Biologi Tingkatan 4 Jawapan

Jawapan Bab 9

9.1 Sistem Pencernaan

Digestive System
1.
Kelenjar liur
Salivary glands

Mulut / Mouth
Esofagus
Oesophagus

Hati / Liver
Perut
Pundi hempedu Stomach
Gallbladder
Pankreas
Pancreas
Duodenum
Duodenum Kolon
Usus kecil Kolon
Small intestine
Ileum
Ileum Sekum Usus besar
Caecum Large intestine

Anus Rektum
Anus Rectum

2.
Mulut Farinks Esofagus Perut Duodenum Usus kecil Dubur
Small
Mouth Pharynx Oesophagus Stomach Duodenum Anus
intestine

9.2 Pencernaan
Digestion

1. (a) Pemecahan makanan secara mekanikal untuk membentuk butiran yang kecil
The mechanical breakdown of food to form small particles

(b) Proses penguraian molekul kompleks menjadi molekul ringkas
The decomposition process of complex molecules into simple molecules

2. (a) (i) Kelenjar air liur / Salivary glands

(ii) Merembeskan air liur yang mengandungi amilase liur dan menghidrolisis kanji kepada maltosa.
Secretes saliva which contains salivary amylase to hydrolyse starch into maltose.

(b) Struktur Q ialah epiglotis. Struktur Q menutup bukaan trakea semasa menelan makanan supaya
makanan tidak memasuki trakea.
Structure Q is epiglottis. It closes the trachea opening during swallowing to prevent food from entering trachea.

(c) Esofagus / Oesophagus

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

J63
 Biologi Tingkatan 4 Jawapan

(d) • Bolus makanan digerakkan secara peristalsis di dalam esofagus.

In the oesophagus, the food bolus is moved by peristalsis.
• Peristalsis ialah tindakan pengecutan dan pengenduran otot secara beritma.

Peristalsis is the rhythmic contraction and relaxation of muscles.
• Peristalsis menolak bolus ke bawah. / Peristalsis pushes the bolus down.

3.
Struktur Nama Function
Structure Name Fungsi

S Sel mukus Merembeskan mukus

Mucous cell Secretes mucus

T Sel parietal Merembeskan asid hidroklorik

Parietal sel Secretes hydrochloric acid

U Sel utama Merembeskan pepsinogen

Chief cell Secretes pepsinogen

4. Sumber
Struktur Rembesan rembesan Enzim (jika ada) Enzymatic reaction pH
Structure Secretion Source of Enzyme (if any) Tindak balas enzim
secretion

Kelenjar air 6.5 –

Mulut Air liur Amilase air liur Kanji + air ➞ maltosa
liur
Mouth Saliva
Salivary glands
Salivary amylase Starch + water ➞ maltose 7.5

Kelenjar 1.5 –
Perut Jus gaster Pepsin Protein + air ➞ polipeptida
gaster
Stomach Gastric juice
Gastric gland
Pepsin Proteins + water ➞ polypeptides 2.0

Duodenum Hempedu Hati Tiada Mengemulsikan lipid 7.0 –

Duodenum Bile Liver None Emulsify lipids 8.0
Jus Pankreas Amilase pankreas Kanji + air ➞ maltosa
pankreas Pancreas Pancreatic amylase Starch + water ➞ maltose
Pancreatic
juice Tripsin Polipeptida + air ➞ peptida
Trypsin Polypeptides + water ➞ peptides

Lipase Lipid + air ➞ asid lemak + gliserol

Lipase Lipid + water ➞ fatty acids + glycerol

Usus kecil Kelenjar Maltase Maltose + air ➞ glukosa 7.0 –

Small intestine usus Maltase Maltose + water ➞ glucose 8.0
Interstinal gland
Sukrase Sukrosa + air ➞ glukosa + fruktosa
Sucrase Sukrose + water ➞ glucose + fructose

Laktase Laktosa + air ➞ glukosa + galaktosa

Lactase Lactose + water ➞ glucose + galactose

Erepsin Peptida + air ➞ asid amino

Erepsin Peptides + water ➞ amino acids

Lipase Lipid + air ➞ asid lemak + gliserol

Lipase Lipid + water ➞ fatty acids + glycerol

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

J64
 Biologi Tingkatan 4 Jawapan

5. Eksperimen
Pemboleh ubah / Variables:
(a) Dimanipulasikan: Kehadiran enzim amilase
Manipulated: Presence of amylase enzyme
(b) Bergerak balas: Kehadiran gula penurun
Responding: Presence of reducing sugar
(c) Dimalarkan: Suhu kukus air pada 37°C, kepekatan ampaian kanji dan isi padu campuran
Fixed: Temperature of water bath at 37°C, concentration of starch suspension and volume of mixture

Keputusan / Results:
Tabung uji Kandungan Ujian iodin Ujian Benedict
Test tube Content Iodine test Benedict’s test

Ampaian kanji 1% + larutan

A enzim amilase 0.5% Perang kekuningan Mendakan merah bata
1% starch suspension + 0.5% amylase Yellowish brown Brick-red precipitate
solution

B Ampaian kanji 1% + air suling Biru tua Kekal biru

1% starch suspension + distilled water Dark blue Remains blue

Perbincangan / Discussion:

(a)
Tabung uji A Kanji dihidrolisis oleh enzim amilase kepada maltosa. Maltosa merupakan gula penurun
yang menghasilkan mendakan merah bata apabila diuji dengan larutan Benedict.
Starch is hydrolysed by amylase into maltose. Maltose is a reducing sugar which produces a brick-red precipitate
when tested with Benedict’s solution.

