1440

2019
 ‫ދު ް‬
‫ުގްގަވާއި ް‬
‫ގްމަޖިލީހ ް‬
‫ން ް‬
‫ރައްޔިތު ް‬

‫(ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް4‬އިޞްލާޙުްހިމނިފައި)‬

‫ް‬
‫ން‬
‫‪ .1‬ފށު ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް70‬ވަނަްްމާއްދާގައިް‬
‫މިއީ‪ ،‬ދިވހިރާއްޖޭގްްޖުމްހޫރިއްޔާގްް ާ‬ ‫ް (ހ) ް‬ ‫‪.1‬‬ ‫ން ް‬
‫އިްނަ ް‬
‫ތަޢާރުފާ ް‬

‫ބަޔާންވގންވާްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްކަންކަންްްހިންގާންްްއުސޫލުތައްްް‬

‫ށްް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް88‬ވަނަްްމާއްދާގްް(ހ)ްްއަ ް‬
‫ބަޔާންކުރުމުގްްގޮތުން‪ ،‬އްް ާ‬

‫ހަވާލާދީ‪ ،‬އްްމާއްދާގްްދަށުންްްްއކުލަވާލާފައިވާ‪" ،‬ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގް‬

‫ގަވާއިދުް"ްއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްގަވާއިދަށްްކިޔާނީްް"ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްގަވާއިދު"ްމިހންނވ‪ް ް.‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް‬

‫ސް ް‬
‫‪ .2‬މަޖިލީހުގްރައީ ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގް‪ް82‬ވަނަްމާއްދާގްދަށުންްއިންތިޚާބުކުރާްމަޖިލީހުގްްރައީސަކުް‬
‫ާ‬ ‫ް (ހ) ް‬ ‫ް ‪.2‬‬ ‫ސްް‬
‫ުގްރައީ ް‬
‫މަޖިލީހ ް‬

‫ހުންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީއާއިްްމިް‬
‫މަޖިލީހުގްްރައީސަކީ‪ ،‬ވަކިްްފަރާތަކަށްްްޖހުމއްނތި‪ާ ،‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގަވާއިދާއިްްމަޖިލީހުގްްނިންމުންތަކާްްއއްގޮތްވާްްގޮތުގމަތިން‪ ،‬ރައްޔިތުންގްް‬

‫މަޖިލީހުގްްއިދާރާއާއިްްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާތަކާއިްްކޮމިޓީތަކާއިްްމަޖިލީހުގްްއންމހައިްް‬

‫ކަންކަން‪ ،‬ހިންގުމުގްއންމްއިސްވރިޔާއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މަޖިލީހުގައިްހިނގަމުންދާްއއްވސްްބަހުސއްގައި‪ް،‬ނުވަތަްކޮމިޓީއއްގްޢާންމުް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބައްދަލުވުމއްގައިް ހުށަހޅިފައިވާް މައްސަލައާމދުް މަޖިލީހުގް ރައީސްް ދކޭގޮތްް‬

‫ހާމަކޮށްގންނުވާނއވ‪ ް.‬އހންނަމަވސް‪ ް،‬މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްގައިް ނުވަތަް‬

‫ކޮމިޓީް ބައްދަލުވުމއްގައިް ކަންކަްންް ރަނގަޅަށްްގންދާން ގޮތާމދު‪ ް،‬މަޖިލީހުގް‬

‫ޝވަރާއާއިް ލަފާް‬
‫ރައީސްް ޚިޔާލުފާޅުކޮށްް އކަމާމދުް ދކޭގޮތްް ހާމަކޮށްް މަ ް‬

‫ދވިދާނއވ‪ ް.‬އަދިް ކޮމިޓީއަކުންް އދިއްޖނަމަ‪ ް،‬ކޮމިޓީގް ނުރަސްމީް‬

‫‪1‬‬
‫ބައްދަލުވުމއްގައިް ނުވަތަް ކޮމިޓީންް އިންތިޒާމުކުރާް އިވންޓއްގައިްްމަޖިލީހުގް‬

‫ރައީސްްބައިވރިވުމަށްްމިްމާއްދާްހުރަހއްނާޅައވ‪ް ް.‬‬

‫ޤދަރުް ހިފހއްޓުމަކީ‪ް،‬‬
‫ް ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް ގަވާއިދާއިް އްްމަޖިލީހުގް ޙުރުމަތާއިް ަ‬ ‫‪.3‬‬ ‫ދުް‬
‫ގަވާއި ް‬

‫ން ް‬
‫ހިފހއްޓު ް‬
‫މަޖިލީހުގް ރައީސްގް މަސްއޫލިއްޔަތކވ‪ ް.‬މަޖިލީހުގް ގަވާއިދަށްް އުނިކަންްްއަންނަފަދަް‬

‫އއްވސްް ޢަމަލއްް ހިނގައިފިނަމަ‪ް ،‬ނުވަތަް މަޖިލީހުގް ގަވާއިދަށްް އުނިކަމއްް‬

‫އަތުވދާނކަމަށްް ބލވޭް އއްވސްް ކަމއްް ފާހަގަކުރވިއްޖނަމަް‪ް ،‬އކަމއްް ހުއްޓުވުމަށްް‬

‫ކުރަންޖހޭްކަންކަންްކުރުމަކީ‪ް،‬މަޖިލީހުގްރައީސްގްޒިންމާއކވ‪.‬‬
‫ް‬

‫ޤނޫނއްގައިް ކަނޑައޅިގންް އހންްްގޮތަކަށްް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގައިް ނުވަތަް ާ‬
‫ާ‬ ‫(ހ) ް‬ ‫‪.4‬‬ ‫ތްް‬
‫ުގްޢިމާރާ ް‬
‫މަޖިލީހ ް‬

‫ް‬ ‫ން ް‬
‫ކޮންޓްރޯލްކުރު ް‬
‫ް‬
‫ބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާްްހިނދަކު‪ް ،‬މަޖިލީހުގް ޢިމާރާތާއިް މަޖިލިސްކުރާްްމާލަމާއި‪ް،‬‬

‫އް މާލަމަށްް އައުމަށްްްމަޖިލީހުގް ގޯއްޗާއިް ޢިމާރާތުގް ތރއިންް ހިނގަންޖހޭް‬

‫މަގުތަކާއިް ކޮރިޑޯތަކާއި‪ް ،‬މަޖިލީހުގް ޢިމާރާތާް އިންވގންވާް މަޖިލީހުގް ގޯތީގް‬

‫ސަރަޙައްދަކީ‪ް ،‬މަޖިލީހުގް ރައީސްގް ބލހއްޓުމާއިް އަމުރުގް ދަށުގައިވާް‬

‫ތަންތަނވ‪ް .‬‬

‫މަޖިލީހުގް ކޮމިޓީކުރާްްކޮޓަރިތަކާއި‪ް ،‬އް ކޮޓަރިތައްް ހިމނޭް ޢިމާރާތާއި‪ްް،‬އްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮޓަރިތަކަށްް އައުމަށްް އް ޢިމާރާތުގް ތރއިންް ހިނގަންޖހޭް މަގުތަކާއިް‬

‫ކޮރިޑޯތަކާއި‪ް،‬އްޢިމާރާތާްއިންވގންވާްގޯތީގްސަރަޙައްދަކީވސްް‪ް،‬މިްމާއްދާގް‬

‫ޞދުތަކަށް‪ްް،‬މަޖިލީހުގް ރައީސްގް ބލހއްޓުމާއިް އަމުރުގް ދަށުގައިވާް‬

‫ޤ ަ‬
‫މަ ް‬

‫ތަންތަނވ‪ް .‬‬

‫(ން) ް މަޖިލީހުގް އއްވސްް މަސައްކަތއް‪ް ،‬ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް ގއިންް ބޭރުގައިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞކޮށްފައިވަނީްްވަކިް ޢިމާރާތއްް‬
‫ހިނގާނަމަ‪ް ،‬އް މަސައްކަތއްް ކުރުމަށްް ޚާއް ަ‬

‫ނުވަތަްކޮޓަރިއއްްކަމުގައިވާނަމަް‪ް،‬އްޢިމާރާތަކީްނުވަތަްކޮޓަރިއަކީ‪ް،‬މަޖިލީހުގް‬

‫ރައީސްގްބލހއްޓުމާއިްއަމުރުގްދަށުގައިވާްތަނކވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގް‪ް105‬ވަނަްމާއްދާގް(ހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްގޮތުގމަތިންް‪ް،‬‬
‫ާ‬ ‫(ރ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގްގއާއި‪ް،‬އގޭގް ގޯތިތރއާއި‪ް،‬ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް‬

‫ދަށުންްހިންގާްއންމހައިްތަންތަނުގްސަލާމަތީްކަންކަންްބަލަހައްޓާނީްމަޖިލީހުގް‬

‫ރައީސްްކަނޑައަޅާްގޮތއްގމަތިންްދައުލަތުގްސަލާމަތީްޚިދުމަތްތަކުންނވ‪ް .‬‬

‫‪2‬‬
‫މިްްމާއްދާގްް(ރ)ްްގައިްްއހންްްބަޔާންކޮށްފައިްްވީނަމަވސްް‪ ،‬ރައްޔިތުންގް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގ ްގއާއި‪ ،‬އގޭގ ްގޯތިތރއާއި‪ ،‬ރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހުގ ްދަށުން ްހިންގާް‬

‫ރާް‬
‫އންމހައިްްތަންތަނުގައިްްމަޖިލީހުގްްގަވާއިދުްްތަންފީޒުކުރުމުގްްްގޮތުންްްކު ް‬

‫ޓްް‬
‫ކަންކަންްްކުރާނީ‪ްް،‬މަޖިލީހުގްްރައީސްްްއަންގާްްގޮތއްގމަތިންްްމަޖިލީހުގްްސާޖަން ް‬

‫އޓްްއާމްސްއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް105‬ވަނަްްމާއްދާގްް(ށ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިން‪ްް،‬މަޖިލީހުގްް‬
‫ާ‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުންނަށްްްޙިމާޔަތާއިްްރައްކާތރިކަންްްދިނުމަށްްްދައުލަތުގްްސަލާމަތީް‬

‫ޚިދުމަތްތަކުންްްމަސައްކަތްކުރަންވާނއވ‪ްް.‬އަދިްްއކަންްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްް‬

‫ކަށަވަރުކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ގތަކަށްްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާްްހިނދަކު‪ ،‬މަޖިލީހުންްްފާސްކުރާް‬
‫ގއިްްއހންްް ޮ‬ ‫ް މިްް ަ‬
‫ގވާއިދު ަ‬ ‫‪.5‬‬ ‫އިް‬
‫ކިްލިޔުމުގަ ް‬
‫އކިއ ް‬

‫ން ް‬
‫ސޮއިކުރު ް‬
‫ތަްްމަޖިލީހުގްްކޮމިޓީއަކަށްް‬
‫ވކިްްްމީހަކުްްމަޖިލީހަށްްްނުވަ ް‬
‫އ‪ަ ،‬‬
‫ބިލުތަކާއި‪ ،‬ޤަރާރުތަކާ ިް‬

‫ުގް‬
‫އ‪ްް،‬އިމްތިޔާޒުގްްމައްސަލަތަކާއި‪ ،‬ސުލޫކ ް‬
‫ގްްފޮނުވާްްއަމުރުތަކާ ިް‬
‫ހާޒިރުވުމަށްްްއަން ާ‬

‫ގއިްސޮއިކުރާނީ‪ ،‬މަޖިލީހުގްރައީސވ‪ް ް.‬‬

‫މައްސަލަތަކު ަ‬

‫ން‬
‫ބުްރައީސްްއިންތިޚާބުކުރު ް‬
‫‪ .3‬ރައީސާއިްނައި ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް82‬ވަނަްްމާއްދާގްްދަށުން‪ ،‬ރައްޔިތުންގްްްމަޖިލީހުގްްޢާންމުް‬
‫ާ‬ ‫ް (ހ) ް‬ ‫‪.6‬‬ ‫އިް‬
‫ުގްރައީސާ ް‬
‫މަޖިލީހ ް‬

‫ސްް‬
‫ބުްރައީ ް‬
‫ނައި ް‬
‫އިންތިޚާބަށްފަހުްބާއްވާްފުރަތަމަްްޖަލްސާގައި‪ ،‬މަޖިލީހުގްމންބަރުންގްތރއިންްް‬
‫ން ް‬
‫އިންތިޚާބުކުރު ް‬
‫މަޖިލީހުގް ްރައީސާއިް ްނައިބުްް ްރައީސް‪ ،‬މަޖިލީހުގް ްސިއްރުް ްވޯޓަކުންް‬

‫އިންތިޚާބުކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްގޮތުގމަތިން‪ ،‬މަޖިލީހުގްްރައީސާއިް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނައިބުްރައީސްްއިންތިޚާބުކުރވންދން‪ ،‬އްޖަލްސާގްރިޔާސަތުްބަލަހައްޓާނީ‪ ،‬އްް‬

‫ޖަލްސާއަށްްްހާޒިރުވތިބިްްމންބަރުންގްްތރއިންްްމަޖިލީހުގްްމންބަރުކަމުގައިްް‬

‫‪ް.‬މންބަރުކަމުގައިްްްމދުނުކނޑިްް‬
‫މދުނުކނޑިްއންމްގިނަްދުވަސްްވިްްމންބަރކވ ް‬

‫އންމްްގިނަްްދުވަސްވިްްގިނަްްމންބަރުންތަކއްްްތިބިނަމަްްއްްމންބަރުންގްްތރއިންްް‬

‫ޢުމުރުންްއންމްދޮށީްމންބަރވް‪ް .‬‬

‫‪3‬‬
‫މި ްގަވާއިދުގ ް‪ް 6‬ވަނަ ްމާއްދާގް ް(ހ) ްގައިވާ ްގޮތުގމަތިން ްނަގާް ްސިއްރު ްވޯޓުް‬ ‫ް (ހ) ް‬ ‫‪.7‬‬ ‫ސިއްރުްވޯޓުްގުނުމަށްް‬

‫ހޮވާް‪(ް5‬ފަހއް)ް‬
‫ގުނާނީ‪ ،‬މަޖިލީހުގްްމންބަރުންގްްްތރއިންްްހޮވާްް‪ް(ްް5‬ފަހއް)ްްްމންބަރުންގް‬
‫މންބަރުންގްވަގުތީް‬

‫ކޮމިޓީއަކުންނވ‪ް ް.‬‬ ‫ޓީ ް‬

‫ކޮމި ް‬

‫މި ްމާއްދާގ ް(ހ) ްގައި ްބާޔަންކޮށްފައިވާ ް‪ް 5‬މންބަރުންގ ްނަން ްހުށަހަޅާނީ‪ ،‬އް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޖަލްސާގައިްްބައިވރިވާްްމންބަރުންނވ‪ްް.‬ކޮމިޓީގައިްްހިމނުމަށްްްނަންްްހުށަހަޅާް‬

‫ކޮންމްްމންބަރަކުވސްްް‪(ްް5‬ފަހއް)ްްނަމއްްްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ްް.‬މިގޮތަށްް‬

‫އކުލަވާލާް‪(ް5‬ފަހއް)ްމންބަރުންގްކޮމިޓީގައިްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގައިްހިމނޭް‬

‫އްް‬
‫ހުރިހާްސިޔާސީްޕާޓީތަކއްްހިމނުމަށްްއިސްކަންދޭންވާނއވ‪ް.‬ސިޔާސީްޕާޓީތަ ް‬

‫ކަމަށް ްބަލާނީ‪ ،‬އވަގުތު ްޖަލްސާއަށް ްހާޒިރުވތިބި ްމންބަރުން ްހިމނޭ ްސިޔާސީް‬

‫ޕާޓީތަކަށވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤމަށްްްއިންތިޚާބުކުރުމަށްްްއދޭްް‬
‫މަޖިލީހުގްްރައީސާއިްްނައިބުްްރައީސްގްްމަ ާ‬ ‫ް (ހ) ް‬ ‫‪.8‬‬ ‫އިް‬
‫ުގްރައީސާ ް‬
‫މަޖިލީހ ް‬

‫ްގް‬
‫ބުްރައީސ ް‬
‫ނައި ް‬
‫މންބަރުގްނުވަތަްމންބަރުންގްނަންްނުވަތަްނަންތައްްހުށަހަޅާނީ‪ ،‬މިްގަވާއިދުގްް‬
‫ންް‬
‫ށްްނަ ް‬
‫މަޤާމަ ް‬
‫‪ް6‬ވަނަްމާއްދާގް(ހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްޖަލްސާގައި‪ ،‬މންބަރުންނވ‪ް ް.‬‬
‫ން ް‬
‫ހުށަހޅު ް‬

‫ޤމަށްްްނަންްްހުށަހަޅާް‬
‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްރައީސާއިްްނައިބުްްރައީސްގްްމަ ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމަށްްހުށަހޅިގންްނުވާނއވ‪ް.‬‬
‫މަރުޙަލާގައިްއއްްމންބަރއްގްނަންްދްމަ ާ‬
‫ް‬

‫ް މަޖިލީހުގ ްރައީސާއި ްނައިބު ްރައީސް ްއިންތިޚާބުކުރުމަށް ްނަގާ ްވޯޓު ްވާންވާނީ ްވަކިވަކިންްް‬ ‫‪.9‬‬ ‫އިް‬
‫ުގްރައީސާ ް‬
‫މަޖިލީހ ް‬

‫ސްް‬
‫ބުްރައީ ް‬
‫ނައި ް‬
‫ނަގާްދްސިއްރު ްވޯޓަކަށވ‪ް.‬އގޮތުން‪ ،‬ފުރަތަމަްސިއްރުްވޯޓު ްނަގާނީްމަޖިލީހުގްރައީސްްް‬
‫ށްް‬
‫އިންތިޚާބުކުރުމަ ް‬
‫އިންތިޚާބުކުރުމަށވ‪ް .‬މަޖިލީހުގް ްރައީސްް ްއިންތިޚާބުކޮށް‪ ،‬ނަތިޖާް ްއިއްވައިް ްނިމުމުން‪ ،‬ދންް‬
‫ޓު ް‬
‫ގާްވޯ ް‬
‫ނަ ް‬
‫ސިއްރުްވޯޓުްނަގާނީްމަޖިލީހުގްްނައިބުްރައީސްްއިންތިޚާބުކުރުމަށވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤމަށްް އިންތިޚާބުކުރުމަށްް އދޭް‬

‫މަޖިލީހުގް ރައީސާއިް ނައިބުްްރައީސްގް މަ ާ‬ ‫‪( ް .10‬ހ) ް‬ ‫ސް ް‬
‫ޓުްކަރުދާ ް‬
‫ވޯ ް‬

‫މންބަރުގް ނަމަށްް ނުވަތަް މންބަރުންގް ނަންތަކަށްް މިް ގަވާއިދުގްް‪ްް8‬ވަނަް‬

‫ޤމަށްް‬
‫މާއްދާގައިވާް ގޮތުގމަތިންް ހުށަހަޅައި‪ްް،‬ތާއީދުލިބިް ނިމުމުން‪ ،‬އް މަ ާ‬

‫މންބަރުންް އިންތިޚާބުކުރުމަށްް ނަގާް ސިއްރުް ވޯޓުދިނުމަށްްްބޭނުންކުރާން ވޯޓުް‬

‫ކަރުދާސްްމަޖިލީހުގްސކްރޓޭރިްއޓުންްޗާޕުކުރަންވާނއވ‪ް.‬މަޖިލީހުގްރައީސާއިް‬

‫ޤމަށްްްހުށަހަޅާފައިވާްްނަންް ނުވަތަް ނަންތައްް އް ވޯޓުް‬

‫ނައިބުްްރައީސްގް މަ ާ‬

‫‪4‬‬
 ‫ޤމުތަކަށްް ނަންް ނުވަތަް‬
‫ކަރުދާހުގައިްްތަރުތީބުކޮށްފައިްްއޮންނަންވާނީ‪ ،‬އް މަ ާ‬

‫ނަންތައްްްހުށަހަޅައިްްތާއީދުްްލިބިފައިވާް ތަރުތީބުންނވ‪ ް.‬މަޖިލީހުގް ރައީސާއިް‬

‫ނައިބުްރައީސްްއިންތިޚާބުކުރުމަށްްނަގާްސިއްރުްވޯޓުދިނުމަށްްބޭނުންކުރާންވޯޓުް‬

‫ކަރުދާހުގްނަމޫނާްމިްގަވާއިދުގްޖަދުވަލުް‪ް1‬ގައިްހިމަނާފައިްއވަނީއވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގްްރައީސާއިްްނައިބުްްްރައީސްްްްއިންތިޚާބުކުރުމަށްްްްވޯޓުލާްްކޮންމް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރަކަށްވސްްްދޫކުރާނީ‪ ،‬އއިންްްކޮންމްްސިއްރުްްވޯޓަކަށްވސްްްއއްްްވޯޓުްް‬

‫ކަރުދާހްވ‪ް.‬އަދިްއއިންްކޮންމްސިއްރުްވޯޓއްގައިްވޯޓުދޭނީްވސްްްއއްްފަހަރވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް ވޯޓުލާްމންބަރަށް‪ ،‬ވޯޓުްކަރުދާސްްދޫކުރާނީްމަޖިލީހުގްއަމީންްްޢާންމވ‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް‬

‫މަޖިލީހުގ ްރައީސާއި ްނައިބު ްރައީސް ްއިންތިޚާބުކުރުމަށް ްބޭނުންކުރާ ްވޯޓު ްފޮށިް‬ ‫‪( ް .11‬ހ) ް‬ ‫ވޯ ްޓުްފޮ ްށި ް‬

‫ހުންނަންވާނީްއތރްފންނަްގޮތަށވ‪ް ް.‬‬

‫ންް‬
‫ވޯޓުލާންްްފށުމުގްްކުރިން‪ ،‬ވޯޓުްްފޮށީގައިްްއއްވސްްްއއްޗއްްްނތްކަ ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤންކޮށްދިނުމަށް‪ ،‬އވަގުތު ްޖަލްސާއަށް ްހާޒިރުވތިބި ްމންބަރުންނަށް ްއ ްވޯޓުް‬

‫ޔަ ީ‬

‫ފޮށީގްްއތރްްދއްކުމަށްފަހު‪ ،‬ވޯޓުްްފޮށީގްްމަތިގަނޑުްްޖަހައި‪ ،‬ވޯޓުްްކަރުދާސްްް‬

‫ވައްޓާލުމަށްްވޯޓުްފޮށީގްމަތިގަނޑުންްކަނޑާފައިވާްތަންްހުޅުވަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސާއިްނައިބުްރައީސްްއިންތިޚާބުކުރުމަށްްނަގާްސިއްރުްވޯޓުގައި‪،‬‬ ‫‪( ް .12‬ހ) ް‬ ‫ން ް‬

‫ވޯޓުދިނު ް‬

‫ޤމުތަކަށް ްހުށަހަޅައި ްތާއީދު ްލިބިފައިވާް‬

‫ކޮންމ ްމންބަރަކުވސް ްވޯޓުދޭނީް‪ ،‬އ ްމަ ާ‬

‫ނަންތަކުގްތރއިން‪ ،‬އްމންބަރަކަށްްފންނަްނަމަކަށވ‪ް.‬މިގޮތުންްވޯޓުދިނުންް‬

‫ނަް‬
‫ފުރިހަމަވާނީ ްވޯޓުލާ ްމންބަރަށް ްދޫކުރާ ްވޯޓު ްކަރުދާްހުގައި‪ ،‬އ ްމީހަކަށް ްފން ް‬

‫އްް‬
‫ނަމާްދިމާގައިވާްގޮޅީގައިްރަނގަޅުްފާހަގަްޖަހައިްވޯޓުްކަރުދާސްްްވޯޓުްފޮށްޓަ ް‬

‫ވައްޓާލުމުންނވ‪ް ް.‬‬

‫ވޯޓުލާްްމންބަރު‪ ،‬ވޯޓުްްކަރުދާހުގައިްްފާހަގަްްްޖަހަންވާނީްްއްްްމންބަރަކުް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަމިއްލައަށވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް ވޯޓުލާްްމންބަރުގްްއަތަށްްްދޫކުރާްްްވޯޓުްްކަރުދާހުގައިްްރަނގަޅުްްފާހަގަްްޖަހާނީ‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞކޮށްފައިވާްވޯޓިންގްބޫތުގް‬
‫ޞކޮށްފައިވާްގަލަމުންްއކަމަށްްޚާއް ަ‬
‫އކަމަށްްޚާއް ަ‬

‫ތރޭގައވ‪ް ް.‬‬

‫‪5‬‬
‫(ރ) ް ވޯޓުލާްމންބަރަކު‪ް،‬ވޯޓުްކަރުދާސްްއްމންބަރއްގްއަތަށްްލިބުމުންްލަސްނުކޮށްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މި ްމާއްދާގ ް(ހ) ްގައިވާ ްގޮތުގމަތިން ްވޯޓުލުން ްފުރިހަމަކުރަންވާނއވ‪ް .‬އަދިްް‬

‫ރިް‬
‫ވޯޓުލުމަށްފަހު‪ ،‬ވީްްއންމްްއަވަހަކަށް‪ ،‬އްްމންބަރއްގްްގޮނޑިއަށްްްއނބު ް‬

‫ދާންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ވޯޓުލާން ްއަންނަ ްމންބަރަކު‪ ،‬ވޯޓުލާ ްސަރަޙައްދުގައި ްއއްވސް ްޙާލއްގައި‪ ،‬އަދިް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ުގް‬
‫އއްވސްްްސިފައއްގައިްްކމރާއަކުންްްނުވަތަްްފޯނަކުންްްނުވަތަްްއބާވަތ ް‬

‫އހންވސްްްވަސީލަތއްްްބޭނުންކޮށްގންްްފޮޓޯްްނގުމާއި‪ ،‬މަންޒަރާއިްްއަޑުް‬

‫ރކޯޑުކުރުމަކީްމަނާކަމކވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ ް .13‬ވޯޓު ްކަރުދާހުގައި ްއއްވސް ްފާހަގައއް ްޖަހާފައިނުވާ ްވޯޓާއި‪ ،‬ވޯޓުް ްކަރުދާހުގައި ްފާހަގައިގްް‬ ‫ޓުް‬
‫ލުްވޯ ް‬
‫ބާޠި ް‬

‫ން ް‬
‫ކަނޑައޅު ް‬
‫އިތުރުންްްއނޫންްްއއްވސްްްކުރހުމއްްްލިޔުމއްްްނުވަތަްްނިޝާނއްްްޖަހާފައިވާްްވޯޓާއި‪،‬‬

‫ޞކޮށްފައިވާްގަލަންްނޫންްއހންްގަލަމަކުންްފާހަގަޖަހާފައިވާްވޯޓާއި‪ ،‬ވޯޓުްް‬
‫ވޯޓުލުމަށްްޚާއް ަ‬

‫ކަރުދާހުގައި ްއއް ްނަމަށްވުރ ްގިނަ ްނަމުގައިް ްފާހަގަޖަހާފައިވާ ްވޯޓަކީ ްބާޠިލު ްވޯޓވ‪ް .‬އަދިް‬

‫ވޯޓުގައިް ްބައިވރިވިް ްމންބަރުންގް ްޢަދަދުް ްކަނޑައޅުމުގައިް ްބާޠިލުް ްވޯޓުްް‬

‫ހިމަނައިގންނުވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ވޯޓުލާްނިމުމުން‪ ،‬ލަސްނުކޮށް‪ ،‬މިްގަވާއިދުގް‪ް7‬ވަނަްމާއްދާގް(ށ)ްގްދަށުންް‬ ‫‪( ް .14‬ހ) ް‬ ‫ުގް‬

‫އިްވޯޓ ް‬
‫ޓުްގުނަ ް‬
‫ވޯ ް‬
‫ޖާް‬
‫ނަތީ ް‬
‫މަޖިލީހުންްހޮވާފައިވާް‪(ް5‬ފަހއް)ްމންބަރުންގްކޮމިޓީންްވޯޓުތައްްބަލައި‪ ،‬ވޯޓުް‬
‫ން ް‬
‫ލާންކުރު ް‬
‫ޢު ް‬
‫އި ް‬
‫ގުނައި‪ ،‬ޢަދަދުކޮށް‪ ،‬ނަތީޖާް ހޯދަންވާނއވ‪ ް.‬އް ވޯޓުގް ނަތީޖާް އިއްވާނީް މިް‬

‫ގަވާއިދުގް‪ް6‬ވަނަްމާއްދާގް(ށ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްއްޖަލްސާގްރިޔާސަތުް‬

‫ބަލަހައްޓާްމންބަރވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްވޯޓުްގުނައިްޢަދަދުކުރުމަށްފަހު‪ ،‬މަޖިލީހުގް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރިޔާސަތުންް ވޯޓުގް ނަތީޖާް އިއްވުމުގް ކުރިން‪ ،‬ވޯޓުް ގުނުމަްށްްްމަޖިލީހުންް‬

‫ހޮވާފައިވާް‪(ް5‬ފަހއް)ްމންބަރުންގްކޮމިޓީގްހުރިހާްމންބަރުންްވޯޓުގްނަތީޖާް‬

‫ޝޓުގައިްސޮއިކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ީ‬

‫(ން) ް މިް މާއްދާގައިވާް ގޮތުގމަތިންް ސިއްރުް ވޯޓުގް ނަތީޖާް މަޖިލީހުގް ރިޔާސަތުންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިއްވާް ނިމުމުން‪ ،‬ހަމަް އް ވަގުތު‪ ،‬ވޯޓުް ގުނުމަށްްްމަޖިލީހުންް ހޮވާފައިވާްް‪ް5‬‬

‫‪6‬‬
‫(ފަހއް)ްްމންބަރުންގް ކޮމިޓީގް ހާޒިރުގައި‪ ،‬ޝްރޑަރއއްް ބޭނުންކޮށްގންް‬

‫މަޖިލީހުގްއަމީންްޢާންމުްވޯޓުްކަރުދާސްތައްްނައްތާލަންވާނއވ‪.‬‬
‫ް‬

‫ން‬
‫‪ .4‬މަޖިލީހުގްއިދާރީްހިންގު ް‬

‫ޤނޫނުންްް ްރައްޔިތުންގް ްމަޖިލީހަށްް ްމަތިކޮށްފައިވާްް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީއާއިް ް ާ‬
‫ާ‬ ‫‪( ް .15‬ހ) ް‬ ‫ްގް‬
‫ރައްޔިތުނ ް‬

‫ރާ ް‬
‫ުގްއިދާ ް‬
‫މަޖިލީހ ް‬
‫މަސްއޫލިއްޔަތުތައްް ްއަދާކުރުމަްށްޓަކައިް ްއހީތރިވދިނުމަށްް ްރައްޔިތުންގް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްްއިދާރާއއްްްއުފައްދަންވާނއވ‪ްް.‬އްްއިދާރާއަކީްްްޕާލިމަންޓަރީް‬

‫ސަރވިސްއވ‪ް ް.‬‬

‫ޕާލިމަންޓަރީ ްސަރވިސްގ ްވރިޔަކީ ްމަޖިލީހުގްްއަމީންްްޢާންމވް‪ް .‬އ ްޚިދުމަތްް‬ ‫ް(ށް) ް‬ ‫ް‬

‫މަސައްކަތްކުރާނީްްމަޖިލީހުގްްޢާންމުްްކޮމިޓީގްްމައިގަނޑުްްސިޔާސަތުތަކާް‬

‫އއްގޮތްވާްގޮތުގމަތިންނވ‪ް.‬އްޚިދުމަތްްމަޖިލީހުގްއަމީންްޢާންމުްމދުވރިކޮށްް‬

‫ޖަވާބުދާރީވާނީްމަޖިލީހުގްރައީސަށވ‪ް ް.‬‬

‫ް(ން) ް އްޚިދުމަތްްމަރުކަޒުވފައިްއޮންނާނީްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްއިދާރާގްނަމުގައިް‬ ‫ް‬

‫އުފައްދާްއިދާރާއއްގައވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މިްްމާއްދާގްް(ނ)ްްގްްްދަށުންްްއުފައްދާްްްއިދާރާގްްމުވައްޒަފުންްްްޢަމަލުކުރުމަށްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޕާލިމަންޓަރީްްސަރވިސްގްްމުވައްޒަފުންގްްގަވާއިދުގްްްނަމުގައިްްގަވާއިދއްްް‬

‫އކުލަވާލައި‪ ،‬މަޖިލީހުންްފާސްކުރަންވާނއވް‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގައިްބަޔާންކުރާްމަސްއޫލިއްޔަތުތައްްއަދާކުރުމަށްްބޭނުންވާްބަޖޓުް‬
‫ާ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އކުލަވާލައި‪ ،‬ދައުލަތުގްްބަޖޓުގައިްްހިމނުމަށްްްޢާންމުްްކޮމިޓީއަށްްްހުށަހަޅައިް‬

‫އިް‬
‫ފާސްކުރަންވާނއވ‪ްް.‬ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްއިދާރާގްްބަޖޓުގްްގޮތުގަ ް‬

‫މަޖިލީހުންްްފާސްކުރާްްްބަޖޓުގައިވާްްްފައިސާްްްއއްވސްްްއުނިކުރުމއްނތިްްދައުލަތުންްް‬

‫މަޖިލީހުގްއިދާރާއަށްްދޫކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤއުމަށްްްދިމާވާް‬
‫މި މާއްދާގްް(ބ)ްްގައިްްއހންްްްބަޔާންކޮށްފައިްްވީނަމަވސް‪ަ ،‬‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞްްޙާލަތއްގްްްސަބަބުން‪ ،‬ބަޔާންވގންވާްްވަކިްްމުއްދަތަކަށް‪ ،‬މަޖިލީހުގް‬

‫ޚާއް ަ‬

‫މާލިއްޔަތުްކޮމިޓީންްފާސްކުރާްގޮތއްގމަތިންްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްއިދާރާގް‬

‫ޚަރަދުތައްްކުޑަކުރުމަކަށްްމިްމާއްދާްހުރަހއްނާޅައވ‪ް ް.‬‬

‫‪7‬‬
‫މިްމާއްދާގް(ނ)ްގްދަށުންްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްއިދާރާްއުފދުމާއކު‪ް،‬މިް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގަވާއިދަށްްްޢަމަލުކުރަންްްފށުމުގްްކުރިންްްހިނގަމުންްްއައިްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގް‬

‫އިދާރާގައިްްބޭނުންކުރަމުންްްގންދިޔަްްއންމހައިްްމުދަލާއިްްވަސީލަތްތަކާއި‪ްް،‬‬

‫ދައުލަތުގްްބަޖޓުންްްއްްއިދާރާއަށްްްއކަށައަޅައިްްމަޖިލީހުންްްފާސްކޮށްފައިވާް‬

‫ފައިސާއާއި‪ްް،‬އްްއިދާރާގްްމުވައްޒަފުންނާއި‪ްް،‬އްްމުވައްޒަފުންގްްއންމހައިްް‬

‫ޤނޫނީްގޮތުންނާއިްއއްބަސްވުންތަކުގްދަށުންްއް‬
‫ޤތަކާއިްއިލްތިޒާމުތަކާއިް ާ‬
‫ޙައް ު‬

‫ޤނޫނީްް‬
‫އިދާރާއިންް ްއުފުލަންޖހޭ ްއންމހައި ްވާޖިބުތަކާއި ްމަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި‪ާ ް،‬‬

‫ޤތަކާއިް‬
‫ގޮތުންނާއިްއއްބަސްވުންތަކުގ ްދަށުންްއްއިދާރާއަށްްލިބިދޭންޖހޭްޙައް ު‬

‫)ްގައިވާްްގޮތުގމަތިންް‬
‫‪ް.‬އަދިްްމިްްމާއްދާގްް(ރ ް‬
‫މަންފާތަކަކީ‪ްް،‬އްްއިދާރާގްްތަކއްޗވ ް‬

‫އކުލަވާލާްްޕާލިމަންޓަރީްްސަރވިސްގްްމުވައްޒަފުންގްްގަވާއިދަށްްްޢަމަލުކުރަންްް‬

‫ފށންދން‪ްް،‬މިްްގަވާއިދަށްްްޢަްމަލުކުރަންްްފށުމުގްކުރިންްްޢަމަލުކުރަމުންްްގންދިޔަް‬

‫ޕާލިމަންޓަރީްްސަރވިސްގްްމުވައްޒަފުންގްްގަވާއިދާއިްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގް‬

‫އިދާރާގްްމުވައްޒަފުންނާްްގުޅޭގޮތުންްްޢަމަލުކުރަމުންްްގންދިޔަްްއހނިހންް‬

‫ގަވާއިދުތައްްޕާލިމަންޓަރީްސަރވިސްގްމުވައްޒަފުންގްމައްޗަށްްހިނގާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ން‬
‫‪ .5‬މަޖިލީހުގްއޮފިސަރު ް‬

‫‪ ް .16‬އަލަށްްްއކުލަވާލާްްކޮންމްްމަޖިލީހއްމްްއިންތިޚާބުވްްމަސައްކަތްްްފށުމަށްފަހު‪ ،‬ހިނގާްްފުރަތަމަް‬ ‫ންް‬

‫މަޖިލީހު ް‬

‫ޅާް‬
‫ކަނޑައަ ް‬
‫ޤމަށް‪ ،‬މަޖިލީހުން‪ ،‬މީހުންްް‬
‫ދް ްދައުރުް ްނިމުމުގް ްކުރިންް ްއަންނަނިވިް ްތިންް ްމަ ާ‬
‫އް ް‬
‫މަޤާމުތަ ް‬
‫ޢައްޔަންކުރަންވާނއވް‪ް.‬އަދި‪ ،‬މިްްގަވާއިދަށްްޢަމަލުކުރަންްފށުމަށްފަހުްހިނގާްފުރަތަމަް‪ް2‬‬

‫ދައުރު ްނިމުމުގ ްކުރިން‪ ،‬މަޖިލީހުން ްއހން ްގޮތަކަށް ްކަނޑަނާޅާހާ ްހިނދަކު‪ ،‬ހިނގަމުންދާްް‬

‫ޤމުތަކަށް‪ ،‬މަޖިލީހުންްމީހުންްޢައްޔަންކުރަންވާނއވް‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގްއަންނަނިވިްމަ ާ‬

‫އަމީންްޢާންމުް‪ް ް.‬‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކައުންސލްްޖނރަލް‪ް ް.‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ން) ް ސާޖަންޓްްއޓްްއާމްސް‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް‬

‫‪8‬‬
‫އަމީންްްޢާންމުް އަދިް ކައުންސލްް ޖނރަލްގްްމަޤާމަށްްްޢައްޔަންކުރާްްމީހއްގް‬ ‫‪( ް .17‬ހ)ް ް‬ ‫ުގް‬
‫މަޤާމުތަކ ް‬

‫އް ް‬
‫ޠުތަ ް‬
‫ރު ް‬
‫ޝަ ް‬
‫ބއިގައިްއަންނަނިވިްޝަރުޠުތައްްފުރިހަމަވާންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ކި ަ‬

‫‪ ް .1‬ދިވހިރައްޔިތަކަށްވުން؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބރުްޤައުމއްގްރައްޔިތަކަށްްނުވުން؛ ް‬
‫‪ޭ ް .2‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬މުސްލިމަކުްކަމުގައިވުމާއި‪ް،‬ސުންނަތްްޖަމާޢަތުގްމީހަކުްކަމުގައިވުން؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .4‬ޢުމުރުންް‪(ް25‬ފަންސަވީސް)ްއަހަރުްފުރިފައިވާްމީހަކުްކަމުގައިވުން؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބއްދިްހަމައަށްްހުރިްމީހަކުްކަމުގައިވުން؛ ް‬
‫‪ު ް .5‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .6‬އަމީންް ޢާންމުގް މަޤާމަށްް ކުރިމަތިލާް މީހަކީް ޤާނޫނީް ދާއިރާއިންް ފުރަތަމަް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޑިގްރީްްހާސިލުކޮށްފައިވާް މީހަކަށްވުމާއކުް އިދާރީް ހިންގުމުގް ދާއިރާއިންް‬

‫ނުވަތަްޤާނޫނީްދާއިރާއިންްމަދުވގންް‪(ް5‬ފަހއް)ްއަހަރުދުވަހުގްތަޖުރިބާް‬

‫ހުރިްމީހއްކަމުގައިވުން؛ ް‬

‫‪ ް .7‬ކައުންސލްް ޖނރަލްގް މަޤާމަށްް ކުރިމަތިލާް މީހަކީް ޤާނޫނީް ދާއިރާއިންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފުރަތަމަް ޑިގްރީް ހާސިލުކޮށްފައިވާް މީހަކަށްވުމާއކުް ޤާނޫނީް ދާއިރާއިންް‬

‫މަދުވގންް‪(ް5‬ފަހއް)ްއަހަރުދުވަހުގްތަޖުރިބާްހުރިްމީހއްކަމުގައިވުން ް‬

‫ބއިގައިް އަންނަނިވިް‬
‫ސާޖންޓް ްއޓް ްއާމްސްގް މަޤާމަށްް ޢައްޔަންކުރާް މީހއްގް ކި ަ‬ ‫ް(ށ)ް ް‬ ‫ް‬

‫ޝަރުޠުތައްްފުރިހަމަވާންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬ދިވހިރައްޔިތަކަށްވުން؛ ް‬ ‫ްް‬ ‫ް‬

‫ބރުްޤައުމއްގްރައްޔިތަކަށްްނުވުން‪ް .‬‬
‫‪ޭ ް .2‬‬ ‫ްް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬މުސްލިމަކުްކަމުގައިވުމާއި‪ް،‬ސުންނަތްްޖަމާޢަތުގްމީހަކުްކަމުގައިވުން؛ ް‬ ‫ްް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .4‬ޢުމުރުންް‪(ް25‬ފަންސަވީސް)ްއަހަރުްފުރިފައިވާްމީހަކުްކަމުގައިވުން؛ ް‬ ‫ްް‬ ‫ް‬

‫ބއްދިްހަމައަށްްހުރިްމީހަކުްކަމުގައިވުން؛ ް‬
‫‪ު ް .5‬‬ ‫ްް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .6‬އންމް ދަށްވގންް ސަލާމަތީް ޚިދުމަތްތަކުގްްކޮމިޝަންޑްް އޮފިސަރއްގް‬ ‫ްް‬ ‫ް‬

‫މަޤާމަށްްޝަރުޠުްފުރިހަމަވާްމީހަކަށްވުން‪ް ް.‬‬

‫ބޔާންކޮށްފައިވާްްމަޤާމުތަކުގްްތރއިންް‬
‫މިްްގަވާއިދުގްް‪ްް16‬ވަނަްްމާއްދާގައިްް ަ‬ ‫(ނ)ް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ާގް‬
‫މަޤާމަކަށްް ްޢައްޔަންކުރާް ްކޮންމް ްމީހަކުމ‪ ،‬ދިވހިރާއްޖޭގް ްޖުމްހޫރިއްޔ ް‬

‫ޤާނޫނުއަސާސީއަށްްްއިޙްތިރާމުކުރުމަށާއިްްއޭނާގްްމަޤާމުގްްމަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއިް‬

‫ބލިއްޔަތު ްތަންދިންްް‬
‫ބތައް ްއިޚްލާޞްތރިކަމާއި ްއަމާނާތްތރިކަމާއކު ްއޭނާގ ްޤާ ި‬
‫ވާޖި ު‬

‫ުގް‬
‫އންމްފުޅާމިނއްގައިްއަދާކުރުންމަތީްދމިހުރުމަށާއި‪ ،‬މަޖިލީހުގްސިއްރުްމަޖިލީހ ް‬

‫‪9‬‬
‫ުގް‬
‫ސިއްރުގްްގޮތުގައިްްހިފހއްޓުމަށްްްއަހުދުވ‪ ،‬އްްއަހުދުގްްލިޔުމުގައިްްމަޖިލީހ ް‬

‫ސާް‬
‫ށް‪ ،‬އްްއަހުދުގްްލިޔުންްްމަޖިލީހުގްްރައީ ް‬
‫ރައީސްގްްހާޒިރުގައިްްސޮއިކޮ ް‬

‫ހަވާލުކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ރާް‬
‫ބޔާންކޮށްފައިވާްްމަޤާމަކަށްްްޢައްޔަންކު ް‬
‫މިްްގަވާއިދުގްް‪ްް16‬ވަނަްްމާއްދާގައިްް ަ‬ ‫(ރ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބނުންވާންް ްމުވައްޒަފުންް‬
‫މީހުންގް ްމަޤާމުގް ްމަސްއޫލިއްޔަތުް ްއަދާކުރުމަށްް ް ޭ‬

‫ާގް‬
‫ކަނޑައަޅައި‪ ،‬އްްމުވައްޒަފުންނަށްްްވަޒީފާދޭނީ‪ ،‬މިްްގަވާއިދުގްް‪ްް15‬ވަނަްްމާއްދ ް‬

‫ވާް‬
‫މަންޓަރީްސަރވިސްގްމުވައްޒަފުންގްގަވާއިދުގައި ް‬
‫(ރ)ްގްދަށުންްއކުލަވާލާްޕާލި ް‬

‫ގޮތުގމަތިން‪ ،‬މަޖިލީހުގްރައީސވ‪.‬‬
‫ް‬

‫އަމީންްްޢާންމު‪ ،‬ކައުންސލްްްޖނރަލްްްއަދިްްސާޖަންޓްްްއޓްްްއާމްސްގްްމަޤާމަށްް‬ ‫‪( ް .18‬ހ)ް ް‬ ‫ންްޢާންމު‪،‬‬

‫އަމީ ް‬

‫ލްް‬
‫ކައުންސ ް‬
‫މީހުންްްޢައްޔަންކުރުމުގައި‪ ،‬އްްމަޤާމުތަކަށްްްކުރިމަތިލުމުގްްފުރުޞަތުްްމަޖިލީހުގް‬
‫ދިް‬
‫ލްްއަ ް‬
‫ޖނރަ ް‬
‫ރައީސްްޢާންމުކޮށްްހުޅުވާލަންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ޓްް‬
‫ޓްްއ ް‬
‫ސާޖަން ް‬
‫ށްް‬
‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްމީހުންްްޢައްޔަންކުރުމުގައިް‪ ،‬އްްމަޤާމަކަ ް‬ ‫(ށ)ް ް‬ ‫ް‬ ‫ސްް‬
‫އާމް ް‬
‫ޝަރުޠުް ްފުރިހަމަވާް ްމީހުންގްް ްނަންތައްް ްމަޖިލީހުގް ްރައީސްް ްމަޖިލީހަށްް‬ ‫އިް‬
‫ޢައްޔަންކުރުމާ ް‬

‫ހުށަހަޅަންވާނއވ‪ްް.‬އަދިްްއއިންްްްކޮންމްްމަޤާމަކަށްްްޢައްޔަންކުރާނީްްމަޖިލީހުގް‬ ‫ން ް‬
‫ވަކިކުރު ް‬

‫ވާް‬
‫ބއްޔަތުންްްފާސް ް‬
‫ބރުންގްްއަޣްލަ ި‬
‫ބއިވރިވާްްމން ަ‬
‫ޖަލްސާއަށްްްހާޒިރުވްްވޯޓުގައިްް ަ‬

‫މީހކވ‪ް .‬‬

‫ބޔާންކޮށްފައިވާްމަޤާމުތަކުންކުރްމަޤާމއްގައިް‬
‫މިްގަވާއިދުގް‪ް16‬ވަނަްމާއްދާގައިް ަ‬ ‫(ނ)ް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުރި ްމީހަކު‪ ،‬އަންނަނިވި ްކަންކަމުގ ްތރއިން ްކަމއް ްކޮށްފިނަމަް ްނުވަތަ ްޙާލަތއްް‬

‫މދުވރިވއްޖކަމަށް‪ ،‬މަޖިލީހުގްްރައީސަށްްްފނިއްޖްްހިނދއްގައިް‪ ،‬މަޖިލީހުގައިް‬

‫ތަމްސީލުކުރާްްސިޔާސީްްޕާޓީތަކުގްްމަޝްވަރާގމަތިންްްމަޖިލީހަށްްްއކަމއްްްހުށަހަޅައި‪،‬‬

‫ބއްޔަތުންް‬
‫ބރުންގް ްއަޣްލަ ި‬
‫ބއިވރިވިް ްމން ަ‬
‫ޖަލްސާއަށްް ްހާޒިރުވް ްވޯޓުގައިްް ް ަ‬

‫ފާސްވއްޖނަމަ‪ް،‬އްމީހަކުްއްމަޤާމުންްވަކިވީއވ‪ް .‬‬

‫‪ ް .1‬ޤާނޫނުއަސާސީއާއިްޤާނޫނާްޚިލާފުްޢަމަލއްްހިންގުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬މަޖިލީހުގްގަވާއިދާްޚިލާފުްޢަމަލއްްތަކުރާރުކުރުން‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬މަޤާމުގްމަސްއޫލިއްޔަތުްއަދާކުރުމުގައިްފަރުވާކުޑަކުރުންް‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބލުކަންނތުން‪ް ް.‬‬
‫‪ ް .4‬މަޤާމުގްމަސްއޫލިއްޔަތުްއަދާކުރުމުގްޤާ ި‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .5‬އްމަޤާމުގައިްހުރްކުރުންްއކަށީގންނުވާްޢަމަލއްްކުރުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪10‬‬
‫މިްމާއްދާގް(ނ)ްގްދަށުންްމަޤާމުންްވަކިނުކުރާހާްހިނދަކު‪ ،‬ނުވަތަްްމިްގަވާއިދުގް‬ ‫(ރ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ުގް‬
‫‪ްް19‬ވަނަްްމާއްދާގްްދަށުންްްމަޤާމުންްްއިސްތިޢުފާނުދޭހާްްހިނދަކު‪ްް،‬މިްްގަވާއިދ ް‬

‫ބޔާންކޮށްފައިވާްްކޮންމްްމީހަކީ‪ ،‬ދންްްއަންނަްްމަޖިލީހަކުންްް‬
‫‪ްް16‬ވަނަްްމާއްދާގައިްް ަ‬

‫ވަކިގޮތަކަށްްކަނޑަނާޅާހާްހިނދަކުްްއްމަޤާމުގައިްދމިހުންނާންމީހކވ‪.‬‬
‫ް‬

‫ޤމުންް އިސްތިޢުފާދޭންް‬
‫‪ ް .19‬މިް ގަވާއިދުގ ް‪ް 16‬ވަނަ ްމާއްދާގައިް ބަޔާންކުރާް މީހަކުް އޭނާގް މަ ާ‬ ‫ފާް‬
‫ންްއިސްތިޢު ް‬
‫މަޤާމު ް‬

‫ން ް‬
‫ދިނު ް‬
‫ބޭނުންވއްޖނަމަ‪ްް،‬ސިޓީއަކުންް އކަންް ބަޔާންކޮށްް މަޖިލީހުގް ރައީސަށްް ހުށަހަޅައި‪ް ،‬އް‬

‫ޤމުންް ވަކިވީއވ‪ ް.‬އަދިް އކަންް‬

‫ސިޓީް މަޖިލީހުގް ރައީސަށްް ލިބުމުންް އް މީހަކުް އް މަ ާ‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސްްމންބަރުންނަށްްއަންގަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ ް .20‬އަންނަނިވިްކަންކަމަކީ‪ް،‬އަމީންްޢާންމުގްމަސްއޫލިއްޔަތުގްތރޭގައިްހިމނޭްކަންކަމވ‪ް ް.‬‬ ‫ުގް‬

‫ންްޢާންމ ް‬
‫އަމީ ް‬
‫ތު ް‬
‫މަސްއޫލިއްޔަ ް‬

‫ކޮންމްްމަޖިލީހއްްްއަލަށްްްއކުލަވާލުމާއކުް‪ ،‬އްްމަޖިލީހުގައިްްްހިމނިގންވާް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުންގްްލިސްޓއް‪ްް،‬އްްްމަޖިލީހުގައިްްހިމނޭްްއިންތިޚާބީްްދާއިރާތަކުގް‬

‫ޝއިޢުކުރުން‪ް ް.‬‬
‫ތަރުތީބުގ މައްޗަށް‪ް،‬ތައްޔާރުކޮށްް ާ‬

‫ކޮންމްމަޖިލީހއްްއަލަށްްއކުލަވާލުމާއިްްއްމަޖިލީހުގްރައީސްްއިންތިޚާބުކުރުމާް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬

‫ޝރަފުްްްހިފހއްޓުމާއިް‬
‫ޤދަރާއިްް ަ‬
‫ދމދުްްހިނގާްްވަގުތުތަކުގައި‪ ،‬މަޖިލީހުގްް ަ‬

‫މަޖިލީހުގްގަވާއިދާްގުޅޭގޮތުންްއަދާކުރަންޖހޭްވާޖިބުތައްްއަދާކުރުން‪ް.‬‬

‫(ން) ް މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގްްތރޭގައިްްއުފދޭްްނިޒާމީްްކޮންމްްމައްސަލައަކާއިްްއް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލައއްްްނިމިގންދާގޮތްްްނޯޓުކުރުމަށްފަހު‪ ،‬އްްދުވަހުގްްޔައުމިއްޔާގައި‪ ،‬އް‬

‫ދުވަހއްގައިްްނިންމިްްނިޒާމީްްްމައްސަލަތައްްްވަކިންްްސާފުކޮށްްްއނގޭން‬

‫ގޮތުގމަތިންްހިމނުން‪ ،‬އަދިްްއގޮތުންްނިންމަމުންދާްްނިޒާމީްްމައްސަލަތަކުގްވަކިްް‬

‫ދަފްތަރއްް ްމަޖިލީހުގ ްމންބަރުންނަށް ްފންނާނ ްގޮތއްގމަތިންް ްބަލަހައްޓަމުންްް‬

‫ދިއުން‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މަޖިލިސްްފށޭްވަގުތާއިްނިމޭްވަގުތު‪ ،‬ކޮންމްޖަލްސާއއްގްޔައުމިއްޔާގައިްވަކިންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސާފުކޮށްްއނގޭންގޮތުގމަތިންްްހިމނުން‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގްްކޮންމްްޖަލްސާއއްްްނިމުމުން‪ ،‬މިްްގަވާއިދުގައިވާްްގޮތުގމަތިން‪ ،‬އް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝއިޢުކުރުން‪ް ް.‬‬
‫ޖަލްސާއއްގްޔައުމިއްޔާް ާ‬

‫‪11‬‬
‫ޤރާރުތައްްްމަޖިލީހުންްްފާސްކޮށްް‬
‫މަޖިލީހުންްްފާސްކުރާްްއންމހައިްްްބިލުތަކާއިްް ަ‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤރާރުތަކަށްްްދީފައިވާްްސުމާރުްްނަންބަރުތައްްްދީފައިވަނީްް‬
‫ނިމުމުން‪ ،‬އްްބިލުތަކަށާއިްް ަ‬

‫ޤރާރުތައްް‬
‫ް ަ‬ ‫ްބިލުތަކާއިްް‬ ‫މަޖިލީހުގް‬ ‫ްކަނޑައަޅައި‪،‬‬ ‫ތަރުތީބުންތޯް‬

‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށްް ްރައްދުކުރުމުގް ްޒިންމާް ްއުފުލުން‪ް ް.‬އަދިްް‬

‫ރައްދުކުރުމަށްފަހުްރައްދުކުރިްތާރީޚުްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްއންގުން‪ް .‬‬

‫މިްްގަވާއިދުގައިްވަކިްްމުވައްޒަފަކުްްްކަނޑައޅުމުގްްބާރުްްވަކިްްފަރާތަކަށްްްދީފައިނުވާްް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޙާލަތުގައިްމަޖިލީހުގްރައީސްގްލަފާގމަތިން‪ ،‬މިްގަވާއިދުގް‪ް15‬ވަނަްމާއްދާގްް‬

‫(ރ)ްްގްްދަށުންްްއކުލަވާލާްްްޕާލިމަންޓަރީްްސަރވިސްގްްްމުވައްޒަފުންގް‬

‫ގަވާއިދުގައިވާް ްގޮތުގމަތިން ްމަޖިލީހުގް ްމަސައްކަތްތައް ްކުރުމަށް ްއހީތރިވދޭން‬

‫މުވައްޒަފުންްކަނޑައޅުން‪ް ް.‬‬

‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްއންމހައިްްކަންތައްތައްްްހިނގިގޮތުގްްމަޢުލޫމާތުް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝއިޢުކުރުން‪ް ް.‬‬
‫ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްދަފްތަރުގައިްލިޔ‪ާ ،‬‬

‫މަޖިލީހުގްޢާންމުްހިންގުމާއި‪ ،‬މާލީްޒިންމާއާްގުޅޭގޮތުން‪ ،‬ޢާންމުްކޮމިޓީންްއަންގާް‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝދުގމަތިންްްްއަދާކުރަންޖހޭް‬
‫އންގުންތައްްްތަންފީޒުކުރުމާއި‪ ،‬އްްކޮމިޓީގްްއިރު ާ‬

‫ވާޖިބުތައްްއަދާކުރުންް‪ް ް.‬‬

‫(މ) ް ޢާންމުްކޮމިޓީގްޢާންމުްސިޔާސަތާއިްބލހއްޓުމުގްދަށުން‪ ،‬އަންނަނިވިްކަންކަންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުރުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬މަޖިލީހާއިްްމަޖިލީހުގްްނިޒާމުގައިްްހިމނޭްްމުއައްސަސާތަކުންްްނުވަތަް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީތަކުންްްނުވަތަްްއޮފީސްތަކުންްްހިންގާްްއިދާރީްްކަންކަމާއިްްއްް‬

‫ށްް‬
‫ކަންކަމަށްްކުރާްޚަރަދުގްއޮޑިޓްކޮށްފައިވާްހިސާބުތައްްޢާންމުްކޮމިޓީއަ ް‬

‫ހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫ުގް‬
‫‪ ް .2‬މަޖިލީހުގްްވަކިްްއޮފީހަކުންްްނުވަތަްްވަކިްްމީހަކުްްކުރާްްމަސައްކަތ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އޮޑިޓއްްހުށަހަޅައިފިކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އްއޮޑިޓއްގްނަތީޖާއަކީްްކޮބައިކަމާއިް‬

‫ޞލާޙުކުރުމަށްްްއަޅަންޖހޭްްފިޔަވަޅުތަކަކީްްކޮބައިކަންްްއްްއޮފީހަށްްް‬
‫އި ް‬

‫ނުވަތަްއްމީހަކަށްްއންގުން‪ް ް.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫‪ ް .3‬މާލީްްއއްވސްްްނުރަނގަޅުްްޢަމަލއްްްފާހަގަކުރވިފައިވާނަމަ‪ ،‬އކަމއްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްްރައީސަށާއިްްމޖޯރިޓީްްލީޑަރަށާއިްްމައިނޯރިޓީްްލީޑަރަށާއިް‬

‫ޤއްރިރަށްްއންގުން‪ް ް.‬‬
‫ޤއްރިރުންނަށާއިްޢާންމުްކޮމިޓީގްމު ަ‬
‫ކޮމިޓީތަކުގްމު ަ‬

‫‪ ް .4‬މަޖިލީހާްްގުޅޭގޮތުންްްކުރާްްކޮންމްްއޮޑިޓއްގްްްރިޕޯޓު‪ ،‬މަޖިލީހުގްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައީސަށާއިް ްމަޖިލީހުގައިް ްތަމްސީލުކުރާް ްސިޔާސީް ްޕާޓީތަކުގް‬

‫ޤއްރިރުންނަށާއިްޢާންމުްކޮމިޓީގް‬
‫ލީޑަރުންނަށާއި‪ ،‬ދާއިމީްކޮމިޓީތަކުގްމު ަ‬

‫ޤއްރިރަށްްފޮނުވުން‪ް ް.‬‬
‫މު ަ‬

‫‪ ް .5‬މަޖިލީހުގްްއއްވސްްްގަވާއިދަކާްްްމންބަރަކުްްޚިލާފުވއްޖނަމަްްނުވަތަް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުން ްތަބާވާންޖހޭ ްމިންގަނޑުތަކުންކުރ ްމިންގަނޑަކާ ްއއްވސްް‬

‫ޤބޫލުކުރވޭނަމަ‪ ،‬އކަމަކާބހޭްމަޢުލޫމާތުްް‬
‫މންބަރަކުްޚިލާފުވފައިވާކަމަށްް ަ‬

‫އިމްތިޔާޒާއިްސުލޫކުްކޮމިޓީއަށްްއންގުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤމުގް‬
‫މަޖިލީހުގް އަމީންްްޢާންމުގް ނައިބަކީ‪ ،‬މަޖިލީހުގް އަމީންްްޢާންމުގް މަ ާ‬ ‫‪( ް .21‬ހ) ް‬ ‫ުގް‬
‫ންްޢާންމ ް‬
‫އަމީ ް‬

‫ބު ް‬
‫ނައި ް‬
‫ވާޖިބުތައްް އަދާކުރުމުގައިް އހީތރިވދޭންް ހުންނަް މީހކވ‪ ް.‬މަޖިލީހުގް އަމީންް‬

‫ޤމުް ހުސްވއްޖް ހިނދއްގައިް‪ްް،‬ނުވަތަް މަޖިލީހުގް އަމީންްްޢާންމުް‬

‫ޢާންމުގް މަ ާ‬

‫ޤމުގް ވާޖިބުތައްް އަދާކުރުމަށްް އުޒުރުވރިވއްޖް ހިނދއްގައި‪ް،‬‬

‫އޭނާގް މަ ާ‬

‫ޤމުގް ވާޖިބުތައްް އަދާކުރާނީ‪ ،‬މަޖިލީހުގް އަމީންްްޢާންމުގް‬

‫ވަގުތީގޮތުން‪ްް،‬އް މަ ާ‬

‫ނައިބވ‪ް ް.‬‬

‫ޤމަކީްމިްގަވާއިދުގް‪ް15‬ވަނަްމާއްދާގް(ރ)ްގްް‬
‫އަމީންްޢާންމުގްނައިބުގްމަ ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދަށުން ްއކުލަވާލާ ްޕާލިމަންޓަރީ ްސަރވިސްގ ްމުވައްޒަފުންގ ްގަވާއިދުގ ްދަށުންް‬

‫އުފައްދާްމަޤާމކވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް އަމީން ްޢާންމުގ ްނައިބުގ ްމަސްއޫލިއްޔަތުތަކުގ ްތރޭގައި ްއަންނަނިވި ްކަންކަންްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިމނއވް‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬މަޖިލީހުގްްއަމީންްްޢާންމުްްއަންގާްްގޮތއްގމަތިންްްމަޖިލީހުގްްއިދާރާގްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަސައްކަތްތައްްހިންގައިްވިލަރސްކޮށްްބލހއްޓުން‪ް ް.‬‬

‫‪13‬‬
‫‪ ް .2‬މަޖިލީހުގްްއަމީންްްޢާންމުްްއަންގާްްގޮތއްގމަތިންްްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާތަކާއިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫ކޮމިޓީތަކުގް ްއންމހައިް ްމަސައްކަތްތަކުގައިް ްއަމީންް ްޢާންމަ ް‬

‫އހީތރިވދިނުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .3‬މަޖިލީހުގްްހިއުމަންްްރިސޯސަސްްްްޕނަލްގްްރިޔާސަތުްްބަލަހައްޓައިްްއް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޕނަލްގްމަސައްކަތްތައްްވިލަރސްކުރުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫އަންނަނިވިްކަންކަމަކީްކައުންސލްްޖނރަލްގްމަސްއޫލިއްޔަތުގްތރޭގައިްހިމނޭްް‬ ‫‪) ް .22‬ހ) ް‬ ‫ލްް ް‬

‫ކައުންސ ް‬

‫ްގް‬
‫ޖނރަލ ް‬
‫ކަންކަމވ‪ް ް.‬‬
‫ތު ް‬
‫މަސްއޫލިއްޔަ ް‬

‫ނީް‬
‫ޤނޫ ް‬
‫ޤނޫނީ ްލަފައާއި ް ާ‬
‫‪ ް .1‬މަޖިލީހާ ްގުޅުންހުރި ްއންމހައި ްކަންކަމުގައި ް ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އހީތރިކަންް ްމަޖިލީހަށާއި‪ ،‬މަޖިލީހުގް ްރައީސަށާއިް ްމަޖިލީހުގްް‬

‫މންބަރުންނަށްްދިނުން‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނީ ްގޮތުން ްމަޖިލިސް ްތަމްސީލުކުރަންޖހޭ ްޙާލަތްތަކުގައި ްމަޖިލިސްް‬

‫‪ާ ް .2‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތަމްސީލުކުރުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .3‬މަޖިލީހަށްްްތަޢާރުފުކުރާްްއންމހައިްްބިލުތައްްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހޅުމުގްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުރިން‪ ،‬އް ްބިލުތަކަކީް ްމިްް ްގަވާއިދާް ްއއްގޮތްވާް ްގޮތުގމަތިންް‬

‫ޤނޫނީް‬
‫އކުލަވާލާފައިވާްްބިލުތަކއްތޯްްބަލައި‪ ،‬އްްބިލުތަކާްްގުޅޭގޮތުންްް ާ‬

‫ލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫ޤރާރުތަކާއިް‪ްް،‬ކުއްލިްްމައްސަލަތަކާއި‪ް،‬‬
‫‪ ް .4‬މަޖިލީހަށްްްހުށަހޅުމަށްްްފޮނުވާްް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ންް‬
‫އިމްތިޔާޒުގްްމައްސަލަތަކާއިްްއަދިްްއނޫންވސްްްކަންކަމާްްގުޅޭގޮތު ް‬

‫ޤނޫނީްްލަފާް‬
‫ޤނޫނީްްލަފާދިނުން‪ްް.‬މިގޮތުންްްކައުންސލްްްޖނރަލްްްދޭްް ާ‬
‫ާ‬

‫މންބަރުންނަށްްފންނާންގޮތަށްްހުންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤރާރުތަކާއިްް ްއަދިް‬
‫‪ ް .5‬ކޮމިޓީތަކުންް ްދިރާސާކުރަމުންދާްް ްބިލުތަކާއި‪ަ ް ް،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނީް‬
‫އނޫންވސްްްމައްސަލަތަކާްްގުޅޭގޮތުން‪ްް،‬އްްކޮމިޓީތަކަށްްް ާ‬

‫ޤނޫނީްްލަފަްއަކަށްް‬
‫ޝވަރާދިނުން‪ްް.‬އަދިްްމިގޮތުން‪ާ ްް،‬‬
‫އހީތރިކަމާއިްްމަ ް‬

‫ޝވަރާއަކަށްްކޮމިޓީއަކުންްއދިއްޖނަމަްވީްއންމްއަވަހަކަށްް‬
‫ނުވަތަްމަ ް‬

‫އކަމުގްއހީތރިކަންްކައުންސލްްޖނރަލްްދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪14‬‬
‫‪ ް .6‬ކޮމިޓީތަކުންްްދިރާސާކުރާްްބިލުތައްްްދިރާސާކޮށްްްނިމިްްމަޖިލީހަށްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރިޢާޔަތްކޮށްދިނުން ްއދި ްމަޖިލީހަށް ްހުށަހޅުމުގ ްކުރިންް‪ް ،‬އ ްބިލުތައްް‬

‫ކާް‬
‫ޤނޫނުތަ ް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީއާއިް ްދިވހިރާއްޖޭގައިް ްޢަމަލުކުރަމުންދާް ް ާ‬
‫ާ‬

‫ޤނޫނީްްލަފާދިނުންް‪ްް.‬މިް‬
‫ފުށުއަރާތޯްްބަލައި‪ްް،‬އްްބިލުތަކާްްްގުޅޭގޮތުންްް ާ‬

‫ޤނޫނީްލަފާްމންބަރުންނަށްްފންނާން‬
‫ގޮތުންްކައުންސލްްޖނރަލްްދޭް ާ‬

‫ގޮތަށްްހުންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .7‬މަޖިލީހަށްްްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުންްްްއދިްްކޮމިޓީްްރިޕޯޓއްްްމަޖިލީހަށްްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުށަހޅުމުން‪ްް،‬މަޖިލީހުގްްތަޅުމުގައިްްމންބަރުންްްހުށަހޅުމަށްްްފޮނުވާްް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީއާއިްްދިވހިރާއްޖޭގައިްްޢަމަލުްްކުރަމުންދާް‬
‫ޞލާޙުތައްްް ާ‬
‫އި ް‬

‫ކާް‬
‫ޞލާޙުތަ ް‬
‫ޤނޫނުތަކާއި ްމަޖިލީހުގ ްގަވާއިދާް ްފުށުއަރާތޯ ްބަލައި‪ް ،‬އ ްއި ް‬
‫ާ‬

‫ޤނޫނީްްލަފާދިނުން‪ްް.‬މިގޮތުންްްކައުންސލްްްޖނރަލްްްދޭް‬
‫ގުޅޭގޮތުންްް ާ‬

‫ޤނޫނީްލަފާްމންބަރުންނަށްްފންނާންގޮތަށްްހުންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ާ‬

‫އްް‬
‫ްމަސައްކަތްތަ ް‬ ‫ްޑިޕާޓްމަންޓްގް‬ ‫ްކޮމިޓީތަކާގުޅޭްް‬ ‫‪ ް .8‬މަޖިލީހުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްް ްކޮމިޓީތަކުގް ްބައްދަލުވުންތަކާގުޅޭް‬ ‫ވިލަރސްކުރުމާއި‪،‬‬

‫އންމހައިްއިދާރީްކަންކަންްއިންތިޒާމުކުރުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .9‬މަޖިލީހުގް ްކޮމިޓީތަކުގް ްމަސައްކަތްް ްހަލުވިކޮށްް ްކުރިއަރުވައިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤކުރުމަށްް ްބޭނުންވާް ްރޭވުންތައްް ްރާވައިް ްތަންފީޒުކުރަމުންްް‬

‫ތަރައް ީ‬

‫ގންދިއުން‪ް ް.‬‬

‫ތަް‬
‫‪ ް .10‬މަޖިލީހުގްކޮމިޓީތަކުންްނިންމާްނިންމުންތައްްމަޖިލީހުގްރައީސްްނުވަ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތަް‬
‫އަމީން ްޢާންމުގ ްސަމާލުކަމަށް ްގނައުމާއި‪ ،‬މަޖިލީހުގ ްރައީސް ްނުވަ ް‬

‫ޝވަރާގމަތިންްްއްްނިންމުންތައްްްހުށަހަޅަންޖހޭްް‬
‫އަމީންްްޢާންމުގްްމަ ް‬

‫ފަރާތްތަކަށްްހުށަހަޅައިގންްކުރިއަށްްގންދިއުން‪ް ް.‬‬

‫ކައުންސލްްްޖނރަލްގްްމަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއިްްވާޖިބުތައްްްއޭނާްްއަދާކުރަންވާނީް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސިޔާސީްްނުފޫޒުންްްއއްކިބާވހުރއވ‪ްް.‬އަދިްްްއޭނާގްްްމަސްއޫލިއްޔަތުތައްް‬

‫ޤނޫނަށވ‪ް.‬‬
‫ޤނޫނުއަސާސީއަށާއި‪ާ ،‬‬
‫އަދާކުރުމުގައި ްއޭނާްތަބާވާންވާނީްްހަމައކަނިްް ާ‬

‫އއިންްކަމއްގައި ްއިތުރުްއއްވސްްފަރާތއްގްބާރއްްްނުވަތަ ްނުފޫޒއްްއޭނާގް‬

‫މައްޗަކަށްްނުހިންގޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫‪ ް .23‬އަންނަނިވިްްކަންކަމަކީ‪ ،‬ސާޖަންޓްްްއޓްްްއާމްސްގްްމަސްއޫލިއްޔަތުގްްތރޭގައިްްހިމނޭްް‬ ‫ޓްް‬
‫ޓްްއ ް‬
‫ސާޖަން ް‬

‫ްގް‬
‫އާމްސ ް‬
‫ކަންކަމވ‪ް ް.‬‬
‫ތު ް‬
‫މަސްއޫލިއްޔަ ް‬

‫މަޖިލީހުގ ްޖަލްސާތައް ްހިނގަމުންދާ ްވަގުތުތަކުގައި‪ ،‬މަޖިލީހުގ ްރައީސް ްއަންގާްް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގޮތއްގމަތިންްމަޖިލީހުގްގަވާއިދުްހިފހއްޓުމުގްޒިންމާްއުފުލުން‪ް .‬‬

‫މަޖިލީހުގްްރައީސްްްކުރާްްއަމުރުތަކާއިްްމަޖިލީހުންްްކުރާްްއަމުރުތައްްތަންފީޒުކުރުން‪ް .‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ން) ް މަޖިލީހުގްްއިމްތިޔާޒާގުޅޭްްއުސޫލުތައްްްތަންފީޒުކުރުމުގައިްްދިމާވާްްކަންކަންްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފާހަގަކޮށް‪ ،‬ޢާންމުްކޮމިޓީގްސަމާލުކަމަށްްގނައުން‪ް.‬އަދިްއޭނާގްމުވައްޒަފުންގް‬

‫ޢަމަލުތަކާްގުޅޭގޮތުންްޢާންމުްކޮމިޓީއަށްްޖަވާބުދާރީވުން‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މަޖިލީހުގްްގލރީތަކަށްްްމީހުންްްްވަންނަނީްްމަޖިލީހުގްްގަވާއިދާްްްއއްގޮތަށްކަންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަށަވަރުކުރުމާއިް ްގލރީތަކުންް ްނރންޖހޭް ްމީހުންް ްގަވާއިދާް ްއއްގޮތްވާްް‬

‫ގޮތުގމަތިންްނރުމުގްޒިންމާްއުފުލުން‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގްްޖަލްސާގައިްްހާޒިރުވްްްއިނުމަށްްްހުއްދައޮތްްްމީހަކުްްފިޔަވައި‪ ،‬އނޫންް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މީހަކުްޖަލްސާއއްްހިނގަމުންދާްްވަގުތު‪ ،‬މަޖިލިސްކުރާްމާލަމުގައިްްނުބހއްޓުން‪ް .‬‬

‫މަޖިލީހުގްްގއަށްްްއަންނަްްމހމާނުންނާއިްްމަޖިލީހުގްްކޮމިޓީތައްްްހިނގަމުންދާް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވަގުތުތަކުގައިްްކޮމިޓީއަކަށްްްއަންނަްްމހމާނުންނާއިްްނޫސްވރިންްްމަޖިލީހުގްް‬

‫ނިޒާމާްްޚިލާފުްްއއްވސްކަމއްްްްހިންގައިފިނަމަ‪ ،‬އކަމއްްްޢާންމުްްކޮމިޓީގް‬

‫ސަމާލުކަމަށްްގނައުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ތް ް‬
‫‪ .6‬މަޖިލީހުގްދައުރުތައްްބހިފައިވާގޮ ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގ ް‪ް 83‬ވަނަ ްމާއްދާގައިވާ ްގޮތުގމަތިން‪ ،‬މަޖިލީހުގް ްޖަލްސާތައް‪،‬‬

‫ާ‬ ‫‪( ް .24‬ހ) ް‬ ‫ރު ް‬
‫ންްދައު ް‬
‫ތި ް‬

‫އަހަރއްގްތރޭގައިްބހިގންވާނީްް‪(ް3‬ތިނއް)ްދައުރުގްމައްޗަށވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬މަޖިލީހުގްފުރަތަމަްދައުރުްހިނގާނީްފބުރުވަރީްމަހުގްފުރަތަމަްދުވަހުންްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފށިގންްއޕްރީލްްމަހުގްނިޔަލަށވ‪ް .‬‬

‫‪ ް .2‬މަޖިލީހުގްްދވަނަްްދައުރުްްހިނގާނީްްމޭްްމަހުގްްސޯޅަްްވަނަްްދުވަހުންްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފށިގންްޖޫންްމަހުގްނިޔަލަށވް‪ް 1.‬‬

‫‪ 1‬ގަވާއިދުގް‪ް24‬ވަނަްމާއްދާގް(ހ)ްގް(‪ް)2‬ވަނަްނަންބަރުްއިޞްލާޙުކުރވިފައިް(‪ް29‬އޕްރީލްް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް3‬ވަނަްއިޞްލާޙު)‬

‫‪16‬‬
 ‫‪ ް .3‬މަޖިލީހުގްްތިންވަނަްްދައުރުްްހިނގާނީްްއޮގަސްޓުްްމަހުގްްސޯޅަްްްވަނަްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދުވަހުންްފށިގންްނޮވންބަރުްމަހުގްނިޔަލަށވ‪ް 2ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގް ްޖަލްސާތައްް ްބހިގންވާް ްތިންް ްދައުރުގް ްތރއިން‪ ،‬ކޮންމްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދައުރއްގވސް ްފުރަތަމަ ްޖަލްސާް ްބާއްވާނީ‪ ،‬އ ްދައުރއް ްފށޭ ްތާރީޚާ ްވިދިގންްް‬

‫އަންނަްފުރަތަމަްހޯމަްނުވަތަްފުރަތަމަްބުރާސްފަތިްދުވަހުއވ‪ް.‬އްދައުރުްނިމޭް‬

‫ޖަލްސާްބާއްވާނީް‪ ،‬އްދައުރުގްތރޭގައިްއަންނަްއންމްފަހުްބުރާސްފަތިްދުވަހުް‬

‫ނުވަތަްހޯމަްދުވަހުއވް‪ް.‬‬
‫ް‬

‫އަހަރުގްްތރޭގައި‪ ،‬މިްްގަވާއިދާްްއއްގޮތްވާްްގޮތުގމަތިން‪ ،‬ކޮންމްްއަހަރަކުް‬ ‫‪( ް .25‬ހ) ް‬ ‫ނަް‬

‫ސްްއޮން ް‬
‫މަޖިލި ް‬

‫އް ް‬
‫ދުވަސްތަ ް‬
‫މަޖިލިސްްްބައްދަލުވާންްްދުވަސްތަކުގްްކަލަންޑަރއް‪ްް،‬އްްއަހަރއްގްްފުރަތަމަް‬

‫ޝއިޢުކުރަންވާނއވ‪ް .‬‬
‫ދައުރުގްފުރަތަމަްޖަލްސާްއޮންނަްްދުވަހު‪ ،‬އަމީންްޢާންމުް ާ‬

‫މިްްގަވާއިދުގައިްްވަކިކަމއްްްހިނގާނކަމަށްްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްދުވަހަކީ‪ ،‬ރަސްމީް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަންދުްްދުވަހއްްްކަމުގައިވއްޖނަމަ‪ ،‬އްްދުވަހަކުްްކުރުމަށްްްމިްްގަވާއިދުގައިް‬

‫ބަޔާންކޮށްފައިވާްްކަމއްްްދންްްްކުރާނީ‪ ،‬ނުވަތަްްކުރާންްކަމަށްްްމިްްގަވާއިދުގް‬

‫ބޭނުމަށްްބަލާނީ‪ް،‬ވިދިގންްއަންނަްރަސްމީްބަންދުނޫންްދުވަހއްގައވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ން ް‬
‫‪ .7‬މަޖިލިސްކުރާްމާލަ ް‬

‫ޤނޫނީްްޖަލްސާތައްްބޭއްވުމަށވ‪ް.‬‬
‫‪ ް .26‬މަޖިލިސްކުރާްްމާލަންްބޭނުންކުރާނީްހަމައކަނިްމަޖިލީހުގްް ާ‬ ‫ންް ް‬
‫މާލަ ް‬

‫ން ް‬
‫ބޭނުންކުރު ް‬
‫ނުވަތަ ްމަޖިލީހުގ ްމންބަރުންގް ްއކިއކި ްކޮންފަރންސްތަކާއި ްރަސްމީ ްބައްދަލުވުންތަކާއިްް‬

‫މުޅިްްމަޖިލިސްްްއކުގައިްްްކޮމިޓީއއްގްްގޮތުގައިްްމަސައްކަތްކުރާއިރުްްނުވަތަްްމަޖިލީހުންްް‬

‫ކަނޑައަޅާްއހނިހންްރަސްމިއްޔާތުތައްްބޭއްވުމަށވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލިސްކުރާްްމާލަމަށްްްހާޒިރުވވޭނީ‪ ،‬ނުވަތަްްމަޖިލިސްކުރާްްމާލަމަށްްްވަދ‪ ،‬އް‬ ‫‪( ް .27‬ހ) ް‬ ‫ށްް‬

‫ށްްވަނުމަ ް‬
‫މާލަމަ ް‬

‫ވާް‬
‫ދަްލިބިގން ް‬
‫ހުއް ް‬
‫މާލަމުގައިްތިބވޭނީ‪ ،‬އަންނަނިވިްމީހުންނަށވ‪ް ް.‬‬
‫ން ް‬
‫މީހު ް‬

‫‪ ް .1‬ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްމންބަރުން‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ 2‬ގަވާއިދުގް‪ް24‬ވަނަްމާއްދާގް(ހ)ްގް(‪ް)2‬ވަނަްނަންބަރުްއިޞްލާޙުކުރވިފައިް(‪ް29‬އޕްރީލްް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް3‬ވަނަްއިޞްލާޙު)‬

‫‪17‬‬
 ‫‪ ް .3‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްނައިބު‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .4‬ވަޒީރުންގްމަޖިލީހުގްމންބަރުންް‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .5‬ސުޕްރީމްކޯޓުގްފަނޑިޔާރުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .6‬އަމީންްޢާންމުް‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .7‬ކައުންސލްްޖނރަލް‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .8‬ސާޖަންޓްްއޓްްއާމްސް‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .9‬މަޖިލީހުގްްވަކިްްކޮމިޓީއަކުންްްހުށަހަޅާފައިވާްްމައްސަލައއްގްްބަހުސްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިނގަމުންދާްްވަގުތު‪ ،‬ކަމާބހޭގޮތުންްްއްްކޮމިޓީއަކުންްްހުއްދަކުރާް‬

‫މުވައްޒަފުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .10‬މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގައިްްްހިނގާކަމަކާްްގުޅޭގޮތުން‪ ،‬ހުއްދަްްލިބިގންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަންނަ‪ ،‬ސަރުކާރުގްްނުވަތަްްދައުލަތުގްްމުއައްސަސާއއްގްްއންމް‬

‫އިސްވރިޔާއާއިްްއޭނާއަށްްްއހީތރިވދިނުމަށްްްއަންނަްްއޭނާގްްްދް‬

‫މުވައްޒަފުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .11‬މަޖިލީހުގ ްޖަލްސާތަކުގައި ްހިނގާކަމަކާ ްގުޅޭގޮތުން‪ ،‬މަޖިލީހުގ ްރައީސްްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދަޢުވަތުްދޭްމީހުން‪ް ް.‬‬

‫އް ްމީހއްގް ްނަންް ްފާހަގަކޮށް‪،‬‬ ‫‪ ް .12‬ރައްޔިތުންގް ްމަޖިލީހުން‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝކުރުވރިކަމާއކުްބަލައިގަންނަްްމީހއްގްގޮތުގައިްކަނޑައަޅާްމީހުން‪ް .‬‬
‫ު‬

‫‪ ް .13‬އަމީންް ްޢާންމުް ްކަނޑައަޅާްް ްއިންތިޒާމއްގމަތިން‪ް ް،‬މަޖިލީހުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މުވައްޒަފުން‪ް ް.‬‬

‫ށްް‬
‫މަޖިލީހުގްްޚިދުމަތުގައިްްތިބޭްްމުވައްޒަފުންނާއި‪ ،‬މަޖިލީހުގްްޚަބަރުްްފތުރުމަ ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫އކްރޑިޓްކޮށްފައި ްތިބޭ ްނޫސްވރިންނާއި‪ ،‬މންބަރއްގ ްއދުމުގމަތިން ްއޭނާއަ ް‬

‫އހީތރިވުމަށްްއަންނަްމީހުން‪ ،‬ލިޔުމުންްހުއްދަްލިބިގން‪ ،‬މަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްްް‬

‫ފށުމުގް ް‪(ް ް15‬ފަނަރަ)ް ްމިނޓުވުމާް ްހަމައަށް‪ ،‬މަޖިލިސްކުރާް ްމާލަމަށްް‬

‫ވަދވިދާނއވ‪ް .‬އހންނަމަވސްް‪ ،‬މަޖިލީހުގ ްޖަލްސާއއް ްފށން ް‪(ް 15‬ފަނަރަ)ް‬

‫މިނޓަށްވުމާއކުްއްމީހުންްމަޖިލިސްކުރާްމާލަމުންްނުކުންނަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫‪18‬‬
 ‫އް ް‬
‫‪ .8‬ގލރީތަ ް‬

‫މަޖިލީހުގްްޖަލްސާތައްްްބލުމަށްްްްތައްޔާރުކުރވޭްްގލރީތައްްްކަނޑައޅުމާއި‪ ،‬އް‬ ‫‪( ް .28‬ހ) ް‬ ‫ން ް‬

‫ރީްކަނޑައޅު ް‬
‫ގލ ް‬

‫ގލރީތަކަށްްްވަންނާންްްމީހުންގްްބާވަތާއިްްގިންތިްްކަނޑައޅުމާްްގުޅޭގޮތުންްް‬ ‫ް‬
‫އަންނަނިވިްކަންކަންްކުރުމުގްއިޚްތިޔާރުްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްލިބިގންވއވ‪ް.‬‬

‫‪ ް .1‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށާއިްްވަޒީރުންގްްމަޖިލީހުގްްމންބަރުންނަށާއިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސުޕްރީމްކޯޓުގްފަނޑިޔާރުންނާއިްްބޭރުގްޢިއްޒަތްތރިންނާއިްދައުތަލުގް‬

‫އިދާރާތަކުގްއިސްވރިންްވަދވޭގޮތަށްްވަކިްގލރީތަކއްްކަނޑައޅުން‪ް .‬‬

‫‪ ް .2‬މަޖިލީހުގ ްމންބަރއްގ ްފަރާތުންް ްހުއްދަ ްލިބިގން ްމަޖިލީހުގ ްޖަލްސާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަޑުއހުމަށްްްއަންނަްްދިވހިރައްޔިތުންނާއިްްބިދޭސީންނަށްްްވަދވޭން‬

‫ގލރީއއްްކަނޑައޅުން‪ް ް.‬‬

‫ށްް‬
‫‪ ް .3‬ޚަބަރުފަތުރާްްވަސީލަތްތަކުގްްރިޕޯޓަރުންނަށްްްބޭނުންކުރވޭންްްގޮތަ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގލރީއއްްނުވަތަްގލރީއއްގްބައއްްކަނޑައޅުން‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްްދަށުންްްމަޖިލީހުގްްްރައީސްްްއުފުލަންޖހޭްްޒިންމާތައްްްމަޖިލީހުގް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމުތަކުގްްތރއިންްްވަކިފަރާތަކާްް‬
‫ނިޒާމުގައިްްހިމނޭްްމުއައްސަސާތަކާއިްްމަ ާ‬

‫ހަވާލުކުރުމަކީްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްކުރވިދާންކަމކވ‪ް ް.‬‬

‫ން‬
‫‪ .9‬މަޖިލީހުގްގއަށްްމހމާނުންްވއްދު ް‬
‫ް‬
‫މަޖިލީހުގް ގއަށްް މހމާނުންް ވއްދުމާއިްްމަޖިލީހުގް ކޮމިޓީތައްް ހިނގަމުންދާް‬ ‫‪( ް .29‬ހ) ް‬ ‫ށްް‬
‫ުގްގއަ ް‬
‫މަޖިލީހ ް‬

‫ންް‬
‫މހމާނު ް‬
‫ވަގުތުތަކުގައިް އް ކޮމިޓީއަކަށްް މހމާނުންނާއި‪ ،‬ނޫސްވރިންް ވއްދުމުގް‬
‫ން ް‬
‫ވއްދު ް‬
‫އިންތިޒާމުް ހަމަޖައްސައިްއ ްކަންކަންް ބަލަހައްޓާނީް މަޖިލީހުގް ސާޖަންޓްްއޓްް‬

‫އާމްސްއވ‪ް ް.‬‬

‫މިް މާއްދާގް (ހ)ް ގައިް ބަޔާންކުރާް އއްވސްް ފަރާތއްް މިް ގަވާއިދުގައިވާް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގޮތުގމަތިންްމަޖިލީހުގްގއަށްްނުވަތަްކޮމިޓީއަކަށްްވއްދުމަށްްހަމަޖހިފައިވާނަމަް‬

‫މަޖިލީހުގްއިދާރާގްކަމާގުޅޭްމުވައްޒަފުންްމަޖިލީހުގްސާޖަންޓްްއޓްްއާމްސްއަށްް‬

‫ލިޔުމުންްއކަންްއަންގަންވާނއްވ‪ް ް.‬‬

‫‪19‬‬
‫(ން) ް އްލިޔުމުގައި‪ ،‬މިްމާއްދާގައިވާްގޮތުގމަތިންްމަޖިލީހުގްގއަށްްނުވަތަްމަޖިލީހުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީއަކަށްްއަންނަްފަރާތްތަކަކީްކާކުކަމާއި‪ ،‬އ ްފަރާތްްއައުމަށްްހަމަޖހިފައިވާް‬

‫ތާރީޚާއިްވަގުތުްހިމަނާފައިްއޮންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މިްގަވާއިދުގް‪ް28‬ވަނަްމާއްދާގް(ހ)ްގް‪ް2‬ވަނަްނަންބަރުގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޢާންމުންނާއިް ބިދޭސީންނަށްް މަޖިލީހުގް ޖަލްސާތައްް ބލުމަށްް ވަންނައިރު‪ްް،‬މިް‬

‫މާއްދާގް (ށ)ް ގައިް ބަޔާންކޮށްފައިވާް ލިޔުމއްް ބޭނުމއްނުވާނއވ‪ ް.‬ނަމަވސްް‬

‫މަޖިލީހުގް ޖަލްސާތައްް ބލުމަށްް ވަނުމަށްއދޭްްފަރާތްތަކުންް ނަންނޯޓުކޮށްް އް‬

‫ފަރާތްތަކުގް ކާކުކަންް އަންގައިދޭް ރަސްމީް ފޮޓޯް ޖހިް ލިޔުމއްް އޮތްކަންް‬

‫ޤންކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ސަރޖންޓްްއޓްްއާމްސްްޔަ ީ‬
‫ް‬

‫ން ް‬
‫‪ް .10‬ބްރޯޑްކާސްޓްކުރު ް‬
‫ް‬
‫މަޖިލީހުގް ްޖަލްސާތަކާއިްް ްކޮމިޓީތަކުގް ްބައްދަލުވުންތަކަށްް ްއުނިއިތުރއްް‬ ‫‪( ް .30‬ހ) ް‬ ‫ުގް‬
‫ބްރޯޑްކާސްޓްކުރުމ ް‬

‫ތު ް‬
‫ފުރުޞަ ް‬
‫ތަްޓީވީ ްމދުވރިކޮށް‪ ،‬އަދި ްއހނިހންްް‬
‫ގނައުމއްނތި‪ ،‬ރޭޑިއޯ ްމދުވރިކޮށް ްނުވަ ް‬

‫މީޑިއާގްްއހނިހންްްވަސީލަތްތައްްްމދުވރިކޮށްްްވަގުތުންްްދުރަށްްްފޮނުވުމާއިް‬

‫ބްރޯޑްކާސްޓްކުރުމުގްްއުސޫލުތައް‪ ،‬ޢާންމުްްކޮމިޓީގްްލަފާގމަތިންްްމަޖިލީހުގް‬

‫ރައީސްް ްކަނޑައަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬އަދިް ްމީޑިއާގްް ްއިދާރާތަކަށްް ްމަޖިލީހުގް‬

‫ޖަލްސާތަކާއި ްކޮމިޓީތަކުގ ްބައްދަލުވުންތަކުގ ްރކޯޑިންގގ ްއަޑު ްނުވަތަ ްއަޑާއިް‬

‫ވީޑިއޯްްލިބޭނގޮތްްްޢާންމުްްކޮމިޓީންްްކަނޑައަޅާްްއުސޫލއްގމަތިން‪ ،‬މަޖިލީހުގްް‬

‫ރައީސްްހަމަޖައްސައިދޭންވާނއވ‪ް .‬‬

‫ވީް‬
‫ޝންތަކާއިްްޓީ ް‬
‫ދިވހިރާއްޖޭގައިްްރަޖިސްޓަރީކޮށްގންްްހިންގާްްރޭޑިއޯްްސްޓޭ ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޅާް‬
‫ޝންތަކަށްްްވަކިްްތަފާތުްްކުރުމއްނތި‪ްް،‬ޢާންމުްްކޮމިޓީންްްކަނޑައަ ް‬
‫ސްޓޭ ަ‬

‫އުސޫލއްގމަތިން‪ްް،‬މަޖިލީހުގްްްޖަލްސާތަކާއިް‪ްް،‬ކޮމިޓީތަކުގްްްބައްދަލުވުންތައްް‬

‫ވަގުތުންްްއަދިްްރކޯޑުކޮށްގންްްފޮނުވުމުގްްހުއްދަްްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްްދޭންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ ް .31‬މަޖިލީހުގްްޖަލްސާތަކާއިްްކޮމިޓީތަކުގްްބައްދަލުވުންތައްްްްވަގުތުންްްދުރަށްްްދއްކުމާއިް‪ް،‬‬ ‫ުގް‬
‫ބްރޯޑްކާސްޓްކުރުމ ް‬

‫ދު ް‬
‫މަޤްޞަ ް‬
‫ބްރޯޑްކާސްޓްްްކުރުމަށްްްމިްްގަވާއިދުގްް‪ްް30‬ވަނަްްްމާއްދާގައިްްްއޮތްްްއުސޫލުގްްބޭނުމަކީް‪ް،‬‬

‫ޞދުތައްްްހާސިލުކުރުމަށް‪ްް،‬ޢާންމުކޮށްްްހުޅުވާލައިގންްްބާއްވާްްމަޖިލީހުގްް‬
‫ޤ ަ‬
‫އަންނަނިވިްްމަ ް‬

‫‪20‬‬
‫ޖަލްސާތަކާއިް‪ްް،‬މަޖިލީހުގްްކޮމިޓީތަކުގްްބައްދަލުވުންތައްް‪ްް،‬ރޭޑިއޯއާއިްްޓީވީގްްޒަރީއާއިން‪ް،‬‬

‫ޤބޫލުކުރވޭ ްހަމަތަކއްގމަތިން‪ް ،‬ވަގުތުންްް‬

‫އޭގ ްއަސްލު ްނުގއްލޭނ ްގޮތއްގމަތިން‪ް ،‬އަދި ް ަ‬

‫ދުރަށްްދއްކުމާއިްބްރޯޑްކާސްޓްްކުރުމުގްހުއްދަްދިނުމވ‪ް ް.‬‬

‫(ހ) ް ހޭލުންތރިކަންްފތުރުން؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ށ) ް މަޢުލޫމާތުްމުއްސަނދިކުރުން؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ނ) ް ވަކިްފަރާތަކަށްްނުޖހިްތދުްޚަބަރުްފޯރުކޮށްދިނުން؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ރ) ް މަޖިލީހުގްއުސޫލުތަކާއިްއާދަތަކާއިްކަންހިނގާްގޮތަށްްއަހުލުވރިކުރުން؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއުމުގްއކިއކިްކަންކަމާްބހޭގޮތުންްދކވޭްވާހަކަތަކާއިް‬
‫(ބ) ް ޢާންމުްމައްސަލަތަކާއިް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަޅާްފިޔަވަޅުތަކުގްމަޢުލޫމާތުްފޯރުކޮށްދިނުން؛ ް‬

‫ޤއުމުްހިންގުމުގައިްދިމާވާް‬
‫(ޅ) ް މަޖިލީހުގްމަސައްކަތްތަކާްގުޅޭގޮތުންނާއިްސަރުކާރާއިް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަންކަމާްގުޅޭގޮތުންްޢާންމުންްހޭލުންތރިކުރުވުން‪ް ް.‬‬

‫ން ް‬
‫‪ް .11‬ރިޔާސީްބަޔާ ް‬

‫ކޮންމްްއަހަރަކުމ‪ ،‬ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްފުރަތަމަްްދައުރުގްްފުރަތަމަް‬ ‫‪( ް .32‬ހ) ް‬ ‫ންް ް‬

‫ސީްބަޔާ ް‬
‫ރިޔާ ް‬

‫ޤއުމުގްްޙާލަތުްްއިތުރަށްް‬
‫ޤއުމުގްްޙާލަތުްްބަޔާންކޮށްދީްްއަދިްް ަ‬
‫ޖަލްސާގައިްް ަ‬

‫ރަނގަޅުކުރުމަށްޓަކައިް ްކުރާންޖހޭކަމަށްް ްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށްް ްފންނަް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގް‪ް84‬ވަނަް‬
‫ކަންތައްތަކުގްމައްޗަށްްއކުލވޭްްރިޔާސީްބަޔާނއް‪ާ ް،‬‬

‫މާއްދާގ ްދަށުން‪ ،‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ްރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހުގ ްޖަލްސާއއްގައިްް‬

‫އިއްވަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫ކޮންމްްއަހަރަކުމްްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ‪ ،‬ރިޔާސީްްބަޔާންްްއިއްވުމުން‪ ،‬އވަގުތުް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގައިްްހިމނޭްޕާޓީތަކުގްތރއިން‪ ،‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާްނިސްބަތްވާްޕާޓީް‬

‫ފިޔަވައިްދންްއންމްގިނައިންްމންބަރުންްތިބިްޕާޓީތަކުގްފަރާތުންް(މޖޯރިޓީް‬

‫ލީޑަރު‪ ،‬ނުވަތަްްމައިނޯރިޓީްްލީޑަރު)ްްއްްރިޔާސީްްބަޔާނަށްްްްދޭންްޖަވާބުް‬

‫ުގް‬
‫ތައްޔާރުކޮށް‪ ،‬އްޖަވާބުްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގައި‪ ،‬ރިޔާސީްބަޔާނަށްްދޭްޖަވާބ ް‬

‫ގޮތުގައިްއިއްވަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫‪21‬‬
‫ީގް‬
‫(ން) ް ރިޔާސީްްބަޔާނަށްްްޖަވާބުްްތައްޔާރުކުރާނީްްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާްްްނިސްބަތްވާްްޕާޓ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫މންބަރުންްްފިޔަވައިްްމަޖިލީހުގައިްްހިމނޭްްއހންްްޕާޓީތަކާއިްްޕާޓީތަކަ ް‬

‫ނިސްބަތްނުވާްްމންބަރުންގްްްޚިޔާލާއިްްފިކުރުްްހިމަނައިގންނވ‪ްް.‬މިގޮތުންް‬

‫މންބަރުންގްްޚިޔާލާއިްްފިކުރުްްްހޯދާނީްްމިކަމަށްްްބާއްވާްްބައްދަލުވުމއްގައިްް‬

‫ޝވަރާކޮށްގންނވ‪ް ް.‬‬
‫މަ ް‬

‫(ރ) ް ރިޔާސީްބަޔާނަށްްދޭްޖަވާބުްތައްޔާރުވުމުން‪ ،‬އްްޖަވާބުދިނުމަށްްއދޭްޖަލްސާއއްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގ ްރައީސަށް‪ް ،‬އ ްޖަވާބު ްދޭ ްފަރާތުން ްއންގުމުން‪ ،‬އ ްޖަލްސާއއްގައިްް‬

‫‪ް.‬އަދިްްރިޔާސީް‬
‫އްްޖަވާބުްްދވޭނގޮތްްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްްހަމަޖައްސައިދޭންވާނއވް ް‬

‫ބަޔާން ްއިއްވުމުގައިް‪ް ،‬ވަގުތުން ްދުރަށް ްފޮނުވުމަށް ްޙަރަކާތްތރިވި ްފަރާތްތަކުން‪،‬‬

‫ރިޔާސީްްބަޔާނުގްްޖަވާބުވސްް‪ ،‬ހަމަްްއްްއުސޫލުންްްވަގުތުންްްދުރަށްް‬

‫ފޮނުވައިދޭންވާނއވ‪ް.‬‬

‫ންް‬
‫މިްްމާއްދާގްް(ށ)ްްގްްދަށުން‪ ،‬ރިޔާސީްްބަޔާނަށްްްދޭްްޖަވާބު‪ ،‬ރިޔާސީްްބަޔާ ް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިއްވާތާް‪(ް14‬ސާދަ)ްދުވަހުގްތރޭގައި‪ ،‬ދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ރު ް‬
‫‪ް .12‬ސިޔާސީްޕާޓީގްދައު ް‬

