E
Signature Not
ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α
ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
13 Οκτωβρίου 2023 ΤΕΥΧΟΣ A.EI.Δ.
TEYXOΣ ΤΟΥ AΝΩΤΑΤΟΥ ΕΙΔΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (Κατ’ άρθρον 100 του Συντάγματος)
Π Ε ΡΙ Ε ΧΟ ΜΕ ΝΑ
ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
1 Άρση αποφατικής σύγκρουσης δικαιοδοσίας, η
οποία ανέκυψε από τις αποφάσεις 959/2020 του
Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθήνας
και 1283/2021 του Δευτέρου Τμήματος του Ελε-
γκτικού Συνεδρίου.
2 Άρση αμφισβήτησης ως προς την έννοια και συ-
νταγματικότητα των διατάξεων των άρθρων
α) 34 παρ. 10 του ν. 2725/1999, β) 48 παρ. 9 του
ν. 1481/1984, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο
8 του ν. 3103/2003 και γ) 68 παρ. 1 και 2 του
ν. 4373/2016, η οποία ανέκυψε από την αντίθεση
της υπ’ αρ. 814/2021 απόφασης του Διοικητικού
Εφετείου Αθηνών προς τις υπ’ αρ. 1185/2010 και
υπ’ αρ. 771/2019 αποφάσεις του ίδιου δικαστηρίου.
ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
Αριθμ. απόφ. 2/2023 (1)
Άρση αποφατικής σύγκρουσης δικαιοδοσίας, η
οποία ανέκυψε από τις υπ’ αρ. 959/2020 του Μο-
νομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθήνας και
1283/2021 αποφάσεις του Δευτέρου Τμήματος
του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΤΟ ΑΝΩΤΑΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(κατά το άρθρο 100 του Συντάγματος)
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Δημήτριο Σκαλ-
τσούνη, Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας,
Πρόεδρο, Μαρία Γεωργίου, Πρόεδρο του Αρείου Πά-
γου, Ιωάννη Σαρμά, Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου,
Μαρία Σωτηροπούλου, Αγγελική Μίντζια, Συμβούλους
Επικρατείας, τακτικά μέλη, Μαρία Κουβίδου, Μαριάνθη
Παγουτέλη, Αρεοπαγίτες, τακτικά μέλη, Κασσιανή Μα-
ρίνου, Σύμβουλο Επικρατείας, τακτικό μέλος, Δήμητρα
Ζώη, Αρεοπαγίτη, τακτικό μέλος, Μαρίνα - Αλεξάνδρα
Τσακάλη - Εισηγήτρια, Σύμβουλο Επικρατείας, τακτικό
μέλος, Κωστούλα Πρίγγουρη, Αρεοπαγίτη, τακτικό μέ-
λος, Κωνσταντίνο Ρέμελη, Καθηγητή Νομικής Σχολής
Verified
Digitally signed by
VARVARA ZACHARAKI
Date: 2023.10.13 12:34:55
EEST
Reason: Signed PDF
(embedded)
81
Location: Athens, Ethniko
Typografio
Αρ. Φύλλου 10
του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, πρώτο
αναπληρωματικό μέλος, κωλυομένου του Σπυρίδωνα
Βλαχόπουλου, Καθηγητή Νομικής Σχολής του Εθνικού
Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, τακτικού μέ-
λους, Κωνσταντίνο Γώγο, Καθηγητή Νομικής Σχολής
του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών,
τακτικό μέλος και τη Γραμματέα Ελένη Γκίκα, Προϊστα-
μένη Διεύθυνσης της Γραμματείας του Συμβουλίου της
Επικρατείας.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημα του
Συμβουλίου της Επικρατείας στις 18 Μαΐου 2022 και ώρα
18:00, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ των:
ΑΙΤΟΥΝΤΟΣ: Νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου
με την επωνυμία «ΔΗΜΟΣ ΑΜΟΡΓΟΥ» (πρωτοβάθμιου
Ο.Τ.Α.), που εδρεύει στην Αμοργό του Ν. Κυκλάδων, το
οποίο εκπροσωπείται νόμιμα από το Δήμαρχο αυτού
και εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο
Απόστολο Παπακωνσταντίνου του Νέστορα (Α.Μ./Δ.Σ.Α.
25904).
ΚΑΘ’ ΟΥ Η ΑΙΤΗΣΗ: Νομικού προσώπου δημοσίου
δικαίου με την επωνυμία «ΤΑΜΕΙΟ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΩΝ
ΚΑΙ ΔΑΝΕΙΩΝ», που εδρεύει στην Αθήνα του Ν. Αττικής,
νόμιμα εκπροσωπούμενου, το οποίο παρέστη διά της
Νομικού Συμβούλου του Κράτους, Χριστίνας Διβάνη του
Νικολάου.
Το αιτούν με την από 3.12.2021 αίτησή του, ενώπιον
του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου, που κατέθεσε κατά
νόμο στο Γραμματέα του, με αριθμό πράξης κατάθεσης
6/6.12.2021, ζήτησε όσα αναφέρονται στο αιτητικό του.
Ακολούθως, η εισηγήτρια, Μαρίνα - Αλεξάνδρα Τσακά-
λη, Σύμβουλος Επικρατείας, ανέγνωσε την από 12.5.2022
έκθεσή της.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο δικη-
γόρο του αιτούντος και τη Νομική Σύμβουλο του Κρά-
τους, οι οποίοι ανέπτυξαν και προφορικά τις προτάσεις
τους.
Μελέτησε τη δικογραφία
Σκέφθηκε σύμφωνα με το νόμο
1. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση, για την άσκηση
της οποίας δεν απαιτείται κατά τον νόμο καταβολή
παραβόλου (ΑΕΔ 4/2021, 7/2019, 11/2017, 1/2016),
ζητείται η άρση της αποφατικής συγκρούσεως δικαιο-
δοσίας, η οποία ανέκυψε από τις αποφάσεις 959/2020
82 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθήνας
και 1283/2021 του Δευτέρου Τμήματος του Ελεγκτικού
Συνεδρίου, με τις οποίες και τα δύο ως άνω δικαστήρια
έκριναν ότι στερούνται δικαιοδοσίας για την εκδίκαση
της από 28.11.2014 ανακοπής του ήδη αιτούντος Δήμου.
2. Επειδή, νομίμως φέρεται προς συζήτηση η κρινό-
μενη αίτηση μετά τη διενέργεια των κοινοποιήσεων,
οι οποίες προβλέπονται στις διατάξεις των άρθρων 10
παρ. 2, 45 και 47 παρ. 2 του κυρωθέντος με το άρθρο
πρώτο του ν. 345/1976 (Α΄ 141) Κώδικα περί του Ανω-
τάτου Ειδικού Δικαστηρίου (ΑΕΔ).
3. Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 100 παρ. 1 εδάφιο δ’
του Συντάγματος, στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο υπά-
γεται, μεταξύ άλλων, η «άρση των συγκρούσεων μεταξύ
των δικαστηρίων και των διοικητικών αρχών ή μεταξύ
του Συμβουλίου της Επικρατείας και των τακτικών δι-
οικητικών δικαστηρίων αφενός και των αστικών και
ποινικών δικαστηρίων αφετέρου ή, τέλος, μεταξύ του
Ελεγκτικού Συνεδρίου και των λοιπών δικαστηρίων». Πε-
ραιτέρω, στον ανωτέρω Κώδικα περί ΑΕΔ καθορίζονται
οι προϋποθέσεις ασκήσεως της προβλεπόμενης στην
ως άνω συνταγματική διάταξη αρμοδιότητας του Δικα-
στηρίου αυτού για την άρση συγκρούσεων: α) μεταξύ
δικαστηρίων και διοικητικών αρχών (άρθρα 42 και 43)
και β) μεταξύ δικαστηρίων (άρθρα 44 έως 47). Ειδικό-
τερα, στο άρθρο 46 με τίτλο «Αποφατική σύγκρουσις»
ορίζεται ότι: «1. Εφ’ όσον τα κατά το άρθρον 44 παρ. 1
δικαστήρια έκριναν τελεσιδίκως ότι στερούνται δικαιο-
δοσίας επί της αυτής υποθέσεως η σύγκρουσις αίρεται
επιμελεία παντός διαδίκου, δια καταθέσεως αιτήσεως
ενώπιον του Ειδικού Δικαστηρίου, εντός ενενήκοντα
ημερών από της δημοσιεύσεως της νεωτέρας αποφά-
σεως. 2. [...]», στο δε άρθρο 47 του ίδιου Κώδικα με τίτλο
«Κοιναί διαδικαστικαί διατάξεις» ορίζονται τα εξής: «1.
Διάδικοι ενώπιον του Ειδικού Δικαστηρίου είναι πλην
των αιτούντων και οι διάδικοι των δικών, αι οποίαι προ-
καλούν την σύγκρουσιν. 2. [...] 4. Η απόφασις του Ειδικού
Δικαστηρίου περιορίζεται εις την λύσιν του αμφισβητου-
μένου ζητήματος δικαιοδοσίας, εξαφανίζει την εσφαλμέ-
νως αποφανθείσαν επί τούτου απόφασιν ή διοικητικήν
πράξιν, παραπέμπει την υπόθεσιν εις το κρινόμενον ως
έχον δικαιοδοσίαν δικαστήριον ή αρχήν, είναι δε κατ’
εξαίρεσιν του άρθρου 21 παρ. 1, υποχρεωτική δια πάντα
τα επιληφθέντα ή αποσχόντα να επιληφθούν δικαστήρια
ή αρχάς και τους διαδίκους».