Tabung uji B Kanji tidak dihidrolisis kerana tabung uji B tidak mengandungi enzim amilase.
Starch is not hydrolysed because test tube B does not contain amylase.

(b) Sebagai kawalan / As a control

(c) Untuk menyediakan suhu optimum bagi tindakan enzim amilase.
To prepare optimum temperature of amylase reaction.

(d) Hidrolisis kanji ialah proses penguraian kanji oleh enzim amilase kepada maltosa / gula penurun yang
menyebabkan larutan iodin kekal perang kekuningan dalam ujian iodin dan menghasilkan mendakan
merah bata dalam ujian Benedict. Hidrolisis kanji dipengaruhi oleh kehadiran enzim amilase.
Hydrolysis of starch is the process of breaking down of starch by amylase into maltose / reducing sugar which causes iodine solution
to remain yellowish brown in iodine test and produces brick-red precipitate in Benedict’s test. It is affected by the presence of
amylase.

(e) Enzim amilase menghidrolisis kanji kepada gula penurun. Hipotesis diterima.
Amylase hydrolyses starch to a reducing sugar. The Hypothesis is accepted.

6. Eksperimen
Pemboleh ubah / Variables:
(a) Dimanipulasikan: Kehadiran enzim pepsin
Manipulated: Presence of pepsin
(b) Bergerak balas: Kejernihan atau kekeruhan campuran selepas 20 minit
Responding: Clarity or turbidity of mixture after 20 minutes
(c) Dimalarkan: Suhu kukus air pada 37°C, kepekatan larutan pepsin dan asid hidroklorik cair
Fixed: Temperature of water bath at 37°C, concentration of pepsin solution and dilute hydrochloric acid

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

J65
 Biologi Tingkatan 4 Jawapan

Keputusan / Results:
Tabung uji Kandungan Keadaan campuran / Condition of content
Test tube Content 0 minit / minute 20 minit / minute
Ampaian albumen + asid hidroklorik
A 0.1 M + larutan pepsin 1% Keruh Jernih
Albumen suspension + 0.1 M hydrochloric acid Cloudy Clear
+ 1% pepsin solution
Ampaian albumen + asid hidroklorik
B 0.1 M + air suling Keruh Keruh
Albumen suspension + 0.1 M hydrochloric acid Cloudy Cloudy
+ distilled water

Perbincangan / Discussion:

(a) Tabung uji A Protein dihidrolisis oleh enzim pepsin kepada molekul polipeptida yang lebih kecil dan
larut air.
Protein is hydrolysed by pepsin into smaller polypeptide molecules that are water soluble.
Tabung uji B Protein tidak dihidrolisis kerana tabung uji B tidak mengandungi enzim pepsin.
Protein is not hydrolysed because test tube B does not contain pepsin enzyme.

(b) Untuk menyediakan keadaan berasid bagi tindakan enzim pepsin yang optimum.
To prepare an acidic medium for optimum reaction of pepsin enzyme.

(c) Hidrolisis protein ialah proses penguraian protein oleh enzim pepsin kepada polipeptida yang menyebabkan
keadaan campuran menjadi jernih. Hidrolisis protein dipengaruhi oleh kehadiran enzim pepsin.
Hydrolysis of protein is the process of breaking down of protein by pepsin enzyme into polypeptides which causes the condition of
the content to become clear. It is affected by the presence of pepsin enzyme.

(d) Enzim pepsin menghidrolisis protein dalam ampaian albumen kepada polipeptida. Hipotesis diterima.
Pepsin hydrolyses protein in the albumen suspension into polipeptides. The hypothesis is accepted.

7. Eksperimen
Pemboleh ubah / Variables:
(a) Dimanipulasikan: Kehadiran enzim lipase
Manipulated: Presence of lipase enzyme
(b) Bergerak balas: Masa yang diambil untuk warna merah jambu penunjuk fenolftalein menjadi tidak berwarna
Responding: Time taken for the phenolphthalein indicator to turn colourless
(c) Dimalarkan: Suhu kukus air pada 37°C, isi padu campuran
Fixed: Temperature of water bath at 37°C, volume of mixture
Keputusan / Results:
Tabung Masa yang diambil untuk warna merah jambu
Kandungan penunjuk fenolftalein menjadi tidak berwarna (minit)
uji Content Time taken for the phenolphthalein indicator to turn from
Test tube pink to colourless (minute)
Minyak masak + larutan natrium
karbonat 0.2 M + cecair pencuci
A pinggan mangkuk + enzim lipase 5
Cooking oil + 0.2 M sodium carbonate solution
+ dish washing liquid + lipase
Minyak masak + larutan natrium
karbonat 0.2 M + cecair pencuci Tidak berubah selepas 5 minit
B pinggan mangkuk + air suling Do not change after 5 minutes
Cooking oil + 0.2 M sodium carbonate solution
+ dish washing liquid + distilled water

