Professional Documents
Culture Documents
Eğitim Kılavuzu. Bina Tasarım Sistemi. WWW - Probina.com - TR
Eğitim Kılavuzu. Bina Tasarım Sistemi. WWW - Probina.com - TR
Eğitim Kılavuzu
www.probina.com.tr
PROTA YAZILIM BİLİŞİM ve MÜHENDİSLİK A.Ş.
ODTÜ Teknokent Teknoloji Geliştirme Bölgesi
Email: probina@prota.com.tr
Web: www.prota.com.tr
Probina Orion Bina Sistemleri 3-boyutlu Sonlu Elemanlar Analizi-Dizaynı-Çizimi PROTA Yazılım Bilişim ve Mühendislik
A.Ş.’nin tescilli markasıdır ve yazılımın tüm hakları PROTA Yazılım Bilişim ve Mühendislik A.Ş. firmasına aittir. Tüm eğitim
ve kullanım kılavuzları veya herhangi bir program bileşeni hiçbir nedenle kopyalanamaz ve lisans sözleşmesi kapsamı
dışında kullanılamaz.
Kirişlerin Tanımlanması 17
Kiriş Eleman Etiketlerini Sıralamak ........................................................................................ 19
Kiriş Duvar Yüklerinin Girilmesi ve Kopyalanması ............................................................... 20
Kiriş Duvar Yükünün Tanımlanması......................................................................... 20
Kiriş Duvar Yükü Editörü ......................................................................................... 20
Duvar Yükünün Diğer Kirişlere Kopyalanması ........................................................ 21
Bina Analizi
Analiz Öncesi İşlemler............................................................................................................. 31
Proje Parametreleri .................................................................................................... 31
Deprem Parametreleri ................................................................................................ 32
Yükleme Kombinasyonları ........................................................................................ 32
Yük Halleri ................................................................................................................ 33
Yükleme Hazırlayıcısı ............................................................................................... 33
Malzeme Düzenle ...................................................................................................... 34
Model Seçenekleri ................................................................................................................... 34
Analiz....................................................................................................................................... 35
Analiz Sonrası İşlemler ............................................................................................................ 36
Model Analiz Sonuçları ve Çizimi ............................................................................ 36
Model İhraç ............................................................................................................... 38
Raporlar ................................................................................................................ 39
Döşeme Hesapları
Moment Katsayıları Yöntemiyle Döşeme Hesabı.................................................................... 55
Sonlu Elemanlar Yöntemiyle Döşeme Hesabı ......................................................................... 57
EKLER 87
EK -1: Radye Temelde Kontur İhraç Etmek ............................................................................ 87
EK-2 : Radye Temelde Eşik Konturları ................................................................................... 88
EK-3 : Mimari Çizimden Eleman İthal Etmek ........................................................................ 89
EK-4 : Eleman İthalinin Püf Noktaları ............................................................................. 90
Giriş
Probina Orion, bina sistemlerinin 3-boyutlu analizi, kolon, perde, kiriş ve döşeme gibi yapı elemanlarının tasarımı, temel
hesaplarının hazırlanması amacıyla geliştirilmiş entegre bir inşaat mühendisliği proje uygulama programıdır. Probina
Orion, bina türü katlı yapı sistemlerinin kısa sürede hatasız, ekonomik ve güvenli olarak projelendirilmesini
sağlanmaktadır.
Proje yaptıkları bölgelerin zemin özellikleri hakkında ve kullanılan hesap yöntemleri konusunda bilgi sahibi
olmaları,
Bu elkitabında, üç katlı betonarme bir yapının, TS-500’e ve Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik’e
(2007) göre, Probina Orion’u kullanarak statik ve betonarme çözümünü öğreneceğiz.
Eğitimin Süresi
Tüm menü sistemleri ergonomik olarak düzenlendiğinden ve kullanıcı-dostu yapısından dolayı, Probina Orion’u
kullanmak için, tipik olarak 15-20 saatlik bir eğitim yeterlidir.
Eğitim, Prota Bilgisayar’ın Ankara veya İstanbul ofislerinde yapı ve deprem mühendisliği konularında deneyimli inşaat
mühendisleri, veya konularında uzman Yetkili Bayileri’nce eğitim olarak verilmektedir.
Proje ismini yazdıktan sonra “Tamam” butonuna basarak bu pencereyi kapatalım. egitim projesi aktif proje dizininizin
(örneğin “PBData17”) altında oluşturulacak ve burada proje ile ilgili verileriniz depolanacaktır.
Not: Proje kodu içerisinde harf ve/veya rakam dışında karakter kullanılmaması gereklidir. Benzer şekilde, “boşluk”
karakteri ve “Ş”, “Ç”, “Ğ” gibi sadece Türk alfabesinde yer alan karakterler de proje kodunda kullanılmamalıdır. Boşluk
yerilen “_” karakteri (alt çizgi) kullanabilirsiniz.
“Pafta Çerçevesi” menüsü aşağıdaki gibi olacaktır. Şimdi “Tamam” butonuna basarak bu menüden çıkabilirsiniz.
Daha sonra, çizim alanında aks grubunun sol-alt referans noktasını işaretleyiniz.Referans Noktası, “A” ile “1” aksının
kesişim noktasıdır.Referans noktasını işaretlememizin ardından “Ortogonal Aks Editörü” formu yüklenecektir. Bu
menüde yeralan veri alanlarında “1 Yönü Aksları” (yatay akslar) arasındaki mesafeleri virgüllerle ayırarak “600,250,400”
olarak giriniz..Probina Orion 1-yönünde birbirine paralel 4 adet yatay aks oluşturacaktır. Bu akslar arasında ise sırasıyla
600, 250 ve 400 cm mesafeler olacaktır.Ayni şekilde “2 Yönü Akslarını”da (düşey akslar) virgüllerle ayırarak
“500,250*2,450” olarak giriniz.. 2-yönünde birbirine paralel 5 adet dikey aks oluşacaktır. Bu akslar arasında ise sırasıyla
500, 250, 250 ve 400 cm mesafeler olacaktır.
Son dikey aks olan “5” aksını, “B” aksıyla kesiştiği noktayı dönme referansı kabul ederek yatayla 100o açı yapacak
şekilde 10o daha döndürünüz.
Bunun için, önce işaretleyicinizle 5 numaralı aksınız tıklayıp aksı seçiniz.Sonra işaretleyicinizin sağ tuşuna basıp “Aks
Döndür” komutunu seçiniz.
Karşınıza aşağıda görülen özellikler penceresi gelecektir. Burada yeralan “Açı” alanının karşısına “100” yazınız ve
döndürme referans noktası olarak “B” aksıyla kesişim noktasını tıklayınız.
Kesişime yaklaştığınızda kırmızı renkli bir “x” işareti oluşacaktır. Bu işaret görünürken farenizin sol butonuna
basınız.Aksın döndürme işlemi tamamlandıktan sonra “Kapat” butonuna basıp çıkabilirsiniz.Aşağıda da görüldüğü gibi
“5” numaralı aks “B” aksıyla kesişim noktasında yatayla 100o açı yapacak şekilde döndürebilirsiniz.
Aynı şekilde “D” aksını da, “4” aksı ile kesişim noktasını referans alarak aşağıdaki görüldüğü gibi 10o açıya döndürünüz.
Bu işlem ile birlikte projenizdeki diğer elemanları girmek için aksların tanımını tamamlamış oluyorsunuz.
Farenizin sağ tuşuna tıklayarak açılan pencerede Aksları Türet seçeneğini seçiniz.
Önceki aksa mesafe kısmına da türetmek istediğiniz mesafeyi girerek , istediğiniz yöne doğru tıklayınız.
Farenizin sağ tuşuna tıklayarak açılan pencerede Aksları Taşı seçeneğini seçiniz.
Kolonların Yerleşimi
Tanıımlanan aksların kesişimlerinde kolonlarımızı yerleştirmeye başlayalım.
Araç Çubuklarında yada “Eleman” çekmenüsünde yeralan “Kolon” butonuna basarak “Kolon
Kolon Butonu Özellikleri” penceresini açalım.
Burada yeralan Kolon Etiketine “S1” seçiniz. Tanımlayacağınız kolonun yerleşeceği “1 yönü aksı” doğrultusundaki
boyutunu belirleyen “b1” alanına “50” cm, “2 yönü aksı” doğrultusundaki boyutunu belirleyen “b2” alanına ise “25” cm
değerlerini giriniz.
S1 kolonunun dışmerkezliklerini, e1 (sol alt köşenin kolon yerleşim noktasına “1 aksı” doğrultusunda sola doğru olan
uzaklık) mesafesini “12.5” cm, “e2” (sol alt köşenin kolon yerleşim noktasına “2 aksı” doğrultusunda aşağı yönde olan
uzaklık) mesafesini de “12.5” cm olarak giriniz.
“A” ve “1” akslarının kesişim noktasını farenizle tıklayınız.“S1” kolonu aşağıda görüldüğü gibi belirttiğimiz kesişim
noktasına yerleşecektir.
Benzer şekilde projede yeralan diğer kolonları da S1 kolonunda olduğu gibi yerleştiriniz.
