Professional Documents
Culture Documents
Μ
όλις κυκλοφόρησε ένα πολύ κα- Με μεγάλη επιτυχία έγινε η χοροσυνεστίαση
λαίσθητο λεύκωμα με ωραίες φω- της Αθήνας το μεσημέρι της 10-3-2013 στο
τογραφίες από τη Δομνίστα. κέντρο “Οινοσχολείο” της Αθήνας. Παραβρέθηκαν
Το Δ.Σ. του Συλλόγου μας θέλησε με ένα πάνω από 180 χωριανοί και φίλοι. Μεταξύ αυτών
ο Αντιδήμαρχος Καρπενησίου κ. Δημ. Α. Σταμάτης,
πρωτότυπο τρόπο να προβάλει “τους κρυμ-
ο Περιφερειακός Σύμβουλος Λάμπρος Τσιτσάνης
μένους θησαυρούς” του χωριού μας που δε
και ο Δημοτικός Σύμβουλος Καρπενησίου κ. Χρή-
φαίνονται με την πρώτη ματιά. στος Σκαρμούτσος.
Το κόστος ανήλθε σε 4.800 ευρώ. Προσφώνησε η Πρόεδρος του Συλλόγου μας
Ο Δήμος Καρπενησίου βοήθησε με 2.800 κ. Ηρώ Παπουτσή και ο Κώστας Νταλιάνης πα-
ευρώ περίπου εντάσσοντας την έκδοση σε ρουσίασε το λεύκωμα για το χωριό έκδοση του
ένα πρόγραμμα τουριστικής προβολής της Συλλόγου.
Ευρυτανίας. Ακολούθησε γλέντι και χορός καθώς και λα-
Προσεχώς θα σας ενημερώσουμε για το χειοφόρος. Οι προσκλήσεις της συνεστίασης
κόστος αγοράς του λευκώματος από τους ήταν προσφορά της επιχείρησης “Εκδόσεις -
χωριανούς. Γραφικές Τέχνες Καρπούζη Αριστέα & Υιοί Ο.Ε.”.
Ο ΕΥΡΥΤΟΣ
2 Μάρτιος 2013
Οικογενειακά Δομνίστας
Γράφει ο Αθαν. Δ. Σταμάτης, φιλόλογος
Το επώνυμο πιθανόν να προέρ- τητής μετά και του έγραφα καθ’ υπα-
χεται από τη ρίζα της τουρκικής 19. Οικογένεια Μαμαλού ή Μάμαλη γόρευση τα γράμματα στην κόρη
λέξης Mama = φαγητό. Η αρχική κοι- τους ή τους διάβαζα όσα έστελνε.
τίδα της οικογένειας πιθανόν να ήταν Α’. Τον Κων/νο (1851). Τον βρί- και απόχτησε τη Βασιλική. Ο βίος Θαύμαζα εκεί τα ωραία ρώσικα γραμ-
ο Τέρνος. Ο πρώτος Μάμαλης -ος ο σκουμε ψηφοφόρο το 1872. Από- του ήταν περιπετειώδης. Λόγω φτώ- ματόσημα με το Σπούτνικ, το Γκαγ-
οποίος καταγράφεται στη Δομνίστα χτησε: Το Δημήτριο (1895) που χειας μικρό παιδί τον πήραν για ζη- κάριν κ.ά. και τα ζήλευα γιατί μάζευα
ήταν ο Δημήτριος γιος του Τριαντά- αγνοώ τη συνέχειά του. τιανιά στη Ρωσία. Οι δουλέμποροι - γραμματόσημα. Δεν μου τα έδινε
φυλλου γεννημένος το 1810 ή 1814. Β’. Το Γεώργιο (1872). Υιοθέτησε Κραβαρίτες - έβαζαν τα παιδιά στα όμως. Λίγο πριν πεθάνει - τότε τε-
Πιθανόν αδελφός του ήταν στο Κρί- τη Σωτηρία από το Σέλο. Παντρεύ- καφενεία δήθεν ως ορφανά από τις λείωνα το Πανεπιστήμιο - με ζήτησε
