You are on page 1of 49
Qnuong Ba TUC NGU CAU 86 TUC NGU Néu cin ed may mée theo ba log hinh sng tao nghe hua ‘w sy tr inh, ki th tue ng (vc dd) Kho the gt ve 6 io cho thoi ding. MOU s6 nh Khoa he Nea agp ns vio hm ee th low hi phi wtb hose It lai dm sim nh cia oa hin wae" 6 Vigt Nam trong gido tinh cis trang Bai hoe Se pham tue mgt duge xép vio 6 "Vin vin din gian® ben canh ede the lai tr tinh (ea dao dan ea). Tuy nhign cing mot tong 36 ‘ete gid y Kh nay dung chuyen lg rgng cia minh th phn Ai vige “ua them bite loai io v8o ket el kinh din cis ba loai tus ri sin vi kich "Tse gié cho ring tue ng (vi clu 6) "Vin 6 thé nim yén trong loa ty sy, bi vi ching mang die tum co bin cia log ty sy lay dign hinh hos ng a4 Ken thyc 6 khéch quan’. Con tong gio tinh céa wins Dy hoe ‘Teng hop (Vie Ig kin th hai, 1972.) thi tue ne dage cot nha "VE, Guiép MP toe van pe dt gia (tng I LEningrl Nb Khoa: 1987 (iene Nea) Tih van oe VE Nap, Vs gin). Neb io de In aH No O70 BR Bah TH Nein i in ch a va Boe dn go viet Nanri Date rpm HN at 186, 1 mot inh thi “Wan tg ni ia hin dn” Trong moe 28 chuyen Iuin khdc tue ned dage xép rgne thinh ei ih v8 duge eo ing nhng ten Khe nhaw nh” Van oe dic el ‘inh nghiém "Say din gia” “Trong nhimg gido tinh gn diy bita sogn cho cée Trung Dai ge Tine hop vt Su pham & Nga, ede nh van hoe din sian Rhone Ie thuge lim vio ran gid fe loa Binh tt Yinh:2ma sip xp theo tga sinh ich stv gi bing tn tng the {ogi Theo ching Wi higu th eh phn chia thin ty su tr nh, fch Bk do ci nha me hoe thai 8 ne vio nbn thin ts ea Win hoe thinh van. Con trong van fige dn gian rani sfc loai hinh, thon chi It gta cfc thé losi Khong. nh ‘mach nh trong vin hoe tinh van, Vi vay & dy ching 6 vin <4 tye nga va cau d6 & vj Uf ge lap, Khong Ie thuge v0 mot "eg ba low hinh sing td vn hoe o@ di, | NGUGN TULIEU VA NHICNG CONG TRINH NGHIEN cou Tie Biéu vé TyC Naw “Tuc nat din glam hm Rah 6 ce ming phan di i sm, [Nhumg van bin thi n6 mi in dong vio tong hg bi thy Nom rue age Tay, Ning. Neb Vit Be, 1972 co apa ds on Mang Thanh Hod (Minh Wig sw tin). Ty oi Tah Hos cu bn. 1970. Me ype gi Th Neb Van bo din ie, 1A NG 1978 oe aeeg vier Nam. Ch Xeaa Dien, Long Van Dang ozone Ti bin son, Neb Khoa ge #4 oH NO 1975. "Big ung: Quanh phan at gp cus Tye mgd Viet Nash Tap chr vin oe. 833.198. 189 4a in gd “phi W ahong nei c tein ide bi chev fe no tg tte atu eget ae a hoe, x oi hoe. dante hee, Khao hoe, nab ng bes le st bofe dé wud ra dye nhing vin @@ nav tren" Chases {Gi boan toan tin thanh edch daub gid tren, Digu do ook {heh f do.cing ti st dong I thy If Tate va oo Ea trong cng trnh cia Phé gio st Chu Kuda Biéy vs aoe neha ity san i to ih ny. ‘rong phn nu tap gm 163 trang, cic soan gid da c6 hig suy nebi can uhée dé bp théng hod ca mot ring tor ‘gi sing aid co cia dan te than dal moe ve tele tu me. Tuy nhién én ap x8p nty chia nia te ¢lombitnglugn idm iow hg ma ae the gi da tinh bay 3 teen, Ket dust goed ta liga, nd khGag phone Ph da agus ‘lng 4p tue nat, ca dao, dan on Vig Nom ei Vi Sone Phan’ Gin diy mpi o6 nha nghién ctu Khbag cuyen Ce vain hoe dan. gan nhumg dui gsc d) nay hay eee 4 thas cing 48 danh mt of trang cho vige nghign ef fe sed nig fifo sling Trinh trong dai thon wn hoc™ Le Dish Bok Ko net Nes “Vie Nayda Di Din wong mot a , i Hanh va mg a cin bp Vign Neon net tr, RE chuyen thank ait, tue nga eae Mot af aich, bso ma ching ti d8 di tuy chua dy hang nna ge moe ak I tg as at SE pita Bao aut gu erin it hm va aha te ag 9 sat Nam,trongd trong tin ld thigu nhitmg sak be ‘Yim é ede that vign hign nay. 4 te ng whch ob Va Dane: uh pn wp cota te ne Vi ‘hoe, 863.1976, ma Va Nar Phan: Tu ng don dn eno Vit Nam Neb ‘how hoe xB hel. In lin the. Ha NQi 1971. * “ tng Teh to tn he N , {TU eh Tce et. 2 Haag Vin Sa Resin Nha fst ao oo ge [Nab Khoa bge xa hoi. 1985 seco IL. BAN CHAT THE Loar CUA TUC NOT 1. Tue ngi 8 mot hign twong ngon ng dac bigt Dé nhing cau néi