“S2, S5 ve S6” kolonları: b1/b2 = 50/25, e1/e2 = 12.5/12.5, sırasıyla A-2, D-1 ve D-2 akslarının kesişim noktalarında, “S3,
S4, S7 ve S8 “ kolonları: b1/b2 = 50/25, e1/e2 = 37.5/12.5 sırasıyla A-4, A-5, D-4 ve D-5 akslarının kesişim
noktalarında,“S9” kolonu: b1/b2 = 30/25, e1/e2 = 12.5/12.5, C-2 akslarının kesişim noktasında “S10” kolonu: b1/b2 =
30/25, e1/e2 = 17.5/12.5, C-4 akslarının kesişim noktasında aşağıdaki gibi yerleştiriniz.
“Yapı Ağacı”’ında “Kolonlar” başlığı altında sırasıyla girdiğimiz kolonları görebilirsiniz. Düzeltme yapmak istediğiniz
kolonu buradan işaretleyiciniz ile seçerek istediğiniz değişiklikleri yapabilirsiniz.
Dairesel kolonlarda “e1” kolon merkezinin kolon yerleşim noktasına “1 aksı” doğrultusunda sola doğru uzaklığını, “e2”
ise kolon merkezinin kolon yerleşim noktasına “2 aksı” doğrultusunda aşağı yönde uzaklığını belirtmektedir. S6
kolonunun “e1” ve “e2” değerlerini “0” olarak girelim. Eğer b2 değeri negatif bir değer girilirse o değer çapında kolonda
boşluk açılmaktadır.
Grid sistemde farenizin sol tuşuna tıkladığınızda yeni düğüm noktası tanımlar.Farenizin soltuşuna basılı tutarak
istediğiniz noktaya taşıyabilirsiniz.
Poligon kolon editöründe şeklin içine tıklayıp farenizin sağ tuşuyla tıklayarak dikdörtgen veya dairesel boşluk
yerleştirebilirsiniz.Boşlukların mesafelerini ise farenizin sol tuşunu tıkladıktan sonra bırakmadan istenilen yere kadar
taşıyınız. Boşlukların mesafelerini grid sistemdeki aralıklara gore ayarlayabilirsiniz.
Şekil 16’daki pencereden B ‘yi seçiniz.”Güncelle” butonuna tıklayınız. Daha sonra sol alt köşede yer alan 3 boyut
butonuna tıklayarak eğik kolonu 3 boyutta da görebilirsiniz.
Aynı şekilde Del-Z (alt) kısmına – 50 cm değerini giriniz..Döşeme kotundan 50 cm aşağı kolon uzatılmış olacaktır.
Daha sonra değiştireceğiniz serbestlik derecesinin işaretini kaldırınız.Girmek istediğiniz değeri girerek mesnet tipini
tanımlayınız.Mesnet tipini tanımladıktan sonra Tamam butonuna basınız.Daha sonra kolon özelliklerinde 3D ‘yi ve
mesnet tiplerinden girdiğiniz mesnet tipini seçiniz.”Güncelle” diyerek kolonun mesnet tipini seçebilirsiniz.
Perdelerin Yerleşimi
Projenizdeki kolonları girdikten sonra perdelerinizi tanımlayınız.
Bunun için Araç Çubuklarında yeralan “Perde” butonuna basarak yada “Eleman” çekmenüsünden
“Perde”yi seçerek “Perde Özellikleri” penceresini açınız.
Perde Butonu
Burada Perde Etiketi olarak “P1”’i seçiniz. Perdenizin kısa kenar uzunluğu “b”’yi “25” cm, perdenin yerleştiği aksa göre
dışmerkezliğini ifade eden “b2” değerini ise “12.5” cm olarak giriniz. Perde elemanının I ve J uçlarındaki uzantı boylarını
“12.5” cm olarak bırakınız.
Perde Referans
Noktası “ I ” “J”
b
b2
I Perde Yerleşim
J
Aksı
Perdeyi B1 aksından B2 aksına doğru farenizin sol tuşundan kaldırmadan sürükleyiniz. Kolon özelliklerinin neredeyse
tamamını perde elemanlarında da uygulayabilirsiniz.
Kirişlerin Tanımlanması
Araç Çubuklarında yer alan “Kiriş” butonuna basarak yada “Eleman” çekmenüsünden “Kiriş”
seçeneğini işaretleyerek “Kiriş Özellikleri” penceresini aşağıda görüldüğü gibi açınız.
Kiriş Butonu
h-üst “J”
Döşeme Üst
Kotu
b2
h-alt
“Kiriş Özellikleri “ formunda yeralan veri alanlarını Şekil 20’deki gibi doldurunuz.. “Kiriş Özellikleri” formunda yeralan
“Etiket” alanına kirişin adını “K101” yazınız.“Kiriş kesit genişliğini” ifade eden “b” alanına “25” cm, “Yerleşim aksına
göre dışmerkezliliği”’ni gösteren “b2” alanına “12.5” cm ve “Kiriş kesit derinliği”’ni belirleyen “h-alt” kutucuğunu da
“50” cm değerlerini giriniz.
Bir aks üzerinde yeralan aks kesişimlerine 1’den fazla ve benzer kesite sahip kiriş elemanlarını tek seferde
tanımlayabilirsiniz.Bunun için; ilk aks kesişim noktası olan “A” ve “2” akslarının kesişiminde farenizin sol butonuna
basınız ve basılı tutup sürükleyerek diğer aks kesişim noktası olan “A” ve “5” akslarının kesişim noktasında butonu
bırakınız. Sürükleme hattı üzerinde saptanan tüm kolon ve perde elemanlarının arasına kiriş yerleştirilecektir. Şekil
22’de görüldüğü gibi “K102” ve “K103” kirişleri otomatik olarak yerleştirilecektir.Bu özelliği kullanarak projenizdeki
diğer kirişleri de aşağıdaki gibi tanımlayınız.(Şekil 23)
Daha sonra karşınıza “Eleman Numaralama Seçenekleri Penceresi” çıkacaktır.Bu pencerede sıralama refaransı
bölümünde sıralanacak taşıyıcı sistem elemanının nasıl sıralama yapmasını istiyorsanız bu bölümden seçiniz.Ayrıca bu
pencerede ön ve son karakterleri değiştirebilir,yöne bağımlı karakter tanımlayabilirsiniz.Eleman böinlümünden
sıralanacak elemanların kutucuklarını işaretleyerek istenen elemanı sıralayabilirsiniz.
Şekil 27’de görüldüğü gibi Eğitim Kitapçığı adı altında yük grubu oluşturunuz.Sol üst köşede varsayılan yük bileşenleri
görülecektir. Eğer aradığınız yük bileşeni Probina Orion’un varsayılan ayarlarında mevcutsa burdan sürükleyerek
Katman Adı,Birim Ağırlık ,Kalınlık ,Yük değerlerini gösteren pencereye farenizin sol tuşunu bırakmadan pencerenin
üstüne doğru sürükleyiniz.Şayet mevcut değilse kendi yük bileşenlerinizi oluşturabilirsiniz.Bu projemizde duvar
kalınlığımızda aşağıdaki yük bileşenlerine yer verilecektir.
Yukarda gördüğünüz gibi katmanları tanımladıktan sonra butonuna basınız ve duvar tipini oluşturunuz.
Ekrana gelen “Yük Editörü (Duvar Yükü)” penceresinde “Seç” butonuna basarak önümüze gelen listeden kirişin
üzerindeki duvar tipini “Eğitim Kitapçığı" olarak seçiniz.
Seçmiş olduğunuz duvar tipine uygun duvar birim ağırlığı “Duvar Birim Ağırlığı” bölümüne yazılacaktır. Bu değeri
isteğinize göre değiştirebilirsiniz.
“Duvar Yüksekliği” alanına kiriş elemanının üzerindeki duvarın yüksekliği olan “3.00 m-0.50 m = 2.50 m”’yi giriniz.
Girdiğiniz değere göre kiriş üzerindeki duvar yükü hesaplanarak “Sabit Yük” bölümüne yansıyacaktır.Ayrıca b=1.5 m
h=1m olacak şekilde bir adet pencere tanımlayınız
Ardından duvar yükünü üzerine kopyalamak istediğiniz kirişleri seçiniz. Seçim işleminde çizim alanının solunda yeralan
,“Yapı Ağacı”’nda, ilk kirişe farenizin sol tuşuyla tıklayınız.Daha sonra klavyedeki Shift butonuna basılı tutarak son kirişi
seçiniz.
İşaretleyicinizin sağ tuşuna bastığınızda ekrana gelen kısayol menüsünden “Kopyalanmış Kiriş Yüklerini Yapıştır”
seçeneğini işaretleyiniz. Ekrana gelecek olan diyalog penceresindeki soruya “Evet” ile cevap vermeniz halinde panoya
kopyalanan duvar yükü seçmiş olduğunuz kirişlere de yapıştırılacaktır.Çizim alanında üzerinde duvar yükü bulunan
kirişler farklı renkte boyanacaktır.Daha sonar “Duvar Boşluk Bilgileri Kopyalanacak mı?” şeklinde bir diyalog penceresi
daha karşınıza çıkacaktır.Hayır diyebilir ve sonradan istenilen kirişlere kendimiz de pencere boşluğu ekleyebiliriz. (Kiriş
Duvar Yükünü Düzenle Menüsünden).Uygulama olarak K110,K107,K117,K118,K102,K103 kirişlerine b=1.5 m h=1m
olacak şekilde sizde pencere ekleyiniz.
