Baøi giaûng Kyõ thuaät OÂ toâ chuyeân duøng Chöông 5 – Xe vaän chuyeån raùc

CHÖÔNG 5

XE VAÄN CHUYEÅN RAÙC

I. COÂN G DUÏNG – YEÂU CAÀU – PHAÂN LOAÏI:
1.1 Coâng duïng:
Giaûi quyeát raùc thaûi ôû caùc ñoâ thò lôùn luoân laø vaán ñeà quan taâm cuûa laõnh ñaïo caùc caáp.
Vôùi söï taêng nhanh veà daân soá, ñoàng nghóa vôùi vieäc gia taêng löôïng chaát thaûi haøng ngaøy,
vieäc thu gom, vaän chuyeån vaø xöû lyù raùc ñoøi hoûi phaûi coù ñoäi nguõ vaø thieát bò chuyeân duøng cho
noù.
Xe vaän chuyeån raùc laø loaïi xe chuyeân duøng thu gom raùc (raùc sinh hoaït, raùc thaûi xaây
döïng, raùc coâng nghieäp, raùc y teá) töø caùc ñieåm taäp trung raùc vaø vaän chuyeån ñeán baõi chöùa raùc
trung chuyeån hoaëïc baõi xöû lyù raùc, sao cho löôïng raùc vaän chuyeån laø lôùn nhaát vaø baûo ñaûm veä
sinh trong suoát quaù trình thu gom vaø chuyeån raùc.
1.2 Yeâu caàu:
- Coù keát caáu phuø hôïp ñeå khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khi thu gom vaø chuyeån raùc:
Xe phaûi coù thuøng kín, khoâng roø ræ nöôùc thaûi.
- Coù keát caáu baûo ñaûm heä soá söû duïng taûi troïng coù ích cuûa oâ toâ cô sôû laø lôùn nhaát:
Thöôøng cheá taïo daïng thuøng eùp ñeå taêng löôïng raùc chôû.
- Coù keát caáu baûo ñaûm deã daøng naïp raùc vaøo xe vaø xaû heát raùc ra ngoaøi moät caùch nhanh
choùng taïi traïm trung chuyeån hoaëc baõi xöû lyù raùc : Phaûi coù caùc heä thoán g naâng haï
thuøng, cô caáu sang taûi.
- Coù tính thaåm myõ, giaù thaønh haï, tuoåi thoï cao, ít toán coâng chaêm soùc baûo döôõng.
1.3 Phaân loaïi :
Coù nhieàu caùch phaân loaïi: Theo taûi troïng chuyeân chôû, theo phöông phaùp thu gom
raùc…Theo phöông phaùp thu gom raùc, coù theå chia hai loaïi chính:
- Loaïi xe thu gom, vaän chuyeån raùc khoâng eùp.
- Loaïi xe thu gom, vaän chuyeån raùc coù eùp.

2.1 Loaïi xe thu gom, vaän chuyeån raùc khoâng eùp:

- Daïng xe ben: Thöôøng duøng vaän chuyeån raùc töø nôi trung chuyeån (nhôø xe xuùc ñöa
raùc leân xe) ñeán baõi xöû lyù raùc.
- Daïng xe xuoàng (hình 5.1):
- Daïng container (hình 5.2): OÂ toâ ñöôïc trang bò cô caáu kieåu tay ñoøn duøn g naâng, haï
thuøng chöùa (container). Thuøng chöùa ñöôïc ñaët taïi vò trí coá ñònh, khi thuøng ñaày, oâ toâ
naâng thuøng leân xe, chuyeån ñeán baõi xöû lyù raùc.

