SKRIPTA ZA TURSKI JEZIK

(za početnike)

Eldina Muratović
 Uvod u turski jezik, alfabet
U turskom jeziku koristi se latinica. Do 1929. koristilo se arapsko pismo,bilo je puno arapskih
riječi,ali nakon toga slijedi reforma. Dakle 1929. ukida se arapsko pismo,a jezik kreće da se čisti
od arapskih riječi,i vraća sopstvene.

U turskom jeziku postoji 29 slova. Vlada pravilo kao i kod nas:Čita se kao što se piše. :)
Ovo su slova iz turskog alfabeta:

Aa, Bb, Cc, Çç, Dd, Ee, Ff, Gg, Ğğ, Hh, Iı, İi, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Öö, Pp,
Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Üü, Vv, Yy, Zz..

Pošto se sva slova čitaju kao što se pišu,ja ću izdvojiti samo ona kojih nema kod nas(tj. drugačije
se pišu,samo ponekih uopšte nema)

Cc- Slovo koje je mješavina naših Đ i DŽ. Na primjer,u riječi CAN (Duša) , čita se kao Đ,ali je
to Đ malo tvrđe..

Çç-Slovo koja je mješavina naših Ć i Č. Npr.u riječi Çiçek (cvijeće) ili Çok
(puno,veoma,jako,mnogo)

Ğğ-Slovo koje se u riječima ne čita,i služi da napravi razmak u riječi,produžuje samoglasnik koji
se nalazi prije njega... Na primjer: SAĞOL(hvala) čita se kao saa-ol. :) ili DEĞİL(nije)čita se kao
dee(j)il,ovo J se slabo čuje,u suštini ne morate da ga izgovarate.

Iı- Čita se kao engleski prilog A ( a car) ili kao kada želite da kažete KRV,između K i R se
pojavljuje neki glas,koji odgovara ovom turskom glasu. Ovdje se i veliko i malo slovo pišu BEZ
tačkice.Na primjer u riječi: kapı(vrata)

İi-Potpuno odgovara našem Ii,ovdje se i veliko i malo slovo pišu SA tačkom. Na primjer u riječi:
Kedi(mačka)
Jj-Odgovara našem Žž,s tim što je malo mekše,na primjer: Japonya(Japan).
Öö-Odgovara istom njemačkom slovu. Otvarate usta kao da želite da kažete O, ali su vam usta
malo zatvorenija, a jezik vam ide ka nepcima. Na primjer: Söylemek(Gl. REĆI)
Şş- Odgovara našem Š,ali je malo mekše. Na primjer u riječi Arkadaş(Prijatelj)
Üü-Opet,slovo odgovara istom nemačkom. Otvarate usta kao da želite da kažete u, ali su vam
usta malo zatvorenija, a jezik vam ide ka nepcima. Na primjer u riječi kötü(loš)
Yy- Odgovara našemm J. Na primjer u riječi Yok(Nema).
 Lekcija 2 - VOKALNA HARMONIJA
Ovo je jedna od najvažnijih i najtežih stvari u turskom jeziku koju morate da naučite.
U turskom jeziku postoji 8 samoglasnika(vokala) To su: A,E,O,U,I,Ö Ü,İ. Oni se dijele u dvije
grupe:

MEKI: E,İ,Ö,Ü
TVRDI: A,I,O,U.

To je jako bitno,jer u turskom jeziku gotovo SVE se gradi dodavanjem sufiksa na riječi.
Na primjer,nastavci za infinitiv su MAK i MEK.
MAK će ići na riječi čiji je POSLJEDNJI vokal u riječi TVRD vokal.
MEK će ići na riječi čiji je POSLJEDNJI vokal u riječi MEK vokal.
Dakle kada su sufiksi tipa A,E(kad u sebi imaju ta slova) onda važi prva vokalna harmonija. A
evo i druge.

Druga vrsta sufiksa su sufiksi sa U,Ü,I,İ..

A,I-----> I (Kada su u riječi poslednji vokali ova 2 slova,ići će sufiks I,npr. sufiksi za riječi MOJ
su UM,IM,İM,ÜM. Ovdje će ići sufiks IM,npr: takım(tim) , moj tim= (benim) takımım.
E,İ----->İ İM
U,O-----> U (UM)
Ü,Ö----->Ü(ÜM)
U turskom jeziku,kada nešto pitate,npr. neko vam kaže:
-Roma'ya gideceğim.( Ići ću u Rim,ovo Roma'ya)
-Roma'ya mı? (U Rim?)
Morate obavezno da stavite upitnu rječicu. Postoje 4 vrste njih,to su: MI,Mİ,MU,MÜ..
Opet,koju ćete od njih da stavite zavisi od vokalne harmonije..
MI-----> A,I ( posl. vokal u reči ispred rečce)
Mİ-----> E,İ ( ev mi? = kuća?)
MU----->O,U(zor mu? - teško(komplikovano) ?)
MÜ----->Ü,Ö(kötü mü? - loše ? )

Zamjenice su
JA-BEN MI-BİZ
TI-SEN VI-SİZ
ON,ONA,ONO- O ONI,ONE..-ONLAR
 -PRISVOJNE ZAMENICE-

Ovdje su sufiksi iz 2. vokalne harmonije,dakle U,I,İ,Ü,osim za 3. lice množine.