‫ވާް‬
‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގައިްްްތަމްސީލުކުރާ‪ްް،‬ސިޔާސީްްފާޓީތަކަށްްްނިސްބަތް ް‬ ‫‪( ް .33‬ހ) ް‬ ‫ީގް‬
‫ސީްޕާޓ ް‬
‫ސިޔާ ް‬

‫ރު ް‬
‫ދައު ް‬
‫މންބަރުންނަކީ‪ްް،‬ވަކިްްއުސޫލުތަކަކަށްްްތަބާވގން‪ްް،‬ވަކިްްއިންތިޒާމއްގމަތިންް‬

‫ތަރުތީބުވގން‪ްް،‬ހަރަކާތްތރިވުމަށާއި‪ްް،‬މަސައްކަތްކުރުމަށްްްއޮތްްްްމަޖިލީހކވ‪ް.‬‬

‫އހންކަމުންްރައްޔިތުންގްމަޖިލީްހުގައިްމންބަރުންްނިސްބަތްވާްކޮންމްސިޔާސީް‬

‫ޕާޓީއއްގ ްލީޑަރއްގ ްގޮތުގައި ްމަޖިލީހުގައި ްމަސައްކަތްކުރުމަށްް ްއ ްޕާޓީއއްގް‬

‫ޕާލިމަންޓަރީްްގްރޫޕްގްްލީޑަރަކުްްްހުންނަންވާނއވ‪ްް.‬މަޖިލީހުގްްްއަންނަނިވިް‬

‫އިް‬
‫މަސައްކަތްތައްްްކުރިއަށްްްގންދިއުމުގައި‪ްް،‬ސިޔާސީްްޕާޓީތަކުގްްހަރަކާތްތަކަށާ ް‬

‫ޝވަރާ‪ް،‬‬
‫ދައުރަށްްްބުރަވ‪ްް،‬ޕާޓީތަކުގްްޕާލިމަންޓަރީްްގްރޫޕްގްްލީޑަރުންގްްމަ ް‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސްްހޯދަންވާނއވ‪ް .‬‬

‫‪ ް .1‬މައްސަލަތަކުގައިްްޕާޓީތަކުންްްވާހަކަދައްކާންްތަރުތީބަށްްްކޮންމހންްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަދަލއްްގންނަންްޖހިއްޖްހިނދއްގައިްއކަންްކަނޑައޅުން؛ ް‬

‫‪22‬‬
‫‪ ް .2‬ކޮމިޓީތަކުގައިްޕާޓީތައްްތަމްސީލުކުރާންނިސްބަތާއިްޕާޓީގްމންބަރުންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަނޑައޅުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .3‬މަޖިލީހުގްްދާއިމީްްްކޮމިޓީތަކަށްްްސިޔާސީްްޕާޓީތަކުންްްކަނޑައަޅާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރުް‬
‫މންބަރުންްއއްްްކޮމިޓީންްއަނއްްްކޮމިޓީއަށްްބަދަލުކުރުމުގްއިޚްތިޔާ ް‬

‫‪ް.‬އކަމާްްގުޅޭްްއުސޫލުތައްް‬
‫ޕާޓީތަކުގްްޕާލިމަންޓަރީްްގުރޫޕަށްްްލިބިގންވއވ ް‬

‫މިްގަވާއިދުގް‪ް131‬ވަނަްމާއްދާގައިްއވަނީއވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގްމންބަރުންްނިސްބަތްވާްޕާޓީއަކީް‪(ް5‬ފަހއް)ްމންބަރުންްނުވަތަް‪ް5‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުންނަށްވުރްްގިނަްްމންބަރުންްްހިމނޭްްޕާޓީއއްކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬އްްޕާޓީއއްގް‬

‫ންް‬
‫ޕާލިމަންޓަރީްްގްރޫޕްގްްލީޑަރުގްްދަށުންްްމަސައްކަތްކުރާންްްޕާޓީްްވިޕު ް‬

‫ކަނޑައަޅަންވާނއވ‪ްް.‬އގޮތުންްްވިޕުންްްކަނޑައަޅާނީ‪ ،‬ކޮންމްް‪(ްް10‬ދިހައއް)ް‬

‫މންބަރަކަށްްވިޕއްްހުންނާންގޮތުގމަތިންނވ‪(ް5ް.‬ފަހއް)ްމންބަރުންނަށްވުރް‬

‫މަދުން ްމންބަރުން ްތަމްސީލުކުރާް ްޕާޓީތަކުން ްހަމައކަނި ްޕާލިމަންޓަރީ ްގްރޫޕްގްް‬

‫ލީޑަރއްްހުރުމުންްފުދޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްްގަވާއިދުގްްބޭނުމަށްްްސިޔާސީްްޕާޓީތަކަށްްްނިސްބަތްވާްްމންބަރުންކަމަށްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބުނފައިްއވަނީ‪ް :‬‬

‫‪ ް .1‬ސިޔާސީް ޕާޓީއއްގް ނަމުގައިް ޢާންމުް އިންތިޚާބަށްް ކުރިމަތިލައިގންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހޮވިފައިވާްމންބަރުންް؛ ް‬

‫‪ ް .2‬ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހަށްް އިންތިޚާބުވުމަށްފަހު‪ ،‬އހންް ޕާޓީއަކާް ގުޅި‪ ،‬އް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޕާޓީއއްގްނަމުގައިްތަމްސީލުކުރުމަށްްއދޭްމންބަރުން‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހަށްް އިންތިޚާބުވުމަށްފަހު‪ ،‬މިް މާއްދާގް(ނ)ްގް(‪ ް)2‬ވަނަް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނަންބަރުގައިް ބަޔާންކޮށްފައިވާް ގޮތުގމަތިން‪ ،‬މންބަރަކުް ގުޅިް ރައްޔިތުންގް‬

‫ޤނޫނުްްނަންބަރުްް‪ް4/2013‬‬
‫މަޖިލީހުގައިް ތަމްސީލުކުރުމަށްް އދޭް ޕާޓީއަކީް ާ‬

‫ޤނޫނު)ް ގް ދަށުންް އކުލަވާލާފައިވާް ސިޔާސީް ޕާޓީތަކުގް‬

‫(ސިޔާސީް ޕާޓީގް ާ‬

‫ދަފްތަރުގައިްރަޖިސްޓަރީކޮށްފައިވާްޕާޓީއއްކަމުގައިްވާންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިް މާއްދާގް(ނ)ްގް(‪ ް)2‬ވަނަް ނަންބަރުގައިް ބަޔާންކޮށްފައިވާް ގޮތުގމަތިން‪،‬‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހަށްް އިންތިޚާބުވުމަށްފަހު‪ ،‬އހންް ޕާޓިއަކާް ގުޅިް އް ޕާޓީގް‬

‫ނަމުގައިްތަމްސީލުކުރުމަށްްމންބަރަކުްއދޭްޕާޓީއަކީްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގައިް‬

‫‪23‬‬
‫ނުހިމނޭް ޕާޓީއއްނަމަ‪ ،‬އް ޕާޓީއއްގް ނަމުގައިް ތަމްސީލުކުރުމަށްް އދޭް‬

‫މންބަރުންގްޢަދަދުް‪(ް3‬ތިނއް)ްމންބަރުންނަށްވުރްމަދުވގންނުވާނއވ‪ް.‬އަދިް‬

‫އއްވސްް ވަގުތއްގައިް މިް ޢަދަދުްް‪(ްް3‬ތިނއް)ް މންބަރުންނަށްް ވުރް‬

‫މަދުވއްޖނަމަ‪ ،‬އްޕާޓީއއްްމަޖިލީހުގައިްތަމްސީލުކުރުމަށްްމިްމާއްދާގް(ނ)ްގް‬

‫(‪ ް)2‬ވަނަް ނަންބަރުގް ދަށުންް ލިބުނުް ހައިސިއްޔަތުް އް ޕާޓީއަކަށްް‬

‫ގއްލިގންދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޕާލިމަންޓަރީް ގްރޫޕއްގް ގޮތުގައިް ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގައިް ދަފްތަރުް ކުރވޭް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގްރޫޕްތައްް ހިންގުމަށްް ބައްދަލުވުންތައްް ބާއްވާން ތަނާއި‪ ް،‬އޮފީސްް ޖާގައާއި‪ް،‬‬

‫އޮފީހަށްްބޭނުންވާްވަސީލަތްތަކާއި‪ް،‬އިންޓަރނޓްްފަދަްވަސީލަތްތައްްމަޖިލީހުގް‬

‫އިދާރާއިންް ފޯރުކޮށްދޭންވާނއވ‪ ް.‬އަދިް ގްރޫޕްގް މަސައްކަތްތައްް ހިންގުމަށްް‬

‫ބޭނުންވާް ޚަރަދުތައްް މަޖިލީހުގް ރައީސްް ހަމަޖައްސައިދޭންވާނއވ‪ ް.‬މީގް‬

‫އިތުރުން‪ ް،‬ގްރޫޕްގް އިދާރީ‪ ް،‬އަދިް ފަންނީް މަސައްކަތްތައްް ކުރުމަށްް ބޭނުންވާް‬

‫މުވައްޒަފުންް ްތިރީގައިް މިވާް ގޮތުގމަތިންް މަޖިލީހުގް އިދާރާއިންް‬

‫ހަމަޖައްސައިދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪(ްް10 ް .1‬ދިހައއް)ްްމންބަރުންނަށްވުރް މަދުް ގްރޫޕަކަށްްް‪(ްް1‬އކއް)ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މުވައްޒަފު؛ ް‬

‫‪(ްް11 ް .2‬އގާރަ)ްްމންބަރުންނާްް‪(ްް20‬ވިހި)ްްމންބަރުންނާް ދމދުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގްރޫޕަކަށްް‪(ް2‬ދޭއް)ްމުވައްޒަފުން؛ ް‬

‫‪(ްް21 ް .3‬އކާވީސް)ްްމންބަރުންނާްް‪(ްް30‬ތިރީސް)ްްމންބަރުންް ހިމނޭް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގްރޫޕަކަށްް‪(ް3‬ތިނއް)ްމުވައްޒަފުން؛ ް‬

‫‪(ްް30 ް .4‬ތިރީސް)ްްމންބަރުންނަށްް ވުރް ގިނައިންް ހިމނޭް ގްރޫޕަކަށްްް‪ް4‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ހަތަރއް)ްމުވައްޒަފުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ވިް‬
‫ޕާޓީއއްގްްނަމުގައިްްއިންތިޚާބަށްްްކުރިމަތިލައިގންްްްމަޖިލީހަށްްްްއިންތިޚާބު ް‬ ‫‪( ް .34‬ހ) ް‬ ‫ކާް‬
‫ކުްޕާޓީއަ ް‬
‫މންބަރަ ް‬

‫ންް‬
‫އިްޕާޓީއަކު ް‬
‫ގުޅުމާ ް‬
‫މންބަރަކުްްކަމުގައިވިއަސް‪ ،‬ނުވަތަްްއަމިއްލަްްގޮތުންްްއިންތިޚާބަށްްްކުރިމަތިލައިގންް‬
‫ން ް‬
‫ވަކިވު ް‬
‫ުގް‬
‫އިންތިޚާބުވިްމންބަރަކުްކަމުގައިވިއަސް‪ ،‬މަޖިލީހުގައިްހިމނޭްސިޔާސީްޕާޓީތަކ ް‬

‫އްް‬
‫ތރއިންްްޕާޓީއަކާްްގުޅިްްނުވަތަްްވަކިވވިދާނއވ‪ްް.‬އަދިްްއއްްްޕާޓީންްްއަނ ް‬

‫‪24‬‬
 ‫ވާް‬
‫ޕާޓީއަށްްްބަދަލުވސްްްވވިދާނއވ‪ްް.‬އަދިްްވަކިްްޕާޓީއަކަށްްްްނިސްބަތްނު ް‬

‫މންބަރއްގްގޮތުގައިވސްްދމިހުރވިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މންބަރަކުްްއްްމންބަރަކުްްނިސްބަތްވާްްޕާޓީންްްވަކިވާންްްްބޭނުންވއްޖްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝނަށްްްއަދިްްްރައްޔިތުންގް‬
‫ޝންސްްްކޮމި ަ‬
‫ހިނދއްގައި‪ްް،‬އްްޕާޓީއަށާއިްްއިލްކ ަ‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސަށްްލިޔުމަކުންްއކަންްއްމންބަރަކުްއަންގަންވާނއވ‪ް.‬މިފަދަްް‬

‫ޝނަށްްލިބޭތާ‪(ް7 ،‬ހަތއް)ްދުވަހުގްތރޭގައިްއް‬
‫ޝންސްްކޮމި ަ‬
‫ލިޔުމއްްއިލކް ަ‬

‫ޝންސްް‬
‫މންބަރަކުްްއްްޕާޓީއަކުންްްވަކިވީކަންްްމަޖިލީހުގްްރައީސަށް‪ްް،‬އިލކް ަ‬

‫ޝނުންްލިޔުމަކުންްއަންގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ކޮމި ަ‬

‫ށްް‬
‫(ން) ް މަޖިލީހުގައިްްހިމނޭްްޕާޓީއަކަށްްްްނިސްބަތްވާްްމންބަރަކުްްއހންްްޕާޓީއަކަ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަދަލުވއްޖނަމަ‪ ،‬އ ްމންބަރަކު ްހުރި ްޕާޓީން ްވަކިވ ްއހން ްޕާޓީއަކާ ްގުޅި ްއް‬

‫ޕާޓީއއްގްްމންބަރަކަށްްްވީކަންްްްއްްމންބަރު‪ްް،‬އަދިްްްއްްގުޅުނުްްޕާޓީއއްގް‬

‫ޕާލިމަންޓަރީްްގްރޫޕްގްްލީޑަރު‪ްް،‬މަޖިލީހުގްްރައީސަށްްްލިޔުމަކުންްްއަންގަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫ޝންސްް‬
‫އަދިްްއްްމންބަރަކުްްއްްޕާޓީއަކާއިްްގުޅުނުކަމުގްްލިޔުންްްއިލކް ަ‬

‫ޝނަށްްލިބޭތާ‪(ް7 ،‬ހަތއް)ްދުވަހުގްތރޭގައި‪ ،‬އކަންްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްް‬

‫ކޮމި ަ‬

‫ޝނުން‪ ،‬ލިޔުމަކުންްއަންގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޝންސްްކޮމި ަ‬
‫އިލކް ަ‬

‫(ރ) ް ޕާޓީއަކަށްްްނިސްބަތްނުވާްްމންބަރަކުްްމަޖިލީހުގައިްްހިމނޭްްޕާޓީތަކުގްްތރއިންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޕާޓީއަކާްގުޅިއްޖނަމަް‪ ،‬އްޕާޓީއއްގްމންބަރަކަށްްވީކަންްއްމންބަރު‪ ،‬އަދިްއް‬

‫ގުޅުނުްޕާޓީއއްގްޕާލިމަންޓަރީްގްރޫޕްގްލީޑަރުް‪ ،‬މަޖިލީހުގްރައީސަށްްލިޔުމަކުންް‬

‫އަންގަންވާނއވ‪ްް.‬އަދިްްއްްމންބަރަކުްްއްްޕާޓީއަކާއިްްގުޅުނުކަމުގްްލިޔުންް‬

‫ޝނަށްްްލިބޭތާ‪(ްް7ްް،‬ހަތއް)ްްދުވަހުގްްތރޭގައި‪ ،‬އކަންްް‬
‫ޝންސްްްކޮމި ަ‬
‫އިލކް ަ‬

‫ޝނުން‪ ،‬ލިޔުމަކުންްއަންގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޝންސްްކޮމި ަ‬
‫މަޖިލީހުގްރައީސަށްްއިލކް ަ‬

‫އިް‬
‫)ްގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްމންބަރަކުްްޕާޓީއަކުންްްވަކިވާްްޙާލަތްތަކުގަ ް‬
‫މިްްމާއްދާގްް(ހ ް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުވަތަްޕާޓީއަކުންްވަކިވްއހންްްޕާޓިއަކަށްްބަދަލުވާްޙާލަތްތަކުގައިްނުވަތަްވަކިް‬

‫ޕާޓީއަކަށްްްނިސްބަތްނުވާްްމންބަރަކުްްމަޖިލީހުގައިްްހިމނޭްްޕާޓީތަކުގްްތރއިންް‬

‫ވަކިްްޕާޓީއަކާްްގުޅޭްްޙާލަތްތަކުގައި‪ ،‬މަޖިލީހުގްްދަފްތަރުގައިްްހިމނުމަށް‪ ،‬މިް‬

‫މާއްދާގައިްްބަޔާންކުރާްްލިޔުންތައްްް‪(ްް7‬ހަތއް)ްްދުވަހުގްްތރޭގައިްްމަޖިލީހުގް‬

‫ރައީސަށްްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް.‬އަދިްއްލިޔުންތައްްމަޖިލީހުގްްރައީސަށްްލިބުމުންްް‬

‫‪25‬‬
‫ށްް‬
‫އް ްމންބަރަކުް ްޕާޓީއަކުންް ްވަކިވއްޖކަންް ްނުވަތަް ްއހންް ްޕާޓީއަކަ ް‬

‫ބަދަލުވއްޖކަންްނުވަތަްޕާޓީއަކާްގުޅިއްޖކަންްއންމްއަވަހަށްްބާއްވާްމަޖިލީހުގްް‬

‫ޖަލްސާއއްގައިްމަޖިލީހުގްރައީސްްޢިއުލާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ބ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްމންބަރަކުްްޕާޓީއަކަށްްްބަދަލުވުމަށްފަހުްް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުވަތަްްޕާޓީއަކާްްގުޅުމަށްފަހުްްމަޖިލީހުގްްނިޒާމުގްްތރޭގައިްްއްްމންބަރަކުްްބަދަލުވިްް‬

‫ޕާޓީއއްގްްނުވަތަްްއްްމންބަރަކުްްގުޅުނުްްޕާޓީއއްގްްޕާލިމަންޓަރީްްގްރޫޕްގް‬

‫އިް‬
‫މންބަރއްގްގޮތުގައިްއްމންބަރަކުްގުނިގންދާނއވ‪ް.‬އގޮތުންްްކޮމިޓީތަކުގަ ް‬

‫ޞތާއިްްމިނޫންވސްްްމަޖިލީހުގް‬
‫ހިމނޭްްނިސްބަތަށާއިްްވާހަކަދއްކުމުގްްފުރު ަ‬

‫ނިޒާމުގްތރޭގައިްހިނގާްހުރިހާްްކަމއްގައިްއްމންބަރަކުްބަދަލުވިްޕާޓީއއްގް‬

‫ނުވަތަްއްމންބަރަކުްގުޅުނުްްޕާޓީއއްގްމންބަރއްގްްގޮތުގައިްގުނިގންދާނއވ‪.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްްމަސައްކަތްތަކުގައިްްްޕާޓީތައްްްގުޅިގންްްކޯލިޝަނއްގްްގޮތުގައިްް‬ ‫‪( ް .35‬ހ) ް‬ ‫ްގް‬

‫ކޯލިޝަންއއ ް‬

‫އިް‬
‫ގޮތުގަ ް‬
‫‪ް.‬މިގޮތުގމަތިންްްމަސައްކަތްކުރުމަށްް‬
‫ޞތުްްލިބިގންވއވ ް‬
‫މަސައްކަތްކުރުމުގްްފުރު ަ‬
‫ން ް‬
‫މަސައްކަތްކުރު ް‬
‫ުގް‬
‫ދްޕާޓީއަކުންްނުވަތަްއއަށްވުރްްގިނަްޕާޓީންްއއްބަސްވއްޖނަމަްްއްޕާޓީތަކ ް‬

‫ޕާލިމަންޓަރީްްގްރޫޕްގްްލީޑަރުންްްްލިޔްްސޮއިކޮށްފައިވާްްލިޔުމއްްްމަޖިލީހުގްް‬

‫ރައީސަށްްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޝންގައިް ްހިމނޭްް ްޕާޓީތަކުގް‬

‫ޝނުންް ްވަކިވއްޖނަމަް‪ ،‬އކަންް ްކޯލި ަ‬
‫ކޯލި ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޕާލިމަންޓަރީްްގްރޫޕްގްްލީޑަރުންްްްމަޖިލީހުގްްރައީސަށްްްއަންގަންވާނއވ‪ްް.‬އަދިް‬

‫އކަން ްއންމ ްއަވަހަށް ްބާއްވާ ްމަޖިލީހުގ ްޖަލްސާއއްގައި ްމަޖިލީހުގ ްރައީސްް‬

‫އިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ް .‬މިގޮތަށް ްއިޢުލާންކުރުމަށްފަހުް ްމި ްގަވާއިދުގ ް‪ް 33‬ވަނަްް‬

‫ޞތުތައްްްދިނުމުގްްއިދާރީްްއިންތިޒާމުް‬
‫މާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބުނާްްފުރު ަ‬

‫ހަމަޖއްސުމަށްްްމަދުވގންްް‪(ްް10‬ދިހައއް)ްްދުވަހުގްްމުއްދަތުްްމަޖިލީހުގް‬

‫ރައީސަށްްޕާޓީތަކުންްދޭންވާނއވ‪.‬‬
‫ް‬

‫ޕާލިމަންޓަރީްްގްރޫޕްގްްލީޑަރަކީ‪ ،‬މަޖިލީހުގައިްްހިނގާްްބަހުސްތަކާއި‪ ،‬މަޖިލީހުގްް‬ ‫‪( ް .36‬ހ) ް‬ ‫ރީް‬

‫ޕާލިމަންޓަ ް‬

‫ން ް‬
‫ްގްލީޑަރު ް‬
‫ގްރޫޕ ް‬
‫އހނިހންްްްކަންކަމުގައި‪ ،‬މަޖިލީހުގައިްްތަމްސީލުކުރާްްޕާޓީތަކުގްްްޕާލިމަންޓަރީް‬

‫ގްރޫޕްތަކުން ްއިޚްތިޔާރުކުރާގޮތަކަށް ްއ ްޕާޓީއއްގ ްމންބަރުން ްޢަމަލުކުރުްވުމަށްް‬

‫ބާރުއަޅައި‪ ،‬މަސައްކަތްކުރާްފަރާތވ‪ް .‬‬

‫‪26‬‬
‫ޕާޓީގް ްވިޕުންނަކީް ްޕާޓީގްް ްޕާލިމަންޓަރީް ްގްރޫޕްއިންްް ްކަނޑައަޅާގޮތްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫ތަންފީޒުކުރުމުގައާއިް ްދމހއްޓުމުގައި‪ް ް،‬ޕާލިމަންޓަރީް ްގްރޫޕުގް ްލީޑަރަ ް‬

‫އހީތރިވދޭންއްޕާޓީގްމންބަރުންނވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މަޖިލީހުގްްރައީސްްްނުވަތަްްނައިބުްްރައީސްްްޕާޓީތަކުގްްއިސްވރިންނާއކުް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝވަރާކުރުމަށް ްބާއްވާ ްބައްދަލުވުންތަކުގައި ްބައިވރިވާނީ‪ް ،‬މޖޯރިޓީ ްލީޑަރާއިް‬

‫މަ ް‬

‫މައިނޯރިޓީްލީޑަރާއިްޕާލިމަންޓަރީްްގްރޫޕްތަކުގްލީޑަރުންނވ‪ް.‬އަދިްްޕާލިމަންޓަރީްް‬

‫ގްރޫޕއްގްްލީޑަރަކުްްއްްްބައްދަލުވުމއްގައިްްބައިވރިވުމަށްްްއުޒުރުވރިވާްް‬

‫ޙާލަތއްގައިްއްޕާޓީއއްގްޕާލިމަންޓަރީްގްރޫޕްގްނައިބުްލީޑަރވް‪.‬‬
‫ް‬

‫‪ ް .37‬މަޖިލީހުގައިްމޖޯރިޓީްލީޑަރަކާއިްމައިނޯރިޓީްލީޑަރއްްހުންނަންވާނއވ‪ް.‬މޖޯރިޓީްލީޑަރަކީް‪،‬‬ ‫އިް‬
‫ޓީްލީޑަރާ ް‬
‫މޖޯރި ް‬

‫ރު ް‬
‫ޓީްލީޑަ ް‬
‫މައިނޯރި ް‬
‫މަޖިލީހުގައިްްހިމނޭްްގޮނޑިތަކުގްްތރއިންްއންމްގިނަްްގޮނޑިްކޮންޓްރޯލްކުރާްްޕާޓީްނުވަތަްް‬

‫ޕާޓީތަކުގ ްފަރާތުން ްހުންނަ ްއންމ ްއިސް ްމންބަރވ‪ް .‬މައިނޯރިޓީ ްލީޑަރަކީް‪ ،‬މަޖިލީހުގައިްް‬

‫އންމްގިނަްގޮނޑިްކޮންޓްރޯލްްކުރާްޕާޓީްނުވަތަްޕާޓީތައްްފިޔަވައި‪ ،‬ދންްހުރިްއންމްގިނަް‬

‫ގޮނޑިްކޮންޓްރޯލްކުރާްޕާޓީްނުވަތަްޕާޓީތަކުގްފަރާތުންްހުންނަްއންމްއިސްްމންބަރވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ންް‬
‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގައިްްމންބަރުންްްތަމްސީލުކުރާްްސިޔާސީްްޕާޓީތަކުގްްތރއި ް‬ ‫‪( ް .38‬ހ) ް‬ ‫ރީް‬
‫ޓަ ް‬
‫ން ް‬
‫ޕާލިމަ ް‬

‫ްގް‬
‫ްގްލީޑަރުނ ް‬
‫ގްރޫޕ ް‬
‫ް‬
‫މޖޯރިޓީްްޕާޓީގްްޕާލިމަންޓަރީްްގްރޫޕްގްްލީޑަރާއިްްމައިނޯރިޓީްްޕާޓީގްްލީޑަރުންް‬
‫ން ް‬
‫ޤާއިމުކުރު ް‬
‫ސްް ް‬
‫އޮފީ ް‬
‫މަސައްކަތްކުރުމަށް ްއޮފީހަކާއި ް‪(ް 2‬ދޭއް) ްސކްރޓަރީން ްމަޖިލީހުގ ްއިދާރާގައިް‬

‫މަޖިލީހުގްްރައީސްްްހަމަޖައްސައިދޭންވާނއވ‪ްް.‬އަދިްްމަޖިލީހުގައިްްް‪(ްް3‬ތިނއް)ް‬

‫މންބަރުންނަށްްވުރްގިނަމންބަރުންްތަމްސީލުކުރާްސިޔާސީްޕާޓީތަކުގްލީޑަރުންް‬

‫މަސައްކަތްކުރުމަށްްއޮފީހއްްމަޖިލީހުގްރައީސްްހަމަޖައްސައިްދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ްމި ްމާއްދާގ ް(ހ) ްގައި ްބަޔާންކޮށްފައިވާ ްއޮފީސް ްހަމަޖއްސުމުގައި‪ ،‬ސިޔާސީް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޕާޓީތައްްްކޯލިޝަނއްގްްގޮތުގައިްްްމަސައްކަތްކުރާނަމަްްއްްްޕާޓީތަކުގްްލީޑަރުންް‬

‫މަސައްކަތްްކުރުމަށްްހަމަޖައްސަްއިދޭންވާނީްއއްްއޮފީހވ‪ް ް.‬‬

‫ބު ް‬
‫‪ް .13‬މަސައްކަތާއިްތަރުތީް‬

‫‪ ް .39‬މަޖިލީހުގްމަސައްކަތްްތަރުތީބުކުރަންވާނީްމައިގަނޑުް‪(ް3‬ތިނއް)ްތާވަލއްގްމައްޗަށވ‪ް ް.‬‬ ‫ތްް‬

‫މަސައްކަ ް‬

‫ތް ް‬
‫ވޭްގޮ ް‬
‫ތަރުތީބުކުރ ް‬

‫‪27‬‬
 ‫ފުރަތަމަް ތާވަލަކީ‪ް،‬މަޖިލިސްް ތާވަލވ‪ ް.‬މިް ތާވަލުގައިް ހިމނޭް ކަންކަމަކީް މުޅިް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލުކޮށް‪ް،‬އްމައްސަލައަށްް‬
‫މަޖިލިސްްއކުގައިްކޮމިޓީއއްގައިްބައްދަލުވ‪ް،‬ތަފް ީ‬

‫ބަހުސްކުރވިގންްނިންމަންޖހޭްކަންކަމވ‪ް ް.‬‬

‫ޤރާރުތަކުގްތރއިން‪ް،‬ދައުލަތުންްޓކުހއްް‬
‫އ ްކަންކަމަކީ‪ ް:‬ޢާންމުް ބިލުތަކާއިް ަ‬

‫ނަގަންޖހޭން ނުވަތަް ރައްޔިތުންގް އަތުންް އިތުރުް ފައިސާއއްް ނަގަންޖހޭން‬

‫ނުވަތަް ދައުލަތުގް މާލިއްޔަތުންް ސީދާގޮތުންް އއްވސްްްފަރާތަކަށްް ފައިސާއއްް‬

‫ދޭންޖހިދާން ކަމއްް ނުވަތަް އުނިއިތުރއްް ގންނަންޖހިދާން ކަމއްް ހިމނޭް‬

‫އއްވސްް ބިލއްް(މަނީް ބިލު)ްކަމުގައިވާނަމަ‪ް،‬އް ބިލއްްނުވަތަްމައްސަލައއްް‬

‫ހިމަނާނީްމަޖިލިސްްތާވަލުގައވ‪ް.‬‬

‫ދވަނަްތާވަލަކީްޢާންމުްތާވަލވ‪ް ް.‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލިސްްތާވަލުގައިްހިމަނަންނުޖހޭްމައްސަލަތަކުގްްތރއިން‪ް،‬ޢާންމުްބިލުތަކާއިް‬

‫ޤރާރުތައްް ހިމަނާނީް ޢާންމުް ތާވަލުގައވ‪ ް.‬މިގޮތުންް "ޢާންމުް ބިލު"ް ކަމަށްް‬

‫ަ‬

‫ބުނފައިްއވަނީ‪ް،‬ޢާންމުކޮށްްމުޅިްދައުލަތަށްްނުވަތަްމުޅިްރައްޔިތުންނަށްްއޭގންް‬

‫އަސަރުކުރާންބާވަތުގްބިލަށވ‪ް.‬‬

‫(ން) ް ތިންވަނަްތާވަލަކީ‪ް،‬ޚާއްޞަްތާވަލވ‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޚާއްޞަް ބިލުތައްް ހިމަނާނީް ޚާއްޞަް ތާވަލުގައވ‪ ް.‬މިގޮތުންް "ޚާއްޞަް ބިލު"ް‬

‫ކަމަށްް ބުނފައިް އވަނީ‪ް ،‬މުޅިް ދައުލަތަށްް ނުވަތަް މުޅިް ރައްޔިތުންނަށްް‬

‫އަސަރުކުރުމުގްބަދަލުގައި‪ް،‬ވަކިްްފަރާތަކަށްްއކަނިްނުވަތަްމަދުްފަރާތްތަކަކަށްް‬

‫އކަނި‪ް،‬ނުވަތަްވަކިްބާވަތއްގްބަޔަކަށްްއކަނިްއަސަރުފޯރާންބިލުތަކަށވ‪.‬‬

‫މަޖިލީހުންް އހންް ގޮތަކަށްް ކަނޑަނާޅާހާްްހިނދަކު‪ް ،‬ކޮންމްްދުވަހަކުވސްް‬ ‫‪( ް .40‬ހ) ް‬ ‫ބުް‬

‫ތަރުތީް‬

‫ތް ް‬
‫ކަނޑައަޅާނގޮ ް‬
‫މަޖިލީހުގްމަސައްކަތްތަކުގްތަރުތީބުްކަނޑައަޅާނީްއަންނަނިވިްގޮތުގމަތިންނވ‪ް .‬‬

‫‪ ް .1‬ޙަމްދުް ަ‬
‫ޞލަވާތް‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬ޖަލްސާގްހާޒިރީްއިއްވުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬ދުވަހުގްއޖންޑާްއިޢުލާންކުރުން‪.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .4‬ޔައުމިއްޔާްފާސްކުރުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪28‬‬
 ‫‪ ް .5‬މަޖިލީހަށްްްތަޢާރުފުކުރަންޖހޭް ބިލުް ނުވަތަް ަ‬
‫ޤރާރުގް ފުރަތަމަް ކިޔުންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިއްވުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .6‬ރިޔާސަތުންްއަންގާްއންގުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .7‬މންބަރުންްވަޒީރުންނާްސުވާލުކުރުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .8‬މަޖިލީހުގްރައީސްގްމޭޒުންްހުށަހަޅާްކަންކަން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .9‬ކުރިންް ތަޢާރުފުކުރވިފައިވާް އއްވސްް ބިލއްްްނުވަތަް ަ‬

‫ޤރާރއްގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުކުރުން‪ް .‬‬
‫އއްވސްްކުށއްްއި ް‬

‫‪ ް .10‬އިބްތިދާއީްބަހުސްްފށުމަށްްހުރިްބިލާއިް ަ‬
‫ޤރާރު‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .11‬އންމްފަހުންްމަޖިލިސްްހުއްޓާލިއިރު‪ް،‬ނުނިމިހުރިްމަސައްކަތް‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .12‬ކޮމިޓީތަކުންްހުށަހަޅާްކަންކަން‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .13‬ވޯޓަށްްއހުމަށްހުރިްކަންކަމަށްްވޯޓަށްްއހުން‪.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .14‬އިތުރުްއހންްމަސައްކަތއްްއޮތްނަމަްއކަމއްކުރުން‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލަވާތް''ް ކަމަށްް‬
‫މިް މާއްދާގް (ހ)ް ގް (‪ ް)1‬ވަނަް ނަންބަރުގައިް ''ޙަމްދުް ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބުނފައިްއވަނީ‪ް،‬މިް ގަވާއިދުގ ް‪ް 51‬ވަނަް މާއްދާގް(ހ)ް ގައިވާް ގޮތުގމަތިންް‬

‫މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްް ފށުމުގް ގޮތުންް މަޖިލީހުގް ރައީސްް ކިޔާް ޙަމްދުް‬

‫ޞލަވާތަށވ‪ް .‬‬
‫ަ‬

‫(ން) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގްް(‪ްް)2‬ވަނަްްނަންބަރުގައިްްް"ޖަލްސާގްްހާޒިރީްްއިއްވުންް"ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަމަށްްބުނފައިްއވަނީ‪ް،‬މަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްްފަށާއިރު‪ް،‬އްދުވަހުްޖަލްސާކުރާް‬

‫މާލަމުގައިްއްވަގުތުްހާޒިރުވތިބިްމންބަރުންގްޢަދަދާއި‪ް،‬އްދުވަހުްސަލާމުގައިް‬

‫ތިބިްްމންބަރުންނާއި‪ްް،‬ރަސްމީްްްދަތުރުތަކުގައިްްތިބިްްމންބަރުންގްްޢަދަދުްް‬

‫އިއްވުމަށވ‪ް ް.‬‬

‫)ްވަނަްްނަންބަރުގައިްް''ދުވަހުގްްއޖންޑާްްއިޢުލާންކުރުން''ް‬
‫)ްގްް(‪ް 3‬‬
‫(ރ) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަމަށްްްބުނފައިްްއވަނީް‪ ،‬އްްްދުވަހއްގްްޖަލްސާގްްއޖންޑާްްނަންބަރުް‬

‫އިޢުލާންކުރުމަށވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގް(‪ް)4‬ވަނަްްނަންބަރުގައިް''ޔައުމިއްޔާްފާސްކުރުން''ްކަމަށްް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބުނފައިްއވަނީ‪ ،‬އްދުވަހުގްޖަލްސާގައިްމަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްގްޔައުމިއްޔާއއްް‬

‫‪29‬‬
‫ފާސްކުރަން ްއޮތްކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬މިް ްގަވާއިދުގ ް‪ް 218‬ވަނަ ްމާއްދާގ ް(ހ) ްގައިވާް‬

‫ގޮތުގމަތިންްއްޔައުމިއްޔާްފާސްކުރުމަށވ‪ް ް.‬‬

‫މި ްމާއްދާގ ް(ްހ) ްގ ް(‪ް )5‬ވަނަް ްނަންބަރުގައި ް''މަޖިލީހަށް ްތަޢާރުފުކުރަންޖހޭްް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤރާރުގ ްފުރަތަމަ ްކިޔުން ްއިއްވުން'' ްކަމަށް ްބުނފައި ްއވަނީ‪ ،‬މިްް‬

‫ބިލު ްނުވަތަ ް ަ‬

‫ގަވާއިދުގް‪ް87‬ވަނަްމާއްދާގް(ްހ)ްގް(‪ް)1‬ވަނަްނަންބަރުގްދަށުންްމަޖިލީހަށްް‬

‫ޤރާރއްގްްސުރުޚީްްމަޖިލީހަށްް‬
‫ތަޢާރުފުކުރުމުގްްްގޮތުންްްބިލއްގްްނުވަތަްް ަ‬

‫އިއްވުމަށވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގް(‪ް)6‬ވަނަްްނަންބަރުގައިް''ރިޔާސަތުންްއަންގާްއންގުން''ް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަމަށްްބުނފައިްއވަނީް‪ ،‬މިްގަވާއިދުގްއހންްގޮތަކަށްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާނަމަ‪،‬‬

‫މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގައިްްރިޔާސަތުންްްއންގުމަށްްްނުވަތަްްްމަޖިލީހުގައިް‬

‫އިޢުލާންކުރުމަށް ްމި ްގަވާއިދުގައިް ްބަޔާންކޮށްފައިވާ ްކަންކަމަށވ‪ް .‬އ ްކަންކަމުގް‬

‫ށްް‬
‫އިތުރުންްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްްހިނގަމުންދާްވަގުތުްމންބަރުންނާްމުޚާޠަބުކޮ ް‬

‫ރިޔާސަތުންްވަކިްއއްޗއްްއންގުމަކަށްްމިްމާއްދާްހުރަހއްްނާޅައވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގްް(‪ްް)7‬ވަނަްްނަންބަރުގައިްް''މންބަރުންްްްވަޒީރުންނާް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ް98‬ވަނަްމާއްދާއާއި‪،‬‬
‫ސުވާލުކުރުން''ްކަމަށްްބުނފައިްއވަނީ‪ާ ،‬‬

‫ޤނޫނު)ްްއާއިްްމިް‬
‫ޤނޫނުްްނަންބަރުްް‪ް(ްް2/2005‬ވަޒީރުންނާްްސުވާލުކުރުމުގްް ާ‬
‫ާ‬

‫ގަވާއިދުގްް‪ްް21‬ވަނަްްބާބުގްްދަށުންްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގައިްްވަޒީރުންނާް‬

‫ސުވާލުކުރުމަށވ‪ް ް.‬‬

‫މި ްމާއްދާގ ް(ހ) ްގ ް(‪ް )8‬ވަނަ ްނަންބަރުގައި ް''މަޖިލީހުގ ްރައީސްގ ްމޭޒުންް‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުށަހަޅާްްކަންކަން''ްްކަމަށްްްބުނފައިްްއވަނީ‪ ،‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްްފަރާތުންް‬

‫ޅާް‬
‫ތަްްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްްފަރާތުންްްހުށަހަ ް‬
‫ލިޔުން‪ ،‬މސޖް‪ ،‬ޚިޠާބުްްނުވަ ް‬

‫މައްސަލަތަކާއި‪ ،‬މިްގަވާއިދުގްދަށުންްމަޖިލީހުގްރައީސްްމދުވރިކޮށްްހުށަހޅޭް‬

‫އހނިހންްްމައްސަލަތަކަށވ‪ްް.‬މަޖިލީހުގްްރައީސްގްްމޭޒުންްްހުށަހަޅާްްކަންކަންް‬

‫ނިންމުމަށްްއްދުވަހއްގްޖަލްސާގައިްދވޭނީްގިނަވގންް‪ް1‬ގަޑިއިރވ‪ް ް.‬‬

‫(މ) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގްް(‪ްް)9‬ވަނަްްނަންބަރުގައިްް''ކުރިންްްތަޢާރުފުކުރވިފައިވާްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުކުރުން'' ްކަމަށްް‬
‫ޤރާރއްގ ްއއްވސް ްކުށއް ްއި ް‬
‫އއްވސް ްބިލއް ްނުވަތަ ް ަ‬

‫ބުނފައިްއވަނީް‪ ،‬މިްމާއްދާގްް(ހް)ްގް(‪ް)5‬ވަނަްނަންބަރުގްދަށުންްމަޖިލީހަށްް‬

‫‪30‬‬
‫ޤރާރއްގައިވާްްކުށއްް‬
‫ތަޢާރުފުކުރވިފައިވާްްއއްވސްްްްބިލއްގައިްްނުވަތަްް ަ‬

‫ޞލާޙުކުރުމަށވ‪ް ް.‬‬
‫އި ް‬

‫މި ްމާއްދާގ ް(ހ) ްގ ް(‪ް )10‬ވަނަ ްނަންބަރުގައި ް''އިބްތިދާއީ ްބަހުސް ްފށުމަށްް‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤރާރު''ްކަމަށްްބުނފައިްއވަނީ‪ ،‬މިްގަވާއިދުގް‪ް89‬ވަނަްމާއްދާގް‬
‫ހުރިްބިލާއިް ަ‬

‫(ހ)ްްގްްދަށުންްްބިލުގްްފުރަތަމަްްކިޔުންްްއިއްވައިްްބިލުްްތަޢާރުފުކުރުމަށްފަހުްް‬

‫ޤރާރަށވ‪ް .‬އިބްތިދާއީް‬
‫ބާއްވާ ްބިލުގ ްއިބްތިދާއީ ްބަހުސްް ްފށުމަށް ްހުރި ްބިލާއި ް ަ‬

‫ބަހުސްްފށުމަށްްހުރިްކަންކަމަށްްްއްދުވަހއްގްޖަލްސާގައިްދވޭނީްގިނަވގންް‬

‫‪ް1‬ގަޑިއިރވ‪ް ް.‬‬

‫(ދ) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގްް(‪ްް)11‬ވަނަްްނަންބަރުގައިްް''އންމްްފަހުންްްމަޖިލިސްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުއްޓާލިއިރުްްނުނިމިހުރިްްމަސައްކަތް''ްްކަމަށްްްބުނފައިްްއވަނީ‪ ،‬އންމފަހުންްް‬

‫މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްްްނިމުމަކަށްްްއައިއިރު‪ ،‬މަސައްކަތްްްނުނިމިހުރިްްބިލާއިްް‬

‫ޤރާރަށވ‪ްް.‬ނުނިމިހުރިްްމަސައްކަތްތަކަށްްްނިންމުމަށްްްކޮންމްްދުވަހއްގްް‬
‫ަ‬

‫ޖަލްސާގައިްްދވޭނީްްގިނަވގންްްް‪ްް1‬ގަޑިއިރވ‪ްް1ްް.‬ގަޑިއިރުްްްދީގންވސްްް‬

‫ށްް‬
‫މަސައްކަތްްްނުނިމޭކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އްްމަސައްކަތްްްނިމުމަކަށްްްއަންނަންދންްްއގޮތަ ް‬

‫ޞކުރަމުންް‬
‫ކޮންމްދުވަހަކުވސްްގިނަވގންްް‪ް1‬ގަޑިއިރުްްއްމަސައްކަތަށްްޚާއް ަ‬

‫ގންދަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގް(‪ް)12‬ވަނަްނަންބަރުގައިް''ކޮމިޓީތަކުންްހުށަހަޅާްކަންކަން''ް‬ ‫(ތް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަމަށްްބުނފައިްއވަނީ‪ ،‬މިްގަވާއިދުގްދަށުންްކޮމިޓީތަކުންްމަޖިލީހަށްްހުށަހަޅަންް‬

‫ހުރި ްރިޕޯޓުތަކާއި ްއންމ ްފަހުންް ްމަޖިލިސް ްހުއްޓާލިއިރު ްބަހުސްް ްނުނިމި ްހުރިްް‬

‫ށްްްއްްދުވަހއްގްް‬
‫ރިޕޯޓުތަކަށވ‪ްް.‬އގޮތުންްްކޮމިޓީތަކުންްްހުށަހަޅާްްކަންކަމަ ް‬

‫ޖަލްސާގައިްދވޭނީްގިނަވގންް‪ް1‬ގަޑިއިރވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގްް(‪ް)13‬ވަނަްްނަންބަރުގައިް''ވޯޓަށްްއހުމަށްްހުރިްކަންކަމަށްް‬ ‫(ލ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވޯޓަށް ްއހުން'' ްކަމަށް ްބުނފައިް ްއވަނީ‪ ،‬އންމ ްފަހުން ްމަޖިލިސް ްހުއްޓާލިއިރުްް‬

‫ވޯޓަށްްްއހުމަށްްްހުރިްްކަންކަމާއި‪ ،‬މަޖިލީހުގްްްޖަލްސާއއްގައިްްްއްްދުވަހުގްް‬

‫މަސައްކަތްތަކުގްތރއިންްނިމިްްވޯޓަށްްއހުމަށްްހުރިްކަންކަމަށވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގްް(‪ްް)14‬ވަނަްްނަންބަރުގްްދަށުންްް''އިތުރުްްއހންް‬ ‫(ގ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަސައްކަތއްްއޮތްނަމަްއކަމއްްކުރުން''ްކަމަށްްބުނފައިްއވަނީ‪ ،‬އްދުވަހއްގް‬

‫‪31‬‬
‫ޖަލްސާއަށްްްއޖންޑާކުރވިފައިވާްްްވަކިްްމަސައްކަތއްްްނުވަތަްްމަސައްކަތްތަކއްް‬

‫ޞތަށވ‪ް ް.‬‬
‫ނިންމުމަށްްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްްދޭްފުރު ަ‬

‫ޤރާރު ްތަރުތީބުކުރަންވާނީ ްއްް‬

‫(ޏ) ް މި ްމާއްދާގ ް(ފ) ްއާއި ް(ދ) ްގ ްދަށުން ްބިލާއި ް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤރާރުގްފުރަތަމަްކިޔުންްްއިއްވާފައިވާްތަރުތީބުންނވ‪ް.‬މިްްމާއްދާގްް(ތ)ް‬
‫ބިލާއިް ަ‬

‫ޞތު ްދޭނީ ްކޮމިޓީ ްރިޕޯޓއް ްހުށަހަޅަން ްއޮތްކަމަށްް‬

‫ގ ްދަށުން ްކޮމިޓީތަކަށް ްފުރު ަ‬

‫މަޖިލީހުގްްރައީސަށްްްކުރިންްްްނޯޓިސްްްދީފައިވާނަމަްްނޯޓިސްްްދީފައިވާްް‬

‫ތަރުތީބުންނވ‪ް.‬އނޫންްގޮތަކަށްްތަރުތީބުކުރވޭނީ‪ ،‬މަޖިލީހުގްމޖޯރިޓީްލީޑަރާއިް‬

‫ޤރާރުްްހުށަހޅިް‬
‫ޝވަރާކުރުމަށްފަހު‪ ،‬އަދިްއްްބިލުްނުވަތަް ަ‬
‫މައިނޯރިޓީްލީޑަރާްމަ ް‬

‫މންބަރުގްޚިޔާލުްހޯދުމަށްފަހުއވ‪.‬‬
‫ް‬

‫ން ް‬
‫ތުްބލހއްޓު ް‬
‫‪ް .14‬ރިޔާސަ ް‬
‫ް‬
‫މިްްގަވާއިދުގައިްްއހންްްގޮތަކަށްްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާްްހިނދަކު‪ ،‬މަޖިލީހުގް‬ ‫‪( ް .41‬ހ) ް‬ ‫ތުް‬
‫ރިޔާސަ ް‬

‫ން ް‬
‫ބލހއްޓު ް‬
‫ޖަލްސާތަކުގްރިޔާސަތުްބަލަހައްޓާނީ‪ ،‬މަޖިލީހުގްރައީސވ‪ް ް.‬‬

‫ނަް‬
‫މަޖިލީހުގް ްރައީސްް‪ ،‬މަޖިލީހުގް ްޖަލްސާއއްގް ްރިޔާސަތުގައިް ްއިން ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވަގުތުތަކުގައި‪ ،‬އޭނާއަށްްމުޚާޠަބުކުރާނީް"ޢިއްޒަތްތރިްރައީސްް"ްމިހންނވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގ ް‪ް 82‬ވަނަ ްމާއްދާގ ްދަށުން ްއިންތިޚާބުކުރާ ްމަޖިލީހުގ ްނައިބުް‬

‫ާ‬ ‫‪( ް .42‬ހ) ް‬ ‫ބުް‬
‫ުގްނައިް‬
‫މަޖިލީހ ް‬

‫ސް ް‬
‫ރައީ ް‬
‫ރައީސަކުްހުންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤމުގްްވާޖިބުތައްް‬
‫މަޖިލީހުގްްނައިބުްްރައީސަކީ‪ ،‬މަޖިލީހުގްްރައީސްގްްމަ ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަދާކުރުމުގައާއިް‪ ،‬މަޖިލީހުގްްކަންކަންްްހިންގުމުގައި‪ ،‬މަޖިލީހުގްްރައީސަށްް‬

‫ޤމުްްްހުސްވއްޖް‬
‫އހީތރިވދޭންްްހުންނަްްްމީހކވް‪ްް.‬މަޖިލީހުގްްްރައީސްގްްމަ ާ‬

‫ޤމުގްވާޖިބުތައްްއަދާކުރުމަށްް‬
‫ހިނދއްގައި‪ް،‬ނުވަތަްމަޖިލީހުގްރައީސްްއޭނާގްމަ ާ‬

‫ޤމުގްވާޖިބުތައްްއަދާކުރާނީ‪،‬‬
‫އުޒުރުވރިވއްޖްހިނދއްގައި‪ް،‬ވަގުތީގޮތުން‪ް،‬އްމަ ާ‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގައިްްނުވަތަްމިްްގަވާއިދުގައިްއހންްގޮތަކަށްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާްް‬
‫ާ‬

‫ހިނދަކު‪ ،‬މަޖިލީހުގްނައިބުްރައީސވ‪ް ް.‬‬

‫‪32‬‬
‫މިްްގަވާއިދުގްްް‪ްް41‬ވަނަްްްމާއްދާގްް(ހ)ްްއހންްްއޮތްްްނަމަވސް‪ ،‬މަޖިލީހުގްް‬ ‫‪( ް .43‬ހ) ް‬ ‫ސްް‬
‫ބުްރައީ ް‬
‫ނައި ް‬

‫ތުް‬
‫ރިޔާސަ ް‬
‫ރައީސްްްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގްްނުވަތަްްޖަލްސާއއްގްްބައއްގްްރިޔާސަތުް‬
‫ން ް‬
‫ބލހއްޓު ް‬
‫ބލހއްޓުމަށްްްއުޒުރުވރިވއްޖްްްހިނދއްގައި‪ ،‬އްްޖަލްސާއއްގްްނުވަތަްްއް‬

‫ޖަލްސާއއްގްްބައއްގްްރިޔާސަތުްްބލހއްޓުންްްމަޖިލީހުގްްނައިބުްްރައީސާް‬

‫ހަވާލުކުރވިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގްނައިބުްރައީސްްޖަލްސާއއްގްރިޔާސަތުްބަލަހައްޓަމުންގންދާްވަގުތު‪،‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަހުސްކުރވޭްްްމައްސަލައއްގައި‪ ،‬އޭނާްްވާހަކައއްދައްކައި‪ ،‬ޚިޔާލއްްްްފާޅުކޮށްގންް‬

‫ނުވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްގަވާއިދުގްދަށުންްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްލިބިދޭްހުރިހާްބާރަކާއިްްއިމްތިޔާޒއް‪ް،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަދިްްއޭނާްްއަދާކުރަންޖހޭްްހުރިހާްްވާޖިބުތަކއް‪ްް،‬މަޖިލީހުގްްނައިބުްްރައީސްް‬

‫ރިޔާސަތުްބަލަހައްޓާްވަގުތުތަކުގައިްއޭނާއަށްވސްްނިސްބަތް ކުރވިގންވއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްްރައީސާއިްްމަޖިލީހުގްްނައިބުްްރައީސްްްމަޖިލީހުގްްްޖަލްސާއއްގްް‬ ‫‪( ް .44‬ހ) ް‬ ‫ތުް‬

‫ރިޔާސަ ް‬

‫ާން‬
‫ބަލަހައްޓ ް‬
‫ރިޔާސަތުްބލހއްޓުމަށްްއުޒުރުވރިވއްޖްޙާލަތއްގައި‪ ،‬އ ްޖަލްސާގްރިޔާސަތުް‬
‫ން ް‬
‫މންބަރު ް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް82‬ވަނަްްމާއްދާގްްް(ށ)ްްގައިވާް‬
‫ބަލަހައްޓާންްމންބަރުން‪ާ ،‬‬

‫ގޮތުގމަތިން‪ ،‬މަޖިލީހުގްްރައީސްް‪ ،‬ކަނޑައަޅަންވާނއވ‪ްް.‬މިގޮތުން‪ ،‬ކަނޑައަޅާނީް‬

‫މަޖިލީހުގައިްްމދުނުކނޑިްްއންމްްގިނަްްދުވަހުްްޚިދުމަތްކުރިްްްމންބަރުންގް‬

‫ތރއިންްޖުމްލަް‪(ް5‬ފަހއް)ްމންބަރކވ‪ް.‬އަދިްއއިންްމންބަރަކަށްްރިޔާސަތުް‬

‫ބލހއްޓޭނީްވިދިވިދިގންް‪(ް3‬ތިނއް)ްޖަލްސާގްމުއްދަތަށވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްފަދައިން‪ ،‬މަޖިލީހުގްްރިޔާސަތުް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަލަހައްޓާންް‪ް(ްް5‬ފަހއް)ްްމންބަރުން‪ްް،‬މަޖިލީހުގްްރައީސާއިްްްނައިބުްްރައީސްް‬

‫އިންތިޚާބުކުރުމަށްފަހުްހިނގާްފުރަތަމަްދްހަފްތާގްތރޭގައިްމަޖިލީހުގްރައީސްްް‬

‫ކަނޑައަޅައި‪ ،‬އްނަންތައްްމަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްގައިްއިޢުލާންކުރަންވާނއވް‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިް‪(ް5‬ފަހއް)ްމންބަރުންްމިްމާއްދާގް(ށ)ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގައިވާ ްގޮތުގމަތިން ްކަނޑައޅުމުގައި‪ ،‬އ ްމންބަރުންގ ްތަރުތީބުް ްކަނޑައަޅާނީ‪،‬‬

‫އްް‪(ްް5‬ފަހއް)ްްމންބަރުންގްްމންބަރުކަމުގްްްމުއްދަތަށްްްއިސްކަންދީގންނވ‪ް.‬‬

‫މންބަރުކަމުގްމުއްދަތުްދްމންބަރއްގްދޭތރޭގައިްހަމަހަމަވއްޖްހިނދއްގައި‪،‬‬

‫‪33‬‬
‫ށްް‬
‫އފަދަް ްމންބަރުންް ްތަރުތީބުކުރާނީް ްމންބަރުންގް ްޢުމުރުގް ްދޮށިކަމަ ް‬

‫އިސްކަންދީގންނވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މަޖިލީހުގްްރައީސާއިްްމަޖިލީހުގްްނައިބުްްރައީސާްްދްްމީހުންމްްމަޖިލީހުގްްރިޔާސަތުް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބލހއްޓުމަށްްްނުކުޅދޭްްޙާލަތަކަށްްްއަންނަްްހިނދއްގައި‪ ،‬އަދިްްރިޔާސަތުް‬

‫ބަލަހައްޓާންްމީހަކުވސްްްދުރާލާްްްކަނޑައޅިފައިނތްްްޙާލަތއްްްދިމާވއްޖނަމަ‪،‬‬

‫ނުވަތަްްރިޔާސަތުްްބަލަހައްޓާންްްމންބަރުންކަމަށްްްމިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިް‬

‫ބަޔާންކޮށްފައިވާް ް‪(ް ް5‬ފަހއް)ް ްމންބަރުންވސްް ްނުކުޅދިއްޖް ްޙާލަތއްް‬

‫ދިމާވއްޖނަމަ‪ ،‬އްޖަލްސާއއްގްރިޔާސަތުްބަލަހައްޓާނީ‪ ،‬މަޖިލީހުގްޚިދުމަތުގައިް‬

‫އންމްްގިނަްްްދުވަސްވިްްްމންބަރުންގްްތރއިންް‪ ،‬މިްްމާއްދާގްްް(ނ)ްްގައިވާް‬

‫އުސޫލުންްއންމްއިސްކަންދވޭްމންބަރވ‪ް ް.‬‬

‫މި ްމާއްދާގ ް(ހ) ްގ ްދަށުން ްނުވަތަ ްމި ްމާއްދާގ ް(ރ) ްގ ްދަށުން ްމންބަރަކުް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްގްރިޔާސަތުްބލހއްޓުމާްހަވާލުވަނީްޖަލްސާއއްްފށޭއިރުް‬

‫ކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬އ ްޖަލްސާއއް ްފށުމުގ ްވަގުތު ްޖހުމާއކު‪ ،‬ސަބަބު ްބަޔާންކޮށް‪،‬‬

‫މަޖިލީހުގްްއަމީންްްޢާންމުްްއކަންްްޖަލްސާއަށްްްއިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ްް.‬މިް‬

‫މާއްދާގްްް(ހ)ްްގްްދަށުންްްނުވަތަްްމިްްމައްދާގްް(ރ)ްްގްްްދަށުންްްމންބަރަކުް‬

‫މަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްގްބައއްގްްރިޔާސަތުްބލހއްޓުމާްހަވާލުވާނަމަ‪ް،‬އވަގުތުްް‬

‫ތުް‬
‫ރިޔާސަތުގައިްްއިންނަްްފަރާތއް‪ ،‬އްްޖަލްސާގްްއްްްބައިގައިްްރިޔާސަ ް‬

‫ށްް‬
‫ބލހއްޓުމަށްް ްއުޒުރުވރިވާްް ްސަބަބުް ްބަޔާންކޮށް‪ ،‬އކަންް ްޖަލްސާއަ ް‬

‫އިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ްް.‬އގޮތަށްްްްއިޢުލާންކުރުމުންްްއްްމންބަރަކުްްރިޔާސަތާް‬

‫ހަވާލުވާންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މި ްމާއްދާގ ް(ހ) ްގ ްދަށުން ްނުވަތަ ްމި ްމައްދާގ ް(ރ) ްގ ްދަށުން ްމންބަރަކުް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގްްރިޔާސަތުްްބަލަހައްޓަމުންގންދާްްވަގުތު‪ ،‬ބަހުސްކުރވޭްް‬

‫މައްސަލައއްގައި‪ ،‬އޭނާްވާހަކައއްދައްކައިް‪ ،‬ޚިޔާލއްްފާޅުކޮށްގންްްނުވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްގަވާއިދުގްދަށުންްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްލިބިދޭްހުރިހާްބާރަކާއިްްއިމްތިޔާޒއް‪،‬‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަދިްްއޭނާްްއަދާކުރަންޖހޭްްހުރިހާްްވާޖިބުތަކއް‪ ،‬މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގްްދަށުންް‬

‫މަޖިލީހުގްްޖަލްސާގްްރިޔާސަތުްްބލހއްޓުމަށްްްކަނޑައަޅާްް‪(ްް5‬ފަހއް)ް‬

‫މންބަރުންގްތރއިންްމންބަރަކުްްމަޖިލީހުގްރިޔާސަތުްބަލަހައްޓާްވަގުތުތަކުގައިް‬

‫‪34‬‬
‫އްްމންބަރަށްްްނުވަތަްްމިްްމާއްދާގްް(ރ)ްްގްްދަށުންްްރިޔާސަތުްްބލހއްޓުމާް‬

‫ހަވާލުވާްވަގުތުތަކުގައިްއްމންބަރަށްވސްްނިސްބަތްްކުރވިގންވއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫އް ް‬
‫‪ް .15‬ޖަލްސާތަ ް‬

‫ޞް‬
‫މަޖިލީހުގް ްޖަލްސާތައްް ްބހިގންވަނީ‪ް ް،‬ޢާންމުް ްޖަލްސާތަކަށާއިް ްޚާއް ަް‬ ‫‪( ް .45‬ހ) ް‬ ‫އްް‬
‫ޖަލްސާތަ ް‬

‫ތް ް‬
‫ވާްގޮ ް‬
‫ބހިގން ް‬
‫ޖަލްސާތަކަށވ‪ް ް.‬‬

‫ދައުރުގްްްތރޭގައިްްބާއްވާްްހުރިހާްްޖަލްސާތަކަކީވސްްްޢާންމުްްޖަލްސާތަކވ‪ް.‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞްޖަލްސާތަކވ‪ް ް.‬‬
‫ދައުރުންްބޭރުގައިްބާއްވާްޖަލްސާތަކަކީްޚާއް ަ‬

‫(ން) ް މިްގަވާއިދުގް‪ް 46‬ވަނަްމާއްދާގައިްސިއްރުްޖަލްސާްކަމުގައިް ބަޔާންކޮށްފައިވާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޖަލްސާތައްް ފިޔަވައިް އހންް ހުރިހާް ޖަލްސާތަކަކީް ޢާންމުކޮށްް ހުޅުވާލވިފައިވާް‬

‫ޖަލްސާތަކވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްދައުރުންްބޭރުްޖަލްސާއއްްނުވަތަްޖަލްސާތަކއްްބާއްވަންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގްް⅓ (ތިންބައިކުޅަްްއއްބައި)ް މންބަރުންް ސަބަބުް‬

‫ބަޔާންކޮށްް ސޮއިކޮށްް ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް ރައީސަށްް ހުށަހަޅައިފިނަމަ‪ ،‬މިް‬

‫ގަވާއިދުގްއހން ްމާއްދާއއްގައިްއހންް ގޮތަކަށްް ބަޔާންކޮށްފައިް ްވީނަމަވސްް‪،‬‬

‫އްހުށަހޅުންްހުށަހަޅާތާް‪(ް14‬ސާދަ)ްދުވަހުގްތރޭގައިްއްޖަލްސާއއްްނުވަތަް‬

‫ޖަލްސާތައްް ބޭއްވޭނޭގޮތްް ހަމަޖައްސައިްއް ޖަލްސާއއްް ނުވަތަްއް ޖަލްސާތައްް‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސްްބާއްވަންވާނއވ‪ް.‬މިްމާއްދާގްބޭނުމަށް‪(ް14 ،‬ސާދަ)ްދުވަސްް‬

‫ގުނާނީްބަންދުްދުވަސްތައްްހިމަނައިގންނވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްްްސިއްރުްްޖަލްސާއަކަށްްްބަދަލުކުރވޭނީ‪ ،‬އަންނަނިވިްް‬ ‫‪( ް .46‬ހ) ް‬ ‫ސާ ް‬

‫ރުްޖަލް ް‬
‫ސިއް ް‬

‫ޙާލަތްތަކުންްްޙާލަތއްްްދިމާވއްޖކަމަށްްްފނިގންްްމަޖިލީހުންް‪ ،‬އްްޖަލްސާއއްް‬

‫ނުވަތަްްއްްޖަލްސާގްްބައއްްްސިއްރުްްޖަލްސާއއްގްގޮތުގައިްްކުރިއަށްްްގންދިއުމަށްް‬

‫ފާސްކުރުމުންނވ‪ް ް.‬‬

‫ޤއުމީްސަލާމަތާގުޅޭްމަޢުލޫމާތުްހާމަކުރަންޖހޭްް‬ ‫‪ަ ް .1‬‬

‫ޤއުމީްރައްކާތރިކަމާއިް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޖަލްސާއަކަށްވުން‪ް.‬‬

‫‪35‬‬
‫‪ ް .2‬ވިޔަފާރީގްމުޢާމަލާތއްގްނުވަތަްމާލީްމުޢާމަލާތއްގްސިއްރުްްމަޢުލޫމާތުް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހާމަކުރަންޖހޭްޖަލްސާއަކަށްވުން‪ް.‬‬

‫‪ާ ް .3‬‬
‫ޤނޫނއްގ ްދަށުން ްނުވަތަ ްގަވާއިދއްގ ްދަށުން ްސިއްރު ްމަޢުލޫމާތއްގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގޮތުގައިްްހިފަހައްޓަންޖހޭްމަޢުލޫމާތއްްްހާމަކުރަންޖހޭްްްޖަލްސާއަކަށްވުން‪ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގް ްސިއްރުްް ްޖަލްސާއަކަށްް ްވަދވޭނީްް ްމަޖިލީހުގްް ްޖަލްސާއއްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިނގަމުންދާއިރުް‪ ،‬ޖަލްސާކުރާްްްމާލަމަށްްްވަދތިބުމުގްްހުއްދަްްލިބިގންވާް‬

‫ފަރާތްތަކަށްްއކަންޏވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މަޖިލީހުގ ްސިއްރު ްޖަލްސާއއްގައި ްނިންމޭ ްނިންމުންތައް ްމަޖިލީހުގ ްފަރާތުންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރަސްމީގޮތުންްްޢާންމުކުރަންދންްްްހިމނޭނީ‪ ،‬މަޖިލީހުގްްސިއްރުްްކަމުގައވ‪ް.‬‬

‫ސިއްރުްްޖަލްސާއއްގައިްްނިންމޭްްނިންމުންތައްްްރަސްމީގޮތުންްްްފާޅުކުރވުނުް‬

‫ކަމުގައިވިއަސް‪ް ،‬އފަދަ ްޖަލްސާއއްގައި ްދކވޭ ްވާހަކަތައް ްހިމނޭނީ ްދައުލަތުގް‬

‫ސިއްރުްކަމުގައވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މިްްމާއްދާގްް(ނ)ްްގްްބޭނުމަށް‪ ،‬ސިއްރުްްޖަލްސާއއްގްްމަޢުލޫމާތުްްމަޖިލީހުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފަރާތުން ްރަސްމީކޮށް ްހާމަކުރުންް ްކަމުގައިވާނީ‪ ،‬އަމީން ްޢާންމުގް ްއަނގަބަހުން‪،‬‬

‫ނުވަތަްްއޭނާްްސޮއިކޮށްްްނރޭްްބަޔާނަކުން‪ ،‬އްްޖަލްސާއަކާްްްބހޭގޮތުންްްހާމަކުރާްް‬

‫މިންވަރަށްްހާމަކުރުމވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ ް .47‬މިްްގަވާއިދުގައިްްއހންްްގޮތަކަށްްްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާްްްހިނދަކު‪ ،‬ނުވަތަްްއހންްްގޮތަކަށްް‬ ‫އް ް‬

‫މުްޖަލްސާތަ ް‬
‫ޢާން ް‬

‫މަޖިލީހުންްކަނޑަނާޅާހާްހިނދަކުް‪ ،‬މަޖިލީހުގްދައުރުގްތރޭގައިްހިނގާްޢާންމުްޖަލްސާތައް‪،‬‬

‫ހަފްތާއަކުްމަދުވގންްތިންްދުވަހުްބާއްވަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މިްްގަވާއިދުގައިްްއހންްްގޮތަކަށްްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާްްްހިނދަކު‪ ،‬ނުވަތަްްމަޖިލީހުންްް‬ ‫‪( ް .48‬ހ) ް‬ ‫ތު ް‬

‫ާގްވަގު ް‬
‫ޖަލްސ ް‬

‫އހންްްގޮތަކަށްްްކަނޑަނާޅާހާްްްހިނދަކު‪ ،‬މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްްްފށުމާއިް‬

‫ނިންމުމާދމދުްްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާގްްވަގުތުްްހަމަޖހިފައިވަނީްްއަންނަނިވިް‬

‫ތާވަލުގައިއވާްގޮތަށވ‪ް ް.‬‬

‫ޖަލްސާް ް‬ ‫‪ 9:00‬އިންް‪ް 10:30‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުސްވަގުތު ް‬ ‫‪ 10:30‬އިންް‪ް 11:00‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޖަލްސާް ް‬ ‫‪ 11:00‬އިންް‪ް 12:30‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪36‬‬
 ‫ހުސްވަގުތު ް‬ ‫‪ 12:30‬އިންް‪ް 13:00‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޖަލްސާް ް‬ ‫‪ 13:00‬އިންް‪ް 14:30‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޟން ްމަހުގައި ްމަޖިލީހުގ ްޖަލްސާއއް ްފށުމާއި ްނިންމުމާދމދު ްމަޖިލީހުގްް‬

‫ރަމަ ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޖަލްސާގްވަގުތުްހަމަޖހިފައިވަނީްްއަންނަނިވިްތާވަލުގައިއވާްގޮތަށވ‪ް ް.‬‬

‫‪ް10:30‬އިންް‪ް12:00‬އަށް ް ޖަލްސާް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ް12:00‬އިންް‪ް13:00‬އަށް ް ހުސްވަގުތު ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ް13:00‬އިންް‪ް14:00‬އަށް ް ޖަލްސާް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞްްޙާލަތއްްް‬
‫(ން) ް މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގްްވަގުތުްްއިތުރުކުރަންްްޖހޭފަދަްްްޚާއް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މދުވރިވއްޖކަމަށްްްމަޖިލީހުގްްރައީސަށްްްފނިއްޖނަމަ‪ްް،‬އްްްޖަލްސާގްްްވަގުތުްް‬

‫އިތުރުކުރުމަށް ްމަޖިލީހަށް ްހުށަހަޅައި ްވޯޓަށް ްއަހައިްްމަޖިލީހުންްްނިންމާގޮތަކަށްް‬

‫ޢަމަލުކުރުމަށްްމިްމާއްދާްހުރަހއްްނާޅައވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްއަދިް(ށ)ްގައިްއވާްތާވަލުގައިްބަޔާންކުރާްހުސްވަގުތުކޮޅއްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޖހޭއިރުް‪ ،‬މންބަރަކުްްވާހަކަދައްކަންްްހުރއްޖނަމަ‪ ،‬އްްމންބަރއްގްްވާހަކަް‬

‫ޞތުް ްދޭނީ‪ ،‬ހުސްވަގުތުކޮޅުްް ްނިމުމުންނވ‪ް.‬‬

‫ކުރިއަށްް ްގންދިއުމަށްް ްފުރު ަ‬

‫މންބަރއްގްްވާހަކަްްއވަގުތުްްވަނީްްނިމުމަކާްްހަމައަށްްްގޮސްފައިކަމަށްްްބުނ‪،‬‬

‫ހުސްވަގުތުކޮޅަށްފަހުް ްވާހަކަްް ްކުރިއަށްް ްގންދިއުމަށްްް ްމންބަރުް‬

‫ޞތުް‬
‫ޟކުރާނަމަް‪ ،‬އޭނާްްދައްކަމުންދިޔަްްވާހަކަްްނިންމުމަށް‪ ،‬ފުރު ަ‬
‫އިޢުތިރާ ު‬

‫ދިނުމަށްފަހުް‪ ،‬އޭނާގްވާހަކަްނިމުމުންްހުސްވަގުތުކޮޅުްދވިދާނއވ‪.‬‬
‫ް‬

‫ޤނޫނީް ޢަދަދަކީް މަޖިލީހުގް‬

‫ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްގް ާ‬ ‫‪( ް .49‬ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ދު‬
‫ނީްޢަދަ ް‬
‫ޤާނޫ ް‬

‫މންބަރުންގް‪(ް25%‬ފަންސަވީސްްއިންސައްތަ)ްއވ‪ް ް.‬‬

‫ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް އއްވސްް ޖަލްސާއއްް ފަށަންވާނީް މިް މާއްދާގް (ހ)ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނީްޢަދަދުްހަމަވާނަމައވ‪ް ް.‬‬
‫ގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާް ާ‬

‫(ން) ް ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުންްއއްވސްް ކަމއްް ފާސްކުރުމަށްް ވޯޓަށް ްއަހަންވާނީ‪ ،‬މިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނީްޢަދަދުްހަމަތޯްރިޔާސަތުންްބަލައި‪،‬‬
‫މާއްދާގް(ހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާް ާ‬

‫އްޢަދަދުްހަމަކަމަށްވާނަމައވ‪ް ް.‬‬

‫‪37‬‬
‫(ރ) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިްއހންްބަޔާންކޮށްފައިްވީނަމަވސްް‪ް،‬ރައްޔިތުންްއމައްޗަށްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޢަމަލުކުރުންް ލާޒިމުް އއްވސްް ކަމއްް ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުންް ފާސްކުރުމަށްް‬

‫ވޯޓަށްް އަހަންވާނީް މަޖިލީހުގް ޖުމްލަް މންބަރުންގްް½ (ދބައިކުޅަްްއއްބައި)ް‬

‫އަށްވުރް ގިނަް މންބަރުންް އް ވޯޓއްް ނަގާް ޖަލްސާގައިް ހާޒިރުވތިބޭް‬

‫ވަގުތއްގައވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނީް ޢަދަދުް ހަމަނުވުމުގް ސަބަބުންްްމަޖިލީހުގް‬

‫މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްގް ާ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޖަލްސާއއްް ނުބޭއްވިގންް އް ޖަލްސާް ފަސްކޮށްފިނަމަ‪ ،‬ނުވަތަް ޖަލްސާް‬

‫އް ޖަލްސާއަށްް ހާޒިރުވިް‬ ‫ނުބާއްވާގޮތަށްް ހަމަޖައްސައިފިކަމަށްވާނަމަ‪،‬‬

‫މންބަރުންނާއި‪ ،‬ހާޒިރުނުވާްމންބަރުންގްނަންްމަޖިލީހުގްއްދުވަހުގްޖަލްސާގް‬

‫ޔައުމިއްޔާގައިްބަޔާންކުރަންވާނއވ‪ް.‬އަދިްމަޖިލީހުގްޖަލްސާއަށްްހާޒިރުނުވވުނީް‬

‫ސަލާމާއިް ޗުއްޓީއާއިް މަޖިލީހުގް ރަސްމީް މަސައްކަތުގައިް ތިބުމުގް ސަބަބުންް‬

‫ކަމަށްވާނަމަްއކަންްޔައުމިއްޔާގައިްބަޔާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގައިްވޯޓއްްނގުމުގައިްވަކިް‬
‫މިްމާއްދާގައިްމިހންްއޮތްނަމަވސްް ާ‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގައިް‬
‫ޢަދަދއްް ކަނޑައޅިފައިވާް ކަންކަމުގައިް ޢަމަލުކުރާނީް ާ‬

‫ބަޔާންކޮށްފައިވާްގޮތުގމަތިންނވ‪.‬‬
‫ް‬

‫‪ ް .50‬ރައްޔިތުން ްއ ްމައްޗަށް ްޢަމަލުކުރުން ްލާޒިމުކުރާ ްއއްވސްކަމއްް ްރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހުންް‬ ‫ންް‬

‫ރައްޔިތު ް‬

‫ށްް‬
‫އމައްޗަ ް‬
‫ފާސްކުރުމަށްޓަކައިްވޯޓަށްްއަހަންވާނީްއްމަޖިލީހުގްޖުމްލަ ްމންބަރުންގް½ް(ދބައިކުޅަްް‬
‫ހޭް‬
‫ޢަމަލުކުރަންޖ ް‬
‫އއްބައި)ްްއަށްވުރްްގިނަްްމންބަރުންްްއްްވޯޓއްްްނަގާްްޖަލްސާއއްގައިްްހާޒިރުވތިބޭް‬
‫ން ް‬
‫ކަންކަ ް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް87‬ވަނަްްމާއްދާގްް(ށް)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްް‬
‫ވަގުތއްގައިްްކަމަށްްް ާ‬

‫ހިނދު‪" ،‬ރައްޔިތުންްްއމައްޗަށްްްްޢަމަލުކުރުންްްލާޒިމުކުރާްްއއްވސްްްކަމއް''ްްކަމަށްް‬

‫ޞދަށްޓަކައިްްބުނފައިްްއވަނީްްއަންނަނިވިްް‬
‫ޤ ަ‬
‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްމިްްގަވާއިދުގްްމަ ް‬

‫ކަންކަމަށވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނއްްފާސްކުރުމަށް‪.‬‬
‫ރައްޔިތުންްވަކިގޮތަކަށްްތަބާވުންްލާޒިމުކުރާް ާ‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނއްް‬
‫ރައްޔިތުންްްވަކިގޮތަކަށްްްޢަމަލުކުރުމަށްްްނުވަތަްްނުކުރުމަށްްްބާރުއަޅާްް ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފާސްކުރުމަށް‪.‬‬

‫‪38‬‬
‫ޤނޫނއްް‬
‫(ން) ް ރައްޔިތުންގްްއަތުންްްފައިސާއއްްްޚަރަދުކުރަންޖހޭކަމއްްްްހިމނޭްް ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފާސްކުރުމަށް‪.‬‬

‫ޤނޫނއްްފާސްކުރުމަށް‪ް.‬‬
‫(ރ) ް ރައްޔިތުންގްއަތުންްޓކުހއްްނގޭް ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނއްް‬
‫ވަކިކަމއްްކުރުމުންްނުވަތަްނުކުރުމުންްރައްޔިތަކުްކުށްވރިވުންްހިމނޭް ާ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފާސްކުރުމަށް‪.‬‬

‫ޤނޫނއްްްފާސްކުރުމަށް‪ް .‬‬
‫ޞްޒިންމާއއްްހިމނޭް ާ‬
‫ޝޚް ީ‬
‫ރައްޔިތަކުްއުފުލަންޖހޭް ަ‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްްްފަށަންވާނީ‪ ،‬ގަޑިޖހުމާއކުްް"بسم للا الرحمن الرحيم‪،‬‬ ‫‪( ް .51‬ހ) ް‬ ‫އިް‬

‫އްްފށުމާ ް‬
‫ޖަލްސާތަ ް‬

‫ން ް‬
‫ނިންމު ް‬
‫الحمد هلل والصالة والسالم على رسول للا وعلى آله وصحبه ومن وااله"ްމިް‬

‫ޞލަވާތުންނވ‪ްް.‬މިގޮތުގމަތިންްް‬
‫ޢިބާރާތުންްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްްކިޔާްްޙަމްދުްް ަ‬

‫ޞލަވާތް ްކިޔުމަށްފަހު ް"މަޖިލިސް ްފށުނީ" ްމިހން ްމަޖިލީހުގ ްރައީސްް‬

‫ޙަމްދު ް ަ‬

‫އިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްްނިންމަންވާނީ‪" ،‬والحمد هلل رب العالمين"ްމިްޢިބާރާތުންް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސްްޙަމްދުކުރުމަށްް ފަހުގައވ‪ .‬މިގޮތުގމަތިންްޙަމްދުކުރުމަށްފަހު‪،‬‬

‫ް"މަޖިލިސްްނިމުނީ"ްމިހންްމަޖިލީހުގްރައީސްްއިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޞލަވާތްްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްްކިޔަވާނީ‪،‬‬
‫(ން) ް މިްްމާއްދާގައިްްބަޔާންކުރާްްޙަމްދުްް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުންނަށްްއަޑުއިވޭވަރަށވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްް ހިނގަމުންދާކަމަށްް މިް ގަވާއިދުގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާް‬ ‫‪( ް .52‬ހ) ް‬ ‫ން ް‬

‫އްްނިމު ް‬
‫ޖަލްސާއ ް‬

‫ވަގުތުގް ތރޭގައިް‪ ،‬އް ވަގުތުް ހަމަވުމުގް ކުރިންް މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްް‬ ‫ް‬

‫ނިންމާލަންވާނީ‪ ،‬އަންނަނިވިްޙާލަތްތަކުގްތރއިންްޙާލަތއްްދިމާވުމުންނވ‪ް ް.‬‬

‫ޖަލްްސާގްއޖންޑާްނިމުމުން‪ް ް.‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދިމާްވާް ކަމއްގް ސަބަބުންް ޖަލްސާް ކުރިއަށްްްގންދވންް ނތްކަމަށްް‬ ‫‪.2‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރިޔާސަތަށްްފނުމުން‪ް ް.‬‬

‫ޖަލްްސާް ކުރިއަށްގންދވޭް މިންވަރަށްވުރް ބޮޑަށްް މަޖިލީހުގް ނިޒާމުް‬ ‫‪.3‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގއްލިއްޖކަމަށްްރިޔާސަތަށްްފނުން‪ް .‬‬

‫‪39‬‬
‫މިް މާއްދާގް (ހ)ް ގް ދަށުންް މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްް ނިންމާް ކޮންމް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޙާލަތއްގައިވސްްއ ްޖަލްސާއއްް ނިންމާލާް ސަބަބުްއް ޖަލްސާއއްް ނިންމުމުގް‬

‫ކުރިންްމަޖިލީހުގްރައީސްްއިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްް ނިމުމުންް‪ ،‬މަޖިލީހުގް ރައީސްް‪ ،‬މަޖިލިސްކުރާް މާލަމުންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުކުންނަންވާނއވ‪ް.‬މަޖިލީހުގްރައީސްްމަޖިލިސްކުރާްމާލަމުންްނުކުންނަންދންް‬

‫މންބަރުންްއްމންބަރއްގްގޮނޑީގައިްމަޑުކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މިް މާއްދާގް(ހ)ްގް(‪ް )1‬ވަނަް ނަންބަރާއި‪ް )2( ،‬ވަނަް ނަންބަރު ްއަދިް(‪ް)3‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވަނަް ނަންބަރުގް ދަށުން‪ ،‬މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްް ނިންމަންޖހިއްޖނަމަ‪ ،‬އް‬

‫ޖަލްސާތަކުގް ބަދަލުގައި‪ ،‬އހންް ްޖަލްސާތަކއްް މަޖިލީހުގް ރައީސަށްް‬

‫ބޭއްވިދާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހުންްއހންްގޮތަކަށްްކަނޑަނާޅާހާްހިނދަކު‪ ،‬މަޖިލީހުގްކޮންމްޖަލްސާއަކާް‬ ‫‪( ް .53‬ހ) ް‬ ‫ހާް‬

‫ޖަ ް‬
‫ރަނގަބީލު ް‬

‫ތު ް‬
‫ވަގު ް‬
‫ވިދިގން‪ ،‬އަންނަނިވިްވަގުތުތަކުގައި‪ ،‬ރަނގަބީލއްްޖަހަންވާނއވ‪ް .‬‬

‫ޖަްލްސާް ފށުމަށްްްކަނޑައޅިފައިވާް ގަޑިޖހުމުގްް‪(ްް5‬ފަހއް)ް މިނޓުް‬ ‫‪.1‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުރިން؛ ް‬

‫ޤނޫނީް ޢަދަދުްއް ޖަލްސާއއްްފށުމަށްް‬

‫ޖަްލްސާް ބޭއްވުމަށްް ބޭނުންވާް ާ‬ ‫‪.2‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަލާއިރުްހަމަނުވާނަމަް؛ ް‬

‫ޖަްލްސާގް ހުސްވަގުތުކޮޅުގް ވަގުތުް ހަމަވުމުގްް‪(ްް5‬ފަހއް)ް މިނޓުް‬ ‫‪.3‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުރިން؛ ް‬

‫އްއްވސްްްމައްސަލައއްގައިް ވޯޓއްް ނގުމުގްް‪(ްް5‬ފަހއް)ް މިނޓުް‬ ‫‪.4‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުރިން؛ ް‬

‫މަޖިލީހުގައިް ވޯޓއްް ނަގާް ވަގުތުް ވަކިް ޢަދަދަކަށްް މންބަރުންް އް‬ ‫‪.5‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީއާއި‪ ،‬މިް ގަވާއިދުންް‬

‫ޖަލްސާއަށްް ހާޒިރުވް ތިބުމަށްް ާ‬

‫ލާޒިމުކުރާް ޙާލަތުގައިް އް ޢަދަދަށްް މންބަރުންް ޖަލްސާއަށްްްހާޒިރުވް‬

‫ނތްކަމަށްވާނަމަ‪ް ް.‬‬

‫ޞތުގައިް‬
‫އއްވސް ްމައްސަލައއްގައި ްވާހަކަދއްކުމަށް ްމންބަރުންނަށް ްދޭް ްފުރު ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަނޑައަޅާފައިވާްވަގުތުްހަމަވުމުގް‪(ް1‬އކއް)ްމިނޓަށްްވއްޖކަންްރިޔާސަތުންް‬

‫‪40‬‬
‫އންގުމުގްްގޮތުންވސްްްރަނގަބީލއްްްޖަހަންވާނއވ‪ްް.‬އަދިްްއއަށްފަހުްްވަގުތުް‬

‫ހަމަވއްޖކަންްްއަންގައިދިނުމުގްްްގޮތުންްްރަނގަބީލުްްޖހުމާއކުްްްމައިކުގްްްއަޑުްް‬

‫އިދާރީްމޭޒުންްކަނޑާލަންވާނއވ‪ް .‬‬

‫(ން) ް މި ްމާއްދާގ ް(ހ) ްގައި ްބަޔާންކުރާ ްކޮންމ ްޙާލަތއްގައި ްރަނގަބީލު ްޖހުމުން‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އވަގުތަކުްްމަޖިލިސްކުރާްްމާލަމުންްްބޭރުގައިްްތިބިްްމންބަރުންް‪ ،‬މަޖިލިސްކުރާް‬

‫މާލަމަށްް ްވަދ‪ ،‬ކޮންމް ްމންބަރަކުވސްް ްއް ްމންބަރއްގްް ްގޮނޑީގައިް‬

‫އިށީންނަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްކޮންމްޖަލްސާއއްގައިވސްްއޖންޑާއއްްއޮންނަންވާނއވ‪ް.‬އަދިްއްް‬ ‫‪( ް .54‬ހ) ް‬ ‫ުގް‬

‫ޖަލްސާތަކ ް‬

‫ޑާ ް‬
‫އޖން ް‬
‫އޖންޑާއަށްްްމަޖިލީހުގްްރައީސާއިްްމންބަރުންްްއިޙްތިރާމުކުރަންވާނއވ‪ްް.‬އްް‬

‫އޖންޑާ ްކަނޑައަޅާނީ‪ ،‬މަޖިލީހުގް ްރައީސވ‪ް .‬އަދި ްއޖންޑާ ްކަނޑައޅުމަށްފަހުްް‬

‫ޞްޙާލަތއްްފިޔަވައިްއްއޖންޑާްޖަލްސާްފށުމުގްމަދުވގންް‪(ް6‬ހައއް)ް‬
‫ޚާއް ަ‬

‫ޝއިޢުކުރަންވާނއވ‪ް .‬‬
‫ގަޑިއިރުްކުރިންްމަޖިލީހުގްވބްސައިޓްގައިް ާ‬

‫ޖަލްސާގ ްއޖންޑާގައިް ްހިމަނާނީް ްއ ްޖަލްސާއއްގައިް ްނިންމުމަށް ްއދި‪ ،‬ނުވަތަް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުރުމަށްްްއދިްްްހުށަހަޅާްްކަންކަމވ‪ްް.‬އަދިްްއްްކަންކަންްްސާފުކޮށްްްއނގޭން‬

‫މިންވަރަށް‪ ،‬އަދި ްއް ްކަންކަން ްނިންމުމަށް ްނުވަތަ ްކުރުމަށް ްއދޭ ްތަރުތީބުވސްް‬

‫އޖންޑާގައިްއނގންްއޮންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް ކޮންމް ްޖަލްސާއއްގވސްް ްއޖންޑާ‪ ،‬އް ްޖަލްސާއަކަށްް ްހާޒިރުވތިބިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުންނަށްްފންނަގޮތަށްްހަމަޖައްސަންވާނއވް‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ ް .55‬ޖަލްސާއއްްހިނގަމުންދަނިކޮށް‪ ،‬މންބަރަކުްމަޖިލިސްކުރާްމާލަމުންްބޭރަށްްދާންވއްޖނަމަ‪،‬‬ ‫ންް‬

‫ޖަލްސާއި ް‬

‫ން ް‬
‫އިްވަނު ް‬
‫ނުކުތުމާ ް‬
‫ކޮޅަށްްްތދުވ‪ްް،‬ރިޔާސަތަށްްްއިޙްތިރާމުްްއަދާކުރުމަށްފަހުްްބޭރަށްްްދވިދާނއވ‪ްް.‬ހަމަްް‬

‫އފަދައިން‪ ،‬ޖަލްސާއއް ްހިނގަމުންދަނިކޮށް‪ ،‬މަޖިލިސްކުރާ ްމާލަމަށްްވަންނަްމންބަރުވސް‪،‬‬

‫ރިޔާސަތަށްްއިޙްތިރާމުްއަދާކުރުމަށްފަހު‪ ،‬ވަދވިދާނއވް‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ ް .56‬މަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްގައިްކުރުންްހުއްދަްނޫންްކަންކަންްތިރީގައިްއވަނީއވ‪ް ް.‬‬ ‫ުގް‬

‫މަޖިލީހ ް‬

‫އިް‬
‫ޖަލްސާއއްގަ ް‬

‫ންް‬
‫ންްހުއްދަނޫ ް‬
‫ކުރު ް‬

‫ން ް‬
‫ކަންކަ ް‬

‫‪41‬‬
 ‫ޖަލްސާް ްއަޑުއަހަންް ްއައިސްްް ްތިބޭް ްމީހުންް ްމަޖިލީހުގްް ްބަހުސްގައިް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބައިވރިކުރވނީކަމަށްްްބލވޭފަދަްްްގޮތަކަށްްްމަޖިލީހުގައިްްވާހަކަދއްކުންްްނުވަތަް‬

‫އފަދަްޢަމަލއްްހިންގުން‪ް ް.‬‬

‫މންބަރަކުްްވާހަކަދައްކަމުންްްގންދާއިރުްްއޭނާއަށްްްއުނދަގޫވދާފަދަްްއއްވސްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަމއްކުރުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މންބަރަކު ްވާހަކަދައްކަމުން ްގންދަނިކޮށް ްއ ްމންބަރަކާއި ްރިޔާސަތާ ްދމދުންްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުރަސްކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ތަް‬
‫ްނުވަ ް‬ ‫ޟކުރާކަންްް‬
‫ްއިޢުތިރާ ު‬ ‫ްމައްސަލައަކާމދުް‬ ‫(ރ) ް ހުށަހޅިފައިވާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުރުހުންފާޅުކުރާކަންްމަޖިލީހަށްްދއްކުމުގްގޮތުންްއއްވސްްލިޔުމއްްވީދާލުންްް‬

‫ނުވަތަްއއްލާލުން‪ް ް.‬‬

‫ފންްބުއިންްފިޔަވައިް‪ ،‬އއްވސްްްއއްޗއްްކއުމާއިްބުއިން‪ް ް.‬‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރަކުްލައިގންްހުންނަްހދުމުގައިްވަކިްޖަމާޢަތަކަށްްނުވަތަްވަކިްކަމަކަށްް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނިސްބަތްވާ ްބޖއް ްނުވަތަ ްނިޝާނއް ްޖހުމާއި‪ ،‬އހން ްމންބަރުންނަށް ްފންނަް‬

‫ގޮތަށްްއފަދަްއއްޗއްްގންގުޅުން‪ް .‬‬

‫ިބް‬
‫މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްްްހިނގަމުންދަނިކޮށްްްމަޖިލީހުގްްގޭގްްްތރޭގައިްްތ ް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހަށްްއަޑުއިވޭްވަރަށްްއަޑުގަދަކޮށްްވާހަކަދައްކައިްހީހދުން‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސްްވާހަކަދައްކަނިކޮށްްމންބަރުންްޖަލްސާއިންްބޭރަށްްނުކުތުންް‪ް .‬‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސކްރޓޭރިއޓްްްމދުވރިނުކޮށް‪ ،‬ޢާންމުކޮށްްްއއްވސްްްބާވަތއްގްްލިޔުމއްް‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުންނަށްްބހުން‪ް .‬‬

‫ށްް‬
‫(މ) ް މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްްްހިނގަމުންދާްްވަގުތއްގައި‪ ،‬ރިޔާސަތުގްްމޭޒުކައިރިއަ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އއްވސްް ްމންބަރަކުް ްއައުން‪( ް.‬ރިޔާސަތަށްް ްރައްދުކުރަންް ްބޭނުންވާް‬

‫މސޖއްވާނަމަ‪ ،‬އަމީންް ްޢާންމުް ްމދުވރިކޮށް‪ ،‬ލިޔުމުން‪ ،‬އް ްމސޖއްް‬

‫ރައްދުކޮށްދވިދާނއވ‪ް ް).‬‬

‫މންބަރަކު ްވާހަކައއް ްދއްކުމަށްފަހު‪ ،‬ވާހަކަދައްކާ ްނިމުމާއކުއކީގައި‪ ،‬މަޖިލިސްްް‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދޫކޮށްދިއުން‪ް ް.‬‬

‫(ދ) ް މޯބައިލްްްފޯނުްްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާތަކަށާއިްްމަޖިލީހުގްްކޮމިޓީތަކަށްްްވއްދުމަކީްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުއްދަކަމކވ‪ްް.‬ނަމަވސްް‪ ،‬ޖަލްސާގްްވަގުތާއިްްކޮމިޓީގްްވަގުތުގައިްްމޯބައިލްްް‬

‫‪42‬‬
‫ޝންްްބޭނުންކުރުމަކީްްމަނާކަމކވ‪ްް.‬ފޯނުކުރުމުގްް‬
‫ފޯނުންްްފޯނުކުރުމުގްްފަންކް ަ‬

‫ޝންްކަމަށްްބުނފައިްއވަނީްފޯނުކުރުމާއިްފޯނަށްްޖަވާބުދިނުމަށވ‪ް ް.‬‬
‫ފަންކް ަ‬
‫ް‬

‫ސް ް‬
‫‪ް .16‬މަޖިލީހުގްބަހު ް‬

‫މަޖިލީހުގައިްްހިނގަމުންދާްްބަހުސއްގައިްްމންބަރަކުްްބައިވރިވްްްވާހަކަދައްކަންް‬ ‫‪( ް .57‬ހ) ް‬ ‫ން ް‬

‫ށްްއދު ް‬
‫ފުރުޞަތަ ް‬

‫ބޭނުންވާކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬މައިކްްްސިސްޓަމްްްމދުވރިކޮށް‪ ،‬އކަމަށްްްއދޭނީއވ‪ް.‬‬

‫ށްް‬
‫ވާހަކަދއްކުމަށްްްއދޭްްމންބަރުންގްްތަރުތީބު‪ ،‬މަޖިލީހުގްްްމންބަރުންނަ ް‬

‫ސްކްރީނަކުންް ްފންނަންް ްހުންނަގޮތް‪ ،‬ވީވަރަކުންް ްމަޖިލީހުގް ްރައީސްް‬

‫ހަމަޖައްސައިދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ވާހަކަދއްކުމަށްްްބޭނުންވާްްމންބަރުްްވާހަކަދައްކާނީްްއްްމންބަރއްގްްމައިކްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސިސްޓަމްްްބޭނުންކޮށްގންް‪ ،‬ކޮޅަށްްްތދުވހުރގންނވ‪ްް.‬ކޮޅަށްްްތދުވހުރް‬

‫ވާހަކަދއްކުމަށްްްއުޒުރުވރިވާްްމންބަރަކުްްމަޖިލީހުގްްރައީސްގްްްހުއްދައާއކު‪،‬‬

‫އިށީންދްއިނދގންްވާހަކަދއްކުމަކީްހުއްދަކަމކވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ ް .58‬މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގައިްްވާހަކަދއްކުމުގައިް‪ ،‬ކޮންމްްމންބަރަކުވސްްްއަންނަނިވިްް‬ ‫ުގް‬

‫ވާހަކަދއްކުމ ް‬

‫ބު ް‬
‫އަދަ ް‬
‫އުސޫލުތަކަށްްތަބާވާންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މންބަރަކުްްވާހަކަދައްކަމުންދާްްްވަގުތުްްއޭނާއާއިްްމަޖިލީހުގްްްރައީސާދމދުް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އއްވސްްހުރަހއްްނުހުރުމާއި‪ ،‬މންބަރަކުވސްްއދމދުންްހުރަސްްނުކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ހުށަހޅިފައިވާްމައްސަލައއްގްމައްޗަށްްމންބަރުންގްވާހަކަްބިނާކުރުން‪ް ް.‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ން) ް އިސްލާމްދީނުގްް ްއަސްލުތަކާްް ްޚިލާފުނުވ‪ ،‬ދިވހިރާއްޖޭގައިްް ްބަސްމޮށުމުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަދަބުތަކަށްްްޙުރުމަތްތރިކޮށްްްހިތައިގން‪ ،‬މަޖިލީހާއިްްމަޖިލީހުގްްއއްވސްްް‬

‫މންބަރއްގްޢިއްޒަތާއިްކަރާމަތަށްްއުނިކަމއްްނާންނާންގޮތުގމަތިން‪ ،‬ޖަލްސާގް‬

‫ރިޔާސަތާްމުޚާޠަބުކޮށް‪ ،‬ވާހަކަދއްކުން‪ް .‬‬

‫(ރ) ް މންބަރއްގްނަންގަންނަންްޖހިއްޖނަމަްނަންގަންނަންވާނީ‪ ،‬އިޙްތިރާމާއކުގައިް‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް"އްމންބަރއްގްދާއިރާއާްހަވާލާދީ‪ ،‬އްދާއިރާގްޢިއްޒަތްތރިްމންބަރު‪ ،‬އހންްް‬

‫ބުނުމަށްފަހު‪ ،‬ދންްްއްްމންބަރއްގްްނަން"ްްނުވަތަްްް"ޢިއްޒަތްތރިްްމންބަރު‪،‬‬

‫އހންްބުނުމަށްފަހުް‪ ،‬ދންްއްމންބަރއްގްނަން"ްކިޔާްއުސޫލުންނވ‪ް.‬‬

‫‪43‬‬
 ‫ް‬

‫‪ ް .59‬މންބަރަކުްވާހަކަދައްކަމުންްދަނިކޮށްްއަންނަނިވިފަދަްކަމއްްދިމާވއްޖނަމަް‪ ،‬އްމންބަރަކުްް‬ ‫ންް‬

‫ވާހަކަދައްކަމު ް‬

‫ށްް‬
‫ދަނިކޮ ް‬
‫ދައްކަމުންދިޔަްވާހަކަްހުއްޓާލައި‪ ،‬އިށީންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ން ް‬
‫އިށީންނަންޖހު ް‬

‫މިްްގަވާއިދުގްް‪ްް60‬ވަނަްްމާއްދާގްްދަށުންްްމންބަރއްގްްވާހަކަްްހުއްޓާލުމަށްް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސްްއންގުން‪ް ް.‬‬

‫އހންްމންބަރަކުްނިޒާމީްމައްސަލައއްްނގުން‪ް ް.‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ން) ް މަޖިލީހުގްރައީސްްގޮނޑިންްތދުވުން‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް‬

‫މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްގައިް މންބަރަކުް ދައްކަމުންދާް ވާހަކައއް‪ް ،‬އަންނަނިވިް‬ ‫‪( ް .60‬ހ) ް‬ ‫މންބަރަކުް ް‬

‫ދާ ް‬
‫ދައްކަމުންގން ް‬
‫ސަބަބުތަކުގް ތރއިންް ސަބަބަކާހުރ‪ް ،‬ހުއްޓާލުމަށްް މަޖިލީހުގް ރައީސަށްް‬
‫ވާހަކައއްް‬
‫އންގިދާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ށް ް‬
‫ހުއްޓާލުމަ ް‬
‫‪ ް .1‬އިސްލާމްދީނުގްއަސްލަކާްޚިލާފުވާގޮތަށްްދައްކާްވާހަކައަކަށްވުން؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ން ް‬
‫އންގު ް‬

