02/08/2023

Nội dung

Phần 2 • Bộ máy kiểm toán nội bộ tại đơn vị

• Điều lệ/Quy chế kiểm toán nội bộ (IA Charter)
Vận hành chức năng
• Kế hoạch kiểm toán nội bộ hàng năm
kiểm toán nội bộ
• Tiêu chuẩn của kiểm toán viên nội bộ
• Đạo đức nghề nghiệp kiểm toán nội bộ
GV: Đoàn Văn Hoạt
• Chuẩn mực kiểm toán nội bộ

Tài liệu Bộ máy kiểm toán nội bộ tại đơn vị

• Chapter 2 – Sách AA
• Chapter 3 – Sách AZ
• Điều 14 đến 18 (NĐ05)/ Decree No5 from
article 14 to 18
• Thông tư 8/2021/ (Circular 8/2021)
• Báo cáo thường niên Vietcombank, Vpbank,
REE, PNJ, REE, Vinamilk
• Chuẩn mực kiểm toán nội bộ Việt Nam
• Điều lệ đạo đức nghề nghiệp KTNB Việt Nam
• Chuẩn mực kiểm toán nội bộ quốc tế
 02/08/2023

Các hình thức tổ chức KTNB Mô hình quản trị công ty cổ phần
Cơ cấu tổ chức quản lý công ty cổ phần (Luật DN. Điều 137)
• Mô hình 1 • Mô hình 2
• Đại hội đồng cổ đông;
• Hội đồng quản trị;
Mô hình 1 • Ban kiểm soát và Giám đốc hoặc Tổng giám đốc.
• Trường hợp công ty cổ phần có dưới 11 cổ đông và các cổ đông là tổ chức sở
Ban kiểm soát Hội đồng quản trị/HĐTV hữu dưới 50% tổng số cổ phần của công ty thì không bắt buộc phải có Ban
kiểm soát;

Kiểm toán nội bộ Kiểm toán nội bộ • Đại hội đồng cổ đông;
Mô hình 2 • Hội đồng quản trị và Giám đốc hoặc Tổng giám đốc.
• Trường hợp này ít nhất 20% số thành viên Hội đồng quản trị phải là thành
viên độc lập và có Ủy ban kiểm toán trực thuộc Hội đồng quản trị.

Thảo luận Ban kiểm soát

Cho biết mô hình quản trị của các công ty sau? Ban Kiểm soát (Board of Supervisors) của một công ty có nhiệm vụ giống như các cơ
quan tư pháp trong mô hình tam quyền phân lập nhằm giúp các cổ đông kiểm soát
• Novaland (NVL) hoạt động quản trị và quản lý điều hành công ty.
• HAGL (HAG)
• Công ty cổ phần có số cổ đông từ 11 người trở lên hoặc có cổ đông là tổ chức sở hữu
• Viettinbank trên 50% tổng số cổ phần của công ty phải có BKS
• FPT • BKS do hội đồng thành viên (đối với công ty trách nhiệm hữu hạn) hoặc đại hội đồng
• Coteccons cổ đông (đối với công ty cổ phần) bầu ra.
• HoaBinh construction • Có từ 3 đến 5 thành viên, trong đó Trưởng BKS phải có bằng tốt nghiệp đại học trở
• Masan consumer (MCH) lên thuộc một trong các chuyên ngành kinh tế, tài chính, kế toán, kiểm toán, luật,
• Vinhomes (VHM) quản trị kinh doanh hoặc chuyên ngành có liên quan đến hoạt động kinh doanh của
• Thép Hòa Phát doanh nghiệp
• Sacombank • Nhiệm kỳ của Kiểm soát viên không quá 05 năm và có thể được bầu lại với số nhiệm
kỳ không hạn chế