him xéc, ngin gon do nhin din lag dong sing tao vi luv trayén qua nbiéy thé he. Neves Thai-eoi tue neu a quim chien, neu Ede goi Ia due. wprinBana gol ld nar pti, ngudi Gia rai gol Ik ptr pdt gud Cham goi 18 mnor paid. Ten TWengi xét vé mat ngOn mgd mot cfu trie oan bls cau "Gin mae hi den gn don 0 sing” ma cts bboknghinh vé ng phép va Diu det mot.noi dung cu thé Nhung dat trong chub 19i-n6i thi n6 6 thé thay di theo RBHpaab tu) theo §-d6 sir dusg ei ngudi. ni. Ching han gui ir dung cau tc-ngu d6 theo hung khang dinh-th bdo slash vé\"Gan dea.th) sing”. Nhung voi dung § phe phn mot hitn twong xi hgi mio d6, ngudi ta 6 thé nha ‘man vé "Gin mye thi den” ‘Nhu vay tye ngil8 mot cau e6 tinh cht nh, khong bj thay-6i nhs dom vit, N6 o6 dinh vé thin phn etre vi ogi-nghia. Tye nga khong thuge dan vi co bin tie TA bio cia ngon nev nhy dom vj hay cym ¢2, Nhung mét hig. tue net lu hank wong chudi 101 ndi, nd due bisa of trong ahing ned" eink khdc nau. Véi tinh chit nay tyc-ngU.vda gilp vio vige dién dat mgt noi dung mio dty rét bong bly d6ng thoi lai e6 gid tri rubng ghia trong phuong thie din dat. NGi aku nh tho nude Phip A. Da. Mugtat (1810 - 1875),tue mgt 1d “nhting cai yen cho moi com neva" 2. Tue nga 1a mot hien twong § thic x3 hoi Nhu tren di n6i, ye nga 1 mot don viet tre 6 dinh chit khong bign dong nhu don vith hag cym ti. DEn day 5B 6 ngudi dat vin dé: Vay gids we ng vA think ne khéc thaw thé no? Khong ning nam déu 1970 tren Tap ch [Neda ng hoe o6 dit vin dé nay ea d8 tranh lush, 191 6s 31962 trong bai "Ranh gdh gis tye m4 vB shan ne” Ong Neuyén Van Menh O ahin nt ring “its thanh meds tye ngdarcd thé im ra ohne de dim the thet rng cl hal phone dita noi dng vs Binh the. Te than xct“Ve noi dane thank ne gi thiea mot Binh dh trot tongs ond trae th, mot tinh ech, mt thal ov cba tena vor di den mot nn din cu th ma kt Tate chic chin, mat kinh nghif st suey mot 10) ERGY Fan, mot bai hgev€ fr tang vi do de THe gd Ree Todh: "C6 thé noi noi mg cba thanh ne mang th cht hen toyng con n6i dune sta tye ngt-néi chong. mang tinh chit quy Tots Tsu Khde nh cu bin vé ng One in den sy Khe ahao coin v€ inh this ng phsp, v8 mane Ie host dg trong chub 19 nS.V6 inh the mg pha tmti tinh ned [a mot cum td chia phi Ta mQt ets Koln Shinh "Tye ned thi Khée hin, MBi tye mgd 1h mgt C80" twl3) i 1X bo cn Ong Neuyén Vin Mfah 18 mQe thf nghiten Ai stu yao ghin teh Ghic nhao gids thinh nga toe fed dya tem ii situ cht noi dang oh inh the maine ay cS nau an oi. Nhung bat bso tren cing eg 6 fang neu ip dng hal tu ch 86 mgt ech c6 phan tek Vk tren cos eit thang hig cumg ey the th eh ink 38 Thm iy sinh ahng you cu doi wove xe din ba than hing teu eh Sy mah cAchkhos hoe tage ki ding n6 TF gis fe hin tug Rhos hoe Tien tap chi Nsdn ne hoe 36 1 ~ 1973 trong bai bo ‘ip kien ves pt bit thanh 4 wo ae mg bg Ch Din Eddi agua ohtng yeu oko hy vay #98 6 8 im ich phon biet think nevi te mgd. Theo Ong Ci Dinh Toshi ciey vi thge te" 8 Nhng bignicg cie Nauyén Vin Méah him git thich sw khfe nha Né bat, mat ng dune vi kink thde she te ng@vathinh mg ches that ake ding ste thye ra xe vé nb dung toe mp0 cing hu thio nd a&u fi dde nit kink nghin, 14 KE tink 192 Inf tug eta qui ching du fi sy Kasi quit hos itm the 8 tra ban chat quy lust ma ed (i. 39). Theo Ong Cd Binh ‘Ta, og chu xée ding trong § kich cla Ong Nguyén Van Ménh 1h do da "mud dy vio noi dung Logic A chi ra v8 ia thich wg khde- haw gids thinh mgd vie nga” (te 0}. Do-d6 theo Ong Cd Dink Ti thi cn phi ¢6 mot eu ch Khe d& xtc dink ranh ii gia hat logi my. Tée gid Viet "thinh mg Th mot hita tugng ngon nO; Tue agO xét Ve mot mat nao d6 cong Ih mot hign twang ngon ng Oia} yet ede hign tong ngoa nt c&n phai dua vio nbiing cin aPngon ng hye. Mot tone nhing thinh tau cha ngOn ge foe higa dai 1h chi ra sy kha nhaw va mi quan Wg at edu va chi ning. Theo ch8 ching ti suy nhl th 5g kEhée hav co bin gida thin ngi va tye ng@ Ta a Khe fthau v8 chde nang. Think ng 13 don vi €6 sin mang chile ang dioh dan, ni khSe di, ding o& got tén sf vA, ti Chat, nh dong. VE mal ny om nGi. thinh mgd nheog {dun vj tuone Jung oh. Tye ngi ding vé ngon ng hoe Go ehve nang khie hin so vi think ng. Tye ng cing fihu ede sing tao khéc cia dan gian nhu ca dao, Woyén <6 {ich, déu lhvcée thong bfo. No thong béo mot nbn dinb, nor KEL lun v6 ant phong dién mio dG cia the git hich quan, Do dé mit tue ngi'doe Tén li mQt cd hodn hink, ign dat tron ven mot § twine” (ir. 41), Ten 69 si Vardung tu eh chi ya [8 chie ming ci thin ng va le ned v6i tw eéch [A nhdng hiem wong neon nat, te gid (iy neu va hal tieu ch khac nhaw cling c6 tinh chat Tt ng teu chi vé mat ngon ogi Tam co s0 cho sy phan biet thal nga v8 tye ned. d6 Th su khéc haw vé cfu tg0 nO phdpvh vé vit trong 18} n6i ca thin ng vA We NT. ‘Caen Ig pili cin Ong Cd Dinh Ti li'mot dag a6p moi tooo qué tinh ain thie nghy cing sau sic vé bin chit tCoethdah ngu va tue ng. Nhung diu sao tae gid vin ding Siase dg chs gin ngdn np hye d® pili quy8t vind nen ScSh ahddquyet wi cha that 1a 116.48. Cin pha gi 193 uel thea mQU hudng mdi hon, Theo ph gi6y su Chu Xan Dign thc phat él thinh nga tue nga Khong hii chi obi hat bign tre nein ned Whe nhog oka Eu nhy mot ign tugng medn ned vd mg heen taney the x8 NO. Cho nen i cht ace cin phat dave Wed ra sy phan itt gta thinh na wh tue nga itu eh ve than thie un Vai tie ch a, te ned days tata fu0t hin ing fhe x4 hoi ct thanh ng ih ch eu hin tung ngoa neu (Tis Khe nba nay ad den oy hie nau vé che ning vi edu to nel phi Ching ta 6 thd dan ra vk dn chine minh hoa cho Jug dif nly thong bi "chdng tha ba oa" Bde Hs “tye neta 6 chu A Baylin t,t ay meh. Ca ‘beh néi chit d6 da lay ra, da Iam hai dén quén ching..." Nhu vty Bic H8 aut phittrmgt thc 6, mot coe Ben Aa HO Ide bay gid Th cam bo vd ohn dan ta am bide eRe ghia qué kém. Nhung d€ sin chia'can hen san by hing ta dng if phat hoe tap a8 nang cao Kh ng Uiee au Eh nang of dng ngon tli thay bing ite shay ne hi", Clu the np nin mi Bic Hd ai yap tale ching minh cho nhgn xét cia minh. G day tue nga duge Goi nhl nhan xe, phén do, et lain ms fh chm tae dace xéenhan i re “rong. tée phd Bo bign cin Chu Van mot adn vt Khuyén nbd mot hin vat khéc "Ong ba di! Gian di lim EH Mor cd nhin chin cay lank {os candi ny nhan vt si dong mat phaong chim Xi th cia ngubi tun digo the in tong te 4k he cho I hap Ij. Boi vi nev ni, hu te ng ro ne 18 ohing tu ting nim trong ht thing quun aigm cde Re hay fh ahi cting phi hop vi Be thay quan nig chs ho oe cae sng [M6 Ch Sink: Ve come tue vn a van ge Neb Se iS Noi Tian is 4 tye nat tpt dn of eh Bo 6 inh abt Ee mB pany hea gn 8h i om ne et 1 pag tm isin di, to ngd 18 tinh thi he Sh pind ay tlhe quan ih rahi, xB Ne iy ng tn sn ty at ge diém nila cia tuc ngit la tinh chat thing bio bing bint ‘tugng nghé thudt, hay néi céch khée ehiing ta nhén thite tac ee neteaghate Saeco gal cathe See en ae moe fe ea isin nee = Se ed ml chu 0 den gin ht go un una h o08 : eee sem astra dimebag te Ee cn on he Seneca ia (eo Bo. pi ah at anda : aaa eee et auge dn dat bing shag hu nek 6. a apie SSE Sie eld a ga eno a cama : vite Tea anne tc ee cg deena sang: Ca cong ma dtc nghy én kim. Ct et ae sc aya cau ea cee anal, sng nase Tt tet sinha fs nena save are aso i (Cau thi hai edng ts thye Hid ma et ra quy luat nbune 1nd cin c6 tinh chit khuyén ran, O clay chat wit ly €6 pha fnhat dn vi chit tr inh gia tang. D6 ca dao. ‘Cau thi bi hodn ton Th mgt eka ca dao tr tinh trong 46 06 sit dung chit fitu cia tye nga. O day ctu tue nga khong edn duge gi nguyén ven ma di bj bién dang di (khong phai "e6 cong mil sit, c6 mgay nén kim” mi 1d chi thew néa gm, sit mai nén kim") "Thong thuting tue ngz ngén hon, cO dong hon ea deo. MBi cts ca dao di don gid nht cing IA mot cp Iye bt: ‘Dt Quing Nam hua mua a thm Rugo Héng-dito chua nkior d& say ‘Cdn tye ng