Professional Documents
Culture Documents
IT-CMAOT-2
CONSIDERACIÓNS XERAIS.
En cumprimento das directrices europeas contra o cambio climático e na procura dunha redución dos impactos
agrogandeiros sobre os ecosistemas, todos aqueles produtores/xestores de dexeccións gandeiras que operen na
Comunidade Autónoma de Galicia, deberán axustar a súa actividade ao recollido nas presentes Instrucións
Técnicas.
Sempre que sexa técnica e economicamente viable se realizará a xestión segundo o seguinte esquema de
actuación:
1. INTRODUCIÓN
Para realizar o plan de xestión de dexeccións gandeiras e fertilización empregarase unha folla de cálculo que o
promotor pode solicitar á Subdirección Xeral de Avaliación Ambiental, ou que ben pode descargar da páxina
web da CMAOT.
Exemplo:
1.1. REGA
Nesta casiña incluirase o rexistro xeral da explotación gandeira (REGA) do propietario do predio, (antes CEA -
código de explotación agraria).
Exemplo:
No caso de que a parcela non estea adscrita a unha explotación agraria e polo tanto non teña REGA, deixarase o
espazo correspondente a esa parcela sen cubrir.
Introduciranse os valores correspondentes a cod, sup ha (superficie SIXPAC da parcela) e cultivos segundo o
indicado no cadro 1.
Cadro 1
R60/116 Chopo 45 90
R60/117 Castiñeiro 45 90
necesidades do cultivo en nitróxeno (Kg N2/ha) x superficie da finca (ha, con 3 decimais)
necesidades do cultivo en fósforo (Kg P2O5/ha) x superficie da finca (ha, con 3 decimais) x Fp
Cadro 2
Tipo de solo Contido de fósforo Fp
Considerarase que o nivel de fósforo no solo é normal cando non se dispoña de análises que acrediten contidos
máis baixos. Polo tanto Fp ,en ausencia de análises, será 1.
Indicaranse os valores de nitróxeno (N2) e fósforo (P2O5) que se aplican a cada cultivo e cada parcela.
Exemplo:
Teranse en conta todas as achegas de nitróxeno que se apliquen ao/s cultivo/os, se os houbera e/ou fosen
coñecidos, (outras emendas orgánicas, abonos minerais simples ou compostos, lodos, fertilizantes da auga de
rega e outros), incluíndoos na correspondente táboa.
En cada caso indicarase a cantidade de fertilizante, sempre en toneladas, que se aplica na parcela (columnas O e
R do exemplo), e as cantidades de nitróxeno e fósforo, en quilogramos, que aporta dito fertilizante (columnas P,
S e Q, T do exemplo). En “Achegas Totais”calcularase o total dos aportes fertilizantes como a suma de todas as
achegas de nitróxeno e fósforo aportado polas distintas emendas.
Nota: no exemplo presentado indícanse achegas de elementos fertilizantes, no caso de que se apliquen outros,
ampliaranse as columnas da táboa.
Para a estimación dos aportes de nitróxeno e fósforo contidos nas emendas orgánicas (agás os lodos de
depuradora, que se calcularán segundo o indicado no Decreto 125/2012, do 10 de maio, polo que se regula a
utilización de lodos de depuradora no ámbito do sector agrario na Comunidade Autónoma de Galicia) teranse en
conta os seguintes datos:
esterco ou xurro (kg) aportados na parcela x Valor (N) cadro 3 (ou análise), para a especie / 100 x 0,7
Onde:
A porcentaxe de nitróxeno do esterco ou xurro extraerase do cadro 3.
O valor 0,7 representa o aproveitamento do nitróxeno.
No caso de que se dispoña de análises do xurro, esterco, o da mestura fertilizante a aplicar no terreo,
empregaranse preferentemente os resultados obtidos; estas análises serán incluídas entre a
documentación aportada. As análises terán unha validez de 2 anos, tralos cales haberán de ser repetidas.