NOT: Görünüm Ayarlarından( ),Kirişler bölümünden Kiriş Tarama Seçenekleri’nden Duvar Yükleri Olanlar
seçilmelidir.Duvar yüklerini kalıp planı üzerinde göreceksiniz.
“Aynalama” işlemi sırasında duvar yükleri veya kullanıcı tanımlı yükler yeni türetilen kirişlere kopyalanmamaktadır. Bu
yükleri aynalama işlemi sonrasında elle girmeniz gerekmektedir.
“Döşeme Özellikleri” menüsü yüklendikten sonra formda yeralan veri alanlarını doldurmaya başlayınız. Döşeme
Menüsündeki “Döşeme Etiketi” alanına döşemenin adını “D101” seçtikten sonra altında yeralan veri alanına Plak
Derinliğini (“h”) “12cm” ,Pas Payını ise 2 cm olarak giriniz. (Resim 1).Ayrıca Tip seçeneğine tıklayarak döşeme tiplerini
manuel olarak belirleyebilirsiniz.Döşeme tiplerini otomatik olarak belirlemek için Yapı ağacından bütün döşemeleri
seçiniz(İlk döşemeye tıklayınız.Shift tuşuna basılı tutarak farenizle son döşemeye tıklayınız)
Döşeme Tiplerini Belirle butonuna tıkladıktan sonra karşınıza yukarıda sağda bulunan pencere gelecektir.Tamam
butonuna tıklayarak döşemelerin tiplerini otomatik olarak belirleyiniz.
“Döşeme Özellikleri” formunda yeralan “Yükler” seçeneğini işaretleyerek, Plak Döşemenin üzerindeki sabit ve hareketli
alan yüklerini Resim 2’deki gibi tanımlayınız.
Ardından Plak Döşemenin tanımlanacağı kirişler ve perdelerle tamamen çevrili olan bölgenin içinde herhangi bir yeri
farenizin sol butonu ile tıklayınız. Plak döşeme, “D101” belirttiğimiz bölgeye yerleştirilecektir.
Sırasıyla aşağı soldan yukarıya sağa doğru olacak şekilde “D102, D103, D104” ve “D105” döşemelerini aşağıdaki gibi
tanımlayınız.
Çizim alanında “Kırılma Çizgileri” yöntemi ile plak döşemelerden kirişlere olan yük aktarımını inceleyebilirsiniz.Kırılma
çizgilerini Görünüm Ayarları\Döşemeler\Yük Çizgilerini Göster ‘in işaretini kaldırarak kalıp planda gizleyebilirsiniz.
Ölçülendirme
Araç Çubuklarında yada “Eleman” çekmenüsünde yeralan “Ölçü” butonuna basınız.
Ölçü Butonu “Ölçü Özellikleri” menüsü çizim ekranına gelince ilk olarak sırasıyla “Hizalı Ölçü”, “Yatay Ölçü”,
“Dikey Ölçü”, “Açılı Ölçü” seçeneklerinden ”Yatay Ölçü” butonuna basınız.
“1” ve “5” aksları arasında istediğiniz tüm elemanları ve bu elemanların birbirlerine olan mesafelerini detaylı olarak
ölçülendirmek istediğinizde “Otomatik Ölçü” butonuna basınız.
“Kat Ölçüsü” kutucuğunu işaretleyerek çizilen ölçünün sadece güncel katta görüntülenmesini sağlayabilirsiniz.
“Ölçü Özellikleri” formu üzerinde istediğiniz değişiklikleri yaptıktan sonra, ölçülendirmek istediğiniz elemanları kesecek
şekilde ekranda iki nokta sürükleyiniz ve ardından ölçü çizgisinin yerini belirlemek amacıyla bir nokta
işaretleyiniz.Otomatik Ölçü Parametreleri” formu aşağıdaki gibi ekrana gelecektir.
Ölçüler, belirttiğiniz ölçü çizgisi doğrultusunda sürükleme yaptığımız iki nokta arasındaki tüm elemanları içerecek
şekilde yerleştirilecektir.
.
Şekil 39:DXF hazırlama
Bunun için araç çubuklarında yeralan “Kat İşlemleri” butonuna basınız. Açılan listeden “Yeni Kat
Ekle” seçeneğini işaretleyiniz.Ekrana gelen “Kat Ekleme Menüsü”’nde aşağıdaki gibi “Eklenecek
Kat İşlemleri Yeni Kat” sayısını “3” yazarak “Tamam” butonuna basınız.
Butonu
Üç Boyutlu Görünüş
Modellediğiniz binanın üç boyutlu olarak görüntüsünü görmek için sol alt köşede şekildeki butonlar bulunmaktadır. P3
Bu tablo üzerinde “K01” katının “Kat Yüksekliği”’ni ( “h” sütunu altında ) “400” olarak değiştiriniz ve klavyeden “Enter”
tuşuna basınız.
Klavyedeki yön tuşlarını veya işaretleyicinizi kullanarak tablo üzerinde istediğiniz hücrenin üzerine giderek yeni değeri
girebilirsiniz. Herhangi bir hücreyi seçtikten sonra tekrar farenizle tıklarsanız, düzeltme konumuna geçerek daha önce
girilmiş bir değeri yeniden düzenleyebilirsiniz.
Bu tablo üzerinde istediğiniz katların “Kat Yüksekliği”ni (h sütunu altında) , “Kat Etiketi”ni (Etiket sütunu altında) ve
“Türetme” bilgisini değiştirebilirsiniz.
Kat bilgisi tanımlanmı ise “Türetme” kolonuna bilgi yazılamaz. “Türetme” bilgisi hücresinde “0” yazıyorsa, analiz
işlemlerinde bu kat için üstteki ilk bilgi tanımlanmış kat kullanılacaktır. Eğer bir katın bilgilerinin kaynak olarak sizin
belirlediğiniz bir kattan türetilmesini istiyorsanız bu hücreye kaynak olarak kullanılacak katın numarasını giriniz.
Bu tabloda yeralan “Duvar 1” ve “Duvar 2” veri alanları yardımıyla ile de B1 düzensizliği (Komşu Katlar Arası Dayanım
Düzensizliği, Zayıf Kat) hesabında kullanılacak taşıyıcı olmayan duvar alanlarını da girebilirsiniz.
Yapının 1 Yönündeki ve 2 Yönündeki boyutları ise “D1” ve “D2” veri alanlarında görüntülecektir.Bu boyutlar program
tarafından otomatik olarak hesaplanmaktadır. Kullanıcı tarafından herhangi bir değerin girilmesine gerek yoktur.
Bir veya birden fazla kat üzerinde düzenlemelerinizi tamamlamanızın ardından, tablonun bulunduğu penceredeki
“Tamam” butonuna bastığınızda kat bilgileri ile ilgili yaptığınız tüm değişiklikler güncel hale getirilecektir.
Kat bilgileri üzerinde yaptığınız değişiklikler ancak “Dosya” çekmenüsündeki veya araç çubuklarındaki “Proje Kaydet”
seçeneğini kullandığınız zaman diske kaydedilecektir.
Bunun için “Kat Düzeltme Menüsü”nde yeralan “Hareketli Yük Azaltma” çerçevesi içerisinde bulunan “Uygula”
butonuna basmanız yeterlidir. Seçtiğiniz bina türüne uygun olarak şartnamenin gerektirdiği azaltma oranları “H. Yük
Azaltma (%)” kolonuna yazılacaktır. Bundan sonra “Kolon/Perde Donatı Hesapları” menüsüne girdiğinizde kolonların ve
perdelerin eksenel yüklerinin, momentlerinin ve kesme kuvvetlerinin azaltılmış olduğunu göreceksiniz.
Kat Tablosunda yeralan “H. Yük Azaltma %” kolonundaki değerler kullanıcı tarafından düzeltilebilir. Gerekli durumlarda
kendi hesapladığınız değerleri de bu kolona yazabilirsiniz.
Hareketli yük azaltması yapmak istemiyorsanız bu menüde yeralan “Sıfırla” butonuna basabilirsiniz.
Eğer bir katta tanımlanmış en az bir eleman varsa, “Kat Bilgileri Düzelt” menüsündeki “Türet” sütununda hiç bir değer
yazmayacaktır.
2. "0": (Varsayılan) Katta eleman yoksa, bir üst kattaki bilgiler bu kat için kaynak teşkil ederek bu katta da
kullanılacaktır. Kullanılacak bir üst kat yoksa, bir alt kat kaynak olarak kullanılır.
3. Kat Numarası: Buraya “0” yerine girilecek pozitif bir değer (Binadaki toplam kat sayısından küçük herhangi bir katın
numarası), belirtilen katın boş kata kaynak teşkil edeceğini belirtmektedir.
