Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN tiªu chuÈn quèc gia

TCVN 252 : 2007

ASTM D 4371 - 06
XuÊt b¶n lÇn 4

than − Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tÝnh kh¶ tuyÓn

Coal – Test method for determining the washability characteristics

Hµ néi − 2007
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

2
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

Lêi nãi ®Çu

TCVN 252 : 2007 thay thÕ TCVN 252 :1999.

TCVN 252 : 2007 ®−îc x©y dùng trªn c¬ së chÊp nhËn hoµn toµn
t−¬ng ®−¬ng với ASTM D 4371 - 06 Standard Test Method for
Determining the Washability Characteristics of Coal víi sù cho
phÐp cña ASTM quèc tÕ, 100 Barr Harbor Drive, West
Conshohocken, PA 19428, USA. Tiªu chuÈn ASTM 4371 – 06
thuéc b¶n quyÒn cña ASTM quèc tÕ.

TCVN 252 : 2007 do TiÓu ban Kü thuËt Tiªu chuÈn

TCVN/TC27/SC3 Nhiªn liÖu kho¸ng r¾n – Than biªn so¹n,
Tæng côc Tiªu chuÈn §o l−êng ChÊt l−îng ®Ò nghÞ,
Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ c«ng bè

3
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

4
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

tiªu chuÈn quèc gia TCVN 252 : 2007

XuÊt b¶n lÇn 4

Than – Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tÝnh kh¶ tuyÓn

Coal – Test method for determining the washability characteristics

1 Ph¹m vi ¸p dông

1.1 Tiªu chuÈn nµy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tÝnh kh¶ tuyÓn cña than côc vµ than c¸m. Mçi
mÉu thö cã thÓ gåm nhiÒu cÊp cì h¹t than côc vµ than c¸m (xem Phô lôc A.1). Mçi cÊp cì h¹t cã
kÝch th−íc giíi h¹n trªn vµ kÝch th−íc giíi h¹n d−íi, kh«ng cÊp nµo chêm lªn cÊp h¹t lín h¬n hoÆc
nhá h¬n l©n cËn [xem ASTM D 4748].

1.2 Ph−¬ng ph¸p nµy dïng ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh kh¶ tuyÓn cña than biÕn tÝnh thÊp, song ®©y kh«ng
ph¶i lµ ph−¬ng ph¸p thö chÝnh x¸c nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh kh¶ tuyÓn cña than biÕn tÝnh thÊp v× cã
nhiÒu vÊn ®Ò liªn quan ®Õn hao hôt ®é Èm cña qu¸ tr×nh sÊy khi chuÈn bÞ mÉu vµ ph©n tÝch mÉu.
C¸c ph−¬ng ph¸p ¸p dông trùc tiÕp cho than biÕn tÝnh thÊp sÏ ®−îc x©y dùng.

1.3 C¸c gi¸ trÞ biÓu thÞ b»ng ®¬n vÞ hÖ SI lµ c¸c gi¸ trÞ tiªu chuÈn. C¸c gi¸ trÞ ghi ë trong ngoÆc lµ
®Ó tham kh¶o.

1.4 Tiªu chuÈn nµy kh«ng ®Ò cËp ®Õn tÊt c¶ c¸c quy t¾c an toµn liªn quan ®Õn viÖc sö dông
tiªu chuÈn. Ng−êi sö dông tiªu chuÈn nµy cã tr¸ch nhiÖm thiÕt lËp c¸c quy ®Þnh vÒ an toµn vµ b¶o vÖ
søc khoÎ vµ kh¶ n¨ng ¸p dông phï hîp víi c¸c giíi h¹n quy ®Þnh tr−íc khi sö dông. C¸c vÊn ®Ò liªn
quan ®Õn nguy hiÓm ®−îc nªu ë ®iÒu 8 vµ Phô lôc B.1.

2 Tµi liÖu viÖn dÉn

C¸c tµi liÖu viÖn dÉn sau lµ cÇn thiÕt cho viÖc ¸p dông tiªu chuÈn nµy. §èi víi c¸c tµi liÖu viÖn dÉn
ghi n¨m c«ng bè th× ¸p dông b¶n ®−îc nªu. §èi víi c¸c tµi liÖu viÖn dÉn kh«ng ghi n¨m c«ng bè th×
¸p dông phiªn b¶n míi nhÊt, bao gåm c¶ c¸c söa ®æi (nÕu cã).

ASTM D 2013 Practice for preparing coal sample for analysis (Than – Ph−¬ng ph¸p chuÈn bÞ mÉu ®Ó
ph©n tÝch).

5
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

ASTM D 2234/D 2234M Practice for collection of a gross sample of coal (Than – Ph−¬ng ph¸p lÊy
mÉu chung).

ASTM D 4749 Test method for performing the sieve analysis of coal and designating coal size (Than –
Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch sµng vµ x¸c ®Þnh kÝch th−íc h¹t).

ASTM D 6883 Practice for manual sampling of stationary coal from railroad cars, barges, trucks, or
stockpiles (Than – Ph−¬ng ph¸p lÊy mÉu thñ c«ng tõ toa tµu, xµ lan, xe t¶i, hoÆc kho).

ASTM E 11 Specification for wire cloth and sieves for testing purposes (Sµng vµ l−íi ®an dïng cho
môch ®Ých thö nghiÖm – Yªu cÇu kü thuËt).

ASTM E 100 Specification for ASTM hydrometers (Tû träng kÕ ASTM – Yªu cÇu kü thuËt).

ASTM E 126 Test method for inspection, calibration, and verification of ASTM hydrometers (Tû träng
kÕ ASTM – Ph−¬ng ph¸p kiÓm tra, hiÖu chuÈn vµ kiÓm ®Þnh).

3 ThuËt ng÷, ®Þnh nghÜa

3.1 §Þnh nghÜa

3.1.1
TÝnh kh¶ tuyÓn cña than (coal washability)

X¸c ®Þnh giíi h¹n lý thuyÕt cña viÖc lo¹i bá c¸c t¹p chÊt kho¸ng b»ng qu¸ tr×nh ph©n tuyÓn theo
tû träng.

3.2 §Þnh nghÜa c¸c thuËt ng÷ dïng trong tiªu chuÈn nµy

3.2.1
Ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn cña than (washability analysis of coal)

Ph©n tÝch sù ph©n bè tû träng, c¸c ®Æc tÝnh ho¸ häc vµ vËt lý cña than.

3.2.1.1 Gi¶i thÝch – Trong ph−¬ng ph¸p nµy c¸c cÊp tû träng thu ®−îc b»ng c¸ch ®−a t¹p chÊt
kho¸ng vµo mét lo¹t dung dÞch, mçi dung dÞch cã mét tû träng vµ chóng phñ kÝn gi¶i tû träng cÇn
biÕt. Trong tr−êng hîp ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn cña than dïng c¸c dung dÞch lµ c¸c chÊt h÷u c¬ th×
chóng ph¶i lµ chÊt t−¬ng ®èi tr¬ víi ®a sè c¸c lo¹i than. Sù ph©n bè nh− ®· x¸c ®Þnh b»ng c¸c
mÉu ph©n tÝch bÞ ¶nh h−ëng theo tr¹ng th¸i vËt lý lµm ¶nh h−ëng ®Õn ®Æc tÝnh kh¶ tuyÓn, vÝ dô nh−
hµm l−îng Èm vµ kÝch th−íc h¹t cña vËt liÖu.

6
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

3.2.2
Than côc (coarse coal)

PhÇn mÉu than ®Ó thö tÝnh kh¶ tuyÓn cã kÝch th−íc lín h¬n cì h¹t ®· ®−îc ®Þnh tr−íc, th«ng
th−êng cã ®−êng kÝnh lç l−íi trßn trong kho¶ng tõ 2,36 mm (lo¹i sµng No. 8 tiªu chuÈn Mü) ®Õn
9,5 mm (3/8 in.).

3.2.2.1 Gi¶i thÝch – §iÓm ph©n chia cì h¹t ®Ó nghiªn cøu tÝnh kh¶ tuyÓn cña cïng mÉu vËt liÖu sö
dông lÊy tõ cïng mét mét vÞ trÝ vµ cïng mét lÇn ph©n tÝch. §iÓm ph©n chia ®−îc x¸c ®Þnh do ng−êi
ph©n tÝch hoÆc ng−êi lËp quy tr×nh thö. PhÇn than côc cã thÓ ®−îc sµng tiÕp (th−êng lµ sµng kh«)
thµnh c¸c cÊp h¹t phô, mçi cÊp ®−îc xö lý trong nh÷ng dung dÞch cã tû träng yªu cÇu.