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 58

Baøi giaûng Kyõ thuaät OÂ toâ chuyeân duøng Chöông 5 – Xe vaän chuyeån raùc

Nguyeân lyù naâng, haï thuøng ñöôïc moâ taû ôû hình 5.3:

Hình 5.1 – Daïng xe xuoàng thu gom

raùc

Hình 5.2 – Xe thu gom raùc kieåu container

Nguyeân lyù naâng, haï thuøng ñöôïc moâ taû ôû hình 5.3:
- Di chuyeån ñuoâi xe caùch container khoaûng 2m.
- Hoäp soá ôû vò trí trung gian, toác ñoä ñoäng cô khoaûng 1000 v/p.
- Môû cô caáu khoùa thuûy löïc.
- Haï chaân choáng xuoáng
- Dòch chuyeån tònh tieán tay caàn veà sau.
- Quay nguyeân cô caáu ñeán khi moùc ngang vôùi chieàu cao thanh gaøi treân container.

Hình 5.3 – Sô ñoà nguyeân lyù ñöa container leân xe vaän chuyeån

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 59

Baøi giaûng Kyõ thuaät OÂ toâ chuyeân duøng Chöông 5 – Xe vaän chuyeån raùc

- Luøi xe ñeán khi moùc aên khôùp vaøo thanh gaøi container.
- Quay cô caáu leân ñeán khi container ñöôïc naâng leân saøn xe.
- Tònh tieán tay caàn vaø container veà tröôùc.
- Naâng chaân choáng leân.
- Khoaù cô caáu khoaù an toaøn thuûy löïc.

Hình 5.4 – Keát caáu cô caáu naâng daïng tay ñoøn

Ñoái vôùi oâ toâ vaän chuyeån raùc khoâng eùp nhö caùc loaïi moâ taû treân, heä soá söû duïng taûi troïng
raát thaáp. Ñaây laø nhöôïc ñieåm chính cuûa loaïi naøy.
2.3 Loaïi xe thu gom, vaän chuyeån raùc coù eùp:
2.3.1 Öu ñieåm:
- Tyû soá eùp cuûa heä thoáng töø 1,5 – 4, do ñoù heä soá söû duïng taûi troïng xe cao.
- Keát caáu thuøng chöùa daïng kín, do ñoù giaûm toái ña oâ nhieãm moâi tröôøng trong quaù trình
thu gom raùc.
- Raùc ñöôïc chuyeån tröïc tieáp töø caùc thuøng thu gom ôû caùc hoä daân vaøo xe eùp nhôø cô caáu
naâng, giaûm ñöôïc söùc lao ñoäng cho coâng nhaân veä sinh.

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 60

Baøi giaûng Kyõ thuaät OÂ toâ chuyeân duøng Chöông 5 – Xe vaän chuyeån raùc

2.3.2 Caáu taïo:

Thuøng chöùa raùc goàm hai
thuøng: Thuøng chính vaø thuøng phuï
(hình 5.5).
Thuøng phuï nhaän raùc töø caùc xe
thu gom. Treân thuøng phuï coù boá trí
cô caáu sang taûi (naâng xe thoâ sô thu
gom raùc ), cô caáu naâng raùc, cô caáu
eùp raùc vaøo thuøng chính.
Thuøng chính chöùa raùc ñaõ ñöôïc
eùp. Beân trong thuøng chính coù cô
caáu naâng haï thuøng phuï vaø cô caáu
ñaåy raùc ra ngoaøi.

Hình 5.5 – Toång theå xe eùp

raùc
1) Caùc phöông aùn boá trí cô caáu sang taûi:
 Yeâu caàu :

- Coù khaû naêng naâng ñöôïc xe thoâ sô khi xe thoâ sô ñaày taûi.
- Coù khaû naêng ñoå raùc vaøo thuøng phuï xe eùp, giaûm toái ña rôi vaõi raùc xuoáng ñöôøng
khi sang taûi.
- Vaän toác naâng phuø hôïp, khoâng gaây va ñaäp hö hoûng xe eùp vaø xe thoâ sô.
- Tieän lôïi, deã thao taùc, ñieàu khieån nheï nhaøng.
- Deã chaêm soùc baûo döôõng.
 Caùc phöông aùn:
 Phöông aùn duøng gaøu chöùa phuï (hình 5.6)ï:

Hình 5.6 – Duøng gaøu phuï

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 61

Baøi giaûng Kyõ thuaät OÂ toâ chuyeân duøng Chöông 5 – Xe vaän chuyeån raùc

 Phöông aùn duøng daàm naâng ñeå nghieâng xe thoâ sô (hình 5.7): Do coù söï cheânh leäch ñoä
cao laáy raùc cuûa xe eùp vaø ñoä cao ñaùy xe thoâ sô neân cô caáu phaûi coù khaû naêng thöïc hieän ñoäng
taùc naâng xe thoâ sô leân, sau ñoù nghieâng xe ñoå raùc vaøo thuøng phuï.