Etkin En Üst Kat No: Buradan deprem kuvvetinin etki ettirileceği katı seçebilirsiniz. Örneğin en üst katta sadece asansör
perdeleri var.Dolayısıyla deprem kuvvetini buraya etki ettirdiğinizde kesit yetersiz çıkacaktır. Bu gibi durumlarda bir alt
kata deprem kuvveti etki ettirilmelidir.Artık 3 katlı bina modelinizin yapısal analizini gerçekleştirebilirsiniz.
Bina Analizi
Ekranda karşınıza gelecek olan “Analiz Formu” menüsü, “Analiz Öncesi”, “Model Seçenekleri”, ,“Analiz”, “Analiz
Sonrası”, “Model İhraç” ve “Raporlar” olmak üzere altı sayfadan oluşmaktadır.
Bina analizi ile ilgili işlemleri bu sayfalarda yeralan seçenekleri kullanarak sırasıyla gerçekleştirebilirsiniz. Analiz Öncesi ;
Proje Parametreleri ,Deprem Parametreleri,Yükleme Kombinasyonları,Kat Yükleri ve Bilgileri ve Malzeme Düzenleme
ile analiz öncesi gereken bilgileri girmeniz gerekmektedir.
Proje Parametreleri
Yönetmelikler butonuna tıkladığınızda TS 500 ,TS498 ve TDY 2007 şartnameleri halihazırda seçili olarak
bulunmaktadır.Temeller kısmında ise zemin raporundan aldığınız değerleri şekildeki gibi giriniz.Antet kısmında ise proje
başlığı,yapan ,kontrol eden,proje no,proje tarihi bilgilerini girerek proje parametrelerini doldurunuz.
Yapı Düzensizlikleri sekmesinde TDY 2007’ e göre A1,B1 ve B2 düzensizlikleri otomatik olarak belirlenmektedir. A2-A3-
B3b (TDY 2007) düzensizliklerinden biri eğer projenizde var ise bu kısımda işaretleyebilirsiniz.Bu projede bunlardan
hiçbiri bulunmamaktadır.
Yükleme Kombinasyonları
Yükleme kombinasyonları yapının ömrü boyunca maruz kalacağı tüm kritik yükleme senaryolarının ele alındığı
durumlardır. Eleman boyutları ve betonarme tasarımı tüm yükleme kombinasyonlarının zarfına göre yapılmaktadır.
Probina Orion’da oluşturulabilecek yük halleri ve yük kombinasyonları sınırsızdır. Kullanıcı istediği tipte ve sayıda
yükleme halleri oluşturabilir ve bunları istediği katsayılarla kombine ederek kombinasyon yaratabilir.
Bunun yanısıra, Probina Orion’da yer alan “Yükleme Hazırlayıcısı” ile otomatik olarak düşey ve yatay yük
kombinasyonları hızlıca oluşturulabilir.
Yük halleri butonuna basınız ve yük hali tanımlayınız.Yük hali tanımlamak için;”Alta ekle” diyerek herhangi bir yük
halini türetebilirsiniz.Daha sonra üzerine çift tıklayarak çıkan ekrandan yük halini tanımlayınız.
Yük hali editöründen T etiketli bir toprak yükü tanımlayınız.Açıklama için “Toprak Yükü” ,Yük hali tipine “Yatay Yük”
giriniz.Hareketli yük yerine kullanıcı tanıımlı yatay yük olarak tanımlayınız.Tamam butonuna bastıktan sonra Yük
kombinasyonu editöründe T harfi çıkacaktır.Katsayısını değiştirerek kendi kritik yük kombinasyonunuzu
oluşturabilirsiniz.
Yükleme Hazırlayıcısı
Düşey Yükler
Tüm açıklıkların dolu olarak yüklendiği sabit ve hareketli yük hallerine ek olarak, istenilen desende (dolu/boş)
şaşırtmalı hareketli yük halleri de tanımlanabilmektedir. Bunun yanısıra, yöne bağlı şaşırtmalı hareketli
yükleme (bir yöndeki kirişler şaşırtmalı yüklenmişken, diğer yöndeki kirişlerin tamamen dolu olması) oluşturma
imkanı da bulunmaktadır. Böylece kolon eksenel yüklerindeki azalma en aza indirgenmektedir.Tüm açıklıkların
dolu olduğu sabit ve hareketli yük hallerini tanımlamak için “Sabit Yükleri Tanımla (G)” ve “Hareketli Yükleri
Tanımla (Q)” seçeneklerini işaretleyiniz. 1.0G + 1.0Q yüklemesi oluşturmak için “Faktörsüz G+Q
Kombinasyonu Oluştur” seçeneğini işaretleyebilirsiniz.
Malzeme Düzenle
Analiz Öncesi kısmında olan sağ alt köşede malzeme düzenleme butonunu göreceksiniz.Bu butonu tıkladığımızda
karşımıza Şekil 50’deki ekran gelecektir.
Beton sınıfları kısmında istediğiniz beton dayanımını seçebilirsiniz.Güçlendirme projeleri için alınan örnekler sonucu
kendi basınç dayanımımıza uygun beton sınıfı oluşturabilirsiniz.Çelik sınıflarında da istenilen çelik sınıfı seçilerek
kullanılabilir yada bir çelik sınıfı oluşturabilirsiniz.Elemanların tümüne uygula dediğimizde bütün elemanlara aynı çelik
sınıfında donatı koyabilirsiniz.Çap kısmında istediğiniz çapları seçebiliriz.Örneğin kolonlarımıza sadece ɸ12, ɸ14 veya ,
ɸ16 çapında donatı yerleştirilmesini sağlayabiliriz.Önemli Not: Döşemeler sınırlandırıldığında radye temel de bir
döşeme gibi tanımlandığından dolayı radye temel hesapları sonucu büyük çapta donatılar yerleştirilebilir.Bundan dolayı
döşemelerde çap sınırlandırılması yapmayınız.
Model Seçenekleri
Analizler sırasında rijit bölgelerin kullanılmasını istemiyorsanız, “YOK” opsiyonunu seçebilirsiniz. Bu durumda analizler
sırasında herhangi bir rijit bölge kabulü yapılmayacak ve donatı hesapları sırasında mesnet yüzlerindeki iç kuvvetler
yerine, aks kesişim noktalarında bulunan iç kuvvetler göz önüne alınacaktır. “%25 Azalt” opsiyonunun kullanılması
daha yerinde olacaktır.Perde Modeli için ise aşağıda çeşitli tavsiyeler yer almaktadır.
Üst katlarda kolon taşıyan perdelerde taşıyan perdelerde SonluElemanlar daha iyi sonuçlar vermektedirler. Eğimli
kenarlara sahip üste doğru daralan perdelerde Sonlu Elemanlar kullanılmalıdır. Orta Kolon Perde modeli düşük katlı
binalarda tercih edilmelidir.
Analiz
Bina modeli kontrolüne tıklayınız. Boyutlandırmadan dolayı bir hata varsa buradan anlayabiliriz.
.
Şekil 54:Analiz sonrası penceresi
"Bakış Yönü" butonuna tıkladığınızda 3 boyutta veya plan görüntüsünde iken tıkladığınız bakış yönüne göre
görüntüsünü ekrana getirmesini sağlar.
"Bul" karmaşık ve büyük modellerde istenilen eleman veya düğüm noktasının model üzerinde bulunması zor
olmakta ve zaman almaktadır.Bu butona bastığınızda ekrana gelen “Eleman Bul” formunda “No:” kutucuğuna bulmak
istediğiniz eleman veya düğüm noktası numarasını yazarak “Tamam” butonuna basınız. Eleman veya düğüm noktası
model üzerinde bir ok yardımıyla gösterilecektir.
"Filtre" butonuna bastığınızda ekrana gelen “Filtre” formu ekrana gelecektir. Bu formda yeralan “Katlar” ve
“Akslar” listelerindeki işaretleri kaldırarak istemediğiniz katları ve/veya aksları 3-Boyutlu Analitik Model görüntüsünden
kaldırarak modelin geri kalanını daha rahat inceleyebilirsiniz.
“Tüm Katları Gizle” butonuna basıp ardından “Tamam” butonunu tıkladığınızda 3-Boyutlu Analitik Model görüntüden
tamamıyla kaldırılacaktır. “Tüm Katları Göster” butonuna ve ardından da “Tamam” butonuna basmanız halinde ise 3-
Boyutlu Analitik Model tüm katları ile birlikte görüntülenecektir.Yine “Filtreler” formunda “Eleman Tipi” bölümünde
eleman grubunun solundaki kutucuktaki işaret kaldırılarak ve “Tamam” butonuna basarak o eleman grubunun (örneğin:
Kolonlar) 3-Boyutlu Analitik Model görüntüsünden kaldırılması sağlanabilir. A aksı üzerinde 1.4G+1.6Q yüklemesi
sonucu oluşan diyagramları incelemek için once "Filtre" butonuna basınız. Daha sonra sadece A aksını
seçiniz.Dolayısıyla A aksı dışındaki tüm aksların işaretlerini kaldırınız.Yükleme kısmından G+Q*F ' yi seçiniz.Daha sonra
Model İhraç
Probina Orion’da S-FRAME,3D+,Etabs ,Lusas ,SAP2000, Revit Structure gibi programlara veri ihracı yapılabilmektedir.
