CHỊ EM THÚY KIỀU

I – Tác giả Nguyễn Du

II – Tác phẩm “Chị em Thúy Kiều”

Hoà n cả nh ra đờ i: Đoạ n trích nằ m ở phầ n mở đầ u củ a phầ n 1: Gặ p gỡ và đính

ướ c

Khi giớ i thiệu nhữ ng ngườ i trong gia đình Kiều, tá c giả tậ p trung tả tà i sắ c củ a
Thú y Vâ n và Thú y Kiều

Biện pháp ước lệ: Là mộ t thuộ c tính trong bả n chấ t củ a nghệ thuậ t phâ n biệt
sự miêu tả nghệ thuậ t vớ i khá ch thể mà nó tá i hiện. Ướ c lệ trong vă n họ c hiện
đạ i đượ c hiểu là phá vỡ cố ý và lộ liễu tính giố ng nhau trong phong cá ch tá c
phẩ m (ví dụ : sử dụ ng yếu tố kì ả o, huyền ả o, truyền thuyết, cổ tích và o nhữ ng
mụ c đích nghệ thuậ t mớ i,..)…thủ phá p ướ c lệ trong vă n họ c trung đạ i có nhữ ng
đặ c điểm và quy tắ c riêng. Xuấ t phá t từ quan niệm nghệ thuậ t khô ng nhằ m tá i
hiện thự c tạ i giố ng như nó vố n có , mà như sự hình dung, quan niệm mang tính
lý tưở ng củ a nghệ sĩ, do đó sự miêu tả thế giớ i và con ngườ i thườ ng đượ c đố i
chiếu, quy và o nhữ ng khuô n mẫ u tiêu biểu cho quan niệm thẩ m mĩ trung đạ i.

Bố cục:

- Đoạ n 1 (4 câ u đầ u): giớ i thiệu khá i quá t hai chị em Thú y Kiều

- Đoạ n 2 (4 câ u tiếp): gợ i tả vẻ đẹp Thú y Vâ n

- Đoạ n 3 (12 câ u tiếp): gợ i tả vẻ đẹp Thú y Kiều

- Đoạ n 4 (4 câ u cuố i): Nhậ n xét chung về cuộ c số ng củ a hai chị em

III – Phân tích

1. 4 câu đầu: Lời giới thiệu khái quát về hai chị em Kiều – Vân

“Đầ u lò ng hai ả tố nga,

Thú y Kiều là chị em là Thú y Vâ n

 Mai cố t cá ch tuyết tinh thầ n,

Mỗ i ngườ i mộ t vẻ mườ i phâ n vẹn mườ i”

- Lai lịch, vị trí trong gia đình và vẻ đẹp (riêng- chung) củ a hai chị em

- Họ là 2 ngườ i con gá i đầ u lò ng củ a gia đình họ Vương, trong đó Thú y Kiều là

chị, em là Thú y Vâ n

- Mỗ i ngườ i tuy mang hai vẻ đẹp riêng nhưng ở họ đều mang chung vẻ đẹp
duyên dá ng, thanh cao, trong trắ ng: ngoạ i hình thì thanh tao như câ y mai, tâ m
hồ n thì trắ ng như tuyết.

- “Mai cố t cá ch tuyết tinh thầ n”: bú t phá p ướ c lệ gợ i vẻ thanh cao duyên dá ng,
trong trắ ng củ a hai chị em thiếu nữ , đó là cố t cá ch như mai, tinh thầ n như
tuyết

- “Mỗ i ngườ i mộ t vẻ mườ i phâ n vẹn mườ i”: Mỗ i ngườ i mang nét riêng nhưng
cả hai đều tà i đều sắ c

Hướ ng dẫ n: Nguyễn Du giớ i thiệu vị thứ trong gia đình Thú y Kiều là chị, Thú y
Vâ n là em, là con đầ u lò ng củ a gia đình Vương Viên ngoạ i. “Hai ả tố nga” là hai
chị em xinh xắ n, xinh tươi. Cố t cá ch thanh tao như câ y mai – là loà i hoa đẹp và
quý, tinh thầ n trong trắ ng như tuyết. Ngoà i ra cả hai cô gá i điều có nhan sắ c,
tâ m hồ n hoà n mĩ “mườ i phâ n vẹn mườ i”. Tuy nhiên, mỗ i ngườ i đều có mộ t
nét đẹp riêng. Vớ i cá i nhìn phá t hiện đầ y trâ n trọ ng, lấ y “mai” và “tuyết” là m
chuẩ n mự c cho cá i đẹp để miêu tả tâ m hồ n trong sá ng là m đậ m nét bứ c châ n
dung thiếu nữ .