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

J66
 Biologi Tingkatan 4 Jawapan

Perbincangan/ Discussion:

(a)
Tabung uji A Lipid dihidrolisis oleh enzim lipase kepada asid lemak dan gliserol. Asid lemak
meneutralkan larutan natrium karbonat dan mengurangkan nilai pH, menyebabkan
penunjuk fenolftalein bertukar warna dari merah jambu ke tidak berwarna.
Lipid is hydrolysed by lipase into fatty acid and glycerol. Fatty acids neutralise sodium carbonate solution,
thus lowering the pH and changing phenolphthalein indicator from pink to colourless.
Tabung uji B Lipid tidak dihidrolisis kerana tabung uji B tidak mengandungi enzim lipase.
Lipid is not hydrolysed because test tube B does not contain lipase.

(b) Untuk menunjukkan perubahan pH. Penunjuk fenolftalein berwarna merah jambu dalam keadaan
beralkali (pH melebihi 10) dan menjadi tidak berwarna pada pH kurang daripada 8.4.
To show the change in pH. Phenolphthalein indicator is pink in colour in an alkaline medium (pH more than 10) and becomes
colourless when the pH less than 8.4.

(c) Cecair pencuci pinggan mengemulsikan lipid kepada titisan lipid kecil untuk meningkatkan luas
permukaan bagi tindakan enzim.
Dishwashing liquid emulsifies lipid into tiny lipid droplets to increase the surface area for enzyme reaction.

(d) Hidrolisis lipid ialah proses penguraian lipid oleh enzim lipase kepada asid lemak dan gliserol yang
menyebabkan penunjuk fenolftalein bertukar warna dari merah jambu ke tidak berwarna. Hidrolisis
lipid dipengaruhi oleh kehadiran enzim lipase.
Hydrolysis of lipid is the process of breaking down of lipid by lipase into fatty acids and glycerol which causes the changing
phenolphthalein indicator from pink to colourless. It is affected by the presence of lipase.

(e) Lipase menghidrolisis lipid kepada asid lemak dan gliserol. Hipotesis diterima.
Lipase hydrolyses lipid into fatty acids and glycerol. Hypothesis is accepted.

9.3 Penyerapan
Absorption

1. Struktur Fungsi
Structure Function

P Sel epitelium Menyerap nutrien dalam hasil pencernaan

Epithelial cell Absorb nutrient in product of digestion

Q Lakteal Mengumpul dan mengangkut molekul larut lemak

Lacteal Collect and transport fat-soluble molecules

R Kapilari darah Mengumpul dan mengangkut molekul larut air

Blood capillary Collect and transport water-soluble molecules

S Sel goblet Merembes mukus ke rongga usus untuk melindungi dinding usus
Goblet cells Secrete mucus to the lumen of small intestine to protect the intestinal lining

T Kelenjar usus Merembes jus usus yang beralkali dan mengandungi enzim pencernaan
Intestinal gland Secrete intestinal juice which is alkaline and contains digestive enzyme

2. (a) Resapan berbantu, Kapilari darah (b) Pengangkutan aktif, Kapilari darah
Facilitated diffusion, Blood capillary
Active transport, Blood capillary

(c) Pengangkutan aktif, Kapilari darah (d) Pengangkutan aktif, Kapilari darah
Active transport, Blood capillary
Active transport, Blood capillary

(e) Pengangkutan aktif, Kapilari darah (f ) Osmosis, Kapilari darah
Active transport, Blood capillary
Osmosis, Blood capillary

(g) Resapan ringkas, Lakteal (h) Resapan ringkas, Lakteal
Simple diffusion, Lacteal
Simple diffusion, Lacteal

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

J67
 Biologi Tingkatan 4 Jawapan

9.4 Asimilasi
Assimilation

1. (a) Asimilasi ialah penggunaan hasil nutrien yang diserap untuk membentuk sebatian atau komponen
struktur dalam sel.
Assimilation is the utilisation of the absorbed nutrients to form compounds or structural components in the cells.

(b) (i) Vena portal hepar mengangkut gula ringkas, asid amino dan vitamin larut air yang diserap dalam
usus kecil ke hati untuk metabolisme.
The hepatic portal vein transports simple sugar, amino acids and water-soluble vitamins absorbed in small intestine to liver for
metabolism.
(ii) Lakteal bergabung membentuk salur limfa yang lebih besar dalam rangkaian sistem limfa. Seterusnya,
kandungan salur limfa memasuki duktus toraks yang kemudiannya mengalir ke dalam vena
subklavikel kiri. Lipid diangkut ke sel-sel badan melalui sistem peredaran darah.
Lacteals combine to form bigger lymph vessels in the lymphatic system. Then, the contents of the lymph vessels enter the
thoracic duct that flows into the left subclavian vein. This lipids are transported to the body cells via blood circulatory system.

