You are on page 1of 25

J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No.

6A

trwfBuD;OD;ay:OD;avQmufxkH;ac: u0daowåKrÍÆLomusrf;
avhvmcsuf
Ä
oDwmatmif
pmwrf;tusOf;
þpmwrf;onf OD;atmif pD&ifa&;om;onfh trwfBuD;OD;ay:OD;
avQmufxkH; ac: u0daowåKrÍÆLomusrf;udk avhvmxm;aom pmwrf;
jzpfygonf/ xdkodkYavhvm&mwGif a&S;ynm&SifBuD;rsm;\ tqdktrdefYrsm;udk
udk;um;í bdk;awmfbk&m; ar;awmfrlorQudk pum;ykH? pum;pOfwdkYjzifh
wifavQmufaom ukef;abmifacwfwGif ay:xGef;cJhaom trwfBuD;
OD;ay:OD;\ avQmufxkH;rsm;udk tavhvmcHtjzpf owfrSwfavhvmygonf/
OD;ay:OD;\ avQmufxkH;rsm;xJrS jrif;pk0ef OD;jrwfxifudk i,fpOfuyif
xrf;½Gufzl;oljzpfí aus;Zl;&SdonfhtwGuf csD;ajr§mufxdkufaMumif;ESifh
trwfBuD;OD;ay:OD;u oHawmfOD;wifaMumif; avQmufxkH;? ,dk;',m;u
jyefvm&aom ta&;taMumif;wGif acG;avmif;jzpfírBuHEdkif[k oHawmfOD;
wifaMumif; avQmufxkH;ESifh trwfBuD;OD;ay:OD;udk &mZ0wfawmfESifh
odEéDodkY ydkYonfudk jyqdkjcif;taMumif; avQmufxkH; 3-ckudk taMumif;
t&mydkif;ESifh ta&;tom;ydkif; ½IaxmifhrS avhvmwifjyxm;ygonf/

ed'gef;
þpmwrf;yg avQmufxkH;usrf;rsm;onf jrefrmpmayavmuwGif wefzdk;
&Sdaom? tav;xm;oifhaom pmayrsm;[k xifjrifrdygonf/ avQmufxkH;usrf;
rsm;onf jrefrmrif;wdkYu ynm&SdtrwfBuD;rsm;tm; wdkif;a&;jynfa&;? pD;yGm;a&;?
vlrIa&;? bmoma&;tjzmjzmudk ar;jref;onfwdkYudk trwfBuD;rsm;u usrf;*ef
pmaytudk;tum;rsm;jzifh avQmufwifcsufrsm;udk rSwfwrf;wifxm;aomusrf;rsm;
jzpfonf/ xdkodkYjzpfaomaMumifh a&S;jrefrmrif;wdkY\ tkyfcsKyfykHenf;emrsm;udk
odcGifh&ygonf/ wdkif;a&;jynfrIü rdrdwdkYoabmwpfckwnf;ESifh rqkH;jzwfbJ
ynm&SdrSL;rwfrsm;ESifh wdkifyifavh&SdykHudk od&ygonf/ ynm&SdrSL;rwfrsm;taeESifh
tkyfcsKyfa&;wGif bk&ifudk wnfhrwfxdef;uGyfay;&onfhae&mrS yg0if&olrsm;
jzpfonfhtavsmuf yifukdÓPf&nfÓPfaoG; xufjrufrI? pmayusrf;*ef avhvm
Ä a'gufwm? wGJzufygarmu©? jrefrmpmXme? uav;wuúodkvf
508 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A

wwfuRrf;rI? wnfhrwfrSefuefaom pdwfxm;&SdrI qdkonfh t&nftaoG;rsm;


&Sd&aMumif; od&ygonf/ ynm&Sdtrwfrsm;taeESifh rnfonfhbufrQ rsufESm
rvdkuf? t*wdrvdkufpm;bJ wdkif;jynfrsufESmudkMunfhí tBuHjyKay;ykHwdkYrSm
av;pm;zG,f jzpfygonf/ a&S;jrefrmynm&Sdtrwfrsm;\ t&nftcsif;ESifh pdwful;
apwemwkdYudk cHpm;&&SdEdkifygonf/ ynm&Sdudk ae&may;aom jrefrmrif;wdkY \
oabmxm;rSmvnf; ESpfoufzG,f jzpfygonf/ rif;ESifhynm&SdrSL;rwfwdkY cspfcif
&if;ESD;pGmjzifh tjyeftvSef em;vnfcGifhvTwfMuonfh qufqHa&;udk zwf&onfrSm
y&dowftm; MunfEl;pdwf? ESpfoufpdwf jzpfay:apygonf/ jrefrmh,Ofaus;rI?
jrefrmhtawG;tac:? jrefrmhpdwf"mwfwdkYudk cHpm;&&SdEdkifonfh tzdk;wefpmayrsm;
jzpfygonf/ xdkavQmufxkH;pum;ajyrsm;xJrS OD;ay:OD;\ avQmufxkH;usrf; 3-yk'fudk
taMumif;t&mydkif;? ta&;tom;ydkif;rS avhvmwifjyxm;ygonf/

1/ avQmufxk;H pum;ajy [lonf


jrefrmpmayordkif;ü avQmufxkH;pum;ajyusrf;rsm;onf jrefrmwdkY\
,Ofaus;rI"avhxkH;pH udk;uG,f,kHMunfrIrsm;ESifh qufpyfNyD; ay:aygufvmonfh
pum;ajyrsm;yif jzpfonf/
jrefrmpmygarmu© OD;armifarmifBuD;uvnf;-
]]a&S;jrefrmrif;wdkYvufxufu bk&ifrsm;onf ynm&Sd
trwfBuD;rsm;ESifh wdkifyifvdkaomudpörsm;ü wdkifyifavh
&Sdonf/ bk&ifuwdkifyifí trwfBuD;rsm;u avQmufxm;
aomtcg xkH;ykHom"ursm;ESifh avQmufxm;avh &Sdonf/
xdkavQmufxkH;rsm;udk 0efaxmufrsm;? pma&;awmfBuD;rsm;u
rSwfom;í a½TwdkufawmfwGif rSwfwrf;wifxm;avh &Sdonf/
nDvmcHwGif xdkavQmufxkH;rsm;udk Mum;emMuaom ynm&Sd
rSL;rwfwdkYuvnf; rSwfom;í tqifhqifh ajymMum;avh
&Sdonf/}}1
[lí avQmufxkH;obm0udk azmfjycJhayonf/

1
armifarmifBuD;? OD;? 1983? 154/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A 509

a&S;OD;pGm avQmufxkH;ESifhywfoufNyD; jrefrmtbd"mefESifh jrefrmt*Fvdyf


tbd"mefwdkYwGif-
]]avQmufxkH;- a&S;acwf rSL;rwfynm&SdwdkY\ rSwfom;zG,f
avQmufxm;csuf}}1
]]avQmufxkH;- ^/6 au? thòũ thcompilation of learned
discourses or memorable sayings presented to the king by
2
scholars or ministers}}
[k jynfh&Sifrif;tm; avQmufxm;onfh ynm&SdrSL;rwfwdkY\ vrf;ñTefpum;rsm;
odkYr[kwf rSwfom;zG,f tqdktrdefYrsm; [lí t"dyÜm,fzGifhxm;ygonf/
tvm;wl jrefrmpmokawoe*sme,f twGJ-2 wGif-
]]avQmufxkH; [lonfum; a&S;jrefrmrif;rsm;tm; rSL;rwf
ynm&SdwdkYu taMumif;t&m rIcif;wpf&yfESifh ywfoufí
rSwfom;zG,f tusdK;taMumif; tpOftvm avQmufxm;csuf
rsm;jzpfonf/ rnfodYk aqmif½Gufoifah Mumif; tusdK;taMumif;
tqdk;taumif;udk tudk;tum; taxmuftxm;rsm;jzifh
qifjcifcsifhwGuf avQmufxm;csufrsm; jzpfonf/}}
[lí avQmufxkH;\oabmudk zGifhqdkjyxm;ygonf/
xdkUaMumifh avQmufxkH;pum;ajyqdkonfrSm pD;yGm;a&;? vlrIa&;? EdkifiHa&;?
ynma&; todtjrif A[kokwwdk;yGm;a&;wdkYESifh ywfoufNyD; &Sifbk&if odkYr[kwf
wdkif;jynftBuD;tuJwdkY\ ar;jref;csufrsm;udk rSL;rwfynm&Sd? &[ef;ynm&SdwdkYu
taMumif;oifh? tusdK;oifh jyefvnfajz&Sif; avQmufxm;ykHrsm;udk pum;ajy
ta&;tom;jzifh rSwfwrf;wifxm;csufrsm;yif jzpfonf/

2/ bdk;awmfbk&m;ESifh trwfBuD;OD;ay:OD;
trwfBuD;OD;ay:OD;ESifh bdk;awmfbk&m;wdkY\ qufpyfywfoufrIudk &mZ0if
rsm;ü rawGU&aomfvnf; arSmfbDq&modef;BuD; a&;om;aom yg;pyf&mZ0if
pmtkyfwGifvnf; pdwf0ifpm;zG,f&m awGU&Sd&ygonf/ arSmfbDq&modef;BuD; \
1
jrefrmpmtzGJU? 1991? 352/
2
jrefrmpmtzGJU? 1991? 469/
510 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A