‫‪ ް .2‬މަޖިލީހުގައިް ވާހަކަދއްކުމުގް އަދަބުތައްް ކަމަށްް މިް ގަވާއިދުގައިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޟވާްގޮތަށްްދައްކާްވާހަކައަކަށްވުން؛ ް‬
‫ބަޔާންކުރާްކަމަކާްތަޢާރު ު‬

‫‪ ް .3‬އޖންޑާގައިް ހިމނިގންވާް ކަމަކާް ްގުޅުމއްނތްް ގޮތަށްް ދައްކާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވާހަކައަކަށްވުން‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގްދަށުން‪ ،‬މންބަރއްގްވާހަކަްހުއްޓާލުމަށްްމަޖިލީހުގްރައީސްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަންގާނަމަ‪ ،‬އްވާހަކައއްްހުއްޓާލުމަށްްއަންގާްސަބަބު‪ ،‬މިްގަވާއިދަށްްހަވާލާދީ‪،‬‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސްްސާފުކޮށްްބަޔާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްގްދަށުން‪ ،‬މންބަރއްގްވާހަކަްހުއްޓާލުމަށްްމަޖިލީހުގްރައީސްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަންގައިފިނަމަ‪ ،‬އްމންބަރަކުްއިށީންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިން‪ ،‬މންބަރއްގްްވާހަކަްްްހުއްޓާލުމަށްްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އްް ްމންބަރަކުްް‬ ‫މަޖިލީހުގް ްރައީސްް ްމންބަރަކަށްް ްއަންގައިފިނަމަ‪،‬‬

‫ބޭނުންކުރަމުންދިޔަްމައިކުގްއަޑުްްއިދާރީްމޭޒުންްކަނޑާލަންވާނއވ‪ް .‬‬

‫‪44‬‬
 ‫ލަ ް‬
‫‪ .17‬ނިޒާމީްމައްސަ ް‬

‫މަޖިލީހުގްްމންބަރަކުްްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގްްތރޭގައިްްވާހަކަދއްކުމުގައި‪،‬‬ ‫‪( ް .61‬ހ) ް‬ ‫ލަ ް‬

‫މީްމައްސަ ް‬
‫ނިޒާ ް‬

‫މަޖިލީހުގްގަވާއިދުގައިްްކޮށްގންްްނުވާނކަމަށްްްބަޔާންކޮށްފައިވާްކަމއްްްކޮށްފިނަމަް‬

‫ނުވަތަްމަޖިލީހުގްގަވާއިދާްޚިލާފުވއްޖނަމަ‪ ،‬އކަންްއްމންބަރަކަށްްމަޖިލީހުގް‬

‫ރައީސް ްއަންގަންވާނއވ‪ް .‬އކަން ްއންގުމާއކު ްއ ްމީހަކު ްކުރަމުންދިޔަ ްކަމއްްް‬

‫ހުއްޓާލަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގައިްްމަޖިލީހުގްްގަވާއިދާްްޚިލާފުްްޢަމަލއްްްމަޖިލީހުގް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައީސްްްނުވަތަްްމންބަރަކުްްކޮށްފިކަމަށްްްމންބަރަކަށްްްފނިއްޖނަމަ‪ ،‬ނިޒާމީްް‬

‫މައްސަލައއްގްްގޮތުގައިްްއކަންްްމަޖިލީހުގްްސަމާލުކަމަށްްްއްްމންބަރަކުް‬

‫ގންނަންވާނއވ‪ް.‬މަޖިލީހުގްސަމާލުކަމަށްްއކަންްގނައުމަށްްހަދާނގޮތަކީ‪ ،‬އަތްް‬

‫އުފުލާލުމަށްފަހުްް"ޢިއްޒަތްތރިްރައީސްްނިޒާމީްްމައްސަލައއް"ްމިހންްހަރުއަޑުންް‬

‫ބުނުމވ‪ް ް.‬‬

‫ކުް‬
‫(ން) ް ނިޒާމީްްމައްސަލައއްްްދިމާވއްޖކަންްްމަޖިލީހުގްްސަމާލުކަމަށްްްމންބަރަ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގނސްފިކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬މަޖިލީހުގް ްރައީސްް ްއ ްނިޒާމީ ްމައްސަލަ ްނގި ްމންބަރުްް‬

‫ޞތުްްދީ‪ ،‬އކަމަކާމދުް‪ ،‬އވަގުތު‪ ،‬ގޮތއްް‬

‫އކަމއްްްބަޔާންކޮށްދިނުމަށްްްފުރު ަ‬

‫ނިންމަންވާނއވ‪ް .‬އގޮތުން ްނިންމާ ްނިންމުމއްގައި‪ ،‬އ ްމައްސަލަ ްމންބަރަކަށްް‬

‫ނިސްބަތްވާނަމަ‪ ،‬އްްނިސްބަތްވިްްްމންބަރު‪ ،‬ނިޒާމާްްޚިލާފުނުވާކަމަށްްްމަޖިލީހުގް‬

‫ށްް‬
‫ރައީސްްްނިންމައިފިކަމަށްވާނަމަް‪ ،‬އްްމންބަރަކުްްކުރަމުންދިޔަްްކަމއްްްކުރިއަ ް‬

‫‪ް.‬އނޫންްްޙާލަތއްގައިްްއޭރުްްކުރަމުންދިޔަްްކަންތައްްްދންްއިތުރަށްް‬
‫ގންދވިދާނއވ ް‬

‫ކޮށްގންނުވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މިްމާއްދާގް(ނ)ްގައިްއހންްއޮތްްނަމަވސް‪ ،‬ޖަލްސާއއްގައިްނިޒާމީްމައްސަލަް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތަކުރާރުކޮށްްމންބަރުންްްނަގަނީ‪ ،‬އަންނަނިވިްކަންކަމާްގުޅޭގޮތުންްނުވަތަްއއިންް‬

‫ޙާލަތއްގައިކަމަށްްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްފނިއްޖނަމަ‪ ،‬ނިޒާމީްމައްސަލަްނގުމުންް‬

‫އކަމަށް‪ ،‬ސަބަބުްްބަޔާންކޮށް‪ ،‬ސަމާލުކަންްްނުދިނުމުގްްއިޚްތިޔާރުްްމަޖިލީހުގް‬

‫ރައީސަށްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬ސުވާލުކުރުމަށް‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪45‬‬
 ‫‪ ް .2‬މންބަރަކުްދައްކަމުންދާްވާހަކައަކަށްްރައްދުދިނުމަށް‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬ޖަލްސާގްމަސައްކަތްްހުއްޓުވުމަކަށްްގނައުމަށް‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .4‬މަޖިލީހުންްބޭރުގައިްހިނގާފައިވާްްކަމއްްސަމާލުކަމަށްްގނައުމަށް‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .5‬އިދާރީްމަޢުލޫމާތއްްސާފުކުރުމަށް‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .6‬ގޮތއްްކަނޑައަޅައިްނިމިފައިވާްނިޒާމީްމައްސަލައއްްތަކުރާރުކުރުމަށް‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .7‬މަޖިލީހުގްރައީސްްވާހަކަދައްކަމުންްދަނިކޮށް‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .8‬ދިވހިރާއްޖޭގްްޖުމްހޫރިއްޔާގްް ާ‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް84‬ވަނަްްމާއްދާގައިްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަޔާންކުރާ ްގޮތުގމަތިން ްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ްރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހަށްް‬

‫ރިޔާސީްބަޔާންްއިއްވާްޖަލްސާްހިނގަމުންދާްވަގުތު‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .9‬ދިވހިރާއްޖޭގްޖުމްހޫރިއްޔާގް ާ‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގް‪ް114‬ވަނަ ްމާއްދާގައިްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއާއިް‬ ‫ްގޮތުގމަތިންް‬ ‫ބަޔާންކުރާް‬

‫ޤމުގްްހުވައިކުރުމުގްްްޖަލްސާއއްް‬
‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްްނައިބުްްްމަ ާ‬

‫ހިނގަމުންދާްވަގުތު‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .10‬މި ްގަވާއިދުގ ް‪ް 32‬ވަނަ ްމާއްދާގ ް(ށ) ްގައި ްބަޔާންކުރާ ްގޮތުގމަތި ް‬

‫ންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރިޔާސީްބަޔާނަށްްދޭްޖަވާބުްމަޖިލީހަށްްއިއްވާްވަގުތު‪ް ް.‬‬

‫ޤރީރުްް‬
‫ޤއުމއްގްްޢިްއްޒަތްތރިއަކުްްްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގައިްްތަ ު‬
‫ބޭރުްް ަ‬ ‫‪.11‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުރަމުންދާްވަގުތު‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .12‬ވޯޓަށްްްއހުމަށްްްރަނގަބީލުްްޖަހާފައިވަނިކޮށްްްއަދިްްވޯޓުްްނަތީ ް‬
‫ޖާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިޢުލާންކޮށްްނުނިމނީސްްއްދމދު‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ރ)ްްގްް(‪ްް)12‬ވަނަްްނަންބަރުގައިްްއހންްްްބަޔާންކޮށްފައިް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވީނަމަވސް‪ ،‬ވޯޓއްްނަގަނިކޮށްްދިމާވާްމައްސަލައަކާްގުޅިގންްއްްމައްސަލައއްް‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސްގްސަމާލުކަމަށްްގނައުމަށްޓަކައި‪ ،‬އްމައްސަލައއްްމަޖިލީހުގް‬

‫އް‬
‫އަމީންްްޢާންމަށްްްހުށަހޅުންްްމިްްމާއްދާްްހުރަހއްނާޅައވ‪ްް.‬އގޮތުންްް ް‬

‫ށްް‬
‫މައްސަލައަކާމދުްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްްނިންމާްްގޮތއްްްއްްްމންބަރަކަ ް‬

‫އަންގަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫‪46‬‬
 ‫ން ް‬
‫‪ .18‬ސުލޫކީްކަންކަ ް‬

‫މަޖިލީހުގްްރައީސްްްމަޖިލީހަށްްްކަމއްްްހުށަހަޅަމުންދާްްވަގުތުްްނުވަތަްްމަޖިލީހާް‬ ‫‪( ް .62‬ހ) ް‬ ‫މީް‬

‫އްްނިޒާ ް‬
‫ބައ ް‬

‫ލު ް‬
‫އުސޫ ް‬
‫ވާހަކަދައްކަމުންދާްްވަގުތުްްއއްވސްްްމންބަރަކުްްމަޖިލިސްްްދޫކޮށްްްގޮސްގންް‬

‫ނުވާނއވ‪ް.‬މަޖިލީހުގްމންބަރަކުްްވާހަކަދައްކަމުންދާްދަނޑިވަޅއްގައިްމަޖިލީހުގް‬

‫ރައީސާްްއްްމންބަރަކާްްދމދުްްހުރަސްވާގޮތަށްްްމންބަރަކުްްހިނގައިގންްް‬

‫ްް ް‬ ‫ނުވާނއވ‪ް.‬‬

‫ވޯޓއްްްނަގަމުންދާްްދަނޑިވަޅުްްްނުވަތަްްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްްްހިނގަމުންދާް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދަނޑިވަޅުްމަޖިލީހުގްއަމީންްޢާންމުގްމޭޒުގްކައިރިއަށްްއއްވސްްމންބަރަކުްް‬

‫ގޮސްގންްނުވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ރުް‬
‫(ން) ް ދައްކަމުންދާްްވާހަކައަކާްްގުޅިގންްްއިތުރުްްމަޢުލޫމާތުްްދިނުމަށްްްއިތު ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވަސީލަތއްގ ްބޭނުން ްހިފާކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އކަމއް ްއއީ‪ ،‬ކުރަން ްއންމ ްރަނގަޅުް‬

‫ޟކޮށްފިްް‬
‫ކަމއްް ްނޫންކަމަށްް ްމންބަރަކަށްް ްފނިގންް ްއކަމަށްް ްއިޢުތިރާ ު‬

‫ންް ްމަޖިލީހަށްްް‬
‫ކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬ބަހުސްކުރުމއްނތިް ްނަގާް ްވޯޓަކުންް ްއކަ ް‬

‫ނިންމިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ުވް‬
‫(ރ) ް މަޖިލީހުގްރައީސްްވާހަކަދައްކަމުންދާްދަނޑިވަޅއްގައިްމންބަރުންްްކޮޅަށްްތދ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އުޅުމާއިްްމަޖިލީހުގްްްޖަލްސާއަށްްްްއުނދަގޫވދާންްްފަދަްްގޮތަކަށްްްްވާހަކަދައްކާް‬

‫ހަދައިގންނުވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ތާް‬
‫މންބަރަކުްްވާހަކަދައްކަމުންދާްްްދަނޑިވަޅއްގައިްްއްްްމންބަރަކާްްރިޔާސަ ް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދޭތރއިންްހުރަސްކުރުމާއިްއްމންބަރަކުްވާހަކަދއްކުންްކުރިއަށްްގންދިއުމަށްް‬

‫ހުރަސްއޅޭްފަދަްކަމއް‪ ،‬ނިޒާމީްމައްސަލައއްްނގުމުގްގޮތުންްނޫންްގޮތއްގައިް‬

‫ކޮށްގންނުވާނވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގައިްްހިނގަމުންދާްްމައްސަލައއްގައި‪ްް،‬މންބަރއްގްްްސީދާްްޒާތީް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތަް‬
‫ޞލަޙަތއް ްއޮތް ްމންބަރަކު ްނުވަ ް‬
‫ޞލަޙަތއް ްއޮތް ްނުވަތަ ްސީދާ ްމާލީ ްމަ ް‬
‫މަ ް‬

‫ޞލަޙަތއްްްއޮތްްްމީހަކު‪ ،‬އް‬
‫ޤމަކާގުޅޭްްމަ ް‬
‫އަދާކުރާްްވަޒީފާއަކާްްނުވަތަްްމަ ާ‬

‫މައްސަލައިގައިްވޯޓުދީގންްނުވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪47‬‬
‫ޞލަޙަތުްޙިމާޔަތްކުރުންކަމުގައިްްބލވނީްމންބަރަކުްކުރާް‬
‫‪ ް .63‬މަޖިލީހުގްމންބަރއްގްޒާތީްމަ ް‬ ‫ްގް‬
‫މންބަރއ ް‬

‫ތުް‬
‫ޞްލަޙަ ް‬
‫މަ ް‬
‫ޢަމަލއްގްްސަބަބުންްްނުވަތަްްމަޖިލީހުގްްމަސައްކަތާްްގުޅޭގޮތުންްްްއިޚްތިޔާރުކުރާްްގޮތއްގް‬
‫ންް‬
‫ޙިމާޔަތްކުރު ް‬
‫ސަބަބުންްްސީދާގޮތުންްްނުވަތަްްްނުސީދާގޮތުންްްއަންނަނިވިްްްކަންކަމުންކުރްްކަމަކަށްް‬
‫ޭން‬
‫އިްބލވ ް‬
‫ކަމުގަ ް‬
‫މަގުފަހިވާކަމަށްްވާނަމައވ‪ް ް.‬‬ ‫އް ް‬
‫ޙާލަތްތަ ް‬

‫ތަް‬
‫މަޖިލީހުގްމންބަރއްގްމިލްކިއްޔާތުގައިްހުރިްމުދަލއްގްއަގުްމަތިވުމަށްްނުވަ ް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އގޮތުގައިްއްއަގުްދމހއްޓުމަށް‪.‬‬

‫މަޖިލީހުގްްމންބަރއްގްްމާލީްްޒިންމާއއްކަމުގައިވާްްޒިންމާއއްްްްނތިދިއުމަށްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުވަތަްއްޒިންމާގްނިސްބަތްްކުޑަވގންްދިއުމަށް‪ް.‬‬

‫(ން) ް ތިމާއަށްްކުރިންނތްްމާލީްޙައްޤއްްތިމާއަށްްއަލަށްްލިބިދިނުމަށް‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ރ) ް ތިމާއަށްްލިބޭްއާމްދަނީއއްްއިތުރުވގންދިއުމަށް‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތަް‬
‫ޖަމްޢިއްޔާއއް‪ްް،‬ޖަމާޢަތއް‪ ،‬ޓްރޭޑްްްޔޫނިއަނއް‪ ،‬ޕާޓްނަރޝިޕއްްްނުވަ ް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އނޫންވސް ްއފަދަ ްމަސައްކަތއް ްހިނގަމުންދާ ްތަނއްގ ްއިސްވރިޔަކަށްވުމަށްް‬

‫ޤމަކަށްްޢައްޔަންވުމަށް‪ް.‬‬
‫ނުވަތަްނުފޫޒުްފޯރުވޭފަދަްމަ ާ‬

‫ޞލަޙަތުް ޙިމާޔަތްކުރަންް މަސައްކަތްކުރަނީް‬

‫‪ ް .64‬މަޖިލީހުގް މންބަރަކުް އޭނާގް އަމިއްލަް މަ ް‬ ‫ްގް‬
‫މންބަރއ ް‬

‫ތުް‬
‫ޞްލަޙަ ް‬
‫މަ ް‬
‫ކަމުގައިްއަންނަނިވިްޙާލަތްތަކުގައއްްނުބލވޭނއވ‪ް ް.‬‬
‫ންް‬
‫ޙިމާޔަތްކުރު ް‬
‫ޤނޫނއްގައިް ބަޔާންކުރާް ކަމއްް މަޖިލީހުގް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގައިް ނުވަތަް ާ‬
‫ާ‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬
‫ޭން‬
‫އިްނުބލވ ް‬
‫ކަމުގަ ް‬
‫މންބަރއްގްހައިސިއްޔަތުންްކުރުން‪ް.‬‬ ‫އް ް‬
‫ޙާލަތްތަ ް‬

‫މަޖިލީހުގް މންބަރަކު‪ ،‬އް ޢަމަލުކުރިް ގޮތަކީް އޭގް ސަބަބުންް ވަކިް މީހަކަށްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފައިދާވުމަށްވުރްބޮޑަށްްގިނަްރައްޔިތުންތަކަކަށްްއޭގްފައިދާްލިބޭކަމަކަށްވުން‪.‬‬

‫(ން) ް މަޖިލީހުގްމންބަރަކަށްް ފައިދާއއްވުމާްއކުއކީގައިް‪ ،‬އް ގިންތީގައިް ތިބިް ގިނަް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައްޔިތުންތަކަކަށްްއޭގްފައިދާްލިބޭކަމަކަށްވުން‪ް.‬‬

‫ރައީސްް‬ ‫މަޖިލީހުގް‬ ‫ދމިއޮތްހާް ްހިނދަކުް‪،‬‬ ‫ޖަލްސާއއްް‬ ‫މަޖިލީހުގް‬ ‫‪( ް .65‬ހ) ް‬ ‫މަޖިލީހުގްރައީސްގް‬

‫އަމުރަށްްމންބަރުންް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީއާއިްމިްގަވާއިދާްއއްގޮތްވާްގޮތުގމަތިންްކުރާްކޮންމްއަމުރަކަށްް‬
‫ާ‬
‫ން ް‬
‫ކިޔަމަންވު ް‬
‫މންބަރުންްފުރިހަމައަށްްކިޔަމަންވާންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިް ގަވާއިދުގައިވާް ގޮތުގމަތިންް މަޖިލީހުގް ރައީސްް ކުރާ ްއަމުރަކަށްްމންބަރަކުް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކިޔަމަންނުވއްޖނަމަ‪ ،‬ކިޔަމަންވުމަށް‪ ،‬އް މންބަރަކަށްް މަޖިލީހުގް ރައީސްް‬ ‫ް‬

‫‪48‬‬
 ‫ޞޙަތްތރިވާންވާނއވ‪ް.‬މިކަމަށްްމަޖިލީހުގްރައީސްްބޭނުންކުރާންޢިބާރާތަކީް‬
‫ނަ ޭ‬

‫"ް (އް މންބަރއްގް ދާއިރާގް ނަންް އިއްވުމަށްފަހު)ް ޢިއްޒަތްތރިް މންބަރުް‬

‫ޞޙަތްތރިވަން"‪ް ް.‬‬
‫ގަވާއިދަށްްޙުރުމަތްތރިކޮށްްހިއްތވުމަށްްނަ ޭ‬

‫ޞޙަތްތރިވުމުންވސްް މންބަރަކުް‬
‫(ން) ް މިް މާއްދާގް (ށ)ް ގައިވާް ފަދައިންް ނަ ޭ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކިޔަމަންނުވއްޖނަމަ‪ ،‬މަޖިލީހުގް ރައީސްް އޭނާއަށްް އިންޒާރުކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫މިކަމަށްްމަޖިލީހުގްރައީސްްބޭނުންކުރާންޢިބާރާތަކީް"(އްމންބަރއްގްދާއިރާގް‬

‫ނަންް އިއްވުމަށްފަހު)ް ޢިއްޒަތްތރިް މންބަރުް ގަވާއިދަށްް ޙުރުމަތްތރިކޮށްް‬

‫ހިއްތވުމަށްްއަދިވސްްއއްފަހަރުްދަންނަވަން‪ް.‬ދންްޖހޭނީްނަންްއިއްވަން"‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މިް މާއްދާގް (ނ)ް ގައިވާް ގޮތުގމަތިން‪ ،‬އިންޒާރުކުރުމުންވސްް‪ ،‬އް މންބަރަކުް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކިޔަމަންނުވއްޖނަމަ‪ ،‬މަޖިލިސްްދޫކޮށްފައިްދިއުމަށްްއްމންބަރަކަށްްއންގުމުގް‬

‫އިޚްތިޔާރުްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލިސްް ދޫކޮށްދިއުމަށްް މންބަރަކަށްް އންގުމަށްް މަޖިލީހުގް ރައީސްް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބޭނުންކުރާންޢިބާރާތަކީް"އަޅުގަނޑުްމިްއިއްވަނީް(މަޖިލީހުގައިްއްމންބަރއްް‬

‫ހިމނިގންވާް ދާއިރާގް ނަން)‪ ،‬ޢިއްޒަތްތރިް މންބަރުް (މންބަރުގް ނަން)ް ގް‬

‫ނަންް"‪ް ް.‬‬

‫މިް މާއްދާގް(ބ)ް ގައިވާް ގޮތުގމަތިން‪ ،‬މަޖިލީހުގް ރައީސްްމންބަރއްގް ނަންް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިއްވައިފިނަމަ‪ ،‬އް މންބަރަކަށްް ޖަލްސާގް ބާކީް އޮތްް ބައިގައިްްބައިވރިވުމުގް‬

‫ޙައްޤުްގއްލޭނއވ‪ް.‬އަދިް‪ ،‬އްމންބަރަކުްވަގުތުންްޖަލްސާްދޫކޮށްްދާންވާނއވ‪ް .‬‬

‫މިް މާއްދާގް(ބ)ް ގައިވާް ގޮތުގމަތިން‪ ،‬މަޖިލީހުގް ރައީސްްމންބަރއްގް ނަންް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިއްވުމުންް އް މންބަރަކުް ޖަލްސާް ދޫކޮށްް ދިއުމަށްްްއިންކާރުކޮށްފިނަމަ‪ ،‬މިް‬

‫ގަވާއިދުގް ބޭނުމަށް‪ ،‬އް މންބަރަކުް ޖަލްސާއަށްް ހާޒިރުވނތްކަމަށްް ބަލައި‪ ،‬އް‬

‫ޖަލްސާްކުރިއަށްްގންދިއުމުގްބާރުްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްް ކުރިއަށްގންދވންްނތްް މިންވަރަށްް މަޖިލީހުގް ނިޒާމުް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގއްލިއްޖކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬މަޖިލީހުގްޖަލްސާްއހންްވަގުތަކަށްްފަސްކުރުމުގްބާރުް‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސަށްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬
‫ް‬

‫‪49‬‬
‫ޤދަރާއިް‬
‫މންބަރުންގްްޢަމަލުތައްްްއަބަދުވސްްްބަހައްޓަންވާނީްްމަޖިލީހުގްް ަ‬ ‫‪( ް .66‬ހ) ް‬ ‫ްގް ް‬
‫މންބަރުނ ް‬

‫އް ް‬
‫ކީްހަމަތަ ް‬
‫ސުލޫ ް‬
‫ޝރަފާއިްްކަރާމާތާއިްްއަބުރުްްްދމހއްޓޭންްގޮތއްގމަތިންނވ‪ްް.‬މަޖިލީހުގްް‬
‫ަ‬

‫ގަވާއިދުގްރޫޙަށްްމަޖިލީހުގްމންބަރުންްއަބަދުވސްްއިޙްތިރާމުކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫ޤްފައިދާއއްްނުވަތަްމާލީް‬
‫ޤމުގްހައިސިއްޔަތުންްނުޙައް ު‬
‫މަޖިލީހުގައިްްއަދާކުރާްމަ ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލަޙަތއްްނުވަތަްއުޖޫރައއްްްއއްވސްްފަރާތަކުންްހޯދައިގންްނުވާނއވ‪ް.‬‬
‫މަ ްް‬

‫ހަދިޔާް‬ ‫(ން) ް ޢާންމުް ްކޮމިޓީންް ްކަނޑައަޅާްް ްއުސޫލުތަކއްގމަތިންް ްމނުވީ‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤބޫލުކޮށްގންނުވާނއވ‪ް.‬‬
‫ަ‬

‫ށްް‬
‫(ރ) ް ޢާންމުްްކޮމިޓީންްްކަނޑައަޅާްްއުސޫލުތަކއްގމަތިންްްމނުވީ‪ ،‬އަގުްްލިބޭގޮތަ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އްް‬
‫ތަނއްގައި ްވާހަކަދައްކައި‪ ،‬ނޫސްމަޖައްލާއަށް ްލިޔ ްއފަދަ ްއއްވސް ްޙަރަކާތ ް‬

‫ހިންގައިގންްނުވާނއވް‪ް.‬‬

‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްރަސްމީްްލިޔުމއްކަންްްދޭހަވާގޮތަށްްްއއްޗއްގައިްް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤ‪ ،‬މންބަރަކުްްއހންް‬
‫ސޮއިކުރުމުގްްނުވަތަްްނިޝާނއްްްބޭނުންކުރުމުގްްޙައް ުް‬

‫އއްވސްްފަރާތަކަށްްދީގންނުވާނއވ‪ް.‬‬

‫ސިއްރުްްމަޢުލޫމާތުްްމންބަރަކަށްްްލިބުމުގްްކުރިންްްނުވަތަްްހޯދުމުގްްކުރިންްް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަންނަނިވިްްއަހުދުވ‪ ،‬އްްއަހުދުގްްލިޔުމުގައިްްސޮއިކޮށްްްމަޖިލީހުގްްރައީސަށްް‬

‫ރައްދުކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ް"ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްމންބަރއްގްްހައިސިއްޔަތުންްްއަދާކުރާްްވާޖިބުް‬

‫އަދާކުރުމުގައިްްސިއްރުްްމަޢުލޫމާތުގްްގޮތުގައިްްއަހުރންނަށްްްލިބޭްްމަޢުލޫމާތުް‬

‫ނުވަތަްްފންނަްްމަޢުލޫމާތުްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްގަވާއިދުްްހުއްދަކުރާްް‬

‫ގޮތއްގމަތިންްްމނުވީ‪ ،‬އހންްްްއއްވސްްްފަރާތަކަށްްްދޫނުކުރުމަށްްްއަހުރންް‬

‫އަހުދުވަމވ‪ް".‬‬
‫ް‬

‫ން ް‬
‫ލީްބަޔާ ް‬
‫ތަްމާ ް‬
‫ންްނުވަ ް‬
‫ާގްބަޔާ ް‬
‫އިްފައިސ ް‬
‫‪ .19‬މުދަލާ ް‬
‫ް‬
‫‪ ް .67‬މަޖިލީހުގްމންބަރުންގްމުދަލާއިްްފައިސާގްބަޔާންްނުވަތަްމާލީްބަޔާންްތައްޔާރުކުރަންވާނީ‪،‬‬ ‫އިް‬
‫ްގްމުދަލާ ް‬
‫މންބަރުނ ް‬

‫ންް‬
‫ާގްބަޔާ ް‬
‫ފައިސ ް‬
‫‪(ްް1‬އކއް)ްްއަހަރުދުވަހުގްްމުއްދަތަކަށވ‪ްް.‬މުދަލާއިްްފައިސާގްްބަޔާނުގްްނުވަތަްްމާލީް‬
‫ންް‬
‫ލީްބަޔާ ް‬
‫ތަްމާ ް‬
‫ނުވަ ް‬

‫ބަޔާނުގްްބޭނުމަށްްް‪(ްް1‬އކއް)ްްއަހަރުދުވަހުގްްމުއްދަތުކަމުގައިްްބލވޭނީ‪ ،‬ހިނގަމުންދާްް‬ ‫ން ް‬

‫ތައްޔާރުކުރު ް‬

‫‪50‬‬
 ‫އަހަރުގްމޭްމަހުގް‪ް28‬ވަނަްދުވަހުންްފށިގންްވިދިގންްއަންނަްްއަހަރުގްމޭްމަހުގް‪ް27‬‬

‫ވަނަްދުވަހަށވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްްމންބަރުންގްްމުދަލާއިްްފައިސާގްްބަޔާންްްނުވަތަްްމާލީްްބަޔާން‪ް،‬‬ ‫‪( ް .68‬ހ)‬ ‫ްގް‬

‫މންބަރުނ ް‬

‫ާގް‬
‫އިްފައިސ ް‬
‫މުދަލާ ް‬
‫އަނބިން‪/‬ފިރިންްްއަދިްް‪ްް18‬އަހަރުްްނުފުރޭްްދަރިންވސްްްހިމނޭްްގޮތުންް‬
‫ލީް‬
‫ތަްމާ ް‬
‫ންްނުވަ ް‬
‫ބަޔާ ް‬
‫ތައްޔާރުކޮށް‪ް ،‬ކޮންމ ްމީލާދީް ްއަހަރއްގް ްއޮގަސްޓު ްމަހުގ ް‪ް 31‬ވަނަ ްދުވަހުގް‬
‫ން ް‬
‫ންްހުށަހޅު ް‬
‫ބަޔާ ް‬
‫‪3‬‬
‫ކުރިންްއަމީންްޢާންމަށްްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫ންް‬
‫މަޖިލީހުގްްމންބަރއްގްްމުދަލާއިްްފައިސާގްްބަޔާންްްނުވަތަްްްމާލީްްބަޔާ ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުށަހަޅަންވާނީ‪ ،‬އ ްމންބަރއްގް ްމންބަރުކަމުގ ްހުވައިކުރާ ްތާރީޚުން ްފށިގން‪،‬‬

‫‪(ްް1‬އކއް)ްްއަހަރުދުވަސްްްފުރިހަމަްްވުމުންނވ‪(ްް1ްް.‬އކއް)ްްއަހަރުދުވަސްް‬

‫ފުރިހަމަވުމުގްކުރިންްމންބަރަކުްްވަކިވއްޖނަމަ‪ ،‬އްމންބަރަކުްއަހަރީްހިސާބުް‬

‫ހުށަހަޅާކަށްްނުޖހޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިގޮތުންްްމުދަލާއިްްފައިސާގްްބަޔާންްްނުވަތަްްމާލީްްބަޔާންްްއަމީންްްޢާންމަށްްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ލިބުނުކަމުގްލިޔުމއްްއްމންބަރަކަށްްމަޖިލީހުގްއަމީންްޢާންމުްްދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މި ްމާއްދާގ ް(ްހ) ްގްްދަށުންްްހުށަހަޅާ ްމންބަރުގ ްމުދަލާއިްްފައިސާގ ްބަޔާންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުވަތަ ްމާލީ ްބަޔާން‪ް ،‬އަނބިންް‪/‬ފިރިން ްއަދި ް‪ް 18‬އަހަރު ްނުފުރޭް ްދަރިންގ ްމާލީްް‬

‫ބަޔާންް ްނުހިމނޭގޮތުން‪ް ް،‬ރައްޔިތުންގް ްމަޖިލީހުގް ްވބްސައިޓުގައިް‬

‫ޝއިޢުކުރަންވާނއވ‪ް ް4ް.‬‬
‫ާ‬

‫މި ްމާއްދާގ ް(ހ)ްގ ްދަށުން ްހުށަހަޅާ ްމންބަރުންގ ްމުދަލާއި ްފައިސާގ ްބަޔާންް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫)ްގައިްްބަޔާންކުރާް‬
‫ނުވަތަްްމާލީްްބަޔާންްްއަމީންްޢާންމަށްްްލިބުމުން‪ްް،‬މިްްމާއްދާގްް(ހ ް‬

‫ތާރީޚުންްްފށިގންްް‪(ްް7‬ހަތއް)ްްދުވަހުގްްތރޭގައިްްއްްމުދަލާއިްްފައިސާގް‬

‫ބަޔާންތަކުގްނުވަތަްމާލީްބަޔާންތަކުގްކޮޕީްއޮޑިޓަރްޖނރަލްއަށްްއަމީންްޢާންމުްް‬

‫ފޮނުވަންވާނއވ‪ް 5ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގް‪ް76‬ވަނަްމާއްދާގައިވާްް‬
‫‪ ް .69‬މުދަލާއިްފައިސާގްބަޔާނަކީްނުވަތަްމާލީްބަޔާނަކީް ާ‬ ‫ްގް‬
‫މންބަރުނ ް‬

‫ާގް‬
‫އިްފައިސ ް‬
‫މުދަލާ ް‬
‫ގޮތުގމަތިން‪ ،‬ހުށަހަޅާްްމުދަލާއިްްފައިސާގްްބަޔާނަކަށްްނުވަތަްމާލީްްބަޔާނަކަށްްވާންވާނއވ‪ް .‬‬

‫‪ 3‬ގަވާއިދުގް‪ް68‬ވަނަްމާއްދާގް(ހ)ްއިޞްލާޙުކުރވިފައިްް(‪ް1‬ޖުލައިް‪ް،2020‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުްފުރަތަމަްއިޞްލާޙުް)‬
‫‪ 4‬ގަވާއިދުގް‪ް68‬ވަނަްމާއްދާގް(ރ)ްއިޞްލާޙުކުރވިފައިްް(‪ް1‬ޖުލައިް‪ް،2020‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުްފުރަތަމަްއިޞްލާޙުް)‬
‫‪ 5‬ގަވާއިދުގް‪ް68‬ވަނަްމާއްދާގް(ބ)ްއިތުރުކުރވިފައިް(‪ް1‬ޖުލައިް‪ް،2020‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުްފުރަތަމަްއިޞްލާޙު)‬

‫‪51‬‬
 ‫ލީް‬
‫ތަްމާ ް‬
‫ންްނުވަ ް‬
‫ބަޔާ ް‬

‫ވީް‬
‫ންްއޮންނަން ް‬
‫ބަޔާ ް‬

‫ތް‬
‫ގޮ ް‬
‫ް‬

‫‪ ް .70‬މިްގަވާއިދުގް‪ް68‬ވަނަްމާއްދާގްް(ހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްމުއްދަތުގްތރޭގައިްމުދަލާއިްް‬ ‫ާގް‬
‫އިްފައިސ ް‬
‫މުދަލާ ް‬

‫ލީް‬
‫ތަްމަ ް‬
‫ންްނުވަ ް‬
‫ބަޔާ ް‬
‫ފައިސާގްްްބަޔާންްްނުވަތަްްމާލީްްްބަޔާންްްހުށަނާޅައިފިނަމަްްއަންނަނިވިްްގޮތުގމަތިންްްއްް‬
‫ންް‬
‫ންްހުށަނޭޅުމު ް‬
‫ބަޔާ ް‬
‫މންބަރަކާމދުްފިޔަވަޅުްއޅޭނއވ‪ް ް.‬‬
‫ޅު ް‬
‫ޅާްފިޔަވަ ް‬
‫އަ ް‬

‫ށްް‬
‫މިްްގަވާއިދުގްް‪ްް68‬ވަނަްްމާއްދާގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްމުއްދަތުގްްނިޔަލަ ް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މުދަލާއި ްފައިސާގ ްބަޔާން ްނުވަތަ ްމާލީ ްބަޔާން ްހުށަނާޅައިފިނަމަް‪ް ،‬އިތުރު ް‪ް15‬‬

‫(ފަނަރަ)ްްދުވަހުގްްތރޭގައިްްމަލީްްބަޔާންްްހުށަހޅުމަށްްްލިޔުމަކުންްްމަޖިލީހުގް‬

‫އަމީންްޢާންމުްއްމންބަރަކަށްްއންގުން‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްއްމންބަރަކުްމުދަލާއިްފައިސާގްބަޔާންް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުވަތަްްމާލީްްބަޔާންްްހުށަނާޅައިފިނަމަ‪ްް،‬އްްމންބަރއްގްްނަންްްމަޖިލީހުގްް‬

‫ޖަލްސާގައިްމަޖިލީހުގްރައީސްްއިއްވުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްގް(‪ް)1‬ވަނަްނަންބަރުގައިވާްގޮތުގމަތިންްހުށަހޅިްމުދަލާއިްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފައިސާގ ްބަޔާނަށް ްނުވަތަ ްމާލީް ްބަޔާނަށް ް‪(ް 1‬އކއް) ްއަހަރު ްހަމަނުވަނީސް‪ް،‬‬

‫މންބަރުކަމުން ްވަކިވއްޖނަމަ‪ ،‬މުދަލާއި ްފައިސާގ ްބަޔާން ްނުވަތަ ްމަލީ ްބަޔާންް‬

‫ހުށަހަޅާކަށްްނުޖހޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މިްމާއްދާގް(ށ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްއްމންބަރއްގްނަންްމަޖިލީހުގްރައީސްްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތަް‬
‫އިއްވުމަށްފަހު‪ ،‬ދންްްއްްމންބަރަކަށްްްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގައިްްނުވަ ް‬

‫މަޖިލީހުގްކޮމިޓީގްބައްދަލުވުމއްގައިްބައިވރިވވޭނީްމުދަލާއިްފައިސާގްބަޔާންްް‬

‫ނުވަތަްމަލީްބަޔާންްހުށަހޅުމަށްފަހުގައވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ށ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްއްމންބަރއްގްނަންްމަޖިލީހުގްރައީސްްް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫އިއްވުމަށްފަހު‪ ،‬މުދަލާއިްފައިސާގްްބަޔާންްނުވަތަްމަލީްބަޔާންްހުށަހޅުމާްހަމައަ ް‬

‫ހިނގާ ްކޮންމ ްދުވަހަކަށް ްއ ްމންބަރއްގ ްމުސާރައިން ްދުވާލަކަށް ްޖހޭ ްޢަްދަދުް‬

‫ކނޑމުންްދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪52‬‬
 ‫ރު ް‬
‫‪ .20‬ޝަރުޢީްއަދިްއހނިހންްމުއައްސަސާތަކުންްކުރާްއަމު ް‬

‫މަޖިލީހުގ ްމންބަރަކަށް ްނުވަތަ ްއޮފިސަރަކަށް ްނުވަތަ ްމުވައްޒަފަކަށް ްމަޖިލީހުގް‬ ‫‪( ް .71‬ހ) ް‬ ‫ދުް‬
‫ޢީްއަމުރާމ ް‬
‫ޝަރު ް‬

‫ތް ް‬
‫އަމަލުކުރާނގޮ ް‬
‫ތަް‬
‫ރަސްމީްްމަސައްކަތަކާްްގުޅޭގޮތުންްްއއްވސްްްމަޢުލޫމާތއްްްހޯދުމަށްްްނުވަ ް‬

‫ޝރުޢީ ްކޯޓަކުން ްނުވަތަ ްދައުލަތުގ ްމުއައްސަސާއަކުންް‬

‫ލިޔުމއް ްހުށަހޅުމަށް ް ަ‬

‫އަމުރުކޮށްފިކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އްްމންބަރަކުްްނުވަތަްްއްްއޮފިސަރަކުްްނުވަތަްްއް‬

‫ށްް‬
‫މުވައްޒަފަކުްްމިްްގަވާއިދުގައިވާްްްގޮތުގމަތިން‪ ،‬އަދިްްްމަޖިލީހުގްްްއިމްތިޔާޒަ ް‬

‫ޝރުޢީްްއަމުރަކާް‬
‫އުނިކަމއްްްނާންނާންްގޮތއްގމަތިން‪ ،‬އްްއިދާރީްްނުވަތަްް ަ‬

‫އއްގޮތަށްްޢަމަލުކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ތަް‬
‫މިްްގަވާއިދުގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްްމންބަރަކަށްްްނުވަތަްްއޮފިސަރަކަށްްްނުވަ ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝރުޢީ ްއަމުރއް ްރައްދުކުރވިއްޖ ްކަމަށްވާނަމަ‪،‬‬

‫މުވައްޒަފަކަށް ްއިދާރީ ްނުވަތަ ް ަ‬

‫އްމންބަރަކުްނުވަތަްއްއޮފިސަރަކުްނުވަތަްމުވައްޒަފަކުްވީހާވސްްއަވަހަކަށް‪،‬‬

‫އކަން‪ ،‬ލިޔުމުންްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްއަންގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް އްްއަމުރުްްރައްދުވިްްމންބަރަށްްްނުވަތަްްއޮފިސަރަށްްްނުވަތަްްމުވައްޒަފަށް‪ ،‬އް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަމުރުްރައްދުކޮށްފައިވަނީްްކަނޑައޅިފައިވާްްއުސޫލުތަކާްއއްގޮތްވާްްގޮތުގމަތިން‪،‬‬

‫ޤނޫނާއިްްގަވާއިދުގް ްތރޭގައިތޯްްއިމްތިޔާޒާއިްްސުލޫކުްްކޮމިޓީންްް‬
‫އަދިްް ާ‬

‫ޤކަށްްނުވަތަް‬
‫ކަނޑައަޅަންވާނއވ‪ް.‬އަދިްއްއަމުރުގްސަބަބުންްމަޖިލީހުގްޙައް ަ‬

‫އިމްތިޔާޒަކަށްްއުނިކަންްއާދޭތޯވސްްއްކޮމިޓީންްކަނޑައަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މަޖިލީހުގްމންބަރަށްްނުވަތަްއޮފިސަރަކަށްްނުވަތަްމުވައްޒަފަކަށްްއިދާރީްްނުވަތަް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނާއިްގަވާއިދުގްތރޭގައިްއަދިްމަޖިލީހުގް‬
‫ޝރުޢީގޮތުންްއަމުރުކޮށްފައިވަނީް‪ާ ،‬‬
‫ަ‬

‫އިމްތިޔާޒުތަކަށްްްއުނިކަމއްްްނާންނާންްގޮތުގމަތިންކަންްްނުވަތަްްނޫންކަން‪،‬‬

‫އިމްތިޔާޒާއިްްސުލޫކުްްކޮމިޓީންްްްކަނޑައަޅާްްގޮތއްްްމަޖިލީހުގްްރައީސަށްްް‬

‫އަންގަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ ް .72‬ސަރުކާރުންްނުވަތަްދައުލަތުގްމުއައްސަސާއަކުންްހިންގިކަމއްްމަޖިލީހުންްބލުމުގްގޮތުންްް‬ ‫ރާ ް‬
‫ުގްދާއި ް‬
‫ތަބާވުމ ް‬

‫ބޭއްވިްބައްދަލުވުމއްގްޔައުމިއްޔާްނުވަތަްމަޖިލީހަށްްހކިބަސްްދިންްމީހަކާބހޭްމަޢުލޫމާތުްް‬

‫އއްވސްްގޮތަކުންްއއްވސްްއަމުރއްގްދަށުންްހާމަކުރުމަކީްނުވަތަްދޫކުރުމަކީްމިްގަވާއިދުްް‬

‫‪53‬‬
 ‫ޤނޫނާއިްްގަވާއިދުގްްދާއިރާގްްތރޭގައިް‬
‫ހުއްދަކުރާްްކަމއްްްނޫނވ‪ްް.‬އނޫންްްކަންކަމުގައިްް ާ‬

‫މަޖިލީހުގްއިމްތިޔާޒަށްްއުނިކަމއްްނާންނާންގޮތުގމަތިން‪ ،‬މަޖިލީހުގްއިމްތިޔާޒާއިްސުލޫކުްް‬

‫ޞއްޙަ ްއަމުރުތަކަށް ްމަޖިލީހުގްް‬

‫ކޮމިޓީން ްކަނޑައަޅާ ްއުސޫލުގ ްދާއިރާގ ްތރޭގައި ްކުރވޭ ް ަ‬

‫މންބަރުންނާއި‪ ،‬އޮފިސަރުންނާއި‪ް،‬މުވައްޒަފުންްތަބާވާންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ން ް‬
‫‪ .21‬ވަޒީރުންނާްސުވާލުކުރު ް‬

‫‪ ް .73‬މިް ގަވާއިދުގްް‪ްް74‬ވަނަްްމާއްދާއިންް ފށިގންްް‪ްް80‬ވަނަް މާއްދާގް ނިޔަލަށްް އވާް‬ ‫ނާް‬

‫ވަޒީރުން ް‬

‫ުގް‬
‫ސުވާލުކުރުމ ް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގް‪ްް98‬ވަނަްމާއްދާގްދަށުން‪ ،‬މަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްގް‬
‫މާއްދާތަކުގައިްއވަނީް‪ާ ،‬‬
‫ތު ް‬
‫ވަގު ް‬
‫އޖންޑާގައިް ހިމނިގންް‪ ،‬މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްގައިް ވަޒީރަކާް ސުވާލުކުރުމުގައިް ޢަމަލުް‬

‫ކުރވޭންއުސޫލުތަކވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މންބަރަކަށްްވަޒީރަކާްސުވާލުކުރވޭނީ‪ ،‬އްވަޒީރަކާްކުރަންްބޭނުންވާްސުވާލުގްް‬ ‫‪( ް .74‬ހ) ް‬ ‫ށްް‬

‫ސުވާލުކުރުމަ ް‬

‫ން ް‬
‫ސްްދިނު ް‬
‫ނޯޓި ް‬
‫ނޯޓިސްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްމދުވރިކޮށް‪ ،‬އްވަޒީރަކަށްްލިޔުމުންްްފޮނުވައިް‪ް14 ،‬‬

‫(ސާދަ)ްްދުވަހުގްްމުއްދަތުްްއްްނޯޓިހުގްްތާރީޚުންްްފށިގންްްްދިނުމަށްފަހުް‪،‬‬

‫މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގައވ‪ްް.‬މިްްއަކުރުގައިްްބަޔާންވގންވާްްް‪(ްް14‬ސާދަ)ް‬

‫ދުވަހުގްމުއްދަތުްގުނުމުގައި‪ ،‬ރަސްމީްބަންދުްދުވަސްތައްވސްްހިމނިގންވއވ‪ް .‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިްއހންއޮތްްްނަމަވސް‪(ް14 ،‬ސާދަ)ްދުވަހުގްކުރިންވސްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހަށްްޖަވާބުދާރީވުމަށްްވަޒީރުްތައްޔާރުވފައިވާކަމަށްްމަޖިލީހަށްްލިޔުމަކުންްް‬

‫އންގިދާނއވ‪ް .‬މިފަދަ ްލިޔުމއްް ްވަޒީރއްގ ްފަރާތުން ްމަޖިލީހަށްް ްލިބުމުން ް‪ް14‬‬

‫(ސާދަ)ްދުވަހުގްކުރިންވސް‪ ،‬އްްވަޒީރަކާްސުވާލުކުރުންްމަޖިލީހުގްޖަލްސާގައިް‬

‫އޖންޑާކުރުމުގްއިޚްތިޔާރުްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްގްދަށުންްސުވާލުގްނޯޓިސްްދިނުމުގައިް‪ ،‬މންބަރަކުްވަޒީރަކާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުރަންބޭނުންވާްކޮންމްސުވާލަކަށްްދޭނީްވަކިްނޯޓިހކވ‪ް.‬ސުވާލއްކަމަށްްބލޭނީް‬

‫‪(ް5‬ފަހއް)ްފޮޅުވަތަށްވުރްދިގުނުވާނގޮތަށްްއަދިްބައިތަކަށްްބައިކުރވިފައިނުވާްް‬

‫ގޮތަށްްްކުރާްްއއްްްސުވާލވ‪ްް.‬ނުވަތަްްމައިގަނޑުްްއއްްްސުވާލާއިްްއްްސުވާލާްް‬

‫ގުޅިފައިވާ ްއިތުރު ްދ ްސުވާލަށްވުރ ްގިނަނޫން ްސުވާލުގ ްމައްޗަށްް ްހިމނޭ‪ ،‬އަދިްް‬

‫ޖުމްލަް‪(ް5‬ފަހއް)ްފޮޅުވަތަށްވުރްދިގުނުވާންގޮތުގމަތިން‪ ،‬ކުރވޭްސުވާލވ‪ް ް.‬‬

‫‪54‬‬
‫(ރ) ް މންބަރަކުްްވަޒީރަކާްްކުރަންްްބޭނުންްްސުވާލުގްްނޯޓިސްްްމަޖިލީހުގްްއިދާރާއަށްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬
‫ލިބުމުން‪ ،‬އްސުވާލއްްްފޮނުވަންޖހޭްްވަޒީރަށްްްމަޖިލީހުގްްއިދާރާއިންްްްއްްސުވާލއްް‬

‫ލިޔުމުންްްފޮނުވަންވާނއވ‪ްް.‬ސުވާލުގްްނޯޓިހުގްްތާރީޚަކަށްވާނީްްމަޖިލީހުގް‬

‫އިދާރާއިންްްއްްނޯޓިހއްްްފޮނުވިްްްތާރީޚވ‪ްް.‬އަދިްްސުވާލުގްްނޯޓިހުގްްމުއްދަތުް‬

‫ގުނާނީްއްތާރީޚުންްފށިގންނވ‪.‬‬
‫ް‬

‫މި ްގަވާއިދުގ ް‪ް 74‬ވަނަ ްމާއްދާގ ްދަށުން ްދޭ ްސުވާލުގ ްނޯޓިހުގައި ްއަންނަނިވި ްކަންކަންްް‬ ‫‪.75‬‬ ‫އިް‬
‫ުގްނޯޓިހުގަ ް‬
‫ސުވާލ ް‬

‫ހޭް‬
‫ހިމނންޖ ް‬
‫ހިމަނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ން ް‬
‫ކަންކަ ް‬

‫ޤމު؛ ް‬
‫ސުވާލުްވވޭްވަޒީރުގްފުރިހަމަްނަމާއިްރަސްމީްމަ ާ‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުރަންްބޭނުންވާްސުވާލުްނުވަތަްސުވާލުތަކުގްފުރިހަމަްޢިބާރާތްް؛ ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ން) ް ސުވާލުކުރާް މންބަރު‪ް ،‬މަޖިލީހުގައިް ހިމނޭް ހައިސިއްޔަތާއި‪ް ،‬އްްމންބަރއްގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނަމާއިްސޮއި؛ ް‬

‫(ރ) ް ތާރީޚު‪.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް‬

‫މިްގަވާއިދުގައިްއހންްގޮތަކަށްްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާްްހިނދަކު‪ ،‬ވަޒީރަކާްކުރވޭް‬ ‫‪( ް .76‬ހ) ް‬ ‫ށްް‬

‫ންްސުވާލަ ް‬
‫ވަޒީރު ް‬

‫ން ް‬
‫ބުްދިނު ް‬
‫ޖަވާ ް‬
‫ސުވާލަށްްޖަވާބުްދިނުންްއޖންޑާކޮށްފައިވާްޖަލްސާއަށް‪ ،‬އްވަޒީރަކުްހާޒިރުވ‪،‬‬

‫ބުް‬
‫ޞތުގައި‪ ،‬އްްސުވާލަށްްްޖަވާ ް‬
‫އްްޖަލްސާގައި‪ ،‬މަޖިލީހުގްްރައީސްްްދޭްްފުރު ަ‬

‫ދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫އް ވަޒީރަކާް ކުރވިފައިވަނީް އއްް ސުވާލުނަމަ‪ް ،‬އް ސުވާލުގް ޖަވާބުް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬
‫އއްވސްގޮތަކުންްް‪(ްް5‬ފަހއް)ް މިނޓަށްވުރް ދިގުވގންް ނުވާނއވ‪ ް.‬އަދިް އް‬

‫ވަޒީރަކާްްކުރވިފައިވަނީް މައިގަނޑުް އއްް ސުވާލާއި‪ް ،‬އް ސުވާލާް ގުޅުންހުރިް‬

‫އިތުރުް ދް ސުވާލުކަމުގައިވާނަމަް‪ް ،‬މައިގަނޑުް ސުވާލުގް ޖަވާބުްް‪(ްް5‬ފަހއް)ް‬

‫މިނޓަށްވުރްދިގުވގންްނުވާނއވ‪ް.‬އަދިްއިތުރުްސުވާލުގްތރއިންްސުވާލއްގް‬

‫ޖަވާބު ް‪(ް 2‬ދޭއް)ް މިނޓަށްވުރް ދިގުވގންް ނުވާނއވ‪ ް.‬ޖަވާބުދޭނީ‪ް،‬ވީހާވސްް‬

‫ކުރުކޮށް‪ް،‬ސުވާލުގްމައިނުކުތާއަށްްސީދާްމުޚާޠަބުވާގޮތަށވ‪.‬‬
‫ް‬

‫‪55‬‬
 ‫‪ ް .77‬މިްގަވާއިދުގައިްއހން ްގޮތަކަށްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާްހިނދަކު‪ ،‬ވަޒީރަކާްކުރވޭްސުވާލަށްް‬ ‫ންް‬
‫ޖަވާބުދިނު ް‬

‫އް ް‬
‫ވާްޙާލަތްތަ ް‬
‫ލާޒިމު ް‬
‫އްވަޒީރަކުްްޖަވާބުދިނުންްލާޒިމުވާނީ‪ ،‬އްސުވާލަކީްއަންނަނިވިްކަންކަމުގްތރއިންްކަމއްް‬

‫ނުހިމނޭްސުވާލަކަށްވާނަމައވ‪ް ް.‬‬

‫ވަޒީރުގް ލަފައަކަށްް ނުވަތަް ކަމއްް ދިމާވއްޖނަމަް އޭނާް ކަންކުރާން ގޮތުގް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަންދާޒާއަކަށްްއަހާފައިވުން؛ ް‬

‫ޞލަޙަތއްްއކުލވިގންވުން؛ ް‬
‫ސުވާލުކުރާްމންބަރުގްޒާތީްމަ ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝއިޢުކޮށްފައިވާްމަޢުލޫމާތއްްހޯދުމަށްްއދިފައިވުންް؛ ް‬
‫(ން) ް ޢާންމުކޮށްް ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝރުޢީްކޯޓއްގައިްހިނގަމުންދާްމައްސަލައއްގްމަޢުލޫމާތަށްްއދިފައިވުން؛ ް‬
‫ަ‬ ‫(ރ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއުމަކަށްްއިޙްތިރާމުްކުޑަވާްބާވަތުގްސުވާލަކަށްވުން؛ ް‬
‫އކުވރިް ަ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަންނަނިވިްކަންކަމުގްތރއިންްކަމއްްހާމަކުރަންޖހޭްސުވާލަކަށްވުން‪ް .‬‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތރއިންް‬ ‫ޝވަރާތަކުގް‬
‫މަ ް‬ ‫ކުރވޭް‬ ‫މަޖިލީހުގައިް‬ ‫‪ ް .1‬ވަޒީރުންގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޢާންމުކޮށްފައިނުވާްވާހަކަތަކާއިްލިޔުންތައްްހާމަކުރަންޖހޭްފަދަްކަމއް؛ ް‬

‫‪ ް .2‬ހާމަކުރުމުގް ވަގުތުް އައުމުގް ކުރިންްްހާމަކޮށްފިނަމަ‪ް ،‬އކަމުންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުރަނގަޅުްއަސަރއްްފޯރަފާނފަދަްކަމއް؛ ް‬

‫‪ ް .3‬ސިއްރުް މަޢުލޫމާތުގް ގޮތުގައިް އް ވަޒީރއްގް ސަމާލުކަމަށްް އަންނަް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދައުލަތާް ގުޅުންހުރިް އަދިް އް މަޢުލޫމާތއްް ހާމަކޮށްފިނަމަް ދައުލަތުގް‬

‫ޤއުމީްސަލާމަތަށްްއުނިކަންްއަތުވދާން‬
‫އަމިއްލަްވރިކަމުގްބާރަށާއި‪ަ ް،‬‬

‫ފަދަްކަމއް؛ ް‬

‫ޤނޫނއްގް ދަށުންް ހާމަކުރުންް ހުއްދަނޫންް މަޢުލޫމާތއްް ހާމަކުރަންޖހޭް‬

‫‪ާ ް .4‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފަދަްކަމއް‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މިް ގަވާއިދުްް‪ްް74‬ވަނަް މާއްދާގައިވާް ގޮތުގމަތިން‪ ް،‬ނޯޓިސްް ފޮނުވައިް ކުރާް‬ ‫ް ‪( ް .78‬ހ) ް‬ ‫ން‬

‫ރުްސުވާލުކުރު ް‬
‫އިތު ް‬

‫ސުވާލަކަށްްވަޒީރަކުްދޭްޖަވާބަކާްގުޅިގން‪ް،‬ނުވަތަްއޭނާއާްކުރވުނުްސުވާލަކާް‬

‫ގުޅިގން‪ ް،‬ނޯޓިސްް ދިނުމއްނތި‪ ް،‬އަނގަބަހުން‪ ް،‬އިތުރުް ސުވާލުް ކުރުމުގް‬

‫ޞތުްއްސުވާލުކުރިްމންބަރަށާއިްއހންްމންބަރުންނަށްްލިބިގންވއވ‪ް.‬‬
‫ފުރު ަ‬

‫ޞތުް އަބަދުވސްދޭނީ‪ ް،‬ސުވާލުކުރިް މންބަރުް އިތުރުް‬

‫މިގޮތުންް ފުރަތަމަް ފުރު ަ‬

‫ސުވާލއްް އޮތްނަމަް އް ސުވާލއްް ކުރުމަށވ‪ ް.‬އަދިް އއަށްފަހުް އިތުރުް‬

‫‪56‬‬
 ‫ޞތުް ހުޅުވާލާނީއވ‪ ް.‬މިގޮތުންް ހުޅުވާލވޭް‬
‫މންބަރުންނަށްް އިތުރުް ފުރު ަ‬

‫ޞތުގައިް ސުވާލުކުރުމަށްްްކޮންމް މންބަރަކަށްް ލިބޭނީް ގިނަވގންްް‪ް45‬‬

‫ފުރު ަ‬

‫(ސާޅީސްްފަހއް)ްސިކުންތވ‪ް ް.‬‬

‫ވަޒީރަކުް ދޭް ޖަވާބަކާް ގުޅިގން‪ ް،‬މިް މާއްދާގް(ހ)ްގް ދަށުންް އޭނާއާް އިތުރުް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސުވާލުކުރުމާއި‪ ް،‬ޖަވާބުް ދިނުމުގް ވަގުތުް ކުރިއަށްގންދާނީ‪(ްް30ްް،‬ތިރީސް)ް‬

‫މިނޓުްވަންދންނވ‪ް.‬އް‪(ް30‬ތިރީސް)ްމިނޓުްގުނަންްފަށާނީ‪ް،‬ނޯޓިސްްދިންް‬

‫ސުވާލަށްްވަޒީރުްދޭްޖަވާބުްދީްނިމޭްހިސާބުންނވ‪ް6ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ ް .79‬މި ްގަވާއިދުގ ް‪ް 74‬ވަނަ ްމާއްދާގައިވާ ްގޮތުގމަތިން‪ ،‬މންބަރަކު ްވަޒީރަކާ ްކުރާ ްސުވާލަކަށްްް‬ ‫ދޭް‬
‫ކުް ް‬
‫ވަޒީރަ ް‬

‫ދުް‬
‫ޖަވާބާމ ް‬
‫އްްވަޒީރަކުްްދޭްްޖަވާބަކާމދުްްމަޖިލީހުގައިްްބަހުސްކުރވޭނީ‪ ،‬ނުވަތަްްއިތުރުްްއއްވސްްް‬
‫ން ް‬
‫ބަހުސްކުރު ް‬
‫ފިޔަވަޅއްްްއޅޭނީް‪ ،‬ވަކިްްމައްސަލައއްގްްގޮތުގައިްްްގަވާއިދުންްްއކަންްްމަޖިލީހަށްް‬

‫ހުށަހޅިގންނވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ވަޒީރަކާްްކުރާްްސުވާލަކީ‪ ،‬މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއަކަށްްްހާޒިރުނުވ‪ ،‬މަޖިލިސްް‬ ‫‪( ް .80‬ހ) ް‬ ‫ބުް‬

‫ންްޖަވާް‬
‫ލިޔުމު ް‬

‫ން ް‬
‫ހޯދު ް‬
‫މދުވރިކޮށް‪ ،‬ލިޔުމުންްްހޯދަންްްބޭނުންވާްްޖަވާބއްކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬މިްްމާއްދާއަށްް‬ ‫ް ް‬

‫ހަވާލާދީްސުވާލުްމަޖިލީހުގްއިދާރާްމދުވރިކޮށްްފޮނުވުމުން‪ ،‬އްސުވާލުގްޖަވާބުް‬

‫ވަޒީރު ްލިޔުމުން ްދޭންވާނއވ‪ް .‬އ ްސުވާލުގ ްޖަވާބު ްދޭ ްވަޒީރުް‪ ،‬އޭނާގ ްޖަވާބުް‬

‫ފޮނުވާނީްމަޖިލީހުގްރައީސްްމދުވރިކޮށވ‪ް ް.‬‬

‫ލިޔުމުން ްޖަވާބުދޭ ްހިނދުގައިވސް‪ ،‬ޖަވާބުދިނުމާ ްގުޅޭގޮތުން ްމިް ްގަވާއިދުގ ް‪ް76‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވަނަ ްމާއްދާއާއި ް‪ް 77‬ވަނަ ްމާއްދާގައި ްބަޔާންކޮށްފައިވާ ްއުސޫލުތައް‪ ،‬އކަމާގުޅޭްް‬

‫ނިސްބަތުން‪ ،‬ލިޔުމުންްޖަވާބުދިނުމުގައިވސް‪ ،‬ހިނގާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްގްދަށުންްވަޒީރުްދޭްޖަވާބުްސުވާލުކުރިްމންބަރަށްްރައްދުކުރާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދުވަހުގްމަޖިލީހުގްޖަލްސާގައިްމަޖިލީހުގްއަމީންްޢާންމުްއިއްވައި‪ް،‬މަޖިލީހުގް‬

‫ޝއިޢުކުރަންވާނއވ‪ް .‬‬
‫ޔައުމިއްޔާގައި‪ް،‬އްޖަވާބުްއުނިއިތުރއްްގނައުމަކާނުލައިް ާ‬

‫‪ 6‬ގަވާއިދުގް‪ް78‬ވަނަްމާއްދާގް(ށ)ްއިޞްލާޙުކުރވިފައިްް(‪ް27‬ޖޫންް‪ް،2022‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް4‬ވަނަްއިޞްލާޙުް)‬

‫‪57‬‬
 ‫ް‬

‫ލު ް‬
‫‪ް .22‬ބިލާގުޅޭްޢާންމުްއުސޫ ް‬

‫‪ ް .81‬މަޖިލީހަށް ްތަޢާރުފުކުރވޭ ްކޮންމް ްބިލއްވސް‪ް ،‬އޮންނަންވާނީ ްޢާންމު ްއުސޫލއްގ ްގޮތުން‪،‬‬ ‫ށްް‬

‫މަޖިލީހަ ް‬

‫ލުް‬
‫ވޭްބި ް‬
‫ތަޢާރުފުކުރ ް‬
‫އަންނަނިވިްމިންގަނޑުތަކާްއއްގޮތަށވ‪ް.‬‬
‫ތް ް‬
‫ވީްގޮ ް‬
‫އޮންނަން ް‬

‫ބިލުގްސުރުޚީއއްްއޮތުން‪ް .‬‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮންކަމަކާގުޅޭ‪ ،‬ކޮންްްބޭނުމަކަށްްްއކުލަވާލާފައިވާްްބިލއްކަންްްބަޔާންކޮށްްްތަޢާރުފއްްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިމނުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މާއްދާތަކަކަށްްބަހައި‪ ،‬ނަންބަރުްޖަހާފައިްއޮތުން‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ރ) ް ކޮންމްމާއްދާއއްގައިވސްްއްމާއްދާއއްގްއަރިމަތީްސުރުޚީއއްްއޮތުން‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޢަމަލުކުރަންްފަށާންތާރީޚއްްއޮތުން‪ް .‬‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބިލުގައިްބޭނުންކޮށްފައިވާްމުހިންމުްބަސްތަކާއިްލަފްޒުތަކުގްމާނަްްއޮތުން‪ް .‬‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނުގް ްދަށުންް ްގަވާއިދުް‬

‫އް ް ާ‬ ‫ޤނޫނަކަށްވއްޖނަމަ‪،‬‬
‫އް ްބިލުް ް ާ‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހަދަންޖހޭކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬ގަވާއިދުްްހަދަންޖހޭންްދާއިރާތައްްްކަނޑައޅުމާއި‪ ،‬ގަވާއިދުްް‬

‫ހަދައިްްހިންގާންްފަރާތަކާއި‪ ،‬ގަވާއިދުްްހަދައިްްނިންމަންޖހޭންްތާރީޚއްް‬

‫ކަނޑައޅުން‪ް ް.‬‬

‫އއްވސްްްޖަދުވަލއްްްހިމނޭނަމަ‪ ،‬އކަންްްފާހަގަކުރުމާއި‪ ،‬އްްްޖަދުވަލުތަކަކީް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނުގްބައއްކަންްކަނޑައޅުން‪ް .‬‬
‫ާ‬

‫ޤނޫނއްގް ބާބއްް ނުވަތަް މާއްދާއއްް ނުވަތަް އަރިމަތީް‬

‫ބިލުންް އއްވސްްް ާ‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުކުރާނަމަ‪ް،‬އް ބާބއްް ނުވަތަް މާއްދާއއްް ނުވަތަް އަރިމަތީް‬

‫ސުރުޚީއއްް އި ް‬

‫ޤނޫނއްގައިް އޮތްް ގޮތަށްް އަކުރުންް އަކުރަށްް ބިލުގައިް‬

‫ސުރުޚީއއްް އް ާ‬

‫ތަކުރާރުކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނއްގްް ްމާއްދާއއްްް‬
‫ޤނޫނއްް ްނުވަތަް ް ާ‬
‫ބިލާް ްގުޅިގންް ްއއްވސްް ް ާ‬ ‫(މ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނއްްްއކުގައިް‬
‫އުވާލަންޖހޭނަމަް‪ ،‬އކަންްްފާހަގަކުރުން‪ްް.‬ޢަމަލުކުރަމުންދާްް ާ‬

‫ޤނޫނަކުންްްއުވާލަންޖހޭްްބައިތައްްް‬
‫އުވާލުންކަމަށްްްނުހިމނޭްްދަނޑިވަޅުތަކުގައި‪ާ ،‬‬

‫އް‬
‫ވަކިންްއަކުރުންްއަކުރަށްްއނގޭންލިޔުމއްްބިލާއކުގައިްހިމނުން‪ް.‬ނުވަތަް ް‬

‫‪58‬‬
‫ޤނޫނަކުންްްއުނިކުރުމަށްްްހުށަހަޅާްްބައިްްއްްބިލުގައި އަކުރުންްްއަކުރަށްް‬
‫ާ‬

‫ތަކުރާރުކުރވިފައިްއޮތުން‪ް ް.‬‬

‫ބިލުްހުށަހޅިްސަބަބުްބަޔާންކުރުން‪ް .‬‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞދީް ނުވަތަް މާލީް‬

‫ޤތި ާ‬
‫ޝރުޢީް ނުވަތަް އި ް‬
‫ޤނޫނީް ނުވަތަް ަ‬
‫ބިލުގް ސަބަބުންް ާ‬ ‫(ދ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނއްްއަތުވއްޖނަމަް ބަދަލުް‬
‫ސިޔާސަތުތަކަށްްކުރާންއަސަރުތަކާއި‪ް،‬އފަދަް ާ‬

‫އަންނަންޖހޭްކަންކަންްނުވަތަްކުރަންޖހޭންޚަރަދުތައްްބަޔާންކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ހުށަހަޅާް ބިލުގްހާޑްްކޮޕީގްއިތުރުން‪ް،‬ވަރޑްްޑޮކިއުމަންޓްގްސޮފްޓްްކޮޕީއއްް‬ ‫(ތް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުށަހޅުން‪.‬‬
‫ް‬

‫ން ް‬
‫‪ .23‬ބިލުްތަޢާރުފުކުރު ް‬
‫ް‬
‫ސީް‬
‫މަޖިލީހަށްްްބިލުްްހުށަހަޅާނީްްސަރުކާރުންނާއިްްމަޖިލީހުގައިްްހިމނޭްްސިޔާ ް‬ ‫‪( ް .82‬ހ) ް‬ ‫ން ް‬
‫ތަޢާރުފުކުރު ް‬

‫‪ް.‬ސަރުކާރުންްްްހުށަހަޅާްްބިލުްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހަޅާނީ‪،‬‬
‫ޕާޓީތަކުންނާއިްްމންބަރުންނވ ް‬

‫ސަރުކާރުްްނިސްބަތްވާްްޕާޓީގްްޕާލިމަންޓަރީްްގްރޫޕްގްްލީޑަރުްްްނުވަތަްްއޭނާް‬

‫ކަނޑައަޅާ ްއ ްޕާޓީގް ްމންބަރއްް ްމދުވރިކޮށވ‪ް .‬މަޖިލީހުގައި ްހިމނޭ ްސިޔާސީް‬

‫ޕާޓީތަކުންްްބިލުްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހަޅާނީްްއްްޕާޓީއއްގްްޕާލިމަންޓަރީްްގްރޫޕްގް‬

‫ލީޑަރުްްނުވަތަްްއޭނާްްކަނޑައަޅާްްއްްޕާޓީއއްގްްމންބަރއްްްްމދުވރިކޮށވ‪ް.‬‬

‫މންބަރުންްހުށަހަޅާްބިލުްހުށަހަޅާނީްއްމންބަރަކުްއަމިއްލައަށވ‪ް .‬‬

‫ދައުލަތުންްްމާލީްްޒިންމާއއްްްއުފުލަންޖހޭްްކަމއްްްބިލުގައިްްހިމނިފައިވާނަމަްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އކަމއްްފާހަގަކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫(ނ)ް ް ދައުލަތުންްްޓކުހއްްްނަގަންޖހޭންްްނުވަތަްްރައްޔިތުންގްްއަތުންްއިތުރުްްފައިސާއއްްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނަގަންޖހޭންނުވަތަްދައުލަތުގްމާލިއްޔަތުންްސީދާގޮތުންްއއްވސްްފަރާތަކަށްްް‬

‫ފައިސާއއް ްދޭންޖހިދާނ ްކަމއްް ްނުވަތަ ްއުނިއިތުރއް ްގންނަންޖހިދާނ ްކަމއްް‬

‫ް‬ ‫ހިމނޭްއއްވސްްބިލއްް(މަނީްބިލު)ްހުށަހޅޭނީްސަރުކާރުންނވް‪.‬‬

‫(ރ) ް މަޖިލީހުގްކޮންމްދައުރއްްފށުމާއކުްމިްމާއްދާގް(ހ)ްގްދަށުންްސަރުކާރުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފަރާތުންްްއްްދައުރަކަށްްްހުށަހަޅަންްްހުރިްްބިލުތަކުގްްލިސްޓއްްްސަރުކާރުންް‬

‫މަޖިލީހުގ ްރައީސަށް ްފޮނުވަންވާނއވ‪ް .‬އަދި‪ ،‬އ ްލިސްޓު ްލިބުމުން ްމަޖިލީހުގް‬

‫‪59‬‬
 ‫ރައީސްްްހުރިހާްްްމންބަރުންނަށްްްްއްްލިސްޓުްްފޮނުވަންވާނއވް‪ްް.‬ނަމަވސްް‪،‬‬

‫ޝވަރާކުރުމަށްފަހު‪،‬‬
‫މަޖިލީހުގްްމޖޯރިޓީްްލީޑަރާއިްްްމައިނޯރިޓީްްލީޑަރާްްމަ ް‬

‫ސަރުކާރުގްފަރާތުންްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުމަށްްފޮނުވާްއނޫންްބިލުްްމަޖިލީހުގްއް‬

‫ދައުރަށްްއޖންޑާކުރުމަކަށްްމިްމާއްދާްހުރަހއްނާޅައވ‪ް.‬‬

‫ް‬

‫ސަރުކާރުގްްބިލއްނަމަވސްްްނުވަތަްްމަޖިލީހުގައިްްހިމނޭްްސިޔާސީްްޕާޓީއއްގް‬ ‫‪( ް .83‬ހ) ް‬ ‫ުގް‬

‫ބިލ ް‬

‫ން ް‬
‫ސްޕޮންސަރު ް‬
‫ލުް‬
‫ބިލއްްނަމަވސްްނުވަތަްއަމިއްލަްްމންބަރއްގްބިލއްނަމަވސް‪ ،‬މަޖިލީހަށްްބި ް‬

‫ތަޢާރުފުކުރާްްމންބަރަކީ‪ ،‬އްްްބިލުގްްސްޕޮންސަރވ‪ްް.‬މަޖިލީހަށްްްބިލއްް‬

‫އް‬
‫ޤްްރުހުމާއކުގައިކަންްްސާބިތުކުރުމަށްްް ް‬
‫ޤ ީ‬
‫ތަޢާރުފުކުރވނީްްއްްމންބަރުގްްްޙަ ީ‬

‫ޞފްޙާއއްގައިްް‬
‫ބިލުގައިްްއްްްބިލުްްހުށަހަޅާްްމންބަރުގްްނަންޖަހައިްްކޮންމްް ަ‬

‫މންބަރުގްސޮއިްއޮންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހަށްްތަޢާރުފުކުރާްބިލަކަށްްތާއީދުކުރާްމންބަރަކުްހުރުންްލާޒިމއްްނޫނވ‪ް.‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އހންނަމަވސް‪ ،‬އްްބިލަށްްްމންބަރަކުްްތާއީދުކުރާނަމަްްއކަން‪ ،‬ކުރވިދާނއވ‪ް.‬‬

‫އގޮތުންްއްބިލަށްްތާއީދުކުރާްމންބަރުންނަކީްބިލުގްކޯްސްޕޮންސަރުންނވ‪ް.‬‬
‫ް‬
‫މި ްގަވާއިދުގ ް‪ް 82‬ވަނަ ްމާއްދާގ ް(ށ) ްގ ްދަށުން ްބިލު ްތަޢާރުފުކުރާއިރު ްއް‬ ‫‪( ް .84‬ހ) ް‬ ‫ޓް ް‬
‫ޓްްއސްޓިމޭ ް‬
‫ކޮސް ް‬

‫ބިލަކާްގުޅިގންްދައުލަތުގްބަޖޓުންްއއްވސްްޚަރަދއްްކުރަންޖހޭކަމަށްވާނަމަް‪،‬‬

‫އވަގުތަކުްްލިބންހުރިްްމަޢުލޫމާތުގްްއަލީގައިްްއކަމަށްްްޚަރަދުވާނކަމަށްް‬

‫ށްް‬
‫ޞލުް‪ ،‬އަދިްްއްްބިލާްްގުޅިގންްްދައުލަތަ ް‬
‫އަންދާޒާކުރާްްްމިންވަރާއިްްއޭގްްތަފް ީ‬

‫އާމްދަނީއއް ްލިބޭނކަމަށްވާނަމަ ްލިބޭނކަމަށް ްލަފާކުރާ ްއާމްދަނީގް ްމިންވަރު ްމިް‬

‫ޓްް‬
‫ގަވާއިދުގްްޖަދުވަލުްް‪ްް2‬ގައިްްހިމަނާފައިްްއވާްްނަމޫނާއާްްއއްގޮތަށް‪ ،‬ކޮސް ް‬

‫އސްޓިމޭޓްއއްްތައްޔާރުކޮށްްބިލާއކުްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްގަވާއިދުގް‪ް93‬ވަނަްމާއްދާއާއިް‪ް94‬ވަނަްމާއްދާގްްދަށުންްބިލަށްްހުށަހަޅާް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުތަކާއކުވސްް ްމިް ްމާއްދާގައިް ްބަޔާންކުރާް ްކޮސްޓްްް ްއސްޓިމޭޓްް‬

‫އި ް‬

‫ޅާް‬
‫ހުށަހަޅަންވާނއވ‪ްް.‬އަދިްްމިްްގަވާއިދުގްް‪ްް98‬ވަނަްްމާއްދާގްްދަށުންްްހުށަހަ ް‬

‫ކަންކަމުގައިްދައުލަތުގްމާލިއްޔަތަށްްއއްވސްްއަސަރއްކުރާނަމަްްއްކަންކަމުގް‬

‫މައްޗަށްވސްްމިްއުސޫލުްހިނގާނއވ‪ް.‬‬

‫‪60‬‬
 ‫ް‬

‫‪ ް .85‬މަޖިލީހަށްްތަޢާރުފުކުރާްބިލއްގްސުރުޚީއާއިްސުމާރުްނަންބަރާއކުް‪ ،‬މަޖިލީހުގްދަފްތަރުގައިް‬ ‫އިް‬

‫ދަފްތަރުގަ ް‬

‫ން ް‬
‫ޝާއިޢުކުރު ް‬
‫ޝއިޢުކުރަންވާނއވ‪ް .‬މަޖިލީހަށް ްބިލއް ްތަޢާރުފުވއްޖކަމަށް ްބަލާނީ‪ ،‬އ ްބިލުގ ްފުރަތަމަްް‬
‫ާ‬

‫ކިޔުންްއިއްވުމުގްގޮތުން‪ ،‬އްބިލުގްސުރުޚީްމަޖިލީހުގްރައީސްްމަޖިލީހަށްްއިއްވުމުންނވ‪.‬‬

‫‪ ް .86‬ބިލަށްްސުމާރުްނަންބަރުދޭނީްސުމާރުްނަންބަރުްތަރުތީބުންްމަޖިލީހުގްއަމީންްޢާންމވ‪ް.‬‬ ‫ރު ް‬
‫ރުްނަންބަ ް‬
‫ސުމާ ް‬

‫ން ް‬
‫‪ް .24‬ތިންްކިޔު ް‬

‫ބިލއްގައިްހިމނިގންވަނީް‪(ް3‬ތިނއް)ްކިޔުމވ‪ް ް.‬‬ ‫‪( ް .87‬ހ) ް‬ ‫ން ް‬

‫ުގްކިޔު ް‬
‫ބިލ ް‬

‫‪ ް .1‬ފުރަތަމަްްކިޔުމަކީްްބިލުްްތަޢާރުފުކުރުމުގްްގޮތުން‪ ،‬ބިލުގްްްސުރުޚީް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހަށްްއިއްވާްއިއްވުމވް‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .2‬ދވަނަ ްކިޔުމަކީ ްއް ްބިލާމދު ްޢާންމުކޮށް ްބަހުސްކުރުމުގް ްމަރުޙަލާއާއިްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލުކޮށްް ްދިރާސާކޮށްް‬
‫ކޮމިޓީއއްގް ްމަރުޙަލާގައިް ްބިލުް ްތަފް ީ‬

‫ޞލާޙުކުރވމުންދާްމަރުޙަލާއވ‪ް .‬‬
‫އި ް‬

‫‪ ް .3‬ތިންވަނަްްކިޔުމަކީްްކޮމިޓީއއްގްްމަރުޙަލާްްނިމިގންްްމަޖިލީހުންްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރިޢާޔަތްކޮށްދިނުން ްއދި ްބިލު ްހުށަހޅުމަށްފަހު‪ ،‬ބިލަށް ްވޯޓަށް ްއހުމުގް‬

‫ކުރިންްބިލާމދުްކުރވޭްއންމފަހުގްބަހުސްގްމަރުޙަލާއާއިްއްބަހުސްް‬

‫ނިމުމުން‪ ،‬ބިލަށްްްވޯޓަށްްްއހުމުގްްކުރިންްްބިލުގްްސުރުޚީްްްއިއްވާް‬

‫މަރުޙަލާއވ‪ް ް.‬‬

‫ފުރަތަމަްކިޔުމުގައާއިްތިންވަނަްކިޔުމުގައިްމަޖިލީހަށްްއިއްވާނީްހަމައކަނިްބިލުގް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރަސްމީްނަންްނުވަތަްސުރުޚީއވ‪.‬‬
‫ް‬

‫‪ ް .88‬ބިލއްގްދވަނަްކިޔުންްބހިގންވަނީްދްމަރުޙަލާއަކަށވ‪ް.‬އއީ‪ ،‬ބިލުގްއިބްތިދާއީްބަހުސްގް‬ ‫ން ް‬

‫ނަްކިޔު ް‬
‫ދވަ ް‬

‫މަރުޙަލާއާއި‪ ،‬ބިލުްކޮމިޓީއަކުންްދިރާސާކުރވމުންދާްމަރުޙަލާއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހަށްްްހުށަހޅޭްްކޮންމްްބިލއްގވސްްްފުރަތަމަްްކިޔުންްްއިއްވައިްްބިލުްް‬ ‫‪( ް .89‬ހ) ް‬ ‫ސް ް‬

‫އީްބަހު ް‬
‫އިބްތިދާ ް‬

‫ތަޢާރުފުކުރުމަށްފަހުް‪(ްް7 ،‬ހަތއްް)ްްދުވަހުގްްނޯޓިސްދިނުމަށްފަހުް‪ ،‬އްްބިލުގްް‬

‫އިބްތިދާއީްްބަހުސއްްްމަޖިލީހުގްްްރައީސްްްބާއްވަންވާނއވ‪ްް.‬އހންނަމަވސް‪،‬‬

‫‪61‬‬
 ‫ޝވަރާދީފިނަމަ‪(ް3 ،‬ތިނއް)ް‬
‫މަޖިލީހުގްމޖޯރިޓީްލީޑަރާއިްްމައިނޯރިޓީްލީޑަރުްމަ ް‬

‫ދުވަހުގްނޯޓިސްްދިނުމަށްފަހުްބިލއްގްއިބްތިދާއީްބަހުސްްބޭއްވިދާނއވް‪ް ް.‬‬

‫ބިލއްގްްއިބްތިދާއީްްބަހުސަކީް‪ ،‬އްްބިލުގްްމައިގަނޑުްްއަސާސްތަކުގްްމައްޗަށްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުންްމަޖިލީހުގައިްބަހުސްކުރާްކުރުމވ‪ް.‬އްމަރުޙަލާގައިްބިލަށްްއއްވސްް‬

‫ޞލާޙއްްްހުށަހޅުމއްްނޯންނާނއވ‪ް.‬އަދިްއްބަހުސްްއަމާޒުވާނީ‪ ،‬އްބިލުގައިްް‬
‫އި ް‬

‫އް‬
‫ހިމނިގންވާ‪ ،‬ނުވަތަްްހިމނިގންވާންވާންްމައިގަނޑުްްއުސޫލުތައްްްނުވަތަްް ް‬

‫ދާއިރާތައްްްފާހަގަކުރުމުގްްމައްޗަށވ‪ްް.‬ނުވަތަްްހިމނިގންނުވާްްްމައިގަނޑުް‬

‫ޝރުޢީް‬
‫ޤނޫނީްްނުވަތަްް ަ‬
‫އުސޫލުތައްްްހިމނުމުގްްމައްޗަށވ‪ްް.‬އފަދަްްބިލަކުންްް ާ‬

‫ޞދީްްނުވަތަްްމާލީްސިޔާސަތުތަކަށްްްކުރާންްހޔޮްްނުވަތަްްނުރަނގަޅުް‬
‫ޤތި ާ‬
‫ނުވަތަްްއި ް‬

‫ޤނޫނއްްްއަތުވއްޖނަމަ‪ ،‬ބަދަލުް‬
‫އަސަރުތަކުގްްމައްޗަށވް‪ްް.‬ނުވަތަްްއފަދަްް ާ‬

‫އަންނަންޖހޭންްކަންކަމުގްމައްޗަށވ‪ް.‬ނުވަތަްކުރަންޖހޭންްޚަރަދުގްމައްޗަށވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް އިބްތިދާއީްބަހުސްގްްވަގުތަކީ‪ ،‬ގިނަވގންް‪(ް4‬ހަތަްރއް)ްގަޑިއިރވ‪ް.‬އްބަހުސްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނިމުމުން‪ ،‬ބިލުްްބަލައިގަންނަންްްްފނޭތޯްްވޯޓަކަށްްްއަހަންވާނއވ‪ްް.‬އްްބިލުް‬

‫ބަލައިގަންނަން ްފާސްނުވއްޖނަމަް‪ ،‬އހިސާބުން ްއ ްބިލު ްބާޠިލުވީއވ‪ް .‬އަދި ްއް‬

‫ދައުރުގައިްދންްއްބިލއްްމަޖިލީހަކަށްްއަލުންްތަޢާރުފއްްނުކުރވޭނއވ‪ް.‬‬
‫ް ް‬

‫ބިލއްގްްއިބްތިދާއީްްބަހުސްގްްްމަރުޙަލާގައިްްބިލުްްހުށަހޅުމަށާއިްްބިލަށްް‬ ‫‪( ް .90‬ހ) ް‬ ‫އިް‬

‫ޖަވާބުދާރީވުމަށާ ް‬

‫ށްް‬
‫ފަހުބަހަ ް‬
‫ޖަވާބުދާރީވުމަށާއިްފަހުބަސްްބުނުމަށްްއްބިލުްހުށަހަޅާްމންބަރަށްްޖުމްލަް‪ް15‬‬
‫ން ް‬
‫ފުރުޞަތުދިނު ް‬
‫(ފަނަރަ)ްްމިނޓުގްްފުރުޞަތއްްްދޭންވާނއވ‪ްް.‬ބިލުގްްއިބްތިދާއީްްބަހުސްްް‬

‫ށްް‬
‫ހިނގަމުންދާއިރުް‪ ،‬އްް‪(ްް15‬ފަނަރަ)ްްމިނޓުްްއކުގައިްްނުވަތަްްބައިބަޔަ ް‬

‫ބަހާލައިގންްްބޭނުންކުރުމުގްއިޚްތިޔާރުްބިލުްހުށަހަޅާްްމންބަރަށްްލިބިގންވއވ‪ް.‬‬

‫އގޮތުންްްދވޭްްވަގުތުްްބިލުގްްްއިބްތިދާއީްްބަހުސްގްްވަގުތުގްްތރޭގައއްް‬

‫ނުހިމނޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫ތުް‬
‫އިބްތިދާއީްބަހުސްގްވަގުތަކީ‪ ،‬ގިނަވގންް‪(ް4‬ހަތަރއް)ްގަޑިއިރވ‪ް.‬އްވަގު ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ުގް‬
‫ޅާްމންބަރަށްްދޭވޭްވަގުތ ް‬
‫ހަމަވުމުން‪ ،‬މިްމާއްދާގް(ހ)ްގްދަށުންްބިލުްހުށަހަ ް‬

‫ތރއިންްްބާކީްްވަގުތުްްއޮތްކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬ހުށަހޅިްްމންބަރަށްްްއންމްްފަހުބަސްް‬

‫ތުް‬
‫ޞތުްްދިނުމާއކުް‪ްް،‬ބިލުގްްބަހުސްްްނިމުނީއވ‪ްް.‬ބާކީްްވަގު ް‬
‫ބުނުމުގްްފުރު ަ‬

‫‪62‬‬
‫ނތްކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އިބްތިދާއީްްބަހުސްގްްވަގުތުްްހަމަވުމުންްްއްްބިލުގްްބަހުސްް‬

‫ނިމުނީއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ބިލއް ްބަލައިގަތުމަށް ްފާސްވުމާއކު‪ ،‬އް ްބިލަކާގުޅޭް ްދާއިމީ ްކޮމީޓީއަށް ްއ ްބިލުް‬ ‫‪( ް .91‬ހ) ް‬ ‫ސާް‬
‫ީގްދިރާ ް‬
‫ކޮމިޓ ް‬

‫ލާ ް‬
‫މަރުޙަ ް‬
‫ފޮނުވުނީކަމުގައިްބަލަންވާނއވ‪ް.‬އަދިްއހިސާބުން‪ ،‬އްކޮމިޓީއއްގްއޖންޑާގައިްް‬

‫ށްް‬
‫ހިމނިގންްްއްްބިލުްްދިރާސާކޮށްްްފުރިހަމަކުރުމުގްްމަސައްކަތްްްކުރިއަ ް‬

‫ގންދާނީއވ‪ް ް.‬‬

‫އ ްބިލާގުޅޭްްދާއިމީް ްކޮމިޓީއަކީްްކޮބައިކަން ްކަނޑައަޅާނީްްމަޖިލީހުގ ްރައީސވ‪ް.‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މިގޮތުގމަތިންް ްކަނޑައޅުމުގައިްް ްމަޖިލީހުގް ްގަވާއިދުގައިވާްް ްކޮމިޓީތަކުގް‬

‫މންޑޭޓަށް‪ް،‬މަޖިލީހުގްރައީސްްރިޢާޔަތްްކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހަށް ްތަޢާރުފުކުރާ ްބިލއް‪ ،‬އއީ ްސަރުކާރުގ ްފަރާތުން ްނުވަތަ ްމަޖިލީހުގައިްް‬ ‫‪( ް .92‬ހ) ް‬ ‫ރާް‬
‫ލުްއަނބު ް‬
‫ބި ް‬

‫ން ް‬
‫ގންދިއު ް‬
‫ހިމނޭްްސިޔާސީްްޕާޓީއއްގްްފަރާތުންްްހުށަހަޅާްްބިލއްްްކަމުގައިްްްވީނަމަވސް‪،‬‬
‫ް‬
‫ނުވަތަްްމންބަރއްގްްއަމިއްލަްްބިލއްްްކަމުގައިްްވީނަމަވސް‪ ،‬މަޖިލީހަށްްްބިލއްް‬

‫ބަލައިގަތުމަށްްްވޯޓަށްްްއހުމުގްްްކުރިންްްއްްބިލުްްއަނބުރާްްގންދވިދާނއވ‪ް.‬‬

‫އގޮތުންްްސަރުކާރުގްްފަރާތުންްްްތަޢާރުފުކުރާްްބިލއްްްއަނބުރާްްްގންދިއުމަށްް‬

‫ސަރުކާރުންްބޭނުންވއްޖްހިނދއްގައިްއްބިލއްްއަނބުރާްގންދާނީްސަރުކާރުް‬

‫ނިސްބަތްވާ ްޕާޓީގ ްޕާލިމަންޓަރީް ްގްރޫޕްގ ްލީޑަރުް ްނުވަތަ ްއޭނާް ްކަނޑައަޅާ ްއްް‬

‫ޕާޓީގްްމންބަރއްްްމދުވރިކޮށވ‪ްް.‬މަޖިލީހުގައިްްހިމނޭްްސިޔާސީްްޕާޓީއއްގް‬

‫ފަރާތުންްތަޢާރުފުކުރާްބިލއްްއަނބުރާްގންދިއުމަށްްއްޕާޓީއަކުންްބޭނުންވއްޖް‬

‫ހިނދއްގައިްއްބިލއްްއަނބުރާްްގންދާނީްއްޕާޓީއއްގްޕާލިމަންޓަރީްގްރޫޕްގްް‬

‫ލީޑަރުްނުވަތަްއޭނޭްކަނޑައަޅާްއްޕާޓީގްމންބަރއްްމދުވރިކޮށވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގްްދަށުންްްްބިލުްްއަނބުރާްްގންދވޭނީްްމަޖިލީހަށްްްބިލުް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަލައިގަތުމަށްްވޯޓަށްްއހުމުގްކުރިންނވ‪ް ް.‬‬

‫ރާް‬
‫(ން) ް މަޖިލީހަށް ްބިލއް ްބަލައިގަނއްޖނަމަ‪ ،‬އ ްހިނދުން ްފށިގން‪ ،‬އް ްބިލު ްއަނބު ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގންދިއުމުގްްފުރުޞަތއްްްނޯންނާނއވ‪ްް.‬އަދިް‪ ،‬އްްބިލާމދުްްްދންްްގޮތއްް‬

‫ކަނޑައޅިގންދާނީް‪ ،‬މިްގަވާއިދުގައިވާްއުސޫލުތަކުގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬

‫‪63‬‬
 ‫ން ް‬
‫‪ް .25‬ބިލަށްްއިޞްލާޙުްހުށަހޅު ް‬

‫‪ ް .93‬ކޮމިޓީއަކުންްްބިލަކާމދުްްރިޢާޔަތްކުރުމަށްްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހޅުމުންްްހިނގާްްބަހުސްގް‬ ‫ޙުް‬
‫ށްްއިޞްލާ ް‬
‫ބިލަ ް‬

‫ން ް‬
‫ހުށަހޅު ް‬
‫ޞލާޙުްހުށަހޅިދާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ވަގުތުގައިްއަންނަނިވިްއުސޫލުންްްއި ް‬

‫ހުށަހޅިފައިވާްބިލއްގައިވާްވަކިްމާއްދާއއްްނުވަތަްޢިބާރާތްތަކއްްްއުނިކުރުމަށް‪ް .‬‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އްް‬
‫ހުށަހޅިފައިވާްްބިލއްގައިްްހިމނޭްްވަކިްްމާއްދާއއްްްނުވަތަްްްޢިބާރާތްތަކ ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އުނިކުރުމަށްފަހު‪ ،‬އޭގްްްބަދަލުގައިްްއާްްމާއްދާއއްްްނުވަތަްްޢިބާރާތްތަކއްްްހިމނުމަށް‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް ހުށަހޅިފައިވާްބިލަށްްމާއްދާއއްްނުވަތަްޢިބާރާތއްްއިތުރުކުރުމަށްް‪.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް‬

‫ޞލާޙުްްހުށަހޅޭްްމާއްދާއާްްގުޅުންހުރިް‬
‫ޞލާޙަކީްްްއްްއި ް‬
‫ބިލަކަށްްްހުށަހޅޭްްއި ް‬ ‫‪( ް .94‬ހ) ް‬ ‫ޅޭް‬
‫ހުށަހ ް‬
‫ުގް‬
‫އިޞްލާޙުތަކ ް‬
‫ޞލާޙަކަށްްވާންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫އި ް‬
‫ޠު ް‬
‫ޝަރު ް‬

‫ވަކިް ްމައްސަލައއްގް ްގޮތުގައިް ްނަގަންޖހޭފަދަް ްމުހިންމުްް ްމައްސަލައއްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙއްގްގޮތުގައިްމާއްދާއަކަށްްނުގނވޭނއވ‪ް ް.‬‬
‫އި ް‬

‫ޞލާޙއްް‬
‫(ން) ް ހުށަހޅިފައިވާްްބިލަށްްްހުށަހޅި‪ ،‬މަޖިލީހުންްްްގޮތއްްްނިންމާފައިވާްްއި ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަލުންްހުށައއްްނޭޅޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ހުށަހޅިފައިވާްބިލުގައިްބަޔާންކުރާްވާހަކަްނަފީކުރުމުގްގޮތުންްނުވަތަްއއާދިމާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙއްްހުށައއްނޭޅޭނއވ‪ް ް.‬‬
‫އިދިކޮޅުްދޭހައއްކުރުމުގްބޭނުމުގައިްއި ް‬

‫ންް‬
‫ޞލާޙއްްހުށަހަޅަ ް‬
‫މަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްގައިްބަހުސްކުރވމުންދާްބިލަކަށްްއި ް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙއްްްހުށަހަޅާނީް‪ ،‬އްްމންބަރުްްހުށަހޅުމަށްް‬
‫ގަސްދުކުރާްްމންބަރަކުްްއްްއި ް‬

‫ޞލާޙުގ ްލިޔުންް ްމަޖިލީހުގ ްރައީސް ްއަންގާ ްވަގުތއްގ ްކުރިންް‬

‫ގަސްދުކުރާ ްއި ް‬

‫މަޖިލީހުގްއަމީންްޢާންމުއާްހަވާލުކުރުމަށްފަހުގައވ‪ް ް.‬‬

‫ޞލާޙުތައްްމަޖިލީހުގްއަމީންްޢާންމަށްްލިބުމާއކުް‬
‫މިްމާއްދާގް(ބ)ްގްދަށުންްއި ް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުތައްްްމަޖިލީހުގްްހުރިހާްްމންބަރުންނަށްްްފޮނުވަންވާނއވ‪ްް.‬އަދިް‬
‫އްްއި ް‬

‫ޞލާޙއްް ްހުށަހޅުމަށްް ްއއްވސްް ްމންބަރަކުްް‬

‫ޞލާޙަކަށްް ްއި ް‬
‫އއިންް ްއި ް‬

‫ޞލާޙއް ްހުށަހޅި ްމންބަރަކަށް ްއ ްމންބަރު ްއކަންް‬

‫ބޭނުންކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އ ްއި ް‬

‫ޞލާޙަކާްްއއްގޮތަށްްްއްްމންބަރއްގްް‬
‫އަންގަންވާނއވ‪ްް.‬މިގޮތުންްްހުށަހަޅާްްއި ް‬

‫‪64‬‬
‫ށްް‬
‫ޞލާޙުް ްހުށަހަޅާްް ްމންބަރަ ް‬
‫ޞލާޙުް ްބަދަލުކުރުމުގް ްއިޚްތިޔާރުް ްއި ް‬
‫އި ް‬

‫ލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫ޞލާޙަކަށްްހުށަހޅިފައިވާްް‬
‫މިްމާއްދާގް(ޅ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްމންބަރއްގްއި ް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުގްް‬
‫ޞލާޙު ްބަދަލުކުރާނަމަ ްއ ްއި ް‬
‫ޞލާޙާ ްއއްގޮތަށް ްއ ްމންބަރުގ ްއި ް‬
‫އި ް‬

‫ލިޔުންްމަޖިލީހުގްރައީސްްްއަންގާްްވަގުތއްގްްކުރިންްްމަޖިލީހުގްއަމީންްޢާންމުއާްް‬

‫ހާް‬
‫ޞލާޙުތައްވސްް ްމަޖިލީހުގް ްހުރި ް‬
‫ހަވާލުކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬އަދިް ްއް ްއި ް‬

‫މންބަރުންނަށްްފޮނުވަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޞލާޙަކަށް ްވޯޓަށް ްއހުމުގ ްކުރީގައި ްއަނބުރާް‬

‫ޞލާޙަކީވސް ްއ ްއި ް‬
‫ކޮންމ ްއި ް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރާް‬
‫ޞލާޙަކަށްްކޮށްފައިވާްތާއީދުްއަނބު ް‬
‫ޞލާޙކވ‪ް.‬ނުވަތަްއްއި ް‬
‫ގންދވިދާންއި ް‬

‫ޞލާޙކވ‪ް.‬މިްމާއްދާގްބޭނުމަށްްވޯޓަށްްއހުމުގްްކުރިންްކަމަށްް‬
‫ގންދވިދާންއި ް‬

‫ބުނފައިްްއވަނީްްވޯޓަށްްްއހުމުގްކުރިންްްޖަހަންޖހޭްްރަނގަބީލުްްޖހުމާްްހަމައަށވ‪.‬‬
‫ް‬

‫ޞލާޙަކަށްްްއހންްްމންބަރއްގްްތާއީދުް‬
‫ޞލާޙަކަށްްްވޯޓަށްްްއަހާނީްްއްްއި ް‬
‫‪ ް .95‬އއްވސްްްއި ް‬ ‫ށްް‬
‫ށްްވޯޓަ ް‬
‫އިޞްލާޙަ ް‬

‫ން ް‬
‫އހު ް‬
‫ލިބިފައިވާނަމައވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޞލާޙުތަކާމދުްވޯޓަށްްއަހާނީ‪ ،‬އަންނަނިވިްތަރުތީބުންނވ‪ް .‬‬