4. Επειδή, το Μονομελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθή-
νας και το Ελεγκτικό Συνέδριο, με τις αποφάσεις τους,
αποφάνθηκαν επί του αυτού ενδίκου βοηθήματος (ήτοι
της από 28.11.2014 ανακοπής του Δήμου Αμοργού),
υφίσταται δε αποφατική σύγκρουση εξ απόψεως τελε-
σιδικίας των δύο ως άνω αποφάσεων, αφού η μεν υπ’
αρ. 959/2020 απόφαση του Μονομελούς Διοικητικού
Πρωτοδικείου Αθήνας με την οποία παραπέμφθηκε η
υπόθεση στο Ελεγκτικό Συνέδριο είναι, ως παραπεμπτική,
ανέκκλητη, σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 3 του κυρωθέ-
ντος με το άρθρο πρώτο του ν. 2717/1999 (Α΄ 97) Κώδικα
Διοικητικής Δικονομίας (ΑΕΔ 4/2021, 28/2004, 2/2004,
3/2002), η δε υπ’ αρ. 1283/2021 απόφαση του Ελεγκτικού
Συνεδρίου είναι τελεσίδικη, σύμφωνα με το άρθρο 303
Τεύχος Α.ΕΙ.Δ. 10/13.10.2023
παρ. 1 του ν. 4700/2020 (Α΄ 127/29.6.2020). Εξάλλου, ο Δή-
μος Αμοργού νομιμοποιείται για την άσκηση της κρινομέ-
νης αιτήσεως, δεδομένου ότι διετέλεσε διάδικος ενώπιον
των δικαστηρίων των οποίων οι αποφάσεις δημιούργη-
σαν την προαναφερθείσα αποφατική σύγκρουση δικαιο-
δοσίας. Επίσης, νομιμοποιείται παθητικώς στην παρούσα
δίκη το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το οποίο
ήταν καθού διάδικος στις δίκες στις οποίες εκδόθηκαν οι
ως άνω αποφάσεις. Με τα δεδομένα αυτά, παραδεκτώς
φέρεται προς επίλυση ενώπιον του Ανωτάτου Ειδικού
Δικαστηρίου το ζήτημα της αποφατικής συγκρούσεως
που ανέκυψε από τις μνημονευθείσες αποφάσεις.
5. Επειδή, κατά την έννοια της ανωτέρω διατάξεως του
άρθρου 46 του Κώδικα περί ΑΕΔ, ερμηνευομένης ενόψει
του άρθρου 20 παρ. 1 του Συντάγματος και του άρθρου 6
παρ. 1 της κυρωθείσας με το ν.δ. 53/1974 (Α’ 256) Ευρω-
παϊκής Συμβάσεως για την προστασία των δικαιωμάτων
του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών (ΕΣΔΑ),
η ενενηκονθήμερη προθεσμία ασκήσεως της αιτήσεως
περί άρσεως αποφατικής συγκρούσεως δικαιοδοσίας
αρχίζει από την επομένη της δημοσιεύσεως της νεότε-
ρης αποφάσεως που δημιουργεί τη σύγκρουση, υπό τον
όρο ότι μαζί με το διατακτικό της αποφάσεως αυτής δη-
μοσιεύεται και το σκεπτικό της, έτσι ώστε ο διάδικος που
δικαιούται να ζητήσει την άρση της συγκρούσεως να
έχει τη δυνατότητα να λάβει γνώση των αιτιολογιών της
αποφάσεως αυτής, προκειμένου να ασκήσει το κατοχυ-
ρούμενο από τις ως άνω διατάξεις του Συντάγματος και
της ΕΣΔΑ δικαίωμά του για πλήρη και αποτελεσματική
δικαστική προστασία (ΑΕΔ 4/2006, 9/2013 κ.ά.).
6. Επειδή, η ως άνω προθεσμία ασκήσεως της αιτή-
σεως άρσεως αποφατικής συγκρούσεως δικαιοδοσίας
αναστέλλεται κατά το διάστημα των δικαστικών δια-
κοπών, σύμφωνα με το άρθρο 11 του διατάγματος της
26.6/10.7.1944 «Περί κώδικος των νόμων περί δικών του
Δημοσίου» (Α’ 139), όπως αυτό τροποποιήθηκε με το
άρθρο 12 του ν. 3514/2006 (Α’ 266), και το οποίο έχει
εφαρμογή και επί των νομικών προσώπων δημοσίου δι-
καίου [κατά το άρθρο 28 παρ. 4 του ν. 2579/1998 (Α’ 31)],
το διάστημα δε αυτό, σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 2
του ν. 1756/1988, αρχίζει την 1η Ιουλίου και λήγει την 15η
Σεπτεμβρίου (βλ. ΑΕΔ 4/2021, 1/2016, 5/2011, 4/2006).
Εξάλλου, ο ν. 4792/2021 (Α’ 54) όρισε στο άρθρο 25 ως
ημερομηνία επανέναρξης των νόμιμων και δικαστικών
προθεσμιών, οι οποίες είχαν ανασταλεί λόγω της παν-
δημίας του κορωνοϊού, την 6η.4.2021, στο δε άρθρο 26
υπό τον τίτλο «Περιορισμός δικαστικών διακοπών για
το δικαστικό έτος 2020-2021» όρισε ότι: «Οι δικαστικές
διακοπές για το τρέχον δικαστικό έτος που λήγει στις
15 Σεπτεμβρίου 2021, αρχίζουν την 1η Ιουλίου 2021 και
λήγουν την 31η Αυγούστου 2021».
7. Επειδή, η νεότερη απόφαση (1283/2021 του Ελε-
γκτικού Συνεδρίου) δημοσιεύθηκε μαζί με το σκεπτικό
της (βλ. άρθρο 297 παρ. 2 του ν. 4700/2020) σε δημόσια
συνεδρίαση στις 23.8.2021, ήτοι εντός του διαστήματος
των δικαστικών διακοπών, η δε κρινόμενη αίτηση ασκή-
θηκε στις 6.12.2021. Ωστόσο, η προαναφερθείσα διάτα-
ξη (του άρθρου 26 του ν. 4792/2021) περί περιορισμού
των δικαστικών διακοπών, η οποία, όπως αναφέρεται
Τεύχος Α.ΕΙ.Δ. 10/13.10.2023 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
στη σχετική αιτιολογική έκθεση, θεσπίστηκε, επειδή η
αναστολή της λειτουργίας των δικαστηρίων λόγω της
πανδημίας του κορωνοϊού «δημιούργησε ένα μεγάλο
απόθεμα αδίκαστων υποθέσεων», αποτελεί όλως εξαι-
ρετική ρύθμιση που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των
συνεπειών της αναστολής λειτουργίας των δικαστηρίων
κατά το συγκεκριμένο δικαστικό έτος λόγω της πανδημί-
ας του κορωνοϊού. Ενόψει τούτου, ο κατ’ εφαρμογή της
διατάξεως αυτής υπολογισμός του χρόνου αναστολής
των προθεσμιών για το ως άνω δικαστικό έτος και μό-
νον, κατά παρέκκλιση της πάγιας ρύθμισης, ο οποίος θα
συνεπαγόταν το εκπρόθεσμο της υπό κρίση αιτήσεως,
θα είχε ως συνέπεια τον ανεπίτρεπτο περιορισμό του
δικαιώματος δικαστικής προστασίας, το οποίο κατοχυ-
ρώνεται στα άρθρα 20 παρ. 1 του Συντάγματος και 6 της
ΕΣΔΑ, και του οποίου η άσκηση προϋποθέτει σαφείς
και σταθερούς δικονομικούς κανόνες, ιδίως σε σχέση
με τον υπολογισμό της προθεσμίας ως προϋπόθεσης
του παραδεκτού (βλ. σχετ. ΣτΕ 674/2022 για την αντί-
στοιχη διάταξη περί περιορισμού των δικαστικών διακο-
πών για το δικαστικό έτος 2019-2020, 2814-2815/2012,
πρβλ. ΣτΕ 2246/2021, ΕΔΔΑ, απόφαση της 16.12.1992,
de Geouffre de la Pradelle κατά Γαλλίας, σκ. 33-35, από-
φαση της 26.5.2011, Legrand κατά Γαλλίας, σκ. 34). Με
τα δεδομένα αυτά, η ενενηκονθήμερη προθεσμία ασκή-
σεως της κρινομένης αιτήσεως πρέπει να θεωρηθεί ότι
ανεστάλη σύμφωνα με την ως άνω πάγια ρύθμιση έως
την 15η.9.2021 και όχι έως την 31η.8.2021 και, ως εκ τού-
του, δεν είχε εκπνεύσει στις 6.12.2021, οπότε κατατέθηκε
η υπό κρίση αίτηση στη Γραμματεία του Δικαστηρίου
τούτου, η οποία, επομένως, ασκήθηκε εμπροθέσμως,
σύμφωνα με το άρθρο 46 παρ. 1 του Κώδικα περί ΑΕΔ.
8. Επειδή, η ένδικη διαφορά ανεφύη από την άσκηση,
στις 28.11.2014, εκ μέρους του Δήμου Αμοργού ενώπι-
ον του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Σύρου
ανακοπής, με την οποία ζητήθηκε η ακύρωση των ακό-
λουθων πράξεων: α) της 724-01 ατομικής ειδοποιήσεως
(αρ. 116982/30.9.2014) του Ταμείου Παρακαταθηκών
και Δανείων και β) της ταμειακής βεβαιώσεως του ιδίου
Ταμείου, η οποία αναφέρεται στην προαναφερθείσα ατο-
μική ειδοποίηση, ποσού 496.626,73 ευρώ (468.515,78
ευρώ κεφάλαιο και 28.110,95 ευρώ τόκοι υπερημερίας
προς 6% ετησίως, από 1.7.2013 έως 30.6.2014), με αριθ-
μό οφειλής 5801 και ημερομηνία 30.9.2014. Ειδικότερα,
το ανωτέρω ποσό της κύριας οφειλής βεβαιώθηκε σε βά-
ρος του ανακόπτοντος Δήμου «ως χρεωστικό άνοιγμα»
(ήτοι χρεωστικό υπόλοιπο του τηρούμενου στο Ταμείο
λογαριασμού του), το οποίο φέρεται ότι δημιουργήθη-
κε από την εξόφληση εκ μέρους του οικείου Γραφείου
Παρακαταθηκών [της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας
(Δ.Ο.Υ.) Νάξου] ενταλμάτων πληρωμής (δαπανών) του
εν λόγω Δήμου από τα διαθέσιμα κεφάλαια του Ταμείου
κατά τη χρονική περίοδο από την 1.1.1995 έως τον Ιούλιο
του έτους 2011, κατά την οποία την ταμειακή διαχείριση
του Δήμου διεξήγαγε - λόγω μη υπάρξεως ιδίας Ταμει-
ακής Υπηρεσίας - το ως άνω Γραφείο Παρακαταθηκών.