Moj- (Benim-nije obavezno stajati ispred reči) i IMENICA+UM/ÜM/IM/İM.
Tvoj- (Senin) i IMENICA+UN/ÜN/IN/İN
Njegov,njen,njegova,njena,itd..(Onun) i IMENICA+U/Ü/I/İ
Naš- (Bizim) i iMENiCA+UMUZ/ÜMÜZ/IMIZ/İMİZ
Vaš- (Sizin) i iMENiCA+UNUZ/ÜNÜZ/INIZ/İNİZ
Njihov,njihova.(Onların) i iMENiCA+LARI/LERİ
Kada dodajemo sufikse na 3. lice jednine .,a ta reč se završava već vokalom,kod prisvojnih
zamenica između sufiksa i reči ide spojni suglasnik S. npr: BROD-Gemi, njegov brod- (onun)
gemisi.
Kada dodajemo na ostala lica između ide spojni suglasnik Y. Ima još nekih izuzetaka,evo 2 važna
pravila za sufiksovanje:
I- Ako su oba slova ( poslednje slovo u reči, i prvo slovo sufiksa) iz grupe İ,I,U,Ü,onda oba
moraju biti isto slovo,pa nije bitno koji od njih će biti eliminisan. :)
II-Ali,ako je jedan iz grupe İ,I,U,Ü , a drugi A,E,O,Ö,onda se uglavnom eliminišu slova iz grupe
İ,I,U,Ü. Nažalost i ovde ima manjih izuzetaka.
Prema tome,reč ARABA(Auto) ide ovako:
MOJ AUTO- Benim arabam.
 Padeži
U turskom padežni sistem je sličan kao u našem jeziku. Ima ukupno 6 padeža
(nominativ,genitiv,dativ,akuzativ,lokativ i ablativ) kao i instrumental,koji se ne vodi kao padež u
turskom jeziku,jer može da se gradi na 2 načina: sufiksovanjem , a može stajati i odvojeno od
riječi.
U turskom nema prijedloga,sve se gradi sufiksovanjem,gotovo SVE uopste u gramatici.
Bacite pogled na prethodnu lekciju,jer je kod građenja padeža jako bitna Vokalna Harmonija.

NOMINATIV:Ima isto značenje kao u srpskom jeziku. Nema sufiksa,već imenica ostaje u istom
obliku,naravno. Adam i ev.

GENITIV:Ima prisvojno značenje,kao i u bosanskom jeziku. Sufiksi su:

A,I(ako su ova slova posljednji vokali u riječi) -->sufiks IN
E,İ -->sufiks İN
O,U -->sufiks UN
Ö,Ü -->sufiks ÜN
Dakle adam-> adamın(čovjekov) i evin(kućni)

DATIV: Ima značenje (prema,ka) KOME,ČEMU?Sufiksi su A i E.

A,I,O,U (poslednji vokal u reči) --> sufiks A
E,İ,Ö,Ü (poslednji vokal u reči) --> sufiks E
Na primer:
Idem kući( ka čemu) --> Eve gidiyorum.
Idem školi(kod nas bismo rekli U ŠKOLU,ali u turskom nije tako,dakle kada koristite glagol
IĆI(gitmek) uvek koristite DATIV) -->Okula gidiyorum.
Okul-škola
ADAMA, EVЕ.

AKUZATIV: Ima značenje OBJEKTA.. Sufiksi su U,Ü,I,İ.

A,I(ako su ova slova poslednji vokali u reči) -->sufiks I
E,İ -->sufiks İ
O,U -->sufiks U
Ö,Ü -->sufiks Ü
Na primer: VOLIM TE - SENİ SEVİYORUM :)
ADAMI,EVİ

LOKATIV: Ima značenje U,NA,O,PO KOME,ČEMU? Sufiksi su DE,DA,TE,TA.

A,I,O,U (poslednji vokal u reči) --> sufiks DA,TA
E,İ,Ö,Ü (poslednji vokal u reči) --> sufiks DE,TE.
E sad razlika izmedju DA,TA i razlika izmedju DE i TE.
TE,i TA se koriste kada je POSLEDNJE SLOVO,odnosno suglasnik u reči P,Ç,T,K,H,S,Ş,F. Tada
dolazi do glasovne promene JEDNAČENJE SUGLASNIKA PO ZVUČNOSTI, i D prelazi u T.
Na primer: knjiga-kitap,U knjizi - kitapTa.
ADAMDA,EVDE

ABLATIV:Ima značenje OD,IZ KOGA,ČEGA. Sufiksi su DAN,TAN,DEN,TEN.

A,I,O,U (poslednji vokal u reči) --> sufiks DAN,TAN
E,İ,Ö,Ü (poslednji vokal u reči) --> sufiks DEN,TEN.
E sad razlika izmedju DAN,TAN i razlika izmedju DEN i TEN.
TEN,i TAN se koriste kada je POSLEDNJE SLOVO,odnosno suglasnik u reči P,Ç,T,K,H,S,Ş,F.
Tada dolazi do glasovne promene JEDNAČENJE SUGLASNIKA PO ZVUČNOSTI, i D prelazi
u T.
Od knjige- Kitaptan.
Evo još primera:
Došao sam IZ Beograda. -- Belgrad'dan geldim. ( Zapamtite da kada sufiksujete VLASTITU
imenicu,izmedju sufiksa i reci ide apostrof )

Instrumental cemo raditi u sledecoj lekciji. :)

Kada sufiksujete reci koje ZAVRSAVAJU vokalom,onda izmedju pojedinih sufiksa i reci ide
neki od spojnih suglasnika Y,N ili S.

