BENGKEL LITERASI MAKLUMAT

 26 Julai 2023 (Rabu)

 Institut Perakaunan Negara
 9.00 pagi – 1.00 petang
 SALAM
PERKENALAN

YAZID IBRAHIM
PUSTAKAWAN
BAHAGIAN GERAKAN LITERASI MAKLUMAT
PERPUSTAKAAN NEGARA MALAYSIA
 Kandungan

Pengenalan • Pencarian Maklumat Berkesan

Teknik Pencarian • Kata Kunci

maklumat • Boolean

• Enjin carian
Sumber terbuka • E-Jurnal
• E-Tesis

Enjin Carian • Google

u-Pustaka • Perpustakaan digital negara

 OBJEKTIF BENGKEL

Memahami keperluan maklumat

Memahami strategi pencarian

maklumat

Memahami elemen penilaian maklumat

Mahir menguruskan maklumat

Memahami etika penggunaan maklumat

 PENGENALAN

Pembelajaran
Sepanjang Hayat

Survival dalam era

digital/ict

Hak asasi manusia

kepada maklumat
 DEFINISI LMM

Kemahiran yang digunakan bagi memperkasa

komuniti untuk mengenal pasti, mencari, menilai,
mengurus, menyebar dan mencipta maklumat
yang diperlukan dalam pelbagai medium dan
format secara beretika dan meningkatkan
pemikiran kritis dalam menyokong pembelajaran
sepanjang hayat.

Agenda Literasi Maklumat Negara (NILA), 2021

 DEFINISI INDIVIDU CELIK
MAKLUMAT
Mahir Mencipta
Maklumat Melalui Mahir
Pemikiran Kritis Mengenalpasti
Dan Analitis Keperluan
Maklumat

Mahir
Menyebar 07 01 Mahir Dalam
Maklumat Pencarian
Dengan
Bertanggungjaw
06 02 Maklumat
Dengan
ab Berkesan

05 03
Mahir
04 Mahir
Menggunakan Menilai
Maklumat Maklumat
Mahir
Dengan Yang Sahih
Mengurus
Beretika
Maklumat
Secara
Sistematik
NILA, 2021
 KOMPETENSI LMM (Pengetahuan,
kemahiran dan attitude)

Kemahiran utama Kemahiran Subsidiari

Kenalpasti keperluan / ekpresi /

Akses cari dan lokasi

Penilaian/ Analisis / menyingkir /

Pemahaman proses

Guna Aplikasi / belajar / etika /

komunikasi / produce /
reproduce
 KEPENTINGAN LMM

1 • Membantu cari maklumat tepat dan sah untuk

kepentingan peribadi dan profesional

2 • Mahir menilai maklumat kualiti maklumat dan

kembangkan maklumat.

3 • Menghadapi dengan baik persekitaran yang

sentiasa berubah
 KEPENTINGAN LM
KEPADA INDIVIDU

4 • Memahami plagiat

• Melahirkan individu yang

5 berfikiran kritikal dan kreatif

• Kesan positif kepada pencapaian

6 dan kejayaan pelajar
Sumber Rujukan
Terbuka
Alat Pencarian Maklumat Internet (Search Engine)
Terbahagi kepada 3:
Surface web

Deep web
01 Enjin Carian Akademik

02 Enjin Carian

03 E-Jurnal

04 E-Tesis
Enjin Carian Akademik
Google Scholar – www.scholar.google.com
http://www.refseek.com/

Menawarkan sumber autoratif dan sahih untuk

pelbagai bidang
www.freefullpdf.com
https://z-lib.is/
Pdfdrive.com
02 Enjin Carian
Search.carrot2.org
03 E-Jurnal
www.myjurnal.my
e-journals.org
www.doaj.org
http://www.scirp.org/
https://www.elsevier.com/open-access/open-
access-journals
https://www.mdpi.com/
https://journals.sagepub.com/home/sgo
04 E-Tesis
http://pqdtopen.proquest.com/search.html
https://oatd.org/
Modul Literasi Maklumat
Mengenalpasti Keperluan
Mercury
01
01 Maklumat
Mercury is the closest planet to the Sun

Pencarian Maklumat
02 Berkesan

03 Penilaian Maklumat

04 Pengurusan Maklumat

Etika Penggunaan
05 Maklumat

Penyebaran
06 Maklumat
Bengkel Literasi Maklumat dan Media

Mengenalpasti Keperluan
Maklumat

www.company.com
 Hasil Pembelajaran

Memahamai tujuan,
skop dan kesesuaian
01 Memahami topik 04 pelbagai jenis
maklumat