‫‪ ް .96‬ބިލަކަށްްހުށަހޅޭްއި ް‬ ‫ށްް‬
‫ށްްވޯޓަ ް‬
‫އިޞްލާޙަ ް‬

‫ތް ް‬
‫ާންގޮ ް‬
‫އަހ ް‬
‫ޞލާޙއްްް‬
‫އންމްްފުރަތަމަްްވޯޓަށްްްއަހާނީް‪ ،‬ވަކިްްޢިބާރާތއްްްއުނިކުރުމާގުޅޭްްއި ް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙއްްގންނަންްފނޭތޯއވ‪ް.‬އގޮތަށްްވޯޓަށްްއހުމުން‪،‬‬
‫ކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬އްއި ް‬

‫އގޮތަށްްްފާސްވއްޖނަމަ‪ ،‬އުނިކުރަންްްހުށަހޅިްްޢިބާރާތްްްއުނިކުރވުނީކަމުގައިް‬

‫ބލޭނއވ‪ް.‬އގޮތަށްްފާސްނުވއްޖނަމަ‪ ،‬އުނިކުރަންްހުށަހޅިްޢިބާރާތއްްއުންޏއްްް‬

‫ނުކުރވޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫ދން ްވޯޓަށް ްއަހާނީ ްވަކި ްޢިބާރާތއް ްއުނިކުރުމަށްފަހު ްއޭގ ްބަދަލުގައި ްއހންް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙއް ްގންނަންް‬
‫ޞލާޙއް ްކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬އ ްއި ް‬
‫ޢިބާރާތއް ްހިމނުމާގުޅޭް ްއި ް‬

‫ފނޭތޯއވ‪ްް.‬އގޮތަށްްްވޯޓަށްްްއހުމުން‪ ،‬އގޮތަށްްްފާސްވއްޖނަމަ‪ ،‬އުނިކުރަންްް‬

‫ހުށަހޅިްްޢިބާރާތްްްއުނިކޮށް‪ ،‬އިތުރުކުރަންްްހުށަހޅިްްޢިބާރާތްްްއިތުރުކުރވުނީްް‬

‫‪ް.‬އގޮތަށްްްފާސްނުވއްޖނަމަ‪ ،‬އްްބިލުގައިވާްްޢިބާރާތްްްއުންޏއްް‬
‫ކަމުގައިްްބލޭނއވ ް‬

‫ނުކުރވޭނއވ‪ް ް.‬އަދިް ްއިތުރުކުރަންް ްބޭނުންވާް ްޢިބާރާތްްް ްއިތުރއްވސްް‬

‫ނުކުރވޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪65‬‬
‫ޞލާޙއްް‬
‫(ން) ް ދންްްވޯޓަށްްްއަހާނީްްވަކިްްްޢިބާރާތއްްްބިލަށްްްއިތުރުކުރުމާގުޅޭްްއި ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙއްްގންނަންްފނޭތޯއވ‪ް.‬އގޮތަށްްވޯޓަށްްއހުމުން‪،‬‬
‫ކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬އްއި ް‬

‫އގޮތަށްްފާސްވއްޖނަމަ‪ ،‬އިތުރުކުރަންްހުށަހޅިްޢިބާރާތްްއިތުރުކުރވުނީްކަމުގައިް‬

‫ބލޭނއވ‪ްް.‬އގޮތަށްްްފާސްނުވއްޖނަމަ‪ްް،‬އިތުރުކުރަންްްހުށަހޅިްްޢިބާރާތއްްްއް‬

‫މާއްދާއަކަށްްއިތުރއްްނުކުރވޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫ސަރުކާރަށްްނުވަތަްމަޖިލީހުގައިްްހިމނޭ ްސިޔާސީްޕާޓީއަކަށްްނުވަތަްމަޖިލީހުގް‬ ‫‪( ް .97‬ހ) ް‬ ‫ުގް‬

‫ލުްމަޖިލީހ ް‬
‫ބި ް‬

‫އިް‬
‫ނިޒާމުގަ ް‬
‫ހަމަކޮންމްމންބަރަކަށްވސްްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުންްއދިްއްހުށަހަޅަންްބޭނުންވާް‬
‫ތް ް‬
‫ާންގޮ ް‬
‫ދައުރުކުރ ް‬
‫ބިލުގްނަކަލއްްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްފޮނުވިދާނއވ‪ް.‬‬

‫ބިލއް ްތަޢާރުފުކުރަންް ްއދޭް ްމންބަރަކު‪ ،‬މި ްމާއްދާގ ް(ހ) ްގައިވާް ްގޮތުގމަތިންް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބިލުގްްނަކަލުްްފޮނުވުމުން‪ ،‬އްްްބިލަކީ‪ ،‬މިްްގަވާއިދާްްއއްގޮތްވާްްގޮތުގމަތިންް‬

‫އކުލަވާލާފައިވާްްބިލއްކަންްްކަށަވަރުކުރުމަށްފަހު‪ ،‬ގިނަވގންްް‪(ްް14‬ސާދަ)ް‬

‫ދުވަހުގްްތރޭގައިްްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްްއްްބިލުގްްފުރަތަމަްްކިޔުންްްމަޖިލީހަށްް‬

‫އިއްވަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫(ން) ް ބިލއްގްފުރަތަމަްކިޔުންްްއިއްވުމަށްފަހު‪ ،‬މިްގަވާއިދުގް‪ް89‬ވަނަްްމާއްދާގް(ހ)ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްނޯޓިސްްްދިނުމަށްފަހުް‪ ،‬އްްބިލުގްްއިބްތިދާއީްްބަހުސްް‬

‫މަޖިލީހުގައިްްހިންގާނީއވ‪ް.‬އަދިްްބިލުްބަލައިގަންނަންްފނޭތޯްވޯޓަށްްއަހާނީއވ‪.‬‬

‫(ރ) ް ބިލުް ްބަލައިގަންނަންްް ްފންނަކަމަށްް ްކަނޑައަޅައިފިނަމަ‪ ،‬އްް ްބިލުް ްދންްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދަތުރުކުރާނީ‪ ،‬އްބިލާްގުޅޭްކޮމިޓީއަށވ‪.‬‬

‫ކޮމިޓީއަކަށްްްބިލއްްްލިބުމުންް‪ ،‬އްބިލުގައިވާްްކަމަކާްްގުޅޭގޮތުންްްމަޢުލޫމާތުްްހޯދުމަށްް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫ބޭނުންވއްޖްްކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬ކަމާގުޅޭްްދައުލަތުގްްމުއައްސަސާތަކުންްްއްްބިލަ ް‬

‫ބޭނުންވާ ްމަޢުލޫމާތު ްހޯދިދާނއވް‪ް .‬އަދި ްކަމާގުޅޭ ްމާހިރުން ްހާޒިރުކުރުމަށްފަހު‪،‬‬

‫އ ްމީހުންގ ްވިސްނުން ްއ ްބިލާމދު ްހުރިގޮތްވސް ްސާފުކުރވިދާނއވ‪ް.‬ނުވަތަްް‬

‫އްްބިލުންްްއަސަރުްްފޯރާނހންްްހީވާްްރައްޔިތުންގްްތރއިންްްބަޔަކުވސްް‬

‫ހާޒިރުކޮށް‪ ،‬އްމީހުންގްވިސްނުންްއްބިލަކާްދޭތރޭގައިްހުރިގޮތްވސްްކޮމިޓީއަށްް‬

‫ސާފުކުރވިދާނއވ‪ް.‬‬

‫ޞލާޙުތައްް ްގނސް‪ ،‬ބިލުް‬

‫ބިލުް ްދިރާސާކޮށްް ްބިލަށްް ްގންނަންޖހޭްް ްއި ް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއްރިރުްްރިޕޯޓުގައިްް‬
‫ފުރިހަމަކުރުމަށްފަހު‪ ،‬ރިޕޯޓުްްތައްޔާރުކޮށްްްކޮމިޓީގްްމު ަ‬

‫‪66‬‬
‫ސޮއިކުރުމުގ ްކުރިން‪ ،‬ވީ ްއންމް ްއަވަހަކަށް‪ ،‬ގިނަވގން ް‪(ް 3‬ތިނއް) ްދުވަސްް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީއާއިްްދިވހިރާއްޖޭގައިް‬
‫ފާއިތުނުވާންްގޮތއްގމަތިން‪ ،‬އްްްބިލުްް ާ‬

‫ޤނޫނުތަކާްްފުށުއަރާތޯްްބލުމަށްްްބިލާްްގުޅޭގޮތުންްްމަޖިލީހުގް‬
‫ޢަމަލުކުރަމުންދާްް ާ‬

‫ޤނޫނީްްްލަފާްްްހޯދުމަށްްްފޮނުވަންވާނއވ‪ްް.‬މިގޮތުން‪،‬‬
‫ކައުންސލްްްްޖނރަލްގްް ާ‬

‫ޤނޫނީްލަފާްއޮންނަންވާނީްލިޔުމުންނވ‪ް.‬‬
‫ކައުންސލްްޖނރަލްދޭް ާ‬

‫ޤނޫނީްްލަފާްްހޯދުމަށްްްފޮނުވުމުންް‪ ،‬އް‬
‫މިްްމާއްދާގްް(ޅ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިންްް ާ‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނަކާް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީއާްްނުވަތަްްްދިވހިރާއްޖޭގައިްްޢަމަލުކުރަމުންދާްް ާ‬
‫ބިލަކީްް ާ‬

‫ފުށުއަރާްްބިލއްކަމަށްްްމަޖިލީހުގްްކައުންސލްްްޖނރަލްްްލަފާދޭނަމަްްސަބަބުް‬

‫ޤނޫނީްލަފާްއްބިލުްދިރާސާކުރިްކޮމިޓީއަކަށްް‬
‫ބަޔާންކޮށްްކައުންސލްްޖނރަލްގް ާ‬

‫ފޮނުވަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނީްްލަފައާމދުްް‬
‫މިްްމާއްދާގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްކައުންސލްްްޖނރަލްްްދޭްް ާ‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީން ްޢަމަލުކުރާނ ްގޮތއް ްކަނޑައަޅާނީ ްއ ްކޮމިޓީއަކުންނވ‪ް .‬އގޮތުން‪ ،‬މިް‬

‫ޤނޫނީްްލަފާްް‬
‫މާއްދާގްް(ޅ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްކައުންސލްްްޖނރަލްގްް ާ‬

‫ޞލާޙއް ްގންނަން ްކޮމިޓީން ްނިންމައިފިނަމަްް‬

‫ހޯދުމަށްފަހު‪ ،‬ބިލަށް ްއއްވސް ްއި ް‬

‫ޞލާޙއް ްގނައުމަށްފަހު‪ ،‬ވީ ްއންމ ްއަވަހަކަށް‪ ،‬ގިނަވގންް ް‪(ް 3‬ތިނއް)ް‬

‫އ ްއި ް‬

‫އިް‬
‫ދުވަސްްްފާއިތުނުވާންްގޮތއްގމަތިން‪ ،‬ބިލުްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހޅުމަށްޓަކަ ް‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސަށްްފޮނުވަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މި ްމާއްދާގ ް(އ) ްގ ްދަށުން ްކޮމިޓީ ްރިޕޯޓު ްމަޖިލީހުގ ްރައީސަށް ްލިބުމުން‪ ،‬އް‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭކަމަށްްްމަޖިލީހުގްް‬
‫ބިލުގައިްްނުވަތަްްރިޕޯޓުގައިްްހުރިކަމއްްްއި ް‬

‫ރައީސަށްްފނިގންްއްރިޕޯޓއްްއަނބުރާްކޮމިޓީއަށްްފޮނުވާނަމަްގިނަވގންް‪ް3‬‬

‫ޤއްރިރަށްްްއކަންް‬
‫(ތިނއް)ްްދުވަހުގްްތރޭގައިްްސަބަބުްްބަޔާންކޮށްްްކޮމިޓީގްްމު ަ‬

‫ންްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގައިް‬
‫އަންގަންވާނއވ‪ް.‬ބިލއްގްކޮމިޓީްްރިޕޯޓަކާްބހޭގޮތު ް‬

‫ބަހުސއް ްކުރަންވާނީ ްއް ްރިޕޯޓު ްމަޖިލީހުގ ްމންބަރުންނަށް ްފޮނުވުމަށްފަހުް‪ް ،‬އްް‬

‫ޞލާޙުްހުށަހޅުމަށްޓަކައިްމންބަރުންނަށްްސާފުް‪(ް3‬ތިނއް)ްދުވަހުގް‬
‫ބިލަށްްއި ްް‬

‫މުއްދަތުްްދިނުމަށްފަހުގައވ‪ްް.‬މިްްމުއްދަތުްްމިއަށްވުރްްކުރުްްްކުރަންޖހިއްޖްް‬

‫ޝވަރާް‬
‫ހިނދއްގައިްމަޖިލީހުގްރައީސްްޕާލިމަންޓަރީްގްރޫޕްތަކުގްލީޑަރުންނާްމަ ް‬

‫ކުރުމަށްފަހުްއކަންްކުރުމަކަށްްމިްމާއްދާްހުރަހއްްނާޅައވ‪ް ް.‬‬

‫‪67‬‬
‫(މ) ް މަޖިލީްހުންްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުންްއދިްކޮމިޓީންްބިލުްފޮނުވުމުން‪ ،‬އްބިލުގްބަހުސްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގައިްކުރިއަށްްގންދވޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޞތުްްދޭނީް‪ ،‬މިްްގަވާއިދުގްް‪ްް94‬ވަނަް‬
‫އަދިްްއްްބަހުސްްްނިމުމުން‪ ،‬ދންްްފުރު ަ‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫ޞލާޙުްްފޮނުވިްްމންބަރުންނަ ް‬
‫)ްގްްދަށުންްްއި ް‬
‫)ްއާއިްްއްްމާއްދާގްް(ްކ ް‬
‫މާއްދާގްް(ބ ް‬

‫ޞލާޙުތައްްމަޖިލީހުގްޖަލްސާއަށްްހުށަހޅުމަށވ‪ް ް.‬‬
‫އްއި ް‬

‫ޞލާޙއްްްހުށަހޅުމާއކުްް‬
‫(ދ) ް މިްމާއްދާގް(ފ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްހުށަހޅޭްކޮންމްއި ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙަށްް‬
‫ޞލާޙަކަށްްތާއީދުކުރާްމންބަރަކުްހުރިތޯްބަލަންވާނއވ‪ް.‬އްއި ް‬
‫އްއި ް‬

‫ތާއީދު ްލިބުމާއކު‪ ،‬އިތުރަށް ްއ ްހުށަހޅުން ްމަޖިލީހަށް ްއިއްވުމަކާނުލައި ްއވަގުތުް‬

‫ޞލާޙއްްގންނަންްފނޭތޯްބލުމަށްްމަޖިލީހުގައިްވޯޓއްްނަގަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫އްއި ް‬

‫އ ްވޯޓު ްނަގައި ްނިމި ްނަތީޖާ ްއިޢުލާންކުރުމަށްފަހު‪ ،‬ދން ްއޮތް ްހުށަހޅުމައިގންް‬

‫ހަމަްމިްއުސޫލުންްކުރިއަށްދާނީއވ‪ް ް.‬‬

‫ޞލާޙުތަކަށްްވޯޓަށްްއަހައިްނިމުމުން‪،‬‬
‫މިްމާއްދާގް(ދ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްއި ް‬ ‫(ތް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުތަކާއކު‪ ،‬ބިލުްފާސްކުރުމަށްްއދިްވޯޓަށްްއަހަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ފާސްވިްއި ް‬

‫ފާސްކުރުމަށްް ްއދިް ްވޯޓަށްްް ްއހުމުންް ްބިލުް ްފާސްވއްޖކަމަށްވާނަމަ‪،‬‬ ‫(ލ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤކުރުމުގްމަރުޙަލާްފށިގންދާނއވ‪.‬‬
‫ޞދީ ު‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގައިވާްގޮތުގމަތިންްތަ ް‬
‫ާ‬

‫ބިލުްްމަޖިލީހުންްްްފާސްކުރުމަށްްްްނުފނިއްޖްްްހިނދއްގައި‪ ،‬އްްްބިލުްްއިތުރަށްް‬ ‫(ގ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފުރިހަމަކުރުމަށް‪ ،‬އަނބުރާްކޮމިޓީއަށްްފޮނުވުމަށްްވޯޓަށްްއަހާނީއވ‪ް.‬‬

‫(ޏ) ް ކޮމިޓީއަށްްފޮނުވުމަށްވސްްފާސްނުވއްޖނަމަް‪ ،‬ބިލުްއހިސާބުންްބާޠިލުވީއވ‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ސ) ް ބިލއްްްބާޠިލުވއްޖނަމަ‪ ،‬ހިނގަމުންދާްްދައުރުްްނިމުމުން‪ ،‬އފަދަްްބިލއްްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞތުް‬
‫ހުށަހޅުމަށްްބޭނުންވާްފަރާތަށްްއަލުންްއފަދަްބިލއްްތަޢާރުފުކުރުމުގްފުރު ަ‬

‫ލިބިގންވއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޞލާޙުްްހުށަހޅުމާްްގުޅޭގޮތުންްްމިްްބާބުގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްއުސޫލުތަކާއިް‪ ،‬މިް‬
‫‪ ް .98‬ބިލަށްްްއި ް‬ ‫ލުް‬
‫ުގްއުސޫ ް‬
‫ބިލ ް‬

‫ން ް‬
‫ހިނގު ް‬
‫ގަވާއިދުގްް‪ްް97‬ވަނަްްްމާއްދާގްްް(ޅ)ްްއިންްްފށިގންްް(ވ)ްްގްްްނިޔަލަށްްްކޮމިޓީްްރިޕޯޓާް‬

‫ގުޅޭގޮތުންްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްއންމހައިްްއުސޫލުތައްްްމަޖިލީހަށްްްްހުށަހަޅާްްމައްސަލަތަކާއިް‬

‫ޤރާރުތަކާއިްއހންްކަންކަމުގްމައްޗަށްވސްްހިނގާނއވ‪ް.‬‬
‫ަ‬
‫ް‬

‫‪ ް .99‬ބިލއްްކޮމިޓީންްދިރާސާކުރުމުގައި‪ް،‬އަންނަނިވިްކަންކަމަށްްރިޢާޔަތްްކުރވިދާނއވ‪ް.‬‬ ‫ލާ ް‬
‫ޓީްމަރުޙަ ް‬
‫ކޮމި ް‬

‫‪68‬‬
‫ބިލާްްގުޅޭގޮތުންްްދައުލަތުގްްމުއައްސަސާތަކުންނާއިް‪ްް،‬އަމިއްލަްްްފަރުދުންނާއި‪ް،‬‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އކިއކިްޖަމްޢިއްޔާ‪ ،‬ޖަމާްޢަތްތަކުގްޚިޔާލު‪ް،‬ހޯދުމަށްްހުޅުވާލުން‪ް.‬‬

‫ބިލާްްބހޭގޮތުންްްއކިއކިްްފަރާތްތައްްްހާޒިރުކޮށްްްއްްފަރާތްތަކުންްްމަޢުލޫމާތުް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހޯދުން‪ް.‬‬

‫ޞލާޙުތަކާއިްބަދަލުތައްްބިލަށްްގނައުން‪ް.‬‬
‫(ން) ް ބިލަށްްގންނަންޖހޭްއި ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ރ) ް ބިލުގްްމަސައްކަތްްްކޮމީޓީންްްނިންމުމަށްފަހުް‪ ،‬ކޮމިޓީންްްބިލުްްފާސްކުރިްްގޮތުގްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރިޕޯޓއްްއކުލަވާލައި‪ ،‬މަޖިލީހަށްްްއްބިލުްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުންްއދިްފޮނުވުން‪ް.‬‬

‫މަޖިލީހުންްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުމަށްްއދިްކޮމިޓީއަކުންްބިލއްްފޮނުވާއިރު‪ ،‬މަޖިލީހުގް‬ ‫‪( .100‬ހ) ްް‬ ‫ށްް‬

‫ބިލަ ް‬

‫ން ް‬
‫ރިޢާޔަތްކުރު ް‬
‫ންް‬
‫ޢާންމުްއުސޫލަކާްތަފާތުްއުސޫލަކުންްއްބިލާމދުްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުމަށްްކޮމިޓީ ް‬

‫އދޭކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އްްބިލަށްްްރިޢާޔަތްކުރަންްްއދޭްްއުސޫލުްްްއްްބިލާއކުް‬

‫ފޮނުވަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫މިފަދަ ްއުސޫލަކާއކު ްކޮމިޓީއަކުން ްމަޖިލީހަށް ްރިޕޯޓއް ްފޮނުވައިފިކަމަށްވާނަމަް‪،‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފުރަތަމަްްވޯޓަށްްްއަހާނީްްއްްއުސޫލުންްްއްްބިލާމދުްްޢަމަލުކުރުމަށްްްމަޖިލީހަށްް‬

‫ފނޭތޯއވ‪ްް.‬އްްއުސޫލުންްްޢަމަލުކުރަންްްފނިއްޖނަމަް‪ ،‬ކަންކުރާނީްްއްްއުސޫލާް‬

‫އއްގޮތަށވ‪ްް.‬އްްއުސޫލުްްފާސްނުވއްޖނަމަ‪ ،‬އްްހުށަހޅިްްްރިޕޯޓަކާމދުް‬

‫ޢަމަލުކުރާނީްމަޖިލީހުގްޢާންމުްއުސޫލުންނވ‪ް.‬‬

‫‪ް.‬އއީ‪،‬‬
‫މަޖިލީހުގައިްްބިލަކާމދުްްބަހުސްކުރުމަށްްްވަކިްްވަގުތއްްްކަނޑައޅިގންވއވ ް‬ ‫‪( .101‬ހ) ްް‬ ‫ށްް‬
‫ބިލަ ް‬

‫ުގް‬
‫ބަހުސްކުރުމ ް‬
‫ބިލުްްތަޢާރުފުކުރުމަށްފަހު‪ ،‬ދވަނަްްކިޔުމުގްްމަރުޙަލާގައިްް‪(ްް4‬ހަތަރއް)ް‬
‫ތު ް‬
‫ވަގު ް‬
‫ގަޑިއިރަށްވުރްްްގިނަްްނުވާންްގޮތުގމަތިންްްހިނގާްްޢާންމުްްބަހުސްގްްވަގުތާއި‪،‬‬

‫ބިލުްްކޮމިޓީއަކުންްްްފުރިހަމަކުރުމަށްފަހުްްހުށަހޅުމުން‪ ،‬ޢާންމުްްްކޮމިޓީން‪ ،‬އްް‬

‫ބިލަކާމދުްބަހުސްކުރުމަށްްކަނޑައަޅާްވަގުތވ‪ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްޖުމްލަްްވަގުތުގްް¼ްް(ހަތަރުބައިކު ް‬
‫ޅަް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އއްބައި)ްްވަގުތުްްބހިގންވަނީްްްމަޖިލީހުގައިްްތަމްސީލުވގންވާްްސިޔާސީްް‬

‫ޕާޓީތަކަށާއިްވަކިްޕާޓީއަކަށްްނިސްބަތްނުވާްމންބަރުންގްމދުގައިްހަމަހަމަކޮށވ‪ް.‬‬

‫އަދިްޖުމްލަްވަގުތުންްބުނވިދިޔަްވަގުތުްއުނިކުރުމުންްބާކީވާްވަގުތުްްބހިގންވަނީް‬

‫މަޖިލީހުގްޖުމްލަްމންބަރުންގްނިސްބަތުންްބައިކުރވޭްގޮތަށވ‪ް.‬‬

‫‪69‬‬
‫‪ .102‬މަޖިލީްހުން ްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުން ްއދި ްބިލއް ްމަޖިލީހަށް ްހުށަހޅުމުން‪ ،‬އ ްބިލަށް ްމަޖިލީހުންްް‬ ‫ށްް‬
‫އިތުރަ ް‬

‫ން ް‬
‫ޞްލާޙުކުރު ް‬
‫އި ް‬
‫ޞލާޙއްްްގންނަންްްބޭނުންވާނަމަ‪ ،‬ނުވަތަްްބިލުގައިްްހިމނިގންވާްްމާއްދާއއްްް‬
‫އިތުރުްްއި ް‬

‫އުނިކުރުމަށްްްހުށަހަޅަންްްބޭނުންކަމަށްވާނަމަ‪ްް،‬އްްްބިލު‪ްް،‬އަނބުރާްްކޮމިޓީއަށްްްފޮނުވުމަށްްް‬

‫ޞލާޙއް ްމަޖިލީހުގައި ްގނައުމަށް‪ ،‬މަޖިލީހަށް ްކަނޑައޅިދާނއވ‪ް .‬ނަމަވސްްް‬

‫ނުވަތަ ްއ ްއި ް‬

‫ބިލަށް ްއ ްމަރުޙަލާގައި ްގންނަންޖހޭ ްބަދަލަކީ ްލިޔުމުގ ްކުށއްނަމަ‪ ،‬ނުވަތަ ްބަލަންވީވަރަށްް‬

‫ނުބލުމުގ ްސަބަބުން ްއުނިވފައިވާކަމއް ްރަނގަޅުކުރުން ްކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އކަން ްކޮމިޓީއަކަށްްް‬

‫ޞލާޙުކޮށް‪ ،‬ރަނގަޅުކުރަންޖހޭްކަމއްވސްް‬
‫ފޮނުވުމުގްބަދަލުގައިްމަޖިލީހުގައިްއކަމއްްއި ް‬

‫މަޖިލީހުގައިްރަނގަޅުކުރުމަށްފަހުް‪ ،‬އްބިލުްތިންވަނަްކިޔުމަށްްފޮނުވިދާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤނޫނުްއަސާސީގްް‪ްް79‬ވަނަްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގްްދަށުންްްމަޖިލީހުގްްޢުމުރުްްހަމަވުމުންް‬
‫‪ާ .103‬‬ ‫ރުް‬
‫ުގްޢުމު ް‬
‫މަޖިލީހ ް‬

‫ން ް‬
‫ހަމަވު ް‬
‫މަޖިލީހުގައިްްނުނިމިްްހުރިްްބިލުތައްްްބާޠިލުވާނއވ‪ްް.‬އހންނަމަވސް‪ ،‬އްްބިލުްްހުށަހޅިްް‬

‫ފަރާތަކަށްްއަލަށްްއިންތިޚާބުވާްމަޖިލީހަށްްއަލުންްއްބިލްއްްހުށަހޅިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ން‬
‫‪ .26‬ޤާނޫނުއަސާސީްއިޞްލާޙުކުރު ް‬

‫ޞލާޙއްްގނވޭނީްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހަށްްބިލުްހުށަހަޅާް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީއަށްްއި ް‬
‫ާ‬ ‫‪( .104‬ހ)ް ް‬ ‫ށްް‬
‫ޤާނޫނުއަސާސީއަ ް‬

‫ން ް‬
‫ޙުްގނައު ް‬
‫އިޞްލާ ް‬
‫އުސޫލުންް މންބަރަކުް ހުށަހަޅާްްބިލަކުންނވ‪ ް.‬އފަދަް ބިލއްް މަޖިލީހަށްް‬

‫ބަލައިގަތުމުގައާއި‪ ،‬އފަދަް ބިލަކާމދުް ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގައިް ހިނގާން‬

‫އުސޫލުތަކަކީްއހންްބިލަކާމދުވސް‪ ،‬ހިނގާންއުސޫލުތައްކަމަށްްމިްގަވާއިދުގައިް‬

‫ބަޔާންކޮށްފައިވާްއުސޫލުތަކވ‪ް ް.‬‬

‫ޞލާޙއްް ގނައުމަށްް ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުންް ބިލއްް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީއަށްް އި ް‬
‫ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފާސްވާނީް ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް ޖުމްލަް މންބަރުންގްް‪( 3⁄4‬ހަތަރުބައިކުޅަް‬

‫ތިންބައި)ްގްއަޣްލަބިއްޔަތުންނވ‪ް .‬‬

‫ޞލާޙއްް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީއަށްް ގނައުމަށްް ފންނަް އި ް‬
‫(ން) ް ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުންް ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިމނޭް ބިލއްް ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގްް‪(ްް3⁄4‬ހަތަރުބައިކުޅަްްތިންބައި)ްްގް‬

‫ފޮނުވުމުން‪،‬‬ ‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށްް‬ ‫ފާސްކޮށް‪،‬‬ ‫އަޣްލަބިއްޔަތުންް‬

‫ޤނުކޮށްްއްބިލުްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހަށްްއަނބުރާް‬
‫ޞދީ ު‬
‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާްތަ ް‬

‫ފޮނުވައިފިނަމަ‪ ،‬އް ބިލަށްް ރައްޔިތުންގް ރުހުންް އޮތްތޯް ބލުމަށްް ރައްޔިތުންގް‬

‫‪70‬‬
‫މަޖިލީހުންްކަނޑައަޅާްމުއްދަތއްގްތރޭގައިްރައްޔިތުންގްޚިޔާލުްހޯދުމުގްޢާންމުް‬

‫ޝންސްް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް170‬ވަނަް މާއްދާގް ދަށުންް އިލކް ަ‬
‫ވޯޓއްް ާ‬

‫ޝނުންްނަގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ކޮމި ަ‬

‫ލުް‬
‫(ރ) ް މިްމާއްދާގް(ނ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްގޮތުގމަތިންްނަގާްރައްޔިތުންގްޚިޔާ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހޯދުމުގްްޢާންމުްްވޯޓުގައި‪ ،‬ވޯޓުދިންްްމީހުންގްްއަޣްލަބިއްޔަތުްްއްްބިލަކަށްް‬

‫ލިބިއްޖނަމަް‪ ،‬ރަސްމީްްްވޯޓުގްްނަތީޖާްްއިޢުލާންކުރާްްތާރީޚުންްްްފށިގންްް‪ް15‬‬

‫ޤކޮށް‪،‬‬
‫ޞދީ ު‬
‫(ފަނަރަ)ްްދުވަހުގްްތރޭގައިްްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާްްއްްބިލުްްްތަ ް‬

‫ޝއިޢުކުރަންވާނއވް‪ް ް.‬‬
‫ސަރުކާރުގްގޒޓުގައިް ާ‬

‫އް ް‬
‫‪ .27‬ކޮމިޓީތަ ް‬

‫‪ .105‬މަޖިލީްހުގްކޮމިޓީތައްްބހިގންވަނީް‪(ް2‬ދޭއް)ްބާވަތަކަށވ‪ް.‬އއީ‪ ،‬ދާއިމީްކޮމިޓީތަކާއިްވަގުތީްް‬ ‫ުގް‬

‫ކޮމިޓީތަކ ް‬

‫އް ް‬
‫ބާވަތްތަ ް‬
‫ކޮމިޓީތަކަށވ‪.‬‬
‫ް‬

‫ދާއިމީްްކޮމިޓީތަކަކީ‪ ،‬އަބަދުވސްްްްދމިއޮންނަ‪ ،‬އަދިްްވަކިްްމަސްއޫލިއްޔަތުތަކއްް‬ ‫‪( .106‬ހ) ްް‬ ‫ޓީ ް‬

‫މީްކޮމި ް‬
‫ދާއި ް‬

‫ހަވާލުކުރވިގންވާްކޮމިޓީތަކކވ‪ް ް.‬‬

‫ދާއިމީްްކޮމިޓީތަކުގްްތރޭގައި‪(ްް2 ،‬ދޭއް)ްްބާވަތއްގްްކޮމިޓީްްހިމނއވ‪ްް.‬އއީ‪،‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްދާއިރާގްކޮމިޓީއާއިްދައުލަތުގްއިދާރާތަކާގުޅޭްކޮމިޓީއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މަޖިލީހުގްދާއިރާގްކޮމިޓީތަކަކީްއަންނަނިވިް‪(ް3‬ތިނއް)ްކޮމިޓީއވ‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .1‬ޢާންމުްކޮމިޓީް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬ޕޓި ަ‬
‫ޝންްކޮމިޓީ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬އިމްތިޔާޒާއިްސުލޫކުްކޮމިޓީް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް‬

‫‪ .107‬ދައުލަްތުގްއިދާރާތަކާގުޅޭްކޮމިޓީތަކަކީްއަންނަނިވިް‪(ް14‬ސާދަ)ްކޮމިޓީއވ‪ް ް.‬‬ ‫ުގް‬

‫ދައުލަތ ް‬
‫ޅޭް‬
‫އިދާރާތަކާގު ް‬
‫ގަވާއިދުްކޮމިޓީ ް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬
‫އް ް‬
‫ކޮމިޓީތަ ް‬

‫(ށ)ް ް މާލިއްޔަތުްކޮމިޓީް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞދީްކޮމިޓީް ް‬
‫ޤތި ާ‬
‫(ން) ް އި ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ރ) ް އިޖްތިމާޢީްކޮމިޓީް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪71‬‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގް‪ް241‬ވަނަްމާއްދާގްދަށުންް‬
‫ސަލާމަތީްޚިދުމަތްތަކާބހޭްކޮމިޓީް( ާ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އކުލަވާލވޭްކޮމިޓީ) ް‬

‫މިނިވަންްމުއައްސަސާތަކުގްކޮމިޓީް ް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސަރުކާރުގްމަސްއޫލިއްޔަތުްއަދާކުރާްމިންވަރުްބަލާްކޮމިޓީް ް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއާއިްތަރިކައިގްކޮމިޓީ ް‬
‫ޤއުމީްތަރައް ީ‬
‫ަ‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޚާރިޖީްގުޅުންތަކުގްކޮމިޓީް‪ް 7‬‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(މ) ް ލާމަރުކަޒީްކޮމިޓީް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝއަރީްކޮމިޓީް ް‬
‫ޖުޑީ ި‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އންވަޔަރަންމަންޓްްއންޑްްކްލައިމޓްްޗޭންޖްްކޮމިޓީް ް‬ ‫(ދ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިއުމަންްރައިޓްސްްއންޑްްޖންޑަރްކޮމިޓީް ް‬ ‫(ތް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސްޓޭޓްްއޯންޑްްއންޓަޕްރައިސަސްްކޮމިޓީް‬ ‫(ލ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް‬

‫‪ .108‬ޢާންމުްްކޮމިޓީގްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ ،‬އަންނަނިވިްކަންކަންްކުރުމވ‪ް .‬‬ ‫ޓީ ް‬

‫މުްކޮމި ް‬
‫ޢާން ް‬

‫މަޖިލީހުގްްކަންކަންްްހިންގުމުގްްްއުސޫލުތަކާްްގުޅޭގޮތުން‪ ،‬މުރާޖަޢާކުރަންޖހޭް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަންކަންްމުރާޖަޢާކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ޞލާޙއްްްގންނަންޖހޭކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އކަމއްް‬
‫މިްްގަވާއިދަށްްްއއްވސްްްއި ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް އހންްްކޮމިޓީއއްގްްމަސްއޫލިއްޔަތުގްްދާއިރާގައިްްނުހިމނޭްްްމންބަރުންގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މުސާރައާއިްޢިނާޔަތްތަކާްއފަދަްއހނިހންްކަންކަންްދިރާސާކުރުން‪ް .‬‬

‫(ރ) ް މންބަރުންނަށްްދވޭްޚިދުމަތްތައްްްދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލަޙަތުްހިމނޭް‬
‫މންބަރުންގްއިމްތިޔާޒުގްކަންކަންްފިޔަވައި‪ ،‬މންބަރުންގްމަ ް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަންކަންްދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ށްް‬
‫ބިލަކާމދުްްނުވަތަްްމައްސަލައަކާމދުްްމންބަރުންްްބަހުސްކުރުމުގައިްމންބަރުންނަ ް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞތުގްދިގުމިންްކަނޑައޅުމުގައިްމަޖިލީހުގްރައީސަށްް‬
‫ވާހަކަދައްކަންްދވޭްފުރު ަ‬

‫ލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫‪ 7‬ގަވާއިދުގް‪ް107‬ވަނަްމާއްދާގް(ވ)ްއިޞްލާޙުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރިޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙު)‬

‫‪72‬‬
‫ތުް‬
‫ބިލއްގްްނުވަތަްްމައްސަލައއްގްްްމަރުޙަލާތައްްްނިންމަމުންްްގންދާންްވަގު ް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަނޑައޅުމުގައިްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫ޓުް‬
‫މި ްމާއްދާގ ް(ށ) ްގައި ްބަޔާންކޮށްފައިވާ ްކަންކަމާ ްގުޅޭގޮތުން ްކޮމިޓީގ ްރިޕޯ ް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތައްޔާރުކޮށް‪ ،‬މަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް99‬ވަނަްްމާއްދާގްް(ނ)ްްގްްދަށުންްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހޅޭް‬
‫ާ‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލަތަކާއިްފޮނުވާްސިޓީތައްްފޮނުވާންކޮމިޓީތައް‪ ،‬ކަނޑައޅުން‪ް .‬‬

‫(މ) ް މަޖިލީހުގްއަމީންްޢާންމު‪ް،‬ކައުންސލްްޖނރަލް‪ ،‬އަދިްސާޖަންޓްްއޓްްއާމްސްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަދި ްއހން ްއިސްް ްމުވައްޒަފުންގ ްމަސައްކަތްތައް ްހިނގަމުންގންދާ ްގޮތާއި ްއްް‬

‫މަސައްކަތްތައްް ްތަންފީޒުކުރވމުންދާް ްގޮތާް ްގުޅޭގޮތުން‪ ،‬ސިޔާސަތުތައްް‬

‫އކަށައަޅައިދީ‪ ،‬ދައްކައިދޭންޖހޭްމިސްރާބުްދައްކައިދިނުން‪ް ް.‬‬

‫މިް ްމާއްދާގް ް(މ)ް ްގައިް ްބަޔާންކުރާް ްފަރާތްތަކުންް ްތަންފީޒުކުރަންޖހޭްް‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސިޔާސަތުތަކަށްްގނސްދޭންޖހޭްްބަދަލުތައްްގނސްދިނުން‪ް ް.‬‬

‫ޕާލިމަންޓަރީ ްސަރވިސްގައި ްހިމނޭ ްމުވައްޒަފުންގ ްކަންތައްތަކުގައި ްމަޖިލީހުގްް‬ ‫(ދ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައީސަށްްްލަފާދިނުމާއިްްޕާލިްމަްންޓަރީްްސަރވިސްގްްގަވާއިދަށްްްގންނަންޖހޭް‬

‫ބަދަލުތައްްދިރާސާކޮށްްބަދަލުތައްްްގނައުން‪ް ް.‬‬

‫ރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހުގ ްއިދާރާގް ްބަޖޓާ ްގުޅޭގޮތުން ްއަމީން ްޢާންމަށް ްލަފައާއިްް‬ ‫(ތް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝދުްދިނުން‪ް ް.‬‬
‫އިރު ާ‬

‫އްް‬
‫އއްވސްްްކޮމިޓީއަކުންްްއްްކޮމިޓީގްްމަސައްކަތާްްގުޅޭގޮތުންްްޚަރަދ ް‬ ‫(ލ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުރަންޖހިއްޖކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އކަމއްްކުރުމަށްްހުއްދަްދިނުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޝނާްގުޅޭގޮތުން‪ ،‬އަންނަނިވިް‬
‫ޝންްކޮމިޓީގްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ ،‬މަޖިލީހަށްްހުށަހޅޭްޕޓި ަ‬
‫‪ .109‬ޕޓި ް ަ‬ ‫ޓީ ް‬
‫ންްކޮމި ް‬
‫ޕޓިޝަ ް‬

‫ކަންކަންްކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫ޝންގައިްހިމނިގންވާްކަންކަންްބަލައިްދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬
‫ޕޓި ަ‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަމާގުޅޭގޮތުންްހޯދަންޖހޭްއިތުރުްްބަޔާންތަކާއިްއިތުރުްހކިތައްްހޯދުން‪ް ް.‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުކުރުމަށްްކުރވިދާންކަންކަންް‬
‫ޝންގައިްފާހަގަކޮށްފައިވާްކަންކަންްއި ް‬
‫(ން) ް ޕޓި ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަޔާންކުރުން‪ް .‬‬

‫‪73‬‬
‫ޤބަލުގައިްްހިނގިޔަްް‬
‫ޝންގައިްްފާހަގަކޮށްފައިވާްްބާވަތުގްްކަންކަންްްމުސްތަ ް‬
‫(ރ) ް ޕޓި ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުދިނުމަށްްއޅިދާންފިޔަވަޅުތައްްްބަޔާންކުރުން‪ް .‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްއިންް(ރ)ްއަށްްބަޔާންކޮށްފައިވާްކަންކަމުގްމައްޗަށްްކޮމިޓީގް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރިޕޯޓުްތައްޔާރުކޮށްްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .110‬އިމްތިްޔާޒާއިްްސުލޫކުްްކޮމިޓީގްްްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ ،‬މަޖިލީހާއިްްމންބަރުންގްްއިމްތިޔާޒާއިްް‬ ‫ކުް‬

‫އިްސުލޫ ް‬
‫ޒާ ް‬
‫އިމްތިޔާ ް‬

‫ޓީ ް‬
‫ކޮމި ް‬
‫ް‬ ‫މަޖިލީހުގްމންބަރުންގްސުލޫކާްްގުޅޭގޮތުން‪ ،‬އަންނަނިވިްކަންކަންްކުރުމވ‪.‬‬

‫މަޖިލީހުގްްނުވަތަްްމންބަރަކާްްްގުޅޭގޮތުންްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހޅޭްްއިމްތިޔާޒުގް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލަތައްްދިރާސާކޮށްްބލުންް‪ް .‬‬

‫މަޖިލީހުގްނުވަތަްމންބަރއްގްއިމްތިޔާޒަށްްއުނިކަންްއަންނާންއއްވސްްކަމއްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިނގާފައިވޭތޯްބލުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މަޖިލީހުގްްނުވަތަްްމންބަރއްގްްްއިމްތިޔާޒަށްްްއުނިކަންްްއައިސްފައިވާނަމަ‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އުނިކަންްްއައިސްފައިވާްްކަމާއިް‪ ،‬އކަންްްދިމާވިގޮތާއި‪ ،‬އކަމުގްްސަބަބުްްހޯދައިް‬

‫ބަޔާންކުރުން‪ް .‬‬

‫(ރ) ް މަޖިލީހުގްްނުވަތަްްމންބަރއްގްްްއިމްތިޔާޒާްްގުޅޭގޮތުންްްއަޅަންޖހޭްްފިޔަވަޅއްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވާނަމަ‪ ،‬އްފިޔަވަޅއްްބަޔާންކުރުން‪ް .‬‬

‫ޤބަލުގައިްް‬
‫މިްމާއްދާގް(ނ)ްއަދިް(ރ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާފަދަްކަމއްްމުސްތަ ް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިނގިޔަްނުދިނުމަށްޓަކައިްއޅިދާންފިޔަވަޅުތައްްފާހަގަކުރުން‪ް ް.‬‬

‫މންބަރުންގްްސުލޫކާގުޅޭްްހަމަތައްްްތަންފީޒުކުރުމުގައިްްއަޅަންޖހޭްްއިދާރީް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފިޔަވަޅުތަކާއިްތަޢާރުފުކުރަންޖހޭްްއިދާރީްއުސޫލުތައްްކަނޑައޅުން‪ް .‬‬

‫ޤނޫނާއިް‬
‫މންބަރުންްްޢަމަލުކުރަންޖހޭްްސުލޫކީްްމިންގަނޑާްްޚިލާފަށް‪ ،‬ނުވަތަްް ާ‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގަވާއިދާްްްޚިލާފަށްްްމންބަރަކުްްްކަމއްްްކޮށްފިކަމުގްްްތުހުމަތުްްކުރވިއްޖްް‬

‫ޤކޮށްްގަވާއިދާްޚިލާފުވިްމންބަރަކުްނުވަތަް‬
‫ޤ ު‬
‫ހިނދއްގައި‪ ،‬އކަމއްްބަލައިްތަޙް ީ‬

‫ޞލާޙީ ްފިޔަވަޅުތަކުގ ްލަފާ ްމަޖިލީހުގ ްރައީސަށްް‬

‫މންބަރުންނާމދު ްއަޅަންވީ ްއި ް‬

‫އރުވުން‪ް ް.‬‬

‫‪74‬‬
‫ތަް‬
‫ސުލޫކީްްހަމަތަކާްްއއްގޮތަށްްްމންބަރއްގްްނުވަތަްްއޮފިސަރއްގްްނުވަ ް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިް‬
‫މުވައްޒަފއްގްޢަމަލުތައްްބހއްޓުމާްގުޅޭގޮތުންްދޭންޖހޭްލަފާް‪ ،‬މންބަރުންނަށާ ް‬

‫އޮފިސަރުންނަށާއިްމުވައްޒަފުންނަށްްދިނުން‪ް .‬‬

‫ހަދިޔާްބަލައިގަތުމާއިްހަދިޔާްދިނުމާގުޅޭްއުސޫލުތައްްކަނޑައޅުން‪ް .‬‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(މ) ް މންބަރުންގްްމުދަލާއިްްފައިސާގްްބަޔާންްްނުވަތަްްމާލީްްބަޔާންްްހުށަހޅުމުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އުސޫލުތަކާއިްހަމަތައްްކަނޑައަޅައި‪ ،‬ތަންފީޒުކުރުންް‪ް ް.‬‬

‫ށްްބަޔާންކޮށްފައިވާްކަންކަމާްގުޅޭގޮތުން‪ ،‬ކޮމިޓީގް‬
‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްއިންް(ބ)ްއަ ް‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރިޕޯޓުްތައްޔާރުކޮށް‪ ،‬މަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްމަޖިލީހުގް‬
‫(ދ) ް މިނޫންވސްްްްމިްްގަވާއިދުގައިްްްނުވަތަްް ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުވަތަްމންބަރުންގްއިމްތިޔާޒާްގުޅޭްއންމހައިްކަންކަންްބލުންް‪.‬‬
‫ް‬

‫‪ .111‬ގަވާއިްދުްްކޮމިޓީއަކީ‪ ،‬ދައުލަތުގްްވަކިްްމުއައްސަސާއަކަށްްްއްްކޮމިޓީގްްްމަސްއޫލިއްޔަތުގްްދާއިރާްް‬ ‫ޓީ ް‬

‫ދުްކޮމި ް‬
‫ގަވާއި ް‬

‫ހަނިވގންނުވާްއަދިްދައުލަތުގްހުރިހާްމުއައްސަސާތަކަށްވސްްއްކޮމިޓީގްބާރުްހިނގާންް‬

‫ގޮތަށްްްމަސްއޫލިއްޔަތުްްރޭވިފައިވާްްކޮމިޓީއކވ‪ްް.‬އްްކޮމިޓީގްްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ ،‬ޢާންމުންް‬

‫ޢަމަލުކުރުމަށްޓަކައި‪ ،‬ދައުލަތުގްްްއިދާރާތަކުންްްތައްޔާރުކުރާްްގަވާއިދުތަކާްްގުޅޭގޮތުން‪،‬‬

‫އަންނަނިވިްކަންކަންްކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫ދައުލަތުގްްއިދާރާތަކުންްްތަޢާްރުފުކުރާްްގަވާއިދުތަކާއިްްއުސޫްލުތަކާއި‪ ،‬ޢާންމުންްް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫްނުއަސާސީއާއިް‬
‫ޢަމަލުކުރަންޖހޭްްއންގުންތައްްްތަޢާރުފުކުރަމުންްްގންދަނީްް ާ‬

‫ޤނޫނުގްދާއިރާގްތރޭގައި‪ ،‬އްއިދާރާތަކަށްްލިބިފައިވާްއިޚްތިޔާރުގްތރޭގައިތޯް‬
‫ާ‬

‫ބލުން‪ް .‬‬

‫ދައުލަތުގްްއިދާރާއަކުންްްހަދާްްގަވާއިދަކުންް ްޓކުހަކަށް ްބލވޭް ްއއްޗއް ްނަގާތޯް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބލުން‪ް .‬‬

‫ޝރުޢީް‬
‫(ން) ް ދައުލަތުގްއިދާރާއއްގްގަވާއިދުގައި‪ ،‬ސީދާގޮތުންްނުވަތަްނުސީދާގޮތުން‪ަ ،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޯޓުތަކުގްބާރުކަނޑުވާލުމަށްްމަގުފަހިވާްއުސޫްލއްްއޮތްތޯްބލުން‪ް .‬‬

‫(ރ) ް ކުރިންްްހިނގާފައިވާްްކަމަކަށްްްބާރުލިބޭްްގޮތަށް‪ ،‬ދައުލަތުގްްއިދާރާއއްގްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގަވާއިދުގައި‪ ،‬އުްސޫލއްްކަނޑައަޅާފައިވޭތޯްބލުން‪ް ް.‬‬

‫‪75‬‬
‫ޤނޫނަކުން ްލިބިނުދޭ ްބާރއް ްދައުލަތުގް ްއިދާރާއއްގް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީން ްނުވަތަ ް ާ‬
‫ާ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގަވާއިދުންްލިބިގންފައިވޭތޯްބލުން‪ް .‬‬

‫ދައުލަތުގްއިދާރާއއްގްގަވާއިދުްއޮތްގޮތުން‪ ،‬ނުވަތަްއްގަވާއިދުންްްހާސިލުކުރަންް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭތޯްބލުން‪ް .‬‬
‫އުޅޭްބޭނުމުގްސަބަބުންްއްގަވާއިދުްއި ް‬

‫ގަވާއިދުތަކާްްގުޅޭގޮތުންްްއޓަރނީްްޖނރަލްގްްއޮފީހުންކުރާްްމަސައްކަތްތައްް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބލުން‪ް .‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ްހ)ްއިންް(ކ)ްއަށްްބަޔާންކޮށްފައިވާްކަންކަމާްގުޅޭގޮތުންްކޮމިޓީް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރިޕޯޓުްތައްޔާރުކޮށް‪ ،‬މަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫‪ .112‬މާލިއްްޔަތުްްކޮމިޓީގްްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ ،‬ދައުލަތުގްްމާލިއްޔަތާްްގުޅޭގޮތުންްްއަންނަނިވިްްކަންކަންްް‬ ‫ޓީ ް‬

‫ތުްކޮމި ް‬
‫މާލިއްޔަ ް‬

‫ކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުްހުއްދަކުރާްގޮތުގމަތިންްް‬
‫ދައުލަތުގްްއިދާރާތަކުންްކުރާްްއކިއކިްޚަރަދަކީް ާ‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަދިްްމަޖިލީހުންްްފާސްކޮށްފައިވާްްބަޖޓާްްއއްގޮތްވާްްގޮތުގމަތިންްްކުރާް‬

‫ޚަރަދުތަކއްތޯްބލުން‪ް ް.‬‬

‫ތަް‬
‫މަޖިލީހުންް ްފާސްކުރާް ްފައިސާގް ްޢަދަދުތައްް ްހޭދަކުރވިގންް ްނުވަ ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޚަރަދުކުރވިގންްދަނީްއްކަންކަމަށްތޯްބލުން‪ް .‬‬

‫(ން) ް ދައުލަތުގްއިދާރާތަކުގްމާލީްހިސާބުތައްްދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞވާްްކުންފުނިތަކާއިްްވިޔަފާރިްްއިދާރާތަކުގްްމާލީްްހިސާބުތައްްް‬
‫(ރ) ް ދައުލަތުންްްޙިއް ާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ދައުލަތުގްމިނިވަންްއިދާރާތަކުގްްމާލީްހިސާބުތައްްދިރާސާކުރުންް‪ް .‬‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އޮޑިޓަރްޖނރަލްގްއކިއކިްރިޕޯޓުތައްްދިރާސާކުރުމާއިްއަޅަންޖހޭްފިޔަވަޅުތައްް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފާހަގަކޮށް‪ ،‬ދައުލަތުގްކަމާބހޭްއިދާރާތަކަށްްއންގުން‪ް ް.‬‬

‫ހުއްދަކޮށްފައިވާްްމިންވަރަށްވުރްްްއިތުރަށްްްދައުލަތުގްްއިދާރާތަކުންްްފައިސާްް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޚަރަދުކޮށްފައިވާ ްކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬އގޮތަށް ްފައިސާ ްޚަރަދުކުރަންޖހުނު ްސަބަބާއިް‬

‫ޙާލަތުްކޮމިޓީންްބލުން‪ް .‬‬

‫ދައުލަތަށް ްލޯނު ްނގުމާއި ްދައުލަތުގ ްފަރާތުން ްގރންޓީ ްދިނުމުގައި ްމަޖިލީހުގް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފަރާތުންްއަދާކުރަންޖހޭްދައުރާްގުޅިގންްކުރަންޖހޭްކަންކަންްކުރުން‪ް ް.‬‬

‫‪76‬‬
‫މޯލްޑިވްސްްްމަނިޓަރީްްްއޮތޯރިޓީއާއިްްއޮޑިޓަރްްޖނރަލްގްްއޮފީހުންްްކުރާް‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަސައްކަތްްބލުން‪ް ް.‬‬

‫(މ) ް ރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހުން ްކަނޑައަޅަންޖހޭ ްމުސާރަތައް ްކަނޑައޅުމުގައި ްއހންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝވަރާްހޯދުން‪ް ް.‬‬
‫ކޮމިޓީތަކުގްމަ ް‬

‫ޤއްލުްް‬
‫މިްްގަވާއިދުގައިްްބަޔާންވގންވާްްްދައުލަތުގްްއިދާރާތަކުންނާއި‪ ،‬މުސްތަ ި‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމުތަކުން ްއަދާކުރާ ްނުވަތަ ްހިންގާް‬

‫ޤއްލު ްމަ ާ‬
‫ޝންތަކުންނާއި ްއަދި ްމުސްތަ ި‬
‫ކޮމި ަ‬

‫ދައުލަތުގްއންމހައިްމާލިއްޔަތާްގުޅޭްކަންކަންްބަލައިްދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ީގް‬
‫(ދ) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްއިންްް(ފ)ްއަށްްްބަޔާންކޮށްފައިވާްކަންކަމުގްމައްޗަށް‪ ،‬ކޮމިޓ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރިޕޯޓުްތައްޔާރުކޮށްްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫ކުންފުނިތަކުގްނުވަތަްވިޔަފާރިްއިދާރާތަކުގްއޮޑިޓްކޮށްފައިވާްއަހަރީްހިސާބުތައްް‬ ‫(ތް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބލުމާއި‪ ،‬އް އިދާރާތަކުގް ހިސާބުް ބލހއްޓުމާއި‪ ،‬އްްތަންތަންް އޮޑިޓްކުރުމުގް‬

‫ކަންތައްްހިނގަނީްހިސާބުްބލހއްޓުމާއިްއޮޑިޓްކުރުމަށްްހަމަޖހިފައިވާްއުސޫލާް‬

‫އއްގޮތްވާްގޮތުގމަތިންތޯްބލުމާއި‪ ،‬އުސޫލަށްްތަބާނުވާްކުންފުނިތަކާއިްވިޔަފާރިް‬

‫ތަންތަންްފާހަގަކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ކުންފުނިތަކުންް ނުވަތަް ވިޔަފާރިް ތަންތަނުންް ނަގާފައިވާް ލޯނާއި‪ ،‬ދައުލަތުގް‬ ‫(ލ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގރންޓީގް ދަށުންް އްްތަންތަނުންް ނަގާފައިވާް ލޯނުގް ނިސްބަތްް ބލުމާއި‪ ،‬އް‬

‫ޞދުްހާސިލުވަމުންދާްމިންވަރުްބލުން‪ް ް.‬‬
‫ޤ ަ‬
‫ލޯނުގްމަ ް‬

‫ޤމަށްް‬
‫މޯލްޑިވްސްް މަނިޓަރީްްއޮތޯރިޓީގް ގަވަރނަރާއިް އޮޑިޓަރް ޖނރަލްް މަ ާ‬ ‫(ގ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޢައްޔަންކުރުމާއިް ވަކިކުރުމާގުޅޭް އންމހައިް ކަންކަންްްފުރިހަމަކުރުމަށްފަހު‪ް،‬‬

‫ކޮމިޓީގްރިޕޯޓުްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .113‬ސަރުކާްރުގް މަސްއޫލިއްޔަތުް އަދާކުރާް މިންވަރުް ބަލާް ކޮމިޓީގް މަސައްކަތަކީ‪ ،‬ސަރުކާރުގް‬ ‫ުގް‬

‫ސަރުކާރ ް‬

‫ތުް‬
‫މަސްއޫލިއްޔަ ް‬
‫މަސްއޫލިއްޔަތާްގުޅޭގޮތުންްއަންނަނިވިްކަންކަންްކުރުމވ‪ް ް.‬‬
‫ރުް‬
‫ރާްމިންވަ ް‬
‫އަދާކު ް‬
‫ސަރުކާރުންް ހިންގަމުންގންދާް ސިޔާސަތުތަކާް އުސޫލުތަކާް ގަވާއިދުތަކާް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬
‫ޓީ ް‬
‫ލާްކޮމި ް‬
‫ބަ ް‬
‫ޤނޫނުތަކުގައިްބަޔާންވގންވާް‬
‫ޕްރޮޖކްޓްތަކާްމަސައްކަތްތަކާްބހޭގޮތުންްކަމާގުޅޭް ާ‬

‫ގޮތަށްްއްކަންކަންްހިނގާތޯްބލުމަށްޓަކައިްމަސައްކަތްކުރުން‪ް ް.‬‬

‫‪77‬‬
‫ޞލާޙުކުރުމަށްޓަކައިް ކުރާް ކަންތައްތައްް ބަލައި‪ ް،‬އް‬
‫ސަރުކާރުގް ނިޒާމުްްއި ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬

‫ކަންކަމާް ގުޅޭގޮތުންް ފަންނީް ލަފާދިނުމާއި‪ ް،‬ސަރުކާރުގް މުއައްސާސާތަކުގް‬

‫ޞލާޙުް ކުރުމަށްް ފންނަް‬

‫މންޑޭޓްތައްް ދިރާސާކޮށްް ފުށުއރުންތައްް ބަލައިް އި ް‬

‫ކަންކަމުގްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް ސަރުކާރުގްމަސްއޫލިއްޔަތުްސަރުކާރުންްއަދާކުރާްމިންވަރުްބަލަމުންދިއުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ރ) ް މިް އަކުރުގް (ހ)ް އިންް (ނ)ް އަށްް ބަޔާންކޮށްފައިވާް ބާރުތަކާް ގުޅޭގޮތުންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤތައްް ހިންގައި‪ ،‬ކުރަންޖހޭް ދިރާސާކޮށްް ސަރުކާރަށްް‬

‫ޤ ު‬
‫ހިންގަންޖހޭް ތަޙް ީ‬

‫އަންގަންޖހޭްއންގުންތައްްއންގުން‪ް .‬‬

‫ދައުލަތުގްް ްބަންޑާރަނައިބުް ްހިމނޭގޮތުންް ްވަޒީރުންނަށްް ްރުހުންދިނުމާއިްް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވުޒާރާތަކުގްމަސައްކަތްތައްްކަނޑައޅުމުގައިްމަޖިލީހަށްްލަފާދިނުން‪ް .‬‬

‫ޤމަކަށްްްއްްމީހަކުް‬
‫ވަޒީރުންނަށްްްރުހުންދޭންޖހޭްްމައްސަލަތަކުގައި‪ ،‬އްްމަ ާ‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމަކާގުޅޭްްްމަޢުލޫމާތުްްްއްްމީހަކަށްް‬
‫ޤބިލުކަންްްނުވަތަްްނޫންކަން‪ ،‬އްްމަ ާ‬
‫ާ‬

‫ލިބިގންވާކަންްނުވަތަްނޫންކަން‪ ،‬އްދާއިރާއާްގުޅޭގޮތުންްއއްވސްްތަޖުރިބާއއްް‬

‫ހުރިކަންްނުވަތަްނޫންކަން‪ ،‬އ ްދާއިރާްކުރިއރުވުމަށްޓަކައި‪ ،‬އްދާއިރާްކުރިއަށްް‬

‫ީގް‬
‫ޞއްވުރާްްބހޭގޮތުން‪ ،‬ކޮމިޓ ް‬
‫ގންދިއުމަށްޓަކައިްްއޭނާގްްއޮތްްްްޢާންމުްްތަ ަ‬

‫މަރުޙަލާގައިްްއޭނާއާްްސުވާލުކުރަންވާނއވް‪ްް.‬އއީ‪ ،‬ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގް‬

‫ކޮމިޓީންްކަނޑައަޅާްއުސޫލުތަކއްގމަތިންްއްމީހއްގްޒާތީްމަްޢުްލޫމާތާއިްފަންނީް‬

‫މަޢުލޫްމާތުްހޯދުމުގްއިތުރުންނވް‪ް .‬‬

‫މި ްމާއްދާގ ް(ބ) ްގައި ްބަޔާންކޮށްފައިވާ ްކަންކަމުގ ްމައްޗަށް‪ ،‬ކޮމިޓީގ ްރިޕޯޓުް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތައްޔާރުކޮށްްްމަޖިލީހުންްްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުންްްއދިްްކޮމިޓީގްްރިޕޯޓުްްމަޖިލީހަށްް‬

‫ހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫ސަރުކާރުގްްމަސްއޫލިއްޔަތުްްއަދާކުރާްްމިންވަރުްްބަލާްްކޮމިޓީންްްއަންނަނިވިް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަސައްކަތްވސްްކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬އހންްކޮމިޓީއއްގްމަސްއޫލިއްޔަތުގްދާއިރާގައިްނުހިމނޭްސަރުކާރުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އްް‬
‫ޝއިޢުކުރަމުންދާްއކިއކިްރިޕޯޓުތަ ް‬
‫ކަމާބހޭްއިދާރާތަކުންްއކުލަވާލާްް ާ‬

‫ށްް‬
‫އް ްރިޕޯޓުތަކުގައިވާް ްގޮތުންް ްކުރިއަ ް‬ ‫ދިރާސާކުރުމަށްފަހު‪،‬‬

‫‪78‬‬
 ‫ގންދަންޖހޭނކަމަށްްްކޮމިޓީއަށްްްްފާހަގަކުރވޭްްކަންތައްތަކުގްްމައްޗަށްް‬

‫ރިޕޯޓުތައްްއކުލަވާލުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .2‬އިދާރީގޮތުންްސަރުކާރުްހިންގުމުގައާއި‪ާ ،‬‬
‫ޤނޫނުތައްްހދުމުގްދާއިރާގައިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ންް‬
‫ޢަމަލުކުރުމުގް ްއުސޫލުތައްް ްދިރާސާކުރުމަށްފަހު‪ ،‬ކަމާް ްގުޅޭގޮތު ް‬

‫ޞލާޙީްއކިއކިްޚިޔާލުްހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬
‫ހުށަހަޅަންޖހޭްއި ް‬

‫އހންްްކޮމިޓީއަކަށްްްޢާންމުްްއުސޫލއްގްްގޮތުންްްލިބިފައިވާްްމަސްއޫލިއްޔަތުގްް‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދާއިރާއާްްގުޅުންހުރިްްކަމަކާްްގުޅޭގޮތުންވސް‪ ،‬އއީްްސަރުކާރުގްްހިންގުންް‬

‫ޞލާޙުކުރުމާްްގުޅުންހުރިްްކަމއްްްކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬އްްކޮމިޓީގްް‬
‫ހަރުދަނާކޮށްްްއި ް‬

‫ހުއްދައއްްހޯދުމަކާްނުލައި‪ ،‬ސަރުކާރުގްމަސްއޫލިއްޔަތުްއަދާކުރާްމިންވަރުްބަލާްް‬

‫ޤތައްކޮށްްްދިރާސާތައްްްކުރވިދާނއވ‪ްް.‬އަދިްް‬
‫ޤ ު‬
‫ކޮމިޓީއަށްވސްްްއކިއކިްްތަޙް ީ‬

‫އފަދަްްދިރާސާތަކުންްްފންނަްްކަންކަންްްއކަމއްގްްމަސްއޫލިއްޔަތާްްސީދާގުޅޭް‬

‫ޞްްކުރވިދާނއވ‪ްް.‬މިްްމާއްދާގައިްްމިހންްްްއޮތްނަމަވސްް‬
‫ކޮމިޓީއަކާްްޙިއް ާ‬

‫ޤނޫނުއަސާްސީގްް‪ްް241‬ވަނަްްްމާއްދާގްްދަށުންްްއުފދިފައިވާްްސަލާމަތީް‬
‫ާ‬

‫ޚިދުމަތްތަކާބހޭް ްކޮމިޓީގް ްދާއިރާގް ްމަސައްކަތްތަކއްް ްމިް ްކޮމިޓީއަކުންް‬

‫ނުބލޭނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޞދީ ްކަންކަން ްދިރާސާކުރުމާއިްް‬

‫ޤތި ާ‬
‫ޞދީ ްކޮމިޓީގ ްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ ،‬އި ް‬
‫ޤތި ާ‬
‫އި ް‬ ‫‪( .114‬ހ) ްް‬ ‫ޓީ ް‬
‫ދީްކޮމި ް‬
‫އިޤްތިޞާ ް‬

‫ޞދީްްސިޔާސަތުތަކަށްްްްގންނަންޖހޭްްބަދަލއްްްއޮތްނަމަ‪ ،‬އކަމއްް‬
‫ޤތި ާ‬
‫އި ް‬

‫ޞދާް‬
‫ޤތި ާ‬
‫ފާހަގަކޮށްްްއކަމއްްްްމަޖިލީހަށްްްްހުށަހޅުމާއިްްްއަދިްްްދައުލަތުގްްްއި ް‬

‫ގުޅޭގޮތުންްއަންނަނިވިްއިދާރާތަކާްްގުޅުންހުރިްކަންކަންްކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްފިނޭންސްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬މޯލްޑިވްސްްކަސްޓަމްސްްސަރވިސް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬މޯލްޑިވްސްްއިންލަންޑްްރވނިއުްްއޮތޯރިޓީ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .4‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްއިކޮނޮމިކްްޑިވލޮޕްމަންޓްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .5‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްޓޫރިޒަމްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝރީޒް‪ ،‬މރިންްރިސޯސަސްްއންޑްްއގްރިކަލްޗަރް ް‬
‫‪ ް .6‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްފި ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .7‬ކޕިޓަލްްމާރކޓްްޑިވލޮޕްމަންޓްްއޮތޯރިޓީ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪79‬‬
 ‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްކަންކަމާއި‪ ،‬އިދާރާތަކުންްްހުށަހަޅާް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބިލުތައްްދިރާސާކޮށް‪ ،‬ފުރިހަމަކޮށް‪ ،‬މަޖިލީހުންްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުންްްއދިްކޮމިޓީގްް‬

‫ރިޕޯޓުްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްއިދާރާތަކުގްްްއަހަރުްްރިޕޯޓުތައްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭްްކަންކަންްފާހަގަކޮށްްއްކަންކަންްއންގުން‪ް ް.‬‬
‫ދިރާސާކޮށް‪ ،‬އި ް‬

‫(ރ) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްއިދާރާތަކުންްްހުށަހަޅާްްމައްސަލަތައްްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދިރާސާކޮށް‪ ،‬އްކަންކަމުގައިްކުރިއަށްދވިދާންގޮތުގްލަފާދިނުންް‪ް .‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ްހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްއިދާރާތަކާްްބައްދަލުކޮށް‪ ،‬އްއިދާރާތަކުންްް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިންގާްްކަންކަމާްްބހޭގޮތުންްްމަޢުލޫމާތުްްހޯދައި‪ ،‬ސުވާލުކޮށް‪ ،‬އްްްއިދާރާތަކުންް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭްް‬
‫ކުރަންޖހޭްކަންކަންްއްއިދާރާތަކުންްކުރަމުންދާގޮތްްބަލައި‪ ،‬އި ް‬

‫ކަންކަންްބަޔާންކޮށްދިނުން‪ް ް.‬‬

‫މޯލްޑިވްސްްްއިންލަންޑްްްރވނިއުްްއޮތޯރިޓީގްްބޯޑަށްްްމީހުންްްޢައްޔަންކުރުްމާއިް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވަކިކުރުމާްްގުޅޭގޮތުންްްހުށަހޅޭްްމައްސަލަތަކާްްގުޅިގންްްކުރަންޖހޭްްއންމހައިްް‬

‫ކަންކަންްފުރިހަމަކުރުމަށްފަހު‪ް،‬ކޮމިޓީގްރިޕޯޓުްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫އިޖްތިމާޢީްކޮމިޓީގްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ ،‬ދައުލަތުގްއިޖްތިމާޢީްކަންކަމާްގުޅޭގޮތުންް‬ ‫‪( .115‬ހ) ްް‬ ‫ޓީ ް‬

‫ޢީްކޮމި ް‬
‫އިޖްތިމާ ް‬

‫އަންނަނިވިްއިދާރާތަކާްގުޅުންހުރިްކަންކަންްކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްޔޫތު‪ް،‬ސްޕޯޓްސްްއންޑްްކޮމިއުނިޓީްއމްޕަވަރމަންޓް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްއިސްލާމިކްްއފއާޒް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްހލްތް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞއްޙީް ދާއިރާއާގުޅޭްްމަސައްކަތްތައްް‬
‫‪ ް .4‬މިނޫންވސް‪ ް،‬އިޖްތިމާޢީް އަދިްް ި‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރާވައިްހިންގަންޖހޭްއިދާރާތައްް ް‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްއިދާރާތަކުންްްހުށަހަޅާްްބިލުތައްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދިރާސާކޮށް‪ ،‬ފުރިހަމަކޮށް‪ ،‬މަޖިލީހުން ްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުން ްއދިްްކޮމިޓީގ ްރިޕޯޓުް‬

‫މަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްއިދާރާތަކުގްްްއަހަރީްްރިޕޯޓުތައްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭްްކަންކަންްފާހަގަކޮށްްއްކަންކަންްއންގުން‪ް ް.‬‬
‫ދިރާސާކޮށް‪ ،‬އި ް‬

‫‪80‬‬
‫(ރ) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްއިދާރާތަކުންްްހުށަހަޅާްްމައްސަލަތައްްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދިރާސާކޮށް‪ ،‬އްކަންކަމުގައިްކުރިއަށްދވިދާންގޮތުގްލަފާދިނުންް‪ް .‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ްހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްއިދާރާތަކާްްބައްދަލުކޮށް‪ ،‬އްއިދާރާތަކުންްް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިންގާްްކަންކަމާްްބހޭގޮތުންްްމަޢުލޫމާތުްްހޯދައި‪ ،‬ސުވާލުކޮށް‪ ،‬އްްްއިދާރާތަކުންް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭްް‬
‫ކުރަންޖހޭްކަންކަންްއްއިދާރާތަކުންްކުރަމުންދާގޮތްްބަލައި‪ ،‬އި ް‬

‫ކަންކަންްބަޔާންކޮށްދިނުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪( .116‬ހް)ް‪ ް ް9‬ޚާރިޖީް ގުޅުންތަކުގް ކޮމިޓީގް މަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ ް،‬ޚާރިޖީް ގުޅުންތަކުގް ކަންކަންް‬ ‫ުގް‬
‫ޖީްގުޅުންތަކ ް‬
‫ޚާރި ް‬
‫ޓ‪ް 8‬‬
‫ކޮމި ްީ‬
‫ދިރާސާކުރުމާއިް ޚާރިޖީް ގުޅުންތަކުގް ސިޔާސަތުތަކަށްްްގންނަންޖހޭް ބަދަލއްް‬

‫އޮތްނަމަ‪ ް،‬އކަމއްް ފާހަގަކޮށްް އކަމއްް މަޖިލީހަށްް ހުށަހޅުމާއި‪ ް،‬އަދިް ޚާރިޖީް‬

‫ގުޅުންތަކާްގުޅޭގޮތުންްއަންނަނިވިްއިދާރާތަކާްގުޅުންހުރިްކަންކަންްކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫ް މިނިސްޓްރީްއޮފްްފޮރިންްއފއާޒް ް‬ ‫‪.1‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް ޚާރިޖީްދާއިރާއާގުޅޭްމަސައްކަތްްރާވައިްހިންގާްކޮންމްއިދާރާއއްް ް‬ ‫‪.2‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްއިދާރާތަކުންްްހުށަހަޅާްްބިލުތައްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދިރާސާކޮށް‪ ،‬ފުރިހަމަކޮށް‪ ،‬މަޖިލީހުން ްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުން ްއދިްްކޮމިޓީގ ްރިޕޯޓުް‬

‫މަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްއިދާރާތަކުގްްްއަހަރީްްރިޕޯޓުތައްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭްްކަންކަންްފާހަގަކޮށްްއްކަންކަންްއންގުން‪ް ް.‬‬
‫ދިރާސާކޮށް‪ ،‬އި ް‬

‫(ރ) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްއިދާރާތަކުންްްހުށަހަޅާްްމައްސަލަތައްްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދިރާސާކޮށް‪ ،‬އްކަންކަމުގައިްކުރިއަށްދވިދާންގޮތުގްލަފާދިނުންް‪ް .‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ްހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްއިދާރާތަކާްްބައްދަލުކޮށް‪ ،‬އްއިދާރާތަކުންްް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިންގާްްކަންކަމާްްބހޭގޮތުންްްމަޢުލޫމާތުްްހޯދައި‪ ،‬ސުވާލުކޮށް‪ ،‬އްްްއިދާރާތަކުންް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭްް‬
‫ކުރަންޖހޭްކަންކަންްއްއިދާރާތަކުންްކުރަމުންދާގޮތްްބަލައި‪ ،‬އި ް‬

‫ކަންކަންްބަޔާންކޮށްދިނުން‪ް ް.‬‬

‫ޤއުމުތަކުގްސަރުކާރުތަކާްއޮންނަްގުޅުންްދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬
‫ސަރުކާރާއިްބޭރުް ަ‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙުް)‬ ‫‪ 8‬ގަވާއިދުގް‪ް116‬ވަނަްމާއްދާގްއަރިމަތީްސުރު ް‬
‫ޚީްއިޞްލާޙުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރި ް‬
‫‪ 9‬ގަވާއިދުގް‪ް116‬ވަނަްމާއްދާގް(ހ)ްއިޞްލާޙުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރިޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙު)‬

‫‪81‬‬
 ‫‪10‬‬ ‫ް‬
‫ް‬ ‫]އުނިކުރވިފައި[‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬

‫(ކް)ް ް ދިވހިރާއްޖްްމންބަރަކަށްވފައިވާްްބައިނަލްއަ ް‬
‫ޤވާމީްްއކިއކިްްޖަމާޢަތްތަކާއކުް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪11‬‬
‫ް‬ ‫ދިވހިރާއްޖޭންްގންގުޅޭްގުޅުންްދިރާސާކުރުން‪ް.‬‬

‫ޤވާމީްްްޖަމްޢިއްޔާތަކާއކުްްދިވހިރާއްޖއިންްްްވާް‬ ‫(އް)ް ް ބޭރުގްް ަ‬

‫ޤއުމުތަކާއިްްބައިނަލްއަ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މުޢާހަދާތަކާއި ްއއްބަސްވުންތަކުގ ްތރއިން ްރައްޔިތުން ްއއްވސް ްއިލްތިޒާމއްް‬

‫އުފުލާންޖހޭް ްބާވަތުގް ްމުޢާހަދާތަކާއިް ްއނޫންވސްް ްއއްބަސްވުންތައްް‬

‫‪12‬‬
‫ް‬ ‫ދިރާސާކުރުން‪ް.‬‬

‫ޤވާމީްްޖަމްޢިއްޔާތަކަށްްްރާއްޖއިންްްކަނޑައަޅާް‬ ‫(ވް)ް ް ބޭރުްް ަ‬

‫ޤއުމުތަކަށާއިްްބައިނަލްއަ ް‬ ‫ް‬

‫‪13‬‬
‫ް‬ ‫ސަފީރުންނަށްްރުހުންދިނުމާްގުޅޭްްމައްސަލަްދިރާސާކުރުން‪ް.‬‬

‫(މް)ް ް މިްްމާއްދާގްް(އ)ްްއާއިްް(ވ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްކަންކަންްްްދިރާސާކޮށް‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪14‬‬
‫މަޖިލީހުންްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުންްއދިްކޮމިޓީގްރިޕޯޓުްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪.‬‬
‫ް‬

‫މިނިވަންް‬ ‫މިނިވަންް ްމުއައްސަސާތަކުގްް ްކޮމިޓީގް ްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪،‬‬ ‫‪( .117‬ހ) ްް‬ ‫ންް‬

‫މިނިވަ ް‬
‫ުގް‬
‫މުއައްސަސާތަކ ް‬
‫މުއައްސަސާތަކުގްްކަންކަންްްދިރާސާކުރުމާއިްްމިނިވަންްްމުއައްސަސާތަކުގްް‬
‫ޓީ ް‬
‫ކޮމި ް‬
‫ސިޔާސަތުތަކަށް ްގންނަންޖހޭ ްބަދަލއް ްއޮތްނަމަ‪ ،‬އކަމއް ްފާހަގަކޮށް ްއކަމއްް‬

‫ޤނޫނުތަކުގްްދަށުންްްހަދާފައިވާް‬
‫ޤނޫނުްއަސާސީއާއިްް ާ‬
‫މަޖިލީހަށްްްހުށަހޅުމާއި‪ާ ،‬‬

‫އަންނަނިވި ްމުއައްސަސާތަކުގ ްމަސްއޫލިއްޔަތު ްއަދާކުރަމުންދާ ްމިންވަރު ްބަލައިްް‬

‫ދިރާސާކޮށް‪ ،‬އަޅަންޖހޭްފިޔަވަޅުއޅުމވ‪ް ް.‬‬

‫ޝންް ް‬
‫ޝންސްްކޮމި ަ‬
‫‪ ް .1‬އިލކް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންް ް‬
‫ޝންްކޮމި ަ‬
‫‪ ް .2‬އންޓި‪-‬ކޮރަޕް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންް ް‬
‫‪ ް .3‬ސިވިލްްސަރވިސްްކޮމި ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝން ް‬
‫ޝނަލްްއިންޓގްރިޓީްކޮމި ަ‬
‫‪ ް .4‬ނޭ ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ 10‬ގަވާއިދުގް‪ް116‬ވަނަްމާއްދާގް(ކ)ްއުނިކޮށް‪ް،‬ދންހުރިްއަކުރުތައްްތަރުތީބުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރި ް‬
‫ޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙުް)‬
‫‪ 11‬ގަވާއިދުގ ް‪ް 116‬ވަނަް މާއްދާގ ް(ކ)ް އުނިކުރުމާް ގުޅިގންްއް މާއްދާގް(އ)ް އަކީްއް މާއްދާގް(ކ)ްގް ގޮތުގައިް ބަދަލުކުރވިފައި ް(‪ް 1‬މާރި ް‬
‫ޗު ް‪ ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނު ް‪ް 2‬ވަނަް‬
‫އިޞްލާޙުް)‬
‫‪ 12‬ގަވާއިދުގ ް‪ް 116‬ވަނަް މާއްދާގ ް(ކ)ް އުނިކުރުމާް ގުޅިގންްއް މާއްދާގ ް(ވ)ް އަކީްއް މާއްދާގް(އ)ްގް ގޮތުގައިް ބަދަލުކުރވިފައި ް(‪ް 1‬މާރި ް‬
‫ޗު ް‪ ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނު ް‪ް 2‬ވަނަް‬
‫އިޞްލާޙުް)‬
‫‪ 13‬ގަވާއިދުގ ް‪ް 116‬ވަނަް މާއްދާގ ް(ކ)ް އުނިކުރުމާް ގުޅިގންްއް މާއްދާގ ް(މ)ް އަކީްއް މާއްދާގްް(ވ)ްގް ގޮތުގައިް ބަދަލުކުރވިފައިް(‪ް 1‬މާރި ް‬
‫ޗު ް‪ ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނު ް‪ް 2‬ވަނަް‬
‫އިޞްލާޙުް)‬
‫‪ 14‬ގަވާއިދުގް‪ް116‬ވަނަްމާއްދާގް(ކ)ްއުނިކުރުމާްގުޅިގންްއްމާއްދާގ ް(ފ)ްއަކީްއްމާއްދާގް(މ)ްގް ގޮތުގައިްބަދަލުކޮށް‪ް،‬އ ްއަކުރުގައިް(ވ)ްއަދިް(މ)ްއަށްްދީފައިވާް ޙަވާލާް(އ)ް‬
‫އަދިް(ވ)ްއަށްްބަދަލުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރިޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙުް)‬

‫‪82‬‬
 ‫ޝންްއޮފީސްް ް‬
‫ޝންްއޑްމިނިސްޓްރޭ ަ‬
‫‪ ް .5‬މޯލްޑިވްސްްޕން ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .6‬މޯލްޑިވްސްްމީޑިއާްކައުންސިލްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންް ް‬
‫‪ ް .7‬މޯލްޑިވްސްްބްރޯޑްކާސްޓިންގްކޮމި ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .8‬މިނޫންވސް‪ް،‬އހންް ކޮމިޓީއއްގް މަސްއޫލިއްޔަތުްތރޭގައިް ނުހިމނޭ‪ް،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންތަކާއިްމިނިވަންްމުއައްސަސާތައް‪ް ް.‬‬
‫ޤއްލުްކޮމި ަ‬
‫މުސްތަ ި‬

‫އހނިހންްްކޮމިޓީތަކުގްްމަސްްއޫލިއްޔަތުގްްދާއިރާގްްތރޭގައިްްނުހިމނޭ‪ް،‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބޭް‬
‫ޤމުތަކުގައި ްތި ް‬
‫ޝންތަކާއި ްމިނިވަން ްމުއައްސަސާތަކުގ ްމަ ާ‬
‫ޤއްލު ްކޮމި ަ‬
‫މުސްތަ ި‬

‫ފަރާތްތައްްޖަވާބުދާރީްކުރުމުގްމަސައްކަތްކުރުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް އހނިހންްްކޮމިޓީތަކުގްްމަސްްއޫލިއްޔަތުގްްދާއިރާގްްތރޭގައިްްނުހިމނޭ‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންތަކާއިްްްމިނިވަންްްމުއައްސަސާތަކުގްްްއަހަރީްްރިޕޯޓުް‬
‫ޤއްލުްްކޮމި ަ‬
‫މުސްތަ ި‬

‫މަޖިލީހުގްއިދާރާއަށްްހުށަހަޅާތޯްްބލުމާއި‪ ،‬އްރިޕޯޓުތައްްދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް އހނިހންްްކޮމިޓީތަކުގްްމަސްްއޫލިއްޔަތުގްްދާއިރާގްްތރޭގައިްްނުހިމނޭ‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ންް‬
‫ޝންތަކާއިްް ްމިނިވަންް ްމުއައްސަސާތަކާްް ްގުޅޭގޮތު ް‬
‫ޤއްލުް ްކޮމި ަ‬
‫މުސްތަ ި‬

‫ޢާންމުންނާއިްްްއހނިހންްްފަރާތްތަކުންްްހުށަހަޅާްްމައްސަލަތައްްްދިރާސާކޮށް‪ ،‬އް‬

‫ކަންކަމަށްްއޅިދާންފިޔަވަޅުތަކާްގުޅޭގޮތުންްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫(ބ)ް ް އހނިހންްްކޮމިޓީތަކުގްްމަސްްއޫލިއްޔަތުގްްދާއިރާގްްތރޭގައިްްނުހިމނޭ‪ް،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އްް‬
‫ޝންތަކާއިްްމުއައްސަސާތަކާްްގުޅޭގޮތުންްްހުށަހަޅާްްބިލުތަ ް‬
‫ޤއްލުްްކޮމި ަ‬
‫މުސްތަ ި‬

‫ދިރާސާކޮށް‪ ،‬ފުރިހަމަކޮށް‪ ،‬މަޖިލީހުންްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުމަށްްއދިްހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫(ޅ)ް ް އހނިހންްްކޮމިޓީތަކުގްްމަސްްއޫލިއްޔަތުގްްދާއިރާގްްތރޭގައިްްނުހިމނޭ‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންތަކާއިްްްމިނިވަންްްމުއައްސަސާތަކުގްްްމންބަރުކަމާއިްް‬
‫ޤއްލުްްކޮމި ަ‬
‫މުސްތަ ި‬

‫ޤމުތަކަށްްްޢައްޔަންކުރާްްފަރާތްތަކުގްްތރއިންްްްރައްޔިތުންގް‬
‫ޤއްލުްްމަ ާ‬
‫މުސްތަ ި‬

‫މަޖިލީހުގްްރުހުންްްހޯދަންޖހޭްްްފަރާތްތަކާްްގުޅޭގޮތުންްްމަޢުލޫމާތުްްހޯދައިްް‬

‫ދިރާސާކުރުމާއިް‪ ،‬އްފަރާތްތަކާްއިންޓަވިއުކުރުން‪ް ް.‬‬

‫އހނިހންްްކޮމިޓީތަކުގްްމަސްްއޫލިއްޔަތުގްްދާއިރާގްްތރޭގައިްްނުހިމނޭ‪،‬‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންތަކާއިްްްމިނިވަންްްމުއައްސަސާތަކާްްބައްދަލުކޮށްްްއްް‬
‫ޤއްލުްްކޮމި ަ‬
‫މުސްތަ ި‬

‫ންް‬
‫ތަންތަނުގ ްހިންގުމާް ްގުޅޭގޮތުންް ްމަޢުލޫމާތު ްހޯދައި ްސުވާލުކޮށް‪ ،‬އ ްތަންތަނު ް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭްކަންކަންްބަޔާންކޮށްދިނުން‪ް ް.‬‬
‫ކުރަންޖހޭްކަންކަންްބަލައި‪ ،‬އިް ް‬

‫‪83‬‬
 ‫އހނިހންްްކޮމިޓީތަކުގްްމަސްްއޫލިއްޔަތުގްްދާއިރާގްްތރޭގައިްްނުހިމނޭ‪ް،‬‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންތަކާއިްްްމިނިވަންްްމުއައްސަސާތަކުގްްްމންބަރުކަމާއިްް‬
‫ޤއްލުްްކޮމި ަ‬
‫މުސްތަ ި‬

‫ޤމުންްވަކިކުރަންޖހޭްް‬
‫ޤމުތަކުގައިްތިބޭްފަރާތްތަކުގްތރއިންްމަ ާ‬
‫ޤއްލުްމަ ާ‬
‫މުސްތަ ި‬

‫ފަރާތްތަކާްގުޅޭގޮތުންްމަޖިލީހަށްްްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ކ)ްްއާއިްް(އ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްކަންކަންްްްދިރާސާކޮށް‪،‬‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުންްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުންްއދިްކޮމިޓީގްރިޕޯޓުްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪.‬‬
‫ް‬

‫ޤއާއިް‬
‫ޤއުމީ ްތަރައް ީ‬
‫ޤއާއި ްތަރިކައިގ ްކޮމިޓީގ ްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ަ ،‬‬
‫ޤއުމީ ްތަރައް ީ‬
‫ަ‬ ‫‪( .118‬ހ) ްް‬ ‫އިް‬
‫މީްތަރައްޤީއާ ް‬
‫ޤައު ް‬

‫ޓީ ް‬
‫ިގްކޮމި ް‬
‫ތަރިކައ ް‬
‫ތަރިކައާްގުޅޭގޮތުންްއަންނަނިވިްއިދާރާތަކާްގުޅުންހުރިްކަންކަންްކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫ޝންް ް‬
‫‪ ް .1‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްއޑިޔުކޭ ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންް ް‬
‫‪ ް .2‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްހަޔަރްއޑިޔުްކޭ ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްހައުސިންގްއންޑްްއަރބަންްޑިވލޮޕްމންޓްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝން‪ ،‬ސައިންސްްއންޑްްޓކްނޮލޮޖީ ް‬
‫‪ ް .4‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްކޮމިއުނިކޭ ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންް ް‬
‫‪ ް .5‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްޓްރާންސްޕޯޓްްއންޑްްސިވިލްްއޭވިއޭ ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝނަލްްޕްލޭނިންގްއންޑްްއިންފްރާސްޓްރަކްޗަރް ް‬
‫‪ ް .6‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްނޭ ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .7‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްއާޓްސް‪ ،‬ކަލްޗަރްއންޑްްހރިޓޭޖްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއުމީްޔުނިވަރސިޓީ ް‬
‫‪ ް .8‬ދިވހިރާއްޖޭގް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .9‬ދިވހިރާއްޖޭގްއިސްލާމީްޔުނިވަރސިޓީް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއުމީ ްތަރައްޤީގ ްމަސައްކަތްތައް ްރާވައި ްހިންގާ ްނުވަތަް‬

‫‪ ް .10‬މިނޫންވސް‪ަ ،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރާވައިްހިންގަންޖހޭްކޮންމްއިދާރާއއް‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްއިދާރާތަކުންްްހުށަހަޅާްްބިލުތައްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދިރާސާކޮށް‪ ،‬ފުރިހަމަކޮށް‪ ،‬މަޖިލީހުން ްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުން ްއދިްްކޮމިޓީގ ްރިޕޯޓުް‬

‫މަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިް މާއްދާގް (ހ)ް ގައިް ބަޔާންކޮށްފައިވާް އިދާރާތަކުގް އަހަރީް ރިޕޯޓުތައްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭްކަންކަންްފާހަގަކޮށްްއްކަންކަންްއންގުން‪ް ް.‬‬
‫ދިރާސާކޮށް‪ް،‬އި ް‬

‫(ރ) ް މިް މާއްދާގް (ހ)ް ގައިް ބަޔާންކޮށްފައިވާް އިދާރާތަކުންް ހުށަހަޅާް މައްސަލަތައްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދިރާސާކޮށް‪ް،‬އްކަންކަމުގައިްކުރިއަށްދވިދާންގޮތުގްލަފާދިނުން‪ް .‬‬

‫‪84‬‬
‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްއިދާރާތަކާްބައްދަލުކޮށް‪ް،‬އްއިދާރާތަކުންް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިންގާް ކަންކަމާްބހޭގޮތުންް މަޢުލޫމާތުް ހޯދައި‪ް،‬ސުވާލުކޮށް‪ް،‬އް އިދާރާތަކުންް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭް‬
‫ކުރަންޖހޭްކަންކަންްއްްއިދާރާތަކުންްކުރަމުންދާގޮތްްބަލައި‪ް،‬އި ް‬

‫ކަންކަންްބަޔާންކޮށްދިނުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ ް 15‬ސަލާމަތީް ޚިދުމަތްތަކާބހޭް ކޮމިޓީގް މަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ ް،‬ސަލާމަތީް ޚިދުމަތްތައްް‬

‫‪( .119‬ހް)ް ް‬ ‫ސަލާމަތީް‬
‫ޚިދުމަތްތަކާބހޭް‬
‫ޤއުމީް ސަލާމަތުގ ްކަންކަންް ދިރާސާކުރުމާއި‪ް،‬‬
‫ހިނގާް ނުހިނގާގޮތްްބލުމާއި‪ަ ް،‬‬
‫ޓީ ް‬
‫ކޮމި ް‬
‫ޤއުމީް ސަލާމަތުގް ސިޔާސަތުތަކަށްްގންނަންޖހޭް ބަދަލއްް އޮތްނަމަ‪ް،‬އކަމއްް‬
‫ަ‬

‫ފާހަގަކޮށްްއކަމއްްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުމާއި‪ް،‬އަންނަނިވިްއިދާރާތަކާްގުޅުންހުރިް‬

‫ކަންކަންްކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫ޝނަލްްޑިފންސްްފޯސްް ް‬
‫ްމޯލްޑިވްސްްނޭ ަ‬ ‫‪.1‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ްމޯލްޑިވްސްްޕޮލިސްްސަރވިސްް ް‬ ‫‪.2‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ްމިނިސްޓްރީްއޮފްްޑިފންސްް ް‬ ‫‪.3‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ްމިނިސްޓްރީްއޮފްްހޯމްްއފއާޒްް ް‬ ‫‪.4‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝނަލްްޑިޒާސްޓަރްމނޭޖްމަންޓްްއޮތޯރިޓީ ް‬
‫ްނޭ ަ‬ ‫‪.5‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްއިދާރާތަކާްގުޅޭގޮތުންްހުށަހަޅާްބިލުތައްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދިރާސާކޮށް‪ް،‬ފުރިހަމަކޮށް‪ް،‬މަޖިލީހުންްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުމަށްްއދިްކޮމިޓީގްރިޕޯޓުް‬
‫‪16‬‬
‫ް‬ ‫މަޖިލީހަށްްހުށަހޅުން‪ް.‬‬

‫(ން) ް މިް މާއްދާގް (ހ)ް ގައިް ބަޔާންކޮށްފައިވާް އިދާރާތަކުގް އަހަރީް ރިޕޯޓުތައްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪17‬‬
‫ް‬ ‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭްކަންކަންްފާހަގަކޮށްްއކަންކަންްއންގުން‪ް.‬‬
‫ދިރާސާކޮށް‪ް،‬އި ް‬

‫(ރ) ް މިްްމާއްދާގް (ހ)ް ގައިް ބަޔާންކޮށްފައިވާް އިދާރާތަކުންް ހުށަހަޅާް މައްސަލަތައްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪18‬‬
‫ް‬ ‫ދިރާސާކޮށް‪ް،‬އްކަންކަމުގައިްކުރިއަށްދވިދާންގޮތުގްލަފާދިނުން‪.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްއިދާރާތަކާްބައްދަލުކޮށް‪ް،‬އްއިދާރާތަކުންް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިންގާް ކަންކަމާްބހޭގޮތުންް މަޢުލޫމާތުް ހޯދައި‪ ް،‬ސުވާލުކޮށް‪ް،‬އް އިދާރާތަކުންް‬

‫‪ 15‬ގަވާއިދުގް‪ް119‬ވަނަްމާއްދާގް(ހ)ްއިޞްލާޙުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރިޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙު)‬
‫‪ 16‬ގަވާއިދުގް‪ް119‬ވަނަްމާއްދާގް(ށ)ްއިތުރުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރިޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙުް)‬
‫‪ 17‬ގަވާއިދުގް‪ް119‬ވަނަްމާއްދާގް(ނ)ްއިތުރުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރިޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙުް)‬
‫‪ 18‬ގަވާއިދުގް‪ް119‬ވަނަްމާއްދާގް(ރ)ްއިތުރުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރިޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙުް)‬

‫‪85‬‬
 ‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭް‬
‫ކުރަންޖހޭްކަންކަންްއްއިދާރާތަކުންްކުރަމުންދާގޮތްްބަލައި‪ް،‬އި ް‬
‫‪19‬‬
‫ް‬ ‫ކަންކަންްބަޔާންކޮށްދިނުން‪ް.‬‬

‫މިް މާއްދާގް (ހ)ް ގައިް ބަޔާންކޮށްފައިވާް އިދާރާތަކާް ގުޅޭގޮތުންް އް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިދާރާތަކުންނާއި‪ ް،‬ދައުލަތުގް ްއހނިހންް އިދާރާތަކުންނާއި‪ ް،‬މަޖިލީހުގް‬

‫ޝކުވާތަކާއިް މައްސަލަތައްް‬
‫މންބަރުންނާއި‪ ް،‬ޢާންމުް ފަރާތްތަކުންް ހުށަހަޅާް ަ‬
‫‪20‬‬
‫ް‬ ‫ބަލައިްދިރާސާކޮށް‪ް،‬މަޖިލީހުންްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުމަށްްއދިްހުށަހޅުން‪.‬‬

‫ޤއުމަށްްދިމާވާްއކިއކިްކާރިސާތަކާްގުޅުންހުރިްކަންކަންްދިރާސާކޮށްްބަލައި‪ް،‬‬
‫ަ‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪21‬‬
‫ް‬ ‫އަޅަންޖހޭްފިޔަވަޅުތައްްއޅުން‪ް.‬‬

‫ންް‬
‫ސަލާމަތީްްޚިދުމަތްތަކުންްްމަސައްކަތްްްކުރަމުންގންދަނީްްއަދިްްއްްތަންތަނު ް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނީްްބާރުްް‬
‫ޤނޫނުތަކާއިްްް ާ‬
‫ޤނޫނުއަސާސީއާއިްްް ާ‬
‫ހިންގާްްހުރިހާކަމއްްްްހިންގަނީްް ާ‬

‫ންް‬
‫ލިބިގން ްހަދާފައިވާ ްގަވާއިދުތަކާް ްއއްގޮތަށްކަން ްކަށަވަރުކުރުމާއިް ްއ ްތަންތަ ް‬
‫‪22‬‬
‫ް‬ ‫ޖަވާބުދާރީކުރުވުން‪ް.‬‬

‫ޤއުމީްްސަލާމަތަށްްްއުނިކަމއްްްްއަންނާންްލިޔުމއްްްނުވަތަްްރކޯޑއްކަމުގައިްް‬
‫ަ‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަނޑައޅުމަށްޓަކައިްމިްކޮމިޓީއަށްްފޮނުވޭްލިޔުންތަކާއިްރކޯޑުތައްްދިރާސާކޮށް‪،‬‬

‫ޤއުމީްސަލާމަތަށްްްއުނިކަމއްްްއަންނާންްލިޔުމއްްް‬
‫އްްލިޔުމއްްްނުވަތަްްއްްރކޯޑަކީް ަ‬
‫‪23‬‬
‫ނުވަތަްރކޯޑއްކަންްނުވަތަްނޫންކަންްކަނޑައޅުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ލާމަރުކަޒީ ްކޮމިޓީގ ްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ ،‬ލާމަރުކަޒީ ްއުސޫލުންް ްއިދާރީ ްދާއިރާތައްް‬ ‫‪( .120‬ހ) ްް‬ ‫ޓީ ް‬
‫ޒީްކޮމި ް‬
‫ލާމަރުކަ ް‬

‫ހިންގުމާް ްގުޅޭ ްއންމހައިް ްކަންކަން ްބަލައި ްދިރާސާކޮށް ްއަޅަންޖހޭ ްފިޔަވަޅުތައްް‬

‫އޅުމާއިްއަންނަނިވިްއިދާރާތަކާްގުޅުންހުރިްކަންކަންްކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬ލޯކަލްްގަވަރމަންޓްްއޮތޯރިޓީ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬ސިޓީްކައުންސިލްތައްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬އަތޮޅުްކައުންސިލްތައްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ 19‬ގަވާއިދުގް‪ް119‬ވަނަްމާއްދާގް(ބ)ްއިތުރުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރިޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙުް)‬
‫‪ 20‬ގަވާއިދުގް‪ް119‬ވަނަްމާއްދާގް(ޅ)ްއިތުރުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރިޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙުް)‬
‫‪ 21‬ގަވާއިދުގް‪ް119‬ވަނަްމާއްދާގް(ކ)ްއިތުރުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރިޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްްގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙުް)‬
‫‪ 22‬ގަވާއިދުގް‪ް119‬ވަނަްމާއްދާއަށްް(ށ)(ނ)(ރ)(ބ)(ޅ)(ކ)ްއިތުރުކުރުމާްގުޅިގންްއްމާއްދާގް(ށ)ްއަކީްއްމާއްދާގް(އ)ްގްގޮތުގައިްބަދަލުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރިޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްް‬
‫ގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙުް)‬
‫‪ 23‬ގަވާއިދުގް‪ް119‬ވަނަްމާއްދާއަށްް(ށ)(ނ)(ރ)(ބ)(ޅ)(ކ)ްއިތުރުކުރުމާްގުޅިގންްއްމާއްދާގް(ނ)ްއަކީްއްމާއްދާގް(ވ)ްގްގޮތުގައިްބަދަލުކުރވިފައިް(‪ް1‬މާރިޗުް‪ް،2021‬ގަވާއިދަށްް‬
‫ގނވުނުް‪ް2‬ވަނަްއިޞްލާޙުް)‬

‫‪86‬‬
 ‫‪ ް .4‬ރަށުްކައުންސިލްތައްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤރާޠީްއަދިްޖަވާބުދާރީވަނިވިްްއުސޫލުތަކުގމަތިންްކަންކަންްހިނގާތޯްބލުންް‪ް .‬‬
‫ދީމީ ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއަށްްބާރުްއަޅާތޯް‬
‫ޞދީްއަދިްއިޖްތިމާޢީްދުޅަހޔޮކަމާއިްމުޖްތަމަްޢުގްތަރައް ީ‬
‫ޤތި ާ‬
‫(ން) ް އި ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބލުން‪ް .‬‬