2. 4 câu thơ tiếp theo: Những nét vẽ cụ thể về chân dung và vẻ đẹp nhân
vật Thúy Vân

“Vâ n xem trang trọ ng khá c vờ i

Khuôn trăng đầ y đặ n nét ngài nở nang

Hoa cườ i ngọ c thố t đoan trang

Mâ y thua nướ c tó c tuyết nhườ ng mà u da”

- Trang trọ ng: vẻ đẹp cao sang, quí phá i, ung dung và nghiêm chỉnh ( chỉ rõ
vẻ đẹp phong thá i củ a Thú y Vâ n)
- Sử dụ ng lố i ướ c lệ ví nhan sắ c củ a Thú y Vâ n vớ i nhữ ng hình ả nh đẹp nhấ t
củ a thiên nhiên, vũ trụ như: tră ng, hoa, mâ y, tuyết, ngọ c. Cho thấ y đượ c vẻ
đẹp củ a Vâ n đượ c hiện lên lộ ng lẫ y, toà n diện từ khuô n mặ t, nét mà y ngà i,
nụ cườ i cho đến lờ i nó i, má i tó c, là n da
- Đâ y cũ ng cho thấ y đượ c châ n dung ngườ i thiếu nữ có khuô n mặ t trò n, đầ y
phú c hậ u như á nh tră ng củ a đêm rằ m; đô i lô ng mà y thanh tú , sắ c nét như
con ngà i ( mặ t phượ ng mà y ngà i); miệng cườ i thì tươi tắ n như hoa nở ;
tiếng nó i khi thố t ra thì trong trẻo, ngọ c ngà ; má i tó c đen ó ng ả hơn cả mâ y;
là n da trắ ng mịn mà ng hơn cả tuyết
- Sử dụ ng nghệ thuậ t nhâ n hó a “mâ y thua, tuyết nhườ ng” cho thấ y đượ c vẻ
đẹp mĩ lệ củ a thiên nhiên, tạ o hó a cũ ng khô ng thể sá nh bằ ng.

 vẻ đẹp phú c hậ u, dịu hiền, hà i hò a trong khuôn khổ củ a lễ giá o phong

kiến nên đượ c thiên nhiên, tạ o hó a chấ p nhậ n: “tuyết nhườ ng”, “mà u da’

 Điều nà y cho thấ y rõ tính cá ch và số phậ n củ a nhâ n vậ t: tính cá ch ung

dung, điềm đạ m; cuộ c đờ i bình yên khô ng có só ng gió

Hướng dẫn viết: Chỉ bố n câ u thơ – hai cặ p lụ c bá t và bú t phá p ướ c lệ,

Nguyễn Du đã tả đượ c châ n dung Thú y Vâ n vớ i vẻ đẹp phú c hậ u, đoan trang,
gợ i ra cả tính cá ch con ngườ i và dự bá o trướ c số phậ n bình yêu, cuộ c đờ i
bằ ng phẳ ng củ a nhâ n vậ t.

