You are on page 1of 415
Bodie | Kane | Marcus DAU TU TAI CHINH Investments Vol1 tinyurl.com/magncappuccino Nhom bién dich: PHUNG. PKG! NAM 8 ai HIUOX Pau Tu Tai Chinh ZVI BODIE, ALEX KANE, ALAN J. MARCUS Nhém bién dich: ~TRAN THI HAILY VU VIET QUANG PHUNG DUC NAM LE TH] PHUONG VY LUONG THI THAO Mc Cee bau NHA XUAT BAN KINH TE TP. HO CHI MINH (Tai ban lén thie nhat) INVESTMENTS, TENTH EDITION ISBN 978.0-07-786167-4 MHID 0.07-786167-1 lina language published by McGraw-Hill Education, 2 Penn Plaza New York, NY 10121. Copyright © 2014 by McGraw-Hill Education. All ght reserved Printed in the United States of America, Previous etons © 2011, 2009, and 2008, No part ofthis publication may be reproduced or distributed in any form or by any means, oF stored in a database or revieval {he prior written consent of McGraw-Hill Edication, ineluding, but not limited to transmission, or broadcast for distance learning stem, without any network or other electronic storage or ‘This authorized Vietnam translation edition i jointly published by McGraw-Hill Education (Singapore) Pte. Lid. and UEH Publishing House, This edition is authorized for sale in the Socialist Republic of Vietnam, Translation Copyright © 2019 by McGraw-Hill Education (Singapore) Pe. Ltd DAU TU TAI CHiN ISBN 978.604-922-970.1 Ban guyéntiéng Vigt © 2019, dupe suit bin theo théa thudn git McGraw-Hill Education (Singapore) va Nha xuft bin Kinh t TP. HO Chi Minh hong pin no tong én phim nay duye phép sao chép, in dn, phi hinh dud bit ky hinh thie va phuemgtigm no, oie Iau trong es dif ee he thing uy cp ma king dave sur cho php hing vn bin cia McGraw-Hill Education (Singspore) Nod sud ban Kinh TP. 6 Chi Minh vi C&ng ty Cé phan Sich Dign Ti Le Gui quy doc gia! Cuén stich Dau tw tai chinh duoc lua chon bién dich sang tiéng Viét nham dap tng nhu cau nghién ctru, hoc tap cita cae bac dao tao, cing nue tim hiéu cdc chi: dé thudc linh vee Dau te tai chinh ctia dong dao nha dau tw dé cd thé dp dung cdc kién thite trong cubn séch nay véo hoat dong dau te thue té. Phién ban bién dich dau tién nay chic han khong trénh khoi nhitng sai sot. Nhém bién dich rat mong nhdn duge cde gop ¥ tir quy ban doc dé hoan thién ban dich t6t hon cho nhieng lan tai ban sau. Cac gop § xin guti vé dia chi email hailyth@ueh.edu.vn. Chan thanh cam on quy ban doc. Nhém bién dich Loi mé dau nding ta via trai qua ba thap nign wi nhang ( thay d6i nhanh chong va siu sic trong nganh du tu, va cud khiing hoang tai chinh manh hat lich sil. S¢ mé rOng manh mé cita thi trudng ti chinh trong giai doan nay mt phn 12 do nhtng sing kign vé chiing khoin héa vi su md rong tin dung da kam nay sinh céc chién luge giao dich mdi. Bén lugt, ning chién luge may duge kam cho kha thi nhé sy phét trién cla cong nghé thdng tin va truyén thong, cing nhu nhé nhang tién b6 trong If thuyét vé du tu. Tuy mbién cuge khing hoang tai chinh cing bat nguén tit cc ran nitt cia nbiing phat trién nay. higu sing kign trong vigc thiét ké chiing khosn 43 tao digu kign cho vige stt dung don bay cao va phong dai y niém vé tinh higu qui cha céc chién lige chuyén dich rii ro. Digu nay dita dén su bing long vé ri ro ma thuéc té da bi nhan doi bai viée a6 bd cic 4quy dinh, cing nhu tinh minh bach bi suy giim, che gu tinh trang bap benh cia nhiéu t6 chic lin trong, hg théng. Noi dung cia chiing 164 cf thiét phai cip hat theo sit didn tién céia cdc thj trudg ti chinh va anh hufdng cita chiing len céc sy kign mang tinh toan ciu. Cudn sich Dau tu, An bin Thit mudi, duige xuat ban véi dy dinh chi yéu 1a mot cuén sich gido khoa cho cic khéa hoe vé phan tich dau tu. Nguyén tic chi dao cita chiing 10 13 trinh bay cuén tai ligu nay theo mot khudn kh6 duge 16 chile béi mot trong tam (a central core) cic nguyén tic co ban nhét quin. Ching 101 o6 ging loai bd céc chi tiét mang tinh ky thuat va todn hoc khong cin thiet, va t§p trung vao vigc cung cp tryc gide dé c6 thé hudng dn sinh vién va nhiing gui lim cong tée thyc t€ khi ho di dign véi nhiing ¥ tuéng va théch thiic mdi trén con dutémg. nghé rghiép ciia minh. ‘Cuén sich nay sé gidi thigu cho ban céc vin dé chinh hign dang la. méi quan tam cia tat ca cae nha au tu, NO c6 thé cung cap cho ban cic ky nang dé thu hign mot dnb gié tinh tuéng cho céc vin dé va 4c tranh luan quan trong hign hanh duge bio cio boi cic phugng tign truyén thong dai chiing cing nhu cée ac tap chi tai chinh chuyén nginh. Di ban c6 ¥ dinh ‘rd thinh mot chuyén gia dau tu, hay chi don gidn 1a mt nha du tu cé nhan tinh tung, ban s® thdy cc kj ning nay li cn thiét, d§c bigt trong mi trudng ma su thay d6i xay ra khong ngiing ngiy nay. ‘Myc tieu chinh eta ching tOi la trinh bay cic noi dung 6 gid tri thy tin, nhuing c& ba ching toi déu Ja cic nh nghién eiiu ning dng trong Ifnh vue kinh 1 tai chinh va nhan thay gin nhut tat c4 cdc phan noi dung trong cuén sach nay déu c6 loi ich lan vé mat tri tué. Rat may, chting t6i nghi ring, trong linh vye du tu, khOng co mau thuan gta vigc theo duéi su that va theo duéi mye dich tign bac. Nagugc lai. Mo hinh dinh gié t&i sin vin, m6 hinh inh gid chénh Igch, gia thuyét thj trang higu qua, va cée nén ting khéc cia nghién cifu tai chinh hign dai dang lam théa man vé mit tri tug ciia cde A6i tung ghién citu khoa hoc cing cé tém quan trong vé mat thuéc tign cue ky to lén déi véi nha dau te tinh tudng, Nham né lye lien he ly thuyét v6i thyc tién, ching toi cing 6 ging dé cach tiép can ctia minh abit quan v6i cich tigp can cia vign CFA. Ngoai vige khuyén khich cde nghién citu trong tai chinh, vién CFA digu hanh mot chuong trinh dao tao va cap chting chi cho céc ting vién mudn tré thinh chuyén gia diu tu (Chartered Financial Analyst ~ CFA), Cox Ge Chuong trinh CFA thé hign sw nhét tri ctia mot hoi dng cac hoc gid c6 uy tin va nhitng ngudi lam thyc té vé nhding kign thitc trong tm ma mot chuyen gia du tut céin phai cé. Nhiéu dic diém cia cuén sich tai ligu nay khién 1n6 nhat quan va lién quan chat ché véi chuong trinh CEA. Cac cd hoi ciia cic kj thi CFA trude day xudt hign gin nhu cudi méi chuong, va d6i véi cae ban sinh vien, nhiing nguéi sé tham dy ky thi may, nhdang clu hoi tong ty dé cling véi ky thi ma céc edu hdi dd dugc lay ra dug ligt ke