Professional Documents
Culture Documents
რორტი
რორტი
რიჩარდ რორტი
XX saukunis 70-iani wlebi amerikul filosofiaSi aRiniSna axali ZiebebiT. popularulma analizurma
filosofiam Sinaganad amowura SesaZleblobebi; amis aSkara niSnad rig filosofosebs, maT Soris
amerikuli postmodernizmis warmomadgenlebs, istoriuli ganzomilebis dakargva da cxovrebiseuli
problemebisagan daSoreba miaCndaT. im dros, rodesac
postanalitikuri filosofia yvela mecnierebaze aRmatebulad Tvlida
Tavs, am siZnelis moxsna scada riCard rortma (1931 – 2008).
rodesac rortis filosofiuri kredos Camoyalibebaze da gavlenebze
vsaubrobT, upirveles yovlisa unda aRvniSnoT pragmatizmi-
gansakuTrebiT jon diuis filosofia; es gavlena msWvalavs rortis
filosofias pirvelive dRidan; xolo analizuri filosofiis anTologiis („The
Linguistic Turn“ -Rorty:1967) momzadeba im katalizatorad iqca,
romelmac rortis filosofia mkveTrad Semoabruna – metafilosofiuri
problematikisaken.
rorti mentalobis filosofosia. is im mcirericxovan filosofosTa rigs ganekuTvneba, romlebic
siRrmiseulad arian dainteresebulni filosofiis Tanamedrove mdgomareobiT, misi impulsebiT,
ganviTarebis veqtorebiT, cvladi kognituri da lingvisturi kulturiTa da yvela SesaZlo SedegebiT.
amerikul filosofiaSi igi gvevlineba evropuli postmodernizmis konceptualuri karkasis originaluri
versiis avtorad. rorti kargad icnobs amerikul filosofias, Rrmadaa informirebuli kontinenturi filosofiis
Tanamedrove mdgomareobiT. mas izidavs filosofiis warsuli, misi istoriuli droiTi fenomeni, magram
misTvis ufro axlosaa filosofiis awmyo-misi inteleqtualuri TamaSebi da Tanamedrove filosofiuri
diskursis saintereso brunvebi. rortis bolo wlebis naSromebSi mocemulia dasavluri filosofiis
radikalurad negatiuri Sefaseba;1 man SemogvTavaza filosofiis “dekonstruqciis” orginaluri proeqti,
romelic gulisxmobs epistemologiis literaturuli kritikiT Canacvlebas. Tavad avtoris aRiarebiT misi
pozicia umal “Terapevtuli” xasiaTis matarebelia, vidre “sistemur-konstruqciulisa”
( Rorty :1979.7).
rorti miznad isaxavs `moixelTos sakuTari epoqa azrSi~ da aagos sakuTari „Geistesgeschichte“ -
istoriul-filosofiuri narativi. misi „Grand Narrative“-s idea provokaciuli inovaciaa. rorti gvTavazobs
filosofiis dekonstruqciis sakuTar versias- filosofiam unda Seicvalos orientacia da WeSmaritebis
Ziebisa da SemecnebiTi aqtebis kvlevis nacvlad unda gadavides komunikaciasa da saubarze. rortis
aRiarebiT-„filosofia, rogorc kultura, umal phronesis saqmea, vidre episteme-si. is ar eZebs
WeSmaritebas, aramed aris saubari da komunikacia“ (Rorty: 1978. 234). amgvari midgomiT
filosofia saxes icvlis da axali „filosofiuri ideologia“ fuZndeba ara `obieqturobaze~, aramed
`ironiasa~ da `solidarobaze~. rorti amgvarad aformulirebs dekonstruciuli proeqtis mizans:
` mkiTxvelis ndoba saWiroa Seicvalos sami ramis mimarT: `cnobierebis~, rogorc filosofiuri
azris matareblis, `codnis~, rogorc Teoriaze fundamenturad dafuZnebuli mocemulobisa da im
`filosofiisa~, rogorc igi kantis Semdgom iyo miCneuli~ (Rorty:1979.378).