3.2.3
Than c¸m (fine coal)

PhÇn mÉu than ®em thö tÝnh kh¶ tuyÓn cã kÝch th−íc nhá h¬n cì h¹t ®· ®−îc ®Þnh tr−íc, cã ®−êng
kÝnh trong kho¶ng tõ 2,36 mm (lo¹i sµng No.8 tiªu chuÈn Mü) ®Õn 9,5 mm (3/8 in.), ®−îc quy ®Þnh
trong 3.2.2.

3.2.3.1 Gi¶i thÝch – §iÓm ph©n chia cì h¹t t−¬ng tù ®−îc sö dông ®Ó nghiªn cøu tÝnh kh¶ tuyÓn
cña mÉu vËt liÖu t−¬ng tù lÊy tõ cïng mét mét vÞ trÝ vµ cïng mét lÇn ph©n tÝch. §iÓm ph©n chia
®−îc x¸c ®Þnh do ng−êi ph©n tÝch hoÆc ng−êi lËp quy tr×nh thö. PhÇn than côc cã thÓ ®−îc sµng
tiÕp (th−êng lµ sµng −ít) thµnh c¸c cÊp h¹t phô, mçi cÊp ®−îc xö lý trong nh÷ng dung dÞch cã tû
träng riªng yªu cÇu.

3.2.4
Ch×m/næi (float/sink)

Lµ tr¹ng th¸i vËt lý cña c¸c h¹t khi nhóng vµo chÊt láng cã tû träng x¸c ®Þnh tr−íc.

3.2.4.1 Gi¶i thÝch – C¸c phÐp thö ch×m/næi lµ ®ång nghÜa víi ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn. PhÇn næi
hoÆc vËt liÖu næi lµ phÇn vËt liÖu hoÆc tû träng næi ®−îc trong dung dÞch nµo ®ã cña chÊt láng.
PhÇn ch×m hoÆc vËt liÖu ch×m lµ phÇn vËt liÖu hoÆc tû träng ch×m ®−îc trong dung dÞch nµo ®ã cña
chÊt láng.

4 Tãm t¾t ph−¬ng ph¸p

4.1 Quy tr×nh A – M« t¶ quy tr×nh tuyÓn ®èi víi cÊp h¹t than cã kÝch th−íc lín h¬n kÝch th−íc x¸c
®Þnh tr−íc, th«ng th−êng ®−êng kÝnh trong kho¶ng tõ 2,36 mm (lo¹i sµng No. 8 tiªu chuÈn Mü) ®Õn
9,5 mm (3/8 in.) phÇn than nµy lµ than côc.

7
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

4.1.1 Mçi cÊp cì h¹t than côc ®−îc chia thµnh hai phÇn tû träng kh¸c biÖt b»ng c¸ch ®Æt mÉu vµo
thïng cã thÓ tÝch ®ñ lín, vÝ dô tõ 40 lÝt ®Õn 80 lÝt (tõ 10 gal ®Õn 20 gal), cã ræ vµ mét dung dÞch h÷u
c¬ ®· ®iÒu chØnh vÒ tû träng quy ®Þnh. KhuÊy nhÑ hçn hîp ®Ó tÊt c¶ c¸c h¹t cã thÓ næi hoÆc ch×m.
PhÇn næi trªn dung dÞch ®−îc lÊy ra tr−íc, tiÕp theo lµ phÇn ch×m.

4.2 Quy tr×nh B – M« t¶ quy tr×nh tuyÓn ®èi víi cÊp than cã kÝch th−íc nhá h¬n cì h¹t x¸c ®Þnh
tr−íc trong 4.1. PhÇn than nµy lµ than c¸m.

4.2.1 Mçi cÊp cì h¹t than c¸m ®−îc chia ra thµnh hai phÇn tû träng kh¸c biÖt b»ng c¸ch ®Æt mÉu
vµo b×nh ch×m/næi cã dung tÝch ®ñ lín, vÝ dô tõ 2 lÝt ®Õn 4 lÝt (tõ 0,5 gal ®Õn 1 gal) cã chøa mét dung
dÞch h÷u c¬ ®· ®iÒu chØnh vÒ tû träng quy ®Þnh (Chó thÝch 1, 2, 3 vµ 4). Thao t¸c ph¶i cÈn thËn ®Ó
tr¸nh qu¸ t¶i b×nh ch×m/næi. KhuÊy nhÑ hçn hîp ®Ó tõng h¹t cã thÓ næi hoÆc ch×m. VËt liÖu næi lÊy
ra tr−íc b»ng c¸ch lång cÈn thËn nót vµo cæ b×nh råi ®æ dung dÞch h÷u c¬ vµ vËt liÖu næi khái phÇn
trªn b×nh qua m«i tr−êng läc ®Ó thu phÇn næi. Sau ®ã lÊy phÇn ch×m ra vµ b¶o qu¶n b»ng c¸ch
t−¬ng tù.

Chó thÝch 1 Mét sè phßng thÝ nghiÖm sö dông phÔu ®Ó ph©n chia c¸c h¹t than c¸m cã kÝch th−íc nhá
h¬n mét phÇn ba ®−êng kÝnh lç vßi.

Chó thÝch 2 Mét sè phßng thÝ nghiÖm sö dông ph−¬ng ph¸p ly t©m ®Ó ph©n tuyÓn c¸c cÊp tû träng cña
than c¸m. Ph−¬ng ph¸p ly t©m kh«ng thuéc ph¹m vi tiªu chuÈn nµy.

Chó thÝch 3 ChuÈn bÞ vµ ®iÒu chØnh c¸c dung dÞch h÷u c¬ ph¶i ®−îc thùc hiÖn trong thïng chøa ®Ó trén
chÝnh x¸c ho¸ chÊt tr−íc khi cho vµo b×nh ch×m/næi.

Chó thÝch 4 Nãi chung, chiÒu s©u cña c¸c h¹t næi ph¶i kh«ng ®−îc v−ît qu¸ ba ®Õn n¨m lÇn ®−êng kÝnh
trung b×nh cña c¸c h¹t trong mÉu. Nªn dïng 200 g, hoÆc Ýt h¬n.

4.3 ChuÈn bÞ mÉu thö, sµng

4.3.1 MÉu ®èng ®−îc r¶i trªn nÒn tr¬, tèt nhÊt lµ cã m¸i che. MÉu ®−îc sÊy vµ sµng theo
ASTM D 4749, sö dông cì lç sµng phï hîp [c¸c lç ph¶i theo quy ®Þnh trong ASTM E 11 hoÆc
ASTM E 323].

4.3.2 Khi c¸c h¹t mÞn cã thÓ vãn côc hoÆc b¸m dÝnh vµo nhau t¹o ra c¸c h¹t lín, th× ph¶i sµng
−ít ®Ó ®¶m b¶o vËt liÖu mÞn ë ®óng cÊp h¹t. Tuy nhiªn, th«ng th−êng nªn sÊy kh« ®Ó kh«ng ph¶i
sµng −ít c¸c vËt liÖu lín h¬n 3,15 mm (1/8 in.).

4.3.3 Trªn thùc tÕ ph¶i gi¶m thiÓu vËt liÖu nhá h¬n 75 µm (No. 200 tiªu chuÈn Mü), bëi v× chuyÓn
®éng Brownian hoÆc va ch¹m ph©n tö cã thÓ g©y bÊt lîi cho viÖc ph©n tuyÓn chÝnh x¸c vµ cã hiÖu
qu¶. Cã thÓ sö dông qu¸ tr×nh ph©n ly ®Ó t¸ch vËt liÖu nhá h¬n 75 µm (No. 200 tiªu chuÈn Mü).
(tham kh¶o chó thÝch 2).

8
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

4.3.4 NÕu cÇn, vËt liÖu lín h¬n kÝch th−íc giíi h¹n yªu cÇu th× ph¶i ®Ëp thñ c«ng hoÆc b»ng m¸y
nghiÒn ®Õn giíi h¹n yªu cÇu, hoÆc nÕu cã thÓ lµm t−¬ng tù ë chu kú ®Ëp.

