1. Osnovne morfotektonske karakteristike reljefa.

36% reljefa yauyimaju teritorije ispod 200m nadmorske visine – Panonska nizija, negotinska krajina i
dolina Velike morave; 25% - brdsko zemljiste; 27% - niskoplaninsko
prema ovome 88% zauzimaju nizije, pobrdja i niske planine, srednje zahvataju 12% dok planine preko
2000m zauzimaju samo 0,2% reljefa.

Nizije su zastupljene u Vojvodini, Pomoralju, Ključu i Mačvi; Pobrdja dominiraju u Pocerini, Šumadiji,
Stigu i Timočkoj krajini; Srednje planine – sve ih je vise od severa ka jugu a delovi iznad 2000m su
uglavnom samo vrhovi (Pančićev vrh ili Midžor)

Prosečna nadmorska visina u Srbiji je 473m; Najniža tačka je ušće Timoka u Dunav – 28m; Najviša tačka
je vrh Djeravica na Prokletijama – 256

U Srbiji su najrasprostranjenije sedimentne stene, nastale taloženjem sedimenata u morskim i jezerskim

basenima, pretežno su mezozojiske starosti i rasprostranjene su u Karpatsko-Balkanskim planinama i
Dinarskim planinama.
Rasprostranjeni su i trijaski crveni peščari duž zapadnog oboda Karpatsko-Balkanskih planina u južnom
delu Stare planine gde se javljaju zajedno sa crvenim konglomeratima.
Les u Panonskoj niziji je eolska tvorevina.

Druge najzastupljenije su metamorfne stene, pootovo kristalasti škrljiljci i serpentini. Najveće nalazište
mermera je na Venčacu. Kristalni škriljci su rasprostranjeni u Srpsko-Makedonskoj masi, a serpentini u
Dinaridima.

U Drbiji su zastupljene i dubinske i površinske magmatske stene koje su podeljene na 3 oblasti:

Crnorečka oblast, Kosovsko-Kopaoničko-Rudnička oblast i Radansko-Toplička oblast. Svuda dominiraju
izlivne stene koje ukazuju na nekadašnju aktivnost vulkana. Pod uticajem erozije dubinska magmatska
tela se mogu prikazati na površini u vidu planina.

Javljaju se i nevezani sedimenti koje su rasprostranjeni u Panonskoj niziji.

Izmedju centralnog i istočnog razloma se nalazi Srpsko-Makedonska masa pretežno sastavljena od

magmatskih stena . Tokom neogena, za vreme spuštanja terena, tu je obrazovana udolina gde je prodrlo
Panonsko jezero i nastao je veliki zaliv. Posle povlačenja jezera tu su nastale doline Velike i Južne
Morave. Zastupljene su gromadne planine.

Istočno od Srpsko-Makedonske mase su Karpatsko-Balkanske planine koje su pretežno sastavljene od

mezozojiskih krečnjaka, peščara i konglomerata.

Izmedju centralnog i zapadnog razloma su unutrašnji Dinaridi koji se sastoje od vise blokova pazličitog
sastava, geološke istorije i porekla.Zastupljene su dubinske magmatske stene. Postoji mišljenje da su ove
stene bile istisnute prilikom sudaranja Centralnih i Unutrašnjih Dinarida u mezozoiku tj. Imaju isti sastav
kao okeanska Zemljina kora.
Zapadno su Centralni Dinaridi pretežno izgradjeni od mezozoskog fliša i krečnjaka. Predpostavlja se da se
ovde dogodio sudar pri čemu je došlo do istisivanja magme na površinu gde se mešala sa odlomcima
drugih stena; tokom neogena su nastale vulkanske kupe u dolinama Sitnice i Ibra: Veletin kod Janjeva,
Djurdjevi stupovi kod Novog Pazara i Gradina kod Ušća.

Na severu se nalazi Panonska depresija koja je nastala laganim tonjenjem zemljišta tokom neogena i
kvartara. Sve do sredine kvartara je bilo ispunjeno Panonskim jezerom koje je isteklo krajem tercijara
prilikom probijanja otoke kroz Djerdapsku klisuru.

Tokom pliocena i kvartara duž centralnog i zapadnog raseda je bila uzražena vulkanska aktivnost i na to
ukazuju sad brojni termalni izvori.

2. Panonska nizija.
Obuhvata južni deo Panonskog basena, seversno od Save i Dunava, blago je nagnuta od severa ka jugu i
njen najveći deo se prostire ispod 200m nadmorske visine.

Fruška gora je planinski masiv u Sremu i severni ogranak unutrašnjih dinarida. Sa vrhom Crveni čot
predstavlja jedino veće uzvišenje na južnom obodu Panonske nizije.Prostire se od Šida do Slankamena.
Severne strane su strme i izbrazdane dubokim dolinama dok su južne blaže i manje raščlanjene. Viši
delovi su pod listopadnim šumama dok su niži pod njivama, vinogradima i voćnjacima. Poznata je kao
srpski Atos jer ima 17 crkava i manastira.

Vršsčke planine se nalaze na severuistoku, izmedju Vršca i granice sa Rumunijom. Najviša tačka planine a
ujedno i Vojvodine je Gudurički vrh. One predstavljaju sam severoistok Srpsko-makedonske mase. Niži
delovi su pod vinogradima i voćnjacima a viši pod listopadnim šumama.