κελλο ο Γεώργιος Μάμαλης του τηκε τον Σπ. Ηλ. Νταλιάνη ο οποίος σφαγές των Τούρκων στη Βαλκανική. άρρωστος πια. (Να σημειώσω ότι η
Τριανταφύλλου γεννημένος το 1810. κληρονόμησε το σπίτι και τα χωράφια. Προσκυνούσαν την εικόνα του Τσά- γυναίκα του ήταν αδελφή της γιαγιάς
Το 1850 στον Τέρνο καταγράφεται Αναφέρεται ότι ο Γεώργιος ήταν ρου που ήταν σε όλα τα καφενεία μου). Ήταν γύρω στο 1970 επί 21ης
πιθανόν της ίδιας ηλικίας ο Αθανάσιος αυταρχικός και συγκεντρωτικός άν- και άρχιζαν τη ζητιανιά στους φι- Απριλίου. Μιλήσαμε, τον παρηγόρησα
Μάμαλης και αργότερα ο Παναγιώτης θρωπος. Λεγόταν ότι είχε χρήματα λάνθρωπους και ομόπιστους Ρώσους. και τελειώνοντας έβγαλε ένα κουτί
Αθ. Μάμαλης γεννημένος το 1841. αλλά στα γεράματά του τα έκρυβε Τη μόνη λέξη που θυμόταν από τη και μου χάρισε τα γραμματόσημα.
Στη Δομνίστα ο Δημήτριος σί- και δεν βρέθηκαν όταν πέθανε. Αρ- Ρωσία ήταν “αστυνομία” για να φεύ- Θυμόταν την παιδική λαχτάρα μου.
γουρα ήλθε σώγαμπρος - εκτός της κετά χρόνια μετά κατέρρευσε μία γουν. Γύρισε λίγο πριν την Οκτω- Τα πήρα και τα κοίταζα ένα ένα. Σε
απιθάνου περιπτώσεως να κατάγονται αναλημματική ξερολιθιά (δέμα) που βριανή Επανάσταση υποθέτω με λίγα κάποιο ήταν ο Μαρξ με τη φουντωτή
όλοι από τη Δομνίστα - στον οικισμό ήταν περίπου ένα μέτρο από τον τοί- χρήματα, ένα ζευγάρι συρμάτινα γυα- γενειάδα του - κλασικό πορτρέτο.
των Αμπελιών. Είχε σπίτια και χω- χο του σπιτιού. Κατ’ εντολήν των λιά μυωπίας με στρογγυλούς φακούς “Α! ο Μαρξ!” είπα εγώ. “Ποιος είναι
ράφια στα Αμπέλια. Επίσης στη Δο- κληρονόμων πήγε ο Δημ. Αθ. Στα- σαν του Τρότσκι και τις ιστορίες από αυτός;” ρώτησε ο γέροντας. Πήγα
μνίστα - στο χώρο του νέου οικισμού μάτης να τον φτιάξει. Μέσα στις πέ- τη Ρωσία. Το 1942 με το ΕΑΜ στο να τρελαθώ. Το εμφυλιακό κράτος
προς Ζηρέλια - υπήρχε η λάκα του τρες βρήκε ένα σκουριασμένο τενε- χωριό έγινε μέλος του λαϊκού δικα- θα τουφέκιζε για κομμουνιστή ένα
Μαμαλού. Χωράφια είχαν και στα κεδένιο κουτί με σαπισμένα χαρτο- στηρίου που του εξασφάλισε μετά γέροντα που ούτε ήξερε καν τον
Λιβάδια χαμηλά στο ποτάμι. Εκεί νομίσματα μέσα του. Ήταν ο κρυμ- την απελευθέρωση το χαρακτηρισμό ιδεολογικό του πατέρα.
υπήρχε και μύλος που λεγόταν του μένος θησαυρός - σάπια χαρτιά πια - του κομμουνιστή, διώξεις, στρατο- Αναρωτήθηκα πόσοι άλλοι δεν
Μαμαλού αλλά και του Σιακαβελλο- του γέροντα. δικεία, καταδίκη σε θάνατο, τη γλί- υπήρξαν τόσο τυχεροί.