Ban kiểm soát
Điều 170 Luật Doanh nghiệp 2020
Quyền và nghĩa vụ của Ban kiểm soát
•Thực hiện giám sát HĐQT, Giám đốc hoặc Tổng giám
đốc trong việc quản lý và điều hành công ty.
Giám sát việc quản •Rà soát, kiểm tra và đánh giá hiệu lực và hiệu quả
trị nội bộ và hoạt của hệ thống kiểm soát nội bộ, quản lý rủi ro và cảnh
động kinh doanh báo sớm của công ty.
của công ty •Kiến nghị HĐQT hoặc ĐHĐCĐ biện pháp sửa đổi, bổ
sung, cải tiến cơ cấu tổ chức quản lý, giám sát và
điều hành hoạt động kinh doanh của công ty.
Minh họa
Vietcombank
02/08/2023
Nội dung
Quyền và nghĩa vụ của Ban kiểm soát Điều 170 Luật Doanh nghiệp 2020
•Kiểm tra tính hợp lý, hợp pháp, tính trung thực trong
quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh và công tác kế
toán, thống kê và lập BCTC.
Xem xét, thẩm định •Thẩm định tính đầy đủ, hợp pháp và trung thực của báo
công tác kế toán và cáo tình hình kinh doanh, BCTC hằng năm và 06 tháng của
báo cáo tài chính công ty, báo cáo đánh giá công tác quản lý của HĐQT.
của công ty •Xem xét sổ kế toán, ghi chép kế toán và tài liệu khác của
công ty, công việc quản lý, điều hành hoạt động của công
ty khi xét thấy cần thiết hoặc theo nghị quyết ĐHĐCĐ
hoặc theo yêu cầu của cổ đông hoặc nhóm cổ đông.
Minh họa
Báo cáo thường niên của VCB 2020
• Trong năm 2020, BKS đã chỉ đạo các bộ phận thực hiện công tác thẩm định BCTC giữa
niên độ và BCTC năm 2019 của VCB; thực hiện lập báo cáo kết quả kiểm toán nội bộ,
báo cáo phòng chống rửa tiền và báo cáo đánh giá độc lập hệ thống kiểm soát nội bộ
năm 2019 của VCB;
• Thực hiện 22 cuộc kiểm toán (bao gồm 07 cuộc kiểm toán chuyên đề phạm vi toàn
ngân hàng, 08 cuộc kiểm toán các phòng, ban tại TSC, 02 cuộc kiểm toán toàn diện
hoạt động của các công ty con và văn phòng đại diện tại Mỹ, 02 cuộc kiểm toán tại chi
nhánh, 01 cuộc kiểm toán mô hình định lượng PD RSME, 01 cuộc kiểm toán hệ số an
toàn vốn (CAR) và đánh giá nội bộ về mức đủ vốn (ICAAP));
• Làm đầu mối triển khai Thông tư 13/2018/TT-NHNN tại VCB; triển khai việc tự động hóa
hoạt động kiểm toán nội bộ trên phần mềm kiểm tra, kiểm toán nội bộ VCB;
 02/08/2023

Minh họa Ủy ban kiểm toán

Điều 161 Luật Doanh nghiệp 2020
VPBANK
Ủy ban kiểm toán chỉ có trong cơ cấu tổ chức quản lý của công ty cổ phần và không phải tất
cả các công ty cổ phần đều bắt buộc phải có Ủy ban kiểm toán.
Là cơ quan chuyên môn thuộc Hội đồng quản trị. Có từ 02 thành viên trở lên. Chủ tịch Ủy
ban phải là thành viên độc lập Hội đồng quản trị. Các thành viên khác của Ủy ban phải là
thành viên Hội đồng quản trị không điều hành.
a) Giám sát tính trung thực của BCTC của công ty và công bố chính thức liên quan đến kết
quả tài chính của công ty;
b) Rà soát hệ thống kiểm soát nội bộ và quản lý rủi ro;
c) Rà soát giao dịch với người có liên quan thuộc thẩm quyền phê duyệt của Hội đồng quản
trị hoặc Đại hội đồng cổ đông và đưa ra khuyến nghị về những giao dịch cần có phê
duyệt của Hội đồng quản trị hoặc Đại hội đồng cổ đông;
d) Giám sát bộ phận kiểm toán nội bộ của công ty;