Raporlar
Probina Orion deprem yönetmeliğinin gerektirdiği pek çok kontrolü otomatik olarak gerçekleştirmektedir.. “Raporlar”
sayfasında yeralan seçenekleri kullanarak analiz sonrasında hazırlanmış olan raporları inceleyebilir ve yazıcıya
aktarabilirsiniz. “Analiz Formu”’ndan “Kapat” butonuna basarak çıkınız.
“Program” çekmenüsü altında yeralan “Kolon/Perde Donatı Hesapları” seçeneğini farenizle seçerek “Kolon/Perde
Donatı Hesapları” menüsünü yükleyiniz.
Tüm kolonların donatı hesaplarını otomatik olarak gerçekleştirilebileceğiniz “Kolon Donatı Hesabı” formu açılacaktır.
Bu formda yeralan parametreleri aşağıdaki gibi seçip “Hesap” butonuna basarak kolon ve perde elemanlarının donatı
hesaplarını gerçekleştiriniz.
Probina Orion tüm katlardaki kolon ve perde elemanlarının donatılarını en olumsuz yük kombinasyonlarını da
gözönüne alarak aşağıda görüldüğü gibi belirlendiğini göreceksiniz.
b1 / b2: Dikdörtgen kolonların 1 ve 2 aksları doğrultusundaki boyutlarıdır. Dairesel Kolonlarda bu alanlara kolon dış ve
iç çapları yazılacaktır. Poligon kolonlarda ise bu alanlar boş bırakılmaktadır.
Dizayn: Kolonların tasarım durumunu belirtir. “X” işaretinin bulunması kolon tasarımı ile ilgili bir problemi yansıtır.
K. Oranı: Kolonun gerekli donatı alanının sağlanan donatı alanına oranı olarak ifade edilen “Kullanım Oranı” “1”den
büyük değerler kolon kesitindeki donatının yetersiz olduğunu gösterir.
Yaz: Kolonu, donatı hesaplarını hazırlayacağınız hesap raporuna dahil etmek için bu alanı işaretlemeniz gereklidir. Bu
alanda işareti olan kolonlar hesap sonuçları raporuna dahil edilecektir.
Rapor başlığınızı,fontlarınızı,sayfa düzeninizi oluşturup Tamam butonuna tıklayınız. Daha sonra Rapor Baskı Önizleme
penceresi karşımıza gelecektir.Raporunuzdan Yüklemeler ve Etkileşim Diyagramlarını kapatabilirsiniz.Bunun için
Gelişmiş kısmından Yüklemeler ve Etkileşim Diyagramı'nın işaretini kaldırınız.
Daha sonra Genel bölümüne geri dönüp hesap raporunuzu ekrandaki PDF logosuna tıklayarak pdf formatında kayıt
ediniz.
Detay Çizimleri bölümünde yeralan butonuna basarak S1 kolonunun detay çizimlerini elde edebilirsiniz.
Seçili kolon detayını tıkladıktan sonra Probina Orion’un yeniliklerinden biri olan ProCAD karşınıza gelecektir.ProCAD'le
karşımıza katmanları hazırlanmış çizimi ekrana getirir.ProCADle istediğiniz düzeltmeleri başka bir programa ihtiyaç
duymadan gerçekleştirebilirsiniz.Akıllı nesne gruplama özelliği sayesinde herhangi bir donatıyı tıkladığınızda bu donatıya
bağlı olan poz numarası gibi değerlerde işaretlenecektir.
Yerleştirme işlemi için; fareniz ile detayını yerleştireceğiniz “P2” perdesinin isminin üzerine giderek farenizin sol
butonuna basınız, basılı tutarak paftaya doğru sürükleyiniz ve farenizin sol butonunu bırakınız.
Bu şekilde öncelikle detayı paftada rastgele bir noktaya bırakmış oluyorsunuz. Ardından sürükleme yöntemini tekrar
kullanarak bu sefer “P1” perdesinin detayını tutunuz ve paftanın sol üst bölgesine doğru sürükleyiniz.
“P2”, “P3” perdelerinin detaylarını Şekil 65’te görüldüğü gibi çizim paftanıza yerleştiriniz.
Çizim paftanızı “Sakla” butonunu kullanarak kaydediniz. “Pafta Düzenleme Menüsü”’nü “Çıkış” butonuna basarak
kapatınız.
“S1” kolonu, “P1”, “P2” ve “P3” perdelerinin boy açılımlarının çizdirilmesi işlemine geçiniz.
“Donatı Detay Çizimleri” formunda, “1” no’lu çizim paftasını seçerek “Tamam” butonuna basınız.
Çizim paftası otomatik olarak ProCAD' te açılacak ve istediğiniz düzeltmeleri başka bir CAD programına ihtiyaç olmadan
düzeltebileceksiniz.Daha sonra ProCAD'te Dosya çekmenüsünün altında Farklı Kaydet'i tıklayınız.Eğitim Kitapçığı-1
şeklinde kayıt ediniz.
ProCAD 'te çizimler otomatik olarak açılacaktır.Düzenleme ve kayıt işlemlerini burada yapabilirsiniz.
Daha sonra da yine aynı listeden “Metraj Tablosunu” seçiniz ve farenizle çizim alanında metraj
tablosunu yerleştirmeyi istediğiniz yere tıklayınız.
Metraj Tablosu
Butonu
Şimdi de “Kolon Donatı Boy Açılımları”’nı seçerek çizim alanında kolon donatı boy açılımlarını
yerleştirmek istediğiniz noktayı gösteriniz.
Kolon Donatı
Boy Açılımları
Butonu
Kolonlar “1” ile “A” aksının kesişiminde bulunan “S1” kolonuna aşağıdaki gibi yaklaşınız. Kolonu seçerek farenizin sağ
tuşuna basınız.
“DXF Dosyası İhraç” butonuna basarak “DXF Hazırlama” formunu yükleyiniz.“ egitimkitapcigi-KolAp_01.dxf” ismini
vererek “Tamam” butonuna basınız.
Son olarak “Kalıp Planı” ikonunu farenizle tıklayarak grafik editörde 1. katın kalıp planına geri
dönebilirsiniz.
Kalıp Planı
Butonu
Kalıp planınızı kaydedebilmek için tekrar “DXF Dosyası İhraç” ( ) butonuna basınız.
Bu başlıklardan “Kat Kirişleri”’ni seçtiğinizde “Kat Kirişleri Donatı Hesabı” formu ekrana gelecektir.
Aks / Kat / Kısım: Bu başlıklar kiriş aksının etiketini oluşturmaktadır. Aynı aksta ve katta olup da birden fazla süreksiz
kiriş aksı halinde parçalanmış akslarda “Kısım” başlığı, bu aksın sıra numarasını belirleyecektir.
Dizayn: Akstaki kirişlerin tasarım durumunu belirtir. “X” işareti, aksta yetersiz donatılı kiriş bulunduğunu gösterir.
Yaz: Kiriş donatı hesaplarını hazırlayacağınız hesap raporuna dahil etmek için bu alanı işaretlemeniz gereklidir. İşaretli
olan akslar rapora dahil edilecektir.
Pafta: Kiriş akslarının paftalara yerleştirildikten sonra bulunduğu paftanın numarası bu sütunda görülecektir. Pafta
başlığı boş olan akslar herhangi bir çizim paftasına yerleştirilmemiş akslardır.
Adet: Akstan binada kaç adet olduğu bilgisi bu kolonda yeralmaktadır. “Aks Adedi” ibaresinin sağındaki yukarı veya
aşağı ok butonlarını kullanarak tabloda seçili aksın adedini arttırabilir veya azaltabilirsiniz. Aks adedi donatı
metrajlarında çarpan olarak kullanılacaktır.
Aks ve Kiriş Bilgileri sayfasında bulunan “Donatılar” seçeneğine basınız. “K210-K211” kirişinin betonarme hesabı Şekil
74’teki gibi karşınıza gelecektir.
Kirişlerin üst kotları “700 cm”, isimleri “K210”, “K211” ve kesit boyutları da “25/50” olarak belirtilmektedir.
Her kirişte, mesnetlerde ve açıklıkta çekme yaratan Gerekli Donatı Alanları “Gerekli As” satırında, “K210” kirişinin sol
mesnet üst kenar için “4.04 cm2”, sol mesnet alt kenarı için “2.02 cm2”, açıklıkta altta “3.20 cm2”, sağ üst mesnette
“6.04 cm2” ve sağ alt mesnette “3.02 cm2” olarak hesap edilmiştir.
Kiriş şemasının hemen altında seçilen donatıların hesap edilen donatılara göre fazla miktarını belirten “Fazla As” satırı
yeralmaktadır. Seçilen donatıları değiştirdikçe bu değerler de otomatik olarak yenilenmektedir. Fazla donatı alanlarının
kırmızı renkte yazılması, kirişlere koyduğunuz donatının gereken donatı alanını sağlamamış olduğunu gösterir.
