsh yels fõ' tfia u fldaú, wNHka;r isú,sfï iy ì;a;s wjldYhkays
yskaÿ wd.ug wh;a úúO isoaê iy fk¿ï u,a jeks fudaia;r fhdod úÑ;%j;a lr we;'
4 2 1 1' f.damqrï
2' uKavmh
3' m%olaIsKd m:h
4' .¾N .Dyh
3 2
yskaÿ fldaú,l we;s úfYaI wx.h jkafka f.damqrï h' fuh fldaúf,a ndysr wx.hla f,iska y÷kajd
Èh yels h' tfia u w,xlrK yd úia;rd;aul uQ¾;s leghïj,ska nyq, .Dy ks¾udKhls' wdrïNfha §
úYd, j ks¾udKh jqj;a" j¾;udkh jk úg l%ufhka úYd,;ajh wvq jk f,i ks¾udKh fldg ;sfí'
f.damqrï iys; f.dvke`.s,af,a jy, u; f.damqrï idod we;af;a jHdc f,i uy,a .Kkdjla we;s nj
fmkakqï lsÍug h' fuu f.damqrï ;=< fujeks jHdc uy,a myg jeä ixLHdjla fhdod we;s w;r úYd,
fldaú,aj, uy,a 20la mjd olajd we;'
úudk
l=¨kq
f.damqrl oelafjk iEu uy,l u my; ud,fha we;s m%Odk fodrgqj fl<ska jQ úYd, fodr ljq¿jg
idfmalaI j fodr ljq¿ olajd we;' tu ljq¿ fomi úYd, foaj rEm folla ks¾udKh lr ;sfí' tajd úudk
f,i ye¢kafõ' fuu iEu uy,l u úudkhl u yskaÿ wd.ug wh;a Ysj" md¾j;S" úIaKq" ialkao" ld,s"
.fKaI" n%yau wdÈ foújreka o ykquka;d" kkaÈ wdÈ rEm nyq, j wUd ;sfí'
fuu rEm r;=" ks,a" frdai" ly" fld<" l¿" iqÿ yd w¿ hk j¾K fhdod §ma;su;a f,i w,xldrj;a
lr ;sfí' fï wdldrhg f.dv kef`.k f.damqrï w;sYh ixlS¾K ks¾udKhla fõ'
YS% ,xldfõ l%sia;shdks wd.ug wod< foajia:dk ks¾udKh lsÍu mD;=.SiSka ,xldjg meñKSu;a iu`.
we/ô ;sfí' bka miqj meñKs ,kafoais iy bx.%Sis cd;Ska g o Tjqkaf.a wd.ñl lghq;= isÿ lsÍfï iy wd.u
m%p,s; lsÍfï wjYH;djh Wfoid l%sia;shdks foajia:dk f.dvk.d ;sfí' uq,a u hq.fha § uqyqÿ nv m%foaY
wdY%s; j;a" miq ld,Sk j rg wNHka;rfha;a Y%S ,xldfõ iEu m%foaYhla u wdjrKh jk mßÈ l%sia;shdks
foajia:dk bÈ lr ;sfí'
l%sia;shdks foajia:dk .%Sl yd frdau .Dy ks¾udK Ys,am l%uhg wkqj f.dvk.kq ,efí' fïjdfha
wdfõKsl ,laIK jkafka Wia jQ .klu ì;a;s" wdrelal= iy W,a yeve;s ljq¿ iys; jQ cfk,a fodrj,a"
m<,a fldßfvda" úYd, wdrelal=" ;%sfldaKdldr jy, wdÈh hs' fï foajia:dk j, ìï ie,eiau fndfyda úg
l=reihl yevh .kS' tu yevhg wkqj ks¾udKh jk f.dvke.s,a, ;=< w,a;drh" ldur" Èla Yd,dj"
ia;ïN fma<sh" nhsn,h lshjk ia:dkh iy msúiqï fodrgq wdÈh fjka fjka jYfhka f.dvk`.d ;sfí'
ls ; = k q
1' w,a;drh foa j ia : dkhl
2' ldur ìï ie,eia u
3' Èla Yd,dj
4' ia;ïN^l=¨kq&
5' nhsn,h lshjk ia:dkh
6' msúiqï fodrgqj
l=reish
o< nEjqï iys; jy,
fuys uQ,sl yevh f.d;sla .Dyks¾udK Ys,am l%uh wkqj ks¾udKh fldg ;sfí' tfuka u" fuu
ffY,shg wh;a foajia:dkj, úfYaI ,laIK jkafka W,a jQ ;=vq iys; iy o< nEjqï wdldr jy, h'
foajia:dk bÈßmi ì;a;sj, fujeks W,a jQ yev iys; fldgia lsysmhla u oelsh yels h' tys Wi u l=¨k
u; l=rei ,l=K ks¾udKh lr we;' fujeks yevfha foajia:dkj, cfk,a fodrj,a iy wfkl=;a ljq¿
