T.C isTANBUL UNiVERSITESI SOSYAL BILIMLER ENSTITUSO MUZIK BOLUMU KOREPETISYON PROGRAMI JOHANNES BRAHMS’IN ©ZIGEUNERLIEDER” ADLI $ARKI Dizisinin INCELENMESi YUKSEK LISANS TEZi ATILGAN KAPTANOGLU 2501020553 DANISMAN: PROF. CANA GURMEN ISTANBUL - 2005oz Bu tez galismasinda Johannes Brahms’in piyano eslikli eserlerinden “-Zigeuner Lieder”? (Cigan Sarkilart) adh sarkalarmin incelenmesini arastirma konusu olarak segtim. Bu eser, Lied Sanatim déneminin liedlerine nazaran gok farkl: bir boyutta yansitmaktadir. Arasturmamda, bestecinin piyano mitzigi ile sézler arasinda bilyik bir ustalikla kurdugu iliskiyi ve bestecinin miizik kimligini sunmak istedim. Bu Konuyu segmemdeki amag, miizik repertuarmda hemen hemen hig icra edilemeyen ve fazla taninmayan bu eseri tanitmak olmustur. Bu galismada, tim sarkilar yaprsal yOnden incelenmis, sarkilarin analizlerine, s6zlerin miizikle olan iligkilerine yer verilmistir. Yaptigim bu galsmanin, eserin daha iyi tanmnmasina ve anlasilmasina yardimet olacagmn timit ediyorum. ABSTRACT In this thesis, I picked one of Brahms’ Vocal Quartets, Zigeuner Lieder”” (The Gypsy Songs), with Piano Accompaniment as the subject of my research. This work mirrors the Art of Lied from a different perspective in comparison to the other songs of the period. In my research, I tried to represent the relation between the piano music of the composer and the text which the composer had reconciled with exquisite craftsmanship. In addition, I wanted to present the composer’s musical identity. My purpose of choosing this subject was to introduce this work which has hardly ever been performed and is hardly known. In this study, along with the interaction of text with music, the structural analysis of each song had been discussed. I hope that this treatise will help this work be known and understood better.ONSOZ zorluklardan_ biri kaynak bulma sorunu, bir digeri ise inceledigim eserin partisyonlarim bulmak oldu. Bu durumun hem dilkemizde bu tarz konulardaki kaynak yetersizligi hem de segtigim eserin az bilinir bir eser olmasindan kaynaklandigimi diistiniiyorum. Bu arastimay: yaparken kargilastigim en b Nitekim internette yapmig oldugum uzun arasturmalar sonucunda bu sorunu gézdiim. Tez konumu belirlerken segecegim konunun biraz farkl olmasim arzu ettim. Bestecinin eserlerinin listesini inceledigimde piyano eslikli Vokal Quartet olarak gegen bu liedler karsima giktr ve bu konunun ilgi gekici olacagim diigtindtim, Yaptigim galsmamda siirin sarkyyla olan baglantisim, bestecinin mitziksel kisiligini ve ruh halini anlamaya galism, Calismamda, tez konusunun belirlenmesinde bana yardimer olan, tezle ilgili diger konularda her tirli: destegi saglayan ve yardimlarim esirgemeyen danismanim ve ayn zamanda benim bu gitnlere gelmemi saglayan saygideger piyano égretmenim Prof. Cana Giirmen’e sonsuz tesekkiirlerimi sunarim. Atilgan Kaptanoglu istanbul, 2005iciNDEKILER iGINDEKILER Sayfa OZ VE ABSTRACT..... ONSOZ. 2 IL BRAHMS” IN ESERLERININ LiSTESi.. 20 II. ROMANTIK DONEM. .. 43 IV. BRAHMS’IN MUZIGINE GENEL BAKIS.... 46 V. LIED’IN TARIHSEL GELISiMi.. omens 48 VI. BIR LIED BESTECISi OLARAK BRAHMS. : 51 VIL. ZIGEUNERLIEDER $ARKI DiZiSiNiN INCELENMESi 54 VIII. SARKIDAKI SIiRLERIN TERCUMESi 104 SONUC... 108 KAYNAKLAR.. . 109 ZIGEUNERLIEDER DiZiSiNIN NOTASI..... 110 OZGECMIS... 138ciris Yapilan bu tez galismasinda Romantik Dénemin en basta gelen bestecilerinden olan Johannes Brahms'in, 200’den fazla liedlerinin iginden Vokal Quartet olarak tannan ‘Zigeunerlieder’ adindaki 11 sarkisi esas olarak ele alinmistir. Galismada bestecinin hayatiyla birlikte mitziksel kariyerine, kis oldugu Romantik Dénem ve bu dénemin genel dzelliklerinden bahsedilmistir. Lied’in tarihsel gelisimine, en Snemli dzellikleri g6z Sntnde bulundurularak kasaca deginilmig ve bu dénemilerdeki Snemli bestecilerden siz edilmistir. ine, insanlarla olan iletisimine yer verilmi Ayrica bestecinin yasamis Sarkilarin bigimsel ve milziksel analizine gepmeden Snce siirlerin genel yapist incelenmis ve bu siirlerin mUzikle olan baglantist Uzerinde durulmustur. Calismanin daha anlam kazanabilmesi agisindan sarkida gegen siirlerin hepsini dilimize gevirdim. iirle ilgili béltimtin incelenmesinin ardindan sarkilarn analizlerine yer verilmis; sarkilarda en dnemli girilen noktalar émeklerle agiklanmustir.JOHANNES BRAHMS’IN HAYATI (1833-1897) Johannes Brahms 7 Mayis 1833’de Almanya’mn Hamburg. sehrinde diinyaya geldi. Kendisi; saygideger, orta simf bir aileden ve tecriibeli bir terzi olan zeki, tutumlu, orta egitimli Johanna Henrika Nissen’in (1789-1865) ve asajii Saksonya’n giftgi ve esnaf sinifindan 18.yy’in ortasindan itibaren Holstein’de yasamig olan Johann Jakob Brahms’: (1806-1872) ikinci gocuguydu. Orta yetenekli ama becerikli bir miizisyen olan ve aym zamanda flut, komo, keman ve kontrabas galabilen babasi, ailesinin gegimini Hamburg Kent Orkestrasi’nda kontrabas ve zaman zaman flit galarak saghyordu. Brahms, biyOk bir yoksulluk igerisinde dogmasa da ailesinin zorlukla elde ettigi geliri babasmin diizgiin idare edemeyisinden étiiri, iginde bulunulan maddi durumun getirdigi zorluklar hep kaginiimazdi. Parasizhktan kaynaklanan gerginlik, Brahms’in anne ve babasinin arasindaki biiytk yas farkryla daha da siddetlenerek 1864’te babasinin yashi annesini terketmesine neden oldu. Yagsanilan tim zorluklara ragmen Brahms’in anne ve babasi kendilerini gocuklanna adadi. Her iki ogullari da ilkokul, orta ve lise olmak tizere en iyi 6zel okullarda okuttular. Brahms 6grenciligi sirasinda tarih, matematik, Fransizca, ingilizce ve Latince dersleri gordi. Kitap okumaya agin derecede ilgisi vardi. Oyle ki, devamli yeni ve ikinci el kitaplar alirdt. Kiitiphanesindeki siir, roman, drama, tarih, sanat, filozofi, din ve sanat konulu en az 800 kitap kendisinin dgrenme ve okuma sevgisinin en agik kanttidir. Brahms 6 yasindan itibaren piyano galmaya basladi. Bunun yanisira viyolonsel ve komo dersleri de aldi. ilk olarak piyanoya Otto Friedrich Willibald Cossel ile basladi. Birkag yil igerisinde Hamburg’un en dnde gelen ‘gretmenlerinden olan ve égrencilerini dzellikle Bach’m mitzigi ve klasikdonem bestecileri hakkinda ok iyi bilgilendiren ve yetistiren piyanist, kompozitér Edward Marxsen’in ogrencisi oldu. Marxsen’den piyanonun disinda en Brahms, kompozisyon dersleri de aldi. Piyano dgrenimine daha istekli g galgisinda hizla ilerleyerek bir ‘Harika Cocuk” olarak dikkat gekti. Brahms’in piyanist olarak ilk konseri 1843’te vermis oldugu bir oda miizigi konseridir. Bu konserinde Brahms, Henri Herz’in bir etildiini, Mozart’ bir piyanolu quartetini ve Beethoven’in Opus 16 numarali Nefesliler Quintet’ini seslendirmistir. 1848 ve 1849°daki ilk iki solo konseri Bach ve Beethoven’ in en meshur, beceri ve teknik gerektiren eserlerini kapsamaktadir. Ozellikle ikinci solo konserindeki basarisi basin tarafindan évgityle bahsedilmistir. Brahms okulu bitirdikten sonra ailesine maddi katkida bulunmak amacryla piyano dersleri vermeye ve saygideger galisan kesimin eglence yerlerinde déneminin popiiler milziklerini makul paralar kargiliginda galmaya basladi. Aynt zamanda tiyatrolarda eslik yaptt, bakir iiflemeli orkestralari igin ve dért el piyano igin dizenlemeler hazarladi. Gece halkin eflendigi eflence yerlerinde galdgi halk miizikleri ve déneminin popiiler iklerinin etkisi baza eserlerine _yansimistr. Gelisim_yillarinda Brahms’: en cok coskulandiran ve ilgisini geken alanlardan birisi de Alman romantiklerinin siirleri oldu. Jean Paul ve B.T.A Hoffinann’m romanian, Bach ve Beethoven’in siirsel miizigi onu gok etkiledi. Eichendorf, Heine ve Emanuel Geibel’in siirlerine kendisini iyice kapturds. 1850°lerin baslarmda Brahms hayata dair gozlemlerini; unli sairlerin, sanatgilarin ve yazarlarin eserlerini, filozof ve milzisyenler hakkindaki gériig ve diigiincelerini ‘’Schatzkaestlerin des jungen Kreislers’” (Geng Kreisler’in Hazine Kutusu) adm verdigi bir kitapta topladi. Brahms’in folklora, halk siirleri, hikayeleri ve halk miizigine olan sevgisi gelisim yillarinda baslach. 1840°larmn sonlarina dogru Ortagag Avrupa Halk Sarki Metinleri’ni derlemeye basladh. Bir numarali Do Major Sonatr’nin ikinci béliimil ashnda ‘’Minnelied’”adinda bir halk sarkisinin diizenlemesidir. Ayn sekilde iki numarah Fa diyez mindr piyano sonatimn 2.ci béliima de Kont Kraft von Toggenburg’un ©Minnelied”” siirinden esinlenerek yazilmistir. 1848 devriminin baskilanndan kurtulmak igin Amerika’ya gitmek tizere Hamburg iizerinden gegen Macar miilteciler sayesinde Brahms, Macar Miizigi ve Cigan Sahne Stili ile tamsmistir. Bu miizikte sikea kullanlan zengin ritmler, triole figtirler ve rubatolar Brahms’in asin ilgisini gekmis, bu tarza olan hayranhgi hayati boyunca siirmiistiir. Eserlerinde de sikca kullandigi bu ézellikler_kendisinin bu miizige duydugu hayranhiga giizel bir omektir. Brahms’m bir Macat gigmeni olan kemanci Ede Remenyi ile karsilasmast da bu dneme rastlar. Aym dénemde Brahms, Joachim’le Beethoven’in keman kongertosunu seslendirdigi konserinde karsilasmis, hem Joachim’in performansindan hem de Beethoven’in bu eserinden gok etkilenmistir. Brahms’in hayati boyunca etkisi altinda kaldig iki biyik diger eser de yine Becthoven’in 5. Senfonisi ve de Mozart’in “Don Giovanni’’ operast olmustur. Brahms’in Miizik Literatirii’nde kayith olan eserlerinin tarihinin baslangyci 1851 olarak gisterilse de kendisi ashnda bu tarihten énce bestelemeye baslamistir. 1840 ortalarinda Sol mindr tonunda bir piyano sonatt, 1849°da bir vals temast iizerine piyano igin Fantezi, en az bir tane piyanolu trio (trio:iiglti) ve 1851 de piyano ve viyolonsel igin “Lied-Duet” adinda eserler yazdigina dair kanitlar meveuttur. 1847-1848 yillari arasinda Winsen’e yaptigi gezi sirasinda kendi yénettigi Erkekler Korosu igin birgok koral eserler yazmis ve halk sarkilart aranje etmistir. 