Chương 2: Kiến thức chung về Thương mại điện tử

2.1 Khái niệm:

Thương mại điện tử (E-commerce) là việc thực hiện các hoạt
động thương mại dựa trên các phương tiện điện tử, đặc biệt máy tính và
Internet.

1
2.2 Quy trình giao dịch TMĐT qua internet:
B1: Người bán tạo cửa hàng
trên internet

B2: Khách hàng tìm mua hàng

hóa trên internet

B3: Nhà kinh doanh xử lý

thông tin

B4: Giao dịch và thanh toán

2
2.3 Các đặc trưng của TMĐT:
❖ Mô hình kinh doanh online:
❖ Không gian:
❖ Thời gian:
❖ Chủ thể:
❖ Mạng lưới thông tin:

3
2.4 Các cơ sở để phát triển TMĐT:

4
 2.5 Các loại hình giao dịch TMĐT:
Doanh nghiệp Khách hàng Chính phủ
Chủ thể
(Business - B) (Customer - C) (Government – G)
B2B B2C B2G
Doanh nghiệp
Thông qua Internet, Bán hàng qua Thuế thu nhập và
(Business - B)
Intranet, Extranet, EDI mạng thuế doanh thu

Khách hàng C2B C2C C2G

(Customer - C) Bỏ thầu Đấu giá Thuế thu nhập
G2B G2C G2G
Chính phủ Mua sắm công cộng Quỹ hỗ trợ trẻ em, Giao dịch giữa các
(Government – trực tuyến, các quy sinh viên, học cơ quan, chính
G) trình thương mại, … sinh… phủ

5
 2.5 Các loại hình giao dịch TMĐT:
2.5.1 Business to Business (B2B):
❖ TMĐT B2B là việc thực hiện các giao dịch giữa các doanh nghiệp với
nhau trên mạng.
❖ Các bên tham gia gồm có: người mua, người bán, người trung gian.
(Cửa hàng ảo hoặc click-and-mortar).
❖ Các loại giao dịch gồm có: Mua ngay hoặc mua theo hợp đồng tương
lai.
❖ Các website hoạt động theo mô hình này: Hotdeal, Cungmua, Tiki,
Foody, Lazada, Loship ...

6
 2.5 Các loại hình giao dịch TMĐT:
2.5.2 Business to Customer (B2C):
- Đây là mô hình bán lẻ đến tay người tiêu dùng.
- Mô hình bán lẻ có thể phân loại theo các loại hàng hóa bán, theo phạm
vi địa lý, theo kênh bán.
- Các hình thức như: click-and-mortar, cửa hàng ảo và O2O.
- Các websiter hoạt động theo mô hình này: shopee, tiki, lazada,
sendo…..

7
 2.5 Các loại hình giao dịch TMĐT:
2.5.3 Customer to Customer (C2C):
- Đây là mô hình các người tiêu dùng sẽ bán hàng hóa cho nhau.
- Bên mua và bên bán thường giao dịch trực tuyến qua các sàn thương mại
điện tử hay cac website đấu giá trung gian.
- Các hình thức hoạt động như: các trang trao đổi, mua bán, đấu giá qua
internet.
- Các websiter hoạt động theo mô hình này: 5giay.vn, chotot.vn, muaban.net,
muare.vn, enbac.vn, shopee.vn……

8
 2.6 Các cấp độ phát triển TMĐT:
1: Hiện diện trên mạng

2: Có website chuyên nghiệp

1: Thương mại thông tin

3: Chuẩn bị TMĐT

2: Thương mại giao dịch

4: Áp dụng TMĐT

5: TMĐT không dây 3: Thương mại tích hợp

6: Cả thế giới trong một máy

tính
9
2.7 Các hình thức hoạt động chủ yếu của TMĐT:
2.7.1 Thư điện tử (E-mail):
Thư điện tử là: dịch vụ chuyển thư dưới dạng số trên mạng
máy tính thông qua các hộp thư điện tử

V.S

10
2.7 Các hình thức hoạt động chủ yếu của TMĐT:
2.7.2 Thanh toán điện tử (E-payment):
❖ Thanh toán bằng thẻ
❖ Ví điện tử
❖ Cổng thanh toán điện tử
❖ Thanh toán bằng đt thông minh
❖ Tiền điện tử

11
 2.7 Các hình thức hoạt động chủ
yếu của TMĐT:
2.7.3 Trao đổi dữ liệu điện tử (EDI):
❖ Trao đổi dữ liệu điện tử là việc trao đổi các dữ liệu dưới dạng có cấu
trúc từ máy tính điện tử này sang máy tính điện tử khác của các công
ty hoặc đơn vị đã thỏa thuận với nhau.