cud sich. Chuong 3 bao gm nding doan trich ngin tit Quy tic dao dite va Cc tiéu chug hinh xit chuyén nghigp (Code of Ethics and Standards of Professional Conduct) cha vign CFA. Chuong 28 thao Inan vé céc nha dau ty va quy trinh, au tu, trinh bay khuon khé dau tw clia vign CEA dé lien hé mot cach £6 he thong vii muc tigu va céc rang bude cita nha déu tu véi chinh sich du tu duege thigt lip. Bai tap cudi chuiong cing bao gém céc cau hoi cchutin bj cho ky thi CFA cia Kaplan Schweser. ‘Trong phién bin Mui, chang t0i tiép tuc higu dinh mt cich 06 hé thng céc bing tinh Excel dé ccung cp cong cu cho vigc khém pha cée khai nim sau hon so vai truée day. Nhiing bang tinh nay, c6 sin trén Websites cita cudn sach (www.mbhe.com/bmk, ccung cp mot chiit huong vj clia ofc cng cy phan tich tinh vi 6 sin cho céc nha dau tu chuyén nghigp. TRIET LY NEN TANG ‘Trong &n bin thit mudi, ching t6i tap trung vio nhigu thay d6i trong moi trang dau tu, bao gém ca céc si kign xung quanh cudc khting hosing tai chinh sma trudc day chua ting xy ra, Dong thoi, nhiéu nguyen tdc (principles) co ban vin quan trong, Chting tdi tin rang, tp trung syf chit ¥ vio mt s6 it céc nguyén tic quan trong nay c6 thé don giin hoa vigc nghién ctu nhding phn noi dung kkho khae va cfc nguyén téc ca ban can duge t6 chite va tao dong co cho vige nghién citu toin b6 cuén sach. Nhiing nguyén tic nay cue ky quan trong dé higu duge cic chiing khodn dang dug giao dich trén thi trading tai chinh va hiéu dutge cdc chitng khon mi ma sé duige phat minh trong tong lai, cing nhut Anh hung cia ching trén thj trudng toan edu, Vi ly do nay, chiing t0i da t6 chile cudn sich theo chii dé, 6 nghia la chiing t6i khéng bao giét dua ra cic quy te ngén tay céi ma khéng tham chiéu cdc nguyén ly trung tam cia phuiong phap tiép cn hien dai trong ti chink, (Chi dé chung tao ra su théng nat cho cuén sich nay 18 cdc thi trudng chiing Khodn gén nh higu qua (security markets are nearly efficient), c6 nghia la hau hét cic chuing khoan thudng duge dinh gid phi: hop lic tinh rai ro va ty sinh loi ctia chuing. Hiém khi tim duge céc bita tra mién phi trén céc thi truéng ‘canh tranh nhy thj truéng tai chinh, Tuy nbién, quan sat don gid nay cé mot stic manh ding ké trong vige ‘cung cp ham ¥ cho vige thiét ké céc chién Iuige du tu; két qua li, céc thio luan vé chién lige cia ching tdi ludn dug chi din bdi cfc him ¥ cha gid thuyét thi trudng higu qua. Trong khi mtic 46 higu qua thi ‘rudng la, va sé ludn [a van dé tranh Tuan (trén thyc ‘8, ching t0i danh m6 chuong tron ven cho ni dung vé nhiing théch thiic hanh vi d6i véi gia thuyét thi trudng higu qua), chiing 101 hy vong cac thio Iuan xuyén sudt cudn sich sé chuyén tai mot him lugng t6t hing chi trich linh manh lién quan nhiéu d&n cc «quan nigm ttt truée t6i nay. (Cc chti dé khdc bigt Cudin sch dw ti duge 16 chute xoay quanh mot vai chi dé quan trong: 1. Chii dé trong tm la tinh gin nh higu qua cita ‘cde thi truding chiing khodn da phat trién, ching han nhu céc thi truding 6 Hoa Kj, va su higu biét thong ‘thuting Ia cic thj trading canh tranh khong cung cp “bile trva mign phf” cho nhang nguti tham gia trong 6. (Chai dé thit hai la su danh di gia rai ro va sinh, Joi, Chu dé nay cing li mot f nigm khong c6 bita trua min phi, diéu ma diing trong céc thi truéng chiing Khoan canh tranh, ty suat sinh lgi cao di kém voi mot céi gid phai tré: phai génh chiu rdi ro du tut cao han, ‘Tuy nhién, ¥ nigm nay bo ngo mot vai ciu hai chuia duge tri 1di. Mot ngudi nén do luéing rai ro cia mot tai sin nhu thé nao? Sy danh d6i cé tinh dinh Igng gia ri ro (duige do luting ding) véi ty suat sinh Igi kj vong nén ra sao? Céch tigp cfm ma ching ti trink by cho céc vin dé nay duige biét dén lay thuyét danh ‘muc hién dai (modern portfolio theory), i mot nguyén tic quan trong khéc cia cu6n sich nay. Ly thuyétdanh, muc hign dai tap trung vio cic ky thugt va him ¥ cita vvige da dang héa higu qua (efficient diversification, va cchiing tdi dinh su quan tam dang ké dé ban vé anh huéng ctia da dang hoa lén ri ro ciia danh mye déu ‘tu cting nhu him ¥ cia vige da dang héa higu qua cho vige do luéing ding rii ro vi. m6i quan he gia rai ro va ty suit sinh Igi. 2. Cuén sich nay nhdn mgnh nhiéu vio viec phan bé tai sin hon la cfc cusin sich gio khoa khée Cy thé, ban bat du véi toan bé tién cita ban trong tai khodn ngan hang, ngay sau d6 ban xem xét du tt bao nhigu tién vio mot cai gi dé ri ro hon ma c6 thé ‘mang lai ty suit sinh loi ky vong cao hon. Bude logic hie nay 1d xem xét cfc I6p tai sin, ching han nhs cb phiéu, trai phiéu, hay bat déng sin. Day la mot quyét dinh phan b6 ti sin. Tha hai, trong hau hét trugng hop, lua chon phan b6 tai sin thi quan trong hon nhigu so véi cic quyét dinh Iva chon ching khoén trong vige quyét dinh thanh qua dau tu tng thé. Phan Dé thi sin Ii nin t quyét dinh dic digm rai ro va ty sudt sinh Igi cia danh myc du tus va vi thé né dnb duge sit quan tim chinh trong cic nghién ctu vé chinh sich dau tu. 3. CuGn sich nay cung cap céc noi dung rong hon va siu hon nhiéu vé hop ddng giao sau, quyén chon va céc thi truding chiing khodn phai sinh so voi che cudn sich khéc. Cac thj truding may da tr’ nén cue ky quan trong va thiét yéu cia thé gidi tai chinh Lya chon duy nit ca ban 1a tré nén thinh thao trong cdc thj trudng nay - cho dit ban la chuyén gia {i chin hay don gin chi 1a mOt nha dau tv cd nan tinh tudng. Muc Luc Gidi thiéu 1 CHUONG 1 Moi trudng diutu 1 11 TASin ThycvA TA Sin TAChinh 2 12, TASin TAChinh 4 13. Thi "Trading Tai Chinh va Nén Kinh TE 5 14 Quy Tinh Diu Tw 10 15° ThiTrudng anh Tranh 11 16 Cae B6i Tugng Tham Gia Thi Trving 13 1.7 Khiing Hoing Tai Chinh Nim 2008 18 18 Ciw Tric Quyén Sich Nay 28 CHUONG 2 Cac Lép Tai San va Cic Cong Cu Tai Chinh 33 21 Thi Trung Tig Te 34 2.2. Thi Trudng Trai Phigu 40 2.3 Chiing Khoin Von C6 Phin 48 24 Chi S6 Thj Trung C6 Phiéu Va Trai Phigu 52 2.5 Thi TrudngPhaiSinh 59 CHUONG 3 a ‘Cac Chiing Khoan Dugc Giao Dich Nhw'Thé Nao 69 3.1 Ciich Thife Cie Cong Ty Phat Hanh Chiing Khoan 69 2 Cach thiic cic chéing khodn duge giao dich 74 3.3 Sy giating giao djchdign tir 79 34 Thi trving Hoa Ky 82 3.5. Cie Chién Luge Giao Dich Méi 84 3.6 Toan Ciu Héa Thi Trudng Ching Khoin 87 Chi PhiGiao Dich 89 Mua Ky Quy 90 Ban Khéng 94 3.10 Quy Dinh Cita Thi Trdg Chiing Khoin 97 CHUONG 4 —— Quy Tuong Hé va Cac Cong Ty Déu Tu Khéc 109 41 CicCéng Ty Déu Tw 109 42 Cie Loai inh Cong Ty DiuTw 110 43° Quytuonghd 114 44 Céc Chi Phi Diu Tu Vio Quy Tong H8 118 4.5 Thué d6i véi thu nhgp cia quy twong hd 122 46 Quy Giao Dich Hoan DSi 123 47 Higu Qua Diu Tu Cia Quy Tuong Hé: Céi Nhin Dau Tien 126 4.8 Thong Tin Vé Quy Tuong HO 129 Ly thuyét va thuc hanh danh muc dau tu 137 CHUONG 5 Rui Ro, Ty Suat Sinh Loi va Di Ligu Qua Khir 137 5.1 Cac Yeu'TS Quyét Dink Miée Lai Sut 138. 