IZVOD IZ PRAVILNIKA O TEHNIČKIM NORMATIVIMA ZA ZIDANE ZIDOVE

(zbirka jugoslovenskih pravilnika i standarda za građevinske konstrukcije Bgd. 1995 god.)

VI. Proračun preseka prema dozvoljenim naponima

Tabela 13 – Dozvoljeni naponi u zidu pri centričnom pritisku, u N/mm2

Marka Vitkost zidova hef/d

Marka
zidnih
maltera 10 12 14 16 18 20
elemenata
1 0.40 0.35 - - - -
7.5
2 0.50 0.45 0.35 - - -
1 0.50 0.45 0.35 - - -
10 2 0.60 0.50 0.45 0.35 - -
5 0.70 0.60 0.50 0.40 - -
2 0.90 0.80 0.65 0.55 0.40 -
15 5 1.10 0.95 0.80 0.65 0.50 -
10 1.30 1.15 0.95 0.80 0.60 -
2 1.00 0.85 0.70 0.60 0.45 -
20 5 1.30 1.15 0.95 0.80 0.60 -
10 1.60 1.40 1.20 0.95 0.85 0.50

Lokalni naponi pritiska u zidu neposredno ispod koncentrisanih opterećenja od greda

ili podvlaka mogu biti i do 50% veći od odgovarajućih dozvoljenih napona datih u tabeli 13.
Maksimalni ivični naponi, pri ekscentričnom opterećenju zidova zgrade, ne smeju preći
dozvoljene napone date u tabeli 13.
Izuzetno se dozvoljeni ivični naponi u zidovima zgrade mogu povećati za 30% u
odnosu na dozvoljene napone date u tabeli 13, ako se pri proračunu uzima u obzir
uklještenost međuspratne konstrukcije u zid.
Pri proračunu ivičnih napona isključuju se naponi zatezanja.
Maksimalni dozvoljen ekscentricitet sile pritiska pri statičkom dejstvu sile kod
pravougaonog preseka iznosi jednu trećinu zida. Ekscentrično opterećenje zidova zgrada sa
vitkošću h/d>12 nije dozvoljeno.
Prosečni napon smicanja u pojedinim zidovima zgrade mogu iznositi najviše 8% od
stvarnog težišnog napona na pritisak.
Pri dokazivanju napona smicanja uzimaju se u obzir samo zidovi orijentisani u pravcu
delovanja horizontalnog opterećenja.
Na noseće zidove i zidove za ukrućenje moraju se, u visini sprata, postaviti
armiranobetonski serklaži ili metalne zatege koji su sposobni da prenesu dozvoljenu silu
zatezanja od najmanje 30 kN.
Visina armirano-betonskih horzontalnih serklaža ne sme biti manja od 15 cm. Širina
serklaža po pravilu jednaka je debljini zida.
Ako opterećenje kojem je izložena zgrada ne zahteva jaču armaturu, serklaži će se
armirati prema sledećem obrascu:
Fa = 2.0+0.4×n [cm2]
gde je: n – broj nadzemnih etaža

JEDNOSLOJNI NOSEĆI ZIDOVI

Najmanja debljina jednoslojnog spoljnog nosećeg zida iznosi:

1. 19cm za zgrade sa visinom sprata do 3m i rasponom međuspratne tavanice do 4.8m.

2. 24cm za zgrade sa visinom sprata do 3m i rasponom međuspratne tavanice do 6.0m.
ili za zgrade sa visinom sprata do 3.5m i rasponom međuspratne tavanice do 4.8m.

Stub ne sme imati horizontalni presek manji od 0.04m2.

 Najmanja debljina jednoslojnog unutrašnjeg nosećeg zida iznosi 19cm za zgrade sa
visinom sprata do 3m i rasponom međuspratne tavanice do 4.8m i sa najviše četiri zidane
etaže, uključujući podrum i podkrovlje.
Ukupna veličina pokretnog (korisnog) opterećenja ne sme biti veća od 8.00 kN/m2.
Uticaj pritiska zemlje na spoljne noseće podrumske zidove zgrade ne proračunava se
ako su ispunjeni sledeći uslovi:
1. ako je svetla visina podruma do 260cm, a debljina zida najmanje 24cm;
2. ako tavanica iznad podruma prenosi opterećenja u svojoj ravni kao pločasti nosač;
3. ako u području uticaja pritiska zemlje na podrumski zid pokretno opterećenje nije veće
od 5 kN/m2, a teren je ravan;
4. ako debljina podrumskog zida nije manja od debljine iz tabele 7.