Mở đầ u câ u thơ đầ u tiên, đã gâ y ấ n tượ ng mạ nh trong việc khá i quá t về vẻ

đẹp củ a Thú y Vâ n: vẻ đẹp trang trọ ng “khá c vờ i”, tứ c là mộ t vẻ đẹp cao quý và
sang trọ ng. Nét chấ m phá thứ hai gợ i nét đẹp củ a khuô n mặ t củ a Vâ n mộ t
cá ch cụ thể. Lộ rõ khuô n mặ t trò n trịa như mặ t tră ng, lô ng mà y sắ c nét, đậ m
như con ngà i. Đặ c biệt hơn, nhà thơ sử dụ ng bú t phá p ướ c lệ khô ng nhằ m so
sá nh cụ thể mà nhằ m gợ i ra sự tương độ ng về đặ c điểm, tính chấ t nà o đó củ a
hai hiện tượ ng. Vì thế, nên hình dung vẻ đẹp khuô n mặ t Thú y Vâ n qua câ u thơ
là nét mặ t đầ y đặ n, câ n xứ ng/ câ n đố i, đườ ng nét rõ rà ng. Cù ng vớ i lố i so sá nh
ướ c lệ, hai câ u thơ sau diễn tả cụ thể thêm nhữ ng nét đẹp củ a Thú y Vâ n
miệng cườ i tươi như hoa, tiếng nó i thì trong trẻo như ngọ c, tấ t cả đều gợ i ra
vẻ đẹp đoan trang, má i tó c đen mềm mượ t, lan da trắ ng như tuyết.
3. 12 câu tiếp theo: Nhà thơ đã tập trung bút lực vào miêu tả vẻ đẹp của
Thúy Kiều

“Kiều cà ng sắ c sả o mặ n mà

So bề tà i sắ c lạ i là phầ n hơn”

Vẻ đẹp củ a Kiều khá c và hơn hẳ n Vâ n cả về tà i lẫ n sắ c

- Về nhan sắ c: sử dụ ng thủ phá p ướ c lệ tượ ng trưng lấ y vẻ đẹp thiên nhiên

là m thướ c đo cho vẻ đẹp củ a con ngườ i sử dụ ng cá c hình ả nh như thu thủ y,
xuâ n sơn, hoa, liễu
- Tá c giả tậ p trung miêu tả chi tiết đô i mắ t “Là n thu thủ y nét xuâ n sơn” – đô i
mắ t sâ u thẳ m như là n nướ c mù a thu, đô i lô ng mà y thanh thoá t như nét nú i
mù a xuâ n – bở i lẽ đô i mắ t là cử a sổ củ a tâ m hồ n
- Vẻ đẹp nhan sắ c củ a Kiều là vẻ đẹp vượ t qua cả sắ c đẹp củ a tự nhiên vượ t
qua khuô n khổ củ a ngườ i phụ nữ phong kiến “Hoa ghen – liễu hờ n” –
nghiêng ngả cả thà nh quá ch, đấ t nướ c

“Hoa ghen thua thắ m liễu hờ n kém xanh

Mộ t hai nghiêng nướ c nghiêng thà nh”

- Nghệ thuậ t nhâ n hó a: hoa ghen – liễu hờ n

- Nghệ thuậ t nó i quá : sử dụ ng thà nh ngữ “Nghiêng nướ c nghiêng thà nh” có
tá c dụ ng gợ i tả vẻ đẹp củ a Thú y Kiều bên cạ nh đó tá c dụ ng dự đoá n về số
phậ n, cuộ c đờ i củ a Kiều
- Vẻ đẹp củ a Kiều khô ng hà i hò a mâ u thuẫ n: khá c vớ i Vâ n “thua – nhườ ng”
hà i hò a vớ i thiên nhiên cò n Kiều truâ n chuyên, trắ c trở : “Thanh lâ u hai
lượ t, thanh y hai lầ n”.

“Sắ c đà nh đò i mộ t tà i đà nh họ a hai”

- Vố n dĩ Kiều đượ c trờ i phú cho tính thô ng minh nên ở lĩnh vự c nghệ thuậ t
nà o Kiều cũ ng tà i giỏ i: cầ m – kì – thi – họ a

“Cung thương lầ u bậ t ngũ â m

Nghề riêng ă n đứ c hồ cầ m mộ t trương”

- Tà i nă ng củ a Kiều đã đạ t đến mứ c lí tưở ng về quan niệm thẩ m mỹ phong

kiến
- Bên cạ nh đó Kiều cò n giỏ i về â m luậ t đến mứ c thuộ c là u là u cá c cung bậ c.
Câ y đà n nà ng chơi là câ y hồ cầ m, tiếng đà n củ a nà ng ă n đứ t bấ t cứ nghệ sĩ
nà o và đã trở thà nh nghề riêng