5.2 So Sanh T) Suit Sinh Loi D6i Voi Cac Ky Nam Gidt Khic Nhau 142 5.3 Tin phiéw kho bgc va lam phat 1926-2012 146 3A RULRovAPhdn BURGIRo 148 5.5 Phan tich chudi thei gian cita ty sust sinh Igi qua khut 151 5.6 Phin PhéiChuin 156 5.7. Sai Léch So Véi Tinh Chun Tic va Cac Thude Do Rai Ro 159 58 Ty Suit Sinh Loi Qué Khu Cia Cac Danh Myc Dau Tu C6 Rai Ro 163 59 Cie Khoin Diu Tu Dai Hon 176 CHUONG 6 Phan B6 Von Cho Cac Tai Sin RitiRo 193 6.1 Rai Ro va SuE Ngai Rui Ro 193 62. Phan Bé Vin Cho Cac Danh Myc Rii Ro va Phi Ri Ro 200 63. TaiSin Phi RGi Ro 203 6.4 Danh Myc Gém Mgt Tai Sin Riii Ro Va MOtTa Sin Phi Rai Ro 205 6.5 Mile Chiu Bung Rii Ro Va Phan B6'Tai Sin 208 6.6 Cie chign huge thy dong: Puting thi truding vin 214 PHY LVC A: E Ngai Rai Ro, Hu Dung Kj Vong va Nghich Ly St.Petersburg 226 PHY LUC B: Ham Hau Dung vi Mie Gid Cin Bing Cia Céc Hyp Déng Bio Him 230 PHY LUC C: Tiéu chudn Kelly 231 CHUONG 7 Cac Danh Muc Rai Ro T6i Uu 235 7.1 Ba Dang Héa va Riti Ro Cia Danh Myc 236 7.2 Danh Myc Gém Hai Tai Sin Rai Ro 238 7.3 Phan B6 Tai Sin Gém Cic C6 Phiéu, Trai Phiéu va T-Bills 246 74 MO hinh t6i vu h6a dan myc cia Markowitz 251 7.5 MO binh t6i wu héa dan muc cia Markowitz 263, PHY LUC A: Miu Bang Tinh Déi Voi Da Dang Héa Higu Qua 279 vi PHY LUC B: On Lai Céc Thong Ke Vé Danh Myc 284 CHUONG 8 Mé Hinh Chi $6 293 8.1 M6 Hinh Thi Trudng Chiing Khodn Mot Nhin T5294 8.2 MéHinh ChiS6 Don 297 83 Udelugng m6 hinh chi sé don 303 84 Xay dying danh mye va md hinh chi s6don 311 85 Cc Khia Canh Thye Tign Ciia Quin Ly Danh Mue Diu Tu Véi Mo Hinh ChiS6 320 LEE LATIN LLL SE A A Ly thuyét va thc hanh danh muc dau tu 333 ____CHUONG 9 _ ‘Mé Hinh Dinh Gié Tai Sin Von 333 9.1 M6 Hinh Dinh Gié Tai San Von 334 9.2. Cie giidinh va md rong cia CAPM 346 9.3. CAPM va The gidi hgc thugt 360 94 MOhinh CAPM valinh vue dau tu 362 CHUONG 10 - Ly Thuyét Kinh Doanh Chéch Léch Gid Va Mo Hinh Da Nhan Té Cita Ty Suat Sinh Lgi Va Rai Ro 371 10.1 Mohhinh da nhan t6: mOt cdi nhin ng quan 372 10.2 Ly thuyét kinh doanh chéch Kéch gia 375 10.3 Méhinh APT, m hin CAPM, vim hinh Chis6 384 104 Mo hinh APT'da nhinté 389 10.5 Mé hinh ba nhin t6 Fama-French (FF) 391 CHUONG 11 Gia Thuyét Thi Trwéng Higu Qua 401 11.1 Bude di ngiu nhién va gid thuyétthjtrudnghigu qua 402 11.2. Nhiingham yciia EMH 407 113. Nghién CiwSyKign 413 IA Cie Thi Triting C6 Higu Qui Khing? 416 11.5 Quy Tuonghd va'Thinh qua Phin tich 433 __CHUONG 12 - Tai chinh Hanh vi va Phan tich Ky thugt 447 12.1 Syehi ich eta trudmgphat tiichinhhank vi 448, 122 Phan tich ky thugt vatichinh hinh vi 461 CHUONG 13 “ Bang Chiing Thu Nghiém Vé Ty Suat Sinh Lgi Ciia Chitng Khoan 477 13.1 MO hinh chi s6va m6 hinh APT nhan tdan 478 vil 13.2 Kiémdinh mohinh CAPM va APT dann 5 486 13.3 Mé hinh nhan t6 theo kiéu Fama- French 492 13.4 Tinh thanh khodn vi dinh gi ti sin 500 13.5. M6 hinh dinh gia tai sin da trén tiéu dng hoi va nhiing ciu hoi kh6 lién quan dén phn bi v6n c6 phn 502 Chiing khoan co thu nhap cé dinh 515 CHUONG 14 Gia va Igi suat trai phigu S15 14,1 Cac dic diém cia trai phigu 516 14.2 Dinh gia trai phiéu 523 14.3 Loi sudt trdi phigu 530 144. Gid tréi phigu qua thoi gian 536 14.5, Ribi Ro VO Ng Va Dinh Gis Trai Phigu 541 NG 15 Céu Truc Ky Han Cita Lai Sudt 563 15.1 Dudng Cong Lgi Suit 563 15.2 Dudng Cong Loi Suit va Lai Suat Tuong Lai 5366 15.3: Lai Suat Khong Chie Chin va Lal Suit K) Han 571 15.4 Cac LY Thuyét cia Céu Tre Kj Han 574 155 Gidi Thich Cau Trac Ky Han 577 156 Lai Sust Kj Han va Hop Déng Kj Han 582 - CHUONG 16 Quan Ly Danh Myc dau tu tréi phigu 593 16.1 Rii Ro Lai Suét 594 162, 16.3 Quin Ly Tri Phigu Thy Dong 614 164. Quin Ly Tri Phigu Nang Dong 625 Phan tich chting khoan 641 CHUONG 17 Phan Tich Nén Kinh Té Vi M6 VaNganh 641 17.1 Nénkinh tétoan céu 641 17.2 Nénkinh t6vimé noi dia 645 17.3 Cisbccungviciu 647 174 Chinh sich cia chinh phi én bang 647 17.5 Chukykinhdoanh 651 17.6 Phan tich nginh 657 vill CHUONG 18 Cac M6 Hinh Dinh Gia Vn C6 Phan 679 18.1 Dinh gid bing céc Phuong phép so sinh 680 18.2 Gid tej Noi tai so v6i Gia tri Thi truding 682 18,3 Cie mo hinh Chiét khiu C6 tic 684 184 Ty so gié-Thunhap 699 18.5. Phuong phip dinh gid dong tién tydo 708, 18.6 Toin Thi teudng chiingkhoan 713 CHUONG 19 Phan Tich Bao Co Tai Chinh_ 727 19.1 Nénkinh té toan edu 727 19.2 Dolwang thank quicong ty 733, 19.3 Cic thudedo kha mang sinh Igi_ 734 19.4 Phan tich t¥ 66739 19.5, Mot vi dy minh hoa cia phan tich bao cio tai chinh 750 19.6 Cic-vin dé vékha ning so sinh 753 19.7 iw tu gid tri ky thujt Graham 761 Hop dén: én chon, hgp d6ng tuong lai va chin; | Prods phat sinh kha khac 7 z CHUONG 20 ‘Thi Trung Quyén Chon: Gidi Thigu 777 20.1 Hop Dong Quyén Chon 778 20.2 Gid Tri Cia Quyén Chon Khi Dio Han 785 203 Cic Chién Luige Quyén Chon 790 20.4 M6i quan hé ngang gia gitia quyén chon bin quyén chon mua 799 20.5 Ching khodn ging quyén chon 802 20.6 ‘Tyo lp cic sin phim taichinh 810 20.7 Quyén chon ngoai lai 812 CHUONG 21 Dinh Gid Quyén Chon 827 21.1. Dinh glé quyén chon: Giét thign 827 21.2 Che gidi han d6i v6i gid quyén chon 831 21.3 Dim gid quyén chon theo mahink nh phan 835. 