Fazla As satırının hemen altında seçilen donatılar yeralmaktadır. Bu alanda “K210”, “K211” kirişleri için seçilen donatılar
görülmektedir. Donatılar, her kiriş için yukarıdan aşağıya “Montaj Donatısı”, “Üst Düz Donatı”, “Mesnet Üst İlaveleri”,
“Pilyeler”, “Alt Düz Donatı”, “Mesnet Alt İlaveleri”, “Gövde Donatısı” ve “Etriyeler” olarak sıralanmaktadır.
Probina Orion tarafından otomatik olarak seçilen bu donatılar isteğimize uygun olarak düzenlenebilmektedir.
Düzenlemek istediğiniz donatının üzerine giderek solunda veya sağındaki butonlar yardımıyla adet ve çap
değiştirebilirsiniz.
Donatı Veri Alanlarının hemen altında 6 satırdan oluşan “Konstrüktif Kontroller” bölümü yeralmaktadır. Bu bölümde
yukarıdan aşağıya doğru kontrol amacıyla kiriş alt ve üst kenarında “Minimum Çekme Donatısı” alanlarının görüldüğü
“Min As” satırları, açıklığa göre hesaplanan “Pilye Çanağı” kontrolü satırı, kiriş alt ve üst kenarlarında donatıların kesite
sığıp sığmadığının kontrol edildiği “Min-bw” satırları ile “Sarılma Bölgesi”’nin uzunluğunu gösteren “b-Sarılma” satırı
sıralanmıştır.
Aksların listelendiği ana menüye güncel aksı kaydederek dönmek için “Tamam” butonuna basalım.
"Tüm Benzer Aksları Grupla" seçeneğini tıklayınız. sembolüyle gördüğünüz aks grup lideridir.Grup liderinin donatı
hesabı o gruba ait bütün moment ve kesme diyagramlarının zarf diyagramıyla oluşturulur.Önce tek bir kirişte
yüklemeler sonucunda meydana gelen kuvvetlerin zarf diyagramı,daha sonra bu kirişlerin de birbiri içerisinde zarf
diyagramı oluşturulur.Grup liderliğinin fiziksel bir anlamı yoktur herhangi bir aksta grup lideri olabilir.Daha sonra ribbon
menü üzerinde tasarım bölümü altında tekrar bir donatı hesabı yaptırınız.Bütün akslarda dizaynlara yeşil tick işareti “
” konduktan sonra Detay Çizimleri aşamasına geçebiliriz.Elde edilen diyagramları inceleyiniz.
Kiriş donatı hesap raporları sadece grup liderleri için verilir.Gruptaki diğer kirişler liste halinde belirtilir.Şimdi hesap
raporunuzda inceleyiniz.
Şimdide gruplanmış kirişlerin detay çizimlerini inceleyiniz.Aşağıda gördüğünüz gibi tek kiriş detayı ile K310,K210,K110
kirişleri için tek bir detay çizimi ile gösterilmiştir.
Ribbon menüde önce “Detay Çizimleri“ bölümünedaha sonra da paftanızı düzenlemek için "Pafta Düzenleme"
butonuna tıklayınız.
Pafta yerleştirme işlemi için; farenizle ile yerleştireceğimiz “3” no’lu aksın üzerine giderek farenizin sol butonuna basınız
ve basılı tutarak seçtiğiniz aksı paftaya doğru istediğiniz noktaya sürükleyiniz. Farenizin sol butonunu bırakınız. Bu
şekilde öncelikle aksı paftada bir noktaya bırakmış oluyorsunuz.Sizde 1-2-5 nolu aksları sürükleyerek yukarıdaki düzeni
oluşturunuz.Daha sonra "Metraj" butonuna basıp yanında kalem işareti ile sembolize edilmiş "Çizdir" butonuyla metrajı
paftaya çizdiriniz.”Çıkış butonuna basarak bir sonraki aşamaya geçiniz.Pafta butonuna tıklayarak pafta boyutlarınızı
ayarlayabilirsiniz.Pafta genişliği ve yüksekliği değerlerini siz de bir değer girip kendi paftanızı oluşturabilirsiniz.Pafta
boyutları ızı A0 ebadinda seçiniz.
formunda ribbon menüsünde yeralan “Donatı Detay Çizimleri” menüsünü farenizle seçiniz.
Bu menü seçeneğine bastığınız zaman ilk olarak karşınıza düzenlediğiniz paftanın numarasının yeraldığı bir liste
gelecektir.
Bu listeden pafta “1”’i seçmek için ilgili paftanın üzerinde çift tıklayınız veya paftayı seçerek “Tamam” butonuna basınız.
ProCAD otomatik olarak açılarak çizimlerinizi kontrol etmeniz ve düzeltmenizi sağlar.Açılan çizmi "Dosya"
çekmenüsünden "Farklı Kaydet" butonuna tıklayarak "egitimkitapcigi-kiriş detay çizimleri" ismiyle kayıt ediniz.
Hesabın “TS-500”’de önerilen “Moment Katsayıları Yöntemi” ile yapılması için “Hesap Aksı Özellikleri” formunda
yeralan “Analitik Hesap Aksı” kutucuğunu işaretleyiniz.
Şimdi döşeme donatı hesabının gerçekleştirilmesini istediğiniz “D101-D102-D103” döşemelerini kesen hat boyunca “X1
Döşeme Hesap Aksı”nı “X” yönünde “A” ve “B” ile “1” ve “5” aksları arasına aşağıdaki gibi yerleştiriniz.
Not: Kirişli plak döşeme sisteminin statik hesapları TS-500’de önerilen “Moment Katsayıları Yöntemi” kullanılarak
yapılmakta olup, Döşeme hesap aksı yerleştirdiğiniz anda donatılar ekrana otomatik olarak çizilmektedir.
Şimdi de “Hesap Aksı Özellikleri” formunda yeralan “Yön” alanında “Y”’yi seçiniz. X yönündeki gibi Y yönünde de “Y1”,
“Y2” ve “Y3” döşeme hesap akslarını aşağıdaki gibi yerleştiriniz.
Döşeme hesaplarının sonuçlarını yazıcıdan alabilmek için “Program” çekmenüsünde yer alan “Döşeme Hesapları”
seçeneğini işaretleyiniz. Ekrana gelen “Döşeme Hesabı” formunda yeralan “Hesap “ butonuna basınız.
Hesap butonuna basarak aşağıdaki gibi “Hesap Sonuçları Raporu”’nu hazırlatıp hesap sonuçlarını inceleyiniz.Sonuçları
yazıcıya aktarabilmek için formda yeralan “Yazdır” butonuna basmanız yeterli olacaktır.
için “Hesap Aksı Özellikleri” formunun yüklenmesinin ardından formda yeralan “Sonlu Elemanlar Aksı”
kutucuğunu işaretleyiniz. (Şekil 89)
A B
Şekil 89:Y yönünde sonlu elemanlar hesap aksının yerleştirilmesi
Ardından formda yeralan “SE Aksı” ‘nı farenizle tıklayınız ve ekranda görülen (Şekil 89-B) “Hesap Aksı Özellikleri”
formunda yeralan “Açıklık Aksı (Kirişli)” butonuna basınız.Bu işlemleri tamamladıktan sonra hesap akslarınızı aşağıdaki
gibi hem “X”, hem de “Y” yönünde kirişli plak döşemeler üzerinden geçecek şekilde tanımlayınız.Hesap akslarınızı
tanımladıktan sonra, “Program” çekmenüsünde yeralan “Sonlu Eleman Döşeme Analizi” seçeneğini işaretleyiniz.
“Sonlu Elemanlar Analiz Formu” penceresi ekrana gelecektir.
Kolon kesitlerini modele dahil ettiğiniz zaman analizden sonra elde edilen moment değerlerinde kolon alanına düşen
pik noktalar varsa ihmal edilebilir.bunu "Kolon Kesitlerini Modele Dahil Et" diyerek tahkikini yapabilirsiniz.
Kat analizleri üst kattan başlayarak alt katlara doğru sırayla gerçekleştirilmelidir.
Analizlerde kısa çerçeve modeli tipi kullanılmalı ve "Üst Kat Kolon Yükleri Hesaba Katılsın" işaretli olmalıdır.
Grafik Editörde tanımlanmamış olan benzer katlar için Sonlu Elemanlar Analizine gerek yoktur.
Bir katın benzer kabul edilebilmesi için modelinin üst kattaki ile aynı olması gerekir.Yani En üst kat ,en üst katın
altındaki kat ve birinci kat mutlaka tanımlı olmalıdır.
Döşemelerin sonlu elemanlar modelini hazırlamak için “Sonlu Elemanlar Analiz Formu” üzerindeki “Kat Modeli
Hazırlama ve Analiz” butonuna basınız.
Araç çubuğunda yeralan “Model Hazırla” butonunu farenizin sol butonuyla tıklayınız.
Aşağıda da görüldüğü gibi kattaki tüm döşemeler üzerinde, üçgen plak elemanlarından
oluşan bir ağ meydana gelecektir.
Model Hazırla
Butonu
“Model Hazırlama” menüsünü “Dosya” çekmenüsünde yeralan “Çıkış” butonuna basarak kapattıktan sonra aşağıdaki
pencere karşımıza gelecektir.Sonlu eleman analizinin tamamlanmasının ardından “Sonlu Elemanlar Analiz Formu”
üzerinde yeralan “Analiz Sonrası İşlemler ve Raporlama” sekmesi aktif hale gelecektir.