rorti Temebs- `saubari~, `komunikacia~, `ironia~, `solidaroba~ ganixilavs gansxvavebul
rakursebSi.
rorti bevrs mogzaurobda da yuradRebiT ecnoboda, rogorc adgilobriv kulturaTa Sinagan da
aseve kulturaT-Soris poliologias
(poliology). evropaSi mogzaurobisas rorti aqtiurad erTveba post modernistTa, dekonstruqtivistTa,
hermenevtikosTa diskusiebSi. misTvis axlobeli xdeba martin haidegeris, miSel fukos, Jak deridas,
georg gadameris ideebi. kiTxvebi, romlebic mis winaSe ismis, da romelzec is cdilobs pasuxis
moZiebas, amgvaradaa formulirebuli: `ra uSlis xels `globalur saubars?~ `rogor aris SesaZlebeli
konsensusi da Tanacxovreba?~
evropuli voiaJis Sedegad, 1979 wels, rorti aqveynebs monografias `filosofia da bunebris
sarke~ (Philosophy and the Mirror of Nature). masSi ganxorcielebulia Tanmimdevruli Tavdasxma
ideaze `filosofia – rogorc epistemologia~. mniSvnelovania rortis Zalisxmeva evropuli da amerikuli
tradiciebis daaaxloebis mimarTulebiT. am mizniT igi Rrmad Seiswavlis uiliam jemzisa da jon diuis
klasikur memkvidreobas. rogorc Tavad aRiarebs maTi gavlena imdenad Zlieria, rom igi
1
mkiTxvels am konteqstSi vurCevT ixilos R. Rorty. Contingency, Irony, and Solidarity. Cambridge, 1989; R. Rorty.
Objectivity, Relativism, and Truth / Philosophical papers. Vol. 1. Cambridge, 1991, pp. 35-37, 99. R. Rorty. Philosophy
and the Mirror of Nature. Princeton, 1979. es ukanaskneli postpragmatuli filosofiis saxelmZRvanelo wignadaa miCneuli
mkvlevarTa mier ix. Gouinlock, J. (1995).". What Is the Legacy of Instrumentalism? Rorty’s Interpretation of Dewey //
Rorty and Pragmatism. Nashville, TN: Vanderbilt University Press. Bernstein, R. J. American Pragmatism: The Conflict
of Narratives // Rorty and Pragmatism. Nashville, TN: Vanderbilt University Press.
safuZvlianad, mTeli SegnebiT dgeba pragmatizmis platformaze da `neopragmatizmis bairaRebs
Slis~. rortis neopragmatizmi Serwymulia vitgenStainiseul da post modernistul ideebTan. rorti
gamodis akademiuri tradiciis kritikiT, upirvelesad anglo-saqsur samyaroSi gabatonebuli analizuri
filosofiis kritikiT. garegnulad es gamoixata epataJiT – rorti tovebs filosofiis kaTedras da gadadis
humanitarulze. mkvlevari sakuTari Semoqmedeba uwodebs `literaturuli kritikas~. is fiqrobs, rom
filosofiis sazriss ukeT gamoxatavs swored es pozicia.
riCard rorti Tanamedrove filosofiaSi yvelaze popularuli moazrovnea. mis naSromebs yvelaze
metad etaneba yvela profesiis inteleqtuali mkiTxveli. es upirvelesad ganpirobebulia im siaxleebiT,
romelic man Semoitana Tanamedrove azrovnebaSi -esaa axali filosofiuri stilistika da ideologia;
brZola kulturaTa gaxleCis winaaRmdeg humanitrul da sabunebismetyvelo sferoebad; komunikaciuri
mcdelobebi `scientisturad~ orientirebuli analizuri filosofiisa da `literaturulad~ orientirebuli
kontinenturi azris daaxlovebis gzaze; eseistikis Janris farTod danergva filosofiur diskursSi.