c6 Khi chi gém 4 hode 6 tr Thay bai, n6i dua, Migng ba d6ng, 16ng chim khigu ‘Gang e6 caw tye nev duge didn dat dudi edu tréc mot kd lye bat nhs ea dao: CChudn chudn bay thép thi mur. Bay cao thi ning, bay vira thi ram ‘Thm ché 6 cA {We nel di hon ca dao: "Duala, cd Ling, nude mim Bang, Tuong Bén, nude mim Van Van, cro Dim sét" (17 18) 5 Ty ahign 6 th, 36 ch khong phai 18 y6u 16: quyet inh d& phan ranh gidi gida tye nga va ca dao. Tieu cht chi yéu Ia dic tung, chic nang e¥a ching. Tuc ngd thign ‘Ej tr, ca dao thign vé tinh cém Nhu vay o6 thé t6m tal ring, tye nga 1B aking clu n6i nein gon, c6 oghia him sic do nkan din lao dong sing igo va lu truyén qua nhigw thé he. Né phin én va dic ket ‘oi matte thc, di sng ca, akan dan thong qua ning hin twang mghe thuat do: do!” Spenta Bde Dan cia 0 ihm sntng itn ah i ts af tah eo i ga dan bere THe gi ahh 1 nao mgong sé ge 49 nee ne IL, DAC DIEM VA COE NGUON CUA THC NGU ghee) vi nghia bong (40H HEN: + vig) hg ee gh os Te oe 92 eo no eda uw He he, chay! oa i fang ong bai Adng dao my Hah Ong cong €3 fing bi. Tv vb Tie, Nab Than HO m 197 6 Ia nghia eée, neha ban déu cia We ned. TRE nhung cho én nay chu “Leah Ong khong bing céng bi” thing age ding tong ahiéu trutmg hop khéc hau, dic bist 1a ri vé vai tr, quyén luc chia ngudi phy nd trong vige gia ‘guyét cong vige gia dinh, 8 thé din ru day mt ty tye ngO Kc: BE af aby ‘cheng. Theo Huynh Tinh Cia thi cau nay di tidn xu igh & ving Déag Nai(Nam Bo). Céch day khong. 300 nim veg dit niy cOn hoang vi. Ning gut dn Khai Phd, sinh co lap nghiep ¢ day thadng tsp hep s6ng think {ing bE wen song nude. MB: ngudi ed thé doe lap cheo chéng bé ming cua minh. Nhung thong thudng ho’ ndong tya vo nhau ma s6ng. Hign nay cu ge nai tren thodt go moi trudg mA n6 xUSthign, Cas my dOng d€ ni ‘6 trdch shigm ela tng nau AB vi ang vies cba minh, 2. Coi nguén cia tye ngit 2) Dai 60 phin tue ng déu xust hit irén co st d8i ‘ting lao dong, sin xusi, chin dfv cia nhin din ting ving ting din ide. Vi vay Khong. phi [A khong 6 1 do ma chuyén gia cia ofc nginh nghé khéc hat déu tim thdy trong tue nginhiing ti théc dan gian lign quan dén cong vige céa minh, Ching han kj su Duong Hong Hign khai thée "ky thual tng Ida qua ca dao, tye ned” (béo Nhdn din nghy 7 - 10 ~ 1967). Bic s3 Tu Gidy “Tim hiéu céch fn cita dan te qua ea dao tue nga (Bao Van nghé 36 355 4 356 nim 1970), tham chi e6 ci quyén sich nghien cd ‘Kin nghitm lim chitm qua ca dao tye nga” (Nxb Khoa, hoc, HiNOi, 1961). Cung dé hiéu khi cong phin éah mot hign twong ndo 6 cia ddi sng thi & mhigu din tOe Khac mnhau cling 6 eich diém dat twong ty. Ching han d& phin ‘unk Tinh Cas Toe np 969 ln gd. Si Gin 198 ah hign twang khi trong oh khong ca tong i 1H ce on vt tha hd ph phich. O ngudi Vig 6 ch | Ving chink gt vos meu tm Newt Th so sa ca chugt aa Ky 80 Neu Campuchia im Ving mito ehugt len ng6i Nest Phi | ii ‘When the cats way, the mice Will play: ‘Nhing truyén ma két cuc da think phurong ngon If ned | ™ ‘c) Qui trinh din gian hod ning 10i hay ¥ dep cia ede | | 2 nf cue 88 80 shang quan nigm vé cape s6n8,¥€ cht IS cob {Be duge dan flan hos tah tue n4 "pp ty the vam VietNam (Vane dan 1 mg aa ets tp an hge Carpachis. Nxb Vat hoe. HA NOH 186 216 99 + Ney vi ngin ching By gang 4 Gink no canh chang deo stu Neubi busin eink cf vui dau bao gi) 4 G5 8h ma ey chit Chi 1a Lin vi chi ai movin. hing céu n6i eis chi tich M8 Chi Minh, d dd ket tage chin 1f cia thi dai nén cing di duge din gian holt thanh tue ngi'; "Khéng e6 e) quf hon Ade lap ty do", "Vi Igi eh anadi amy wrOng cay, vi loi feh crim nam te6ng new" “Uy thus nut me hia Tromg s6 ahiing ctr n6i cia danh akan dvye din gian hos thinh tue ngi ching ta edng phai ké dén mot s6 ctu Gi cla danh nhin nue npudi bing con dune my hay on ding Khéc di dv hap vdo Viet Nam: ned ist mei" do dich tir ctu: "On 6 ni tri in” cia Khéng Ti trong thign Vi Chinh, sich luda ned, Hote cas "Anh hay ty bit Lay minh* 1h th J cba X6-co-rat. C6 newdi dit vén dé chu "TRO: gid Ta ving bac" e6 nguéa tt Phip" » Digw nay cén xéc minh them vi & Nga cOng 66 cus Veémittlanghi, Anh o6 ctu: Time is money VI- NOI DUNG PHAN ANH CUA TUC NGC “Tye ngi I Kho kinh nghifm cia nan din lo dng 4 de ket qua thie tién di sing, lao dong sin xudt hing aghin nim | may. 1. D6 1a nhdag kink nghi¢m trong Ino dng n0ng rnghigp, chan nui, chi Lusi day nha dan quan s4t rat KY ee itn tung thign sign o6 tien quan dé san cust wong nghigp Pam The NEW VietNam va hos a gdm we tn bien 4 Ching 0 9m pen os ee Vi8L 200 Gi6 be hi hi, s€u Kew th rét Mia hé dang nang, 9g tring th) mua vig) Hosng cui tri ning Nai pide, tri mu. ‘Théng ba cdn dip chan Ma khong di efY ru0ng (Tay, Nong) - Bie didm cia cfc lai ia: [La chien la Ida bat ght 7 Gay trade, 8 trade ching th Agi at Chiem ep ogi, mia doi nhau (vied) = Kinh nghiges Tam ma: ‘Mua bot ra, chiém tra va0 wvigo, - Kinh nghigm cdy bis 'Nhai kj no Tan, chy stu t6t 16a ht cay 4, abt vai phan wien) Gieo rly mong mua ti Cy subg mong tri hing (Tay, Nang) «= Kink nghiem ef Chim to té mba nhd con (view, inh nghiem chim bén: ‘Mot ligt tt, mot bat com (vis) ily mgt thing phii don ed Rudag mt thang phai sye bin (Tay Nang) - inh nghigm chin nugi chi c& tuy khOng phong phi 201 bing kinh nghigm none nehigy abung di cung csp cho rnbne din vi igw din ning bai hoc hi ich Kink mghigm di ha “Tom chang vane, o6 rang done + Kinh nghiém chon giGng gia sic, gia cim: ‘Chim trin le duoi khong audi ene ndy (chon lon) Mat bin rin wrin Binh chung Lung tom cing (chon chs) Lay vg xem ba vai ‘Tau trau xem con ndi du din (Taaiy Qua nhang cau tue ng tren, day ching ta rit ra nhtn xét rimg ohng tri thie duge tng ket 8 day cn 3 dane kink nghiem chi: nghia, chua nang thigh tri thie khos hoe hon chinh, ¢6 eo $0 If Iugn wing ving. 2. Trong kho ting t4e ng Viet Nam ching ta, inh dung duoc ede giai dosn phat trién cia lich si xa hgh. je vé moe hd Ky Hoh ita nu ‘Antone 16 Con dat eft man ‘Nam cha ba me i Chéng chung vy che ‘Theo ching 11 nght hme cts tue mgd nay khong phi ra db agay 1 thi say ra sv kign ma eh I Ay de cot a 10 ong tay tf nbn an ‘MO s6 clu tye ng0 got Iai nhng akan vot va hign fuong lich sc bigt, mot 86 bien di ¥ékinh Wf chia inh hung dn di sng nin dn bay Son Ding, neva lene Chuong Duong au te net ny go ai KA TRE hao Rng cb cae Kh nghia chong Neoyen. Mong the kj XU. Sen Bing i da 202 ddanh thuge huygn Hoai Dic, Chuime Dave 1h én mot Tang ban song Hong thuge huyén Thuvng Tin tinh Hi Tay ngy nay. Chucmg Dus (Hi Tey) cine vi His Ti Quan (Gal Hug) 18s Kinh mode cha qudm xam huge phone ign Trung Hoa di tong mot thoi Khoa ating fico et hoa cho ahan din Nam Vigt ching ta.ma cin J6i vi de dn igekhée 8 ving Dong Au, Trung & . Lé16n Tint ‘Lé ba Tyinb vone n6i.v8 hia tye ich Vit Nar dbo {he Kj XVUKhi ahd Le bude vo con dudng suy thos th euge thoén dost cdtcut vd xang dQ gida cfe phe phil phong kien xéy va lita mitn. O ding. ngodi aon 1595 Trinh Tang xing yong vat d6 con chau ho Triah khong cugp ngoivua LE ohung thye 18 hodng d€ nha LE dk tr thanh'bu hin 46 chia Trinh mp sa ds phe phéi d6t lap. D6 I8.co.i ban dé ob cb tue ng. Tay aien cho én nay ctw tye mgd nay duge ma rGng y nghin cli H6, 0 1 sph thud [fm nha gia cde higm dona va Serva irong the Gi khGch quan, 3. Mot s6 ctu tue ngi phin énh phong tuc, tap quin sinh hoat cia nhan dan céc ving qué khée haw hing cius,Phép vua thoa I ling. Chudng ling mio ling dy diah, thinh tang ndo ling dy the. Mot ming gita ing hon mot sing xd bép. .-n6i len sie manh bén vane cia cong x4 ndng thon. Ling via 18 mot dom vi trong tng thé qué gia Iai via 18 mot dn vty 1) tuang di Ly tre xank bao bye quanh lang tuy chvs phil 12 rahing bie ting thank <6 dink nhung cing 18 ahing cot sme quan troag dua lai cho mBi ngudi dan mot nigm ty ‘mo nhit dinh: git Jang 1 via trong vita mat, dune Line ta lim et df di. Nhang bigu tugng dinh Ting, cng Ting, hi ling. . -d gp phin e6 Két ede thinh vin’ trong cong 28 xa lai vb hau, VI vy et dan hoi Dau, méng chin du du ir vé hoi Ding” ign et vol cau "ah i di nguge vé xubi, ahd ngay gid 16 méng epi théng ba" ahn se manh cia lang thanh ste manh ua nude, din 196, qu6e gis ‘Méng by hoi Khém.