BSB-1 Variant-2 orginal

9-SINF

№ Berilgan topshiriqlar ball

1 Alyuminiy sulfat eritmasida 500 dona ion mavjud bo‘lsa,eritmadagi 5 ball

dissotsilanmagan alyuminiy sulfat molekulalari sonini hisoblang.
( α=80%)

2 Stronsiy gidroksid, xrom(III) nitrat, karbonat kislota,arsenat kislotani 5 ball

dissotsiatsiyalanish tenglamasini tuzing.

3 Quyidagi cho‘kma tushishi bilan boradigan reaksiyani tugallang. 5ball

Molekulyar, to‘la ionli va qisqa ionli shaklda yozing.
FeCl3 + KOH =

4 Quyidagi gaz ajralishi bilan boradigan reaksiyani tugallang. Molekulyar, 5 ball

to‘la ionli va qisqa ionli shaklda yozing.
Na2SO3 + H2SO4 =

5 Neytrallanish reaksiyasini molekulyar, to‘la ionli va qisqa ionli shaklda 5 ball

yozing.
Ca(OH)2 + HNO3 =

6 Quyidagi qaysi tuzlar gidrolizga uchraydi: 15 ball

Na2S ,K2SO4, MgCl2, AlCl3
Gidrolizga uchraydiganlarini gidrolizlanish tenglamasini yozing va eritma
muhitini aniqlang.

7 Mis sulfat kristallogidrat CuSO4*n H2O tarkibida misning massa ulushi 10 ball
25,6 %ga teng bo‘lsa, n ning qiymatini aniqlang.

O‘quvchining to‘plagan bali: ____________

Tekshiruvchi o‘qituvchi: ________________________ __________(imzo)
 BAHOLASH MEZONI

№ Berilgan topshiriqlar 50ball

1 Savol: Alyuminiy sulfat eritmasida 500 dona ion mavjud bo‘lsa,eritmadagi

dissotsilanmagan alyuminiy sulfat molekulalari sonini hisoblang. ( α=80%)
a)Berilgan Dastlab, natriy sulfat tuzini dissotsilangan va
n = 500ta dissotsilanmagan holida yozib olamiz.
α = 80% 1) Al2 (SO4)3→2Al3++3SO42- 2) Al2 (SO4)3 100-80=20%
---------------- 2)1mol Al2 (SO4)3----------5 ta ion
Dis-magan? xmol Al2 (SO4)3------------500ta ion
x= 100ta mol. Al2 (SO4)3
3)100ta mol. Al2 (SO4)3 ------------80%
x ta mol. Al2 (SO4)3 ------------ 20%
x =25 ta Al2 (SO4)3

Javob: 25 ta molekula Al2(SO4)3 dissotsilanmagan.

a)Agar masala to‘liq va to‘g‘ri yechilsa; 5ball

b)Agar masala to’liq yechilsa lekin qisman xatolar bo‘lsa: 4ball
c)Masla yechish yo’li to‘g‘ri, lekin hisobda xatolar bo‘lib,tartibga e’tibor berilmasa: 3ball
d)Masalaning javobi noto‘g’ri chiqqan, lekin ishlashga harakat qilingan; 2ball
e) Masala umuman ishlanmagan bo’lsa yoki hammasi noto‘g‘ri bo’lsa; 0ball

2 Savol:Stronsiy gidroksid, xrom(III)nitrat, karbonat kislota,sulfit kislota, arsenat kislota

dissotsiatsiyalanish tenglamasini tuzing.
Javob:
a)Sr(OH)2 = SrOH+ + OH- 2) Cr(NO )3 =2Cr3++3NO3-
+ 2+ -
SrOH = Sr + OH
______________________ 4) H3AsO4 = H+ + H2AsO4-
2+ -
Sr (OH)2= Sr + 2OH H2AsO4- = H+ +HAsO42-
HAsO42- = H+ + AsO43-
+ -
3) H2CO3= H + HCO3 -------------------------------
- + 2-
HCO3 = H + CO3 H3AsO4 =3H+ + AsO43-
_________________________