rortis utopiuri samyaro galaktikis ukidures nawilSi, Soreul kosmosur sivrceebSi Cakarguli
planetaa, romelsac qvia antipodelTa planeta (the planet Antipodes). rortis aRweriT igi Tavisi
klimaturi-geografiuli parametrebiT planeta dedamiwis aslia. am mikargul planetaze mosaxle xalxic
dedamiwis mosaxle adamianebis aslebi arian-maTi civilizaciac zustad iseTivea rogorc
dedamiwelebis-isini aSeneben saxlebs, weren leqsebsa da romanebs, qmnian kompiuterul
programebsa da samxedro SeiaraRebac aqvs-ageben bombebs. isini erTi ramiT ar gvanan
dedamiwelebs- “maT ar ician rom aqvT cobiereba.” (Rorty:1979. 71.) am planetis filosofosebs ar
aqvT formulirebuli subieqtisa da obieqtis, arc arsisa da ararsis problema; aq pironis skepticizmis
tradiciaa gamefebuli, magram maTTvis ucnobia iseTi cnebebi rogoricaa- “idea”(Idea),
“aRqma;”(perception), “mentaluri reprezentacia” (mental representation). es maT enobriv
leqsikonSi aisaxeba; maTvis ucnobia im tipis gamonaTqvamebi, rogoricaa: saSinlad vgrZnob
Tavs, raRacas vapireb, raRacis mwams- isini personul mentalur sferos ganekuTvnebian da
garkveul mdgomareobebs aRniSnaven. maT leqsikonSi arsebobs sityva “pirovneba” , magram
terminebTan: “cnobiereba”, “suli” bmis gareSe. mas iyeneben mxolod imisaTvis rom miuTiTon
koleqtiuri ”Cven” –is gansxvaveba sxva cocxali arsebebisagan. antipodeli filosofosebi arasodes
axdendnen iseTi problemebis formulirebas rogoricaa-materia-cnobiereba, idealuri-materialuri,
intuiciuri-intersubieqturi (Rorty:1979. 72-73).
aq dedamiwerebisagan kidev erTi mniSvnelovani ganmasxvavebeli ram arsebobs; es
gansxvaveba gamowveulia maT utopiur planetaze scientizmis upirobo prioritetiT. planetaze
gansakuTrebulad ganviTarebulia bunebis mecnierebebi -nevrologia, fiziologia da bioqimia; amis
gamo, nebismieri gamonaTqvami korelirebulia organizmSi mimdinare fiziologiur-nevrologiur-
bioqimiuri mdgomareobasTan. rorti ironiis meTodis gamoyenebiT aRwers antipodelTa ojaxSi
gaTamaSebul situacias: Tu rogor miiwevs bavSvi gaxurebuli qurisaken, da rogor aCerebs mas deda
wamoZaxiliT- “ar miekaro magas, is Seni C-fibrebis stimulacias gamoiwvevs!.” ( Rorty :1979.82.)
am planetaze moismen amgvar gamonaTqvamsac: ”me mqonda CG- 42 F-11 –Tan erTad, ramac
saboloo jamSi gamoiwviaFS -14; Sesabamisad mivxvdi, rom damemarTa mastodonti”
( Rorty :1979.79).
rorti gatacebiTa da ironiiT aRwers 21-e saukunis 50-ian wlebSi planetaze dedamiwelTa
eqspediciis Casvlas; gansakuTrebuli sarkazmiTaa aRwerili platonis, dekartesa da kantis filosofiaze
aRzrdil dedamiwel filosofosTa jgufis gancvifreba. maT verafriT gaegoT Tu rogor SeiZleba, rom
filosofosTa enobriv leqsikonSi ar arsebobdes ”cnobiereba”?! ( Rorty : 1979. 82).
Semdegi epizodi aRwers eqsperiments, romelic Catarda dedamiwelTa da antipodelTa
tvinebze. “gaRizianebis yovel stimulze dedamiweli ambobda-mtkiva! antipodeli ki- CemSi
amuSavda C- fibrebi da maTi korelireba moxda F –Tan” (Rorty :1979. 89-90).