‫ޞއްޙަތަށްްރަނގަޅު‪ ،‬ރައްކާތރިް‪ ،‬ދިރޭތަކތީގްމުއްސަނދިކަންްރައްކާތރިކުރވޭް‬

‫ި‬ ‫(ރ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއިްމުކޮށްފައިްބޭއްވުމަށްްބާރުއަޅާތޯްބލުން‪ް .‬‬
‫ތިމާވއްޓއްް ާ‬

‫ޤނޫނުންް ކަނޑައަޅާް‬
‫ލާމަރުކަޒީް އުސޫލުންް އިދާރީް ދާއިރާތައްް ހިންގުމުގް ާ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞދުތައްްހާސިްލުކުރުމަށްްކުރާްމަސައްކަތްތައްްބލުން‪ް .‬‬
‫ޤ ަ‬
‫މިނޫންވސްްމަ ް‬

‫ރާއްޖޭގް އކިއކިް ކައުންސިލްތަކާއިް ސަރަޙައްދީް އކިއކިް ހިންގުމުގް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިންތިޒާމުތަކާްދމދުްހުރިްގުޅުންްދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގްދަށުންްލާމަރުކަޒީްއުސޫްލުންްއިދާރީްދާއިރާތައްްހިންގަމުންް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނާްގަވާއިދާްއއްގޮތްވާްގޮތުގމަތިންތޯްބލުން‪ް .‬‬
‫ދަނީ‪ާ ް،‬‬

‫ރަށުް ކައުންސިލްތަކާއިް އަތޮޅުް ކައުންސިލްތަކާއިް ސިޓީް ކައުންސިލްތަކުންް އަދިް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ލޯކަލްް ގަވަރމަންޓްް އޮތޯރިޓީންް ހަދާް ގަވާއިދުތަކާއި‪ ް،‬އުސޫލުތަކާއި‪ް،‬‬

‫ޤނޫނުގައިް‬
‫އންގުންތަކަކީ‪ް،‬ލާމަރުކަޒީްއުސޫްލުންްއިދާރީްދާއިރާތައްްހިންގުމާބހޭް ާ‬

‫ކަނޑައަޅާފައިވާް ތަރަހައިގް ތރޭގައިް ހަދާފައިވާް ގަވާއިދުތަކާއިް އުސޫްލުތަކާއިް‬

‫އންގުންތަކއްތޯްބލުން‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުގައިް ރަށުް‬
‫ލާމަރުކަޒީް އުްސޫލުންް އިދާްރީްްްދާއިރާތައްް ހިންގުމާބހޭް ާ‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކައުންސިލްތަކާއިްއަތޮޅުްކައުންސިލްތަކާއިްސިޓީްކައުންސިލްތަކަށްްއަދިްލޯކަލްް‬

‫ޤނޫނުގައިް‬
‫ގަވަރމަންޓްްއޮތޯރިޓީއަށްްދީފައިވާްބާރުތައްްބޭނުންކުރަމުންދަނީ‪ް،‬އް ާ‬

‫ކަނޑައަޅާފައިވާްތަރަހައިގްތރޭގައިތޯްބލުން‪ް .‬‬

‫ޤނޫނުގައިް ރަށުް‬
‫(މ) ް ލާމަރުކަޒީް އުްސޫލުންް އިދާްރީްްްދާއިރާތައްް ހިންގުމާބހޭް ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކައުންސިލްތަކާއިް އަތޮޅުް ކައުންސިލްތަކާއިް ސިޓީް ކައުންސިލްތައްް ބާރުވރިް‬

‫ކުރުވައި‪ ް،‬އް ކަންކަމާް ގުޅޭގޮތުންް ދައުލަތުގް ވުޒާރާތަކާއިް މުއައްސަސާތަކަށްް‬

‫ލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫‪87‬‬
‫ލާމަރުކަޒީް އުސޫްލުންްްއިދާރީްްދާއިރާތައްް ހިންގުމާް ގުޅޭް ބިލުތައްް ދިރާސާކޮށް‪ް،‬‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފުރިހަމަކޮށް‪ ް،‬މަޖިލީހުންް ރިޢާޔަތްކޮށްދިނުންް އދިް ކޮމިޓީގް ރިޕޯޓުް މަޖިލީހަށްް‬

‫ހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫ލޯކަލްް ގަވަރންމަންޓްް އޮތޯރިޓީއަށްް ޢައްޔަންކުރާް ފަރާތްތަކުގް ތރއިންް‬ ‫(ދ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް ރުހުންްްހޯދަންޖހޭް ފަރާތްތަކާް ގުޅޭގޮތުންް މަޢުލޫމާތުް‬

‫ހޯދައިްދިރާސާކުރުމާއި‪ް،‬އްފަރާތްތަކާްއިންޓަވިއުކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ލޯކަލްްގަވަރންމަންޓްްއޮތޯރިޓީގްމންބަރުންގްތރއިންްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުންް‬ ‫(ތް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމުންްްވަކިކުރަންޖހޭް ފަރާތްތަކާް‬
‫ރުހުންް ދީފައިވާް ފަރާތްތަކުގް ތރއިން‪ ް،‬މަ ާ‬

‫ގުޅޭގޮތުންްމަޖިލީހަށްްލަފާދިނުން‪.‬‬
‫ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގ ްދަށުންްއުފައްދާފައިވާްް‬
‫ޝއަރީްކޮމިޓީގްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ާ ،‬‬
‫ޖުޑީ ި‬ ‫‪( .121‬ހ) ްް‬ ‫ޓީ ް‬
‫ރީްކޮމި ް‬
‫ޖުޑީޝިއަ ް‬

‫ޝރުޢީްްދާއިރާއާްްގުޅުންހުރިްްމުއައްސަސާތަކާގުޅޭްްކަންކަންްްދިރާސާކުރުމާއިްް‬
‫ަ‬

‫ޝރުޢީ ްދާއިރާއާ ްގުޅުންހުރި ްމުއައްސަސާތަކުގ ްސިޔާސަތުތަކަށް ްގންނަންޖހޭް‬

‫ަ‬

‫ބަދަލއްްްއޮތްނަމަ‪ ،‬އކަމއްްްފާހަގަކޮށްްްއކަމއްްްްމަޖިލީހަށްްްްހުށަހޅުމާއިް‪،‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގް ްދަށުންް ްއަންނަނިވިް ްމުއައްސަސާތަކުގްް ްމަސްއޫލިއްޔަތުް‬

‫ާ‬

‫އަދާކުރަމުންދާްމިންވަރުްބަލައިްދިރާސާކޮށްްއަޅަންޖހޭްފިޔަވަޅުއޅުމވ‪ް ް.‬‬

‫ޝންް ް‬
‫ޝލްްސަރވިސްްކޮމި ަ‬
‫‪ ް .1‬ޖުޑީ ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންް ް‬
‫ޝލްްއޑްމިނިސްޓްރޭ ަ‬
‫‪ ް .2‬ޑިޕާޓްމަންޓްްއޮފްްޖުޑީ ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬ޕްރޮސިކިއުޓަރްޖނރަލްގްއޮފީސް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .4‬ވަޒީފާއާބހޭްޓްރައިބިއުނަލްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންްސންޓަރ ް‬
‫‪ ް .5‬މޯލްޑިވްސްްއާބިޓްރޭ ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .6‬އޓަރނީްޖނރަލްގްއޮފީސްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .7‬ޓކްސްްއޕީލްްޓްރައިބިއުނަލްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .8‬ދިވހިރާއްޖޭގްބާްކައުންސިލްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .9‬ކްލމންސީްބޯޑު ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .10‬ޕރޯލްްބޯޑު ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝރުޢީްދާއިރާއާްގުޅޭްއންމހައިްކަންކަންްބލުން‪ް .‬‬
‫‪ ް .11‬މިނޫންވސް‪ަ ް،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪88‬‬
‫މިްމާއްދާގް(ްހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްމުއައްސަސާތަކުގްމންބަރުންްޖަވާބުދާރީް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުރުމުގްމަސައްކަތްކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ޓުް‬
‫(ން) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްމުއައްސަސާތަކުގްްްއަހަރީްްރިޕޯ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްއިދާރާއަށްްހުށަހަޅާތޯްްބލުމާއި‪ ،‬އްރިޕޯޓުްދިރާސާކުރުން‪ް .‬‬

‫(ރ) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްމުއައްސަސާތަކާްގުޅޭގޮތުންްޢާންމުންނާއިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އހނިހންް ްފަރާތްތަކުން ްހުށަހަޅާް ްމައްސަލަތައް ްދިރާސާކޮށް‪ ،‬އކަމާ ްގުޅޭގޮތުންް‬

‫އޅިދާންފިޔަވަޅުތަކާްގުޅޭގޮތުންްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫(ބ)ް ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްމުއައްސަސާތަކާްްބައްދަލުކޮށްްްއް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މުއައްސަސާތައްްްހިންގުމާްްގުޅޭގޮތުންްްމަޢުލޫމާތުްްހޯދައިްްސުވާލުކޮށް‪ ،‬އްް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭްްކަންކަންް‬
‫މުއައްސަސާތަކުންްްކުރަންޖހޭްްްކަންކަންްްބަލައިް‪ ،‬އި ްް‬

‫ބަޔާންކޮށްދިނުން‪ް .‬‬

‫ޝރުޢީްްދާއިރާއާްްްގުޅުންހުރިްްބިލުތައްްްދިރާސާކޮށް‪ ،‬ފުރިހަމަކޮށް‪ ،‬މަޖިލީހުންް‬

‫ަ‬ ‫(ޅ)ް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރިޢާޔަތްކޮށްދިނުމަށްްއދިްހުށަހޅުން‪ް .‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްމުއައްސަސާތަކަށްްްޢައްޔަންކުރާްް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކާް‬
‫ފަރާތްތަކުގްްތރއިންްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްރުހުންްްހޯދަންޖހޭްްފަރާތްތަ ް‬

‫ގުޅޭގޮތުންްމަޢުްލޫމާތުްހޯދައިްދިރާސާކުރުމާއި‪ ،‬އްފަރާތްތަކާްއިންޓަވިއުކުރުން‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްމުއައްސަސާތަކުގްމންބަރުންގްތރއިންް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމުންް‬
‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުންްްރުހުންދީފައިވާްްފަރާތްތަކުގްްތރއިން‪ ،‬މަ ާ‬

‫ވަކިކުރަންޖހޭްފަރާތްތަކާްގުޅޭގޮތުންްމަޖިލީހަށްްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގ ް‪ް 154‬ވަނަ ްމާއްދާގ ް(ށ) ްގް‬

‫ދިވހިރާއްޖޭގ ްޖުމްހޫރިއްޔާގ ް ާ‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝނަށްް‬
‫ޝލްްް ްސަރވިސްްް ްކޮމި ަ‬
‫ދަށުންް ްފަނޑިޔާރުންް ްވަކިކުރުމަށްް ްޖުޑީ ަ‬

‫ޤމުންްވަކިކުރުމަށްޓަކައިްހުށަހޅޭްމައްސަލަތައްް‬
‫ޤބޫލުކުރވިގންްފަނޑިޔާރުންްްމަ ާ‬
‫ަ‬

‫ދިރާސާކޮށްްމަޖިލީހުންްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުމަށްްއދިްހުށަހޅުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫އންވަޔަރަންމަންޓްްްއންޑްްްކްލައިމޓްްްޗޭންޖްްްކޮމިޓީގްްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪،‬‬ ‫‪( .122‬ހ) ްް‬ ‫ޓްް‬

‫އންވަޔަރަންމަން ް‬

‫ޓްް‬
‫ޑްްކްލައިމ ް‬
‫އން ް‬
‫އިް‬
‫އންވަޔަރަންްމަންޓްްއންޑްްކްލައިމޓްްޗޭންޖްއާްގުޅޭްއންމހައިްކަންކަންްބަލަ ް‬
‫ޓީ ް‬
‫ޖްްކޮމި ް‬
‫ޗޭން ް‬

‫‪89‬‬
 ‫ދިރާސާކޮށްްއަޅަންޖހޭްފިޔަވަޅުތައްްއޅުމާއި‪ ،‬އަންނަނިވިްއިދާރާތަކާްގުޅުންހުރިް‬

‫ކަންކަންްކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްއންވަޔަރަންމަންޓް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންްއޭޖންސީް ް‬
‫‪ ް .2‬އންވަޔަރަންްމަންޓަލްްޕްރޮޓކް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬މޯލްޑިވްސްްމީޓިއޮރޮލޮޖިކަލްްސަރވިސްް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .4‬މޯލްޑިވްސްްއނަރޖީްއޮތޯރިޓީް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .5‬މިނޫންވސް‪ް،‬އންވަޔަރަންމަންޓްްއންޑްްކްލައިމޓްްޗޭންޖްއާްގުޅުންހުރިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިދާރާތައްް ް‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްއިދާރާތަކުގްްދަށުންްްްރާވައިްްހިންގާް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އންމހައިްކަންތައްތައްްބލހއްޓުން‪ް .‬‬

‫(ން) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްއިދާރާތަކުންްްކަނޑައަޅާްްއންމހައިްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސިޔާސަތުތަކާއި‪ ،‬މިންގަނޑުތަކާއި‪ ،‬އުްސޫލުތަކާއިްްއަދިްްހަދާްްްގަވާއިދުތައްް‬

‫ދިރާސާކުރުމާއކުްއިތުރަށްްމުރާޖަޢާކުރަންޖހޭްކަންކަންްމުރާޖަޢާކޮށް‪ ،‬އްކަންކަމާް‬

‫ގުޅޭގޮތުންްްކޮމިޓީއަށްްްފންނަްްްލަފާދިނުމާއި‪ ،‬އްްއިދާރާތަކަށްްްއަންގަންޖހޭް‬

‫އންގުންތައްްއންގުން‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ތިމާވއްޓާ ްގުޅޭގޮތުންނާއިް ްމޫސުމަށް ްއަންނަ ްބަދަލުތަކާ ްގުޅޭގޮތުން ްސަރުކާރުގްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިދާރާތަކުންް ްކަނޑައަޅާް ްއންމހައިް ްސިޔާސަތުތަކާއިް ްމިންގަނޑުތައްް‬

‫ޤވާމީްް‬
‫އކުލަވާލވިފައިވަނީް ްދިވހިރާއްޖް ްބައިވރިވފައިވާް ްބައިނަލްއަ ް‬

‫ޤވާމީްމިންގަނޑުތަކާއި‪ ،‬ދިވްހިރާއްޖޭގައިްްޢަމަލުކުރަމުންް‬
‫މުޢާހަދާތަކާއި‪ ،‬ބައިނަލްއަ ް‬

‫ޤނޫނުތަކާްޚިލާފުނުވާނފަދަްގޮތަކަށްތޯްބަލައިްދިރާސާކުރުން‪ް .‬‬
‫އަންނަްއންމހަްއިް ާ‬

‫ޤނޫނުތައްް‬
‫ތިމާވއްޓާއިްމޫސުމަށްްއަންނަްބަދަލުތަކާްގުޅޭގޮތުންްފާސްކޮށްފައިވާް ާ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މިނިސްޓްރީް ްއޮފްް ްއންވަޔަރަންމަންޓާއިް ްއް‬ ‫ތަންފީޒުކުރަމުންދޭތޯއާއި‪،‬‬

‫މިނިސްޓްރީގ ްދަށުން ްހިންގާ ްއިދާރާތަކުގ ްމަސްއޫލިއްޔަތުތައް ްއަދާކުރަމުންދޭތޯް‬

‫ބލުމާއި‪ ،‬އްކަންކަމާްގުޅޭގޮތުންްްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫ތިމާވށިްރައްކާތރިކޮށްްޙިމާޔަތްކުރވޭންގޮތްތަކާއިްމޫސުމަށްްއަންނަްބަދަލުތަކާް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގުޅިގންްްކުރިމަތިވާްްނުރައްކާތރިކަންްްކުޑަކުރުމަށްްްއޅިދާންްސަލާމަތީް‬

‫ފިޔަވަޅުތަކާްގުޅޭގޮތުންްކަމާބހޭްްއިދާރާތަކަށްްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫‪90‬‬
‫މިނިސްޓްރީްްއޮފްްްއންވަޔަރަންމަންޓާއިްްއްްމިނިސްޓްރީގްްދަށުންްްހިންގާްް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އްް‬
‫ޝއިޢުކުރަމުންދާް ްއކިއކިް ްރިޕޯޓުތަ ް‬
‫އިދާރާތަކުންް ްއކުލަވާލައިްް ް ާ‬

‫ދިރާސާކުރުމަށްފަހު‪ ،‬އް ްރިޕޯޓުތަކުގައިވާް ްގޮތުގމަތިންް ްއަޅަންޖހޭނކަމަށްްް‬

‫ކޮމިޓީއަށްްފންނަްފިޔަވަޅުތަކާބހޭ ގޮތުންްކަމާގުޅޭްއިދާރާތަކަށްްްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫ތިމާވއްޓާް ްގުޅޭގޮތުންނާއިްް ްމޫސުމަށްް ްއަންނަްް ްބަދަލުތަކާް ްގުޅޭގޮތުންް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤވާމީްްފންވަރުގައާއިްްްސަރަޙައްދީްްފންވަރުގައިްްރާއްޖޭގްްފަރާތުންް‬
‫ބައިނަލްއަ ް‬

‫ކުރވިދާންްކަންކަމަކީްްކޮބައިތޯްްބަލައިްްދިރާސާކޮށް‪ ،‬އްްކަންކަމާްްގުޅޭގޮތުންް‬

‫ސަރުކާރުގްއިދާރާތަކަށްްލަފާދިނުން‪ް .‬‬

‫ންް‬
‫ތިމާވއްޓާއިްްމޫސުމަށްްްއަންނަްްބަދަލުތަކާގުޅޭްްއންމހައިްްކަންކަމާްްގުޅޭގޮތު ް‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުންްް‬ ‫ފުރިހަމަކޮށް‪،‬‬ ‫މަޖިލީހަށްް ްހުށަހަޅާް ްބިލުތައްް ްދިރާސާކޮށް‪،‬‬

‫ރިޢާޔަތްކޮށްދިނުންްއދިްހުށަހޅުން‪ް .‬‬

‫(މ) ް މިނިސްޓްރީް ްއޮފްް ްއންވަޔަރަންމަންޓްގް ްއަހަރީް ްރިޕޯޓުްް ްދިރާސާކޮށް‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭްކަންކަމާްގުޅޭގޮތުންްއްމިނިސްޓްރީއަށްްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬
‫އި ް‬

‫ތިމާވއްޓާއިްްމޫސުމަށްްްއަންނަްްްބަދަލުތަކާްްގުޅޭގޮތުންްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހޅޭް‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލަތައްްްދިރާސާކޮށް‪ ،‬އްްމައްސަލަތަކާްްގުޅިގންްްއަޅަންޖހޭްްފިޔަވަޅުތަކާްް‬

‫ބހޭގޮތުންްކަމާގުޅޭްއިދާރާތަކަށްްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫(ދ) ް މިްްމާއްދާގްް(މ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްގޮތުގމަތިންްްހުށަހޅޭްްްމައްސަލަތައްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކާް‬
‫ދިރާސާކޮށް ްއ ްމައްސަލަތަކާ ްގުޅިގން ްކޮމިޓީން ްބައްދަލުކުރަންޖހޭ ްފަރާތްތަ ް‬

‫ބައްދަލުކޮށް‪ ،‬ލިޔުމުންްްނުވަތަްްްއަނގަބަހުންްްހޯދަންޖހޭްްމަޢުލޫމާތުްްހޯދައި‪،‬‬

‫ޤތައްްްހިންގައިް‪،‬‬
‫ޤ ު‬
‫ސުވާލުކުރަންޖހޭްްފަރާތްތަކާްްސުވާލުކޮށް‪ ،‬ހިންގަންޖހޭްްތަޙް ީ‬

‫އްް‬
‫ކޮމިޓީއަށްްްފންނަްްގޮތއްގމަތިންްްްކަމާގުޅޭްްފަރާތްތަކަށްްްލަފާދިނުމާއިްްއންގުންތަ ް‬

‫އންގުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ހިއުމަންްްރައިޓްސްްްއންޑްްްޖންޑަރްްކޮމިޓީގްްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ ،‬އިންސާނީް‬ ‫‪( .123‬ހ) ްް‬ ‫ސްް‬

‫ންްރައިޓް ް‬
‫ހިއުމަ ް‬

‫ރް‬
‫ޑްްޖންޑަ ް‬
‫އން ް‬
‫ޤތަކާްްގުޅޭްްއންމހައިް‬
‫ޤތަކާއިްްޖންޑަރްްއީކުއަލިޓީއާއިްްކުޑަކުދިންގްްޙައް ު‬
‫ޙައް ު‬
‫ޓީ ް‬
‫ކޮމި ް‬
‫ކަންކަންްްބަލައިްްދިރާސާކޮށްްްއަޅަންޖހޭްްފިޔަވަޅުތައްްްއޅުމާއި‪ ،‬އަންނަނިވިް‬

‫އިދާރާތަކާްގުޅުންހުރިްކަންކަންްކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫‪91‬‬
 ‫ޝލްްސަރވިސަސް ް‬
‫‪ ް .1‬މިނިސްޓްރީްއޮފްްޖންޑަރ‪ް،‬ފމިލީްއންޑްްސޯ ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންް ް‬
‫‪ ް .2‬ހިއުމަންްރައިޓްސްްކޮމި ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންްއޮތޯރިޓީް ް‬
‫‪ ް .3‬ފމިލީްޕްރޮޓކް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .4‬މިނޫންވސް‪ ް،‬ހިއުމަންް ރައިޓްސް‪ ް،‬ޖންޑަރް އަދިް ކުޑަކުދިންގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤތަކާގުޅޭްއންމހައިްކަންކަމާގުޅޭްއިދާރާތައް‪ް ް.‬‬
‫ހައް ު‬

‫ޝނުންްްކުރާްްމަސައްކަތްތަކާއިްްމިނިސްޓްރީްްއޮފްް‬
‫ހިއުމަންްްރައިޓްސްްްކޮމި ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝލްްްސަރވިސަސް‪ ،‬އަދިްްއްްްވުޒާރާގްްދަށުންް‬
‫ޖންޑަރ‪ ،‬ފމިލީްްއންޑްްްސޯ ަ‬

‫ހިންގާްއިދާރާތަކުންްރާވައިްހިންގާްއންމހަްއިްކަންތައްތައްްބލުން‪ް ް.‬‬

‫ޝނަްށްްްމންބަރުންްްޢައްޔަންކުރުމާއިްްވަކިކުރުމާް‬
‫(ން) ް ހިއުމަންްްރައިޓްސްްްކޮމި ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގުޅޭގޮތުންްކުރަންޖހޭްއންމހައިްްކަންކަންްކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ޝލްްްސަރވިސަސްްްއް‬
‫(ރ) ް މިނިސްޓްރީްްއޮފްްްޖންޑަރ‪ ،‬ފމިލީްްއންޑްްްސޯ ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ންް‬
‫ޝންްްއޮތޯރިޓީ ް‬
‫މިނިސްޓްރީގްްދަށުންްްހިންގާްްއިދާރާތަކާއިްްފމިލީްްޕްރޮޓކް ަ‬

‫ކަނޑައަޅާްްއންމހައިްްސިޔާސަތުތަކާއި‪ ،‬މިންގަނޑުތަކާއި‪ ،‬އުސޫްލުތަކާއިްްހަދާް‬

‫ގަވާއިދުތައްް ްދިރާސާކުރުމާއކުްް ްއިތުރަށްް ްމުރާޖަޢާކުރަންޖްހޭް ްކަންކަންް‬

‫މުރާޖަޢާކޮށް‪ ،‬އްްކަންކަމާްްގުޅޭގޮތުންްްކޮމިޓީއަށްްްފންނަްްލަފާދިނުމާއި‪ ،‬އް‬

‫އިދާރާތަކަށްްއަންގަންޖހޭްއންގުންތައްްއންގުން‪ް ް.‬‬

‫ހުޅުމާލއާއިްްވިލިމާލޭގައިްްހުރިްްްކުޑަކުދިންގްްހިޔާއާއި‪ ،‬ކ‪.‬ގުރައިދޫގައިްްހުރިް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞްްއހީއަށްްްބޭނުންވާްްމަރުކަޒާއިްްމިފަދަްްތަންތަނުގްްޙާލަތުްްބަލައި‪ ،‬އް‬
‫ޚާއް ަ‬

‫ތަންތަނުގްްޙާލަތުްްރަނގަޅުކުރުމާއިްްއަދިްްއފަދަްްތަންތަނުގްްޚިދުމަތްތައްް‬

‫ރަނގަޅުކުރުމަށްްމަސައްކަތްކުރުން‪ް .‬‬

‫ްގް‬
‫ޤނޫނުގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްގޮތަށް‪ ،‬ރައްޔިތުނ ް‬
‫ގވށިްްއަނިޔާްްހުއްޓުވުމުގްް ާ‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުންްްކޮންމްްއަހަރަކު‪ ،‬ވިދިގންްްއަންނަްްއަހަރުގްްދައުލަތުގްްބަޖޓު‪،‬‬

‫ާގް‬
‫ފާސްކުރާއިރުްްގވށިްްއަނިޔާގްްޢަމަލުްްހުއްޓުވުމަށާއިްްގވށިްްއަނިޔ ް‬

‫ވާް‬
‫ޝކާރައަކަށްވާް ްމީހުންނަށްް ްއހީފޯރުކޮށްދިނުމަށްް ްބޭނުންވާްް ްއކަށީގން ް‬
‫ި‬

‫އިް‬
‫ޝންްްއޮތޯރިޓީއަށާ ް‬
‫ޢަދަދއްގްފައިސާ‪ ،‬އްބަޖޓުްމދުވރިކޮށް‪ ،‬ފމިލީްޕްރޮޓކް ަ‬

‫ފުލުހުންނަށްްކަނޑައަޅައިްދޫކުރާކަންްކަށަވަރުކުރުން‪ް ް.‬‬

‫‪92‬‬
‫ންް‬
‫ޤތަކާްްގުޅޭގޮތު ް‬
‫ޤތަކާއި‪ ،‬ޖިންސީްްހަމަހަމަކަމާއިްްކުޑަކުދިންގްްޙައް ު‬
‫އިންސާނީްްޙައް ު‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދައުލަތުގްްމުއައްސަސާތަކާއިްްސަރުކާރުގްްއިދާރާތަކުންްްކަނޑައަޅާްްއންމހަްއިް‬

‫ސިޔާސަތުތަކާއިް ްމިންގަނޑުތައްް ްއކުލަވާލވިފައިވަނީްް ްދިވހިރާއްޖް‬

‫ޤވާމީްް‬
‫ބައިނަލްއަ ް‬ ‫ްމުޢާހަދާތަކާއިް‪،‬‬ ‫ޤވާމީް‬
‫ްބައިނަލްއަ ް‬ ‫ބައިވރިވފައިވާް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީްްއަދިްްދިވހިރާއްޖޭގައިް‬
‫މިންގަނޑުތަކާއި‪ ،‬ދިވހިްްޖުމްހޫރިއްޔާގްް ާ‬

‫އިް‬
‫ޤނޫނުތަކާްޚިލާފުނުވާނފަދަްގޮތަކަށްތޯްބަލަ ް‬
‫ޢަމަލުކުރަމުންްއަންނަްއންމހައިްް ާ‬

‫ދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ޤތަކާއިްްޖިންސީްްހަމަހަމަކަމާްްގުޅޭގޮތުންްްފާސްކޮށްފައިވާްް‬
‫އިންސާނީްްޙައް ު‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނުތައްް ްދައުލަތުގް ްމުއައްސަސާތަކާއިް ްސަރުކާރުގްް ްއިދާރާތަކުންްް‬

‫ާ‬

‫ޝނާއި‪ްް،‬މިނިސްޓްރީްްއޮފްް‬
‫ތަންފީޒުކުރަމުންދޭތޯއާއި‪ ،‬ހިއުމަންްްރައިޓްސްްްކޮމި ަް‬

‫ޝލްްސަރވިސަސްްއަދިްއްމިނިސްޓްރީގްދަށުންް‬
‫ޖންޑަރ‪ ،‬ފމިލީްއންޑްްސޯ ަ‬

‫ހިންގާްްއިދާރާތަކުގްްމަސްއޫލިއްޔަތުތައްްްއަދާކުރަމުންދާްްމިންވަރުްްބލުމާއި‪ ،‬އް‬

‫ކަންކަމާްގުޅޭގޮތުންްކޮމިޓީއަށްްފންނަްލަފާްއްފަރާތްތަކަށްްދިނުން‪ް ް.‬‬

‫ޤތައްްްރައްކާތރިކޮށްްްކުރިއރުވުމާްްގުޅޭގޮތުންްްދައުލަތުގްް‬
‫އިންސާނީްްޙައް ު‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މުއައްސަސާތަކާއިްސަރުކާރުގްއިދާރާތަކަށްްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫ޝނާއި‪ްް،‬މިނިސްޓްރީްްއޮފްްްޖންޑަރ‪ ،‬ފމިލީްްއންޑްް‬
‫(މ) ް ހިއުމަންްްރައިޓްސްްްކޮމި ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝލްްްސަރވިސަސްްްއަދިްްއްްމިނިސްޓްރީގްްދަށުންްްހިންގާްްއިދާރާތަކުންް‬
‫ސޯ ަ‬

‫ޝއިޢުކުރަމުންދާްްްއކިއކިްްރިޕޯޓުތައްްްދިރާސާކުރުމަށްފަހުް‪ ،‬އްް‬
‫އކުލަވާލައިްް ާ‬

‫ރިޕޯޓުތަކުގައިވާް ްގޮތުގމަތިންް ްއަޅަންޖހޭނކަމަށްް ްކޮމިޓީއަށްް ްފންނަް‬

‫ފިޔަވަޅުތަކާބހޭ ގޮތުންްކަމާގުޅޭްްއިދާރާތަކަށްްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫ޤވާމީްްްފންވަރުގައާއިް‬
‫ޤތައްްްކުރިއރުވުމާްްގުޅޭގޮތުންްްބައިނަލްއަ ް‬
‫އިންސާނީްްޙައް ު‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސަރަޙައްދީްްފންވަރުގައިްްރާއްޖޭގްްފަރާތުންްްކުރވިދާންްކަންކަމަކީްްކޮބައިތޯް‬

‫ބަލައިްްދިރާސާކޮށް‪ ،‬އްްކަންކަމާްްގުޅޭގޮތުންްްދައުލަތުގްްމުއައްސަސާތަކާއިް‬

‫ސަރުކާރުގްއިދާރާތަކަށްްލަފާދިނުން‪ް .‬‬

‫ށްް‬
‫ޤތައްްކުރިއރުވުމާއިްޖިންސީްހަމަހަމަކަމާްގުޅޭގޮތުންްމަޖިލީހަ ް‬
‫(ދ) ް އިންސާނީްޙައް ު‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދިް‬
‫ހުށަހަޅާ ްބިލުތައް ްދިރާސާކޮށް‪ ،‬ފުރިހަމަކޮށް‪ ،‬މަޖިލީހުން ްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުން ްއ ް‬

‫ހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫‪93‬‬
‫ޝނާއިް‪ްް،‬މިނިސްޓްރީްްއޮފްްްޖންޑަރ‪ ،‬ފމިލީްްއންޑްް‬
‫ހިއުމަންްްރައިޓްސްްްކޮމި ަ‬ ‫(ތް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުކުރަންޖހޭްް‬
‫ޝލްްްސަރވިސަސްގްްއަހަރީްްރިޕޯޓުްްދިރާސާކޮށް‪ ،‬އި ް‬
‫ސޯ ަ‬

‫ކަންކަމާްގުޅޭގޮތުންްއްމިނިސްޓްރީއަށްްލަފާދިނުންް‪ް ް.‬‬

‫ޤތަކާއިްްޖިންސީްްްހަމަހަމަކަމާްްގުޅޭގޮތުންްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހޅޭްް‬
‫އިންސާނީްްޙައް ު‬ ‫(ލ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލަތައްްްދިރާސާކޮށް‪ ،‬އްްމައްސަލަތަކާްްގުޅިގންްްއަޅަންޖހޭްްފިޔަވަޅުތަކާްް‬

‫ބހޭގޮތުންްކަމާގުޅޭްއިދާރާތަކަށްްލަފާދިނުން‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(މ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްގޮތުގމަތިންްްހުށަހޅޭްްްމައްސަލަތައްް‬ ‫(ގ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކާް‬
‫ދިރާސާކޮށް ްއ ްމައްސަލަތަކާ ްގުޅިގން ްކޮމިޓީން ްބައްދަލުކުރަންޖހޭ ްފަރާތްތަ ް‬

‫ބައްދަލުކޮށް‪ ،‬ލިޔުމުންްްނުވަތަްްްއަނގަބަހުންްްހޯދަންޖހޭްްމަޢުލޫމާތުްްހޯދައި‪،‬‬

‫ޤތައްްްހިންގައިް‪،‬‬
‫ޤ ު‬
‫ސުވާލުކުރަންޖހޭްްފަރާތްތަކާްްސުވާލުކޮށް‪ ،‬ހިންގަންޖހޭްްތަޙް ީ‬

‫އްް‬
‫ކޮމިޓީއަށްްްފންނަްްގޮތއްގމަތިންްްްކަމާގުޅޭްްފަރާތްތަކަށްްްލަފާދިނުމާއިްްއންގުންތަ ް‬

‫އންގުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .124‬ސްޓޭޓްްްްއޯންޑްްްއންޓަޕްރައިސަސްްްކޮމިޓީގްްމަސްއޫލިއްޔަތަކީ‪ ،‬ދައުލަތުންްްހިންގާްްނުވަތަް‬ ‫ޑްް‬

‫ޓްްއޯން ް‬
‫ސްޓޭ ް‬

‫ސްް‬
‫އންޓަޕްރައިސަ ް‬
‫ޞވާްްކުންފުނިތަކާއިްްވިޔަފާރިްްއިދާރާތަކާްްގުޅޭގޮތުންްްއަންނަނިވިްްކަންކަންްް‬
‫ދައުލަތްްްޙިއްް ާ‬
‫ޓީ ް‬
‫ކޮމި ް‬
‫ކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫ދައުލަތުގްކުންފުނިތަކާއި‪ ،‬ވިޔަފާރިްއިދާރާތައްްހިނގަމުންދަނީ‪ ،‬ނުވަތަްހިންގަނީ‪،‬‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހަރުދަނާްވިޔަފާރީގްއުސޫލުންތޯްްބލުން‪ް .‬‬

‫ޞވާްްކުންފުނިތަކުގްްނުވަތަްްވިޔަފާރިްްއިދާރާތަކުގްްހިންގުންް‬
‫ދައުލަތުންްްޙިއްް ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިތުރަށްްހަރުދަނާކުރުމަށް‪ ،‬އއްވސްްމަސައްކަތއްްކޮށްފައިވޭތޯްބލުން‪ް .‬‬

‫ޞވާ ްކުންފުނިތަކުގ ްނުވަތަ ްވިޔަފާރި ްއިދާރާތަކުގ ްމާލީ ްޙާލަތުްް‬

‫(ން) ް ދައުލަތުން ްޙިއްް ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދަނީްއަހަރުންްއަހަރަށްްހަރުދަނާްްވަމުންތޯްނުވަތަްނިކަމތިްވަމުންތޯްބލުން‪ް .‬‬

‫ޞވާްްވިޔަފާރިް‬
‫އް ާ‬
‫ޞވާްްކުންފުނިތަކުގްްނުވަތަްްދައުލަތުންްްޙި ް‬
‫(ރ) ް ދައުލަތުންްްޙިއް ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތްް‬
‫ޞގްްފައިދާްްއަހަރުންްްއަހަރަށްްްދައްކަމުންގޮސްފައިވާްްްގޮ ް‬
‫އިދާރާތަކުގްްޙިއްް ާ‬

‫ބލުން‪ް .‬‬

‫ޞވާްްވިޔަފާރިް‬
‫އް ާ‬
‫ޞވާްްކުންފުނިތަކުގްްނުވަތަްްދައުލަތުންްްޙި ް‬
‫ދައުލަތުންްްޙިއް ާ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙީް‬
‫އިދާރާތަކުގްްތރއިންްްއކަށީގންވާްްފައިދާްްނުލިބޭްްތަންތަނުންްްއި ް‬

‫‪94‬‬
‫ފިޔަވަޅުތައްްއަޅާފައިވޭތޯްބލުމާއިް‪ ،‬އްފިޔަވަޅުތައްްއޅުމުންްލިބޭްނަތީޖާތައްވސްް‬

‫ދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ޝންގްބޯޑަށްްމީހުންްޢައްޔަންކުރުމާއިް‬
‫ޝންްއންޑްްކޯޕަރަޓައިޒޭ ަ‬
‫ޕްރައިވަޓައިޒޭ ަ‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވަކިކުރުމާްްގުޅޭގޮތުންްްމަޖިލީހުގްްލަފާްްހޯދުމަށްްްއދިްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހޅޭް‬

‫މައްސަލަތަކާްގުޅިގންްކުރަންޖހޭްއންމހައިްކަންކަންްކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ތުް‬
‫ޝންް ްބޯޑުގްް ްމަސްއޫލިއްޔަ ް‬
‫ޝންް ްއންޑްްް ްކޯޕަރަޓައިޒޭ ަ‬
‫ޕްރައިވަޓައިޒޭ ަ‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަދާކުރަމުންްްދޭތޯްްބލުމާއިްްބޯޑުގްްމަސްއޫލިއްޔަތުްްއަދާކުރުމަށްްްއއްވސްްް‬

‫ތޯް‬
‫ޤނޫނާ ްއއްގޮތަށް ް‬
‫ހުރަހއް ްއޮތްތޯ ްބލުމާއި‪ ،‬ބޯޑުގް ްމަސައްކަތްތައް ްހިނގަނީ ް ާ‬

‫ބލުން‪ް .‬‬

‫ޤނޫނާއިްްކުންފުނީގްްހިންގާްްްގަވާއިދުގައިވާް‬
‫ކުންފުނިްްހިންގުމުގައިްްކަމާބހޭްްް ާ‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގޮތުގމަތިން‪ ،‬ބޯޑުގްްމަސްއޫލިއްޔަތުްްއަދާކުރަމުންްްދޭތޯްްބލުމާއިްްބޯޑުގް‬

‫މަސްއޫލިއްޔަތުްްއަދާކުރުމަށްްްއއްވސްްްހުރަހއްްްއޮތްތޯްްބލުމާއި‪ ،‬ކުންފުނީގް‬

‫މުޢާމަލާތްތައްްްހިނގަމުންދާނީް‪ ،‬ކުންފުނީގްހިންގާްގަވާއިދާއި‪ ،‬ބޯޑުގްްނިންމުންތަކާްް‬

‫އއްގޮތަށްތޯްބލުން‪ް .‬‬

‫ޞވާްްވިޔަފާރިް‬
‫އް ާ‬
‫ޞވާްްކުންފުނިތަކުގްްނުވަތަްްދައުލަތުންްްޙި ް‬
‫ދައުލަތުންްްޙިއް ާ‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިދާރާތަކުގްމނޭޖްމަންޓްްއޮޑިޓްްްކުރަމުންްގންދޭތޯްބލުން‪ް .‬‬

‫(މ) ް މިްްމާއްދާގްް(ްހ)ްްއަދިްްް(އ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްކަންކަންްްދިރާސާކޮށް‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫ފުރިހަމަކޮށް‪ ،‬މަޖިލީހުންްްރިޢާޔަތްކޮށްދިނުންްްއދިްްކޮމިޓީގްްރިޕޯޓުްްމަޖިލީހަ ް‬

‫ހުށަހޅުން‪ް ް.‬‬

‫އިް‬
‫ޞވާް ްކުންފުނިތަކާ ް‬
‫މި ްކޮމިޓީގ ްމަސްއޫލިއްޔަތު ްއަދާކުރުމުގައި ްދައުލަތް ްޙިއް ާ‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވިޔަފާރިްއިދާރާތަކުގްމާލީްހިސާބުތައްްދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬
‫ް‬

‫ޓީ ް‬
‫‪ .28‬ވަގުތީްކޮމި ް‬

‫‪ .125‬ވަގުތްީްކޮމިޓީއަކީ‪ް،‬މަޖިލީހަށްްހުށަހޅޭްކަންކަމުގްތރއިން‪ް،‬މަޖިލީހުގްދާއިމީްކޮމިޓީއަކުންް‬ ‫ޓީ ް‬
‫ތީްކޮމި ް‬
‫ވަގު ް‬

‫ބލުމުގްބަދަލުގައި‪ް،‬އކަމަށްްހޮވޭްވަގުތީްކޮމިޓީއަކުންްބލުމަށްްމަޖިލީހަށްްފންނަްކަންކަންް‬

‫ބލުމަށްްއކުލަވާލވޭްކޮމިޓީއކވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪95‬‬
‫މަޖިލީހުން ްފާސްކުރާ ްފާސްކުރުމަކުން‪ ،‬ވަކި ްމައްސަލައއް ްދިރާސާކޮށް ްބލުމަށްް‬ ‫‪( .126‬ހ) ްް‬ ‫ޓީ ް‬
‫ތީްކޮމި ް‬
‫ވަގު ް‬

‫ވަގުތީްކޮމިޓީއއްްއުފއްދިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ވަގުތީްްކޮމިޓީތަކުގައިްްހިމނިގންވާނީ‪ ،‬މންބަރުންގްްތރއިން‪ ،‬މަޖިލީހުންްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަނޑައަޅާްޢަދަދަކަށް‪ ،‬މިްމާއްދާގް(ނ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްގޮތުގމަތިންްހޮވޭް‬

‫މންބަރުންނވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް ވަގުތީ ްކޮމިޓީތަކުގައި ްތިބުމަށް ްއދޭ ްމންބަރުންގ ްޢަދަދާއި ްމންބަރުންގ ްނަންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުށަހަޅާނީ‪ ،‬މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގައި‪ ،‬މންބަރުންނވ‪ްް.‬އގޮތުންްްފުރަތަމަް‬

‫ކަނޑައަޅާނީ‪ ،‬ކޮމިޓީގައިްްހިމނންވާންްމންބަރުންގްްޢަދަދވ‪ްް.‬އއަށްފަހު‪ ،‬އް‬

‫ޢަދަދަށް ްއ ްކޮމިޓީގައި ްހިމނންވާނ ްމންބަރުންގ ްނަމވ‪ް .‬މންބަރުންގ ްނަންް‬

‫ހުށަހަޅާނީ‪ ،‬އްހުށަހަޅާްމންބަރަކަށްްފންނަްގޮތުގައިްއްކޮމިޓީގްމންބަރުންގްް‬

‫ޢަދަދުކަމަށްްްމަޖިލީހުންްްކަނޑައަޅާފައިވާްްޢަދަދަށްްްތިބންވާންްމންބަރުންގް‬

‫ލިސްޓއްްްހުށަހަޅާްްއުސޫލުންނވ‪ްް.‬މިގޮތުންްްނަގާްްކޮމިޓީތަކުގައިްްމަޖިލީހުގައިްް‬

‫ހިމނޭް ްހުރިހާް ްސިޔާސީް ްޕާޓީތަކާއިް ްއަމިއްލަް ްމންބަރުންްް ްހިމނުމަށްްް‬

‫އިް‬
‫‪ް.‬ނަމަވސްް‪ ،‬މަޖިލީހުގައިްްހިމނޭްްހުރިހާްްސިޔާސީްްޕާޓީތަކާ ް‬
‫އިސްކަންދޭންވާނއވ ް‬

‫އަމިއްލަްމންބަރުންްހިމނުންްލާޒިމުވގންނުވއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ވަގުތީްކޮމިޓީްދމިއޮންނާނީ‪ ،‬އްކޮމިޓީއަކަށްްހުށަހޅުނުްމައްސަލައއްްބަލައި‪ ،‬އް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީގްްރިޕޯޓުްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހޅުމުން‪ ،‬އްްރިޕޯޓާމދުްްމަޖިލީހުންްްގޮތއްް‬

‫ކަނޑައޅުމާްހަމައަށވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުންްއހންްގޮތަކަށްްކަނޑަނާޅާހާްހިނދަކު‪ ،‬ދާއިމީްްކޮމިޓީތަކާްގުޅޭގޮތުންް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫މިްގަވާއިދުގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްޢާންމުްއުސޫލުތައްްވަގުތީްކޮމިޓީތަކުގްމައްޗަ ް‬

‫ހިނގާނއވ‪ްް.‬އަދިްްވަގުތީްްކޮމިޓީއއްްްމަޖިލީހުންްްހޮވާފައިވަނީ‪ ،‬މިްްގަވާއިދުގްް‬

‫ދަށުންްކޮމިޓީއަކުންްކުރުމަށްްކަނޑައަޅާފައިވާްކަމއްްކުރުމަށްްނުވަތަްބލުމަށް‪،‬‬

‫ނުވަތަްްދިރާސާކުރުމަށްްްކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އކަމަކާްްގުޅޭގޮތުންްްމިްްގަވާއިދުގައިްް‬

‫ބަޔާންކޮށްފައިވާްޢާންމުްއުސޫލުތައްްއްކޮމިޓީގްމަސައްކަތުގްމައްޗަށްްކަމާގުޅޭް‬

‫ނިސްބަތަކުންްހިނގާނއވް‪ް ް.‬‬

‫‪96‬‬
 ‫ން ް‬
‫‪ .29‬މުޅިްމަޖިލިސްްއކުގައިްކޮމިޓީއަށްްދިއު ް‬

‫ބިލއްގްް‪(ްް3‬ތިނއް)ްްވަނަްްކިޔުމުގްްމަރުޙަލާއަށްްްނުވާގޮތުން‪ ،‬މަޖިލީހުންް‬ ‫‪( .127‬ހ) ްް‬ ‫ސްް‬

‫ޅިްމަޖިލި ް‬
‫މު ް‬
‫ށްް‬
‫އިްކޮމިޓީއަ ް‬
‫އކުގަ ް‬
‫ވަކިކަމއްްް ްނިންމުމުގައިް ްމަޖިލިސްް ްއކުގައިްް ްކޮމިޓީއަކަށްްް ްބަދަލުވގންް‬ ‫ލު ް‬
‫ުގްއުސޫ ް‬
‫ދިއުމ ް‬

‫މަސައްކަތްކުރުމަށްްމަޖިލީހަށްްކަނޑައޅިދާނއވް‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްްގޮތަށްްްމުޅިްްމަޖިލިސްްްއކުގައިްްްކޮމިޓީއަކަށްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަދަލުވގންދާްްޙާލަތުގައިްްކޮމިޓީގްްރިޔާސަތުްްބަލަހައްޓާނީްްމަޖިލީހުގްްްރައީސްް‬

‫ނުވަތަްމަޖިލީހުގްނައިބުްރައީސވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މުޅިްްމަޖިލިސްްްއކުގައިްްކޮމިޓީއަކަށްްްބަދަލުވާްްކޮންމްްހިނދއްގައިވސް‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަހުސްކުރުމއްނތި‪ ،‬މަޖިލީހުގްް ްރައީސްް ްއކަންް ްއިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫ް"މިހާހިސާބުންްރައްޔިތުންގްމަޖިލިސްްއކުގައިްކޮމިޓީއަކަށްްހިނގައްޖ"ްމިހންް‬

‫އަންގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މުޅިްްމަޖިލިސްްްއކުގައިްްކޮމިޓީއަކަށްްްގޮސްގންްްނިންމަންޖހޭްްްމައްސަލަތައްްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އވަގުތަކަށްްްއންމްްއިސްކަންދވޭްްތަރުތީބަކުންްްނިންމަމުންްްްގންދިއުމުގް‬

‫އިޚްތިޔާރުްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫މުޅިްްމަޖިލިސްްްއކުގައިްްކޮމިޓީއއްގްްގޮތުގައިްްމަސައްކަތްކޮށްގންްްޢާންމުް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަހުސއްްފށުމުގްކުރިންްއްމައްސަލަްމަޖިލީހަށްްއިއްވަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޞލާޙުްްހުށަހޅުމަށްް‬
‫ބަހުސްކޮށްްްނިމުމުންްްދންްްވަގުތުްްދޭންވާނީްްއކަމަށްްްއި ް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވާް‬
‫ޞލާޙުްހުށަހޅުމަށްްބޭނުން ް‬
‫ޞލާޙުްހުށަހޅުމަށވ‪ް.‬އި ް‬
‫ބޭނުންވާްފަރާތްތަކަށްްއި ް‬

‫މންބަރަކަށްްްއކަންްްބަޔާންކޮށްދިނުމަށްްް‪(ްް5‬ފަހއް)ްްމިނޓުގްްފުރުޞަތއްް‬

‫އް)ް‬
‫ދޭންވާނއވ‪ްް.‬އަދިްްއޭނާއަށްފަހުްްްއކަމާްްދކޮޅުހަދާްްމންބަރަކަށްްް‪(ްް5‬ފަހ ް‬

‫ޞލާޙަށް ްއިތުރަށް ްބަހުސއްކުރުމަކާްް‬

‫މިނޓުގ ްފުރުޞަތއް ްދޭންވާނއވ‪ް.‬އ ްއި ް‬

‫ނުލައިްވޯޓަށްްއަހާނީއވ‪ް ް.‬‬

‫ޞތުގައިްް‬
‫ޞތުވސްްްމިްްްފުރު ަ‬
‫ޞލާޙއްްްހުށަހޅުމުގްްފުރު ަ‬
‫ޞލާޙަށްްްއި ް‬
‫އި ް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙަށްް‬
‫ލިބިގންވއވ‪ް.‬އކަންްކުރާނީ ްމިްގަވާއިދުގް‪ް94‬ވަނަްމާއްދާގައިްއި ް‬

‫ޞލާޙުްހުށަހޅުމާްގުޅޭގޮތުންްްބަޔާންކޮށްފައިވާްއުސޫލުންނވ‪ް ް.‬‬
‫އި ް‬

‫‪97‬‬
‫މުޅިްްމަޖިލިސްްްްއކުގައިްްކޮމިޓީއަކަށްްްބަދަލުވގންްްއއްވސްްްްމައްސަލައއްްް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޅަް‬
‫ޤނޫނީްްޢަދަދަކީްްކޮމިޓީގްް⅓ (ތިންބައިކު ް‬
‫ނިންމާކަމަށްވާނަމަް‪ ،‬އްްކޮމިޓީގްްް ާ‬

‫ޤނޫނީްޢަދަދަށްްއުނިކަމއްް‬
‫އއްބައި)ްއވ‪ް.‬އއްވސްްހިނދއްގައިްއްކޮމިޓީގް ާ‬

‫ޤނޫނީްް‬
‫އަތުވއްޖނަމަ‪ ،‬އހިސާބުން ްކޮމިޓީގ ްމަސައްކަތް ްހުއްޓާލައި‪ ،‬މަޖިލީހުގ ް ާ‬

‫ޞތުް‬
‫ޢަދަދުް ްހަމަކުރުމަށްް ްމަސައްކަތްކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬އކަށީގންވާް ްފުރު ަ‬

‫ޤނޫނީްްޢަދަދުްްހަމަނުވއްޖނަމަ‪ ،‬އވަގުތުްް‬
‫ދިނުމަށްފަހުް‪ ،‬މަޖިލީހުގްްކޮމިޓީގްް ާ‬

‫ހާޒިރުވްނތްްމންބަރުންގްނަންތައްްރިޔާސަތުންްއިޢުލާންްކުރަންވާނއވް‪ް ް.‬‬

‫މުޅިްްމަޖިލީހުގްްކޮމިޓީްްހިންގުމުގައިްްޢަމަލުކުރާންްއްްކޮމިޓީގްްގަވާއިދުް‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްޢާންމުްކޮމިޓީންްއކުލަވާލަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ން ް‬
‫ނަްކޮމިޓީްއކުގައިްމަސައްކަތްކުރު ް‬
‫އްްކޮމިޓީއަށްވުރްގި ް‬
‫‪ .30‬އ ް‬
‫ް‬
‫ުރް‬
‫މަޖިލީހުގ ްދާއިމީ ްކޮމިޓީތަކުގ ްމަސްއޫލިއްޔަތުގ ްތރއިން‪ ،‬އއްް ްކޮމިޓީއަށްވ ް‬ ‫‪( .128‬ހ) ްް‬ ‫ުރް‬
‫އްްކޮމިޓީއަށްވ ް‬
‫އް‬
‫އިް‬
‫ޓީްއކުގަ ް‬
‫ނަްކޮމި ް‬
‫ގި ް‬
‫ގިނަްކޮމިޓީންްއއްްމަސައްކަތއްްކުރާްޙާލަތުގައި‪ ،‬އްކޮމިޓީތައްްއކުގައިްއއްް‬ ‫ުގް‬
‫މަސައްކަތްކުރުމ ް‬
‫ލު ް‬
‫ސޫ ް‬
‫އު ް‬
‫ކޮމިޓީއއްގްގޮތުގައިްމަސައްކަތްްކުރވިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިން އއްްކޮމިޓީއަށްްވުރްގިނަްކޮމިޓީްއކުގައިްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއްރިރުގްްނައިބުް‬
‫ޤއްރިރާއިްްމު ަ‬
‫މަސައްކަތްކުރާްްޙާލަތުގައި‪ ،‬އްްއުފައްދާްްކޮމިޓީގްްމު ަ‬

‫ކަނޑައަޅާނީްއްކޮމިޓީގްމންބަރުންގްއަޣްލަބިއްޔަތުންނވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މި ްމާއްދާގ ް(ހ) ްގައިވާ ްގޮތުގމަތިން ްއކުލަވާލާ ްކޮމިޓީގ ްމަސައްކަތް ްކުރާނީްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މިްގަވާއިދުގް‪ް33‬ވަނަްބާބުގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްޢާންމުްއުްސޫލުގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬

‫ތް ް‬
‫‪ .31‬ކޮމިޓީްއކުލވިގންވާްގޮ ް‬

‫މަޖިލީހުގްްރައީސްްްފިޔަވައިްްމަޖިލީހުގްްކޮންމްްމންބަރަކީވސް‪ ،‬މަޖިލީހުގް‬ ‫‪( .129‬ހ) ްް‬ ‫ން ް‬

‫މންބަރު ް‬

‫ކޮންމވސްްއއްްކޮމިޓީއއްގައިްމންބަރުކަންްކުރަންޖހޭންމީހކވ‪ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގްްކޮމިޓީތަކަށްްްމންބަރުންްްހުށަހަޅާނީްްްއްްމންބަރުންްްނިސްބަތްވާް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޕާޓީތަކުގ ްޕާލިމަންޓަރީ ްގްރޫޕްގް ްލީޑަރވ‪ް .‬ސިޔާސީ ްޕާޓީތަކަށް ްނިސްބަތްނުވާް‬

‫ޞލަޙަތުތައް‪ ،‬ޙިމާޔަތްްކުރާނީްމަޖިލީހުގްރައީސވ‪ް.‬‬
‫މންބަރުންގްމަ ް‬
‫ް‬

‫‪98‬‬
 ‫ރައްޔިތުންގ ްމަޖިލިސް ްއަލަށް ްއކުލަވާލުމަށްފަހު ްހިނގާ ްފުރަތަމަ ްދ ްހަފްތާގް‬ ‫‪( .130‬ހ) ްް‬ ‫ށްް‬
‫ކޮމިޓީތަކަ ް‬

‫ންް‬
‫މންބަރު ް‬
‫ތރޭގައިްްދާއިމީްްކޮމިޓީތަކަށްްްމންބަރުންްްއިންތިޚާބުކުރަންވާނއވ‪ްް.‬ދާއިމީްް‬
‫ން ް‬
‫އިންތިޚާބުކުރު ް‬
‫ކޮމިޓީތަކަށް ްމންބަރުން ްއިންތިޚާބުކުރުމުގައި ްބަލާނީް‪ ،‬މަޖިލީހުގައިް ްތަމްސީލުކުރާް‬

‫ޕާޓީތަކުންްްއކިއކިްްކޮމިޓީގައިްްްހިމނުމަށްްްއްްޕާޓީގްްއުސޫލުތައްްްނިޔާކުރާް‬

‫ގޮތުގމަތިން‪ ،‬މަޖިލީހަށްްްހުށަހަޅާްްމންބަރުންނވ‪ްް.‬އަދިްްްއްްްކޮމިޓީތަކުގައިް‬

‫ތުް‬
‫ޞލަޙަ ް‬
‫ސިޔާސީްްޕާޓީތަކަށްްްނިސްބަތްނުވާްްމންބަރުންްްހިމނުމުގްްމަ ް‬

‫ޝވަރާގމަތިންް‬
‫ޙިމާޔަތްކުރާނީްްމޖޯރިޓީްްލީޑަރާއިްްމައިނޯރިޓީްްލީޑަރުގްްމަ ް‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސވ‪ް ް.‬‬

‫ދާއިމީްކޮމިޓީގްމންބަރއްގްގޮތުގައިްހުންނަްމީހަކީްއަންނަނިވިްްޙާލަތްތަކުގައިް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫މނުވީ‪ ،‬އޭނާްއްޢައްޔަންކުރިްޕާޓީއއްގްމންބަރއްގްގޮތުގައިްްހުރިްމުއްދަތަކަ ް‬

‫އްކޮމިޓީގައި‪ ،‬އްމަޖިލީހުގްޢުމުރުްނިމންދންްހުންނާންމންބަރކވ‪ް.‬‬

‫‪ ް .1‬ކޮމިޓީއަކަށްްއްމންބަރުްްޢައްޔަންކުރިްޕާޓީގްމންބަރުކަމުންްވަކިވުން‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬ކޮމިޓީއއްގައިްްްހިމނޭްްްމންބަރއްގްްބަދަލުގައި‪ ،‬އްްްކޮމިޓީއަށްްްއްްްމންބަރުް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޢައްޔަންކުރިްޕާޓީގްއހންްމންބަރަކުްއްޕާޓީންްޢައްޔަންކުރުންް‪ް .‬‬

‫‪ ް .3‬މިްްގަވާއިދުގްް‪ްް143‬ވަނަްްމާއްދާއާއިްް‪ްް144‬ވަނަްްމާއްދާގްްްދަށު ް‬
‫ންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރަކުްކޮމިޓީއަކުންްވަކިކުރުމަށްްމަޖިލީހުންްފާސްކުރުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .4‬ކޮމިޓީންްއިސްތިޢުފާްދިނުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ން) ް ސިޔާސީ ްޕާޓީއއްގް ްމންބަރަކުް ްއ ްސިޔާސީް ްޕާޓީއަކުން ްވަކިވއްޖނަމަ‪ް ،‬ވަކިވިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުގްްޖާގައަށްްްއހންްްމންބަރަކުްްޢައްޔަންކުރުމުގްްްބާރުްްްއްްސިޔާސީް‬

‫ޕާޓީއަކަށްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ‪ ް .1‬ކޮމިޓީއއްގައިް ހިމނޭް އްްްޕާޓީގް މންބަރއްގް ބަދަލުގައިް އްްްޕާޓީގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އހންްމންބަރަކުްއް ކޮމިޓީއަށްް ޢައްޔަންކުރުމަށްް ސިޔާސީް ޕާޓީއަކުންް‬

‫ބޭނުންވާނަމަ‪ ް،‬އްްޕާޓީގް ޕާލިމަންޓަރީްްގްރޫޕުންް އކަންް ލިޔުމަކުންް‬

‫މަޖިލީހުގް ރައީސަށްް އަންގަންވާނއވ‪ ް.‬އަދިް އްްލިޔުންް މަޖިލީހުގް‬

‫ރައީސަށްް ލިބުމުން‪ް،‬އްމންބަރުގް އިޢުތިރާްޟއްްނތްކަންް މަޖިލީހުގް‬

‫އިދާރާއިންްކަށަވަރުކުރުމަށްފަހު‪ް،‬މަޖިލީހުގައިްހިމނޭްސިޔާސީްޕާޓީތަކުގް‬

‫ޕާލިމަންޓަރީް ގްރޫޕްގް ލީޑަރުްންނަށްް އކަންް މަޖިލީހުގް ރައީސްް‬

‫‪99‬‬
‫އަންގަންވާނއވ‪ް.‬އފަދައިންްއންގުމުން‪ް،‬މިްގަވާއިދުގްބޭނުމަށްޓަކައި‪ް،‬‬

‫އްްބަދަލުް އައިކަމުގައިް ބލވޭނއވ‪ ް.‬އަދިް އންމް އަވަހަށްް އޮންނަް‬

‫ޖަލްސާއއްގައިްއކަންްމަޖިލީހުގްރައީސްްއިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .2‬ސިޔާސީްްޕާޓީއއްގް މންބަރަކުް އް މންބަރަކުް ހިމނޭް ކޮމިޓީް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޟކުރާ ްޙާލަތުގައި‪ް،‬އ ްޕާޓީއއްގް ޕާލިމަންޓަރީް‬

‫ބަދަލުކުރުމަށްް އިޢުތިރާް ު‬

‫ގްރޫޕުގް ޖުމްލަ ްޢަދަދުގް އަްޣްލަބިއްޔަތުންްއްމންބަރަކުްއ ްކޮމިޓީންް‬

‫އިދާރާއިންް‬ ‫މަޖިލީހުގް‬ ‫ނިންމާފައިވާކަންް‬ ‫ބަދަލުކުރަންް‬

‫ކަށަވަރުކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤމުގައިް‬
‫ޤމުްްހުސްވއްޖކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އްހުސްވިްމަ ާ‬
‫ކޮމިޓީއއްގްމންބަރއްގްމަ ާ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުރިްމީހާްޢައްޔަންކުރިްޕާޓީގްފަރާތުންްއހންްނަމއްްހުށަހަޅައިގންްއްމީހަކުް‬

‫އްކޮމިޓީގައިްއަލުންްހިމަނަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްްއންމހައިްްދާއިމީްްކޮމިޓީތަކާއިްްވަގުތީްްކޮމިޓީތައްްްކަނޑައަޅައި‪ ،‬އް‬ ‫ް‪( .131‬ހ) ްް‬ ‫ންް‬

‫ޓީްބަދަލުކުރު ް‬
‫ކޮމި ް‬

‫ކޮމިޓީތަކަށްް ްމންބަރުންް ްއިންތިޚާބުކުރާނީް ްމަޖިލީހުންް ްފާސްކުރާް‬

‫ގޮތއްގމަތިންނވ‪ްް.‬އަދިްްއްްކޮމިޓީތަކަށްްްމންބަރުންްްއިންތިޚާބުކުރުމަށްފަހު‪،‬‬

‫ކޮމިޓީއއްގައިްހިމނޭްމންބަރަކުްްނިސްބަތްވާްސިޔާސީްޕާޓީއަކުންްބޭނުންވާނަމަް‬

‫އްްމންބަރުގްްބަދަލުގައިްްއްްްކޮމިޓީއަށްްްއްްޕާޓީގްްއހންްްމންބަރަކުް‬

‫ޢައްޔަންކުރުމުގްއިޚްތިޔާރުްއްޕާޓީއަކަށްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްސިޔާސީް ޕާޓީއަކުންް ބޭނުންވަނީް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގް ދާއިމީްްކޮމިޓީއއްގައިް ހިމނޭް އް ޕާޓީގް މންބަރއްގް‬

‫ބަދަލުގައިްއްޕާޓީގްއހންްމންބަރަކުްޢައްޔަންކުރަންްކަމުގައިވާނަމަ‪،‬‬

‫އްޕާޓީގްޕާލިމަންޓަރީްގްރޫޕުންްއކަންްލިޔުމަކުންްމަޖިލީހުގްރައީސަށްް‬

‫އަންގަންވާނއވ‪ ް.‬އަދިް އް ލިޔުންް މަޖިލީހުގް ރައީސަށްް ލިބުމުން‪ ،‬އް‬

‫އިދާރާއިންް‬ ‫މަޖިލީހުގް‬ ‫ނތްކަންް‬ ‫އިޢުތިރާްޟއްް‬ ‫މންބަރުގް‬

‫ކަށަވަރުކުރުމަށްފަހު‪ ް،‬މަޖިލީހުގައިް ހިމނޭް ސިޔާސީް ޕާޓީތަކުގް‬

‫ޕާލިމަންޓަރީް ގްރޫޕްގް ލީޑަރުންނަށްް އކަންް މަޖިލީހުގް ރައީސްް‬

‫އަންގަންވާނއވ‪ް.‬އފަދައިންްއންގުމާއކު‪ ،‬މިްގަވާއިދުގްބޭނުމަށްޓަކައި‪ް،‬‬

‫‪100‬‬
 ‫އް ބަދަލުް އައިކަމުގައިް ބލވޭނއވ‪ ް.‬އަދިް‪ ،‬އންމް އަވަހަށްް އޮންނަް‬

‫ރައީސްް‬ ‫މަޖިލީހުގް‬ ‫އކަންް‬ ‫ޖަލްސާއއްގައިް‬ ‫މަޖިލީހުގް‬

‫އިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .2‬ސިޔާސީް ޕާޓީއއްގް މންބަރަކުް އް މންބަރަކުް ހިމނޭް ކޮމިޓީް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޟކުރާ ްޙާލަތުގައި‪ް،‬އ ްޕާޓީއއްގް ޕާލިމަންޓަރީް‬

‫ބަދަލުކުރުމަށްް އިޢުތިރާް ު‬

‫ގްރޫޕުގް ޖުމްލަ ްޢަްދަދުގް އަޣްްލަބިއްޔަތުންްއްމންބަރަކުްއް ކޮމިޓީންް‬

‫އިދާރާއިންް‬ ‫މަޖިލީހުގް‬ ‫ްނިންމާފައިވާކަންް‬ ‫ބަދަލުކުރަންް‬

‫ކަށަވަރުކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްސިޔާސީްޕާޓީއަކުންްބޭނުންވަނީްމަޖިލީހުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ންް‬
‫ވަގުތީްކޮމިޓީއއްގައިްހިމނޭްއްޕާޓީގްމންބަރއްގްބަދަލުގައިްއްްޕާޓީގްއހ ް‬

‫މންބަރަކުްްޢައްޔަންކުރަންްްކަމުގައިވާނަމަްްއްްބަދަލުްްގންނާނީްްމަޖިލީހުގްް‬

‫ޖަލްސާއަކަށްްއްމައްސަލަްހުށަހަޅައިްމަޖިލީހުންްފާސްކުރާްގޮތއްގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މިްްގަވާއިދުގައިްްްއހންްްްގޮތަކަށްްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާްްހިނދަކު‪ ،‬ކޮމިޓީގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުންްްކަނޑައޅުމުގައިްްމަޖިލީހުގައިްްއކިއކިްްޕާޓީތައްްްނިސްބަތްވފައިވާްް‬

‫ގޮތްް ްއއީް ްހަމައއްކަމުގައިްް ްބަލައި‪ ،‬ކޮމިޓީް ްއކުލަވާލާނީް ްހަމަކޮންމްް‬

‫ށްް‬
‫ކޮމިޓީއއްގައިވސްް ްއް ްހަމަްް ްތަމްސީލުވާް ްގޮތއްގމަތިންނވ‪ް ް.‬މިގޮތަ ް‬

‫ޢަމަލުކުރުމުގައި‪ ،‬ސިޔާސީް ްޕާޓީތަކަށްް ްނިސްބަތްނުވާް ްމންބަރުންނަށްވސްް‬

‫ޞތުތަކއްް ްދިނުމަށްް ްމަޖިލީހުންް‬

‫އކަށީގންވާް ްވަޒަންހަމަްް ްފުރު ަ‬

‫މަސައްކަތްކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤއްރިރުގްްނައިބަކުްްހުންނަންވާނއވ‪ްް.‬އްް‬
‫ޤއްރިރަކާއިްްްމު ަ‬
‫‪ .132‬ކޮންމްްްކޮމިޓީއއްގައިވސްްްމު ަ‬ ‫ީގް‬
‫ކޮމިޓ ް‬

‫އިް‬
‫މުޤައްރިރާ ް‬
‫ދމީހުންްއިންތިޚާބުކުރާނީްއްކޮމިޓީގައިްހިމނޭްމންބަރުންގްއަޣްލަބިއްޔަތުންނވ‪ް.‬ކޮމިޓީގްް‬
‫ބު ް‬
‫ުގްނައި ް‬
‫މުޤައްރިރ ް‬
‫ޤއްރިރުގްްމަސްއޫލިއްޔަތުް‬
‫ޤއްރިރަށްްްހާޒިރުވވންްްނތްްްްޙާލަތއްގައިްްއްްކޮމިޓީގްްމު ަ‬
‫މު ަ‬

‫ޤއްރިރުގްނައިބވް‪ް .‬‬
‫އަދާކުރާނީްމު ަ‬
‫ް‬

‫ޤއްރިރުގްްްޢާންމުްްމަސްއޫލިއްޔަތުގްް‬
‫‪ .133‬އަންނަްނިވިްްކަންކަންްްކުރުންް‪ ،‬ކޮންމްްކޮމިޓީއއްގވސްްްްމު ަ‬ ‫ުގް‬
‫މުޤައްރިރ ް‬

‫ތު ް‬
‫މަސްއޫލިއްޔަ ް‬
‫ތރޭގައިްހިމނިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫ކޮމިޓީގްބައްދަލުވުންތައްްބޭއްވުން‪ް .‬‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪101‬‬
‫ކޮމިޓީންްްކުރުމަށްްްހަވާލުކުރވޭްްމަސައްކަތްްްއިސްވްްްކުރުމާއި‪ ،‬ކޮމިޓީގް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަސައްކަތުގްމިސްރާބުްކަނޑައޅުމާއިްހިފހއްޓުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް ވަގުތު ްބޭކާރުވގން ްނުދާނގޮތަށްް‪ ،‬އަދި ްކޮމިޓީއަށް ްހަވާލުކުރވޭ ްމަސައްކަތްތައްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބޭކާރުްދުވަސްތައްްހޭދަނުވްނިމމުންދާންގޮތަށްްމަސައްކަތްކުރުން‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ކޮމިޓީއަށްްބޭނުންވާްމަޢުލޫމާތުްކޮމިޓީގްސކްރޓޭރިއޓްްމދުވރިކޮށްްހޯދުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީގްސކްރޓޭރިއޓްގްމަސައްކަތްްވިލަރސްކުރުން‪ް ް.‬‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީގްްމަސައްކަތަށްްްބޭނުންވާްްތަފާސްްްހިސާބާއިްްލިޔކިޔުންތައް‪ ،‬ކޮމިޓީގް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސކްރޓޭރިއޓްްމދުވރިކޮށްްހޯދުން‪ް ް.‬‬

‫ކޮމިޓީގްރިޔާސަތުްބލހއްޓުން‪ް ް.‬‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމުތަކުގައިްކޮމިޓީްތަމްސީލުކުރުން‪ް .‬‬
‫ކޮމިޓީްތަމްސީލުކުރަންޖހޭްމަ ާ‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީގްފަރާތުންްމީޑިއާއަށްްހާމަކުރަންޖހޭްކަންކަންްހާމަކުރުންް‪.‬‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް‬

‫ށްް‬
‫މަޖިލީހުގްކޮމިޓީއއްގައިްހިމނޭްްމންބަރުންގް⅓ (ތިންބައިކުޅަްއއްބައި)ްއަ ް‬ ‫‪( .134‬ހ) ްް‬ ‫ީގް‬
‫ކޮމިޓ ް‬
‫އިް‬
‫މުޤައްރިރާ ް‬
‫ޤއްރިރުގްނައިބުގް‬
‫ޤއްރިރުްނުވަތަްމު ަ‬
‫ވުރްމަދުނޫންްމންބަރުންނަށް‪ ،‬ކޮމިޓީގްމު ަ‬ ‫ުގް‬
‫މުޤައްރިރ ް‬
‫ރުް‬
‫ުގްއިތުބާ ް‬
‫ނައިބ ް‬
‫އިތުބާރު ްނތްކަމަށް ްފނިއްޖ ްހިނދއްގައިް ްއ ްމައްސަލަ ްމަޖިލީހުގ ްރައީސަށްްް‬
‫ށްް‬
‫ނތްކަމަ ް‬
‫ލިޔުމުންްހުށަހޅިދާނއވ‪ް ް.‬‬ ‫ން ް‬
‫ފާސްކުރު ް‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްހުށަހަޅާްމައްސަލައއްްމަޖިލީހުގްރައީސަށްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ލިބޭތާްް‪(ްް3‬ތިނއް)ް ދުވަހުގް ތރޭގައިް ކޮމިޓީގް ބައްދަލުވުމއްް ބާއްވައިް އް‬

‫މައްސަލަްކޮމިޓީގައިްއޖންޑާކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤއްރިރުގް އިތުބާރު ްނތްކަމުގް މައްސަލައއްް ކޮމިޓީއަށްް ހުށަހަޅަންް‬

‫(ން) ް ކޮމިޓީގް މު ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހަމަޖހިފައިވާް ނުވަތަް ހުށަހޅިފައިވާް ބައްދަލުވުމއްގް ރިޔާސަތުް ބަލަހައްޓާނީް‬

‫ޤއްރިރުގްއިތުބާރުްނތްކަމުގް‬
‫ޤއްރިރވ‪ް.‬ކޮމިޓީގްނައިބުްމު ަ‬
‫ކޮމިޓީގްނައިބުްމު ަ‬

‫މައްސަލައއްް ކޮމިޓީއަށްް ހުށަހަޅަންް ހަމަޖހިފައިވާް ނުވަތަް ހުށަހޅިފައިވާް‬

‫ޤއްރިރވ‪ް ް.‬‬
‫ބައްދަލުވުމއްގްރިޔާސަތުްބަލަހައްޓާނީްކޮމިޓީގްމު ަ‬

‫ޤއްރިރުގްނައިބުގްއިތުބާރުްނތްކަމަށްްކޮމިޓީގް‬
‫ޤއްރިރުްނުވަތަްމު ަ‬
‫(ރ) ް ކޮމިޓީގްމު ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޖުމްލަްމންބަރުންގްއަޣްލަބިއްޔަތުންްފާސްވއްޖނަމަ‪ ،‬މިްގަވާއިދުގް‪ް132‬ވަނަް‬

‫ޤއްރިރުގް ނައިބުް‬
‫ޤއްރިރުް ނުވަތަް މު ަ‬
‫މާއްދާގައިވާް ގޮތުގމަތިންް މު ަ‬

‫‪102‬‬
‫އިންތިޚާބުކުރުމުގް މަސައްކަތްް ދންް އންމް އަވަހަށްް ބާއްވާް ކޮމިޓީގް‬

‫ބައްދަލުވުމަށްްއޖންޑާްކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ކޮމިޓީއއްގައިްހިމނިގންވާްމންބަރަކުްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްފޮނުވާްލިޔުމަކުން‪ް،‬‬ ‫‪( .135‬ހ) ްް‬ ‫ީގް‬

‫ކޮމިޓ ް‬

‫ންް‬
‫މންބަރުކަމު ް‬
‫އް ކޮމިޓީގް މންބަރުކަމުންް އިސްތިޢުފާދވިދާނއވ‪ ް.‬އިސްތިޢުފާދިންކަމަށްް‬
‫ން ް‬
‫އިސްތިޢުފާދިނު ް‬
‫ބަލާނީ‪ް،‬މަޖިލީހުގްރައީސަށްްއިސްތިޢުފާގްސިޓީްލިބޭްހިސާބުންނވ‪ް .‬‬

‫ކޮމިޓީއއްގައިް ހިމނޭް މންބަރަކުް އިސްތިޢުފާދީގންް ނުވަތަް އް ކޮމިޓީންް އޭނާް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމަށް‪ް،‬އހންްމންބަރަކުްކަނޑައަޅަންވާނއވ‪ް.‬އގޮތުންް‬
‫ވަކިކޮށްގންްހުސްވާްމަ ާ‬

‫ކަނޑައަޅާްމންބަރަކުްއްކޮމިޓީންްއިސްތިޢުފާދިނުމާްހަމައަށްްނުވަތަްއްްކޮމިޓީންް‬

‫ވަކިކުރުމާްހަމައަށް‪ް،‬އްކޮމިޓީގައިްޚިދުމަތްކުރާނީްއްކޮމިޓީގްމުއްދަތުގްބާކީް‬

‫އޮތްްބަޔަށވް‪ް .‬‬

‫(ން) ް ކޮމިޓީއަކުންްއިސްތިޢުފާްދޭްމންބަރަކީ‪ް،‬ދާއިމީްކޮމިޓީއއްގައިްހިމނޭްމންބަރއްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަމުގައިވާނަމަ‪ް،‬ދާއިމީްއހންްކޮމިޓީއއްގައިްއޭނާްހިމނންޖހޭނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ކޮންމް ކޮމިޓީއއްގވސްް އިދާރީް މަސައްކަތްތަކާއިް ފަންނީް މަސައްކަތްތައްް‬ ‫‪( .136‬ހ) ްް‬ ‫ންް‬
‫މުވައްޒަފު ް‬

‫ން ް‬
‫ހަމަޖއްސު ް‬
‫ކުރުމަށްް އކަށީގންވާް ޢަދަދަކަށްް މުވައްޒަފުންް މަޖިލީހުގް އިދާރާއިންް‬

‫ހަމަޖައްސައިދޭންވާނއވ‪ ް.‬އަދިް ކުރަންހުރިް ވަކިް މަސައްކަތްތަކާް ގުޅޭގޮތުންް‬

‫ކޮންމް ކޮމިޓީއަކަށްވސް‪ް ،‬ވަގުތީގޮތުންް އިތުރުް މުވައްޒަފުންް ހަމަޖއްސުމަށްް‬

‫އިދާރާއިންް‬ ‫މަޖިލީހުގް‬ ‫ްއކަންް‬ ‫އދިއްޖނަމަ‪،‬‬ ‫ކޮމިޓީއަކުންް‬

‫ހަމަޖައްސައިދޭންވާނއވ‪ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްމުވައްޒަފުންގްްމަސްއޫލިއްޔަތުތަކުގް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތރޭގައި‪ ،‬އްމުވައްޒަފުންނާްހަވާލުކުރވިފައިވާްކޮމިޓީއަށްްއހީތރިވދިނުމާއި‪ ،‬އްް‬

‫ކޮމިޓީއަކަށްްހުށަހޅޭްކަންކަންްދިރާސާކޮށްދިނުންްހިމނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް އިދާރީްމުވައްޒަފުންްމދުވރިކޮށްްވަކިްކަމއްްދިރާސާކުރަންްކަނޑައަޅައިފިނަމަް‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އގޮތުންްްކުރާްްދިރާސާްްކޮމިޓީންްްބަލައި‪ ،‬އއާމދުްްްޢަމަލުކުރާންްގޮތއްް‬

‫ކަނޑައަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪103‬‬
 ‫އް ް‬
‫‪ .32‬ކޮމިޓީގްބައްދަލުވުންތަ ް‬

‫‪ .137‬ކޮމިްޓީގްބައްދަލުވުންތައްްބހިގންވަނީްއަންނަނިވިްބާވަތްތަކަށވ‪ް .‬‬ ‫ޓީް‬

‫ކޮމި ް‬

‫ުގް‬
‫ބައްދަލުވުންތަކ ް‬
‫ޤނޫނުްހދުމާްގުޅޭގޮތުންްބާއްވާްްބައްދަލުވުން‪ް :‬‬
‫ާ‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬
‫އް ް‬
‫ބާވަތްތަ ް‬
‫ކޮމިޓީގައި ްދިރާސާކުރަމުންދާ ްބިލއްގައިްްހިމނޭ ްސިޔާސަތުތަކާއިް ްއުސޫލުތަކާއިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ންް‬
‫ޞދުތަކާްްގުޅޭގޮތު ް‬
‫ޤ ަ‬
‫އަދިްްއްްބިލުންްްހާސިލުކުރުމަށްްްއަމާޒުކޮށްފައިވާްްމަ ް‬

‫ޟޢާގުޅޭްް‬
‫ކަމާބހޭްދައުލަތުގްމުއައްސަސާތަކާއިްޢާންމުްފަރުދުންނާއިްބިލުގްމައު ޫ‬

‫ށްް‬
‫މާހިރުންްްހާޒިރުކުރުމަށްފަހުްްއް މީހުންގްްވިސްނުންްްހުރިގޮތްްްކޮމިޓީއަ ް‬

‫ހޯދިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ކޮމިޓީއަށްްހާޒިރުކުރވޭްމީހުންގްްތރޭގައިްމަޖިލީހުގްމންބަރުންނާއިްދައުލަތުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މުއައްސަސާތަކުގް ްވރިންނާއިްް ްމުވައްޒަފުންނާއިް ްމައްސަލައާް ްގުޅޭގޮތުންް‬

‫ޝއުޤުވރިވާްޖަމްޢިއްޔާްޖަމާޢަތްތަކާއިްސިވިލްްސޮސައިޓީއާއިްކަމުގްތަޢުލީމާއިްް‬
‫ަ‬

‫ތަމްރީނުްްލިބިފައިވާްްމާހިރުންނާއިްްއްްބިލުގްްއަސަރުކުރާންްފަރުދުންނާއިްްއްް‬

‫ޝއުޤުވރިކަންްހުރިްްފަރާތްތައްްހިމނއވ‪ް ް.‬‬
‫ބިލަކާމދުް ަ‬

‫މަސްއޫލިއްޔަތުްއުފުލާގޮތްްބލުމަށްްބާއްވާްބައްދަލުވުން‪ް :‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަސްއޫލިއްޔަތުްްއުފުލާގޮތްްްބލުމަށްްްނުވަތަްްސަރުކާރުންްްހިންގަމުންގންދާްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝރޫޢއްްްޕްރޮގްރާމއްްްނުވަތަްްވަކިްްކަމަކާމދުްްޢަމަލުކުރަމުންދާްްގޮތއް‪،‬‬
‫މަ ް‬

‫ޤނޫނުގްްއަލީގައިްްނުވަތަްްކަމާގުޅޭްްސިޔާސަތުގްްްއަލީގައިްްބލުމަށްް‬
‫ކަމާގުޅޭްް ާ‬

‫ކޮމިޓީއަކުންްބޭނުންވއްޖނަމަ‪ ،‬މިބާވަތުގްބައްދަލުވުންތައްްބޭއްވިދާނއވް‪ް ް.‬‬

‫މިް ްބާވަތުގް ްބައްދަލުވުމުގްް ްބޭނުމަކީ‪ ،‬ކަމާް ްގުޅޭގޮތުންް ްސަރުކާރުންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތޯް‬
‫ޤނޫނުގްްނިޔަތާްއއްގޮތަށް ް‬
‫މަސައްކަތްކުރަމުންދަނީްްމަޖިލީހުންްފާސްކޮށްފައިވާް ާ‬

‫ތޯް‬
‫ޞލަޙަތުްްއންމްްބޮޑަށްްްޙިމާޔަތްކުރވޭންްގޮތަށް ް‬
‫ނުވަތަްްރައްޔިތުންގްްމަ ްް‬

‫ކަށަވަރުކުރުމވ‪ް ް.‬‬

‫މިފަދަްްބައްދަލުވުންތަކުގްްތރއިންްްހާސިލުކުރވޭްްކަންކަމުގްްތރޭގައިްްނަތީޖާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞދުކޮށްގންްް‬
‫ޤތި ާ‬
‫ނރވޭގޮތަށްްްސަރުކާރުގްްމަސައްކަތްތައްްްހިންގުމާއިްްއި ް‬

‫ވާް‬
‫މަސައްކަތްކުރުމާއި ްހާސިލުކުރަންް ްބޭނުންވާ ްނަތީޖާއާއި ްހާސިލުކުރަން ްބޭނުން ް‬

‫ނިޔަތާްއއްގޮތަށްްކަންކަންްކުރުވުންްހިމނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪104‬‬
 ‫ޤކުރުމަށްްބައްދަލުވާްބައްދަލުވުން‪ް :‬‬
‫ޤ ު‬
‫(ން) ް ވަކިކަމއްްތަޙް ީ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނއް ްއކުލަވާލުމުގައި ްނުވަތަ ްސަރުކާރުންްް‬

‫މިބާވަތުގ ްބައްދަލުވުމުގައިވސްް ް ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަސްއޫލިއްޔަތު ްއުފުލާތޯ ްބލުމަށް ްބާއްވާ ްބައްދަލުވުންތަކާ ްއއްގޮތް ްސިފަތަކއްް‬

‫ހިމނއވް‪ް ް.‬‬

‫ޤކުރުމަށް ްއޮންނަް‬
‫ޤ ު‬
‫މައިގަނޑު ްތަފާތަކަށްވާނީ ްމަޖިލީހުގ ްފަރާތުން ްކަމއް ްތަޙް ީ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނިޔަތަށވ‪ްް.‬ދައުލަތުގްްރަސްމީްްްއިދާރާއަކުންްްނުވަތަްްދައުލަތުގްްމުވައްޒަފަކުްް‬

‫ޤނޫނާްްޚިލާފުްްޢަމަލއްްްކޮށްފިކަމަށްްްތުހުމަތުކުރވިއްޖްްޙާލަތްތަކއްގައި‪،‬‬
‫ާ‬

‫އޭނާއާމދުްއުފުލިފައިވާްތުހުމަތާްގުޅިގންްކަންހިނގާދިޔަގޮތްްބލުމަށްްކޮމިޓީންް‬

‫ބައްދަލުވުންްބޭއްވިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިފަދަްްބައްދަލުވުންތަކުގްްނަތީޖާއަކަށްްްވަނީްްކަމާްްގުޅޭގޮތުންްްފާހަގަކުރވޭްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނުތައްްއކުލަވާލުމވ‪ް ް.‬‬
‫މައްސަލަތަކަށްްވީހާވސްްއަވަހަށްް ާ‬

‫ޝވަރާދިނުމުގްގޮތުންްބައްދަލުވުން‪ް :‬‬
‫(ރ) ް ރުހުމާއިްމަ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގްދަށުންްދައުލަތުގްއންމްއިސްވރިޔާްޢައްޔަންކުރަންޖހޭް‬
‫މިއީ‪ާ ،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމުތަކަށްްްމީހުންްްޢައްޔަންކުރުމުގައިްްމަޖިލީހުގްްރުހުންދިނުމަށްްްނުވަތަް‬
‫މަ ާ‬

‫ޝވަރާއަށްްްއދިްްހުށަހަޅާްްްހުށަހޅުންތައްްްބަލައި‪ ،‬ދިރާސާކުރުމަށްްްބޭއްވޭް‬
‫މަ ް‬

‫ބައްދަލުވުމވ‪ް ް.‬‬

‫މިފަދަ ްބައްދަލުވުންތަކުގ ްމައިގަނޑު ްއަމާޒަކަށްވފައިވަނީ ް‪(ް 2‬ދޭއް) ްކަމކވ‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އއީ‪ް :‬‬

‫ޤމުގް‬
‫މަ ާ‬ ‫ތައްޔާރުވަމުންދާް‬ ‫ހަވާލުވުމަށްް‬ ‫ފަރާތުންް‬ ‫‪ ް .1‬ހުށަހޅޭް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަސައްކަތްތަކާއިް އް އިދާރާއަކާއިް އް ދާއިރާއއްގް މަސައްކަތްތަކާް‬

‫ބހޭގޮތުންްހޯދޭްމަޢުލޫމާތުތަކއްްހޯދުމާއިްއްމަސައްކަތްތަކަށްްއްމީހަކުް‬

‫ކިހާވަރަކަށްްފަރިތަވްތައްޔާރުވފައިވޭތޯްބލުމާއި؛ ް‬

‫‪ ް .2‬އޭނާގް ާ‬
‫ޤބިލުކަންްއކަމަށްްހުރިވަރުްބލުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީއަކުންް ކުރަމުންދާް މަސައްކަތަކަށްް ތައްޔާރުވުމުގް ގޮތުންް ނުވަތަް ކަމަކާް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުް‬
‫ޚިޔާލުް ބަދަލުް ކުރުމުގް ގޮތުން‪ ް،‬ނުވަތަް ކޮމިޓީގް މންބަރުންނަށްް ތަމްރީ ް‬

‫ޕްރޮގްރާމއްް ހިންގުންް ފަދަް މަސައްކަތަކަށްް ނުރަސްމީް ބައްދަލުވުންް ކޮމިޓީގް‬

‫ޤއްރިރަށްް އިންތިޒާމުްްކުރވިދާނއވ‪ ް.‬މިފަދަް ބައްދަލުވުންް ތަކުގައިް ކޯރަމްް‬

‫މު ަ‬

‫‪105‬‬
‫ހަމަވާކަށްް ނުޖހޭނއވ‪ ް.‬އަދިް މިއީް ހާޒިރީް ބލޭް ނުވަތަް ރަސްމީް އއްވސްް‬

‫ނިންމުމއްްނިންމޭންބައްދަލުވުމއްްނޫނވ‪ް.‬ނުރަސްމީްބައްދަލުވުންތަކުގައިްމިް‬

‫ގަވާއިދުގްް‪ްް158‬ވަނަް މާއްދާގް (ހ)ް އާއިް (ށ)ް އަށްް ޢަމަލުކުރުންް ލާޒިމއްް‬

‫ނޫނވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ކޮންމްްކޮމިޓީއަކުންވސްްްއްްކޮމިޓީގްްމަސައްކަތްތައްްްކުރުމަށްްްބައްދަލުވުންް‬ ‫‪( .138‬ހ) ްް‬ ‫ންް‬

‫ބައްދަލުވު ް‬
‫ން ް‬
‫ބޭއްވު ް‬
‫ބާއްވާންްދުވަސްތައްްްއްްކޮމިޓީންްްކަނޑައަޅައިްްޢިއުލާންކުރަންވާނއވ‪ްް.‬ދް‬

‫ބައްދަލުވުމުގ ްދމދުގައި ްގިނަވގން ް‪(ް 14‬ސާދަ) ްދުވަސް ްފާއިތުވގންނުވާން‬

‫ގޮތުގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬

‫ކޮމިޓީންްްއހންްްގޮތަކަށްްްކަނޑަނާޅާހާްްހިނދަކު‪ްް،‬ކޮމިޓީގްްބައްދަލުވުމއްގް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދިގުމިނަކީް‪(ް1‬އކއް)ްގަޑިއިރާއިް‪(ް30‬ތިރީސް)ްމިނޓވ‪ް .‬‬

‫(ން) ް ކޮމިޓީއއްގައިްްބިލއްްްއޮތްކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އްްކޮމިޓީންްްމަސައްކަތްކުރުމަށްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަނޑައަޅާފައިވާްކޮންމްދުވަހަކު‪ ،‬މުހިންމުްއުޒުރއްްދިމާވގންމނުވީ‪ ،‬އްކޮމިޓީް‬

‫ބައްދަލުކޮށްްއްމަސައްކަތްްކުރިއަށްގންދަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް އްްކޮމިޓީގްްމަސައްކަތްްްކުރުމަށް‪ ،‬އްްކޮމިޓީގައިްްއޮތްްްބިލއްގްްމަސައްކަތްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ްގް‬
‫ޤރާރއ ް‬
‫ކުރިއަށްްްގންދިއުމަށްްްނުވަތަްްއްްކޮމިޓީގްްފާސްކުރަންޖހިފައިވާްް ަ‬

‫މަސައްކަތްް ްކުރިއަށްް ްގންދިއުމަށްް ްނުވަތަް ްއނޫންވސްްް ްއް ްކޮމިޓީގް‬

‫މަސްއޫލިއްޔަތުގް ްދާއިރާގައިްް ްހިމނޭް ްމަސައްކަތްތައްް ްކުރުމަށްް ްއިތުރުްް‬

‫ޤއްރިރަށްް ްފނިއްޖް‬
‫ބައްދަލުވުންތައްް ްބާއްވަންވއްޖކަމަށްް ްކޮމިޓީގް ްމު ަ‬

‫ހިނދއްގައި‪ ،‬އފަދަްްބައްދަލުވުންތައްްބާއްވާންތާރީޚާއިްވަގުތުްކަނޑައަޅައިްއްް‬

‫ކޮމިޓީގްބައްދަލުވުންތައްްބޭއްވިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ކޮމިޓީއއްގ ްބައްދަލުވުމަކަށް ްއިޢުލާންކުރުމަށްފަހު‪ް ،‬އް ްބައްދަލުވުމއް ްކންސަލްްް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއްރިރވ‪ް ް.‬‬
‫ކުރަންވާނީ‪ ،‬އްކޮމިޓީއއްގްމު ަ‬

‫މިްްގަވާއިދުގައިވާްްގޮތުގމަތިންް‪ްް،‬ކޮމިޓީއއްގްްބައްދަލުވުންްްސިއްރުނުކުރާހާްް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިނދަކުްްކޮމިޓީއއްގައިްްހިމނޭްްމންބަރުންްްފިޔަވައިްްމަޖިލީހުގްްއހންްްމންބަރުންް‬

‫ކޮމިޓީއއްގައިް ްކުރިއަށްދާް ްޢާންމުް ްބަހުސްތަކުގައިް ްއްް ްކޮމިޓީއަކަށްް‬

‫ޤއްރިރުގް‬
‫ހާޒިރުވވިދާނއވ‪ް ް.‬ނަމަވސް‪ ،‬ބަހުސްގައިް ްބައިވރިވވޭނީްް ްމު ަ‬

‫‪106‬‬
‫ހުއްދައާއކުއވ‪ް .‬އަދި ްއ ްމންބަރަކަށް ްއ ްކޮމިޓީން ްނަގާ ްއއްވސް ްވޯޓއްގައިް‬

‫ބައިވރިއއްްނުވވޭނއވް‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގައިވާްގޮތުގމަތިންްކޮމިޓީއއްގްބައްދަލުވުމއްްބޭއްވުމުގްލަސްވގންް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިް‬
‫‪(ް24‬ސައުވީސް)ްގަޑިއިރުްކުރިންްއްބައްދަލުވުމއްްބާއްވާނ ްތާރީޚާއިްތަނާ ް‬

‫ވަގުތާއިްއްދުވަހުގްއޖންޑާްކޮމިޓީގްމންބަރުންނަށްްއަންގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ންް‬
‫މި ްމާއްދާގ ް(ކ) ްގައި ްއހން ްބަޔާންކޮށްފައި ްވީނަމަވސްް‪ ،‬ކުއްލި ްބައްދަލުވު ް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ންް‬
‫ބާއްވަންްބޭނުންވާނަމަ‪ ،‬މަޖިލީހުގްްއިދާރާއިންްއްކޮމިޓީގްމންބަރުންނަށްްއކަ ް‬

‫އަންގަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ތްް‬
‫ޤނޫނީްްޢަދަދުްްއޮ ް‬
‫ކޮމިޓީގްްމަސައްކަތްތައްްްކޮމިޓީންްްކުރަންވާނީްްކޮމިޓީގްް ާ‬ ‫‪( .139‬ހ) ްް‬ ‫ީގް ް‬
‫ކޮމިޓ ް‬

‫ދު ް‬
‫ނީްޢަދަ ް‬
‫ޤާނޫ ް‬
‫ޖަލްސާއއްގައވ‪ް ް.‬‬

‫ވާް‬
‫ޤނޫނީް ްޢަދަދަށްްް ްނިސްބަތް ް‬
‫ކޮންމް ްކޮމިޓީއަކުންވސްް ްއްް ްކޮމިޓީގް ް ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުންނަކީްްކޮބައިކަންްްކަނޑައަޅައިްްބަޔާންކުރވިދާނއވ‪ްް.‬ކޮމިޓީއަކުންްްއްް‬

‫ޤނޫނީްޢަދަދުްކަނޑައަޅާއިރުވސްްކޮމިޓީގް⅓ (ތިންބައިކުޅަްއއްބައި)ް‬
‫ކޮމިޓީގް ާ‬

‫ޤނޫނީްޢަދަދުްކުޑަކޮށްގނއްްނުވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫މންބަރުންނަށްވުރް ާ‬

‫(ން) ް ކޮމިޓީގައިްްހިނގަމުންދާްްމައްސަލައަކާްްގުޅޭގޮތުންްްވޯޓއްްްނަގަންޖހިއްޖްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިނދއްގައި ްއް ްވޯޓު ްއވަގުތު ްނުނަގައި ްފަހުގް ްތާރީޚއްގައިް ްއް ްވޯޓު ްނގުމަށްް‬

‫ފަސްކުރވިދާނއވ‪ް.‬އގޮތަށްްފަސްކުރަންވާނީްްކޮމިޓީގައިްްމންބަރުންްއްދުވަހުް‬

‫ތިބި ްޢަދަދަށް ްބަލައި‪ ،‬އފަދަ ްވޯޓއް ްނގުމުގައި ްވީހާވސް ްގިނަް ްމންބަރުންނަށްް‬

‫ށްް‬
‫ޤއްރިރަ ް‬
‫ބައިވރިވވޭގޮތްްްހދުން އއީްްރަނގަޅުްްގޮތއްކަމަށްްްކޮމިޓީގްްްމު ަ‬

‫ފނިއްޖްހިނދއްގައވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ކޮމިޓީއއްގައިްްހިމނޭްމންބަރުންގްތރއިންްމަދުވގންް‪(ް3‬ތިނއް)ްމންބަރުންް‬ ‫‪( .140‬ހ) ްް‬ ‫ންް‬

‫މންބަރު ް‬

‫ށްް ް‬
‫ބައްދަލުވުމަ ް‬
‫ީގް‬
‫ގުޅިގންްްހުށަހަޅާްްލިޔުމަކުންްްކޮމިޓީގްްބައްދަލުވުންތައްްްބޭއްވުމަށްްްކޮމިޓ ް‬
‫ން ް‬
‫އދު ް‬
‫ޤއްރިރުް ްގާތުް ްއދވިދާނއވ‪ް ް.‬އަދިް ްއގޮތަށްް ްއދޭް ްއދުމުގައިްް‬
‫މު ަ‬

‫އބައްދަލުވުމއްގައިްްކުރަންްްބޭނުންވާްްކަންތައްތައްްްސާފުކޮށްްްއނގންް‬

‫އޮންނަންވާނއވް‪ް.‬އގޮތަށްްހުށަހަޅާްހުށަހޅުންްހުށަހަޅާނީްއަމީންްޢާންމަށވ‪ް ް.‬‬

‫‪107‬‬
‫ޤއްރިރަށްްްވަގުތުންްްއކަންް‬
‫އަމީންްްޢާންމަށްްްހުށަހޅުމުންްްްއްްކޮމިޓީގްްމު ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަންގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް އފަދަްްހުށަހޅުމއްްްހުށަހަޅާތާްްް‪(ްް3‬ތިނއް)ްްދުވަހުގްްތރޭގައިްްކޮމިޓީގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބައްދަލުވުމއްްނުބާއްވައިފިްކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އްކޮމިޓީގްއަޣްލަބިއްޔަތުކަމަށްްބލވޭް‬

‫ށްް‬
‫ޢަދަދަށްްނިސްބަތްވާްމންބަރުންްްގުޅިގންްއްކޮމިޓީގްބައްދަލުވުމއްްބޭއްވުމަ ް‬

‫ނޯޓިސްްދވިދާނއވ‪ް.‬އަދިްއްބައްދަލުވުމއްްބާއްވަންްބޭނުންވާްްދުވަހއްގައާއިް‬

‫ވަގުތއްގައިްއްކޮމިޓީގްބައްދަލުވުމއްްބޭއްވިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޞްބައްދަލުވުމއްްްބޭއްވޭނީްއްްކޮމިޓީގްއަޣްލަބިއްޔަތަށްްނިސްބަތްވާް‬
‫(ރ) ް އފަދަްޚާއް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޢަދަދުގްްމންބަރުންްްއްްްނޯޓިސްްްތައްޔާރުކޮށްްްއަމީންްްޢާންމަށްްްހުށަހޅުމުން‪،‬‬

‫އަމީންްޢާންމުްއްކޮމިޓީގްމންބަރުންނަށްްއަންގައިގންނވް‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގައިވާްގޮތުގމަތިންްކޮމިޓީއއްގްބައްދަލުވުމއްްބޭއްވުމުގްލަސްވގންް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިް‬
‫‪(ް24‬ސައުވީސް)ްގަޑިއިރުްކުރިންްއްބައްދަލުވުމއްްބޭއްވޭނ ްތާރީޚާއިްތަނާ ް‬