2. Makanan
Glukosa Asid amino Lipid
tercerna Glucose Amino acids Lipids
Digested food

Asimilasi • Digunakan dalam • Untuk mensintesis • Fosfolipid dan

dalam sel-sel respirasi sel untuk
badan menghasilkan tenaga
Assimilation in
Used in cellular respiration
body cells
to produce energy.
• G
 lukosa berlebihan
disimpan dalam bentuk
glikogen dalam otot.
Excess glucose is stored as
glycogen in muscles.
protoplasma baharu kolesterol digunakan
dan membaiki tisu rosak. untuk mensintesis
membran plasma .
Used to synthesise new
protoplasm and to repair Phospholipid and cholesterol
damaged tissue. are used to synthesise
plasma membrane
• Digunakan sebagai unit .
asas untuk hormon • Bertindak sebagai
dan enzim. sumber tenaga dalam
Used as basic unit of hormone metabolisme sel.
and enzyme. Act as source of energy in
• Digunakan untuk cellular metabolisme.
• Lipid berlebihan disimpan
mensintesis protein
dalam membran plasma. sebagai tisu adipos
protein di bawah kulit.
Used to synthesise
in plasma membrane. Excess lipid is stored as
adipose tissues under the
skin.
• L ipid dioksidakan
untuk membebaskan
tenaga dalam
keadaan kekurangan
glukosa.
Lipid is oxidised to release
energy where there is
lack of glucose.

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

J68
 Biologi Tingkatan 4 Jawapan

Asimilasi • G
 lukosa berlebihan • Digunakan untuk
dalam hati ditukar kepada mensintesis protein
Assimilation in glikogen dan
liver plasma .
disimpan dalam hati Used to synthesis plasma
Excess glucose is converted into protein .
glycogen and stored in the
liver . •  Asid amino ditukar
kepada glukosa apabila
• A
 pabila aras gula
glukosa dan glikogen
darah menurun dan
badan memerlukan tidak mencukupi.
glikogen  Amino acids are converted
tenaga,
ditukar semula kepada into glucose when there is a
glukosa . lack in glucose and glycogen.

When blood glucose level drops • A

 mino asid berlebihan
and the body needs energy, ditukar kepada
glycogen is converted urea melalui proses
back to glucose . pendeaminaan .
• A
 pabila simpanan Urea dihantar ke ginjal
glikogen dalam hati untuk disingkirkan
menjadi penuh,
melalui air kencing .
glukosa berlebihan Excess amino acids is converted
ditukar kepada lipid into urea through
dalam hati . deamination . Urea is
When the storage of glycogen sent to kidney to be excreted
in liver is full, excess glucose through urine .
is converted into lipid in
liver .

3. • Pengawalaturan aras glukosa / Regulation of blood glucose level

• Pendeaminaan / Deamination
• Penyimpanan nutrien / Storage of nutrients
• Detoksifikasi / Detoxification

9.5 Penyahtinjaan
Defaecation

1. (a) Penyahtinjaan ialah proses penyingkiran tinja dari kolon melalui dubur.
Defaecation is the process of removing faeces from colon through anus.

(b) Air, makanan tidak tercerna, sel-sel mati, pigmen hempedu, bahan toksik, mukus dan bakteria
Water, undigested food, dead cells, bile pigments, toxic substances, mucus and bacteria

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

J69
 Biologi Tingkatan 4 Jawapan

(c)
Makanan tidak Air, mineral dan Lebihan dalam Tinja disimpan
tercerna dari ileum vitamin diserap ke kolon membentuk dalam rektum
memasuki kolon dalam darah tinja sementara waktu
Undigested food from Water, mineral and The remaining contents Faeces is stored
the ileum enters the vitamins are absorbed in the colon forms temporarily in the
colon into the bloodstream faeces rectum

Apabila rektum penuh, tekanan Otot-otot rektum mengecut dan

dalam rektum menyebabkan tinja dikeluarkan dari dubur melalui
keinginan untuk menyingkirkan tinja proses penyahtinjaan
When the rectum is full, the presure in the The rectum contracts and faeces is eliminated
rectum causing a desire to expel the faeces through the anus by defaecation

2. (a) • Bakteria-bakteria dalam usus menghasilkan Vitamin B dan K melalui fermentasi.

The bacteria in the intestine produce vitamin B and K by fermentation.
• Vitamin-vitamin ini diserap ke dalam darah.
These vitamins are then absorbed into the blood.

• Vitamin K adalah penting untuk pembekuan darah dan Vitamin B12 boleh mengelakkan anaemia.
Vitamin K is essential for blood clotting and Vitamin B12 can prevent anaemia.

(b) • Peranan kolon ialah menyerap air yang tidak diserap oleh usus kecil.
The role of colon is to absorb the remaining water that is not absorbed by the small intestine.
• Penyerapan air oleh usus besar membantu memejalkan tinja.
The absorption of water by large intestine helps to solidify faeces.