Tabela 7 – Najmanja debljina podrumskih zidova

Debljina zida u cm Visina terena iznad podruma u m

38 2.00
29 1.40
24 1.00

Za izradu podrumskih zidova ne smeju se upotrebiti:

1. opeke i blokovi od pečene gline sa olakšanom masom;
2. blokovi od autoklaviranog ćelijastog betona.
Nije dozvoljeno zidanje podrumskih zidova krečnim malterom za sve vrste zidanih
elemenata.
Podrumski zidovi moraju se na odgovarajući način zaštiti od vlage.
Za jednoslojni mešoviti spoljni noseći zid ne sme se upotrebljavati krečni malter.
Ako se jednoslojni mešoviti spoljni zid na fasadi izvodi bez malterisanja, kao fugovan
zid, između fasadnog i unutrašnjeg reda zidnih elemenata mora se izraditi 2cm debela
podužna vertikalna smaknuta spojnica, potpuno popunjena malterom.
Slika:

ZIDOVI ZA UKRUĆENJE

Zidovi za ukrućenje zgrade mogu biti jednoslojni noseći, odnosno nenoseći zidovi.
Nosećim zidom smatra se zid koji je opterećen opterećenjem većim od sopstvene mase.
Debljina zidova za ukrućenje moraju biti jednake ili veće od debljina datih u tabeli 8. Razmaci
zidova za ukrućenje moraju biti jednaki ili manji od razmaka u tabeli 8.

Tabela 8 – Debljine i razmaci zidova za ukrućenje

Debljina nosećeg zida Spratna visina u m Zid za ukrućenje

koji treba ukrutiti u cm Debljina u cm Razmak u m
≥19<30 ≤3.5 ≥19 ≤6.0
≥30 ≤4.0 ≥19 ≤8.0

Dužina zidova za ukrućenje moraju iznosit najmanje 1/5 visine.

 Ako se u zidu za ukrućenje nalaze otvori, dužina dela zida za ukrućenje mora iznositi
najmanje 1/5 visine otvora, do zida koji se ukrućuje, odnosno između dva otvora.
Ako su zidovi za ukrućenje vezani samo sa jedne strane za zid koji ukrućuju, kruta
veza ta dva zida postoji:
1. ako su oba zida izrađena od materijala sa približno istim ponašanjem pri
deformacijama, a povezana su i izgrađena istovremeno, ili
2. ako je kruta veza oba zida ostvarena posebnim konstrukcionim merama ka što su
petlje, ankeri i dr.

DVOSLOJNI NOSEĆI ZIDOVI

Kod dvoslojnog zida sa šupljinom, debljina fasanog sloja mora biti najmanje 5cm, a
razmak slojeva ne sme biti veći od 10cm.
Samo unutrašnji sloj je noseći ivaže svi konstruktivni uslovi u svemu kao za
jednoslojan noseći spoljni zid. Međuspratne tavanice se oslanjaju samo na unutrašnji sloj.
Fasadni i unutrašnji noseći sloj dvoslojnog spoljnog zida sa šupljinom moraju se
povezati ankerima od nerđajućeg čelika ili nekog drugog odgovarajućeg nerđajućeg
materijala. Najmanja debljina čeličnih ankera mora biti 3mm (oblik je dat na slici). Broj ankera
ne sme biti manji od 2.5/m2 zida. Najveći dozvoljeni razmaci po vertikali su 0.5m, a po
horizontali 1.0m.

Kod delova zida koji se na zgradi nalaze na visinama većim od 12m iznad terena, ili
ako je razmak između fasadnog i unutrašnjeg nosećeg sloja veći od 7cm, debljina čeličnog
ankera mora biti najmanje 4mm.
Duž svih ivica na fasadi (kao što su otvori, uglovi, dilatacione spojnice, gornji kraj
fasadnog sloja i sl.) moraju se na udaljenosti od najviše 30cm od ivice, postaviti dodatni
ankeri čiji međusobni razmak ne sme biti veći od 40cm.
Pri statičkom proračunu dvoslojnog zida bez šupljine kao debljina zida uzima se samo
debljina unutrašnjeg nosećeg sloja.
Pri proračunu vitkosti dvoslojnog zida bez šupljine i određivanju razmaka zidova za
ukrućenje, kao debljina zida se uzima debljina unutrašnjeg sloja uvećana za polovinu debljine
fasadnog sloja zaokruženo na ceo centimetar.
Slojevi dvoslojnog zida bez šupljina povezuju se ankerima u svemu na način kao i
dvoslojni zidovi sa šupljinama, bez povećanja debljine ankera u vezi sa visinom objekta.