pmpkrsm;udk avhvmMunfhaomtcg tMurf;tm;jzifh okH;rsdK; okH;pm; awGU&


ygonf/
arSmfbDq&modef;onf txuftnmwpfcGifodkY vSnfhvnf&if; a&S;rDS
yk*¾dKvfrsm;\ trSwftom;rsm;udk Mum;empkaqmif;&mrS yg;pyf&mZ0ifpmtkyf
ay:vmcJhonf/ xdkyg;pyf&mZ0ifpmtkyfwGif bdk;awmfbk&m;ESifh i,fuRefrsm;
taMumif;udk awGUEdkifygonf/ yg;pyf&mZ0ifwGif bdk;awmfbk&m;ESifh rif;rIxrf;?
i,fuRefrsm; qufqHa&;rsm;udk awGU&onf/ bdk;awmfbk&m;u rdrdvufxufü
tjzpftysuffrsm;udk &mZ0ifü razmfjy&m[k qdkxm;onf/ &mZ0ifwGifrygaom
taMumif;t&mrsm;udk yg;pyf&mZ0ifü wifjyxm;ygonf/ yg;pyf&mZ0ifwGif
bdk;awmfbk&m;udk rif;wpfyg;tjzpfrjrifbJ vlxJu vlom;wpfOD;tjzpf jrifxm;
ygonf/
c&pfouú&mZf 1752 ckESpf rSpí c&pfESpf 1885 ckESpf oDaygrif;
ygawmfrlonftxd ESpfaygif; 130-ausmfumvudk ukef;abmifacwf[k ac:av
onf/ ukef;abmifacwfudk wnfaxmifcJhonfh tavmif;rif;w&m;BuD;
OD;atmifaZ,sESifh rdzk&m;acgifBuD;wdkYwGif om;awmf 6 yg; &Sdonf/ tavmif;rif;
w&m;BuD;onf om;awmfrsm;udk tvGefcspfcifí xD;eef;a&;&m ½IyfaxG;rnfudk
pdk;&drfaomaMumifh igr&Sdonfhaemuf ighom;awmfrsm;onf xD;eef;udk BuD;pOf
i,fvdkuf qufcH&ef rdefYrSmawmfrlcJhonf/ tavmif;rif;w&m;BuD; ewf&GmpH
NyD;aemuf om;awmfBuD; aemifawmfBuD; xD;eef;qufcHonf/ crnf;awmf\
qE´twkdif; nDawmf ajr'l;rif;om;udk tdrfa&SUpH xm;awmfrlonf/ nDawmf
ajr'l;rif;om; xD;eef;qufcHNyD;vQif qifjzL½SifbGJUudk cH,lawmfrlonf/ xdkrif;
ESpfyg;tjyif tjrifhrif;? A'kHrif; (ac:) bdk;awmfbk&m;? ykcef;rif;? yif;wvJrif;
[lí av;yg; usef&Sdonf/ qifjzL&Sifrif;onf crnf;awmf\qE´udk rvdkufembJ
om;awmf pOfhul;rif;udk tdrfa&SUpH ay;awmfrlonf/ pOfhul;rif;eef;wufaom
tcgwGif baxG;awmf tjrifhrif;udk roifhaomtBuHudk BuHpnfonf[k qdkum
uGyfrsufpD&ifawmfrlonf/ tjcm;baxG;awmfrsm;udkvnf; ta0;odkY ESifcJhonf/
xdkodkYjzpfaomaMumifh A'kHrif; ac: bdk;awmfbk&m;onf rif;om;b0wGif
qif;qif;&J&J aecJh&onf/ armifay:OD;u ref;usnf;½GufEk a&mif;&onf/
armifjrwfxifu 0ef;aAmfaumif;wkHa&muf avSxdk;vdkufí auR;arG;&onf/
rdzk&m;BuD; rvGef;r,fu 0gBudwf? 0gzef? Adkif;iif? csnfcs? ,ufazmufa,muf?
&ufuef;,uf? csnfpmzD;? csnfpme,ftvkyfrsm;udk vkyfudkifcJhMu&onf/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A 511

xdkodkYtm;jzifh bdk;awmfbk&m;onf 9-ESpfwdkifwdkif qif;qif;&J&J aexdkifcJh


&onf/ ol\i,fuRefawmfrsm;onf bdk;awmfbk&m; txGwftxdyfodkY a&mufaom
tcg csD;jr§ifhajr§mufpm;jcif; cHcJh&onf/ ausmfa½G;onf ajrxJNrdKUpm; &efukef
0efBuD; jzpfygonf/ armifay:OD;onf rif;wdkifyif twGif;0ef vTwfawmf0efBuD;
jzpfvmonf/ armifjrwfxifonf ouúywfjrif;0ef? vTwfawmf0ef? vTwfawmf
twGif;0ef&mxl;jzifh olaumif;jyKjcif; cH&onf/
trwfBuD;OD;ay:OD;onf bdk;awmfbk&m; vufxufomru bBuD;awmf
bk&m; vufxufwdkifatmif ynm&SdtrwfBuD;tjzpf cpm;xrf;½GufNyD; tcg
tm;avsmfpGm vdktyfovdk tBuHjyK avQmufwif&onf/ OD;ay:OD;onf ÓPfynm
BuD;½kHomru tcsdeftcg? tajctaeESifh udkufnDatmif zefwD;avQmufwif
wwfaomaMumifh 'ku©ESifhawGUolrsm;udkvnf; u,fwifEdkifcJhonf/ bdk;awmf
bk&m; a'gojzpfcsdefwGifvnf; a'goajyNyD;vQif pdwfMunfvifvmatmif
avQmufwifEdkifonf/ rdrdywf0ef;usif&Sd rSL;rwfrsm;udkvnf; bk&ifrif;jrwfu
trsufawmf&Sdaomtcg trsufajyatmif avQmufwifEdkifpGrf; &Sdonf/ bdk;awmf
bk&m;onf OD;ay:OD;ajymorQudk aAGr,lbJ NyKH;awmfrlum cGifhvTwfxm;avh
&Sdonf/ wpfcgwpf&Hvnf; pdwftNiD;awmfajyap&ef OD;ay:OD;tm; ar;cGef;rsm;
xkwfí ajzMum;avQmufwifaponf/ OD;ay:OD;avQmufxkH;udk avhvmjcif;jzifh
t&SifocifESifh i,fuRefwdkYonf qif;&JcsdefwGifvnf; twlwl rQa0cHpm;cJh
Muonf/ t&Sifocif txGwftxdyfodkY a&mufaomtcsdefwGifvnf; i,fuRef
rsm;udk rarhbJ rdrdtyg;wGif ajrSmufpm;csD;jr§ifhxm;onf/ i,fuRefwdkYuvnf;
qif;&JpOfu epfemcHí cpm;ouJhodkY txGwftxdyfodkY a&mufaomtcgwGif
vnf; rdrdwdkY\pGrf;tm;&Sdoavmuf bkd;awmfbk&m;tm; vkHNcKHatmif umuG,fay;
Muonf/ tBuHaumif; ÓPfaumif;rsm; ay;Muonf/ tcuftcJjyóemrsm;ESifh
BuKHawGUaomtcgwGifvnf; ajz&Sif;ay;avh&SdMuonfudk MunfEl;zG,f cHpm;od&Sd&
ygonf/ bdk;awmfbk&m;u rdrdvufxufwGif trwfBuD;OD;ay:OD;tm; tvGef
trif; ajrmufoGm;rnfpdk;í vGefvGefusL;usL; rcsD;jr§ifhcJhaomfvnf; om;awmfrsm;
vufxufwGif olYxufydkí ajr§mufpm;csD;jr§ifh&ef rSmMum;cJhonf[k od&Sd&ygonf/
trwfBuD;OD;ay:OD;\ avQmufxkH; ac: u0daowåKrÍÆLomusrf;udk
pmawmfjyefq&modef; pDrHa&;om;cJhonf/ yxrwGJ? 'kwd,wGJ [lí ESpfwGJ
jyefvnfxkwfa0cJhonf/
512 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A

3/ trwfBuD;OD;ay:OD; avQmufxkH;ac: u0daowåKrÍÆLomusrf;avhvmcsuf


ynm&SdtrwfBuD;OD;ay:OD; avQmufxkH; [lí a&;olrazmfjybJ xkwfa0onfh
ckESpfvnf; rygaom pmtkyfwGifrl pmwpftkyfwnf;üyif yxrwGJ? 'kwd,wGJ?
wwd,wGJ[k 3-ydkif; cGJjcm;wifjyxm;onf/ yxrwGJwGif bdk;awmfbk&m;
vufxufü avQmufwifaom avQmufxkH;rsm;udk azmfjyxm;onf/ 'kwd,wGJwGif
zefeef;&Sif ac: bBuD;awmfbk&m;vufxufü avQmufwifaom avQmufxkH;
rsm;udk azmfjyxm;onf/ wwd,wGJwGif bBuD;awmfbk&m;\nDawmf ukef;abmifrif;
vufxufwGif avQmufxm;aom avQmufxkH;ESifh rif;BuD;tm; trwfBuD;u
qufoGif;aom bkef;awmfbGJU? &moDbGJU uAsmrsm;ESifhtwl bdk;olawmfOD;rif;\
uAsmrsm;udk aygif;pnf;wifjyxm;ygonf/ þpmwrf;wGifrl bdk;awmfbk&m;
vufxufwGif avQmufwifaom avQmufxkH;rsm;teufrS avQmufxkH; 3-yk'fudk
avhvmwifjyoGm;rnf jzpfygonf/

3? 1/ jrif;pk0efOD;jrwfxifudk i,fpOfuyif xrf;½Gufzl;oljzpfí aus;Zl;½So


d nfh
tvdu k f csD;ajr§mufxkdufaMumif;ESifh trwfBuD;OD;ay:OD;u oHawmfOD;
wifaom taMumif;
3? 1? 1/ taMumif;t&mydki;f avhvmcsuf
tqdkygavQmufxkH;onf bdk;awmfbk&m;\ i,fuRefrsm;ESifh ywfouf
aeonf/ bdk;awmfbk&m; qif;&JpOfu twlaecpm;xrf;½Gufí vkyfauR;jyKpk
cJhaom uRefawmfrsm;onf bdk;awmfbk&m; txGwftxdyfodkY a&mufaomtcg
&mxl;bGJUxl;rsm; csD;jr§ifhcHcJh&onf/ OD;ausmfa&G;onf &efukefrif;BuD;&mxl;udk
cefYxm;cH&onf/ OD;ay:OD;onf &JwdkuftwGif;0efrif;BuD; &mxl;udk &&Sdonf/
ijrwfxifrSmrl bdk;awmfbk&m; txGwftxdyfokdYa&mufpOfwGif ta0;odYk a&mufae
&mrS tusdK;taMumif;od&SdNyD; rdrd,mcif;rS z½kH? z&J paom toD;rsm;udk
awmif;BuD;rsm;ESifhxnfhí a&muf&SdvmcJhonf/ bdk;awmfrif;w&m;ESifh rdzk&m;BuD;
xHodkY ijrwfxif0ifa&mufcpm;aomtcg bdk;awmfbk&m;u-
]]jrwfxifonf tdrfawmfrSmpHpOfuwnf;u jyefoGm;onf
Mumtm;BuD;vSaywum;/ vlrsm; odkYavmufrdkufawmh tvkduf
rodatmif jzpfawmhonf/ tu,fqdkvQif udk,f\ocif
rif;tjzpfodkY a&mufonfudkMum;u tyg;awmfodkY vma&muf
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A 513

