HARFİ ÖLÇÜLENDİREN VE YAZI YAZMAYI SAĞLAYAN TEMEL YAPILAR

Ascenders (Üst Uzantılar)

Küçük harflerde “x”in gövde boyundan yukarı çıkan parçalar.

Tipografi
Ascender Height (Üst Uzantılar Çizgisi)
Küçük harflerde “x”in gövde boyundan yukarı çıkan parçalarının dayandığı çizgi.

Cap Height (Büyük Harf Yüksekliği)

Meanline (Orta çizgi) Büyük harflerin yüksekliği.
Küçük harflerin üst sınırlarını,
üst uzantılarından ayıran (hayali) çizgi.
x - Height (x Yüksekliği -küçük harf)
Baseline (Taban Çizgisi) Küçük harf “x”in yüksekliği.
Büyük ve küçük harflerin üzerine oturmuş olduğu (hayali) çizgi.
Point Size (Punto Ölçüsü)
Harfin punto değerinden ölçüsü.
Descender Height (Alt Uzantılar Çizgisi) Üst ve alt uzantıların belirlemiş olduğu ölçü.
Küçük harflerde “x”in gövde boyundan aşağı düşen parçalarının dayandığı çizgi.

Descenders (Alt Uzantılar)

Küçük harflerde “x”in gövde boyundan aşağı düşen parçalar.
 HARFİ ÖLÇÜLENDİREN VE
YAZI YAZMAYI SAĞLAYAN TEMEL YAPILAR
Ascenders (Üst Uzantılar)
Küçük harflerde “x”in gövde boyundan yukarı çıkan parçalar.
Ascender Height
(Üst Uzantılar Çizgisi)

Tipografi
Küçük harflerde “x”in gövde boyundan
yukarı çıkan parçalarının dayandığı çizgi.
Cap Height
Meanline (Orta çizgi)
Küçük harflerin üst sınırlarını, (Büyük Harf Yüksekliği)
üst uzantılarından ayıran (hayali) çizgi.
x - Height (x Yüksekliği)
Baseline (Taban Çizgisi) Küçük harf “x”in yüksekliği.
Büyük ve küçük harflerin
üzerine oturmuş olduğu (hayali) çizgi. Point Size (Punto Ölçüsü)
Harfin punto değerinden ölçüsü.
Descender Height
Üst ve alt uzantılarında dahil olduğu ölçü.
(Alt Uzantılar Çizgisi)
Küçük harflerde “x”in gövde boyundan
aşağı düşen parçalarının dayandığı çizgi. Descenders (Alt Uzantılar)
Küçük harflerde “x”in gövde boyundan aşağı düşen parçalar.
 HARFİN GEOMETRİSİ
Karakter tasarımlarının temel yapılarını, bir yazı
karakteri takımını oluşturan tüm harfler arasındaki
biçim ve ölçü ilişkilerini sağlayan bir oranlama sistemi
oluşturur. Bu oranlama sistemleri harfin geometrisini
belirler. Harfin Geometrisi kavramı bir yazı karakteri
takımının sistematik biçimlenişini gösterir.
RAXSON
RAXSON
ESKİ BİÇEM (OLD STYLE)
Eski Biçem geometrik alt yapısına sahip yazı karakterleri,
temel geometrik formlar olan, üçgen, kare ve daire
üzerine temellendirilmiştir. Eski Biçem sisteminin
kaynağı M.S. 2.yy’da yapılmış olan Trajan Sütunu’dur.
Mermere kazınmış Trajan büyük harfleri Latin harflerinin
de temel çıkış noktasıdır. Trajan, Jenson, Garamond,
Palatino, Futura ve Avand Garde bugün kullandığımız ve
eski biçemle oluşturulmuş fontlardır.
Yazı karakteri tasarımları incelendiğinde iki temel
geometrik altyapıdan söz etmek mümkündür:
1-Eski Biçem (Old Style)
2-Eşit-en Sistemi (Even-width)
Bunların dışında kalan yapılara Serbest Sistem denilir.
EŞİT-EN SİSTEMİ (EVEN-WIDTH)
Eşit-en geometrik alt yapısına sahip yazı karakterleri,
dikdörtgen, elips ve yamuklar üzerine temellendirilmiştir.
Bu sistemin temel amacı her bir harfin görünürde eşit
ağırlığa ve genişliğe sahip olmasıdır. Bu hiçbir zaman
ölçümsel olarak eşitlik anlamına gelmez. Bu sistemin en
belirleyici özelliği değişken olmasıdır. Çünkü elips,
dikdörtgen ve yamuk temel geometrik formlar gibi
değişmez değildirler. Bodoni,Bookman, Clarendon,
Helvetica ve Univers bugün kullandığımız ve eşit-en
sistemi ile oluşturulmuş fontlardır.
 HARFİ OLUŞTURAN YAPISAL ÖZELLİKLER
Barb (Serif)
Stem (Gövde)
Keskin bir şekilde sonlanan serif.
Harflerin dikey yada ,
diyagonal olan gövde çizgisi.
Tail (Kuyruk)
“Q”, “K” ve “R” gibi harflerin
aşağı uzanan çizgileri. Beak (Serif)
“g”, “j”, “p”, “q” ve “y” harflerinin Harfi oluşturan kolun(arm) yada
alt uzantılarına verilen ad. kolların(arms) sonunda bulunan
Leg (Bacak) burun-gaga.
“K”, “L”, “R” gibi harfleri oluşturan Ear (Kulak)
diyagonal çizgilerden altta olanı. “g”, “r” gibi harfleri oluşturan
ana çizgiden(stem) fırlayan kısım.
Spur (Destek)
Arm (Kol) / Bar (Direk)
Yuvarlak harflerin
“T” ve “F” harflerinde görüleceği gibi gövde çizgisinin uç noktası.
bir yada iki ucu açık yatay çizgi.
Bunlara ek olarak “K” ve “Y” harflerinin
üst kısımlarını oluşturan çizgi.