H2CO3= 2H+ + CO32-

a) Agar dissotsiatsiyalanish tenglamasini to‘liq va to‘g‘ri tuzilsa; 5ball

b) Agar dissotsiatsiyalanish tenglamasi qisman to‘g‘ri tuzilsa; 4ball
c) Agar dissotsiatsiyalanish tenglamasini tuzishda yarim moddalarda xatolik
bo‘lsa; 3ball
d) Agar dissotsiatsiyalanish tenglamasini tuzishda barcha moddalarda xatolik
bo‘lsa; 2ball
e) Agar dissotsiatsiyalanish tenglamasini tuzishda umuman to‘g‘ri javob 0ball
bo‘lmasa;

3 Quyidagi cho‘kma tushishi bilan boradigan reaksiyani tugallang. Molekulyar, to‘la ionli
va qisqa ionli shaklda yozing.

FeCl3 + KOH =
Javob:
 a) FeCl3 +3KOH = Fe(OH)3↓ +3KCl
Fe3+ + 3Cl- +3K+ +3OH- = Fe(OH)3↓ +3K+ +3Cl-
Fe3+ +3OH- = Fe(OH)3↓

a)Agar ion almashinish reaksiyasini molekulyar, to‘la ionli va qisqa ionli shaklda 5ball
to‘liq va to‘g‘ri tuzilsa;
b)Agar ion almashinish reaksiyasini molekulyar, to‘la ionli va qisqa ionli shaklda 4ball
qisman to‘g‘ri tuzilsa;
c)Agar ion almashinish reaksiyasini tuzishda hosil bo‘lgan moddalar va
molekulyar, to‘la ionli va qisqa ionli shaklda ham qisman noto‘g‘ri tuzilsa; 3ball
d) Agar ion almashinish reaksiyasini tuzishda hosil bo‘lgan moddalarni tuzib, 2ball
molekulyar, to‘la ionli va qisqa ionli shakl umuman yozilmasa;
e) Reaksiya noto‘g‘ri bo’lsa yoki to‘liq ishlanmasa; 0ball

4 Savol:
Quyidagi gaz ajralishi bilan boradigan reaksiyani tugallang. Molekulyar, to‘la ionli va
qisqa ionli shaklda yozing.
Na2SO3 + H2SO4 =
Javob:
a) Na2SO3 + H2SO4=Na2SO4 + H2O + SO2 ↑
2 Na + + CO32- + 2H+ + SO42- = 2Na+ + SO42-- + H2O +CO2 ↑
2H+ + CO32- = H2O +CO2 ↑

a)Agar ion almashinish reaksiyasini molekulyar, to‘la ionli va qisqa 5 ball

ionli shaklda to‘liq va to‘g‘ri tuzilsa;
b)Agar ion almashinish reaksiyasini molekulyar, to‘la ionli va qisqa 4ball
ionli shaklda qisman to‘g‘ri tuzilsa;
c)Agar ion almashinish reaksiyasini tuzishda hosil bo‘lgan moddalar va
molekulyar, to‘la ionli va qisqa ionli shaklda ham qisman noto‘g‘ri tuzilsa; 3ball
d) Agar ion almashinish reaksiyasini tuzishda hosil bo‘lgan moddalarni tuzib,
molekulyar, to‘la ionli va qisqa ionli shakl umuman yozilmasa; 2ball
e) Reaksiya noto‘g‘ri bo’lsa yoki to‘liq ishlanmasa; 0ball

5 Neytrallanish reaksiyasini molekulyar, to‘la ionli va qisqa ionli shaklda yozing.

Neytrallanish reaksiyasiga ta’rif bering.
Ca(OH)2 + HNO3 =
Javob:
a) Ca(OH)2 + 2 HNO3 =Ca (NO3)2 +2H2O
Ca2+ + 2OH- +2H+ +2NO3- = Ca2+ + 2NO3- + 2H2O
2H+ +2OH- = 2H2O
Kislota bilan asos reaksiyaga kirishib tuz va suv hosil bo’lishi bilan boradigan
reaksiyalar neytrallanish reaksiyasi deyiladi.

