MAGNETNA REZONANCA

U MEDICINSKOJ DIJAGNOSTICI
 Dobitnici Nobelovih nagrada za
NMR
 1991. Robert Ernst, Nobelova nagrada za
hemiju, ETH, Zurich, Switzerland
 2002. Kurt Wütrich, Nobelova nagrada za
hemiju (razvoj spektroskopije na bazi NMR),
ETH, Zurich, Switzerland
 2003, Paul Lauterbur, Nobelova nagrada za
medicine, 2D vizuelizacija, Illinois University
 2003, Peter Mansfield, Nobelova nagrada za
medicine, za doprinos u razvoju slike dobijene
NMR, Nottingham University
 SvakiMRI aparat sastoji se od
jakog magneta, predajnika i
prijemnika radiotalasa i računara.
Prema jačini magnetnog polja uređaje za MR
delimo na:
MR
 Niske jačine polja - do 0.5 T

 Srednje jačine polja - 0.5 T do 1 T

 Visoke jačine polja - 1 T i više (1.5 T, 2 T, 3 T,

7 T, ...)

 Za poređenje, zemljino magnetno polje je reda

50 μT (0.000 05 T).
U kliničke svrhe koriste se magneti
jačine od 0,1 do 4,0 Т
 Tipovi aparata MR

Aparati sa stalnim magnetima

Prednosti:

-Nije potrebna električna energija

-Otvorena arhitektura – prijatnije za pacijente
- Limitirane granice polja
-Nije potrebno rashladno sredstvo
-Dovoljno dobar kvalitet slike za većinu
ispitivanja
 Tipovi aparata MR

Aparati sa stalnim magnetima

Nedostaci:

-niska vrednost magnetnog polja- 0,3 Т,

- osetljivost na promene temperature i
-velika težina (do 100 tona)
-Ne može se isključiti
-Nizak odnos signal: šum
-Neke specijalne tehnike se ne mogu
primeniti
 MR
Tipovi aparata

Aparati sa elektro-magnetnim poljem

-Polje stvara električna struja tokom prolaska kroz

kalemove.
- Postize se homogeno magnetno polje jačine do 0.4 Т.
– Dugotrajni su, jeftini za korišćenje, pouzdani
- Tihi su i konforni za pacijente (nazivaju se i otvoreni).
- Posebno su pogodni za izvođenje intervencija u
hirurgiji,patologiji i kod klaustrofobičnih pacijenata
 MR
Tipovi aparata
Aparati sa supraprovodljivim
magnetima
–Magnetno polje se podešava u drajverima , koja se
hlade na temperaturi od -269 ° С, које time stiče
supraprovodljiva svojstva.
-Glavne prednosti: mogućnost da postignu visoku
snagu i homogeno magnetno polje.
-Nedostataci: visoka cena i prilično visoki operativni
troškovi, kao i dosta buke prilikom snimanja.
 INDIKACIJE MR
1. Bolesti CNS : kongenitalne anomalije i bolesti
psihomotorna retardacija
cerebrovaskularne bolesti: ishemija, hemoragija
aneurizme krvnih sudova
degenerativna oboljenja CNS
intoksikacije, infekcije, tumori, povrede...
2. Bolesti kičme i kičmene moždine
3.Kardiovaskularne bolesti
4. Endokrine bolesti
5. Plućne embolije i druge bolesti pluća
6. Bolesti trbuha i male karlice
7. Bolesti kostiju, zglobova i mišića
 NUKLEARNA MAGNETNA
REZONANCA: Pojava razmene
energije između fotona i jezgara
(protona), tj. dva sistema koja imaju
istu frekvenciju

 Termin "nuklearna" označava da se

razmena energije vrši na nivou
interakcije magnetnog polja i radio-
talasa sa magnetnim momentom
jezgra atoma i NEMA veze sa
jonizujućim zračenjem iz jezgra
 Scenario dobijanja slike na osnovu
NMR
1) Objekat (telo pacijenta) se postavi u jako
magnetno polje
2) Radio talasi se dovedu u telo pacijenta
[2~10 ms]
3) Prijem radio talasa reemitovanih iz tela

4) Izmereni radifrekventni podaci se prevode u

sliku (image)
 Presek MRI skenera

Pacijent
Radiofrek
ventni
namot

Pacijentski
sto

Namoti
gradijenta

Magnet

Skener
 Gradijentni namoti MRI skenera
Y
namot
Z namot

X
namot

Transiver

Pacijent
2.Protoni apsorbuju
RF talase i emituju 3. RF kalem sakuplja
signal signale i prenosi ih do
kompjutera