9.6 Balanced Diet

Gizi Seimbang

1. Eksperimen
Pemboleh ubah / Variables:
(a) Dimanipulasikan: Jenis sampel makanan
Manipulated: Types of food samples
(b) Bergerak balas: Nilai tenaga sampel makanan
Responding: Energy value of food sample
(c) Dimalarkan: Jisim air
Fixed: Water mass

Keputusan / Results:

Sampel Jisim sampel Suhu awal air Suhu akhir air Kenaikan Nilai tenaga
makanan makanan (g) (°C) (°C) suhu (°C) makanan (kJ g-1)
Mass of food Initial temperature Final temperature Increase of Energy value of
Food sample
sample (g) of water (°C) of water (°C) Temperature (°C) food (kJ g-1)

Kacang gajus 2.0 27 72 45 1.89

Cashew nuts

Kacang tanah 1.5 27 69 42 2.35

Groundnuts

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

J70
 Biologi Tingkatan 4 Jawapan

Perbincangan / Discussion:

(a) Kacang tanah mengandungi lebih banyak nilai tenaga daripada kacang gajus kerana lebih banyak haba
dibebaskan apabila kacang tanah dibakar dengan lengkapnya.
Groundnut contains more energy value than cashew nut because more heat is released when groundnut is completely burned.

(b) (i) Memastikan sampel makanan dibakar dengan lengkapnya sebelum mengambil suhu akhir.
Make sure that the food samples are completely burned before reading the final temperature.
(ii) Memastikan sampel makanan diletakkan dengan sedekat mungkin di bawah tabung didih.
Make sure that the food samples are put as close as possible to the bottom of the boiling tube.
(iii) Memastikan air di dalam tabung didih dikacau sebelum suhu akhir dicatat.
Make sure that the water in the boiling tube is stirred before recording the final temperature.

(c) Tidak. Nilai tenaga ialah jumlah tenaga yang dihasilkan apabila 1 g makanan dioksidakan dengan lengkap.
No. The energy value is the amount of energy produced when 1 g of food is completely burned.

(d) Nilai tenaga ialah tenaga haba yang dihasilkan apabila 1 g sampel makanan dibakarkan dengan
lengkap. Nilai tenaga boleh ditentukan dengan kenaikan suhu air dalam tabung didih. Nilai tenaga
dipengaruhi oleh jenis sampel makanan.
Energy value is the heat energy released when 1 g of food sample is completely burned. It is determined by the increase in temperature
of water in boiling tube. It is affected by types of food sample.

(e) Kacang tanah mempunyai nilai tenaga yang lebih tinggi berbanding kacang gajus. Hipotesis diterima.
Groundnuts have a higher energy value compared to cashew nuts. The hypothesis is accepted.

2. Eksperimen
Pemboleh ubah / Variables:
(a) Dimanipulasikan: Jenis jus buah-buahan
Manipulated: Types of fruit juice
(b) Bergerak balas: Kandungan vitamin C dalam jus buah atau jus sayur
Responding: Content of vitamin C in fruit juice or vegetable juice
(c) Dimalarkan: Kepekatan larutan DCPIP dan kepekatan larutan asid askorbik
Fixed: Concentration of DCPIP solution and concentration of an ascorbic acid solution

Keputusan / Results:
Isi padu larutan / jus yang diperlukan untuk Kepekatan
melunturkan warna larutan DCPIP (ml) Peratus vitamin C
Larutan / jus Volume of solution / juice used to decolourise DCPIP vitamin C (%)
solution (ml)
(mg ml-1)
Solution / juice Percentage of Vitamin C
Purata vitamin C (%) concentration
1 2 3 Average (mg ml-1)

Larutan asid
askorbik 0.1% 1.0 1.0 1.0 1.0 0.1 1.00
0.1% ascorbic
acid solution

Jus oren 2.1 2.3 2.2 2.3 0.04 0.43

Orange juice

Jus tembikai 4.5 4.7 4.6 4.6 0.02 0.22

Watermelon juice

Jus lobak
merah 3.2 3.4 3.1 3.3 0.03 0.30
Carrot juice

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

J71
 Biologi Tingkatan 4 Jawapan

Perbincangan / Discussion:

(a) Jus oren mengandungi lebih banyak vitamin C daripada jus tembikai dan jus lobak merah kerana
kandungan asid askorbik dalam jus oren lebih banyak.
Orange juice contains more vitamin C than watermelon juice and carrot juice because the content of ascorbic acid in orange juice is
higher.

(b) Ini kerana oksigen daripada atmosfera akan mengoksidakan semula larutan DCPIP yang terturun. Ini
akan menyebabkan lebih banyak asid askorbik diperlukan untuk menurunkan larutan DCPIP.
This is because oxygen from atmosphere will reoxidise the reduced DCPIP solution. As a result, more ascorbic acid will be required to
reduce the DCPIP solution.

(c) Isi padu jus yang digunakan untuk melunturkan larutan DCPIP adalah lebih banyak. Ini adalah kerana
asid askorbik dalam jus telah dimusnahkan melalui pengoksidaan. Kandungan vitamin C / askorbik asid
dalam jus berkurangan.
The volume of juice used to decolourise the DCPIP solution is more. This is because the ascorbic acid in the juice is destroyed through
oxidation. The content of vitamin C / ascorbic acid in the juice decreases.

(d) Vitamin C ialah asid askorbik yang terdapat dalam jus oren / tembikai/ lobak merah. Kandungan
vitamin C ditentukan dengan isi padu jus yang digunakan untuk melunturkan 1 ml larutan DCPIP 0.1%.
Kandungan vitamin C dipengaruhi oleh jenis jus buah atau jus sayur.
Vitamin C is ascorbic acid in orange / watermelon/ carrot juice. The content of vitamin C is determined by the volume of juice used to
decolourise 1 ml of the 0.1% DCPIP solution. It is affected by type of fruit or vegetable juice.