21.4 Dinh gid quyén chon Black-Scholes 843, 21.5 Géch sitdyng cong thic Black-Scholes 855 21.6 Bing chiing thule nghigm trong dinh gid quyén chon 869 CHUONG 22 ‘Thi Trudng Giao Sau 881 22.1 Hgp ding Giao sau 882 22.2 CochéGiao dich 887 22.3. Cac chién luge tren thi trudng giao sau 894 Oreo 21 23.2 23.3 24 23.5 jao ngay dugc kj vong 903, - __CHUONG 23 Giao Sau, Hoan D6i Va Quan Tri RiiRo 915 Giao sau tigi 916 Hop dng giao sau chi s6 6 phiéu 923 Giao sau lai suit 931 Hoindéi 933 Dinh Gia Hop Ding Sau Hing H6a_ 941 Gn 24.1 242 243 244 245 246 2541 25.2 25.3 25.4 25.5 26.1 26.2 26.3 26.4 26.5 26.6 2A 27.2 273 274 275 Thuc Hanh Quan Ly Danh Myc Dau Tu 955 CHUONG 24 anh gid thanh qua danh muc dau tu 955 Ly Thuyét Thong Thuding Vé Dinh Gid Thanh Qui. 955 o dng thinh qui cia Quy déuco 973 Do ling thin qui wis thay 46 think phn cia danh myc iu 976 Dinh Thi Diém Thi Tevng 977 Phan ich phongcich 984 Quytrinh dénggép thinh qui 989 CHUONG 25 Da dang héa Toanciu 1009 ‘Thi trvdng chiing khodn toan céu 1010 (Che yéu t6 ri ro trong du tu qudeté 1015 ‘Diu tu qué t& ri ro, 1gi nhudn va lot ich tis da dang hod 1024 Dinh gia lai ich tiém ning tit da dang héa quée t@ 1041 ‘Dau tu quée té vi phan bé thanh q CHUONG 26 Quy Dau Co 1057 Quy diu co s0 wi guy tvmghd 1058 (Che Chign Luge Cia Quy PéuCs 1059 Alpha diding 1064 Phan tich ign huge dwt djethit cia cic quydiuect 1067, Do luding thinh qui hoat dong cia cic qu) diueo 1070 (Clu tric phi cia cée quy dues 1080 CHUONG 27 | 1 thuyét quan ly danh myc dau tu theo chién luge nang dong 1089 Danh myc déu tu ti vu va gi tri 1089 Mo hinh Treynor-Black va D9 chinh xéc cta Dy bio 1097 (M@ hinh black -litterman 1103 Mé B6 trg nhau, Nhuing khong thay thé 1110 Gi cia chién luige quan If danh myc ning dong 1113 Gree 27.6 Nhiing két ludn quan trong vé chién luge quan I danh mye ning dong 1116 PHY LUC A: aid tri dy bio va gid tri duige thye hign eita Alpha 1118 PHY LUC B: Mo hinh Black-Litterman tng quat 1119 CHUONG 28 Chinh Sach va Khuén khé Dau Tu Cita Té6 Chitc CFA 1121 28.1 Quy trinh quan ly déutw 1122 28.2 Cae diéu kign rang buge 1128 28.3 Banchinh sich déu tw 1131 28.4 Phan B6Tai Sin 1139 28.5 Quan ly dank myc dau tu cia nha dau tu cd mhan 1110 28.6 Cac quyhuutri 1148 28.7 Dau twtrong dai han 1153 ‘Thugt nga 1167 CHUONG MOT MOi Truong Dau Tu AU TU LA viéc chap nhan st dung tién hoac cac nguén luc khac 6 hién tai voi ky vong ‘thu vé céc loi ich trong tung lai. Vi du, mot ca nhan cé thé mua cé phan ciia céng ty vi ky vong dang thu nh4p tuong lai ma cé phan dem lai sé phan nh ca chi phi vé thdi gian cua tién cing nhu rui ro cia viée dau tu. Tho! gian ban hao phi cho vigc hoc quyén sch niy (chufa ké dén chi phi cho mua né) cing la mot khoan dau tu. Ban dang tw bé hoac la synhan nha 6 hién tai, hoac la khoan thu nhap ma ban ky veng nhan duge ti céng vige vai ky vong rang, nghé nghiép tueng lai cla ban sé bu dép_ di cho nhdtng hao tén vé thot gian va sy nd luc cia ban. Di hai khoan dau tu nay co nhiéu diém khac nhau nhung ching c6 cing mét ‘thugc tinh then chét vén la néng cét cla tat c cdc khoan déu tu: Ban hy sinh mét cdi gi dé co. gid tri bay gid, vai ky vong sau nay sé thu duoc lol fch tirsy hy sinh dé. Quyén séch nay cé thé gitip ban tré thanh gus hanh nghé dau tu gidi. Mac di chi tip trung vao cdc khoan déu tu chuing khodn nhu c6 phiéu, tri phiéu, hodc hop déng quyén chon va hgp déng giao sau, nhung phén Ién nhiing gi ching ta thao luan sé hiu ich trong vigc phan tich bat ci! loai du tu nao. Quyén sch nay sé cung cp cho ban kién thc co ban vé cach thule té chute cla cac thi truéng ching khoan khac nhau; sé nghién cuu vé cae nguyén tac dinh gid va quan tri ri ro hitu ich cho céc thi trubng cu thé, ching han nhu déi Véi thi trudng trai phiéu hog th) trudng cé phiéu; va sé gidi thigu cho ban cc nguyén Iy xay dung danh myc dau tu, Néi chung, chuwong nay sé chi trong vao ba ‘chi dé nham cung cép théng tin téng quan hitu ich 48 phuc vu cho nhuing noi dung & phan sau, Bau tién, truéc khi nghién citu sau vao chi dé “dau tu’ investments’), chung ta sé xem xét vai trd cla céc tai san tal chinh 6i véi nén kinh t&. Chung ta cing thao luan ‘vé méi quan hé gta ching khoén va céc tal sn“thyc’ (‘real assets), nhiing tai sin ma thyc s¥ tao ra hang héa va dich vu cho ngudi tiéu ding, déng thai xem xét tai sao nhting tai san tai chinh (financial assets) lai quan trong 461 v6i hoat dong cua mot nén kinh té phat trién. Véi nén tang nay, ching ta sé bude du xem xét c&c loai quyét dinh ma céc nha dau ty phai déi mat khi hg két hgp mot danh muc céc logi tai sin. Nhding quyét dinh dau ty nay duge thuc hign trong mét méi trudng ma ty suat sinh Igi cao han thuéng chi cé thé dat duce Ling voi mdic rb ro ton hen va trong 66 that khé dé tim ra nhting tai san bi diinh gia sai dé ma kiém Idi, NhUing chi dé vé danh déi gia nul o- ty suat sinh Ioi va viee dink gia hieu qua Ac tal san tai chin [a trung tam cila qué trinh du tu, vi vay cing that ding dé danh thoi gian cho vige thao luan ngn gon vé nhing ham j cla chung trong phan dau quyén sch 2 PHAN | Gidi thigu nay, Nhiing ham y nay sé dugc chi tiét héa hon trong nhing chugng sau. CChiing t9i sé cung cép mét cai nhin téng quan vé té chuc ctia céc thi truéng chuing khoan cing nhu cc 6i tucng khac nhau tham gia vao nhiing thi trugng 46. Nhiing mé déu nay sé cho ban cam nhan vé nhing ai tung tham gia chinh trén thi trudng chuing khodn cting nhu co ché ma ho tham gia thi truéng. Cusi cung, chting ta sé tho |_ Tuan vé cuge khiing hoang tai chinh bat diu nd ra tw nam 2007 va lén dinh diém vao nim 2008. Cuéc khiing hoang da minh hoa dang ké cho céc két néi gia hé théng tai chinh va khia canh“thyc” cua nén kinh t& Chuing ta nhin vao nhiing nguén 6c cla khiing hoang va rit ra nhiing bai hoc kinh nghiém vé ri ro he théng. Chuong nay sé két thtic bang phan t6ng quan vé phan con lai cua quyén sach. ER sai San Thuc va Tai San Tai Chinh ‘Cia cai vat chat cla xa hoi vé co ban duge xac dinh béi nang Iyc san xudt cla nén inh té, d6 li nhiing hang héa va dich vy duige tao ra. Nang hic nay la mot ham s6 cia cac tai san thuc (real assets) cia nén kinh té: dat dai, nha xuéng, may médc va ign thiie duge diing dé san xuat ta hang héa, dich vu Trai nguge véi tai sin thyc 1A tai sin tai chinh (finanicial assets) ching han nhu ¢é phiéu va trai phiéu, Nhding chting khoan nhu vay chang qua chi la nhing 8 gidy, hogc nhiéu kha nang la cic biit todn dign ti va ching khong dng g6p trye tigp vao ning Inc sin xuat cia nén kinh té. Thay vao 46, nhiing tai sin nay a phuong tién dé cdc cé nhan 3 nhitng nén kinh té phat trién ndm gitt bing chiing xc nhan quyén d6i véi tai san thy. Cac tai sin tai chinh la nhing quyén d6i vdi cic khoan thu nhap tao ra bdi