You are on page 1of 68
Tomo 2 EDICIONES JURIDICAS BUENOS AIRES 2011 ‘ 7 i edicion 201 ee AGRADECIM@EN Tos: ‘Nuesw reconocimiento especial a ta Dra. Liliana Beanz Feivere, | pocsu aporte en esta obra y todos entos‘aiios de ejemplo doceate, | LS.BN: 978-950-758 gog 7 + © Covyrightby EDICIONES sopMDICAS Parand 264, 2°, of. 20, Buenos Aires — ARGENTINA ‘email: edicionesjttridicas @ honn wwwediciones-juridiens ms st ideas coma (Queda hecho el depSsito que preyiene ia ley 11.723 IMPRESO EN LA ARGENTINA Como siempre, a mis amores: Ada, Lisondro y Renata Eduardo Germin Bauché-.. de estudio Dedico esta obra a mi compatiero de vide Mariela f. Prada PROLOGO Atin sosteniendo que el Derecho es una ciencia, para nosotras Ja abogacta es la pasi lealtad al crecimiento y engrande bres de derecho: Al realizar el segundo tomo de la obra intentamos que la.mis- ‘ma, conjuntamente con el primero, sirva de gufa para. acompaiar tanto la formacién de los futuros abogados, como la de aquellos.co- legas que transiten el dia a dia de la actividad procesal. Su contenido, lejos esta. de proporcionar modelos de régidos esquemas, por el contrario, trata de dar los recursos para. que todo aquel que abogue, se anime a innavar en su proceder diario centrado enel camino del derecho garantisia al amparo de nuestra Constitu- cin Nacional, Es nuestro convencimiento que la motivacién en la creaciénde esta obra radicé justamente en el anitelo de formar projesionales con capacidades para cuestionar, para sustemar y fundamentar opinio- ‘nes, pero por sobre todo para crear cuestionamientos dialécticas y procesales que obren en beneficio del ser social. iento de la nacién como hom: wb og ox 8t 8z Lt i a 9 ot ‘sured sas ered jesooard pepisede3 (a " esoo0id aured 298 zed eorprinf peproede:y (q osasoad un ua jeuozear ayred sas esed peprordy3 (e so * jesaooid f jeurorew: uopwmuasaudey “y § ‘TWSE0Ud TWREELVW A VolaRingt Novia XTOINaVvo TWAANES TOIGNI “ fesaoord wo1sorpenuod (0 ~~ saqusaooud soured se] ap peprendy (q sojeseaoad seund svj op pepryenq (e “~ Jessooid owed op pepijeo x] & saniasoar sodioung “f § saqesoooad soured 198 napand sous) 2 § ~~~ pesagoad aured op ndeaue “1 § opoToad 08 Soniatiunaow Sonar So} ap 2m) OY P SoniomugoUeD So} aDiaud.op ounseoauDymse.anb souawsiad Dupymus ‘opychuns.ofpgnsy 2010 OF] “ugpoouusofsunss ap “onionusagnosap ap ‘popios 2p ‘opanb “824 #P ugtovsuas BzucIsu09 Dun s2 anh ours Ugs900 52 Ofgs OU oyzes “#P 12 Souosou D4od sand ‘sopsoge sod sogund vopanb auduarg SouPpHpNID So] Dénd vucaidns rymv.08 owod soisp.ap upys ~Ka4 0) &Seqoroypnt souojanjases soap o1pnssa yo joutosep om ones svoad ifeuo!20pSyun! ow 8A top seuoronguise & seuosoun sey augos PRiDUMR) 9x2 wDSL04 “SustmUaL seppprun sounyy sop sop ouzad sop wos ‘svdena Sonassip sv ap saposazoad Sersendnsa1d $0] Opunpiogn ‘uprovSaqo my visoy uorsouLssfo 0) apsap osv00ud jap apjoazosap Jo vine as samuomdys soymydoo soy uy ‘IOWSN 2} B osaz9n ap jouoIOMaAsUOD ‘Ppt 21 2p onuarusy hums jap oxtvisoduy 2 KosUsfoCy m ap Oona Bd e2sotstay 12p ouaduasap poms 12 woo outst fo BUreuiny ‘ours ~aud upjovsuasaidexoy & oseaaud pap ongusp yo s 2701908 Somiamups409 $01 2 voLsoasty uptsia tun opuop vousnuo9 omnydeo opuntas 7 Jou ~o12Ipsunt Dia Dy ap soLmsazau sadioguind so; woo opuamsig ‘es20ad ja ue seppoous souorsuaraad soy ap senapuruisiap safe owas ‘sauotouny & saxapapoud ‘sox2onf ens spor 1 saypsz204d satin sey 2p vinSifo) opsogn ojnadod cautd jp os200ud 12p onquup 12 wo so1se ap ooauapavoad popyran p)& oysen “SP Fe sooupuiop soxsadsv woo soppuoiavjas souist uDrO4 as “apuou ~wunssodo omndase 28 owoo 101 ‘sopopoxeosep sommyioo so ug PPRid | WRN — Flom D opamp or ‘osa20ud ym souoronjas as anb say i2 Eduardo G. Bauché ~ Mariela t. Prada § 5. Clasificacion de partes procesales - a) Partes procesales originarias y sucesivas ..... ) Partes procesales simples y complejas ©) Partes procesaies principales y accesorias 4) Partes procesales permanentes y transitorias .... ©) Partes procesales necesarias y voluntarias . Sueesién y sustitucién de partes § a 2) Concepto scene b) Diferencias con otras figuras procesales c) La relacién procesal em a sustitucién. 4) Caracteres de la sustieién procesai § 7. Representacion procesal a) Definicion i ) Curadurfa procesal... ©) Naturaleza del cargo d) Actuacién del curador § 8. Litisconsorci a) Definicion ) Causas que lo originan ©) Clases 4) Regias comunes a todo tipo de ©) Litisconsorcio activo y pasivo .. 1) Conexidad. 2) Litisconsorcio activo 3) Litisconsorcio pasivo 1) Eleceisn di $9. Parte civil dentro del proceso pen: § 10. Tercero civilmente responsable TEORIA GENERAL DEL DERECHO PROCESAL 13 CAPITULO X 1 MINSTERIO DE LA DEFENSA DESDE EL PER{ODO VIRREINAL HASTA LA ORGANIZACION NACIONAL (1776-1853) § 1. La administraci6n de justicia‘en Buenos Aires: Del periodo virreinal a la sancién de ta Constitucién Nacional (1776-1853) 47 § 2. Una sociedad desigual 48 El derecho indiano y sus particularidades 34 “La causa mds piadosa que puede haber”, los defensores de pobres y menores . 64 § 5. Los esclavos... ;Cosas o personas 69 § 5. Los pobres se la ciudad y la justicia 74 $7. Los presos de la carcel. ported... - 78 § 8. El ciclo revolucionatio abierto-en 1810 y sus consecuencias ... oe om 81 $9. La administracién de justicia de 1821 a 1853 85 I~ ACCESO ALA JUSTICIA ¥ MINISTERIOPUBLICO DE LA DEFENSAA LA LUZ DE LA CONSTITUCION NACIONAL $1. Organizacién legal y acceso. ia justicia a) Acceso a Ia justicia. Concepto ) Bl problema de acceso a la justicia en la Argentina ©) Situaci6n en la Repiiblica Argentina .. 4) El rol preponderant del Ministerio Puiblico de la defen: a ©) La impiementacién de la mediacién como etapa prejudicial rnc - BERR 105 oe el 9p pepitiqtpesoud ap sorsandnsaig (P ger get osas0xd yap upromnsnos spnar oj v sowwoune safessooud soysondnsaig (9 ust ‘ugtaoe ap 1apad fap soysondnsasd sor] (@ set “ sapypHesouen (e sel ugfooe ap sovorarpuas *g § el sowara “1 § vel” “Snff BL ap WoIaEsBoIUT 9 § eel vpavutap ef ap wrouapanosduay “¢ § eer eel zt zet * epueurap v.2p Peprpaistupeuy “> § cREL ~ sopeosyy sonsinbay (9 St ugtadaoxa op 5058 (C wet ~ seidoo (p S621 sossfoensey somtamunsog (CE 821 seiomiaoig se] wa yuo] Erouansisy 9p seameiBoig ap npfavoro vy seanuaauy (9 on seTeioIpny sossooud $0] us 803809 ap uoroonpayl (¢ OL ees - ‘woroeMAa}U 3 Te00] oisroaur v] apsop ommarureroueay Fal Cp 68 sommosixe Be Sojepous ap upton vy (¢ el . sce asnt ev os0008 Jo uo yestonsinen ofegen jo seanuacny (2 lessee safe] p vila Jap eIoUSBIA v) ssD0UOD0x ({ 60 ~ e1onsne e] v os9008 ap euo!mnsuoD EpUeUE D} 9P uorouzyess vj ead afepsoge un ap eisondoug (5 oor vossao8 PRATT aaiiaR = Pome D Opamy ¥I 16 Eduardo G. Bauché ~ Mariela !. Prada timacién para obrar y para contradeci denominada legitimatio ad causam) ‘ompetencia dei juez 3) Imterés en obrar CAPITULO XH PRINCIPIOS CONSTITUCIONALES RELACIONADOS AL PROCESO 5 1. Unidad y exclusividad de ta funci6n jurisdiccional.. $2. Debido proceso y tutela ju ional .... $3. Autonomia de la funcié mal... § 4. Cosa juzgada § 5. Phuralidad de instancias a § 6. Motivacién eserita de las resoluciones ju les... 87. Deber procesai de motivar las decisiones judiciales . § 8. Derecho de defensa sense § 9. Gratuidad dé la administracién de justicia § 10. Pul . CAPITULO XU ORGANOS DE LA JURISDICCION § 1. Introduccién a) General . sstnseeese b) Jueces en las sociedades organizadas en bandas oaldeas 139 140 161 161 164 TEORIA GENERAL DEL DERECHO PROCESAL 7 $2. Eleccisn y funciones de los jueces en et derecho comparado ses a) Los Jueces. Requisitos, selecci b) Funci6n de los jueces .. ©) Caracteres § 3. Facultades del juez nombramiento b) Facultades coercitivas del Juez. Multa... ©) Facultades accesorias del Juez. Testaci6n de pal © expresiones § 4. Clases de érganos judiciales ., a) Jueces técnicos y legos .. - jueces unipersonales y colegiadés ©) Jueces de conocimiento en instancia plural on Inhabilidad de tos jueces...... . Incompatibilidades de los jueces Derechos y garantias de los jueces a) Inamovilidad de los Jueces b) Goce de licencia por los ©) Jubilacién de ios jueces ..... § 8. Responsabilidad de los jueces a) Responsabilidad politica de los jueces b) Responsat ©) Responsabilidad penal de los jueces 4) Responsabilidad disciplinaria de lo Saw ces CAPITULO xIV DESARROLLO DE LA ACTIVIDAD JURISDICCIONAL § 1. Principios de la organizacion judicial .ccsusnnennes 181 a) Introduccién....... TST sve sve eve * ze Wwe We ove Lez 9et set Pee bE vee 08 ew * wee gz wee ie azz ez iz: oz a — ~ onuemrepuny (@ \daonoy (e vpeSznf ws) “g § ‘towiIUas Yj op soaIpsMf sorD9;5 | § omparaq ojornsy op ordroursg (4 vrousnisiued ap ordioung (e eouaiuas v| op sopasaaoId sordioung “9 § ~~ sopupyerauagy (e “wIUsuOs Bf 9p soUSsMbey PANIUEOp viouszU95 v7] ‘9S Se] ap UOTSROYISEE ~-voapgrnf wzopeameny ordaau0n * - VIONGLENGS V1 