(e) Jus oren mempunyai kandungan vitamin C yang paling tinggi berbanding dengan jus tembikai dan jus
lobak merah. Hipotesis diterima.
Orange juice has the highest content of vitamin C compared to watermelon juice and carrot juice. The hypothesis is accepted.

3. Masalah kesihatan Makanan yang patut dielakkan

Health problem Food should be avoided

Obesiti Makanan tinggi kalori, lemak dan gula

Obesity Food with high calories, fats and sugar
• Minuman bergula
Sugar-sweetened beverages
• Bijirin halus
Refined grains

Diabetes mellitus Makanan tinggi kalori dan gula

Diabetes mellitus Food with high calorie and sugar
• Daging merah (Daging lembu dan kambing) dan daging yang diproses (sosej)
Red meat (beef and lamb) and processed meat (sausage)
• Kuih-muih yang manis
Penyakit Makanan tinggi lemak
kardiovaskular Food with high fat
Cardiovascular disease • Lemak tepu (lemak haiwan, mentega dan produk tenusu penuh krim)
Saturated fats (animal fats, butter and full cream dairy products)
• Kolesterol tinggi (kuning telur, organ dalaman dan makanan laut)

High cholesterol (egg yolk, internal organ and seafood)

Kanser Makanan tinggi lemak / garam/ gula/ makanan diproses

Cancer Food with high fat / salt/ sugar / processed food
• Kandungan lemak tinggi (ayam goreng, lemak haiwan)
High fat content (fried chicken, animal fats)
• Kandungan garam tinggi (ikan masin, telur masin)
High salt content (salted fish, salted egg)

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

J72
 Biologi Tingkatan 4 Jawapan

9.7 Isu Kesihatan Berkaitan Sistem Pencernaan dan Tabiat Pemakanan

Health Issues Related to the Digestive System and Eating Habits

1. (a) Pintasan gaster / Gastric bypass

(b) • Saiz perut menjadi lebih kecil menyebabkan Encik P berasa cepat kenyang dengan makan dalam
kuantiti yang sedikit.
The size of stomach becomes smaller causes Mr. P to feel full with less food.

2. (a) • Serat boleh menambahkan isi padu tinja. / Fibre adds bulk to the faeces.
• Serat boleh menyerap air dan melembutkan tinja. / Fibre absorbs water to soften the faeces.
• Serat merangsang peristalsis dalam kolon. / Fibre stimulates peristalsis in the colon.
(b) Sembelit, kanser kolon, kanser rektum dan hemoroid / Constipation, colon cancer, rectum cancer and haemorrhoid

3. Gangguan psikologi yang membuat seseorang cenderung membina

Gastritis otot dengan cara yang berlebihan
Gastritis Psychological disorder that causes a person to engage in behaviours aimed at achieving the
desired lean with excessive exercise

Dismorfia otot Lapisan epitelium perut mengalami radang

Muscle dysmorphia Epithelial lining of stomach is inflamed

Gangguan psikologi iaitu sengaja mengelak daripada makan untuk

Aneroxia nervosa mencapai kehilangan berat badan yang melampau
Aneroksia nervosa Psychological disorder which is characterised by sequences of excessive food intake and
purging to counteract the effects of a binge

Gangguan psikologi yang dicirikan dengan urutan pengambilan dan

Bulimia nervosa penyingkiran makanan untuk mengatasi kesan pengambilan makanan
Bulimia nervosa secara berlebihan
Psychological disorder in which a person intentionally deprives oneself for food to achieve a
severe loss in body weight

Praktis SPM 9

KERTAS 1
1. B 2. B 3. C 4. A

KERTAS 2
Bahagian A
1. (a) Bahan makanan X mengandungi protein manakala bahan makanan Y mengandungi polipeptida.
Food substance X contains proteins while food substance Y contains polypeptides.

(b) • Hempedu tidak dapat disalurkan ke duodenum
Bile cannot be channelled into duodenum
• Lipid tidak dapat diemulsikan kepada titisan halus
Lipid cannot be emulsified into smaller droplets