5 ý nghÜa vµ sö dông

5.1 MÆc dï, viÖc x¸c ®Þnh tÝnh kh¶ tuyÓn cña than kh«ng ph¶i lµ chÝnh x¸c vÒ mÆt khoa häc,
nh−ng ph−¬ng ph¸p thö tÝnh kh¶ tuyÓn nµy cã thÓ sö dông ®Ó kh¶o s¸t ®Æc tÝnh tuyÓn cña than côc
vµ than c¸m. Tuy nhiªn ®Æc biÖt lµ víi than c¸m, kh«ng ¸p dông ph−¬ng ph¸p thö nµy cho than
biÕn tÝnh thÊp v× c¸c lý do nh− gi¶i thÝch t¹i 1.2.

5.2 Lîi Ých cña quy tr×nh thö nµy vµ c¸c kÕt qu¶ thö tÝnh kh¶ tuyÓn lµ liªn quan trùc tiÕp ®Õn yªu
cÇu quy ®Þnh c¸ch thøc lÊy mÉu khi cÇn cã ®é chôm mong muèn. §Ó cã kÕt qu¶ chÝnh x¸c h¬n cÇn
ph¶i biÕt tÝnh kh¶ tuyÓn tæng qu¸t cña vËt liÖu. §iÒu nµy chØ thùc hiÖn ®−îc b»ng c¸ch thö thÝ ®iÓm
m« t¶ ë 9.6 vµ Phô lôc A.3.

5.3 KÕt hîp sù t− vÊn cña c¸c chuyªn gia vµ kiÕn thøc vÒ ph©n tÝch cì h¹t [Xem ASTM D 4749], ph−¬ng
ph¸p nµy ®−îc sö dông ®Ó thiÕt kÕ c¸c thiÕt bÞ tuyÓn than.

5.4 ¸p dông ph−¬ng ph¸p nµy ®Ó ®¸nh gi¸ viÖc kiÓm so¸t qu¸ tr×nh vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ ho¹t
®éng cña nhµ m¸y tuyÓn.

5.5 ¸p dông ph−¬ng ph¸p nµy trong nghiªn cøu lâi khoan ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh kh¶ tuyÓn cña c¸c vØa
than; tuy nhiªn, trong c¸c tr−êng hîp ®ã, khèi l−îng than nguyªn khai cho trong B¶ng 1 cã thÓ
kh«ng ¸p dông ®−îc hoÆc kh«ng thùc tÕ. V× vËy, ®−êng kÝnh lâi ph¶i cµng lín cµng tèt vµ ph¶i
tr¸nh viÖc chia nhá tiÕt diÖn lâi b»ng c¸ch nµo ®ã hoÆc cho môc ®Ých kh¸c tr−íc khi thö tÝnh kh¶
tuyÓn. Tr−êng hîp ph¶i thiÕt kÕ c¸c ch−¬ng tr×nh khoan bao gåm c¶ viÖc xem xÐt ®Þa thèng kª
t−¬ng øng ®Ó x¸c ®Þnh l¹i tr÷ l−îng vµ chÊt l−îng cña vØa than, viÖc ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn cña lâi
khoan cã ý nghÜa rÊt thùc tiÔn.

6 ThiÕt bÞ, dông cô

6.1 C¸c dông cô ph¶i ®¬n gi¶n vµ t−¬ng xøng víi ®èi t−îng thö. Mét nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ nã ph¶i
tr¬ víi mäi dung dÞch (vÝ dô, kh«ng bÞ ¨n mßn bëi c¸c chÊt láng h÷u c¬, hoÆc kh«ng ph¶n øng víi
nguyªn liÖu cÊu thµnh dông cô) vµ ph¶i thuËn tiÖn cho viÖc sö dông (xem B.1.3). C¸c lo¹i dông cô
phï hîp ®−îc nªu ë c¸c môc t−¬ng øng vµ ë H×nh 1, H×nh 2, H×nh 3.

9
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

B¶ng 1 – Khèi l−îng than ®Æc tr−ng ®Ó ph©n chia thµnh bèn ®Õn s¸u cÊp tû träng
CÊp h¹t Khèi l−îng mÉu cÇn ®Ó ph©n tÝch
tÝnh kh¶ tuyÓn cña mçi cÊp h¹t,
kg (lb)
200 mm x 100 mm (8 in. X 4 in. trßn) 2720 (6000)
100 mm x 50 mm (4 in x 2 in. trßn) 910 (2000)
50 mm x 25 mm (2 in. X 1 in. trßn) 225 (500)
25 mm x 12,5 mm ( 1 in. x 1/ 2 in. trßn) 90 (200)
12,5 mm x 6,3 mm (1/ 2 in. x 1/ 4 in. trßn) 25 (50)
6,3 mm x 2,36 mm (1/ 4 in. x No. 8 tiªu chuÈn Mü) 9 (20)
2,36 mm x 1,40 mm (No. 8 x No. 14 tiªu chuÈn Mü) 5 (10)
1,40 mm x 600 µm (No. 14 x No. 30 tiªu chuÈn Mü) 2 (5)
600 µm x 300 µm (No. 30 x No. 50 tiªu chuÈn Mü) 1 (2)
300 µm x 150 µm (No. 50 x No. 100 tiªu chuÈn Mü) 0,5 (1)
150 µm x 75 µm (No. 100 x No. 200 tiªu chuÈn Mü) 0,5 (1)

≈ 510 mm
(20 in.)

≈ 760 mm (30 in.)

510 mm
(20 in.)
Thïng h×nh ch÷ nhËt cã thïng
l−íi ®an bªn trong

Thïng h×nh ch÷ nhËt cã thµnh

vµ ®¸y b»ng l−íi ®an

G¸o b»ng l−íi ®an

Thïng h×nh ch÷ nhËt chØ cã ®¸y

b»ng l−íi ®an

H×nh 1 – Dông cô ch×m næi h×nh ch÷ nhËt phï hîp ®Ó ph©n chia c¸c cÊp than côc

10
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

6.2 Thïng ch×m/næi ®Ó ph©n chia than côc – Thïng ch×m/næi cã thÓ bao gåm mét thïng l−íi ®an
bªn trong vµ mét thïng chøa (H×nh 1 vµ H×nh 2). Thïng l−íi ®an bªn trong lµm toµn bé b»ng l−íi
®an, c¸c c¹nh ®øng vµ ®¸y b»ng l−íi ®an hoÆc cã ®¸y cøng víi c¸c c¹nh b»ng l−íi ®an. Sö dông
l−íi ®an cã lç nhá h¬n mét nöa kÝch th−íc côc than nhá nhÊt trong cÊp h¹t. Thïng l−íi ®an lång
khÝt trong thïng chøa. Thïng l−íi ®an cã thÓ cã tay n¾m hoÆc cã dông cô n©ng ë ®Çu trªn ®Ó dÔ
lÊy khái thïng chøa. Thïng ®Æc tr−ng dïng trong phßng thÝ nghiÖm cã dung tÝch kho¶ng 40 lÝt ®Õn
80 lÝt (10 gal ®Õn 20 gal). Thïng chøa vµ thïng l−íi ®an bªn trong ph¶i ®−îc thiÕt kÕ phï hîp.

Chó thÝch 5 D¹ng h×nh häc cña thïng cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn viÖc lÊy mÉu khái thïng. Thïng vu«ng cã
bÊt lîi nh− sau: (a) khã ®−a g¸o läc vµo c¸c gãc ®Ó vít phÇn næi vµ (b) ®Æc biÖt phÇn vËt liÖu ch×m cã thÓ bÞ
m¾c vµo c¸c gãc khi th¸o vËt liÖu khái thïng.

510 mm
(20 in.)

= 610 mm (24 in.)

Thïng h×nh trô cã mÐp dÑp Thïng h×nh trô cã mÐp dÑp cã
thµnh vµ ®¸y b»ng l−íi ®an

G¸o b»ng l−íi ®an

Thïng h×nh trô cã mÐp dÑp

cã ®¸y b»ng l−íi ®an

H×nh 2 – Dông cô ch×m næi h×nh trô phï hîp ®Ó ph©n tuyÓn cÊp than côc

6.3 B×nh ch×m/næi ®Ó ph©n chia than c¸m – B×nh ch×m/næi cã dung tÝch ®Æc tr−ng tõ 2 lÝt ®Õn 4 lÝt
(0,5 gal ®Õn 1 gal) ®−îc chÕ t¹o cã c¸c ®Çu nèi b»ng thñy tinh (xem H×nh 3).