Hình 5.7 – Caùc phöông aùn duøng

daàm naâng

 Phöông aùn duøng caùp naâng (hình 8):

Hình 5.8 – Phöông aùn duøng caùp naâng

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 62

Baøi giaûng Kyõ thuaät OÂ toâ chuyeân duøng Chöông 5 – Xe vaän chuyeån raùc

2) Caùc phöông aùn eùp raùc töø thuøng phuï vaøo thuøng chính:

- Phöông aùn 1: Baøn tröôït

Hình 5.9 – Phöông aùn eùp raùc duøng baøn tröôït

a) Duøng xy lanh keùo b) Duøng xy lanh ñaåy

- Phöông aùn 2 :

Hình 5.10 – Phöông aùn eùp raùc

duøng baøn quay - baøn caøo.

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 63

Baøi giaûng Kyõ thuaät OÂ toâ chuyeân duøng Chöông 5 – Xe vaän chuyeån raùc

- Phöông aùn 3:

Hình 5.11 – Phöông aùn eùp raùc duøng baøn laät

3) Caùc phöông aùn naâng thuøng phuï:

Hình 5.12 – Naâng thuøng phuï duøng xy lanh ñaåy

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 64

Baøi giaûng Kyõ thuaät OÂ toâ chuyeân duøng Chöông 5 – Xe vaän chuyeån raùc

4) Caùc phöông aùn ñaåy raùc ra ngoaøi:

Hình 5.13- Naâng thuøng phuï duøng xy lanh keùo

4) Phöông aùn thaûi raùc ra ngoaøi:

Hình 5.14 – Cô caáu ñaåy raùc ra ngoaøi

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 65

Baøi giaûng Kyõ thuaät OÂ toâ chuyeân duøng Chöông 5 – Xe vaän chuyeån raùc

2.4 Sô ñoà heä thoáng thuûy löïc:

Hình 5.15 – Sô ñoà heä thoáng thuûy löïc treân xe eùp raùc Isuzu 2 taán
1. Bôm daàu 8. Xy lanh thuûy löïc baøn caøo
2. Thuøng daàu 9. Xy lanh thuûy löïc naâng ñuoâi xe
3. Loïc daàu 10. Xy lanh thuûy löïc nghieâng thuøng
4. Boä van phaân phoái 11. Van phaân phoái naâng ñuoâi xe
5. Van phaân phoái ñoäng cô daàu 12. Van phaân phoái nghieâng thuøng
6. Van phaân phoái xy lanh löïc baøn caøo 13. Van moät chieàu
7. Ñoäng cô daàu 14. Van an toaøn

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 66

Baøi giaûng Kyõ thuaät OÂ toâ chuyeân duøng Chöông 5 – Xe vaän chuyeån raùc

Hình 5.16 – Sô ñoà heä thoáng thuûy löïc xe eùp raùc Hell 10T
1. Bôm daàu 9. Cuïm van 2
2. Thuøng daàu 10. Xy lanh thuûy löïc naâng haï ñuoâi xe
3. Loïc daàu 11. Van phaân phoái naâng haï ñuoâi xe
4. Cuïm van 1 12. Van phaân phoái ñaåy raùc
5. Van phaân phoái baøn tröôït 13. Xy lanh hai taàng ñaåy raùc
6. Van phaân phoái löôõi caøo 14. Van an toaøn
7. Xy lanh thuûy löïc löôõi caøo 15. Van moät chieàu
8. Xy lanh thuûy löïc ban tröôït

Boä moân OÂ toâ – Ñaïi hoïc Baùch khoa TPHCM 67