‫ޞލުްމަޖިލީހުގްްވބްސައިޓްގައިް‬
‫ވަގުތާއިްއްދުވަހުްކުރވޭންމަސައްކަތުގްތަފް ީ‬

‫ޝއިޢުކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ާ‬
‫ް‬

‫‪ .141‬މިްްގަްވާއިދުގްް‪ްް140‬ވަނަްްމާއްދާގްްދަށުންްްކޮމިޓީގްްބައްދަލުވުމއްްްބޭއްވުމަށްްްއދވޭނީްް‬ ‫ްގް‬
‫ކޮމިޓީއއ ް‬
‫އްް‬
‫ބައްދަލުވުންތަ ް‬
‫އަންނަނިވިްޙާލަތްތަކުގައވ‪ް ް.‬‬
‫ޭން‬
‫ށްްއދވ ް‬
‫ބޭއްވުމަ ް‬
‫އް ް‬
‫ޙާލަތްތަ ް‬

‫ކޮމިޓީގްްބައްދަލުވުންތައްްްކަނޑައޅިފައިވާްްްއުސޫްލުތަކުގމަތިންްްބޭއްވމުންް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުދިއުން‪ް ް.‬‬

‫އްް‬
‫ވަކިް ްމުއްދަތއްގް ްތރޭގައިްް ްއް ްމަސައްލައަކާމދުް ްކޮމިޓީންް ްގޮތ ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަނޑަނާޅައިފިނަމަްްއްމައްސަލާއިގްމުއާލާތްްކނޑިދާންމައްސަލައަކަށްވފައި‪،‬‬

‫އފަދަްްމައްސަލައއްްްްކޮމިޓީއަށްްްްހުށަހޅިފައިްްްއޮވމ‪ ،‬އްްމައްސަލަްްކޮމިޓީގައިް‬

‫އޖންޑާްނުކުރުން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ކޮމިޓީގްްބައްދަލުވުމއްްްބާއްވަންްްްތާވަލުކޮށްްްއޖންޑާކުރުމަށްފަހުް‪ ،‬އްްކޮމިޓީގް‬ ‫‪( .142‬ހ) ްް‬ ‫އިް‬

‫މުޤައްރިރާ ް‬
‫ބުް‬
‫ނައި ް‬
‫ުގް ް‬
‫މުޤައްރިރ ް‬
‫ޤއްރިރު ްހާޒިރުވުމަށް ްއުޒުރުވރިވއްޖނަމަ‪ ،‬އަދި ްއް‬
‫ބައްދަލުވުމަށް ްކޮމިޓީގްްމު ަ‬ ‫ށްް‬
‫ށްްހާޒިރުވުމަ ް‬
‫ކޮމިޓީއަ ް‬
‫ން ް‬
‫އުޒުރުވރިވު ް‬

‫‪108‬‬
‫ޤނޫނީ ްޢަދަދު ްހަމަވާވަރަށް ްމންބަރުން ްހާޒިރުވތިބއްޖނަމަ‪ ،‬ކޮމިޓީގް‬
‫ކޮމިޓީގ ް ާ‬

‫ޤއްރިރުގްނައިބވ‪ް ް.‬‬
‫ރިޔާސަތުްބަލަހައްޓާނީްއްކޮމިޓީގްމު ަ‬

‫ކޮމިޓީގްްބައްދަލުވުމއްްްބާއްވަންްްްތާވަލުކޮށްްްއޖންޑާކުރުމަށްފަހުް‪ ،‬އްްކޮމިޓީގް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫ޤއްރިރުގްްނައިބުްްްހާޒިރުވުމަ ް‬
‫ޤއްރިރާއިްްމު ަ‬
‫ބައްދަލުވުމަށްްްކޮމިޓީގްްމު ަ‬

‫ޤނޫނީް ްޢަދަދު ްހަމަވާވަރަށް ްމންބަރުންް‬

‫އުޒުރުވރިވއްޖނަމަ‪ ،‬އަދި ްއ ްކޮމިޓީގ ް ާ‬

‫ށްް‬
‫ހާޒިރުވތިބއްޖނަމަ‪ ،‬ކޮމިޓީގްްރިޔާސަތުްްބަލަހައްޓާނީްްއވަގުތަކުްްކޮމިޓީއަ ް‬

‫ހާޒިރުވތިބިްްމންބަރުންގްްތރއިންްްއަޣްލަބިއްޔަތުންްްހޮވާްްްއްްކޮމިޓީގް‬

‫މންބަރކވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤއްރިރަށްްއންގުމަކާްްނުލައި‪ ،‬ވިދިވިދިގންްކޮމިޓީގް‪(ް7‬ހަތއް)ްބައްދަލުވުމަށްް‬
‫‪ .143‬ކޮމިޓްީގްމު ަ‬ ‫ށްް‬
‫ކޮމިޓީއަ ް‬

‫ުގް‬
‫ހާޒިރުނުވުމ ް‬
‫މންބަރަކުްްހާޒިރުނުވއްޖނަމަ‪ ،‬އްްމންބަރަކުްްއްްކޮމިޓީންްްވަކިކުރުމަށްްްއދި‪ ،‬ކޮމިޓީގްް‬
‫ލަ ް‬
‫މައްސަ ް‬
‫ޤއްރިރަށްްއްމައްސަލަްމަޖިލީހުގްއިމްތިޔާޒާއިްސުލޫކާްގުޅޭްކޮމިޓީއަށްްހުށަހޅިދާނއވ‪ް.‬‬
‫މު ަ‬

‫މިގޮތަށްްހުށަހޅުމުންްއިމްތިޔާޒާއިްސުލޫކާްގުޅޭްކޮމިޓީންްއކަންްްބަލައި‪ ،‬އްމންބަރަކުްއްް‬

‫ކޮމިޓީއަކުންްވަކިކުރަންްއިމްތިޔާޒާއިްސުލޫކާްގުޅޭްކޮމިޓީއަށްްފންނަނަމަ‪ ،‬އކަންްމަޖިލީހުގްް‬

‫ރައީސަށް ްއަންގަންވާނއވ‪ް .‬މި ްމާއްދާގައި ްމި ްބަޔާންކުރާ ްއުސޫލުން‪ ،‬މަޖިލީހުގ ްސަލާމާއިްް‬

‫ޗުއްޓީގައިްތިބޭްމންބަރުންްއިސްތިސްނާްވގންވއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ކޮމިޓީއަކަށްްްހާޒިރުވާންޖހޭްްމންބަރުންްްހާޒިރުނުވގން‪ ،‬ނުވަތަްްއނޫންވސްް‬ ‫‪( .144‬ހ) ްް‬ ‫ށްް‬

‫ކޮމިޓީއަ ް‬

‫ުގް‬
‫ހާޒިރުނުވުމ ް‬
‫ސަބަބަކާހުރ‪ ،‬ކޮމިޓީއއްގް ްމަސައްކަތް‪ ،‬މި ްގަވާއިދުގ ް‪ް 138‬ވަނަ ްމާއްދާގައިވާްް‬
‫ންް‬
‫ސަބަބު ް‬
‫ގޮތުގމަތިންްްކުރިއަށްްްގންދިއުމަށްްްދަތިވާގޮތއްްްދިމާވއްޖްްްޙާލަތއްގައި‪،‬‬
‫ށްް‬
‫މަސައްކަތަ ް‬
‫ޤއްރިރުްމަޖިލީހުގްް‬
‫މަޖިލީހުންްއކަންްހައްލުކޮށްދިނުންްއދި‪ ،‬އްކޮމިޓީއއްގްމު ަ‬ ‫ން ް‬
‫ދަތިވު ް‬

‫ރައީސަށްްއކަންްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްްގޮތުގމަތިންްްމަޖިލީހުގްްްރައީސަށްްްމައްސަލައއްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުށަހޅިއްޖނަމަ‪ ،‬އވަގުތަކަށްްްއންމްްއކަށީގންވާްްކަމަށްްްމަޖިލީހަށްްްފންނަް‬

‫ގޮތަކަށް‪ ،‬އްމައްސަލަްހައްލުކުރާނީއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪109‬‬
‫‪ .145‬މަޖިލީްހުގ ްކޮމިޓީއއްގ ްކޮންމ ްބައްދަލުވުމއްވސް ްބާއްވާނ ްތާރީޚާއި ްތަނާއި ްވަގުތާއި ްއްް‬ ‫ން ް‬
‫ބައްދަލުވު ް‬
‫ން ް‬
‫ޢާންމުކުރު ް‬
‫ދުވަހުގްކޮމިޓީްބައްދަލުވުމުގްއޖންޑާްކޮމިޓީގްމންބަރުންނަށްްއަންގައިްމިްގަވާއިދުގައިވާްް‬

‫ޝއިޢުކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ގޮތުގމަތިންްމަޖިލީހުގްވބްސައިޓްގައިް ާ‬

‫ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް ކޮމިޓީތައްް ބައްދަލުކުރާް ހިނދު‪ ،‬އއިންް އއްވސްް‬ ‫ް ‪( .146‬ހ) ްް‬ ‫ން‬
‫ރުްބައްދަލުވު ް‬
‫ސިއް ް‬

‫ކޮމިޓީއއްގް ބައްދަލުވުންް ސިއްރުް ބައްދަލުވުމއްގް ގޮތުގައިް ކުރިއަށްްގންދަންް‬

‫ބޭނުންވާނަމަ‪ ،‬މިް ގަވާއިދުގ ް‪ް 46‬ވަނަް މާއްދާއާއި ް‪ް 158‬ވަނަް މާއްދާގް(ށ)ް‬

‫ގައިް ބަޔާންކޮށްފައިވާް ކަންކަމަށްް ރިޢާޔަތްކޮށް‪ ،‬ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް‬

‫ޖަލްސާއއްްސިއްރުްޖަލްސާއއްގްގޮތުގައިްކުރިއަށްްގންދިއުމުގައިްޢަމަލުކުރާން‬

‫އުސޫލުތައްް ކަމުގައިް ބަޔާންކޮށްފައިވާް އުސޫލުތަކުގް މައްޗަށްް ބިނާކޮށް‪ ،‬ސިއްރުް‬

‫ބައްދަލުވުމއްގްގޮތުގައިްކުރިއަށްްގންދވިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްގޮތުގމަތިންްްބާއްވާްްސިއްރުް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބައްދަލުވުމުގައިްދކވުނުްވާހަކަްްހާމަކޮށްގންްނުވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިް ްމާއްދާގް ް(ށ)ް ްގައިްް ްއހންް ްއޮތްކަމުގައިް ްވީނަމަވސް‪ ،‬ސިއްރުް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞްކުރވުނުްމަޢުލޫމާތާއިްދކވުނުްވާހަކަތަކާއިްކުރވުނުް‬
‫ބައްދަލުވުމއްގައިްޙިއް ާ‬

‫ސުވާލުތަކާއިްްދވުނުްްޖަވާބުތައްްްހާމަްްކުރވޭނީްްއްްކޮމިޓީއަކުންްްނިންމާް‬

‫ށްް‬
‫ޤއުމީްްސަލާމަތަ ް‬
‫ގޮތއްގމަތިންނވ‪ްް.‬ނަމަވސްްްއްްސިއްރުްްމަޢުލޫމާތަކީްް ަް‬

‫ހޭް‬
‫ނުރައްކާވާފަދަްމަޢުލޫމާތއްނަމަްއކަންްހާމަްކުރވޭނީްސަލާމަތީްޚިދުމަތްތަކާބ ް‬

‫ކޮމިޓީއަށްްހުށަހަޅައި‪ ،‬އްކޮމިޓީންްނިންމާްގޮތއްގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މިްމާއްދާގައިވާްގޮތުގމަތިންްކޮމިޓީގްބައްދަލުވުމއްްސިއްރުކޮށްފިނަމަ‪ ،‬ކޮމިޓީގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުންނާއިްކޮމިޓީގްސކްރޓޭރިއޓްްފިޔަވައިްއިތުރުބަޔަކަށްްއްބައްދަލުވުންްް‬

‫ކުރިއަށްދާްމާލަމުގައިްނުތިބވޭނއވ‪ް ް.‬‬
‫ް‬

‫ލު ް‬
‫‪ .33‬ކޮމިޓީތަކާގުޅޭްޢާންމުްބައއްްއުސޫ ް‬

‫‪ .147‬ކޮމިްޓީގްމަސްއޫލިއްޔަތުްއަދާކުރުމަށްްއަންނަނިވިްބާރުތައްްކޮމިޓީއަށްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬ ‫ށްް‬

‫ކޮމިޓީއަ ް‬
‫މުް‬
‫ވާްޢާން ް‬
‫ލިބިގން ް‬
‫އް ް‬
‫ބާރުތަ ް‬

‫‪110‬‬
 ‫ކޮމިޓީން ްކަނޑައަޅާ ްދުވަހާއި ްވަގުތުގައި ްކޮމިޓީގ ްބައްދަލުވުންތައް ްބޭއްވުމާއި‪،‬‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރާއްޖޭގްްސަރަޙައްދުގްްތރޭގައިްްނުވަތަްްރާއްޖއިންްްބޭރުގައިްްކޮމިޓީގްް‬

‫ބައްދަލުވުންތައްްްްބޭއްވުމާއިް‪ ،‬މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްްްހިނގަމުންދާްްދުވަހއްްް‬

‫ކަމުގައިްވީނަމަވސް‪ ،‬މަޖިްލީހުގްދައުރުންްބޭރުގައިްކަމުގައިްވީނަމަވސްްނުވަތަް‬

‫މަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްްނތްްދުވަހއްކަމުގައިްވީނަމަވސް‪ ،‬ކޮމިޓީތައްްބޭއްވުން‪ް ް.‬‬

‫އަމުރުކޮށްގންްމީހުންްހާޒިރުކުރުމާއިްއްމީހުންގްހކިބަސްްހޯދުން‪ް .‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ން) ް ކޮމިޓީއަށްް ްބޭނުންވާް ްއކިއކިްް ްލިޔކިޔުމާއިް ްމިް ްނޫންވސްް ްކޮމިޓީގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަސައްކަތްތަކަށްްބޭނުންވާންއންމހައިްތަކތިްހޯދުމަށްްއދުން‪ް ް.‬‬
‫ް‬

‫އަލަށްްްމަޖިލީހއްްްއކުލަވާލވޭްްްހިނދު‪ ،‬ލަސްވގންްް‪(ްް2‬ދޭއްް)ްްމަސްދުވަހުގް‬ ‫‪( .148‬ހ) ްް‬ ‫ންް‬

‫ުގްޕްލޭ ް‬
‫މަސައްކަތ ް‬

‫ން ް‬
‫އކުލަވާލު ް‬
‫ންް‬
‫ތރޭގައިްދާއިމީްކޮންމްކޮމިޓީއަކުންވސްްއްކޮމިޓީއއްގްމަސައްކަތާްގުޅޭގޮތު ް‬

‫ދައުލަތުގްްމުއައްސަސާތަކުންްްޒިންމާްްއުފުލަމުންދާގޮތްްްބަލާނގޮތުގްްޕްލޭނއްް‬

‫މަޖިލީހަށްްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްޕްލޭންްްއކުލަވާލުމުގައިްްކޮންމްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީއަކުންވސްްއަންނަނިވިްކަންކަމަށްްރިޢާޔަތްްކުރަންވާނއވް‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬ކޮމިޓީން ްކުރަމުންދާ ްމަސައްކަތަކާ ްގުޅޭގޮތުން ްއހން ްކޮމިޓީއަކަށްވސްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އް ްމަސްއޫލިއްޔަތާް ްގުޅުންހުރިް ްކަމއްް ްއުފުލުމުގްް ްޒިންމާް‬

‫ތުް‬
‫ހަވާލުކުރވިފައިވާނަމަ‪ ،‬އްދކޮްމިޓީގްދމދުގައިްނުވަތަްމަސްއޫލިއްޔަ ް‬

‫ފުށުއަރާގޮތަށްހުރިްއކިއކިްކޮމިޓީތައްްގުޅިގންްމަސައްކަތްްކުރުން‪ް .‬‬

‫ށްް‬ ‫‪ ް .2‬އކިއކިް ާ‬
‫ޤނޫނުތަކާއިްޕްރޮގްރާމްތަކާއިްއކިއކިްއިދާރާތަކުގްނަތީޖާއަ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަލައި‪ ،‬ދިރާސާތައްްްކުރާއިރު‪ ،‬އްްމަސްއޫލިއްޔަތާްްގުޅޭގޮތުންްްއހންްް‬

‫ކޮމިޓީއަކަށްވސްްްއއްވސްްްްމަސްއޫލިއްޔަތއްްްްހަވާލުކުރވިފައިވާނަމަ‪،‬‬

‫އގޮތަށްްްމަސްއޫލިއްޔަތުްްހަވާލުކުރވިފައިވާްްކޮމިޓީތައްްްގުޅިގންްްއްް‬

‫މަސައްކަތްކުރުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .3‬ދައުލަތުގްްއކިއކިްްމުއައްސަސާތަކުގްްގަވާއިދުތަކާއިްްއުސޫލުތަކާއިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އްް‬
‫އންގުންތަކާއިްްއކިއކިްްކޯޓުތަކުގްްއަމުރުތަކަށްްްބަލާއިރުްްްއ ް‬

‫މާނައަށްވުރ ްގިނަ ްމާނަ ްދޭހަވާގޮތަށް ްނުވަތަ ްހަމައއްނތި ްއިޚްތިޔާރުގް‬

‫‪111‬‬
‫ދާއިރާްްފުޅާވގންދާްްގޮތަށްްްނުވަތަްްއއްވސްްްއުސޫލއްނތްްްގޮތަށްް‬

‫ނުވަތަްްފަރުދުންގްްމައްޗަށްްްފައިސާގްްްބުރަކަންްްވރިވާގޮތަށްްްހުރިް‬

‫އކިއކިްމައްސަލަތައްްދިރާސާކުރުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .4‬އް ްކޮމިޓީއއްގް ްދާއިރާގައިްް ްހިމނޭް ްއންމހައިްް ް ާ‬

‫ޤނޫނުތަކާއިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޕްރޮގްރާމްތަކާއިްްއިދާރާތަކުގްްމަސައްކަތާއިްްނަތީޖާްްމަދުވގންްްކޮންމް‬

‫ށްް‬
‫‪(ްް5‬ފަހއް)ްްއަހަރަކުންްްއއްފަހަރުްްފުރިހަމައަށްްްދިރާސާކުރވޭނގޮތަ ް‬

‫މަސައްކަތްްއކުލަވާލުން‪ް ް.‬‬

‫ޞދާއިްް‬ ‫‪ ް .5‬ސަރުކާރުންްްހިންގާްްއކިއކިްްޕްރޮގްރާމްތައްްްހިންގުމުގައިްްމަ ް‬
‫ޤ ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫މަސައްކަތްްްފުށުނާރާންްގޮތަކަށްްްއްްޕްރޮގްރާމްތައްްްހިންގޭންްގޮތަ ް‬

‫ކަންކަންްރޭވިފައިވޭތޯްކަށަވަރުކުރުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް ދާއިމީް ްކޮމިޓީތަކުންް ްމަސައްކަތްް ްކުރިއަށްް ްގންދާނގޮތުގް ްޕްލޭންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިޢުލާންކުރުމުންް‪ ،‬ގިނަވގންް‪(ް2‬ދޭއް)ްހަފްތާގްތރޭގައި‪ ،‬މަޖިލީހުގްރައީސާއިް‬

‫ށްް‬
‫މަޖިލީހުގައިްްތަމްސީލުކުރާްްޕާޓީތަކުގްްލީޑަރުންނާއިްްސިޔާސީްްޕާޓީތަކަ ް‬

‫ނިސްބަތްނުވާްމންބަރުންނާްގުޅިގންްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުމއްްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫އއީ‪ ،‬ކޮމިޓީތަކުން ްހުށަހަޅާފައިވާް ްގޮތަށްވުރވސް ްފުރިހަމައަށް ްއކަން ްކުރިއަށްް‬

‫ގންދިއުމަށް‪ ،‬އިތުރުްހުށަހޅުމއްްްމަޖިލީހުގްމންބަރުންގްތރޭގައިްއޮތްނަމަ‪ ،‬އް‬

‫ޞތުްދިނުމަށވ‪ް.‬‬
‫ހުށަހޅުމއްްހުށަހޅުމަށްްފުރު ަ‬
‫ް‬

‫‪ .149‬މަޖިލީްހުންްްއކުލަވާލާްްކޮމިޓީތަކަކީ‪ ،‬އްްކޮމިޓީތަކުގްްމަސައްކަތްތައްްްމދުނުކނޑޭންް‬ ‫ތްް‬

‫މަސައްކަ ް‬
‫ޑިް‬
‫މދުނުކނ ް‬
‫ގޮތއްގމަތިން‪ ،‬އކަށީގންވާްް ްހަލުވިމިނއްގައި‪ ،‬ޙަރަކާތްތރިވަމުންދާްް ްކޮމިޓީތަކަކަށްް‬ ‫ން ް‬
‫ށް ގންދިއު ް‬
‫ކުރިއަ ް‬

‫ވާންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤއްރިރވ‪ް ް.‬‬
‫ކޮމިޓީގްއޖންޑާްކަނޑައަޅާނީްކޮމިޓީގްމު ަ‬ ‫‪( .150‬ހ) ްް‬ ‫ޑާ ް‬
‫ީގްއޖން ް‬
‫ކޮމިޓ ް‬

‫ކޮމިޓީއއްގައިްއވަގުތަކުްހިނގަމުންދާްމައްސަލައަކާްގުޅުމއްްނތްްމައްސަލައއްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީގައި ްހިމނޭ ްމންބަރަކު ްކޮމިޓީގ ްހިނގަމުންދާް ްބައްދަލުވުމަށް ްހުށަހަޅަންް‬

‫ބޭނުންކަމަށްވާނަމަްއކަންްހުށަހަޅާނީްވަކިްމައްސަލައއްގްގޮތުގައވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪112‬‬
‫ޤރާރއްގްްދލިކޮޕީްްނުވަތަް‬
‫މަޖިލީހަށްްްތަޢާރުފުކުރވޭްްކޮންމްްބިލއްްްނުވަތަްް ަ‬ ‫‪( .151‬ހ) ްް‬ ‫ށްް‬
‫ކޮމިޓީތަކަ ް‬

‫ތް ް‬
‫ލަްފޮނުވާގޮ ް‬
‫މައްސަ ް‬
‫އހންވސްްްމައްސަލައަކާްްގުޅޭްްލިޔުމއްްްމަޖިލީހުންްްބަލައިގަތުމުން‪ ،‬އް‬

‫މައްސަލައަކާގުޅޭްްދާއިމީްްކޮމިޓީއަކަށްްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްްއްްްމައްސަލައއްް‬

‫ށްް‬
‫ފޮނުވަންވާނއވ‪ްް.‬ބުނވިދިޔަްްގޮތަށްްްޢަމަލުކުރުމުގައިްްމައްސަލައއްްްކޮމިޓީއަ ް‬

‫ފޮނުވުމުގައިްްއަންނަނިވިްްގޮތްތަކުންކުރްްގޮތަކަށްްްމަޖިލީހުގްްރައީސަށްް‬

‫ޢަމަލުކުރވިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬އްމައްސަލައަކާގުޅޭްކޮމިޓީއަކަށްްްއްމައްސަލައއްްފޮނުވުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬މައްސަްލައާްްގުޅޭްްކޮމިޓީއަކަށްްްއްްމައްސަލައއްްްފޮނުވުމަށްފަހުްްއް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީންްްއްްމައްސަލައއްްްބަލައި‪ ،‬އަނބުރާްްމަޖިލީހުގްްރައީސަށްް‬

‫ޝވަރާްއްމައްސަލައަށްްނުވަތަްއް‬
‫ފޮނުވުމުންްއހންްކޮމިޓީއއްގްމަ ް‬

‫މައްސަލައިގްބަޔަކަށްްހޯދުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .3‬މައްސަލައއްްލިބުމުންްއްމައްސަލައިގްއކިްބައިތައްްއކިްކޮމިޓީތަކަ ް‬
‫ށްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފޮނުވުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .4‬މައްސަލައއްްލިބުމުންްއއްްކޮމިޓީއަށްވުރްގިނަްކޮމިޓީްއކުވގން‪ ،‬އް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލައއްްބލުމަށްްފޮނުވުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .5‬އްމައްސަލަްބލުމަށްްވަކިންްްވަގުތީްކޮމިޓީއއްްމަޖިލީހުގްްހުއްދައާއކުް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އކުލަވާލައިްއްކޮމިޓީއަށްްއްމައްސަލައއްްފޮނުވުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .6‬މައްސަލައއްްްކޮމިޓީއަށްްްފޮނުވުމުގައިްްއްްމައްސަލައަކާްްގުޅޭގޮތުންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީއަށްްްފންނަގޮތއްްްމަޖިލީހުގްްރައީސަށްްްއަންގަންޖހޭްްްވަކިް‬

‫މުއްދަތއްްބަޔާންކުރުން‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްމަޖިލީހުގްްކޮމިޓީއަކަށްްްފޮނުވޭް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލައއްް ްފިޔަވައި‪ ،‬މަޖިލީހުގް ްކޮމިޓީއަކަށްް ްހުށަހަޅޭްް ްއހނިހންް‬

‫މައްސަލަތަކާމދުްްޢަމަލުކުރާންްއުސޫލުްްއްްކޮމިޓީއއްގްްހިންގާްްްގަވާއިދުގައިް‬

‫ބަޔާންކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ކޮމިޓީއަކުންްްކުރާްްމަސައްކަތަކާްްްގުޅިގންްްއްްކޮމިޓީއަށްްްސަބްްްކޮމިޓީއއްް‬ ‫‪( .152‬ހ) ްް‬ ‫ޓީް‬

‫ބްްކޮމި ް‬
‫ސަ ް‬

‫ން ް‬
‫އުފއްދު ް‬
‫އުފއްދިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪113‬‬
‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްއުފައްދާްްސަބްްްކޮމިޓީއަށްވސްްްމައިް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީއަށްްލިބިގންވާްހުރިހާްބާރުތަކއްްލިބިގންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް ސަބްްްކޮމިޓީއަކުންްްނިންމާްްނިންމުމަކީ‪ ،‬މައިްކޮމިޓީއަށްްްހުށަހަޅައިް‪ ،‬މައިްްކޮމިޓީން‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އްްނިންމުމާމދުްްގޮތއްްްކަނޑައަޅަންޖހޭްްނިންމުމކވ‪ްް.‬މައިްްކޮމިޓީން‪ ،‬ސަބްް‬

‫ޤބޫލުކުރާނަމަ‪ ،‬އްްްނިންމުމަކީްްމައިްްްކޮމިޓީގްްނިންމުމއްް‬
‫ކޮމިޓީގްްނިންމުންްްް ަ‬

‫ކަމުގައިްބލވޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ކޮމިޓީއަކުން‪ ،‬ސަބްްްކޮމިޓީއަކާްްހަވާލުކުރވޭްްކަމއްްްހަވާލުކުރަންވާނީ‪ ،‬ސާފުކޮށްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އނގންއޮތްް ްމަސްއޫލިއްޔަތއްްް ްކަނޑައޅުމަށްފަހު‪ ،‬އް ްމަސްއޫލިއްޔަތއްް‬

‫އަދާކުރުމަށވ‪ް ް.‬‬

‫ސަބްްކޮމިޓީއަކާްހަވާލުކުރވޭްމަސްއޫލިއްޔަތއްްއްކޮމިޓީންްއަދާކޮށްްނިމުމުން‪،‬‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އްސަބްްކޮމިޓީްއުވުނީއވ‪ް ް.‬‬

‫ސަބްްްކޮމިޓީގްްގޮތުގައިްްބލވޭނީްްކޮމިޓީއއްގްްފަރާތުންްްއުފައްދާްްޕނަލއް‪،‬‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޓާސްކްފޯހއްްްނުވަތަްއްކޮމިޓީގްްތރއިންްއުފައްދާްއއްވސްްކޮމިޓީއއްްނުވަތަް‬

‫މައިްކޮމިޓީއަށްވުރްކުޑަްޔުނިޓަކަށވ‪.‬‬
‫ް‬

‫‪ .153‬މަޖިްލީހުގް ކޮމިޓީއަކަށްް ފޮނުވޭް މައްސަލައއް‪ް،‬އް ކޮމިޓީއަށްް ލިބޭތާ ް‪(ް 7‬ހަތއް)ް ދުވަހުގް‬ ‫ތުް‬
‫މުއްދަ ް‬
‫ން ް‬
‫ކަނޑައޅު ް‬
‫ތރޭގައި‪ް،‬އް މައްސަލައއްްއް ކޮމިޓީންް ނިންމާން ސުންގަޑިއަކީ ްކޮބައިކަންްއް ކޮމިޓީންް‬

‫ކަނޑައަޅައި‪ް ،‬މަޖިލީހުގް ރައީސަށްް އަންގަންވާނއވ‪ ް.‬އަދިް ކޮމިޓީންް މިގޮތަށްް އަންގާް‬

‫ސުންގަޑިތައް‪ް،‬މަޖިލީހުގްރައީސް‪ް،‬މަޖިލީހަށްްއިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤންް‬
‫ކޮމިޓީއަކުންްްނިންމާްްމައްސަލަތައްްްނިންމުމުގައިްްމންބަރުންގްްއިއްތިފާ ު‬ ‫‪( .154‬ހ) ްް‬ ‫ންް‬
‫ކޮމިޓީތަކު ް‬
‫ން ް‬
‫ންްނިންމު ް‬
‫ކަންކަ ް‬
‫ޤްްނުލިބޭްް‬
‫އކަމއްްްނިންމުމަށްްްއިސްކަންދޭންވާނއވ‪ްް.‬މންބަރުންގްްއިއްތިފާ ު‬

‫ށްް‬
‫ޙާލަތްތަކުގައި ްކޮމިޓީން ްނިންމާ ްނިންމުންތައް ްނިންމާނީ ްކޮމިޓީގް ްބައްދަލުވުމަ ް‬

‫ހާޒިރުވްތިބި‪ ،‬އްކޮމިޓީއއްގްވޯޓުދޭްމންބަރުންގްއަޣްލަބިއްޔަތުންނވ‪ް .‬‬

‫ޤއްރިރުް‬
‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްވޯޓުދިނުމުގައިްްކޮމިޓީގްްމު ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއްރިރަށްްްވޯޓުދވޭނީް‪ ،‬މައްސަލައއްގައިްް‬
‫ބައިވރިވގންނުވާނއވ‪ްް.‬ކޮމިޓީގްްމު ަ‬

‫ދކޮޅަށްްލިބޭްވޯޓުްއއްވަރުވއްޖްޙާލަތއްގައވ‪ް ް.‬‬

‫‪114‬‬
‫ންް‬
‫(ން) ް ކޮމިޓީއއްގްއއްވސްްބައްދަލުވުމއްގައިްނަގާްވޯޓއްގައިްމންބަރއްގްފަރާތު ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އހންްމންބަރަކަށްްވޯޓއްްނުދވޭނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ންްްކަނޑައަޅާފައިނުވާހާްްހިނދަކުްްްކޮމިޓީއއްގްްވޯޓުްްނަގާް‬
‫‪ .155‬އހންްްްގޮތަކަށްްްއްްކޮމިޓީ ް‬ ‫ުގް‬
‫ންްގޮތ ް‬
‫ވޯޓުދި ް‬

‫ލު ް‬
‫ތަފްޞީ ް‬
‫ޞލުްޢާންމުކޮށްްްއނގންްހުންނާންގޮތަށްް‬
‫މައްސަލައއްގައިްމންބަރުންްވޯޓުދޭގޮތުގްތަފް ީ‬

‫ހަމަޖައްސައިދޭންވާނއވ‪ް.‬ވޯޓަށްްއހިްމައްސަލަްޢާންމުކޮށްްއިޢުލާންކުރުމުގައިްވޯޓަށްްއހިްް‬

‫ޞއަކާއިްއކަމާްދކޮޅަށްްވޯޓުދިންް‬
‫ޞލާއިްވޯޓަށްްްއހިްމައްސަލައިގްްޚުލާ ާ‬
‫މައްސަލައިގްތަފް ީ‬

‫މންބަރުންނާއިްްއކަމާްްއއްކޮޅަށްްްވޯޓުދިންްްމންބަރުންނާއިްްްވޯޓުގައިްްބައިވރިނުވާްް‬

‫ޞލުތައްްހާމަކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫މންބަރުންގްތަފް ީ‬
‫ް‬

‫ޞލު ްޔައުމިއްޔާއއް ްލިޔުްމުންނާއި ްއޯޑިއޯގް‬

‫‪( .156‬ހ)ްް ް ކޮމިޓީތަކުގ ްބައްދަލުވުންތަކުގ ްތަފް ީ‬ ‫ޑު ް‬
‫ޓީްރކޯ ް‬
‫ކޮމި ް‬

‫ގޮތުގައިްބަލަހައްޓަންވާނއވ‪ް ް.‬‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީއަކުންްްއއްވސްްްތަޙްޤީޤއްްްހިންގައިފިނަމަ‪ ،‬ނުވަތަްްއއްވސްްްހކިބަހއްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލުް‬
‫ހޯދައިފިނަމަ‪ ،‬އަކުރުންްްއަކުރަށްްްކަންހިނގާދިޔަގޮތްްްއނގޭންްތަފް ީ‬

‫ޔައުމިއްޔާއއްްލިޔ‪ ،‬ބަލަހައްޓަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .157‬ކޮމިޓީްގައި ްހިނގަމުންދާްކަމަކާ ްގުޅޭގޮތުންްއހންްްގޮތަކަށްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާހާްްހިނދަކު‪،‬‬ ‫ން ް‬

‫ތުްދިނު ް‬
‫މަޢުލޫމާ ް‬

‫ޤއްރިރވ‪ް.‬‬
‫ކޮމިޓީގްފަރާތުންްމަޢުލޫމާތުްދޭނީްކޮމިޓީގްމު ަ‬
‫ް‬

‫ޤނޫނުތަކާ ްގުޅޭގޮތުންނާއި ްކޮމިޓީން ްހިންގަމުންގންދާ ްއކިއކި ްއހންް‬

‫އކިއކި ް ާ‬ ‫‪( .158‬ހ) ްް‬ ‫ޓީް‬
‫ކޮމި ް‬

‫އްް‬
‫ބައްދަލުވުންތަ ް‬
‫މަސައްކަތްތަކާްްގުޅޭގޮތުންްްބާއްވާްްބައްދަލުވުންތައްްްޢާންމުްްއުސޫލއްގްްގޮތުންް‬
‫ށްް‬
‫މީޑިއާއަ ް‬
‫ބަލަންްްބޭނުންވާްްމީހުންނަށްްްވަދވޭގޮތަށްްްހުޅުވާލަންވާނއވ‪ްް.‬އަދިްްކޮމިޓީގް‬
‫ން ް‬
‫ހާމަކުރު ް‬
‫މަސައްކަތަށްް ްދަތިނުވާް ްގޮތަށްް ްމީޑިއާގް ްވަސީލަތްތައްްް ްމދުވރިކޮށްް‬

‫ޞތުްދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ބްރޯޑްކާސްޓްކުރުމުގްފުރު ަ‬

‫ޢާންމުންނަށާއިްްމީޑިއާގްްމީހުންނަށްްްނުވަދވޭގޮތަށްްްކޮމިޓީގްްްބައްދަލުވުމއްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫ބާއްވާކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އކަންްްކުރަންވާނީްްކޮމިޓީންްްވޯޓަށްްްއަހައި‪ ،‬އގޮތަ ް‬

‫ުގް‬
‫ފާސްކޮށްގންނވ‪ްް.‬އގޮތަށްްްފާސްކުރވޭނީވސްްްއަންނަނިވިްްްސަބަބުތަކ ް‬

‫ތރއިންްސަބަބަކަށްޓަކައވ‪ް .‬‬

‫‪115‬‬
 ‫ޞކުރވޭް‬ ‫‪ަ ް .1‬‬
‫ޤއުމުގްސަލާމަތަށްްނުރައްކަލއްްވދާނފަދަްމަޢުލޫމާތުްޙިއް ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބައްދަލުވުމަކަށްވުން‪ް ް.‬‬

‫‪ާ ް .2‬‬
‫ޤނޫނު ްތަންފީޒުކުރުމުގ ްދާއިރާގައި ްހުރި ްޢާންމުކުރުން ްއކަށީގންނުވާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޢުލޫމާތުްބަދަލުކުރވޭްބައްދަލުވުމަކަށްވުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .3‬މީހަކުްފަ ީ‬
‫ޟޙަތްވުމަށް‪ ،‬ނުވަތަްމީހަކާްދޭތރޭގައިްދކޭގޮތްްމުޖްތަމަޢުގައިްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަދަލުވުމަށް‪ ،‬ނުވަތަްްމީހަކުްްކުށއްްްކޮށްފިކަމަށްްްމީހުންގްްމދުގައިްް‬

‫ޞކުރުމަށްް ްބޭއްވޭް‬
‫ޞތުް ްލިބޭް ްމަޢުލޫމާތުް ްޙިއް ާ‬
‫ހީވުމަށްް ްފުރު ަ‬

‫ބައްދަލުވުމަކަށްވުން‪ް ް.‬‬

‫ން‬
‫ންްހާޒިރުކުރު ް‬
‫‪ .34‬މީހު ް‬
‫ް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް99‬ވަނަްްމާއްދާގްް(ހ)ްްއާއިްް(ށ)ްްއިންްްރައްޔިތުންގް‬
‫ާ‬ ‫‪( .159‬ހ) ްް‬ ‫ންް‬
‫ށްްމީހު ް‬
‫ކޮމިޓީތަކަ ް‬

‫ން ް‬
‫ހާޒިރުކުރު ް‬
‫މަޖިލީހަށާއިްްމަޖިލީހުގްްކޮމިޓީތަކަށްްްލިބިދޭްްބާރުގްްދަށުން‪ ،‬މަޖިލީހުގް‬

‫ކޮމިޓީއަކުންްްކުރާްްމަސައްކަތަކާްްގުޅޭގޮތުން‪ްް،‬ކޮންމްްމީހަކަށްމްްްއަދިްްކޮންމް‬

‫މުއްސަސާްއަކަށްމްރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހުގްކޮމިޓީއަކަށްްނުވަތަ ްއްކޮމިޓީއއްގް‬

‫ސަބްްްކޮމިޓީއަކަށްްްހާޒިރުވްްޖަވާބުދާރީވުމަށާއި‪ ،‬ބަޔާނއްްްނުވަތަްްހކިބަސްް‬

‫ދިނުމަށާއި‪ ،‬މަޖިލީހުންްބޭނުންވާްްކޮންމްލިޔކިޔުމއްްހުށަހޅުމަށްްއންގިދާނއވ‪ް.‬‬

‫ނުވަތަްއަމުރުްކުރވިދާނއވ‪ް.‬މިގޮތުން‪ ،‬ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުންްކޮންމްމީހަކާއިްް‬

‫އް‬
‫ނުވަތަްކޮންމްމުއްސަސާއަކާްކުރާްކޮންމްސުވާލަކަށްމްއްމީހަކަށްްނުވަތަް ް‬

‫މުއައްސަސާއަކަށްްްއނގިހުރިްްއންމްްރަނގަޅަކަށްްްތދުބަހުންްްޖަވާބުދޭންވާނއވ‪ް .‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގްދަށުންްދައުލަތުގްމަސްއޫލުވރިފަރާތއް‪ ،‬މައްސަލައއްގައިް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީއަކަށް ްހާޒިރުކޮށް ްޖަވާބުދާރީކުރުވައި‪ ،‬ބަޔާނއް ްނުވަތަ ްހކިބަސް ްނަގާނަމަް‬

‫ނުވަތަްލިޔުމއްްްހުށަހޅުމަށްްއަންގާނަމަްނުވަތަްއަމުރުކުރާނަމަް‪ ،‬ކޮމިޓީންްބަލާނީް‬

‫އްފަރާތްްހަމައކަނިްްދައުލަތުގްވަޒީފާއއްްްއަދާކުރުމުގައިްނުވަތަްއްވަޒީފާއއްގްް‬

‫މަސްއޫލިއްޔަތުްްއަދާކުރުމުގައިްްްއްްމީހަކުްްޢަމަލުކޮށްފައިވާްްްގޮތއްްްބލުމުގް‬

‫ޞ ްނުވަތަ ްފަރުދީ ްޒިންމާ ްބލުމުގ ްގޮތުންނއްް‬

‫ޝޚް ީ‬
‫ގޮތުންނވ‪ް .‬އ ްމީހއްގ ް ަ‬

‫ނޫނވ‪ް ް.‬‬

‫‪116‬‬
‫(ން) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްމީހުންްހާޒިރުކުރުމުގައި ްނުވަތަްލިޔުމއްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގްްް‪ްް28‬ވަނަްްމާއްދާއިންްްކަށަވަރުކޮށްދީފައިވާް‬
‫ހުށަހޅުމުގައިް‪ާ ،‬‬

‫ނޫސްވރިކަމުގްްމިނިވަންކަމުގްްްދަށުން‪ ،‬ޚަބަރާއިްްމަޢުލޫމާތާއިް‪ ،‬ފންނަގޮތާއި‪،‬‬

‫ޝއިޢުކުރުމާއި ްފތުރުމުގައި ްނުވަތަ ްފާޅުކުރާް ްމަޢުލޫމާތއްގް‬

‫ޚިޔާލުފާޅުކުރުމާއި‪ާ ،‬‬

‫ޞދަރުްހާމަކުރުމަށްްމަޖުބޫރއްކޮށްގންްނުވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫މަ ް‬

‫(ރ) ް މަޖިލީހުގް ކޮމިޓީއަކަށްްއއްވސްް ފަރާތއް ްހާޒިރުކުރވޭނީ‪ް،‬އް ކޮމިޓީއަކަށްްއް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފަރާތއްްހާޒިރުކުރުމަށްްނިންމާްތާރީޚާއިްހާޒިރުވުމަށްްތާވަލުކުރާްތާރީޚާްދމދު‪ް،‬‬

‫ބަންދުް ދުވަސްތައްް ނުހިމނޭް ގޮތުން‪ ް،‬ސާފުް ް‪(ް ް5‬ފަހއް)ް ދުވަސްް‬

‫ދިނުމަށްފަހުގައވ‪ް ް.‬‬

‫މިް މާއްދާގް (ރ)ް ގައިް އހންް ބަޔާންކޮށްފައިްްވީނަމަވސް‪ ް،‬މިް ގަވާއިދުގައިް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީއަށްް އއްވސްް ފަރާތއްްްހާޒިރުކުރުމުގައިް ވަކިް މުއްދަތއްް ދިނުމަށްފަހުް‬

‫ހާޒިރުކުރވޭނކަމަށްް ބަޔާންކޮށްފައިވާް ފަރާތްތަކާއި‪ ް،‬ދިވހިރާއްޖއަށްް ނުވަތަް‬

‫ދިވހިރާއްޖޭގް ސަރަޙައްދަކަށްް ދިމާވާް ކުއްލިް ހާދިސާއއް‪ ް،‬ނުވަތަް ކާރިސާއއް‪ް،‬‬

‫ޤއުމީްސަލާމަތާގުޅޭްކަމަކާްގުޅިގން‪ް،‬ކުއްލިއަކަށްްބާއްވަންޖހޭްކޮމިޓީގް‬
‫ނުވަތަް ަ‬

‫ބައްދަލުވުމަކަށްްއއްވސްްފަރާތއްްހާޒިރުކުރުމަކަށްްމިްމާއްދާގް(ރ)ްހުރަހއްް‬

‫ނާޅައވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ރ)ްގައިްއހންްބަޔާންކޮށްފައިްވީނަމަވސް‪ް،‬ހާޒިރުކުރވޭްފަރާތުންް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިޢުތިރާޟއްނތްް ކަމުގައިް ވާނަމަ‪ ް،‬މިް މާއްދާގް (ރ)ް ގައިް ބަޔާންކުރާް‬

‫މުއްދަތަށްވުރްކުރުްމުއްދަތއްގްތރޭގައިްއފަރާތއްްހާޒިރުކުރުމަށްްމިްމާއްދާގް‬

‫(ރ)ްހުރަހއްްނާޅައވ‪ް ް.‬‬

‫މިް މާއްދާގް (ހ)ް ގް ދަށުންްްހާޒިރުކުރވޭް ފަރާތއްްްހާޒިރުވުމަށްް އަންގާް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އންގުމުގައި‪ް،‬އްފަރާތއްްހާޒިްރުކުރވޭްސަބަބު‪ް،‬އްވަގުތަކަށްްއްކޮމިޓީއަކަށްް‬

‫ލިބިފައިވާްމިންވަރަށްްބަޔާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްގަވާއިދުގައި‪ް،‬މަޢުލޫމާތއްްހޯދުމަށްްނުވަތަްކަމއްްސާފުކުރުމަށްްނުވަތަްވަކިް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ލިޔުމއްްހޯދުްމަށްްވަކިްމުއްދަތއްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާްޙާލަތްތަކުގައި‪ް،‬މަޖިލީހުގް‬

‫ކޮމިޓީއަކަށްްއއްވސްްމަޢުލޫމާތއްްހޯދުމަށްްނުވަތަްކަމއްްސާފުކުރުމަށްްނުވަތަް‬

‫‪117‬‬
‫ވަކިްލިޔުމއްްހޯދުމަށްްއދވޭނީ‪ް،‬އްކަމަކަށްްއދޭްތާރީޚުންްފށިގން‪ް،‬ބަންދުް‬

‫ދުވަސްތައްްނުހިމނޭްގޮތުން‪ް،‬ސާފުް‪(ް5‬ފަހއް)ްދުވަސްްދިނުމަށްފަހުގައވ‪ް ް.‬‬

‫މިް މާއްދާގް (އ)ް ގައިް އހންް ބަޔާންކޮށްފައިް ވީނަމަވސް‪ ް،‬އް މަޢުލޫމާތއްް‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުވަތަްކަމއްްނުވަތަްލިޔުމއްްފޯރުކޮށްދޭްފަރާތއްގްއިޢުތިރާޟއްނތްްކަމުގައިް‬

‫ވާނަމަ‪ ް،‬މިް މާއްދާގް (އ)ް ގައިް ބަޔާންކުރާްްމުއްދަތަށްވުރް ކުރުް މުއްދަތއްގް‬

‫ތރޭގައިްއް މަޢުލޫމާތއްް ނުވަތަް ކަމއްް ނުވަތަް ލިޔުމއްް ފޯރުކޮށްދިނުމަށްް މިް‬

‫މާއްދާގް(އ)ްހުރަހއްްނާޅައވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މިް ގަވާއިދުގްް‪ްް159‬ވަނަް މާއްދާގްްދަށުންް ކޮމިޓީއަކުންް ކުރާް މަސައްކަތަކާް‬ ‫‪( .160‬ހ) ްް‬ ‫ށްް‬
‫ކޮމިޓީއަ ް‬
‫ތަް‬
‫ށްްނުވަ ް‬
‫ހާޒިރުވުމަ ް‬
‫ގުޅޭގޮތުންް ކޮމިޓީއަށްް ހާޒިރުވް ޖަވާބުދާރީވުމަށާއި‪ ،‬ބަޔާނއްް ނުވަތަް ހކިބަސްް‬ ‫ންް‬
‫ލިޔކިޔު ް‬
‫ށްް‬
‫ހުށަހޅުމަ ް‬
‫ދިނުމަށާއި‪ ،‬ކޮމިޓީއަށްްބޭނުންވާްކޮންމްލިޔުމއްްހުށަހޅުމަށްްއަމުރއްްކުރވޭނީް‬
‫ް‬ ‫ން‬
‫އަމުރުކުރު ް‬
‫އްކޮމިޓީގްޖުމްލަްމންބަރުންގްއަޣްލަބިއްޔަތުންްއކަންްފާސްކޮށްގންނވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގްދަށުންްއަމުރއްކުރާނަމަްއަމުރުގްލިޔުންްއްއަމުރުކުރވޭް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފަރާތަށްްފޮނުވަންވާނއވ‪ް.‬އަދިްއްއަމުރުގައިވާްގޮތަށްްއްފަރާތްްހާޒިރުކުރާނީް‬

‫ނުވަތަް ލިޔުމއްް ހުށަހޅުމަށްް އަންގާނީް އް ލިޔުމއްް ފޮނުވާތާް މަދުވގންްް‪ް3‬‬

‫(ތިނއް)ް ދުވަހުގް މުއްދަތއްް ދިނުމަށްް ފަހުއވ‪ ް.‬އަމުރުގް ލިޔުމުގް ނަމޫނާް މިް‬

‫ގަވާއިދުގައިްޖަދުވަލުް‪ް3‬ގައިްހިމަނާފައިްއވަނީއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ވާއިދުގް‪ް159‬ވަނަްމާއްދާގްދަށުންްކޮމިޓީއަށްްހާޒިރުކުރވޭްމީހަކާްސުވާލުކުރުމުގައިް‬
‫‪ .161‬މިްގަ ް‬ ‫ުގް‬
‫ސުވާލުކުރުމ ް‬
‫ލު ް‬
‫އުސޫ ް‬
‫އޭނާއާްްކުރަންވީް ސުވާލުތަކުގް ބާވަތާއި‪ ،‬ސުވާލުތައްް ކުރާން އުސޫލުް ކޮމިޓީންް‬

‫ކަނޑައަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .162‬ކޮމިޓީްއަށްްްހާޒިރުކުރވޭްްފަރާތއްްްހކިބަސްްްދިނުމުގްްކުރިންްްްހުވައިކުރުވުމަށްްްކޮމިޓީންްް‬ ‫ުގް‬
‫ސްްދިނުމ ް‬
‫ހކިބަ ް‬
‫ން ް‬
‫ންްހުވައިކުރު ް‬
‫ކުރި ް‬
‫ކަނޑައަޅާްޙާލަތްތަކުގައިްއފަރާތއްްހކިބަސްްދިނުމުްގްކުރިންްމިްގަވާއިދުގްޖަދުވަލުް‪ް4‬‬

‫ގައިވާްހުްވައިކުރުމަށްްކޮމިޓީންްއންގިދާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މީހުންް ްހާޒިރުކުރުމަށްް ްބޭއްވޭް ްކޮމިޓީއއްގް ްބައްދަލުވުމއްގައި‪ ،‬ކަމއްް‬ ‫‪( .163‬ހ) ްް‬ ‫ންް‬
‫މީހު ް‬
‫ށްް‬
‫ހާޒިރުކުރުމަ ް‬
‫ންް‬
‫ހިނގާފައިވާގޮތްްްބލުމަށްްްތަޙްޤީޤއްްްފށުމުގްްކުރިންްްއކުރަންްްްއުޅނީްްކޮ ް‬ ‫ީގް‬
‫ވޭްކޮމިޓ ް‬
‫ބޭއް ް‬
‫ން ް‬
‫ބައްދަލުވު ް‬
‫ޤއްރިރުް‬
‫ކޮމިޓީގްް ްމު ަ‬ ‫މަސައްކަތއްކަންް ްސާފުކޮށްްް ްއނގޭނގޮތަށް‪،‬‬

‫‪118‬‬
‫ޤނޫނީްްޢަދަދުްްއްްކޮމިޓީއއްގް‬
‫‪ް.‬އަދިްްއފަދަްްބައްދަލުވުމުގްް ާ‬
‫އިޢުލާންކުރަންވާނއވ ް‬

‫ހިންގާްގަވާއިދުގައިްކަނޑައަޅާފައިްއޮންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިން‪ްް،‬ކޮމިޓީއަށްްްމީހަކުްްހާޒިރުކުރުމަށްފަހު‪،‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދކވޭްވާހަކަތައް‪ ،‬އަކުރުންްއަކުރަށްްޔައުމިއްޔާްކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މިްގަވާއިދުގްް‪ް159‬ވަނަްމާއްދާްްނުވަތަް‪ް160‬ވަނަްމާއްދާގްދަށުންްކޮމިޓީއަށްް‬ ‫‪( .164‬ހ) ްް‬ ‫ންް‬

‫ބައްދަލުވު ް‬

‫ން ް‬
‫ސިއްރުކުރު ް‬
‫ޖަވާބުދާރީކުރުވުމަށާއިްްބަޔާނއްްްނުވަތަްްހކިބަހއްްްނގުމަށްްްނުވަތަްްލިޔުމއްް‬

‫ހުށަހޅުމަށްްްބާއްވާްްކޮމިޓީއއްގްްްބައްދަލުވުމއްްްމިްްގަވާއިދުގްްް‪ްް146‬ވަނަްް‬

‫މާއްދާގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްސިއްރުްްބައްދަލުވުމަކަށްްްބަދަލުކުރުމުގްްއިޚްތިޔާރުް‬

‫ތަް‬
‫ކޮމިޓީއަށްްލިބިގންވއވ‪ް.‬ސިއްރުްބައްދަލުވުމއްގައިްދޭްޖަވާބއްް‪ ،‬ބަޔާންްނުވަ ް‬

‫ހއްކއް‪ ،‬ނުވަތަ ްހުށަހަޅާ ްލިޔކިޔުން ްހިމނޭނީް ްކޮމިޓީގް ްސިއްރުގ ްގޮތުގައވ‪ް.‬‬

‫މިްގަވާއިދުގް‪ް146‬ވަނަްމާއްދާގް(ނ)ްގްދަށުންްއްބައްދަލުވުމުގައިްދކވުނުް‬

‫އް‬
‫ވާހަކަތަކާއި ްކުރވުނު ްސުވާލުތަކާއި ްދވުނު ްޖަވާބުތައް ްހާމަކުރުމުގ ްގޮތުން ް ް‬

‫މިންވަރަށްްމނުވީްއްމަޢުލޫމާތުްްއއްވސްްފަރާތަކުންްހާމަކޮށްގންނުވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިްއހންްބަޔާންކޮށްފައިްވީނަމަވސް‪ ،‬މީހަކުްހާޒިރުކޮށްގންް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީންްްނގިްްބަޔާނއްްްނުވަތަްްހކިބަހއްްްނުވަތަްްމީހަކުްްދއްކިްްވާހަކައއްް‬

‫ނުވަތަްްހުށަހޅިްްލިޔުމއްގްްމުޅިްްްލިޔުންްްނުވަތަްްއޭގްްޚުލާޞާއއްްްމަޖިލީހަށްް‬

‫ހުށަހޅުމަށް ްކޮމިޓީއަށް ްކަނޑައޅިދާނއވ‪ް .‬އޭގ ްތރއިން ްމަޖިލީހަށް ްހުށަނޭޅޭް‬

‫ޤއްރިރުގް‬
‫ބައއްްްބލުމުގްްހުއްދަްްއހންްްްމންބަރުންނަށްްްދވޭނީ‪ ،‬ކޮމިޓީގްްމު ަ‬

‫ނުވަތަްމަޖިލީހުގްރައީސްގްއިޒުނައާއކުގައވ‪ް ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .165‬ކޮމިޓީްއަށްްްހާޒިރުވުމަށްްްނުވަތަްްލިޔުމއްްްހުށަހޅުމަށްްްއންގޭްްްފަރާތަކަށްްްއަންނަނިވިްް‬ ‫ށްް‬
‫ކޮމިޓީއަ ް‬
‫ތަް‬
‫ށްްނުވަ ް‬
‫ހާޒިރުވުމަ ް‬
‫ޤތައްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬
‫ޙައް ު‬
‫ންް‬
‫ލިޔކިޔު ް‬
‫ކޮމިޓީއަށްްްހާޒިރުކުރވޭްްްމީހަކުްްްއދިއްޖކަމަށްވާނަމަްްކޮމިޓީގްްްގަވާއިދުތައްް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ގޭް‬
‫ށްްއން ް‬
‫ހުށަހޅުމަ ް‬
‫އް ް‬
‫ުގްޙައްޤުތަ ް‬
‫ފަރާތ ް‬
‫އޭނާއަށްްދައްކަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ކޮމިޓީއަކަށްްްހާޒިރުކުރވޭްްމީހަކުްްއިސްލާމްދީނުގްްއަސްލަކާްްޚިލާފުނުވާްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގޮތުގމަތިންްްކޮމިޓީގައިްްދއްކިްްްވާހަކައއްގްްސަބަބުންްްއޭނާގްްމައްޗަށްް‬

‫ޤކޮށްްފިޔަވަޅއްްއަޅައިގންނުވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ޤ ު‬
‫ތަޙް ީ‬

‫‪119‬‬
‫(ން) ް މިްްމާއްދާގްްދަށުންްްހާޒިރުވާްްމީހާއަށް‪ ،‬އޭނާގްްވަކީލަކާއކުގައިްހާޒިރުވވިދާނއވ‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އް‬
‫(ރ) ް ކޮމިޓީއަށްްހާޒިރުކުރވޭްމީހަކު ްނުވަތަްމިްމާއްދާގް(ނ)ްގްދަށުންްގނވޭް ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤދަރަށްްްނުވަތަް‬
‫މީހުންގްްވަކީލުންްްޢަމަލުކުރަމުންދާްްގޮތަކުން‪ ،‬މަޖިލީހުގްް ަ‬

‫ޝރަފަށްްްއުނިކަންްްއަންނަފަދަްްކަމއްްްނުވަތަްްސުލޫކީްްމިންގަނޑާްްްޚިލާފުްްޢަމަލއްް‬
‫ަ‬

‫ހިންގައިފިކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އ ްކޮމިޓީއަކުން ްއޭނާ ްނުކުތުމަށް ްއންގުމާއި ްމަޖިލީހުގް‬

‫ޤދަރަށްްްއުނިކަންްްއޭނާްްގނސްފިކަމަށްްްއިޢުލާންކޮށް‪ ،‬އޭނާއާމދުްްފިޔަވަޅުްް‬
‫ަ‬

‫ޞތުްލިބިގންވއވ‪ް.‬‬
‫އޅުމަށްްކޮމިޓީއަށްްފުރު ަ‬
‫ް‬

‫‪ .166‬މިްްގަްވާއިދުގްް‪ްް160‬ވަނަްްމާއްދާގްްދަށުންްްކޮމިޓީއަކުންްްކުރާްްްމަސައްކަތަކާްްގުޅޭގޮތުންް‬ ‫ށްް‬
‫ކޮމިޓީއަ ް‬
‫ުގް‬
‫ހާޒިރުވުމ ް‬
‫ކޮމިޓީއަށްްްހާޒިރުވްްޖަވާބުދާރީވުމަށާއި‪ ،‬ބަޔާނއްްްނުވަތަްްހކިބަސްްްދިނުމަށާއި‪ ،‬ކޮމިޓީއަށްްް‬
‫ށްް‬
‫އަމުރަ ް‬
‫ބޭނުންވާ ްކޮންމ ްލިޔުމއް ްހުށަހޅުމަށް ްކޮމިޓީން ްކުރާ ްއަމުރަކަށް ްނުކިޔަމަންތރިވއްޖނަމަްް‬ ‫ން ް‬
‫ނުކިޔަމަންތރިވު ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގ ް‪ް 99‬ވަނަ ްމާއްދާއާ ްޚިލާފުވި ްކަމަށް ްކަނޑައަޅައި ްއ ްމީހއްގ ްމައްޗަށްްް‬

‫ާ‬

‫އަޅާންފިޔަވަޅއްްކަނޑައޅުމުގްްއިޚްތިޔާރުްމަޖިލީހަށްްލިބިގންވއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ރު ް‬
‫‪ .35‬ޤަރާ ް‬

‫ޤރާރއްް‬
‫‪ .167‬މަޖިްލީހުންް ހަމައކަނިް ކަމަކާް ދޭތރޭގައިްދކޭގޮތްް ހާމަކުރުމަށްޓަކައިް މަޖިލީހަށްް ަ‬ ‫ތް ް‬
‫ުގްބާވަ ް‬
‫ޤަރާރ ް‬

‫ހުށަހޅިދާނއވ‪ ް.‬މީގް އިތުރުންވސް‪ ،‬މަޖިލީހުގް ހިންގުމުގް އުސޫލުތައްް ބަޔާންކުރުމަށާއިް‬

‫ޤރާރއްްހުށަހޅިދާނއވ‪ް ް.‬‬
‫އަދިްއްއުސޫލުތަކަށްްގނވޭްބަދަލުތައްްފާސްކުރުމަށްވސްް ަ‬
‫ް‬

‫ޤރާރުގްމައްޗަށްވސްްހިނގާންއުސޫލަކީްޢާންމުްގޮތއްގައިްބިލުގް‬
‫‪ .168‬މަޖިލީްހުގްތަޅުމުގައިް ަ‬ ‫ލުް‬
‫ުގްއުސޫ ް‬
‫ބިލ ް‬
‫ން ް‬
‫ހިންގު ް‬
‫މައްޗަށްްހިނގާންއުސޫލވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤރާރއްް ހުށަހޅިދާނއވ‪ ް.‬ބިލަކާް އަޅައިްްބަލާއިރުް‬

‫‪ .169‬މަޖިލީްހުގް ކޮންމް މންބަރަކަށްވސްް ަ‬ ‫ރިް‬
‫ލާްހު ް‬
‫އިްބި ް‬
‫ޤަރާރާ ް‬
‫ތު ް‬
‫ތަފާ ް‬
‫ޤރާރއްގައިްމައިގަނޑުް‪ް2‬ތަފާތުްހުރއވ‪ް.‬އއީ‪ް :‬‬
‫ަ‬

‫ޤރާރުގައިްބިލާްޚިލާފަށްްދީބާޖާއއްްއކުލވިގންވުމާއި؛ ް‬
‫ަ‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤކުރުމަށްް އޮންނަް އުސޫލުންް‬

‫ޞދީ ު‬
‫ޤރާރުް ފާސްވުމުންް‪ ،‬ބިލުް ތަ ް‬
‫އް ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤކުރުމަށްްފޮނުވަންްނުޖހުން‪ް ް.‬‬
‫ޞދީ ު‬
‫ތަ ް‬

‫‪120‬‬
 ‫ލަ ް‬
‫‪ .36‬ކުއްލިްމައްސަ ް‬

‫ޞލަޙަތުްހިމނިގންވާްމުހިންމުްކަމއް‪ް،‬ކުއްލިް‬
‫ޤއުމުގްމަ ް‬
‫ރައްޔިތުންގްނުވަތަް ަ‬ ‫‪( .170‬ހ)ް ް‬ ‫ލަ ް‬
‫ލިްމައްސަ ް‬
‫ކުއް ް‬

‫ޞތުް ކޮންމް‬
‫މައްސަލައއްގް ގޮތުގައި‪ް ،‬ޖަލްސާއަކަށްް ހުށަހޅުމުގް ފުރު ަ‬

‫މންބަރަކަށްވސްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގްދަށުންްހުށަހޅޭްކުއްލިްމައްސަލައަކީ‪ް،‬ރައްޔިތުންގްނުވަތަް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލަޙަތަށްްސީދާްއަސަރުކުރާފަދަްބޮޑުކަމއްްކުއްލިއަކަށްްދިމާވުމުން‪ް،‬‬
‫ޤއުމުގްމަ ް‬
‫ަ‬

‫އކަމއްް ސަރުކާރުގް ސަމާލުކަމަށްް ގނައުމަށާއި‪ް ،‬ސަރުކާރުންް އކަމާމދުް‬

‫އަޅާފައިވާްނުވަތަްއަޅާފައިނުވާްފިޔަވަޅަކަށްްފާޑުކިއުމުގްގޮތުން‪ް،‬އަދި‪ް،‬މައްްސަލަް‬

‫ހުށަހޅުމަށްް މިް ގަވާއިދުގައިް އޮންނަް އުސޫލުންް ހުށަހަޅައިފިނަމަ‪ް ،‬އކަމުގް‬

‫މުއާލާތްްކނޑިދާނތީ‪ް،‬ނުވަތަްވަގުތުްފާއިތުވދާނތީ‪ް،‬ހުށަހަޅާްމައްސަލައކވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫އްް‬
‫ކުއްލިްްމައްސަލައއްްްހުށަހޅުމަށްްްބޭނުންވާްްމންބަރަކު‪ ،‬އްްްމައްސަލައ ް‬ ‫‪( .171‬ހ) ްް‬ ‫ލަް‬
‫ލިްމައްސަ ް‬
‫ކުއް ް‬
‫އިް‬
‫ހުށަހޅުމާ ް‬
‫ޞތު‪ ،‬މަޖިލީހުގްްރައީސްްްދިނުމުން‪ ،‬އްްްމައްސަލައއްް‬
‫ހުށަހޅުމުގްްފުރު ަ‬ ‫ން ް‬
‫ބަހުސްކުރު ް‬

‫އަނގަބަހުންްހުށަހަޅާނީއވ‪ް ް.‬‬

‫ކުއްލިްްމައްސަލައއްްްހުށަހޅިއްޖނަމަްްއްްމައްސަލައަކާމދުްްބަހުސްކުރުމަށްްްފނޭތޯް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ް.‬މިގޮތުންްް‬
‫‪ް.‬އްްވޯޓުްްނަގާނީްްބަހުސަކާްްނުލައވ ް‬
‫މަޖިލީހުގައިްްްވޯޓއްްްނަގަންވާނއވ ް‬

‫ނަގާްްވޯޓުގައިްްމަޖިލީހުގްްއަޣްލަބިއްޔަތުްްލިބުނީ‪ ،‬އްްމައްސަލައަކާމދުް‬

‫ބަހުސްކުރުމަށް ްކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އް ްދުވަހުގ ްއޖންޑާގައި ްހިމަނާފައިވާ ްކަންކަމުގް‬

‫ތރއިން‪ްް،‬އާދައިގމަތިންްްހިނގާްްކަންކަންްްފިޔަވައި‪ ،‬ޖަލްސާގްްއޖންޑާް‬

‫ހުއްޓުމަކަށްްގނސް‪ ،‬އްމައްސަލައަކާމދުްބަހުސްްހުޅުވާލާނީއވް‪ް .‬‬

‫(ން) ް މިްމާއްދާގް(ށ)ްގްބޭނުމަށް‪ ،‬މަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްގައިްއާދައިގމަތިންްހިނގާްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ންް‬
‫ޞލަވާތުންްްފށިގންްްމންބަރު ް‬
‫ކަންކަންްްކަމަށްްްބުނފައިްްއވަނީ‪ ،‬ޙަމްދުްް ަ‬

‫ވަޒީރުންނާްްސުވާލުކުރުންްްހިމނޭގޮތުންްްމިްްގަވާއިދުގްް‪ްް40‬ވަނަްްމާއްދާގައިް‬

‫ބަޔާންކުރާްްކަންކަމވ‪ްް.‬އަދިްްޖަލްސާއަކަށްްްއޖންޑާްްކުރވިފައިވާްްމައިގަނޑުް‬

‫ކަންކަންްްކަމަށްްްބުނފައިްްއވަނީ‪ ،‬އާދައިގމަތިންްްހިނގާްްކަންކަމުގްްބޭރުން‪،‬‬

‫މަޖިލީހުގ ްރައީސްގ ްމޭޒުން ްހުށަހަޅާ ްކަންކަމާއި‪ ،‬ސަރުކާރުންނާއި‪ ،‬މަޖިލީހުގައިް‬

‫‪121‬‬
 ‫ހިމނޭްްސިޔާސީްްޕާޓީތަކުންނާއިްްމންބަރުންގްްްފަރާތުންނާއިްްމަޖިލީހުގް‬

‫ކޮމިޓީތަކުންްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުމަށްްއޖންޑާކުރވޭްކަންކަމަށވް‪.‬‬
‫ް‬

‫‪ .172‬ކުއްލިްްްމައްސަލައއްގްްްބަހުސަށްްްްދވޭްްވަގުތު‪ ،‬މަޖިލީހުންްްއހންްްގޮތަކަށްްްކަނޑަނާޅާހާް‬ ‫ިގް‬

‫ލިްމައްސަލައ ް‬
‫ކުއް ް‬

‫ތު ް‬
‫ްގްވަގު ް‬
‫ބަހުސ ް‬
‫ހިނދަކު‪(ްް1 ،‬އކއް)ްްގަޑިއިރަށްވުރްްދިގުވގންްްނުވާނއވ‪ްް.‬މައްސަލަްްހުށަހޅުމަށް‪ ،‬އްް‬

‫މައްސަލަްްހުށަހަޅާްްމންބަރަށްްްްގިނަވގންްްްދވޭނީްްް‪(ްް7‬ހަތއް)ްްމިނޓވ‪ްް.‬އަދިްްއް‬

‫މައްސަލައަކާމދުްވާހަކަދއްކުމަށްްްބޭނުންވާްއހންްކޮންމްމންބަރަކަށްްދވޭނީްގިނަވގންްް‬

‫‪(ް3‬ތިނއް)ްމިނޓވ‪.‬‬
‫ް‬

‫ޖަލްސާއަކަށްް ކުއްލިް މައްސަލައއްް ހުށަހަޅަންް ބޭނުންވާް މންބަރު‪ ،‬އް‬ ‫‪( .173‬ހ) ްް‬ ‫ލަް‬
‫ލިްމައްސަ ް‬
‫ކުއް ް‬

‫ން ް‬
‫ހުށަހޅު ް‬
‫މައްސަލައިގް ނޯޓިސް‪ ،‬އް ޖަލްސާއއްްފށުމުގ ް‪(ް 15‬ފަނަރަ)ް މިނޓުް ކުރިން‪،‬‬

‫މަޖިލީހުގ ްރައީސަށްް ދޭންވާނއވ‪ް.‬އް ނޯޓިހުގައިްއް މައްސަލައިގް ބާވަތާއި‪،‬‬

‫ދާއިރާް ސާފުކޮށް‪ ،‬ކުރުކޮށްް ބަޔާންކުރަންވާނއވ‪ ް.‬އް މައްސަލައިގް މަޢުލޫމާތުް‬

‫އހންް މންބަރުންނަށާއި‪ ،‬އހންް ފަރާތްތަކަށްް ދޭނީް އކަމއްް މަޖިލީހަށްް‬

‫ހުށަހޅުމަށްފަހުގައވ‪ް ް.‬‬

‫ޖަލްސާއއްް ފށުމަށްްް‪(ްް15‬ފަނަރަ)ް މިނޓަށްވާްްފަހުންް ލިބޭް ނޯޓިސް‪ ،‬އއީ‪،‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވިދިގންްއަންނަްދުވަހުްއޮންނަްޖަލްސާއަށްްހުށަހޅުމަށްްދިންްނޯޓިހއްކަމުގައިް‬

‫ބލވޭނއވ‪ ް.‬އަދިް މިް ގަވާއިދުގައިވާް ގޮތުގމަތިންް ކުއްލިް މައްސަލައއްގް‬

‫ނޯޓިސްދޭް ޖަލްސާއއްްއއްވސްް ސަބަބަކާހުރް ނުބޭއްވިއްޖ ްކަމަށްވާނަމަވސް‪،‬‬

‫އްނޯޓިހަކީ‪ ،‬ވިދިގންްއަންނަްޖަލްސާއަށްްދވުނުްނޯޓިހއްްކަމުގައިްބލވޭނއވ‪ް .‬‬

‫ް‬

‫ޤރާރއްްފާސްކުރުމއްްނުވަތަްއނޫންވސްް‬
‫‪ .174‬ކުއްލްިްމައްސަލައއްގައިްވޯޓއްްނގުމއްްނުވަތަް ަ‬ ‫ލިް‬
‫ކުއް ް‬

‫ްގް‬
‫މައްސަލައއ ް‬
‫ނިންމުންތަކއްްނިންމުމއްްނޯންނާނއވ‪ް.‬އްމައްސަލައިގްބަހުސުންްދޭހަވާނީ‪ ،‬މންބަރުންގް‬
‫ޖާ ް‬
‫ނަތީ ް‬
‫ޚިޔާލު‪ ،‬މައްސަލައިގައިްހުރިގޮތވ‪.‬‬
‫ް‬

‫‪ .175‬މައްސަްލައއްްކުއްލިްމައްސަލައަކަށްވާނީްއަންނަނިވިްސިފަތައްްފުރިހަމަވުމުންނވ‪ް ް.‬‬ ‫ލިް‬

‫ކުއް ް‬
‫އިް‬
‫މައްސަލައއްގަ ް‬
‫އްމައްސަލައިގައިްބަޔާންކުރާްކަމއްްދިމާވީްކުއްލިއަކަށްްކަމުގައިވުން؛ްއަދިް ް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ހޭް‬
‫ފުރިހަމަވާންޖ ް‬
‫އް ް‬
‫ސިފަތަ ް‬
‫ޞލަޙަތަށްް ސީދާް އަސަރުކުރާް ކަމަކަށްް އް‬
‫ޤއުމުގް މަ ް‬
‫ރައްޔިތުންގް ނުވަތަް ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬

‫ކަންވުން؛ްއަދިް ް‬

‫‪122‬‬
 ‫(ން) ް އް މައްސަލައަކީ‪ް ،‬އޭގް ޒާތުގައިް‪ް ،‬މަޖިލީހުގްްމަސައްކަތްް އކަހރިކުރުމަށްފަހުް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވާހަކަދައްކަންޖހޭްފަދަްމުހިންމުްކަމަކަށްވުން؛ްއަދިް ް‬

‫(ރ) ް ސީދާގޮތުންްނުވަތަްނުސީދާގޮތުންްނަމަވސްްސަރުކާރުންްއުފުލަންޖހޭްޒިންމާއަކާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގުޅުންހުރިްކަމަކަށްވުން؛ްއަދިް ް‬

‫ޝރީޢަތުގައިްއޮތްްމައްސަލައަކާްގުޅޭްކަމަކަށްްނުވުން؛ްއަދިް ް‬
‫ަ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަނޑައޅިގންްއނގންްއޮތްްވަކިްކަމަކަށްްހުށަހޅޭްކަމއްްކަމުގައިވުން؛ްއަދި ް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤޤަތއްގްމައްޗަށްްބިނާކޮށްްހުށަހޅޭްކަމަކަށްވުން؛ްއަދިް ް‬
‫ޙަ ީ‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުށަހޅިފައިވާް ބިލއްް ނުވަތަް މައްސަލައއްގައިް ހިނގާން ބަހުސާގުޅޭް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޟޢަކަށްްއޮތްްމައްސަލައަކަށްްނުވުން؛ްއަދި ް‬
‫މައު ޫ‬

‫އްދައުރުގައިްމަޖިލީހުގައިްބަހުސްކޮށްފައިވާްމައްސަލައއްްއަލުންްއުފަންކުރުމަށްް‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުށަހޅޭްމައްސަލައަކަށްްނުވުން؛ްއަދިް ް‬

‫ފަހުގްވަގުތއްގައިްމަޖިލީހުގައިްވާހަކަދައްކާންމައްސަލައަކާްގުޅޭގޮތުންްދުރާލާް‬ ‫(މ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އއްޗއްްބުނުމުގްބޭނުމުގައިްހުށަހަޅާްހުށަހޅުމއްްކަމުގައިްނުވުން؛ްއަދިް ް‬

‫އިމްތިޔާޒުގްމައްސަލައއްްހުށަހޅުންްކަމުގައިްނުވުން‪ް ް.‬‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް‬

‫‪ .176‬ކުއްލިްްމައްސަލަްހުށަހޅުމަށްްމިްްގަވާއިދުްހުއްދަނުކުރާްވަގުތުތަކަކީ‪ް :‬‬ ‫ލަް‬

‫ލިްމައްސަ ް‬
‫ކުއް ް‬

‫ތު ް‬
‫ޅޭްވަގު ް‬
‫ހުށަނޭ ް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގް‪ް84‬ވަނަްމާއްދާގައިްބަޔާންކުރާް‬
‫ދިވހިރާއްޖޭގްޖުމްހޫރިއްޔާގް ާ‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬

‫ގޮތުގމަތިންްްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހަށްްްރިޔާސީްްބަޔާންް‬

‫އިއްވާްޖަލްސާްހިނގަމުންދާްވަގުތު‪ް .‬‬

‫ޤމުންްދުރުކުރުމުގްމައްސަލައއްްކުރިއަށްދާްވަގުތު‪ް ް.‬‬
‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާްމަ ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ން) ް ވަޒީރަކާމދުްއިތުބާރުްނތްކަމުގްްވޯޓއްްނގުމުގްމައްސަލަްކުރިއަށްދާްވަގުތު‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ރ) ް ބޭރުގްޢިއްޒަތްތރިއަކުްޖަލްސާގައިްބައިވރިވާްވަގުތު‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަޖޓުްޖަލްސާްހިނގާްވަގުތު‪ް ް.‬‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤރާރއްގް‬
‫ޤމުންްްވަކިކުރުމުގްް ަ‬
‫(ޅ)ް ް މަޖިލީހުގްްރައީސްްްނުވަތަްްނައިބުްްރައީސްްްމަ ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލަްކުރިއަށްދާްވަގުތު‪ް.‬‬
‫ް ް‬

‫‪ .177‬ކުއްލިްް ްމައްސަލައއްް ްހުށަހޅުމަށްް ްމިް ްގަވާއިދުް ްހުއްދަކުރަނީް ްއަންނަނިވިްް‬ ‫ލަް‬

‫ލިްމައްސަ ް‬
‫ކުއް ް‬
‫ުގް‬
‫ހުށަހޅުމ ް‬
‫ޝރުޠުތަކުގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬
‫ަ‬ ‫އް ް‬
‫ޝަރުޠުތަ ް‬

‫‪123‬‬
 ‫ޖަލްސާއަކަށް‪ ،‬އފަދަްއއްްމައްސަލައަށްވުރްގިނަްމައްސަލަްހުށަނޭޅުން‪ް .‬‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬

‫ޝވަރާކުރވޭނީް ްހަމައކަނިްް ްހުށަހޅިފައިވާް‬

‫އފަދަް ްމައްސަލައއްގައިް ްމަ ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލައަށްްކަމުގައިވުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް އއްްްމައްސަލައަށްވުރްްގިނަްްްމައްސަލައިގްްނޯޓިސްްްލިބިފައިވާނަމަ‪ ،‬އް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޖަލްސާއަކަށްްްހުށަހޅޭންްމައްސަލަްްގުރުއަތުންްްނގުމާއި‪ ،‬ދންްްހުރިްްމައްސަލަް‬

‫ފަހުގްޖަލްސާއަކަށްްގންދިއުން‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ނޯޓިސްްްދީގންްްްހުށަހަޅަންޖހޭްްްފަދަްްްމައްސަލައއްްްހިމނިގންވާްްބަހުސަކަށްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުއްލިްމައްސަލައިގްބަހުސްްނުވުން‪.‬‬
‫ް‬

‫‪ .178‬މަޖިލީްހުންްްއހންްްގޮތަކަށްްްކަނޑަނާޅާހާްްހިނދަކު‪ ،‬ކުއްލިްްމައްސަލައއްްްނިންމުމަށްްްމިް‬ ‫ލަް‬

‫ލިްމައްސަ ް‬
‫ކުއް ް‬
‫ޑާް‬
‫ންްއޖން ް‬
‫ނިމުމު ް‬
‫ގަވާއިދުގައި ްބަޔާންކުރާ ްވަގުތު ްހަމަވުމުން‪ ،‬އ ްމައްސަލައިގ ްބަހުސް ްނިމުމަކަށް ްއައިސް‪،‬‬
‫ށްް‬
‫ކުރިއަ ް‬
‫އޖންޑާްްހުއްޓުމަކަށްްްއައިްްހިސާބުން‪ ،‬އްްއޖންޑާްްކުރިއަށްްްްގންދވޭނއވ‪ްް.‬އަދިްްއް‬ ‫ތުް‬
‫އިްވަގު ް‬
‫ގންދިއުމާ ް‬
‫ން ް‬
‫އިތުރުކުރު ް‬
‫ޖަލްސާއަކަށްްްއޖންޑާްްކުރވިފައިވާްްކަންކަމަށް‪ ،‬ކަނޑައަޅާފައިވާްްވަގުތު‪ ،‬އްްޖަލްސާގްް‬

‫ވަގުތަށްްއިތުރުކުރވިދާނއވ‪ް.‬މިގޮތަށްވސްްޖަލްސާއއްގްވަގުތުްއިތުރުކުރވޭނީްގިނަވގންްް‬

‫‪(ް1‬އކއް)ްގަޑިއިރަށވ‪ް ް.‬‬
‫ް‬

‫ލަ ް‬
‫‪ .37‬މައްސަ ް‬
‫ް‬
‫ޞލަޙަތުްހިމނިގންވާްކަމަކާމދުްމަޖިލީހުގައިްް‬
‫ޤއުމުގްމަ ް‬
‫ރައްޔިތުންގްނުވަތަް ަ‬ ‫ް ‪( .179‬ހ) ްް‬ ‫ން‬
‫ލަްހުށަހޅު ް‬
‫މައްސަ ް‬

‫ބަހުސްކުރުމަށްޓަކައި‪ ،‬މައްސަލައއްގްްގޮތުގައިްްއކަންްްމަޖިލީހަށްްްލިޔުމުންް‬

‫ހުށަހޅިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްގޮތުގމަތިންްްހުށަހޅޭްްްމައްސަލައއް‪ް،‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އންމްްއަވަހަށްްްބާއްވާްް‪(ްް3‬ތިނއް)ްްޖަލްސާގްްތރއިންްްޖަލްސާއއްގް‬

‫އޖންޑާގައިް‪ް،‬މަޖިލީހުގްރައީސްްްހިމަނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްގޮތުގމަތިންްހުށަހޅޭްމައްސަލައަކާމދުް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަހުސްކުރުމަށްްްފނޭތޯްްމަޖިލީހުގައިްްވޯޓއްްްނަގަންވާނއވ‪ްް.‬މިގޮތުން‪ ،‬އް‬

‫ްގް‬
‫މައްސަލައަކާް ްމދުް ްބަހުސްކުރވޭނީ‪ ،‬މަޖިލީހަށްް ްހާޒިރުވިްް ްމންބަރުނ ް‬

‫އަޣްލަބިއްޔަތުންްފާސްވއްޖނަމައވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪124‬‬
‫ޝރުޠުތައްް ްފުރިހަމަވފައިވޭތޯް ްމަޖިލީްހުގް ްރައީސްްް‬
‫‪ .180‬މައްސަްލައއްގައިް ްއަންނަނިވިްް ް ަ‬ ‫ލަް‬
‫މައްސަ ް‬
‫ުގް‬
‫ހުށަހޅުމ ް‬
‫ބަލަންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫އް ް‬
‫ޝަރުޠުތަ ް‬

‫މައްސަލަްބިނާވފައިވަނީްމައިގަނޑުްއއްްކަމއްގްމައްޗަށްްކަމުގައިވުން‪ް ް.‬‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލައިގ ްލިޔުމުގައި‪ ،‬އކަށީގންނުވާ ްޢިބާރާތއް ްކަމުގައި ްބލވޭ ްޢިބާރާތއްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިމނިގންްނުވުން‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މައްސަލައއްގަްއި‪ ،‬އިމްތިޔާޒުގްމައްސަލައއްްހިމނިފައިްނުވުން‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ރ) ް މައްސަލައަކީ‪ ،‬އްދައުރުގައިްމަޖިލީހުގައިްބަހުސްކޮށްފައިވާްމައްސަލައއްްްއަލުންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އުފަންކުރުމަށްްހުށަހޅޭްމައްސަލައަކަށްްނުވުން‪ް .‬‬

‫ޝރީޢަތުގައިްއޮތްްްމައްސަލައަކާްގުޅޭްކަމަކަށްްނުވުން‪ް .‬‬
‫މައްސަލައަކީ‪ަ ،‬‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލައަކީ‪ ،‬މަޖިލީހުގްްކޮމިޓީއއްގައިްްދިރާސާކުރވމުންދާްްމައްސަލައަކަށްް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުވުން‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫންއްގްްދަށުންްްހާމަކުރުންްް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީންްްނުވަތަްް ާ‬
‫މައްސަލައިގައިް‪ާ ،‬‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުއްދަނޫންްްކަންކަންްްފަދަްްސިއްރުްްމަޢުލޫމާތުްްހާމަކުރުމަށްްްނުވަތަްްހޯދުމަށްްް‬

‫އދިފައިްނުވުން‪ް ް.‬‬

‫‪ .181‬މައްސަްލައއްގ ްބަހުސަށް ްދވޭ ްވަގުތު‪ ،‬މަޖިލީހުން ްއހން ްގޮތަކަށް ްކަނޑަނާޅާހާ ްހިނދަކު‪ް،‬‬ ‫ިގް‬
‫މައްސަލައ ް‬

‫ތު ް‬
‫ްގްވަގު ް‬
‫ބަހުސ ް‬
‫‪(ް 1‬އކއް) ްގަޑިއިރަށްވުރް ްދިގުވގން ްނުވާނއވ‪ް .‬މައްސަލަްްްހުށަހޅުމަށް‪ ،‬އް ްމައްސަލަްް‬

‫ހުށަހަޅާ ްމންބަރަށް ްގިނަވގންް ްދވޭނީ ް‪(ް 7‬ހަތއް) ްމިނޓވ‪ް .‬އަދި ްއ ްމައްސަލައަކާމދުްް‬

‫ވާހަކަދއްކުމަށްްްބޭނުންވާްްއހންްްކޮންމްްމންބަރަކަށްްްދވޭނީްްްގިނަވގންްް‪(ްް3‬ތިނއް)ް‬

‫މިނޓވ‪ް ް.‬‬
‫ް‬

‫ޒު ް‬
‫‪ .38‬އިމްތިޔާ ް‬

‫ޤނޫނުް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް90‬ވަނަްްމާއްދާއާއިްް ާ‬
‫އިމްތިޔާޒުގްްމައްސަލަތަކަކީްް ާ‬ ‫‪( .182‬ހ) ްް‬ ‫ުގް‬
‫އިމްތިޔާޒ ް‬
‫ލަް‬
‫މައްސަ ް‬
‫ުގް‬
‫ނަންބަރު‪(ްް5/2013ްް:‬ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްއިމްތިޔާޒުތަކާއިްްބާރުތަކ ް‬ ‫ން ް‬
‫މުހިންމުވު ް‬

‫ޤނޫނު)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްއންމހައިްކަންކަމވ‪ް ް.‬‬
‫ާ‬

‫އިމްތިޔާޒުގްްމައްސަލަތަކުގައިްްއންމްްބޮޑުްްއިސްކަމއްްްދޭނީްްމުޅިްްމަޖިލީހުގްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤކަށްްނުވަތަްއިމްތިޔާޒަކަށްްޖުމްލަްގޮތުގައިްއުނިކަންްއަންނަްކަންކަމަށވ‪ް.‬‬
‫ޙައް ަ‬

‫‪125‬‬
‫މަޖިލީހުގްްއިމްތިޔާޒަށްްްއުނިކަންްްއަންނަްްކަންކަމުގްްތރޭގައިްްމަޖިލީހުގްް‬

‫ޞއްޙަކަންް‬
‫ޤދަރާއިްްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާތަކުގްް ަ‬
‫ރައްކާތރިކަމާއިްްމަޖިލީހުގްް ަ‬

‫ހިމނިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤތަކާއިް‬
‫(ން) ް ދވަނައަށް ްއންމ ްބޮޑު ްއިސްކަމއް ްދޭނީ ްމަޖިލީހުގ ްމންބަރުންގ ްޙައް ު‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަބުރަށްް ްއަންނަް ްއުނިކަމަށވ‪ް ް.‬އއީ‪ ،‬އް ްމންބަރއްގްް ްދާއިރާއއްް‬

‫ންް‬
‫ތަމްސީލުކުރުމުގައިްްމންބަރއްގްްްހައިސިއްޔަތުންްްއަދާކުރާްްވާޖިބާްްގުޅޭގޮތު ް‬

‫ޤށްްއުނިކަންްއަންނަްކަންކަމަށވ‪.‬‬
‫މންބަރއްގްއަބުރަށްްނުވަތަްޙައް ަ‬
‫ް‬

‫އްް‬
‫ޤކަށްް ްނުވަތަް ްމަޖިލީހުގް ްއިމްތިޔާޒަކަށްް ްއުނިކަމ ް‬
‫މަޖިލީހުގް ްޙައް ަ‬ ‫ް ‪( .183‬ހ) ްް‬ ‫ން‬
‫ލަްހުށަހޅު ް‬
‫މައްސަ ް‬

‫އަތުވއްޖކަމުގްްމައްސަލައއްްްހުށަހޅުމަށްްްސިޔާސީްްޕާޓީތަކުގްްލީޑަރުންނާއިް‬

‫ސިޔާސީްޕާޓީތަކަށްްނިސްބަތްނުވާްމންބަރުންްއދިއްޖްހިނދއްގައި‪ް،‬މަޖިލީހުގް‬

‫ޖަލްސާއއްގައިްްކުރުމަށްްްކަނޑައަޅާފައިވާްްއހންްްހުރިހާްްކަމަކަށްވުރްްއންމް‬

‫ބޮޑުްއިސްކަމއްްދޭނީްއކަމއްްހުށަހޅުމަށވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގްްމންބަރަކުްްމަޖިލީހުގްްއިމްތިޔާޒަށްްްއުނިކަމއްްްއަތުވއްޖކަމަށްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫މައްސަލައއްްހުށަހަޅަންްބޭނުންވއްޖްކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬މަޖިލީހުންްްވަކިްވަގުތަކަ ް‬

‫ނިންމުމަށް ްކަނޑައަޅާ ްކަންކަމަށާއި ްއަދި ްމަޖިލީހުން ްކުރިއަށް ްއޮތް ް‪(ް 2‬ދޭއް)ް‬

‫ދުވަހަށްްކޮންމހންްނިންމުމަށްްހުރިްމައްސަލަތަކަށްްއުނިކަންްނާންނާންގޮތަށް‪ް،‬‬

‫ޞތުްދވިދާނއވ‪.‬‬
‫އްއިމްތިޔާޒުގްމައްސަލައއްްހުށަހޅުމަށްްފުރު ަ‬
‫ް‬

‫‪ .184‬އިމްތިްޔާޒުގްްމައްސަލައަކާމދުްްބަހުސްކުރުމަށްްްހުޅުވާލވޭްްވަގުތުްްއަންނަނިވިްްމީހުންގްް‬ ‫ން ް‬
‫ތުްބހު ް‬
‫ވަގު ް‬

‫މދުގައިްހަމަހަމައަށްްމަޖިލީހުގްރައީސްްބަހާލައިް‪ ،‬އްމީސްމީހުންނަށްްހަމަހަމަްއުސޫލަކުންް‬

‫ވަގުތުްދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މައްސަލަްހުށަހަޅާްފަރާތަށް‪ް .‬‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސިޔާސީްޕާޓީތަކުގްޕާލިމަންޓަރީްގްރޫޕްގްލީޑަރުްނުވަތަްޕާލިމަންޓަރީްގްރޫޕުންް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަނޑައަޅާްއްޕާޓީގްމންބަރަކަށާއި‪ ،‬ވަކިްޕާޓީއަކަށްްނިސްބަތްނުވާްމންބަރަކަށް‪.‬‬
‫ް‬

‫‪126‬‬
 ‫‪ .185‬މަޖިލީްހުގްްމންބަރަކަށްްްދިމާވާްްްއިމްތިޔާޒުގްްމައްސަލައއްްްހުށަހޅިއްޖްްކަމުގައިވާނަމަ‪،‬‬ ‫ޒު ް‬
‫ތީްއިމްތިޔާ ް‬
‫ޒާ ް‬

‫އކަމަށްވސް‪ ،‬މަޖިލިސްްްވަކިްްްވަގުތަކަށްްްނިންމުމަށްްްކަނޑައަޅާފައިވާްްކަނޑައޅުމަށްް‬

‫އިސްކަންދިނުންްނޫންްއހންްހުރިހާްކަމއްގްމައްޗަށްްއކަމަށްްއިސްކަންދވޭނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫އިމްތިޔާޒުގްްމައްސަލައއްްްހުށަހަޅަންްްބޭނުންވާްްމންބަރު‪ ،‬އްްްމައްސަލައިގް‬ ‫‪( .186‬ހ) ްް‬ ‫ިގް‬

‫މައްސަލައ ް‬

‫ސް ް‬
‫ނޯޓި ް‬
‫ނޯޓިސް‪ ،‬އްްމައްސަލައއްްްހުށަހަޅަންްްބޭނުންވާްްޖަލްސާއއްްްްފށުމުގްް‪ް15‬‬

‫އިް‬
‫(ފަނަރަ)ްމިނޓުްކުރިން‪ ،‬މަޖިލީހުގްރައީސަށްްފޮނުވަންވާނއވ‪ް.‬އްނޯޓިހުގަ ް‬

‫އ ްމައްސަލައިގ ްބާވަތާއި‪ ،‬ދާއިރާ ްސާފުކޮށް‪ ،‬ކުރުކޮށް ްބަޔާންކުރަންވާނއވް‪ް .‬އް‬

‫ނީް‬
‫މައްސަލައިގްްމަޢުލޫމާތު‪ ،‬އހންްްްމންބަރުންނަށާއި‪ ،‬އހންްްފަރާތްތަކަށްްްދޭ ް‬

‫އކަމއްްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުމަށްފަހުގައވ‪ް ް.‬‬

‫އިމްތިޔާޒުގްްމައްސަލައަކީ‪ ،‬އއްވސްްްލިޔުމަކާްްްގުޅޭްްމައްސަލައއްނަމަ‪،‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލައިގްނޯޓިހާއކު‪ ،‬އްލިޔުމއްވސްްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް ޖަލްސާއއްްްފށުމުގްް‪(ްް15‬ފަނަރަ)ްްމިނޓަށްވާްްފަހުންްްލިބޭްްްނޯޓިސް‪ ،‬އއީ‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވިދިގންްއަންނަްދުވަހުްއޮންނަ ްޖަލްސާއަށްްހުށަހޅުމަށްްދިންްނޯޓިހއްކަމުގައިް‬

‫ބލވޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް އިމްތިޔާޒުގްްމައްސަލައއްްްހުށަހޅުމަށްްްމިްްގަވާއިދުްްހުއްދަކުރަނީްްއަންނަނިވިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝރުޠުތަކުގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬
‫ަ‬

‫‪ ް .1‬ޖަލްސާއަކަށް‪ ،‬އފަދަްއއްްމައްސަލައަށްވުރްގިނަްމައްސަލަްހުށަނޭޅުންް‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬ވޭތުވދިޔަްް‪(ްް7‬ހަތއް)ްްދުވަހުގްްތރޭގައިްްހިނގާފައިވާްްކަމަކާގުޅޭް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލައަކަށްވުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .3‬މަޖިލީހުގްނުވަތަްމންބަރުންގްއިމްތިޔާޒާގުޅޭްމައްސަލައަކަށްވުން‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މި ްމާއްދާގ ް(ހ) ްގ ްދަށުން ްއިމްތިޔާޒުގ ްމައްސަލައއް ްހުށަހޅުމަށް ްބޭނުންވާް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞތު‪ ،‬މަޖިލީހުގްްރައީސްްް‬
‫މންބަރަކަށްްްއްްމައްސަލައއްްްްހުށަހޅުމުގްްފުރު ަ‬

‫ޞްއަނގަބަހުންްހުށަހަޅާނީއވް‪ް ް.‬‬
‫ދިނުމުން‪ ،‬އްމައްސަލައިގްޚުލާ ާ‬

‫ޝރުޠުތައްްްފުރިހަމަނުވާް‬
‫އްްމައްސަލައަކީ‪ ،‬މިްްމާއްދާގައިްްބަޔާންކުރާްް ަ‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލައއްްްކަމުގައިްްްމަޖިލީހުގްްރައީސަށްްްފނިއްޖނަމަ‪ ،‬އްްްމައްސަލައއްް‬

‫ހުށަހޅުމަށްްދިންްނޯޓިސްްއިއްވައި‪ ،‬އްމައްސަލައއްްމަޖިލީހަށްްހުށަނާޅާނކަން‪،‬‬

‫‪127‬‬
‫ޝރުޠުްްފުރިހަމަނުވާް‬
‫ނުވަތަްްއްްމައްސަލައަކީ‪ ،‬މިްްގަވާއިދުގައިްްބަޔާންކުރާްް ަ‬

‫މައްސަލައއްކަންްހާމަކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫އިމްތިޔާޒުގްމައްސަލައއްްހުށަހޅިއްޖނަމަްއްމައްސަލައަކާމދުްބަހުސްކުރުމަށްް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފނޭތޯ ްމަޖިލީހުގައި ްވޯޓއް ްނަގަންވާނއވ‪ް .‬މިގޮތުން ްނަގާ ްވޯޓުގައި ްމަޖިލީހުގް‬

‫އަޣްލަބިއްޔަތުްްލިބުނީ‪ ،‬އްްްމައްސަލައަކާމދުްްބަހުސްކުރުމަށްްްކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އް‬

‫މައްސަލައއްްްކުރިއަށްގންދަންވާނއވ‪ްް.‬އްްމައްސަލައަކާމދުްްބަހުސްކުރުމަށްްް‬

‫މަޖިލީހުގްްއަޣްލަބިއްޔަތުްްނުލިބިއްޖކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އކަންްްމަޖިލީހުގްްރައީސްް‬

‫އިޢުލާންކުރުމުންް‪ ،‬އްމައްސަލަްއހާހިސާބުންްނިމުނީއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްްދަށުންްްއިމްތިޔާޒުގްްމައްސަލައއްްްހުށަހޅުމަށްްްމަޖިލީހުގް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަޣްލަބިއްޔަތުްލިބިއްޖނަމަ‪ ،‬އްމައްސަލައަކާމދުްބަހުސްކޮށް‪ ،‬މަޖިލީހަށްްފންނަް‬

‫ގޮތއްްނިންމަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ން ް‬
‫‪ .39‬ވޯޓުްނގު ް‬

‫މަޖިލީހުގ ްކޮންމ ްޖަލްސާއއް ްހިނގަމުންދާއިރުް‪ ،‬މަޖިލީހަށް ްހާޒިރުވ ްމަޖިލީހުގް‬ ‫‪( .187‬ހ)ް ް‬ ‫ން ް‬
‫ވޯޓުދިނު ް‬

‫ޖަލްސާއއްގައިްްވޯޓަށްްްއަހާްްކޮންމްްމައްސަލައއްގައިްްމންބަރުންްްވޯޓުދޭނީ‪،‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގް‪ް87‬ވަނަްމާއްދާގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްގޮތުގމަތިންނވ‪ް .‬‬
‫ާ‬

‫އއްވސްްްމންބަރަކުްްދޭންޖހޭްްވޯޓުްްއހންްްމންބަރަކުްްްމދުވރިކޮށއްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުދވޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް އއްވސްްްމންބަރަކަށްްްއހންްްްމންބަރަކުްްމަޖިލީހަށްްްހާޒިރުވއްޖކަމަށްވސްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފާހަގަކޮށއްްނުދވޭނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .188‬މަޖިލީްހުގައިްްވޯޓަށްްްއަހަންޖހޭްްްމައްސަލަތަކުގައިްްވޯޓަށްްްއަހާނީްްއްްމައްސަލައަކަށްް‬ ‫ށްް‬
‫މައްސަލައަކަ ް‬

‫ތް ް‬
‫ށްްއަހާނގޮ ް‬
‫ވޯޓަ ް‬
‫ކަނޑައޅިފައިވާްވަގުތުްހަމަވުމުންްނުވަތަްއްމައްސަލައއްގްބަހުސްްނިމުމުންނވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .189‬މައްްސަލައަކާ ްގުޅިގން ްވޯޓު ްނަގާ ްވަގުތަކީ ްވަކި ްވަގުތއް ްކަމުގައި ްމަޖިލީހުގ ްރައީސަށްް‬ ‫ތު ް‬
‫ގާްވަގު ް‬
‫ޓުްނަ ް‬
‫ވޯ ް‬

‫ކަނޑައޅިދާނއވ‪ްް.‬އގޮތަށް‪ ،‬ވަގުތއްްްކަނޑައަޅަންވާނީ‪ ،‬ހުށަހޅިފައިވާްްމައްސަލައިގްް‬