rortis mier aRwerili utopiuri planeta Cveni scientisturi momavlis xatia. kacobriobis
momavali rortiseul winaswarmetyvelebaSi pragmatul-nominalisturia. igive modeli adamianuri
samyaros momavalisa, mxatvruli eniT, oruelisa da haqslis romanebSi jer kidev meoce saukunis 30-
ian wlebSia aRwrili. filosofiaSi ki igive mcdeloba ganxorcielda frensis fukuiamasa da elvin tofleris
futurologiur utopiebSi.2
rortis mier aRweril utopiaSi fizikis/ mecnierebis ena “ontologiurad ufro adeqvaturadaa “
miCneuli- aq ideali “mecnierebis erTobaa”. es ki sxva araferia Tu ara elementaruli materializmi.
migvaCnia, rom rortiseuli utopiuri antipodelTa planetis versia metaforaa. igi sainteresoa da
yuradsaRebia, rogorc gafrTxileba scientizmisken mibrunebis msurvelTaTvis.
2
elvin tofleris “momavlis Soki”(Toffler,Alvin. (1970) Future Shock Bantam Books) futurologTa manifestad iqca, mas
mogvianebiT moyva f.fukuiamas “istoriis dasasruli da ukanaskneli adamiani” (Fukuyama. Francis. (1992). The End of
History and the Last Man. Free Press) da misive ”Cveni postadamianuri momavali” Our Posthuman Future:
Consequences of the Biotechnology Revolution. New York, NY: Farrar, Straus and Giroux. 2002). meoce saukunis 80 –
90 wlebSi dasavluri futurologia 2000 wlis dadgomis molodinSi Zalze mZime prognozebs gvTavazobda. politikuri da
socialuri perspeqtivebis kvlevam warmoSva da gaaZliera teqnofobia. mravali prognozi araswori aRmoCnda da
futurologiis avtoriteti Seirya, magram es ar misula futurologiuri kvlevis aucileblobis uaryofamde, aq mivuTiTebT
amerikel sociologebis: jon gelbreiTi, torstain vebleni, luis mamfordi da sxv. mier SemuSavebul Teoriaze teqnikuri
kompleqsebis primati industrial sazogadoebaSi, romelsac moyveba teqnokratuli sazogadoebis Camoyalibeba.
aqvs privilegirebuli midgoma aranairi arsis gaxsnisas. scientizmi rorts miaCnia droSi dagvianebul
kulturul fenomenad.
rorts mohyavs quainis Tvalsazrisi imis Taobaze, rom radganac mecnierebasa da filosofias
Soris dRes aRar arsebobs mkveTrad dasazRvruli sferoebi. SesaZlebelia am ukanasknelis
gadabargeba mecnierebis sivrceSi. rortisTvis gaugebaria, ra amocanas usaxavs quaini mecnierebas
da ratom ar SeiZleba, rom vakanturi adgili daikavos xelovnebam, politikam da religiam da ara
bunebismetyvelebam..
`bunebis mecnierebaTa enebis miRma arsebobs Cveni moraluri da politikuri cxovrebis
leqsikonebi, xelovnebis saSualebebis, adamianuri moRvaweobis sxva formaTa enebi... romlebic
sakuTar saxeebs gvawvdian, imas, rac marTlac Rirebulia kacobriobisaTvis~. adamianis ena Tavisi
bunebiT metaforulia, mecnieruli ena misi erT-erTi saxeobaa.
rorts miaCnia, rom diskusia mudmivad Ria unda iyos, da rom dialogi dausrulebelia; diskusiis
Riaoba rortis mixedviT niSnavs imas, rom axloblebs miviCnevT axali diskursiuli formebis
Semqmnelebad. tradiciulma filosofiam gaakeTa Tavisi saqme, magram filosofia kvlav arsebobs,
rogorc `xma kacobriobis usasrulo dialogSi~. Cven ganvagrZobT platonis dialogebiT tkbobas da
Cveni obieqti sulac ar aris filosofiuri argumentacia. diego markonim da jani vatimom filosofias
marTebulad uwodes nebismieri saxis problemebis ganxilvaSi Sesvlis specifikuri saSualeba. saubris
xasiaTi ganpirobebulia teqstis Seswavlis tradiciiT da mkvlevarTa daxelovnebiT, magram iluzia, rom
romeliRac xmas SeiZleba upiratesoba mieniWos unda gandevnil iqnes, fiqrobs rorti
.