Spojeni suglasnici
Neke sam već spomenuo,ali ovdje ću ih sve napisati zbog preglednosti.

A) Sufiks İ(i I,U,Ü)

Sufiks İ služi za građenje objekta u turskom jeziku,kao akuzativ kod nas,kada gradimo dodajemo
sufiks za građenje objekta na riječ koja završava vokalom,između riječi i sufiksa ide spojni
suglasnik Y.
Primjer:
arab+ı sat -->araba+y+ı sat--->arabayı sat! -prodati auto (satmak-prodati)
yazı+ı oku --> yazı+y+ı oku--->yazıyı oku! - pročitaj tekst(okumak-čitati,pročitati; yazı-tekst)
Ako se sufiks İ(i I,U,Ü) koristi kao pripadnost neke treće osobe(njegovo,njeno),a reč se završava
samoglasnikom,između sufiksa i reči ide spojni suglasnik S.
araba+ı--> araba+s+ı--->arabası (njegov,njen auto)
para+ı--> para+s+ı ---> parası (njegov,njen novac)
kedi+i--> kedi+s+i ---> kedisi (njegova,njena mačka)
JEDINI izuzetak je za reč SU-voda.
su+u-->su+y+u --suyu (njegova,njena voda)
Samo za vodu se umesto S koristi Y.

B)Sufiks -e/a.(direktni sufiks ,daje značenje KA,PREMA) ili značenje KOME,ČEMU.

Kada se sufiks -e doda na reč sa vokalom,između reči i sufiksa ide sastavi suglasnik Y.
araba+a-->araba+y+a -->arabaya((ka,prema) autu)
konu+a-->konu+y+a --> konuya ((ka ,prema) temi,predmetu)
pencere+e -->pencere+y+e --> pencereye ((ka,prema prozoru)

C)Sufiks in,ın,un,ün ( genitivno značenje,npr Bahar'ın(Baharin),Bahar je žensko,tursko ime)

Kada se ovaj sufiks doda na reč koja završava sa vokalom,između ide spojni suglasnik N.
araba+ın--->araba+n+ın--->arabanın (autov)
konu+un--->konu+n+un--->konunun (predmetov)
pencere+in--->pencere+n+in--->pencerenin (prozorov)
Kada dodajete sufikse za ostala lica,npr moj auto,tvoj auto,naš auto,onda između NE IDE spojni
vokal N,veće se gubi prvi samoglasnik sufiksa,npr:
araba+ım-->araba+m--->arabam (moj auto)
kedi+in -->kedi+n--->kedin(tvoja mačka)
para+ınız--->para+nız--->paranız(vaš novac)
pencere+im--->pencere+m--->pencerem(moj prozor)

D)Sufiks -le/la (značenje,(SA),KIME/ČIME , kao kod nas INSTRUMENTAL)

Sufiksi za instrumental su LA i LE ,a drugi način je i sa İLE,koja stoji odvojeno od
reči,uglavnom posle reči.
LA ---> A,I,O,U (poslednji samoglasnik u reči)
LE ---> E,İ,Ö,Ü (poslednji samoglasnik u reči)
Kada LA i LE dodajemo na reč koja se završava vokalom,između ide spojni vokal Y)
araba+la git -->araba+y+la git --> arabayla git (idi autom)
kedi+le oyna -->kedi+y+le oyna -->kediyle oyna(igraj se sa mačkom)
gemi+le gel -->gemi+y+le gel -->gemiyle gel(dođi brodom)

E)Sufiks -DE/DA (označava lokaciju predmeta ili živog bića)

Sufiks -DEN/DAN(odakle,iz koga čega,ABLATIV)
Kada se sufiksi DE/DA i DEN/DAN dodaju na reč kao jedini,tj. prvi sufiksi,tada nema spojnih
vokala. Međutim,kada se DE/DA i DEN/DAN dodaju na reč koja već ima sufikse,onda između
već sufiksovane reči i DE,DEN dolazi spojni suglasnik N.
araba+da -->arabada (u autu)
kedi+den-->kediden(od mačke)
araba+sı+da-->araba+sı+N+da-->arabasında(u njegovom autu)
gemi+leri+den-->gemi+leri+N+den-->gemilerinden(od njihovog broda)

Suglasnička skladnost
Postoje 2 različita slučaja suglasničke skladnosti:
1)Ako se poslednji suglasnik glavne reči menja i
2)Ako se menja prvi suglasnik sufiksa.
Nevolju prave suglasnici: P,Ç,T i K.
SLUČAJ A- Mutacija reči.
Dva uslova moraju biti zadovoljena za mutaciju reči:
1)Imate reč koja se završava sa P,Ç,T ili K.
2)Želite da dodate na ovu reč sufiks koji počinje vokalom(samoglasnikom)
Ako reč ima samo jedan slog,kao reč saç(kosa),bezbedni ste.
Tada se obično ne dešavaju nikakve promene.
Saç+ı -->saçı(njegova kosa)
Sap-a -->sapa(dršci)
Ipak,ako reč ima više od jednog sloga u reči,suglasnici se obično menjaju.
* P postaje B
* Ç postaje C
* T postaje D
* K postaje Ğ
Evo par primera:
*ağaç+a-->ağaca((ka,prema,ili bez predloga) drvetu)
*şarap+ın-->şarabın(vinski)
*kâğıt+a-->kağıda(papiru)
*geyik+e-->geyiğe(jelenu)
Evo jedan izuzetak:
*saat+ın-->saatın(satov)
SLUČAJ B-Mutacija sufiksa
Dva uslova moraju biti zadovoljena za mutaciju sufiksa:
1)Imate reč koja se završava sa P,Ç,T,K,F,H,S,Ş.
2)Želite da dodate na ovu reč sufiks koji počinje C ili D.
Primeri:
Leh-Poljak
Leh+ce-->Lehçe(poljski(jezik))
Türk-->Turčin
Türl+ce-->Türkçe(turski(jezik))
Sırp-Srbin
Sırp+ca-->Sırpça(srpski(jezik))
Yap-Osnova glagola yapmak-uraditi/raditi
DI,Dİ,DÜ,DU - Nastavak za perfekat za 3. lice jednine.
Yap+dı-->yaptı(uradio je)
Dakle kada se C ili D nađu iza P,Ç,T,K,F,H,S ili Ş:
*C prelazi u Ç
*D prelazi u T.