axomnijavo [erorpaf omanusoucoas 43 (5 ied uqansd xy sp-oisedsaz soured sp] ep z0jenuo> jo.ered ajqupurasax vsituaid owlo oLIoWesNaE BULDISIS jo UD PEpHLIO ry Cp ‘outsad Jgp uoiseMIse e] sed sousinbay (¢ ~ qerotiad eqonud e] wa soxsed se) ap sopenuor (Z - rousod vgonud vj ap pepisaoany (} onomsouaray (Z TWS9DOUd OHRID TAT HANES VOL = ugtoonponty (7 Temournsey eqonig (P jo1sod ap oBond fe (Z 0d ap woFoNTosqE Ty ugtsaguoo ap eganig (9 $0 SOMLIOTUT op EAaMEG (G Teyoumoop eqanig ( HQ[OBULTEFUOD 9p SOMpaUt S09 § ‘eqarud vj 9p sesopemar soxdouna ( vgonad ey ap vaso FT (3 1 8 wlowonTsadax ‘Pepys (P ~-seqanad op sortexe sonoayy (9 ‘eqonud w op orefqe 5 (4 vaanad ap oxdsoue (6 qesaD0ud uprowuguad ey °s § ~ Feuoyompsuoo waps0 jap auEsEB owoo sopeRzAL ty § sope8zal yap soanagns sorsadsy Gg overpaun £ overpaus Terpaf ene = ovagoud ja'ta-zant op Tessoad epumed on uma (© “> sopeBznf yop pepaeroreday “¢ § p pepyeroreduur vy op ordioang pepieiow op ordroung (04 "Yonsnfsensimye 9p s9qap Fp oxdioon “~ pepyemitiaaa ap oidroutig (3 souied st] 9p peppenst ap oidiouug «9 sopeaues oxdiouig (0 - pptuoMO3a ap ardroutig (9 ordeouog “sordroung (4 E 20 Eduardo G. Bauché ~ Mariela 1. Prada TEORIA GENERAL DEL DERECHO PROCESAL 2 ——_____iuardo G. Bauché ~ Mariela 1. Prada ERAT DEL DERECHOPROCESAL 2d CAPITULO XVI d del recurso em el proceso CHViD nn 268 REVISION DE LA RESOLUCIONES JUDICIALES efectos, y tramite del recurso en é! proceso ci - 270 $ 1, La impugnacion procesal 27 7) Tramitacion dei recurso de apelac jénen el p proceso a) Introduccién . - 287 penai m2 b} Formas de impugnacién 249 d) Recurso de Nulidad 274 ©) El remedio procesal 250 2) Recurso de Queja por Apelacién denegada 25 § 2. Recursos. 251 1) Queja por el efecto en que ha sido concedido 8) Concepto ses soc 251 . 278 61 agravio y el gravamen........ sovnntesnenee 252 seinen 278 ©} Brror in procedendo ¢ in iudicando ......... a 252, nen el Cédigo Procesai Penal de 4) Efectos juridicos de la via recursiva........ 253, la Provincia de Buenos Aires 278 - Cissificacion de los recursos 254 2) Procedencia a) Recursos Ordinariosy Extraosdinarios 254 3) ,Quicnes pueden deducir la accisn de revisio: b) Recursos positivos v negatives ...... .. 255 4) Organo competente .... 281 ) Segtin sus efectos... - a 255 ectos y resolucién 281 8 4. Impugnaciones previstas por la normativa procesal... 286 5) Efecto extensive seve 281 Aclaratoria . ) Reparaciones ennne 282 § 5. Reoursos extraordinarios 282 a) Recursos extraordinarios pr. argentina .... - . evnnnee 283 FeCUTSOS 259 b) Caracteristicas de los recursos extraordinarios 283 4) Efectos... 259 Recurso de Nulidad .......... covers eovrseee 283 Reposicisa 260 2) Recurso de inconstitucionatidad 285 Concepto y procedenci 250 3) Recurso de inaplicabilidarl de ley 235 2) Forma de interposi 262 4) Reeurso extraordinario de inapiical ©) Recurso de apelaci6n, 263 ante fa Cémara de Apelaciones en el ambito 1) Concepto y procedencia - 263 Nacional . . 285 2) Gravamen irreparable wee 265 5) Recurso extraordinario feder Objeto def recurso won 266, apelacin extraordinario ante la Corte Suprema 4) Plazo, lugar y forma para la interposicién del de Justicia de ia Nacién) 286 FeeUEso de apelAciOn eee conte 267 5.1) Requisitos para la interposicin del recurso... 288 ae seued anuo epejnussoy erouarayy “uy ye eiLOsuNos19 asre]pey sod ‘onb u ‘BUnRSesep ‘osaooxd fap o11g, ou gun eINBYFUOS “| :sopeaTepuny sejou sor ~woIndits se] aqnyxo “vaupiodurayuos eauoop Bj 2p aused AOE & promos aramresiseq onb 79 -Uoo “awwepecaid aadeauco 4g « “up1oouysures [al as fend vy ojuEWy BUOsiad B]IgNbe X upIsuoyaud uN HABIOOT 25 S1quToU ofno Wd 0 ‘oidoud aiquiou 218K ap 0 HOISY) eHOsIad wpor ossoord un ue eused so anb sioap oqeo ‘onmejape seus uyjnuLioy 9 onb sou -orstoeud se] ap o1oinfied wis & ‘saperansd sous) ug “eprpad so Teno ye aiuayyjgnbe & :x9] Bj ap perumjoa vuin ap uoroemoe vj ‘pid 9s auquiow ono ue o ‘erdoad auquiou wo apid anb janbe:aured so, sepunua anb epusacrys se yeseooxd.aured ap oydsouoo fa opeyyrod vy 4ofour uamb onb wapuartus sssojne so} uoUEUEILOKE TWSA90Nd GLUVA AC OLAGONOD, 2 § | TVSHIOUE FVRGLVIA & VOIREAL NOIDV Tat 6 WET EOOLTEIE, vez ~™ sayeuoroumeadns somsitedio ate sosmnoay “9 § $62 . ~ seumugae sviouamiag (p75 ez P OUUIpoExXD OsIMI91 Jod wfone) (EC we Fezap9j oLeuIpioENxe osinsai jop worosodionn) yj ered wunioy & seS0| ‘oduiory (C5 PRAd “| PIPUD IA — ByINE “D opuompy z 24 Eduardo G. Bauché ~ Mariela I. Prada sentido material y en sentido formal. Son partes, en efecto, quie- nes de hecho intervienen o figuran en aquél como sujetos activos © pasivos de una determinada pretensién, con prescindencia de que revistan 0 no ei cardcter de sujetos legitimados para obrar o para contradecir en el concreto proceso de que se trate, o sea inde. pendientemente de ia tituiaridad de la relaci6n sustancial’contro- vertida. De manera que la ausencia de legitimacién, puede deter- minar el rechazo de la pretensién en yirtud de no concurrir, res- pecto de ésta uno de los requisitos que condicionan su admisibilidad, pero no afecta la calidad de parte de quien ha dedu- cido o frente a quien se ha deducido esa pretensién; 2. Séio es parte quien actiia en nombre propio o en nombre de quien se actiia. Por consiguiente aquella calidad no puede atri- duirse a quien, como en ef caso dei representante, voiuncario 0 necesario, interviene en el proceso en nombre y defensa de m interés ajeno. 3. La presencia de dos pares antagénicas en el proceso es consecuencia dei principio. de contradiccién, de donde se deduce que en los Hamados procesos voluntarios no estamos en condicio- nes de kablar de actor o demandado dado que las pretensiones son coincidentes; en estos procesos el concepto de parte debe ser re- empiazade por el de peticionantes 0 peticionarios. Es decir aque- llas personas que reclaman ante un érgano judicial, en interés pro- pio, la emisién de un pronunciamiento que constituya 0 acuerde eficacia a un estado o relacién juridica. En la medida en que la nocidn de parte implica un enfrenta- miento que se suscita por lo menos entre dos sujetos, aquélla solo 25 aplicable a los procesos contenciosos. Es en cambio ajena al ambito de los denominados procesos 0 contenciosos, en los que cuadra reemplazar el concepto de par- te por el de peticionario, aunque con la salvedad que frente ala oposicién de un tetcero o de! Ministerio Péblico; con respecto al pronunciamiento requerido, aquél adquiera el cardcter de sujeto 4 TEORIA GENERAL DEL DERECHO PROCESAL 25 pasivo de la correspottdiente pretensidn y, porio tanto, se convier- te en parte. Cabe afiadir que en el proceso de conocimiento los sujetos {activo y pasivo) de la pretensiéa procesal reciben respecti vamen- te la denominaci6n de demandante y demandado 0 de actor y de~ mandado. Tales denominaciones, que revisten cardcter genético, son utilizadas conjuntamente con otras que se hallan vinculadas a ciertos tipos de procesos 0 a la'etapa procesal en que las partes intervienen. Asi, v.gr-; en los procesos de ejecuci6n aquellos sujetos son también denominados ejecutantes y ejecutados o acreedores y deu- dores. En los procedimientos de impugnacién de la sentencia las Partes son indicadas con los nombres de apeldinte y apelado o de Tecurrente y recurrido, sin que ello aftere 1a posicién originaria, activa 0 pasiva, que aquéllas han asumido en ¢! proceso, 4. BI ordenamiento juridico autoriza la interposicisn de pre~ tensiones procesales por obra de cleterminados Srganos estatales que no cumpien esos actos en nombre propio sino en defensa de intereses que afectan al orden puibl'co 0 social: Exel caso de algu- nos representantes del Ministerio Pabtico, entre las cuales cabe a su vez distinguir los que integran ei Ministerio de menores e inca- paces (asesorias) y las Defensorias de pobres y ausentes. La natu- raieza de la actuaciGn que incumbe a.los funcionarios que compo- ten al primero de los mencionados grupos no ofrece ninguna di cuitad: se trata de representes de determinadas personas (incapa ces y menores) que integran 6a legal y no ponde, por lo tanto, adjudicarles e! cardcter de partes, Respecto a las defensorias, los funcionarios tienen el deber de actuar como curadores por mandato legal (caso de insanos) y representar a la parte ausente en el litigio. El concepto de parte procesal comprende en su generalidad a todo el que se presente ante et juez para formular una pretensi6n juridica ejercitable en justicia. Es parte procesal el que inicia una demanda contenciosa, el que pide una medida cautelar, ete. ‘SHUIS|UT Se annus ayueiado oMsHOEIE 13 Tensomiap ap uy e eqonud ap £ erousrpae ap sapepunuodo $|q ~Buoza: woo “osegoud jep o|foLresap Ja anmemnp “sono soured sey 2p Bun epeo onb ‘surouryeauoummpuns “a101nbes o1dioutud a1s3 yessaoad wopoppesyMog (9 owa® Sptaqul ja s908jsNeS A sound 9p