tai sin thyc (hodc quyén déi véi thu nhp tao ra tit chinh phi). Néu khéng thé sé hiiu riéng mot nha méy 6 t6 (tai sn thuc), chiing ta van c6 thé mua ¢6 phan cita Ford hay Toyota (tai sin tai chinh) va do d6 dutge chia sé thu nh§p ti hoat dong sin xuat xe hai ‘Trong khi nhiing ti sin thyc tao ra thu nh§p rong cho nén kinh té thi nhiing tai san tai chinh chi don thuén xéc dinh viée phan bé thu nhap hoc cia cai gidta che nha dau tu. Cac ca nhan cé thé chon lua gitia tiéu ding ciia cai 6 hign tai hoac dau tu cho tuong lai. Néu chon dau tu, ho co thé dau tu vao cac tai san tai chinh bing cach mua céc loai chting khodn khéc nhau. Khi cdc nha déu tu mua nhiing chiing khoan nay cita cdc cong ty, cdc cong ty sé sit dung tién nay dé gia ting chi tiéu cho céc tai sin thyc, chang han nha xudng, thiét bi, cng nghé hodc hang t6n kho. Vi vay ty suat sinh Igi tit chting khodn cia cac nha dau tu vé co ban dén tit thu nh§p duge tao ra bai cdc tai sin thuc vén dugc tai tro bang cach phat hanh nhiing chung khoan dé. Su khdc biét gitfa ti sin thyc va ti san tai chinh tré Jén 6 rang hon khi chung ta so sinh bang can déi ké toan cia cac ho gia dinh tai Hoa Kj, thé hign trong Bang 1.1, véi cac thanh phan cita cai quéc gia chia Hoa Kj, thé hién trong Bang 1.2. Ciia cai cdc ho gia dinh bao g6m cic tai san tai chinh nhui tai khodn ngin hang, c6 phiéu cong ty hoc tréi phiéu. Tuy nhién, nhiing ching khodn la 18i sin ti chinh cia cdc ho gia dinh nay lai a nhiing khodn ng (liabilities) 461 vi Nhiing tai san sau day la lai sn thuc hay tain tai chinh? 4. Bang sang ché (Patents) 6. Ng trong hgp d6ng thue tai sin (Lease obligations) & Uytin khdch hang (customer goodwill) d. Bang dai hoc (A college education) €. Motte tién $5. phat hanh, Vi dy, ban xem mot tréi phi€u Id ti sin bdi vi né cho ban quyén déi véi thu nhp tién lai va vén géc tii Toyota, nhung nd ai i khoan ng ma Toyota cé nghia vy phai CHUONG 1 Moi truding du ww thanh ton cho ban. Tai sin cia ban la ng cia Toyota. Do , khi tng hgp trén tat ca cic bang cin déi ké toan, nhiing khoan muc nay bit trit nhau, chi cdn lai ti sin thyc, la cita cai rong cita nén kin té. Cita cai quéc gia bao g6m cic cOng trinh xéy dung, thiét bj, hing t6n kho va dat dai.! Tai sin taichinh, Taisin Sty %Téng Nova gi trirang Sty %Téng Tai san thye No Bat dong sin $18608 244% ~—_Cckhodin thé chp $9907 130% Hing tiéu ding lu bén 4821 63 Tin dyng tieuding 209533. Tai sin khac 345 05 \aynginhangvavayksc 195 03 Téng tai san thyc $23,774 31.2% ——Tindung ching khosn 268s Khdc 568 _O7 Téngno 913433 17.6% Tién git $9688 | 14% Dyphingbiohigmnhanthy 1.208, 16 Dy phéng lveng hues 13950183 Vn chi sé hc trong ee 9288 122 congityc6 phn Vn chat shu trong ce 743 9B doanhnghiép khéng phsi cé phn ‘¥6n g6p quy tuong hd 5191 68 ‘Ching khosn ng 51200 67 hac 1541 22 Téng tai sén tai chinh 52524688 Gid teirong 62.866, Téng 76298 100% $7628 100% Bang 1.1 Bang can 6 ton cha cic Wo aia inh Hoa Ky (Ch Tong tt ca ci etc the Kha vot con s6 tng ba i sai s6 do lim tron. Nguén: Bao ce ké ton ac uding en cla Hoa Ky, HOt dng Thing Gc Cyc dy trie bang Thing 6/2012. isin sup |sbonsg2 ‘Bét dong sn thuong mal gravel | anaes Os B6t dong sin nha 8 23460 Tig biva phn mém 5.261 Hang tn Kho 2293 Hang ti ding lu ba 4821 Téng 548616 (chi j:Tng gi tr cin cOt co thé kind ve gi tr tng bev sa 6 do lam tion, qué: Bo edo Ké ton cc ung én cia Hoa Ki, HO ng Thing AB ‘Cue du tralien bang, Thing 6/2012. "nan thé thc mic ti sao nhing sin thy nm gi bd cic ho gia nh trong Bang 1.1 8 mike $23.74 trong kh tng ti sin thy ea nén inh (Bing 12) ln én ho rt nig, 3 mide $48,616. Phin ho ke bgt my phi Jin thye tf rng cic ti sin thc oe mm git bi cc cng ty nh quyén shit, nha may va thie, dtc bao gb ‘hing ti sin china ku vue ee ho gla dinh, cy thé thdng qua gi tej vin chi 8 hu cla cing ty va hing Xhodn ut cng khodn Khe. Bang 1.2 cing bao wba ti sin ca cc doanh nghigp King phi cng y 6 phn 246i cing, co mot vai Khée bit trong phuong php dinh gi. Vi du, ning Kon du tu wn chi si i 6 pio trong Bang 1.1 dae dog theo gi ith tug, tong kh nh may va tht bi trong Bing 1.2 duoc dinh gia theo hi pi thay th. Coxe 4ep PHAN 1 Gidithigu Chiing ta sé t§p trung chi: yéu vio céc tai sin tai chinh, Nhuing ban cing khong nién bé qua thy té a sy thinh cng hay that bai ciia cdc tai sin tai chinh ma chiing ta chon mua rét cugc phy thugc vio higu qua cita nhiing tai sin thyc co sé. Tai San Tai Chinh Tai sin tdi chinh thudng gém ba logi phé bién: chting khodn cé thu nhap cé dinh, chiing khoan vén va chting khodn phai sinh. Chiing khoan c6 thu nhap ¢6 dinh hojc ching khoan ng (fixed-income hay debt securities) hifa hen dem Iai hodc 1a dong thu nhap cé dinh hogc 1a dong thu nhép duge xéc dinh theo mét cOng thiic cy thé. Vi dy, mot trai phiéu doanh nghiép thong thug hita hen sé chi tra cho trai chit (bondholder) mot khoan lai c6 dinh mdi nim, Loai khac dug goi la trai phiéu c6 lai sudt tha ndi, hia hen thanh toan tiy thudc vio lai suat hién hanh. Chang han, trai phiéu tra lai suat duigc xéc dinh theo mitc 2 diém phan tram cao hon lai suét tin phiéu kho bac (Treasury bills) My. Néu ngui di vay khong cong bé pha sn thi cc khoan thanh toan cia cac chiing khoan nay Jc la c6 dinh hoac la dugc xac dinh bdi cong thiic. Vi ly do nay, thanh qua diu fut ciia ching khodn ng thudng it gin két chat ché véi tinh hinh tii chinh cia cong ty phat hanh. Tuy nhién, cdc chting khodn thu nh4p c6 dinh rat da dang vé ky han va digu khoan thanh todn. Xét trén khia canh thj trifdng tién t¢ thi chting khoan ng 1a nhiing chiing khodn cé ky han ngan, tinh thanh khodn cao va nhin chung c6 riii ro rat thap. Vi du vé nhaing ching khoan loai nay 1a tin phiéu kho bac My hodc chiing chi tién giti ngin hang (certificates of deposit - CDs) ‘Trai lai, cae chting khoan thu nhap c6 dinh tren thi irudng vén bao gdm cac ching khodn dai han nhu tréi phigu kho bac (Treasury bonds), cing nhu trai phiéu duige phat hanh béi cc co quan lién bang, chinh quyén céc bang va chinh quyén dja phuong, cc doanh nghigp. Nhiing trai phiéu niy sip xép theo mife d6 tii rét an toan déi véi ri ro pha sin (vi du, cdc chting khoan kho bac) dén twong déi riti ro (vi du, trai phiéu Igi suat cao (high-yield) hodc