11
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

Tay cÇm (Chó thÝch)

PhÔu (lo¹i dung tÝch 2 lÝt)

Nót cao su (xem chó thÝch)

Vµnh thuû tinh nh¸m

B×nh (lo¹i dung tÝch 2 lÝt)

Chó thÝch Tay cÇm vµ nót cao su ®−îc ®Æt nh− h×nh vÏ, chØ t¸ch khái b×nh ch×m/næi ®Ó lÊy riªng phÇn
ch×m vµ phÇn næi

H×nh 3 – Dông cô ch×m/næi phï hîp ®Ó ph©n tuyÓn cÊp than c¸m

6.4 C¸c dông cô phô trî

6.4.1 C©n, cã kh¶ n¨ng c©n 2000 g, chÝnh x¸c ®Õn ± 0,1 g, ®Ó c©n c¸c mÉu nhá hoÆc c¸c cÊp
h¹t nhá.

6.4.2 C©n, cã kh¶ n¨ng c©n tõ 0 kg ®Õn 110 kg (0 bl ®Õn 250 lb), chÝnh x¸c ®Õn ± 45 g, ®Ó c©n
c¸c mÉu lín hoÆc c¸c cÊp h¹t lín.

6.4.3 G¸o b»ng l−íi ®an, cã cì lç b»ng mét nöa kÝch th−íc h¹t nhá nhÊt.

6.4.4 M¸y läc ch©n kh«ng hoÆc läc ¸p suÊt hoÆc phÔu läc ®Ó läc tù ch¶y.

6.4.5 Tñ sÊy, th«ng khÝ, cã thÓ gia nhiÖt ®Õn 40 oC cïng víi qu¹t giã t−¬ng øng.

6.4.6 Tû träng kÕ, d¶i ®o phï hîp víi qui ®Þnh trong ASTM E 100 vµ ASTM E 126.

6.4.7 Tû träng kÕ hoÆc èng ®ong cã kÝch th−íc phï hîp.

6.4.8 Dông cô ®Ó pha chÕ, b»ng chÊt dÎo, Ðp, kh«ng g©y ¶nh h−ëng c¸c chÊt láng h÷u c¬.

7 Ho¸ chÊt vµ vËt liÖu

7.1 Chó ý chung – M«i tr−êng dïng ®Ó ph©n tuyÓn gåm dung dÞch h÷u c¬, dung dÞch muèi v« c¬
vµ pha r¾n trong huyÒn phï n−íc. ViÖc chän m«i tr−êng phô thuéc vµo l−îng mÉu vµ cì h¹t cña

12
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

than ®em thö, mÉu tû träng t−¬ng ®èi vµ môc ®Ých ph©n tuyÓn than. Dung dÞch láng h÷u c¬ lµ m«i
tr−êng phï hîp vµ khuyÕn c¸o kh«ng ®−îc dïng huyÒn phï lµm m«i tr−êng ®Ó ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn.

7.1.1 D¶i khèi l−îng riªng phï hîp nhÊt phô thuéc vµo môc ®Ých thö vµ ®Æc tÝnh cña than, nh−ng
®iÓn h×nh lµ 1,3; 1,4; 1,5; 1,6; 1,7; 1,8; 1,9; 2,0 vµ gi¸ trÞ tû träng kh¸c, nÕu cÇn.

7.2 ChÊt láng h÷u c¬ – C¸c chÊt láng h÷u c¬ cã khèi l−îng riªng th−êng ®−îc sö dông ®Ó chuÈn
bÞ m«i tr−êng tuyÓn: x¨ng nhÑ 0,7), cån tinh khiÕt (0,77), naphtha (0,79), toluen (0,86),
percloetylen (1,6) bromua metylen (2,49), bromofooc (2,9) vµ tetrabromuaetylen (2,96).

7.2.1 C¸c th«ng tin vÒ ®Æc tÝnh c¸c chÊt láng h÷u c¬, chÊt bèc, tû träng, c¸c phÐp ®o tû träng vµ
viÖc xö lý tiÕp theo ®Ó lo¹i bá ®−îc nªu trong Phô lôc A.2.

Chó thÝch 6 C¶nh b¸o: Mét sè chÊt láng h÷u c¬ nµy cã tÝnh ®éc. Xem Phô lôc B1.

8 C¸c nguy hiÓm

8.1 C¸c dung dÞch h÷u c¬ ®−îc dïng th«ng dông nhÊt lµ c¸c s¶n phÈm bay h¬i vµ chØ ®−îc sö
dông ë nh÷ng n¬i th«ng giã tèt hoÆc ph¶i cã tñ hót. Ngoµi viÖc th«ng giã ®ñ, ph¶i sö dông c¸c
ph−¬ng tiÖn an toµn phï hîp (Xem Phô lôc B.1).

9 LÊy mÉu vµ mÉu thö

9.1 §Ó thu ®−îc c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch ®¹i diÖn ®óng cho vËt liÖu ®−îc lÊy mÉu, cÇn cã kÕ ho¹ch
vµ kü n¨ng lÊy mÉu, b¶o qu¶n mÉu, xö lý vµ chuÈn bÞ mÉu (2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9). Sù ®a d¹ng cña
c¸c thiÕt bÞ xö lý, sù chªnh lÖch lín vÒ møc ®é khã kh¨n t¹i c¸c vÞ trÝ lÊy mÉu kh¸c nhau vµ c¸c
c«ng dông kh¸c nhau cña c¸c sè liÖu vÒ tÝnh kh¶ tuyÓn cña than ®−îc quy ®Þnh trong c¸c h−íng
dÉn chi tiÕt lÊy mÉu than cho tõng tr−êng hîp. V× vËy, tiÕn hµnh lÊy mÉu vµ chuÈn bÞ mÉu, theo
ASTM D 2234, ASTM D 6883 vµ ASTM D 2013. §Ó ®¶m b¶o lÊy ®ñ l−îng vËt liÖu phï hîp víi tõng
cÊp h¹t ¸p dông quy ®Þnh nªu trong B¶ng 1.

9.2 Sè l−îng mÉu vµ ®é chÝnh x¸c yªu cÇu trong ph©n tÝch ch×m/næi thay ®æi theo môc ®Ých cña
phÐp thö, cã bèn môc ®Ých chÝnh sau:

9.2.1 Nghiªn cøu ®Æc tÝnh cña than nguyªn khai,

9.2.2 C¸c phÐp kiÓm tra hiÖu suÊt nhµ m¸y tuyÓn vµ thiÕt bÞ,

9.2.3 X¸c ®Þnh ®Ó thiÕt kÕ nhµ m¸y tuyÓn, vµ

9.2.4 Thö nghiÖm kiÓm so¸t nhµ m¸y.

13
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

9.3 Khèi l−îng vËt liÖu yªu cÇu, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn, ®é chôm vµ ®é chÖch
nhËn ®−îc tuú thuéc vµo môc ®Ých cña phÐp ph©n tÝch ®· thùc hiÖn. V× vËy, ph¶i kiÓm tra cÈn thËn
c¸c th«ng sè thÝch hîp th«ng qua quy tr×nh tuyÓn.

9.4 Theo h−íng dÉn chung vÒ ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn cña bèn ®Õn s¸u cÊp tû träng, khèi l−îng
mÉu toµn phÇn ph¶i ®ñ lín lÊy ®em ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn ®Ó cã ®−îc sè l−îng mçi cÊp h¹t trªn
sµng nh− nªu trong B¶ng 1.

9.4.1 Yªu cÇu nµy th−êng ®¸p øng khi sö dông ®Ó lÊy mÉu toµn phÇn theo khèi l−îng yªu cÇu
cña cÊp h¹t lín nhÊt; vÝ dô cÊp h¹t 100 mm x 600 µm (4 in. x No. 30 tiªu chuÈn Mü), tøc lµ
910 kg ( 2000 lb) cña cÊp h¹t 100 mm x 50 mm ( 4 in. x 2 in.) vËt liÖu trong mÉu.

