ҮЛКЕН

ЖЕТІЛІК
К.СЫМБАТ,С.АЙДИНА,Ж.АРУЖАН
БАЙ ӘРІ ДЕМОКРАТИЯЛЫҚ ЕЛДЕРДІҢ БЕЙРЕСМИ КЛУБЫ. ОЛАР
ӨЗАРА ДОСТЫҚТЫ НЫҒАЙТЫП, КӨЗҚАРАСТАРЫН БІР ОРТАҒА
ТОҒЫСТЫРУҒА ТАЛПЫНЫП КЕЛЕДІ. БҰЛ МЕМЛЕКЕТТЕР
ӘДЕТТЕ САЯСИ, ҚАРЖЫЛЫҚ МІНДЕТТЕМЕЛЕР ЖҮКТЕП,
ҚОРЫТЫНДЫ МӘЛІМДЕМЕМЕН АЯҚТАЛАТЫН САММИТТІ ЖЫЛ
САЙЫН КЕЗЕКПЕН БАСҚАРЫП КЕЛЕДІ. ОНДА НЕ ЖАРҒЫ, НЕ
ЕРЕЖЕЛЕР КІТАПШАСЫ, НЕ БЮРОКРАТИЯ ЖОҚ.
 ТАРИХЫ
ЖЕТІЛІК ДЕП АТАЛАТЫН ТОБЫ 70-ШІ
ЖЫЛДАРЫ ҚҰРЫЛДЫ. ОЛ ӘРЕҢ
ТОЛЫҚҚАНДЫ ҰЙЫМ ДЕП АТАУҒА БОЛАДЫ.
ОЛ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ФОРУМ ӨТЕ ҚАРАПАЙЫМ
БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. ДЕГЕНМЕН, ЕЛІМІЗДІҢ
«ҮЛКЕН ЖЕТІЛІК», ОСЫ БАПТА
КЕЛТІРІЛГЕН, ӘЛЕМДІК САЯСИ АРЕНАДА
ӘСЕР БАР.
АЛҒАШЫНДА «ЖЕТІЛІК ТОБЫ» ФОРМАТЫ G6 БОЛДЫ
(КАНАДА СӘЛ КЕЙІНІРЕК КЛУБЫ ҚОСЫЛДЫ). ӘЛЕМНІҢ
АЛТЫ ІРІ ЕЛ КӨШБАСШЫЛАРЫ ҚАРАША 1975 ОСЫ
ФОРМАТТА АЛҒАШ РЕТ КЕЗДЕСТІ. КЕЗДЕСУ БАСТАМАШЫСЫ
ФРАНЦИЯ ПРЕЗИДЕНТІ ВАЛЕРИЙ ZHISKAR D'Д'ЭСТЕН
БОЛДЫ. КЕЗДЕСУДІҢ БАСТЫ ТАҚЫРЫПТАРЫ
ЖҰМЫССЫЗДЫҚ, ИНФЛЯЦИЯ ЖӘНЕ ЖАҺАНДЫҚ
ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ ДАҒДАРЫСТЫҢ ПРОБЛЕМАЛАРЫ БОЛДЫ
 ҮЛКЕН ЖЕТІЛІК ЕЛДЕР ТІЗІМІ

Америка Құрама Штаттары, Вашингтон

01

02 Канада, Оттава

03 Токио, Жапония

04 Құрама Патшалық, Лондон

05 Берлин, Германия

06 Париж, Франция

07 Рим, Италия
 «ҮЛКЕН ЖЕТІЛІК»
САММИТТЕР
«Жетілік тобының» тиесілі елдер,
олардың саммиттерде жыл сайын
кездеседі. Кездесулер «Топ» мүшелерінің
арасынан әр мемлекеттің қалаларында
кезекпен өткізіледі. Бұл жазылмаған
ереже күні бүгінге дейін жарамды болып
табылады.

атақты қалаларының бірқатар Лондонда,

Токиода, Бонн, Санкт-Петербург, Мюнхен,
Неаполь және т.б. «Үлкен жетілік»
саммиттерін өткізу иелері. Олардың
кейбіреулері екі немесе тіпті үш рет
жетекші саясаткерлер қабылдау білді

кездесулер мен кеңестер тақырыптары «жетілік

тобы» әр түрлі. 1970 жылы, ең жиі Шығыс пен
Батыс арасындағы диалогты орнатуға, мұнай
бағасының күрт мәселесін талқылады,
инфляция және жұмыссыздық мәселелерін
көтерді. 1980 жылы СПИД проблемасына және
әлем халқының тез өсуіне алаңдаулы G7 жылы.
АМЕРИКА ҚҰРАМА ШТАТТАРЫ
AҚШ
Америка Құрама Штаттары- АҚШ (ағылш. USA) немесе
Құрама Штаттар (ағылш. United States, U.S., US, ауызекі
тілде – Америка) — Солтүстік Америкадағы мемлекет.
Аумағы 9,5 млн км² (әлемде 4-ші орын).

Халқы — 329 млн адам (2019, әлемде - 3-ші орын).

20%
Астанасы — Вашингтон қаласы.

АҚш-тың әлемдік және Америкадағы геосаяси

кеңістіктегі орны
Қазіргі кезде мемлекеттің экономикалық қуаты оның
әлемдік саясаттағы орнын белгілейтін аса маңызды
көрсеткішке айналған. Сондықтан АҚШ- тың г еосаяси
жағдайы, ұстанған саяси бағыты, ең алдымен, оның

80%
дүниежүзіндегі айрықша орнымен анықталады. АҚШ-
тың ғаламдық геосаясатқа ықпалын бірнеше
кезеңдерге бөлуге болады: АҚШ Екінші дүниежүзілік
соғысқа араласып, алып державалармен бірге әлемді
бөлісу кезеңі АҚШ пен Кеңес Одағы және олардың
одақтастары арасындағы қырғиқабақ кезеңі 1991
жылдан қазіргі кезге дейін ғаламдық ірі геосаяси күш
ретінде әлемдік тәртіпке ықпал ету кезеңі
негізгі геосаяси күштердің орталығы екені белгілі, оған келесі
сипатты белгілер тән : біріншіден, әскери, экономикалық,
технологиялық, ақпараттық қатынастарда және мәдени ойын – сауық
салаларында әлемдегі ең қуатты держава. Сонымен бірге АҚШ – тың
бас болу жағдайы оның халықаралық институттарда ( ХВҚ, БСҰ,
Бүкілдүниежүзілік Банк, Қайта құру және даму банкі ), НАТО және т.б.
басымдығымен түсіндіріледі.

Екіншіден, әлемдегі жаһандану және жаңару үрдістері АҚШ – тың

бақылауында.

Үшіншіден, ол әлемде бірполярлы конструкция құруға тырысуда.

АҚШ– тың геосаяси ұмтылысы өзінің аумағын қорғаумен бітпейді,
оны басқа мемлекеттердің аумақтарына таратады, ол жерлерде
Америка азаматтарының, америка капиталының, американың
сыртқы саяси курсының және жалпы батыс өркениетінің мүдделері
қорғалады ;

Т өртіншіден, АҚШ – тың сыртқы саясатына тән белгілердің бірі -

мессианизм, бұл дегеніміз бүкіл әлемге өзінің либеральді –
демократиялық құндылықтарын тарату арқылы әлемді американдық
етіп құруға тырысушылық.