βαγγέλη και μετά του Μακρυγιάννη. Γ’. Το Σπυρίδωνα (1854). Από- τωσε. Η μοναχοκόρη του στρατολο- Η Βασιλική δημιούργησε οικογέ-
Ο Δημήτριος (1810 ή 1814) του χτησε: γήθηκε στο Δημοκρατικό Στρατό και νεια στην Τασκένδη.
Τριαντάφυλλου συναντάται στον 1. Τον Κων/νο (1888). βρέθηκε στην Τασκένδη. Γύρισε με 4. Το Γεώργιο (1897).
εκλογικό κατάλογο του 1856. Από- 2. Τον Ιωάννη (1890). οικογένεια μετά το 1982. Οι γέροι 5. Το Χρήστο που φέρεται στους
χτησε: 3. Τον Αθανάσιο (1891). Πήρε έμειναν να πεθάνουν μόνοι στο χω- νεκρούς 1912-13.
την Αικατερίνη Κων. Μακρυγιάννη ριό. Πήγαινα μαθητής πρώτα και φοι-
Ο ΕΥΡΥΤΟΣ
Μάρτιος 2013 3
Οικογενειακά Δομνίστας
21. Οικογένεια Μωρίκη ή Μουρίκη ή Μουρκογιάννη
Συνέχεια απ’ την 2η σελ. να εγκαταστάθηκε αλλού και δε φαί- ζ. Τη Σπυριδούλα που πήρε το 3. Τον Τριαντάφυλλο που πέθανε
νεται συνέχειά του στη Δομνίστα. Δημ. Παπαζαχαρία. από πνευμονία 30 ετών.
τον Παναγιώτη (ιερέα) και τον
Β’. Τον Αθανάσιο (1821 ή 1824 ή Γ’. Τον Κων/νο (1841). Αναφέρεται 4. Τη Φανιώ που πήρε τον Παπα-
Κων/νο.
1831). Γιος του ήταν πιθανόν στα αρχεία του ΓΕΣ Υπολοχαγός νικολάου από Τσεκλείστα και από-
v. Την Παναγιώτα, πήρε τον Ιωάν-
1. Ο Λάμπρος (περ. 1860 ;). Παιδιά Πεζικού, γεννημένος στη Δομνίστα χτησαν την Παναγιώτα και την Όλγα.
νη Ευαγγελινό και έχουν τον Ανδρέα.
του: το 1845. Πιθανόν να είναι ο ίδιος 5. Τον Αθανάσιο (1878). Απόχτη-
Β’. Τον Αντώνιο (1845). Είχε σπίτι
α. Ο Κων/νος (1885). Παιδιά του: που εγκαταστάθηκε αλλού. σε:
κάτω από τα Πιστιολέικα στα Ισιώ-
i. Ο Λάμπρος (1909 ή 1913). Πήρε α. Τον Κων/νο που σκοτώθηκε
ματα, δηλαδή στο άλλο άκρο του
την Αθανασία Παπαδοπούλου και IV. Κλάδος Ψιανών στον Εμφύλιο.
χωριού συγκριτικά με τα Μουρκέικα.
απόχτησαν: Υπάρχει Μωρίκης Αθανάσιος β. Το Χρήστο που πήρε την Αν-
Λέγαμε στου Μουρκαντώνη το σπίτι.
― Τον Κων/νο, πήρε την ....... και (1878). Ο πατέρας του ήταν ο δρεούλα Ζαχ. Παπαζαχαρία και από-
Υπάρχει πιθανότητα όλος ο κλάδος
έχουν την: Κων/νος (περ. 1850) και αναφέρεται χτησαν:
του Χαραλάμπους να είχε εγκατα-
• Αθανασία αδελφός Δημήτριος και αδελφή Μα- i. Την Ειρήνη (παντρεύτηκε στον
σταθεί στα Ισιώματα από παλιότερα.
• Αμαλία ρία που πήρε τον Κων/νο Γρίβα (Κα- Πειραιά και έχει δύο αγόρια).