9.4.2 L−u ý ®Ó nhËn ®ñ khèi l−îng mÉu ®èi víi cì mÉu 200 mm x 70 µm (8 in. x No. 200 tiªu
chuÈn Mü), cÇn thiÕt cho viÖc ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn cña bèn ®Õn s¸u cÊp tû träng, kh«ng thÓ
®¬n gi¶n b»ng c¸ch thªm khèi l−îng nh− ghi ë cét ph¶i B¶ng 1. Cã thÓ cÇn ph©n tÝch sµng
[xem ASTM D 4749] ®Ó x¸c ®inh khèi l−îng thùc dù kiÕn cña mçi cÊp h¹t.

9.5 Khi lÊy mÉu ®æ ®èng, t«t nhÊt lµ lÊy l−îng vËt liÖu v−ît qu¸ quy ®Þnh. VÝ dô, khèi l−îng cho
trong B¶ng 1 cã thÓ lµ qu¸ nhá ®èi víi mét yªu cÇu cô thÓ, nh− viÖc thö nghiÖm c«ng suÊt cña mét
nhµ m¸y tuyÓn hoÆc ph©n tÝch tæng qu¸t. Bëi v× c¸c cÊp tû träng trung gian cã s¶n l−îng thÊp, cã
thÓ kh«ng ®ñ vËt liÖu ®Ó ph©n tÝch vµ cÇn t¨ng khèi l−îng mÉu ban ®Çu ®Ó ®¸p øng nguyªn t¾c
chung lµ kh«ng nhá h¬n 20 g, hoÆc kh«ng Ýt h¬n 10 h¹t ë tõng cÊp tû träng. Cã thÓ cÇn t¨ng khèi
l−îng mÉu ban ®Çu ®Ó ®¸p øng nguyªn t¾c nµy, hoÆc c¸c cÊp tû träng kh«ng ®¸p øng nguyªn t¾c
nµy th× ph¶i céng thªm c¸c cÊp l©n cËn tr−íc khi c©n vµ ph©n tÝch.

Chó thÝch 7 Nh÷ng cÊp h¹t nhá h¬n, cã thÓ ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn víi l−îng nhá h¬n 20 g thu håi ®èi
víi mçi cÊp khèi l−îng, ®Æc biÖt lµ nÕu chØ ph©n tÝch h¹n chÕ cho cÊp nµy. Tuy nhiªn do kh¶ n¨ng thu håi
c©n ®ong vµ thÓ hiÖn c¸c sai sè, nh÷ng sè liÖu nµy cÇn ®−îc b¸o c¸o vµ sö dông cÈn thËn. Trong tr−êng
hîp nµy, khèi l−îng thùc cña vËt liªu thu tõ c¸c cÊp kh«i l−îng riªng cÇn ®−îc ghi b¸o c¸o trong tõng b¶n
b¸o c¸o ph©n tÝch.

9.6 Th−êng xuyªn thö thÝ ®iÓm trªn mÉu ®¹i diÖn ®Ó −íc l−îng toµn bé tÝnh kh¶ tuyÓn cña vËt
liÖu. KÕt qu¶ thu ®−îc cho phÐp lËp kÕ ho¹ch tèt h¬n ®Ó lÊy mÉu vµ ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn trªn quy
m« lín. Xem chi tiÕt ë Phô lôc A.3.

10 ChuÈn bÞ dông cô

Chó thÝch 8 C¶nh b¸o: Dung dÞch h÷u c¬ sö dông trong quy tr×nh nµy cã thÓ ®éc h¹i. Xem ®iÒu 8 vµ
Phô lôc B.1 vÒ c¸c quy ®Þnh phßng ngõa.

14
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

10.1 C¸c cÊp than côc

10.1.1 §Æt c¸c thïng l−íi vµo vÞ trÝ, chuÈn bÞ c¸c thïng ch×m/næi lín vµ ®æ ®Õn ba phÇn t− thïng
dung dÞch cã tû träng ®Çu tiªn theo yªu cÇu thö.

10.1.2 ChuÈn bÞ dung dÞch cã tû träng theo 11.2.

10.2 C¸c cÊp than c¸m

10.2.1 ChuÈn bÞ b×nh ch×m/næi cã dung tÝch tõ 2 lÝt ®Õn 4 lÝt (0,5 gal ®Õn 1 gal), ®æ kho¶ng
50 mm (2 in.) tõ dung dÞch cã tû träng ®Çu tiªn theo yªu cÇu thö (Chó thÝch 3).

10.2.2 ChuÈn bÞ dung dÞch cã tû träng theo 11.2.

11 HiÖu chuÈn vµ chuÈn ho¸

11.1 Theo thùc hµnh c¸c phßng thÝ nghiÖm tèt, ph¶i ®Þnh kú hiÖu chuÈn tÊt c¶ c¸c tû träng kÕ
theo ASTM E 126.

11.2 Dïng tû träng kÕ ®· hiÖu chuÈn ë 11.1, pha dung dÞch trong b×nh ch×m/næi.

11.2.1 CÈn thËn ®iÒu chØnh dung dÞch trong kho¶ng ± 0,005 ®¬n vÞ tû träng cña tû träng yªu cÇu
®Ó ph©n tuyÓn b»ng c¸ch thªm dung dÞch cã tû träng thÊp hoÆc cao h¬n cÇn thiÕt. Trong lóc thö,
kiÓm tra tû träng cña dung dÞch trong b×nh ch×m/næi vµ ®iÒu chØnh ë møc cÇn thiÕt.

11.2.2 KiÓm tra tû träng cña dung dÞch ngay sau khi thö. NÕu sè ®äc v−ît qu¸ ± 0,005 ®¬n vÞ tû
träng cña gi¸ trÞ yªu cÇu, chuyÓn ®æi gi¸ trÞ yªu cÇu ®Ó ph¶n ¸nh sè ®äc thùc, hoÆc ®iÒu chØnh
dung dÞch vµ lÆp l¹i phÐp thö.

11.2.3 KiÓm tra tû träng b»ng c¸ch nhóng tû träng kÕ vµo èng ®o tû träng kÕ h×nh trô víi ®é s©u
mµ tû träng kÕ hoµn toµn næi trong dung dÞch. CÈn thËn ®Æt tû träng kÕ vµo dung dÞch vµ lÊy tay
xoay nhÑ ®Ó nã ë gi÷a dung dÞch mµ kh«ng ch¹m vµo èng h×nh trô. §äc gi¸ trÞ tû träng chÝnh x¸c
®Õn 0,005 ®¬n vÞ khèi l−îng tõ thang ®o tû träng kÕ ë ®iÓm trïng víi bÒ mÆt dung dÞch.

12 Quy tr×nh A, than côc

12.1 CÈn thËn ®Æt phÇn mÉu than vµo thïng chøa dung dÞch cã tû träng yªu cÇu. TÊt c¶ c¸c h¹t
than ®Òu ®−îc næi hoÆc ch×m tuú theo tû träng cña nã. C¸c h¹t næi ë ®é s©u kh«ng qu¸ 3 ®Õn 5 lÇn
®−êng kÝnh trung b×nh cña h¹t ë trong mÉu.

15
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

12.2 ThØnh tho¶ng khuÊy vËt liÖu næi vµ ch×m ®Ó t¸ch c¸c h¹t, ®Ó vËt liÖu cã ®ñ thêi gian næi hoÆc
ch×m. Tuú theo cì h¹t cña mÉu, thêi gian ph©n tuyÓn cã thÓ tõ 5 phót ®Õn 20 phót.

12.3 CÈn thËn lÊy vËt liÖu næi b»ng g¸o l−íi ®an cã cì lç b»ng mét nöa cì h¹t nhá nhÊt, ®Ó r¸o
n−íc, ®Æt v©t liÖu vµo khay. G¹n vít vËt liÖu nhÑ nhµng, sao cho kh«ng ®éng ®Õn vËt liÖu ch×m.
§Æt vËt liÖu næi sang bªn, ®Ó kh«, ghi nh·n cho vËt liÖu næi vµ tû träng.

Chó thÝch 9 NÕu cÇn, kiÓm tra vµ ®iÒu chØnh tû träng cña dung dÞch cho tõng phÇn mÉu.