rortis kritikis mTavari obieqti Tavad filosofiaa, rogorc codnis sistema, rogorc mecnierebis
damoukidebeli da fundamenturi statusis mqone disciplina, Teoriuli safuZveli da gulisguli
Tanamedrove kulturisa. filosofiis sociokulturuli misiis amgvari gageba evropaSi mravali saukune
kultivirdeboda da farTo gavrceleba pova axal dros. am dros gaformda filosofiis, rogorc sistemuri da
“mkacri” mecnierebis saxe, romelic yvela sxva disciplinas uzrunvelyofs aucilebeli epistemologiuri
safuZvlebiT. rorti cdilobs filosofiis rogorc “mecnierebaTa mecnierebis” kanonikuri imiji
daamsxvrios. evropuli esencialuri tradiciis mTavari maxasiaTeblebi rortis mixedviT Semdegia:
rorti, nicSesa da haidegeris msgavsad, metafizikis ufro farTo gagebas emxroba; igi mas aigivebs
mTels istoriul epoqasTan, qristianul, “ontologiur”epoqasTan (Bernstein: 1995. 54-67). biblia,
“metafizika”, “wminda gonebis kritika”, “logikis mecniereba”Tanabrad arian am epoqis
“produqtebi”3. metafizikuri paradigmis diskursi, anu narativi, iSleba im miTologemebis garSemo,
romelnic filosofiaSi tradiciulad “transcendentulad arian niSandebulni”; aseTebia: absoluturi
WeSmariteba, RmerTi, yofiereba, buneba da sxv. zebunebrivi RmerTis Sesaxeb warmodgenas
ganmanaTleblobis epoqaSi enacvleba kvaziRvTaebriv “gonebaze” warmodgena, RvTismsaxuris
adgils ikavebs mecnieri, magram es transformacia ar exeba dasavleT evropis kulturis arsobriv
safuZvlebs, ambobs rorti. (Rorty :1989. 52). ganmanaTleblobis scientizmi kvlav rCeba samyaros
mimarT religiuri mimarTebis reJimSi. rwmena mecnierebis progresis mimarT, filosofiuri
optimizmi, mecnieruli WeSmaritebis mimarT “sekularizebul inteleqtualTa” piiteti, me-19
saukuneSi. qristianuli siyvarulisa da RmerTis rwmenis moralur eqvivalentad
gadaiqca”( Rorty :1982. 228.). religiur-scientisturi midgomis rezultati ontologiuri dualizmia. mas
aucileblobiT moyveba adamianis “cxovebiseuli samyaros” xelovnuri gaxleCa or polarul sferod:
yofierebad-sakuTar TavSi da sakuTari-TavisTvis-yofierebad, transcendentalurad da empiriulad;
Sesabamisad, Semecnebac gansxvavebuli kognituri statusebis Sesabamisad or formad ixliCeba:
“maRal” da “dabal”, “aucilebel” da “SemTxveviT”, “WeSmarit” da “SesaZlebel”, “obieqturad” da
“subieqturad”(Rorty :1991. 35-37, 99). rorts miaCnia, rom yvela es distinqcia ontologiuri
filosofiuri tradiciis maxasiaTebelia. metafizikuri xafangisagan TavisdasaRwevad upirvelesad,
swored misi gadalaxvaa saWiro. farTod aRebul metafizikur planSi rortis kritika mimarTulia
filosofiis fundamentalisturi koncefciis winaaRmdeg. amerikeli filosofosis SexedulebiT platonidan
dekartesa da kantamde mimaval epistemologiur tradicias analitikur skolamde mivyavarT. es
ukanaskneli rortis kritikuli Tavdasxmebis samiznea.
rorti Tvlis rom scientizmi droSi dagvianebuli kulturuli fenomenia. adreuli huserlis, raselis da
venis wris damsaxurebiT dabadebulma scientizmma xmamaRla ganacxada sakuTari arsebobis
3
deridas terminologiiT esaa “didi epoqis”/ la grande epoque wignebi.