1.Magnetno polje 4. Kompjuter

poravnava procesita podatke i
vodonikove protone generiše sliku
u telu
Originalni patent
 Faktori od kojih zavisi MR
imaging
 Kvantne osobine nuklearnog spina
 Karakteristike radio frekventne (RF)
pobude
 Karakteristike relaksacije različitih
tkiva
 Jačine magnetnih polja i gradijenata
 Vremenske karakteristike gradijenata
magnetnog polja, RF impulsa i
detekcije signala
Koja atomska jezgra se mogu
koristiti za dobijanje slike
(MRI)
 Jezgro mora imati dve osobine:
• spin
• naelektrisanje
 Jezgra se sastoje od neutrona i protona, a oni
• imaju spin ½
• protoni imaju naelektrisanje
 Zbog uparivanja nukleaona, samo jezgra sa
neparnim brojem nukleona imaju rezultujući spin
• jezgra pogodna za MRI su 1H, 13C, 19F, 23Na, 31P
 Jezgra (atomi) vodonika su
najbolji za MRI
 Biološka tkiva se dominantno sastoje od
12C, 16O, 14N i 1H

 Vodonikovi atomi su jedinu atomu kojih ima

u velikom broju koji su pogodni za MRI
 Vodonik je najobilniji atom u telu
 Najveći deo vodonika je u obliku vode
(H2O)
 Praktično celokupan MRI potiče od
vodonika odnosno protona
Karakteristike jezgara vidljivih pri NMR
 Ponašanje pojedinačnog protona

Protonski “magnet” se razlikuje 

od magnetne šipke po tome što J
poseduje ugaoni moment zbog spina.
+
++
Proton rotira oko svoje ose;
Stvara zatvorenu strujnu konturu
i generiše magnetni moment 

=  J žiromagnetski odnos
konstantan za dato jezgro
U odsustvu jakog U prisustvu spoljašnjeg magnetnog polja
spoljašnjeg magnetnog magnetni momenti mogu
polja magnetni momenti da se orijentišu paralelno i potpuno
su haotično raspoređeni suprotno-antiparalelno
u prostoru spoljašnjem magnetnom polju

Protoni koji rotiraju

deluju kao mali magneti
 - Pacijent u magnetnom polju postaje magnet 0   B0
RF impuls sa Larmorovom frekvencijom je
prvi korak transformacije magnetizacije u
upotrebljivi NMR signal.
frekvencija EM zračenja neophodna da proton
pređe sa nižeg na više energetsko stanje

(1 T: 42,57 MHz Oblast RF zracenja)

 RF impuls sinhronizuje protone i oni više nisu slobodno

orijentisani
• Kada prestane da deluje RF impuls ceo sistem se
vraća u stanje ravnoteže tj. dolazi do relaksacije.
Paketi spinova
 Promena NMR signala u vremenu
 T1 relaksacija – jezgra oborena ka xy
ravni se ponovo orijentišu u pravcu
magnetnog polja
 T2 relaksacija – jezgra izvedena iz
orijentacije u pravcu B orijentišu se
zajedno, ali brzo postaju nekoherentni
(izvan faze)
 T2* relaksacija – Poremećaji u
magnetnom polju utiču na koherentnost
precesije T2 relaksacije
 Ukupni NMR signal je kombinacija
informacija o ukupnom broju
protona, T1, T2 i T2* vremenima
relaksacije
REZIME: Različita tkiva imaju različita
vremena relaksacije- koristi se za
generisanje slike ( image contrast)

 T1 - sivo - belo
 T2 - tkiva
 T2* - susceptibilnost
 Slika

Belo Sivo Tečnost

Masno
tkivo

Kratko Dugačko
T1 vrednosti tkiva, ms
 Slika

Tečnost
Mast Belo
Sivo

kratko dugačko
T2 vrednost tkiva, ms
Tkivo T1 (s) T2 (ms) r*

CNS 0.8 - 20 110 - 2000 700-2300

Belo 0.76 - 1.08 61-100 700-900

Sivo 1.09 - 2.15 61 - 109 850 - 1250

Neuroni 0.5 - 2.2 50 - 165 50 - 440

Mišići 0.95 - 1.82 20 - 67 450 - 900

*Bazirano na r=1110 kg/m3

za 12 mM vodeni rastvor NiCl2
 2D-FT NMRI
2D-FT Nuclear magnetic resonance imaging
 Dobijanje slike magnetnom rezonancijom
primenom dvodimenzionalnih Furijeovih
transformacija
 Dvodimenzionalna Furijeova
transformacija transformiše funkciju dve
vremenske varijable u funkciju dve
frekvencijske varijable
ν = γ ( Bo + x Gx) = νo + γ x Gx