Στο συμβόλαιο με το Νικ. Σταμάτη
― Τη Σταυρούλα, πήρε τον Πα- λαντζή). Ο παππούς (πατέρας του ii. Τον Κων/νο, πήρε γυναίκα από
το 1844 ο Χαράλαμπος Μωρίκης
ναγιώτη Παναγοδήμο και έχουν: Κων/νου) αναφέρεται πως ήταν από την Αθήνα και έχουν τον Αθανάσιο
δίνει το οικόπεδο κάτω από τον Άγιο
• Τον Κώστα. τη Δομνίστα. Τίνος όμως Μωρίκη; και την Ανδριανή.
Νικόλαο στο Νικ. Σταμάτη και παίρνει
• Τον Λάμπρο. Πιθανόν να είναι από τον κλάδο ΙΙΙ iii. Τον Αθανάσιο που σκοτώθηκε
σε αντάλλαγμα 60 δραχμές (ποσό
― Τη Βασιλική, πήρε το Σπύρο του Δημητρίου και πιθανόν να ήταν 18 ετών.
σημαντικό. Ένας κλητήρας της Βου-
Μελά και έχει ένα γιο και τρεις ο Αθανάσιος (1821). Εκτός από το γ. Τη Μαρία που πήρε το Ρεβύθη
λής τότε έπαιρνε 50 δρχ. το μήνα
κόρες. Λάμπρο ο Αθανάσιος θα είχε και τον από την Καστανούλα και έχουν το
και ένας βουλευτής 250 δρχ. το
ii. Ο Δημήτριος (1910). Κων/νο που μετακινήθηκε στα Ψιανά. Δημήτριο, τον Αθανάσιο, το Μιχάλη,
μήνα) και τόπο χωραφιού στα Ισιώ-
iii. Ο Ηλίας (1912). Πήρε την Ευ- Ο Κων/νος (περ. 1850). Απόχτησε: την Ειρήνη, την Παναγιώτα, τη Γλυ-
ματα κάτω από το καλύβι του. Αυτό
φροσύνη Κ. Σάρρα και απόχτησε: 1. Τον Επαμεινώνδα που εγκα- κερία.
μας οδηγεί στη σκέψη ότι ο Νικ.
― Τον Κων/νο, πήρε τη Μαρία ταστάθηκε στο Αγρίνιο. Παιδιά του δ. Τη Γεωργία, πήρε τον Γεωργ.
Σταμάτης είχε τα χωράφια που ανή-
Τραχήλη και έχουν τον Ηλία, το Θε- η Κατίνα, η Πόπη, ο Γιώργος ο οποίος Κάστανο από Πειραιά και έχουν το
κουν σήμερα στους κληρονόμους
όδωρο και την Ευφροσύνη. πήρε γυναίκα από το Αγρίνιο και Νικόλαο.
του γιού του Κων/νου (πάνω από
― Τη Σταυρούλα που πήρε το απόχτησε τον Επαμεινώνδα και δύο ε. Την Ελένη, πήρε το Νικ. Αλε-
τον ξενώνα της Όλγας σήμερα). Λίγο
Θανάση Καλαντζή από Στάβλους και κόρες. ξέλη από Μυτιλήνη και απόχτησαν
πιο πάνω ήταν αργότερα το σπίτι
έχουν τη Σοφία και την Ευφροσύνη. 2. Το Σπυρίδωνα που παντρεύτηκε το Βασίλειο και τον Κων/νο.
του Μουρκαντώνη που ίσως ταυτί-
iv. Ο Θεόδωρος (1915). Σκοτώθηκε στα Κουμαριστά.
ζεται με το καλύβι. Έτσι εξηγείται
στην Αλβανία το 1940.
πως βρέθηκαν οι Μουρκαίοι μακριά Σημ.: Για να δουν το φως της δημοσιότητας οι πληροφορίες για τις οικο-
β. Ο Σπυρίδων (1889). Μετανά-
από το μαχαλά τους. γένειες του χωριού σύντομα δημοσιεύω ότι υλικό έχω και ότι μου προσφέρει
στευσε στην Αμερική το 1909.