oifhonf/ armifrif; jyefoGm;í tyg;awmfrSm usef&pfol


ausmfa&G;ESifh ay:OD;wdkYrSm &mxl;XmeEÅ&toD;oD; &MuukefNyD/
armifrif;vnf; xdkolrsm;uJhodkY tyg;awmfwGif ,cif
uwnf;u &SdcJhvQif aoemywd0efBuD; rcefY&ygvm;}}1
[k tjypfwif ajymqdak wmfrlonf/ a&Tcsdef tcGuf 10-qk ay;oem;awmfrlNyD;vQif
ae&yfodkYjyef&ef cGifhay;awmfrlonf/ ijrwfxifvnf; b0&Sifrif;w&m;BuD;u
]oifhtm; 0efBuD;rcefY&avovm;} [k rdefYMum;awmfrlonfudk pGJrSwfxm;NyD;vQif
a&TcsdefcGuf(10)udk pvG,f? em;a#mif;? aAmif;? xD;wdkY vkyfaqmifNyD;vQif 0efBuD;
taqmifta,mifrsm;udk 0wfqifí vTwfawmfodkYwufí aeavonf/ &Jwdkuf
twGif;0ef OD;ay:OD;onf ijrwfxifudk jrifvQif oli,fcsif;rSef; odaomfvnf;
y&d,m,fjzifh rod[efaqmifaeonf/ bdk;awmfbk&m;vnf; ijrwfxifudkjrifvQif
]igESifheD;u 0efBuD;rcefY&avovm;} [k ajymonfudk t[kwfxifrSwfae[ef
wlonf[k qdkum ijrwfxiftm; ac:,lar;jref;onf/ ijrwfxifvnf; [kwfrSef
onfhtwdkif; avQmufwifawmfrlonf/ xdktcg bdk;awmfbk&m;u twGif;0ef
trwfBuD; OD;ay:OD;tm;-
]]ay:OD; jrwfxifonf tdrfawmfwGif pHqJtcguwnf;uyif
igt&Sif\tusdK;udk o,fydk;½Gufaqmifzl;onf/ &mxl;udk
tvdk&Sdu ay;xkdufvSawmhonfyif/ odkYjzpfí jrwfxif
t½l;ESifh tb,f&mxl;rS oifhavsmfrnfenf;}}2
[k ar;awmfrlonf/ xdktcg OD;ay:OD;u ]ocifjrihfu uRefwifhjyefonf} tavsmuf
csD;jr§ifhajr§mufpm;xdkufygonf/ ]jrif;pk0ef cefYoifhygaMumif;} [k jyefvnf
avQmufwifonf/ txufyg avQmufxkH;\ taMumif;t&mydkif;udk MunfhvQif
i,fuRefwpfOD;jzpfaom ijrwfxif\ jzLpif½dk;om;rI? t&Sifocifudk vkyfauR;rI?
t&Sifocifudk ,kHMunftm;xm;rI? tm;udk;rI qdkonfh p½dkufobm0rsm;udk awGU&
ygonf/ ijrwfxifonf aumif;wkHwdkifatmif avSxdk;vdkufí vkyfauR;cJhol
jzpfaomfvnf; rif;jzpfpOfü ta0;odkYa&mufaeonf/ odvkdufonfESifh wGefYqkwf
aMumuf½GHUraebJ csufcsif; vdkufvmcJhonf/ t&Sifociftay:wGif ,kHMunf
tm;udk;pdwfudk awGU&onf/ t&Sifocifu ajymvdkufonfh pum;wpfcGef;udk

1
atmif? OD;? 2009? 23/
2
atmif? OD;? 2009? 24/
514 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A

t½dk;om;qkH;tjrifESifh pGJNrJpGm cH,lNyD;vQif 0efBuD;0wfpkHrsm;udk csKyfvkyf0wfqifí


vTwfawmfodkY wuf&Jonftxd ,kHMunfpdwfESifh &J0hHpdwf &SdcJhonf/ wpfzuf
rSmvnf; t&Sifocifjzpfaom bdk;awmfbk&m;\ txGwftjrwfa&mufonfhwdkif
i,fuRefrsm;udk rarhravsmh? vdIufvSJ0rf;ompGm ajymqdkqufqHNyD;vQif csD;jr§ifh
ajr§mufpm;wwfykHwdkYudk awGU&onf/ i,fuRef ijrwfxif\ tjyKtrlonf
&Sifbk&ifwpfOD;taejzifhMunhfvQif &JvGef;onf[k qdkaomfvnf; tjypfr,lbJ
cGifhvTwfay;cJhonf/ ijrwfxifü taqmifta,mif tcrf;tem; r&Sdaomfvnf;
&mxl;udktvdk&Sdu ay;xdkufol[k ,lqum ay;tyfcJhonf/ odkY&mwGif rif;wdkY
xdef;odrf;tyfaom udk,fusifhw&m;udkvnf; xdef;odrf;cJhonf/ rdrd\tay;jzifh
ray;bJ trwfBuD;OD;ay:OD;xHrS xifjrifcsuf awmif;cHcJhonf/
bkd;awmfbk&m;\ ½dk;om;rI i,fuRefrsm;udk cspfcifMuifemrI? cGifhvTwfrI?
csD;jr§ifhajr§mufpm;vdkpdwf&SdrIwdkYudk xdkavQmufxkH;u azmfjyaeygonf/ wpfzufrS
MunfhvQifvnf; trwfBuD;OD;ay:OD;\ oli,fcsif;udk cspfcifaom? rdrdESifhxyfwl
aumif;pm;apvdkaom apwemt&if;cHudk awGU&ygonf/ xdkYtjyif bdk;awmfbk&m;
uJhodkYyif oli,fcsif;jzpfí bufvdkufonfh oabmroufa&mufap&ef y&d,m,fjzifh
rod[efaqmifí xdef;xdef;odrf;odrf; aexdkifwwfcJhonf/ OD;ay:OD;onf
ynm&SdyDyD tcgtcGifhudk apmifhodwwfonf/ rif;\tvdkudkvnf; odwwfonf/
uRef&if;? ocif&if;wdkY\ arwåmESifh aus;Zl;opömudkvnf; cHpm;od&Sdwwfol
jzpfonf/ xdkuJhodkYaom ynm&SdtrwfBuD;\ rGefjrwfaom pdwf"mwfESifh
xufjrufaom ynmÓPfwdkYaMumifh ijrwfxifonf qE´jynfh0NyD;vQif b0jrifh
cJh&onf/ bdk;awmfbk&m;taeESifhvnf; rSL;rwftv,fü rsufESmvdkufoltjzpf
txifrcH&bJ rdrd\i,fuRefudkyif csD;jrifhajr§mufpm;EdkifcJhygonf/ tjzpftysuf
w'*FtwGif;üyif OD;ay:OD;onf trSefw&m;udk tusdK;oifh taMumif;oifh
jzpfatmif avQmufwifwwfaom ÓPfpGrf;ukd awGU&ygonf/

3? 1? 2/ ta&;tom;ydki;f avhvmcsuf
ta&;tom;½IaxmifhrSMunfhvQif i,fuRefESpfOD;ESifh t&Sifocifbk&ifrif;jrwf
wdkY\ qufqHa&;udk pmzwfol\&ifxJü aEG;aEG;axG;axG; MunfMunfEl;El;
cHpm;Edkifatmif wifjya&;zGJUxm;onfudk awGU&ygonf/ avQmufxkH;yif
jzpfaomfvnf; tjzpftysufrsm;udk wifjy&mwGif 0w¬Kwdkwpfyk'fyrm Zmwfvrf;?
ZmwfuGuf ygonf/ xdkjzpf&yftwGif;yg0ifaom bdk;awmfbk&m;? ijrwfxif?
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A 515

ay:OD;? ausmfa&G; wdkY\ p½dkufrsm;udk xifomjrifomatmif a&;zGJUxm;onf/


&efukef0efBuD; OD;ausmfa&G;onf awmrSNrdKUodkYwufvmaom ijrwfxifudk
jrifonf/ odkY&mwGif rjrif[efaqmif&ykHudk-
]]xdkokYdyif owd&aomfvnf; i,fpOfuyif ijrwfxifonf
cspfcifonfhtavsmuf aigufirf;ajymqdkwwfonfudk od\/
rdrd*kPfoa&udk iJhuGufojzifh EIwfrqufbJ oGm;av\}}1
[k a&;zGJUxm;ygonf/ tajymoef? tqJoefaom ijrwfxifu rdrdudk
0efBuD;b0üvnf; rqifrjcif qJa&;aigufirf;rnfudk pkd;&GHUí a&SmifoGm;onfh
vlYoabm vlYobm0udk o½kyfazmfxm;ygonf/ vlYobm0 ay:vGifNyD;vQif
jzpfavhjzpfx&Sdaom obm0rsdK;vnf; jzpfonf/ xdkavQmufxkH;jzpfay:&jcif;
taMumif;wGif bdk;awmfbk&m;\ ],cifuwnf;u&SdcJhvQif aoemywd0efBuD;
rcefY&ygvm;} [laom pum;onf ta&;ygonf/ ocifjzpfoluvnf; wynfh
twGuf rcsifhr&JcHpm;rIjzifh ajymonf/ wynfhuvnf; ocif\pdwfxm;trSef[k
,lqum pGJNrJusifhBuHcJhonf/ avQmufxkH;pum;ajywGif wdkuf½dkufajympum;
rsm;udk xnfhoGif;a&;zGJUjcif;jzifh &mZ0ifygvlwdkY\ p½dkufobm0rsm;onf
xif[yfvmonf/ bdk;awmfbk&m;\toHudk Mum;&onf/ ijrwfxif\cHpm;rIudk
em;vnfMu&onf/ &mZ0ifpum;ajyonf 0w¬Kwpfyk'fuJhodkY touf0ifNyD;
zwfcsifpzG,f jzpfaeygonf/ ijrwfxifudkawGUaomtcg bdk;awmfbk&m;u
rddefYawmfrl&mü-
]]oifvnf; ay:OD;wdkYuJhodkY igESifheD;u 0efBuD;rcefY&av
ovm; [k ajymvdkufonfudk trdkufaumif t[kwfrSwf[ef
&Sdonf}}2
[laom tawG;udk azmfjyxm;onf/ xdktawG;udkwifjy&mü ]trdkufaumif}
[laom tokH;tEIef;u rdrdi,fuRefESifhywfoufí &if;ESD;rI? ,lBuKH;r&rI
oabmrsm;udk azmfjyEdkifonf/
ijrwfxifu jyefvnfavQmufwif&müvnf;-