1853 sonbaharinda o zamana dek yazmig oldugu ve ilk kez yayimlanan eserleri arasina Si minor tonunda bir quartet (quartet: dértlt) ve La minér tonunda bir keman sonati eklenmistir. Ama ne yazik ki bu genglik emeklerinin birgogu kendisinin besteleme konusundaki agin segiciliginden ve titizlige verdigi Gnemden dolay: kendisi tarafindan yokedilmistir. Brahms’in bu tutumu hayatinn sonuna kadar devam etmistir. Oyle ki, 1880 senesinde yeni bestelemis oldugu Mi bemol major tonundaki piyanolu trio’nun birinci boliimiinti arkadaslarmna gésterdikten sonra yok etmistir. 1853 yilt Brahms’in kigisel ve profesyonel hayatinda bir déniim noktast oldu. Amerika’ dan déndiikten sonra Remeyni, Brahms ile olan igbirligini Ocak aymnda verdikleri bir resital ve de Nisan-Haziran aylari arasinda kuzey Almanya’ya yaptiklari konser tunesiyle devam ettirdi. Diger yerlerin yam sira Brahms, hayatt boyunca Joachim ile siirecek olan arkadasligin basladigi Gottingen’de, Liszt ile tanistigi yer olan Weimar’da konserler verdi. Brahms bu dénemde Altenburg’u da ziyaret etti fakat buradaki ziyareti pek o kadar uzun sirmedi. Brahms daha sonra yaz mevsimini gegirmek tizere dehasim kesfeden ve Schumann basta olmak iizere onu déneminin diger iinlii mitzisyenleri ile tamstiran arkadasi Joachim’in yanina, Gottingen’ déndii. Agustos aymm sonunda Brahms Rhineland’da uzun yiiriiyiig turlarma gikmak igin Gottingen’den ayrildi. Burada Wasielewski, Ferdinand Hiller ve Franz Miiller gibi birgok mizisyenle arkadashklar kurdu. Bu dénem siiresince Brahms, Mehiem’de igletmeci arkadas. Deichmann’in sayfiye evinde kaldi ve burada yillar Once kendisini kabul etmeyi reddeden Schumann’1n eserlerini incelemeye baslad. 1853. senesinin Eyl aymnda Brahms tekrar kendini tanitmak amactyla Schumann’larin kapisint galdi ve bu defa bu ziyareti geri gevrilmedi. Bu ziyaretinde Brahms, Schumann’lara kendi bestelemis oldugu piyano eserlerini, oda mtizigi eserlerini ve birgok sarkisim gisterme imkanina sahip oldu. Brahms’ bu performanst, Robert Schumann’ dylesine etkilemis olacak ki Schumann kose yazarhgi yaptigi ‘Neue Bahnen’ (Yeni Ufuklar) adh mizik dergisinde bu gencin yetenegi ve dehastyla ilgili évgii dolu bir makale yazdh. Schumann’ in ifadesine gare her eser birbirinden o derece farklrydi ki sanki herbirisi baghbasina kendi 6z kaynagindan akar gibiydi. Geng Brahms, Schumann’in kendi eserlerini bile dyle fark bir ifade ve yorumla galryordu ki piyano coskuyla inleyen bir orkestraya d6niisiiyor, galinan sonatlarsa biiyak bir senfoniymiscesine tnhyordu. Brahms Ekim ayinda Opus 5 numarah Fa minér tonundaki piyano sonatin. tamamladi. Bu ay1 takip eden iki ay igerisinde Schumann’dan aldigs tavsiye mektuplanyla kendi eserlerini yaymmeilara tanitmak ve bu yaytmetlarin baskilarin incelemek iizere iki defa Leipzig’e gitti. Leipzig’de bulundugu bu sirada halkin éniinde verdigi konserde Opus (opus: eser,is) 1 ve Opus 4 numaralt piyano sonatlarint seslendirdi. Julius Otto Grimm, Ferdinand David, Moscheles ve Berlioz ile tamstt ve Liszt ile tekrar kargilastt. Noel’i gegirmek igin Hamburg’a dondigiinde ilk dort opus numarali eseri Breitkopf & Haertel, diger iki eseri de Bartolf Senff yayimeilik tarafindan basilmak ve yayimlanmak tizere kabul edildi. 1854 senesiyle birlikte Brahms Opus 8 numarali Si Majér tonundaki triosunu yazmaya basladi. Ayn senenin Mart ayinda Robert Schumann’1n sinir krizi gegirip intihara tesebbiis ettigini ve bunun sonucunda Endenich Senatoryumu’na yatinidigim 6grenen Brahms, Clara Shumann’a ve ailesine destek olmak, ev halkinm basinda bulunup onlan idare etmek, Robert Schumann’in kiitiiphanesini diizenlemek ve is gériismelerini organize etmek igin Disseldorf'a gitti. Robert Schumann’mn uzun siiren rahatsizhg1 dénemince esi Clara Schumann piyanistlik kariyerine yeniden basladi. Brahms da bu dénem boyunca Duesseldorf ta kaldr; Clara Schumann’mn esini ziyaret etmesine izin verilmedigi igin Brahms stk sik Endenich Senatoryumu’na gidip Robert Schumann’ saghk durumuyla ilgili bilgiler alip bu bilgileri Clara Schumann’a iletti. Bu swalarda Brahms Clara Schumann’a karsi romantik duygular hissetmeye basladi. Brahms igim Clara Schumann; bir es, bir anne ve bir miizisyen olarak bir kadinda olmast gereken gerektigine inandigs timézelliklere sahip bir kadindi. 1854 yilinin Haziran ayinda Brahms Schumann’ im. bir temasi iizerine onun diger eserlerinden de etkilenerek besteledigi Opus 9 numarali varyasyonlan bilyik bir tutkuyla baglandigi Clara Schumann’a ithaf etti, Brahms’n bu duygulari karsisimda Clara Shumann’in ona karst olan duygulan ise bir annenin bilyik bir ogluna duyabilecegi bir sevgi seklindeydi. Robert Schumann’in 1856 Temmuzu’nda dliimiinden sonra Clara Schumann ve Brahms Rhine (Ren) bélgesine ve ardindan Isvigre’ye gitmek itzere kisa bir yolculuga giktlar. Bu yolculukta gelecekleri hakkinda tartistilar ve yolculugun sonunda ikisi de yollarim ayirdilar. Fakat yine de arada sirada yasamus olduklant ciddi anlasmazhk ve tartismalara ragmen en yakin iki dost olarak kaldilar. Brahms Clara Schumann ile tim dziintillerini ve mutluluklarim paylast: ve onunla devaml: baglant: iginde kaldi ve fikirlerini Gnemsedi ama kimi zaman Clara Schumann’in eserleri igin yaptigi degerlendirmeleri ok fazla dikkate almadi. Bir besteci, icraci ve iyi bir diizenlemeci olan Brahms, miizigini hep savunan ve takdir eden Robert Schumann’a olan minnet borcunu asla unutmad: ve onun birakmus oldugu mirasi devam ettirmek igin gabaladi. Brahms 1850 senesinin sonlarina dogru Alman sahnelerinde tekrar yerini aldi, Opus 10 numarah Balladlarr’nin 1856 Subatr’nda yayimlanmasindan sonra 1860 senesine kadar yaymlanmak iizere baska bir eser bestelemedi. 1855 ve 1856 dineminde paraya ihtiyact oldugu igin solo ve oda milzigi olmak tizere kendisi igin birgok konser aktiviteleri diizenledi. Ayrica orkestra eslikli ilk konserlerini de bu dénemde verdi. Bu konserlerinde Mozart’in KV. 466 numarali Re Mindr tonundaki piyano kongertosunu ve Beethoven’in 4. ve 5. piyano kongertolarim galdi. 1860°larm sonlarinda dogru ise tek tlk konserler yapt, 1857 senesinde Detmold’daki bir amatérler korosunda piyano 8Bretmenligi ve bu koronun sefligini iistlenmek tizere tig aylik bir szlesmeyaptt. Brahms bu gérevi iki sonbahar dénemi siirdiird. 1859°da Hamburg’da kendi kurdugu ve tig sene sefligini yapigi amatér kadinlar korosunu yénetti. Aslinda 1850°ler Brahms’ yogun sekilde miizik galsmalari ve arastirmalar yaptigi bir dénemdi. Schumann’m gegirdigi ruhsal rahatszik Brahms’ yaraticthk ve akil hastalgi arasindaki iliski hakkinda gok fazla diisiinmesine neden olmustu. Aymi zamanda Clara Schumann’a ve 1858 sonbaharmnda Gattingen’de bir profesériin kizi olan Agathe von Siebold adinda bir bayana besledigi duygular onun “iyi insanlar” ve ° iyi miizisyenler”” arasinda bir segim yapmaya zorlandigi bir dénemdir. 1855 yazda o dénemlerde gok fazla eserler ortaya cikaramadigi dénemde Brahms, Clara Schumann’a yazdigi bir mektubunda nasil beste yapildigim ve nasil yaraticr olundugunu ark bilmedigini ifade etti. Ancak Joachim ile karsihkh degig tokus yapuklan polifonik denemeler ve kompozisyon galsmalari kontrpuan hakkindaki becerisini kisa zamanda cok gelistirdi. Kendini gelistirmek adina eski gag miizigi ve halk mtizigi tizerine ve buna ek olarak orkestra sefligi tizerine yap oldugu gahsma ve arastirmalar kendi stilini ortaya gikardi; melodik, ritmik ve metinsel dagarcigam zenginlestirdi. Ozellikle ‘Sturm und Drang” (Furtina ve Gerilim akim) adh eseri, opus 15 numarali re min6r tonundaki piyano kongertosu ve opus 11 ve 16 numarali iki Klasik tarzda serenadlar, orkestrasyon sanati hakkindaki becerilerini gelistirmesine ve bu sanatin sirlarmt iyice ogrenmesini sagladh. Brahms’in kontrpuan ve eski gag miizigi tizerine yaptigi galigmalan arasinda bu dénem ve stiline olan agin ilgi sevgisini kanitlayan barok stili dans pargalan, org igin yazdigi preltid ve filgleri, neo-rénesans ve neo-barok tarzinda yazdig koral galismalari bulunmaktadir. Brahms 1858°de asik oldugu Agathe von Siebold’dan ilham alarak Hamburg’da sefligini yaptigi amator kadinlar korosu igin birgok sarktlar ve dietler bestelemis; ayrica halk sarkilarindan etkilenerek diizenlemeler yapmustir. Bir Macar melodisi iizerine piyano igin yazilmis olanopus 21, 1 ve 2 numarah varyasyonlan, ihtirash bir agilisa sahip olan opus 60 numarali do minér tonundaki piyanolu quartetinin ana motifi de bu déneme aittir. Ayrica Brahms, 1862 senesinde Clara Schumann’a opus 68 numarali birinci senfonisinin birinci biliim Smegini gindermistir. 1850°lerde Brahms’ en gok mesgul eden eseri re minér tonundaki piyano kongertosudur. Birinci bélimiin agihsi ilk olarak iki piyano sonati olarak tasarlanmustir. Ancak eser iki piyanonun bile saglayacag imkanlan astigindan dolay: Grimm, Joachim ve Marxsen’in yardim ve tavsiyelerinin dogrultusunda Brahms eseri nce bir senfoni daha sonra da piyano kongertosu olarak bestelemeye karar vermistir. Bu kararin alinmasi 1855 senesinde oldu ve de eserin tekrar orkestra igin diizenlenmesi ve tamamlanmast da 1856 senesinin sonbaharm buldu. Birinci bolimin tamamlanmasinin hemen ardindan kongertonun “Rondo-Finale”” yani son béliimi tamamlandi ve en son olarak eserin “Adagio” bashkh ikinci bélimt tamamlandi. Ancak eserin tam anlamryla tamamlanmasi Hannover ve Leipzig’de halka sunulmasina ragmen 1859 senesinin Ocak aymi buldu. Harcanan bu kadar enerji ve emege karsilik Brahms bekledigi elestiriyi bulamadi . Eser igin yapilan kritikler Brahms’ biylk bir hayal kirskhigina ugratti. Oyle ki déneminin yayimetlans eseri basmays dahi kabul etmemislerdi. 