trai phiéu “c4p thap” (“junk” bonds). Chung cing duge thiét ké véi nhiing diéu khodn thanh todn cuc ky da dang dinh cho céc nha dau tu va bio vé ho truée kha nang pha sin ctta t6 chifc phat hinh., Chiing ta sé c6 nhiing xem xét dau tién vé cac logi chting khodn nay trong Chuong 2 va tién hanh phan tich chi tigt hon vé thi trudng ng trong Phan Bon. Khong gidng chiing khoan ng, ¢6 phiéu thuiéng (common stock) hoc vén 6 phan (equity) ciia mot cong ty thé hién mét phén quyén sé hau doanh nghigp. Cac c6 dong (equityholders) khong duigc huia hen bat ky m6t khoan chi tra cy thé nao, Ho cé thé nhan bat ky khoan cé tic nao do céng ty chi tra va ditgc tinh theo ty Ié sd hau d6i vai tai sin thuic cia cong ty. Néu cong ty thanh céng, gid tri v6n c6 phan sé ting; néu khOng thanh céng thi gia tr] nay sé gidm. Do dé, higu qua dau tu vao vén 6 phan c6 lién hé truc tiép vdi su thinh cong cita cOng ty va tai san thyc cita nd. Vi ly do nay, dau tu von cé phan thuding rai ro hon dau tu vao ching khodn ng. Thi trudng vén va dinh gid v6n cé phan sé 1a chi dé ciia Phan Nam. Cu6i cling, chting khodn phai sinh (derivative securities) chang han hyp déng quyén chon, hgp dong giao sau cung cp céc khoan thanh toan duigc xac dinh bai gid nhiing tai sin khdc nhu gid trdi phiéu va c6 phiéu. Vi dy, m6t hop dong quyén CHUONG 1 Meitrwing dw ws chon mua cé phn cita Intel c6 thé t& nén khéng c6 gid néu gid c6 phan Intel vin duidi mite ngudng hay matic gid “thuc hign” exercise” price) ching han $20 mot c6 phn, nhuing no c6 thé cé gid tri néu gid c6 phiéu tang trén mitc do”, Duse goi lt chiing khodn phai sinh bai gid tri cia ching xudt phat tit gié cla cde tai sin hac. Vi du, gia tri ciia quyén chon mua sé phu thudc vao gia cua c6 phiéu Intel. Nhiing ching khodn phai sinh quan trong khac la hop d6ng giao sau hoc ky han. ‘Ching ta sé d8 cap dn chuing trong Phan Séu. Chiing khoan phai sinh tro thank mot phén khong thé thiéu trong méi trudng dau tu. Mot sit dung cia chting khoan phai sinh, ¢6 thé xem Ia sif dung chinh yéu, dé la phéng ngtta rai ro hoac chuyén dich rai ro cho cic déi téc hac. Vige nay duigc thyc hign thanh céng hang ngay, va vigc sit dung nhing ching khodn nay nhim quan tri rai ro thi qué phé bign dén ndi ma thi trudng nhiéu ty d6la cita chting khoan phdi sinh thudng dugc xem nhu thé la Ie tat nhién t6n tai, Tuy nhién, céc chting khodn phdi sinh cling c6 thé duge sit dung dé thyc hign nhiing vj thé dau co. Thinh thoang mét trong nhiing vi thé niy 6 bé, din dén két qua li nhiing khoan 1é hang trim trigu ddla duge cong khai. Mac dit nhiing khoan thua Id nay thu hut su quan tam dang ké nung thuc té cdc ching khoan nay van duge sti dung nhw 1d cong cu quan tri rii ro mot cach thudng xuyén hon. Céc ching khoan phai sinh sé tip tuc dong vai trd quan trong trong xéy dung danh muc dau tu va hé thong tai chinh. Chiing ta sé trd lai ch dé may sau. Cac nha déu tu va cde doanh nghigp cing thudng xuyén giao dich trén cdc thi trudg tai chinh khac. Cac cOng ty 6 tham gia hogt dong thuong mai quéc té thing chuyén déi tit déng déla sang céc déng tién Khdc va ngugc lai. MBL ngiy 06 nhiéu hon mot ngan ty déla tién té duge giao dich trén thi trudng ngoai hGi, chi yéu thong qua mot mang luéi cac ngin hang lén nhat Cac nha dau tu cing 6 thé dau tu tryc tiép vao mot s6 tai sin thyc. Vi dy, hang chuc loai hing héa duigc giao dich trén cic s6 giao dich chang han Sé giao dich hang héa New York (New York Mercantile Exchange) hod San giao dich Chicago (Chicago Board of Trade). Ban e6 thé mua hoc ban bap, lia mi, Khi thién nhién, vang, bac, v.v. Thi truiémg hang héa va phai sinh cho phép céc doanh nghi¢p digu chinh ri ro cita ho theo cdc logi rai ro kinh doanh khéc nhau. Vi dy, mot cong ty xay dung c6 thé c6 dinh gid déng bang céch mua déng theo hyp dng tuong lai, vi thé logi tril ri ro tif su gia ting dot bién cia gid nguyén lieu. Bat cif khi nao c6 sul khong chac chin, cae nha dau tu co thé quan tam giao dich, hogc la dé dau ‘c0 hodc Ia dé loai bé rai ro va mOt thi truv@ng c6 thé xuat hign dé dép ting nhu cau dé. HEA Thi Trvong Tai Chinh va Nén Kinh TE Nhu da dé cap trude dé, tai sin thuc tao ra cita cai cho nén kinh té trong khi tai sin tai chinh chi la dai dign xac nhan quyén d6i véi tdi sin thuc. * Quy chon mua la guy due mua mot huong 8 pho tl mt mae git thu hign nhit inh vo mgby ode ‘nde gy het han ca quyén chon. NEw gi thi tng ca o ph Intl vin dh $20 mek of pha, quyn due tua 61 gi $208 Kg eo gi tr. Tay nhién, nag phn tng tren $20 tude nghy quyén chom het han tht ‘quyén chon sé duge thye hi 4€ mua die of pin VO gi PHAN 1 Gidi thigu Tuy nhién, tai san tai chinh va thi trudng giao dich cdc tai san tai chinh déng mot sé vai trd quan trong trong céc nén kinh té phat trién. Tai sin tai chinh cho phép chting ta tao ra hau hét cdc tai san thuc cho nén kinh té Vai Trd Thong Tin cia Thi Trudng Tai Chinh Gia ching khodn phan anh tap hap danh gid cia céc nha déu tu vé thanh qua hién tai va trién vong tuong lai cita doanh nghigp. Khi thj truéng lac quan hon vé doanh nghiép, gia chitng khodin sé ting lén. Gié cao hon gitip doanh nghiép huy dng von dé dang hon tit dé khuyén khich dau tu. Theo cach nay, gid ching khodn déng vai trd quan trong trong viée phan bé vén trong nén kinh té thi trudng, din dat vén dén cdc doanh nghiép va cdc dy an duge nhan thay co higu qua nhat. Thi truding vén cé thc su ludn chuyén céc nguén Ive nhim sit dung hiéu qua nh&t? Doi khi ching béc 6 that bai. Céc doanh nghiep hoc ci nginh cong nghiep c6 thé “néng” trong mét khoang thoi gian (nghi dén bong bong dot-com dat dinh digm nam 2000), thu hut mot luging von dau tu, va réi that bai sau chi mét vai nam. Qué trinh nay cé vé rat ling phi. Nhung ching ta cn cn than déi véi tiéu chudn higu qua cita minh, Ching ai biét chic chan dy An sé thinh cong hay that bai. Do dé, viéc ky vong rang thi truding sé khéng bao gid pham sai kim la khong hop ly. Thi trudng chéing khoan uu tign phan bé von dén nhiing doanh nghiép thé hién trién vong tét nhat vdo thai diém dé, Nhiéu chuyén gia théng minh, duge dao tao bai bin va duge tra luong cao phan tich trign vong cia nhitng doanh nghiép cé 6 phiéu dang giao dich trén thi trudng chting khoan, Gia chting