* m6ng 4. Chis nghia nhdn van va céch dng xir cba nhan dan ciing Ia mot noi dung dic sic cla tuc ngit Nhan din bao gid cing d8 cao ngudi lao dng va Iknuyéa khich lao dng Newhi Hmong ni: wen ring’ "Newsi Théi nGic"Boc vang & tren dink adi". Hote: cham lam neudi mdi chudng, x6e vée mguti méi guy". ‘Newt Tay noi: "Ca bin tay Him ra-nhu née ngu6s, cia tha me dé Igi nhw nude 18", Con ngudi Viet thi: "Khe ‘Ret hay Tape ai khen nét hay a0". "Tay Tam him nha, tay ual migng wr. Nhy vay yéu lao dQng, d& cao ngui 120 Ugne Th duc didm ini c4) trong tw tung akan dao cis fohin dan. Ti d6 nin dan col "Nguoi fa 18 hoa dat", ‘Newb song d@ng vang" (Viet), “Tién bac abu dat 3, met sai déng ngan ving" (Tay, Nin). rong quan he gag xi v6i nhav, ahan dan vis dé cao ‘vai td huyet thong, via dé cao nh neta Lang ging: ‘Mgt gigt mau dio hon a0 nude Ii Bin anh em xa mua Ling ging edn Edi noi khong mat tin mua [ga Toi mi n6i cho via Tong nha, Bau oi thuomg Hy bf cing “Tuy ring khée ging ahung chung mot gin Con trong quan h@ ¥6i bon thong tt aban dan tS that «4g phin khéng #8 rang; *Mfu6n noi oan Lam quan mi a6 ‘urge Him wun thua fam sie “Ming com éudi dt, migng an 208 5. Teong twe nga chia dng hing. yéo 16 trEt hoe tho so ane su ahan thé git ah mi eich Khgsh quan Chay ta kone ERO mane nan ha? ¥ ohne mat Ui Tap t6n 9k tong su vA A ign aoe ‘age man cau dao mba I, Sage Long txt x Tg m8 ~ Quan he shin gu Rav aio su fy 6 ou tht ron dng th ai Quan ne Tug didn den ch 8: Gui mara mua ee wsihate ena 1 kho Kink ght $8 abi dan Nhung ohing kinh nghi¢m 46 méi ding & trye, quan sinh Same ne Be tak chit Kh godt, #1949 ahNE Kink ahem fy Ji hie mau thutn nat Tat aye naa tho 9 dy oe age An The tn tc dy tho hd dy bo Sedat dep Tua att phn + Monn im 40 mash qué Edita a ng minh rin os a CG sng cute ng og tong tng be ny 8 1 a ie trae hp Ke Chg hen gt ain hi ee Eg rcs og i, Ng to gua ME cera ste cong a king in ah ps SERED Pre nos wb Gin dn i ba ci ¥y. DAC TRUNG NGHE THUAT CUA TUC NGO 1. Tue nga ding hinh tugng cy thé dé néi Len mo § igo tau tage, ding eft c& bigt d& néi len cfi ph BiEw ‘Kign the a cong day 10 (Co cdg mai sit oO nghy nen kim 2. Tye ngt thudng ding bién phip lien tuéng, Con c6 che hw nie nde Mitng bi déng, Ting chim khie 3. Nhan efch hos ala mée choi mam son 1Nén bac dam toye 0 gi 4. Sir dung mot s6 bien php nehe thuat diva tre ‘ac thi ngon ngit dan tec Tinh nbjp ning, can di: 16 no, agim & Dg oai him, vénh rau efo. C6 vin di: Théy Boi ni de Gi6 thd chs 4 Rng md ga th gid, rng md cho thi mua Giau trong ling trsi duyen khong gp, Kh6 nue ngudi phi kigp cing theo K6t futn: Tuc ngi [a thé foai dae bigt trong sing téc lan gian, C6 ngudi dah gid thap tue gl vi n6 qué don sida, fe tinh chit vin hoe. Thyc ra 46 18 sy nhdn thee chun the dng v8 bin chit tye ng. Newi nua 6 caus" Phuong ‘agon n6i it higu nhigu". Chinh ci aid tri ding tran iron ca tye ng Ia 6 tinh chat n6i f hia nhigu 6). Bie HO dt rt cOng bing khi dah gi ” Nhing clu tue ng, ca dao, We we rll hay TB sing tée eda gudn ching... Nhdng sine ey TA ahtng vien ngge guy" . 