1860°h yillanin baslarmda Brahms yaylilar igin iki sextet (altih), bir piyanolu quintet (besli), 2 piyanolu quartet, cello ve piyano igin bir sonat ve bir komo triosu, Schumann, Handel ve Paganini’nin temalant tizerine piyano igin gesitlemeler, solo ve vokal gruplar igin piyano eslikli: birgok sarkilar ve buna ek olarak Opus 39 numarahi valslerini bestelemistir. Brahms’in beste caligmalant artik hem daha bilyik miizik formlarim hem de Schubert’in kisa popiiler dans parcalarmt igermektedir. Enstrumantal mizikte, Romantik dénemin erken piyano sonatlarina canlihik katan ve bunlarin biltinluk kazanmasim saglayanyaratict Liszt usultl tematik d6niistimler yerini ezgisel, tematik yansimalarm agirhikta oldugu daha dengeli, duygusal ve entellektiel égelere birakmustir. Brahms’in gelistirdigi Beethoven’i animsatan garpici tonal degisimler, miizigin yilksek doruklara ulasmasi, uzun ve devamh gelisen melodiler, majér ve minor tonlar arasi gegisler, ritmik ve melodik halk mizigi Sgelerinin sikea kullanm gibi dzellikler bu dénemden itibaren kariycrinin sonuna dek yarattigi eserlerinin temel karakterini ve stilini olusturmustur. 1862 senesinde Brahms ilk defa Viyana’ya gitti. Burada Clara Schumann ve diger arkadaslarma yazdigi eserlerinden émekler sundu. En basta gelen milzikal otoriteler tarafindan tanindi, kabul edildi ve burada birgok oda mlizigi ve solo konserleri verdi. Brahms Viyana’da piyanist Julius Epstein, yayli quartet grubundan kendi iki piyanolu quartetini seslendirdigi viyolinist Joseph Hellmesberger, piyanist Carl Tausig ve piyano yapimcist Streicher ile tanistt. Brahms uzun bir stireden beri Hamburg Filarmoni Konser Sirketinin sefligini 1863 senesinin baharinda ‘Vienna Singakademie’nin yoneticiligine getirildi. tki yapma arzusu igerisindeydi. Ama malesef bu arzusu yerine gelmemi déinem boyunca bu gorevin basinda kaldi. Gérevi siiresince ‘a capella’ (csliksiz) Ronesans eserlerini, Bach’in bir kantanint, Noel Oratoryolary’ndan bazi béliimleri, Beethoven, Mendelssohn, Schumann ve kendi eserlerini y6netti. Brahms uzun stire boyunca Viyana’da kalmayi sUrdilrdiiyse de maddi zorluklar onu 1865’ten 1869 senesine kadar Almanya, isvigre, Avusturya, Macaristan, Danimarka ve Hollanda’da konser vermek igin uzun tumelere gikmasina neden oldu, Kendisi Bach, Haydn, Mozart, Beethoven, Schubert, Schumann, Couperin, Rameau, Clementi ve Scarlatti’nin eserlerinden olusan ok genis bir repertuvara sahipti. Verdigii solo konserlerinin yanisira Joachim ve Stockhausen ile sik sik konserlere giktu. Bu miizisyenlerle birlikte Beethoven, Schubert ve Schumann’: ttim dénem sarkiarinin tanitumina Sneiilik etti.1865 senesinin $ubat ayinda Brahms annesinin dliimityle gok sarsildi. Annesinin dliiminiin ardindan 1866 senesinin yazinda 6 boliminii tamamladigi opus 45 numarah ‘Ein Deutches Requiem” (Bir Alman Agiti) adh eseri tzerinde galiymaya basladi. Eserin ilk fig boliimiintin 1 Arahk 1867°de Viyana’da, alti boliimiintinilk defa Bremen’de seslendirilmesinden sonra eserin son béliimii “Thr habt nun Traurigkeit”’1n (Su Anda Uzgiinstintiz) cklenmesiyle tamamlandi ve tim eser bastan sonra ilk defa 18 Subat 1869°da “Leipzig Gewandhaus’’da seslendirildi. Eser hakkinda yapilan olumlu elestiriler ve eserin Almanya, Isvigre, Hollanda, ingiltere ve hatta Rusya’da gostermis oldugu Ustiin basar Brahms’: Gnemli ve Unld bir besteci yaptt. 1868°de Goethe’nin metni dzerine 1863 senesinde bestelemeye basladigi “Rinaldo” isimli, opus 53 numarali tenor, erkekler korosu ve orkestra igin kantantim tamamladi. Bu eserini, diger koro ve orkestra eserleri takip etmistir. Bunlar 1869°da metnini yine Goethe’den aldigi opus 53 numaral ‘Alto Rapsodi”’si, 1871’de tamamladigi ve metni Hélderlin’e ait olan opus 54 numarah ‘Schicksalslied’ (Kader $arktsi), {ncil’e ait metinlere dayanarak besteledigi opus 55 numaralt “Triumphlied’ (Zafer Sarkist), imparator Wilhem I’e adadigi ve metni Schiller’e ait olan ve 1882’de tamamlanan opus 82 numarali ‘Naenie’ ve 1882’de tamamladigi, metni yine Goethe’ye ait olan opus 89 numarali “’Gesang der Parzen’? adh eserleridir. Orkestra eslikli koro eserlerinin yanisira Brahms eslikli ve esliksiz birgok sarkilar besteledi. 1868 senesinde 1856’dan beri yazdig tim sarkilarim her biri 25 sarkidan olugan 5 albiim geklinde yaymnlanmasi igin toplad.. Bu sarkilann gogunun temast ask iizerinedir. Bu eserlerden bazilari opus 52 numaralt ask igin olan keyifli bir beklentiyi anlatan ‘Liebeslieder’ valsleri; opus 57 numarah ‘Lieder und Gesaenge’ adh eserleridir. 1860°larda Brahms birgok geng bayandan duygusal anlamda etkilenmisti. 1869°da Julie Schumann’a olan bilyik askinin yanisira 1863°te onunla birlikte saatlerce Schubert’in vekendisinin sarkilarm galisan Viyanalt bir bayan olan Ottilie Hauer’e neredeyse evlenme teklif etmisti, Hatta daha sonralani Heinrich von Herzogenberg ile evlenen piyanist Elizabeth Stockhausen’e dylesine asik olmustu ki ona piyano dersi vermeyi birakmak durumunda kalmisti. Neyse ki miizikal kariyeri dn planda oldugu igin kisisel duygu ve ézgirligtinil kontrol altina almay1 basardi. Oysa babasinin durumuysa oldukga farkhyd. Annesinin éliimiiniinden bir sene sonra babasi 18 yasinda Caroline Schnack adinda geng dul bir bayanla evlendi. Brahms daima bu kadim babasina iyi baktig1 igin sevdi, saydi ve ileriki senelerde kendisine maddi destek dahi sagladi. 1872’de Brahms “Gesellschaft der Musikfreunde”* (Mivzik Dostlari Dernegi)'nin yoneticiligine getirildi. Aym senenin Kasim ayinda sirketin diizenledigi konserlerde orkestra sefligi yapmaya basladi. Brahms’in bu girketle olan sézlesmesi tig yil devam etti, Burada galistyéi dénem stiresince bestelemeye vakit ayirabilmek igin ofis islerinden uzak kaldi. Detmold’da ki igi, onun tam bir senesini kaybetmesine neden olmustu ve aymi sekilde ‘Singakademie’de de bir sene galismisti. 1870 senesinde calistig1 sirketin orkestra sefligini Once reddetmisti. Ancak babasm éliimiyle birlikte iki yil sonra 40. yasgtintine yaklastigi dénemlerde bu sirketin yéneticiligini hem orkestra hem de koro sefi olarak tistlenmeyi kabul etti. Bir mitzik direktértt olarak Brahms ‘Gesellschaft”” Orkestrasi’m yeniden organize etti. Birgok amatér miizisyeni orkestradan gikardi ve yerlerine saray opera orkestrasindan profesyonel mizisyenleri aldi. Ayrica orkestra igin ekstra prova saatleri talep etti. Orkestrayt zengin erken barok ve barok dénem mizigi repertuvariyla tanistird:. Able, Eccard, Isaac, Jacob Handl, Bach, Handel, Haydn, Mozart, Beethoven, Schubert gibi birgok bestecinin ve kendisinin orkestral ve Gzellikle koral eserlerini galistirdi. Kendi eserleri igerisinde ‘Ein Deutsches Requiem’, ‘Alto Rapsodi’, ‘Schicksalslied’ ve “Triumphlied’ adheserlerini yénetti. Orkestra hakkinda yapulan kritikler, programin ciddiyetinden séz etti; nitekim ilk basta koro elemanlant programin agsrhigindan_ ve zorlugundan sikayet ediyorlardi. Tim elestiri ve sikayetlere kargin Brahms’in bu orkestranm bagina gegmesi orkestra ve koro elemanlan igin gok olumlu sonuglar verdi, Brahms Konrat: bittiginde de bu dernekten dostane bir sekilde aynildh. Brahms seneler boyunca Beethoven’in gelistirdigi senfonik tarz ve yayl. quartet tarzi iizerinde gok galist, Bu tarzlan daha gelistirmek igin bunlar izerinde cok ugrast. 1873 senesinin yazinda yaymlamaya degdigine inandig. opus 51 numaral do minér ve la mindr tonlanndaki iki yay quartetini tamamladi. 1873-1874 senelerinin kag déneminde 1850 senesinde yazmaya basladigs ve iizerinde galismay: 1875 senesine dek stirdigii opus 60 numaralt Do Minér piyanolu quartetine son boltimlerini ekledi. Ugti de mindr tonda olan ciddi oda mUizigi eserlerine ek olarak 1867°de bu eserlere nazaran daha neseli tarzdaki Si Bemol Majér tonundaki 67 opus numaraht yayhilar quartetini besteledi. Bu eserlerin yam sia Brahms, orkestral milzik tizerine besteleme galsmalarm da devam ettirdi. Kendisini yazarken daha Szgiir ve rahat hissettigi, genisletilmis bir form olan ‘varyasyon’ formundaki daha dnce iki piyano igin tasarladiga ‘Haydn’in bir Temasi Uzerine Cegitlemeler’ini besteledi. 1876 senesinde Uzerinde 1862°den beri galistig 1 numarali Do minér tonundaki senfonisini tamamladi. Daha Gneeki 1, Senfoninin koyu, aju karakterine ve de bilyik giiglatugtine karsin, daha agik, sade ve de pastoral bir karakter tasryan re majér senfonisinin tamamlanmasi da uzun stirmedi. Bunlan, 1880 senesinin yazinda sakact bir karakter igeren ve Ogrenci sarkilarindan esinlenerek yazdig ‘Akademik Festival Uvertiri’ ve ‘Trajik Uvertiir’ adh iki orkestral eseri daha takip etti, 1883°ten 1885°e kadar gegen dénem Brahms’ orkestral bestelemeye en gok agarlik verdigi dénemdir. Bu zaman siireci igerisindeBrahms 3 numaral Fa minér senfonisini ve 4 numarah Mi minor senfonisini yazmistir. 1878"de Joachim ile isbirligi iginde yazdig ve tamamladigi Re Major keman kongertosu, 1881’de Marxen’e adamig oldugu Si-bemol Major tonundaki 2 numarali piyano kongertosu ve 1887’de Joachim ve Robert Hausmann’a ithaf ettigi keman ve cello kongertosu olgunlasmis. orkestral eserlerinin ve miziginin doruk noktasina ulasmis Onde gelen drnekleridir. Brahms Keman Kongertosu’nu tamamladygi sirada 1 numaral Sol Majér tonundaki piyano ve keman sonati tizerinde galismaya baslamus ve bu eseri de keman kongertosunu yazdigi senenin yazinda tamamlamistr. Brahms bu donemde orkestra ve orkestra eslikli eserlerinden baka birgok sayida da oda miizigi eserleri ortaya gikarmistir. Bunlardan bazilan 1882’de tamamladigi 2 numaralt do minér piyano triosu, 1 numarali fa maj6r yayhlar quarteti; 1886°da tamamladigi 2 numarah fa majér gello sonati, 2 numarali la majér keman ve piyano sonati, 3 numarali do mindr piyano triosu; 1886-1888 seneleri arasmda tamamladigi 3 numarah re minér keman ve piyano sonati, ve 1890 senesinde besteledigi 2 numarah sol majér yaylilar quintetidir. 1870 ve 1880 seneleri arasinda solo piyano eserlerine 1871’den 1878’e kadar besteledi daha piyano eseri ve piyano igin iki rapsodi daha eklemistir. Ayn zamanda sekiz tane kendisi piyano eslikli ve esliksiz olmak iizere birgok sayida dirt sesli ve iki sesli olmak tizere koral pargalar ve solo sarkilar tiretmistir. 1874 senesi Brahms’in konser piyanisti olarak konser tumelerine giktigs ve de konuk sef olarak sikga davetler aldigi bir dénemdir. Konserlerde galinan eserlerin gogu Brahms’a aittir. 