Mendefinisikan Membezakan sumber

02 keperluan maklumat 05 primer dan sekunder

Menghasilkan
Gunakan pelbagai
03 jenis makumat 05 maklumat daripada
data primer
 Keperluan Maklumat
Keperluan maklumat terbahagi kepada 2 komponen iaitu:

Subjek • Topik

• Sumber cetak
Format • Sumber bukan cetak
• Individu
 Keperluan Maklumat

Kenalpasti

Memahami keperluan
maklumat sendiri

Faham, tahu dan kenal Berkebolehan untuk

Maklumat baru dan

data sentiasa Kenalpasti
dihasilkan kekurangan ilmu
Idea diperolehi Kenalpasti keperluan
dengan mencari maklumat, topik dan
maklumat persoalan penyelidikan

Skala dunia Fasih pengetahuan

maklumat dan data semasa topik

Menjadi “information
Guna maklumat sedia
literate” dan habit
ada
penyelidikan
Panduan Menilai Keperluan Maklumat

Bincang dengan
pensyarah atau
rakan setugas
Konsultansi
dengan
Lihat surat
pustakawan
khabar dan
sumber baru

Ekplorasi
pangkalan data
perpustakaan
Panduan Menilai Keperluan Maklumat

Jadikan topik anda

kepada persoalan
Panduan Menilai Keperluan Maklumat
Panduan Menilai Keperluan Maklumat

Why (Kenapa)
Pengetahuan
Tesis/ Kemajuan
Disertasi Diri

Kenapa?
Presentation Kertas
penyelidikan

Laporan Ucapan
 Panduan Menilai Keperluan Maklumat

What (Apa)
WHAT (APA)
Kata kunci
Topik Persoalan Kata kunci Jenis Maklumat
lain
I want to Can dengue • Dengue • Aedes • Primer
find fever fever • Climate • Secondary
evidence on outbreaks in • Weather • climactic • Peer-reviewed
the Malaysia be • Malaysia journal articles
relationship predicted by • Gray literature
between the weather • Open access
outbreaks of • Licensed
dengue and information
the weather
in Malaysia
 Panduan Menilai Keperluan Maklumat
What (Apa)
WHAT (APA)
Sumber Elemen
Strategi pencarian Elemen Penilaain
Maklumat Pengurusan
• Enjin carian • Kata kunci • Pengarang • Cetakan
• Pangkalan • Boolean • Kekinian • Elektronik
data • Truncation • Ketepatan • Atas talian
• Perpustakaan • Kesahihan
 Panduan Menilai Keperluan Maklumat
Where
(Dimana))
WHERE (DIMANA)

Sumber atas
Perpustakaan Organisasi Tokoh
talian
• Perpustakaan • MITI • Pakar • Internet
Negara Malaysia • Kementerian • Pensyarah • Pangkalan
• Perpustakaan Kewangan • Rakan Data
Parlimen • Universiti sejawat • OPAC
• Perpustakaan (Fakulti • Sumber
MITI ekonomi) elektronik
• Perpustakaan • NGO
Kementerian
Kewangan
Perpustakaan
IPTA/S
Panduan Menilai Keperluan Maklumat

Who (Siapa)
Pustakawan

Pensyarah

Pakar

Rakan sejawat
Panduan Menilai Keperluan Maklumat

When (Bila)

1 -2 3–5
tahun tahun

10
5 - 10
tahun
tahun
ke atas
Panduan Menilai Keperluan Maklumat

How
(Bagaimana)
Pembacaan
Kajian
Temubual
Pemerhatian
 Sumber Maklumat

Perpustakaan
• Tesis

• Manuskrip

Maklumat asal • Laporan Organisasi

Kerajaan
Primer dan belum
Penyelidikan
diterjemahkan
ke dalam
bentuk lain • Gambar
Hospital
• Diari

• Laporan
perubatan
Individu
 Sumber Maklumat

• Buku
Perpustakaan
ilmiah

Diterjemah, • Artikel
dipinda, majalah
dianalisa dan Organisasi
Kerajaan
Sekunder diringkaskan • Surat
Diterbitkan khabar
semula dalam
bentuk yang • Laman
berlainan web
Hospital

• Biografi

• Individu
 Sumber Maklumat

• Buku Perpustakaan
tahunan
•Digabungkan,
diindeks dan • Bibliografi
diringkaskan
Organisasi
Tertiar •alat panduan • Almanak Kerajaan
kepada sumber
lain. •Ensaiklopedi
•membantu, a
mengesan Hospital
sumber primer • Buku
dan sekunder panduan