6 Cat Minh. Ve cdee 40 Hm fos van nphe. NK xt 206 chu 06 (Cau d6 18 mQU IRE logi vin hoe dan gian phd bigh 6 nhiéu nude. Rat tie Tag nude ta caw d6 mdi chi duge situ im # ngudi Vies. Trong.vin hge dan gian, cds dan te ft ngudi chya thay ai ghi chép v8 nghien ctu ctu dS. Hy vong ring trong tuong lai bg phan vin hge dan gian ny s& met ding 8 pho cone. Phia trade nd thiy din es ft minh che, BS cng fh phone eis sin Kis ‘Tuy nhién cing &6 ahdmg sin kha r6i me don gién on. 16 fh ahing he tee hay Be gn bOng én trem mA a0 hose fat ks sng can, mide hay Con 16 ia stn kha 6 Te ca yh) waaay nga a p,m ta ohimg infu gud due cham 06 tinh vi, Khéo Eos thang Bh M)-a0 em, ges ce uct xm (sm) they eh pin Tran ng (edad Khoi ngdim nue vi ki mgt). Ce bd phn ree tated dase ahép mat eh fn xo na hot. dome cba Con Sarin host, Naim con ek my dye div Khién ane so, bing {hy v2 we mg phaomg gm gh thus de eGo ks: ‘Roi mat 1 sin phn de sic ofa sieng Viet Nam Theo tiga cha Ngo Triet Quang, Bo aghe nin ma ri Trung QHEE Te ee nae Teng & Trung Quéc str chu bi mia aude ima nk thd bigu ign tuong tw whut i age @ Viet Nam. ‘Nhung né fated choi khong phé bign im va eée nghe nha Thum Que Khong xép né va0 sin Khu hg Rich. Loai my df ae ide mat eva eho dén nay Khang cdn boat dog. ni Neoii ra khong chn nude no nk An 6i nue, HOK maf x tise te vk Tap cht stn Ef the e161 cng chi ah di AA tude cits Vigt Nam. Day [3 nigm ty hio ein nhs thas an ki ai Viet Nam va cing 3 dim tap tung sch fA ‘isu hd ngh st sin KAU rere the gi r ‘cic Neuen a (Thai Binh), Tach X4, Thash Thats See, Ca Nie Xuma Cre Nin, Ha Nam, TH Phong, DAE Nar On Bbc Ni) Chip cu 1 sing inh i wat Aloha dn Too dg Vigt Nam ma ue 1 fe {hae eae rend am ny sinh alo inh ng haat my Sen xr ku Tuy ti vin dé Xe dh agus ge WA tt rare at hign cia ape tut a0 KS ri mae chon ay Ao wi enh, taht ng eu dang tim cash ching ih Se Reese pb NW ian J a ro in dn tng KE item di se tye phue. Diu sao vl nag dan vin cin doe the ern ia “Sing thign Dien Tinh” (1121) & cha Long Dai ‘(Ha Nat ching ta cing 66 thé dosn dinh dug ring v0 oi Sins Ly he dhl node tp bin Lai nky phé itn & dng bing Bic Bg ia Viet Na 2 249 Cg EEEIDEMEE''TS”~— ee ‘i. MAY NHAN XET KHAI QUAT Vii KICH BAN Sin kHAU ROI NUGC 1. Két edu truyén thdng cia mét tré réi gém cb: 4 phn bh cién * ich i'ma Ty bin thin n6 cing than tft mye nhs Mi cach md man 6 tnh cht tay thong Dang bak ‘ng md te tute Mt hin vith dayen dan) a ty ag rt Way te thud tr trong bug tr altos oh ‘ana thn tao ban ka theo nip iu eb tg ma se Nib vt hung voc vi ca uli nt va cae Ve ee teich trong lig tu, thse ce phutng 6 Tring Son, Nam Chin, Yon Thou, Pha Daox md man blog tft aie ra quan pin es, bode “hee aq Quan kot trong mn ora da ao i of aloe Tai bén, quan do di theo quan &,quin nani di thos quan ah, Hal doin qunklo has vo Dadng td a ek eB, gp than hat hang dit didn nhaw hai bén sin khiu Tim {hah bang ro anh i a gid nguyen w cho dé het ‘Phuong wf La So min. m8 du ia chim tha phn: 8 spina cin nt ph wd mt Mt con im bay Iude 26 bung td ra ly la ed ay who song oh retbd any Meme te c Phung e6i Khe o6 eich mb man réng cia minh aint Bt pho md, “ek de ban pho ti 1») NOi dng eo ain pie Ghani “Phin gio rd: Do chi Tx oe ng Nh, blo) ge tong Ic nica. Cac ba gid cng do mgt ng wang te dy dp fh 68 sung hoe do tgp thé sing tae trong ching mit he, CS trang hep né due thy ng hay cht sng tee Cong nt fad didn ct of niu bai pio tb ke nha va hung pot fen ngén nga bith dn vt gdm ng hoe hoc Nhin chore hong eich din gian 6 iy tam (6 £0 nt Phan gi Shag i mgt ba ey tba vn ob im it hip akin 250 te ayn chun, Rig pute 0 Bn Pa Tach Ths Ha Tay) cle ba ec 0 ba eng mung" dy! Phin shin ts wi dung ehioh ci 1 di. Phin wing i in dinh hom ei, Nowng khio stk enol 86 phe ri Khde nhau ching ta vin thy nbimg bign dt tome ce thi {ntsc tb din. Chang honed "Det vai cia phutme 16 Bin Pho (Thach Thit, Hi Tay) e6 chi GU mgt aps phy mi dang] bev dlia'BE WS cmv ra NEU Aa’ cho com bi 6 ea Tai chovem be dns v6. Chi 81 ny ot" DSU cit BS con” i phudme roi ¥en Tho HE Tay €8 phe tap hom mgt it: mat eu od gid ti trong usag ted dm mQt de BE trao cho het ph nd dang sgt vai. NEW me cho cin bd xong Ta trao cho vii gid. Difa bE bd chua dave no nén tai khdc helen, Newiime Lai dén lay con cho bi lin nda, © Rui Xé (Thidn Thinh Bae Ninbrone ns kn din ws ny Int do sr sult ci ngh nhin iu Khigh quan ei, n6 li de BO sun thm hi et sau day: ten a0 15, et gu phy ma Jane dR i Ta mua bing td of tiene Ue con Khe. MOL nguti din Ong (dng cia neu dBt vai) BS dda BE (con cm ho} ra dink trae ‘cho va. Nhumg chun kip tray thi anh ta di dink oda BT ‘a6 a6 Hoh ben tren mal nude. Lap te cfc nghe nan & sa ‘bud ei nan dl Ie tng te con Khe thet ln x8 chi we ri Kung dt, chay dn be con vi mumg:"- Obs dh ned on 18 Nao mg nin nao .