Ủy ban kiểm toán Minh họa

Điều 161 Luật Doanh nghiệp 2020

d) Giám sát bộ phận kiểm toán nội bộ của công ty;

đ) Kiến nghị công ty kiểm toán độc lập, mức thù lao và điều khoản liên quan trong hợp
đồng với công ty kiểm toán để Hội đồng quản trị thông qua trước khi trình lên Đại hội
đồng cổ đông thường niên phê duyệt;
e) Theo dõi và đánh giá sự độc lập, khách quan của công ty kiểm toán và hiệu quả của quá
trình kiểm toán, đặc biệt trong trường hợp công ty có sử dụng các dịch vụ phi kiểm toán
của bên kiểm toán;
g) Giám sát nhằm bảo đảm công ty tuân thủ quy định của pháp luật, yêu cầu của cơ quan
quản lý và quy định nội bộ khác của công ty.
 02/08/2023

Minh họa Minh họa

Báo cáo thường niên Vinamilk 2021

Minh họa Minh họa

Báo cáo thường niên Vinamilk 2021
(BCTN Vinamilk 2021)
 02/08/2023

Minh họa Minh họa

Công ty cổ phần cơ điện lạnh REE Công ty cổ phần cơ điện lạnh REE
• Ủy ban Kiểm toán là bộ phận trực thuộc Hội đồng Quản trị, hiện bao gồm ba
(03) thành viên thực hiện nhiệm vụ và trách nhiệm được Hội đồng Quản trị
ủy quyền, bao gồm nhiệm vụ giám sát tính toàn vẹn của các báo cáo kế
toán, số liệu tài chính nhằm đảm bảo độ tin cậy trước khi trình duyệt và
công bố thông tin; kiểm tra các thủ tục nhằm đảm bảo sự tuân thủ các quy
định của pháp luật và công ty, bao gồm cả những thủ tục nhằm phát hiện
những sai sót, yếu kém và gian lận trong công tác quản lý và bảo vệ tài sản
của Công ty.
• Ủy ban Kiểm toán báo cáo kết quả kiểm toán nội bộ theo chủ đề chuyên
môn, nghiệp vụ hay từng quí và đề xuất các biện pháp khắc phục, cải tiến tại
các cuộc họp Hội đồng Quản trị hàng quí.

Minh họa Minh họa

Báo cáo thường niên PNJ 2021
 02/08/2023

Minh họa Minh họa

Minh họa Minh họa

(Xem Báo cáo của Ủy ban kiểm toán

Vinamilk 2021 tại trang 68)
https://static2.vietstock.vn/data/HO
SE/2021/BCTN/VN/VNM_Baocaoth
uongnien_2021.pdf
 02/08/2023

Minh họa Minh họa

Báo cáo của Ủy ban kiểm toán thuộc HĐQT PwC Vietnam 2021 Chi phí cho bộ máy kiểm toán nội bộ
• Công ty cổ phần bảo hiểm PJICO
• https://www.pjico.com.vn/wp-content/uploads/2018/04/3.-
B%C3%A1o-c%C3%A1o-c%E1%BB%A7a-Ban-ki%E1%BB%83m-
to%C3%A1n-n%E1%BB%99i-b%E1%BB%99.pdf

• Công ty cổ phần phát triển bất động sản Phát Đạt

• https://www.phatdat.com.vn/wp-
content/uploads/2021/03/16-BC-ban-kiem-toan-noi-bo-nam-
2020.pdf