1
atmif? OD;? 2009? 23/
2
atmif? OD;? 2009? 24/
516 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A

]]bkef;awmfaMumifh b0&Sifrif;w&m;BuD;bk&m;u 0efBuD;


rcefY&avovm;[k rdefYMum;awmfrlonfudk ESvkH;ydkufvsuf
jzpfxdkufonftxifESifh 0ef½Sifawmfrif;BuD; taqmift½Guf
ESifh vTwfawmfwufrdygonfbk&m;}}1
[k avQmufwifonf/ xdkwdkuf½dkufajympum;uvnf; ijrwfxif\b0tae
txm; a&muf&Sdaeaom tajctae? t&Sifocifudk tm;udk;,kHMunfrI ponfh
cHpm;rIESifh tajctaersm;tm;vkH;udk azmfjyEdkifpGrf; &Sdygonf/ ijrwfxif\
pum;udkMum;vQif rdefYMum;aom bdk;awmfbk&m;\pum;wGif-
]]ay:OD; jrwfxifonf tdrfawmfwGif pHqJtcguwnf;uyif
igt&Sif\tusdK;udk onfydk;aqmif&Gufzl;onf/ &mxl;udk
tvdk&Sdu ay;xdkufvSawmhonfyif/ odkYjzpfí jrwfxif
t½l;ESifh tb,f&mxl;rS oifhavsmfrnfenf;}}2
[k ar;awmfrlonf/ xdkajympum;üvnf; tydktvdk r&Sdonfudk awGU&ygonf/
trsm;tm;jzifh avQmufxkH;pum;ajywGif 0gus½Snfrsm;udk okH;avh&Sdaomfvnf;
ajympum;rsm;wGifrl 0guswdkudk okH;avh&Sdonf/ xdkajympum;wGif ajymol\
cHpm;rIavoHay:vGifonf/ rdrdi,fuReftay:ü rSefrSefuefuef okH;oyfEdkifonf/
&mxl;ay;vdkaom apwemvnf; &Sdonf/ xdkYtjyif ]trdkufaumif}? ]jrwfxif
t½l;} qdkonhf ac:a0:tokH;tEIef;rsm;u i,fuReftay: &if;ESD;rI? cspfcifrI?
usDp,fvdkrI oabmxm;rsm; yg0ifaeonf/ ajympum;rsm;onfyifvQif cHpm;rI
avoHrsm; yg0ifatmif a&;om;EdkifaomaMumifh avQmufxkH;pum;ajyonf
touf0ifNyD; ESpfoufzG,f jzpfaeonf/
twGif;0efOD;ay:OD;u oHawmfOD;wif&müvnf;-
]]bkef;awmfaMumifh wdkif;½Sifjynf½Sif bk&ifrif;jrwfwdkYonf
rSL;rwfaus;uRefwdkYü oifhwifh&ma&G;aumufí csD;ajr§muf
xdkufaMumif;udk usrf;a[mif;wdkYüvnf; vm&Sdygonf/
]ocifjrifhu uRefwifhjyefonf} [louJhodkY armifjrwfxif
onfvnf; t½Sif txGwftxdyfodkY ra&mufrDuyif
0ifa&mufcpm;zl;oljzpfonfh tm;avsmfpGm t½SifrSmvnf;
1
atmif? OD;? 2009? 24/
2
atmif? OD;? 2009? 24/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A 517

r[m{u&mZfrif;tjzpfodkY a&mufojzifh csD;ajr§mufoifh


csD;ajr§mufxdkufygonf/ odkYtwGuf csrf;omazmf? qif;&Jbuf
jzpfaom armifjrwfxifudk jrif;pk0ef cefYoifhygaMumif;
a½Tz0g;awmfjrwfatmuf &Sdcdk;oHawmfOD;wif0hHygonfbk&m;}}1
[k jzpfygonf/ avQmufxkH;udk jyKpka&;om;olonf ajymqdkolwdkY\ &yfwnfrI
taetxm;udkvdkufí avoHtajymif;tvJESifh a&;om;xm;ygonf/ bdk;awmf
bk&m;\ rdefYMum;[efonf ½dk;½Sif;onf/ arwåm"mwf? u½kPm"mwfygonfh
avoHjzpfonf/ OD;ay:OD;\ avQmufxm;[efonf bk&ifrif;jrwfem;0ifatmif
avQmufwif&onfh ynm&SdtrwfwdkY\ avoHjzpfonf/ xdkavoHjzpfap&ef
]bkef;awmfaMumifh wdkif;½Sifjynf½Sif bk&ifrif;jrwf}? ]rSL;rwfaus;uRef}? ]txGwf
txdyf} ponfh pum;vkH;rsm;ESifh 0gus½SnfudkokH;um chHchHnm;nm; zG,fzG,f&m&m
a&;om;xm;onfh tajympum;ajya&;[ef jzpfonf/ ]ocifjrifhu uRefwifh}
qdkonfh qdk½dk;pum;udkvnf; ae&mwus okH;xm;onf/ ijrwfxifrSm t&Sif
txGwftxdyfra&mufrDuyif cpm;cJhaom uRef&if; jzpfonf/ t&SifrSmvnf;
i,fuRefrsm;udk csD;jr§ifhajr§mufpm;Edkifaom taetxm;odkYa&mufaeNyD qdkonfh
oabmESpfckudk qufpyfum tusdK;oifh taMumif;oifhajym[efudk awGU&onf/
]csD;jr§ifhoifhygonf} [k omrefrQ rajymbJ ]csD;jr§ifhoifh csD;ajr§mufxdkuf} [k
okH;vdkufjcif;jzifh pm[efonf ydkícHhnm;NyD; avQmufxm;olESifh em,lol
bk&ifrif;jrwfwdkYESifh vdkufvkdufzufzuf jzpfoGm;ygonf/ pum;tokH;tEIef;t&
MunfhvQif ],lqonfudk}? ]ESvkH;ydkufonf} [k &mZ0ifokH;pum;vkH;jzifh tcHhtnm;
a&;xm;onf/ ]csrf;omazmf qif;&Jbuf} [laom qefYusifbufpum;vkH;ESpfckudk
wGJokH;NyD; ]csrf;om&mwGifvnf; twljzpfonf/ qif;&J&mwGifvnf; twlcHpm;onf}
[laom oabmudk tav;teufxm; a&;zGJUxm;onf/ pum;vkH;twGJtzuf
rsm;aMumifh pm[efonf cHhnm;xnf0gonf/ em;qifol bk&ifrif;jrwfESifh
vdkufzufoGm;ygonf/ bkd;awmfbk&m;u ijrwfxiftm; jrif;pk0efcefY&müvnf;-
]]MunfjzLpGm trIawmfudkxrf;í csrf;ompGmaeap}}2

1
atmif? OD;? 2009? 24-25/
2
atmif? OD;? 2009? 25/
518 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A

[k yg&Sdonf/ &mxl;&ol\tydkif;rS xm;&Sd&rnfh wm0ef0wå&m;tay: MunfjzLrI?


ESpfvdkrIudk ñTefjyouJhodkY wm0efausonfhtavsmuf csrf;csrf;omomaexdkifcGifh
&ygap [laom arwåmw&m;udkvnf; jzefYa0xm;aom ta&;tom; jzpfygonf/
xdkavQmufxkH;wGif bdk;awmfbk&m;\b0wGif ta&;ygaom i,fuRef
rsm;ESifh qufpyfí xif[yfjyEdkifonfudk awGU&onf/ wdkuf½dkufajympum;rsm;udk
okH;pGJí yg0ifvIyf&Sm;oltoD;oD;\ &ifwGif;cHpm;csufudkay:atmif a&;zGJUxm;
onfhtwGuf MunfEl;zG,f? twk,lzG,faumif;onfh avQmufxkH;wpfyk'f jzpfvm
onf[k qdk&ygrnf/

3?2/ ,dk;',m;u jyefvm&aom ta&;taMumif;wGif acG;avmif;jzpfí


rBuHEidk f[k oHawmfOD;wifaomtaMumif;
3? 2? 1/ taMumif;t&mydki;f avhvmcsuf
trwfBuD;OD;ay:OD;ESifh bdk;awmfrif;w&m;wdkYonf ocifESifhuRef jzpfMuonf/
ocifjzpfaom rif;ü tmPmtjynfh &Sdonf/ oufOD;qHydkifpepfatmufwGif
rif;wdkY tvdkrusygu jyif;xefaom jypf'Pfudk cHMu&onf/ odkY&mwGif
trwfBuD;OD;ay:OD;onf bdk;awmfbk&m;tm; omomESifhemem jyefvnfxdk;ESufí
wkHYjyefwwfonfh taetxm;udk awGU&ygonf/ trwfBuD;OD;ay:OD;onf
trSefw&m;udk jrwfEdk;olyDyD &J&J0Hh0Hh r½GHUraMumuf avQmufwifwwfonf/
xdkodkYavQmufwif&mwGif wpfcgwpf&HwGif trsufa'goxGufí jypf'Pfay;wwf
aomfvnf; trsm;tm;jzifhrl trwfBuD;OD;ay:OD;\ avQmufxm;csuftay:ü
pdwftarmajyum MunfMunfEl;El; &,f&,farmarmESifh cGifhvTwfay;wwfonfudk
awGU&ygonf/ xdktcsufrsm;u rif;ESifhi,fuRefwdkY\ arwåm? u½kPmESifh
em;vnfcHpm;wwfrIwdkYudk cHpm;awGU&Sd&NyD;vQif avQmufxkH;zwfolwdkYtm; b0
tarmajyapygonf/
,dk;',m;ujyefvmaom ta&;taMumif;wGif acG;avmif;jzpfírusefEdkif
[laom OD;ay:OD;\avQmufxkH;rSmvnf; &,farmaysmf½TifzG,f? ESpfoufzG,f
jzpfygonf/ bdk;awmfrif;w&m;BuD;onf ppfonfAdkvfygtrsm;tjym;ESifh ,dk;',m;odkY
ppfcsDawmfrlonf/ tcgtcGifhroifhí ta&;awmfratmifbJ tr&yl&aejynfawmfodkY
jyefawmfrlcJh&onf/ wpfaeYwGif nDvmcHü rif;w&m;BuD;u a&S;wnfaxmif
rif;aumif;rif;jrwfwdkYvufxufü ynm&SdokcrdefwdkYonf &SdMuaomaMumifh
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A 519