ouauou: je opens; ja redvaso opond ou Puayend: onb soda] sea19 ap sagep jo opuaTuar“wIsIFo] couud 980° A “osoa 2 creme ap eureaipens von sexsvd su] peseooud OyDaraC] Jap BLIOL. B] kg saqesssoad soyzed sey ap pepyensy (q Sop Wos axduzats oyparap “Z9A vpo3 “wIpjaqel v] ap OseD [2 a spsons unas ‘eyed eos ~treanap 0 e1o}90| =n 0 wat ‘eysp anb vA ‘pepryenp vuEsaooU Bae wISGO OU “BAISOHPE-YOLOUA aul! 2 OLo10SUODSHT ap sisa}Od] ¥| UO aLINO OWOD ‘sopepueLE -2p 0 sa0I9e SOLA ap UDIO aiuerpow “aiuourpeored © ros ‘esrejjouesep epand osavoid ja anb ap ogoay jos wun woo Iqaauon aquo ON ‘osorouaiioe oseaqud un ap BIOUAISIXe Bl sazesaooad sapsed se; 2p peprency (e ww Ims2044 OYDBLEC ‘OTE, ‘ajHourepinas soppuTUex2 Hp yoorpentios 4 pepyensi “peprfenp ap Yo] soy}e Uog “sayes -so0id saured st] eztiaioeses.onb eoipum/ pepres vy uco awwourens ~Hy uemMoLiA 2s onb sepeywourepuny sordrouud san ap uproerounus yautisiad aauew>}eopadesd sopuMUDs s0Id9DU09 607] ‘IWSHIONE BL “WV A@-AVEGITVD VT SHLNTUGHNI SOLIONDAd “ § vuosied eun asasaid ous: ~a} seummjuesasdor sns ap o! un US ZaA TS 'Y ‘SOLRAMEISS eaLrotH Jod semIDe “anratL anred 9 2410 oad ye esasBut Cxs040y J2 0 Jessoo1d OrntHsns Jo opUER “souoraepose 91d 10 aaENUOD A SoyDaISp 4umnbpe ap sajqndavsns soxus so] vas 0 “[eap! O vorpsinf eouasixe aug}! anb sojfonbe sopor £ “teaeu 10d seuosrod se} 941 stad sv] sayesoooid coud ap pepyea B| snmnse wopang 5 Se] UNE “SQUOLE: SHIWSAIONE SLAVE BAS NAGAR SANTINO Z § ySouBuoIoned ap uopeMOHap ey uomnSye enuoo uoisueieid ns tes Hip ou anb sofjanbe ered uenrosar “soumtlaqpe sou sayend so} ¥ “ugroEMtuOUap Bj ep vzaind Bf UeLON UUs SauaInd “oNOSeons Ose201d uN UD opeluasaid ooIUN Osperol, IQUE EZOEDTE ‘Ophuas ns opuEig|OLA “sued UND: fy B "WS7D0Md ORDAMAT TIA WHINEO VNOAL BLT Taam DRT % 28 Eduardo G. Bauché~ Mariela I. Prada ———_____Siuardo G. Bauché- Por lo tanto, asi cor sujeto frente al cual se interpone ia pretensin debe acodarsele la facultad de hacer valer jas alegacio- nes y los medios de prueba tendientes a obtener el rechazo de aqué- Na, la misma facultad incumbe al sujeto activo de la pretension siempre que deba dictarse alguna decisién susceptible de afectar ‘su situaci6n juridic: La vigencia del principio analizado se satisface mediante el otorgamiento de po: lades de defensa y no exige, a diferencia de io que ocurre en ef proceso penal, la efectividad del ejercicio de las. referidas facultades, de manera que no res cuando la parte interesada n igen- las pruebas 0 los recursos que pudo aren la correspondiente oportunidad procesal § 4. REPRESENTACION MATERIAL ¥Y PROCESAL a) Capacidad para ser parte material en.un proceso Parte es quiien pretende y frente-a quien se pretende; 0 quien reclama y frente a quien se reclama la satisfaccion de una preten- sin? Bs asi que la idea de parte se relaciona intimamente con la pluralidad de sujetos que se enfrentan en un litigio, en cuanto el luno invoca una relacién juridica. que obliga al otro. En estos ca- 808 los sujetos juridicos son dos y cada uno de ellos es elemento de una pareja? De ahf la denominacién de parte. Uno, primus, que demanda y otro, dos, secundus, que es demandado, con lo ? Guasp, Derecho proces * Cameluti, Sistema. , p. a) TEORIA GENERAL DEL DERECHO PROCESAL 29 ae que queda la denomindtién de tercero, tertius, para todos los su- Cabe sefialar que entre el concepto de sujeto procesal parte existe-una relaciGn.de género.a especie. En el, proce: isten tres sujetos: demandante, demandado y juez; pero s6lo-dos partes: demandante y demandado. De ahi que si bien la parté es sujeto del proceso, no todo sujeto es parte: tal ef caso del juez.> Parte representa una calidad, no-una persona y puede estar integrada por varias personas, Es decir, puede haber més de un sujero que pretende y més de-un.sujeto contra el cual se pretende. Lo primero da lugar a la legitimacion plural activay lo segundo a Ja legitimacién plural pasiva. b) Capacidad juridica para ser parte procesal Este tipo de capacidad se refiere.a la posibilidad juridica de figurar como parte en un proceso y constituye una proyeccién en el ambito procesal de la capacidad de derecho genéricamente con- siderada, de manera que cabe definirla co: joneidad recono- cida por ef ordenamiento juridica para ser titular de derechos y deberes. Del principio general en cuya virtud es persona todo ente susceptible de adquirir derechos y contraer obligaciones, se infie~ re que toda persona, por el sélo hecho de serio, goza de capacidad para ser parte, En consecuencia, ia adquisicién y pérdida de-esta clase de capacidad ha de coincidir necesariamente con la adquisi- cin y pérdida de la personalidad. , Por aplicacién de las regias generales las personas, naturales © de existencia visible, adquieren capacidad para ser parte desde * Podeuti, J. Ramiro, Tratado de * Fenochietto—Arazi, Cédigo procesal, t., p. 170. ferceria, p. 452, t ‘ommdeo aiuasaud jap 2 § onund 49, uotOwsa7U09 nS o EpULUEp Bj Ue seppUCIOUaLI ODIs UY Om anb o1ad sepem Sno saved sej 9p ean je sod upeynunoy uotoned e ap ze v osso0xd Je seprnr9 x98 |e ualg o quoUIwoNyuOdse Hasered ~wo9 setts seaiscons saured uog “opepuvuiop Jo £ sore fa vas 0 'tis9 © UOLOsaTUOD EL UD ‘OMTOEHTERIUDAD “O BPUCMIOP Bl Ua EPI ~aition uorsuajaid vj v uauodo as.anb se] waig 0 oseoaxd J2 ue UOIS -uayexd eun usonpap onb svyjanbe seiremBuo saved wog seaisoons £ surmmuriiz0 sapsanoid sapreg (© :SULEVUNJOA.A:seLTESaS9N ‘seuONSURN & saquaueutiad ‘souiosasse & sayedioursd “sefajdwos £ saydume ‘sea ~ysvons .C svuwUI8 Lo soured ap “olramatoadses Seyqey quo aeq 59 910 “0189 Ua UDIOEdioNTed O MOLDED NS 9p OALENNDEy o OA ~retodunt s9}9p189 Ja uo £ os9901d ap orafqo J2 UoD UOTE |OUEA ap opesd ns wa ‘fessoaid worsens woosdyoarns ue “uotorsoduoo ns uo P| ap e1ouaredwos ap peprunyiodo Ry wa :uapisas sono SE[9 SOUATLO OLUOD seperdope SIUOLU|LIN 198 upond ‘eynouEpE) -vourepuny ‘anb seroumssunosto sey -ossooud un ue somaturarenii soued ap sasvjo smmunsip enue sm8unsip uayuued anb sar “BeHwA SeUaIO ape “ooTUIN se ated ap ordaouCd j2 UEIG SHIVSEION SALUVE AG NOIOVILLSVTD ‘s § Sopeiussaida: gquourepigep seuorsuaraid sns seztyear ueroqap sauainb ‘soprjfes 80; £ sopeuad soj ‘oruawetorpn! seperti te ‘TeSADIOUd OHDTUIT TAC THANED VIMOAL hy SV ‘Sq "Z66t “EpEZTEMIE OID “tpo WuaAON “7 TAI 1952901g OYIBIAG ap JOMUDYY ‘SOIT OUT] y seuosiod se] ‘soynpe 0 so1aqnd so10uaul so} “AID OY>949p 19P somosge sooedeou; soy yessooud ued ap peptyeo x] souisran ts 10d soosafo ered yesaooid pepiovdeo ueyypuay ou opOUr 2158 9] . _sopo 8 sayqeorde ueynsareurat 19 21408 sension seano “TAD “POD [o'¥a wpemieuE|Bas oYDay ap PupIoedes ‘pj noo eproitos anb sje aq] “ued ap pepryes yj B sewuazoyNT SURED & saxagap sop syduuno ep XK soysasap so} z2as0%0 ap yeSo] prande B sj, can ‘sorovyeg our wsaxdya of 0109 Te “LoUgTUB IS OI qvoUeprpa sayesoooad soy9e So] yeuosi0d UNO} us seynoafoepand ‘eoupian{ peproeddeo ap wz08 anb ‘yesoooud med @ on vied azombar as anb pninds: s9 jeseooud peproeduo eT aysed sas:tzed pesao0sd peppreds3 (0 “qes90 od pupiovde> vj 9p “o1red 196 ered eayppinf popoede> vj endunsTD as anb sye ag “orptoxafa jap peploedea vj aun 9s ou 0 “soysezep soso asiansafo uapend ou sesvo sounSpe ue ozed “oy99s9P ap PEP tovdies auton vuosied epor < peproedes e] sa.yusouad vigor ey -soj}2 2 satuostxe-sepratsd 0 seoHjgnd sapepnue sey & pets -ouia) WoISAIp RS ep SOpeALaP SOUP so} ‘sorefuENxa SOPEIS so} woo jst ‘opeatid ousotep.ap.o oos1qnd ogoezep ap ves ‘seo1p -pim{'seaosted se] soind sos ered pepisedeo upiquit UoUa} “puto owlo9 Epiuot 4as eqap sande] enb ope) SelouEIsuNONS «29 opfonpoad vkey, 96 euosiad vj ap uoroHedesep ej anb oxsondes jo ua opeqosdaics sod tSua 0} zanf ja anb o J8aypeo Jap uo!oeD “ynusp! 