1874°ten itibaren yirmi sene silresince Brahms Almanya, Hollanda ve Isvigre’nin énde gelen biiytk sehirleri ve Macaristan, Gekoslovakya ve Polonya gibi birgok yerde konser vermistir. 1881°de Meiningen Saray Orkestrasi’n cok iyi efitilmis 49 miizisyeni ile ‘Nani’ adh eserini, 2 numarah piyano kongertosunu ve 4 numaral senfonisini seslendirme imkanim bulmustur.Brahms’ tnt giderek tim Avrupa kitasina, Ingiltere’ye, hata ‘Amerika’ya kadar yayildi. Kendisi asilzade ve aristokrat hayranlari tarafindan tekrar tekrar birgok seref Sdilliine layik gorilldil. Breslau ve Menningen’de kazandiga Riitbesi, 1877’de Londra Filarmoni Cemiyeti tarafindan Altin Madalya , ayn. sene Prusya Seref Riitbesi, 1885’te Avusturya Seref Riltbesi, 1889°da Leopold Emperyal Avusturya Seref Ratbesi, aynt sene Beethoven-Haus tarafindan fahri Hlerin yanisira 1873 senesinde Wagner ile birlikte Bavyara Seref asil yelik Gdillerine layik g6rildU. 1876 senesinde Cambridge Universitesi’nden aldigi fahri doktorluk teklifini geri gevirdi giinkii Ingiltere’ye gitmek istemedi. Bircok konserler, aldigi ddiiller ve eserlerinin satis sayesinde Brahms mitevazi hayatim fazlasiyla Karsilayacak derecede gelir sagladi. Oyle ki, ilerdeki senelerde yayrmeisi olan Simrock’a kendi adina yatirim yapmasi icin yetki verdi. Artik maddi bir sikintist olmadigi igin kendisine 1876°da gelen Diisseldorf ‘Yonetmenligi ve 1884’te KéIn Konservatuanr Midirlagit gibi daha birgok teklifleri geri cevirdi. Brahms oldukga cémert bir insandi; ailesine, birgok geng miizisyene maddi destekler sagladi. Hatta birgok burs verme projelerine destek sagladi. Kendisi igin yaptigi en cémertge harcama italya’ya arkadaslarim ziyaret etmek igin dizenledigi sckiz uzun tatil oldu. Bunun diginda oldukga tutumlu ve miitevaz1 bir hayat siirdi. Brahms dénemiminin geng bestecilerine ve bu bestecilerin eserlerine sempati duydu ve yukarida da belirtildigi gibi birgok geng milzisyeni heveslendirmek adina maddi yénden destek safladi. Ozellikle Dvorak’a her yOnden destek oldu. Yayimeist olan Simrock’u Dvorak’in eserlerinin basilmasi igin tegvik etti. Dvorak’in kendisine oldugu kadar ailesine de maddi yardimda bulundu. Eserlerinin diizeltilmesinde yardime: oldu. Ayrica kompozisyon dprencileri olan Walter Rabl ve Gustav Jenner’i de Simrock’a tavsiye etti.Brahms’in yalmz mitzisyenlerden degil, ayrica yazar, sair, artist, bilgin, profesyOnel ve zengin tiiccarlardan olusan genis bir arkadas gevresi vardh. Bestecilerden Karl Goldmark ve geng Johann Staruss ile ¢ok samimi dostluklart oldu. Brahms Goldmark ile birlikte italya’ya gitti ve ayrica Strauss ile de beraber tatil yap Hayatinin son déneminde Brahms derin duygular hissettigi iki geng kiz kardes ile tamstt, Bunlardan biri Julius Stockhausen’in grencisi olan Hermine Spies adinda bir kontraltoydu. Bu yetenekli ve zeki olan geng kadin neseli tabiatt ile hem Brahms’in zinde hissetmesini sahyor hem de onun yazdigi sarkilarina farklt bir canhk ve anlam katiyordu. Sanatkarhgi ve gitzelligi ile Brahms’ dikkatini geken bir baska kontralto 1890 senesinde tamidigi Alice Barbi oldu, Brahms giizel, zeki ve yetenckli kadinlara duydugu asin ilginin yanusira bunun aksi 6zelliklere sahip olan kadmnlardan hig hoslanmadh, hatta bu tarz kadinlari kaba bir dil ile reddeden bir yaprya sahipti. Kariyeri boyunca Brahms dart el piyano ve piyano igin eserler yazmug ve uyarlamalar tizerinde galismis ve bu tarz tizerine oldukga fazla zaman ve enerji harcamistur. Schumann’in piyano’lu quintet ve quarteti, Joachim’in tig uvertiiri, gogu kendine ait olan oda mtizigi ve orkestral yapitlan tizerine yapmig oldugu transkripsiyon galigmalan miizik literattirinde ciddi bir anlam tagirlar. Bu eserlerin yam sira Bach, Chopin, Gluck, Schubert ve Weber gibi bestecilerin eserlerini piyano igin uyarlamistir. Aynt zamanda Handel’in vokal diletleri ve triolarim piyano igin; Schubert’in alt: garkisim orkestra igin, Mi bemol Majér tonundaki ayinini ve diger koral eserlerini piyano igin ditzenlemistir. Brahms’1n Erken Barok Dénem’e duydugu ilgi ve bu dénem itzerine yapmis oldugu salismalar onu C.P.E Bach, W.F. Bach ve Frangois Couperin gibi bestecilerin yapitlarim ciddi boyutta inceleme igine yonlendirmistir. Mozart’in Requiem’i, Schubert ve Schumann’in birgok yapitlani izerinde galigmalari olmus, fakat bunlart yayimlatmamistir.Brahms’in genig miizikal arsivi ve bu argivin iginde déneminin_ en nadir baskilart olarak bulunan degerli notalar, el yazimlan, kitaplar, kendisinin eski miizigin yam sira tarihi seylere duydugu derin ilgiyi agikga yansitmaktadir. Bu degerli koleksiyon Domenico Scarlatti’nin el yazmasi ve eski baski sonatlan, 60 sayfadan fazla Beethoven’a ait olan besteleme galismalarmin orijinal taslaklart, Haydn’in opus 20 numarali kendi el yazim olan yaylilar quarteti, Mozart’ 40. Senfonisi, Schubert’in gok sayida garkalari, Chopin’in Mi Minér Mazurka’si ve La bemol Major Prelud’ senfonisi ve Wagner’in Tristan und Isolde ve Das Rheingold operasindan Schumann’ orijinal el yazmas. 4 numaral, pargalarim igerir. El yazisi seklinde ya da baski olarak bulamadigs birgok miizigi Brahms kendisi tekrar yazmug ve kopya etmistir. Bu eserler genellikle Avrupa halk miizikleri, Rénesans ve barok sanat milzikleridir. Kendisi ézellikle kendinden énce gelen bestecilerin eserlerinde iginde paralel oktavlar_ ve beslilerin bulundugu pasajlara asin igi géstermiy ve bu pasajlanin koleksiyonunu yapmustir. Brahms’in tarihe duymus oldugu ilgi ve bu alandaki bilgisi eserlerine de yansimistir. Rénesans ve Barok polifonisinin Grnekleri Gzellikle koral eserlerinde yeni miizik dili ile birlesmis bir gekilde ama eski tarz milzigin tam aksine apayn bir stil ile hakimiyetini belli eder. Brahms’mn olusturdugu bu yenilik miizik literatiriinii zirveye gikarmistir. Bu tarz sentezler enstrumantal miziginde de mevcuttur. 1850’lerin ortalarnda Haydn’in bir temasi tizerine besteledigi Fa majér tonundaki yaylilar quintetinin agir bélimt saraband ve gavotte olmak iizere neo barok tarzindadir. Brahms’in enstrumantal eserlerinde aynt zamanda halk mizigi dgeleri, basta “sytle hongrois’”” yani Macar stili seklinde, aBirligimi gosterir.1890°h seneler Brahms’ birgok arkadasinin hayatint kaybettigi dénemdir. 1892°de Elisabeth von Herzonberg 45 yasinda, bir sonraki sene Hermine Spies 36 yasinda dlmils ve bunlarin ardindan Billroth, Billow ve Spitta lig ay iginde lmislerdir. Brahms ise artik yasin iyice hissetmeye baslamistir. 1890°1n sonunda ve de 1894°tin basinda sagligi hentiz yerinde olmasina ragmen bir besteci olarak isinin sona erdigini beyan etmistir. Bu dénemde iki senfoni fizerine galisilmustir fakat bunlar da tamamlanamamustir. Meiningen Saray Orkestrasi’nn Klametgisi olan Richard Muhifeld sanat becerisiyle Brahms’t etkilemig ve ona ilham vererek onu bu uyusuklugundan tekrar harekete gecirmistir. Mhifeld’in yeteneginden ve sanatsal becerisinden oldukga etkilenen Brahms bu dénemlerde en son 1895’te yayinlanan opus 114, 115 ve 120 numarah oda mizigi yapitlanm onun igin yazmustir. 1891 senesinde Brahms 1850 senesinden itibaren besteledigi 13 tane kanonu bir araya topladi ve bunlar: yayimladi. 1894 senesinde kendi uyarlamig oldugu 49 tane Alman Sarkisi’nt 7 cilt altinda bir araya getirdi. Bununla birlikte iginde daha Onceden de bestelemis, fakat yayimlatmamis oldugu kisa piyano pargalarimn bulundugu piyano eserlerini son déneminde Opus 116, 117, 118 ve 119 olarak yayimlatmistir. Brahms’ miziginin zaferi ve Gini Avrupa’da gin gectikee daha da yayilmaya basladi, 1895 senesinin Ocak ayinda, Leipzig Festivali’nde tig gin boyunca iginde iki piyano kongertosunun da bulundugu oda mizigi ve orkestral eserleri seslendirildi. Aym: etkinlik aym senenin Eyldl ayinda tig gtin arka arkaya Meiningen’de yer aldi. Ekim ayinda Zitrih’te ki bir konser salonunun agilginda Beethoven’in 9. Senfonisi ile birlikte “’Triumphlied”” adh eseri seslendirildi, 1896 senesinin Ocak ayinda Berlin’de yine Eugen d°Albert’in solist oldugu konserde iki piyano kongertosunu yonetti. Bu onun sahnede son bulunusu oldu.1896 senesinin Mayrs ayinda Clara Schumann’in 6ltimle burun buruna oldugu dénemde Brahms hayatin anlami ve dliim iizerine olan duygulanin yansittigi Vier emste Gesaenge”” (Dirt Ciddi Sarki) adit eserini besteledi. 20 Mayis’ta Clara Schumann’in éltimti tizerine en son eseri olan Opus 122 numarali Org igin 11 Koral Preliidleri’ni besteledi . Bu dénem Brahms’in kendi zamaninin da az kaldigin fark ettigi bir dénemdir. Soluk sararmig olan benzi kendisinin ne kadar ciddi boyutta rahatsiz oldugunu ortaya koysa da Brahms arkadaslarina bunu daima reddetmistir. Ama ortadaki gergek guydu ki Brahms ; babasim da Sldiiren karaciger kanseriydi, Hayatimn son aylarinda Brahms’1n bakimiyla bizzat ev sahibesi olan Celestine Truxa ve Viyanali dostlan ilgilendiler. Viyana Filarmoni Orkestras! 