No caso de fertilizar con fases sólidas, liquidas o dixestatos, procedentes do tratamento das dexeccións
animais, o plan de xestión deberá incluír as análises de nitróxeno e fósforo dos fertilizantes obtidos, dada
a súa variabilidade. De xeito xeral analizarase anualmente o material fertilizante, aínda que unha vez que
se estabilice o proceso poderanse realizar as análises bienalmente.
esterco ou xurro (kg) aportados na parcela x Valor (P2o5) cadro 3 (ou análise), para a especie/ 100
Onde:
A porcentaxe de fósforo do esterco ou xurro extraerase do cadro 3.
Cadro 3
Especie %N % P2O5
Bovino 0,28 0,13
Ovino/Cabrún 1,04 0,36
Porcino 0,47 0,31
Equino 0,64 0,28
Aviar 1,40 1,00
Cunícola 1,20 1,40
visóns 2,30 1,15
Ao igual que no caso do nitróxeno, de dispoñer de análises da materia fertilizante, empregaranse estes de
xeito preferente.
Para determinar os aportes totais de nitróxeno e fósforo que produce unha determinada especie
empregaranse os seguintes datos:
Dexeccións por
Densidade UGM
Especie Tipo Sistema manexo pla za e ano
Tn/m3 Animal
año
Xurro 26 m3 1,05
Vacún Leiteiro 1,000
Esterco 20 Tn 0,80
Dexeccións por
Densidade UGM
Especie Tipo Sistema manexo pla za e ano
3
Tn/m Animal
año
Vacún Ceba
Esterco 10,95 Tn 0,80 0,600
12<X<24
Cinta sen
0,055Tn 0,60 0,014
presecado
Cinta con
0,020 Tn 0,50 0,014
presecado
Galiñas reprodutoras
Foso 0,070 Tn 0,80 0,014
Almacenamento
0,073 Tn 0,80 0,014
Aberto
Femias en
Cunícola 0,06 Tn 0,75
descanso/reposición
0,01
Dexeccións por
Densidade UGM
Especie Tipo Sistema manexo pla za e ano
3
Tn/m Animal
año
1. Por limpeza das instalacións animais con sistemas de auga a presión; 5,5%.
3. Emprego de sistemas de moega seco-húmida o moega holandesa para porcos de ceba; 8%.
No caso de que se mesturen xurros ou estercos procedentes de distintas especies haberá dúas formas de
estimar os contidos en nitróxeno e fósforo:
b) Empregando os contidos de nitróxeno e de fósforo do xurro/esterco máis limítante (o que teña unha
porcentaxe maior).
Cómpre reiterar que para o cálculo da cantidade máxima de xurro/esterco que se pode aportar ao solo
deberanse ter en conta a totalidade das achegas de nitróxeno e fósforo que se aplican ao cultivo: xurros,
estercos, lodos, abonos comerciais, etc. Asemade, nos cultivos de regadío haberá que indicar os aportes
fertilizantes da rega, se os houbera.
Unha vez realizado o cálculo das necesidades do cultivo e dos aportes fertilizantes, verificarase se os aportes
totais de nitróxeno (N2) e fósforo (P2O5) non superan os requirimentos dos cultivos.
Móstrase un exemplo:
Neste caso, para o millo forraxeiro temos unhas necesidades de 165 kg de nitróxeno e 66 kg de fósforo:
polo tanto, existe un déficit de nitróxeno (cadro en verde) e un exceso de fósforo (cadro en vermello). O
plan deberá modificarse para reducir a cantidade de fertilizante aportada.
Exemplo:
Verificarase que as datas de aplicación se correspondan coas necesidades agronómicas dos cultivos, O promotor
deberá ter en conta que as aplicacións que non teñan como obxecto a fertilización dun cultivo serán
consideradas verteduras ao medio, asemade as estimacións sobre as datas de fertilización recollerán a realidade
das zonas onde se van a aplicar, dada a gran variabilidade agroclimática de Galicia
2. USO DO XURRO/ESTERCO
As aplicacións dos xurros realizaranse segundo o indicado no Código Galego de Boas Prácticas Agrarias
(CGBPA).