Ο Αντώνιος απόχτησε: με τη μνήμη του ο Αθαν. Γ. Σύρρος (περιπτεράς). Οι πληροφορίες για
γ. Ο Επαμεινώνδας (1894). Πήγε
1. Τον Ιωάννη (1870). Παιδιά του: πρόσφατη κατάσταση των οικογενειών είναι ελλιπείς. Σίγουρα θα υπάρχουν
στην Αμερική.
α. Ο Αντώνιος (1908). και παραλείψεις στα παλαιότερα. Όσοι τα διαβάζουν και ενδιαφέρονται να
δ. Ο Νικόλαος (1897).
β. Ο Απόστολος (1913). ολοκληρωθεί η εικόνα των οικογενειών τους ας με βοηθήσουν - ιδίως τα νέα
ε. Η Γεωργία. Πήρε το Φίλιππο
Σιακαβέλλα και απόχτησε το Θύμιο ζευγάρια με τα παιδιά τους. Μπορούν είτε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου:
ΙΙΙ. Κλάδος Δημητρίου Μωρίκη thanassis.stamatis@hotmail.com, είτε μέσω τηλεφώνου: 210-5028122 και
και τη Βασιλική.
Ως έτος γεννήσεως του Δημη-
στ. Η Φωτεινή πήρε τον Ηλία 6972747064. Με τη βοήθεια όλων θα μπορέσουμε κάπου στο μέλλον να εκ-
τρίου αναφέρεται το 1792 ή το 1796.
Σύρο στην Επισκοπή και απόχτησε δώσουμε την αληθινή εικόνα των οικογενειών μας. Ευχαριστώ προκαταβολικά
Απόχτησε:
το Δημήτριο, τον Κων/νο, το Γεώργιο και συγγνώμη για πιθανά λάθη και παραλείψεις.
Α’. Το Νικόλαο (1820) που ανα-
και τη Θεοδώρα. Αθ. Δ. Σταμάτης, φιλόλογος
φέρεται ως χωροφύλακας. Πιθανόν
10-3-2013. Από τη συνεστίαση της Αθήνας: Ελπιδοφόρα και μαζική η παρουσία της νέας γενιάς.
Κουράγιο παιδιά θα καμακώσουμε το θεριό με το καμάκι της ελπίδας και της παράδοσής μας.
4 Ο ΕΥΡΥΤΟΣ
Μάρτιος 2013
Συμβουλές κηπουρικής
Επάνοδος της αμπελοκαλλιέργειας στη Δομνίστα
Μέρος 3ο - Δημιουργία σχήματος πρέμνων
Γράφει ο Δημ. Ε. Πιστιόλης, Γεωπόνος
Αμφίπλευρο γραμμοειδές κληματίδας-κορμός δεν επαρκεί για αφαιρέσουμε μεσοκάρδιους βλα-
Από τους βλαστούς του εμβολίου τη δημιουργία των οριζοντίων κορ- στούς από τα οριζόντια κορδόνια.
των μοσχευμάτων που θα εξέλθουν δονιών, κατά το χειμερινό κλάδεμα Κατά το χειμερινό κλάδεμα, θα αφαι-
από τον κώνο της άμμου την άνοιξη, του πρώτου έτους, κορυφολογούμε ρέσουμε όλες τις κληματίδες που
αφήνουμε τον καλύτερο και αφαι- στο ύψος των 50 εκ. (ύψος κορμού προήλθαν από μεσοκάρδιους στο
ρούμε τους λοιπούς. Αυτόν τον πρέμνου) και περιμένουμε από τους κορμό και στα δύο κορδόνια.