7 Mart 1897'de bestecinin de bulundugu konserinde bestecinin 4 numaralt senfonisini seslendirdi. Eserin her béliimtintin sonunda Brahms halk tarafindan ayakta alkisland. Bu onun halkin iginde son olarak bulunugu oldu. Brahms 3 Nisan 1897’de karaciger kanserine yenik diistii ve hayata gézlerini yumdu. Brahms Viyana’da ‘*Zentralfriedhof” “Viyana Merkez Mezarhir’°nda Beethoven ve Schubert’in yaninda topraga verildi. Brahms gegerli bir vasiyet birakamadan dldigil igin arkasmdan brraktigi mali ve milk igin wzun stiren yasal durusmalar oldu. Yalniz Brahms’in arzusu ‘izerine ona ait olan birgok kitap, nota ve Snemli el yazmasi kitap ve notalar Viyana’daki “Gesellschaft der Musikfreunde”” yani Miizik Dostlar Demegi tarafindan sahiplenildi.20 I BRAHMS’IN ESERLERININ LiSTESi Eser Do Major Piyano Sonat Fa diyez Minor Piyano Sonat 6 Sark: (Tenor veya Soprano ve Piyano igin) Liebestreu Liebe und Fruhling I Liebe und Frithling IL Lied aus dem Gedicht ‘Ivan’ In der Fremde Lied Piyano igin Scherzo (Mi bemol Majér) Fa mindr Piyano Sonat 6 Sarki (Soprano veya Tenor ve Piyano igin) 6 Sark (Tek ses ve piyano igin) Treue Liebe Parole Anklinge Volkslied Der Trauernde Heimkehr10 11 12 13 14 15 16 21 Si bemol Majér Piyano’lu Trio (Piano, Keman ve Viyolonsel icin) Schumann’ in bir temast iizerine Piyano igin 16 gesitleme (Fa diyez Minor) Piyano igin 4 Ballad Bilyiik Orkestra igin Serenad (Re Majér) ‘Ave Maria (4 kadin sesi orkestra veya org igin) Begribnisgesang-Cenaze Sarkust (5 Ses, Uflemeli Galgilar ve Timpani igin) 8 Sark ve Romanslar ( Tek ses ve Piyano icin) Vor dem Fenster Vom verwundeten Knaben Murrays Ermordnung Ein Sonett Trennung Gang zur Liebsten Standchen Sehnsucht Re minor Piyano Kongertosu No.1 Kiigtk Orkestra igin Serenad (La Major)17 18 a 20 22 4 Sark (3 kadin sesi, iki korno ve Arp igin) Es tint ein voller Harfenklang Lied von Shakespeare Der Gartner Gesang aus Fingal Yaylilar igin $i Bemol Majér Sextet (2 Keman,2 Viola, 2 Viyolonsel) 5 Siir (Tek Ses ve Piyano igin) Der Kuss Scheiden und Meiden In der Ferne Der Schmied An ein Acolsharfe 3 Vokal Dilet (Soprano, Alto ve Piyano igin) Weg der Liebe I Weg der Liebe II Die Meere Piyano igin 2 ayri gegitleme Orijinal bir tema tzerine (Re Majér) Bir Macar Sarkist tizerine (Re Major)22 23 24 25 26 27 23 Sieben Marienlieder-Meryem Ana Sarkilan (Kansik koro igin, a cappella) Der englische GruB Marias Kirchgang Marias Wallfahrt Der Jager Ruf zur Maria Magdalena Marias Lob Schumann’ bir temasi tizerine 4 el Piyano igin gesitlemeler (Mi bemol Major) Handel’in bir temasi dzerine Piyano igin gesitlemeler ve fig (Si bemol Major) Sol Minér Piyano’lu Quartet No.1 La Majér Piyano’lu Quartet No.2 The 13th Psalm (3 sesli kadinlar korosu, org veya piyano igin) Alto,Bariton ve Piyano igin 4 Diet Die Nonne und der Ritter Vor der Tir Es rauscht das Wasser Der Jager und sein Liebchen29 30 ow 32 33 24 2 Motet (5 ses ve karisik koro igin, a cappella) Es ist das Heil uns kommen her Schatfe in mir, Gott, ein rein Herz, Geistliches Lied-Kutsal Sark (4 sesli koro, org veya piyano igin) 3 Vokal Quartet (Soprano, Alto, Tenor, Bas ve Piyano igin) Wechsellied zum Tanze Neckereien Der Gang zum Liebchen Piyano ve Tek Ses igin 9 Sark. Wie rafft ich mich auf in der Nacht Nicht mehr dir zu gehen Ich schleich umher Der Strom, der neben mir verrauschte Wehe, so willst du mich wieder Du sprichst, dass ich mich tiuschte Bitteres zu sagen denkst du So stehn wir, ich und meine Weide Wie bist du, meine Kénigin Magelon $arkilarr’ndan 15 Romans (Tek ses ve Piyano igin) Keinen hat es noch gereut Traun! Bogen und Pfeil sind gut Sind es Schmerzen, sind es Freuden_34 34b 35 36 37 38 39 25 Liebe kam aus fernen Landen So willst du des Armen Wie soll ich die Freude War es dir Wir miissen uns trennen Ruhe, Siissliebchen Verzweiflung- So ténet denn Wie schnell verschwindet ‘Muss es ein Trennung geben Sulima- Geliebter, wo zaudert Wir froh und frisch Treue Liebe danert lange Fa minor Piyano’lu Quintet Fa minor iki Piyano igin Sonat Paganini’nin bir temast iizerine Piyano igin gesitlemeler (La Minér) Yayh sazlar igin Sol Major Sextet No.2 (2 Keman,2 Viyola,2Viyolonsel) Drei Geistliche Chire — 3 Kutsal Koro (Kadinlar korosu igin, a cappella) O bone Jesu Adoramus te, Christe Regina coeli laetare Mi minor Piyano ve Cello Sonatt No.1 4 el Piyano igin 16 Vals40 41 2 26 Korno (Viyolonsel ya da viyola),keman ve Piyano’lu Trio (Mi bemol Majér) 5 Sark (Erkek sesi igin) Ich schwing mein Hom ins Jammertal Freiwillige her! Geleit Marschieren Gebt acht! 3 Sark (6 sesli karisik Koro igin, a cappella) Abendstiindchen Vineta Darthulas Grabegesang 4 sarki (Tek ses ve Piyano igin) Von ewiger Liebe Die Mainacht Ich schell mein Hom ins Jammertal Das Lied vom Herm von Falkenstein 12 Sarki ve Romans (4 kadin sesi igin, a capella veya piyano ile birlikte) Minnelied Der Brautigam Barcarole Fragen46 47 27 Die Miillerin Die Nonne Nun stehn die in Bliite Die Berge sind spitz ‘Am Wildbach die Wieden Und gehst du iiber den Kirchhof Die Braut Marznacht Ein Deutsches Requiem (Solistler: Soprano, Alto, Tenor, Bas; Koro ve Orkestra igin) 4 Sarki (Tek ses ve Piyano igin) Die Krinze Magyarisch Die Shale der Vergessenheit An die Nachtigall 5 Sarka (Tek ses ve Piyano igin) Botschaft Liebesglut Sonntag, O liebliche Wangen Die Liebende schreibt48 49 50 SL 52a 52b 28 7 Sark ( Tek ses ve Piyano icin) Der Gang zum Liebchen Der Uberliufer Liebesklage des Madchen Gold tiberwiegt die Liebe Trost in Triinen Vergangen ist mir Gitick und Heil Herbstgeftih! 5 Sarki (Tek Ses ve Piyano igin) ‘Am Sonntag Morgen An ein Veilchen Schnsucht Wiegenlied Abenddémmerung Rinaldo Kantat (Tenor, Erkekler Korosu ve Orkestra igin) 2 Yayh Quartet No:1 ve No:2 (Do Minér, La Minér) 18 Liebeslieder Valsleri (4 Ses ve 4 el Piyano igin) 18 Liebeslieder Vaisleri(4 el Piyano igin uyarlama) Alto Rapsodi (Alto, Erkekler Korosu ve Orkestra igin) Schicksalslied- Kader Sarkisi (Koro ve Orkestra igin) Triumphlied- Zafer Sarkist (8 sesli koro ve Orkestra igin) Haydn’in bir temas1 tizerine Orkestra igin gesitlemeler (Si bemol Majér)56b 57 29 Haydn’in bir temast tizerine 2 Piyano igin gesitlemeler 8 Sark (Tek ses ve Piyano igin) Von waldbekriinzter Hohe Wenn du nur zweilen lichelst Es trdumte mir, ich sei dir teuer Ach, wende diesen Blick In meiner Nachte Sehnen Strahlt zuweilen auch ein mildes Licht Dir Schnur, die Perl and Perle Unbewegte laue Luft 8 Sarki (Tek ses ve Piyano igin) Blinde Kuh Wiihrend des Regends Die Spride O komme, holde Sommernacht Schwermut In der Gasse Voriiber Serenade59 60 61 62 30 8 Sark (Tek Ses ve Piyano igin) Dammrung senkte sich von oben Auf dem See Regenlied Nachklang Agnes Eine gute, gute Nacht Mein wundes Herz. Dein blaues Auge Do minor Piyano’lu Quartet No:3 4 Diet (Soprano, Alto ve Piyano igin) Die Schwestern Klosterfiiulein Phtinomen Die Boten der Liebe 7 Sarki (4-6 ses igin) Rosmarin Von alten Liebesliedern Waldesnacht Dein Herzlein mild All meine Herzgedanken Es geht ein Wehen63 64 65 65a 66 31 Vergangen ist mir Gliick und Heil 9 Sarkt ( Tek ses ve Piyano igin) Frihlingstrost Erinnerung, Anein Bild An die Tauben Junge Lieder Junge Lieder Heimweh Heimweh Heimweh 3 Vokal Quartet (Soprano, Alto, Tenor, Bas ve Piyano igin) An die Heimat Der Abend Fragen ‘Yeni Ask Sarkilari (Neue Liebeslieder) — 15 Vals ( Soprano, Alto, Tenor, Bas ve 4 el Piyano igin) Dirt el Piyano igin Yeni Agk Sarkilari (Op.65°in piyano uyarlamasi) 5 Ditet (Soprano, Alto ve Piyano igin) Kinge Kkinge Am Strande67 68 69 70 Jagerlied Hut du dich Yaylilar igin Si bemol Majér Quartet No.3 Senfoni No. 1 (Do Minér) 9 Sarks (Tek Ses ve Piyano igin) Klage Klage Abschied Des Liebsten Schwur Tambourliedchen Vom Strande Uber die See Salome Maidchenfluch 4 Sark (TTek ses ve Piyano igin) Im Garten am Seegestade Lerchengesang Serenade Abendregen1 n 73 74 33 5 Sark (Tek ses ve Piyano igin) Es liebt sich so Lieblich im Lenze An den Mond Geheimnis Willst du, dass ich gehe? Minnelied 5 Garks (Tek ses ve Piyano igin) Allte Liebe Sommerfiden O kithler Wald Verzagen Untiberwindlich Senfoni No.2 (Re Major) 2 Motet (4-6 ses igin) Warum ist das Licht gegeben O Heiland, reiss die Himmel auf 4 Ballad ve Romanslar Edward (Alto, Tenor ve Piyano igin) Guter Rat (Soprano, Alto ve Piyano igin) So lass uns wandern! (Soprano, Tenor ve Piyano igin) Walpurgisnacht (Iki Soprano ve Piyano igin)16 7 3 79 80 81 82 34 Piyano igin 8 Parga Capriccio (Fa diyez Minor) Capriccio (Si Minér) Intermezzo (La bemol Majér) Intermezzo (Si bemol Majér) Capriccio (Do diyez Minér) Intermezzo (La Major) Intermezzo (La Minér) Capriccio (Do Majér) Keman Kongertosu (Re Major) Keman Sonati (Sol Majér) Piyano igin iki Rapsodi (Si Minér, Sol Mindr) Akademik Festival Uvertiirii (Do Minér) Trajik Uvertiir (Re Minér) ‘Niinie (4 ses ve Orkestra igin) Piyano Kongertosu No.2 (Si bemol Majér) Romans ve $arkilar (1-2 Bayan sesi ve Piyano igin) Sommerabend Der Kranz In den Beren Vergebliches Stindchen Spannung85 86 87 88 89 1 35 6 Garks (Tek ses ve Piyano igin) Sommerabend Mondschein Miidchenlied Ade! Frithlingslied In Waldeseinsamkeit 6 Sark (Kalin ses ve Piyano igin) Therese Feldeinsamkeit ‘Nachtwandler Uber die Heide Versunken Todessehen Piyano’lu Trio No. 2 (Do Majé1) Yaylilar igin Quintet No.1 (Fa Major) Gesang der Parzen (6 ses ve Orkestra igin) Senfoni No.3 (Fa Major) 2 Sark (Alto, Viyola ve Piyano igin) Gestille Sehnsuch Geistliches Wiegenlied92 3a 93b 94 36 4 Vokal Quartet (Soprano, Alto, Tenor, Bas ve Piyano icin) O schone Nacht Spatherbst Abendlied Warum? 