0 of zejfey [2 a1ueypeus opeypaise oyfN593 ODay 2189 aN pas “ausanur vj GO9 Popuprpiad OUZDIEUL OAS fo He UOLOdaDUCD ej png] BiaLmpy — PHOMDA D opamp of nom 52 Eduardo G. Bauché ~ Mariela'l. Prada TEORIA GENERAL DEL DERECHO PROCESAL 33 b) Partes procesaies simples y complejas Las partes son simples o complejas (o muiltiples) segtin que, respectivam: constituidas por un solo sujeto o por dos ¢ nds. Este ultimo supuesto se configura en los casos de litisconsorcio ¥ de intervencién adhesiva (litisconsorcial y simple). \ ¢) Partes. procesales principales y accesorias. Son partes principales aquellas que hacen valer, como fu damento de su pretension u oposici6n, un derecho propil ran fo,.que cabe denominar partes accesorias a las que solo estan hi {itadas para invocar un interés coincidente con el derecho aducido por las partes principales. La importancia prictica de esta distineién radicaen que mien- tras las partes principales, (demandante y demandado, entes litiscosorciales, etc.), gozan de autonomfa en la ges. ‘On procesal, Ia actuacién de las partes procesales accesoria se halla subordinada a la de aquéllas. Tal lo que-ocurre con-el caso del interviniente adhesivo sim- ple: @) Partes procesales permanentes y transitorias Corresponde 1a denominacién de partes permanentes a los Sujetes activos o pasivos de la pretensién que motiva el proceso, sea que actiien desde ©! comienzo de éste (actor y demandado).o ‘se incorporen con posterioridad como intervinientes principa- accesories, cualquiera sea la forma en que se haya verificado ntervencién (esponténea 0 coactiva). Son en cambio partes ‘ransitorias o incidentales aquellas que, durante el transcurso del Proceso, hacen valer un derecho propio e independiente del invo- cado por las partes permanentes, limitando su actuacién a una de- terminada etapa o trimite de aquél AS ©) Partes proc¥sales necesarias y voluntarias. Son pastes nec sulta indispensable para integrar el litigio como actoras o deman- dadas y partes voluntarias las que se incorporan a aquél sin Hama- miento forzoso previo, como ocurre en el caso de acumulacién: subjetiva de pretensioi Stesis de intervencién exclu- vente y adhesiva. § 6. SUCESION Y SUSTITUCIGON DE PARTES 3} Concepto = Normalmente las posiciones de actor y demandado en el reiacién juridica sustan- que actiian personalmente o por medio de representantes con- vencionales 0 legales; siendo que esté dentro de!-orden regular de: las cosas que cada uno defienda su derecho en interés propio. Pero ocurre a veces que en lugar del titular, comparece al proceso un tercero en la litis, que actuando en interés propio; defiende un de- recho ajeno. Este tercero se constituye como parte en el: proceso, vale decir, es sujeto de la relaciér. procesal, prescindiendo dela voluntad del titular de la relaci6n juridica sustancial y, en algitnos casos, aun contra la voluntad dei misrno.® Eulo crea situaciones procesales que se explican mediante la doctrina: de Ja sust nM procesal, nombre éste creado por Chiovenda y que se ha convertido ya en una expresién cortiente tanto en Ja doctrina como en Ia legislacién. § Cameluti, Sistema. N° 142. r ‘eompgant ugioejar eun v eyadse: sosso1a] op PeprE vt LeuaIso ONDaz—p oind wa opens une ‘opep ossooud un ua renjov ered soyaiis soua%9 v weum139] orenUOD Jo o Ka] B] opuENd eiado qeseo0xd uOIOMaNSNS ) enb senuarya “ayanut ap esNeD-e O SORA ONS IDE UN'ep v1 wans9su0d & ‘SoNO N ano Jod opwzrjdutsal so seEBHT UO sapesao -o1d sauooisod sey ap kun squeureanoay2 ednoo anb ovis jo aonb ons Key anb eoydxa osoflay, opereapy ICIS © uooejai eyoIp ap sadionred so] sp oun v “enuere3 ap upioe8y]qo wun 40d 0 oYparap un 10d wpe nouta euowreopuin{ anbune ‘epnrasonuos perourisns UgIOEfar"e} eile euosiad van v ‘euINsB9; owed OMTOD ‘ossooud un UD 2194203 -ut ered wagiaey; £el vj opueno pessooud-oYoMaAENS aE © ‘oupazop.jap se]NIN fap peprTeuosiad 2] 9p ugIsenURUOD Avy UOISaONS e] Uo :feIMouIUpUR ox!II09 UN 9p VoUBLIE as 15 OUT avered ou upLouNsip v ‘oRmwAUIO UES “oseocad fap semmS iy seo 4 pessooud ugroransns Bf ‘eaisoype ug}ouexiaiut e| Uo!oMIASAS ap odsoMIOD Ja Us UAkMpoWH 26 “S130 reg “(einuniad ‘uoTseUOp “vIuaNEidUs09) JeINBUIs o|naN v vsOISL ‘e809 v] ep eiuarnbpe {2 soseons ef19s ugigues ise opuais ~teisns oyoo1ep.Un 9p UoIsnusuEA Gun TsTKe anb Ue sose0 so] Sop -0] ua uoIssons Aer ‘sounSye ereg “oprtiaiuos £ vzojemyeU ns 10d So1UnSIp 88.e1815q0 OU “EUINDOp-e] 40d PEpLE| Goo sopely ou tune sordeoucs ‘sayesaooid soured ap worongnsas norseons anu: Aindunsip 40d zezuauios anb key ‘eins; Je SoureAUEpe weg « sauloroipuco sep ~euluuarep weieinbai as-o1j9 esed onbsod ‘aured ap sayopivo Je su -nse apand aiduiais ou omansns 19 ‘osaz0ad ja aquerpuad oonpoid 1] opuens ‘oreg “oyse!op jap ugIsHUstEN vj sy0ONI vstoasd sa ugiaae ej ap ugIstutsteN 3p Sopoui soj ap oun onbod -yeunoy oud us a 00 ap peHROES Bi Ioy|dut; ws oseo fer us Kosavoad jap UoIoeIN Ej aye “sen 29u0 Spend jeIsueSNS EO as ugIsTusti oY “Chl oN “Puueasis “mangouTES 4, 965 4 ‘ondiouiic “EPTOAOND 4 IpuNf uo!ovjar yj Ue ‘Jey “~woUTUB IS. upIOIsod eso onb sopesoooud saa 9qep & sapenjnoey se] op worsiuusus ej ouodns anbrod soenodun, SpuL sorsaye sonpoad “o1seNUOD Jo 10d ‘seured ap o1quaed F(Z “opreoey ved vpeoyzisn! wsnes wun vp a6 1s zanf Ooxanu Pr resnoaz v OYDsIOp Jap sose> soe! Ue osn Joovy soured se] D-eypuutad omens ue viouEuodu:! aan O}Os Jes0010 UOTE |aI 21 9p Sta 9p ound 2 epsep orad SelMN fap OsuedsE O:OLDOUTE “erounnar ‘ojuonut99]7e) 40d-epronpord ‘oma Jap wiourses 10d 2 tourperauss reanj won “zonf jap euosiod vj 9p o1quureo 43 (F soured se] op o1sadsax ves ‘zonl-jop oradises vas “sovalies so] uo o1qures un osazoxd Jap voloenuren e] s1ueinp Jtgns apond yesao0ad uoIoe|aI ey + and oysaiap ap sey seuafe coodure 199 wis ‘opeatsd omsalap ap sUOIDe]aI eNO SeGONU Us osihadar eupod uoToURAIS BUISTHN EIS “soUMsUT So} ENSIU}LUNS UstNb ap on!paro Jop UoLoD"FSHES BY a;qISod pry Jorompoid jap onpeio jp upioaujsnes-v] enb opour ap ‘aiernb “pe BP anb enepeoiou Bj vaed 9] auerorowOD jp 1s ud vHaTeML aastunms a] uginb v seBed pupod ommeorugey 19 “jgnbe ap sai; “UL Jep UOLsoRssHES B] ap-repuadap apand seis9 ap sear! jap UOrD -seyshes ¥| enb ap opnues je ua ‘seuosiad sejo v WaIquIE] OUIS ZB] TN [B equousEjOs OU *|uIN Jes apand opeyadses vas oYoaiop [9 9nd, OpUBUALY “Sasaiaqu1 op vrouepuadapsonu! v] ep Jo so “TIMFaULTE-) s0ip ‘pesaooud uoronynsns e epuny es on us oid:ound 1g « g@UOUOME UYIONINSU! OUIOS HOLDde B] opiqzouCD as Jeqvy ep sendsap asxe891j opnd ojos anb yj x ‘oszoord yo aunespamn oaoad ns £ vorprnf uoIsuaraud ouies OYsaiep Jop UOIOEIEdas {Ue ersisuoo jeuaurepUny apr Bp anb ‘oursiuE jp tesasdyy ce "WSHD ORE OHDTVIA TAG WANED VBORL TOT TOA ware D ORT % 36. Eduardo G. Bauché ~ bariela I Prada b) Diferencias con otras figuras procesales Dada la semejanza de ta sustitucién procesal y la represen- tacién convencionai, es necesario fijar sus diferencias paca deter- minar la posicién del sustituto en el proceso. Para ello habra de considerarse el interés en cuya virtud ha sido ejercida laaccion: si ha sido en favor de quien la deduce, habré sustituci6n. Asi, en la accién oblicua legislada por el Cédigo Civil, hay: sustitucién por- que el acreedor ejercita el derecho de su deudor pero en interés propio ya que ello le permitiré hacer efectivo su crédito. ©) La relacién procesal en la sustitucién En caso dé sustitucién, la relacién procesal se estabiece en- tre el sustituto y la'parte contraria, ton prescindencia de ia inter- vencisn del titular del derecho. Bajo este aspecto eF sustinuto es ef duefio del pieito y, en consecuencia; le correspanden en la gestién procesal todos los derechos y obligaciones que hubieran correspondido al titular si él hubiera:comparecido al proceso I Sin embargo, no poreso el titular de! derecho queda exciui doen absoiuto det proceso. La sustitucién procesal supone una vinculacién entre el sustituto y eb sustituido, regulada por una re- lacién juridica substancial (et acreedor respecto. de su:deudor, ef vendedor respecto del comprador, etc.); pero ella no afecta la si- ‘tuacién de los sujetos de la liris. + Esto explica dos consecuencias de ia sustitucién que se advierten en la relacion procesal: 1°) El sustituto no puede ejercitar todos los actos del 1 80, pues hay algunos de ellos alos que la ley sustancial sdlo atti- buys eficacia cuando emanan del titular def derecho (confesién, reconocimiento de firma, renuncia de la accién, etc.). at TEORIA GENERAL DEL DERECHO PROCESAL 37 2°) La sentencia que se dicte en el proceso no sélo produce cosa juzgada respect de! sustituto, sino que también beneficia o perjudica al sustituido, porque aun cuando la persona fisica no es la misma, hay identidad de sujetos. En efecto, el interés del sustituto esté en la satisfaccién de Su propio derecho (interés inmediato) y por consiguiente ef interés del sustituido, que se tiene en cuenta para la identificacién en la accin es un medio para la realizacion de su derecho, (interés \ediato) Configura un ejempio de legitimaciéa procesal extraordinaria pues a través de la sustitucion procesal sé'opera una disociacién entre el sujeto legitimado para obrar en el proceso y el sujero titular de la retaci6n juridica: sustancial en que se funda la pretensiGn, : Cuadra afadir que esa circunstancia gravita sobre la carga de la prueba, por cuanto et sustituto-no solo debe-acreditar la exis- tencia de la reiacisn juridica constituida entre el sustituido y el Tercero, sino también, como fundamento de su legitimacién, la de {a relaci6n juridica que lo-vineuia con el sustituido. 4) Caracteres de ia sustitucifn procesal En virtud de que el sustituto, a diferencia del representante, 28 parte (principal o accesoria, segtin los casos), tiene todas las facultades, deberes y responsabilidades inherentes a esa calidad, con jasalvedad que le esta vedadola realizacién de aquellos actos que importen, sin perjuicio de los tratamientos particulares conte- nidos en las leyes sustanciales, una disposicién de los derechos del sustituido (v.gr. Declaracion de parte, allanamiemto, transac- cién, desistimiento det derecho, etc.). ‘Tampoco puede ser citado para realizar actos cuya eficacia depende de su cumplimiento personal por parte del sustituido, tal como serfa el reconocimiento de firmas. | | . 