‫ބާވަތަށާއި‪ ،‬ވާހަކަދައްކަންްްއދިފައިވާްްމންބަރުންގްްޢަދަދަށްްްބަލައި‪ ،‬އްްމައްސަލައާމދުްް‬

‫ޞތުްމންބަރުންނަށްްދިނުމަށްްފަހުގައވ‪ް.‬‬
‫އކަށީގންވާްގޮތއްގައިްބަހުސްކުރުމުގްފުރު ަ‬

‫‪128‬‬
 ‫ް‬

‫‪ .190‬މަޖިލީްހުގްްޖަލްސާއއްގައިްްމައްސަލައއްގައިްްވޯޓުްްނގުމުގައި‪ ،‬މިްްގަވާއިދުގްް‪ްް53‬ވަނަްް‬ ‫ން ް‬

‫ރަނގަބީލުޖހު ް‬

‫މާއްދާގް(ހ)ްގް(‪ް)4‬ވަނަްނަންބަރުގައިވާްގޮތުގމަތިންްރަނގަބީލއްްޖަހަންވާނއވ‪ް.‬އް‬

‫ރަނގަބީލުްްޖަހާނީްްްމައްސަލައަކާްްްގުޅިގން‪ ،‬ކުރިއަށްްްއޮތްްް‪(ްް5‬ފަހއް)ްްމިނޓއްހާއިރުގްް‬

‫ޤބޫލުކުރވޭްްހިނދު‪ ،‬އްްޖަލްސާއަށްް‬
‫ތރޭގައިްްވޯޓއްްްނަގަންޖހޭނކަމަށްްްމަޖިލީހުގްްރައީސަށްްް ަ‬

‫މަޖިލީހުގްްމންބަރުންްްވަދްްގޮނޑިތަކުގައިްްއިށީނުމަށްްްވަގުތުދިނުމުގްްގޮތުން‪ ،‬މަޖިލީހުގްް‬

‫ޖަލްސާއަށްްހުއްޓުމއްްނުވަތަްމަޑުޖހުމއްްނާންނާންގޮތުގމަތިންނވ‪ް.‬ރަނގަބީލުްޖަހާތާް‬

‫‪(ްް5‬ފަހއް)ްްމިނޓުްްފަހުންްްވޯޓަށްްްއހުމަށްްްހުށަހަޅާްްމައްސަލަްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްް‬

‫ބަޔާންކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .191‬މަޖިލީްހުގްޖަލްސާއއްގައިްނަގާްކޮންމްވޯޓަކާގުޅޭްމަޢުލޫމާތު‪ ،‬އްްވޯޓުްނަގާްޖަލްސާއއްގް‬ ‫ޖާް‬

‫ުގްނަތީ ް‬
‫ވޯޓ ް‬

‫އިް‬
‫ޔައުމިއްޔާގަ ް‬
‫ޔައުމިއްޔާގައިްްްހިމަނަންވާނއވ‪ްް.‬އގޮތުން‪ ،‬މަޢުލޫމާތުްްހިމނުމުގައި‪ ،‬މިްްގަވާއިދުގްް‪ް198‬‬
‫ން ް‬
‫ހިމނު ް‬
‫ވަނަްްމާއްދާގްް(ށ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްމަޢުލޫމާތުތައްްްހިމަނަންވާނއވ‪ްް.‬އއްކޮޅަށްް‬

‫ވޯޓުދިންްްމންބަރުންނާއިްްދކޮޅަށްްްވޯޓުދިންްްމންބަރުންނާއިްްވަކިގޮތަކަށްްްވޯޓުދޭންް‬

‫ބޭނުންނުވާކަމަށްް ްވޯޓުދިންް ްމންބަރުންގް ްނަންތައްް ްއްް ްދުވަހުގް ްޔައުމިއްޔާގައިްް‬

‫ހިމަނަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ށްްްބޭނުންވާކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އްް‬
‫‪ .192‬މަޖިލީްހުގްްރައީސް‪ ،‬އއްވސްްްްކަމަކަށްްްވޯޓަށްްްއހުމަ ް‬ ‫ށްް‬
‫ޓުްނގުމަ ް‬
‫ވޯ ް‬

‫ތް ް‬
‫ފަށާނގޮ ް‬
‫މައްސަލައއްްްހުށަހަޅާނީއވ‪ްް.‬ވަކިކަމަކާްްގުޅޭގޮތުންްްވޯޓަށްްްއަހާނަމަ‪ ،‬އކަމއްްްސާފުކޮށްް‬

‫މންބަރުންނަށްްއނގޭނގޮތަށްްބަޔާންކުރުމަށްފަހުގައވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މްް‬
‫މަޖިލީހުގައިް ްވޯޓުް ްނަގާނީްް ްއިލކްޓްރޯނިކްް ްވޯޓިންގްް ްސިސްޓަ ް‬ ‫‪( .193‬ހ) ްް‬ ‫އިް‬
‫ޓުްނގުމުގަ ް‬
‫ވޯ ް‬

‫ާން ް‬
‫ޢަމަލުކުރ ް‬
‫ބޭނުންކޮށްގންނވ‪ް.‬ވޯޓުލާނީްފންނަްކަމަށްްނުވަތަްނުފންނަްކަމަށވ‪ް.‬ނުވަތަް‬
‫ލު ް‬
‫އުސޫ ް‬
‫ވަކިކޮޅަކަށްްވޯޓުދޭންްބޭނުންނުވާކަމަށވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްއިލކްޓްރޯނިކްްްވޯޓިންގްްސިސްޓަމްްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މދުވރިކޮށްްްނަގާްްވޯޓުްްނގުމުގައި‪ ،‬ވޯޓުގައިްްބައިވރިވިްްމންބަރުން‪ްް،‬އް‬

‫މންބަރަކުްްވޯޓުދިނީްްމައްސަލައއްްްފާސްކުރުމަށްްްފންނަްްކަމަށްްްްކަމުގައިކަން‪،‬‬

‫ށްް‬
‫ނުވަތަްްނުފންނަްްކަމަށްްްކަމުގައިކަން‪ ،‬ނުވަތަްްއްްމންބަރަކުްްވަކިްްގޮތަކަ ް‬

‫‪129‬‬
‫ވޯޓުދޭންްބޭނުންނުވާކަންް‪ ،‬މންބަރުންނަށްްސްކްރީނަކުންްފންނަންްްހުންނާންގޮތްް‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސްްހަމަޖައްސަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް ކަނޑައޅިގންްްފާޅުގައިްްއނގންްްއޮތްްްމައްސަލައއްްްދިމާވއްޖްްޙާލަތއްގައިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މނުވީ‪ ،‬މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްއިލކްޓްރޯނިކްްވޯޓިންގްސިސްޓަމްްް‬

‫މދުވރިކޮށްްނަގާްވޯޓަކާމދުްއިތުރުްސުވާލއްްނުކުރވޭނއވ‪ް.‬އފަދަްޙާލަތއްް‬

‫ދިމާވއްޖނަމަ‪ ،‬ދންްްްއްްމައްސަލައިގައިްްވޯޓުްްްނަގާނީ‪ ،‬ވަކިވަކިްްމންބަރުންނާް‬

‫ސުވާލުކޮށްގންނވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މިްްމާއްދާގައިްްއގޮތަށްްްބަޔާންކޮށްފައިްްވީނަމަވސް‪ ،‬އިލކްޓްރޯނިކްްްވޯޓިންގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ސިސްޓަމަށްްްދިމާވާްްމައްސަލައަކާްްގުޅިގންްްްވޯޓުދިނުމަށްްްއްްސިސްޓަމްގް‬

‫ބޭނުންކުރވން ްނތް ްވަގުތއްގައި ްވޯޓު ްނަގަން ްޖހިއްޖނަމަ ްވޯޓުދޭނީ ްވަކިވަކިް‬

‫މންބަރުންނާްސުވާލުކޮށްގންނވް‪.‬‬
‫ް‬

‫ވަކިވަކިންްމންބަރުންނާްސުވާލުކޮށްގންްވޯޓުްނގުމަށްްހުށަހޅިްތާއީދުްލިބިގންް‬ ‫‪( .194‬ހ)ް ް‬ ‫ންް‬

‫ވަކިވަކި ް‬

‫ޓުް‬
‫ންްވޯ ް‬
‫ސުވާލުކޮށްގ ް‬
‫އގޮތަށްްފާސްވާްްމައްސަލަތަކުގައާއި‪ ،‬މިްްގަވާއިދުގްްދަށުންްވަކިވަކިްމންބަރުންނާްް‬
‫ން ް‬
‫ނގު ް‬
‫ސުވާލުކޮށްގންކަމުގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްޙާލަތުގައި‪ ،‬ނަގަންޖހޭްްްވޯޓުްްނަގާނީ‪،‬‬

‫ކޮންމް ްމންބަރަކާް ްސުވާލުކޮށްގން‪ ،‬އޭނާް ްވޯޓުދޭންް ްބޭނުންވާް ްގޮތއްް‬

‫އޮޅުންފިލުވަމުންނވ‪ް ް.‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްވޯޓުްްނގުމުގައި‪ ،‬ކޮންމްްމންބަރއްގް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނަންްްއިއްވުމުން‪ ،‬އްްްމންބަރަކުްްތދުވް‪ ،‬އޭނާއަށްްްފންނަްްއަންނަނިވިް‬

‫ގޮތްތަކުންކުރްގޮތއްްހާމަކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬ފންނަނަމަ‪"ް ،‬ފނޭް"‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬ނުފންނަނަމަ‪"ް ،‬ނުފނޭ"‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬ވަކިގޮތަކަށްްވޯޓުދޭންްބޭނުންނުވާނަމަ‪" ،‬ވޯޓުްނުދން"‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ން) ް މިގޮތަށްްނަގާްވޯޓއްގްނަތީޖާއާމދުްއިތުރުްސުވާލއްްނުކުރވޭނއވ‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސްްނުވަތަްމަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްގްރިޔާސަތުްބަލަހައްޓާްމީހަކުް‬ ‫‪( .195‬ހ) ްް‬ ‫ސްް‬

‫ުގްރައީ ް‬
‫މަޖިލީހ ް‬
‫އިް‬
‫ވޯޓުގަ ް‬
‫މަޖިލީހުންްނިންމާްނިންމުންތަކުގައިްވޯޓުދީގނއްްނުވާނއވ‪ް.‬އހންނަމަވސް‪،‬‬ ‫ން ް‬
‫ބައިވރިވު ް‬

‫ކަމަކާމދުްްނަގާްްވޯޓުގްްފންނަްްްނުފންނަްްޢަދަދުްްހަމަހަމަވއްޖްްޙާލަތއްގައިް‬

‫‪130‬‬
 ‫މަޖިލީހުގްރައީސްްނުވަތަްރިޔާސަތުްބަލަހައްޓާްމީހަކުްއޭނާއަށްްްފންނަްކޮޅަކަށްް‬

‫ވޯޓުދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގް⅔ (ތިންބައިކުޅަްދބައި)ްވޯޓުންްނުވަތަް‪(ް3⁄4‬ހަތަރުބައިކުޅަްތިންބައި)ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގްްވޯޓުންްްނިންމަންޖހޭކަމއްް ނިންމުމުގައި‪ް ،‬މަޖިލީހުގް ރައީސަށްް ނުވަތަް‬

‫ރިޔާސަތުްބަލަހައްޓާްމީހަކަށްްވޯޓުދވިދާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގައިްސިއްރުްވޯޓުްްނގުންްލާޒިމުކުރާްޙާލަތްތައްްފިޔަވައިްއހންް‬
‫ާ‬ ‫‪( .196‬ހ) ްް‬ ‫ޓުް ް‬
‫ރުްވޯ ް‬
‫ސިއް ް‬

‫ން ް‬
‫ނގު ް‬
‫ޙާލަތްތަކުގައިްނަގާނީްޢާންމުކޮށްްހުޅުވާލވިފައިވާްވޯޓކވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގައިްްސިއްރުްްވޯޓުްްނަގަންޖހޭްްޙާލަތްތަކުގައިްްސިއްރުްްްވޯޓުްްގުނާނީް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުންްްއިންތިޚާބުކުރާްް‪(ްް5‬ފަހއް)ްްމންބަރުންގްްކޮމިޓީއަކުންނވ‪ްް.‬ވޯޓުގްް‬

‫ނަތީޖާްއިއްވާނީްމަޖިލީހުގްރައީސވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .197‬މައްސަްލައއްގް ބަހުސްގް ވަގުތުް ނިމި‪ް،‬އް މައްސަލައަކަށްް ވޯޓުްނގުމާްދމދު‪ް،‬ނުވަތަް‬ ‫ށްް‬

‫ޓުްނގުމަ ް‬
‫ވޯ ް‬

‫ން ް‬
‫ދަތިނުކުރު ް‬
‫ވޯޓުލާންްފށީއްސުރް ވޯޓުގް ނަތީޖާް އިއްވުމާދމދު‪ް،‬މންބަރަކުް ވަކިް ގޮތަކަށްް ވޯޓުލުމަށްް‬

‫ނުވަތަް ވޯޓުް ނުލުމަށްް ބާރުއޅުންް ކަމުގައި‪ް،‬ނުވަތަް ވޯޓުލުމުގައިްމންބަރަކަށްް ލިބިގންވާް‬

‫ޤކަށްްހުރަސްއަޅަނީް ކަމުގައި‪ް،‬ނުވަތަްވޯޓުްނގުމަށްްރިޔާސަތަށްްދަތިކުރަނީކަމުގައި‪ް،‬‬
‫ޙައް ަ‬

‫ނުވަތަްވޯޓުްނގުންްލަސްކުރުވަންްމަސައްކަތްްކުރަނީކަމުގައިްބލވިދާންކަމއްްއއްވސްް‬

‫މންބަރަކުްކޮށްގންްނުވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ވޯޓުްްނަގާްްކޮންމްްްމައްސަލައަކާމދުްްވޯޓުްްނަގާްްްނިމުމުންް‪ ،‬ވޯޓުގްްނަތީޖާްްމަޖިލީހުގްް‬ ‫‪( .198‬ހ) ްް‬ ‫ޖާް‬

‫ުގްނަތީ ް‬
‫ވޯޓ ް‬

‫ން ް‬
‫އިއްވު ް‬
‫ރައީސްްއިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ވޯޓުގްނަތީޖާްއިޢުލާންކުރާއިރު‪ް،‬އަންނަނިވިްމަޢުލޫމާތުްއިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ް .‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .1‬މަޖިލީހުގްޖުމްލަްމންބަރުންގްޢަދަދު؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬ހާޒިރުވތިބިްމންބަރުންގްޢަދަދުް؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬ފންނަކަމަށްްވޯޓުދިންްމންބަރުންގްޢަދަދު؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .4‬ނުފންނަކަމަށްްވޯޓުދިންްމންބަރުންގްޢަދަދު؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .5‬ވަކިގޮތަކަށްްވޯޓުދޭންްބޭނުންނުވާކަމަށްްވޯޓުދިންްމންބަރުންގްޢަދަދު؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .6‬ވޯޓުގައިްބައިވރިވިްމންބަރުންގްޢަދަދު؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪131‬‬
 ‫‪ ް .7‬ފާސްވުމަށްްބޭނުންވާްޢަދަދު؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .8‬ވޯޓުގްނަތީޖާ‪ް .‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫(ން) ް މިްްމާއްދާގްް(ށ)ްްގްްް(‪ްް)6‬ވަނަްްނަންބަރުގްްްދަށުންްްވޯޓުގައިްްބައިވރިވިްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުންގް ްޢަދަދުް ްކަނޑައޅުމުގައިް ްބަލާނީް ްފންނަކަމަށްް ްވޯޓުދިންް‬

‫ންް‬
‫މންބަރުންނާއި ްނުފންނަކަމަށް ްވޯޓުދިން ްމންބަރުންނާއި ްވަކިގޮތަކަށް ްވޯޓުދޭ ް‬

‫ބޭނުންނުވާކަމަށްްވޯޓުދިންްމންބަރުންގްޖުމްލަްޢަދަދވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .199‬މަޖިލީްހުގްްނައިބުްްރައީސްްްރިޔާސަތުްްބަލަހައްޓަމުންގންދާްްޖަލްސާއއްގައިްްއޭނާވސްްް‬ ‫ސްް‬
‫ބުްރައީ ް‬
‫ނައި ް‬

‫ން ް‬
‫ވޯޓުދިނު ް‬
‫ވޯޓުދޭނީ‪ ،‬މަޖިލީހުގްރައީސްްވޯޓުދިނުމަށްްހުއްދަކުރާްޙާލަތުގައިްްއކަންޏވ‪ް ް.‬‬

‫ން ް‬
‫‪ .40‬ރުހުންދިނު ް‬

‫ޤނޫނއްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާނަމަ‪ ،‬ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުންްް‬
‫‪ .200‬ވަކިްގޮތަކަށްްްޢަމަލުކުރުމަށްްް ާ‬ ‫ން ް‬
‫ރުހުންދިނު ް‬

‫ޝވަރާދޭންޖހޭްކަންކަމުގައިްް‬
‫ރުހުންދޭންޖހޭްކަންކަމުގައާއި‪ް،‬ލަފާދޭންޖހޭްކަންކަމުގައާއި‪ ،‬މަ ް‬

‫ޢަމަލުކުރާނީްއަންނަނިވިްގޮތުގމަތިންނވ‪ް.‬‬

‫ޝވަރާއަށް‪ ،‬ނުވަތަްްލަފައަށްް‬
‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްރުހުމަށް‪ ،‬ނުވަތަްްމަ ް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބޭނުންވާކަމއްްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާްލިޔުމުންްމަޖިލީހަށްްހުށަހަޅާނީއވ‪ް.‬‬

‫ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހަށްްއްލިޔުންްލިބުމުން‪ ،‬ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގައިްއކަމއްްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިޢުލާންކުރުމަށްފަހު‪ ،‬ރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހުގ ްދާއިމީްްކޮމިޓީތަކުގ ްތރއިންްްއް‬

‫މައްސަލައަކާގުޅޭްދާއިމީްކޮމިޓީއަށްްއްމައްސަލައއްްފޮނުވާނީއވ‪.‬‬

‫(ން) ް ރުހުންްްހޯދުމަށްްްއދޭކަމަކީ‪ ،‬އއްްްކޮމިޓީއަށްވުރްްގިނަްްކޮމިޓީއާްްގުޅޭކަމަކަށްވާނަމަ‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އް‬
‫އއް ްކޮމިޓީން ްއ ްމައްސަލަ ްބަލައި ްނިމުމުން‪ ،‬އކަމާގުޅޭ ްއހންް ްކޮމިޓީއަށް‪ް ،‬‬

‫ްގް‬
‫މައްސަލަްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްްރައީސަށްްފޮނުވިދާނއވ‪ް.‬ނުވަތަްރައްޔިތުނ ް‬

‫ޓީް‬
‫މަޖިލީހުގްްރައީސަށްްްފނިއްޖްްހިނދއްގައި‪ ،‬އއްްްކޮމިޓީއަށްވުރްްްގިނަްްކޮމި ް‬

‫ގުޅިގންްއްމައްސަލައިގައިްގޮތއްްނިންމުމަށްވސްްކަނޑައޅިދާނއވ‪ް.‬‬

‫ޝވަރާއަށްްްްއދި‪ ،‬ނުވަތަް‬
‫(ރ) ް ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްރުހުމަށްްްއދި‪ ،‬ނުވަތަްްމަ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ލަފައަށްްްއދިްްފޮނުވާްްކަމަކާްްގުޅޭގޮތުން‪ ،‬ކޮމިޓީއަށްްްއަންނަނިވިްް‪(ްް2‬ދޭއް)ް‬

‫ގޮތުންކުރްގޮތއްްނިންމިދާނއވ‪ް .‬‬

‫‪132‬‬
 ‫‪ ް .1‬ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުންްރުހުންދިނުންްފންނަކަމަށް‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުންްރުހުންދިނުންްނުފންނަކަމަށް‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްކޮމިޓީގްްމަސައްކަތްްނިމުމުން‪ ،‬އްކޮމިޓީންްތައްޔާރުކުރާް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރިޕޯޓަކާއކު‪ ،‬އްްމައްސަލަްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްރައީސަށްްްލިބުމުން‪ ،‬އް‬

‫މައްސަލަްއޖންޑާކުރވންްްއޮތްްއންމްއަވަސް ްޖަލްސާއއްގ ްއޖންޑާގައި ްއްް‬

‫މައްސަލައއްްހިމަނަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ބ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްރިޕޯޓާމދުްްބަހުސްކުރުމަށްްމަޖިލީހުގައިް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫ތަމްސީލުކުރާްްކޮންމްްްސިޔާސީްްްޕާޓީއއްގްްއއްްްްމންބަރަކަށާއިްްސިޔާސީްްޕާޓީތަކަ ް‬

‫އްް‬
‫ނިސްބަތްނުވާ ްއއް ްމންބަރަކަށްް ްޖުމްލަ ް‪(ް 30‬ތިރީސް) ްމިނޓުްގ ްފުރުޞަތ ް‬

‫ދޭންވާނއވ‪ް .‬އަދި ްއއަށްފަހު‪ް ،‬އ ްމައްސަލައަކާ ްބހޭގޮތުން ްގޮތއް ްނިންމުމަށްް‬

‫ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގައިްވޯޓަކަށްްއަހަންވާނއވ‪ް.‬‬

‫ޤނޫނއްގައިްްވަކިގޮތަކަށްްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާނަމަ‪،‬‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގައިްްނުވަތަްް ާ‬
‫ާ‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްކޮމިޓީންްްހުށަހަޅާފައިވާްްގޮތްްްފާސްވއްޖކަމަށްވާނީް‬

‫ރައްޔިތުންގް ްމަޖިލީހަށްް ްހާޒިރުވް ްވޯޓުގައިް ްބައިވރިވިްް ްމންބަރުންގްް‬

‫އަޣްލަބިއްޔަތުންްއކަމއްްފާސްވުމުންނވ‪ް.‬‬

‫ށްް‬
‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުންްްރުހުންދިނުންްްފންނަކަމަށްްްނުވަތަްްްނުފންނަކަމަ ް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަޔާންކޮށްްްލިޔފައިވާްްކޮމިޓީގްްރިޕޯޓަކާްްބހޭގޮތުންްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގައިް‬

‫ވޯޓއް ްނަގަންވާނީ‪ް ،‬އ ްރިޕޯޓު ްމަޖިލީހުގ ްމންބަރުންނަށް ްފޮނުވުމަށްފަހު‪ ،‬ސާފުް‬

‫‪(ް3‬ތިނއް)ްދުވަހުގްމުއްދަތުްދިނުމަށްފަހުގައވ‪ް.‬‬

‫ޤމުތަކަށްް ޢައްޔަންކުރވޭް ފަރާތްތަކަށް ްރުހުންދިނުމުގައި‪ް،‬‬

‫ދައުލަތުގްއކިއކިް މަ ާ‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމަކާގުޅޭްމަޢުލޫމާތުް‬
‫ޤބިލުކަންްނުވަތަްނޫންކަން‪ް،‬އްމަ ާ‬
‫ޤމަކަށްްއްމީހަކުް ާ‬
‫އްމަ ާ‬

‫އްމީހަކަށްްލިބިގންވާކަންްނުވަތަްނޫންކަން‪ް،‬އްދާއިރާއާްގުޅޭގޮތުންްއއްވސްް‬

‫ތަޖުރިބާއއްްހުރިކަންްނުވަތަްނޫންކަން‪ް،‬އްދާއިރާްކުރިއރުވުމަށްްއޭނާގްއޮތްް‬

‫އޭނާއާް‬ ‫މަރުޙަލާގައިް‬ ‫ކޮމިޓީގް‬ ‫ބހޭގޮތުންް‬ ‫ޞއްވުރާް‬

‫ތަ ަ‬ ‫ޢާންމުް‬

‫ސުވާލުކުރވިދާނއވ‪ް.‬އއީ‪ް،‬ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްގަވާއިދުގައިވާްގޮތުގމަތިންް‬

‫ކޮމިޓީންްކަނޑައަޅާްއުސޫލުތަކއްގމަތިންްއްމީހއްގްޒާތީްމަޢުލޫމާތާއިްޢިލްމީް‬

‫މަޢުލޫމާތާއިްފަންނީްމަޢުލޫމާތުްހޯދުމުގްއިތުރުންނވ‪ް.‬‬

‫‪133‬‬
 ‫ޤމުތަކަށްްމީހުންްޢައްޔަންކުރުމުގައިް‬
‫ޤއްލުްމަ ާ‬
‫‪ .201‬މިނިްވަންްމުއައްސަސާތަކާއިްމިނިވަންްމުސްތަ ި‬ ‫މިނިވަންް‬
‫މުއައްސަސާތަކާއިް‬
‫ނުވަތަް މަޖިލީހުންްްރުހުންދިނުމުގައިް ކޮމިޓީް މަރުޙަލާގައިް ޢަމަލުކުރާނީް އަންނަނިވިް‬
‫މިނިވަންް‬
‫ގޮތުގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬ ‫މުސްތަޤިއްލުް‬

‫މިް ގަވާއިދުގައިވާް ގޮތުގމަތިންް ކޮމިޓީއަށްް އފަދަް މައްސަލައއްް ލިބުމުން‪ް،‬‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ށްްމީހުންް‬
‫މަޤާމުތަކަ ް‬
‫ޢައްޔަންކުރުމުގައިް‬
‫ޤމުގް‬
‫ޤނޫނއްގައިް ނުވަތަް މިް ގަވާއިދުގައިް އް މަ ާ‬
‫ޤނޫނުއަސާސީް ނުވަތަް ާ‬
‫ާ‬
‫ޢަމަލުކުރާން‬
‫ޤމަކަށްް ކުރިމަތިލވޭން ޙާލަތުތައްް ބަޔާންކޮށްފައިވާް‬
‫ޝރުޠުތައްް ނުވަތަް އްްމަ ާ‬
‫ަ‬ ‫ލު ް‬
‫އުސޫ ް‬

‫ޤމަށްްކުރިމަތިލާފައިވާްފަރާތްތައްްނުވަތަްނަންްހުށަހަޅާފައިވާް‬
‫މަޤާމއްނަމަ‪ްް،‬އްމަ ާ‬

‫ޝރުޠުތައްް ފުރިހަމަވޭތޯ‪ްް،‬މިް ގަވާއިދުގްް‪ްް136‬ވަނަް‬

‫ޤމުގް ަ‬
‫ފަރާތްތަކުގައިް މަ ާ‬

‫މާއްދާގް ދަށުންް ކޮމިޓީއަށްް ހަމަޖައްސާފައިވާް މުވައްްޒަފުންގް ތރއިންް‬

‫ޤމުގް‬
‫އކުލަވާލވޭް މުވައްޒަފުންގް ޕނަލްއަކުންް ބަލަންވާނއވ‪ ް.‬އއަށްފަހު‪ ް،‬މަ ާ‬

‫ޝރުޠުް ފުރިހަމަވާް ފަރާތްތަކުގް ނަންތައްް ޕނަލްގް ފަރާތުންް ކޮމިޓީގް‬

‫ަ‬

‫ޝރުޠުް ފުރިހަމަނުވާް‬
‫ޤމުގް ަ‬
‫ބައްދަލުވުމއްގައިް ހުށަހަޅަންވާނއވ‪ ް.‬އަދިް މަ ާ‬

‫ޝރުޠުްްފުރިހަމަނުވާް ސަބަބުވސްް އް ބައްދަލުވުމުގައިް ޕނަލްގް‬

‫ފަރާތްތަކާއިް ަ‬

‫ފަރާތުންްކޮމިޓީއަށްްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޝރުޠުް ފުރިހަމަވާކަމަށްް‬
‫ޤމުގް ަ‬
‫މިް މާއްދާގް (ހ)ް ގައިވާް ގޮތުގމަތިންް މަ ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީއަށްް ހުށަހަޅާފައިވާް ފަރާތްތައްް ކޮމިޓީއަށްް ހާޒިރުކޮށްް ކޮމިޓީންް‬

‫އިންޓަވިއުކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޝރުޠުް ފުރިހަމަވާް ކޮންމް‬

‫ަ‬ ‫ޤމުގް‬
‫(ން) ް ކޮމިޓީންް އިންޓަވިއުކުރުމުގައިް މަ ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤބިލުކަންް ނުވަތަް ނޫންކަން‪ ް،‬އް‬

‫ޤމަކަށްް އްްމީހަކުް ާ‬
‫ފަރާތަކަށްވސްް އް މަ ާ‬

‫ޤމަކާގުޅޭްމަޢުލޫމާތުްއްްމީހަކަށްްލިބިގންވާކަންްނުވަތަްނޫންކަން‪ް،‬އްދާއިރާއާް‬
‫މަ ާ‬

‫ގުޅޭގޮތުންް އއްވސްްްތަޖުރިބާއއްް ހުރިކަންް ނުވަތަް ނޫންކަން‪ ް،‬އް ދާއިރާް‬

‫ޞއްވުރާބހޭްްގޮތުންނާއި‪ ް،‬އްްމީހއްގް‬
‫ކުރިއރުވުމަށްް އޭނާގް އޮތްް ޢާންމުް ތަ ަ‬

‫އަމިއްލަްތަޢާރުްފއްްދިނުމަށްްް‪(ްް10‬ދިހައއް)ްމިނޓުގްފުރުޞަތއްްދޭންވާނއވ‪ް .‬‬

‫ޝކުވާއއްް ވޭތޯް‬
‫(ރ) ް ކުރިމަތިލާފައިވާް ފަރާތްތަކާް ގުޅޭގޮތުން ްޢާންމުންގްއއްވސްް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބލުމަށްޓަކައިް ޢާންމުކޮށްް އިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ ް.‬އަދިްއ ްމީހއްގް މަޢުލޫމާތުް‬

‫ކޮމިޓީއަށްްކަށަވަރުކޮށްދވޭންފަރާތއްްނުވަތަްރިފަރަލްއއްގްގޮތުގައިްއްމީހަކުް‬

‫‪134‬‬
‫ޞކުރުމަށްްް‪ް5‬‬
‫ގންނަް ފަރާތަކަށްް އްްމީހަކާް ގުޅޭް މަޢުލޫމާތުް ކޮމިޓީއާްްޙިއް ާ‬

‫(ފަހއް)ްްމިނޓުގް ފުރުޞަތއްް ދޭންވާނއވ‪ ް.‬އަދިް އްްމީހަކާް ދކޮޅަށްް‬

‫ޝކުވާއއްްއއްވސްްފަރާތަކުންްކޮމިޓީއަށްްހުށަހަޅާނަމަ‪ް،‬ކޮމިޓީންްބަލަންޖހޭް‬
‫ަ‬

‫ބލުންތައްްްބލުމަށްފަހުްއްްފަރާތްތަކަށްްނުވަތަްއޭގްްތރއިންްކޮމިޓީންްކަނޑައަޅާް‬

‫ފަރާތަކަށްް ސަބަބުް ބަޔާންކުރުމަށްްް‪(ްް5‬ފަހއް)ްްމިނޓުގް ފުރުޞަތއްް‬

‫ދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޝރުޠުް ފުރިހަމަވާް ފަރާތްތަކާް ސުވާލުކުރުމަށްް ކޮމިޓީގައިް‬

‫ޤމުގް ަ‬
‫އއަށްފަހު‪ ް،‬މަ ާ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝރުޠުް‬
‫ޤމުގް ަ‬
‫ޞތުްހުޅުވާލަންވާނއވ‪ް.‬އގޮތުންްމަ ާ‬
‫ހިމނޭްމންބަރުންނަށްްފުރު ަ‬

‫ފުރިހަމަވާކަމަށްްކޮމިޓީއަށްްނަންްހުށަހަޅާފައިވާްކޮންމްފަރާތަކާްސުވާލުކުރުމަށާއިް‬

‫ޖަވާބުދިނުމުގައިް ކޮންމްްމންބަރަކަށްް ޖުމްލަްް‪(ްް10‬ދިހައއް)ްްމިނޓުގް‬

‫ފުރުޞަތއްްދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިް މާއްދާގް (ބ)ް ގައިް ބަޔާންކޮށްފައިވާް ސުވާލާއިް ޖަވާބުގް ވަގުތުް ނިމުމުންް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝރުޠުް ފުރިހަމަވާކަމަށްް ކޮމިޓީއަށްް ނަންް ހުށަހަޅާފައިވާް ކޮންމް‬

‫ޤމުގް ަ‬
‫މަ ާ‬

‫ޤމަށްް ޢައްޔަންކުރުމާމްދުް ނުވަތަް ރުހުންދިނުމަށްްފންނަކަމާމދުް‬

‫ފަރާތއްްއް މަ ާ‬

‫ކޮމިޓީގް މންބަރުންގް މދުގައިް ވޯޓުް ނަގަންވާނއވ‪ ް.‬މަޖިލީހުގް ތަޅުމަށްް‬

‫ފޮނުވަންް ފާސްވާނީް ކޮމިޓީގްް⅔ްް(ތިންބައިކުޅަް ދބައި)ް ވޯޓުންް ފާސްވާް‬

‫ނަންތަކވ‪ް.‬އަދިްކޮމިޓީްރިޕޯޓުގައިްއކަންްފާހަގަްކުރަންވާނއވ‪ް .‬‬

‫މިްްމާއްދާގް (ޅ)ް ގައިވާް ގޮތުގމަތިންް ވޯޓުް ނަގައިް ނިމުމުންްްކޮމިޓީް ރިޕޯޓުް‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމަށްް މީހަކުް ނުވަތަް މީހުންް ހޮވުމަށްޓަކައިް ކޮމިޓީގް ރިޕޯޓުް‬

‫ތައްޔާރުކޮށްްއް މަ ާ‬

‫މަޖިލީހަށްްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގްދަށުންްބާއްވާްކޮމިޓީގްހުރިހާްބައްދަލުވުމއްްއއްވސްްއުނިއިތުރއްް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގނައުމއްް ނތިް ރޭޑިއޯް މދުވރިކޮށްް ނުވަތަް ޓީވީް މދުވރިކޮށްް ނުވަތަް‬

‫އހނިހންވސްް މީޑިއާގް ވަސީލަތއްް މދުވރިކޮށް‪ްް،‬މިް ގަވާއިދުގްް‪ްް30‬ވަނަް‬

‫މާއްދާގައިވާްގޮތުގމަތިންްވަގުތުންްދުރަށްްފޮނުވަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪135‬‬
 ‫ން ް‬
‫‪ .41‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާްނުވަތަްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްނައިބުްމަޤާމުންްވަކިކުރު ް‬
‫ް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގް ް‪ް ް100‬ވަނަް ްމާއްދާގް ް(ހ)ް ްގައިވާްް ްގޮތުގމަތިންް‬
‫ާ‬ ‫‪( .202‬ހ)ް ް‬ ‫ޔާް‬
‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއް ް‬
‫ތަް‬
‫ނުވަ ް‬
‫ޤމުގައިްހުންނަް‬
‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާްްނުވަތަްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްްނައިބުގްމަ ާ‬ ‫ޔާ‬
‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއް ް‬
‫ންް‬
‫ބުްމަޤާމު ް‬
‫ގްނައި ް‬
‫ް‬
‫ޤމުންް‬
‫މީހަކަށްްއަންނަނިވިްޙާލަތްތަކުންކުރްޙާލަތއްްމދުވރިވއްޖނަމަ‪ ،‬އޭނާްމަ ާ‬
‫ން ް‬
‫ވަކިކުރު ް‬
‫ވަކިކުރވިދާނއވ‪ް ް.‬‬ ‫ް‬

‫އިސްލާމްދީނުގްއަސްލަކާްޚިލާފުވުން‪.‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނަކާްކަނޑައޅިގންްޚިލާފުވުން‪ް.‬‬
‫ޤނޫނުއަސާސީއާްނުވަތަް ާ‬
‫ާ‬ ‫‪.2‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމުގައިްްނުވަތަްްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްް‬
‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްްމަ ާ‬ ‫‪.3‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމުގައިްހުރްކުރުންްްއކަށީގންނުވާފަދަްކަމއްްކުރުން‪ް.‬‬
‫ނައިބުގްމަ ާ‬

‫ޤމުގައިްްނުވަތަްްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްް‬
‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްްމަ ާ‬ ‫‪.4‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤބިލުވުން‪ް.‬‬
‫ނައިބުގްމަސްއޫލިއްޔަތުްއަދާކުރުމުގައިްނާ ާ‬

‫ޤމުންް‬
‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާް ނުވަތަް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގް ނައިބުް މަ ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤރާރއްްހުށަހޅޭނީްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގް‬
‫ދުރުކުރުމަށްްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހަށްް ަ‬

‫މަދުވގންްް⅓ްް(ތިންބައިކުޅަްްއއްބައި)ް ގް މންބަރުންް ސަބަބުް ބަޔާންކޮށްް‬

‫ސޮއިކޮށްފައިވާްލިޔުމަކުންނވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މި ްމާއްދާގ ް(ށ) ްގައިވާ ްގޮތުގމަތިން ްމި ްލިޔުމުގައިވާ ްކަންކަމާމދު ްމަޖިލީހުގްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޖަލްސާއއްގައިްބަހުސްކުރުމަށްފަހުްއއީ‪ ،‬ކުރިއަށްްގންދަންްފންނަްމައްސަލައއްް‬

‫ކަމުގައިްްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާއަށްްްހާޒިރުވްްވޯޓުގައިްްބައިވރިވިްްްމންބަރުންގް‬

‫ޤކޮށްް‬
‫ޤ ު‬
‫އަޣްލަބިއްޔަތުންްްކަނޑައަޅައިފިކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އްްމައްސަލައއްްްްތަޙް ީ‬

‫ބލުމަށްްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްް‪(ްް11‬އގާރަ)ްްމންބަރުންގްްކޮމިޓީއއްް‬

‫ކަނޑައަޅައި‪ ،‬އްްކޮމިޓީއަށްްްފޮނުވަންވާނއވ‪ްް.‬އްްކޮމިޓީްްއކުލވިގންވާނީް‬

‫ރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހުގައި ްހިމނޭް ްކޮންމ ްސިޔާސީ ްޕާޓީއަކުން ްމަދުވގން ްއއްްް‬

‫މންބަރާއިްއަދިްއަމިއްލަްއއްްމންބަރުގްމައްޗަށވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ‪(ް11‬އގާރަ)ްމންބަރުންގްކޮމިޓީއަށްްމައްސަލަްފޮނުވުމުންް‪ ،‬އްމައްސަލައިގައިްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަޔާންކޮށްފައިވާްކަންކަމަކީ‪ ،‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާްނުވަތަްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ް100‬‬
‫ޤމުންްވަކިކުރުމަށްް ާ‬
‫ޤމުގައިްހުންނަްްމީހަކުްމަ ާ‬
‫ނައިބުގްމަ ާ‬

‫‪136‬‬
‫ތޭްމައްސަލައއްތޯްބަލައި‪ ،‬އަދިް‬
‫ވަނަްމާއްދާގައިްކަނޑައަޅާފައިވާްްޙާލަތްތަކަށްްފ ް‬

‫އްމައްސަލައާއިގންްކުރިއަށްދވޭފަދަްހކިްލިބންހުރިތޯްބަލަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤކުރުމުގައިްްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށްްްއްްްކޮމިޓީއަށްްްހާޒިރުވްް‬
‫ޤ ު‬
‫މައްސަލަްްތަޙް ީ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬
‫އޭނާގްދިފާޢުގައިްވާހަކަދއްކުމުގްޙައް ު‬

‫އްް‬
‫މަޖިލީހަށްް ްރިޕޯޓ ް‬ ‫ޤކޮށްް ްބލުމަށްފަހު‪،‬‬
‫ޤ ު‬
‫ކޮމިޓީންް ްމައްސަލަް ްތަޙް ީ‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުށަހަޅަންވާނއވ‪ްް.‬އްްރިޕޯޓުގައި‪ ،‬އްްމައްސަލައަކީްްކުރިއަށްްްގންދވިދާން‬

‫ތަ‬
‫ނުވަ ް‬ ‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ‬ ‫ްކަމުގައިވާނަމަ‪،‬‬ ‫މައްސަލައއްް‬

‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްްނައިބުގްްްމައްޗަށްްްތުހުމަތުކުރވޭްްކޮންމްްމައްސަލައއްް‬

‫ވަކިންްްކަނޑައަޅައިްްްބަޔާންކުރަންވާނއވ‪ްް.‬އަދިްްއއިންްްކޮންމްްމައްސަލައއްް‬

‫ސާބިތުކުރުމަށްް ްލިބންހުރިްް ްހކިކަމަށްް ްކޮމިޓީއަށްް ްފންނަް ްހކިް‬

‫ވާް‬
‫ބަޔާންކުރަންވާނއވ‪ްް.‬އަދިްްއްްމައްސަލައއްްްކުރިއަށްްްގންދިއުމަށްްްބޭނުން ް‬

‫ސަބަބުްބަޔާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫އް ްމައްސަލައަކީް ްކުރިއަށްގންދވންނތްް‬ ‫ޤށްފަހު‪،‬‬

‫ޤ ަ‬
‫ކޮމިޓީގް ްތަޙް ީ‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އކަމުގް ްސަބަބުް‬ ‫މައްސަލައއްކަމަށްް ްކޮމިޓީއަށްް ްފާހަގަކުރވޭނަމަް‪،‬‬

‫ބަޔާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ްގް‬
‫މައްސަލަްްކުރިއަށްްްގންދިއުމަށްްްފންނަކަމަށްްް‪(ްް11‬އގާރަ)ްްމންބަރުނ ް‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތަ‬
‫ނުވަ ް‬ ‫މައްސަލައިގައިް ްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ‬ ‫ކޮމިޓީންް ްކަނޑައަޅައި‪،‬‬

‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގް ްނައިބުގް ްމައްޗަށްް ްތުހުމަތުކުރވޭްް ްހަމަް ްކޮންމް‬

‫މައްސަލައއްްްވަކިންްްބަޔާންކޮށް‪ ،‬އްްމައްސަލައއްގައިްްލިބންހުރިްްހކިް‬

‫ށް‪،‬‬
‫ބަޔާންކޮށް‪ ،‬އްްމައްސަލަްްކުރިއަށްްްގންދިއުމަށްްްފންނަްްސަބަބުްްބަޔާންކޮ ް‬

‫ޤރާރުްްރައްޔިތުންގްްްމަޖިލީހަށްްްލިބުމުންް‪ ،‬ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްް‬
‫ހުށަހަޅާްް ަ‬

‫ޖަލްސާއއްގައިްއކަމާމދުްބަހުސްކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްް‪(ްް11‬އގާރަ)ްްމންބަރުންގްްކޮމިޓީންްްްއްްމައްސަލަްް‬ ‫(ވ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުރިއަށްްްގންދިއުމަށްްްނުފންނަކަމަށްްްބަޔާންކޮށްފައިވާނަމަ‪ ،‬އކަމާމދުވސްް‬

‫ންް‬
‫މަޖިލީހުގައިްްބަހުސްކުރުމަށްފަހުް‪ ،‬ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުންްްނަގާްްވޯޓަކު ް‬

‫ރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހުގ ްޖަލްސާއަށް ްހާޒިރުވ ްވޯޓުގައިް ްބައިވރިވި ްމންބަރުންގް‬

‫އަޣްލަބިއްޔަތުންްމަޖިލީހަށްްގޮތއްްކަނޑައޅިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪137‬‬
‫‪(ްް11‬އގާރަ)ްްމންބަރުންގްްްކޮމިޓީންްްމައްސަލަްްްކުރިއަށްްްގންދިއުމަށްް‬ ‫(މ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފންނަކަމަށްްްބަޔާންކޮށްފައިވާނަމަްްފޮނުވާްްްލިޔުންްްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހަށްް‬

‫ލިބުމުން‪ ،‬މަޖިލީހަށްްްއްްމައްސަލަްްހުށަހަޅައި‪ ،‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްްމައްޗަށްް‬

‫ދަޢުވާ ްއުފުލުމަށް ްމަޖިލީހުގ ްމންބަރުންގ ްތރއިން ް‪(ް 3‬ތިނއް) ްމންބަރުންގް‬

‫ކޮމިޓީއއްްއކުލަވާލަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްމައްޗަށްްކުރވޭްދަޢުވާއއްގްްބަހުސްްމަޖިލީހުގައިްކުރވޭް‬ ‫(ފ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞތުް‬
‫ހިނދު‪ ،‬ރައްޔިތުންގް ްމަޖިލީހަށްް ްހާޒިރުވ‪ ،‬ޖަވާބުދާރީވުމުގް ްފުރު ަ‬

‫ޞތުގައިްްއޭނާގް‬
‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށްްްދޭންވާނއވ‪ްް.‬އޭނާއަށްްްދޭްްފުރު ަ‬

‫ދިފާޢުގައިްމަސައްކަތްކުރުމަށްްގިނަވގންް‪(ް3‬ތިނއް)ްވަކީލުންްބޭނުންކުރުމުގް‬

‫ޞތުްއޭނާއަށްްދޭންވާނއވް‪ް .‬‬
‫ފުރު ަ‬

‫‪(ް11‬އގާރަ)ްމންބަރުންގްކޮމިޓީންްފޮނުވާްލިޔުމުގައިވާްހަމަކޮންމްތުހުމަތަކާް‬ ‫(ދ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބހޭގޮތުން‪ ،‬ހަމަކޮންމް ްދަޢުވާއަކާް ްބހޭގޮތުންް ްވަކިވަކިންްް ްމަޖިލީހުގައިްް‬

‫ބަހުސްކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގައިްްްބަހުސްކުރުމަށް‪ ،‬ކޮންމްްދަޢުވާއއްގްްބަހުސްގައިް‬ ‫(ތް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހޭދަކުރާންވަގުތުްކަނޑައަޅުމުގައިްޖުމްލަް‪(ް2‬ދޭއް)ްގަޑިއިރަށްވުރްގިނަވގންް‬

‫ނުވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ބަހުސްް ްނިމުމަށްފަހު‪ ،‬ރައްޔިތުންގް ްމަޖިލީހުގް ްސިއްރުްް ްޖަލްސާއއްގައިް‬ ‫(ލ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުންްްނިންމުމަށްްްފންނަްްގޮތަކާބހޭގޮތުންްްމންބަރުންް‬

‫ބަހުސްކުރާނީއވ‪ްް.‬އއަށްފަހު‪ ،‬ހުޅުވާލވިފައިވާްްޖަލްސާއއްގައިްްްރައްޔިތުންގް‬

‫މަޖިލީހަށްްްފންނަގޮތއްްްބލުމަށްްްްވޯޓަށްްްއަހާނީއވ‪ްް.‬ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހަށް‪،‬‬

‫‪(ްް11‬އގާރަ)ްްމންބަރުންގްްްކޮމިޓީންްްފޮނުވާފައިވާްްލިޔުމުގައިވާްްކޮންމް‬

‫ށްް‬
‫ތުހުމަތަކަށް‪ ،‬އްްތުހުމަތުކޮށްފައިވާްްގޮތަށް‪ ،‬އކަމއްްްސާބިތުވޭތޯްްވޯޓަ ް‬

‫އަހަންވާނއވ‪ްް.‬އއިންްްއއްވސްްްކަމއްްްސާބިތުވާނީްްމުޅިްްްމަޖިލީހުގްް⅔‬

‫(ތިންބައިކުޅަްދބައި)ްގްއަޣްލަބިއްޔަތުްލިބިގންނވ‪ް ް.‬‬

‫ްޖް‬
‫މިދންނވިް ްގޮތުގމަތިންް ްއއިންް ްއއްވސްް ްތުހުމަތއްްް ްސާބިތުވއ ް‬ ‫(ގ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ންް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ް100‬ވަނަްމާއްދާގް(ހ)ްގައިވާްގޮތުގމަތި ް‬
‫ކަމުގައިވާނަމަ‪ާ ،‬‬

‫ޤމުންްވަކިވާނއވ‪ް.‬އގޮތަށްްފާސްވއްޖްކަމަށްވާނަމަ‪،‬‬
‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާްމަ ާ‬

‫‪138‬‬
 ‫ހުށަހަޅަންޖހޭްްއިތުރުްްއިސްތިޢުފާއއްނތިްްއހިސާބުންްްފށިގންްްްއްްހިނދުންްް‬

‫ޤމުން ްވަކިކުރވުނީ ްޖިނާއީްް‬

‫ޤމުން ްވަކިވީއވ‪ް .‬އަދި ްއޭނާ ްމަ ާ‬
‫ފށިގން ްއޭނާ ްމަ ާ‬

‫ކުށއްްްކޮށްގންްްކަމުގައިވާނަމަް‪ ،‬އޭނާކުރިްްކުށުގްްމައްޗަށްްްޖިނާއީްްދަޢުވާްް‬

‫ޤްދައުލަތަށްްލިބިގންވއވ‪ް.‬‬
‫އުފުލުމުގްޙައް ު‬
‫ް‬

‫މިްްގަވާއިދުގްް‪ްް202‬ވަނަްްމާއްދާގްް(ނ)ްްގައިްްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްކޮމިޓީގް‬ ‫‪( .203‬ހ)ް ް‬ ‫ޔާް‬

‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއް ް‬
‫ތަް‬
‫ނުވަ ް‬
‫ބައްދަލުވުމއްްްކުރިއަށްްްގންދަންވާނީްްއްްކޮމިޓީގްްމަދުވގންްް‪(ްް6‬ހައއް)ް‬
‫ޔާ‬
‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއް ް‬
‫މންބަރުންްްހާޒިރުވތިބޭްްބައްދަލުވުމއްގައވ‪ްް.‬އަދިްްއްްކޮމިޓީގްްއއްވސްް‬ ‫ންް‬
‫ބުްްމަޤާމު ް‬
‫ގްްނައިް‬
‫ް‬
‫ުގް‬
‫ވަކިކުރުމ ް‬
‫ނިންމުމއްްނިންމަންވާނީްއްކޮމިޓީގްޖުމްލަްމންބަރުންގްއަޣްލަބިއްޔަތުންނވ‪ް ް.‬‬
‫ލަް‬
‫މައްސަ ް‬
‫މިްގަވާއިދުގް‪ް202‬ވަނަްމާއްދާގް(ނ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްކޮމިޓީގްފުރަތަމަް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ޓީ ް‬
‫ރާްކޮމި ް‬
‫ދިރާސާކު ް‬

‫ބައްދަލުވުންްްބާއްވަންވާނީްްމަދުވގންްް‪(ްް24‬ސައުވީސް)ްްގަޑިއިރުގްްނޯޓިސްްް‬

‫ލިޔުމުންްދިނުމަށްފަހުގައވ‪ް.‬އަދިްކޮމިޓީގް‪(ް2‬ދޭއް)ްބައްދަލުވުމުގްދމދުގައިް‬

‫‪(ްް12‬ބާރަ)ްްގަޑިްްއިރަށްވުރްްގިނަްްވަގުތުްްހޭދަވާނަމަ‪ ،‬ވިދިގންްްއޮންނަް‬

‫ބައްދަލުވުމުގްނޯޓިސްވސްްހަމަްްއްއުސޫލުންްދޭންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ން ް‬
‫‪ .42‬މަޖިލީހުގްރައީސްްގަވާއިދާްޚިލާފުވު ް‬

‫މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްގައިް މަޖިލީހުގް ރައީސް‪ ް،‬މިްްގަވާއިދާް ޚިލާފަށްް ކަމއްް‬ ‫‪( .204‬ހ)ް ް‬ ‫ސް ް‬
‫ުގްރައީ ް‬
‫މަޖިލީހ ް‬

‫ން ް‬
‫ފުވު ް‬
‫ދާްޚިލާ ް‬
‫ގަވާއި ް‬
‫ކުރާކަމަށްް މންބަރަކަށްް ފނިއްޖނަމަް ނިޒާމީް މައްސަލައއްގް ގޮތުގައިް އކަންް‬

‫ފާހަގަކުރުމުގްޙައްޤުްއްމންބަރަކަށްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގް ޖަލްސާތަކުންް ބޭރުގައިް މަޖިލީހުގް ކަންކަންް ހިންގުމުގައިް މަޖިލީހުގް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައީސް‪ ް،‬މިްްގަވާއިދާް ޚިލާފަށްް ކަމއްް ކުރާކަމަށްް މންބަރަކަށްް ފނިއްޖނަމަް‬

‫އކަންް ލިޔުމަކުންް މަޖިލީހުގް ރައީސަށްް އންގުމުގް ޙައްޤުް އް މންބަރަކަށްް‬

‫ލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްއާއިް(ށ)ްގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްދްޙާލަތުގައިވސްްމަޖިލީހުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައީސްް ކުރިް ކަމަކީް ގަވާއިދާް ޚިލާފުކަމއްކަމަށްް މންބަރަކުް ނިޒާމީް‬

‫މައްސަލައއްގްގޮތުގައިްނުވަތަްލިޔުމުންްފާހަގަކޮށްްހުށަހަޅައިފިނަމަ‪ް،‬އްކަމަށްް‬

‫‪139‬‬
‫މަޖިލީހުގް ރައީސްް ޖަވާބުދާރީވ‪ ް،‬އކަންް މަޖިލީހުގް ރައީސްް ކުރިގޮތްް ނުވަތަް‬

‫ސަބަބުްއްމައްސަލައއްްހުށަހޅިްމންބަރަކަށްްއޮޅުންްފިލުވައިދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ން ް‬
‫ބުްރައީސްްމަޤާމުންްވަކިކުރު ް‬
‫‪ .43‬މަޖިލީހުގްރައީސްްނުވަތަްނައި ް‬
‫ް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް82‬ވަނަް މާއްދާގް (ބ)‪(ްް،‬ޅ)‪ ،‬އަދިް (ކ)ް ގައިް‬
‫ާ‬ ‫‪( .205‬ހ) ްް‬ ‫ސްް‬
‫ުގްރައީ ް‬
‫މަޖިލީހ ް‬
‫ންް‬
‫މަޤާމު ް‬
‫ބަޔާންކޮށްފައިވާް ގޮތުގމަތިން‪ ،‬ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް ޖުމްލަްމންބަރުންގ ް¼‬
‫ށްް‬
‫ވަކިކުރުމަ ް‬
‫(ހަތަރުބައިކުޅަް ްއއްބައި)ް މންބަރުންނަށްވުރް މަދުނޫންް މންބަރުންނަށް‪ް،‬‬ ‫ން ް‬
‫ފާސްކުރު ް‬

‫ޤމުންްވަކިކުރުމަށްްފނިއްޖނަމަްއްމައްސަލަްމަޖިލީހަށްް‬
‫މަޖިލީހުގްރައީސްްމަ ާ‬

‫ހުށަހޅިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤމުންް ވަކިކުރުމަށްް މަޖިލީހަށްް ހުށަހޅޭނީ‪،‬‬

‫މިގޮތުންް މަޖިލީހުގް ރައީސްް މަ ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްމންބަރުންގްތރއިންް ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް ޖުމްލަްމންބަރުންގް‬

‫¼ްް(ހަތަރުބައިކުޅަްްއއްބައި)ް މންބަރުންނަށްވުރް މަދުނޫންް ޢަދަދއްގް‬

‫ޤރާރުްމަޖިލީހަށްް‬
‫މންބަރުން‪ް،‬ލިޔްސޮއިކޮށް‪ް،‬މައްސަލައއްގްގޮތުގައިްހުށަހަޅާް ަ‬

‫ޤމުންް ވަކިކުރުމަށްް‬
‫ޤރާރުްްފޮނުވާް ލިޔުމުގައިް މަ ާ‬
‫ފޮނުވުމުންނވ‪ ް.‬މިގޮތަށްް މިް ަ‬

‫ފންނަްސަބަބުްބަޔާންކޮށްފައިްއޮންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤރާރު ްމަޖިލީހަށްް ްލިބުމުން‪ް ،‬އް‬

‫(ން) ް މި ްމާއްދާގ ް(ށ) ްގައިވާ ްގޮތުގމަތިން ްފޮނުވާ ް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤރާރުގ ްލިޔުން ްލިބޭތާ ްގިނަވގން ްރަސްމީ ްބަންދުނޫންް ް‪(ް 3‬ތިނއް) ްދުވަހުގްް‬

‫ަ‬

‫ޤރާރުގްްނޯޓިސްްްްއަމީންްްޢާންމުްްްމންބަރުންނަށާއިްްމަޖިލީހުގްް‬
‫ތރޭގައި‪ ،‬އްް ަ‬

‫ރައީސަށް ްދިނުމަށްފަހު‪ ،‬އ ްނޯޓިހުގ ްތާރީޚުން ްފށިގން ް‪(ްް 14‬ސާދަ) ްދުވަހުގް‬

‫މުއްދަތއްްދިނުމަށްފަހު‪ ،‬އންމްއަވަހަށްްއަންނަްރަސްމީްބަންދުްްނޫންްދުވަހަކުް‬

‫ޤރާރުްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ބާއްވާްޖަލްސާއަށްްއް ަ‬

‫(ރ) ް މިްްމާއްދާގްް(ނ)ްްގައިވާްްނޯޓިހުގްްމުއްދަތުްްހަމަވގންްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤރާރއްްްމަޖިލީހުގްޖަލްސާއަށްްހުށަހޅުމަށްފަހު‪ ،‬އވަގުތުް‬
‫ޤމުންްްވަކިކުރުމުގްް ަ‬
‫މަ ާ‬

‫މަޖިލީހަށްްްހުށަހޅިފައިވާްްއހންްްްއއްވސްްްްކަމަކާމދުްްބަހުސްކުރވޭނީ‪ ،‬ނުވަތަް‬

‫ޤރާރާމދުްް‬
‫ޤމުންްްވަކިކުރުމުގްް ަ‬
‫ގޮތއްްްނިންމަންވާނީް‪ ،‬މަޖިލީހުގްްްރައީސްގްްމަ ާ‬

‫ގޮތއްްނިންމުމަށްފަހުގައވް‪ް ް.‬‬

‫‪140‬‬
 ‫ޤރާރއްްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހަޅަންް‬
‫ޤމުންްްްވަކިކުރުމުގްް ަ‬
‫މަޖިލީހުގްްރައީސްގްްމަ ާ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހަމަޖހިފައިވާްްނުވަތަްްހުށަހޅިފައިވާްްޖަލްސާއއްގްްރިޔާސަތުްްބަލަހައްޓާނީް‬

‫މަޖިލީހުގްްނައިބުްްރައީސވ‪ްް.‬މިްްގަވާއިދުގްް‪ްް206‬ވަނަްްމާއްދާގްްދަށުންްް‬

‫ޤރާރއްްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހަޅަންް‬
‫ޤމުންްްވަކިކުރުމުގްް ަ‬
‫މަޖިލީހުގްްނައިބުްްރައީސްގްްމަ ާ‬

‫ހަމަޖހިފައިވާްްނުވަތަްްހުށަހޅިފައިވާްްޖަލްސާއއްގްްރިޔާސަތުްްބަލަހައްޓާނީް‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސވ‪ް ް.‬‬

‫ޤރާރއްގައިް‪ ،‬މަޖިލީހުގައިްްކުރާްް‬
‫ޤމުންްްްވަކިކުރުމުގްް ަ‬
‫މަޖިލީހުގްްރައީސްގްްމަ ާ‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަހުސް‪ ،‬އއްވސްްޙާލއްގައިް‪(ް3‬ތިނއް)ްގަޑިއިރަށްވުރްދިގުވގންްނުވާނއވ‪ް .‬‬

‫ޤރާރއްްް ްހިނގަމުންދާްް‬
‫ޤމުންް ްވަކިކުރުމުގްް ް ަ‬
‫މަޖިލީހުގް ްރައީސްގް ްމަ ާ‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޖަލްސާއއްގައިް‪ ،‬ވާހަކަދައްކާންްމންބަރުންގްޢަދަދާއިްމންބަރަކުްްވާހަކަދައްކަންް‬

‫ޞތުގ ްދިގުމިން ްކަނޑައަޅާނީ ްޢާންމު ްކޮމިޓީންނވ‪ް .‬އަދި ްމަޖިލީހުގް‬

‫ލިބޭ ްފުރު ަ‬

‫ޞތުގ ްޢަދަދާއިްްއް‬
‫ރައީސަށް ްއޭނާގ ްދިފާޢުގައި ްވާހަކަދއްކުމަށް ްލިބިދޭް ްފުރު ަ‬

‫ޞތުގްދިގުމިންްކަނޑައަޅާނީވސްްޢާންމުްކޮމިޓީންނވ‪ .‬އޭނާގްދިފާޢުގައިްް‬
‫ފުރު ަ‬

‫ޤްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬
‫ވާހަކަދއްކުމުގްޙައް ު‬

‫ޤރާރއްް‬
‫ޤމުންްްވަކިކުރުމުގްް ަ‬
‫މަޖިލީހުގްްރައީސްްްކަމުގައިްްހުރިްްމީހަކުްްމަ ާ‬ ‫(އ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގް ްޖަލްސާއއްގައިް ްހާޒިރުވްް ްވޯޓުގައިްް ްބައިވރިވިްް ްމންބަރުންގް‬

‫ޤމުންްްއޭނާގް‬
‫އަޣްލަބިއްޔަތުންްްފާސްކުރުމުންްްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްްކަމުގްްމަ ާ‬

‫ވަކިވީއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤމުން ްވަކިކުރުމުގ ްމައްސަލައާ ްގުޅިގން ްމި ްގަވާއިދުގ ް‪ް205‬‬

‫‪ .206‬މަޖިލީްހުގ ްރައީސްއާމދު ްމަ ާ‬ ‫ބުް‬
‫ުގްނައިް‬
‫މަޖިލީހ ް‬
‫ންް‬
‫ސްްމަޤާމު ް‬
‫ރައީ ް‬
‫ވަނަްްމާއްދާގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްްއުސޫލުތައް‪ ،‬މަޖިލީހުގްްނައިބުްްްރައީސްގްްމައްޗަށްވސްްް‬
‫ށްް‬
‫ވަކިކުރުމަ ް‬
‫ހިނގާނއވ‪ް ް.‬‬ ‫ން ް‬
‫ފާސްކުރު ް‬

‫ން ް‬
‫ރުްނތްކަމުގްވޯޓުްނގު ް‬
‫‪ .44‬ވަޒީރުންގްމަޖިލީހުގްމންބަރއްގްއިތުބާ ް‬

‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްމަދުވގންްް‪(ްް10‬ދިހައއް)ްްމންބަރުން‪ ،‬ސަބަބުް‬ ‫‪( .207‬ހ)ް ް‬ ‫ްގް‬

‫ވަޒީރުނ ް‬
‫ުގް‬
‫މަޖިލީހ ް‬
‫ބަޔާންކޮށް‪ ،‬ސޮއިކޮށްްހުށަހަޅާްހުށަހޅުމަކުންްވަޒީރުންގްމަޖިލީހުގްމންބަރއްގް‬ ‫ްގް‬
‫މންބަރއ ް‬

‫އިތުބާރުްނތްކަމުގްވޯޓއްްނގުމަށްްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪141‬‬
‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްފަދަްްހުށަހޅުމަކާްްމދުްްރައްޔިތުންގް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ުގް‬
‫ރުްނތްކަމ ް‬
‫އިތުބާ ް‬
‫ން ް‬
‫ޓުްނގު ް‬
‫ވޯ ް‬
‫މަޖިލީހުގައިްބަހުސްްފށުމުގް‪(ް14‬ސާދަ)ްދުވަސްްކުރިންްވަޒީރުންގްމަޖިލީހުގް‬

‫އްމންބަރަކަށްްއކަންްއަންގަންވާނއވ‪ް.‬އަދިްއްބަހުސްގައިްއަނގަބަހުންނާއިް‬

‫ޤްްއްްވަޒީރަކަށްް‬
‫ލިޔުމުންްްއޭނާގްްދިފާޢުގައިްްްމަސައްކަތްކުރުމުގްްޙައް ުް‬

‫ލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްފަދަްްހުށަހޅުމަކާމދުްްްމަޖިލީހުގައިްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަހުސްކުރވޭނީްްޖުމްލަްް‪(ްް2‬ދޭއް)ްްގަޑިއިރވ‪ްް.‬މިްްްބަހުސްގައިްްމންބަރުންް‬

‫ވާހަކަދއްކުމަށްްްވަގުތުްްދވޭނީްްްމިްްގަވާއިދުގްް‪ްް108‬ވަނަްްމާއްދާގައިވާްް‬

‫ގޮތުގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ވަޒީރުންގްމަޖިލީހުގްމންބަރއްގްއިތުބާރުްނތްކަމަށްްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އް‬
‫ފާސްވއްޖކަމަށްްްބލޭނީް‪ ،‬މަޖިލީހުގްްޖުމްލަްްމންބަރުންގްްއަޣްލަބިއްޔަތުްް ް‬

‫މންބަރއްގްއިތުބާރުްނތްކަމުގްްހުށަހޅުމަށްްލިބިއްޖނަމައވ‪ް ް.‬‬

‫ށްް‬
‫ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުންްވަޒީރުންގްމަޖިލީހުގްމންބަރއްގްއިތުބާރުްނތްކަމަ ް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމުންްވަކިވީއވ‪ް ް.‬‬
‫ފާސްކޮށްފިނަމަ‪ ،‬އްމންބަރަކުްއޭނާގްމަ ާ‬

‫ން ް‬
‫ކު މަޤާމުންްވަކިކުރު ް‬
‫‪ .45‬ފަނޑިޔާރަ ް‬

‫ޤމަށްްްއްްމީހަކުް‬
‫ޤމުންްްވަކިްްކުރވޭނީްްފަނޑިޔާރުކަމުގްްމަ ާ‬
‫ފަނޑިޔާރަކުްްމަ ާ‬ ‫‪( .208‬ހ)ް ް‬ ‫ކުް‬
‫ރަ ް‬
‫ފަނޑިޔާ ް‬

‫ން ް‬
‫ންްވަކިކުރު ް‬
‫މަޤާމު ް‬
‫ޤމާއިްްއކަށީގންނުވާފަދަްްޢަމަލއްްއްްފަނޑިޔާރަކުް‬
‫ޤބިލުނޫންކަމަށް‪ ،‬ނުވަތަްްއްްމަ ާ‬
‫ާ‬

‫ޤބޫލުކުރވިގންްްއްް‬
‫ޝނަށްްް ަ‬
‫ޝލްްްސަރވިސްްްކޮމި ަ‬
‫ކޮށްފައިވާކަމަށްްްޖުޑީ ަ‬

‫ޤމުންްވަކިކުރުމަށްްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހަށްްހުށަހަޅައިްމަޖިލީހުގް‬
‫ފަނޑިޔާރަކުްމަ ާ‬

‫ޖަލްސާއަށްްހާޒިރުވްވޯޓުގައިްބައިވރިވިްމންބަރުންގްް⅔ް(ތިންބައިކުޅަްދބައި)ް‬

‫ގްއަޣްލަބިއްޔަތުންްފާސްވުމުންނވ‪ް .‬‬

‫ޤމުންްްވަކިކުރުމުގް‬
‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްފަނޑިޔާރަކުްްމަ ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬

‫މައްސަލައއްްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހޅުމުންްްއކަންްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްްމަޖިލީހުގައިް‬

‫ލަް‬
‫އިޢުލާންކުރުމަށްފަހު‪ ،‬މަޖިލީހުގައިްްބަހުސްކުރުމަކާްްނުލައިް ްމިްްމައްސަ ް‬

‫‪142‬‬
‫ޝއަރީް ްކޮމިޓީއަށްް‬
‫ދިރާސާކުރުމަށްޓަކައިް ްރައްޔިތުންގް ްމަޖިލީހުގް ްޖުޑީް ި‬

‫ފޮނުވަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤމުންްް‬
‫ޝއަރީް ްކޮމިޓީންް ްފަނޑިޔާރުންް ްމަ ާ‬
‫(ން) ް ރައްޔިތުންގް ްމަޖިލީހުގް ްޖުޑީް ި‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނު ްނަންބަރު ް‪ް10/2008‬‬

‫ވަކިކުރުމުގ ްމައްސަލަ ްދިރާސާކުރުމުގައި ްބަލާނީ ް ާ‬

‫)ްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްްއިޖުރާއަތުތައްް‬
‫ޤނޫނު ް‬
‫ޝނުްގްް ާ‬
‫ޝލްްްސަރވިސްްްކޮމި ަ‬
‫(ޖުޑީ ަ‬

‫ފުރިހަމަކޮށްފައިވޭތޯއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މި ްމާއްދާގ ް(ނ) ްގައި ްބަޔާންކޮށްފައިވާ ްގޮތުގމަތިން ްރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމުންް ްވަކިކުރުމުގް ްމައްސަލަްް‬

‫ޝއަރީް ްކޮމިޓީންް ްފަނޑިޔާރުންް ްމަ ާ‬
‫ޖުޑީ ި‬

‫ދިރާސާކުރުމަށްފަހު‪ ،‬ކޮމިޓީގްްރިޕޯޓުްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހޅުމުންް‪ ،‬އްްމައްސަލައާް‬

‫ގުޅޭގޮތުން ްމަޖިލީހުގައި ްބަހުސްކުރވޭނީ ްގިނަވގން ް‪(ް 2‬ދޭއް) ްގަޑިއިރވ‪ް .‬މިް‬

‫ބަހުސްގައިްމންބަރުންްވާހަކަދއްކުމަށްްވަގުތުްދވޭނީްމިްގަވާއިދުގް‪ް108‬ވަނަް‬

‫މާއްދާގައިވާްގޮތުގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬

‫ންް‬
‫ބޭްމީހު ް‬
‫އިްތި ް‬
‫މުްތަކުގަ ް‬
‫ލުްމަޤާ ް‬
‫އިްމުސްތަޤިއް ް‬
‫ުގްމންބަރުންނާ ް‬
‫ލުްމުއައްސަސާތަކ ް‬
‫‪ .46‬މުސްތަޤިއް ް‬
‫ލަ ް‬
‫ުގްމައްސަ ް‬
‫ންްވަކިކުރުމ ް‬
‫މަޤާމު ް‬
‫ް‬
‫ޝލްްް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގް‪ް165‬ވަނަްމާއްދާގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްގޮތުގމަތިންްޖުޑީ ަ‬
‫ާ‬ ‫‪( .209‬ހ) ްް‬ ‫ލްް‬
‫ޖުޑީޝަ ް‬
‫ސްް‬
‫ސަރވި ް‬
‫ޤމުންްވަކިކުރާނީްއްމީހަކުް‬
‫ޝނަށްްޢައްޔަންކުރވޭްމީހުންްއްމަ ާ‬
‫ސަރވިސްްކޮމި ަ‬
‫ށްް‬
‫ކޮމިޝަނަ ް‬
‫ންް‬
‫ޝނަށްްޢައްޔަންކުރިްފަރާތުންނވ‪ް.‬އަދިްވަކިްމަޤާމއްގްްޙައިސިއްޔަތު ް‬
‫އްކޮމި ަ‬ ‫ވޭް‬
‫ޢައްޔަންކުރ ް‬
‫ންް‬
‫ންްމަޤާމު ް‬
‫މީހު ް‬
‫ޝނުގ ްމންބަރުކަމުންް‬
‫ޝލް ްސަރވިސް ްކޮމި ަ‬
‫ޢައްޔަންކުރވިފައިވާ ްމީހުން ްޖުޑީ ަ‬
‫ން ް‬
‫ވަކިކުރު ް‬
‫ޤމަކުންްވަކިވުމުންނވ‪ް ް.‬‬
‫ވަކިވާނީްއްމީހަކުްއްމަ ާ‬

‫ޝލްްްސަރވިސްް‬
‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްގޮތުގމަތިން‪ ،‬ޖުޑީ ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ްގް‬
‫ޝންގްމންބަރުކަމަށްްރައްޔިތުނ ް‬
‫ޝނުގްމންބަރުންގްތރއިންްއްކޮމި ަ‬
‫ކޮމި ަ‬

‫ޤމުންްްވަކިވާނީްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްް‬
‫މަޖިލީހުންްްކަނޑައަޅާްްމންބަރުންްްމަ ާ‬

‫ޖަލްސާއއްގައިްްހާޒިރުވްްވޯޓުގައިްްބައިވރިވިްްމންބަރުންގްްއަޣްލަބިއްޔަތުންް‬

‫ފާސްވުމުންނވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪143‬‬
‫ޤމުް ްތަކުގައިް‬
‫ޤއްލުް ްމަ ާ‬
‫ޤއްލު ްމުއައްސަސާތަކުގް ްމންބަރުންނާއިް ްމުސްތަ ި‬
‫މުސްތަ ި‬ ‫‪( .210‬ހ) ްް‬ ‫ލުް‬
‫މުސްތަޤިއް ް‬
‫ުގް‬
‫މުއައްސަސާތަކ ް‬
‫ޤނޫްނުއަސާސީގައިވާްގޮތުގމަތިންް‬
‫ޤމުންްވަކިކުރުމުގްމައްސަލަް ާ‬
‫ތިބޭްމީހުންްމަ ާ‬
‫އިް‬
‫މންބަރުންނާ ް‬
‫ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅިދާނއވ‪ް ް.‬‬ ‫މުް‬
‫ލުްމަޤާ ް‬
‫މުސްތަޤިއް ް‬
‫ންް‬
‫ބޭްމީހު ް‬
‫އިްތި ް‬
‫ތަކުގަ ް‬
‫ޤއްލުްްމުއައްސަސާތަކުގްް‬
‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްމުސްތަ ި‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬
‫ން ް‬
‫ންްވަކިކުރު ް‬
‫މަޤާމު ް‬
‫ޤމުންްވަކިކުރުމުގް‬
‫ޤމުްތަކުގައިްތިބޭްމީހުންްމަ ާ‬
‫ޤއްލުްމަ ާ‬
‫މންބަރުންނާއިްމުސްތަ ި‬

‫މައްސަލައއްްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހޅުމުންްްއކަންްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްްމަޖިލީހުގައިް‬

‫ލަް‬
‫އިޢުލާންކުރުމަށްފަހު‪ ،‬މަޖިލީހުގައިްްބަހުސްކުރުމަކާްްނުލައިް ްމިްްމައްސަ ް‬

‫ށްް‬
‫ދިރާސާކުރުމަށްޓަކައިް ްރައްޔިތުންގް ްމަޖިލީހުގް ްކަމާގުޅޭް ްކޮމިޓީއަ ް‬

‫ފޮނުވަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މި ްމާއްދާގ ް(ށ) ްގައި ްބަޔާންކޮށްފައިވާ ްގޮތުގމަތިން ްރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހުގްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއްލުް‬
‫ޤއްލުްމުއައްސަސާތަކުގްމންބަރުންނާއިްމުސްތަ ި‬
‫ކަމާގުޅޭްކޮމިޓީންްމުސްތަ ި‬

‫ޤމުންްްވަކިކުރުމުގްްމައްސަލަްްދިރާސާކުރުމަށްފަހު‪،‬‬
‫ޤމުްްތަކުގައިްްތިބޭްްމީހުންްްމަ ާ‬
‫މަ ާ‬

‫ކޮމިޓީގްރިޕޯޓުްމަޖިލީހަށްްހުށަހޅުމުން‪ ،‬އްމައްސަލައާްްގުޅޭގޮތުންްމަޖިލީހުގައިް‬

‫ބަހުސްކުރވޭނީ ްގިނަވގން ް‪(ް 2‬ދޭއް) ްގަޑިއިރވ‪ްް.‬މި ްބަހުސްގައި ްމންބަރުންްް‬

‫ވާހަކަދއްކުމަށްްްވަގުތުްްދވޭނީްްްމިްްގަވާއިދުގްް‪ްް108‬ވަނަްްމާއްދާގައިވާްް‬

‫ގޮތުގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬

‫ޤމުް ްތަކުގައިް‬
‫ޤއްލުް ްމަ ާ‬
‫ޤއްލު ްމުއައްސަސާތަކުގް ްމންބަރުންނާއިް ްމުސްތަ ި‬
‫(ރ)ް ް މުސްތަ ި‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމުންް‬
‫ޤމުންްްވަކިވއްޖކަމަށްްްބލޭނީ‪ ،‬އްްފަރާތްތައްްްމަ ާ‬
‫ތިބޭްްމީހުންްްމަ ާ‬

‫ވަކިކުރުމަށްްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގައިްްހާޒިރުވްްވޯޓުގައިްްބައިވރިވިް‬

‫މންބަރުންގްއަޣްލަބިއްޔަތުންްފާސްވުމުންނވ‪ް ް.‬‬

‫ޤމުް ްތަކުގައިް‬
‫ޤއްލުް ްމަ ާ‬
‫ޤއްލު ްމުއައްސަސާތަކުގް ްމންބަރުންނާއިް ްމުސްތަ ި‬
‫މުސްތަ ި‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤމުން ްވަކިކުރުމަށް ްމަޖިލީހުންް ްފާސްކޮށްފިނަމަ‪ ،‬އ ްފަރާތްތައްް‬

‫ތިބޭ ްމީހުންގ ްމަ ާ‬

‫ޤމުންްވަކިވީއވ‪ް ް.‬‬
‫މަ ާ‬

‫‪144‬‬
 ‫ން ް‬
‫‪ .47‬ދައުލަތުގްބަޖޓުްހުށަހޅު ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގ ް‪ް 96‬ވަނަ ްމާއްދާގ ް(ހ)ްގައިް ްބަޔާންކޮށްފައިވާް ްގޮތުގމަތިން‪،‬‬

‫ާ‬ ‫‪( .211‬ހ)ް ް‬ ‫ޓުް‬
‫ަޖ ް‬
‫ުގްބ ް‬
‫ދައުލަތ ް‬

‫ން ް‬
‫ހުށަހޅު ް‬
‫އންމްްލަސްވގންްްކޮންމްްއަހަރއްގްްނޮވންބަރުްްމަހުގްް‪ްް1‬ވަނަްްދުވަހުގްް‬

‫ކުރިންްްއްްއަހަރއްގްްދައުލަތުގްްބަޖޓު‪ ،‬ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހަށްްްމިނިސްޓަރް‬

‫އޮފްްފިނޭންސްްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް .‬‬

‫ޞލުްްްމަޖިލީހުގް‬
‫ދައުލަތުގްްްބަޖޓުްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހަޅާްްޖަލްސާގައިްްބަޖޓާގުޅޭްްތަފް ީ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރައީސްްްމދުވރިކޮށްްްމންބަރުންނަށްްްލިބޭންްއިންތިޒާމުްްމިނިސްޓަރްްއޮފްް‬

‫ފިނޭންސްްހަމަޖައްސަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްމާއްދާގް(ށ)ްގައިްބުނފައިވާްގޮތުގމަތިންްމންބަރުންނަށްްދވޭްމަޢުލޫމާތުގްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިތުރަށްްްމންބަރަކުްްވަކިްްމަޢުލޫމާތއްްްހޯދަންްްއދިއްޖއްްްހިނދއްގައިްްމިް‬

‫ގަވާއިދުގްް‪ްް213‬ވަނަްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިްްބުނާްްމުއްދަތުގްްތރޭގައިްްއް‬

‫މންބަރަކަށްްއްމަޢުލޫމާތއްްމިނިސްޓަރްއޮފްްފިނޭންސްްފޯރުކޮށްދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ދައުލަތުގ ްބަޖޓު ްމަޖިލީހަށް ްހުށަހޅުމުން‪ ،‬އ ްބަޖޓު ްދިރާސާކުރާނީ ްމާލިއްޔަތުް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞދީްކޮމިޓީގްގުޅިފައިވާްކޮމިޓީއަކުންނވ‪ް.‬މިްކޮމިޓީގްނަމަކީްް‬
‫ޤތި ާ‬
‫ކޮމިޓީއާއިްއި ް‬

‫ް"ބަޖޓުްދިރާސާކުރާްކޮމިޓީް"ްއވ‪.‬‬
‫ް‬

‫ބަޖޓުްްދިރާސާކުރާްްކޮމިޓީއަށްްްބަޖޓުްްލިބޭތާްް‪(ްް7‬ހަތއް)ްްދުވަހުގްްތރޭގައިް‬ ‫‪( .212‬ހ)ް ް‬ ‫ރާް‬

‫ޓުް ްދިރާސާކު ް‬
‫ބަޖ ް‬
‫ީގް‬
‫ކޮމިޓ ް‬
‫ބަޖޓުގް ްއަންނަނިވިް ްކަންކަމާް ްގުޅޭގޮތުންް ްކޮމިޓީގްް ްބައްދަލުވުމއްް‬ ‫މަސްއޫލިއްޔަތުތަ ްއް ް‬
‫ބާއްވަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬ދައުލަތުންް ހުށަހަޅާފައިވާް ޢާންމުް ބަޖޓަރީް ސިޔާސަތުތަކާއި ްމާލީގޮތުންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞދީް ްގޮތުންް ވާނކަމަށްް ބަޖޓުް ހުށަހޅުމުގައިް‬

‫ޤތި ާ‬
‫ނުވަތަް އި ް‬

‫ޤބޫލުކޮށްފައިވާްކަންތައްތައް؛ އަދި ް‬
‫ަ‬

‫‪ ް .2‬އް ބަޖޓުގައިް ހިމަނާފައިވާް ޢަދަދުތައްް ހިމނުމުގައިް ވަކިގޮތަކަށްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞދީ ްގޮތުންް ނުވަތަް މާލީގޮތުންް ހިނގާނކަމަށް ްފާހަގަކޮށްފައިވާް‬

‫ޤތި ާ‬
‫އި ް‬

‫ކަންތައްތައް‪ް .‬‬

‫‪145‬‬
 ‫ބުނވިދިޔަްގޮތަށްްބަޖޓުްދިރާސާކުރުމުގައިްމާލީްވަޒީރާއިްމޯލްޑިވްސްްމަނިޓަރީް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އޮތޯރިޓީގްގަވަރުނަރާއިްއޮޑިޓަރްޖނރަލްްއަދިވސްްކޮމިޓީއަށްްމުހިންމުކަމަށްް‬

‫ތްް‬
‫ފންނަްއހންްފަރާތްތައްްހާޒިރުކޮށްްނުވަތަްލިޔުމުންްއްފަރާތްތަކުންްދކޭގޮ ް‬

‫ސާފުކުރަްންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް އހންްގޮތަކަށްްމިްގަވާއިދުގްއހންްމާއްދާއއްގައިްބަޔާންކޮށްފައިްވީނަމަވސް‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއުމީްް‬
‫ބުނވިދިޔަްްގޮތުގމަތިންްްބާއްވާްްކޮމިޓީގްްބައްދަލުވުންތައްްްބާއްވާނީްް ަ‬

‫ސަލާމަތުގްްްކަމއްްްްހިމނޭކަމަށްޓަކައި‪ ،‬ހަމައކަނިްްއްްސަބަބަށްޓަކައި‪ ،‬ކޮމިޓީގްް‬

‫ބައްދަލުވުންތައްްްސިއްރުްްބައްދަލުވުންތަކއްގްްގޮތުގައިްްކުރިއަށްްްގންދިއުމަށްް‬

‫ކޮމިޓީންްފާސްނުކުރާހާްހިނދަކުްްހުޅުވާލވިފައިވާްކޮމިޓީތަކއްގްގޮތުގައވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ބަޖޓުްްދިރާސާކުރާްްކޮމިޓީންްްއިތުރަށްްްބަލަންޖހޭްްކަންތައްތަކއްގްްގޮތުގައިްްކޮންމްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަހަރަކުްވަކިްއިދާރާއަކަށްްދޫކޮށްފައިވާްބަޖޓުްއްއިދާރާއިންްބޭނުންކުރަމުންދާް‬

‫ގޮތުގްދިރާސާތައްްކުރުމަށްފަހުްކަމާގުޅޭގޮތުންްފންނަްޚިޔާލުްހުށަހޅިދާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ބަޖޓުްދިރާސާކުރާްކޮމިޓީންްއުފުލަންޖހޭްްމަސްއޫލިއްޔަތުގްްތރޭގައި‪ ،‬އަހަރަކަށްް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުށަހޅޭްްބަޖޓާްްގުޅޭގޮތުންްްމަޖިލީހުގްްތަޅުމުގައިްްމންބަރުންްްފާޅުކުރާް‬

‫ންް‬
‫ޚިޔާލުތަކާއި‪ ،‬ދައުލަތުގް ްކަމާބހޭް ްއިދާރާތަކުގް ްޚިޔާލުތަކަށްް ްކޮމިޓީ ް‬

‫ރިޢާޔަތްކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޓުް‬
‫މަޖިލީހަށްްބަޖޓުްހުށަހަޅާތާް‪(ްް2‬ދޭއް)ްހަފްތާގްތރޭގައިްޢާންމުްކޮމިޓީންްބަޖ ް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އްް‬
‫ދިރާސާކުރާް ްކޮމިޓީއަށްް ްއަންނަނިވިް ްކަންކަމާް ްގުޅޭގޮތުންް ްރިޕޯޓ ް‬

‫ހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬އްްކޮމިޓީގްްމަސްއޫލިއްޔަތުގްްދާއިރާގައިްްހިމނޭްްކަންކަމާްްގުޅޭގޮތު ް‬
‫ންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުށަހަޅާފައިވާްބަޖޓާްގުޅޭގޮތުންްއްކޮމިޓީއަށްްފންނަްޚިޔާލުތައް‪ް .‬‬

‫‪ ް .2‬އްބަޖޓުްހުށަހަޅާފައިވާްއަހަރުގްްތރޭގައިްއްކޮމިޓީގްމަސްއޫލިއްޔަތ ް‬
‫ުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދުް‬
‫ދާއިރާއާް ްގުޅޭގޮތުންް ްހިނގަމުންދާް ްކަންކަމަށްް ްއިތުރުްް ްޚަރަ ް‬

‫ރުް‬
‫ބޭނުންވާކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬ނުވަތަްް ްބަޔާންކޮށްފައިވާް ްޚަރަދަށްް ްއިތު ް‬

‫ބަދަލުގންނަންޖހޭންކަމަށްވާނަމަްއކަން‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪146‬‬
‫ބަޖޓުގ ްބަހުސް ްކުރިއަށް ްގންދަންވާނީ ްބަޖޓު ްހުށަހަޅާ ްތާރީޚުން ްފށިގން ް‪ް7‬‬ ‫‪( .213‬ހ)ް ް‬ ‫ސް‬
‫ުގްބަހު ް‬
‫ބަޖޓ ް‬

‫ް‬
‫(ހަތއް)ްދުވަހުގްމުއްދަތުްދިނުމަށްފަހުގައވ‪ް ް.‬‬

‫ބަޖޓުގްބަހުސްްހިނގަމުންދާްވަގުތުްޢާންމުްކޮމިޓީންްކަނޑައަޅާްްގޮތއްގމަތިންްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މންބަރުންްފާހަގަކުރާްނުކުތާތަކަށްްޖަވާބުދިނުމަށްްމިނިސްޓަރްއޮފްްފިނޭންސަށްް‬

‫ޞތުދޭންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ފުރު ަ‬

‫(ން) ް ބަޖޓާމދުްމަޖިލީހުގައިްބަހުސްކޮށްްނިމުމަށްފަހު‪ ،‬ބަޖޓާްގުޅޭގޮތުންްފާޅުކުރވުނުްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޚިޔާލުތައްްބަޖޓުްދިރާސާކުރާްކޮމިޓީއަށްްފޮނުވަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ބަޖޓުްދިރާސާކުރާްކޮމިޓީގްމަސައްކަތްްނިންމައި‪ ،‬ހިނގަމުންދާްްދައުރުްނިމުމުގް‬ ‫‪( .214‬ހ)ް ް‬ ‫ން‬

‫ޓުްހުށަހޅު ް‬
‫ރިޕޯ ް‬

‫ް‬
‫‪(ް7‬ހަތއް)ްދުވަސްްކުރިންްބަޖޓާމދުްމަޖިލީހުންްްގޮތއްްނިންމުމަށްްމަޖިލީހުގްް‬

‫އްދައުރުްނިމުމުގްކޮމިޓީގްރިޕޯޓުްމަޖިލީހަށްްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް .‬‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގްްދަށުންްްކޮމިޓީްްރިޕޯޓުްްމަޖިލީހަށްްްހުށަހޅުމުންްްހިނގާް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލާޙުްްހުށަހޅުމުގައިްްހިނގާނީްްްމިްްގަވާއިދުގްް‬
‫ބަހުސްގްްވަގުތުގައިްްއްްރިޕޯޓަށްްްއި ް‬

‫‪ް25‬ވަނަްބާބުގައިްބަޔާންކުރާްއުސޫލުތަކވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .215‬ރައްްޔިތުންގްްމަޖިލީހުންްްއްްއަހަރއްގްްްދައުލަތުގްްބަޖޓުްްފާސްކުރުމަށްފަހު‪ ،‬އްްބަޖޓާްް‬ ‫ޓުް‬

‫ަޖ ް‬
‫ބް‬
‫ހުް‬
‫ފާސްކުރުމަށްފަ ް‬
‫ގުޅޭގޮތުންްއއްވސްްމައްސަލައއްްހުށަހަޅާފައިވާނަމަ‪ ،‬އްްމައްސަލައއްްފޮނުވާނީްްމާލިއްޔަތުް‬
‫ލަ ް‬
‫ޅޭްމައްސަ ް‬
‫ހުށަހ ް‬
‫ކޮމިޓީއަށވ‪ް .‬‬

‫ޔާ ް‬
‫‪ .48‬ޖަލްސާތަކުގްޔައުމިއް ް‬

‫މަޖިލީހުގ ްކޮންމ ްޖަލްސާއއްގވސް ްޔައުމިއްޔާ ްލިޔް‪ް ،‬އ ްޖަލްސާއއް ްނިމޭތާް‬ ‫‪( .216‬ހ) ްް‬ ‫ުގް‬
‫ޖަލްސާތަކ ް‬
‫ިޔް‬
‫ޔާްލ ް‬
‫ޔައުމިއް ް‬
‫ގިނަވގންް‪(ް36‬ތިރީސްްހައއް)ްގަޑިއިރުގްތރޭގައިްްމަޖިލީހުގްވބްސައިޓްގައިް‬
‫ން ް‬
‫ޝާއިޢުކުރު ް‬
‫ޝއިޢުކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ާ‬

‫ޔައުމިއްޔާްލިޔްތައްޔާރުކުރަންވާނީ‪ް،‬މންބަރުންްދައްކާްވާހަކައަށްްއުނިއިތުރއްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުގނސް‪ ،‬މންބަރަކުް ދައްކާް ވާހަކައއްް‪ ،‬އް ދއްކިް ގޮތަކަށް‪ ،‬ޔައުމިއްޔާއިންް‬

‫ފންނާނ‪ ،‬އަދިް ޖަލްސާގައިް ކަންހިނގާދިޔަގޮތްް ސާފުކޮށްް އނގޭން‬

‫ގޮތުގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬

‫‪147‬‬
 ‫(ން) ް މިް މާއްދާގް(ށ)ްއހންް އޮތްް ނަމަވސް‪ ،‬މިް ގަވާއިދުގ ް‪ް 217‬ވަނަް މާއްދާގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދަށުންް ޔައުމިއްޔާއިންް އުނިކުރަންޖހޭް ކަންކަންް އުނިކުރުމަކަށްް މިް ގަވާއިދުް‬

‫ކުރުގޮތަކަށްް‬ ‫ކަންހިނގިގޮތްް‬ ‫ޖަލްސާތަކުގް‬ ‫އަދި‪،‬‬ ‫ހުރަހއްނާޅައވ‪ް.‬‬

‫ޞް‬
‫އަންގައިދިނުމަށް‪ ،‬އިދާރީް ޚުލާޞާް ތައްޔާރުކުރުމަށާއި‪ ،‬އފަދަް ޚުލާ ާ‬

‫ޞލުް‬
‫ތަފް ީ‬ ‫ހުންނަންޖހޭް‬ ‫ޔައުމިއްޔާއއްގައިް‬ ‫ތައްޔާރުކުރުމުގައި‪،‬‬

‫ނުހިމނުމަކަށްވސް‪ ،‬މިްގަވާއިދުްހުރަހއްްނާޅައވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޝއިޢުކުރުމުންް‪،‬‬
‫މަޖިލީހުގްޖަލްސާއއްގްޔައުމިއްޔާްމަޖިލީހުގްވބްސައިޓްގައިް ާ‬ ‫‪( .217‬ހ) ްް‬ ‫ޔައުމިއްޔާއަށްް‬

‫ން ް‬
‫އުނިއިތުރުްގނައު ް‬
‫އް ޔައުމިއްޔާގައި‪ ،‬އް މންބަރަކުްްދއްކިކަމަށްް ބުނާވާހަކައަށްް އުނިއިތުރއްް‬

‫ގންނަންް ބޭނުންވާނަމަ‪ ،‬ނުވަތަް ޖަލްސާގައިް ކަންހިނގާދިޔަގޮތްް ކަމަށްް‬

‫ބަޔާންކޮށްފައިވާް ގޮތަށްް އުނިއިތުރއްް ގންނަންް ބޭނުންވާނަމަް‪ ،‬އކަން‪ ،‬އް‬

‫ޝއިޢުކުރާތާްް‪(ްް7‬ހަތއް)ް ދުވަހުގް‬
‫ޔައުމިއްޔާް މަޖިލީހުގް ވބްސައިްޓްގައިް ާ‬

‫ތރޭގައިްްމަޖިލީހުގް ރައީސަށްް އަންގަންވާނއވ‪ ް.‬މންބަރަކުް އދޭގޮތަށް‪،‬‬

‫ޔައުމިއްޔާއަކަށްް އުނިއިތުރއްް ގނވޭނީ‪ ،‬އް ޔައުމިއްޔާއއްް ނިސްބަތްވާް‬

‫ޖަލްސާއއްގް ވީޑިއޯް ނުވަތަް އޯޑިއޯް ރކޯޑިންގް އަޑުއަހައި‪ ،‬ޖަލްސާގައިް‬

‫ޤތްް ރަނގަޅަށްް ބަޔާންކުރުމަށް‪ ،‬އްްއުނިއިތުރުް‬

‫ޤ ަ‬
‫ކަންހިނގާދިޔަގޮތުގް ޙަ ީ‬

‫ގންނަންޖހޭް ކަމަށްް މަޖިލީހުގް ރައީސަށްްފނިއްޖް ހިނދއްގައވ‪ް.‬މންބަރަކުް‬

‫ގންނަންް ބޭނުންވާް އުނިއިތުރއްް ޔައުމިއްޔާއަށްް ގނވންް ނތްކަމަށްވާނަމަ‪،‬‬

‫އކަންްސަބަބުްބަޔާންކޮށް‪ ،‬އްމންބަރަކަށްްމަޖިލީހުގްރައީސްްއަންގަންވާނއވ‪ް .‬‬

‫މންބަރަކުް ޔައުމިއްޔާއަށްް އުނިއިތުރއްް ގންނަންް ހުށަހަޅައިފިނަމަ‪ ،‬އް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އުނިއިތުރަކާއކުް އަދިް އުނިއިތުރއްް ހުށަހަޅާފައިނުވާނަމަ‪ ،‬ޔައުމިއްޔާް މަޖިލީހުގް‬

‫ޝއިޢުކޮށްފައިވާްގޮތަށް‪ް،‬މިްގަވާއިދުގް‪ް218‬ވަނަްމާއްދާގައިވާް‬
‫ވބްސައިޓްގައިް ާ‬

‫ގޮތުގމަތިންްމަޖިލީހަށްްހުށަހަޅަްއި‪ ،‬ފާސްކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގް‪ް79‬‬
‫(ން) ް މިްގަވާއިދުގައިްއހންްގޮތަށްްބަޔާންކޮށްފައިްވީނަމަވސް‪ާ ،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވަނަްމާއްދާގައިްބަޔާންވގންވާްމަޖިލީހުގްޢުމުރުްނިމުމަކަށްްއަންނަްހިނދު‪ ،‬އް‬

‫މަޖިލީހުގް އންމް ފަހުް ޖަލްސާއާް ހަމައަށްް ފާސްނުކުރވިް ހުރިްްޖަލްސާތަކުގް‬

‫ޔައުމިއްޔާތައް‪ ،‬އންމް ފަހުް ޖަލްސާގް ޔައުމިއްޔާވސްް ހިމނޭް ގޮތުން‪ ،‬އް‬

‫‪148‬‬
‫ޔައުމިއްޔާތަކަކީް މަޖިލީހުންް ފާސްކޮށްފައިވާް ޔައުމިއްޔާތަކއްް ކަމުގައިް‬

‫ޝއިޢުކުރާތާް‬
‫ބލވޭނއވ‪ ް.‬އަދިްއް ޔައުމިއްޔާތައްް މަޖިލީހުގްވބްސައިޓްގައިް ާ‬

‫‪(ްް7‬ހަތއް)ް ދުވަހުގް ތރޭގައިްްއއްވސްް އުނިއިތުރއްް ގނައުމަށްް މންބަރަކުް‬

‫ހުށަހަޅާފައިވާނަމަ‪ ،‬އް ޔައުމިއްޔާއއްގް އޯޑިއޯް ނުވަތަް ވީޑިއޯް ރކޯޑިންގް‬

‫ރަނގަޅަށްް އަޑުއަހައިް ޖަލްސާގައިް ކަންހިނގާދިޔަގޮތްް ބަޔާންކުރުމަށްް މަޖިލީހުގް‬

‫އަމީންް ޢާންމުް އް ޔައުމިއްޔާއަކަށްް އް އުނިއިތުރުް ގންނަންވާނއވ‪ ް.‬އް‬

‫އުނިއިތުރއްް ގނވންް ނތްކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬ސަބަބުް ބަޔާންކޮށްް އކަންް އް‬

‫މންބަރަކަށްްއަންގަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްްކޮންމްްޖަލްސާއއްގވސްްްޔައުމިއްޔާ‪ ،‬މަޖިލީހަށްްްްހުށަހަޅައި‪،‬‬ ‫‪( .218‬ހ) ްް‬ ‫ޔާް‬

‫ޔައުމިއް ް‬

‫ން ް‬
‫ފާސްކުރު ް‬
‫ފާސްކުރަންވާނއވ‪ް.‬މިގޮތުންްޔައުމިއްޔާްފާސްކުރާނީްވޯޓަކާްނުލައވ‪ް ް.‬‬

‫އއްވސްްޔައުމިއްޔާއއް ްފާސްކުރަންއޮތްނަމަ‪ ،‬އ ްދުވަހުގްޖަލްސާގްމައިގަނޑުް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވާް‬
‫މަސައްކަތަށްްފށުމުގކުރިން‪ ،‬އްޔައުމިއްޔާްއއީ‪ ،‬ކޮންްޖަލްސާއަކަށްްނިސްބަތް ް‬

‫ޤބޫލުކުރާް ްޔައުމިއްޔާއއްްް‬
‫ޔައުމިއްޔާއއްކަން ްހާމަކޮށް‪ ،‬އއީް ްމަޖިލީހުގ ްރައީސް ް ަ‬

‫ކަމުގައިްމަޖިލީހުގްޖަލްސާގައިްއިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މަޖިލީހުގްްރައީސްްްްމިގޮތަށްްްއިޢުލާންކުރުމުންްްްއއްވސްްްމންބަރަކުްްއކަމާްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދކޮޅުހަދައި‪ ،‬އކަމަށްްްވޯޓއްްްނަގަންޖހޭނކަމަށްްްނުބުނާހާްްްހިނދަކުްްއް‬

‫ޔައުމިއްޔާއއްްއއީ‪ ،‬ފާސްވްނިމިފައިވާްޔައުމިއްޔާއއްކަމުގައިްބަލަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ުގް‬
‫(ރ) ް މންބަރަކުްއދުނުްއދުމއްގމަތިންްވޯޓއްްނަގައިފިކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އަދިްއްވޯޓ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤބޫލުކުރަންް ްމަޖިލީހުގ ްޖަލްސާއަށްް‬