6 Sarki ve Romanslar (4 ses igin) Der bucklichte Fiedler Das Madchen Osiisser Mai Fahr wohl, o Véglein Der Falke Beherzigung Tafellied (6 ses ve Piyano igin) 5 Sark (Kalin ses ve Piyano igin) Mit vierzig Jahren ist der Berg Steig auf, geliebter Schatten Mein Herz ist schwer Sapphische Ode Kein Haus, keine Heimataa 96 98 99 37 7 Sark (Tek ses ve Piyano igin) Das Madchen Bei dir sind meine Gedanken Beim Abschied Der Jager Vorschneller Schwur Miidchenlied Schon war, dass ich dir weihte 4 Sarki (Tek ses ve Piyano icin) Der Tod, das ist die kithle Nacht Wir wandelten Es schauen die Blumen Meerfahrt 6 Sark (Tek ses ve Piyano igin) Nachtigall Auf dem Schiffe Entfhrung Dort in den Weiden Komm bald Trennung Senfoni No.4 (Mi Minér) Gello Sonatt No.2 (Fa Major)100 101 102 103 104 105 106 38 Keman Sonati No.2 (La Major) Piyano’lu Trio No.3 (Do Minér) “Double Concerto” Keman ve Gello igin (La Minér) 11 Zigeunerlieder (Gigan Sarkilan) 5 Sarks (4-6 ses igin) Nachtwache Nachtwache Letztes Gliick Verlorene Jugend Im Herbst 5 Garki (Kalin ses ve Piyano igin) Wie Melodien zieht es mir Immer leiser wird mein Schlummer Klage Auf dem Kirchhofe Verrat 5 Sarki (Tek ses ve Piyano igin) Staindchen Auf dem See Es hing der Reif Meine Lieder Ein Wanderer107 108 109 1 112 5 Sark (Tek ses igin) An die Stolze Salamander Das Madchen spricht Maienkatzchen Maidchenlied Keman Sonati No.3 (Re Minér) Fest und Gedenkspriiche (8 ses igin) Unsere Vater hofften auf dich Wenn ein starked Gewappneter Wo ist ein so herrlich Volk 3 Motet (4-8 ses igin) Ich aber bin elend Ach, arme Welt Wenn wir in héchsten Noten sein Yaylilar igin Quintet No.2 (Sol Major) 6 Vokal Quartet (Soprano, Alto, Tenor, Bas ve Piyano igin) Sehnsucht Nachstens 4 Zigeunerlieder113 114 115 116 40 13 Kanon (3-6 Bayan sesi igin) Gottlicher Morpheus Grausam erweiset sich Amor an mir Sitzt a shons Vogerl aufn Dannabaum Schlaf, Kindlein, schlaf Wille wille wille So lange Schénheit wird bestehen Wenn die Klinge nahn und flichen Ein Gems auf dem Stein Ans Auge des Liebsten Leise Tone der Brust Ich weiss nicht was im Hain die Taube girret Wenn Kummer hatte zu toten Macht Einformig ist der Liebe Gram Klamet veya Viyola, Gello ve Piyano igin Trio (La Minér) Klamet ve Yayl Quartet igin Quintet (Si Minér) Piyano igin 7 Fantezi Capriccio (Re Minér) Intermezzo (La Mindr) Capriccio (Sol Minor) Intermezzo (Mi Majér) Intermezzo (Mi Minor)117 4 Intermezzo (Mi Major) Capriccio (Re Minér) Piyano igin 3 Intermezzo (Mi bemol Majér, Si bemol Minér, Do Diyez Minor) 118 120 121 Piyano igin 6 Parga Intermezzo (La Mindr) Intermezzo (La Majét) Capriccio (Sol Minor) Intermezzo (Fa Minér) Romans (Fa Majér) Intermezzo (Mi bemol Majér) Piyano igin 4 Parga Intermezzo (Si Minér) Intermezzo (Mi Mindr) Intermezzo (Do Majér) Rapsodi (Mi bemol Major) Klamet veya Viyola igin 2 Sonat (Fa Mind, Mi bemol Majér) 4 Ciddi Sarki (Bas ve Piyano igin) Denn es gehet dem Menschen Ich wandte mich und sahe an alle 0 Tod, o Tod, wie bitter bist du Wenn ich mit Menschen- und mit Engelszungen redete122 . 42 Org igin Koral Prelidler Mein Jesu, der du mich Herzliebster Jesu O Welt, ich muss dich lassen Herzlich tut mich erfreuen Schmiicke dich, 0 liebe Seele O wie selig seid ihr doch 0 Gott, du frommer Gott Es ist ein Ros entsprungen Herzlich tut mich verlangen Herzlich tut mich verlangen ‘O Welt, ich muss dich lassen43 If. ROMANTIK DONEM Miizik tarihinde 19. yéizyil Romantizm dénemidir. Romantizm eski Franstzca’da ‘romance’ (romance: siir yazma) sézcligtinden gelmistir. Bu akim Avrupa’ da 18, yiizyiln basindan baslayarak 19. yizyilt tamamen kaplamistir. Gegen yizyil dilimi igerisinde bu anlayis gelismis, degisim géstermis ve evrelere ayriimistir, 1800-1830 tarihleri arasindaki donem Erken Romantizm, 1830-1850 tarihleri arasindaki dénem Yikksek Romantizm ve 1850-1890 tarihleri arasindaki dénem de Geg Romantik dénem olarak adlandinhr. Romantizmde tim kalip ve kurallarm reddedilmesi, duygulann ve iggiidtiniin agirhkh bir sekilde dn planda tutulmas: ve milli ézelliklerin deger kazanmast bu akimin en basta gelen dzelliklerindendir. Ditsiinsel planda romantizm, dznellige, kigisellige ve znel duyarlihiga dayanmaktadir. Romantizm bir orta simf hareketidir. Bu hareket, klasisizmin kurallarindan, saray aristokratlarina ézgit_yapmacikliktan, yiksek diizeydeki Usluptan ve ince dilden ayn: bir dogrultuda gelismis yetkin bir orta simf sanat okulu olusturmustur. Romantizm hareketi klasisizm aristokratik begenisinin Qzerine kurulan Aydinlanma Cagi’na karst gikan bir akimdir. Aydinlanma caginin sanati burjuvay1 Sverken tist siniflara saldwmaktadir. Romantik akim ise burjuvamn insanlik dlgillerine uyduguna inane. “Romantizmin dnemi, yalnizca gigir agan bir hareket olmasinda degildi. Bu akim aym zamanda ne kadar Gnemli oldugunun da bilincindeydi. Avrupa’nin diisiince tarihinde gok Snemli bir déniim noktasint temsil ediyordu ve bu tarihsel dneminin de bilincindeydi. Duyarlihgin gelisimi, romantizmden aldigi itici giictl, baska higbir akimdan alamamis; sanatg1, duygularmingagrisina uyma hakkim ve bireysel eilimini bu kadar kesin bir bigimde belirtememistir. Rénesans’tan bu yana siirekli ilerleyen ve aydinlanma hareketi sirasinda tiim uygar diinyada en énemli yeri tutan akileilk, artik sancilt giinleri yasamaktaydi. Usculuk, bilimin ve gtindelik pratigin ilkesi olarak kisa stirede romantizmin fismindan kurtulmus fakat Avrupa sanati romantik olarak -varl gin siirditrmiistiir. © * Bigimsellige tamamen Kars. gikan bu akim miizigi de fazlasiyla etkilemistir, Bu dénemde mizikteki kahplasmg formlarn disina gikilmaya baslanmistir, Oregin, sonat formu pargalanarak yerini, giderek artan sayida ortaya gikan daha az ciddi ve eskisi gibi sematik olmayan kaliplardan olugan eserlere sistemlere birakmaya baslamistir. Bu yapitlar fantezi, rapsodi, ettid, impromtd gibi serbest tarzda yazilan kiigitk, lirik yapitlardir. Romantik dénemden énce yalnizca soylular sinifina hitap eden mitzik bu dénemde artik halka hitap etmege baslamig ve orta sinvfin mali durumuna gelmeye baslamistir. Orkestralar, satolarla saraylarin sélen salonlarindan giktp, orta sumf halk tarafindan doldurulan konser salonlarma girmeye baslamistir. Aynt sekilde oda miizigi de soylularin salonlarndan gikmis ve artik orta simf halkin galisma odalarina kadar girmistir. Mizik eiilencelerine daha fazla ilgi géstermeye baslayan halk, daha hafif, daha bir bitin halinde olan ve daha kolay anlasilan tarzda miizik talebinde bulunmaya baslamistir. Bu durum daha degisik, kisa ve eglenceli tarzda formlarin ortaya gikmasina neden olmus, mizik yapitlani ciddi miizik ve hafif miizik olarak iki gruba ayrilmak durumunda kalmistir. * Amold Hauser, Sanatin Toplumsal Tarihi, Remzi Kitapevi, istanbul 1984, sayfa 151,45 Toplumun bu arzusunun yerine getirilmesinin sonucunda icra sanatinda ciddi anlamda bir uyumsuzluk ve basina buyrukluk séz konusu olmustur. Bestelenen eserler gin gestikge daha da zorlasmis, dolayisiyla bu eserleri amatérler seslendiremez hale gelmislerdir. Ctinki bununla paralel olarak, bir eseri galarkenki teknik problemler ve zorluklar artmaya baslamistir. Omegin Beethoven’in piyano ve oda mizigi igin yazdigu eserler yalnizea profesyonel sanatglar tarafindan galinabilen yiksek killttirld bir toplum igin yazilmisti. Bunun yam sira Schumann, Listz ve Chopin de genelde konser salontarinin virtiSzleri igin bestelemislerdir. Ancak bu dénemin topluma kazandirms oldugu artlarin da géz ard. etmemek gerckir. Muzige olan ilgi ve talebin artmastyla birlikte konser salonlan yapilmis; ulasimin kolaylasmas1 ile birlikte konserler yeni chirlerde, kasabalarda yapilmaya baslanmis ve bu sayede sanatgilar daha fazla tannmaya baslayip, toplumun saygin iycleri haline gelmislerdir. Mizigin evlerin odalarmdan ve ktigik salonlardan cikip konser salonlarinda icra edilmesi séz. konusu oldugunda daha bi dolayistyla orkestralar bilyimitstiir. orkestralara ihtiyag duyulmaya baslamig Romantik dénemde miizikte yapilan Snemli bir degisim de miizigin genel formunda olusan degisikliklerdir. Romantik dénemle birlikte Barok ve Klasik dénem tarzinn kalplasmis formundan gikilmaya baslanmis, cesitli formlar, armoni, tim renkleri agisindan kendine dzgi yenilikler ve kékli degisimler getirilmistir. Kromatizm, alterasyon, anarmonik degisimler kullanilmaya baslanmistir. Klasik dnemin kurallarmdan fazia ayrilmasa da romantizme yeni sentezler getiren Beethoven, lied ustasi Schubert, Schumann, Brahms; piyanodaki tim imkanlar ustahkla kullanan Listz ve Chopin romantizmin basta gelen dnciilerindendir.IV. BRAHMS’IN MUZIGINE GENEL BAKIS Romantik dénemin en nde gelen bestecilerinden olan Brahms’in eserlerinde bu dénemin etkilerini fazlasiyla gérmekteyiz. Ancak Beethoven gibi Brahms da klasizmin etkilerinden tamamen kurtulmus degildir. Diger romantiklerin serbestliginin yan sira Brahms’in bu konuda daha tutucu ve de sert davrandigimt biliyoruz, Brahms eserlerinde Klasik ve romantik miizigin 6gelerini basanyla kaynagturmistir. Klasik donemin etkileri eserlerinde oldukga hissedilmesine ve form disiplinine, geleneksel begeniye bilyk dlgiide bagh olmasina kargin hayalei yaraticr giictiyle Brahms derin bir romantiktir. Brahms’in eserlerinde duygudan cok mizik yapisinda biltiinlik kaygisi tasidiéi bir gergektir. Eserlerinin klasik forma yatkinhginm yant sira eserlerinde kullandigi motif dgeleri de gok zengindir. Kendisi miizikal form hakkindaki takintisini genis ve yumusak bir kavrayisla ele almistir. Genelde salt mizigin bestecisi olarak saytlan Brahms, milzigin daima bagumsiz dilinden yana olmustur. Dolayisiyla program miizigine kars1 olup boyle bir yaklagims da yok sayar. Brahms, mtiziginde miziksel ifadeye ¢ok énem verir ancak eserlerine baktugimizda zaman zaman armonik yapida geliski gérillebilir. Lied bestelemenin bir besteci igin ¢ok 6nemli olduguna inanir. Kontrpuana dogal bir eilimi vardir. Eserlerinde kromatizmi buylk bir ustalikla kullanmistir. Liedlerinde cou zaman kesin bir tonaliteye vanimaz giinkii bunu belirtmekten kaginmustir, Ritmik dgelerden daha gok lirik dgelere énem vermistir. Mizigiindeki agikhik, yaraticrik, agin duygusaliga varmayan his derinligi ve yoRunlugu ve eserlerindeki hatasiz oranlama dikkati geken en énemli unsurlardir.47 “Miizigine karst olan genel tutumunda Brahms, klasik émeklerden pek ok seyin romantizm ile yitirilmis oldugunu distinmistir. Bu y duygusu, kendisini Neo-Klasik bir anlayista giiglendirmistir. Geri getiri bir gecmisin htiznii, alaysiz, istihzasiz bir segicilik yansir Brahms’in miizigine. Yitirilmis olana duyulan bu esef ve burukluk, Brahms’ duygu derinligi ile o denli yogunlagmistir ki, klasik gelenege syktinen baska higbir besteci bu yogunluga erisememistir. Denilebilir ki Brahms, bu eseften ve geg dogmus olmaktan kaynaklanan bir mitzigi bestelemis ve kendisinden sonraki yapitlarda Klasik mize yaptlangéndermeler, ancak, lay, ironi__yoluyla gergeklesebilmistir.”® Brahms’m eserlerine baktigimizda Brahms’in romantizmin duygusunu biraz sinirlica yasadigi sdylenebilir. Ciinkii kendisi bu duyguyu daima kontrol altinda tutmak istemis, duygusalhgi kendine pek yakistramamis ve disa vurmaktan da kaginmistir. Brahms, mizigini dzenle drgiledigi gelencksel formlar Uzerinde kurmustur. Dehasi ve yaratict kisiligi en giizel oda mitzigi yapitlarinda karsimiza gikmaktadir. ‘*Denebilit ki, Brahms baska hig bir sey yazmamig olsaydi bile, oda miizigi yapitlanyyla, miizik tarihindeki 6zel durumunu edinmig olabilirdi.”