cufcJonfht&m[lí r&SdbJ tvkdvkd udpörsm;NyD;ajrmufMu&onf/ ra[mo"mZmwfü


tavmif;awmf rif;ra[mfonf 0da'[&mZfrif;BuD;\tusdK;udk o,fydk;&mü
udpö[lorQ atmifjrifonf/ &efolrsm;udkvnf; vuf&zrf;qD;Edkifonfh ÓPfpGrf;
&Sdonf/ bk&m;avmif; 0d"l&trwfonfvnf; aum&Asrif;BuD;\ tvdkqE´
tm;vkH;udk NyD;pD;apEdkifonf/ rdrd\rSL;rwfrsm;rl xdkodkY wwfuRrf;em;vnfaom
ÓPf&nf r&SdMuay/ ol&owådvnf; r&SdMuay/ odkYjzpfí rdrdudkvnf; tusdK;
rjyKEdkifaMumif; rdefYawmfrlonf/
xkdtcgwGif trwfBuD;OD;ay:OD;u 0da'[&mZfrif;BuD;? aum&Asrif;BuD;\
trwfBuD;rsm; jzpfonfh ra[mo"mESifh 0d"l&wdkYrSm bk&m;avmif;rsm;jzpfMuí
pGrf;aqmifEdkifjcif; jzpfygonf/ rdrdwdkYrSmrl oHo&mb0rsm;u acG;avmif;rsm;om
jzpfcJhí bk&ifrif;jrwf\tusdK;udk o,fydk;&mwGif wpfcgwpf&Hü tBuHratmifjrif
onfrsm;vnf; &Sdygonf/ rSL;rwfcsif;om rEdIif;,SOfbJ bk&ifcsif;vnf; EdIif;,SOf
oifhaMumif; oHawmfOD;wifonf/ rdrdudk,fudk ESdrfhcsNyD; acG;avmif;tjzpfESifh
avQmufwifouJhodkY bk&ifrif;jrwfudkvnf; rnfonfhtavmif;rS r[kwfonfh
taMumif;ESifh 0da'[&mZfrif;BuD;? aum&Asrif;BuD;wdkYESifh *kPf&nfcsif;rwlonf
udkvnf; awG;oifhygonf[k &J&J0Hh0Hh jyefvnfavQmufwifvdkufjcif; jzpfonf/
xdkavQmufwifcsufudk MunfhvQif OD;ay:OD;onf r[kwfrrSefonfudk bk&if
rif;jrwfyif jzpfvifhupm; ikHYcHwwfol r[kwfaMumif;ESifh trSeftwdkif; &J&J0Hh0Hh
avQmufwif&JoljzpfaMumif; em;vnf&ygonf/
pmzwfolwdkYüvnf; OD;ay:OD;\ ,kHMunfrIESifhowådudk thHMopdwf?
csD;usL;pdwf? tm;uspdwfrsm; jzpfay:&ygonf/ bdk;awmfbk&m;\tydkif;rS
MunhfvQif trwfrsm;\t&nftaoG;udkom rEIdif;,SOfygESifh? bk&iftcsif;csif;\
t&nftaoG;vnf; EdIif;,SOfMunfhyg[k jyefajymonfrSm trsufa'gojzpfzG,f
jzpfygonf/ odkY&mwGif rif;BuD;u ]armifrif;vnf; qifajcomrsm;onf} [kom
rdefYawmfrlygonf/ xdktcsufudkMunfhvQif bdk;awmfbk&m;taejzifh i,fuRefrsm;
tay: cspfcifrI? cGifhvTwfwwfrI? trSefw&m;jzpfvQif rif;tmPmudkr okH;bJ
vufcHwwfrI? trSefw&m;udkvdkvm;rI ponfh pdwfaeoabmxm;rsm;udkvnf;
av;pm;zG,f awGU&SdcHpm;&ygonf/ avQmufxkH;rsm;onf twdwfacwf\
ordkif;jzpfpOfudkom xdawGU&onfr[kwfyg/ ordkif;jzpfpOftwGif;ü yg0ifvIyf&Sm;
cJhMuaom vlYoabm? vlYobm0tjrifESifh av;pm;xdkufaom pdwfaeobm0
trsdK;rsdK;wdkYudk em;vnfqifjcifEdkifcGifh &Sdvmapygonf/
520 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A

3? 2? 2/ ta&;tom;ydkif; avhvmcsuf
bdk;awmfrif;w&m;BuD;onf ,dk;',m;odkYcsDwufykH? udpörNyD;ajyí rausreyf
ESifh nDvmcHüajymqdkykH ponfwdkYudk pma&;olu 0gus&SnfBuD;wpfaMumif;wnf;
ESifh wifjyxm;onfukd awGU&ygonf/ xdk0gus&SnfxJüvnf; wdkuf½du k af jympum;
rsm;udkvnf; xnfhoGif;xm;onfudk awGU&ygonf/ ykHpHtm;jzifh-
]]tr&yl& yxreef;pH MuiSef;zefaom q'´efqifrif;ocif
b0½Sifrif;w&m;BuD;onf toD;oD;aom ppfonfAdkvfajc
Bunf;? a&rsm;jzifh jrif;? qiftqkH; pdef? AkH;? tajr§muf
cefYavmuf a&wGufjcif;iSm rpGrf;&maom tNcHt&Hrsm;ESifh
,dk;',m;odkY csDawmfrl&m tcgtcGifhroifhravsmfonfESifh
ta&;awmfrukef rjynfhpkHbJ a½TbkHXme tr&yl& aejynfawmf
odkY jyefvnfawmfrlcJh&m}}1
ponfjzifh jzpfygonf/ xdk0gus½SnfxJwGif xD;eef;a&;&mtaMumif;t&mrsm;udk
wifjyjcif;jzpfí pm[efrSm cHhnm;xnf0gonf/ ]tr&yl& yxreef;pH MuiSef;
zefaom q'´efqifrif;ocif b0½Sifrif;w&m;BuD;} [k rif;w&m;BuD;udkyif
txl;jyKyk'f tqifhqifhjzifh pm[efcHhnm;atmif a&;om;xm;onf/ pum;ajywGif
um&eftcsdwftqufrsm;udk okH;xm;í toHoGm; toHvmonf ajyjypfNyD;
pm[efonf toHaMumifh xnfxnf0g0g &Sdvmonf/ ]a&wGufjcif;iSm
rpGrf;&maom? tNcHt&H} ponfjzifh emr0daoeyk'frsm;udkvnf; twdwfacwf\
taetxm;rsm; ay:vGifatmif xnfhoGif;a&;zGJUxm;onf/ ]ta&;awmfrukef
rjynfhpkHbJ a½TbkHXme tr&aejynfawmf}? ]nDvmcHtpkH AdkvfykHy&dowf rSL;rwf}
ponfjzifh toHcsif;wlaom a0g[m&rsm;udk toHESifhcsdwfqufNyD; a&;zGJUxm;onf/
pum;tokH;tEIef; pkHvifrIaMumifh a&;[efonf cefYnm;½kHomru toHaMumifhvnf;
a&;[efonf xnf0gaeonf/ xdk0gustwGif;ü tajympum;ajyudk xnfhoGif;
&mü-
]]a½S;a½S;aom wdkif;½Sifjynfh½Sif bk&if;xD;aqmif; rif;aumif;
rif;jrwfwdkY vufxuftcgrSm avmu"r®&mZtaMumif;
xkH;a[mif;wEÅD ya0PDusrf;*eftwefwefudk rusefukefpif
odjrifvdr®maom ÓPftBuH vkHYv0D&d, Oó[ t[kefESifh
1
atmif? OD;? 2009? 86/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A 521

jynfhpkHaom rSL;rwf ynmwwfokcrdefwdkY &SdMuonfhtwGuf


cJcufaom t&mXme [lír&Sd/ rdrdwdkYtvdk&Sdaom udpö
tavsmuf NyD;ajrmufatmifjrifMuonfcsnf; jzpfonf}}1
[k a&;zGJUxm;ygonf/ bk&ifrif;jrwfu ajymqdkrdefYMum;onhf pum;jzpfonfh
tavsmuf qdkvdkcsufudk jynfhpkHay:vGifaponfh pum;vkH;zGJUpnf;rIrsm;? taMumif;
t&mudk cHhnm;xnf0gaponfh pum;vkH;zGJUpnf;rIrsm;? toHoabmt&vnf;
eabxyf um&efoabmaqmifonfh toHoGm; toHvmrsm;aMumifh bdk;awmf
bk&m;\ rdefYMum;aomavoHonf xD;oH? eef;oH aygufonf/ xD;oH? eef;oH
ay:vGifonf/ qkdvdkcsufrsm; NyD;jynfhpkHonf/ pm[ef cHhnm;xnf0gonf/
bk&ifrif;jrwfudkyif ]wdkif;½Sifjynfh½Sif bk&ifxD;aqmif; rif;aumif;
rif;jrwf} [k tus,fw0Hh zGJUqdkonf/ ynm&SdrSL;rwfrsm;udkyif-
]]ÓPftBuHvkHYv0D&d, Oó[t[kefESifh jynfhpkHaom
rSL;rwf ynmwwfokcrdef}}2
[lí emr0daooetpkHtvifESifh jynfhjynfhpkHpkH cHhcHhnm;nm; a&;zGJUonf/ Bud,m
pum;vkH;rsm;udkokH;&müvnf; ]ta&;awmfrukef rjynfhpkH}? ]>rufMum;trdefY&Sdawmf
rlonf}? ]NyD;ajrmufatmifjrif} ponfjzifh Bud,mwGJvkH;rsm;jzifh av;euf
jynfhpkHatmif a&;om;onf/ xdkYjyif ra[mo"mZmwfü ra[mo"monf
0da'[&mZfrif;BuD;\tusdK;udk o,fydk;ykHudkwifjy&mü-
]]wpf&mhwpfa,mufaom bk&ifwdkYudk t&Sifvufa&muf
&if0,faomufrQ aoG;wpfaygufrxGufrusapbJ vuf&
zrf;vsuf ÓPfpGrf;ESifhNyD;aMumif;udk vm&Sdonf}}3
[k a&;om;xm;onf/ xdktzGJUüvnf; jrifomxifomatmifvnf; a&;zGJUonf/
toHoabmt& tcsdwftqufrdatmifvnf; a&;zGJUxm;onfhtwGuf toHwGif
[efygaeonf/ xdkYtjyif rdrdürl xdkuJhodkYaom trwfrsm;r&SdaMumif;udk rdefYawmf
rl&mü-

1
atmif? OD;? 2009? 86/
2
atmif? OD;? 2009? 86/
3
atmif? OD;? 2009? 86/
522 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A

]],ck ig\vufxufawmfrsm;ü w&m;"r®avmuaMumif;?