Lične zamjenice
Ja-Ben,Ti-Sen,On,ona,ono-O,Mi-Biz.Vi-Siz,Oni,one,onâ-Onlar
Kada želite da gradite rečenica tipa:
Ja sam ,pa neki pridev,na primer lep.
Dodajete lične sufikse na pridev.
Ja sam pridev+im/ım/um/üm (zavisi od vokalne harmonije 2)
Ti si pridev+sin,sın,sun,sün (- || -)
On je pridev.(Bez sufiksa)
Mi smo pridev+iz/ız/uz/üz. (- || -)
Vi ste pridev+siniz/sınız/sunuz/sünüz. (- || -)
Oni su pridev+ler/lar(zavisi od 1. vokalne harmonije)
Evo primera: GÜZEL-LEP/A/O
Ja sam lep-Ben güzel+im --> (Ben)* güzelim.
Ti si lep- Sen güzel+sin --> Güzelsin.
On,ona,ono je lep,a,o - O güzel. - Güzel.
Mi smo lepi - Biz güzel+iz --> Güzeliz.
Vi ste lepi - Siz güzel+siniz --> Güzelsiniz.
Oni su lepi - Onlar güzel+ler --> Güzeller.
KÖTÜ- LOŠ
Ja sam loš(e) - Ben kötü+y+üm -- > Kötüyüm. (Ovde naravno ide spojni suglasnik Y)
Ti si loše - Sen kötü+sün --> Kötüsün.
On,ona,ono je loše. - O kötü --> Kötü.
Mi smo loše. - Biz kötü+y+üz -- > Kötüyüz. ( takođe kao za BEN)
Vi ste loše. - Siz kötü+sünüz --> Kötüsünüz.
Oni su loše - Onlar kötü+ler --> Kötüler.
Ovo je takođe bitno i za građenje sadašnjeg vremena(kao present continuous u engleskom),ali o
tome ćemo u narednim lekcijama.
Za 3.lice jednine imenica,koristi se kao 3.l.jednine zamenica(O)
Marzena je lepa. -> Marzena güzel.
Marzena je veoma lepa. -> Marzena çok güzel.

Pokazne zamjenice
ovo - bu
ono - şu (npr: ono dete)
to - o
ovi - bunlar
oni - şunlar (oni kao npr: Oni ljudi)
ti - onlar (onlar može da znači i ONI,ali kao zamenica,ne kao pokazna zamenica)
Evo primera: knjiga-kitap
Bu bir kitap. - Ovo je knjiga.
Şu bir kitap. - Ono je knjiga.
O bir kitap. - To je kniga.
Bunlar kitaplar. - Ovo su knjige.
Şunlar kitaplar. - Ono su knjige.
Onlar kitaplar. - To su knjige.
PRISVOJNE ZAMENICE(Njih smo već spominjali i pisali,ali ovde ću opet pisati o tome,i još
nešto novo ćemo naučiti ;) )
Moj - Ben+im --> Moja imenica - Benim imenica + im/ım/um/üm ( zavisi naravno od vokalne
harmonije)
Tvoj - Sen+in --> Tvoja imenica - Senin imenica+in/ın/un/ün
Njegov/njena - O+n+un --> Njegova/njena imenica --> Onun imenica+i/ı/u/ü
Naš - Biz+im --> Naša imenica --> Bizim imenica+imiz/ımız/umuz/ümüz
Vaš - Siz+in --> Vaša imenica --> Sizin imenica+iniz/ınız/unuz/ünüz
Njihov - Onlar+ın --> Njihova imenica - Onların imenica+ları/leri
ZAPAMTITE DA GRADITE SINTAGME TIPA: MOJA KUĆA,SUFIKSUJETE OBE REČI :
BEN+İM(moja) i EV+İM !!
Obe reči koristite kada želite da naglasite da je to npr: MOJA kuća.
Moja kuća se može reći i samo ovako: evim... npr:
Idi kući- Evine git.(ili idi svojoj kući)
Moja kuća --> ben+im ev+im --> evim
Tvoja kuća --> sen+in ev+in --> evin
Njegova/njena kuća --> o+n+un ev+i --> onun evi --> evi
Naša kuća -- > biz+im ev+imiz --> evimiz
Vaša kuća --> siz+in ev+iniz --> eviniz
Njihova kuća --> onlar+ın ev+leri --> evleri
POKAZNE PRISVOJNE ZAMENICE:
od ovoga - bunun (označava da neka stvar pripada reči OVO: npr: jabuka od ovog čoveka)
od onoga - şunun
od toga - onun
od ovih - bunların
od onih - şunların
od tih - onların
Bunun evi - Kuća od ovoga.
Şunun evi - Kuća od onoga.
Onun evi - Kuća od toga.
Bunların evleri - Kuća od ovih.
Şunların evleri - Kuća od onih.
Onların evleri. - Kuća od tih.
Soba od kuće(kućna soba) - Evin odası.
Mačkina hrana - Kedinin yemeği.
POVRATNE ZAMENICE( SEBE,SE - U SRPSKOM,kao MYSELF,YOURSELF itd. u
engleskom jeziku)
1.jd.sebe --> kendi+im -->kendim
2.jd.sebe --> kendi+in -->kendin
3.jd.sebe --> kendi+si -->kendisi
1.mn.sebe --> kendi+imiz -->kendimiz
2.mn.sebe --> kendi+iniz -->kendiniz
3.mn.sebe --> kendi +leri -->kendileri
Npr:
Ja sam se(sebe) ubio. - Kendimi öldürdüm ( Kendim+i - nastavk za akuzativ je I,İ,U,Ü; ubio sam
KOGA/ŠTA - sebe)
Ti si se(sebe) ubio. - Kendini öldürdün.
On/ona se ubio - Kendisiyi öldürdü. ( kendi+si+y+i ,između ide spojni suglasnik Y,koristimo ga
kada sufiks dodajemo na reč koja završava samoglasnikom)
Mi smo se ubili - Biz kendimizi öldürdük.
Vi ste se ubili - Siz kendiniz öldürdünüz.
Oni su se ubili - Onlar kendileriyi öldürdüler.