? * Brahms’in milzigi, karmasiklik, parlakk ve —milkemmeliyet kelimeleriyle nitelendirilebilen bir estetik gizgidedir. Senfoni, kongerto, oda miizigi, lied mizigi ve piyano yapitlannin her biri, ayn bir dzenin, bulusgulugun ve miziksel soylulugun tirtinleridir. * Leyla Pamir, Mazikte Genis Soluklar, 1. Basim, Ada Yayinlan, 1989, sayfa 155 ? Ithan Mimaroglu, Mazik Tarihi, Varlik Yaymnlan, 1991, sayfa 11448 V. LIED’IN TARIHSEL GELiSiMi Almanca’ da sarki anlamina gelen ‘Lied’ 18. yzyilin baslarinda Onceleri bir ugras olarak dogmustur. Daha sonralart 19. ydzyilda sarkicilarin konser programlarinda kullandiklant bir form halini almistir. Almanlara dzgil lied sanatinin tohumlan 1460 yih dolaylarnda yazildyéi tahmin edilen ‘Lochamer Liederbuch’ (Locham’in $arki Kitabi) adh eserde girlilmektedir. Bu kitap, Alman gok sesli sarkilarmin baslangig dénemini belgeler. Lied bestecileri, ‘Alman ezgilerini kontrpuan teknigi ile birlestirmislerdir. Alman sarkilarinda ok sesli miizigiin temelini Isaac, Heinrich Finck ve imparator Maximilien’in saray orgcusu Paul Hofhaimer atmistir. Lied tarihgesi ve yapisal ézelligi itibariyle dort dénemde incelenmektedir. Bunlar Polifonik Lied, Genel Bas ya da Continuo Lied, Klasik Dénem ve Romantik Dénem Liedleridir. Polifonik Lied kavram1 Almanca’da genel olarak birden fazla gtiglerin bir arada toplandygi gok sesli kompozisyonun agiklanmasi igin gecerlidir. Miizikal terminolojideki tam agiklama ise 15. ve 16. yiizytla dayanmaktadr, Lied, klasik anlamiyla ‘Sanatsal Alman Sarkisr’dir. Rénesans’dan giiniimiize kadar ayni ad altinda degisim géstermis, ancak ulusal 6zelligi hep korunmustur. Heinrich Finck ve Hassler’in 16. yiizyilda ‘Liederbiicher’ (sarki kitaplan gelenegi 17. yiizyil ortalarinda gelismistir. ‘Schitz’tin yegeni ve Sérencisi Heinrich Albert (1604-1651), ‘Arien und Melodien’ (Aryalar ve Melodiler) bash altinda bir sarki demeti albimi yayinlamis, bunu 1643°de Andreas Hammerschmidt’in Agk Garkilani iziemistir. Adam Krieger, 1657°deki eserleri ile bu gesitin olgun Smeklerini vermisti.” * Tarihte kayith ilk polifonik lied kayitlart 1400’ lerdedir. 15. yiizyildan sonra geligen repertuar halk melodilerinin ve siirlerinin kullanilmasina neden olmustur. " dev. Atlas zur Musik, Mani 1991, sayfa 33549 16. yiizyilda bestelenen liedler genelde tenor ses igin yazilmislardir. 1570 senesinden sonra Alman lied’i 6zellikler ftalyan akimi olmak tizere yabanct akimlarmn etkisi altinda kalmistir. Uzun bir dénem boyunca enstruman esliksiz sdylenen liedlerin 17. yizyil itibariyle formlan degismis, ve artik yavas yavas enstrumanlarn da eslikleriyle séylenmeye baslanmuslardir. Bu liedlerin 0 zamanki tipik ézellikleri 4 sesli sdylenmeleridir. Zaman zaman bu say1 6 sese kadar gikmistir. ‘Alman genel lied ya da continuo lied olarak adlandirdigimuz bu tarz. 17. yiizyiln sonlarinda ve 18. yiizyil baslarinda en az bir ses ama genelde birden fazla ses ile sylenen ve enstrumantal olarak bas’in eslik ettigi strophic sarkidir. Bas’in disinda bazen diger enstrumanlar ile birlikte de sdylenir. 17. yiizyilda continuo lied ftalyan Operasi’nin etkisinde kalmigtir. Serbest yapidaki dizelerin kullammu, ctimlelere uyarlanan siislt melodiler bu tarzi giderek zorlastirms, bu durum, bu tarz lied’in 0 dénemlerde énemini yitirmesine neden olmustur.17. yiizyilin énde gelen bestecilerinden Handel ve Bach az da olsa bu tarzda eserler vermislerdir. Klasik anlamiyla lied, Almanya’da Berlin Ekolii adiyla Christian G. Krause’nin (1719-1770) énderliginde baslamistir. Bu ekolin lied anlayrsi, d&nemin yalinhk ve dogalhk ézlemini yansitmistir. Krause yapitlarim ‘Oden mit Melodien’ bashgx atlnda iki ciltte yaymlanusttr. Bu dénemde Fransiz Arietta’larmin (Arietta: kighk arya) dmek alindigi gériilmektedir. Esas olan melodidir ve eslik daima ikinci planda kalir. Bu okulun bestecileri, Johann Adam Hiller, Johann Freidrich Agricola, Carl Heinrich Graun, C.P.E Bach, Freidrich W. Marpurg ve Christian G.Neefe olmustur.50 Ikinci Berlin Ekoli olarak bilinen kusakta, Kuzey Almanya’h bir baska besteci olan Johann Abraham Peter Schulz (1747-1788), Schubert’i anmmsatan yalligi iginde s6zlerin siirsel havasim veren lied tarzint yaratmistir. 2. ekoliin basta gelen bestecileri, Schulz’un yam stra, Johann Freidrich Reichardt ve Carl Zelter’ dit. Reichardt, Goethe’nin siirlerini bestelemekle tinliidur. Eserlerinde melodiye daima piyano eslik eder ve piyano esliginin dnemi bityiiktir. Siphesiz ki Lied’in tarihindeki en dnde gelen besteci Schubert olmustur. Schubert’ten nce liedlerde melodiye pek énem verilmemis ve basmakalip bir eserleri daha cok kendi dost gevresinin isteklerini karsilayan diizenli miizik aksamlarinda seslendirilmistir. Bestecinin besteledigi 603 liedin ancak az bir kisim kendi dénemi sirasinda basilmig ya da seslendirilmistir. Schubert, lied formunun iginde OrtUk bigimde var olan halk karakterini korumus, kendi agin halk milzigi ile poptiler mitzi ézelliklerini gelistirmis, bu mizzik yiikseltmistir. Schubert, ezgisel sesidinin yeni melodiler gogaltma yetenej bulusta esi ender rastlanan bir bestecidir. Schubert’in baslatip, gelistirdigi ve bash basina bir milzik tarzi haline getirdigi bu tarzi stirdtiren ve gelistiren bestecilerden bazilar Mendelssohn, Schumann, Brahms, Carl Loewe, Cornelius ve Wolf*tir.51 VI. BiR LIED BESTECiSi OLARAK BRAHMS Lied sanatinda Brahms, yetenegini ve sair ruhunu 1853°te yayinlanan, Bettina von Amnim’e adadigi Op.3 numarali alti sarkisiyla genglik déneminde kanitlamistir. Onun Lied albiimlerinin tarihlerine bakildiginda_yasaminin her déneminde Lied besteledigi anlasiimaktadir. Halk sarkilarmin safhgim. ve yalnhigim savunan Brahms daha gok strophic lied’den yana oldugunu ifade etmistir. Brahms lied bestecileri arasinda beklide en gok yanlis anlasilan ve ihmal edilen bestecilerdendir. Kendisi aslinda tam bir romantiktir ama duygularmin derinine fazlasiyla inen bir yaprya sahip deildir. Kendi duygularm gogu zaman gizlemek istemistir. Kendi dzel hayatryla, duygulanyla ilgili tim mektuplan yok etmistir. unk hayati boyunca ne kendisinden bahsedilmesinden ne de hakkinda yazilmasindan hig hoslanmamustir. 19. yiizyil sanat miizigi tarihinde Brahms énemli bir yer tutmaktadir. Cunki dinleyicilere pek gok alternatifler sunmaktadir. Lied bestelemeye olan ilgisi siirle baslamasina ragmen, siirsellik ve de siir eserlerindeki ikinci énemli unsur olmustur. iyi bir okuyucu olan Brahms’in siire olan ilgisi higbir zaman azalmamistur. Doneminin diger tarzdaki garkilarina bakildiginda Brahms’ daha ok halk sarkulan iizerine ayn bir ilgisi olmustur. Brahms iginde ‘Zigeuner Lieder’in de (Cigan Sarkslar) bulundugu 200°tin izerinde sarlalar bestelemis ve 100°tn fizerinde halk sarkisi ve gocuk sarkilarinin aranjmanlarim yapmistir. 200’den fazla olan sarkilan igin segtigi siirler ya halk siirleridir ya da bu tarzda yazilmis siirlerdir. Ayn sekilde, sarkilarmin bir kisminda kullandigt melodiler de armonize edilmis halk siirlerine dayah halk miizigi melodileridit. Bu tarz halk mizigi ve halk siirine dzgii Sgeler Schumann, Mendelssohn ve Robert Franz’ eserlerinde de karsilasihr ama Brahms’in énemsedigi kadar ‘nemsenmemistir.52 Brahms, eserlerinde siirleri her ne kadar ikinci planda tutmus olsa da, sarkilar igin segecegi siirlerde titizlikle davranmistr. 200°tn tizerindeki sarkilarinda siirlerini kullandigi Unll sairler Heine, Tieck, Goethe, Riickert, Fichendorff ve Morikedir. Ancak adi gegen sairlerin bazi siirleri sarkilarmda géziikiir. 15 siir ile en gok Ludwig Tieck’in siirlerine yer vermistir. Ve bu 15 siirden olusan sarkiy: ‘ Romanzen aus Ludwig Tiecks Magelone Lieder’ (Ludwig Tieck’in Magelone §arkilarindan Romanslar) adi altinda bir albimde toplamistir. Unlii sairlerin dismda daha az bilinen halk sairlerinin siirleri sarkilarinin hemen hemen yarisinda bulunmaktadir. Brahms zaman zaman daha Once diger bestecilerin sarkiya doktigi ve tizerinde oynamalar yaptigi siirlere, aym zamanda yabanc1 dilden gevrilmis olan siirlere de kendi miizigi altinda yer vermistir. Brahms’in sarkilarindaki son derece romantik temalar séz. konusudur. Ozellikle kaybedilen ask, doga sevgisi, gepmisteki hatiralar, gocukluk hatiralart gibi temalar Brahms’ in miiziginde sikea rastlanilan konulardir. Schubert, Schumann ve Wolf gibi énde gelen lied bestecilerinin bir senede 100°tin zerinde sarki bestelemelerine karsin Brahms, lied besteleme igini daha duizenli bir tutumla biittin hayatina yaymistir Sarkilarinda vokal parti ve sol el piyano esligindeki bas partisi sarkilarin ana gatisi seklindedir ve piyanodaki eslik usta bir destek sistemi seklinde vokal partideki melodik gizgiyi ortaya gikaracak sekilde dizenlenmistir. Brahms odaklandigi ses partisinin yam sira piyano ve ses arasinda kompleks bir etkilesim agi yaratrr. Schumann’in tam aksine uzun entrodiksiyonlar, postltidler ve interludlerden kaginmistir, Bu da Brahms’in sarkilarim Schumann’dan ayn tutan dzelliklerden biridir.53 Brahms’in liedlerinde piyano partisi ikinci planda kaliyormus gibi duyulsa da, miizikal anlamda piyano partisi oldukga zordur. Sarkilarmda ki tutarh bigimsel dizenleme diger eserlerinde oldugu gibi asaldir. Brahms, sarktlarindaki her s6z igin nianslan ifade etmez; syle ki, casdaslarindan Hugo Wolf'de oldugu gibi eserleri in gok azi ‘thorough composed’ (thorough composed: bilytk bir milzik kesiti tekrar yaptimaz) seklindedir. Sarkilannda ‘ternary form’u (temary form: tig béliimden olusan form, ABA formu) siklikla kullanmaktadir. Sarkilannda ‘ABA’ formunu kullanim asla tekdiize ve kati deGildir. Sarkilarinda ‘A’ kesitine geri dOniisler tamamen ilk basta sdylendigi sekilde degildir. Her kesit, ‘B’ kesiti dahil olmak izere, deBisiklikler sergilemektedir. Sarkilarda ki ‘B’ boliimlerindeki melodiler ‘A’ bolUmlerine daima bir tezat olusturmaktadir. Brahms sarkilarda monotonluktan uzak durmaya gals. Armonik parlakhiga ve