12.4 Lµm l¹i c¸c thao t¸c tõ 12.1 ®Õn 12.3, tíi khi mÉu ®−îc thö xong trong dung dÞch cã tû träng
yªu cÇu.

Chó thÝch 10 Chó ý: l−îng than næi hoÆc ch×m ë bÊt cø tû träng nµo lµ hµm sè cña lo¹i than vµ sè l−îng
cña lo¹i than ®em thö. CÇn kiÓm tra l−îng vËt liÖu ch×m ë ræ ®Ó thu ®−îc chõng mét phÇn t− møc chÊt láng
trong ræ. Khi vËt liÖu ch×m thu ®−îc gÇn tíi ®iÓm nµy th× lÊy ra theo 12.5 vµ 12.6 råi tiÕp tôc víi mÉu than
cßn l¹i.

12.5 LÊy vËt liÖu ch×m tõ ®¸y cña thïng ch×m/næi b»ng c¸ch nhÊc thïng l−íi chøa vËt liÖu ch×m
lªn. Gi÷ thïng l−íi l¬ löng trªn mÆt dung dÞch ®ñ l©u ®Ó lµm r¸o dung dÞch tõ vËt liÖu trong lång.

12.6 LÊy vËt liÖu ch×m ra khái thïng l−íi ®æ vËt liÖu vµo khay råi ®Æt khay vËt liÖu sang bªn kh«.
Ghi nh·n cho vËt liÖu vµ tû träng.

12.7 ChuÈn bÞ dung dÞch cã tû träng yªu cÇu tiÕp theo nh− 11.2. Lµm l¹i tõ 12.1 ®Õn 12.6 víi vËt
liÖu thu ®−îc tõ trong dung dÞch cã tû träng tr−íc, tíi khi mÉu chung lÊy tõ c¸c mÉu ®¬n ®−îc thö ë
c¸c dung dÞch cã tû träng yªu cÇu ®Ó ph©n tÝch.

Chó thÝch 11 VËt liÖu th−êng ®−îc ®Ó r¸o lÇn l−ît gi÷a mçi dung dÞch cã tû träng riªng. Sau khi ®−a vËt
liÖu vµo dung dÞch cã tû träng kÕ tiÕp phÇn næi vµ phÇn ch×m ®−îc lÊy ra, tû träng cña dung dÞch ®−îc kiÓm
tra vµ ®iÒu chØnh. Dung dÞch nµy ®−îc chuÈn bÞ theo 11.2.3 vµ nÕu cÇn ®iÒu chØnh theo 11.2.1.

12.8 SÊy råi c©n phÇn næi vµ phÇn ch×m thu håi ®−îc ë c¸c cÊp tû träng vµ qu¸ tr×nh ph©n tÝch
trong phßng thÝ nghiÖm theo ASTM D 2013.

Chó thÝch 12 Theo h−íng dÉn chung, víi kü thuËt tèt, 98 % vËt liÖu cã hµm l−îng Èm t−¬ng øng sÏ ®−îc
thu håi tõ mçi cÊp h¹t. NÕu thu Ýt h¬n 98 % th× trong mäi tr−êng hîp ®Òu cÇn xem xÐt, b¸o c¸o phÇn tr¨m
thu håi.

13 Quy tr×nh B, than c¸m

13.1 CÈn thËn cho thªm phÇn nhá (®Õn kho¶ng 200 g) than ®Ó thö vµo trong b×nh ch×m/næi chøa
dung dÞch cã tû träng yªu cÇu. Thùc hiÖn cÈn thËn ®Ó dung dÞch kh«ng trµn ra. TÊt c¶ c¸c h¹t than
®Òu cã thÓ næi hoÆc ch×m tuú theo tû träng cña nã.

16
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

13.2 KhuÊy kü vËt liÖu ch×m hoÆc næi trong b×nh, ®Ëy n¾p b×nh ®Ó tr¸nh bay h¬i vµ ®Ó hai pha
ph©n thµnh hai líp t¸ch biÖt. NÕu sau 4 h mµ kh«ng t¸ch biÖt th× tiÕn hµnh thö tiÕp, theo 13.4. NÕu
vËt liÖu mÞn cã khuynh h−íng b¸m däc thµnh b×nh, tuyÓn kü c¸c h¹t vµ ®æ l¹i vµo dung dÞch cïng
mét l−îng nhá dung dÞch cã cïng tû träng víi dung dÞch trong b×nh.

Chó thÝch 13 §«i lóc c¸c h¹t c¸m dÝnh vµo thµnh b×nh. Cã thÓ gi¶m thiÓu ®iÒu ®ã b»ng c¸ch gâ nhÑ vµo
thµnh ngoµi b×nh.

13.3 NÕu cÇn, lÆp l¹i 13.1 vµ 13.2 dïng thªm b×nh ®Õn khi toµn bé mÉu ®−îc qua dung dÞch cã tû
träng yªu cÇu. LÇn l−ît dïng g¸o läc lÊy vËt liÖu næi ë b×nh ch×m/næi, cho thªm phÇn ®· ®Þnh ë
13.1, ®Ó ph©n tuyÓn nh− 13.2, tíi khi vËt liÖu ch×m chiÕm mét phÇn t− b×nh th× lÊy riªng råi läc vËt
liÖu næi vµ ch×m theo h−íng dÉn ë 13.4. (Tuy nhiªn quy tr×nh nµy kh«ng thuËn tiÖn trong phßng thÝ
nghiÖm khi dïng dung dÞch h÷u c¬ ®Ó hÊp thô lµm thay ®æi tû träng t−¬ng ®èi cña c¸c h¹t than, ®Êt
sÐt, ®¸ sÝt, hoÆc nÕu phÇn thªm vËt liÖu vµ trén ®Ó lÉn c¸c h¹t næi vµ ch×m, lµm cho vËt liÖu ®Æt
kh«ng ®óng chç). Khi cÇn, lµm l¹i tíi khi mÉu hoµn toµn ®−îc xö lý (xem Chó thÝch 9).

13.4 T¸ch phÇn næi vµ ch×m trong b×nh b»ng c¸ch ®Ëy nót cã g¾n que cho vµo cæ b×nh, cÈn thËn
kh«ng ®Ó vËt liÖu næi dÝnh vµo ®¸y hoÆc mÆt nót.

13.5 §ãng nót, lÊy phÇn næi cña b×nh khái phÇn ch×m, cÈn thËn g¹n vËt liÖu næi vµ dung dÞch thu
®−îc ë phÇn trªn b×nh vµo phÔu lín, läc b»ng m¸y läc Ðp hoÆc m¸y läc ch©n kh«ng cã giÊy läc
nhanh ®Ó thu c¸c h¹t næi.

13.6 Dïng m¸y pha chÕ (xem 6.4.8), chøa dung dÞch cïng tû träng nh− ë 13.5, tuyÓn kü c¸c h¹t
næi dÝnh ë phÇn trªn b×nh hoÆc nót trªn giÊy läc dïng ®Ó lµm r¸o vËt liÖu næi. Läc vµ sÊy vËt liÖu
næi. CÈn thËn ghi nh·n vËt liÖu næi nµy.

13.7 CÈn thËn lÊy dung dÞch vµ phÇn vËt liÖu ch×m ë ®¸y b×nh vµo mét phÔu lín, läc b»ng m¸y läc
Ðp hoÆc läc ch©n kh«ng cã giÊy läc nhanh ®Ó thu vËt liÖu ch×m.

13.8 Dïng m¸y pha chÕ ( xem 6.4.8), chøa dung dÞch cïng tû träng nh− ë 13.7, tuyÓn kü vËt ch×m
dÝnh ë phÇn thÊp h¬n cña b×nh vµo giÊy läc dïng ®Ó lµm r¸o vËt liÖu ch×m. Läc vµ sÊy vËt liÖu
ch×m. Ghi nh·n cÈn thËn vÒ vËt liÖu nµy.

13.9 ChuÈn bÞ dung dÞch cã tû träng yªu cÇu theo 11.2. Lµm l¹i c¸c thao t¸c tõ 12.1 ®Õn 13.8 ë tû
träng yªu cÇu tiÕp víi vËt liÖu thu ®−îc tõ dung dÞch tr−íc, tíi khi mÉu chung lÊy tõ c¸c mÉu ®¬n
®−a thö ë c¸c dung dÞch cã tû träng yªu cÇu ®Ó ph©n tÝch (xem Chó thÝch 11).