Só se admitirán aplicacións de esterco de galiñas en gaiola (sen cama) en presementeira (ano de
renovación da pradería).
2.3. Almacenamento.
Se ben o volume de almacenamento de xurros/estercos nesta comunidade, debería ser superior a oito (8)
meses, de xeito xeral non se permitirá unha capacidade inferior a seis (6) meses de almacenamento. As
situacións excepcionais serán revisadas caso a caso.
Nas explotacións existentes (en funcionamento), a efectos de contabilizar o volume de xurros, teranse en conta
as fosas e canles existentes, incluídas as que se atopan debaixo das naves.
Nas ampliacións das explotacións existentes (en funcionamento), contabilizaranse as fosas interiores das naves
existentes así como as fosas/balsas exteriores existentes, pero non se contabilizarán as fosas interiores das
naves de nova construción (so se contabilizarán as novas fosas/balsas exteriores).
Xurro: fosas/balsas exteriores, formigonadas e/ou impermeabilizadas, con cubertas e con capacidade mínima
para almacenar 6 meses de produción, Esta capacidade mínima non poderá ser diminuída en función do
manexo do gando (p/exemplo pastoreo no verán, explotacións “mixtas” ou “semiintensivas”).
De xeito excepcional, e previa análise da proposta realizada polo promotor, nas explotacións, que
empreguen sistemas de manexo das dexeccións distintos ao de referencia (d,d, acumulación das dexeccións
e/ou augas de lavado en fosas/balsas, maduración nas fosas/balsas do produto, aplicación como fertilización
en cultivos agrícolas ou forestais) a capacidade total de almacenamento poderá ser de catro (4) meses. Estes
sistemas comprenderan basicamente a separación de fases con maduración dos produtos obtidos, a
biodixestión e a combinación destas técnicas.
As fosas/balsas realizadas con láminas flexibles deberán contar cunha drenaxe inferior, tipo espiña de peixe,
rematada nunha arqueta testemuña rexistrable que permita detectar unha fuga por punción/rotura da
lámina.
Os sistemas de almacenamento en bolsas flexibles contarán con cubetos de retención, cun volume igual ou
superior ao almacenado.
Nas explotacións de nova implantación, as fosas interiores sempre estarán separadas dos animais por unha
barreira física estanca e impermeable aos gases, de xeito que as emisións gasosas dos xurros non afecten ao
benestar dos animais e se reduza o impacto sobre o cambio climático.
As augas de limpeza do equipo de muxido irán canalizadas, de ser posible, cara á rede de recollida de
augas residuais, ou no seu defecto, cara a unha fosa específica ou fosa de xurro. As augas de limpeza da
sala poderán canalizarse á fosa do xurro. No caso de non conducir as anteriores augas de limpeza á fosa
de xurro, poderase diminuír un 10% da capacidade total de almacenamento da fosa.
A leitería terá un desaugadoiro canalizado cara a unha fosa específica, rede de sumidoiros, fosa xeral, ou
fosa de xurro, non admitíndose que se realice o vertido nos arredores da leitería, camiños, cunetas,
regatos, etc. Neste desaugadoiro recolleranse as augas dos sumidoiros do solo e das distintas pías
instaladas.
No caso de conducilas a unha fosa específica e cuberta, haberá de ter esta, unha capacidade mínima de
2 m³ por UGM en muxidura, en dous compartimentos, para a súa decantación.
Estercos: esterqueiras exteriores cubertas, con capacidade mínima para almacenar estercos e fases
sólidas producido en 6 meses.