Sesaxeb, maSin rodesac mis mZlavr mowinaaRmdeges ukve gacxadebuli qonda sakuTar ufro
adeqvaturi gzis Sesaxeb. esaa filosofiis is tipi, romelic diuim, vitgenStainma, haidegerma,
postmodernizmma danerga. da axali kultura, romelic literaturulma da politikurma inteleqtualebma
ganaviTares sakuTar poemebSi, novelebSi, politikur traqtatebSi. rortis kritikis obieqtebi arian quaini
da selari-gaugebaria ra amocana dgas mecnierebis winaSe da ratom unda daikavos mecnierebam da
ara xelovnebam, politikam, an religiam vakanturi sfero (Rorty :1982.199). am filosofosebs
fsiqologiuri winaaRmdegoba aqvT realobis miRebis mimarT, rom filosofoss ar aqvs sakuTari,
bunebrivad arsebuli sagani, rom filosofia aris saubari kulturaze, komunikatoruli Semoqmedebis
interpretatoruli mekavSire.
es sulac ar warmoadgens safuZvels pesimizmisaTvis. filosofias araferi daukargavs amiT. am
axal viTarebis miRebiT, filosofiuri diskursis winaSe farTo asparezi gaiSleba da filosofosTa
Zalisxmevac gacilebiT produqtuli gaxdeba. rorti gvTavazobs saubarebs pirovnebebze, rogor xdeba
maTi TviTreprezentacia, TviT aRwera enaSi, literaturaSi, mecnierebasa da politikaSi, moralur
normebSi da sxv. “bunebismecnierebaTa enebis garda arsebobs Cveni moraluri da politikuri
cxovrebis leqsikonebi, adamianis Semoqmedebis sxva formebis leqsikonebic, romlebic gvaZleven
kacobriobisaTvis mniSvnelovansa da Rirebul saxeebs sakuTari Tavisa”(Rorty:1991. 91-92).
adamianis ena Tavisi bunebiT metaforulia da mecnieruli ena-misi erTerTi saxeobaa.
filosofosma SesaZlebelia idealad daisaxos mecniereba, sakuTari Tavi miiCnios Teoretikosad, xolo
mis mier mogonili teqnikuri enis TamaSi, gamogonili dilemebi, SeTxzuli raRaca idumalebiT moculi
ambebi-seriozul ramed dasaxos, magram es TamaSi interess mxolod maT sakuTar akademiur wreSi
iqneba saintereso da gasagebi. adamianTa yoveldRiuri cxovrebisaTvis, mecnierebisaTvis,
religiisaTvis mas didi sazrisi ar aqvs.
rortis postmodernuli dekostruqtivisturi strategia winaaRmdegobrivia. 4 is versia, romelsac igi
gvTavazobs, empiriulad statikuria. neopozitivistebisa da analizuri filosofiis safuZvlian kritikas,
rortim gadaayola maTi xedvis pozitiuri marcvlebic. rorti msjelobs ukiduresobebiT: an-an-is
principiT, an mkacri empirizmi da scientizmi, an metaforizmis garda araferia misaRebi
empirizmisa da scientizmisagan. gonebis gnoseologiur SesaZleblobebSi imedgacruebam rortSi
gamoiwvia empirizmisa da verifikaciis sruli miuRebloba.
rorts miaCnia, rom `arsebobs ori principulad gansxvavebuli saSualeba, romlis saSualebiTac
refleqsiis unaris mqone adamiani sakuTar sicocxles aniWebs sazriss, da ganixilavs mas ufro vrcel
4
rortis postmodernul Teorias araerTi kritikuli Sefaseba xvda wilad. ix. mag. suzan haaki, romelic pragmatizmis
vulgarizaciaSi sdebs brals rortis ( Haack(1993): 126-147.) telma levini diuis imenenturi realisturi intuiciebis
ignorirebaze miuTiTebs (Lavine (1995):37-49 ), xolo hilari patnems miaCnia, rom rortis Teoria meTodologiur
relativizmia ( Putnam. (1995): 295-312).