Το Μονομελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθήνας, επιλη-
φθέν της ανωτέρω ανακοπής, η οποία παραπέμφθηκε
σ’ αυτό λόγω αρμοδιότητας με την υπ’ αρ. 147/2015
83
απόφαση του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου
Σύρου, έκρινε με την προαναφερθείσα 959/2020 από-
φαση ότι οι ένδικες πράξεις «εκδόθηκαν προς κάλυψη
χρεωστικού ανοίγματος του εν λόγω Δήμου από την
διεξαγωγή της ταμειακής υπηρεσίας του τελευταίου
από το Γραφείο Παρακαταθηκών της Δ.Ο.Υ. Νάξου,
ώστε η υποκείμενη σχέση της κρινόμενης διαφοράς
ερείδεται στον έλεγχο λογαριασμών δημόσιας διαχείρι-
σης» και, συνεπώς, η υπό κρίση διαφορά υπάγεται στη
δικαιοδοσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με τις σκέψεις
αυτές το ως άνω Διοικητικό Πρωτοδικείο παρέπεμψε
την υπόθεση προς εκδίκαση στο Ελεγκτικό Συνέδριο,
σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 2 του Κώδικα Διοικη-
τικής Δικονομίας. Ακολούθως, το Ελεγκτικό Συνέδριο,
με την υπ’ αρ. 1283/2021 απόφαση έκρινε ότι «η ένδικη
υπόθεση αφορά σε μη εξόφληση οφειλής του ανακό-
πτοντος Δήμου προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και
Δανείων, η οποία φέρεται να δημιουργήθηκε από την
πληρωμή δαπανών του εν λόγω Δήμου από τα διαθέ-
σιμα κεφάλαια του Τ.Π.Δ., όπως αυτή η πρακτική είχε
καθιερωθεί, σύμφωνα με το σκοπό και το ρόλο του Τα-
μείου και δεν συνιστά αχρεώστητη πληρωμή προς τον
Δήμο Αμοργού, ώστε να καθίσταται αυτός υπεύθυνος
κατά το δημοσιολογιστικό δίκαιο ως αχρεωστήτως λα-
βών. Συγκεκριμένα, η επίμαχη οφειλή δημιουργήθηκε
στο πλαίσιο της προσωρινής ταμειακής διευκόλυνσης
των Ο.Τ.Α. με χρήματα που «δάνειζε» το Τ.Π.Δ. για την
πραγματοποίηση ανελαστικών τους δαπανών και τα
οποία έπρεπε να επιστραφούν από τις πρώτες εισπρά-
ξεις των οργανισμών αυτών. Πρόκειται, δηλαδή [...] για
νόμιμες καταβολές που έγιναν προσωρινά και με ρητή,
εξαρχής, την υποχρέωση των Ο.Τ.Α. να επιστρέψουν τα
χρήματα. [...]. Επομένως, οι προσβαλλόμενες πράξεις
δεν ερείδονται επί διατάξεων που ρυθμίζουν τα του κα-
ταλογισμού υπολόγων και αχρεωστήτως λαβόντων του
Δημοσίου ή των Ν.Π.Δ.Δ. ούτε αποσκοπούν στην τα-
κτοποίηση διαπιστωθέντος, κατά τη νόμιμη διαδικασία,
ελλείμματος που παρουσιάστηκε στους λογαριασμούς
του Τ.Π.Δ. αλλά αποβλέπουν στην είσπραξη απαιτήσε-
ων που γεννήθηκαν από την εκκαθάριση οικονομικών
εκκρεμοτήτων (χρεωστικών ανοιγμάτων) μεταξύ του
καθού και του ανακόπτοντος». Κατόπιν τούτων, το Ελε-
γκτικό Συνέδριο, αφού έκρινε ότι δεν είχε δικαιοδοσία
εκδικάσεως της ανακοπής του Δήμου Αμοργού και ότι
ούτε ηδύνατο να την αναπέμψει στο Διοικητικό Πρω-
τοδικείο Αθήνας σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 2 του
ν. 4700/2020, απέρριψε αυτήν ως απαράδεκτη.
9. Επειδή, στην παράγραφο 1 του άρθρου 94 του Συ-
ντάγματος ορίζεται ότι: «Στο Συμβούλιο της Επικρατείας
και τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια υπάγονται οι διοι-
κητικές διαφορές, όπως νόμος ορίζει, με την επιφύλαξη
των αρμοδιοτήτων του Ελεγκτικού Συνεδρίου», στο δε
άρθρο 98 του Συντάγματος ορίζεται ότι: «1. Στην αρ-
μοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανήκουν ιδίως: α.
Ο έλεγχος των δαπανών του Κράτους, καθώς και των
οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών
προσώπων, που υπάγονται με ειδική διάταξη νόμου στο
καθεστώς αυτό. β. […] γ. Ο έλεγχος των λογαριασμών
των δημόσιων υπολόγων και των οργανισμών τοπικής
84 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων, που υπάγο-
νται στον προβλεπόμενο από το εδάφιο α’ έλεγχο. δ. […]
στ. Η εκδίκαση διαφορών σχετικά [...] με τον έλεγχο των
λογαριασμών του εδαφίου γ’. ζ. [...]. 2. Οι αρμοδιότητες
του Ελεγκτικού Συνεδρίου ρυθμίζονται και ασκούνται,
όπως νόμος ορίζει [...] 3. [...]».
10. Επειδή, ο ν. 2362/1995 «Περί Δημοσίου Λογιστικού,
ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις»
(Α’ 247) ορίζει στο άρθρο 56 ότι: «1. Έλλειμμα δημοσίου
υπολόγου είναι οποιαδήποτε έλλειψη χρημάτων, αξιών
και υλικού που διαπιστώνεται με τη νόμιμη διαδικασία
στη διαχείρισή του [...]. Ως έλλειμμα θεωρείται και κάθε
πληρωμή που: α) […] δ) Έχει γίνει αχρεωστήτως από
υπαιτιότητα του υπολόγου. ε) […]. 3. Το έλλειμμα που
παρουσιάζουν οι δημόσιοι υπόλογοι [...] καταλογίζεται
με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση [...] 4. Στις περιπτώσεις
πληρωμής μη νόμιμων δαπανών καταλογίζεται: (α) στα
υπηρεσιακά όργανα που […] έχουν συμπράξει στη μη
τήρηση των νόμιμων διαδικασιών πραγματοποιήσεως
της δαπάνης και (β) στους λαβόντες, εφόσον υπέχουν
ευθύνη για τη μη τήρηση των ανωτέρω διαδικασιών.
Στους λαβόντες καταλογίζεται και σε κάθε περίπτωση
αχρεώστητης πληρωμής. 5. […]», στο δε άρθρο 59 ορί-
ζει ότι: «1. [...]. 2. Το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει τους
λογαριασμούς των [...] υπολόγων και αποφαίνεται για
την ορθότητα ή μη αυτών. Οι σχετικές με των ανωτέρω
έλεγχο πράξεις ή αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου
υπόκεινται στα προβλεπόμενα από τον οργανισμό αυ-
τού ένδικα μέσα.». Περαιτέρω, ο ν. 4270/2014 «Αρχές
δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας (ενσωμά-
τωση της Οδηγίας 2011/85/ΕΕ) - δημόσιο λογιστικό και
άλλες διατάξεις» (Α’ 143/28.6.2014) περιλαμβάνει στα
άρθρα 152 και 155 - τα οποία, κατά το άρθρο 183 του
νόμου αυτού, άρχισαν να ισχύουν από τη δημοσίευση
του νόμου αυτού και ίσχυαν κατά τον χρόνο εκδόσεως
των προσβαλλομένων πράξεων (βλ. ΣτΕ 910/2021 Ολομ.
σκ.16) - ταυτόσημου περιεχομένου διατάξεις για τα ελ-
λείμματα και ευθύνες των δημοσίων υπολόγων και τον
καταλογισμό αφενός και για τη λογοδοσία των δημοσίων
υπολόγων στο Ελεγκτικό Συνέδριο, αφετέρου.
11. Επειδή, από τις προαναφερθείσες διατάξεις προκύ-
πτει ότι στη δικαιοδοσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπά-
γονται, μεταξύ άλλων, οι διαφορές που γεννώνται από
καταλογιστικές πράξεις, οι οποίες εκδίδονται σε βάρος
δημοσίων υπολόγων, συμπεριλαμβανομένων των υπο-
λόγων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των
νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, συνυπευθύνων
και λαβόντων, στο πλαίσιο του προβλεπομένου από το
άρθρο 98 παρ. 1 εδάφιο γ’ του Συντάγματος ελέγχου των
λογαριασμών δημοσίων υπολόγων για την τακτοποίηση
υπάρχοντος ελλείμματος (βλ. ΕλΣ 717/2010 Ολομ., ΣτΕ
3002/2010 Ολομ., 27/2019, πρβλ. ΣτΕ 910/2021 Ολομ.).
12. Επειδή, στο άρθρο 19 του ν. 2074/1992 (Α’ 128)
ορίστηκε ότι:
«1. Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων καθίστα-
ται αυτόνομος πιστωτικός οργανισμός περιφερειακής
ανάπτυξης, φύλαξης και διαχείρισης παρακαταθηκών
και στήριξης της στεγαστικής πολιτικής, είναι νομικό
πρόσωπο δημοσίου δικαίου, διοικείται από διοικητικό
Τεύχος Α.ΕΙ.Δ. 10/13.10.2023
συμβούλιο [...]. 4. Στο συνιστώμενο με το παρόν άρθρο
Οργανισμό έχουν εφαρμογή όλες οι ισχύουσες περί
Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων διατάξεις [...]».
Κατ’ εξουσιοδότηση της τελευταίας αυτής διατάξεως
εκδόθηκε το π.δ. 95/1996 «Οργανισμός του Ταμείου
Παρακαταθηκών και Δανείων» (Α’ 76), στο άρθρο 2 του
οποίου αναφέρεται ότι: «Σκοποί του Τ.Π.& Δ. είναι: 1. [...]
4. Η εξυπηρέτηση του δημοσίου και κοινωνικού συμφέ-
ροντος: α) με την ταμειακή διαχείριση των κεφαλαίων
των Ν.Π.Δ.Δ. και Ειδικών Ταμείων και τη διενέργεια της
Ταμειακής Υπηρεσίας άλλων Ν.Π.Δ.Δ. και β) με την άσκη-
ση της Ταμειακής Διαχείρισης των Οργανισμών Τοπικής,
Νομαρχιακής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. 5. [...]».