12
2.7 Các hình thức hoạt động chủ yếu của TMĐT:
2.7.4 Truyền nội dung số (Digital content):
Nội dung số là: bất kỳ loại nội dung nào tồn tại dưới dạng dữ liệu số.

13
2.7 Các hình thức hoạt động chủ yếu của TMĐT:
2.7.5 Mua bán hàng hóa hữu hình:

Trong TMĐT thì hoạt động mua bán hàng hóa hữu hình có khác gì so với TMTT?

14
 2.8 Giao dịch trong TMĐT:
2.8.1 Hợp đồng điện tử:
❖ Hợp đồng điện tử là hợp đồng được thiết lập dưới dạng thông điệp dữ
liệu.

❖ Hợp đồng điện tử được ký kết có nhiều cấp độ từ đơn giản đến phức
tạp.
❖ Hợp đồng điện tử dù thương mại hay phi thương mại, dù đơn giản hay
phức tạp trước hết vẫn là một hợp đồng, có các nội dung cơ bản như
hợp đồng truyền thống.

15
 2.8 Giao dịch trong TMĐT:
2.8.2 Đặc điểm của hợp đồng điện tử:
❖ Thể hiện bằng thông điệp dữ liệu.
❖ Do các phương tiện điện tử tạo ra, truyền gửi và lưu trữ.
❖ Phạm vi ký kết rộng.
❖ Phức tạp về kỹ thuật.

16
 2.8 Giao dịch trong TMĐT:
2.8.3 Phân loại hợp đồng điện tử:
❖ Hợp đồng truyền thống được đưa lên website.
❖ Hợp đồng điện tử hình thành qua giao dịch tự động.
❖ Hợp đồng điện tử hình thành qua thư điện tử.
❖ Hợp đồng điện tử có sử dụng chữ ký số.
- Chữ ký số là gì??? Chữ ký được số hóa có phải là chữ ký số không???

17
 2.9 Các mô hình hoạt động của TMĐT:
❖ Công ty TMĐT đứng ra gom hàng và trực tiếp bán hàng.
❖ Cho nhà sản xuất/phân phối ký gửi kho hàng.
❖ Cho phép bên bán hàng (công ty hoặc cá nhân) mở gian hàng và đăng
bán trực tiếp
❖ Mô hình Drop-shopping

18
2.10 Giao hàng trong thương mại điện tử (E-logistics):
❖ Logistics điện tử (e-logistics) là toàn bộ các hoạt động nhằm hỗ trợ
việc di chuyển hàng hóa từ nơi cung ứng đến nơi tiêu dùng thông qua
các giao dịch mua bán điện tử.

❖ Cước phí giao hàng được tính theo:

❖ Khoảng cách (vùng, nội thành, ngoại thành, số km…)
❖ Trọng lượng (kg, gram…)
❖ Thể tích (cm3, m3…)
❖ Phương thức vận chuyển (đường bộ, sắt, hàng không, thủy…)

19
2.11 Lợi ích của TMĐT:
❖ Quảng bá thông tin và tiếp thị cho thị trường toàn cầu với chi phí cực
thấp.
❖ Dịch vụ tốt hơn cho khách hàng.
❖ Tăng doanh thu.
❖ Giảm chi phí hoạt động.
❖ Lợi thế cạnh tranh.

20
 2.12 Những sai lầm thường mắc
phải khi sử dụng TMĐT:
❖ Dễ dàng tìm kiếm khách hàng, dễ dàng quảng bá sản phẩm
❖ TMĐT sẽ thay thế các hoạt động TMTT
❖ Thiết kế website không đúng
❖ Không cập nhật thông tin thường xuyên
❖ Không có thói quen trả lời những phản hồi của khách hàng
❖ Không quan tâm đến vấn đề bảo mật
❖ Áp dụng rập khuôn các mô hình đã có
❖ Không quan tâm đến công nghệ mới

21