- me dén 1” Baa BE via bi vis Khe nse, ‘ite sau thi im hi, Rubi me tra0 con Tal cho BS v2 nd thém: "= Con bi no 104 dy, nh BE vo ho may ! Kho la ng con ld na thi hin! ‘Nhu vy tn nhimg nt cw in ging ahau, "DBC vl” Gh bb phumg fi tn ehaichi it Khong. ding nha. : ‘V8 hn vt iy dab bug. ra Ki emt em be (@ Bin Pha), vi gi (¥2n Thon) hose agua ching (BO XS). ‘Vige cho con bi thé mgt lin (3 Binh Phi. hal int Yen “Thi, 6 enh hang eda bj ag (BU Xi. ast Phin kp td cs cao Tiny sion. mot 6 phe si KhOng c6 phn ly mi chi e6 dag wong He saw bang ted bo tin cho Kh gi bit WS ab dung dy ‘ay tinh chit chang cia kich bain sn Khar au 1 nang inh ky oth ch. Neos big dim ughé tht mu kin 9 say. me ving th php nghé thus hum tim hig ni Along cba td dita, Nhung con r8i duge tae rt khéo, phn Soh nhing tang husing tinh cim rt dign hin, ahing ci chi dg tae inh host, gd aghink, None ngs nh aghé nha 6 pho, Tgng, bat ct inh i, hp in thutmg dua dh cho Kh id sw bit ng din dn 9g thin phys, Digu ody cine #8 nt frome ee tr 2 BI woh fetch ti it nhiGu on ich, Nhung nh hang phn ven dd cap dé, tinh Kiedy vin cba dim gin, so age tua Tink Khong Gn diah, oo gién cia efe wd digm cing I mit itn ca kich bin #61 nite, Tinh chat nay do su guy’ din iss hon enh sing téey iu did vA dip ting thi higw cia kein id & cic dia phuomg Khe nhau. Tinh chit nly phn mio fy kh Khia cho vie bio fu cdc wr didn cng nh si trayén {a Nhung né [gi [A minh dit eng edi cho sf sing tao mht ‘thuat cia se neh nha dan gin! 2, Nhan vat dién hinh chi TE {Chi Te 8 qn gio dd gg va wd quan tone & phe si Nguyen Xé (Tl Binh) Omit phutmp #61 Khe at pido di ft ing ang Ke 1 (Khe Minh King) @ ‘htbng.DSng Nav (Bde Nink\ng Nhat (Tien Chi) & Blk X& (Thun Thinh.Bée NinhyOng Nha vi Ong Khéing 166 hin thd fing haus ngubi cao to, mém bé rng vi gag dy de. Tach X8 (Hh TH) de thay Bing com 1 twine 6, Nit ‘stn Khu 161 Vigt Nam: {SC QUE. Pine sy nh vé da nm hn ine ‘én. tng ce Vt ghd a 6 Vig Nan Bg ‘Shug, Bay so Kh Vis ph xt i 97 91-96. 22 phdi nhiin ring ubn vit eh TEu mang nhiéw n6t de a bon EE Diy a nt in vt ding vai tb quan tong trong mt bust ib: Gio tr, dep tet Kg va churn tr. Tr sn Khu ‘Bic nhifu nude cling o lai nhin vat din hin tg ty nt ‘iy. Ching hon 8 Non o6 Pétrusa. Cae nhn vat my din hh ho ngxti ning dfn tinh nghich Khong ad ma quy. KhBag 97 het ng af quan li in sing dh nau vik p bie, gan ‘ngean. Nin vat 6 must if vio thé kj th XVII - XVII gp pihin gio dye nh dn $ thie chéng li ch &} phong Kio. ‘Trén sin Ki he Vide Nam ct TE bin dng béo tn php php altri 0, th chi Bt ste ai vb, vt 0b Ise ni thong cim via nt mun d chm choo mel ng. C8 § 1a cho rng eh TE gig ccc trong eto so yc pin ding. Hai lai nh vat nay ging nhu 8 th eh owt trong vie dn ie hi ugng x8 i: bu duno ng Ino ding phé phan nbing th6i hu &t x trong niin din yk eh sa eay 46 vi bon quan ai thing t- Nhung Vai td eit ‘Td trong mit busi bid dbo @ phn quan trong sm cis bé cabo Chi mt trong mai Ke, mpi not va thé ign 8 ti et dng, ich eve cia minh, Vining tinh cach nb vy, nbn vat {hha Du o6 thé rad ru, ban du chi dbng vi tr cia neu 5 hig ted dn, dn din vt cng tang He vA i Bai ee Sham im cing phit tri » Nhung 1 chi ob thé boda thin Sau th ep XVL nt a thé ep NVI ~ XID. ion fy thea vi rung nat cba ch phong ks Vigt Nam. Qua inh wt ch TBu ching ta it a may hi at "DS la con ng Tee quan, yéu i (Ut we ding, lat Heh, tia ia. "Tu ti win rén dng thi thug Bai hai do tich woth tr gia “Ty Wi da oan ‘Non lin io toan v6 str. Ro ring ohn vat may ty kbd din vi te v8 ng 26 cao qui lia mie thé sn vo thie ti (ru 283

You might also like