Ascenders Serif (Tırnak)

(Üst Uzantılar) Küçük harflerde Harfi oluşturan ana yatay yada
Spine (Omurga) “x”in gövde boyundan dikey çizginin sonundaki küçük çizgi.
“S” harfinin gövdesini yukarı çıkan parçalara
bir eğri ile oluşturan “ascenders” denir.
ana çizgiye verilen ad.
Descenders Bracket
(Alt Uzantılar) Küçük harflerde (Dirsek-Köşebent)
Shoulder (Omuz)
“x”in gövde boyundan Harfi oluşturan ana çizgiyi(stem)
Harflerin bacaklarının aşağı düşen parçalara serifle birleştiren dirsek-köşebent.
oluşmasını sağlayan eğri çizgi. “descenders” denir.
 HARFİ OLUŞTURAN YAPISAL ÖZELLİKLER
Stress (Vurgu)
Özellikle “o”, “e” gibi yuvarlak harflerde
belirgin olan karakterin vurgusu/açısı/eğimi.
Ligature
Birleşik harfler.
Link (Bağ)
Gövdesi double-storey “g” gibi
iki bölümden oluşan harflerin
parçalarını birbirine birleştirir.
Loop (İlik)
Bowl(Kase)’nin “g” harfinin
alt kısmı için aldığı ad.
Sadece iki katlı(double-storey)
“g” harfi için kullanılır.
Finial (Son)
Cross Stroke
(Kesişen Çizgi) “a” ve “f” gibi harfleri oluşturan
ana çizginin noktalandığı dekoratif son.
“H”, “t” gibi harfleri oluşturan
ana çizgiyi (stem) kesen çizgi.
Terminal (Uç)
Counter
(İç Boşluk) Harfi oluşturan çizgilerin
sonlandığı uç kısımlar.
Harfi oluşturan kase-çukur(bowl)
formundaki yarı açık yada kapalı çizgiyle Swash (Çalkantı)
çevrelenmiş boş alan. Bir harfin başlangıç yada
bitiş çizgisinin uzatılarak eğrilmesi.
Bowl
(Kase)
Apex (Zirve)
“c”, “p” gibi harfleri oluşturan
Harfin gövdesini oluşturan
kase-çukur formundaki
çizgilerin birleştiği üst nokta.
yarı açık yada kapalı çizgi.
Eye (Göz)
Counter’ın “e” harfinin
üst bölümü için aldığı ad. Crotch “X”, “R”, “M” gibi harfleri oluşturan
Sadece “e” harfi için kullanılır. açılı çizgilerin birleştiği nokta.