13.10 SÊy vµ c©n phÇn næi vµ ph©n ch×m ë tõng cÊp tû träng vµ tiÕn hµnh ph©n tÝch ph©n tÝch
trong phßng thÝ nghiÖm theo ASTM D 2013 (xem Chó thÝch 12).

17
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

14 §é chôm vµ ®é chÖch

14.1 Nãi chung, ®é chôm vµ ®é chÖch cña mÉu ®èi víi cì h¹t trßn lín h¬n 6,3 mm (1/4 in.) kh«ng thÓ
thùc hiÖn ë ph−¬ng ph¸p thö nµy, v× kh«ng thùc tÕ do vËt liÖu bÞ nøt vì khi vËn chuyÓn sÏ t¸ch vËt
liÖu thµnh c¸c l−îng cÇn thiÕt lËp ®é chôm vµ ®é chÖch.

14.2 §é chôm – §èi víi mÉu cã cÊp h¹t 6,3 mm x 1,18 mm (1/4 in. trßn x No. 16 tiªu chuÈn Mü),
®é lÆp l¹i vµ ®é t¸i lËp dùa trªn khèi l−îng mÉu ban ®Çu b»ng tõ 4400 g ®Õn 6000 g víi tû träng
ph©n tuyÓn 1,40 vµ 1,65 lµ:

14.2.1 PhÇn thu håi

CÊp tû träng §é lÆp l¹i, g §é t¸i lËp, g

Nhá h¬n 1,40 273 490
A
1,40 ®Õn 1,65 0,247 (W) + 59 0,296 (W)A + 17
Lín h¬n 1,65 0,168 (W)A – 49 0,181 (W)A – 16
(W)A khèi l−îng mÉu thu håi ë cÊp tû träng, gam

14.2.1.1 VÝ dô: b¾t ®Çu víi mÉu ban ®Çu b»ng 6000 g vËt liÖu 6,3 mm x 1,18 mm (1/4 in. trßn x No.
16 tiªu chuÈn Mü), 820 g thu håi ®−îc ë cÊp tû träng tõ 1,40 ®Õn 1,65, ®é lÆp l¹i dù kiÕn cña cÊp
nµy lµ (0,247 x 820) g + 59 g hoÆc 261,5 g vµ ®é t¸i lËp lµ (0,296 x 820) g + 17 g hoÆc 259,7 g.

14.2.2 §é Èm (ph¹m vi ¸p dông tõ 0,0 % ®Õn 7,0 %):

CÊp tû träng §é lÆp l¹i, % §é t¸i lËp, %
Nhá h¬n 1,40 0,285 (M, %)A – 0,03 0,559 (M, %)A + 0,14
1,40 ®Õn 1,65 0,533 (M, %)A – 0,39 0,626 (M, %)A + 0,09
Lín h¬n 1,65 0,824 (M, %)A – 0,81 0,760 (M, %)A – 0,12
(M, %)A lµ hµm l−îng Èm cña mÉu thu håi ë cÊp tû träng.

14.2.3 §é tro, ë tr¹ng th¸i kh« (ph¹m vi ¸p dông tõ 0,0 % ®Õn 85,0 %):
CÊp tû träng §é lÆp l¹i, % §é t¸i lËp, %
Nhá h¬n 1,40 0,38 0,66
1,40 ®Õn 1,65 1,07 2,15
Lín h¬n 1,65 2,08 4,29

14.2.4 Hµm l−îng l−u huúnh ë tr¹ng th¸i kh« (ph¹m vi ¸p dông tõ 0,0 ®Õn 12,0 %):
CÊp tû träng §é lÆp l¹i §é t¸i lËp
Nhá h¬n 1,40 A
0,047 (S, %) + 0,028 0,128 (S, %)A
1,40 ®Õn 1,65 0,110 (S, %)A – 0,072 0,190 (S, %)A – 0,083
Lín h¬n 1,65 0,125 (S, %)A – 0,020 0,199 (S, %)A + 0,063
(S, %)A lµ hµm l−îng l−u huúnh cña mÉu thu håi ë cÊp tû träng.

14.3 §é chÖch, kh«ng cã vËt liÖu chuÈn ®−îc chÊp nhËn ®Ó x¸c ®Þnh ®é chÖch theo quy tr×nh ë
ph−¬ng ph¸p thö nµy, kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc ®é chÖch trong phÐp x¸c ®Þnh tÝnh kh¶ tuyÓn cña than.

18
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

Phô lôc A
(quy ®Þnh)

A.1 Lùa chän cì h¹t

A.1.1 V× tÝnh ®a d¹ng cña thiÕt bÞ tuyÓn than cña sè liÖu vÒ tÝnh kh¶ tuyÓn than vµ cña vËt liÖu
sö dông nªn sÏ kh«ng cã ý nghÜa thùc tÕ khi quy ®Þnh cì h¹t cô thÓ lµ ®iÓm ph©n chia gi÷a than
côc vµ than c¸m. V× c¸c lý do nµy ph¶i ®−a ra d¶i cÊp h¹t. Mçi lÇn ¸p dông ph−¬ng ph¸p thö tÝnh
kh¶ tuyÓn sÏ ph¶i lùa chän cì h¹t cô thÓ n»m trong d¶i ®ã vµ ®iÓm ph©n chia phÇn than côc vµ
than c¸m. Cì h¹t nµy dïng ®Ó ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn cña mÉu vËt liÖu ®−îc lÊy tõ cïng mét vÞ trÝ
cho mét lÇn cïng thö. Nãi chung khi lùa chän cì h¹t ®Ó sö dông nh− ®iÓm ph©n chia than côc vµ
than c¸m ë ngoµi d¶i ®· x¸c ®Þnh, c¸c cÊp h¹t thu ®−îc cã thÓ kh«ng ph©n tuyÓn râ rµng theo
ph−¬ng ph¸p ®· m« t¶ trong ph−¬ng ph¸p nµy.

Chó thÝch A1.1 CÇn l−u ý sù ph©n biÖt gi÷a than côc vµ than c¸m trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p nµy kh«ng
ph¶i lµ sù ph©n biÖt c¸c cÊp h¹t than ®¹i diÖn cho c¸c s¶n phÈm trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ, nh−ng kh¸c biÖt
®¬n gi¶n lµ c¸ch vËn chuyÓn, b¶o qu¶n c¸c cÊp h¹t than trong khi x¸c ®Þnh tÝnh kh¶ tuyÓn.

A.2 Dung dÞch h÷u c¬

A.2.1 Dung dÞch h÷u c¬ ®−îc −a dïng v× dung dÞch cã ®é nhít thÊp vµ ®é bay h¬i cao do ®ã
s¶n phÈm ph©n tuyÓn dÔ h¬n vµ thêi gian tuyÓn còng nh− thêi gian lµm kh« kh«ng cÇn kÐo dµi.
Dung dÞch h÷u c¬ ®−îc sö dông h¹n chÕ, nã th−êng thu håi sau khi lÊy mÉu khái thïng.

A.2.2 §é bay h¬i cña dung dÞch h÷u c¬ t¨ng do tèc ®é sÊy c¸c phÇn ®−îc ph©n tuyÓn nh−ng
còng lµm hao hôt dung dÞch h÷u c¬. Gi¶m møc hao hôt tèi thiÓu b»ng c¸ch ®Ëy kÝn thïng khi
kh«ng sö dông. Møc hao hôt còng cã thÓ ®−îc gi¶m thiÓu khi ph©n chia than c¸m b»ng c¸ch ®Ëy
kÝn b×nh ch×m/næi khi than c¸m ph©n chia rç rÖt thµnh c¸c phÇn ch×m/næi.

A.2.3 Tû träng cña dung dÞch h÷u c¬ phô thuéc vµo nhiÖt ®é vµ ph¶i kiÓm tra th−êng xuyªn vµ
®iÒu chØnh ®Þnh kú. §Ó tr¸nh ph¶i ®iÒu chØnh tû träng liªn tôc, lµm viÖc trong mét m«i tr−êng nhiÖt
®é cè ®Þnh lµ rÊt cã lîi. ¸nh mÆt trêi, tia nãng hoÆc khÝ nãng cã ¶nh h−ëng bÊt lîi ®Õn nhiÖt ®é vµ
tû träng cña dung dÞch.