mikemmel sanatsal isgiligi ile Brahms, Schubert veya Wolfe gore duygusallik derecesini simrlamigtir. Gizelligi, tutkuyu, melankoliyi, aski ve esprittielligi gok gtizel bir sekilde sunar ancak bunlann hepsini bir mesafede tutmay: bilmistir. Bu onun karakterini yansitmaktadir. Bunun yan sira Wolf ruhunu tamamen agiga vurmaktadir. Wolf umutsuzluga diiger, giiler, zaman zaman alay eder; hissetigi ve hepimizin hissettigi géniil sancisini gisterir, Brahms ise bu duygularm bazilarm hayatinin sonunda gok sevdigi Clara Schumann’ Oliimii izerine besteledigi “Vier ernste Gesaenge’ (Dirt Ciddi Sark) adh eserinde gostermistir. Battin taninmus lied bestecilerinin sarkilan resital programlarinda kismen sdylenmektedir. Eserlerinin bilytk bir kismi ‘Zigeunerlieder’ gibi fazla duyulmamistr.54 VII. ZIGEUNERLIEDER (CiGAN SARKILARI) OP.103 SARKI DiZiSiNiN INCELENMESi 1862’de Opus 20 numarali “Soprano ve Alto igin Diietler’? adh eserin yayimlanmasindan sonra Brahms amatér miizisyenler ve ev halkt igin yazilan miizik anlamina gelen ‘’Hausmusik” repertuarma ilk katkisinda bulunmus oldu. Alman dilinin hakim oldugu Avrupa bélgelerinde amatér miizik yapma igi yuzyillardir stregelen bir gelenckti. Orta simifin soylular sinifinin bos zaman aktivitelerine géstermis oldugu ilgi, onlara gipta ile bakmalan ve onlara benzeyebilme arzusu, 15. yizyilda usta sarkicilar demeklerinin kurulusuna, 16. yilzyilda gok sesliligin dogusuna ve 17. yizyilda da yerel oda miizigi galma popilleritesinin artmasi ile birlikte birgok milzik egitimi veren okullarin kurulusuna neden oldu. Orta halli ve egitimli olan her 18. yiizyil tipik Alman aileleri ig ortammmn ve giiniin stresinden uzaklagabilmek igin aksamlant ikal partiler dizenlerlerdi. Vakitlerini evlerinde dostlan ile birlikte birbirleriyle sarkilar sdyleyerek piyano galarak gegirirlerdi. Bu durum artik hemen hemen her Alman ailesi iginde bir gelenck haline gelmisti ve her kasabalinn evinde bir Klavyeli galgi bulunur oldu. Toplumsal mizik yapma gelenegi adi altindaki bir Snemli gelisme de 1800°lerin basinda kurulan Erkekler Koro Cemiyetleri’nin kurulusudur. Bu kuruluglan. kadin ve erkek kangik ve de yalnz kadinlarin olusturdugu koro kuruluslani takip etti. Ancak sunu g6z dniinde bulundurmak gerekir ki, koral milzige olan ilginin artmast ve bu tarzin popilleritesinin artmastyla birlikte amatér miizisyenlerin sayist gittikge azalmaya baslamis ve de bu durum yerel oda miizigine olan ilgi de kagmlmaz bir diistise neden olmustur.55 Brahms’in genglik déneminde bu gelenek daha da gelismis, Schubert, Mendelssohn ve Schumann’m gelistirdigi bu yolu Brahms’in ilk diletleri takip etmistir. Opus 28 numaral diletler ortaya giktiginda agikga gorilen odur ki Brahms icra etme kolayligim g6z dntinde pek bulundurmamis, daha sonralart kendi mtiziginin “lied” (garki) besteleme igine paralel olarak gok sesli mtizik igin de uygun olacagi disiincesine varmistir. Fakat yazdigi “Hausmusik” stilindeki bu eserler teknik zorluklari agisindan amatér sarkicilar tarafindan seslendirilebilecek kolaylkta olamamigtrr. Bu dOnemlerde bu tarzin gelisimi ve daha da énem kazanmastyla beraber amatérler igin miizik yazma ditstincesi giderek yerini tekrar sosyal ve profesyonel amagh miizik yazma dilstincesine birakmaya baslamistur. Yine de, 1869 senesinde “’Liebeslieder’”” basildigi zaman, yerel miizige ya da bir baska degisle amatér ev miizigine ragbet halen stirmeye devam etmistir. Her ne kadar Brahms ‘’Liebeslieder’’adh eserinin de gergek anlamda bir “"Hausmusik”” olmasim ve gok fazia séylenmesini temenni etmigse de bu eserin dzel konserler ve halk konserlerindeki icrasi daima profesyonel sarkicilar tarafindan edilmistir. Bu durum 1880lerde profesyonel sarkici olan bir grup arkadaslar igin besteledigi ‘’Zigeunerlieder” (Cigan Sarkilani) igin de séz konusudur. Birbirleriyle tarz ve stil olarak oldukga bagdagan ‘’Liebeslieder”” (Ask Sarkilart), ‘Neue —Liebeslieder”” (Yeni. © Ask ~—arkilan’) ve “-Zigeunerlieder”*(Gigan Sarkalan) sarki dizilerine ek olarak Brahms yirmi tane birbirinden bagumsiz diiet, Opus 84 numarali bes tane romans ve sarki, karigik koro igin onyedi tane vokal quartet bestelemistir. Bu eserlerin gogu, solo sarkilari dahil olmak iizere, 1852-1891 tarihleri arasinda bestelenmistir.56 Dart ses soprano, alto, tenor, bas ve piyano esligi icin bestelenmis olan “-Zigeunerlieder”® (Gigan Sarkilan) ilk olarak 1888 senesinin Ekim ayinda Berlin’de yayime1 N. Simrock tarafindan hem Almanca hem de ingilizce olarak yayimlanmistir. Besteci bu eserinden Onceleri oldukga kigiimseyerek sz etmistir. S6yle ki; 0 senelerde Elisabeth von Herzogenberg’e eserinden gok iyi sekilde icra edilmis olan; Viyana’daki arkadaslar arasinda oldukga bilyik bir begeni kazanan “neseli ve gok canh bir sagmalik’” olarak bahsetmis ve eseri ona géndermekten kagindigimi ifade etmistir. ' Bestecinin bu ciddi agiklamast Herzogenberg’de bilyik bir merak uyandwmustir. Ileriki aylarda besteci bu eserinin kopyasint iginde eseri tekrar kiigilten bir agiklama ile Herzogenberg’e gondermis ve bu agiklamasinda syle demistir: “Umarim bu seni bir saat boyunca eglendirir. Ama sessiz ve lik odana kot bir espri ya da sakayla girdiysem en gok bundan korkanim. Her sekilde hikaye seni pek memnun ctmiyecek saninm?””?_ = Arkadasina_—eserinden—_—bahsederken Brahms’in bu eserinden duydugu rahatsizhik ve eserini kotlleme, eserin iginde bulunan erotik dgelerden dolay: olabilir. Buttin bu dusincelerin tam aksine bu eser utanilacak ya da begenilemeyecek tarzda bir eser degildir. Eser bastan sona yaklasik olarak 16 dakika 10 saniye kadar stirer. Cigan Sarkilart 1887-88 kisinda Viyana’da bestelenmistir. Bu sarkilarin orijinal metni Macar bir ig adami olan Hugo Conrat’in Macar Halk Sarkularindan terciime edilmistir. §iirlerin yazildigi tarih belli degildir. Max Kalbeck’in yorumuna gdre siirin Almanca tercitmesi Conrat’n evinde dadiik yapan Macaristan dogumlu Fraulein Witzl’e ait olup, Almanca metnin uyakh bir hale gelmesini saglayan siirlerin sahibi olan Conrat’tir.? 1 Ibid. Sayfa 173 ? Ibid Sayfa 180 > Max Kalbeck, Johannes Brahms, Volume IV, sayfa 95,37 Conrat bu siirleri Budapeste’de kasa bir kas tatili gegirmekte olan meshur Macar Danslari’nin bestecisi Brahms’ dikkatine sunmustur, Bu siirler Brahms’m ilgisini ok gekmig ve Brahms biytik bir hevesle bu siirler tzerinde galismaya baslayip kisa sre igerisinde 11 tane olan Cigan Sarkilan’nt (Zigeunerlieder) tamamlamistir. Daha dnce de ifade edildigi gibi bu sarkilar Brahms’in profesyonel sarkici olan bir grup arkadaslari igin bestelenmistir. Eserin ilk gayri resmi icrasi o dénemlerde Fraulein WitzI’in evinde gorev yaptigi Ignaz Bril’tin evinde olmustur. Brahms yaraticist olarak gordugi WitzI’in eserin yorumunu dinlemesi igin bizzat gocuk odasindan eserin sunuldugu mizik odasina getirilmesi igin israr etmistir. Eseri ilk defa seslendirenler Viyana Saray Operasi’nm inl tenoru ve Brahms’in birgok sarkilarim genelde ilk olarak seslendiren Gustav Walter, Walter’in kizi Minna Walter, Ignaz Brill’tin kwz kardesi Hermine Schwarz ve Max Kalbeck olmustur. Bu konserde Brahms ve Brill esere piyanoda ddniisiimli olarak eslik etmislerdir.! ser daha sonralari Billroth’un Viyana’daki evinde ve Clara Schumann’in da bulundugu Julius Stockhausen’in Frankfurt am Main’deki evinde ézel deki_seslendirili 1888°in Ekim ayinda Berlin’ deki ‘’Singspiclakademiesaal’’de olmustur. konser olarak seslendirilmig ama ilk resmi ve halk &1 “-Liebeslieder’’(Agk Sarkilart) adh eserindeki %4’10k valslerin kivrakhig ve canlhgi, aym sekilde “Zigeunerlieder’(Cigan Garkilant) adh eserinde de “Csardas’’ karakterindeki 2/4’1k tempoda hissedilmektedir. Csardas, kesitli yapida yazilmus olan Macar dansidir. En belirgin ézelligi ayn: digi igerisinde temponun Iuzhdan yavaga veya yavastan hizhya degismesidir. Gigan garkilan da bu Gzellikleri tasmaktadir, Ancak bu eserde nadir olarak Macar Halk bu dmekler alintidan ziyade eserde Macar miizik Sarkilarmm ipuglan goriltir; * Max Kalbeck, Johannes Brahms, Volume IV, sayfa 9458 stilinin bir yansimasi seklinde hissedilir. Yine de, eser iginde dért dl¢ilik ciimlelerin diginda sikga rastlanan daha uzun ciimleler, birbirine benzemeyen ciimlelerin denklestirilmesi, sik tempo degisimleri, biyik dlgiide ritmik canihk ve tazelik, kiigiik bir alan iginde birbirini ard: ardina izleyen majér ve minor modlar, arada sirada hissedilen halk miizigi enstrumanlarinin taklidi gibi zellikler Macar tarzimn eserde hakim oldugunu kanitlar. 1888 Nisan ayinda Brahms Clara Schumann’a su satirlan iletmistir : ” Billroth’larm evinde piyano eslikli olan Gigan Sarkilan isimli vokal quartet ile gok iyi vakit gegirdik. Biraz “’Liebeslieder”’gibiler ve o gece neseli bir grup tarafindan ¢ok basarih bir sekilde séylendiler. Sen de dinleseydin gok bityiik bir keyif alrdin. Hatta senin igin fazlasiyla eBlenceli olabilirler. Eger Stockhausen’ in iyi bir dértltisi olsaydh, gelir, senin igin bunlan sbylettirirdim.”” 16 Ekim tarihli bir mektupta Clara Schumann bu eser hakkindaki duygularin: Brahms’a syle ifade etmistir: “Bugin sana Gigan Sarkilani igin kisa ama kalpten yazdigim tegekkir mektubumu géndermek istedim, Sonunda Stockhausen’in evinde bu eserin mtkemmel bir sekilde icra edilmesini duydum. Herkes inanilmaz, igten gelen bir coskuyla séyledi ve ben de son derece keyif aldim. Keske bunlan tekrar dinlesem de iglerinden en begendigim bir iki tanesini favorim olarak segsem. Bu arada Simrock’tan tarafima iletilen koli mutlulugumu ikiye katladh. Gondermis oldugun her sey, sarkilarin portféyleri dahil, elime gegti. Ancak maalesef Cigan Sarkilan’nin san partileri eksikti, Bana onlani_ tekrar génderebilir misin?” Brahms 19 Ekim tarihli mektubunda Clara Schumann’in yukandaki mektubuna gu cevabi yazdi: “Mektubunu alir almaz Simrock’a sana san partilerini gondermesi igin mektup yazdim, Bu eseri bu kadar begendigine gore gergekten gok iyi bir sckilde sdylenmis olmatan gerek.”