Zamiana równoważnika w zdanie

Pakiet składa się ze scenariusza 45-minutowych zajęć, filmu (animacji) i karty pracy. Podczas
zajęć uczniowie utrwalają wiadomości na temat różnego rodzaju wypowiedzeń oraz ich
funkcji, w tym ćwiczą rozpoznawanie i tworzenie zdań pojedynczych i równoważników
zdań. Karta pracy - ćwiczy umiejętność rozróżniania równoważnika od zdania.
Animacja prezentuje w zabawny sposób życiowe sytuacje, w których szczególnie wskazane
i uzasadnione jest posługiwanie się zdaniami pojedynczymi lub złożonymi.

Zdania proste i złożone

Przyjrzyj się zamianie równoważnika w zdanie
Zdania proste i złożone

Animacja prezentuje w zabawny sposób życiowe sytuacje, w których szczególnie wskazane

i uzasadnione jest posługiwanie się zdaniami pojedynczymi lub złożonymi.

Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Przyjrzyj się zamianie równoważnika w zdanie

Scenariusz zajęć

II etap edukacyjny, język polski

Temat: Przyjrzyj się zamianie równoważnika w zdanie

Treści kształcenia:

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.

3. Świadomość językowa. Uczeń:

2) rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, pojedyncze i złożone

(współrzędnie i podrzędnie), równoważniki zdań – i rozumie ich funkcje.

Cele operacyjne:

Budowanie prawidłowych wypowiedzi,

Rozpoznawanie i tworzenie zdań pojedynczych i równoważników zdań oraz rozumienie
ich funkcji.

Nabywane umiejętności:

Uczeń:

Rozpoznaje zdania pojedyncze i równoważniki zdań,

Rozumie ich funkcje,
Buduje poprawne wypowiedzi,
Ma świadomość rodzajów używanych wypowiedzeń.

Kompetencje kluczowe:

Porozumiewanie się w języku ojczystym,

Umiejętność uczenia się.

Środki dydaktyczne:

Karteczki do ćwiczenia wprowadzającego w tematykę lekcji (przygotowuje nauczyciel –

diagram może też zostać narysowany na tablicy),
Karta pracy (załącznik do scenariusza),
Sprzęt multimedialny: rzutnik, ekran, tablica interaktywna,
Zasób multimedialny: film „Zdania proste i złożone”,
Kartki z zadaniem domowym dla wszystkich i dla chętnych.
Metody nauczania:

Podające: wykład, pogadanka,

Praktyczna: ćwiczenia,
Eksponująca: film.

Formy pracy:

Indywidualna jednolita,
Zbiorowa jednolita.

Przebieg zajęć:

Etap wstępny

Nauczyciel wita się z uczniami. Po sprawdzeniu obecności przedstawia im cel zajęć,

rozdając uczniom karteczki do ćwiczenia wprowadzającego w tematykę lekcji (lub rysując
diagram na tablicy; chętni podchodzą i zamalowują kratki zgodnie z szyfrem):
R Z O D F B A N U P I Y T E L

Polecenie:

Pokoloruj litery według kolejności wskazanej przez szyfr. Dadzą one rozwiązanie.

Szyfr: 2, 4, 7, 8, 11, 14.

Rozwiązanie: ZDANIE.
R Z O D F B A N U P I Y T E L

Po ćwiczeniu nauczyciel pyta, co uczniowie już wiedzą o zdaniu. Dzieci odpowiadają, że

zdanie rozpoczyna się wielką literą, kończy kropką, wykrzyknikiem, znakiem zapytania.
Dopowiadają, że zdania dzielą się na oznajmujące, pytające i rozkazujące.

Etap realizacji

Nauczyciel zapisuje na tablicy wykres (WYPOWIEDZENIA: dwie strzałki w dół: zdania

i równoważniki, pod nimi nawiasy z treścią):

WYPOWIEDZENIA: podział na zdania (wypowiedzenia, które zawierają co najmniej jeden

czasownik w formie osobowej) i równoważniki zdań (wypowiedzenia, które zastępują zdanie,
nie zawierają czasownika w formie osobowej).

Następnie prowadzący zajęcia zapisuje temat lekcji. Uczniowie przepisują go, jak również
wykres, do zeszytów.

Nauczyciel proponuje uczestnikom zajęć kolejne zadanie: rozwiązanie rebusu z karty pracy
(z załącznika do scenariusza, zadanie nr 1). Każdy uczeń wykonuje ćwiczenie. Rozwiązaniem
jest słowo „orzeczenie”. Prowadzący zajęcia tłumaczy, że orzeczenie to czasownik w formie
osobowej, który decyduje, czy dane wypowiedzenie jest zdaniem, czy nie. Następnie
proponuje uczniom obejrzenie filmu z zasobu multimedialnego, prosząc, by zapamiętali,
kiedy wskazane jest stosowanie zdań pojedynczych, a kiedy złożonych. Po emisji materiału
uczestnicy zajęć wymieniają swoje spostrzeżenia; przywołują inne sytuacje życiowe
wymagające danego sposobu tworzenia wypowiedzi.

Nauczyciel zapisuje na tablicy definicje do uzupełnienia:

Zdanie to wypowiedzenie, które zawiera co najmniej jeden czasownik w formie

osobowej, zwany …………….. (orzeczeniem),
Równoważnik zdania to wypowiedzenie, w którym nie ma orzeczenia, czyli
……………………… (czasownika w formie osobowej), ale łatwo go wprowadzić.

Uczniowie uzupełniają definicje. Podają ich przykłady (połowa klasy może podać zdanie,
druga – równoważnik), wzajemnie je oceniają, czy są poprawne. Następnie przepisują
definicje do zeszytów.

Następnie nauczyciel proponuje dzieciom kolejne ćwiczenie z karty pracy (zadanie nr 2).

Etap końcowy

Na koniec lekcji uczniowie, na prośbę nauczyciela, dzielą się swoimi wrażeniami z lekcji.
Mówią, co zapamiętali, czy wszystko zrozumieli.

Zadanie domowe:

Podane równoważniki zdań zamień na zdania:

Wiatr we włosach.

Wesoła zabawa.

Skończone zadanie.

Dobre zakończenie.

Słońce.

Dodatkowo:

Zadanie dla chętnych:

W podanym tekście pomarańczową kredką podkreśl zdania, zieloną – równoważniki zdań.

Papiszon – ukochany zięć mojej babci. Maniak techniki komputerowej. Łakomczuch. Wiele lat
temu mama prosiła o rękę pewnego faceta. (Założę się, że nie przyszło jej do głowy poczekać,
aż on zrobi to pierwszy). Facet nazywał się Grześ, studiował matematykę i był potwornie
roztargniony. Pewnie dlatego zgodził się, zanim zrozumiał, w co się pakuje. Nie minął rok,
a już został Papiszonem. Przez chwilę my, mężczyźni, mieliśmy w domu liczebną przewagę
nad Mamiszonem, który wbrew pozorom jest kobietą. Ta sytuacja była dla mamy nie do
zniesienia, toteż po namyśle urodziła jeszcze dwie dziewczynki i tym samym położyła kres
męskiej dominacji w naszym domu1.

1. Proponowane źródło: Joanna Olech, Dynastia Miziołków, Wydawnictwo Literatura, Łódź

2009.↩
Plik o rozmiarze 467.22 KB w języku polskim

Plik o rozmiarze 467.22 KB w języku polskim

Plik o rozmiarze 467.22 KB w języku polskim

Plik o rozmiarze 85.29 KB w języku polskim

Plik o rozmiarze 108.00 KB w języku polskim