KULA

międzyplemienna wymiana dóbr, forma handlu

Na czym polega?
Wymieniane są dwa przedmioty- Vaygu’a czyli kosztowności Kula:

• Długie naszyjniki z czerwonej muszli (soulava)

Odłamany wierzchołek stożkowatej muszli, wypolerowany.

• Bransolety czy naramienniki z białej muszli (mwali)

Każdy kosztowniejszy dar ma swoją historię i nazwę i wszyscy go „znają”

Reguły

• Akty wymiany

Wymiana może być dokonana tylko między partnerami. Liczba partnerów zależy od rangi, mimo iż
nie mają jasnego zapisu jaka ranga upoważnia do jakiej liczby partnerów oni po prostu to wiedzą

• „Raz kula, zawsze kula”

Oznacza to, że związek pomiędzy partnerami trwa przez całe życie i wykluczone jest, aby przedmioty
zostały zatrzymane na stałe w jednym miejscu.

• Jeśli dostaje się dar trzeba odwzajemnić się tym drugim (ja daję naszyjnik, ten któremu
dałam naszyjnik musi dać mi bransoletę)
• Dary muszą mieć taką samą wartość (za super naszyjnik dostaje się super bransoletę), ale
jednocześnie przekazując przedmioty nie można ustalić co chce się za nie dostać, wartość
przeciwdaru pozostawia się uznaniu odwzajemniającego (może dać coś słabego za fajne i nie
ma się na to wpływu, nie można się wycofać)
• Naramienników i naszyjników nigdy nie dostaje się od tej samej osoby (jedni dają ci
naramienniki, drudzy naszyjniki)
• Kierunek geograficzny transakcji jest z góry ustalony (ty jesteś w centrum z lewej dostajesz
naramienniki, a z prawej naszyjniki i tak też się wymieniasz po okręgu) Czas pełnego okręgu
od dwóch do 10 lat
• Przedmioty to ozdoby na bardzo uroczyste okazje nie można ich używać jako ozdób do
codziennych rytuałów wioski.
• Mają symbolikę np. kiedy wódz udaje się do sąsiedniej wioski na rytuały taneczne ubiera jest
tylko wtedy, kiedy chce osobiście brać w nich udział i rozdziela je również pomiędzy
mieszkańców swojej wioski
• Obowiązuje zasada przyzwoitości i uczciwość
• Rodzaje partnerów

Z najbliższej okolicy- kilku partnerów, łączy się z nimi przyjacielskimi stosunkami

Wodzowie- jeden lub dwóch z sąsiedniego okręgu. Są zobowiązani do udzielenia pomocy i

świadczenia różnych usług. Obdarowujący oczekuje za to łaskawego traktowania
Partner z dalekich wysp- opiekun i sprzymierzeniec w obcym kraju

Pojęcia
Basi- dar zastępczy, jeśli tubylca nie ma odpowiedniej wartości daru ofiaruje go, ale nie jest to dar
ostateczny (czeka aż będzie miał)

Kudu- dar zamykający (daje jak już ma po basi)

Jeśli ktoś ma jakieś super rzeczy inni się o nie ubiegają:

Pokala- dary świnie piękne banany, yamu, taro (daje ci, bo mam nadzieję, że dasz mi to superowe
coś co masz)

Kaributu- dary wywoławcze - kosztowności ostrza Toporów, Łyżki do wapna z kości wieloryba (daje
ci super rzeczy, bo mam nadzieję, że dasz mi to superowe coś co masz) To jest mocniejsze niż Pokala.

Mwasilwa- właściwia magia Kula -oddziałuje na umysł partnera powodując uległość i skoroś do
ofiarowania darów

So’i- rządy żałobne

Dodatkowe aspekty
Oprócz wymiany tych dwóch dóbr prowadzony jest też zwykły handel, mimo że jest on ważny
odbywa się dzięki Kula i na nim jest budowany. Tubylcy całe swoje życie podporządkowują Kula,
budują łodzie, wyposażają je w zaopatrzenie. Staje się ona niejako organizacją społeczną. Całemu
przedsięwzięciu towarzyszą magiczne rytuały, próbny rejs, obrzędowa uczta przed wyruszeniem oraz
końcowa ceremonia.

Gimiwali- zwykle wymiany handlowe, nie tak uroczyste jak Kula

Etnograf łączy wszystkich szczegółów integralną całość

Handel pierwotnych, handel dzikich≠ handel Kula

Handel pierwotnych- przekazywanie z rąk do rąk użytecznych artykułów bez specjalnej oprawy
ceremonialnej czy przestrzegania reguł. Dokonany pod naciskiem braku czy potrzeby, w
nieregularnych odstępach czasu, bezpośrednio lub za pośrednictwem ceremonii, podczas których
przestrzeganie narzuconych zobowiązani jest konieczne i zabezpieczone wysokimi sankcjami

Co odróżnia od tego handel Kula?

1. Jest oparty na ścisłe trwałym i ustalonym statusie uczestnictwa- łączenie w pary trwa całe
życie, zakłada różne obowiązki i przywileje oraz tworzy stosunki międzyplemienne na
ogromną skalę.
 2. Wymiana oparta na specjalnej formie kredytu zakłada to wysoki stopień zaufania i
handlowego honoru
3. Przedmiotów Kula nie zamienia się pod wpływem potrzeby przedmioty nie mają
praktycznego zastosowania

Dlaczego przedmiotom tym przypisuje się tak wielką wartość jakiemu

celowi one służą?
• Są to przedmioty „obrzędowe” „do parady”
• Posiada się je dla samego posiadania, a płynąca z tego sława jest głównym źródłem ich
wartości.
• Jeśli przedmiot jest historycznie ważny budzi szereg skojarzeń uczuciowych i jest drogi
naszemu sercu (super naszyjnik Kula jest przez wszystkich pożądany)

Handel dla pierwotnych

Mogłoby się wydawać, że wzbogacenie się u pierwotnych polega na podstawowej podstawie
człowieka wobec bogactwa „zgarnij i nie wypuszczaj z ręki”.

Przykład Kula, obarczony wieloma regułami społecznymi temu zaprzecza. Posiadanie jest
równoznaczne z dawaniem, bogactwo=hojność. Jednocześnie potwierdza, że posiadanie jest
wyznacznikiem statusu.