Minh họa Tối ưu hóa bộ phận KTNB

Internal Audit in Australia 2020
Chi phí cho bộ máy kiểm toán nội bộ
• Sử dụng KTNB như một cấu phần trong quy trình quản trị và quản lý rủi ro để nhận diện,
đánh giá, và xây dựng các kế hoạch quản lý rủi ro một cách hữu hiệu;
• Ban lãnh đạo cung cấp “nguyên liệu” cho KTNB khi lập kế hoạch kiểm toán hàng năm nhằm
tập trung nguồn lực vào các hoạt động, khu vực có rủi ro trọng yếu;
• Trao đổi và triển khai các kế hoạch dành cho KTNB để đảm bảo tuân thủ các yêu cầu của
pháp luật liên quan đến KTNB nói riêng và toàn doanh nghiệp nói chung;
• Đưa nội dung KTNB vào chương trình đào tạo quản trị viên cho doanh nghiệp. Xem xét luân
chuyển nhân sự sang KTNB một thời gian để các họ có cơ hội học hỏi và nâng cao kiến thức
về hoạt động của doanh nghiệp, về rủi ro, kiểm soát và quản trị công ty;
• Trao đổi và đánh giá kết quả KTNB để bổ sung các nguồn lực cần thiết;
• Ghi nhận các nỗ lực và giá trị của KTNB để nâng cao vị thế của KTNB, thiết lập quan điểm
thống nhất về KTNB, quản lý rủi ro và kiểm soát trong toàn doanh nghiệp.
• Phối hợp chặt chẽ với Ban Kiểm soát/Ủy ban Kiểm toán để đảm bảo bộ phận KTNB hoạt
động khách quan và đem lại giá trị gia tăng cho doanh nghiệp.
 02/08/2023

Quy chế & quy trình KTNB Minh họa

Mục tiêu, phạm vi hoạt Quy định và hướng dẫn
Quy
động, vị trí, nhiệm vụ, Quy chế chi tiết về phương thức
trình
quyền hạn, trách nhiệm KTNB đánh giá rủi ro, lập kế
KTNB
của bộ phận KTNB trong hoạch KTNB hàng năm,
đơn vị; yêu cầu về tính kế hoạch từng cuộc kiểm
độc lập, khách quan, các toán, cách thức thực
nguyên tắc cơ bản, yêu hiện công việc kiểm
cầu về trình độ chuyên toán, lập và gửi báo cáo
môn, việc đảm bảo chất Quy chế KTNB Quy trình KTNB
do cấp quản lý kiểm toán, theo dõi thực
lượng của KTNB và các của đơn vị do
trực tiếp bộ hiện kiến nghị sau kiểm
nội dung có liên quan HĐQT /HĐTV
phận KTNB phê toán, lưu hồ sơ, tài liệu
khác. ban hành.
duyệt. KTNB.

Quy chế mẫu KTNB (Thông tư 66/2020) Kế hoạch KTNB hàng năm

Kế hoạch KTNB hàng Kế hoạch KTNB hàng

Kế hoạch KTNB năm
năm do bộ phận KTNB năm bao gồm: phạm
Kế hoạch KTNB tiếp theo phải được
xây dựng căn cứ mục vi kiểm toán, đối
hàng năm do gửi cho HĐQT, HĐTV,
tiêu, chính sách, quy tượng kiểm toán, các
Ban kiểm soát (nếu có)
mô, mức độ rủi ro của mục tiêu kiểm toán, HĐQT/HĐTV công và các bộ phận khác
các hoạt động và thời gian kiểm toán ty phê duyệt theo quy định của Quy
nguồn lực hiện có và việc phân bổ các
chế KTNB của đơn vị
nguồn lực
 02/08/2023