219 ~esuadstpul vas seSoqpue susnea seno 10d anb 0 ‘saperoadse soon 993 soxta}UHrOONo asitenbo1 sod ‘asat|duuno eqap apuop se8n fap ‘wsitvo 40d *o19919) um ap asiafea eqap anb uotodeoxe ¥ o1srorafe ns opeBO}9p 298 opand ou “auodns upioeuBisap ns anb vzutejUOD By ap 4 ezoqparaeu eidoud ns ap ugzes ua “Jeuosied ugrouny eun sq i o83e9 jap wrapemmpEy (0 zedvout jap souaig so] ap ugioen “Stunupe 4 opspins y= sorale anb jaube 2uog pp Jopeans sq “zedvout un ap sonayd soy orauryessooxd se|jonesop umd Zon{ J9 Jod wperquiow euosiad eyfanbe wan) po sop 3] vowemioy ayo. 319d. oP eproweuoronansul eum sq saqnd soweUL jap soLaly SO 3p uotoensidiuipe vyap o ‘ejaremox opnaisies zedvauy {2p soutoiq is wu ~ostad 8] 9p opepino ap epeBivoue vaste’ ef 59 s1vourpemicoatior; (Gopepine :a1v4n> 9p opeaLmp omranig; osv.ar une} jacq) lessvoxd eympeang (q opumuosardor je ezueoye oJ0s vijonbe up:oeyuasoudos ¥{ We ‘oprransns fe & omansns je EiDaze viowoIuES B) sp aiuoatauro ‘eprszn{ vsoo vj uoromAsns op sisaiodiy vj ua sENLaTN ep ceyp B esiauodo tied 0 ugisuaiead ef ronda ta vied oaninsns ye amgey anb je82q uo!otsodsip vun ap feazap pend ojos aproransns v] anb ome ue ‘(euesas9u uotoeiuasard ~24) £9} E[ a pun (vise IUNJOA UT>¥ILIasaidas) Opeyuasaldax jap Penunion 8 Wa owe) esieuBuo spend uoioeMasoadar v7 (C ‘opunfas jap uorouaaieiut BI ® asrouodo ered sopeyinoey ap oxourud [9 opuatoams “opin, “Bsns jap & omauisns jap eunluod fesasoxd uoroeMae v] B auodo 98 [P89] Omuaunpadust unum oLrenuoD Jo 104 “EUOstad ofan © seIqo & aquejuasosder jop uOIENIDE e| LezU|dsap ‘osaoaAd Jap oyawow Jembyeno we ‘epend openiasardas ja anb wiouew 9p “op ~wuesaida: fep 4 omuasardas yop voumnjnuns [ess001d ugioeny “98 8] 9] SrMUpen: PLO} UOTOEIUDSaAdal Bp BIOUASTXO-Ty (Z toseooid Jap ara{qo Ja uo uo!on|a1 Us [euosied sprarUt opel ap everwo £ .optquesaidai fo,,019019) Un ap aiquioN ue EME siuertasaida: j9 *exofe vorpuinf Up!oejar wun v sopEIoaUED UOID “eB 1]g0 n oyoesep tn ap pmuta us anbune ovdord sprazas 9 a1quiou us peroIpnf uprssei0ad vy eurefoar omMNsns jo SEAR (1 uEISURONO seUnSye seztpemIuNd suoURrad so UOIoE -uosaidan e] 9p uoronaLsns e] aluourepiqap OpuRrouareyig] « ‘OWISHE Ja 9 15 10d Fenj9e UD spLORU ou] OU © JesoD0Ad peproRd ~e9 9p Jasare9 10d eyuotreyamp enyoe on anb ‘soyescooad soured Sp kan ap sooIUE fap O OYAIE}- Jap BSUA}SP B] Yos|qeIss ap ‘190101 un ap opatuayET sod ypenioe asso0ud Je U9 UoIEM, -98 wyanbe owes jessoosd mproeuesaudar v] SOUIRIGaC] « HopRged (e “EVSHOIOUE NOLOVINESANATY “L § 0s s00ud [9 we oud opis vey ou asp anb ap sisaodiy vj ua une ‘op “iRUNSRS Ja TOD UOIB yal UO UP}quTE) vpRSznf wso9 ap BioKayS “O1dtD aud wa “eonpoad oynansns ye oniosy vperounuoad wioustues ey yudsaxios uasaigny anb ses ~uayap SeUStUT sey 2earHE{d Ered openovy vISo ossooid ep ontsed orafas owoo aualaioni omMsns ja opuend ‘essaAut v] y “OprusS ‘vod ouistur je aquourperoueysns uauan sequre anb apsap ‘opmalisns 9p ugisuajaid Bf tNUCD UEsIgeD anb sesuayap seUISTAN sui UOISHA -aid ns v zauodo spend opepucuiap Jo “pesa00ud oamnsns Ja a1staat anb vueuisuo & eu:ouoyne uproBMINITa] vl Jod ‘aIEIsqo ON, oe ‘TYSADOMd OHIRLAT TIT TWHINAD VRIOUL Dri | OUI — py DHE D ObaMpy 8E Eduardo G. Bauché ~ Mariela I. Prada a idoneidad es exigible y apreciada por ei juez dentro de Jos limites que la ley impone. @) Actuacién del curador El curador como representante legal del representado ges tlona por si en lo que se refiere a su persona y bienes, en todos los actos de la vida civil y procede siempre slo. iene amplia facuitad pata estar en juicio, puede en general contestar cuantas acciones sea menester para conservar, mejorar-y aumemvar el-patrimonio del'sometido a curatela, E} cargo curador, por la naturaleza de sus funciones, impli- cael desempeno personal del mismo y los honorarios, sola retri bucién aque tiene derecho sin distingo respeto a los cuidados y abajos realizados en beneficio de'los pienes o de la persona sometida a cautela. §8. LITISCONSORCIO a) Definicién Litisconsorcio o estado litisconsorcial, es la situatién que se produce cuando por mediar cotitularidad activa 0 pasiva con res. Pecto a una pretensiGn tinica, o un vinculo de conexién causal. u objetiva entre distintas pretensiones, el proceso se desarrolla la participacién (efecti misma posici6n de parte. 0 © posible) de mas de una persona en la "Palacio, Derecho Procesal, II, p.2.3, N° 254. ag PEORIA GENERAL DEL DERECHO PROCESAL 41 b} Causas que Jo origina El litsconsorcio ‘+ origina mediando alguna de estas situacio- nes: ~ Acumulaci6n subjetiva de pretensiones, ~ Intervencién de terceros, Integracién de la litis, ~Sustituci6n y sucesién procesales cuando som mas de uno de los derechohabientes. acumulacién de procesos: Guardando en todas ellas una reiacién de causa a efecto. ¢) Clases Se suelen dar distintas clasificaciones de litisconsorcio: 1) Por ef momento de su formaci6n: originario (cuando apa- rece iniciaimente en Ia etapa de constituci6n de proceso), 0 suce- sivo (con posterioridad). 2) Por su cardcter: principal (cuando la pluralidad de partes se da cespecto del proceso principal);’o incidental (cuando sola- ‘mente existe con relacién a una cuestign accesoria dentro del pro~ eso principal). 3) Por su constitucisa: originarios (los casos ya menciona- dos) o derivado (cuando proviene de la acumulaci6n de procesos)."2 No constituye requisito del litisconsorcio que los diversos su~ Jetos que figuran en fa misma posici6n de parte actora o demandada se encuentren aliados frente a su contradictor o contradictores, ni que los litisconsortes aparezcan unidos en su actuacién procesal, "? Farsi~Yaiiez, Derecho Procesal Civil, tI, p. 489. 'S Palacio, Derecho procesal, UL, p. 203. t 192d “19-90 ‘omemta ,, (Souwa v aqua1y sourea) sont o (sopepurus ep SOLGA v aMtayy syoR un) OAISed ‘(opepuBLLEp UN arta} $910) 9 SO'EA) soaRE Jee Uapand ‘soured se] ap ugrotsod B] 4d oaysed £ oanae orxosuossyry (@ pr Pep}avENxe ap wou epLoya: Bl ‘evauTPeIOrd anbune esses -nBygUOD 9s oseo [e1 wo sond “epepuEMap o worse anred 9p UpHoISOd ‘BUIS!W NS uo uauarArout aonb spuosied se] ap uA v ‘ouosuOdS! un onb ajqistupe sa ‘osososuoasnyy jo sesonjoau! spand anb Pepifojduics e|ap pruta ue “ofequta tig “ayen as anb op wisian: -uoo Bj ap o7oadsa1 oper jap peplouenxe v; pepiyeo wuNTyR ¥IS2 & ‘squaroqui so arb bX ‘so8sa) omoo se1wpoap v sopeurey] 198. UeLIpAd ou ‘sawed 9p pupifeo vj uownse ome) ua ‘seuosuoasnt so] anb worsered “eruowinsal vganad vj » owss19N09 anb of Ca (@ ‘seuojoIpentioa © sepentiosus sopnatod aurouresoidjsa: ueumsy uesBaqtt 0] anh soxefns soumMErp so; onb 9p siserpdiy ej wo osnjout einBIJUoO as X sosaiayiny op ezuETe wun eiusunizesaoau vorjdwu ou o!s:0suoDsny [2 en wf ‘sonINsIp soqoa2 2p teeyNarsns SoUOSUOISHI] SO] ap Ose [9 Ue a]qISHUUPE EIs—6 PY pube ‘sovrendoa sque ny ep se1oeIeo fo 459487 Ot ap LINE! UP s: red ap uorotsod wurst ej ue wemoe anb souosuoosny| ante epin: “x8 vETDNSas UaIG IS ‘uo;SaIUOD ap vqamid vj w GHNENO UY (, (toysoodso 0 voligue8) yesaoo1d tronpuosur op sisoiodry uo o yerorpnt ‘oueiug fe oiadsas ap Jagap je uotooeisus sod opeuofoues antaurfenp “talput 49s apand enb vzouew ap ‘sapesaoo1d soxaqap op omougine oreins opeioprsuoa 198 aqap sauostioasnt| so} op oun epe> (9 P141Staipus 2 oorun ardurais so osavosd Ja onb wé soe, So} ¥ ueIoyjatiag sauosuCDsH| So] ap OUR sod sopensoazo sospndw! 8p so1ve Sj eIoURISU! BI ap PEPIONpED v} Bp soIIe}9 $0} W (C — & ‘WS DOW OHDTLAT TAC TWLINT VPMORL C2 “(2 ‘sosansar souod “sony “eptrettrap e] sc1s9yn09 “souoredooxa souodo ered sozeyd 18 ‘s) Soff? ep oun epto Noo UDFIR[O! wa aTAMTTENpIAIpUT weds {98 untuOD JaI9pIE9 UaIstAas OU anb soze|d So] ‘esouOssad e| Opes, lun uvAvy seuosucosnt] 50] enb ap sismpdny Bj wa oaTes (p ‘ontaTUTEBIOIO Ns eUOISIPUAD Kaj Bj aNb so] € SoM uoy1parae < ueunes orib ssuosuoasitt 0 sHOSUODSNI fe asI9p99u0o apend ops sorseS UIs eEny ap o1orjauaq yo ‘ouNSRUESY (E 89191U! Se v upLo1odoud ua seIsoo Se] ap O8ed ja sinquNsIp Zant fa apand ‘svimuarsyp sajquiapisuos vozaiyo osaood Ja ue samtesad souOsuCasHIH So} ap oun UPD ap syiaNt (9 anb ap oses joug ‘BLTEpHOs euapuco 2 epuodsaLiod ‘osoD0id j2 U9 ep -nx2aonU09 UO!seTT GO v| ap EzapEIAIRN Bi ap pasta wa ‘anb oxdaoxe sapiosucosny so] annua asiingLnstp aap sesoa sey ap o8ed 13 (z “eprouosted e] opzoytum ueke({ orb ‘ommanupeanqeu “oxTes ‘sop ~ -BpuBUEp $0] ap o saz0I9" So] ap ojos OUN s0d Wptoxele.308 epand sjusureorun peyjnowy eYDIp-uoroEsRoSL ©p PepYEpoU BUENA Tso ‘2p vyeN as Is o1ad “esnes ap notsaidxe uso Hoo TeIoIpnf Ouro Te awsnoo4 op pexnovs Ul dof seuOsUODsHt Soj ap oun UpED (1 :saunWod sejfias UOS « ‘eIoueASU e] 9p pepronpeD wy ~ ‘seqanid seyato ap pepiiqisuupe ej ~ ‘sajesaooid satagap soy ap ugisar3suen ty - “soze|d soy ap omnduigo 13 — ‘osacoid-Jap sys so} sod pepryiqesuodsos v7] ~ *esnws ap upisexdxe ufs 0 uoo Tesnoar ap poynauy ey — woo -sqUoUFeIproMLLd “uE|RoULA 9s anb K saunttIOD tuos 9] anb se;far-sesiaaip meaizap ootseq ordiound 980 ac] « “opium osaoord umn ap onmap upyses ap vyurouoAe ‘8p uez08 uesaur OF anb soatsed o soanoe soiains so[ ap oun BpeD onb voydury o1rosuoosny ja “ezapeameu ng vas tiombpen> oraosuoasny ap ody opoy © saunas sepiay (p apg Tapa pM D OPO o Eduardo G. Bauché ~ Marivla 1. Prada 1) Conexidad La conexidad puede surgir por e! titulo, por el objeto, o por ambos elementos a la vez. Surgird por el titulo, v. gr siel legatario de una suma de dinero demanda a todos los herederos deudores. Por objeto si todas las victimas de un hecho ilicito demandan al responsable por los dafios y perjuicios.'