khodn phan anh danh gié chung cia ho. Ban cling co thé nghi ng@t vé vige phan bé nguén luc thong qua thi truéng. Néu dung vay, thi hay dinh mot chat théi gian dé suy nghi vé nhiing Ita chon thay thé. Cé phai m6t nha hoach dinh chinh sach trung wong sé tgo ra it 1di lim hon? Cé phai ban thich Quéc hdi thuc hign nhiing quyét dinh nay hon? Dign gidi binh lun cia Winston Churchill vé nén dan chi, thi thi trudng cé thé a cach t6i té nhit dé phan bé vén ngoai trii tat ca nhiing cach khac da duige thii nghiém. Chon Théi Diém Tiéu Dung MOt sé c4 nhan trong nén kinh té cé thu nhap nhiéu hon nhu céu chi tiéu hign tai cua ho. Nhiing ngudi khac, chang han nhiing nguéi huu tri, chi tiéu nhiéu hon thu nhap hién tai. Ban c6 thé chuyén stic mua cla nhiing thai ky cé thu nhap cao sang nhiing théi ky co thu nhap thép trong cudc dai bing cach nao? Cé mét cach 1a “tich tri?” tai sin cia ban vio céc tai sin tai chinh. Trong thdi ky thu nhap cao, ban cé thé déu tu tién tiét kigm vao tai sn tai chinh nhu cé phiéu va trai phiéu. Trong théi ky thu nhap thap, ban co thé ban nhiing tai sin nay lay tién dé dap ting nhu cau chi tiéu cla minh. Bang cach dé, ban co thé “chuyén” tién ding trong sudt cudc ddi, do dé phan bd tiéu ding cla ban dén thoi ky ma cung cép mtic dé hai long lén nhdt. Nhu vay, thi truéng tai chinh cho phép céc c4 nhan tach bach cac quyét dinh lién quan dén tigu ding hién tai khoi nhiing rang budc von bi ap dat béi nhiing thu nhap 6 hién tai. CHUONG 1 Moi trudng dau tw Phan Bé Rui Ro Hau nhu tat cd tai sin thyc déu lién quan dén mot vai rai ro. Vi dy, khi xay dung nha may sin xuat 6 t6, Ford khéng thé biét chic chan ding tién tit nhting nha may nay tgo ra Ia gi. Thj trudng tai chinh va nhiéu céng cu tai chinh khée nhau duioc giao dich tren thi trudng cho phép cac nha dau tu co khdu vj rii ro cao nhat sé chap nhan rai ro dé; trong khi 6 pham vi rong han, cac nha du tit khac, nhiing ca nhan co mtic chap nhan rai ro thap hon thi vin diing ngoai cudc. Vi du, néu Ford huy dng von dé xay nha may 6 t6 bang cach ban ca c6 phiéu va trai phiéu ra cong chiing, thi nhiing nha dau tu lac quan hon hoje chap nh§n ri ro cao hon cé thé mua cé phan ciia cong ty, trong khi nhiing nha dau tu than trong hon cé thé mua trai phiéu cua cong ty. B phiéu hia hen cung cap mot khoan thanh toan cé dinh, cac 6 déng génh chiu hau hét rai ro kinh doanh nhuing hudng thu nh§p tiém ning cao hon, Nhu vay, thi trudng von cho phép rai ro vén c6 cita tat c@ cdc khoan dau tu dug ganh chju béi céc nha dau tui sin sing chap nhan rai ro dé nhat. Su phan bé rai ro nay ciing ¢6 Igi cho cic doanh nghigp cén huy dong von dé tii tro cho hoat dong dau tu cia minh. Khi cae nha du tur c6 thé Iya chon Jogi chting khoan véi dic tinh ri ro - ty suat sinh Igi phi hgp nhat véi sé thich ciia ho, thi méi chiing khoan c6 thé dugc ban véi gid tt nhat c6 thé. Diéu nay tao diéu kign thuan Igi cho qua trinh tao dung sy tich ly cac tai san thyc cia nén kinh té. Tach Biét Quyén Sé Hitu va Quan Ly Nhiéu doanh nghiép duge sé hitu va quan ly béi cling m@t c4 nhan. Cach t6 chifc don gin nay rat phit hop véi cdc doanh nghiép nhé va thuc su da la hinh thiic t6 chtic kinh doanh phé bién nhat truée Cach Mang Cong Nghiép. Tuy nhién, ngay nay do thj truéng toan ciu héa va pham vi sin xuat ln, nhiing doi héi vé quy mé va yéu cfu vin chia céc cong ty ting vot. Vi dy, nim 2012 General Electric ghi nhan trén bang can déi ké toan khoang $70 ty tai sin c6 dinh, nha xudng, thiét bj (property, plant, and equipment) va tong tai san la $685 ty. Céc doanh nghiép c6 quy mé lén nhui vay khong thé t6n tai nhu dudi hinh thie ngudi sé hiu truc tiép diéu hinh (owner-operated firms). Thuc té GE c6 hon nila trigu c6 déng véi ty 1¢ gop von theo s6 lugng ¢6 phan ma ho nim git. V6i s6 lugng cé dong c4 nhan Ién nhu vay r6 rang kh6ng thé chit dong tham gia hoat dong quan ly hang ngay cita cng ty. Thay vio 44, ho bau mot hdi déng quan trj dé dam nhan trach nhiém thué va gidm sat ban diéu hanh cong ty. Céu tric nhut vay c6 nghia la nhiing ngudi cha va ngudi quan ly cong ty 18 hai bén khae nhau. Diéu nay dem dén cho céng ty m6t suf dn dinh ma cae cOng ty duige diéu hanh truc tigp boi chi sé hitu khéng thé c6 duige. Vi du, néu mot vai cé dng quyét dinh khong muén nam gid 6 phan cita cong ty nia thi ho co thé ban cé phan clia minh cho céc nha dau tv khéc, khong cé inh hudng gi dén hoat dng diéu hanh céng ty. Nhu vay, cdc tai sdn tai chinh va kha nang mua ban céc tai sin nay trén thj trudng tai chinh cho phép dé dang tach bach quyén s6 hifu va quyén quan ly. Bang céch nao dé tat ca cac chit sé hitu khac nhau cua cong ty, tii nhiing quy hutu tri lén nam gid hang trim nghin 6 phan ti cc nha dau tu: nho c6 thé chi nam giti mot cé phan, cé thé théng nhat vai nhau vé cdc muc tiéu cita cong ty? Mot In nda, thj trudng tai chinh lai cung cap mot s6 hung dan. Tat ca cé thé théng nhit ring ban diéu hanh cong ty nén theo dudi PHAN 1 Gidithigu cae chién Iuoc nham lam gia ting gid tr) c6 phan cia céng ty. Nhiing chinh sch nhu vay c6 thé lam cho tat cd céc c6 déng tré nén gidu co hon va cho phép tat ca ho c6 thé theo duéi tét hon muc tiéu cd nhan cla minh, mién 1a nhiing myc tiéu nay kha thi. Ligu céc nha quan ly c6 that sy né luc toi da héa gid tri cong ty? That dé dang dé biét ho 6 thé bj cém dé dinh liu dén nhiing hoat déng khong vi loi ich toi thuigng cia c6 dong nhu thé nao. Vi du, ho ¢6 thé dinh liu vao vigc mtu 46 quyén hic hose trénh né nhiing dy an dau tu rii ro dé bao vé vj tri cia minh hoac tiéu xii hoang phi nhiing thi xa xi nhu chuyén ca ca cong ty, chi phi cita nhiing bong loc nhu vay phan Ién Ii do cdc cé déng ginh chju. Nhung mau thusin Igi ich tiém tang nay duigc goi la van dé dai dign (agency problems) bai vi ban quin ly 18 nhiing ngudi duige thué lam dai dign cho cic c6 dng Ié ra phai vi loi ich c6 déng nhuing thay vo 6 ho lai theo duéi nhiing Ii ich cia cé nhan. ‘Mét vai co ché nhim lam gidm thiéu nhiing van dé dai dign tiém ting. Thit shat, ké hogch chi tra thi lao gin lién thu np eiia cdc nha quan ly véi thinh qua cia cong ty. Phan chinh yéu trong téng thi lao cla nhiing nha diéu hanh cp cao thi thudng dui hinh thiic e6 phiéu ho’ic quyén chon ¢é phiéu, digu