‫ނަތީޖާއިން ްދައްކާް ްގޮތުގައި ްއް ްޔައުމިއްޔާ ް ަ‬

‫ްފާސްކުރވިފައިވާްް‬ ‫ްއއީް‬ ‫އހާހިސާބުންް‬ ‫ފންނަކަމަށްވާނަމަ‪،‬‬

‫ޔައުމިއްޔާއއްކަމަށްވާނއވ‪ްް.‬އްްްވޯޓުގްްނަތީޖާްްދއްކީްްމަޖިލީހުގްްޔައުމިއްޔާް‬

‫ފާސްކުރަންްްނުފންނަކަމަށްްްކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬އްްޔައުމިއްޔާއއްްްްއްްމަޖިލީހުގް‬

‫ޞލާޙު ްހުށަހަޅައިް‪ ،‬ކުރިއަށްދާން ްފންނަ ްގޮތއްގް ްމައްޗަށް ްވޯޓުް‬

‫ޖަލްސާގައި ްއި ް‬

‫ނަގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪149‬‬
 ‫މަޖިލީހުންްްފާސްކުރާްްޔައުމިއްޔާތައް‪ ،‬ފާސްކުރުމަށްފަހު‪ ،‬އަހަރާއިްްދައުރުތައްް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވަކިންްްއނގޭންްގޮތަށްްްފޮތއްގްްސިފައިގައިްްއކުލަވާލައި‪ ،‬މަޖިލީހުގް‬

‫ލައިބްރަރީގައިްބަހައްޓަންވާނއވް‪ް .‬‬

‫މަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގްްޔައުމިއްޔާްްމަޖިލީހުންްްްފާސްނުކުރަނީސް‪ ،‬މަޖިލީހުގް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވބްސައިޓްގައިްއްޔައުމިއްޔާއއްްްހިމނުމަކަށްްމިްމާއްދާްހުރަހއްްނާޅައވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .219‬އިސްލާްމްދީނުގްއަސްލަކާްޚިލާފުވާްގޮތަށް‪ ،‬މންބަރަކުްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާއއްގައިްވާހަކައއްްް‬ ‫ންް‬

‫ޔައުމިއްޔާއި ް‬
‫ން ް‬
‫އްްއުނިކުރު ް‬
‫ބައ ް‬
‫ދައްކައިފިނަމަ‪ ،‬އްްޖަލްސާއއްގްްްޔައުމިއްޔާއިންްްއްްދއްކިވާހަކައއްްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްް‬

‫އުނިކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .220‬މިްްބާްބުގައިްްބަޔާންކުރާްްޔައުމިއްޔާްްލިޔްްތައްޔާރުކުރުމުގްްްއިތުރަށް‪ ،‬ކޮންމްްޖަލްސާއއްގްް‬ ‫ުގް‬

‫ޔާްލިޔުމ ް‬
‫ޔައުމިއް ް‬
‫ދިް‬
‫އޯްއަ ް‬
‫ށްްއޯޑި ް‬
‫އިތުރަ ް‬
‫ޝފުގައިްްރައްކާކޮށްފައިްް‬
‫އޯޑިއޯްްއަދިްްްވީޑިއޯްްރކޯޑިންގް‪ ،‬އަމީންްްޢާންމުްްމަޖިލީހުގްްްއަރު ީ‬
‫ގް‬
‫އޯްރކޯޑިން ް‬
‫ވީޑި ް‬
‫ބަހައްޓަންވާނއވ‪ް.‬‬ ‫ން ް‬
‫ރައްކާކުރު ް‬
‫ް‬

‫‪ .221‬ރައީސުްލްޖުމްހޫރިއްޔާްްމަޖިލީހަށްްްފޮނުވާްްލިޔުންތަކާއިްްބަޔާންްްމަޖިލީހުގްްއްްދުވަހއްގްް‬ ‫ްގް‬
‫ރައީސ ް‬
‫ންް‬
‫އިްބަޔާ ް‬
‫ލިޔުންތަކާ ް‬
‫ޝއިޢުކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ޔައުމިއްޔާގައިްލިޔް ާ‬
‫ން ް‬
‫ހިމނު ް‬

‫ޔާ ް‬
‫‪ .49‬ކޮމިޓީތަކުގްޔައުމިއް ް‬

‫މަޖިލީހުގްްކޮންމްްކޮމިޓީއއްގްްބައްދަލުވުމުގްްޔައުމިއްޔާ‪ ،‬ބައްދަލުވުންްްނިމޭތާް‬ ‫‪( .222‬ހ) ްް‬ ‫ުގް‬

‫ކޮމިޓީތަކ ް‬
‫ން ް‬
‫ޔާްލިޔު ް‬
‫ޔައުމިއް ް‬
‫ޝއިޢުކުރަންވާނއވ‪ް .‬‬
‫‪(ް5‬ފަހއް)ްދުވަހުގްްތރޭގައިްމަޖިލީހުގްވބްސައިޓްގައިް ާ‬

‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްޔައުމިއްޔާގައި‪ްް،‬މންބަރުންްްދައްކާް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ވާހަކައަށްްްއުނިއިތުރއްްްނުގނސް‪ ،‬މންބަރަކުްްދައްކާްްވާހަކައއް‪ ،‬އްްދއްކިްް‬

‫ގޮތަކަށް‪ ،‬ޔައުމިއްޔާއިންްފންނާންގޮތަށްްއޮންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫)ްއހންްްއޮތްްްނަމަވސް‪ ،‬އކިއކިްްއިދާރީްްބޭނުންތަކަށް‪ ،‬ޔައުމިއްޔާް‬

‫(ން) ް މިްްމާއްދާގްް(ށ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞްްލިޔްްތައްޔާރުކުރުމަކަށް‪،‬‬
‫ނިސްބަތްވާްްކޮމިޓީގްްބައްދަލުވުމުގްްއިދާރީްްޚުލާ ާ‬

‫ނުވަތަްްބައްދަލުވުމުގްްއޖންޑާއާްްނުގުޅޭގޮތުންްްއަދިްްކޮމިޓީގްްްބައްދަލުވުމުގް‬

‫ޞދާްްނުގުޅޭްްގޮތަށް‪ ،‬މންބަރުންްްދައްކާްްމަޖިލީހުގްްމަސައްކަތާްްނުގުޅޭް‬
‫ޤ ަ‬
‫މަ ް‬

‫ވާހަކަ‪ ،‬ޔައުމިއްޔާއިންްއުނިކުރުމަކަށްވސްްމިްމާއްދާްހުރަހއްނާޅައވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪150‬‬
 ‫ޝއިޢުކުރުމުންް‪،‬‬
‫‪ .223‬މަޖިލީްހުގ ްކޮމިޓީ ްބައްދަލުވުމއްގ ްޔައުމިއްޔާ ްމަޖިލީހުގ ްވބްސައިޓްގައި ް ާ‬ ‫ށްް‬
‫ޔައުމިއްޔާއަ ް‬
‫ން ް‬
‫ރުްގނައު ް‬
‫އުނިއިތު ް‬
‫އްްޔައުމިއްޔާގައި‪ ،‬އްްްމންބަރަކުްްދއްކިކަމަށްްްބުނާވާހަކައަށްްްއުނިއިތުރއްްްގންނަންްް‬

‫ބޭނުންވާނަމަ‪ ،‬އކަންް‪ ،‬އ ްޔައުމިއްޔާ ްއ ްމންބަރަކަށް ްލިބޭތާ ް‪(ް 24‬ސައުވީސް) ްގަޑިއިރުގް‬

‫ޤއްރިރަށްްްއަންގަންވާނއްވ‪ް.‬މންބަރަކުްއދޭގޮތަށް‪ ،‬ޔައުމިއްޔާއަކަށްް‬
‫ތރޭގައިްއްކޮމިޓީގްމު ަ‬

‫އުނިއިތުރއްްްގނވޭނީ‪ ،‬އްްޔައުމިއްޔާއއްްްނިސްބަތްވާްްކޮމިޓީްްްބައްދަލުވުމއްގްްއޯޑިއޯް‬

‫ޤތްްްރަނގަޅަށްް‬
‫ޤ ަ‬
‫ރކޯޑިންގްްއަޑުއަހައި‪ ،‬އްްބައްދަލުވުމުގައިްްކަންހިނގާދިޔަގޮތުގްްޙަ ީ‬

‫ޤއްރިރަށްް ްފނިއްޖ ްހިނދއްގައވ‪ް.‬‬

‫ބަޔާންކުރުމަށް‪ ،‬އ ްއުނިއިތުރު ްގންނަންޖހޭ ްކަމަށް ްމު ަ‬

‫މންބަރަކުްްގންނަންްްބޭނުންވާްްްއުނިއިތުރއްްްޔައުމިއްޔާއަށްްްގނވންްްނތްކަމަށްވާނަމަ‪،‬‬

‫ޤއްރިރުްއަންގަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫އކަންްސަބަބުްބަޔާންކޮށް‪ ،‬އްމންބަރަކަށްްއްކޮމިޓީގްމު ަ‬
‫ް‬

‫‪ .224‬އިސްލާްމްދީނުގް ްއަސްލަކާް ްޚިލާފުވާް ްގޮތަށް‪ ،‬މންބަރަކުް ްމަޖިލީހުގް ްކޮމިޓީއއްގް‬ ‫ންް‬

‫ޔައުމިއްޔާއި ް‬
‫ން ް‬
‫އްްއުނިކުރު ް‬
‫ބައ ް‬
‫ބައްދަލުވުމއްގައިްްވާހަކައއްްްދައްކައިފިނަމަ‪ ،‬އްްބައްދަލުވުމއްގްްޔައުމިއްޔާއިންްްއް‬

‫ޤއްރިރުްއުނިކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ދއްކިވާހަކައއްްއްކޮމިޓީގްމު ަ‬
‫‪ް .‬‬

‫‪ .225‬މިްްބާްބުގައިްްބަޔާންކުރާްްޔައުމިއްޔާްްލިޔްްތައްޔާރުކުރުމުގްްއިތުރަށް‪ ،‬ކޮންމްްކޮމިޓީއއްގްް‬ ‫ުގް‬

‫ޔާްލިޔުމ ް‬
‫ޔައުމިއް ް‬
‫އޯް‬
‫ށްްއޯޑި ް‬
‫އިތުރަ ް‬
‫ޝފުގައިްރައްކާކޮށްފައިްް‬
‫ބައްދަލުވުމއްގްއޯޑިއޯްރކޯޑިންގ‪ ،‬އަމީންްޢާންމުްމަޖިލީހުގްއަރު ީ‬
‫ގް‬
‫ރކޯޑިން ް‬
‫ބަހައްޓަންވާނއވ‪ް.‬‬ ‫ން ް‬
‫ރައްކާކުރު ް‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްްކޮންމްްދައުރއްްްނިމުމާއކުްްދންްްފށޭްްދައުރއްގައިްްބޭނުންް‬ ‫‪( .226‬ހ) ްް‬ ‫އްް‬

‫ލިޔކިޔުންތަ ް‬
‫އާް‬
‫ންްޢާންމު ް‬
‫އަމީ ް‬
‫ނުކުރާނކަމަށްްފންނަްއންމހައިްްލިޔކިޔުންތައްްމަޖިލީހުގްއަމީންްޢާންމުއާްއް‬
‫ން ް‬
‫ހަވާލުކުރު ް‬
‫ޤއްރިރުްހަވާލުކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ކޮމިޓީގްމު ަ‬

‫ހަމައގޮތަށްްމަޖިލީހުގްކޮންމްދައުރއްްނިމުމުން‪ ،‬މަޖިލީހުގްކޮންމްއޮފީހަކުންް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އްްއޮފީހއްގްްއްްދައުރަށްފަހުްްްދންްްބޭނުންނުވާންްލިޔކިޔުންތައްްްމަޖިލީހުގް‬

‫އަމީންްޢާންމުއާްހަވާލުކުރަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .227‬މިްްްބާބުގްްދަށުންްްއަމީންްްްޢާންމުއާްްހަވާލުކުރވޭްްރކޯޑުތައްްްރައްކާތރިކަމާއކުްް‬ ‫ން ް‬
‫އަރުޝީފުކުރު ް‬

‫ޤނޫނު ްނަންބަރު ް‪ް16/2011‬‬

‫ޝފުކުރާނީ ް ާ‬
‫ބަލަހައްޓަންވާނއވ‪ް .‬އަދި ްއ ްރކޯޑުތައް ްއަރު ީ‬

‫ޤނޫނު)ްްގައިްްބަޔާންކުރާްްްއުސޫލުތަކާްްއއްގޮތްވާްް‬
‫ޝފުގްް ާ‬
‫ޤއުމީްްއަރު ީ‬
‫(ދިވހިރާއްޖޭގްްް ަ‬

‫ގޮތުގމަތިންނވ‪ް.‬‬

‫‪151‬‬
 ‫ން ް‬
‫‪ .50‬ޝަކުވާްހުށަހޅު ް‬

‫މަޖިލީހުގ ްމންބަރަކު ްނުވަތަ ްއޮފިސަރަކުް ްނުވަތަ ްމުވަޒައްފަކުް ްޢަމަލުކުރަންޖހޭް‬ ‫‪( .228‬ހ) ްް‬ ‫ން ް‬
‫ވާްހުށަހޅު ް‬
‫ޝަކު ް‬

‫ޝކުވާް‬
‫ޤނޫނއްްްގަވާއިދއްްްނުވަތަްްސުލޫކީްްމިންގަނޑަކާްްޚިލާފުވއްޖކަމުގްް ަ‬
‫ާ‬

‫އއްވސްްފަރާތަކުންްއުފުލަންްބޭނުންކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އކަންްލިޔުމުންްއިމްތިޔާޒާއިް‬

‫ޤއްރިރަށްްހުށަހޅިދާނއވ‪ް.‬‬
‫ސުލޫކުްކޮމިޓީގްމު ަ‬

‫އފަދަް ްހުށަހޅުމއްްް ްހުށަހަޅާފައިވަނީް ްހިނގަމުންދާް ްދައުރުގް ްތރޭގައިް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އފަދަ ްހުށަހޅުމއްް ްހުށަހަޅާތާ ް‪(ް 7‬ހަތއް) ްދުވަހުގ ްތރޭގައި ްއްް‬

‫ޝކުވާގ ްގޮތުގައި ްބލިދާނ ްކަމއްތޯ ްކަނޑައަޅައިް‬

‫ހުށަހޅުމުގައިވާ ްކަންކަމަކީ ް ަ‬

‫އކަމާމދުްގޮތއްްނިންމަންވާނއވ‪.‬‬
‫ް‬

‫ޝކުވާއއްގްގޮތުގައިްބލިދާނކަމއްްކަމުގައިްކަނޑައަޅާނީްއިމްތިޔާޒާއިްސުލޫކުް‬
‫ަ‬ ‫‪( .229‬ހ) ްް‬ ‫ން ް‬
‫ވާްބލު ް‬
‫ޝަކު ް‬

‫ޝވަރާކުރުމަށްފަހު‪ ،‬އްކޮމިޓީންނވ‪ް ް.‬‬

‫ކޮމިޓީގައިްމަ ް‬

‫އް‬
‫ޝކުވާއއްކަމުގައިްްބލިދާނފަދަްްްމައްސަލައއްްްހުށަހަޅައިފިކަމަށްވާނަމަ‪ް ްް،‬‬
‫ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ންް‬
‫މައްސަލަްްކޮމިޓީގައިްްއޖންޑާކޮށްްްއަންނަނިވިްްގޮތްތަކުންްްގޮތއްްްކޮމިޓީ ް‬

‫ްގް‬
‫ނިންމަންވާނއވ‪ް ް.‬އކަންްް ްނިންމަންވާނީް ްކޮމިޓީގްް ްމންބަރުނ ް‬

‫އަޣްލަބިއްޔަތުންނވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬އްް ަ‬
‫ޝކުވާގައިްްހިމނިގންވާްްކަމަކީްްކޮންމހންްްއއާމދުްްފިޔަވަޅއްްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަޅަންޖހޭފަދަްކަމއްކަމުގައިްނުވާނަމަްފިޔަވަޅުްނާޅައިްދޫކޮށްލުން‪ް .‬‬

‫‪ ް .2‬އ ް ަ‬
‫ޝކުވާގައި ްފިޔަވަޅުް ްއަޅަންް ްޖހޭފަދަ ްކަމއް ްހިމނިގން ްނުވާނަމަް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝކުވާްބާޠިލުކުރުން‪ް ް.‬‬
‫އް ަ‬

‫‪ ް .3‬އް ަ‬
‫ޝކުވާގައިްހިމނިގންވާްކަމަކާްގުޅޭގޮތުންްއިދާރީގޮތުންްއަޅަންޖހޭް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފިޔަވަޅއްްއޮތްކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬އްްފިޔަވަޅއްްއޅުން‪ް ް.‬‬

‫ޤކުރަންޖހޭްކަމަށްވާނަމަ‪،‬‬
‫ޤ ު‬ ‫‪ ް .4‬އް ަ‬
‫ޝކުވާގައިްހިމނޭކަމއްްއިތުރަށްްތަޙް ީ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އކަމަށްްސަބްްކޮމިޓީއއްްޢައްޔަންކުރުން‪ް ް.‬‬

‫ޤއްރިރާއިްް‬
‫ޝކުވާއއްްްބލުމުގައިްްޢަމަލުކުރާންްއުސޫލުތައް‪ ،‬ކޮމިޓީގްްްމު ަ‬
‫ަ‬ ‫(ން) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގައި ްހިމނޭ ްސިޔާސީ ްޕާޓީތައް ްތަމްސީލުކުރާ ްމންބަރުންނާއި ްސިޔާސީް‬

‫‪152‬‬
‫ޝވަރާގމަތިންްްއކުލަވާލައި‪ ،‬އް‬
‫ށްްްނިސްބަތްނުވާްްމންބަރުންގްްމަ ް‬
‫ޕާޓީތަކަ ް‬

‫ކޮމިޓީންްފާސްކޮށްްއިޢުލާންކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޝކުވާއއްްބލޭނީްމަޖިލީހުގްމންބަރަކުްނުވަތަްއޮފިސަރަކުްނުވަތަްމުވައްޒަފަކުް‬
‫ަ‬ ‫(ރ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނަކާްް‬
‫އޭނާްއަދާކުރަންޖހޭްރަސްމީްޒިންމާއއްްނުވަތަްވާޖިބއްްއަދާކުރުމުގައިް ާ‬

‫ނުވަތަްގަވާއިދަކާްނުވަތަްސުލޫކީްްމިންގަނޑުގްއުސޫލަކާްޚިލާފުވފައިވާނަމަްއް‬

‫ޤނޫނަކާް ްގަވާއިދަކާް ްނުވަތަް ްސުލޫކީްް ްމިންގަނޑަކާް‬

‫މިންވަރަކަށވ‪ާ ް ް.‬‬

‫ޚިލާފުވއްޖކަމަށްްނިންމަންވާނީްކޮމިޓީގްމންބަރުންގްއަޣްލަބިއްޔަތުންނވ‪.‬‬
‫ް‬

‫ޝކުވާއަކާްްގުޅިގންްްނިންމުމއްްްްނިންމުމުގްްމަދުވގންްް‪(ްް7‬ހަތއް)ްްދުވަސްް‬
‫ަ‬ ‫‪( .230‬ހ) ްް‬ ‫ވާް‬
‫ވާްރައްދު ް‬
‫ޝަކު ް‬
‫ހޭް‬
‫ށްްހއްކާބ ް‬
‫ފަރާތަ ް‬
‫ންް‬
‫ކުރިންްްއަންނަނިވިްްްލިޔުންތައްްްމައްސަލަްްރައްދުވާްްފަރާތަށްްްކޮމިޓީ ް‬ ‫ން ް‬
‫ތުްދޫކުރު ް‬
‫މަޢުލޫމާ ް‬

‫ފޮނުވަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬ހުށަހަޅާފައިވާް ަ‬
‫ޝކުވާގްކޮޕީ؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .2‬ޚިލާފުވފައިވާްކަމަށްްބުނާްމައްސަލައިގްތަފް ީ‬
‫ޞލު؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬ކަމާގުޅޭގޮތުންްލިބންހުރިްކިތާބީްހކި؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .4‬ކަމާގުޅޭގޮތުންްލިބންހުރިް ަ‬
‫ޝފަހީްހކި؛ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .5‬ކަމާގުޅޭގޮތުންްލިބންހުރިްމާއްދީްހކި‪ް ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝކުވާްރައްދުވާްް‬
‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގައިްބުނވިދިޔަްްކަންކަމުގްތރއިންްއއްޗއްް ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ފަރާތަށްްްދިނުމަކީްްްއްްއއްޗއްްްްކޮމިޓީއަށްްްފޯރުކޮށްދިންްްފަރާތަށްްްގއްލުމއްް‬

‫ޅުް‬
‫ލިބިދާނކަމއްްްކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬ނުވަތަްްހކިބަސްްްދިންްްމީހާއަށްްްނުރަނގަ ް‬

‫ޝކުވާްް‬
‫އަސަރއް ްފޯރުވަފާނކަމއް ްކަމުގައިވާނަމަް‪ ،‬އ ްމިންވަރަށް ްއ ްހއްކއް ް ަ‬

‫ރައްދުވާްްފަރާތަށްްދޫނުކޮށްްހިފހއްޓުމުގްއިޚްތިޔާރުްކޮމިޓީއަށްްްލިބިގންވއވ‪ް.‬‬

‫ތަް‬
‫ޝކުވާ ްލިބޭ ްފަރާތުން ްނުވަ ް‬
‫ކޮމިޓީން ްއ ްމަސައްކަތްކުރަމުންދާ ްމުއްދަތުގައިް‪ަ ،‬‬

‫އޭނާގްވަކީލަކުްނަމަވސް‪ ،‬ކޮމިޓީގްމންބަރަކާްގުޅައިގންްނުވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޝކުވާްްރައްދުވާްްްފަރާތަށްްްއަންނަނިވިްްމަޢުލޫމާތުްްލިޔުމުންް‬
‫(ން) ް މައްސަލައިގްް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ލިބންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޝކުވާއއްްްކަމުގައިްްބލިދާންްްމައްސަލައއްްްހުށަހޅިފައިވާްްކަމަށް‪،‬‬
‫ަ‬ ‫‪ް .1‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީންްކަނޑައޅުމުންްއކަންް‪ް ް.‬‬

‫‪153‬‬
 ‫ޤކުރުމަށްްްސަބްްްކޮމިޓީއއްް‬ ‫‪ ް .2‬ކޮމިޓީންްްއިތުރަށްްްދިރާސާކޮށްްްތަޙް ީ‬
‫ޤ ު‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އކުލަވާލައިފިްކަމަށްވާނަމަްއކަން‪ް .‬‬

‫‪ ް .3‬އްމައްސަލަްސަބްްކޮމިޓީންްބަލަންްފށުމުންްއކަން‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް‬

‫ޝކުވާއއްްބލުމަށްފަހުްކޮމިޓީންްްއޅުމަށްްނިންމާްފިޔަވަޅއްްް‬
‫‪ .231‬ކޮމިޓީްންްނިންމާްނިންމުމަކަށްް ަ‬ ‫ތް ް‬
‫ވާްނިންމިގޮ ް‬
‫ޝަކު ް‬

‫މައްސަލަްްރައްދުވާްްފަރާތާއިްްކޮމިޓީއާްްވާހަކަދައްކައިގންްްގޮތަކަށްްްއއްބަސްވވިދާނއވ‪ް.‬‬

‫ޤއްރިރާއިްް‬
‫ނަމަވސް‪ ،‬އްއއްބަސްވުންްއޮންނަންވާނީްލިޔުމުންނވ‪ް.‬އަދިްއޭގައިްކޮމިޓީގްމު ަ‬

‫އްމައްސަލަްރައްދުވާްފަރާތްްސޮއިކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ން ް‬
‫‪ .51‬ޕޓިޝަ ް‬

‫ޝންްްހުށަހޅުމުގް‬
‫ޝންްްކޮމިޓީއަށްްްްޕޓި ަ‬
‫‪ .232‬މންބަްރުންްްމދުވރިކޮށް‪ ،‬މަޖިލީހުގްްޕޓި ަ‬ ‫ންް‬
‫ޕޓިޝަ ް‬
‫ުގް‬
‫ހުށަހޅުމ ް‬
‫ޞތު‪ ،‬ރައްޔިތުންނަށްްލިބިގންވއވ‪ް.‬‬
‫ފުރު ަ‬
‫ތު ް‬
‫ފުރުޞަ ް‬
‫ް‬

‫ޝންްްހުށަހޅޭނީ‪ ،‬އަންނަނިވިްްކަންކަމުގްްތރއިންްްްކަމަކާްްްގުޅޭގޮތުންްްރައްޔިތުންް‬
‫‪ .233‬ޕޓި ް ަ‬ ‫ންް‬
‫ޕޓިޝަ ް‬
‫ޭން‬
‫ހުށަހޅ ް‬
‫ދކޭގޮތްްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްްސަމާލުކަމަށްްގނައުމުގްބޭނުމުގައވ‪ް ް.‬‬
‫އް ް‬
‫ދާއިރާތަ ް‬

‫މަޖިލީހަށްްތަޢާރުފުކުރވިފައިވާްނުވަތަްހުށަހޅިފައިވާްބިލަކާްގުޅޭގޮތުން؛ ނުވަތަ ް‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހަށްްހުށަހޅިފައިވާްމައްސަލައަކާްގުޅޭގޮތުން؛ ނުވަތަ ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލަޙަތުްހިމނޭްކަމަކާްގުޅޭގޮތުން‪ް .‬‬
‫ޤއުމުގްމަ ް‬
‫(ން) ް ރައްޔިތުންގްނުވަތަް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝނަކީްްްތިރީގައިްްމިވާް‬
‫(ރ) ް މިްްމާއްދާގްްް(ނ)ްްގައިވާްްްގޮތުގމަތިންްްހުށަހަޅާްްްޕޓި ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަންކަމުގްތރއިންްކަމަކަށްްވގންްނުވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޝރީޢަތއްގްްދާއިރާގައިް‬ ‫‪ ް .1‬އއްވސްްްް ަ‬
‫ޝރުޢީްްކޯޓއްގައިްްްހިނގަމުންދާްް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިމނޭްކަމއް؛ ް‬

‫‪ާ ް .2‬‬
‫ޤނޫނުގްދާއިރާގްތރއިންްހައްލއްްހޯދިދާންކަމއް‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ް‬

‫ކޮންމްްޕޓިޝަނއްވސްްްޢިބާރާތްކުރަންވާނީ‪ ،‬އކަށީގންވާްްރިވތިްްޢިބާރާތުން‪،‬‬ ‫‪( .234‬ހ) ްް‬ ‫ންް‬

‫ޕޓިޝަ ް‬

‫ތް ް‬
‫ާންގޮ ް‬
‫ޢިބާރާތްކުރ ް‬
‫ދިވހިްބަހުގްއަދަބުތަކާްއއްގޮތްވާްގޮތުގމަތިން‪ ،‬މަޖިލީހަށްްމުޚާޠަބުކޮށވ‪ް .‬‬

‫‪154‬‬
‫ޝން ްހުށަހަޅާ ްފަރާތުގ ްފުރިހަމަ ްނަމާއިްް‬
‫ކޮންމ ްޕޓިޝަނއްގައިވސް‪ ،‬އް ްޕޓި ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އޑްރސްްއަދިްސޮއިްއޮންނަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް ޕޓިޝަނއްްހުށަހަޅަނީްއކަކަށްވުރްގިނަްމީހުންނަމަ‪ ،‬އޭގްތރއިންްމަދުވގންްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންގައިްްްއއްް‬
‫އކަކު‪ ،‬އްްޕޓިޝަނއްގައިްްްސޮއިކުރަންވާނއވ‪ްް.‬އްްޕޓި ަ‬

‫ޝންގައިްސޮއިކޮށްފައިވާްފަރާތްތަކުގްް‬
‫ގަނޑަށްވުރްގިނަްގަނޑުްްހިމނޭނަމަ‪ ،‬ޕޓި ަ‬

‫ތރއިންްއކަކުްއއިންްކޮންމްގަނޑއްގައިވސްްސޮއިކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މި ްމާއްދާގ ް(ށ) ްގައި ްބަޔާންކޮށްފައިވާ ްފަރާތް ްނުވަތަ ްފަރާތްތަކުގ ްއިތުރަށް‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންގައިް‬
‫މަޖިލީހަށްްްއްްޕޓިޝަނއްްްހުށަހަޅާްްމންބަރުވސްްްއްްްޕޓި ަ‬

‫ސޮއިކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޝނަކާއކުް‪ ،‬ސިޓީއއްްނުވަތަްބަޔާނއްްނުވަތަްއފަދަްއހންވސްް‬
‫އއްވސްްްޕޓި ަ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ލިޔުމއްްހިމަނައިގންނުވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޞލަޙަތުްއޮތްްކަމއްގްްނުވަތަްއޭނާގް‬
‫އއްވސްްމންބަރަކަށްްއޭނާގްއަމިއްލަްމަ ް‬ ‫(ޅް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަމިއްލަްޕޓިޝަނއްްހުށައއްނޭޅޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޝންްްހުށަހަޅާްްފަރާތުންްްްއދޭްްގޮތްް‬
‫ކޮންމްްޕޓިޝަނއްގައިވސްްްޕޓި ަ‬ ‫(ކ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހާމަކުރަންވާނއވް‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޝންް ކޮމިޓީއަށްް ހުށަހޅޭް ކޮންމް‬

‫‪ .235‬އހންްް ގޮތަކަށްް މަޖިލީހުންް ކަނޑަނާޅާހާ ްހިނދަކުް‪ ،‬ޕޓި ަ‬ ‫ދުް‬
‫ޕޓިޝަނާމ ް‬

‫ން ް‬
‫ޢަމަލުކުރު ް‬
‫ޕޓިޝަނއް‪ ،‬އްްކޮމިޓީއަކުންް ބަލައި‪ ،‬ގޮތއްް ކަނޑައަޅަންވާނއވ‪ ް.‬މަޖިލީހުންް އކަމާމދުް‬

‫ރިޢާޔަތްކުރަންްފންނަކަމއްް ހިމނިގންވާނަމަ‪ ،‬އކަމަށްް ގޮތއްް ކަނޑައޅުމަށް‪ ،‬މަޖިލީހަށް‪،‬‬

‫ޝނުގައިވާްމައްސަލަްހުށަހަޅާންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫އްކޮމިޓީގްރިޕޯޓަކާއކު‪ ،‬އްޕޓި ަ‬

‫ން ް‬
‫ރު ް‬
‫‪ .52‬މންބަރުންްބަންދުކު ް‬

‫ޝރުޢީް ޙުކުމއްގް ދަށުންް މންބަރަކުް‬

‫ޖިނާއީް ކުށއްް ސާބިތުވގން‪ަ ް ،‬‬ ‫‪( .236‬ހ) ްް‬ ‫ންް‬
‫މންބަރު ް‬

‫އިް‬
‫ބަންދުކުރުމާ ް‬
‫ބަންދުކުރާނަމަ‪ް،‬އްޙުކުމްކުރިްކޯޓަކުންްމަޖިލީހުގްރައީސަށްް‪(ް24‬ސައުވީސް)ް‬
‫ން ް‬
‫ދޫކޮށްލު ް‬
‫ގަޑިއިރުގްތރޭގައިްއކަންްލިޔުމަކުންްއަންގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤޤުްކުރިއަށްގންދވންް‬
‫ޖިނާއީްކުށއްގްތުހުމަތުގައިްބަންދުކޮށްގންްނޫނީ‪ް،‬ތަޙް ީ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނތްް ޙާލަތއްގައި‪ް،‬މންބަރަކުް ބަންދުކުރަންޖހިއްޖް ހިނދއްގައިް‪ް،‬ބަންދުކުރާތާް‬

‫‪155‬‬
‫ގިނަވގންް‪(ް 1‬އކއް)ްގަޑިއިރުގްތރޭގައިް ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްރައީސަށްް‬

‫ނުވަތަްމަޖިލީހުގްއަމީންްޢާންމަށްްއަންގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޝރުޢީްްޙުކުމއްގްްދަށުންްްނުވަތަްްޖިނާއީްްކުށއްގްްތުހުމަތުގައި‪ ،‬މންބަރަކުް‬
‫ަ‬ ‫(ން) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަންދއްގައި ްބހއްޓުމަށްފަހު ްދޫކޮށްލާނަމަ‪ ،‬އ ްމންބަރަކު ްދޫކޮށްލާ ްފަރާތަކުން‪،‬‬

‫ލަސްވގންް‪(ް24‬ސައުވީސް)ްގަޑިއިރުގްތރޭގައިްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްއކަން‪،‬‬

‫ލިޔުމަކުންްއަންގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް ޖިނާއީްްޙުކުމއްްކުރުމުގްްކުރިންް‪ ،‬މންބަރަކުްްހައްޔަރުކޮށްފައިްްްހުންނަްްމުއްދަތުގައިްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫ބާއްވާ ްމަޖިލީހުގ ްޖަލްސާތަކަށާއި‪ ،‬އޭނާ ްހިމނޭ ްކޮމިޓީތަކުގ ްބައްދަލުވުންތަކަ ް‬

‫އް ްމންބަރަކުް ްހައްޔަރުކޮށްް ްބަލަހައްޓާް ްފަރާތުންް ްއްް ްމންބަރަކުްް‬

‫ހާޒިރުކުރަންވާނއވ‪ް .‬އަދި ްމިކަން ްމިގޮތަށް ްހިނގަމުންދޭތޯ ްމަޖިލީހުގް ްރައީސްް‬

‫ކަށަވަރުކުރަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤމުންްްދުރުކުރުމުގްްމައްސަލައއްްްނުވަތަްްވަޒީރއްގްް‬
‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާްްމަ ާ‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މައްޗަށް ްއިތުބާރު ްނތްކަމުގ ްމައްސަލައއް ްނުވަތަ ްފަނޑިޔާރުންނާއި ްމިނިވަންް‬

‫ޤމުް‬
‫ޤއްލު ްމަ ާ‬
‫ޤއްލުްމުއައްސަސާތަކުގްްމންބަރުންނާއި ްމިނިވަންްްމުސްތަ ި‬
‫މުސްތަ ި‬

‫ށްް‬
‫ޤމުންްްވަކިކުރުމުގްްމައްސަލައއްްްމަޖިލީހަ ް‬
‫ތަކުގައިްްތިބޭްްމީހުންްްމަ ާ‬

‫ހުށަހޅިފައިވާްވަގުތއްގައިްމންބަރަކުްބަންދުކޮށްފިނަމަްމަޖިލީހަށްްހުށަހަޅާފައިވާްް‬

‫މައްސަލައާމދުްްމަޖިލީހުންްްގޮތއްްްނިންމުމަށްްްބާއްވާްްޖަލްސާއަށްްްބަންދުކުރިް‬

‫ފަރާތުންްއްމންބަރަކުްހާޒިރުކުރަންވާނއވް‪ް.‬އަދިްބަންދުގައިްހުރިްމންބަރަކުްް‬

‫ބައިވރިނުކޮށްްއފަދަްޖަލްސާއއްގައިްއއްވސްްވޯޓއްްނަގައިގންްނުވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ންް‬
‫‪ .237‬މަޖިލީްހުގްްރައީސަށްްްމިްްގަވާއިދުގްް‪ްް236‬ވަނަްްމާއްދާގްް(ށ)ްްއާއިްް(ނ)ްްގްްދަށު ް‬ ‫ކުް‬
‫އިްސުލޫ ް‬
‫ޒާ ް‬
‫އިމްތިޔާ ް‬

‫ރު ް‬
‫ީގްދައު ް‬
‫ކޮމިޓ ް‬
‫މަޢުލޫމާތއްްްލިބިއްޖނަމަ‪ ،‬ލަސްވގންްް‪(ްް24‬ސައުވީސް)ްްގަޑިއިރުގްްތރޭގައި‪ ،‬އކަންްް‬

‫އިމްތިޔާޒާއިްްސުލޫކުްްކޮމިޓީއަށްްްއަންގަންވާނއވ‪ްް.‬އފަދައިންްްްއންގުމާއކު‪ ،‬ވީްްއންމްް‬

‫އަވަސްްފުރުޞަތއްގްތރޭގައިްއްމައްސަލަްބލުމަށްްއްކޮމިޓީްްބައްދަލުވާންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މިް ގަވާއިދުގްް‪ްް237‬ވަނަް މާއްދާގް ދަށުންް އިމްތިޔާޒާއިް ސުލޫކުް ކޮމިޓީއަށްް‬ ‫‪( .238‬ހ) ްް‬ ‫ކުް‬
‫އިްސުލޫ ް‬
‫ޒާ ް‬
‫އިމްތިޔާ ް‬

‫ލަް‬
‫ންްމައްސަ ް‬
‫ކޮމިޓީ ް‬
‫ފޮނުވޭް މައްސަލައއްްބލުމަށްފަހު‪ް،‬މަޖިލީހުގް ރައީސަށްްއް ކޮމިޓީންް ރިޕޯޓއްް‬
‫ށްް‬
‫ބަލައި‪ ،‬މަޖިލީހަ ް‬

‫ހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬ ‫ން ް‬

‫ހުށަހޅު ް‬

‫‪156‬‬
‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގްދަށުންްއިމްތިޔާޒާއިްސުލޫކުްކޮމިޓީންްމަޖިލީހުގްރައީސަށްް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬

‫ހުށަހަޅާް ރިޕޯޓު‪ް ،‬މަޖިލީހުގް ރައީސަށްް ލިބޭް ތާރީޚުންް ފށިގން‪ް ،‬އންމް‬

‫ފުރަތަމައަށްް ބޭއްވޭް މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްގައި‪ް،‬މަޖިލީހުގް ރައީސްްއް ރިޕޯޓުް‬

‫މަޖިލީހަށްްހުށަހަޅަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްމާއްދާގް(ހ)ްގްދަށުންްއިމްތިޔާޒާއިްސުލޫކުްކޮމިޓީންްމަޖިލީހުގްރައީސަށްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހުށަހަޅާ ްރިޕޯޓުގައި‪ް،‬އް މައްސަލަް ނިސްބަތްވާްމންބަރުް ބަންދުކޮށްފައިް ހުރީ‪ް،‬‬

‫އކަށީގންވާްސަބަބުތަކއްްނުވަތަްހކިތަކއްގްމައްޗަށްްބިނާކޮށްްނޫންްކަމުގައި‪ް،‬‬

‫ޤޞަދއްގައިްކަމުގައިްފާހަގަކޮށްފައިވާނަމަ‪ް،‬އޭނާްބަންދުންް‬
‫ނުވަތަްސިޔާސީްމަ ް‬

‫ދޫކުރުމަށްް މަޖިލީހުގް ރައީސްް‪ް ،‬އް މންބަރަކުް ބަންދުކުރިް އިދާރާއަށްް‬

‫އަންގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މަޖިލީހުގް ރައީސްްމންބަރަކުް ބަންދުންް ދޫކުރުމަށް‪ް،‬މިް މާއްދާގް(ނ)ް ގައިވާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގޮތުގމަތިންް އަންގާތާްް‪(ްް24‬ސައުވީސް)ް ގަޑިއިރުގް ތރޭގައިް‪ް ،‬އް މންބަރަކުް‬

‫ބަންދުން ްދޫކޮށްނުލައިފިކަމަށްވާނަމަ‪ް،‬އކަން‪ް،‬މައްސަލައއްގް ގޮތުގައިްއންމް‬

‫އަވަހަށްްބޭއްވޭްމަޖިލީހުގްޖަލްސާއަކަށްްހުށަހަޅައި‪ް،‬އކަމާމދުްމަޖިލީހުންްގޮތއްް‬

‫ނިންމައިދިނުންް އދިް މަޖިލީހުގް ރައީސްް ހުށަހަޅަންވާނއވ‪ ް.‬މިކަމުގައި‪ް،‬‬

‫މަޖިލީހުގްރައީސްްދންްޢަމަލުކުރާނީ‪ް،‬މަޖިލީހުންްނިންމާްގޮތއްގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬
‫ް‬

‫ޔާް‬
‫ްމްއިސްވރި ް‬
‫ުގްއނ ް‬
‫ތަްސަރުކާރ ް‬
‫ޔާްނުވަ ް‬
‫ްމްއިސްވރި ް‬
‫ުގްއނ ް‬
‫ްގްދައުލަތ ް‬
‫ރުްޤައުމއ ް‬
‫‪ .53‬ބޭ ް‬

‫ން ް‬
‫އިްތަޤުރީރުކުރު ް‬
‫ްގްމަޖިލީހުގަ ް‬
‫ރައްޔިތުނ ް‬
‫ް‬
‫ޤއުމއްގް ދައުލަތުގް އންމް‬
‫‪ .239‬ފުރަމާްނަް ދަތުރއްގައިް ދިވހިރާއްޖއަށްް ޒިޔާރަތްކުރާް ބޭރުް ަ‬ ‫ްގް‬
‫ރުްޤައުމއ ް‬
‫ބޭ ް‬
‫ކުް‬
‫ްމްއިސްވރިއަ ް‬
‫އނ ް‬
‫އިސްވރިޔަކުް ނުވަތަް ސަރުކާރުގް އންމް އިސްވރިޔަކުް ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގައިް‬ ‫ްގް‬
‫ރައްޔިތުނ ް‬
‫އިް‬
‫މަޖިލީހުގަ ް‬
‫ޤރީރުކުރުމުގްކަންތައްތައްްކުރިއަށްްގންދާނީ‪ް،‬ތިރީގައިްމިވާްގޮތުގމަތިންނވ‪ް ް.‬‬
‫ތަ ު‬
‫ން ް‬
‫ތަޤުރީރުކުރު ް‬
‫ޤއުމއްގް ދައުލަތުގް އންމް އިސްވރިޔަކުް ނުވަތަް ސަރުކާރުގް އންމް‬
‫ބޭރުް ަ‬ ‫(ހ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިސްވރިޔަކު‪ް،‬ރާއްޖއަށްްކުރާްފުރަމާނަްދަތުރއްގައިްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގައިް‬

‫ޤރީރުކުރުމަށްް މަޖިލީހުންް ދަޢުވަތުް ދޭނީ‪ް ،‬ސިޔާސީް ޕާޓީތަކުގް ލީޑަރުންގް‬

‫ތަ ު‬

‫‪157‬‬
 ‫ޝވަރާއާއކުް މަޖިލީހުގް ރައީސްް މަޖިލީހަށްް ހުށަހަޅާް ހުށަހޅުމއްް‬
‫މަ ް‬

‫ފާސްކުރުމަށްފަހުގައވ‪ް ް.‬‬

‫ޤއުމއްގް ދައުލަތުގް އންމް އިސްވރިޔަކުް ނުވަތަް ސަރުކާރުގް އންމް‬

‫ބޭރުް ަ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤރީރުކުރުމަށްްބާއްވާްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްޖަލްސާްބާއްވާން‬
‫އިސްވރިޔަކުްތަ ު‬

‫ތާރީޚަކާއި‪ް،‬ބާއްވާންގަޑިއާއި‪ް،‬މަރުޙަބާކިއުމުގްކަންތައްތަކާއި‪ް،‬އްޖަލްސާއަށްް‬

‫ދަޢުވަތުދޭން ފަރާތްތަކާއި‪ް ،‬އހނިހންް އިންތިޒާމުތައްް ކަނޑައަޅައިް ކުރިއަށްް‬

‫ޝވަރާއާއކުްމަޖިލީހުގްރައީސްއވ‪ް.‬‬
‫ގންދާނީްސިޔާސީްޕާޓީތަކުގްލީޑަރުންގްމަ ް‬
‫ް‬

‫ން ް‬
‫‪ .54‬އހނިހންްކަންކަ ް‬

‫‪ .240‬މަޖިލީްހުގްްޖަލްސާއއްްްހިނގަމުންދާްްވަގުތއްގައި‪ ،‬މަޖިލީހުގްްްބޭނުމަށްްްދިވހިރާއްޖޭގްް‬ ‫ުގް‬

‫މަޖިލީހ ް‬
‫ން ް‬
‫ދަތުރުތައްކުރު ް‬
‫ސަރަޙައްދުގްްތރޭގައިްްނުވަތަްްްދިވހިރާއްޖޭގްްސަރަޙައްދުންްްްބޭރަށް‪ ،‬މންބަރަކުްްްނުވަތަް‬

‫މންބަރުންތަކއްްދަތުރުކުރުމުގްްހުއްދަ‪ ،‬މަޖިލީހުގްރައީސަށްްދވިދާނއވ‪ް.‬އަދިްމަޖިލީހުގް‬

‫ކަމާބހޭްއކައުންޓަކުންްއކަމަށްްޚަރަދުކުރުމަށްްކަނޑައޅިދާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޤނޫނުހަދާ ްމަޖިލިސްތަކާއި ްއްް‬

‫ޤވާމީ ްޖަމްޢިއްޔާތަކާއިްް ާ‬
‫‪ .241‬ރައްޔިްތުންގ ްމަޖިލީހުން ްބައިނަލްއަ ް‬ ‫މީް‬
‫ބައިނަލްއަޤްވާ ް‬
‫އިް‬
‫ޖަމްޢިއްޔާތަކާ ް‬
‫ށްް‬
‫ޤއިމުކޮ ް‬
‫ޝޕްް ްގްރޫޕްތަކާް ްގުޅުންް ް ާ‬
‫ޤއިމުކުރވިފައިވާް ްފްރންޑް ި‬
‫މަޖިލިސްތަކުގައިް ް ާ‬ ‫ދާް‬
‫ޤާނޫނުހަ ް‬
‫ންް‬
‫ކާްގުޅު ް‬
‫މަޖިލިސްތަ ް‬
‫ދަމަހައްޓަންވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ން ް‬
‫ޤާއިމުކުރު ް‬
‫ް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް72‬ވަނަްްްމާއްދާގްްދަށުން‪ ،‬މަޖިލީހުގްްްމންބަރުކަމަށްް‬
‫ާ‬ ‫‪( .242‬ހ) ްް‬ ‫ންް‬
‫މންބަރު ް‬
‫ުގް‬
‫ހުވައިކުރުމ ް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގް ް‪ް 81‬ވަނަ ްމާއްދާގައިވާ ްގޮތުގމަތިންް‬
‫އިންތިޚާބުވާ ްމންބަރުން‪ާ ،‬‬
‫މުް‬
‫އިންތިޒާ ް‬
‫ޤނޫނީްްހުވައިކުރުމުގްްއިންތިޒާމު‪ ،‬ވީްް‬
‫ކުރަންޖހޭްްމަޖިލީހުގްްމންބަރުކަމުގްް ާ‬ ‫ން ް‬
‫ހަމަޖއްސު ް‬

‫އންމްްއަވަސްްްފުރުޞަތއްގްްތރޭގައިްްމަޖިލީހުގްްރައީސްްްހަމަޖައްސަންވާނއވ‪ް .‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް78‬ވަނަްްްމާއްދާގްްދަށުން‪ ،‬މަޖިލީހުގްްްމންބަރުކަމަށްް‬
‫ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ންް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގ ް‪ް 81‬ވަނަ ްމާއްދާގައިވާ ްގޮތުގމަތި ް‬
‫އިންތިޚާބުވާ ްމންބަރަކު‪ާ ،‬‬

‫ޤނޫނީްްހުވައިކުރުމުގްްއިންތިޒާމުްްމަޖިލީހުގް‬
‫ކުރަންޖހޭްްމަޖިލީހުގްްމންބަރުކަމުގްް ާ‬

‫ރައީސްްހަމަޖައްސަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪158‬‬
‫މި ްގަވާއިދުގައިވާ ްގޮތުގމަތިން ްމަޖިލީހުގ ްރައީސްގ ްހުއްދައާއި ްއކު‪ ،‬ސަލާމާއިްް‬ ‫‪( .243‬ހ) ްް‬ ‫ުގް‬
‫މަޖިލީހ ް‬
‫ށްް‬
‫ޖަލްސާއަ ް‬
‫ޗުއްޓީގައިްްތިބޭްްމންބަރުންްްފިޔަވައި‪ ،‬މންބަރުންްްމަޖިލީހުގްްމަސައްކަތަށާއިް‬
‫ުގް‬
‫ހާޒިރުނުވުމ ް‬
‫މަޖިލީހުގްޖަލްސާތަކަށްްހާޒިރުވާންވާނއވ‪ް ް.‬‬ ‫ލަ ް‬
‫މައްސަ ް‬

‫މަޖިލީހުގްސަލާމާއިްޗުއްޓީގައިްތިބޭްމންބަރުންްފިޔަވައި‪ ،‬އްމަހއްގްތރޭގައިް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބޭއްވޭް ޖަލްސާތަކުގްް½ްް(ދބައިކުޅަްްއއްބައި)ް ޖަލްސާތަކަށްް މންބަރަކުް‬

‫ހާޒިރުނުވއްޖނަމަް‪ ،‬އް މންބަރއްގް މުސާރައިގް ‪(ް ް50%‬ފަންސާސްް‬

‫އިންސައްތަ)ްއަށްވާްމިންވަރުްކަނޑަންވާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .244‬މަޖިލީްހުގް ްޖަލްސާއއްގައި‪ ،‬ނުވަތަް ްމަޖިލީހުގް ްކޮމިޓީއއްގް ްބައްދަލުވުމއްގައިް‪،‬‬ ‫ކާް‬

‫ުގްކަމަ ް‬
‫މަޖިލީހ ް‬
‫ންް‬
‫ގުޅިގ ް‬
‫އިސްލާމްދީނުގްއަސްލަކާްޚިލާފުނުވާްގޮތުގމަތިން‪ ،‬މންބަރަކުްދައްކާްވާހަކައަކާްގުޅިގންް‪،‬‬
‫ށްް‬
‫ޝަރީޢަތަ ް‬
‫ނުވަތަްްރިޔާސަތުންްްޢަމަލުކުރާްްްގޮތަކާްްގުޅިގން‪ ،‬ނުވަތަްްމަޖިލީހުންްްނިންމާްްކަމަކާމދުް‪،‬‬ ‫އްް‬
‫މައްސަލައ ް‬
‫ން ް‬
‫ހުށަނޭޅު ް‬
‫ޤނޫނީްްބާރުްްލިބިގންވާްްއހންްްއއްވސްްްފަރާތަކަށްވސްްް‬
‫ޝރުޢީްްކޯޓަކަށްްްނުވަތަްް ާ‬
‫ަ‬

‫ދަޢުވާއއްްނުވަތަްމައްސަލައއްްހުށައއްނޭޅޭނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްްރކޯޑުތައްްްޢާންމުކޮށްްްމީހުންނަށްްްލިބޭންްއިންތިޒާމުްްހަމަޖައްސާނީްް‬ ‫‪( .245‬ހ) ްް‬ ‫ޑުް‬

‫ުގްރކޯ ް‬
‫މަޖިލީހ ް‬

‫ން ް‬
‫ޢާންމުކުރު ް‬
‫އަންނަނިވިްއުސޫލުގްމަތިންނވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬އްރކޯޑަކީްްމަޖިލީހުގްފަރާތުންްްނުވަތަްމަޖިލީހުގްކޮމިޓީއަކުންްްނުވަ ް‬
‫ތަް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްސަބްްކޮމިޓީއަކުންްޢާންމުކޮށްްދޫކޮށްފައިވާްރކޯޑަކަށްވާނަމަ‪،‬‬

‫އްރކޯޑަކަށްްއދޭހިނދު‪ ،‬އްރކޯޑއްްދޫކޮށްދިނުން‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .2‬މަޖިލީހުގ ްރކޯޑއް ްޢާންމުކޮށް ްދޫކުރުމަށް ްވަކި ްވަގުތއް ްނުވަތަ ްވަކިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުންްް‬ ‫ޝރުޠއްް ްކަނޑައަޅައި‪،‬‬

‫ތާވަލއްް ްނުވަތަް ްވަކިް ް ަ‬

‫ތައްޔާރުކޮށްފައިވާްރކޯޑއްްކަމުގައިވާނަމަް‪ ،‬އްވަގުތއްްއައުމުންްްނުވަތަް‬

‫ޝރުޠއް ްފުރިހަމަވުމުންް‬
‫އ ްތާވަލަކާ ްއއްގޮތަށް ްދޫކުރުންް ްނުވަތަ ްއ ް ަ‬

‫ދޫކުރުން‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހުގްްވަކިްްރކޯޑއްްްޢާންމުކޮށްްްމީހަކަށްްްދޫކޮށްފިކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އކަމުގް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޞލަޙަތަށްްްނުރައްކަލއްްްނުވަތަްްއުނިކަމއްް‬
‫ޤއުމުގްްޢާންމުްްމަ ް‬
‫ސަބަބުންްް ަ‬

‫ޤތަކަށްްްއުނިކަމއްް‬
‫އަތުވދާނކަމުގައިްްނުވަތަްްމަޖިލީހުގްްއިމްތިޔާޒުތަކާއިްްޙައް ު‬

‫އަތުވދާނކަމަށްްްމަޖިލީހުގްްއަމީންްްޢާންމަށްްްފނިއްޖްްހިނދއްގައިްްއފަދަް‬

‫‪159‬‬
 ‫ރކޯޑއްްްދޫނުކުރުމުގްްއިޚްތިޔާރުްްއަމީންްްޢާންމަށްްްލިބިގންވއވ‪ްް.‬އފަދަް‬

‫ޞލުްް‬
‫ނިންމުމއްްްއަމީންްްޢާންމުްްނިންމައިފިކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އްްނިންމުމއްގްްތަފް ީ‬

‫ޤއްރިރަށްްލިޔުމުންްއަންގަންވާނއވ‪ް.‬އަމީންްްޢާންމުގްއފަދަް‬
‫ޢާންމުްކޮމިޓީގްމު ަ‬

‫ކޮންމް ްނިންމުމަކީް ްމަޖިލީހުގް ްކަމާބހޭް ްކޮމިޓީންް ްނުވަތަް ްމަޖިލީހުގް‬

‫ނިންމުމއްކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬މަޖިލީހަށްްބަދަލުކުރވިދާންނިންމުމކވް‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މަޖިލީހުގްްއއްވސްްްރކޯޑއްްްްޢާންމުކޮށްްްދޫކުރުމާބހޭގޮތުންްްްމިްްމާއްދާގައިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނއްގްްދަށުންްްދޫކުރުންްްމަނާކުރވިފައިވާް‬
‫ބަޔާންކޮށްފައިވާްްއުސޫލުތައްްް ާ‬

‫ރކޯޑުތަކުގްްމައްޗަށާއިްްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގްްރަސްމީްްލިޔުމަކުންްްނޫނީް‬

‫ދޫނުކުރވޭކަމަށްްކަނޑައަޅާފައިވާްްރކޯޑުތަކުގްމައްޗަކަށްްނުހިނގާނއވ‪ް ް.‬‬

‫(ރ) ް މި ްމާއްދާގައި ްބަޔާންކޮށްފައިވާ ްއުސޫލުތައް ްހިންގާނގޮތުގ ްއިތުރު ްގަވާއިދުތައްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކަނޑައަޅައިްހިންގުމުގްއިޚްތިޔާރުްޢާންމުްކޮމިޓީއަށްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫މީް‬
‫މި ްމާއްދާގައި ްރކޯޑުކަމަށް ްބުނފައި ްއވަނީ ްމަޖިލީހުގ ްރަސްމީް ްނުވަތަ ްދާއި ް‬ ‫(ބް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ރކޯޑަށވ‪ް.‬އަދިްއޭގތރޭގައިްއަންނަނިވިްރކޯޑުްހިމނއވ‪ް ް.‬‬

‫‪ ް .1‬ކޮމިޓީއއްގްްރކޯޑުކަމަށްވާނަމަ‪ ،‬އްްކޮމިޓީންްްހިންގާފައިވާްް ާ‬
‫ޤނޫނުް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހދުމާގުޅޭްްނުވަތަްްސަރުކާރުންްްމަސްއޫލިއްޔަތުްްއުފުލާފައިވާްްމިންވަރުް‬

‫ބލުމަށްްކޮށްފައިވާްމަސައްކަތުގްްރކޯޑު‪ް ް.‬‬

‫ޤކުރުމަށްްކޮމިޓީންްކޮށްފައިވާްމަސައްކަތުގްރކޯޑު‪ް ް.‬‬ ‫‪ ް .2‬ވަކިްކަމއްްތަޙް ީ‬

‫ޤ ު‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪ ް .3‬މުވައްޒަފއްގްްރކޯޑުްްކަމުގައިވާނަމަ‪ ،‬ރަސްމީްްހައިސިއްޔަތުންްްްއޭނާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮށްފައިވާްމަސައްކަތުގްރކޯޑު‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ދިމާވާް ްސަބަބަކާހުރް ްމަޖިލީހުގް ްޖަލްސާއަކަށްް ްނުވަތަްް ްކޮމިޓީއއްގް‬ ‫‪( .246‬ހ) ްް‬ ‫ން ް‬
‫ންްބުނު ް‬
‫ސަލާ ް‬

‫ބައްދަލުވުމަކަށްްްމންބަރަކަށްްްހާޒިރުވވންްްނތްނަމަ‪ ،‬އކަން‪ ،‬އްްޖަލްސާއއްް‬

‫ނުވަތަް ްބައްދަލުވުމއްް ްނިމުމުގް ްކުރިންް ްމަޖިލީހުގް ްއަމީންް ްޢާންމަށްް‬

‫އަންގަންވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫ތަް‬
‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްމަޖިލީހުގްްޖަލްސާއަކަށްްްނުވަ ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކޮމިޓީއއްގ ްބައްދަލުވުމަކަށް ްސަލާންބުނާ ްމންބަރަކު‪ ،‬އ ްޖަލްސާގ ްނުވަތަ ްއް‬

‫‪160‬‬
‫ކޮމިޓީގްްޔައުމިއްޔާގްްހާޒިރީގައިްްްފާހަގަކުރާނީްްސަލާމުގައިްްހުރިްްްމންބަރއްގް‬

‫ގޮތުގައވ‪ް ް.‬‬

‫(ން) ް މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްގޮތުގމަތިންްްމަޖިލީހުގްްއަމީންްްޢާންމަށްްްނާންގައި‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނުވަތަ ްމި ްގަވާއިދުގައިވާ ްގޮތުގމަތިން ްޗުއްޓީ ްނުނަގައި‪ ،‬މންބަރަކު ްމަޖިލީހުގްް‬

‫ޖަލްސާއަކަށްްްނުވަތަްްކޮމިޓީއއްގްްބައްދަލުވުމަކަށްްްހާޒިރުނުވާނަމަ‪ ،‬ކަމާގުޅޭް‬

‫ޔައުމިއްޔާގްްހާޒިރީގައިްްއްްމންބަރަކުްްފާހަގަކުރާނީްްްހާޒިރުނުވާްްމންބަރއްގް‬

‫ގޮތުގައވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫މަޖިލީހުންްްކުރާންްއހންްްމަސައްކަތއްނތްްްހިނދއްގައި‪ ،‬ކަނޑައޅޭްްވަކިް‬ ‫‪( .247‬ހ) ްް‬ ‫ން ް‬

‫ޓީްނގު ް‬
‫ޗުއް ް‬

‫މުއްދަތަކަށްްޗުއްޓީްދިނުމުގްއިޚްތިޔާރުްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫ވަކިކަހަލަްކަމއްގްނުރައްކަލއްްމަޖިލީހަށްްކުރިމަތިވދާނކަމުގްބިރުްއުފދިއްޖް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިނދއްގައި‪ ،‬އކަމަކުންްްރައްކާތރިވުމަށްްްއަޅާްްފިޔަވަޅއްގްްްގޮތުގައި‪ ،‬އް‬

‫މުއްދަތަށް‪ ،‬މަޖިލީހުގްޖަލްސާތައްްނުބޭއްވުމުގްއިޚްތިޔާރުްމަޖިލީހުގްރައީސަށްް‬

‫ލިބިގންވއވ‪ް ް.‬‬

‫މަޖިލީހަށްް‬ ‫(ން) ް މަޖިލިސްް ްބައްދަލުކުރުމަށްްް ްކަނޑައަޅާފައިވާް ްދުވަހއްގައި‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ކުރިމަތިވދާންްނުރައްކަލަކުންްްރައްކާތރިވުމަށްްްއަޅާްްފިޔަވަޅއްގްްގޮތުގައި‪،‬‬

‫މަޖިލިސްްބައްދަލުކުރުމަށްްކަނޑައަޅާފައިވާްދުވަސްްކުރިއަށްްޖއްސުމުގްނުވަތަް‬

‫އހންްދުވަހަކަށްްފަސްކުރުމުގްއިޚްތިޔާރުްމަޖިލީހުގްރައީސަށްްލިބިގންވއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .248‬މިްގަްވާއިދުގްބޭނުންތަކަށްްމިްގަވާއިދުގައިވާްޖަދުވަލުތަކަކީ‪ ،‬މިްްގަވާއިދުގްބައއްްކަމުގައިްް‬ ‫އް ް‬

‫ޖަދުވަލުތަ ް‬

‫ބލވޭނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫ޞލާޙއްްް‬
‫ޞލާޙއްްނުވަތަްބަދަލއްްގނވޭނީ‪ ،‬އްއި ް‬
‫މިްގަވާއިދަށްްއއްވސްްއި ް‬ ‫‪( .249‬ހ) ްް‬ ‫ޙުް‬
‫ށްްއިޞްލާް‬
‫ގަވާއިދަ ް‬

‫ން ް‬
‫ގނައު ް‬
‫ގނައުމަށްްނުވަތަްބަދަލއްްގނައުމަށްްމަޖިލީހުންްފާސްކުރުމުންނވ‪ް .‬‬

‫ޞލާޙއްްްނުވަތަްްބަދަލއްްްްމިްްގަވާއިދަށްް‬
‫މިްްމާއްދާގްް(ހ)ްްގައިވާްްފަދަްްްއި ް‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގންނަން ްފނޭތޯ ްބލުމަށް ްމަޖިލީހަށް ްހުށަހަޅާނީ‪ ،‬މންބަރަކު ްނުވަތަ ްމަޖިލީހުގްް‬

‫ރައީސްްހުށަހަޅާްމައްސަލައއްގްްގޮތުގައވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪161‬‬
 ‫މިްްގަވާއިދުގައިްްބަޔާންކޮށްފައިނުވާްްކަމއްްްދިމާވއްޖނަމަ‪ ،‬ފުރަތަމަްްބަލާނީް‬ ‫‪( .250‬ހ) ްް‬ ‫އިް‬
‫ގަވާއިދުގަ ް‬

‫ން ް‬
‫އްްދިމާވު ް‬
‫ނތްކަމ ް‬
‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްނިންމުންތަކުންނާއި‪ ،‬ޢަމަލުކުރަމުންްްްއައިސްފައިވާް‬ ‫ް‬

‫އުސޫލުތަކުން‪ ،‬އކަމަށް ްއއްވސްް ްހައްލއް ްފނޭތޯއވ‪ް .‬އއިން ްކަމަކުން‪ ،‬އފަދަްް‬

‫ޤއިމުކުރވިފައިވާް‬
‫ހައްލއްްްނުފނިއްޖނަމަ‪ ،‬ދންްްްބަލާނީ‪ ،‬ރިޔާސީްްނިޒާމުްް ާް‬

‫ޤނޫނުްްހަދާްްމަޖިލިސްތަކުގައިްްއފަދަްްޙާލަތްތަކުގައިްްޢަމަލުކުރާްް‬
‫ޤއުމުތަކުގްް ާ‬
‫ަ‬

‫ޢާންމުްއުސޫލަށވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގައިވާްގޮތުގމަތިންްނިންމާްނިންމުންްމިްގަވާއިދުގްބައއްްކަމުގައިް‪،‬‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އްހިނދުންްފށިގންްބލވޭނއވ‪.‬‬
‫ް‬

‫‪ .251‬މިްްގަްވާއިދުގައިްްމންބަރއްގްްމުސާރައާއިްްޢިނާޔަތްތައްްްކނޑުމަށްްްގޮތއްްްނިންމުމުގައިްް‬ ‫ްގް‬
‫މންބަރއ ް‬

‫އިް‬
‫މުސާރައާ ް‬
‫ޤނޫނުއަސާސީގ ް‪ް 88‬ވަނަ ްމާއްދާގ ް(ހ) ްގ ް(‪ް )2‬ވަނަ ްނަންބަރުގައި ްބަޔާންކޮށްފައިވާް‬
‫ާ‬
‫އްް‬
‫ޢިނާޔަތްތަ ް‬
‫ގޮތުގމަތިންްމަޖިލީހުގް ⅔ް(ތިންބައިކުޅަްދބައި)ްގްއަޣްލަބިއްޔަތުންްފާސްކުރަންވާނއވ‪.‬‬
‫ން ް‬
‫ކނޑު ް‬
‫ް‬

‫ް‬

‫‪ .252‬ރައްްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްބާރުްްހިނގާްއއްވސްްތަނއްގައިްއއްވސްްމީހަކުްއިސްލާމްދީނުގްް‬ ‫ްގް‬
‫ރައްޔިތުނ ް‬
‫އިް‬
‫މަޖިލީހުގަ ް‬
‫އަސްލަކާްޚިލާފުްވާހަކައއްްދައްކައިގންްނުވާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ުގް‬
‫އިސްލާމްދީނ ް‬
‫ް‬ ‫ފުް‬
‫ޚިލާ ް‬ ‫ކާ‬
‫އަސްލަ ް‬
‫އްް‬
‫ވާހަކައ ް‬
‫ް‬
‫ންް‬
‫ނުދައްކާނކަ ް‬
‫ް‬ ‫ން‬
‫ކަށަވަރުކުރު ް‬
‫ް‬
‫ް‬

‫ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް މންބަރުންނަށްް އް މންބަރަކުް އިންތިޚާބުވފައިވާް‬ ‫‪( .253‬ހ)ް ް‬ ‫މންބަރުންގް‬

‫ރީ ް‬
‫ސަރޖަ ް‬
‫ދާއިރާގް ރައްޔިތުންނާް ބައްދަލުކުރުމަށް‪ ް،‬އް މންބަރަކުް އިންތިޚާބުވފައިވާް‬

‫ޤއިމުކުރވިދާނއވ‪ް ް.‬‬
‫ދާއިރާގައިް"މންބަރުންގްސަރޖަރީ"ްގްްނަމުގައިްއޮފީހއްް ާ‬

‫ޤއިމުކުރުމަށްް ބޭނުންވާްމންބަރަކު‪ް،‬އް‬
‫މިް މާއްދާގް(ހ)ްގް ދަށުންް އޮފީސްް ާ‬ ‫(ށް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އޮފީސްްރަޖިސްޓަރީކުރުމަށްްއދިްލިޔުމުންްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްއިދާރާއަށްް‬

‫ހުށަހަޅަންވާނއވ‪ ް.‬އފަދަް ހުށަހޅުމއްްްރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް އިދާރާއަށްް‬

‫ލިބުމުން‪ް،‬މަޖިލީހުގްއިދާރާއިންްބަލަންޖހޭްބލުންތައްްބލުމަށްފަހު‪ް،‬އްއޮފީސްް‬

‫ރަޖިސްޓަރީްކުރިކަމުގްލިޔުމއްްއްމންބަރަކަށްްދޫކުރަންވާނއވ‪ް .‬‬

‫‪162‬‬
‫ޤއިމުކުރާް އޮފީހުގައިް ރައްޔިތުންގްް‬
‫މިް މާއްދާގް (ހ)ް ގް ދަށުންް މންބަރަކުް ާ‬ ‫(ން) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޝންއާއިް ދިދަް ބޭނުންކުރަންވާނއވ‪ ް.‬އަދިް އް އޮފީހުގައިް‬

‫މަޖިލީހުގް ނި ާ‬

‫ޤނޫނުތަކާް ޚިލާފުް އއްވސްް ކަމއްް އއްވސްް ފަރާތަކުންް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީއާއިް ާ‬
‫ާ‬

‫ކޮށްގންނުވާނއވ‪ް ް.‬‬

‫މިްމާއްދާގް(ހ)ްގްދަށުންްއުފައްދާްއޮފީހަކީްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްރައީސްގް‬ ‫(ރ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބލހއްޓުމާއިްއަމުރުގްދަށުގައިވާްތަނކވ‪.‬‬
‫ް‬

‫‪ .254‬މި ްްގަވާއިދުގައި ްއހން ްގޮތަކަށްް ްބަޔާންކޮށްފައި ްނުވާހާހިނދަކު ްރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހަށާއިް‬ ‫ޓީް‬

‫ސި ް‬

‫ން ް‬
‫އޑްރސްކުރު ް‬
‫މަޖިލީހުގްްކޮމިޓީތަކަށްްްފޮނުވާްްްސިޓީތައްްްއޑްރސްކުރާނީްްްރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގް‬

‫ރައީސަށވ‪ްް.‬އަދިްްރައްޔިތުންގްްްމަޖިލީހުގްްއިދާރާއަށްްްފޮނުވާްްްސިޓީތައްްްއޑްރސްކުރާނީްް‬

‫މަޖިލީހުގްއަމީންްޢާންމަށވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .255‬މިްްްގަވާއިދަށްްްޢަމަލުކުރަންްްފަށާނީ‪ ،‬މިްްގަވާއިދުްްފާސްވާްްތާރީޚުންްްފށިގންނވ‪ްް.‬އަދިްް‬ ‫އިް‬

‫ންްްފށުމާ ް‬
‫ޢަމަލުކުރަ ް‬

‫ން ް‬
‫ދމިއޮތު ް‬
‫ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުންްމިްގަވާއިދުްއުވާނުލާހާހިނދަކުްމިްގަވާއިދުްދމިއޮންނާނއވ‪ް.‬‬
‫ް‬

‫‪ .256‬މިްްގަވާއިދުގައިްއހންްގޮތަކަށްްބުނފައިްނުވާހާހިނދަކު‪ް ް-:‬‬ ‫ނަ ް‬

‫މާ ް‬

‫(ހ) ް ް"ރިޔާސަތު ްބަލަހައްޓާނ ްމީހުންް" ްކަމަށް ްބުނފައި ްއވަނީ ްމަޖިލީހުގ ްރައީސާއިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް82‬ވަނަްްމާއްދާގްްދަށުންް‬
‫ނައިބުްްރައީސްްްނުހިމނޭގޮތުން‪ާ ،‬‬

‫އކަމަށްްކަނޑައަޅާްފަރާތްތަކަށވ‪ް .‬‬

‫(ށް) ް ް"ކަންކަންް" ްކަމަށް ްބުނފައި ްއވަނީ‪ ،‬މަޖިލީހަށް ްހުށަހޅޭ ްބިލާއިް ްމައްސަލައާއި‪،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫މަޖިލީހުންްްގޮތއްްްނިންމަންޖހޭްްްގޮތަށްްްމަޖިލީހުގްްސަމާލުކަމަށްްްގނައުމަ ް‬

‫މަޖިލީހަށްްހުށަހޅިްއންމހައިްކަމއްްހިމނޭްގޮތަށވ‪ް .‬‬

‫(ން) ް ް"ކޮމިޓީ" ްކަމަށް ްބުނފައިް ްއވަނީ‪ ،‬މި ްގަވާއިދުގައި ްޢިބާރާތއް ްބޭނުންކޮށްފައިވާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގޮތުން ްކަނޑައޅިގން ްއހން ްގޮތަކަށް ްދޭހަނުވާހާހިނދަކު‪ ،‬މަޖިލީހުގ ްދާއިރާގް‬

‫ކޮމިޓީތަކާއިްްދައުލަތުގްްމުއައްސަސާތަކާގުޅޭްްކޮމިޓީތަކާއިްްވަގުތީްްކޮމިޓީތައްް‬

‫ހިމނޭގޮތުންނވ‪ް ް.‬‬

‫ންް‬
‫(ރ) ް ް"ކޮމިޓީ ްބައްދަލުވުން" ްކަމަށް ްބުނފައި ްއވަނީ‪ ،‬މި ްގަވާއިދުގައިވާް ްގޮތުގމަތި ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނީްބައްދަލުވުންތަކަށވ‪ް ް.‬‬
‫މަޖިލީހުންްކަނޑައަޅާްކޮމިޓީތަކުގް ާ‬

‫‪163‬‬
‫އިް‬
‫(ބް) ް ް"ގަވާއިދު"ްނުވަތަްް"މިްގަވާއިދުް"ްނުވަތަްް"މަޖިލީހުގްގަވާއިދު"ްކަމަށްްބުނފަ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އވަނީ‪ ،‬ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްގަވާއިދަށވ‪ް ް.‬‬

‫ޤއުމު" ްކަމަށް ްބުނފައި ްއވަނީ‪ ،‬ދިވހިރާއްޖޭން ްޑިޕްލޮމޓިކް ްގުޅުންްް‬

‫(ޅް) ް ް"އކުވރި ް ަ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއުމަކަށވ‪ް ް.‬‬
‫އުފައްދާފައިވާް ަ‬

‫(ކ) ް ް"އަމީންްްޢާންމު"ްްކަމަށްްްބުނފައިްްއވަނީ‪ ،‬ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްއަމީންް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އްް‬
‫ޢާންމަށވ‪ް.‬ނުވަތަްއަމީންްޢާންމުގްނައިބަށވ‪ް.‬ނުވަތަްއޭނާްކުރާްކަންތައްތަ ް‬

‫ކުރުމަށްްހަމަޖައްސާްމީހުންނަށވ‪ް .‬‬

‫(އ) ް ް"ވަޒީރުް"ްްނުވަތަްްް"ވަޒީރަކު"ްްކަމަށްްްބުނފައިްްއވަނީ‪ ،‬އކިްްއކިްްވުޒާރާތައްް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިންގުމާ ްރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ްހަވާލުކުރާ ްވަޒީރުންނާއި ްބަންޑާރަނައިބު ްހިމނޭް‬

‫ގޮތުންނވ‪ް ް.‬‬

‫(ވ) ް ް"މންބަރުންް"ްކަމަށްްބުނފައިްއވަނީ‪ ،‬ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްމންބަރުންނަށވ‪ް.‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އއްްްމންބަރަކަށްްްނިސްބަތްވާގޮތަށްްްބަޔާންކޮށްފައިވާްްކަންކަމުގައިްްޖަމްޢުް‬

‫މާނަވސްްދޭހަވާގޮތަށވ‪ް.‬އަދިްޖަމްޢުކޮށްްބަޔާންކޮށްފައިވާްކަންކަމުގައިްމުފްރަދުްް‬

‫މާނަވސްްހިމނޭްގޮތަށވ‪ް ް.‬‬

‫ުގް‬
‫(މ) ް ް"މޖޯރިޓީްްލީޑަރުް"ްްކަމަށްްްބުނފައިްްއވަނީް‪ ،‬މަޖިލީހުގައިްްހިމނޭްްޕާޓީތަކ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ށްް‬
‫ތަްްއަޣްލަބިއްޔަތާްްއއްނިސްބަތަ ް‬
‫ތރއިންްްއަޣްލަބިއްޔަތުްްއޮތްްްޕާޓީްްނުވަ ް‬

‫އުފައްދަވާފައިވާްޕާޓީތަކުގްމންބަރުންގްގްރޫޕްްތަމްސީލުކުރާްމންބަރަށވ‪ް ް.‬‬

‫ތްް‬
‫(ފ) ް ް"މައިނޯރިޓީ ްލީޑަރުް" ްކަމަށް ްބުނފައި ްއވަނީް‪ ،‬މަޖިލީހުގައި ްއަޣްލަބިއްޔަތު ްނ ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ތްްްޕާޓީތަކުގްްގްރޫޕްގްްމންބަރުންް‬
‫ޕާޓީްްނުވަތަްްމަޖިލީހުގައިްްއަޣްލަބިއްޔަތުްްނ ް‬

‫ތަމްސީލުކުރާްމންބަރަށވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް82‬ވަނަްް‬
‫(ދ) ް ް"މަޖިލީހުގްްރައީސް"ްްކަމަށްްްބުނފައިްްއވަނީް‪ާ ،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މާއްދާގައިްބަޔާންވގންވާްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްރައީސަށވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ް82‬‬
‫ް"މަޖިލީހުގްްނައިބުްްރައީސްް"ްްކަމަށްްްބުނފައިްްއވަނީ‪ާ ،‬‬ ‫(ތް)‬ ‫ް‬ ‫ް‬
‫ް‬

‫ް‬ ‫ވަނަްމާއްދާގައިްބަޔާންވގންވާްމަޖިލީހުގްނައިބުްރައީސަށވ‪ް.‬‬

‫(ލ) ް ް"މަޖިލީހުގްްއިދާރާ"ްްކަމަށްްްްބުނފައިްްއވަނީ‪ ،‬ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އިދާރާއަށާއި‪ ،‬އްްމަޖިލީހުގްްއިދާރީްްމަސައްކަތްތައްްްކުރުމަށްްްއކުލަވާލވޭް‬

‫އންމހައިްމުއައްސަސާތަކަށްްވަކިވަކިންނާއިްޖުމްލަކޮށވ‪ް ް.‬‬

‫‪164‬‬
‫"މަޖިލީހުގް މަސައްކަތް"ް ކަމަށްް ބުނފައިް އވަނީ‪ް ،‬މަޖިލީހުގް ޖަލްސާތަކާއިް‬ ‫(ގ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްކޮމިޓީތަކުގައިްކުރވޭްމަސައްކަތްްހިމނޭގޮތުންނވ‪ް ް.‬‬

‫(ޏ) ް "މަޖިލީހުގްގ"ްކަމަށްްބުނފައިްއވަނީ‪ް،‬ރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްގއަށވ‪ް.‬މިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މާނަކުރުމުގައި‪ް،‬މަޖިލީހުގްގޭގްމައިްޢިމާރާތާއި‪ް،‬މަޖިލީހުގްގޭގްގޯތިްތރއާއި‪ް،‬‬

‫ގޯތިްތރޭގައިވާްއންމހައިްތަންތަނާއިްތަކތިްހިމނޭނއވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގްް‪ްް70‬ވަނަްްމާއްދާގައިް‬
‫(ސ) ް "މަޖިލިސް"ް ކަމަށްް ބުނފައިް އވަނީ‪ާ ް ،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބަޔާންކޮށްފައިވާްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހަށވ‪ް ް.‬‬

‫"މަޖިލިސްކުރާް މާލަން"ް ކަމަށްް ބުނފައިް އވަނީ‪ް ،‬މަޖިލީހުގް ޖަލްސާތައްް‬ ‫(ޑް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ބޭއްވުމަށް‪ް،‬މަޖިލީހުގްގޭގައި‪ް ،‬މންބަރުންގްއިށީނުމުގްތަރުތީބުްވަކިްގޮތަކަށްް‬

‫ހަމަޖައްސާފައިވާްމާލަމަށވ‪ް ް.‬‬

‫"ފަރާތް"ްކަމަށްްބުނފައިްއވަނީް‪ް،‬ސަރުކާރުންްހުށަހަޅާްބިލުތަކާއިްމައްސަލަތަކާް‬ ‫(ޒ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގުޅޭގޮތުންް މަޖިލީހަށްް ކަންކަންް އޮޅުންް ފިލުވައިދިނުމަށާއި‪ް ،‬މަޖިލީހުންް ކުރާް‬

‫ސުވާލުތަކަށްް ޖަވާބުް ދިނުމަށްް ސަރުކާރުންް ހަމަޖައްސައި‪ް ،‬މަޖިލީހަށްް އަންގާް‬

‫ވަޒީރަށވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީް"ް ްކަމަށްް ބުނފައިް އވަނީ‪ް ،‬އއިރަކުް ޢަމަލުކުރަމުންދާް‬

‫" ާ‬ ‫(ޓް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީއަށވ‪ް ް.‬‬
‫ދިވހިރާއްޖޭގްޖުމްހޫރިއްޔާގް ާ‬

‫"ދައުލަތުގްމުއައްސަސާ"ްކަމަށްްބުނފައިްއވަނީ‪ް،‬ސަރުކާރުގްވުޒާރާތަކާއިްއް‬ ‫(ޔް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤނޫނުއަސާސީގް ދަށުން ްނުވަތަް‬

‫ތަންތަނުގް ދަށުގައިވާްއންމހައިް ތަންތަނާއި‪ާ ް،‬‬

‫ޤނޫނއްގްދަށުންްއުފދޭްއންމހައިްމުއައްސަސާތަކާއި‪ް،‬ރަށުްކައުންސިލްތަކާއި‪ް،‬‬
‫ާ‬

‫ޞވާް‬
‫އަތޮޅުް ކައުންސިލްތަކާއިް ސިޓީް ކައުންސިލްތަކާއި‪ް ،‬ސަރުކާރުް ޙިއް ާ‬

‫ކުންފުނިތައްވސްްހިމނޭގޮތުންނވ‪ް .‬‬

‫"ް އިމްތިޔާޒާއިް ސުލޫކުް ކޮމިޓީ"ް ކަމަށްް މިް ގަވާއިދުގައިްްބުނފައިް އވަނީް މިް‬ ‫(ޕް) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ގަވާއިދުގް‪ް110‬ވަނަްމާއްދާގައިްބަޔާންކޮށްފައިވާްކޮމިޓީއަށވ‪ް ް.‬‬

‫"ސްޕޮންސަރ"ް ކަމަށްް ބުނފައިް އވަނީ‪ް ،‬މަޖިލީހަށްް ބިލއްް ތަޢާރުފުކުރާް‬ ‫(ޖ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މީހާއަށވ‪ް ް.‬‬

‫"ކޯްސްޕޮންސަރ"ްކަމަށްްބުނފައިްއވަނީ‪ް،‬އްބިލަށްްތާއީދުކުރާްމީހާއަށވ‪ް ް.‬‬ ‫(ޗ) ް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫‪165‬‬
‫ޤނޫނީް‬
‫(ހހ) ް "ޖަލްސާ"ް ކަމަށްް ބުނފައިް އވަނީ‪ް ،‬ރައްޔިތުންގް މަޖިލީހުގް ާ‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޖަލްސާއަކަށވ‪ް ް.‬‬

‫(ށށް) ް "މަޖިލީހުގް ޖަލްސާގްރކޯޑު"ް ކަމަށްް ބުނފައިްއވަނީ‪ް ،‬އަކުރުންް އަކުރަށްްއް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ދުވަހުގް ޖަލްސާގައިް ހިނގަމުންދިޔަް ކަމއްް އުނިނުވާން ގޮތުގމަތިންް‬

‫ޞލުކޮށްް ލިޔފައިވާް ޔައުމިްއްޔާއަށވ‪ ް.‬މަޖިލީހުގް ޖަލްސާއއްގައިްދއްކުންް‬

‫ތަފް ީ‬

‫އކަށީގންނުވާް ވާހަކަް ހުރއްޖކަމަށްވާނަމަ‪ް ،‬އް ވާހަކަް ޔައުމިއްޔާއިންް‬

‫އުނިކުރވޭނީްމަޖިލީހުގްރައީސްގްހުއްދަްލިބިގންނވ‪ް ް.‬‬

‫(ނނ) ް "ރކޯޑު"ްކަމަށްް ބުނފައިްއވަނީ‪ް،‬މަޖިލީހުގ ްޖަލްސާއއްކަމުގައިްވީނަމަވސް‪ް،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫އަދިް ކޮމިޓީގް ބައްދަލުވުމއްކަމުގައިް ވީނަމަވސް‪ް ،‬އް ޖަލްސާއއްގައިް ނުވަތަް‬

‫ޞލުްޔައުމިއްޔާއަށވ‪ް .‬‬
‫ކޮމިޓީއއްގައިްކަންހިނގާދިޔަގޮތްްއަންގައިދޭްތަފް ީ‬

‫ޤނޫނުއަސާސީންްނުވަތަް‬
‫(ރރ) ް "މިނިވަންްމުއައްސަސާތައް"ްކަމަށްްބުނފައިްއވަނީ‪ާ ް،‬‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއްލުް މުއައްސަސާއއްގް ގޮތުގައިް އުފައްދާފައިވާް‬

‫ޤނޫނުންް މިނިވަންް މުސްތަ ި‬
‫ާ‬

‫ނުވަތަްކަނޑައަޅާފައިވާްމުއައްސަސާތަކަށވ‪ް ް.‬‬

‫ޤނޫނުއަސާސީންް ނުވަތަް‬
‫ޤމުތައް"ް ކަމަށްް ބުނފައިްއވަނީ‪ާ ް،‬‬
‫ޤއްލުް މަ ާ‬
‫(ބބް) ް "މުސްތަ ި‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ޤއްލުް ްމަޤާމއްގް ގޮތުގައިް އުފައްދާފައިވާް ނުވަތަް‬

‫ޤނޫނުންް މުސްތަ ި‬
‫ާ‬

‫ޤމުތަކަށވ‪ް ް.‬‬
‫ކަނޑައަޅާފައިވާްމަ ާ‬

‫(ޅޅް) ް "މުއްދަތު"ް ކަމަށްް މިް ގަވާއިދުގައިް ބުނފައިއވާް މުއްދަތުތައްް ގުނުމުގައިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫މަޖިލީހުގްދައުރުންްބޭރުގްދުވަސްތައްްނުހިމނޭނއވ‪ް.‬‬

‫(ކކ) ް "ސަރުކާރުް ނިސްބަތްވާް ޕާޓީ"ް ކަމަށްްްބުނފައިް އވަނީ‪ް ،‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ނިސްބަތްވާް ޕާޓީއަށވ‪ ް.‬ނުވަތަް މަޖިލީހުގައިް ހިމނޭް ސިޔާސީް ޕާޓީތަކުގް‬

‫ތަމްސީލުކުރުމަށްް‬ ‫ސަރުކާރުް‬ ‫މަޖިލީހުގައިް‬ ‫ްރައްޔިތުންގް‬ ‫ތރއިން‪،‬‬

‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާްކަނޑައަޅާްޕާޓީއަށްްނުވަތަްޕާޓީތަކަށވް‪ް .‬‬

‫(އއ) ް ''ދަފްތަރު''ް ކަމަށްް ބުނފައިް އވަނީ‪ް ،‬މިް ގަވާއިދުގައިް މަޖިލީހުގް ދަފްތަރުގައިް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ހިމަނަންވާނކަމަށްް ބަޔާންކުރާް މަޖިލީހުގް މަސައްކަތްތައްް މަޖިލީހުގް‬

‫ޝއިޢުކުރަމުންްދިއުމަށވ‪ް ް.‬‬
‫ވބްސައިޓްގައިްވަކިްތަރުތީބަކުންް ާ‬

‫(ވވ) ް "ސިޔާސީްޕާޓީތަކުގްލީޑަރުން"ްކަމަށްްބުނފައިްއވަނީ‪ް،‬ޕާލިމަްންޓަރީްގްރޫޕްގް‬ ‫ް‬ ‫ް‬

‫ލީޑަރުންނަށވ‪ް ް.‬‬

‫‪166‬‬
 ‫ޖަދުވަލުް‪ް 1‬‬

‫ބުްރައީސްް‬
‫ޤާނޫނުއަސާސީގް‪ ް82‬ވަނަްމާއްދާގް(ހ)ްގައިވާްގޮތުގމަތިންްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްރައީސާއިްނައި ް‬
‫ނާ ް‬
‫އިންތިޚާބުކުރުމަށްްނަގާްސިއްރުްވޯޓުދިނުމަށްްބޭނުންކުރާްވޯޓުްކަރުދާހުގްނަމޫ ް‬
‫ް(‪ް10‬ވަނަްމާއްދާއާްގުޅޭް) ް‬
‫ް‬

‫‪ .1‬މަޖިލީހުގްރައީސްްއިންތިޚާބުކުރުމުގައިްބޭނުންކުރާންވޯޓުްކަރުދާހުގްނަމޫ ް‬
‫ނާ‬

‫ް‬
‫ް‬
‫ް‬
‫ް‬

‫ނާ‬ ‫‪ .2‬މަޖިލީހުގްނައި ް‬
‫ބުްރައީސްްއިންތިޚާބުކުރުމުގައިްބޭނުންކުރާންވޯޓުްކަރުދާހުގްނަމޫ ް‬

‫ް‬

‫‪167‬‬
 ‫ޖަދުވަލުް‪ް 2‬‬

‫ނާ ް‬
‫ކޮސްޓްްއސްޓިމޭޓްގްނަމޫ ް‬
‫ް(‪ް84‬ވަނަްމާއްދާއާްގުޅޭް) ް‬

‫ސް ް‬
‫ްރައްޔިތުންގ މަޖިލި ް‬
‫ާލ ް‬
‫ްްްްްްމ ް‬
‫ް‬
‫ޓް ް‬
‫ޓްްއސްޓިމޭ ް‬
‫ކޮސް ް‬

‫ން ް‬
‫ބިލުގ ނަ ް‬
‫ް‬

‫ޞާ ް‬
‫ބިލުގ ޚުލާ ް‬

‫ް‬ ‫ބިލުގްކުރުްތަޢާރުފއްް ް‬

‫ް‬ ‫ބިލުގްމައިގަނޑުް‬
‫މަޤްޞަދުތައްް ް‬
‫ލު ް‬
‫ށް ލަފާކުރާ މިންވަރާއި އޭގ ތަފްޞީ ް‬
‫މަ‪ ،‬ކުރަންޖހޭނކަމަ ް‬
‫އް ކުރަންޖހޭނަ ް‬
‫ން އއްވސް ޚަރަދ ް‬
‫ދައުލަތުގ ބަޖޓު ް‬

‫ޚަރަދުްކުރަންޖހޭްދާއިރާް ް ް‬

‫ޚަރަދުކުރަންޖހޭނކަމަށް‬
‫ް‬ ‫ވރުް‬
‫ނ ަ‬
‫ލަފާކުރާ މި ް‬
‫(ރުފިޔާއިން)ް ް‬
‫ް‬ ‫މުއްދަތުް ް‬

‫ލު ް‬
‫ން މިހާރު ހިނގަމުންދާ ޚަރަދއްނަމަ އޭގ ތަފްޞީ ް‬
‫ުގ ބަޖޓު ް‬
‫އ ޚަރަދަކީ ދައުލަތ ް‬

‫ް‬ ‫ޚަރަދު ކުރަންޖހޭ ދާއިރާް ް‬

‫ވރުް ް ް‬
‫ޚަރަދުކުރަންޖހޭ މިން ަ‬
‫(ރުފިޔާއިން)ް ް‬

‫ް‬ ‫މުއްދަތުް ް‬

‫ލު ް‬
‫ށް ލަފާކުރާ އާމްދަނީގ މިންވަރާއި އޭގ ތަފްޞީ ް‬
‫ދައުލަތުން ލިބޭނކަމަ ް‬

‫ް‬ ‫އާމްދަނީ ލިބޭނކަމަށް‬

‫ލަފާކުރާ ދާއިރާް ް‬

‫‪168‬‬
 ‫ގއި‬
‫ގތު ަ‬
‫އާމްދާނީގ ޮ‬
‫ް‬ ‫ލިބޭނކަމަށް ލަފާކުރާ‬
‫ވރުް(ރުފިޔާއިން)ް ް‬
‫މިން ަ‬
‫ް‬ ‫މުއްދަތުް ް‬

‫ރު ް‬
‫އި ކުރާނ އަސަ ް‬
‫ުގ ބަޖޓަށް ޖުމްލަގޮތއްގަ ް‬
‫ން ދައުލަތ ް‬
‫މި ބިލުގ ސަބަބު ް‬
‫ް‬

‫ް‬

‫ލު ް‬
‫ރު ތަފްޞީ ް‬
‫އިތު ް‬
‫ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫ރު‬
‫ޅާ މންބަ ް‬
‫ބިލު ހުށަހަ ް‬ ‫ތް‬
‫ރި ފަރާ ް‬
‫ޓް ތައްޔާރުކު ް‬
‫އސސްމަން ް‬

‫ނަން‪:‬‬ ‫ނަން‪ް :‬‬

‫ް‬
‫ދާއިރާ‪:‬‬ ‫ސޮއި‪ް :‬‬
‫ް‬
‫ސޮއި‪:‬‬ ‫ތާރީޚު‪:‬‬
‫ް‬
‫ތާރީޚު‪:‬‬ ‫ސްޓޭމްޕް‪ް :‬‬
‫ް‬
‫ް‬
‫ް‬
‫________________________ ް‬

‫ް‬

‫‪169‬‬
 ‫ޖަދުވަލުް‪ް 3‬‬
‫ން ް‬
‫އަމުރުގްލިޔު ް‬

‫ް(‪ް160‬ވަނަްމާއްދާއާގުޅޭް) ް‬
‫ް‬

‫ސް ް‬
‫ރައްޔިތުންގ މަޖިލި ް‬
‫ާލ ް‬
‫މް‬ ‫ްް‬
‫ް‬

‫ް‬

‫ދިވހިރާއްޖޭގްޖުމްހޫރިއްޔާގްޤާނޫނުއަސާސީގް‪ް98‬ވަނަްމާއްދާއާއިް‪ް99‬ވަނަްމާއްދާްއިންްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހަށްް‬

‫ން ް‬
‫ލިބިދީފައިވާްބާރުގްދަށުންްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްކޮމިޓީއަށްްމީހުންްހާޒިރުވުމަށްްކުރާްއަމުރުގްލިޔު ް‬
‫ް‬

‫ް‬

‫(މީހާގްނަންްމަޤާމާއކު)ްއަށް‪ް ،‬‬

‫އި‪،‬‬
‫ްގްްމަޖިލީހުގްްކޮމިޓީގްްނަން)ްްއަށްްްމިްްއަމުރުގައިްްއވާްްތާރީޚުގައިްްތިޔަްްފަރާތްްްހާޒިރުވުމަށްްްއަންގަ ް‬
‫ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްް(ރައްޔިތުނ ް‬

‫އަމުރުކުރަމވ‪ް .‬‬

‫ް‬

‫ބުް‪ް :‬‬
‫ރާްސަބަ ް‬
‫އަމުރުކު ް‬

‫ް‬

‫ށްް‪.‬‬
‫)ްއަށްްްޖަވާބުދާރީވުމަ ް‬
‫)ްމައްސަލައާްްގުޅިގންް(ރައްޔިތުންގްްމަޖިލީހުގްްކޮމިޓީގްްނަން ް‬
‫ކޮމިޓީގްްއިޚްތިޞާޞްގްްތރޭގައިްްހިމނޭްް(މައްސަލައިގްްނަން ް‬

‫ް ް‬

‫ް‬

‫ޖަވާބުދާރީވުމަށްްހާޒިރުވާންވީ ތަން‪ް ް---------------------------------------------------------------------------------ް:‬‬

‫ް‬

‫ތާރީޚު‪ްްް---------------------------------------------ް:‬ގަްޑ‪ް ް----------------------------------------------------ްްި:‬‬
‫ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫‪170‬‬
‫އްް‬
‫ކޮމިޓީގ ްއިޚްތިޞާޞްގ ްތރޭގައި ްހިމނޭ ް(މައްސަލައިގ ްނަން) ްމައްސަލައާ ްގުޅިގންް(ރައްޔިތުންގ ްމަޖިލީހުގ ްކޮމިޓީގ ްނަން) ްއަށް ްބަޔާނ ް‬

‫ދިނުމަށްް‪ް .‬‬
‫ް‬

‫ް‬

‫ބަޔާންްދިނުމަށްްހާޒިރުވާންވީ ތަން‪ް ް---------------------------------------------------------------------ް-----------ް:‬‬

‫ް‬

‫‪ް ް-------------------------------ް--------------------‬‬
‫ްްްްްްްް ް‬
‫ތާރީޚު‪ ---------ް-------------------------------------ް:‬ގަޑި‪ް:‬‬

‫ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫ސްް‬
‫ުގ ްކޮމިޓީގ ްނަން) ްއަށް ްހކިބަ ް‬
‫ްގ ްމަޖިލީހ ް‬
‫އާްގުޅިގންް(ރައްޔިތުނ ް‬
‫އި ްހިމނޭ ް(މައްސަލައިގ ްނަން) ްމައްސަލަ ް‬
‫ގ ްތރޭގަ ް‬
‫ކޮމިޓީގ ްއިޚްތިޞާޞް ް‬

‫ދިނުމަށްް‪ް .‬‬

‫ް‬

‫ވީ ތަން‪ް ް------------------------------------------------------------------------------ް:‬‬

‫ށްްހާޒިރުވާން ް‬
‫ސްްދިނުމަ ް‬
‫ހކިބަ ް‬
‫ް‬

‫‪ް ް----------------------------------------------------‬‬
‫‪ް ްް:‬‬‫ްްްްްް‬
‫ތާރީޚު‪ ---------------------------------------------ް:‬ގަޑި‬
‫ް‬

‫ް‬

‫އްް‬
‫ްގ ްމަޖިލީހުގ ްކޮމިޓީގ ްނަން) ްއަށް ްލިޔުމ ް‬
‫އާ ްގުޅިގންް(ރައްޔިތުނ ް‬
‫ިގ ްނަން) ްމައްސަލަ ް‬
‫އި ްހިމނޭ ް(މައްސަލައ ް‬
‫ކޮމިޓީގ ްއިޚްތިޞާޞްގ ްތރޭގަ ް‬

‫ހުށަހޅުމަށްް‪ް .‬‬

‫ް‬

‫އްްހުށަހަޅަންވީްތަން‪ް ް-----------------------------------------------------------------------------------ް:‬‬
‫ލިޔކިޔުންތަ ް‬
‫ް‬

‫ޑި‪ް ް-----------------------------------------------ްް:‬‬
‫ްްްްް‬
‫ތާރީޚު‪ -------------ް-------------------------------------ް:‬ގަ‬
‫ް‬
‫ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫ުގްސިއްކަ) ް‬
‫ްގްމަޖިލީހ ް‬
‫ްްްްް(ރައްޔިތުނ ް‬ ‫ްްްްް(ސޮއިް) ް‬

‫ސް‬
‫ްްރައްޔިތުންގްމަޖިލީހުގްރައީ ް‬

‫ް‬

‫ގޅޭ ްތަފްޞީލު ްމި ްއަމުރުގް‬

‫ވ ްއަމުރކވ‪ް .‬އަމުރާ ު‬
‫ގއި ް(ކޮމިޓީްގް ްނަން) ްއިން ްކޮށްފައި ާ‬
‫ވނަ) ް ަ‬
‫ވމުގ ް ަ‬
‫ވނު ް(ކޮމިޓީގ ްބައްދަލު ު‬
‫ގއި ްބޭއް ު‬
‫(މިއީ‪(ް ،‬ތާރީޚު) ް ަ‬

‫ވނީއވ‪ް ).‬‬
‫ގއިްހިމަނާފައިްއ ަ‬
‫ވލު ަ‬
‫ޖަދު ަ‬

‫‪171‬‬
 ‫ލު ް‬
‫ޖަދުވަ ް‬

‫ް‬

‫ލު ް‬
‫ޅޭްތަފްޞީ ް‬
‫އަމުރާގު ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫ލު ް‬
‫ތަފްޞީ ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫ން ް‬
‫މާނަކުރު ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫‪172‬‬
 ‫ް‬

‫ޖަދުވަލުް‪ް 4‬‬
‫ތްް ް‬
‫ިގްޢިބާރާ ް‬
‫ުގްހުވައ ް‬
‫ދޭްފަރާތ ް‬
‫ސްް ް‬
‫ހކިބަ ް‬

‫ނަްމާއްދާއާގުޅޭް) ް‬
‫ް(‪ް162‬ވަ ް‬

‫ް‬

‫ް‬

‫ތް ް‬
‫ިގްޢިބާރާ ް‬
‫ުގްހުވައ ް‬
‫ދޭްފަރާތ ް‬
‫ސްް ް‬
‫ހކިބަ ް‬

‫ް‬

‫''ރައްޔިތުންގް ްމަޖިލީހުގް ް(ކޮމިޓީގް ްނަން)ް ްގައިް ްއަހުރންނާް ްކުރވޭް ްސުވާލުތަކަށްްް‬

‫ޤތާ ްޚިލާފުް ްއއްވސްް‬

‫ޤ ަ‬
‫ޖަވާބުދިނުމުގައްޔާއި ްއަހުރން ްބުނާ ްކޮންމ ްބަހއްގައި ްތދު ްބުނުމަށާއި‪ ،‬ޙަ ީ‬

‫އއްޗއްްނުބުނުމަށްްމާތްﷲްގަންދީްހުވައިކުރަމވ‪ް ".‬‬

‫ް‬

‫ް ް‬

‫_________________________ ް‬

‫‪173‬‬
‫ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިސް‬