a)Agar ion almashinish reaksiyasini molekulyar, to‘la ionli va qisqa 5 ball

ionli shaklda to‘liq va to‘g‘ri tuzilsa;
b)Agar ion almashinish reaksiyasini molekulyar, to‘la ionli va qisqa 4ball
ionli shaklda qisman to‘g‘ri tuzilsa;
c)Agar ion almashinish reaksiyasini tuzishda hosil bo‘lgan moddalar va 3ball
molekulyar, to‘la ionli va qisqa ionli shaklda ham qisman noto‘g‘ri tuzilsa;
d) Agar ion almashinish reaksiyasini tuzishda hosil bo‘lgan moddalarni tuzib, 2ball
molekulyar, to‘la ionli va qisqa ionli shakl umuman yozilmasa;
e) Reaksiya noto‘g‘ri bo’lsa yoki to‘liq ishlanmasa; 0ball
6 Savol: Quyidagi qaysi tuzlar gidrolizga uchraydi:
Na2S ,K2SO4, MgCl2, AlCl3
Gidrolizga uchraydiganlarini gidrolizlanish tenglamasini yozing va eritma muhitini
aniqlang.

Javob:
a)Na2S- gidrolizga uchraydi. Chunki u kuchli asos va kuchsiz kislotadan hosil bo‘lgan.
Eritmaning muhiti ishqoriy.

Na2S + H2O = NaOH + NaHSO3

2Na+ + S2- + H2O = Na+ + OH- + Na+ +HSO3-
S2- + H2O = OH- +HSO3-

K2SO4 – gidrolizga uchramaydi. Chunki u kuchli kislota va kuchli

asosdan hosil bo`lgan. Neytral muhitga ega.
MgCl2- gidrolizga uchraydi.U kuchsiz asos va kuchli kislotadan hosil
bo`lgan. Eritmaning muhiti kislotali.

MgCl2 + H2O = MgOHCl + HCl

Mg2+ + 2Cl- + H2O = MgOH+ + Cl- + H+ + Cl-
Mg2+ + H2O = MgOH+ + H+

AlCl3 - gidrolizga uchraydi. U kuchli kislota va kuchsiz asosdan hosil

bo`lgan.Muhit kislotali.

AlCl3 + H2O = Al(OH)Cl2 + HCl

Al3+ + 3Cl- + H2O = AlOH2+ +2Cl- + H+ + Cl-
Al3+ + H2O = AlOH2+ + H+

a)Agar gidrolizga uchraydigan tuzlar to‘liqaniqlansa va gidroliz tenglamalari

to‘g‘ri tuzilsasa; 15ball
b)Agar gidroliz tenglamalari to‘g‘ri tuzilsa,lekin qisman xatolar bo‘lsa: 12ball
c) Agar gidrolizga uchraydigan tuzlar to‘liq aniqlanmasa va gidroliz tenglamalari
qisman to‘g‘ri tuzilsa; 8ball
d) Agar gidrolizga uchraydigan tuzlar to‘liq aniqlansa va lekin gidroliz
tenglamalari tuzilmagan bo‘lsa; 6ball
e) Gidroliz tenglamalari umuman ishlanmagan bo’lsa yoki hammasi noto‘g‘ri bo’lsa; 0ball

7 Savol: Mis sulfat kristallogidrati CuSO4*n H2O tarkibida misning

massa ulushi 25,6 %ga teng bo‘lsa, n ning qiymatini aniqlang.

Javob: a)
Berilgan 1) Mr(CuSO4)=64+32+16*4= 160 gr/mol
W(Cu)=22,52% 2) 64 gr Cu ------------------- 25,6 %
-------------------- X gr CuSO4*n H2O --------- 100%
n=? X=250gr

X=250gr CuSO4*n H2O

Ya’ni Mr(CuSO4*n H2O)=250 gr
4) m (H2O)= Mr(CuSO4*n H2O)- Mr(CuSO4)=250-160= 90gr
5) n(H2O)= m (H2O/ Mr(H2O)=90/18= 5 mol
CuSO4*n H2O = CuSO4*5 H2O
Javob: n= 5

a)Agar masala to‘liq va to‘g‘ri yechilsa; 10ball

b)Agar masala to’liq yechilsa lekin qisman xatolar bo‘lsa: 8ball
c)Masla yechish yo’li to‘g‘ri, lekin hisobda xatolar bo‘lib,tartibga e’tibor berilmasa: 5ball
d)Masalaning javobi noto‘g’ri chiqqan, lekin ishlashga harakat qilingan; 3ball
e)Masala umuman ishlanmagan bo’lsa yoki hammasi noto‘g‘ri bo’lsa; 0ball