Formda yeralan “Analiz Sonuçları İrdeleme” butonuna basarak “Döşeme Analizi Son İşlemcisi” formunu
yükleyiniz..“Döşeme Analizi Son-İşlemcisi” modülü yardımı ile analiz sonuçlarını inceleyebilirsiniz.
Araç çubuğunda bulunan “Yükleme” bölümünde G+Q*F yüklemesini, “Etkiler” bölümünde ise
As(d)1 alt 'ı (1 yönündeki donatı alanları) seçiniz. Ardından yine araç çubuğunda yeralan
“Konturları Göster” butonuna basınız.
Kontur Butonu
Araç çubuğunda yeralan “Lejand” butonunu da tıklayınız.İsterseniz lejantı çizimin farklı yerlerine
yerleştirebiliriz.Boyutunu küçültüp-büyütebilirsiniz.
Lejand Butonu
“Etkiler” ve “Yükleme” bölümlerindeki seçimleri degiştirerek 1 ve 2 yönde alt ve üst donatıların konturlarını otomatik
olarak görüntüleyebilirsiniz. Örneğin “X1” hesap aksının “G+Q*F” yüklemesinden meydana gelen deplasman etkilerini
aşağıdaki gibi çizdiriniz.Ribbon menüdeki Hesap Aksları kısmından X6 hesap aksını seçiniz.
Yine “X6” hesap aksının “G+Q*F” yüklemesinden meydana gelen “Moment” ve “Tasarım Moment” diagramlarını
sırasıyla aşağıdaki gibi çizdiriniz.
Grafik editörde çizilen döşeme hesap akslarına ait sonuçları Grafik Editör'e aktarınız.”Analiz Sonuçları İrdeleme”
modülünü “Dosya” çekmenüsünde yeralan “Çıkış” butonuna basarak kapatınız.Bu durumda aşağıda görünen “Aktarım
Seçenekleri” penceresinde “Tamam” butonuna basınız.Bu şekilde, Sonlu Elemanlar analizi sonuçları kullanılarak donatı
hesaplarının ve yerleşimlerinin yapılmasını sağlayınız.
Not: Sonlu Elemanlar modelinde veya yüklerde herhangi bir değişiklik yaptıktan sonra sonuçları kesinlikle yeniden
aktarmayı unutmayınız.
“X” ve “Y” yönünde yerleştirdiğiniz hesap akslarındaki donatılar sonlu elemanlar analizi kullanarak çizilmiştir.Donatıları
güncelle diyerek donatıların çizilmesini sağlayınız.
Sonlu elemanlar kullanılarak yapılan döşeme hesaplarının sonuçlarını almak için “Program” çekmenüsünde yeralan
“Döşeme Hesapları” seçeneğini işaretleyiniz.
Ekrana gelen “Döşeme Hesabı” formunda yeralan “Hesap” butonuna basarak Şekil 99’daki gibi “Hesap Sonuçları
Raporu”’nu hazırlatabilirsiniz.Sonuçları yazıcıya aktarabilmek için formda yeralan “Yazdır” butonuna basmanız yeterli
olacaktır.
Altına tekil temel yerleştireceğiniz “S1” kolonunu farenizin sol tuşunu kullanarak seçip yine farenizin sağ tuşuna basınız.
Ekrana gelen kısayol menüsünden “Tekil Temel Yerleştir” seçeneğini işaretleyiniz.“Tekil Temel Yerleştir” seçeneğini
işaretlediğinizde “Tekil Somel Hesabı” menüsü ekrana gelecektir.Bu menü “Temel Bilgileri” ve “Kolon Bilgileri” olmak
üzere iki sayfadan oluşmaktadır.
“Kolon Bilgileri” başlığını tıkladığınızda altına tekil temel yerleştirmek istediğimiz “S1” kolonuna ait tüm yük
kombinasyonları inceleyebilirsiniz.“Kolon Bilgileri” sayfasından, “Temel Bilgileri” sayfasını tıklayarak çıkınız ve “Tekil
Sömel Hesap Formunda” yeralan veri alanlarına yukarıdaki değerleri giriniz. Ardından “Hesap” butonuna
basınız.Probina Orion bilgilerini girdiğiniz “T1” tekil temelin boyutlarını ve donatısını Şekil 102’deki gibi hesaplayacaktır.
“T1” tekil temelin Zımbalama Kuvveti:25.295 ton., Zımbalama Dayanımı (Vpr): 165.029 ton’dan küçük olduğu için
seçilen “Sömel Derinliği = 40 cm.” uygundur.Hesap sonrası bulunan değerler uygun olduğundan “Tamam” butonuna
basarak formu kapatınız. Hesabını tamamladığımız “T1” tekil temelinin hesap çıktısını yazıcıya göndermek için “Yazdır”
butonuna basınız.
Karşınıza gelen seçenek menüsünden “Sadece Kritik Yük Kombinasyonlarını Yaz”ı seçiniz.
Tekil Temel menüsünü “Tamam“ butonuna basarak kapatınız.Probina Orion belirlediğiniz boyutlardaki “T1” tekil
temelini kalıp planına aşağıda görüldüğü gibi yerleştirecektir.
“Detay Paftaları Menüsü”nde yer alan “Yeni Detay Paftası” butonuna basınız.Bu butona bastığınızda “Detay Paftası
Bilgileri” menüsü karşınıza gelecektir.Bu menüde oluşturmak istediğimiz paftanın boyutlarını ve ölçeklerini aşağıdaki
gibi ayarladıktan sonra “Tamam” butonuna basınız.
“Detay Paftaları Menüsü”nde hesabını tamamladığınız “T1” tekil temeli listede gösterilmektedir.Bu listeden “T1” tekil
temelini farenizle göstererek seçiniz. Sonra ekrandaki pafta içerisinde bir noktaya tıklayarak bu tekil temele ait detayın
Ardından yine aynı menüde yeralan “Metraj Tablosu”’nu seçiniz ve farenizle pafta
içerisinde istediğiniz yere tıklayarak detayın yerleştirilmesini sağlayınız.
Metraj Tablosu Butonu
“A” aksı üzerinde Sürekli Temel tanımlayabilmek için, “S1”, “S2”, “S3” ve “S4” kolonlarını birbirlerine temel kirişleriyle
bağlayınız. Alternatif olarak, baştan sona sürükleme yaparak da temel kirişlerini tanımlayabilirsiniz. Kirişler otomatik
olarak bölünecektir.
Bunun için ilk önce Araç Çubuklarında yada “Eleman” çekmenüsünde yeralan “Kiriş” butonuna
basarak “Kiriş Özellikleri” penceresini açınız. “Kiriş Özellikleri” formunda yeralan veri
Kiriş Butonu alanlarına aşağıdaki değerleri giriniz.
Bu menüde yeralan “Sürekli Temel Yerleştir” seçeneğini işaretleyiniz. “Sürekli Temel” Hesap menüsü aşağıdaki gibi
karşınıza gelecektir.Sürekli Temel hesap formundaki veri alanlarına aşağıdaki değerleri giriniz.
Şekil 115 ‘de görüldüğü gibi ilgili kolonlara diğer yönde bağlanan kirişlere Şekil 116’ da bulunan “Dyön Bağ(cm)”
“bölümüne giriniz.“Hesap” butonuna basınız ve “A” aksı üzerinde yaptığınız sürekli temeli hesaplatınız.Sürekli Temel’in
hesabı tamamlandıktan sonra elde edilen sonuçlar “Sürekli Temel Hesap Sonuçları” penceresinde aşağıdaki gibi
karşınıza gelecektir.
Yaptığınız sürekli temel hesap sonuçlarını yazıcıya aktarmak için “Yaz” butonunu kullanabilirsiniz.
Sonuçları inceledikten sonra formda yeralan “Diagramlar” sayfasını farenizle seçiniz ve sürekli temelin, “Kayma
Kuvveti” ve “Moment” diagramlarını aşağıdaki gibi çizdiriniz.
“Diagramlar” sayfasında yeralan “Yaz” butonuna basarak ekrandaki diagramları yazıcıya aktarabilirsiniz. Ardından
“Tamam” butonunu kullanarak “Sürekli Temel” hesap menüsüne geri dönünüz.Bu formuda “Tamam” butonuna
basarak kapatınız.
Ekranda beliren penceredeki soruya “Evet” (“Yes”) butonuna basarak cevap vermeniz halinde sürekli temel kiriş
sonuçları “Kiriş Donatı Hesapları ve Çizimleri” modülüne aktarılacaktır.
Bu başlığı seçtiğimizde ekrana “Temel Kirişleri Donatı Hesabı” formu ekrana gelecektir.
Şimdi “K.00” kattındaki “A” aksını farenizle seçerek “Donatı Hesabı” butonuna basınız.