Individu
 Sumber Maklumat

Pertanyaan?
Bengkel Literasi Maklumat dan Media

Pencarian Maklumat Berkesan

www.company.com
Modul Literasi Maklumat
Mengenalpasti Keperluan
Mercury
01
01 Maklumat
Mercury is the closest planet to the Sun

Pencarian Maklumat
02 Berkesan

03 Penilaian Maklumat

04 Pengurusan Maklumat

Etika Penggunaan
05 Maklumat

06 Penyebaran Maklumat
Hasil Pembelajaran

01
Memilih kaedah dan alat
pencarian maklumat terbaik

02
Kemahiran strategi pencarian
maklumat terbaik

03 Kemahiran mencari
maklumat

04
Sentiasa up-to-date dengan sumber
maklumat, teknologi maklumat dan
strategi pencarian
 Alat Penyelidikan
(Research Tools)

Alat Penyelidikan Utama

Katalog Perpustakaan(Buku+)
Library
Catalog
(Books +)

Indeks/Pangkalan Data
(Artikel +) Internet
(Web sites
+)

Internet (Lama web +) Indexes/Databases

(Articles +)
 Alat Penyelidikan –
Katalog Perpustakaan
Jadikan katalog perpustakaan sebagai langkah pertama mencari
maklumat

Pilihan katalog:
– Perpustakaan Negara Malaysia
• http://opac.pnm.gov.my/

– Perpustakaan Kementerian Kesihatan Malaysia

http://libhq.moh.gov.my/equip-moh/
http://vlib.moh.gov.my/cms/index.jsp
 Alat Penyelidikan –
Indeks/Pangkalan Data
Indeks dan Pangkalan Data sesuai untuk mencari artikel

 Pangkalan Data Umum– meliputi banyak bidang penyelidikan

 Contoh:
 Ebscohost
 Emerald

 Pangkalan Data Spesifik– Fokus kepada satu bindang spesifik

 Contoh:
 MEDLINE
 Business Source Complete
Alat Penyelidikan- Internet

Internet mempunyai kepelbagaian maklumat – perlu berhati-hati

dengan kesahihan dan ketepatan maklumat
– Enjin carian (google, bing, yahoo)
– Akses Terbuka (Open access)
Strategi Pencarian Maklumat
Berkesan

01 Kata
Kunci
02 Boolean

03 Google
 KATA KUNCI

Kata kunci yang

tepat penting

Kaedah paling
asas
 PROSES MENCARI
KATA KUNCI

• Kenal pasti kata kunci utama

1 dan kata kunci sokongan

2 • Kenal pasti kata kunci lain

• Gunakan pelbagai teknik

3 pencarian

• Lakukan pencarian maklumat

4
 TIP MENCARI KATA KUNCI

Perkara Istilah Istilah Lain

Sinonim Doctor Physician

Pelbagai ejaan Organization Organisation

Pelbagai kata Child Children, childhood

dasar
Plural/Singular Patients Patient

Akronim Angkatan Tentera ATM

Malaysia
 KATA KUNCI

Langkah 1

Apakah terdapat kesan aksi

merokok dalam filem terhadap
remaja dalam membuat
keputusan untuk merokok atau
tidak?
 KATA KUNCI

Langkah 1

Apakah terdapat kesan aksi

merokok dalam filem terhadap
remaja dalam membuat
keputusan untuk merokok atau
tidak?
 KATA KUNCI

Langkah 2

Topik Kata Kunci Kata Kunci Lain

• Apakah terdapat • Merokok • Kamus

kesan aksi • Tesaurus
merokok dalam • Filem
filem terhadap
• Ensaiklopedia
remaja dalam • Buku panduan
membuat • Remaja • Jurnal/tesis
keputusan • Enjin carian
untuk merokok
atau tidak?
 KATA KUNCI
Langkah 2

Merokok Filem Remaja

• Smoke • Films • Teen

• Cigarettes • Motion pictures • Adolescent
Synonym • Rokok • Movies
• Dunhill • Godfather • High school
• Malboro • Titanic student
Narrower
• Secondary
school student
Broader
Vape Actor
 KATA KUNCI

 How does internet influence the

plagiarism of today’s college students
 KATA KUNCI

 How does internet influence the

plagiarism of today’s college students
 KATA KUNCI

College
Internet plagiarism
students

• Web site • Copying • University

• Search engine • piracy student
Synonym • Deep web • stealing • Institute of
Teacher
Education
• Google • Imitation in • First year
• ERIC literature student
Narrower
• ChatGPT • Engineering
student
• Information ethic • Student
Broader Online • Literary ethics • Young adults
 KATA KUNCI