Todas as esterqueiras exteriores deberán estar cubertas e contar cunha fosa de lixiviados de capacidade
mínima de 0,10 m3 por m2 de superficie, excepto as de esterco de polos de ceba, pavos, recría de poliñas
no chan e galiñas en chan.
Nas explotacións nas que coexistan distintos tipos produtivos (p/exemplo, recría de xatas en cama
quente e vacas en produción con sistemas en base a xurro) e por ende se xeren distintos tipos de
dexeccións (xurros e estercos) contarase coas capacidades e tipos de almacenamentos axeitados ao
número de animais en cada fase.
Nota: Os volumes de almacenamento mínimos incrementaranse en función das datas de aplicación nos
cultivos ou das datas de saída do xurro/esterco da explotación, de xeito que se garanta unha adecuada
xestión agropecuaria dos mesmos.
Todos os proxectos gandeiros deberán contar cunha táboa xustificativa de entradas e saídas dos xurros,
estercos, fases líquidas, fases sólidas, etc, na que se xustifique que a capacidade de almacenamento proposta
é abondo para o axeitado manexo da explotación.
Exemplo: a seguinte táboa indica o cálculo do volume preciso para unha explotación de ceba de porcos:
2. O volume da/s balsa/s desta explotación debe ser de 2.976m3, e non os 2.232 m3 que
resultan de sumar as entradas na balsa para un período de 6 meses.
2.4.-Transporte do xurro:
Os xurros de vacún e/ou porcino, procedentes de explotacións que empreguen o sistema de valorización do
xurro como fertilizante, en parcelas sitas a máis de 15 km do lugar de almacenamento terán que xustificar as
razóns do transporte nun estudo económico que avalíe esa necesidade.
Para o antedito estudo poderán entre outros, empregar os datos aportados polo MAGRAMA en
http://www.magrama.gob.es/es/ministerio/servicios/informacion/plataforma-de-conocimiento-para-el-medio-
rural-y-pesquero/observatorio-de-tecnologias-probadas/maquinaria-agricola/hojas-calculo-maqui.aspx#para5
2.5. Retirada por parte dun xestor externo. Deberase presentar a seguinte documentación:
Contrato de tratamento de residuos asinado polas partes (RD 180/2015, do 13 de marzo) que conterá
polo menos os seguintes aspectos:
Tratamento ó que se van a someter os residuos de conformidade cos anexos I e II da Lei 22/2011, do
28 de xullo
Obrigas das partes en relación coa posibilidade do rexeitamento dos residuos polo destinatario
b. Plantas intermedias de categoría 2, autorizadas pola Consellería Medio Rural
Superficie Agraria Útil (SAU) suficiente para a valorización do xurro enviado pola explotación á Planta
Intermedia.
En calquera caso as explotacións deberán contar coa capacidade de almacenamento sinalada no apartado 2.3
desta Instrución Técnica, segundo corresponda, independentemente de que envíen os xurros/estercos a xestor
autorizado ou a planta intermedia.
3. DOCUMENTACIÓN COMPLEMENTARIA
Ademais da folla na que se calculan os aportes fertilizantes (a cal deberá presentarse en formato dixital excel ou
open office), presentarase a seguinte documentación en papel e en formato dixital:
b. Solicitudes unificadas das axudas PAC, onde se reflicten os datos das parcelas agrícolas e a carga gandeira
asociada a elas (no caso de que se presenten parcelas cedidas por outros titulares).
c. Declaración xurada do promotor do proxecto de que posúe autorización para o emprego das parcelas
incluídas no plan.
d. Compromisos de limpeza do mato (no caso de que se presente superficie forestal ou arbustivo).
4. PRESENTACIÓN DA DOCUMENTACIÓN
A folla de cálculo enviarase cada ano, no mes de maio, co cálculo das achegas fertilizantes que se prevén
facer (en formato dixital excell ou open office). Se ao longo do ano houbera modificacións do previsto,
enviarase a folla de cálculo corrixida no mes de abril do ano seguinte.