προσδένουμε στη βέργα υποστή- δύο πλησιέστερους στην κορυφή Οι κληματίδες που θα προκύψουν
λωσης που έχουμε στερεώσει πλη- οφθαλμούς να εκπτυχθούν δύο κλη- κατά τη βλαστική περίοδο του δευ-
σίον του φυτεμένου μοσχεύματος. ματίδες που θα μας δώσουν τα δύο τέρου έτους, αφήνονται να ανα-
Την κληματίδα αυτή την αφήνουμε οριζόντια κορδόνια του πρέμνου. πτυχθούν. Από αυτές πιθανόν να
να λάβει τόσο ύψος ώστε όταν την Αν για οποιοδήποτε λόγο το μή- πάρουμε μικρή παραγωγή σταφυ-
κυρτώσουμε και την προσδέσουμε σίρμα. Έτσι το αμφίπλευρο γραμμο- κος της κληματίδας-κορμού είναι μι- λιών. Κατά το χειμερινό κλάδεμα,
στο πρώτο σίρμα του συστήματος ειδές σχήμα του αμπελιού είναι σχε- κρότερο των 50 εκ. και το πάχος θα δημιουργηθεί το τελικό σχήμα
υποστήλωσης, το κυρτωμένο τμήμα δόν έτοιμο. της κληματίδας μικρό, κατά το χει- του πρέμνου. Αν υπάρξουν περιπτώ-
να έχει μήκος 40-50 εκ. Στο τοξοει- Συμβαίνει όμως (κατά κανόνα θα μερινό κλάδεμα κλαδεύουμε στα σεις πρέμνων που θα υστερήσουν
δές τμήμα της κυρτωμένης κλημα- έλεγα), να μην έρθουν όλα τόσο δύο μάτια σαν να φυτεύτηκε τώρα, σ’ αυτό το σημείο, με το κατάλληλο
τίδας, αμέσως αρχίζουν να δραστη- βολικά κατά τη δημιουργία του σχή- και ως τέτοιο το μεταχειριζόμαστε κλάδεμα θα τους δώσουμε τις προ-
ριοποιούνται οι μεσοκάρδιοι οφθαλ- ματος των πρέμνων, θα σημειώσω αναλόγως. ϋποθέσεις έτσι ώστε το τρίτο έτος
μοί (στις μασχάλες των φύλλων) μερικά από αυτά παρακάτω: Ορισμένες καλλιεργητικές πρα- όλα τα πρέμνα να αποκτήσουν το
και μας δίνουν μεσοκάρδιους βλα- Αν το μήκος των οριζοντίων κλη- κτικές που πρέπει να εφαρμόσουμε τελικό τους σχήμα.
στούς. Από τις κληματίδες αυτές ματίδων (κορδονιών), δεν είναι αρ- μέχρι το τρίτο έτος, οπότε τα πρέμνα Κατά την βλαστική περίοδο του
επιλέγουμε την καλύτερη (όσον αφο- κετό, οι κορυφές τους δηλαδή απέ- θα πρέπει να λάβουν το τελικό τους τρίτου έτους, θα πρέπει να αναμέ-
ρά το μέγεθος και τη θέση) και την χουν πολύ, από τις οριζόντιες κλη- σχήμα και από το επόμενο έτος να νουμε σημαντική καρποφορία και ο
αφήνουμε να πάρει κατακόρυφη ματίδες του προηγούμενου και του εισέλθουν σε κανονική εσοδεία, μπο- αμπελουργός θα πρέπει να ετοιμά-
ανάπτυξη προσδένοντάς την στη επόμενου πρέμνου, την επόμενη ρούμε να πούμε τα παρακάτω. ζεται για τον τρύγο και την οινοποί-
βέργα υποστήλωσης. Όταν αποκτή- βλαστική περίοδο πρέπει να φρον- Κατά τη βλαστική περίοδο του ηση των σταφυλιών του.
σει αρκετό ύψος την κυρτώνουμε τίσουμε να συμπληρωθεί το μήκος πρώτου έτους, όλοι οι μεσοκάρδιοι Από το τέταρτο έτος το αμπέλι
(όπως και την πρώτη κληματίδα) σε κάθε μιάς από τον πλησίον της κο- βλαστοί που αναπτύσσονται στην μας εισέρχεται στην περίοδο της
αντίθετη κατεύθυνση και την προσ- ρυφής οφθαλμό. κληματίδα-κορμό μέχρι το ύψος των πλήρους καρποφορίας μαζί με όλα
δένουμε και αυτή πάνω στο πρώτο Αν κατά το πρώτο έτος το μήκος 50 εκ., αφαιρούνται όλοι. Δεν θα όσα αυτό συνεπάγεται.