Minh họa Kế hoạch KTNB hàng năm Tiêu chuẩn người làm công tác KTNB
Vietcombank Có bằng ĐH trở lên các chuyên ngành phù
Năm 2020 thực hiện 22 cuộc kiểm toán (bao gồm 07 cuộc kiểm toán chuyên đề phạm vi hợp với yêu cầu kiểm toán; Có kiến thức Chưa bị kỷ luật ở mức cảnh
01 đầy đủ và luôn được cập nhật về các lĩnh cáo trở lên do sai phạm trong
toàn hàng, 08 cuộc kiểm toán các phòng, ban tại TSC, 02 cuộc kiểm toán toàn diện hoạt 04
động của các công ty con và văn phòng đại diện tại Mỹ, 02 cuộc kiểm toán tại chi nhánh, vực được giao thực hiện KTNB; quản lý kinh tế, tài chính, kế
toán hoặc không đang trong
01 cuộc kiểm toán mô hình định lượng PD RSME, 01 cuộc kiểm toán hệ số an toàn vốn Có thời gian ≥ 05 năm làm việc theo chuyên thời gian bị thi hành án kỷ
(CAR) và đánh giá nội bộ về mức đủ vốn (ICAAP)); ngành đào tạo; hoặc ≥ 03 năm làm việc tại
02 luật.
VPBank đơn vị đang công tác; hoặc ≥ 03 năm làm
kiểm toán, kế toán hoặc thanh tra.
Năm 2020, có tổng số 45 cuộc kiểm toán được phê duyệt thực hiện. Kết quả của các cuộc Các tiêu chuẩn khác do đơn vị
kiểm toán đã góp phần hoàn thiện và nâng cao hiệu quả hệ thống kiểm soát nội bộ của Có kiến thức, hiểu biết chung về pháp luật 05
quy định
và hoạt động của đơn vị; Có khả năng thu
ngân hàng. 03 thập, phân tích, đánh giá và tổng hợp thông
tin; Có kiến thức, kỹ năng về KTNB;

Các chứng chỉ Câu hỏi và những việc cần chuẩn bị

Chứng chỉ Kiểm toán – Certified Public Accountant (CPA) hoặc Chartered Accountant
(CA/ACCA);
 Nên tự xây dựng phòng kiểm toán nội bộ hay thuê ngoài?
Chứng chỉ KTNB - Certified Internal Auditor (CIA);
Chứng chỉ Kiểm toán hệ thống CNTT – Certified Information Systems Auditor (CISA);  Mối quan hệ giữa KTNB và quản lý chất lượng (ISO) gần hay xa?

Chứng chỉ Điều tra gian lận – Certified Fraud Examiner (CFE);  Kiểm toán nội bộ là ván bài lật ngửa hay ông cố vấn?
Chứng chỉ Kế toán quản trị – Certified Management Accountant (CMA/CIMA).  Nghề kiểm toán nội bộ cần những kiến thức và kỹ năng gì?
Chứng chỉ phân tích tài chính – Certified Financial Analysts (CFA)
Các chứng chỉ chuyên môn khác: thiết kế, y dược, quản lý chất lượng, an toàn…
 02/08/2023

Thông tư 08/2021-BTC Năng lực chuyên môn

Tính chính trực

Chuẩn mực kiểm toán nội bộ của Việt Nam quy định: “Kiểm toán nội bộ phải
được thực hiện với năng lực chuyên môn ở mức độ thành thạo”.
Tính khách quan Năng lực chuyên môn là khái niệm để chỉ kiến thức, kỹ năng và năng lực chuyên
Nguyên tắc môn khác cần thiết cho người thực hiện công tác kiểm toán nội bộ thực hiện các
đạo đức trách nhiệm của mình một cách hữu hiệu. Năng lực chuyên môn cũng bao gồm
nghề nghiệp Năng lực chuyên môn và tính thận trọng cả việc cân nhắc các hoạt động hiện tại, xu hướng và các vấn đề mang tính thời
KTNB sự để có thể đưa ra tư vấn và khuyến nghị liên quan.

Tính bảo mật Người phụ trách kiểm toán nội bộ phải tìm kiếm sự tư vấn và trợ giúp phù hợp về
chuyên môn nếu đội ngũ người làm công tác kiểm toán nội bộ không có đủ kiến
thức, kỹ năng và các năng lực chuyên môn khác cần thiết trong việc thực hiện
Tư cách nghề nghiệp toàn bộ hoặc một phần công việc kiểm toán nội bộ.