> 2) Litisconsorcio activo z Procede cuando se trata de pretensiones ligadas ente si que redundaria en beneficio del demandado por su mayor economia procesal. En tal sentido la demanda contra la sucesi6n por cobro de servicios iniciada por lositres médicos que intervinieron en la operacicin del causante, o cuando el tercero demandado en el pro- ves0, evita la iniciaciéti de un nuevo proceso que seria resuelto por el juez que interviene en las actuaciones, o demiandan algunos a todios los acreedores hipotecarios. No procede cuando se-trata de pretensiones fundadas en he. chos diferentes, y cada uno dé ellos con su propia prueba. Por ello es improcedente la acumulacién de pretensiones de dos actores que reclaman indemnizaciones por accidentes de trabajo si éstos seurrieron en fechas diferente y no guardan ninguna relacicn en- tre si, tampoco cuando Ia vinculacién juridica de cada uno de los ‘aetores con el mismo demandadio emerge de actos juridicos inde- pendientes, los documentos suscritos se refieren a lotes distintos, tienen distintas fechas, el precio pactado no es similary la forma de pago es particular en cada uno. "° Venni, Litsconsorcioe intervencién de terceros, JA, Doctina 1964~ 2M TEORIA GENERAL DEL DERECHO PROCESAL 45 HO PROCESAL aS 3) Litisconsorsio pasivo Este tipo de litisconsorcio Procede, por ejemplo, en el caso Ge la demanda conjunta. contra varias compatifas de seguro por indemnizacion de un mismo accidente, 0 contra diversos inguili, nos de un mismo inmueble cuando se trata de obtener e! desalojo Por una causa comtin como ser para construir ampliando la-eapa- cidad locativa; en la accién por dafios y responsabilidad civ autor material del dafio y responsable civilmente: quien manifies- ‘8 Ser Utular del iamuebie cuya escriturm pretende e!.comprador, quien demand6 entre otros a quien resultare propietario, No obsta ala acumulacién.de:pretensiones el hecho de que uno de los demandados invoque defensa distinta de los demas o deba ofrecer otras pruebas, cuestiones que guardarén su indepen- Geacia en el proceso, resolviéndose en una tinica'sentencia, dén- dose-el caso que la sentencia pueda condenar el pago de diferentes sumas alos diverses demandados. > En cambio ia suscripci6n por el mismo deudor de distintos documentos no autoriza « considerar que, con respecto a las ae. Clones simultineas deducidas por los ejecutantes. exista [a conexidad det tituic 0 del objeto, No procede si se trata de diferentes acciones nacidas de dis- {intas relaciones juridicas que no demuestran tener vinculaci6n gnne si. A la vez. que son diferentes los deudores demandados, Ssreunstancias que no obsiar para que en algunas de las pretensio. 3ss articuladas pueda proceder dicha acumulaci6n. Habra que de ducirla a esa pretensién para que sea admisible. 8) Eleccién de los demandados El actor goza de plena libertad para elegir las personas a las gue ha demandar cuando existalitisconsoreio facultativo, pero no Suando media un liisconsorcio necesario. En este caso, si cl juez Se apercibe, debe ordenar la integracién de la liris. L9INOD, & eposong eipaigs e] uo aru00q7 ieiors0q ouvsag “saxty souong op pepisiastun “st 9 penton (2ORI~9LL1) ue, | PURUDBY (VAN) PHOT us opeowaory 2} 425 9p osed opo: " , BLs98 2p PoHred ou>p us sarry souang ap pepnio ey “on f eyo [09 wo0d9-e] ap upioisteN yj anf O} oltloD soe d ‘so[mtoos souorseuncystten suptiog ap-edeie fap uolensimpe Bj equuasaad SeuISpd sesa ap.083G; Uy (€S81-9L21) IWNOIOWNNOIONELESNOD-VT NWS VT VW TVNIAREA OGOTHA TAG *SAy VEQLLSOP 2 NGISVELSINUAGY VTL § +(€S8I-YLLD) TWNOIDVN NOIDVZINVDYO VT VISVH TV NEGRYEA OGOPIRE 1a HASAG VSNAIAG VY FG OETLSINIW ~T ‘omianumedznf ap 0 BiopeBysaaui edvsa v] a1ueinp osaoo1d p Go eBuaaran anb exed ayuoureuomS1]qo openo pros ‘ouep [op yaadap uoinb ap o190101 Souzjep Jo Jod opestes ouep [2 20d ajqesuadsas 198 apand u91q ~tr ‘oiag ‘oeLip e[qustodsai ovis epueUrop By a up 2 -wens ‘ousnn-ope1 apand “Tetod osaoaid fo wo o vuoreredas 0 euoIziuMLaput [isto UOIOE R] 9p OAIsed o}afng ATAVSNGESAU ZING DAIS OWLIUGE “OT § -emnsnepo ns 10 WoFOESNIw-EP Sp sore RISE 8 puprumodo B| “pry “sofiarp souosoae sey ap oro1asefs J2 vied suodust ( anb souorseiassidas sey Hoo zem90-9qap-aseng.oj of 1s owen sod “zeduo squowptst> euosiad 49s agap 2 Je) ouloo ostinynsuoa ered yeuad uo vruasaid as aisp opuens azainbype as tomjap qap 01008 uo1o98 B] ap eIMIN OUIOD THATD 0198 ap pepyEa ey olroreztuuxaput 2 ooysede: jaja odurea ye opeyumt] o4d ‘uorseSyyqo ¥] 9p Bsn oUI0> ‘ars ap or9{qo jo oD opeUK ns edanf youad osanoid ja auemp anb jesao0id orafn ‘op uppounse ¥] wreg vosaooidy s0ure | ‘AID YOL PEVNGd OSHOONd THC OWLNA TAID TLEVA “6 § Dpoxy | ojauayy — pusnog D OpaeMpy oP bpoued fo opor ap P| s9-youed yeseooud fa] © 48 Eduardo G. Bauché~ Mariela I. Prada capital del flamante Virreinato del Rio de la Plata, a incluir pro- gresivamente en su jurisdiccién a las 4reas rurales para transfor- marse luego en a provincia mas poderosa durante la primera mi- tad del siglo XIX. § 2. UNA SOCIEDAD DESIGUAL La igualdad de fos individuos ante la ley es un. presupuesto que en la actualidad cualquier persona consideraria como el requi- sito indispensable para una eficaz adi n de justicia que garantice: derechos fundamentales a.todos los habitantes, de una determinada comunidad. Pero em-realidad esta nocién es bastante reciente en la historia de la humanidad y se remontaa los procesos revolucionarios estadounidense y francés de fines del siglo XVIH ¥ sus respectivas declaraciones —Declaracion.de Independencia de los EE.OU-(1776) y Declaracién de los Derechos del Hombre » del Ciudadano (1789)-. Yiuchos de-los.principios revoluciona- ios para la época contenides en los a que hasta esa fecha la ad- ministraciGn de justicia fuera inexistente o ineficaz, sino que des. cansaba sobre otros pri sectores de la poblacién. Pero antes de meternos le leno en ese tema primero es.necesario echar un rapido vistazo sociedad portefia de fines del siglo XVI Como era la. ciudad de Buenos Aires en el iiltimo cuarto del sigio XVIL? ; Qué caracteristicas presentaba su sociedad y su ordenamiento politico? ;Cudles eran Jas normas que tegulaban las relaciones entre los diferentes grupos sociales? Como introduc cidn diremos una obviedad: Era una sociedad bien distinta a la ya que no existiael “Estado” tal como lo concebimos hoy. i6n de poderes” o la “igualdad ante la ley”, principics fundantes de todos los sistemas politicos modernos, TBORIA GENERAL DEL DERECHO PROCESAL 49 Buenos Aires en la segunda mitad del siglo XVIII era una jue duplicés su poblaci6n entre 1778'y ra de 24.083 habitantes, en 1810 ascendia a 42.540. Un criterio fundamental que diferenciaba a los indivi- s era la etnicidad o color de la pi muestra-de-ello es censo realizado en 1778, que: divide a toda fa poblaciém segiin un criterio ico”. De la poblacién total de habitantes censada, el 1 29,7%-es negroo . ¥ el 4.5% es mestizoo indio.? Paralelamente a la clasifica- in se percibfa a si misma como dividida en “cuerpos” basados primordiaimente en la ocupacién: No era lo mismo ser militar, comerciante o eclesiéstico, que ganayse el sustento con el trabajo manual como los peones, vendedores ambulantes o los artesanos. Otro factor de discriminacién era eF género. Las ‘mujeres ~de todo ipo de condicin— estaban subordinadas a los hombres y se en- contraban constrefiidas por una serie de imperativos legales.y morales. Excluidas de todo ambi ba que permanezcan recluidas en pervisiGn de padres y maridos, quienes no dudaban en en casas de comreccién en forma de castigo si se apartaban de este ideai. "Johnson, L. Lyman; Socoiow, Susan Migden, Poblacion y espacio en el Buenos Aires det siglo XVI, Desarrollo Econémico, v.20, N° 79 (Octubre-Diciembre), Buenos Aires, 1980, * Facultad de Filosofia y Letras (UBA), Documentos para a historia ‘argentina. Vol. XI. Tervitorio y poblacién: Padrén de la ciudad de Buenos Altes (1778), Bs. As., 1919. Moreno, José Luis, Bseructura social de Bue- nos Aires en ef arto 1778, Anuatio del instieuto de investigaciones bistri- cas, Rosario, 1965, pp. 166. Goldberg, M., La poblacién negra y mulata de laciudad de Buenos Aires, 1810-1840, Desarrollo Econémico, vo. 16, Bs. As,, 1976, pp. 80-83 £22 '0-Ls61 “VouMoUODT rung 2p opse oo ayy Yapod ep anew "Bin SN wa 12, 8¢ 4-990 “BoHUNG} FeUONpy “samy SouaNE ")O}EFE DIB|e 0} 2P ORE | ua pope}s03 ( opungnsnue3 RaxeaRyK "SSHia4 “CST A “OKIE "BROLL TEU ~PS/OOSANA SHO!Ipg PEPER TeRO,eO torpREEpary; Poe SOMEDHAM sosa0oig ‘Aj oWo] “Dune waUpUTY ap Tex2Ueh EONS “C3IP) “A “orepUP ua ‘nayipumoundsiey ua s2poq0]09 saya KupiooassiunupD SOpDIE 12P Jos “uo. ja 40d vio 77 “9B10f “WoO JOA SAsOPUNIS SOUDIOTUNFSP UIA ‘tI -d “no do pruuyarauipdUay & saysey-spoimig “eatong we “nyunsagos vy ap supromosas Oy “Dusep ow uousjod vy venSinun voyysyod vy acy “so1avy.