Glagoli, i padeži koji im odgovaraju

NOMINATIV- Kada nekoga zovete,naprimer hej Omere,u turskom jeziku ne dolazi do
promene,već ostaje isto ime..
Bilo bi:
Hey,Ömer!
AKUZATIV: Uvek imaju značenje objekta. KOGA,ŠTA
açmak-otvoriti
Otvorio sam vrata.
Kapıyı açtım.
çağrımak-pozvati(na telefonu)
Kızımı çağrıdım.
Kız-devojka,kızım-ćerka
yemek-jesti(tkđ znači i hrana)
Jeo sam(hranu).
Yemeği yedim.
DATIV- KOME,ČEMU
gitmek-ići,otići
Idem kući.
Eve gidiyorum.
söylemek,demek-reći
Rekao sam nešto tom čoveku.
O adama birşey söyledim.
vermek-dati
Dao sam nešto tom čoveku.
O adama birşey verdim.
LOKATIV: U,NA,O,PO KOME,ČEMU?
živeti-yaşamak
Ja živim u Srbiji.
Ben Sırbistan'da yaşıyorum.
biti-olmak
Nikada nisam bio u Turskoj.
Ben Türkiye'de hiç olmadım.
Ja sam u školi.
Ben okuldayım.
OKUL+DA(sufiks za lokativ)+Y(spojni suglasnik)+IM(glagol BITI)
Ovde sam.
Buradayım.
ABLATIV-IZ,OD KOGA,ČEGA?
doći-gelmek
Došao sam iz škole.
Okuldan geldim.
almak-dobiti,uzeti,kupiti
Dobio sam olovku od tebe.
Senden bir kalem aldım.
GENITIV-Ima samo prisvojno značenje,ne koristi se kao kod nas,nema deono značenje :)
INSTRUMENTAL-S KIM,ČIM?
Bio sam sa njom.
1)O ile oldum.
2)Onunla oldum.
U Ankaru ću ići vozom.
Ankara'ya trenle gideceğim.
Stariji čovek oženio se mladom ženom.Yaşlı bir adam genç bir kadınLA evlendi.

Množine u turskom jeziku

(ako je zadnji samoglasnik eiöü onda –ler, ako je aIou onda –lar)
arkadaş (prijatelj) - arkadaşlar (prijatelji)
ev (kuća, dom) - evler (kuće, domovi)

Brojevi u turskom jeziku

Bir(1) , iki(2), üç(3), dört(4), beş(5), altı(6), yedi(7), sekiz(8), dokuz(9), on(10), onbir(11),
oniki(12) , yirmi(20), yirmibes(25), otuz(30), otuzüç(33), kırk(40), kirkaltı(46), elli(50) ,
ellibeş(55), altmış (60), altmışiki(62), yetmiş(70), yetmişsekiz(78), seksen(80), seksenbir(81),
doksan(90), doksanyedi(97), yüz(100), yüzdokuz(109), yüzellibir(151), ikiyüzonbeş(215),
üçyüzotuz(330), bin(1000), bin dokuz yüz doksan altı(1996), milyon(milion),
milyar(billion). x.5(i pola)–kaže se buçuk poslije broja.

Tvorenje pitanja-Kako pitati nesto na turskom?

Najčešće upitne rječice:

ne? šta? ne kadar? koliko?

nasil? kako? nerede? gdje?
ne zaman? kada? nereli? odakle?
neden? zašto? kaç? koliko?
niye? zašto? kim? koji?
niçin? zašto? hangi? koji?

U -iyor i -di rečenicma, upitne riječi se pojavljuju na početku rečenice, ili odmah prije glagola:

Ne yaptin? Šta si uradio?