Περαιτέρω, στο π.δ. 16/1989 «Κανονισμός λειτουργίας
Δημοσίων Οικονομικών Υπηρεσιών (Δ.Ο.Υ.) και των Το-
πικών Γραφείων και καθήκοντα υπαλλήλων αυτών» (Α’ 6)
ορίζεται στο άρθρο 149 ότι: «Στο Γραφείο του Ταμείου
Παρακαταθηκών και Δανείων που υπάγεται απευθείας
στον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ., ανήκουν οι πιο κάτω αρμο-
διότητες: 1.- Η τήρηση των λογαριασμών των Ο.Τ.Α. που
δεν έχουν δικιά τους Ταμειακή Υπηρεσία. 2.- Η διενέργεια
της Ταμειακής υπηρεσίας των Ο.Τ.Α. που δεν έχουν δικιά
τους Ταμειακή υπηρεσία σύμφωνα με τις διατάξεις που
ισχύουν κάθε φορά […] 5. - Η μέριμνα για την κατάρτιση
των λογιστικών καταστάσεων και λοιπών διαχειριστικών
στοιχείων των εισπράξεων και πληρωμών της διαχείρι-
σης κάθε μήνα και την αποστολή αυτών στην Κεντρική
Υπηρεσία του Τ.Π. και Δανείων μέσα στις προθεσμίες
που προβλέπονται από τις διατάξεις που ισχύουν», στο
άρθρο 150 ότι: «Η Ταμειακή Υπηρεσία των Ο.Τ.Α. που
δεν έχουν δικιά τους ταμειακή Υπηρεσία γίνεται από
το γραφείο του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων
που έχουν την έδρα τους στις Δ.Ο.Υ. [...]» και στο άρθρο
158 ότι: «Οι πληρωμές των δαπανών των Ο.Τ.Α. που η
Ταμειακή Υπηρεσία τους γίνεται από τα γραφεία του Τα-
μείου Παρακαταθηκών και Δανείων που εδρεύουν στην
Δ.Ο.Υ., γίνονται με τίτλους πληρωμής των οργανισμών
αυτών σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για το Τα-
μείο Παρακαταθηκών και Δανείων και τις οδηγίες αυτού
απευθείας από τα πιο πάνω γραφεία». Eξάλλου, στο μεν
άρθρο 228 παρ. 4 του ισχύοντος αρχικά κατά τον κρίσιμο
χρόνο Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (π.δ. 410/1995,
Α’ 231), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 27 παρ. 1
του ν. 3202/2003 (Α’ 284), ορίζεται ότι: «Η ταμειακή υπη-
ρεσία των Ο.Τ.Α. που δεν υποχρεούνται και δεν έχουν συ-
στήσει ίδια ταμειακή υπηρεσία διεξάγεται από το Ταμείο
Παρακαταθηκών και Δανείων διαμέσου των δημόσιων
οικονομικών υπηρεσιών, με υπαλλήλους που διατίθενται
από τους οικείους Ο.Τ.Α. […]», μεταγενεστέρως δε, ίσχυ-
σε ομοίου περιεχομένου διάταξη του άρθρου 166 παρ. 4
του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006
(Α’ 114) Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων. [Σχετικά με την
υποχρέωση συστάσεως ίδιας ταμειακής υπηρεσίας των
δήμων, βλ. άρθρο 266 παρ. 11 του ν. 3852/2010 «Νέα
Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρω-
μένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης» (Α’ 87) σε
συνδυασμό με το άρθρο 35 του ν. 4257/2014 (Α’ 93) για
τη διατήρηση υπό προϋποθέσεις της ταμειακής διαχει-
ρίσεως του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων κατά
το άρθρο 166 του ν. 3463/2006].
Τεύχος Α.ΕΙ.Δ. 10/13.10.2023 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
13. Επειδή, στην υπ’ αρ. 218761/13.6.1953 απόφαση
του Υπουργού Οικονομικών «Περί τρόπου ασκήσεως
υπό του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων της
Ταμειακής υπηρεσίας των Δήμων και Κοινοτήτων [...]»
(Β’ 134), εκδοθείσα βάσει του από 20.5.1953 β.δ/τος
«περί αναθέσεως εις το Ταμείον Παρ]κών και Δανείων
της υπό των Δημοσίων Ταμείων ασκουμένης ταμιακής
υπηρεσίας Δήμων και Κοινοτήτων [...]», ορίζεται ότι: «Δ’
Πληρωμαί Εξόδων:
1. Αι πληρωμαί πάντων των εξόδων των Δήμων και
Κοινοτήτων, ων η Ταμειακή υπηρεσία ασκείται υπό του
Ταμείου Παρ]κών και Δανείων, ενεργούνται υπό του Τα-
μείου τούτου κατά τας εκάστοτε ισχύουσας διατάξεις,
δυνάμει χρηματικών ενταλμάτων, εκδιδομένων υπό των
Δήμων ή Κοινοτήτων [...] εις βάρος του παρά τω Ταμείω
Παρ]κών και Δανείων, τηρουμένου λογαριασμού του
Δήμου ή της Κοινότητος. 2. Τα προς το Γραφείον Παρ]
κών, διαβιβαζόμενα χρηματικά εντάλματα Δήμων και
Κοινοτήτων, ελέγχονται παρά του αρμοδίου ελεγκτού
εξόδων [...] κατά τας διατάξεις του Κανονισμού της εσω-
τερικής υπηρεσίας των Δημοσίων Ταμείων και του Κώδι-
κος Δήμων και Κοινοτήτων, δια την ύπαρξιν χρηματικού
υπολοίπου του οικείου Δήμου ή Κοινότητος και το νόμι-
μον και έγκυρον εν γένει της πληρωμής και εξοφλούνται
παρά [...] του Διαχειριστού του Γραφείου Παρ]κών [...]. 4.
Δια τα εξοφλούμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής
καθ’ εκάστην ημέραν, μετά το πέρας της συναλλαγής,
εκδίδεται ένταλμα πληρωμής του Γραφείου Παρ]κών,
με απαραίτητον δικαιολογητικόν, συγκεντρωτικήν κα-
τάστασιν [...] εμφαίνουσαν τον αριθμόν και χρονολογίαν
του εντάλματος, το ποσόν, τον Δήμον ή Κοινότητα, το
κεφάλαιον και άρθρον και παν αναγκαίον στοιχείον δια
την ακριβή τήρησιν και παρακολούθησιν των λογαρια-
σμών. 5. [...]. 6. [...]». Εξάλλου, σχετικά με την άσκηση της
ως άνω ταμειακής διαχειρίσεως, κατά τα αναφερόμενα
στην 610/1953 εγκύκλιο του Ταμείου Παρακαταθηκών
και Δανείων, το Διοικητικό Συμβούλιο αυτού - στο πλαί-
σιο των αρμοδιοτήτων του για την πραγματοποίηση
των σκοπών του Ταμείου - αφού έλαβε υπόψη την οι-
κονομική δυσχέρεια ορισμένων Δήμων και Κοινοτήτων
λόγω ανυπαρξίας επαρκούς πιστωτικού υπολοίπου του
λογαριασμού τους για την αντιμετώπιση τρεχουσών δα-
πανών τους, αποφάσισε να διατίθενται χρηματικά ποσά
από τα κεφάλαια του Γραφείου Παρακαταθηκών για την
πληρωμή ενταλμάτων σε όσες περιπτώσεις οι αντίστοι-
χες πιστώσεις δεν εισπράχθηκαν και κρίνεται ανέφικτη
η αναβολή πληρωμής συγκεκριμένης δαπάνης (όπως
πληρωμή μισθών προσωπικού, εξόδων γραφείων κ.λπ.).
Περαιτέρω, ορίστηκε με την ίδια απόφαση του Διοικητι-
κού Συμβουλίου του Ταμείου ότι τα καταβαλλόμενα από
το Γραφείο Παρακαταθηκών ποσά τακτοποιούνται με την
εισαγωγή στην οικεία διαχείριση του Γραφείου την ίδια
ημέρα κατά την οποία θα αποδίδονται οι πρώτες εισπρά-
ξεις από έσοδα του Δήμου ή της Κοινότητας και εντός του
ίδιου μήνα κατά τον οποίο ενεργήθηκαν οι πληρωμές.
14. Επειδή, στο άρθρο 49 παρ. 1 περ. γ’ του ν. 3943/2011
(Α’ 66) ορίζεται ότι: «Τα πάσης αιτίας υφιστάμενα στο
Τ.Π.Δ., έως τη δημοσίευση του παρόντος, χρεωστικά
ανοίγματα των δήμων και πρώην κοινοτήτων δύναται να
85
ρυθμιστούν άπαξ με συνομολόγηση ισόποσων δανείων
από το Τ.Π.Δ., εντός αποκλειστικής προθεσμίας μέχρι
31.12.2011, κατόπιν αιτήσεων των δήμων. [...]. Με την
παρέλευση άπρακτης της παραπάνω προθεσμίας, τα
χρεωστικά ανοίγματα, όπως εμφανίζονται στα βιβλία του
Τ.Π.Δ., βεβαιώνονται ή επαναβεβαιώνονται στην Κεντρι-
κή Υπηρεσία του Τ.Π.Δ. από 1.1.2012 οίκοθεν υπέρ του
Τ.Π.Δ. με βάση τα σχετικά στοιχεία που διαθέτει, κατά
του οικείου δήμου και εισπράττονται κατά τις διατάξεις
του Κ.Ε.Δ.Ε. Η τυχόν αρχική βεβαίωση των ποσών αυτών
σε Δ.Ο.Υ. δεν θίγεται αλλά εξακολουθεί να παράγει όλα
τα αποτελέσματα από τη βεβαίωση αυτή σύμφωνα με
το νόμο. Τα χρεωστικά ανοίγματα που ρυθμίζονται σύμ-
φωνα με τα προηγούμενα εδάφια απαλλάσσονται από
τόκους υπερημερίας και άλλες προσαυξήσεις μέχρι την
ημέρα της ρύθμισης. [...].». Περαιτέρω, με τη διάταξη της
παρ. 5 του άρθρου 2 του ν. 4038/2012 (Α’ 14) ορίστηκε
ότι: «Η αποκλειστική προθεσμία της περίπτωσης γ’ της
παρ. 1 του άρθρου 49 του ν. 3943/2011 (Α’ 66) παρα-
τείνεται έως την 30ή Ιουνίου 2012. Μετά την παρέλευ-
ση της ανωτέρω προθεσμίας τα χρεωστικά ανοίγματα,
όπως εμφανίζονται στα βιβλία του Τ.Π.Δ., βεβαιώνονται ή
επαναβεβαιώνονται στην Κεντρική Υπηρεσία του Τ.Π.Δ.