"r®aMumif;? xkH;a[mif;Oya'ya0PDusrf; pmwrf;tpOf &mZ0if
enf;vrf;? wwfpGrf;vdr®m enf;emuRrf;usif odjrifaxmufxm;
EdkifaomÓPf BuHzefaqmifpGrf;Edkifaomol&owåd r&SdMuaom
rSL;rwfawGcsnf;jzpfí pifppftusdK;rNyD; tcsnf;ESD;om
jzpf&onf}}1
[k a&;om;xm;ygonf/ xdkae&mü ]w&m;"r®}? ]avmu"r®}? ]xkH;a[mif;Oya'}?
]&mZ0ifenf;vrf;} ponfh a0g[m&tokH;rsm;udk tjynfhtpkHxnfhoGif;ay;jcif;jzifh
bk&ifrif;jrwfwpfyg;\ &mZ*kPfarmufaom avoHudk ay:vGifaponfhtjyif
xdkacwfu ynm&SdrSL;rwfwdkYtaeESifh wwfodem;vnfoifhaom t&nftaoG;
rsm;udkvnf; azmfjy&ma&mufonf/ xdkodkYtao;pdwf a&;zGJUjcif;jzifh bdk;awmf
bk&m;\ rauseyfaom cHpm;rIo½kyfudk ay:vGifvmygonf/ xdkpum;\aemufwGif
bdk;awmfbk&m;u-
]]vpm&du©m rsm;pGmigay;aomfvnf; ukefaus;Zl;reyf}}2
[k y&dowftm;vkH;udk jzef;í jrnfwrf;nnf;nLawmfrlonf[k a&;zGJUxm;onf/
xdkae&mü ]ukef&usdK;reyf} [k okH;avh&Sdaomfvnf; ydkíav;eufatmif ]ukefaus;Zl;
reyf} [k okH;xm;onf/ rif;BuD;taeESifh wpfOD;wpfa,mufudk &nfpl;í twif;
qdkjcif; r[kwfaMumif;udk ]jzefYí jrnfwrf;nnf;nLawmfrlonf} [laom
pum;u azmfjyaeonf/ xdkae&mü ]Budrf;armif;awmfrlonf} [k rokH;bJ ]jrnfwrf;
nnf;nLawmfrlonf}[k okH;jcif;jzifh bdk;awmfbk&m;onf rSL;rwfrsm;tm;
tjypfwifvdkaomoabmxuf tm;rvdk tm;r&jzpfaeonfh oabmbufodkY
tav;uJaMumif; xif&Sm;aponf/ avQmufxkH;pum;ajya&;om;olonf pum;
tokH;tEIef;rsm;udk ajymol\cHpm;csuf? xifjrifcsufrsm;ay:atmif txl;tav;xm;í
pum;vkH; a½G;cs,fokH;EIef;avh &Sdonf/ ol\tokH;rsm;onf bdk;awmfbk&m;\
pdwfaeoabmxm;rsm;ESifh vdkufzufonf/
OD;ay:OD;rS jyefvnfavQmufwifonfhtydkif;üvnf; wdkuf½dkufajympum;udk
okH;xm;onf/

1
atmif? OD;? 2009? 87/
2
atmif? OD;? 2009? 87/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A 523

]]bkef;awmfaMumifh ra[mo"mZmwfü tavmif;awmf


ra[mo"mtrwf? 0d"l&Zmwfü 0d"l&trwf ynmwwfwdkYrSm
aAm"dowf tmZmenf yg&rD&ifhanmif; yGifhqkawmif;aom
bk&m;avmif;awmfcsnf;jzpfMuí 0da'[&mZfrif;? aum&Asrif;
wdkY\ trIawmfudk aqmif&mü atmifjrifNyD;pD;Muygonf/
bk&m;i,fuRef 0efiay:OD;wdkYrSm oHo&m&SnfaMumif; rdkufqk
awmif;aom acG;avmif;awG jzpfí {u&mZfrif;jrwf\
tusdK;udk onfydk;aqmif&Guf&mü &Hzef&Hcg tBuHrNyD;onf
rsm;vnf; &SdygaMumif;? onfomru rSL;rwfcsif;om r,SOf
vQif;rlí bk&ifcsif;vnf; pmoifhygaMumif; a½Tz0g;awmf
jrwfatmuf &Sdcdk;oHawmfOD; wif0Hhygonfbk&m;}}1
[lí avQmufxm;awmfrlonf/ avQmufxkH;pum;ajya&;zGJUol pma&;olonf
rif;wdkY\oabm? rSL;rwfynm&SdwdkY\oabmudk aumif;pGmem;vnfoljzpfonfh
tavsmuf rif;wkdY\avoH rSL;rwfynm&SdwdkY\avoH ay:vGifatmif pum;vkH;
rsm;udk a½G;cs,fzGJUpnf;í cefYnm;aom 0gus½Snfrsm;jzifh a&;om;xm;ygonf/
xdkpmydk'fü ]0d"l&trwf ynmwwf}? ]aAm"dowf tmZmenf yg&rD&ifhanmif;
yGifhqkawmif;aom bk&m;avmif;} qdkonfhpum;vkH;rsm;wGif um&eftcsdwftqufrsm;
ygonfhtwGuf pm[efonf ydkícefYnm;onf toHcsdKomajyjypfonf/ ynm&Sd
rSL;rwfwdkY\avoHudk ay:vGifaponf/ xdkYjyif pma&;olonf bdk;awmfbk&m;\
p½dkufESifhvdkufatmif pum;vkH;rsm;udk a½G;cs,fokH;EIef;a&;om;ouJhodkY OD;ay:OD;\
p½dkufESifhvdkufatmifvnf; pum;rsm;udk a½G;cs,fokH;EIef;xm;onf/ OD;ay:OD;onf
ayghayghyg;yg;? aysmfaysmf½Tif½Tif? xdxdrdrd? ajymwwf? qdkwwfolwpfOD; jzpfonf/
oem;atmifvnf; ajymwwfonf/ xifomjrifomatmifvnf; ajymwwfonf/
xdkoabmudk ]bk&m;i,fuRef 0efiay:} [k ]oHo&m&SnfaMumif; rdkufqk
awmif;aom acG;avmif;} ponfh pum;vkH;rsm;u azmfjyaeygonf/
avQmufxkH;rsm;onf taMumif;t&mudk od&Sdem;vnfap½kHomru
avQmufxkH;yg bdk;awmfbk&m;ESifh trwfBuD;OD;ay:OD;wdkY ESpfoufp&m p½dkufrsm;
udkvnf; cHpm;odjrifvmatmif a&;[efjzifh ykHazmfxm;ygonf/ ]rSL;rwfcsif;om
r,SOfvQif;rlí bk&ifcsif;vnf; pmoifhygaMumif;} [laomtzGJUonf ½dk;&Sif;

1
atmif? OD;? 2009? 87/
524 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A

nifomaomfvnf; bk&ifrif;jrwftm; qwfqwfxdrcHomatmif emusifap


Edkifaom ta&;tom;rsdK; jzpfonf/ xkduJhodkYaom rxdcvkwf? xdcvkwf
ta&;tzJGUrsm;u OD;ay:OD;\p½dkufudk ay:vGifaponf/ avQmufxkH;\tqkH;onf
0w¬KZmwfvrf;wpfyk'ftaeESifh MunfhvQif ZmwfxGwfydkif;txd bdk;awmfbk&m;ESifh
trwfBuD;OD;ay:OD; ESpfa,muf tm;NydKifrIudk tEdkift½IH;ay;&rnfh bdk;awmf
bk&m;onf qkH;jzwfEdkifonf/ avQmufxkH;tqkH;ü b0&Sifrif;w&m;BuD;u
]armifrif;vnf; qifajcomrsm;onf} [líom rdefYawmfrlonf/ rif;ESifhtrwf
wdkY\ tajctwif tm;NydKifajymqdkaomtcef;wGif trwfu pGefYpGefYpm;pm;
avQmufwifonf/ bk&ifuvnf; pGefYpGefYpm;pm; cGifhvTwfcJhygonf/ bdk;awmf
bk&m;\ pum;onf pmzwfolwdkY\ pdwfESvkH;udk MunfEl;csrf;ajrUaponf/
Nidrf;at;apygonf/ twk,lzG,f pdwfxm;wpf&yftjzpf ESpfoufrdrnfom
jzpfygonf/ pma&;olonf xdkavQmufxkH;udkwifjy&mü pum;ajymqdkcef;rsm;wGif
tus,fajym&ef vdktyfvQif tus,fajymonf/ tusOf;rQajym&ef vdktyfonfh
tcgü tusOf;rQ ajymonfudk awGU&onf/ xda&mufay:vGifatmifESifh p½dkuf
ay:atmif cHpm;rIay:atmif a&;om;xm;onfudk awGU&ygonf/