—StodueLs "eH2AE) , ug) vonuiouosa.ug}oens-ns £ yeULIO uoIgeONpa ap ody uNSyE UEsOs -od ‘yerauel ua ‘upiquimy, ‘Pousury 2.0 mgedsg to sopiove ‘aidues op tzaimd ap opaju9.jo.uo9 aresjdumo anb ,soae|g,, eas 0 'sajoyndsa ow1oo sousturss v uEquziiaraETE9 98.4 50 =1u09. URI eRUOTODOpIE Tye x] UEqeISayu! onb seuosiad se] SEPOY “omraureo-yyioadsg -oonsjod A oopmunse topod ja opuenueaucs “10U ~oy & ye1905 ofBysaid ap ueqez08 anb seuosiod se] 10d wisandus09 sanyje e] equnuooue as je!o0s.apnupnd ej ap oye spur oj.tia anb Dap souropod “Teurauta sosny Souang, [9P pepara0s v] v OUDIAIOA ‘opEnsuod je A oppiqna ja trea entojosreusriod peparsos v] to sped & auquuoyar soe ep seanmiodioa sapepuome sey ,-,jedioqunit, ‘sootuousetE 298 ap ofisels & “seure]] souresspod anb pyeose van v owsaiqod Jap ueqednoo as odwap ourstut je & pepais0s vj ap odiand um! © ueqriuasaida: “euo109 e] ap auzed sp UoIoesaUMUIEL UEsqIDa! OM anh sousses sod sepednoo uno s9yens se] “seamnesodso9 sapepusorre se] uBqriss ono Jo 10d J “sa1opeuaqo’ £ soauapustut *sa4a44iA, $0] outog sendy seyo1o A —seno anue ‘osEgeL ap BMI Jay “EPUdID -e}] Ray ‘sewman> ap jeanquy, ‘eouaipnyy peoy- seoryeI903Nq se1O ~uoSe se] B astinjauy epand sayens sej anus 4 “Kas fop pupuoine ye ap he TI 4 “g66T “vonmoUosg wIMIN ap Optog ‘oon:aWy “XDSIUAX SopBig “souiaygoid « sopopenSiquy “voripuioateg) ua soone nid sored» so7 ‘xoranyy “arinwiay £ so\sy—SOSuRLy “LIEN - TiPaHIp woLowBuojo1d wun ueso anb ‘sapear sopepuome se] uEguiso Ope] un 10g “sodnus sop us asrelouosopip uapand owseigo8 ap souot> ~uny uoqeuadurasap anb seuorsmnsm) se “sofeq seu sowuawuese 80] @1q0s pupuonodns X ornsaid ns reuyear ap euLIOs wun oltio9 “eI908 wnbreLAf Bl ap OVE sgUI 0} UD sopeNdis so|janbe 10d Uprorafo tio Uotouny 0 pepriome #35 4 repod & pupuioine ap sisop Bun ueqeuodiics serqmoy so] uRqe|qeiD anb somoutA £ sours ~¥91 Sv} SopO} Blotansastos ua “soArtaodioo sodnu# & sodiano sos +foatp sod sopeuaduiasap tein jeyeso wzaypameu ep out09 soKIges “oo Koy anb sororatas& sougrouny seyoMyy ;-eperaueae Anu owr019 08 ap sauiojouny se} ap uoromztyenusssap bum wnstxo f woods ¥| op const Jos aiuasard vise owssvs _.opEisa., OUTED) jo“a19EIpdMIO7] slay 4 exren5 stoSubi| OpEOU Hey LoIg OUD ‘soUFapOM SopEysa 80] ap seidoid ouaiqo8 ap sauo1ouny'se] sepos Japod ns wo-equmtias “oo anb pepnus vun oulod £ Lato pepetoos ey ap epesedas aquourel “Tio vouvisur Bun owod , opeisg,, Jo BASKxa oW-voodg visa Hy sodiono © soytaumeyse sono v salu! Woo souoropjax se] uesuINse onb seonspo}oE z qeliz waiqures anb ours ‘odin fe soqualooueured seuosiod S21

TIED OSONING « HIAX Of8ts japsouyy ¥ ‘oun uo Jo 10g -wIoRsAFop.uproRAsIapE 2] ap wegedionied ‘sepyadsaiaos.uiqap anb saxquinysoo swULIOS Je “o1gand Jo owod ‘saKoj mAOIp Te “eorMUOU! Jo. CUM anbepxepr ey uD vguiuoisns 28 ssouoIus eso tseyoYDaIag {op PePLBNaUIS Kpept “Iquayeur { “oyDazacy jap samuarsopeaard seuorodeouos Sef tre OWL “‘saqeuoyoo solumMOp sof A Efnsusuad y] anUO UOFOLjaL Uf US OTN) sorquivo gorjdury eorugquog euseuip vj op oqeruituaApe 13 =x BOLDULY U2 SaIuapisar sapepuome Sef 40d sepEIoIp ucie anb sv] ap osnjour o ¥nsusuad wy ap saquoiuaaoid seameunou Se] 9p cwuorusdumo cromss un sod ozuaroevo 96 vOut SeIpU 80] 9p ONO J> ‘oyDay ag ,-',2duIM9.28-0U oLed sd9paqo.98 Koy Py, Bods | ap osv13 B].U2 OpEtouaptAd “Jouedsa feIUO}OD euFaxstS fe uqezteioeres aonb peprigivay ej ensanui onb oj “uorSas epes 2p smie19U09 selouRISUNaItD se} ap woIpuedap uorsEoI|de ns onb ouis “simotureounso exorjdumo as ou aj Bj anb sazeq seyonuL weqeS dui seyeopi sorsa ap omuorunjdumno [g ¢.",zanf uang,, [2 < ,okns 0] oun epeo zeq],,9p [2 wexo vionsnf sruedus ap soped est op|ia “FD 19 SapreoTe 80} ap reuoIooe fo ueqeind anb sejeapt 807 Spoig T BjeuInWy ~ zyonDg *D opaDmpy 8S a Eduardo G. Bauché ~ Mariela'l, Prada ard G Bached ~ Mariela], Pradin advertirse en las penas correspondientes a determinados delitos Las personas de baja condicién a veces eran condenadas a muerte jor pagaba multas 0 era desterrada de Al respecto, establecia la Recopilacin de las leyes de Indias, promuigada en 1680 y con vigencia hasta el siglo XIX, lo siguiente: “Ordenamos a los virreyes, presidentes, audiencias y justi- cias que cuando mandaren prender algiin regidor 0 cabailero, Persona honrada, seftalen la carceleria conforme a la.calidai sravedad de sus personas y delitos. y. guardando las leyes; lis hagan poner en las cdrceles puiblicas, 6 casas de alguaciles, porte- 103.0 ministros 6 las de ayuntamient s.galeras donde Jas hubiera, si no fueren soldades, q| las, 6 en caso 0 * (la cursiva-es nues- a los Oficiales Reales ser elegidos para ocupar cargos capitulares.* Los religiosos tampoc podfan ser regidores. Los integrantes del Cabildo debfan reunir la condicion de fad, lo cual consistia en estar afincado en ei lugar y tener “casa poblada”.”” y la Corona expresamente habia * Tau Anzodtegui, Victor, Ordenes normativos y prdcticas socio cas: La justia, en A.N.H., Nueva Historia de la Nacién Argentioa, T "aneta, Buenos Aires, 2000, pp. 304. % Recopilacicn.. op. cit, Libro VI © Recopilacion... op. cit, Libro V, Titulo il, Ley VI, pp. 176. * Recopilaci6n.... op. cit. Libro IV, Titulo X, Ley VL 24 TEORIA GENERAL DEL DERECHO PROCESAL 61 establecido que se privilegie a los descendientes de “los primeros descubridores, paciffcadores y pobladores” de la-zona.2 Lovinte graban como dij los Alcaldes de primero y segundo vot seis regidores.” También integraban-el Cabildo un Alférez; ur Pro- curador y ei Fiel Ejecutor. El Cabildo designaba anualmente Al- caldes de hermandad destinados a mantener el orden en las areas turales circundantes a Ja ciudad, aunque éstos no eran estricta- mente miembros del Cabildo” El Cabildo también proponia las personas que el cargo de Alcalde de barrio, figura crea- da por el virrey Véttiz en 1772 con et objetivo de reprimir los delitos menores y velar por el orden y las “buenas costumbres” en Ja ciudad, En ta década del 1810 se ibaa crear una fuerza ial que dependfa directamente del gobierno, sin embargo el Cabildo siguié nombrando a tos Alcaldes de barrio y éstoscompartieron la potestad poiicial con la nueva ins Ea Buenos Aires ~y'en todo de tortura durante el proceso, la pena de. muerte 0 la discriminacidn segiin el:origen étnico o ef status. En primer lugar, en la época colonial se aplicaba lo que posterior. mente la criminologia denominé derecho penal de autor. Esto implicaba que la condicién social de tas personas tenfan una in fluencia decisiva en la condena que recibjan. Los alcaldes del'Ca- b ‘aban un proceso describiendo no sélo al hecho por el % Recopilacin..., op. cit, Libro V, Titulo ff, Ley Y, pp. 176. * La Recopilacisn de las leyes de Inca de 1680 establecfa el aime- 1 de doce regidores pata las grandes ciudades y seis regidores para las “‘demds ciudades, villas y pueblos”. Recopilacic 1oX, Ley L, pp. 14, ** Zorroaquin Bees, op. pp. 33. 12S “4 “ILA Owor ‘suas muren “~sopionoy = [QED JOP [204E9 vj ap sosaid soy £ soproarqoduto sooue|q 80] ‘SOmEpose So] v soWUEFaI SON “sarejnoRed sepuEarep WERLOT sofaqetd saiowas $0] ap erred 105 & asad onb sopwioos sodiu? son uo soularenuaouOD sou OSaNry ‘SoploaroAysap sBUI 90101098 60] K [PUrpAIIs operse [2 enue oxou ap uegeMoe anb , scuUOIoUNy,, ‘S07 -owwaut £ saiqad ap se1osuesap so] ap wyuono sep varjdunt vaze} eu: “1d ‘souo}ooe seyorp ep sopeynsai sopuess sayeno X ‘soysarop sus euuizes) ap sod us uequsojdsep sesqopid 4 serfarense anb ‘eo “Hsnf ef uoo Uegeinoua-es Soussfeqns'sa1o}o95 50] Sopow anb op Jezi[eue us SouerenussNOD sou Glovdse ap souCzE! 