konteqstSi. pirveli saSualebaa – sazogadoebaSi sakuTari Rvawlisa da wvlilis Sesaxeb ambis
Txroba, meore – sakuTari Tavis aRwera im realobasTan mimarTebaSi, sadac adamiani ar
figurirebs~ (Rorty: 1985. 3). istorikosebi, romelnic pirvel tips irCeven, sazogadoeba esmiT rogorc –
realuri, an warmosaxviTi: literaturuli gmirebisagan Semdgari, Txrobis dros maT amoZravebT
solidaroba. meore midgomas amoZravebs obieqturobisaken swrafva: is mogviTxrobs imgvarad, rom
Txrobis obieqti transistoriulisa da transkulturisaken iyos mimarTuli. Txrobis obieqti SesaZlebelia
iyos: `RmerTi~, `absoluti~, `yofiereba~, `bunebis kanonebi~, `WeSmariteba~, `TviTkmarobis
principi~ da a.S. evropuli inteleqtualuri da socialuri tradicia da ganmanaTleblobis kultura aRweris
obieqtur saSualebebzea damyarebuli. mas Semdeg, rac nicSem gviCvena, rom WeSmariteba
`metaforebis mobilizebuli droa~, froidma, vitgenStainma, haidegerma dainaxes sazogadoebaSi
istoriul SemTxveviTobaTa Tanmimdevroba. metafizikurma TviTsaxeobam amowura Tavi. zogadi
obieqtivisturi tradiciis kraxis sxvadasxva simboloebad warmoCndnen: `RmerTis sikvdili~,
`pozitivizmi~, `yofierebis daviwyeba~, `dekonstruqcia” da amavdroulad filosofiis sekularizaciis
epoqis dasawyisi.
solidarobis momxreebs ar aSinebT kraxi. pragmatistebisaTvis xom WeSmariteba isaa, rac
sasargebloa Cveni rwmenisaTvis, xolo cneba- `WeSmariti codna~ zedmetobaTa rangs
ganekuTvneba. maT saerTod aRar sWirdebaTa metafizika. mTavari maTTvis sazogadoebasTan
Tanaziarobaa, TviTigiveobis mopoveba, anu maTi saqmianoba gacnobierebulad egocentrulia.
Faqtia, rom rortis mier SemoTavazebuli `filosofosTa sazogadoeba~ maRali wris salonia,
sadac daxvewil da warmatebul inteleqtualebs mihyavT enobrivi TamaSi, amasTan yoveli
moTamaSe TamaSobs Tavisi konceptualuri karkasis TamaSis wesebiT, an Tavisi sazogadoebis
pragmatuli rwmenebis Sesabamisad. misi mizania damswreTa moxiblva da datyveveba TamaSiT da
saintereso istoriebiT. rortis mier SemoTavazebuli postpragmatizmi amocanad isaxavs filosofiasa da
sxva mecnierebaTa Soris sazRvrebis moSlas, damijvna waiSleba mecnierebas, literaturis, politikasa
da adamianuri moRvaweobis sxva sferoebs Sorisac (Rorty. 1982:XLII).
kiTxvebi da davaleba:
1. eTanxmebiT mosazrebas, rom riCard rorti Tanamedrove filosofiaSi yvelaze popularuli
moazrovnea? daasabuTeT Tqveni pasuxi.
2. ras niSnavs rom rortis pozicia umal “Terapevtuli” xasiaTis matarebelia.?
3. ra misia ekisreba dRes filosofoss?
4. ra aris evropuli esencialuri tradiciis mTavari maxasiaTeblebi rortis mixedviT?
5. daaxasiaTeT filosofiis istoriografia: oTxi Janri
6. romel Janrs aniWebs upiratesobas rorti? ratom?
7. iziarebT rortis pozicias, rom adamiani, romelic regulatur idead miiRebs `metaforas~, ar
saWiroebs intersubieqturi argumentebiT agebuli sistemiT sakuTari Tvalsazrisis warmoCenas?
8. daaxasiaTeT antipodelTa planeTa. ra niSnebiT xasiTdeba misi utopizmi?
9. ra azriT xmarobs rorti termins `solidaroba~?
10. rogoria komunikaciis axali tipi, romelic ufro produqtulia, vidre inter-Teoriuli?
11. waikiTxeT rortis ese “filosofia da momavali” imsjeleT ZiriTad Temebze.