“Khú c nhà tay lự a nên chương

Mộ t thiên bạ c mệnh lạ i cầ n nã o nhâ n”

- Khô ng nhữ ng giỏ i chơi đà n mà nà ng cò n sá ng tá c nhạ c

- Cung đà n củ a Kiều là mộ t thiên Bạ c mệnh, bả n nhạ c ghi lạ i cuộ c đờ i, tiếng
lò ng tâ m hồ n củ a mộ t ngườ i phụ nữ
- Tà i nă ng củ a Kiều vượ t qua nhữ ng phẩ m chấ t cao đẹp, trá i tim nồ ng nhiệt,
nghĩa tình và vị tha

4. 4 câu cuối: nhận xét chung về cuộc sống hai chị em Thuý Kiều.

- Họ số ng phong lưu, khuô n phép, đứ c hạ nh, theo đú ng khuô n khổ củ a lễ giá o

phong kiến. Tuy cả hai đều đã đến tuổ i bú i tó c cà i trâ m nhưng vẫ n "trướng rũ
màn che, tường đông ong bướm đi về mặc ai".

- Hai câ u cuố i trong sá ng, đằ m thắ m như chở che, bao bọ c cho hai chị em vẫ n
cò n số ng trong cả nh "Êm đềm trướng rủ màn che".

Tó m lạ i, đoạ n trích đã thể hiện bú t phá p miêu tả nhâ n vậ t đặ c sắ c củ a Nguyễn

Du khắ c hoạ nét riêng về nhan sắ c, tà i nă ng, tính cá ch, số phậ n nhâ n vậ t bằ ng
bú t phá p nghệ thuậ t cổ điển.

MỞ BÀ I THAM KHẢ O

1. Nhà thơ Tố Hữ u đã từ ng viết:

“Tiếng thơ ai độ ng đấ t trờ i

Nghe như non nướ c vọ ng lờ i ngà n thu

 Nghìn nă m sau nhớ Nguyễn Du

Tiếng thương như tiếng mẹ ru nhữ ng ngà y”

Đó là nhữ ng dò ng thơ từ tậ n đá y lò ng Tố Hữ u đã ca ngợ i tà i nă ng củ a Đạ i thi

hà o Nguyễn Du. Tuy chỉ là nhữ ng dò ng thơ ngắ n, nhưng tuyệt bú t củ a ô ng lạ i
đượ c lưu danh muô n đờ i cho đến ngà y nay. Nổ i bậ t trong đó phả i kể đến chính
là tuyệt tá c Truyện Kiều vớ i đoạ n trích đã khiến ngườ i đọ c cũ ng phả i xuýt xoa
trướ c nhan sắ c cù ng tà i nă ng xuấ t chú ng củ a chị em Thú y Kiều.

2. Nhà vă n vĩ đạ i ngườ i Nga quả thậ t rấ t đú ng :” Vă n họ c nằ m ngoà i nhữ ng

định luậ t củ a bă ng hoạ i. Chỉ mình nó khô ng thừ a nhậ n cá i chết”. Thậ t vậ y,
tuyệt tá c Truyện Kiều củ a đạ i thi hà o Nguyễn Du vẫ n luô n tồ n tạ i vĩnh hằ ng
theo cá ch đượ c dâ n tộ c Việt Nam tự hà o và tô n vinh nhấ t cho đến ngà y hô m
nay. Truyện Kiều khô ng chỉ thể hiện giá trị nhâ n vă n mà tá c giả muố n truyền
tả i trong xã hộ i lú c bấ y giờ , mà nó cò n thể hiện tà i nă ng tuyệt bú t “có mộ t
khô ng hai củ a đạ i thi hà o Nguyễn Du. Đoạ n trích miêu tả vẻ đẹp tuyệt sắ c trờ i
ban củ a chị em Thú y Kiều chính là ví dụ điển hình cho nghệ thuậ t sử dụ ng bú t
phá p thuộ c hạ ng bậ c thầ y củ a ô ng.