Nerede oturuyorsun? Gdje živiš?
Ne zaman geldin? Kad si došao?
Neden/niye/niçin bize geldin? Zašto si nama došao?
Kaç gün Türkiye’de kaldi? Koliko dana ostaje u turskoj?

Male su razlike između neden, niye i niçin (skračena verzija ne için, 'za šta').
Niye, however, zvuči pomalo kao optužba, ili kao molba za opravdanje, tako da vam savjetujemo
da koristite jednu od druge dvije. Ove rječice obično dolaze na kraju rečenice.

Şu armutlar ne kadar? Koliko su ove kruške?

O şarkici kim? Ko je taj pjevač?
Hava nasil oralarda? Kakvo je tamo vijeme?
Nerelisiniz? Odakle si?

Da/Ne pitanja
Da/Ne pitanja su tako nazvana zato što je odgovor na ta pitanja "Da" ili "Ne".
Riječ mi (ili mi, mu,mü) pretvara bilo koju rečenicu u Da/Ne upitnu rečenicu.

Çalişiyorsun?-Ti radiš ? Oturuyorsunuz?- Ti sjediš?

çalişiyor musun?- Da li ti radiš? Oturuyor musunuz? -Da li ti sjediš?
görüyorum .-Ja vidim. istiyoruz -Mi hoćemo.
görüyormuyum? Da li ja vidim? istiyor muyuz? Da li mi hoćemo?

hasta mi? jel on bolestan?

güzel mi? jel to prelijepo?
bozuk mu? jel to slomljeno?
soför mü? jel on vozač?
düşünüyor musun? Da li ti misliš?
Türkçe ögreniyorlar mi? Da li oni uče turski?
anliyor musunuz? Razumiješ li?

Pitanja u prošlom vremenu

In past tense questions, the question marker comes last, so after the personal markers:
U pitanjima u prošlom vremenu u turskom jeziku, upitna rječica dolazi na kraju npr:
Ja çaliştim mi? Da li sam radio?
Ti çaliştin mi? Da li si radio?
On/Ona/Ono çalişti mi? Da li je radila?
Mi çaliştik mi? Da li smo radili?
Vi çaliştiniz mi? Da li ste radili?
Oni çaliştilar mi? Da li su radili?
Poređenje sa sadašnjim vremenom:
Sadašnje vrijeme:
sinemaya gidiyor musun? Da li ideš u kino?
Prošlo vrijeme:
sinemaya gittin mi? Da li si išao u kino?

Još neki primjeri:

present tense past tense
geliyor musunuz? geldiniz mi?
Da li dolaziš? Da li si došao?
yapiyor muyum? yaptim mi?
Da li ja to pravim? Jesam li ja to napravio?
çalişiyor musun? çaliştin mi?
Da li radiš? Da li si radio?
Kaş’ta oturuyor mu? Kaş’ta oturdu mu?
Da li on živi u Kašu? Da li je on živio u kašu?

Imperativ
Imperativ za drugo lice jednicne dobijemokada odbijemo infinitivni nastavak MAK ili MEK
Otur (Sjedi) - Oturmak (Sjediti)
Gel(Doći)- Gelmek(Dolaziti)
Git(Idi)- Gitmek(Ići)
Kalk(Ustani)-Kalkmak(Stajati)
Yaz(Piši)- Yazmak(Pisati)
Oku(Čitaj)- Okumak(Čitati)
Aç(Otvori)- Açmak(Otvoriti)
söyle(Reci)- sylemek(Reći)

Sifatlar – pridjevi

ağır(teško) - hafif(lahko)
genç(mlad)- yaşli(star)
çirkin(ružno) - güzelce(lijepo)
büyük(veliko)- küçük(malo)
pahali(skupo)-ucuz(jeftino)
yeni(novo)-eski(staro)
uzak(daleko)-yakin(blizu)
zengin(bogat)-fakir(siromašan)
temiz(čisto)-kirli(prljavo)
uzun(visok)-kisa(nizak)
zor(teško(npr. matematika))-kolay(lahko)
OSOBE
A Ben
ja i ti ben ve sen
nas dvoje biz ikimiz

On o, kendisi (erkek)
on i ona o (erkek) ve o (kadın)
njih dvoje onlar ikisi

muškarac erkek, adam

Žena Kadın
Dijete Çocuk

jedna obitelj bir aile

moja obitelj benim ailem
Moja obitelj je ovdje. (Benim) ailem burada.

Ja sam ovdje. Ben buradayım.

Ti si ovdje. Sen buradasın.
On je ovdje i ona je ovdje.O (erkek için) burada ve o (kadın için) burada.

Mi smo ovdje. Biz buradayız.

Vi ste ovdje. Sizler buradasınız.
Oni su svi ovdje. Onlar hepsi buradalar.

PORODICA

djed büyükbaba
baka büyükanne
on i ona o ve o (erkek ve kadın için)

otac baba
majka anne
on i ona o ve o (erkek ve kadın için)

sin erkek çocuk, oğul

kćerka kız çocuk
on i ona o ve o (erkek ve kadın için)
brat erkek kardeş
sestra kız kardeş
on i ona o ve o (erkek ve kadın için)

ujak amca, dayı

tetka teyze, hala
on i ona o ve o (erkek ve kadın için)

Mi smo obitelj. Biz bir aileyiz.