από 1.7.2012 οίκοθεν υπέρ του Τ.Π.Δ. με βάση τα σχετικά
στοιχεία που διαθέτει, κατά του οικείου δήμου και ει-
σπράττονται κατά τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε.». Τέλος, με το
εδάφιο 3 της υποπαρ. Γ. 5 της παρ. Γ του άρθρου πρώτου
του ν. 4093/2012 (Α’ 222) ορίστηκε ότι: «Η αποκλειστική
προθεσμία της περίπτωσης γ’ της παρ. 1 του άρθρου
49 του ν. 3943/2011 όπως αυτή τροποποιήθηκε με την
παρ. 5 του άρθρου 2 του ν. 4038/2012, εντός της οποίας
θα πρέπει να έχει λάβει χώρα η συνομολόγηση των σχε-
τικών δανείων, παρατείνεται έως 30.6.2013, εφόσον έχει
υποβληθεί το σχετικό αίτημα το αργότερο έως 31.1.2013.
Μετά την παρέλευση της ανωτέρω προθεσμίας, τα χρε-
ωστικά ανοίγματα, όπως εμφανίζονται στα βιβλία του
Τ.Π.Δ., βεβαιώνονται ή επαναβεβαιώνονται οίκοθεν στην
Κεντρική Υπηρεσία του Τ.Π.Δ. από 1.7.2013 υπέρ του
Τ.Π.Δ., με βάση τα σχετικά στοιχεία που διαθέτει κατά
του οικείου δήμου και εισπράττονται κατά τις διατάξεις
του Κ.Ε.Δ.Ε.».
15. Επειδή, από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξε-
ων συνάγονται τα ακόλουθα: Το Tαμείο Παρακαταθηκών
και Δανείων είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, το
οποίο αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στην εξυπηρέτηση του
δημοσίου συμφέροντος με την άσκηση της ταμειακής
διαχειρίσεως των Ο.Τ.Α. που δεν διαθέτουν δική τους
Ταμειακή Υπηρεσία. Στο πλαίσιο της ως άνω ταμειακής
διαχειρίσεως, η οποία διενεργείται από το Γραφείο του
Ταμείου που εδρεύει στην τοπική Δ.Ο.Υ. και σύμφωνα με
τις διατάξεις που ισχύουν για το εν λόγω Ταμείο, προβλέ-
φθηκε ειδικότερα ότι οι δαπάνες των Ο.Τ.Α. πληρώνονται
με τίτλους που εκδίδονται από αυτούς με χρέωση, όμως,
του λογαριασμού τους που τηρούν στο Ταμείο, ότι για την
πίστωση του λογαριασμού τους εκδίδεται στο τέλος της
ημερήσιας συναλλαγής από τον διαχειριστή του ανωτέ-
ρω Γραφείου (συμψηφιστικό) χρηματικό ένταλμα πληρω-
μής του Ταμείου, στο οποίο προσαρτάται, ως απαραίτητο
δικαιολογητικό, η εκδιδόμενη από τον οικείο ελεγκτή
86 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
εσόδων- εξόδων στο Ελεγκτήριο Ο.Τ.Α. της οικείας Δ.Ο.Υ.
κατάσταση των κατά τη συγκεκριμένη ημέρα εξοφλη-
μένων ενταλμάτων των Ο.Τ.Α.. Περαιτέρω, προβλέφθη-
κε ότι τα χρηματικά εντάλματα των Ο.Τ.Α. εξοφλούνται
από τον διαχειριστή του Γραφείου Παρακαταθηκών -ο
οποίος έχει τις υποχρεώσεις και την ευθύνη των προσώ-
πων εκείνων τα οποία ασκούν δημόσια διαχείριση- αφού
προηγουμένως ελεγχθούν από τον αρμόδιο ελεγκτή εσό-
δων-εξόδων (στο Ελεγκτήριο Ο.Τ.Α.). Σε περίπτωση μη
τηρήσεως αυτής της διαδικασίας προκύπτει έλλειμμα σε
βάρος του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (βλ. ΕλΣ
2310/2009 Ολομ., 717/2010 Ολομ.). Εξάλλου, όπως προ-
αναφέρθηκε, ενόψει της οικονομικής δυσχέρειας ορισμέ-
νων Ο.Τ.Α. για την αντιμετώπιση τρεχουσών δαπανών
τους, το Διοικητικό Συμβούλιο του ίδιου ως άνω Ταμείου,
στο πλαίσιο του σκοπού του (Ταμείου) για την ενίσχυση
της περιφερειακής ανάπτυξης και χρηματοπιστωτικής
υποστήριξης της τοπικής αυτοδιοίκησης, αποφάσισε,
κατά τα αναφερόμενα στην 610/1953 εγκύκλιο αυτού
και υπό τις προβλεπόμενες από αυτό προϋποθέσεις, να
διατίθενται χρηματικά ποσά του Ταμείου για την εξόφλη-
ση χρηματικών ενταλμάτων των Ο.Τ.Α. για την πληρωμή
ανελαστικών δαπανών τους καθ’ υπέρβαση των πιστωτι-
κών υπολοίπων των λογαριασμών τους. Ενόψει τούτου,
οι εκάστοτε καταβολές χρημάτων, ενεργούμενες από
το Γραφείο Παρακαταθηκών, κατ’ εφαρμογή της ανω-
τέρω αποφάσεως και της ακολουθούμενης βάσει αυτής
πρακτικής του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων,
δεν θεωρούνται «αχρεώστητες» πληρωμές για τις οποί-
ες δεν τηρήθηκε η νόμιμη διαδικασία, κατά την έννοια
των προαναφερθεισών διατάξεων του άρθρου 56 του
ν. 2362/1995 και ήδη του άρθρου 152 του ν. 4270/2014,
συνιστούσαν δε οι πληρωμές αυτές κατ’ ουσίαν μία μορ-
φή άτυπης πιστώσεως υπέρ των Ο.Τ.Α. για την κάλυψη
της ανάγκης παροχής ρευστότητας και την αντιμετώπι-
ση των ανελαστικών δαπανών τους, η οποία, σε κάθε
περίπτωση, γεννούσε ευθύς εξαρχής υποχρέωση των
τελευταίων προς επιστροφή των αντίστοιχων ποσών
στο Ταμείο. Με τα δεδομένα αυτά, μόνη η καταβολή
χρημάτων εκ μέρους του Γραφείου Παρακαταθηκών
για την πληρωμή δαπανών των Ο.Τ.Α. και την κάλυψη
του αρνητικού υπολοίπου του λογαριασμού τους και,
περαιτέρω, τα χρεωστικά ανοίγματα που δημιουργήθη-
καν από τη μη επιστροφή των αντίστοιχων χρηματικών
ποσών, αποτελούν μεν οφειλή των Ο.Τ.Α. έναντι του Τα-
μείου, δεν συνιστούν, όμως, «έλλειμμα» του τελευταίου
που προέκυψε από μη νόμιμες διαχειριστικές πράξεις
ή παραλείψεις των υπολόγων, οι οποίες ματαίωσαν τη
δυνατότητα εισπράξεως των αντίστοιχων χρηματικών
ποσών, καταλογιστέο σε βάρος των Ο.Τ.Α., ως «αχρεω-
στήτως λαβόντων». Εξάλλου, για τη ρύθμιση των οφει-
λών από χρεωστικά ανοίγματα των Ο.Τ.Α., όπως αυτά εμ-
φανίζονται στα βιβλία του Ταμείου Παρακαταθηκών και
Δανείων, ο νομοθέτης προέβλεψε, με το άρθρο 49 παρ. 1
περ. γ’ του ν. 3943/2011 και τις μεταγενέστερες τροπο-
ποιήσεις του, τη δυνατότητα χορηγήσεως ισόποσων δα-
νείων από το ίδιο ως άνω Ταμείο, με τους ειδικότερους
ευνοϊκούς όρους που ορίζονται στις προαναφερθείσες
διατάξεις, ώστε, όπως αναφέρεται στην οικεία εισηγητική
Τεύχος Α.ΕΙ.Δ. 10/13.10.2023
έκθεση του ανωτέρω ν. 3943/2011, «να ομαλοποιηθεί η
λειτουργία τους και να τακτοποιηθούν οι οφειλές τους
προς το Τ.Π. & Δανείων από την παραπάνω αιτία». Με
τις προαναφερθείσες δε διατάξεις παρασχέθηκε στους
Ο.Τ.Α. ορισμένη προθεσμία, η οποία παρατάθηκε δια-
δοχικά, μετά την παρέλευση της οποίας προβλέφθηκε
η βεβαίωση των ποσών υπέρ του Ταμείου, με βάση τα
σχετικά στοιχεία που αυτό διαθέτει κατά του οικείου Δή-
μου και η είσπραξή τους κατά τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε.
16. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φα-
κέλου, η ταμειακή διαχείριση του ανακόπτοντος Δήμου
Αμοργού διενεργείτο από το Γραφείο Παρακαταθηκών
της Δ.Ο.Υ. Νάξου μέχρι τη σύσταση ιδίας Ταμειακής Υπη-
ρεσίας, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 266 παρ. 11 του
ν. 3852/2010, η οποία έλαβε εν τέλει χώρα τον Ιούλιο του
έτους 2011. Εξάλλου, για τον σκοπό της διεξαγωγής της
ταμειακής διαχειρίσεως από το Γραφείο Παρακαταθη-
κών της Δ.Ο.Υ. Νάξου, σύμφωνα με τις προπαρατεθείσες
διατάξεις, διορίζονταν στο Ελεγκτήριο Ο.Τ.Α. της Δ.Ο.Υ.
Νάξου ελεγκτές εσόδων-εξόδων (υπάλληλοι της Δ.Ο.Υ.