Sliku rekonstruišemo
uzimajući inverznu
Furijeovu
transformaciju
Field of view slike:

Pojednostavljen
vremenski dijagram
dvodimenzinalne
Furijeove
transformacije 2DFT,
SE (Spin-eho)
impulsne sekvence.
Uticaj Gradijenta magnetnog
polja na signal

Simboli za gradijente
magnetnog polja u pravcu x,
y i z ose su Gx, Gy, i Gz.
 Rezolucija slike
Objekat
Ravan
slike

Mala Velika
gustina gustina,
veliki mali piksel
piksel

Niska Visoka
rezolucija slike

Kratko T2* Dugačko T2*

Kontrast
Veberov kontrast
I luminansa predmeta;
Ib - luminansa pozadine

Majklsonov kontrast
Kod uzoraka gde tamni i svetli deo
zauzimaju podjednaku površinu
RMS ( Root mean square ) kontrast
Ne zavisi od prostorne distribucije,
definiše se kao standardna devijacija intenziteta piksela

Iij intenzitet ij elementa dvodimenzionalne slike veličine MxN

srednji intenzitet svih piksela na slici normalizovanih na

opseg [0,1].

Osetljivost kontrasta
Mera razlike nivoa
luminiscencije na statičkoj slici
 Projekcije-mozak
Sagitalna Transferzalna -Aksijalna Koronalna
 Najnovije tehnologije
Hyper-SAGE MRI osetljivost
(hyperpolarized xenon signal
amplification by gas extraction)

Lawrence Berkeley National Laboratory i University of California,

U hiperpolarizovanom gasu 5 jezgara

od 10 proizvodi MRI signal umesto 1
na 100000 u tradicionalnoj MRI.

Pacijent udiše hiperpolarizovani gas

koji se rastvara u krvi i dolazi do
mozga. MRI signal se detektuje iz
izdahnutog gasa MRI spektrometrom
(patent PNAS 106 16903, 2009.)
MRI
MRI celog tela
Mozak-ciljni organ br.1
Mozak i glava
 MRI celog tela

Pluća

Desni gornji
Epigastrum
Levi gornji Pluća
kvadrant kvadrant
Donji Pojas
abdomen
Levi donji
Desni donji
kvadrant
kvadrant

MR kolonografija ... i još

urologija
 Zdravlje žene

Slika fetusa Pelvis

Bilatelarno
Automatsko
nagomilavanje masnog 2 slajsa, sagitalni procesiranje
tkiva dojke presek dojke
 MRI “Mamografija”

Mamografija MRI
 Kičma

MRI skan gornjeg

torza (kosti kičme)
 Ortopedija

MRI slika Ahilove pete

Mormalna sa tečnošću

MRI slika kolena

u sagitalnoj ravni
Tumorske strukture
Kardiologija
Lokacija
ravni slike
MR

(LV)Leva
ventrikula

Desna
ventrikula (RV)
Leva ventrikula ne prima
dovoljno krvi

Leva
ventrikula
oštećena
od srćanog
udara
Uobičajeni format snimka
Osnovne mere sigurnosti

RF opekotine
 Bezbolna, ali ponekad blago neugodna
MR
metoda

bez jonizujućeg zračenja

 bezbolna je i neškodljiva

 ponekad i blago neugodna

Mnogim ljudima može da smeta jak pulsirajući zvuk,
koji je neprijatan, ali ipak podnošljiv
Problem može da predstavlja dužina pregleda, oko 15-45 minuta,
tokom kojih pacijent praktično mora da bude nepomičan
Ponekad snimanje MR zahteva i prethodno intravensko ubrizgavanje
kontrasnog sredstva, koje može, mada retko, da izazove neželjene
efekte i alergijske reakcije.
Ko ne sme na pregled magnetnom
rezonancom? MR

 Pacijenti sa pejsmejkorom, metalnim stranim

telima u blizini velikih krvnih sudova, oka i u
glavi
 Pacijenti sa operisanim moždanim aneurizmama
pomoću starog tipa metalnih štipaljki
 Pacijenti sa nekim veštačkim zaliscima srca i
pumpama, kako insulinskim tako i onima za
kontrolu bolova
 Pacijenti sa tetovažama, nakitom
 Trudnice u prva 3 meseca trudnoće
 ZAKLJUČAK

NEMA

SAVREMENE MEDICINE I DIJAGNOSTIKE BEZ

MAGNETNE REZONANCE