Obitelj nije mala. Aile küçük değil.
Obitelj je velika. Aile büyük.

UPOZNAVANJE

Bok! Merhaba!
Dobar dan! İyi günler! / Merhaba!
Kako ste? Nasılsın?

Jeste li Vi iz Europe / Evrope? Avrupa’dan mı geliyorsunuz?

Jeste li Vi iz Amerike? Amerika’dan mı geliyorsunuz?
Jeste li Vi iz Azije? Asya’dan mı geliyorsunuz?

U kojem hotelu ste smješteni? Hangi otelde kalıyorsunuz?

Koliko dugo ste već ovdje? Ne kadar zamandır buradasınız?
Koliko dugo ostajete? Ne kadar kalacaksınız?

Dopada li Vam Neredeyiz?

Gdje smo mi? se ovdje? Burayı beğeniyor musunuz?
Jeste li Vi ovdje
Mi smo u školi. na godišnjem odmoru? Burada tatil mı yapıyorsunuz?
Okuldayız.
Posjetite me jednom! Beni ziyaret ediniz!
Imamo nastavu. Dersimiz var.
Ovo je moja adresa. Adresim burda.
Ovo su učenici.
Hoćemo li se sutra vidjeti? Bunlar öğrencidir.
Yarın görüşecek miyiz?
Ovo je učiteljica. Bu, öğretmen. (kadın için)
Žao mi je, imam već nešto drugo u planu.Üzgünüm, şimdiden başka bir planım var.
Ovo je razred. Bu, sınıf.
Bok! Hoşça kal!
Doviđenja!
Što radimo? Görüşmek üzere!
Ne yapıyoruz?
Do uskoro!
Učimo. Yakında görüşmek üzere!
Öğreniyoruz.
Učimo jezik. Bir dil öğreniyoruz.

Učim engleski. Ben İngilizce öğreniyorum.

Učiš španjolski. Sen İspanyolca öğreniyorsun.
U ŠKOLI
On uči njemački. 0 (erkek) Almanca öğreniyor.

Učimo francuski. Biz Fransızca öğreniyoruz.

Učite talijanski. Siz İtalyanca öğreniyorsunuz.
Oni uče ruski. Onlar Rusça öğreniyorlar.

Učiti jezike je interesantno. Dil öğrenmek ilginçtir.

Želimo razumjeti ljude. İnsanları anlamak istiyoruz.
Želimo razgovarati s ljudima. İnsanlar ile konuşmak istiyoruz.
 ZEMLJE I JEZICI
John Londralıdır.
John je iz Londona.
London je u Velikoj Britaniji. Londra Büyük Britanya’dadır.
On govori engleski. O (erkek için) İngilizce konuşuyor.

Marija je iz Madrida. Maria Madridlidir.

Madrid je u Španjolskoj. Madrid İspanya’dadır.
Ona govori španjolski. O (kadın) İspanyolca konuşuyor.

Peter i Martha su iz Berlina. Peter ve Martha Berlinlidir.

Berlin je u Njemačkoj. Berlin Almanya’dadır.
Govorite li oboje njemački? Siz ikiniz de Almanca konuşuyor musunuz?

London je glavni grad. Londra bir başkenttir.

Madrid i Berlin su također glavni gradovi. Madrid ve Berlin de başkentlerdir.
Glavni gradovi su veliki i bučni. Başkentler büyük ve gürültülüdür.

Francuska je u Europi. Fransa Avrupa’dadır.

Egipat je u Africi. Mısır Afrika’dadır.
Japan je u Aziji. Japonya Asya’dadır.

Kanada je u Sjevernoj Americi. Kanada Kuzey Amerika’dadır.

Panama je u Srednjoj Americi. Panama Orta Amerika’dadır.
Brazil je u Južnoj Americi. Brezilya Güney Amerika’dadır.

ČITATI I PISATI

Ja čitam. Ben okuyorum.

Ja čitam jedno slovo. Ben bir harf okuyorum.
Ja čitam jednu riječ. Ben bir sözcük okuyorum.

Ja čitam jednu rečenicu. Ben bir cümle okuyorum.

Ja čitam jedno pismo. Ben bir mektup okuyorum.
Ja čitam jednu knjigu. Ben bir kitap okuyorum.
Ja čitam. Ben okuyorum.
Ti čitaš. Sen okuyorsun.
On čita. O (erkek) okuyor.

Ja pišem. Ben yazıyorum.

Ja pišem jedno slovo. Ben bir harf yazıyorum.
Ja pišem jednu riječ. Ben bir sözcük yazıyorum.

Ja pišem jednu rečenicu. Ben bir cümle yazıyorum.

Ja pišem jedno pismo. Ben bir mektup yazıyorum.
Ja pišem jednu knjigu. Ben bir kitap yazıyorum.

Ja pišem. Ben yazıyorum.

Ti pišeš. Sen yazıyorsun.
On piše. O yazıyor. (erkek)

BROJATI

Ben sayıyorum:
Ja brojim:
jedan, dva, tri bir, iki, üç
Brojim do tri. Üçe kadar sayıyorum.

Ja brojim dalje: Saymaya devam ediyorum:

četiri, pet, šest, dört, beş, altı
sedam, osam, devet yedi, sekiz, dokuz

Brojim. Sayıyorum.
Brojiš. Sayıyorsun.
Broji. Sayıyor (erkek).

Jedan. Prvi. Bir. Birinci.