“Aks ve Kiriş Bilgileri” sayfasında bulunan “Donatılar” seçeneğine basarak aksa ait donatı bilgilerine
ulaşabilirsiniz.“K01-K02-K03” sürekli kirişinin betonarme hesabı aşağıdaki görüldüğü gibi ekrana gelecektir.Bu hesapta
Düzenlemek istediğiniz donatının üzerine giderek solunda veya sağındaki butonlarla adet ve çap
değiştirebilirsiniz.Donatı düzeninde yaptığımız değişiklikleri “Tamam” butonuna basarak kayıt ediniz ve “Temel Kirişleri
Donatı Hesabı” formuna geri dönebilirsiniz.
Araç Çubuklarında yer alan “Kiriş” butonuna basıp “Kiriş Özellikleri” penceresini açınız.
Kiriş Butonu
“K01 (50/60)” kirişini yerleştirmek için, ilk aks kesişim noktası olan “A-1”’de farenizin sol butonuna basınız, basılı
tutarak sürükleyiniz ve diğer aks kesişim noktası “A-2”’de butonu bırakınız.
Ardından sırasıyla yukarıdaki işlemi tekrarlayarak temel katında bulunan kolon ve perdeleri aşağıdaki gibi kirişlerle teker
teker birbirine bağlayınız.
Burada döşeme tipinin herhangi bir önemi bulunmamaktadır. “D01” Plak Döşemesinin tanımlanacağı “K01”, “K04”,
“K13” ve “K16” kirişleriyle çevrilmiş alanın içinde herhangi bir noktayı tıklayınız. Plak Döşemeniz “D01” belirttiğiniz
bölgeye yerleştirilecektir.Diğer döşemeleri aşağıdaki gibi tanımlayınız.Probina Orion ‘da farklı zeminler için farklı yatak
katsayıları girebilirsiniz.D01 için “Yükler” kısmında zemin yatak katsayısını 7000 t/m3 olarak
değiştiriniz.
“X” yönünde döşeme açıklıklarından geçen döşeme hesap aksı “X1”’i çiziniz.“X1” Döşeme Hesap Aksı’nın yerini
farenizle iki nokta göstererek belirlemelisiniz.Bu noktaları, “X1” döşeme aksının kapsadığı “K26”, “K35”, “K38”, “K22”
kirişlerinin ve “D01”, “D02”, “D03” döşemelerinin üzerinden geçecek şekilde seçiniz. “K13” kirişinin sol tarafında birinci
noktada farenizin sol butonuna basınız ve basılı tutarak “K22” kirişinin sağ tarafında ikinci noktaya kadar sürükleyip
bırakınız.“X1” döşeme hesap aksı Şekil 129’daki gibi çizilecektir.
Şekil 132’de görüldüğü gibi yatak katsayısı 5000 t/m3 alınacaktır.Kirişli Radye Temelin sonlu elemanlar modelini
hazırlamak için “Sonlu Elemanlar Analiz Formu”’da yeralan “Model Hazırlama” butonuna basınız.
Model Hazırla
Butonu
“Dosya” çekmenüsü altındaki “Çıkış” butonunu kullanarak oluşturulan modelin analiz öncesinde kaydedilmesini
sağlayınız.Aşağıdaki görüldüğü gibi,analiz sırasında işlem basamaklarını açılan pencereden takip edebilirsiniz.Analizin
tamamlanmasının ardından bu pencere kendiliğinden kapanacaktır.
Sonlu elemanlar analizinin yapılmasının ardından “Sonlu Elemanlar Analiz Formu” üzerinde yeralan “Analiz Sonuçları
İrdeleme” butonunu tıklayarak “Radye Temel Analizi Son-işlemcisi”’ni yükleyiniz.
“Radye Temel Analizi Son-işlemcisi” modülü yardımı ile analiz sonuçlarını inceleyiniz.Ardından “Radye Temel Analizi
Son-işlemcisi” penceresinin sağ tarafında yeralan “Yükleme” bölümünde “G+Q*F” yüklemesini, “Etkiler” bölümünde
ise “Asd1”' i seçiniz.Radye Temel Sonişlemcisi modülünü açarak analiz sonuçlarını inceleyiniz.
”Analiz Sonuçları İrdeleme” modülünü “Dosya” çekmenüsünde yeralan “Çıkış” butonuna basarak kapatınız.Bu
durumda “Aktarım Seçenekleri” penceresinde yeralan “Tamam” butonuna basınız. Bu şekilde, Sonlu Elemanlar analizi
sonuçları kullanılarak donatı hesapları ve yerleşimleri yapılacaktır.Kiriş sonuçlarının “Kiriş Donatı Hesapları ve Çizimleri”
modülüne aktarılmasını sağlamak için “Temel Kirişleri Momentlerini Aktar” butonuna basınız.
Karşınıza gelen "Temel Kirişleri Momentlerini Aktar" penceresinde “Tamam” butonuna basınız.Bu seçimi yaptığınızda
çıkan uyarıya “Evet” butonuna basarak cevap veriniz.Kiriş Analiz Sonuçlarını aktardıktan sonra “Sonlu Elemanlar Analiz
Formu”nu “Çıkış” butonuna basarak kapatarak Grafik Editöre geri dönebilirsiniz.
Sonlu elemanlar kullanılarak yapılan Radye Temel hesaplarının sonuçlarını almak için “Program” çekmenüsünde
yeralan “Döşeme Hesapları” seçeneğini işaretleyiniz.
Bu başlığı seçtiğinizde ekrana “Temel Kirişleri Donatı Hesabı” formu ekrana gelecektir.“Dosya” çekmenüsü altında
yeralan “Kiriş Donatı Hesabı (Komple)”’yi seçiniz.Karşınıza gelen “Kiriş Donatı Hesabı” formunda “Hesap” butonuna
basınız.Radye Temel Kirişlerinizin Probina Orion tarafından otomatik olarak donatıları seçilecektir. Bu formdan çıkıp,
“Temel Kirişleri Donatı Hesabı” menüsüne geri dönmek için “Kapat” butonuna basınız.
Burada Radye Temel Kirişlerimizi kontrol ediniz. Bu aşamada donatıları isteğinize uygun olarak elle düzenleyebilirsiniz.
Bu formu da “Çıkış” butonuna basarak kapatınız.
Radye Temel Kirişlerinin paftalara yerleştirilmesi, “DXF” formatında kaydedilmesi ve hesapların yazıcıya göndermesi
işlemleri “Kiriş Donatı Hesabı” bölümünde ayrıntılı olarak anlatılmıştır.
butonuna tıklayarak konturlarınızı oluşturunuz.Sağ pencerede yer alan yükleme ve etkiler kısmından
Yüklemeler: Zarf Max,Etkiler: As(d)1-alt ' seçiniz.Ribbon menüde yer alan "Kontur İhraç" butonuna
tıklayınız.Daha sonra pencereden çıkınız.Aşağıda gördüğünüz pencere karşımıza gelecektir.
Tamam butonuna tıklayarak devam ediniz."Kapat" butonuna tıklayarak temel kalıp planınıza geri dönebilirsiniz.Daha
sonra Yapı ağacının kenarında bulununan "Ekran Vektörlerini Türet" butonuna tıklayınız.
Açılan pencerede min donatı girerek bu donatı alanından fazla olan yerleri gösterecektir.Örneğin Donatı çapı: Ø
14,Donatı aralığı: 25 cm olsun.Alan=6.16 cm2/m 'nin üzerinde donatı alanı gereken yerleri bize gösterecektir.Bu şekilde
ek donatı ihtiyacı gereken yerleri tespit ederek ek donatı yerleştirebilirsiniz.
Mimari çizimden eleman ithali yapabilmek için Referans Çizim butonuna basarak aşağıdaki pencereyi
çağırınız."DXF Yükle" butonuna basınız.Daha sonra DXF formatında kaydedilmiş çiziminizi bilgisayarınızda gösterip "Aç"
butonuna tıklayınız.
Ardından karşınıza DXF Dosyası İthal Seçenekleri penceresinden çizimin çizildiği birimi seçiniz. "Tamam" butonuna
tıklayınız.Çizim paftanızın sol alt köşesine taşınsın mı? şeklinde gelen soruya da "Evet" seçeneğini seçiniz.Daha sonra
çizimin paftanın sol alt köşesine taşındığını göreceksiniz.
Çiziminizi ithal ettikten sonra elemanları ithal et butonuna basınız.Daha sonra gelen pencerede Aks ve Kolon-Perdelerin
ticklerini “ ” koyduktan sonra Aks,Kolon ve Perdelerin hangi katmanlarda çizildiğini Probina Orion’a tanıtınız. Gelen
pencerede elemanların kontrolü amacıyla "Başla" diyelim.Herhangi bir sorun olmadığı takdirde "İptal" diyerek devam
edelim ve çıkalım.Daha sonra "Kapat" butonuna tıkladıktan sonra Refarans Çizimden çıkalım.Elemanların ithal
edildiğini göreceksiniz.
Öncelikle dosya içindeki tefrişleri ve taramaları temizleyiniz.Daha sonra Autocad'te gereksiz layerların silinmesi için
Command line kısmına Purge yazalım.Purge All sonrasında da Purge All Items butonuna tıklayınız.Böylece dosyanız
daha hızlı Probina Orion’a gelecektir.
Kolon ve Perdelerin katmanları(layer) aynı, aksların katmanları(layer) aynı olacak şekilde çizilmiş olmalıdır.