3? 3/ trwfBuD;OD;ay:OD;udk &mZ0wfawmfESifh odEéDodkyY dkYonfudk jyqdkjcif;


taMumif;
3? 3? 1/ taMumif;t&mydki;f avhvmcsuf
txufazmfjyyg avQmufxkH;rSm trwfBuD;OD;ay:OD;\ wdkif;usdK;jynfusdK;udk
vdkvm;rI bk&ifrif;jrwf\tBudKufudkvdkufí rdrd&mxl;XmeEÅ& wnfNrJa&;udk
rBudK;pm;bJ trSefw&m;udk &J&J0Hh0Hh avQmufwifjcif;jzifh bk&ifrif;jrwftm;
wnfhrwfrSefuefatmif jyKjyifay;&Jaom owådwdkYudk azmfjyaeonfh avQmufxkH;
jzpfygonf/
wpfcsdefwGif bdk;awmfrif;w&m;BuD;onf ajr;awmfjzpfaom anmif&rf;rif;udk
jrykcufwif {,OfawmfusL;&ef jr{,OfjyKvkyfí crJay;zGJUawmfrlvdkonf/
xdkYaMumifh 0efBuD; wGif;0efwdkY tpkHtnD&SdcdkufwGif a½Twdkuf0efBuD; b@mawmf
qdkif&m oóar" cGefoD;awmfxdef; t*¾r[maoemywd jzpfaom 0ef&SifawmfBuD;
wdkYudk rdefYawmfrlonf/ ajr;awmfav;twGuf jr{,Of crnf;ay;vdkawmfrl
aomaMumifh b@mawmf0efBuD;? a½Twdkufawmfqdkif&m0efBuD;? twGif;0efwdkYu
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A 525

aiGawmf&Spfodef;avmufudk wdkufawmfrSxkwfí &mjzwft0,fawmfwdkYESifh twGif;0ef


OD;ay:OD;udk BuD;uJapNyD;vQif ,d;k ',m;odYk oGm;í tvGefwefzdk;BuD;aom jraumif;?
jrjrwfudk 0,f,l&ef apvTwf&rnf[k jzpfygonf/ xdktaMumif;udk OD;ay:OD;
odvQif-
]]&Sifbk&ifonf &Sifbk&ifyg; r0ao;ygbl;}}1
[k ajymqdkonf/ bdk;awmfrif;w&m;Mum;vQif tvGef½dkif;ysonf[kqdkum &mxl;
XmeEÅ& taqmifta,mifrsm;ukdodrf;í odEéDodkY ydkYawmfrlonf/ trwfBuD;
OD;ay:OD;onf odEéDodkYa&mufvQif aejynfawmfodkY vGrf;qGwfonfhtaMumif;
rsm;udk &wkuAsmrsm;? a&;zGJUqufoGif;awmfrlonf/ OD;ay:OD;pyfoGif;aom
&wkwGif-
]]oHusL; oHom? oHcsdK0gESifh om,morI? eef;&wkudk? eef;rI
ukefatmif? eef;bkHaqmifü? eef;a,mifrwfrsm;? odEdk;em;ESifh?
pum;ajypGm? ra&&myif}}2
[lí yg&Sdonf/ bk&ifrif;jrwf\ tyg;awmfwGif&Sdaeaom trwfwdkYonf
]oHusL; oHom oHcsdK0g} trsdK;rsdK;ESifh avQmufwifírqkH;Edkifatmif &SdMuonf/
xdkavQmufwifrIrsm;onf taMumif;t&mudk a&a&&m&m odem;vnfjcif; r&Sd[k
qkdvdkygonf/ xdkYtjyif-
]]urÇmOD;ewf? vlYOuúXfwdkY? ynwfawmfrSef? a0zef[efum;?
av;wef"r®? o*F[wGif? oóara"mf? cGefoD;awmfrl?
ppfol&du©m? jzpfap&m\}}
[k yg&Sdygonf/
urÇmOD; r[mor®wrif;wdkYrSpí owfrSwfxm;onfrSm cGefawmf
av;&yfwGif oóar"ac: tcGefawmfonf wdkif;a&;jynfa&; ppfrIppfcif;
ay:aomtcg ppf&du©mtwGufom okH;&rnfjzpfonf/ bdk;awmfrif;w&m;BuD;
taeESifh xdkoabmudkrodjrifcJhbJ ajr;awmftwGuf jr{,OfjyKvkyf&ef xdktcGef
awmfaiGrS aiGawmf&Spfodef;udk okH;pGJ&onfrSm roifhawmfaMumif; axmufjyjcif;
jzpfygonf/ xdk&wkrsm;udk zwf½I&aomtcg bdk;awmfbk&m;\pdwfwGif qifjcifrd
1
atmif? OD;? 2012? 68/
2
atmif? OD;? 2012? 70/
526 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A

vmonf/ rdrd\tyg;wGif&Sdaom rSL;rwfwdkYonf rdrdpdwfBudKufudkvdkufí


avQmufwifMuonf/ rdrdtusdK;ysufzG,f&mudkyif axmufírjyMuay/ OD;ay:OD;
rSmrl rdrdusdK;udkvdkvm;oljzpfí ightm; &Sifbk&ifyg;r0bl;[k qdkjcif;jzpfonf[k
em;vnfvmonf/ bdkawmfbk&m;u OD;ay:OD;tm; vGrf;qGwfvSonf[kqdkum
odEéDrS jyefíac:NyD; &mxl;taqmifta,mifrsm;udk jyefvnfay;oem;awmf
rlonf/

3? 3? 2/ ta&;tom;ydki;f avhvmcsuf
bdk;awmfrif;w&m;BuD;onf ajr;awmfpBuFmrif;ac: anmif&rf;rif;om;
uav;udkzGm;jrifNyD; &ufydkif;twGif;üyif tedpöa&mufoGm;onfh ajr;awmf
qifjzL&Sifr,fudk tvGefu½kPmoufNyD;vQif ajr;awmfanmif&rf;rif;om;uav;
udkvnf; cspfcifvSaomaMumifh rqifrjcif aiG&Spfodef;udk xkwf,lokH;pGJ&ef
trdefYay;jcif; jzpfonf/ xdkodkYtcspfvGefuJ&mrS jzpfay:vmaompdwfudk ay:vGif
ap&ef pma&;olu ]jrpfawmfcspf}? ]anmif&rf;rif;}? ]jrykcufwif}? ]jr{,Of}?
]crnf;ay;} ponfh pum;vkH;rsm;jzifh wifjycJhavonf/ jrudk a&;zGJU&müvnf;-
]]vkH;0ef;ywfvnf? Munf{qGwfvGwf? El;El;nGwfvsuf?
EkwG,ftcdk;? ydk;rnf;awmifpm? vnfukyfn§muJhodkY? jcif;&m
'&yf? wvQyfvQyfESifh udwåywfa&mif? pdrf;arSmifxGef;y?
qifwdkif;vSaom jraumif;jrjrwf}}1
[k tEkpdwf a&;zGJUwifjyxm;onf/ bdk;awmfrif;w&m;BuD;\ jrpfawmfav;
tay: tvGefcspfcifaom pdwfapwemudk ]jr}tzGJUjzifh ay:vGifatmif wifjy
cJhygonf/ xdktcef;ü OD;ay:OD;onf ]&Sifbk&ifonf &Sifbk&ifyg;r0ao;ygbl;}
[k qdkaompum;rSmvnf; OD;ay:OD;\ trSefw&m;udk &J&Jajymwwfaom p½dkufudk
xdxdrdrd azmfusL;EdkifpGrf;&Sdonf/ cGifhvTwfwwfaom bk&ifrif;jrwftaeESifh
a'goxGufavmufonfh pum;tokH;tEIef;rsdK;udk a½G;cs,fokH;EIef;xm;onf/
bdk;awmfbk&m;bufrS cHpm;rIudkwifjy&mü-
]]tqlqal om xD;aqmif;rif;taygif;wkYdrS Mum;íravsmfatmif
ausmfeif;vGefusL;í udk,fawmfjrwf bkef;*kPfawmfudkvnf;
riJhuGuf? ajr§mufpm;awmfrlaom aus;Zl;awmfopömudkvnf;
1
atmif? OD;? 2009? 86/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A 527

raxmufxm;/ w&m;xdrfusefolwpfa,muf jzpfonf/


olaumif;jyKawmfrlaom XmeEÅ&ESifhwuG taqmifta,mifpm;
aus;NrdKU&GmwkdYudk odrf;EkwfNyD;vQif a&Tjynf\tqG,f odEéD
NrdKUe,fodkY tusOf;ESifh ydkYESifap}}1
[k trdefYawmfcsrSwfonf/ a'goxGufaeaom vlwpfa,muf\ cHpm;rIESifh
vdkufzufatmif 0gus½SnfudkrokH;bJ tqkH;owfaemufqufrygaom 0guswdk
rsm;udk qufwdkufokH;xm;onf/ 0guswdkwGif ]riJhuGuf}? ]raxmufxm;}?
]ajr§mufpm;} ponfjzifh um&efcsif; tcsdwftqufrdNyD;vQif e&Doabmygaom
0gusrsm;udk awGU&onf/ xdk0gusrsm;u bdk;awmfbk&m;\ jyif;xefaom
cHpm;rIudk xif[yfaponf/ trwfBuD;OD;ay:OD;\ &wkuAsmudk zwfNyD;aomtcg
jyefvnfqifjcifrdaom bdk;awmfbk&m;\tawG;udk-
]]ig\tyg;awmfü&Sdaom rSL;BuD;rwfi,fwdkYonf igrdefYawmf
rlorQudkyif NyD;pD;Muonf/ þodkYNyD;pD;Mujcif;onf ig\
tusdK;aus;Zl;awmf ysufzG,f&momwnf;/ ay:OD;onfomvQif
ig\tusdK;awmfjrwfudk vdkvm;acsonf}}2
[k 0guswdkrsm;udkokH;í a&;om;xm;onf/ xdk0guswdkrsm;u awG;awmqifjcif
rdvmaom pdwftaetxm;udk azmfjyEdkifonf/ ]ysufzG,f&momwnf;}? ]vdkvm;
acsonf} qdkonfh Bud,maxmufygaom 0gusrsm;u trsufajyNyD;vQif
qifjcifwkHw&m; &Sdvmaom avoHudk ajymif;vJazmfjyEdkifonf/ OD;ay:OD;tm;
jyefíac:rnfhtaMumif; rdefYMum;&mü-
]],ckEGHemojzifh a&SmifMuOfzG,f &SdavmufNyD}}3
[k a&;om;xm;onf/ uspfvspfaom pum;vkH;jzpfonf/ OD;ay:OD;onf
tjypf'PfcH&í usdK;EGHpdwf &SdvmavmufNyD/ bk&ifrif;jrwf\pum;udk ½dk½dkaoao
emcHrnfh tajctaeodkY a&mufavmufNyD qdkonfhpum;udk ]tEGHtem} qdkonfh
pum;ESpfvkH;wnf;ESifh uspfvspfodyfonf;pGm okH;xm;onf/ bdk;awmfrif;w&m;BuD;\
qifjcif[efudk-