dé c6 nghia la cae nha quan ly sé khdng lam t6t trit khi gid c6 phiéu tang, mang lai lai ich cho 6 dong. (Tat nhién, gin day chting ta biét rang viée sti dung qué mite quyén chon cé thé tao ra céc vin dé dai dién véi chinh n6. Quyén chon cé thé tao ra dong luc dé céc nha quan ly thao tung thong tin nham tam thai nang dé gia c6 phiéu, dem dén cho ho ca hdi ban c6 phiéu lay tién truidc khi gid c6 phiéu phan anh ding mtic trién vong thy cia céng ty. Thit hai, trong khi hoi d6ng quan tri thinh thoang déng vai trd nhut ngudi bao vé cho ban quan ly cp cao thi trong nhting nam gin day, ho gia tang bude thdi vige doi ngti quan ly hoat dong kém. Nhiém kj trung binh cia céc gidm déc diéu hanh (CEO) tit mie 8,1 nam vao nim 2006 giim cdn 6,6 nam vio zim 2011, va tj 1é CEO moi dugc chi dinh cling la chi tich hoi ddng quan tr gidm 1 48% nam 2002 con dudi 12% vio nam 2009°, Thit ba, cac d6i tugng bén ngoai chang han nhan vién phan tich chting khoan, cae nha dau tu t6 chifc én nhu quy twang hé (mutual funds) hogc quy hutu tri (pension funds) gidm sdt céng ty mot cach chat ché va khién cudc sng ciia nhdng nha quan If toi it nhat cing tr nén thigu thoai mai, Ngiy nay nhiing nha déu tu lén nhu vay ndm gitt khong mot nita 6 phiéu cia cac céng ty dai chting niém yét tai Hoa Kj: CuGi cing, céc nha quan ly t6i phai d6i dign vdi nguy co thau tom, Néu hoi déng quan tri long léo trong vige gidm sat ban diéu hanh, vé nguyén tac thi cac e6 dong bat man c6 thé bu ra ban quan tri khéc. Ho ciing ¢6 thé thyc hign diéu nay bing cach phat dong mot cudc chién gianh su ty quyén (proxy contest) dé gianh da phiéu dai dign (hay quyén bé phiéu cia cic c6 déng khac) dé gianh quyén kiém sodt cong ty va bau ra hoi déng quan trj khéc. Tuy nhién, méi de doa nay thudng rat thap. Cac 06 dong tham gia cude chién nhut vay phai sit dung kinh phi cita chinh minh trong khi ban diéu hanh c6 thé tu bao vé minh bing ngan quy cia cong ty. Hau hét cdc cuge chién gitnh su dy quyén déu thét bai. Nguy co bi thau tom thyfe sut dén ti céc cong ty khac. Néu mt céng ty nhan thay mot céng ty khéc kém hiéu qua, né c6 thé thyc hign mua lai mang kinh doanh kém hiéu qua va thay thé bing ban Janh dao cita minh. Gid c6 phiéu ciia cng ty sé ting dé phan anh trién vong vé cai thign higu qui hogt dong chinh la dng lute dé céc cong ty tham gia vio hoat dong thau tom. ° "Corporate Bosses Are Much Less Powerful than They Used To Be” The Economist, January 21,2012 CHUONG 1 Moi truding dau tu Semele Merete ane ET Yao thing Hai nim 2008, Microsoft €é nghi mua Yahoo! bang viéc tra gié $31 cho méi cé phiéu ima céc c6 dong hin hutu dang nm gid, mét phdn bd dang ké so ud muc gia déng ctla $19.18 cia ¢6 phiéu nay trudc ngay a8 ngh| mua ll. Ban diéu hanh cia Yahoo tt ché dé nghi d6 va {di hdi mot muic cao hon $33 mbi e6 phn; Jerry Yang, gidm déc diéy hanh ca Yshoo Sue ra mute gié $37 tuén mdi cd phan, mét mde gid ma Yahoo! khong dat dugc trong han hai nim, Nha du turty phi Carl Icahn da phin n6 cho réng ban digu hanh dang ty bio vé minh bing chi phido cc c6 dng génh chiu, Icahn canh bao Yahoo! rng Ong d3 dugc yéu cau “lanh deo Ccugc chign gianh sy ty quyén nhim nB luc gat bé hoi dng quin tt hign tava bu hoi déng {quan tri mdi dé <6 gng thuang lung sp nhp thanh céng vi Microsoft: Cui cing, dng ta 45 mua xép si 59 widu C6 phin cla Yahoo! vl dua ra mét danh séch a6m 10 dna cl vign dai din bau cl chéng lai hoi dng quan tri hign tai. Mac cho théch thu nay, ban diéu hanh cba Yahoo! vin ding ving trong viec titchdi cc a nghi mua igi cla Microsoft va v6i sy hd ro ca hoi déng quan tr] duong nhiém, Yang d3 xoay sé chéng Iai cd Microsoft lén Icahn. Vao thang 7. leah 43 dng ¥ chm dit cuéc chién gianh su dy quyén 68 6 ldy ba ghé trong hoi déng quan tri duge nm git bai cdc déng minh ca 6ng 4y. Nhung hoi déng quan ti 11 ngudi van do ban diéu hanh hign thai cia Yahoo chi phi. Gié cé phn ca Yahoo, wen da tng len muc $29 mdi ¢6 phén trong thas gian din ra céc cudc dam phan vai Microsok,gidm tre lai quanh mide $21 m8 c6 phd. V6i sy khé khn m8 mdr ty phd n6itiéng pha Abi mgt trong vic dénh Wot ban diéu hanh kién quy€t cé thé nhus vay nén ch8ng cé 9} déng nage nhién khi cdc ‘cue chin gianh su by quyén thi higr hoi. Trong lich st, khong % cc cude chién glanh sy ty quyén bi that bai Cai Quan Doanh Nghiép va Dao Duic Kinh Doanh Ching ta da lap Iudn rang thi trudng chiing khodn cé thé déng mot vai tro quan trong trong vige thtic day phan bé nguén vn dén noi higu qua nhdt. Nhung ma cdc tin higu thj trudng sé giup phan bé v6n higu qua chi khi cdc nha déu tu dang hanh d6ng trén th6ng tin chin xc. Néi céch khdc th truiéng céin phai minh bach (transparent) dé cdc nha dau tu cé6 day dv thong tin dé ra quyét dinh. Néu cic doanh nghiép danh lac huéng cong chung vé trién vong cia minh, thi cé thé kéo theo nhiéu sai lim sau 46. Mac dit co nhiéu co ché dé gin két quyén Igi cita c6 dong va ban diéu hanh, nhung trong ba nim tit 2000 dén 2002 da cé hang loat cic vu bé béi khong ké xiét mang dau higu chung cita mot cudc khiing hoang vé cai quan doanh nghiép (corporate governance) va dao dtic kinh doanh. Vi du, c6ng ty vién théng WorldCom da phéng dai Igi nhugn lén it nhat $3,8 ty bing céch phan loai sai cdc khoan chi phi thinh céc khodn dau tu. Khi sf that duige phot bay, da din dén vy pha san lén nhat trong lich sit Hoa Ky, it nhit la cho dén khi Lehman Brothers pha vé ky luc vao nam 2008. Vu pha sin Ién thif hai 6 Hoa Kj la Enron, cong ty nay da sit dung “nhiing thuc thé cé muc dich dac biét” (“special purpose entities”) khét tigng hic bay gig dé chuyén dich ng ra khdi sé séch ciia minh va céch lam nay da Lam sai Igch bite tranh vé tinh hinh tai chinh cia cong ty. That khong may la cé nhiéu nhiing cOng ty kiéu nay. Cac cng ty khac nhu Rite Aid, HealthSouth, Global Crossing, and Qwest Communications ciing gian lan va trinh bay sai bao cdo véi sé tién hang ty déla, Va nhiing vu bé béi nhu vay khé ma han ché duige 6 Hoa Ky. Parmalat, cong ty sita cla Italia, khang dinh c6 tai khoan ngan hang tri gid $4,8 t} nhung héa ra khong ton tai. Nhding tinh huéng nay cho thay van dé dai dién va céc hinh thitc dai ngo (incentives) cin lau méi giai quyét duge.

You might also like