A.2.4 Khi chuÈn bÞ dung dÞch chÊt láng h÷u c¬ ®Ó ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn, ®iÒu quan träng lµ
ph¶i ®o tû träng cña hçn hîp t−¬ng ®−¬ng b»ng tû träng kÕ víi ®é chÝnh x¸c b»ng ± 0,005 ®¬n vÞ.

A.2.5 KiÓm so¸t tû träng cña dung dÞch khi ®ang sö dông lµ rÊt quan träng. NÕu cÇn, ®iÒu chØnh
tû träng c¸c l−îng mÉu thö. L−îng thªm vµo ph¶i ®−îc ®iÒu chØnh tíi khi ®¹t tû träng chuÈn.

A.2.6 Trong tr−êng hîp s¶n phÈm cuèi cña ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn ®−îc ®−a thö tiÕp, trong ®ã
bao gåm x¸c ®Þnh hµm l−îng halogen hoÆc hµm l−îng halogen lµ mét ®èi chøng trong phÐp thö th×
ph¶i thËn träng ®Ó ®¶m b¶o dung dÞch h÷u c¬ ®−îc lÊy ra hoµn toµn. TuyÓn b»ng metanol hoÆc

19
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

axeton cã nhiÒu h¹n chÕ khi thu håi dung dÞch ®· sö dông tÊt c¶ kÕt qu¶ ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn
cÇn xem xÐt trõ khi thö nghiÖm t−¬ng tù, xö lý mÉu kh«ng tiÕn hµnh ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn, x¸c
minh kÕt qu¶.

A.2.7 Xem xÐt hiÖu qu¶ hoµ tan cña mét sè dung dÞch h÷u c¬ ®· dïng cho mét sè lo¹i than.
HiÖu qu¶ nµy hÇu hÕt lµ râ rµng ë c¸c tr−êng hîp mµ s¶n phÈm tuyÓn sÏ ®−îc dïng trong phÐp
x¸c ®Þnh lµ than phï hîp ®Ó luyÖn cèc. HiÖu qu¶ nµy sÏ t¨ng nÕu dung dÞch kh«ng ®−îc lÊy hÕt
trong khi lµm kh«.

A.3 Thö thÝ ®iÓm

A.3.1 Quy tr×nh nµy thùc hiÖn th−êng xuyªn trªn mÉu ®¹i diÖn ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ tuyÓn cña vËt
liÖu. §iÒu nµy cho phÐp nhµ ®Çu t− lËp kÕ ho¹ch ph©n tÝch tÝnh kh¶ tuyÓn thùc tÕ, tr¸nh ®−îc
nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng cÇn thiÕt vµ ph©n tÝch ®−îc hoµn thiÖn nhanh h¬n vµ cã hiÖu qu¶ h¬n.

A.3.2 Thö thÝ ®iÓm hoÆc sù nhËn biÕt tr−íc cã thÓ thuËn lîi ngay khi b¾t ®Çu ph©n tuyÓn, ë dung
dÞch khèi l−îng riªng cao hoÆc thÊp h¬n, hoÆc trong vµi tr−êng hîp tuyÓn ë vÞ trÝ gi÷a trong lo¹t tû
träng ®Ó ph©n tÝch c¸c cÊp h¹t. Mét mÉu ®¹t thu ho¹ch cao ë ®iÓm ph©n tuyÓn mµ t¹i ®ã khèi mÉu
cã thÓ ®−îc lÊy ra ë mét lÇn ph©n tÝch. Trong tr−êng hîp chØ cã thu ho¹ch l−îng nhá ë mét hoÆc
hai cÊp tû träng liªn tiÕp nhau th× cã thÓ gép nh÷ng phÇn nµy l¹i tr−íc khi tiÕp tôc xö lý.

A.3.3 Trong nhiÒu tr−êng hîp dùa theo c¸c nguyªn t¾c trªn, cã thÓ thay ®æi quy tr×nh nµy mµ
kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn kÕt qu¶ thö, lµm nh− vËy sÏ n©ng cao ®é chÝnh x¸c, gi¶m ®−îc thêi gian vµ
nh©n c«ng.

A.3.4 Thö thÝ ®iÓm cã thÓ yªu cÇu thiÕt lËp tÝnh kh¶ tuyÓn tæng qu¸t cña lo¹i than cô thÓ ®Ó
ch−¬ng tr×nh ph©n tÝch/lÊy mÉu kÕ tiÕp sÏ mang l¹i kÕt qu¶ chÝnh x¸c h¬n vµ tin cËy h¬n tr−êng
hîp kh«ng thö thÝ ®iÓm.

20
Evaluation Only. Created with Aspose.Pdf. Copyright 2002-2011 Aspose Pty Ltd.

TCVN 252 : 2007

Phô lôc B

(tham kh¶o)

B.1 Th«ng tin vÒ c¸c c¶nh b¸o ®¶m b¶o an toµn khi sö dông dung dÞch h÷u c¬

B.1.1 C¶nh b¸o

B.1.1.1 Sö dông dung dÞch h÷u c¬ ®−îc quy ®Þnh trong c¸c quy chuÈn vÒ an toµn, nhiÒu dung
dÞch h÷u c¬ sö dông trong qu¸ tr×nh tuyÓn cã thÓ ®éc h¹i cho søc khoÎ ng−êi tiÕp xóc víi chóng.
Nh÷ng ng−êi sö dông ph−¬ng ph¸p thö nµy ph¶i ¸p dông c¸c quy ph¹m liªn quan.

B.1.1.2 ChÊt láng h÷u c¬ ®−îc sö dông phæ biÕn nhÊt vµ dung dÞch hoµ tan cña nã sÏ bèc h¬i vµ
chØ sö dông ë n¬i th«ng tho¸ng tèt hoÆc vïng cã tñ hót. ¸p dông triÖt ®Ó c¸c kiÓm so¸t kü thuËt ®Ó
gi¶m thiÓu sù tiÕp xóc nh÷ng ho¸ chÊt nµy.

B.1.1.3 ViÖc lÊy mÉu ®¬n lÎ cÇn tiÕn hµnh th−êng xuyªn khi cã sö dông dung dÞch h÷u c¬ trong
tuyÓn than ®Ó ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng khi kh«ng sö dông c¸c dông cô b¶o vÖ h« hÊp lµ thÊp h¬n
ng−ìng gi¸ trÞ cho phÐp (TLV) quy ®Þnh ®èi víi tõng dung m«i. (tham kh¶o OSHA/MSHA hoÆc ®iÒu
lÖ thÝch hîp kh¸c ®Ó th«ng tin vÒ phÇn næi).

B.1.1.4 Ph¶i dïng thiÕt bÞ an toµn thÝch hîp. Ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vÒ phßng ch¸y ch÷a
ch¸y. Tham kh¶o tµi liÖu thÝch hîp (10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 vµ 17) vÒ c¸c th«ng tin liªn quan.

B.1.2 Lùa chän dung dÞch h÷u c¬ thay thÕ

B.1.2.1 Trong mäi tr−êng hîp nªn cè g¾ng thay thÕ dung dÞch h÷u c¬ Ýt cã h¹i h¬n. Nã ®−îc sö
dông nÕu ®¸p øng ®−îc tiªu chuÈn vÒ tÝnh tr¬, tÝnh cã s½n, kh¶ n¨ng cã thÓ chÊp nhËn. Tuy nhiªn,
mäi chÊt láng h÷u c¬, c¸c hydrocacbon halogen ho¸ ®Æc biÖt, cÇn ®−îc xem lµ c¸c chÊt g©y ung
th−. Mét chÊt láng h÷u c¬ ch−a ®−îc thö nghiÖm ®Çy ®ñ hoÆc ch−a ®−îc chÊp nhËn lµ chøng minh
®ñ th× ch−a ®−îc xem lµ v« h¹i.

B.1.3 Nh÷ng vËt liÖu sö dông khi chÕ t¹o dông cô ch×m/næi.

B.1.3.1 Nh«m, magiª, c¸c kim lo¹i ph¶n øng kh¸c vµ nh÷ng hîp kim kh«ng ®−îc sö dông khi chÕ
t¹o thiÕt bÞ lµ nh÷ng kim lo¹i ph¶n øng víi mét sè hydrocacbon halogen ho¸.

21