mshka o W,a jQ yevhlska hqla; jk w;r tajdfha rxÔ; ùÿre
ùÿre" fudaia;rj,ska irid we;' tjeks ùÿre
iys; f.d;sla l%ufha foajia:dkhlg Y%S ,xldfõ ±lsh yels fyd| u ksoiqk jkafka fnd/,af,a ish¨
idka;=jrhkaf.a foajia:dkh hs' tys m%Odk Yd,dfõ fomi ì;a;sj, o we;s úYd, ljq¿j, o l%sia;shdks
wd.ug wh;a úúO isÿùï Ñ;%Kh lr ;sfí'
f;f¾id foajia:dkh
rxð; úÿre
l=reish
jD;a;dldr ljq`Mj (Rose
window)
frdaudkq l%ufha foajia:dk" frdau .Dy ks¾udK Ys,am l%uh wkqj f.dvk.d ;sfí' fuu ffY,sfha
foajia:dkj, we;s úfYaI ,laIK jkafka fndl= jy," iu`. rjqï yeve;s wdrelal=" cfk,a" fodr ljq¿
fhdod ;sîu hs' bÈßmi jy, ;s%sfldaKdldr yevhla .kS' foajia:dkh wNHka;rfha Wia jQ fõÈldjla u;
w,a;drh idod we;s w;r" Èla jQ Yd,djla o fõ' w,a;drh u; foaj m%;sud ks¾udKh lr ;sfí' foajia:dkh
bÈßmi ì;a;sfha by< we;s ;s%sfldaKdldr yevh iys; fldgfia jD;a;dldr ljq¿la fhdod we;s w;r th
''Rose window" kñka ye¢kafõ'
ueo fmrÈ. rgj, isg Y%S ,xldjg úúO wjYH;d Wfoid uqia,sïjreka meñKSfï m%;sM,hla f,i
furg uqia,sï m,a,s ks¾udKh úh' uqia,sï m,a,sh f.dvkef`.kafka wrdì .Dy ks¾udK Ys,am l%uhg wkqj
hs' tu .Dy ks¾udK Ys,amhg wkqj uqia,sï m,a,shla f.dvke`.Sfï § W,a jQ ;=vla iys; YsLrh fh§u
wksjd¾h ,laIKhla fõ' th zzl=cdZZ hk kñka o ye¢kafõ' iïmQ¾K f.dvke`.s,af,a u jy, wkdjrKh
jk f,i fuu YsLrh f.dvk`.d ;sfí' tfuka u f.dvke.s,a, fomi ne| we;s Wia jQ l=¨k u; wv i| iy
;rejl rEm fhdod ;sfí'
A - wv i`o yd ;rej
B - YsLrh $l=*d$ l=ïnd
(Dome)
C - ñkd¾$ñkfrÜ
m,a,s wNHka;rh ir, j f.dv k`.d we;s w;r we;eï m,a,sj, we;=<; ì;a;sj, yd isú,sfï
,shje,a yd u,a fudaia;r we| ;sfí' uqia,sï wd.ug wod< mdG wrdì wlaIrj,ska w,xldr f,i ,shd ;sfí' Y%S
,xldfõ uqi,
a ï
s m,a,s ;=< fïjd olakg fkdue;s jqj;a" fjk;a rgj, f.dvk`.d we;s uqi,
a ï
s m,a,s wNHka;rfha
l=¨kq" ì;a;s yd isú,su" fmdf<dj wdÈ ia:dk leghñj,ska yd is;=jïj,ska w,xldr lr ;sfí'
l=udriajdñ" wdkkao'
1994' uOHld,Sk isxy, l,dj
l,dj" fld<U( cd;sl fl!;=ld.dr fomd¾;fïka;=j'
mrKú;dk" fikr;a'
1963' ,xldfõ ia;+mh" wOHdmk m%ldYk fomd¾;fïka;=j'
úl%u.uf.a" pkaød'
2009' ia;+m" ;rxcs mskag¾ia'
isrsfidau" tï'tÉ'
1993' od.eí mQrdKh" mqrdúoHd fomd¾;fïka;=j'
Adums, A. Schneider.
2008. A History of western Art, John ay College and the Graduate Center City,
University of Newyork.
Albers, Josef.
1975. Interaction of Color, New Haven, conn: Yale University Press.
Gilbert, Rita.
1995. Living With Art, 4th ed: America, Pillip A. Butcher,
Janson, H.W.
2011. History of Art: The Western Tradition, Londan: laurence King
Publishing Ltd.
Silva, Roland.
2004. Tupa, Thupagara and Thupa- Pasada, Dipartment of Archaeology.