Năng lực chuyên môn Năng lực chuyên môn

(Nguồn: The Relationship
Between the Internal Audit Những thách thức đối với kiểm toán nội bộ
Function and Corporate
Governance in the EU)
Thách thức truyền thống Thách thức thời đại

 Yêu cầu đa kỹ năng, đa

 Trí tuệ nhân tạo (AI)
chuyên môn
 Robotic process automation
 Mối quan hệ nội bộ
 Big data, blockchain
 Cách thức phát triển: in-
 Khác
house; outsource; co-source
 02/08/2023

Năng lực chuyên môn Chuẩn mực KTNB Việt Nam

Yêu cầu về kỹ năng
• Nhóm chuẩn mực thuộc tính
 đề cập đến các đặc tính của đơn
vị và cá nhân thực hiện công tác
kiểm toán nội bộ
• Nhóm chuẩn mực hoạt động
 mô tả bản chất của hoạt động
kiểm toán nội bộ và đưa ra các tiêu
chí chất lượng để đo lường hoạt
động kiểm toán nội bộ

Nhóm chuẩn mực thuộc tính và nhóm chuẩn mực hoạt động được áp
dụng đối với tất cả các hoạt động kiểm toán nội bộ

(Nguồn: Report on Global Internal Audit by EY 2007, page 7)

Các chuẩn mực thuộc tính và hoạt động Các chuẩn mực thuộc tính và hoạt động
• 1100 - Tính độc lập và khách quan • 2000 - Quản lý hoạt động kiểm toán nội bộ Hoạt động đảm bảo (Ký hiệu là A) và Hoạt động tư vấn (Ký hiệu là C)
• 1110- Tính độc lập về mặt tổ chức • 2010 - Lập kế hoạch
• 1111- Báo cáo trực tiếp với cấp quản trị cao • 2020 - Báo cáo và phê duyệt • Hoạt động đảm bảo là việc người làm công tác kiểm toán nội bộ (KTNB) thực hiện
nhất đánh giá các bằng chứng một cách khách quan để đưa ra ý kiến hoặc kết luận liên quan
• 2060 - Báo cáo ban điều hành cấp cao và cấp
• 1112- Vai trò của người phụ trách kiểm toán quản trị cao nhất đến một đơn vị, một hoạt động, một chức năng, một quy trình, một hệ thống hay
nội bộ ngoài phạm vi kiểm toán nội bộ
• 2070 - Bên cung cấp dịch vụ bên ngoài và trách những vấn đề khác. Bản chất và phạm vi của hoạt động đảm bảo được người làm công
• 1120 - Tính khách quan của người làm công nhiệm của đơn vị với kiểm toán nội bộ tác KTNB xác định.
tác kiểm toán nội bộ
• 2110 - Quản trị • Thông thường, có ba bên tham gia trong hoạt động đảm bảo:
• 1130 - Sự suy giảm tính độc lập hoặc khách
• 2120 - Quản lý rủi ro (1) Đối tượng được kiểm toán.
quan
• 2130 - Kiểm soát (2) Người làm công tác kiểm toán nội bộ.
• 1300 - Chương trình đảm bảo và nâng cao
chất lượng • 2200 - Lập kế hoạch cho các hoạt đông đảm bảo
hoặc hoạt động tư vấn (3) Người sử dụng.
 02/08/2023

(Proposed Global Internal

Các chuẩn mực thuộc tính và hoạt động Audit Standards)

Hoạt động đảm bảo (Ký hiệu là A) và Hoạt động tư vấn (Ký hiệu là C)

• Hoạt động tư vấn có bản chất là đưa ra ý kiến tư vấn và thường được thực
hiện theo yêu cầu cụ thể của cấp có thẩm quyền trong đơn vị. Bản chất và
phạm vi của hoạt động tư vấn cần được thỏa thuận rõ.
• Hoạt động tư vấn thường có hai bên tham gia:
(1) Cá nhân hoặc nhóm người cung cấp hoạt động tư vấn - người làm công
tác KTNB.
(2) Cá nhân hoặc nhóm người tìm kiếm và nhận hoạt động tư vấn - đối
tượng cần tư vấn.

Các vấn đề cần lưu ý khi thành lập Phòng KTNB

(Source: How to set up

a new internal audit
activity, IIA)
 02/08/2023

Prepared by DVH 53