10g sepod ap Stora SRIURSIp Uod SafeIO0s soLO}OS:f SAIOIOE SoIUOLARIP seISTOS -woid uvse & ueqedionued e1onsnf ap uproensiunupe v} Uy soropejoads soj-t oyduofe ap opuatasis ‘oonjoquuts 491 ‘p1e9 pepllemt ns uo OUIs jeideo ead v eqvonde es anb saooq 9p pepnuo vf ue vquoipet ou peplatogye ns anb vf awonsay ru 119 Ol OSN-NS ‘SUsp SOUEA aIULINP FOAPPED Jop UOSIgAXe B} £ vz -e1d ej we oorqnd s2joRIeo Ns 10d ‘ssuoronoefe sexo! INsaaal UEIp ~od onb peprejnseizedss Bj & asog “opneut U2 Yap opusip ~uadap “ayonut op vued ef o seatqnd seigo se} Us sopezI0y sofec “en “oLiansop je eisey so10ze So apsop 41 ueIpod setiad Sey 808m}991 $0] aednseo ered anod je euorsavjar as anb wxpod anb j9 uo okey [19 ‘vaByy j9p opipad un v sen] oz1y owuoMUMUNgY Jo 118] WA “ePED 9p wiouiud vise aqueinp BoHsH! op UO!oENsiURUpe Bj ap sroUsyer -o1 tzalooredesap tunuo) ¥] anb gordw ou vanenUoU eisy + 9 ‘TWSHIOUd OHIAYIT TIT WAINIO VROBL 6 “dA ONO? ‘aHtas eAEND “~sOpLEROW 2 €L-29 6d “107 "wes souoripa “emg 77 "Dunsuaay w ap ousapou uted pues jap vanuasey Diora 27 x2 seary Sonam ap foununso D>USRE WT OGL ‘| B 2p oxsu2q “opyeasg ‘sypouaumeg “j00¢ ‘omauiaxg *sanry sotiang ‘hun Sastry souang 12 two opoisa, Jap upioonaisuo9 vf k prouUsnl Bj augos SOIPNEST “Dawn vy K 49peg 1a “(duo jeg “UPIPEIE (OFRT-OBLT) BSUDIIMUEG PuDduYD Vf Ue JoI2ypHi ponopad & panipuuow uproonpoud ‘seorpuant seuosodaou0 2,seqnipntind, So] wos soupind? “shpei wad “O Wer; “UPYPELI "3 ENE TeAIeG |, a -say2 JB) v SOpBUNSEp soIteUMNSUL So] OALWY ap COMO f oUIEA Ip Su9} Jep SeqUe OSNpieAa yep.ouur 10d soKEpy wzRjg PI Ua SOpLZIy “RMU! UPAS pmaALA BAT Ue :SoUDUT}IO SO] ap UOITETSAAU! 9 pepran 2] 9p owertnoerEposo yo ered eUEIN seureoH0d vj 108 sope\dope soittatntoy So} ap Osn a1GEISMOP-£ OSIOLIOY j9 BOAO, :yeno Jo Ua oraisep UN BPAEFOIp owe ase 9p amaknynsuoo vajquresyEanb ex “eTgT op SoLoINI B ayUaLUer ed vureiqumee ors *,,@101T82,, j2 OUIOD EIMUOL ap SOwatNASU! eI9 ~uoystxe Ej JNveApU UopURIOd sareMIdea sopsonow SOT] “wie}duLs09 wie OW UOIBH}es Ul LOYDarap ja antta UgroRMedas ¥| apuop pepsioos bun uoo equpiosUce vionsaf Yl ap BApISNbu wapesNeE wy “swIAI ~uoo serouapins 2p ¥3]¢3 ¥] Soseo sound fe Ud Opuar|dns ‘oar fap U ~Syuco'y| jouago ered sepepuome se] ueqeoyde anb seme; f oweutso) J2 104 uorsENtiNUGD v-opeuedwiose sas eypod sepruarap scuosied seundje ered ojquioneysep epymed op ound 255 1800034 Un ap uoLoNJosar Bj wa a uouIUUs}=p 198 vypod voRInd PUNE] eT “pEpITIgedIno ap so1oipuL o seqarud ota sepesapisuco uese anb osed jer wesuo: weuNLD un op ~uautos 4aqey ap SopEesnoe So] ap upIEINdar vj alqos WIqUIE} SOR ‘Sai So] 9p OWNS “pPO!Y Tep O}8 Ou ‘uoTIdO B] ap JoTeA 1g “OPEL -ndun! y2 a1qos yeuosied ugHndo ns ous “este wun vqvIOIN 98 fend Dpoig | PIaLOW — YIMDE —D opAmMPA Fa 4 Eduardo G. Bauché ~ Mariela |. Prada $4. “LA CAUSA MAS PIADOSA QUE PUEDE HABER”, LOS DEFENSORES DE POBRES ¥Y MENORES. ional dictada en 1853 que ya regia el destino del resto de las provincias.* ;Quién velaba entonces en la Primera mitad dei por los intereses de,pobres. menores y otros sectores coma los esclavos-y los presos de la Real {ae inte: izando los desi guales derechos sozaba cada estamento de ia sociedad, delegé algunas n el Cabildo, en.el cual existian las figuras det.Defen. embargo Ja Real Au- cia ~qué dependia dizectamente de la corona con jurisdic. nen el Vi sentencias inferior y extender ciertos privilegios como las de- de pobreza para garantizar que nadie vea.“perecer su derecho y justicia”. El cargo de Defensor de menores fue creado en 1642 y ai igual que el resto de los regidores, tenia un cardcter lego; no remu- nerado, de durscién anual, siendo ejercido por vecinos distingui- dos en forma rotativa, Las funciones de quien ejerefa la funeion eran basicamente proteger la persona y ios bienes de los menores Es asi que se ocupaban de inventari los bienes.de menores hué: hasta que se resuelva su nxtelaje, luego seguian ipervisando e/ estado de estos bienes e interventan en las rendi- ciones de cuentas que hacfan sus autores. También representaban a funciones sor de. menores y Defensor:de pobres. Si “Alvarado Velloso, Adolto, Calvinho, Gustavo, Lecciones de Dere- cho Procesai Civil, Buenos Aires. La Ley, 2010, pp. 271-280, 34 ‘TEORIA GENERAL DEL DERECHO PROCESA 65 los menores para velar por sus derechos en cualquier litigio mien- tas no tnvieran tutor? £1 cargo de Deferlsor de pobres fue creado bastante més tar- de—en 1722-y era de similares caracteristicas muy similares al de Defensor de menores. También tenia un cardcter lego, no remune= rado, de duracién anual, siendo ejercido por los notables de ia ci dad. Entre sus tareas mds importantes se contaban representar a rente a los tribunales, perticipar deta visita de cdrcel Para tomarconocimicnto de sus causas, y ocuparsede la alimenta- cidn. vestimenta y apoyo espiritual de los. presos.”* Al igual que os dems cargos capitulares, ia funcién de Defensor de pobresera na carga publica y era obligaciGmde las personas designadas a tal efecto cumplirias. Muchas veces su desempeiio resultaba oneoso- ¥ perjudicial para quien ejercfa la funcién, puesto que demandaba tiempo y dinero. En et caso particular de! Defensor de pobres, éste debia costear de su propio bolsillo los gastos de papel y sellada, y 's honorarios de los asésores. letrados.que lo asistian, lo que oca~ sionaba quejas bastante frecuentes,>” La Recopilacién de las leyes de diversos articuios encarguba a las autoridades politicas la asis— tencia a fos pobres, en particular a aquellos que se enc ® Pugliese, Mar Junta de-estudios histor 34g, % Pugliese, Maria Rosa, Los defensores de pobres y menores en el indliano, en Congreso Internacional. 500 aos de Hispanidad, 1492~ 1992, t. Il, Mendoza, Universidad Nacional de Cayo, Facultad de Filosofia ¥ Letras, 1996, p. 492. * Pugliese, Marfa Rosa, De la justicia lega a la justicia letrada, Junta de estudios histdricos de San José de Flores, Buenos Aires, 2000, pp. 63 y siguientes © htt “dd A souwer ‘ous epuniios “-sopeanoy g 9Z5-SeS “dd A onto “attos wien:m) ~sop.aND¥ 2, “Teaapo bj Ue saigod sosaid so] ap pep ~Inigenxoya09 & euournse4 ‘uproeuautfe v] ap oszednog (p ‘eqmeuioaaig sesmes ms ueknjauc9 enb Jepmo £ sa.god soseid soy ap emyjos v| sypad & asresezonuy (0 “yporpo ap eysta vy ap wwdronseg (G “S94 “vung nt so] v eiuexy sexqod 50] v xe yuasaidan & sopuoyog (®,, :uoxeng ye!Uo}O0pe} opoys0d 18 aiueanp ogeo © oaay sosgod ap Josuayeq je aonb svare; sayed “found ej ‘ai[eacy esarSng esoy wpwpy unos ,"uoroUNy fet Ie -eduresop tied vumumd, ej op seseyeg operquioU any anb ue OMe “ZeLT wsey wradso v-nqi Saigod ap sosua}9q] K JOPIB9y 9p 0915 ~soads9 08:09 Jop worowaro vy onb o3sta-sowoy| ‘OS qUIO ANG “[a9159 2B] 9p SvIIS\A Se] ap atred wreunoy JopiBauun anb teIDoIquISS *cEOT uo Kas" ja 40d supeqoide 999] wa sepsioupas ‘opyqe> jap sez “ueuspio £7 gSexry souang ap pepnis Bj Us se|RoNTed 9 “ere, 2] 9p ONY jo U2 SeaneUNON stis9 NOTDIAM UOIDBDHdE ane)? « 2 OUST Jap pepLas vj uoo'eq ~eniose onb ororips yop uo1e|qodzadns wun eqvasy|uoo anb of “8:9 ~wotias ueqeiedse une-anb sojjanbe uo seyjansa: ueqeise SPs seéno sosoid uequjozaut-as anb ef “orpisaid-un ua -opuanuiation qpiss 98 somry souaNg ap pepnio 2] 9p feose9-e] anb-ueqeiounuop SLLT to auepuaryy 1opeUIEqED Je OPI Lp O1O1JO UN ta sartEp; Soj ‘auouresioarg “seMATEY A EIOREE) URIEYA RIS! e] -upln] “vs -s19], Bites “oapinoiioyy wo HeqeuODUD as SO4S3“wHLid U] OP ONY 9p oreura11, [9 uo uEHsTxo onb soxpisaid soy ap soundye ounsep outoo weyua “wud wun opeayde wiqey sa) a8 & Loads vj ap o¥>919C] Te aunsojuca , sopegoidiioo,, opis ueIqey sorriap soAnd sorafns Soljanby “erouaiues opeioip emqey as ou eFsepo} Sefend $0] a1gos “BT da ‘e€61-% oe sosaad soyjonbe v qtusureyonsuen se[oje ¥ SepeUAseP WEES SEIHIA © sapepnio se] ap sajsargo sey] ,,"08nsco wed ow £ sauenbuyjop sof op wpreng £ viporsns,, esed eis sajsores se} anb wy09]q -wise a8 sada seYDIp Ug yOpemdip sopHay ya ured sesta stase ap Teprourrid oanalqo;ja e1a:sosasd soy ap tanHos Bl eaSO] £ se10 -ualles su] Tuojou Ted sesnes.se] ap OSILULOUCD FBUIOL, _cRInsnf eqenstunupe peprome BUETUI Bi ‘outos FeAs9sqo eIpod uigioe|qod | wuOF #183 OCF “SAUOIOUEAEHUCD © supnap oufos sorouaut sourep s0d-sosesd sound ye op UoLEEIEq)| BL eqeztjear as sa09a x onb eA ‘oppiqed Te amuaryeze|d By Ue. eq -dyoSe as sopiuarap sof op sarerrurey 80} seusia-seiso op -seqomut ag “Jooug ee SeITSIA se] op UEged/onIed usIquIE: —eIoUeIpNY JPey E] 9p semeptsaid wera zon ns & anb— saauta soy sauo1se90 “Us|... BHonbai 0] UpYeMS Bf 1S seAenf K SeUEU SEI SO} SejooIo se] Fasta'efonaid 2s ugiquie) o1od “(ommeg nyuydsg £ uLseLInsat ‘popiaeyy ap wradssa ‘our ye seas san mera) senoseg £ sopeaps seyp so] wed sepemned uequasa ;ooIgo BI U'SeLISIA seISy “SepzoI9 se] 9p Souequase X sapoendjy “soMeUIp1O sapleaqy So} “LIOUSIp “ny [eaY B| ap sa1OpIo So] v “ty fe) Bie Opemndiq JopBoy une uequionjoau) anb jeueuias somo B] B SEUSTA ap naUNIS pL UN We}D9Iq “tise sengnue seus une soa] sno “sopejsareaus saigod so} 21905 “sope|aareaue Sof O SoUL.aJua $0] OWOD “epRIoRISsep UOLEMIs BUN rr ‘TSA20Ud OHOPHAG TAC THHENED VRIOA. Dpoig | ajay — Dyan“ Opaonpiy 99

You might also like