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

J73
 Biologi Tingkatan 4 Jawapan

(c) • Pencernaan protein tidak lengkap
Incomplete digestion of protein
• Pankreas merembes kurang tripsin
Pancreas secretes less trypsin
(d) Elakkan makanan yang mengandungi laktosa
Avoid food contains lactose
Bahagian B
2. (a) (i) Pencernaan / Digestion:
• Pencernaan lemak berlaku di
duodenum
Digestion of fats occurs in the duodenum.
• Hempedu mengemulsikan lemak /
lipid kepada titisan halus.
Bile emulsifies fats / lipids into smaller droplets.
• Pankreas merembeskan jus pankreas
yang mengandungi lipase
The pancreas secretes pancreatic juice that
contains lipase
• yang mencernakan lipid kepada asid
lemak dan gliserol.
which digests lipids into fatty acids and glycerol.
Penyerapan / Absorption:
• Penyerapan asid lemak dan gliserol
berlaku di ileum / usus kecil.
Absorption of fatty acids and glycerol take place
in the ileum / small intestine.
• Asid lemak dan gliserol memasuki
sel-sel epitelium vilus.
Fatty acids and glycerol enter epithelial cells of
villus.
• Dalam vilus, asid lemak dan gliserol
bergabung untuk membentuk titisan
halus lipid
In villus, fatty acids and glycerol combine to
form tiny droplets of lipids
• kemudian meresap / bergerak ke
dalam lacteal.
then diffuse / move into the lacteals.
• Lakteal bergabung untuk
membentuk salur limfa yang lebih
besar dalam sistem limfa.
The lacteals converge into larger vessels of
lymphatic system.
• The lipids are then drain into the
(b) • Menyebabkan sembelit
bloodstream through subclavian veins.
Lipid kemudian disalurkan ke dalam aliran
darah melalui vena subklavikel.
Asimilasi / Assimilation:
• Asimilasi lemak berlaku di sel.
Assimilation of lipids takes place in the cells.
• Lipid seperti fosfolipid / kolesterol
digunakan untuk membina
komponen utama membran plasma.
Lipid such as phospholipids / cholesterol is used
to form major components of plasma membrane.
• Lemak yang berlebihan disimpan
dalam tisu adipos yang terdapat di
bawah kulit sebagai tenaga simpanan.
Excess fats are kept in adipose tissues found
underneath the skin as stored energy.
Lipids (such as fats) represent the major energy
store of the body.
• Dalam keadaan kekurangan
glukosa, lemak dioksidakan untuk
membebaskan tenaga.
Fat is oxidised to release energy when there is
insufficient glucose.
(Mana-mana 10 / Any 10)
(ii) Kesan ke atas fungsi vilus
Effects to the function of villi
• Kurang makanan tercerna diserap
Less digested food is absorbed
• kerana jumlah luas permukaan
berkurang
because the total surface area decreases / less
• Kurang makanan tercerna diangkut
Less digested food transported
• kerana kurang kapilari darah / lakteal
because less blood capillaries / lacteals
Kesan ke atas jumlah glikogen dalam hati
Effects to the amount of glycogen in the liver
• Kurang glikogen disimpan dalam hati
Less glycogen stored in the liver
• Tiada gula berlebihan diserap oleh
vilus
No excess glucose is absorbed by villi
• Glukosa yang diserap oleh vilus tidak
memenuhi keperluan badan
Glucose absorbed by villi does not meet the
body needs
• Menyebabkan kekurangan berat
badan / letih
Cause weight loss / fatigue
(Mana-mana 6 / Any 6)
Causes constipation
• Menyukarkan penyahtinjaan
Difficult to defaecate
• Tinja berada dalam usus besar dalam
tempoh yang lama
Faeces are in the large intestine for a long period of
time

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

J74
 Biologi Tingkatan 4 Jawapan

• Lebih banyak air dalam usus besar diserap • Dan disimpan dalam tisu adipos / di
More water is absorbed in large intestine bawah kulit
• Tinja menjadi keras And stored in adipose tissue / under the skin
Faeces become harden • Menyebabkan obesiti
• Apabila ditekan kuat, tinja yang keluar Causes obesity
akan melukakan kulit / memecahkan (Sekurang-kurangnya 1 / At least 1)
kapilari darah di bahagian dubur.
When pressed hard, the faeces that come out will Berlebihan lemak / Excess of fats
injure the skin / break the blood capillaries in the • Ayam bakar / Daging panggang /
anus. Kentang goreng mengandungi lemak
• Pendarahan berlaku. / lipid yang tinggi
Bleeding occurs. Roasted chicken / Grilled beef / Fried potato is
• Mungkin menyebabkan hemoroid, rich in fats / lipids
kanser kolon dan kanser rectum. • Meningkatkan aras kolesterol dalam
May cause haemorrhoid, colon cancer and rectum darah
cancer. Increases cholesterol level in blood
(Mana-mana 4 / Any 4) • Lipid kolesterol terenap di dinding
dalam arteri // Lumen arteri menjadi
3. (a) (i) 5250 + 1500 + 2400 + 750 + 2500 + 400 semakin kecil // Salur darah tersumbat
+ 600 = 15800 Kj Lipid / Cholesterol deposited in inner wall of
arteries // Lumen of arteries become smaller //
(ii) Justifikasi / Justification blood vessel is blocked / clogged
• Tidak / tidak sesuai • Menyebabkan arteriosklerosis /
No / Not suitable
angina / strok / serangan jantung /
• Menu ini bukan gizi seimbang / tidak
embolisme / penyakit kardiovaskular
mengandungi tujuh kelas makanan Causes arteriosclerosis /angina / stroke/ heart
dalam nisbah yang sesuai attack / embolism / cardiovascular disease
The menu is not a balanced diet /does not • Lemak berlebihan disimpan dalam
contain the 7 classes of food in appropriate
ratio
tisu adipos / di bawah kulit
Excess fats stored in adipose tissue / under the
• Pengambilan tenaga adalah lebih skin
tinggi daripada tenaga yang • Menyebabkan obesiti
diperlukan oleh seorang budak Causes obesity
perempuan berumur 15 tahun (Sekurang-kurangnya 1 / At least 1)
Higher energy intake compared to energy
requirement for a girl aged 15 Berlebihan protein / Excess of protein
• Ayam / Daging / Telur kaya dengan
Consequences:
protein
Berlebihan karbohidrat Chicken / Beef / Egg is rich in proteins
Excess of carbohydrate • Protein / Asid amino berlebihan
• Nasi / Kentang / Coklat/ Ais Krim ditukar kepada urea / sebatian
mengandungi banyak karbohidrat ammonia
Rice / Potato / Chocolate /Ice cream is rich in Excess proteins / amino acids are converted to
carbohydrate urea / ammonium compound
• Meningkatkan kandungan glukosa • Menyebabkan kerosakan hati / hati
dalam darah kurang berfungsi / membebankan
Results in high glucose content in blood hati
• Menyebabkan diabetes mellitus Causes liver failure / malfunction / liver has to
Causes diabetes mellitus work harder
• Glukosa / glikogen berlebihan • Lebih banyak urea perlu disingkirkan
ditukar kepada lemak oleh ginjal
Excess glucose / glycogen is converted into fats More urea to be removed by kidneys

© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.

J75
 Biologi Tingkatan 4 Jawapan
• Asid urik berlebihan / pengumpulan
asid urik menyebabkan gout
Excess uric acid / accumulation of uric acid will
cause gout
(Sekurang-kurangnya 1 / At least 1)
Kekurangan serat / Lack of fibre
• Menyebabkan sembelit
Causes constipation
• Tinja bergerak dengan lambat dalam
kolon
faeces moving too slowly through the colon
(Sekurang-kurangnya 1 / At least 1)
Kekurangan vitamin / Lack of vitamin
• Skurvi / Apa-apa contoh sesuai
yang berkaitan dengan kekurangan
vitamin
Scurvy / Any suitable disease related to vitamins
deficiency
• Kekurangan vitamin C // Apa-apa
penerangan yang sesuai dengan
penyakit
lack of vitamin C //any suitable explanation
related to the disease
(Sekurang-kurangnya 1 / At least 1)
Kandungan pengawet / pewarna /
perisa
Contains preservative / coloring / flavoring
• Keropok kentang / Ais krim / Coklat /
Sosej mengandungi pengawet /
pewarna / perisa
Potato chips / Ice cream / Chocolate / Sausage
contains preservative / coloring / flavoring
• Mengandungi karsinogen
Contains carcinogen
• Menyebabkan kanser
Cause cancer
(Sekurang-kurangnya 1 / At least 1)
(b) Individu Y / Individual Y
• Masalah kesihatan: Ulser gastrik / gastritis
Health problem: gastric ulcer / gastritis
• Kerana tiada makanan dalam perut
because no food in the stomach
• Kelenjar gaster merembeskan banyak jus
gaster
Gastric glands secrete much gastric juice
• Jus gaster mengnadungi asid hidroklorik
Gastric juice contains hydrochloric acids
• Bertindak ke atas / menghakiskan lapisan
epitelium dinding perut
acts on / corrodes the lining of the epithelial lining of
the stomach wall
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.
J76
• Memusnahkan sel-sel / tisu perut
damage the cells / tissues of the stomach
• Menyebabkan sakit abdomen / loya /
muntah
causing abdominal pain / nausea / vomiting
• Berkembang membentuk lubang / luka
pada dinding perut
develop into hole / wound in the stomach wall
(Mana-mana 4 / Any 4)
Individu Z / Individual Z
• Masalah kesihatan: Bulimia nervosa
Health problem: Bulimia nervosa
• taksub dengan pengawalan berat badan
Obsesses with controlling body weight
• menyebabkan kemurungan / kegelisahan
/ tekanan
causes depression / anxiety/ stress
• Kekurangan / ketidakseimbangan ion
mineral / nutrien
lacking / imbalance of mineral ions / nutrients
• Kerosakan / kecederaan / keradangan
pada salur pencernaan / esofagus
damage / injury / inflammation to the digestive tract
/ esophagus
• Ciri-birit
Purging / diarrhea
• menyebabkan sakit perut / kelesuan otot
/ ulser / sembelit / edema / dihidratan
/ kembung / masalah mulut / pening /
tekanan darah rendah / haid tidak teratur
/ mana-mana contoh yang betul
causing abdominal pain/ muscle fatigue/ ulcer/
constipation/ oedema/ dehydration/ bloating /
mouth problem/ dizziness / low blood pressure/
irregular menstruation / any correct example
(Mana-mana 4 / Any 4)
FOKUS KBAT
• G
 izi makanan mereka terdiri daripada ikan yang
hidup di kawasan Artik.
Their diet consists mainly of fish that live in the Arctic region.
• Ikan-ikan ini banyak mengandungi asid lemak yang
dikenali sebagai asid lemak omega-3.
These fish contain a lot of fatty acids known as omega-3 fatty
acids.
• Asid lemak omega-3 merupakan asid lemak tak
tepu yang boleh mengurangkan aras kolesterol
dalam darah.
Omega-3 fatty acids are unsaturated fatty acids that can reduce
cholesterol levels in the blood