Νάξου), οι οποίοι ασκούσαν τον έλεγχο των εισπράξεων
και των πληρωμών και, συγκεκριμένα, παρακολουθού-
σαν τις εισπράξεις και εντέλλονταν τις πληρωμές του
Δήμου, συντάσσοντας και υπογράφοντας τις σχετικές
μηνιαίες συγκεντρωτικές καταστάσεις (υποδείγματος
130), στις οποίες εμφανίζονταν οι μηνιαίες κινήσεις (ει-
σπράξεις και πληρωμές του Δήμου), σύμφωνα με τα οι-
κεία γραμμάτια εισπράξεως και εντάλματα πληρωμής,
εκδοθέντα από το Γραφείο Παρακαταθηκών, καθώς και
το προηγούμενο και τρέχον υπόλοιπο κάθε μήνα. Εξάλ-
λου, κατόπιν διενέργειας από το Ελεγκτήριο Ο.Τ.Α. της
Δ.Ο.Υ. Νάξου του ελέγχου συμφωνίας των λογαριασμών
των Ο.Τ.Α. αρμοδιότητας Δ.Ο.Υ. Νάξου για το χρονικό δι-
άστημα 1995-2007, ο οποίος (έλεγχος) ολοκληρώθηκε το
έτος 2007, και προκειμένου να διαπιστωθεί η ορθότητα
του υπολοίπου των λογαριασμών διαχειρίσεως όλων των
Ο.Τ.Α. αρμοδιότητας Δ.Ο.Υ. Νάξου, η Κεντρική Υπηρεσία
του Ταμείου προέβη σε έλεγχο της συμφωνίας των λο-
γαριασμών, μεταξύ άλλων, και του ανακόπτοντος Δήμου
για το χρονικό διάστημα από 1.1.1995 έως τον Ιούλιο
του έτους 2011. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του
φακέλου (βλ. υπ’ αρ. 167328/30.12.2011 έγγραφο της Κε-
ντρικής Υπηρεσίας του Ταμείου), ο έλεγχος αυτός πραγ-
ματοποιήθηκε βάσει των παραστατικών (γραμμάτια και
εντάλματα) που εξέδωσε το Γραφείο Παρακαταθηκών,
μετά από έγκριση του ελεγκτή εσόδων-εξόδων Ο.Τ.Α., και
των συγκεντρωτικών καταστάσεων που συντάχθηκαν
από τον τελευταίο (μηνιαίες καταστάσεις υποδ. 130 που
αντλήθηκαν από το φυσικό αρχείο), καθώς και στοιχεία
ευρισκόμενα στο αρχείο της Διεύθυνσης του Λογιστηρί-
ου του Ταμείου. Μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας
των λογαριασμών εκ μέρους της Κεντρικής Υπηρεσίας
του Ταμείου το ύψος του χρεωστικού ανοίγματος του
ανακόπτοντος Δήμου υπολογίστηκε συνολικά για το
προαναφερθέν χρονικό διάστημα σε 553.410,86 ευρώ
(βλ. υπ’ αρ. 167328/30.12.2011 έγγραφο του Ταμείου),
περαιτέρω δε, κατόπιν και του ελέγχου της Διεύθυν-
σης Οικονομικής Επιθεώρησης Αθηνών-Πειραιά (για
τις χρήσεις των ετών 1999- 2005), διαμορφώθηκε στο
Τεύχος Α.ΕΙ.Δ. 10/13.10.2023 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
ποσό των 468.515,78 ευρώ, για το οποίο ενημερώθηκε ο
Δήμος με το υπ’ αρ. 7314/15.1.2013 έγγραφο του Ταμεί-
ου (περί οριστικοποιήσεως του χρεωστικού ανοίγματος
στο ως άνω ποσό). Εξάλλου, το Ταμείο είχε ενημερώσει
τον Δήμο Αμοργού για τη δυνατότητα καλύψεως της
ως άνω οφειλής του με συνομολόγηση δανείου με το
Ταμείο, σύμφωνα με το άρθρο 49 παρ. 1 περ. γ’ του
ν. 3943/2011, επισημαίνοντας την πιθανότητα διαφορο-
ποιήσεως του ποσού του χρεωστικού ανοίγματος μετά
την ολοκλήρωση της συμφωνίας των λογαριασμών (βλ.
υπ’ αρ. 167328/30.12.2011 και 45304/30.5.2011 έγγρα-
φα των Διευθύνσεων Δ9 Καταθέσεων και Δ7 Δανείων
Ν.Π. του Ταμείου). Τέλος, μετά την άπρακτη παρέλευση
της τασσομένης με το άρθρο πρώτο παρ. Γ υποπαρ. Γ.
5 εδάφιο 3 του ν. 4093/2012 προθεσμίας (30.6.2013),
χωρίς τη συνομολόγηση του προβλεπόμενου από τις
εν λόγω διατάξεις δανείου προς κάλυψη του ως άνω συ-
νολικού χρεωστικού ανοίγματος (βλ. και την 396/2012
Πράξη του Ζ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου), το
Ταμείο, αφού προειδοποίησε τον ήδη αιτούντα Δήμο
(με το υπ’ αρ. 6431/10.7.2014 έγγραφο), προέβη στην
έκδοση των ένδικων πράξεων.
17. Επειδή, με τις προαναφερθείσες πράξεις επιδιώ-
χθηκε η εξόφληση οφειλής του Δήμου Αμοργού προς το
Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, η οποία αντιστοιχεί
στο συνολικό ποσό το οποίο φέρεται ότι κατέβαλε το Γρα-
φείο Παρακαταθηκών της Δ.Ο.Υ. Νάξου από τα διαθέσιμα
κεφάλαια του Ταμείου για την πληρωμή δαπανών του
Δήμου κατά το χρονικό διάστημα από 1.1.1995 έως τον
Ιούλιο του έτους 2011. Εξάλλου, οι επίμαχες επιμέρους
καταβολές χρημάτων από το Γραφείο Παρακαταθηκών,
οι οποίες ενεργούνταν δυνάμει της αναφερόμενης στην
ανωτέρω εγκύκλιο αποφάσεως του Δ.Σ. του Ταμείου και
της εφαρμοσθείσας βάσει αυτής σχετικής πρακτικής,
αποτελούσαν, κατά τα προεκτεθέντα, παροχή ταμειακής
διευκολύνσεως υπέρ του Δήμου για την αντιμετώπιση
των ανελαστικών δαπανών του, η οποία γεννούσε ευθύς
εξαρχής υποχρέωση του τελευταίου προς επιστροφή του
αντίστοιχου ποσού (βλ. και το από 18.3.2022 έγγραφο
απόψεων του καθού Ταμείου ενώπιον του Δικαστηρίου
τούτου, στο οποίο αναφέρεται ότι το Ταμείο «στο πλαίσιο
της αποστολής του, δεν διέκοψε την άσκηση της ταμεια-
κής διαχείρισης του Δήμου, πριν την σύσταση ιδίας Ταμει-
ακής Υπηρεσίας, που θα είχε ως αποτέλεσμα τη διακοπή
της λειτουργίας του»). Με τα δεδομένα αυτά, ο Δήμος
Αμοργού είχε μεν την υποχρέωση να επιστρέψει τα ποσά
που φέρεται ότι καταβλήθηκαν από το Γραφείο Παρακα-
ταθηκών και (τα οποία) εμφανίζονται ως αρνητικό υπόλοι-
πο του τηρούμενου στο Ταμείο λογαριασμού του, όμως,
δεν απέκτησε βάσει των ανωτέρω διατάξεων την ιδιότητα
του υπολόγου διαχειριζόμενος χρήματα του Ταμείου και
υπέχοντας υποχρέωση αποδόσεως λογαριασμού. Περαι-
τέρω, μόνη η καταβολή των προαναφερθέντων ποσών εκ
μέρους του Γραφείου Παρακαταθηκών, σύμφωνα με τα
προεκτεθέντα, δεν αποτελεί αχρεώστητη πληρωμή των
αρμοδίων εν προκειμένω οργάνων (ελεγκτών εσόδων-
εξόδων Ο.Τ.Α. ή του αρμοδίου διαχειριστή του Γραφείου
Παρακαταθηκών). Κατ’ ακολουθίαν τούτων, τα χρεωστι-
κά ανοίγματα που προέκυψαν από τη μη εξόφληση της
σχετικής οφειλής του Δήμου έναντι του Ταμείου με την
87
εισαγωγή των αντίστοιχων ποσών στη οικεία ταμειακή
διαχείριση δεν συνιστούν έλλειμμα σε βάρος του Ταμεί-
ου καταλογιστέο σε βάρος του ανακόπτοντος Δήμου,
κατά την έννοια των προαναφερθεισών διατάξεων του
άρθρου 56 του ν. 2362/1995 και ήδη του άρθρου 152 του
ν. 4270/2014. Ενόψει τούτων, οι ένδικες πράξεις δεν έχουν
ως υποκείμενη αιτία καταλογισμό για την τακτοποίηση
διαπιστωθέντος κατά τον έλεγχο δημοσίου λογαριασμού
ελλείμματος σε βάρος του Δήμου Αμοργού ως υπολόγου
ούτε ως αχρεωστήτως λαβόντος, ώστε να ανακύπτει δι-
καιοδοσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά τις προανα-
φερθείσες διατάξεις, αλλά εντάσσονται στη διαδικασία
εισπράξεως απαιτήσεων που γεννήθηκαν κατά την εκκα-
θάριση των οικονομικών εκκρεμοτήτων ως προς το ύψος
του οφειλομένου από τον Δήμο χρεωστικού υπολοίπου
του τηρούμενου στο Ταμείο λογαριασμού του (πρβλ. ΑΕΔ
4/2021), όπως ορθά κρίθηκε με την υπ’ αρ. 1283/2021
απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
18. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, πρέπει, σύμφωνα με
τη διάταξη του άρθρου 47 παρ. 4 του Κώδικα περί ΑΕΔ,
να αρθεί η προκύψασα αποφατική σύγκρουση υπέρ της
δικαιοδοσίας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και
να εξαφανισθεί η υπ’ αρ. 959/2020 απόφαση του Μονο-
μελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθήνας, με την οποία
τούτο έκρινε ότι δεν είχε δικαιοδοσία να εκδικάσει το
ένδικο βοήθημα που είχε εισαχθεί ενώπιόν του ως ανα-
κοπή. Ακολούθως, πρέπει να παραπεμφθεί η υπόθεση
στο ως άνω Δικαστήριο προς περαιτέρω εκδίκαση (πρβλ.