Dva. Drugi. İki. İkinci.
Tri. Treći. Üç. Üçüncü.

Četiri. Četvrti. Dört. Dördüncü.

Pet. Peti. Beş. Beşinci.
Šest. Šesti. Altı. Altıncı.

Sedam. Sedmi. Yedi. Yedinci.

Osam. Osmi. Sekiz. Sekizinci.

Devet. Deveti. Dokuz. Dokuzuncu.

 VRIJEME

Oprostite! Özür dilerim!

Koliko je sati, Molim Vas? Saat kaç, lütfen?
Hvala vam puno. Çok teşekkür ederim.

Jedan je sat. Saat bir.

Dva su sata. Saat iki.
Tri su sata. Saat üç.

Četiri su sata. Saat dört.

Pet je sati. Saat beş.
Šest je sati. Saat altı.

Sedam je sati. Saat yedi.

Osam je sati. Saat sekiz.
Devet je sati. Saat dokuz.

Deset je sati. Saat on.

Jedanaest je sati. Saat onbir.
Dvanaest je sati. Saat oniki.

Jedna minuta ima šezdeset sekundi. Bir dakikada altmış saniye vardır.
Jedan sat ima šezdeset minuta. Bir saatte altmış dakika vardır.
Jedan dan ima dvadeset i četiri sata. Bir günde yirmidört saat vardır.

Dani u sedmici

Ponedjeljak Pazartesi
Utorak Salı
Srijeda Çarşamba

Četvrtak Perşembe
Petak Cuma
Subota Cumartesi

Nedjelja Pazar
Tjedan hafta
od ponedjeljka do nedjelje pazartesiden Pazara kadar

Prvi dan je ponedjeljak. İlk gün Pazartesidir.

Drugi dan je utorak. İkinci gün Salıdır.
Treći dan je srijeda. Üçüncü gün Çarşambadır.

Četvrti dan je četvrtak. Dördüncü gün Perşembedir.

Peti dan je petak. Beşinci gün Cumadır.
Šesti dan je subota. Altıncı gün Cumartesidir.

Sedmi dan je nedjelja. Yedinci gün Pazardır.

Tjedan ima sedam dana. Hafta yedi gündür.
Mi radimo samo pet dana. Biz yalnız beş gün çalışıyoruz.

Jučer-danas-sutra

Jučer je bila subota. Dün Cumartesi idi.

Jučer sam bio / bila u kinu. Dün sinemadaydım.
Film je bio interesantan. Film ilginçti.

Danas je nedjelja. Bugün Pazar.

Danas ne radim. Bugün çalışmıyorum.
Ostajem doma. Evde kalacağım.

Sutra je ponedjeljak. Yarın Pazartesi.

Sutra ponovno radim. Yarın yine çalışacağım.
Ja radim u uredu. Büroda çalışıyorum.

Tko je to? Bu kim?

To je Peter. Bu, Peter.
Peter je student. Peter üniversite öğrencisidir.

Tko je to? Bu kim?

To je Martha. Bu, Martha.
Martha je tajnica. Martha sekreterdir.

Peter i Martha su prijatelji. Peter ve Martha arkadaştırlar.

Peter je Marthin prijatelj. Peter Martha’nın erkek arkadaşıdır.
Martha je Peterova prijateljica. Martha Peter’in kız arkadaşıdır.

Mjeseci

Siječanj(januar) Ocak
Veljača (Februar) Şubat
Ožujak (mart) Mart

Travanj (april) Nisan

Svibanj (Maj) Mayıs
Lipanj (Jun) Haziran
To je šest mjeseci. Bunlar altı aydır.
Siječanj, veljača, ožujak, Ocak, Şubat, Mart,
travanj, svibanj i lipanj. Nisan, Mayıs ve Haziran.

Srpanj (Jul) Temmuz

Kolovoz (august) Ağustos
Rujan (septembar) Eylül

Listopad (oktobar) Ekim

Studeni (novembar) Kasım
Prosinac (decembar) Aralık

To je također šest mjeseci. Bunlar da altı aydır.

Srpanj, kolovoz, rujan, Temmuz, Ağustos, Eylül,
listopad, studeni i prosinac. Ekim, Kasım ve Aralık.

Pića
Ja pijem čaj. Ben çay içiyorum.
Ja pijem kavu. Ben kahve içiyorum.
Ja pijem mineralnu vodu. Ben madensuyu içiyorum.

Piješ li čaj s limunom? Limonlu çay mı içiyorsun?

Piješ li kavu sa šećerom? Şekerli kahve mi içiyorsun?
Piješ li vodu s ledom? Buzlu su mu içiyorsun?

Ovdje je tulum. Burada bir parti var.

Ljudi piju pjenušac. İnsanlar şampanya içiyorlar.
Ljudi piju vino i pivo. İnsanlar şarap ve bira içiyorlar.

Piješ li alkohol? Alkol alıyor musun?

Piješ li viski? Viski içiyor musun?
Piješ li kolu s rumom? Rumlu kola mı içiyorsun?

Ne volim pjenušac. Şampanya sevmiyorum.

Ne volim vino. Şarap sevmiyorum.
Ne volim pivo. Bira sevmiyorum.

Beba voli mlijeko. Bebek süt seviyor.

Dijete voli kakao i sok od jabuke. Çocuk kakao ve elma suyu seviyor.
Gospođa voli sok od naranče i grejpa. Kadın portakal suyu ve greyfurt suyu seviyor.