1
atmif? OD;? 2012? 68-69/
2
atmif? OD;? 2012? 71/
3
atmif? OD;? 2012? 72/
528 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A

]]wdkif;jynfqdkonfrSm obifonfESifht½l;&SdrS jynf\usufoa&


pnfum;acsonf/ tdrf&SifwdkYrnfonfum; uav;oli,f&SdrS
pnfyifacsonf/ eef;awmftdrfawmf qdkonfrSmvnf; vl½Tif
vlaysmf t½l;awmf&SdrS tysif;ajy&monf/ odkYjzpfí ay:OD;vnf;
wpfNrdKUwpfEdkifiHodkY ydkYESifawmfrlxm;onfrSm oif;ysif;vS&Sm
awmhrnf/ armifrif;rsm; t½l;udkjyefac:í oem;awmfrl&if;
pm;aus;NrdKU½Gm taqmifta,mifESifhwuG xm;NrJxm;vdkuf
Mu&rnf}}1
[k rdefYawmfrlonf/
0guswdkrsm;udk qufwdkuf okH;pGJxm;&mwGif ]pnfum;avonf}? ]pnfyif
acsonf}? ]tysif;ajy&monf}? ]ysif;vS&Smawmhonf} [lonfh Bud,maxmuf
rsm;jzifh 0gusudka&;zGJUxm;onf/ xdkBud,maxmufrsm;aMumifh trsufajyNyD;vQif
OD;ay:OD;tay: cGifhvTwfonfh pdwftajctaeonf avoHü yg0ifvmygonf/
OD;ay:OD;ESifhywfoufvQif ]t½l;}? ]t½l;awmf} ponfjzifh okH;EIef;ykHu cspfcif
&if;ESD;rIoabmudk azmfjyaeygonf/ xdkodkYtm;jzifh ]u0daowåKrÍÆLomusrf;} ac:
OD;ay:OD;avQmufxkH;wGif trwfBuD;OD;ay:OD;\ t½SifocifESifh wdkif;jynftay:
xm;&Sdaom apwemudk twk,lzG,f? jrwfEdk;zG,f a&;om;wifjyxm;ygonf/
rSL;aumif; rwfaumif; t&m&Sdaumif;wdkY usifhokH;oifhaom udk,fusifhw&m;udk
vrf;ñTefxm;onfh usrf; jzpfygonf/ bdk;awmfbk&m;taeESifhvnf; rdrdi,fuRef
rsm;ESifh qufqH&mwGif rif;[laom &mZrmefudkrokH;bJ arwåmw&m;udk tajccHí
MuifMuifemem cGifhvTwfwwfykH? trSm;udkaxmufjyvQifvnf; qifjcifwkHw&m;ESifh
vufcHykHwdkYrSm ESpfoufav;pm;zG,f jzpfygonf/ avQmufxkH;usrf;rsm;onf
tkyfcsKyfol vlwef;pm;wdkY\ xm;&Sdoifhaom oabmxm;udk a&SUaqmifvrf;jy
jzpfaeaom pmayrsm;jzpfygonf/

1
atmif? OD;? 2012? 72/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A 529

NcKHiHo
k kH;oyfcsuf
jrefrmpmayordkif;ü awGU&aom avQmufxkH;pum;ajyusrf;rsm;udk avhvm
Munfhaomtcg rif;{&mZfwdkY odvdkaom? odoifhaom tcsuftvufrsm;udk
rSL;rwfynm&SdwdkYu jyefvnfavQmufxm;ykHrsm;udk rSwfwrf;wifxm;aMumif;
awGU&ygonf/
OD;atmif pD&ifa&;om;onfh u0daowåKrÍÆLom ac: OD;ay:OD; avQmufxHk;
usrf;wGif &mZ0ifrsm;ü a&;cGifhr&cJhaom bdk;awmfbk&m;ESifh i,fuRefrsm;\
qufqHa&;udk A[kokwvnf;&? &ovnf;ajrmufatmif a&;om;xm;onfudk
awGU&ygonf/
OD;ay:OD;avQmufxkH;vm jrif;pk0efOD;jrwfxifudk i,fpOfuyif xrf;½Guf
zl;oljzpfí aus;Zl;&SdonfhtwGuf csD;ajr§mufxdkufaMumif;ESifh trwfBuD;
OD;ay:OD;u oHawmfOD;wifaomtaMumif; avQmufxkH;wGif a&mif;&if;azmfcsif;
tay: 0efwdkpdwfuif;uif;ESifh &mxl;&&Sdatmif apwemxm; avQmufxm;ay;ykHudk
ESpfoufMunfEl;zG,f awGU&onf/ wpfzufrSvnf; ijrwfxif\ t&Sifhtay:
opöm&Sd&Sd vkyfauR;cJhonfhtavsmuf rdrd,kHMunf&mudk &J&J0hH0hH jyK&Jvkyf&Jaom
owådrSmvnf; u½kPmoufp&m? csD;usL;p&m jzpfonf/ bdk;awmfbk&m;\
w&m;rQwrIvnf;&Sd? i,fuRefrsm;udkvnf; ajr§mufpm;csifaom pdwfapwem
udkvnf; av;pm;zG,f awGU&onf/ y&dowfwdkYudk ESpfoufMunfEl;rI jzpfaponfh
pmayaumif; jzpfonf/
,dk;',m;ujyefvm&aom ta&;taMumif;wGif acG;avmif;jzpfí rBuHEdkif[k
oHawmfOD;wifaMumif; avQmufwifonfhavQmufxkH;wGif trwfBuD;OD;ay:OD;\
trSefw&m;vnf;jzpf? bdk;awmfbk&m;taeESifhvnf; tjypfr,lom? &,farm
aysmf&TifzG,fvnf;jzpfatmif avQmufwifykHrSm [mo&ovnf; ajrmufygonf/
trwfBuD;OD;ay:OD;udk &mZ0wfawmfESifh odEéDNrdKUodkYydkYonfudk jyqdkonfh
taMumif;wGif OD;ay:OD;\ rdrdt&Sifociftay: opöm&Sd&Sd? &J&J0hH0hHESifh
tusdK;&Sdatmif avQmufwifykHudk awGU&onf/ rdrdaus;uRef&if;\ apwem&if;
wdkYudk cHpm;em;vnfay;Edkifaom bdk;awmfbk&m;\pdwf"mwfwdkYudk ay:vGifatmif
azmfusL;wifjyxm;onf/ rif;ESifhrif;rIxrf;aumif;wdkYMum;wGif &Sdoifh&Sdxdkufaom
oabmxm;udk wifjyxm;ykH aumif;rGefonf/ MunfEl;zG,f? ESpfoufzG,f
jzpfonf/
530 J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A

avQmufxkH;ygtaMumif;t&mrsm;onf wefzdk;&Sd½kHomru ta&;tom;


uvnf; taMumif;t&mESifh vdkufzufonf/ odrfarGUnifom,Ofaus;onf/
avQmufxkH;yg rif;rSL;rwfwdkY\ ajympum;rsm;wGif cHpm;rIavoHay:atmif
a&;EdkifonfhtwGuf av;pm;zG,fpdwf"mwfrsm; ay:vGifaeí &oajrmufonf/
OD;ay:OD;avQmufxkH;onf taMumif;t&mESifh ta&;tom; qDavsmfvdkufzuf
onfhtwGuf y&dowftm; tawG;tjrifwdk;wufap½kHomru ESpfoufjcif;&o
udkvnf; cHpm;apEdkifygonf/

ed*;kH
jrefrmpmayordkif;wGif ay:xGef;cJhaom r[mynmausmfavQmufxkH;?
rPd&wemykHusrf; ac: 0efZif;rif;&mZmavQmufxkH;ESifh t,lawmfr*Fvm
avQmufxkH;rsm;onfvnf; trwfBuD;OD;ay:OD; avQmufxkH;uJhodkYyif taMumif;
t&m wefzdk;&SdMuygonf/ jrefrmrif;wdkYvufxuf ynm&SdrwfBuD;rsm;\ tawG;
tjrifESifh pmayusrf;*ef A[kokwrsm;pGm yg0ifygonf/ txufazmfjyyg
avQmufxkH;usrf;rsm;udkvnf; avhvmí okawoepmwrf; jyKpkoifhonf[k
xifjrifrdygonf/
J. Myanmar. Acad. Arts Sci. 2019 Vol. XVII. No. 6A 531

usrf;ud;k pm&if;

cifrif? armif("EkjzL)/ (1983)/ a&S;acwfjrefrmpum;ajy? jrefrmpum;ajypmwrf;rsm;


(yxrwGJ)/ &efukef? pmayAdrmef/
ÓP? &Sif/ (1990)/ tar;awmfykHusrf;/ &efukef? u0dE´moD&dpmykHESdyfwdkuf/
armifarmifBuD;? OD;/ (1983)/ jrefrmpum;ajyordkif;/ &efukef? odE¨DNrdKifykHESdyfwdkuf/
jrefrmpmtzGJU/ (1991)/ jrefrmtbd"mef/ &efukef? jrefrmpmtzGJUOD;pD;Xme/
vSordef/ (1961)/ *E¦0ifyk*K¾d vfausmfrsm;tw¬KyÜwådaygif;csKyf/ &efukef? [Hom0wDykHEdSyfwdkuf/
odef;? q&m(arSmfbD-)/ (1967)/ yg;pyf&mZ0if(yxrwGJ)/ &efukef? at;at;pmaywdkuf/
odef;? q&m(arSmfbD-)/ (1967)/ yg;pyf&mZ0if('kwd,wGJ)/ &efukef? at;at;pmaywdkuf/
atmif? OD;/ (2009)/ OD;ay:OD;avQmufxkH; u0daowåKrÍÆLomusrf; (yxrwGJ)/ &efukef?
pdwful;csdKcsdKpmay/
atmif? OD;/ (2012)/ OD;ay:OD;avQmufxkH; u0daowåKrÍÆLomusrf;('kwd,wGJ)/ &efukef?
pdwful;csdKcsdKpmay/
*sme,f
pef;pef;&D? a':/ (1997)/ jzwfxkH;avQmufxkH;usrf;rsm;rS jrefrmh,Ofaus;rI? jrefrmpm
okawoe*sme,f? twGJ-2/ &efukef? jrefrmpmXme/

You might also like