ΑΕΔ 4/2021). Εξ άλλου, το παρόν Δικαστήριο, κατά το
άρθρο 22 παρ. 3 του ίδιου Κώδικα, εκτιμώντας τις περι-
στάσεις κρίνει ότι οι διάδικοι πρέπει να απαλλαγούν από
τη δικαστική δαπάνη.
Διά ταύτα
Αίρει την αποφατική σύγκρουση υπέρ της δικαιοδο-
σίας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων.
Εξαφανίζει την υπ’ αρ. 959/2020 απόφαση του Μονο-
μελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθήνας και παραπέ-
μπει την υπόθεση στο Δικαστήριο αυτό.
Απαλλάσσει τους διαδίκους από τη δικαστική δαπάνη.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε στην Αθήνα στις 6 Ιουνίου 2022.
O Πρόεδρος Η Γραμματέας
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΚΑΛΤΣΟΥΝΗΣ ΕΛΕΝΗ ΓΚΙΚΑ
Και δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στις 26
Απριλίου 2023.
Η Πρόεδρος
ΜΑΡΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Αριθμ. 98
Διαβιβάζεται η υπ’ αρ. 2/2023 απόφαση του Ανωτάτου
Ειδικού Δικαστηρίου, για δημοσίευση στην Εφημερίδα
της Κυβερνήσεως.
Αθήνα, 4 Οκτωβρίου 2023
Η Πρόεδρος
του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου
ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΝΙΚΑ
88 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
Αριθμ. απόφ. 1/2023 (2)
Άρση αμφισβήτησης ως προς την έννοια και συ-
νταγματικότητα των διατάξεων των άρθρων α)
34 παρ. 10 του ν. 2725/1999, β) 48 παρ. 9 του
ν. 1481/1984, όπως τροποποιήθηκε με το άρ-
θρο 8 του ν. 3103/2003 και γ) 68 παρ. 1 και 2 του
ν. 4373/2016, η οποία ανέκυψε από την αντίθε-
ση της υπ’ αρ. 814/2021 απόφασης του Διοικητι-
κού Εφετείου Αθηνών προς τις υπ’ αρ. 1185/2010
και υπ’ αρ. 771/2019 αποφάσεις του ίδιου δικα-
στηρίου.
ΤΟ ΑΝΩΤΑΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(κατά το άρθρο 100 του Συντάγματος)
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Μαρία Γεωργίου,
Πρόεδρο του Αρείου Πάγου, Πρόεδρο, Ιωάννη Σαρμά,
Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Σπυριδούλα Χρυ-
σικοπούλου, Αντιπρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρα-
τείας, κωλυομένης της Ευαγγελίας Νίκα, Προέδρου του
Συμβουλίου της Επικρατείας και του αρχαιοτέρου αυτής
Αντιπροέδρου, Αγγελική Μίντζια, τακτικό μέλος, Ιφιγέ-
νεια Αργυράκη - Εισηγήτρια, αναπληρωματικό μέλος,
Ευσταθία Σκούρα, τρίτο αναπληρωματικό μέλος κωλυ-
ομένης της Μαρίνας - Αλεξάνδρας Τσακάλη, τακτικού
μέλους, Ειρήνη Σταυρουλάκη, δεύτερο αναπληρωματικό
μέλος κωλυομένης της Κασσιανής Μαρίνου, τακτικού
μέλους, Συμβούλους Επικρατείας, Αικατερίνη Βλάχου,
Δήμητρα Ζώη, τακτικά μέλη, Γεώργιος Καλαμαρίδης,
πρώτο αναπληρωματικό μέλος κωλυομένης της Μαρί-
ας Κουβίδου, τακτικού μέλους, Κωστούλα Πρίγγουρη,
τακτικό μέλος, Αρεοπαγίτες, Σπυρίδωνα Βλαχόπουλο,
τακτικό μέλος, Καθηγητή Νομικής Σχολής του Εθνικού
και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Κων-
σταντίνο Γώγο, τακτικό μέλος, Καθηγητή Νομικής Σχο-
λής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
και τη Γραμματέα του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου,
Ηρακλεία Γιαννακοπούλου.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημα του
Αρείου Πάγου στις 11 Ιανουαρίου 2023 και ώρα 15:00,
για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ των:
ΑΙΤΟΥΝΤΩΝ - ΚΑΘ’ ΩΝ Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ: 1) Αθανάσιου
Κύδρου του Ηλία, κατοίκου Κάτω Καμήλας του Ν. Σερ-
ρών 2) Δημητρίου Κραβαρίτη του Σπυρίδωνος, κατοί-
κου Πειραιά του Ν. Αττικής, 3) Χαράλαμπου Τζιγγίδη του
Γεωργίου, κατοίκου Δήμου Καλαμαριάς του Ν. Θεσσαλο-
νίκης, 4) Ηλία Γραμματικόπουλου του Γεωργίου, κατοί-
κου Ορεστιάδας του Ν. Έβρου, 5) Ισίδωρου Κουτσού του
Μαργαρίτη, κατοίκου Αθηνών, οι οποίοι παρέστησαν
διά του πληρεξουσίου δικηγόρου, Βασιλείου Φραντζή
του Σπυρίδωνος (Α.Μ./Δ.Σ.Α. 22187) και 6) Αλέξανδρου
Πέτρουλα του Στυλιανού, κατοίκου Πειραιά του Ν. Αττι-
κής, ο οποίος παρέστη μετά του πληρεξουσίου δικηγό-
ρου, Βασιλείου Φραντζή του Σπυρίδωνος (Α.Μ./Δ.Σ.Α.
22187).
ΚΑΘ’ OY Η ΑΙΤΗΣΗ - ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΟΝΤΟΣ: Ελληνικού
Δημοσίου, νόμιμα εκπροσωπουμένου από τους Υπουρ-
γούς: α) Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας
(ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΟΝΤΟΣ), ο οποίος παρέστη διά της Νομι-
κού Συμβούλου του Κράτους, Φωτεινής Δεδούση του
Τεύχος Α.ΕΙ.Δ. 10/13.10.2023
Παναγιώτη και β) Οικονομικών, ο οποίος δεν παρέστη.
ΚΑΘ’ OY Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ: Γεωργίου Μουστόπουλου του
Κοσμά, ο οποίος δεν παρέστη.
Οι αιτούντες με την από 7.06.2022 αίτησή τους ενώπι-
ον του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου, που κατέθεσαν
κατά νόμο στο Γραμματέα του, με αριθμό πράξης κα-
τάθεσης 6/27.06.2022, ζήτησαν όσα αναφέρονται στο
αιτητικό τους.
Ο παρεμβαίνων με την από 28.12.2022 παρέμβασή
του, ενώπιον του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου, που
κατέθεσε κατά νόμο στο Γραμματέα του, με αριθμό πρά-
ξης κατάθεσης 11/28.12.2022 ζήτησε όσα αναφέρονται
στο αιτητικό της.
Ακολούθως, η εισηγήτρια Ιφιγένεια Αργυράκη, Σύμ-
βουλος Επικρατείας, ανέγνωσε την από 4.01.2023 έκ-
θεσή της.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο δικη-
γόρο των αιτούντων και την αντιπρόσωπο του Υπουργού,
οι οποίοι ανέπτυξαν και προφορικά τις προτάσεις τους.
Μελέτησε τη δικογραφία
Σκέφθηκε σύμφωνα με το νόμο
1. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση ζητείται η άρση της
αμφισβήτησης ως προς την έννοια και συνταγματικότητα
των διατάξεων των άρθρων α) 34 παρ. 10 του ν. 2725/1999
(Α΄ 121), β) 48 παρ. 9 του ν. 1481/1984 (Α΄ 152), όπως
τροποποιήθηκε με το άρθρο 8 του ν. 3103/2003 (Α΄ 23)
και γ) 68 παρ. 1 και 2 του ν. 4373/2016 (Α΄ 49), η οποία
(αμφισβήτηση) ανέκυψε, κατά τους αιτούντες, από την
αντίθεση της υπ’ αρ. 814/2021 απόφασης του Διοικητι-
κού Εφετείου Αθηνών προς τις 1185/2010 και 771/2019
αποφάσεις του ίδιου δικαστηρίου.
2. Επειδή, νομίμως συζητήθηκε η υπόθεση μετά την
εμπρόθεσμη και νομότυπη διενέργεια των δημοσιεύσε-
ων και κοινοποιήσεων που προβλέπονται στα άρθρα 10
παρ. 2, 49 παρ. 2 και 50 παρ. 1 και 2 του Κώδικα περί του
Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου (Α.Ε.Δ.).
3. Επειδή, οι αιτούντες, υπάλληλοι του Πυροσβεστικού
Σώματος, ως ηττηθέντες διάδικοι στη δίκη επί της οποίας
εκδόθηκε η υπ’ αρ. 814/2021 απόφαση του Διοικητικού
Εφετείου Αθηνών, από την οποία προήλθε, κατ’ αυτούς, η
επίδικη αμφισβήτηση, με έννομο συμφέρον ασκούν την
κρινόμενη αίτηση σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 48
παρ. 1 β’ του Κώδικα Α.Ε.Δ., (Α.Ε.Δ. 3/2020, 11/2019 κ.α.).
4. Επειδή, ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής
Προστασίας, στον οποίο έχουν ανατεθεί με το άρθρο 1
παρ. 1 περ. β’ του π.δ. 70/2021 (Α΄ 161) οι αρμοδιότητες
σχετικά με το Πυροσβεστικό Σώμα, παρεμβαίνει με έν-
νομο συμφέρον και εν γένει παραδεκτώς σύμφωνα με
το άρθρο 13 του Κώδικα περί Α.Ε.Δ. (ν. 345/1976, Α΄ 141).
5. Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 100 παρ. 1 του Συ-
ντάγματος και το άρθρο 6 του Κώδικα «περί του κατά
το άρθρο 100 του Συντάγματος Ανωτάτου Ειδικού Δι-
καστηρίου», που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του
ν. 345/1976 (Α΄ 141), συνιστάται Ανώτατο Ειδικό Δικα-
στήριο (Α.Ε.Δ.), στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγονται,
μεταξύ άλλων, υπό στοιχείο ε), «η άρση της αμφισβή-
τησης για την ουσιαστική αντισυνταγματικότητα ή την
έννοια διατάξεων τυπικού νόμου, αν εκδόθηκαν γι’ αυτές
αντίθετες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας,
Τεύχος Α.ΕΙ.Δ. 10/13.10.2023 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου».
6. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση ζητείται να αρθεί
η αμφισβήτηση, η οποία, κατά τους αιτούντες, δημι-
ουργήθηκε από την υπ’ αρ. 814/2021 του Δ’ Τμήματος
(ακυρωτικός σχηματισμός) απόφαση του Διοικητικού
Εφετείου Αθηνών και τις υπ’ αρ. 1185/2010 του Ε’ Τμή-
ματος (ακυρωτικός σχηματισμός) και υπ’ αρ. 771/2019
του Στ’ Τμήματος (ακυρωτικός σχηματισμός) αποφά-
σεις του ίδιου δικαστηρίου, ως προς την έννοια και τη
συνταγματικότητα των διατάξεων των άρθρων α) 34
παρ. 10 του ν. 2725/1999 (Α΄ 121), β) 48 παρ. 9 του
ν. 1481/1984 (Α΄ 152), όπως τροποποιήθηκε με το άρ-
θρο 8 του ν. 3103/2003 (Α΄ 23) και γ) 68 παρ. 1 και 2 του
ν. 4373/2016 (Α΄ 49).
7. Επειδή, σύμφωνα με τις διατάξεις που έχουν παρα-
τεθεί ανωτέρω (σκέψη 6) το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο
έχει δικαιοδοσία να αίρει αμφισβήτηση που έχει ανα-
κύψει από αντίθετες αποφάσεις μόνο του Συμβουλίου
της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού
Συνεδρίου, ως προς την ουσιαστική συνταγματικότητα
η την έννοια διατάξεων τυπικού νόμου. Εν προκειμένω,
κατά τα προεκτεθέντα, η αμφισβήτηση η άρση της οποί-
ας ζητείται με την κρινόμενη αίτηση ανέκυψε, κατά τους
αιτούντες, μεταξύ αποφάσεων διαφορετικών Τμημάτων
του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών. Οι αποφάσεις αυτές,
έστω και ανέκκλητες, δεν είναι αποφάσεις ανωτάτων
δικαστηρίων, όπως απαιτείται από τις ως άνω διατάξεις,
και, συνεπώς η κρινόμενη αίτηση είναι απορριπτέα, προ-
εχόντως, ως απαράδεκτη, λόγω ελλείψεως δικαιοδοσίας
του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου προς εκδίκασή της.
(Α.Ε.Δ. 11/2019, 12/2009, 7/2009, 63/1997, 48/1995).
8. Επειδή, κατόπιν αυτών, σε βάρος των αιτούντων
πρέπει να επιβληθούν, συμμέτρως, τα έξοδα της αυ-
89
τεπάγγελτης διαδικασίας (δημοσιεύσεις στις εφημερί-
δες “Ελεύθερος Τύπος’’ και “Νέα’’), τα οποία ανέρχονται
στο ποσό των εκατόν σαράντα ένα ευρώ και τριάντα
έξι λεπτών (141,36), καθώς και η δικαστική δαπάνη του
παρεμβαίνοντος Δημοσίου, την οποία το Δικαστήριο
καθορίζει στο ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ. (άρθρο
22 παρ. 2 και 3 του Κώδικα περί του Ανωτάτου Ειδικού
Δικαστηρίου).
Δια ταύτα
- Απορρίπτει την αίτηση, και
- Δέχεται την παρέμβαση, σύμφωνα με το αιτιολογικό.
- Επιβάλλει συμμέτρως στους αιτούντες, τα έξοδα της
διαδικασίας, τα οποία ανέρχονται στο ποσό των 141,36
ευρώ, και τη δικαστική δαπάνη του παρεμβαίνοντος
Δημοσίου, η οποία ανέρχεται στο ποσό των 300 ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίστηκε στην Αθήνα στις 24 Ιανου-
αρίου 2023 και δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση
στις 28 Φεβρουαρίου 2023.
Η Πρόεδρος
ΜΑΡΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Αριθμ. 98
Διαβιβάζεται η υπ’ αρ. 1/2023 απόφαση του Ανωτάτου
Ειδικού Δικαστηρίου, για δημοσίευση στην Εφημερίδα
της Κυβερνήσεως.
Αθήνα, 4 Οκτωβρίου 2023
Η Πρόεδρος
του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου
ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΝΙΚΑ
92 ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α TΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ Τεύχος Α.ΕΙ.Δ. 10/13.10.2023

Το Εθνικό Τυπογραφείο αποτελεί δημόσια υπηρεσία υπαγόμενη στην Προεδρία της Κυβέρ-
νησης και έχει την ευθύνη τόσο για τη σύνταξη, διαχείριση, εκτύπωση και κυκλοφορία των
Φύλλων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ), όσο και για την κάλυψη των εκτυπωτικών -
εκδοτικών αναγκών του δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα (ν. 3469/2006/Α΄ 131
και π.δ. 29/2018/Α΄58).
1. ΦΥΛΛΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ΦΕΚ)
• Τα ΦΕΚ σε ηλεκτρονική μορφή διατίθενται δωρεάν στο www.et.gr, την επίσημη ιστο-
σελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου. Όσα ΦΕΚ δεν έχουν ψηφιοποιηθεί και καταχωριστεί στην
ανωτέρω ιστοσελίδα, ψηφιοποιούνται και αποστέλλονται επίσης δωρεάν με την υποβολή αί-
τησης, για την οποία αρκεί η συμπλήρωση των αναγκαίων στοιχείων σε ειδική φόρμα στον
ιστότοπο www.et.gr.
• Τα ΦΕΚ σε έντυπη μορφή διατίθενται σε μεμονωμένα φύλλα είτε απευθείας από το Τμή-
μα Πωλήσεων και Συνδρομητών, είτε ταχυδρομικά με την αποστολή αιτήματος παραγγελίας
μέσω των ΚΕΠ, είτε με ετήσια συνδρομή μέσω του Τμήματος Πωλήσεων και Συνδρομητών.
Tο κόστος ενός ασπρόμαυρου ΦΕΚ από 1 έως 16 σελίδες είναι 1,00 €, αλλά για κάθε επιπλέον
οκτασέλιδο (ή μέρος αυτού) προσαυξάνεται κατά 0,20 €. Το κόστος ενός έγχρωμου ΦΕΚ από
1 έως 16 σελίδες είναι 1,50 €, αλλά για κάθε επιπλέον οκτασέλιδο (ή μέρος αυτού) προσαυξά-
νεται κατά 0,30 €. To τεύχος Α.Σ.Ε.Π. διατίθεται δωρεάν.

• Τρόποι αποστολής κειμένων προς δημοσίευση:

Α. Τα κείμενα προς δημοσίευση στο ΦΕΚ, από τις υπηρεσίες και τους φορείς του
δημοσίου, αποστέλλονται ηλεκτρονικά στη διεύθυνση webmaster.et@et.gr με χρήση
προηγμένης ψηφιακής υπογραφής και χρονοσήμανσης.
Β. Κατ’ εξαίρεση, όσοι πολίτες δεν διαθέτουν προηγμένη ψηφιακή υπογραφή μπορούν
είτε να αποστέλλουν ταχυδρομικά, είτε να καταθέτουν με εκπρόσωπό τους κείμενα προς
δημοσίευση εκτυπωμένα σε χαρτί στο Τμήμα Παραλαβής και Καταχώρισης Δημοσιευμάτων.

• Πληροφορίες, σχετικά με την αποστολή/κατάθεση εγγράφων προς δημοσίευση, την ημε-

ρήσια κυκλοφορία των Φ.Ε.Κ., με την πώληση των τευχών και με τους ισχύοντες τιμοκαταλό-
γους για όλες τις υπηρεσίες μας, περιλαμβάνονται στoν ιστότοπο (www.et.gr). Επίσης μέσω
του ιστότοπου δίδονται πληροφορίες σχετικά με την πορεία δημοσίευσης των εγγράφων, με
βάση τον Κωδικό Αριθμό Δημοσιεύματος (ΚΑΔ). Πρόκειται για τον αριθμό που εκδίδει το Εθνι-
κό Τυπογραφείο για όλα τα κείμενα που πληρούν τις προϋποθέσεις δημοσίευσης.
2. ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΕΣ - ΕΚΔΟΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ
Το Εθνικό Τυπογραφείο ανταποκρινόμενο σε αιτήματα υπηρεσιών και φορέων του δημοσίου
αναλαμβάνει να σχεδιάσει και να εκτυπώσει έντυπα, φυλλάδια, βιβλία, αφίσες, μπλοκ, μηχανο-
γραφικά έντυπα, φακέλους για κάθε χρήση, κ.ά.
Επίσης σχεδιάζει ψηφιακές εκδόσεις, λογότυπα και παράγει οπτικοακουστικό υλικό.

Ταχυδρομική Διεύθυνση: Καποδιστρίου 34, τ.κ. 10432, Αθήνα Ιστότοπος: www.et.gr

ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: 210 5279000 - fax: 210 5279054
ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΚΟΙΝΟΥ
Πωλήσεις - Συνδρομές: (Ισόγειο, τηλ. 210 5279178 - 180)
Πληροφορίες: (Ισόγειο, Γρ. 3 και τηλεφ. κέντρο 210 5279000)
Παραλαβή Δημ. Ύλης: (Ισόγειο, τηλ. 210 5279167, 210 5279139)
Ωράριο για το κοινό: Δευτέρα ως Παρασκευή: 8:00 - 13:30
Πληροφορίες σχετικά με την λειτουργία
του ιστότοπου: helpdesk.et@et.gr
Αποστολή ψηφιακά υπογεγραμμένων
εγγράφων προς δημοσίευση στο ΦΕΚ:
webmaster.et@et.gr
Πληροφορίες για γενικό πρωτόκολλο
και αλληλογραφία: grammateia@et.gr

Πείτε μας τη γνώμη σας,

για να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες μας, συμπληρώνοντας την ειδική φόρμα στον ιστότοπό μας.

*09000101310230012*