 Is there evidence that the use of cell

phones while driving increases the
incidence of accidents
 KATA KUNCI

 Is there evidence that the use of cell

phones while driving increases the
incidence of accidents
 KATA KUNCI

“cell phone” driving accidents

• Mobile phone drive crash

Synonym

• Samsung Car crash

Narrower
• Iphone

Broader Text messaging Disaster

 KATA KUNCI

 The impact of social media on the

spread of fake news in Malaysia
 KATA KUNCI

 The impact of social media on the

spread of fake news in Malaysia
 KATA KUNCI

“Social
Fake News Malaysia
Media”

• Social networks • False news • Semenanjung

Synonym
• Social platform • Misinformation Malaysia
• Facebook • Politic news • Kuala Lumpur
Narrower
• Tiktok • Person news • Putrajaya

Broader Internet Asia Tenggara

Langkah 3
 BOOLEAN

Fungsi • Menghadkan @ Meluaskan skop carian

• Teknik carian paling berkesan

• AND
Contoh • OR
• NOT

• Pangkalan Data
Tempat • Enjin Carian
• OPAC
 BOOLEAN
Membantu mencari maklumat dengan tepat dan
berkesan

• Town planning AND

AND City OR
• Putrajaya AND
Landscape
• Dapatkan artikel • Dapatkan artikel
yang ada semua yang ada mana2
istilah istilah
• Mengecilkan carian • Meluaskan carian
NOT

• Singkir istilah kedua • Town planning OR

• Mengecilkan carian City planning
• Town planning • Putrajaya OR Kuala
NOT Putrajaya Lumpur
• Putrajaya NOT
Kuala Lumpur
 AND

Menghadkan
skop pencarian
AND
AND diletakkan
antara 2
perkataan
 AND

Trends in smoking among teenagers in

Malaysia
 AND

Trends in smoking among teenagers in the

Malaysia
 AND

teenagers

smoking Malaysia

Smoking AND teenagers AND Malaysia

 AND

smoking

smoking, teenagers,
Malaysia
teenagers Malaysia
 AND (OPAC)
Langkah 4

AND
 AND (OPAC)
Langkah 4
AND (ENJIN CARIAN)
AND (PANGKALAN DATA)
 OR

Meluaskan skop
pencarian
OR
Diletakkan
antara 2
perkataan

Guna OR bila ada sinonim atau

perkataan sama erti
 OR

teenager teen

teenager

teen

adolescent adolescent

teenager OR teen OR adolescent

 OR

teen
Teenager & adolescent
teen & teen
Teenager &
adolescent &
teen

teenager Teenager & adolescent

adolescent
OR (OPAC)

OR
OR (OPAC)
OR (ENJIN CARIAN)
AND (PANGKALAN DATA)
 NOT

Cari maklumat
perkataan
pertama
NOT @ -
Diletakkan
antara 2
perkataan
Guna NOT untuk kecualikan
perkataan tertentu
 NOT

smoking

NOT
Smoking Cigarette
Cigarette

Smoking NOT Cigarette

Guna NOT akan kurangkan bilangan keputusan

carian
NOT (OPAC)
NOT (OPAC)
NOT (OPAC)
 NESTING

smoking AND (Teen OR teenagers OR adolescent)

 NESTING

(smoking OR cigarette) AND (Teen OR teenagers OR adolescent)

(smoking OR cigarette) AND (Teen OR teenagers OR adolescent) AND Malaysia

(smoking OR cigarette) AND (remaja OR teenagers NOT adolescent) AND Malaysia

NESTING
NESTING
 KATA KUNCI

Pertanyaan?
Enjin Carian
Enjin Carian
Enjin Carian
Enjin Carian
 Enjin Carian

Masalah!!!
• Hasil pencarian yang banyak….

• Banyak masa digunakan untuk

menganalisis maklumat?
 Enjin Carian
Domain Enjin Carian Dipercayai (credible)

.edu •Educational
.gov •Government

.org •Organization
 Teknik command

Frasa

Boolean

Filetype
 FRASA

Pencarian frasa - “……..”

Cari
keselurahan
Nama, tajuk “High blood
frasa sebagai
dan istilah pressure”
satu
perkataan
 Boolean

OR / |

Boolean

Not (-) AND (&)

 FILETYPE

Untuk
mencari fail
dalam
format
tertentu
 Suntaxes searching

intitle
Site inurl
Suntaxes
searching
 KATA KUNCI

Pertanyaan?
Bengkel Literasi Maklumat dan Media

Penilaian Maklumat

www.company.com
 Modul Literasi Maklumat
Mengenalpasti Keperluan
Mercury
01
01 Maklumat
Mercury is the closest planet to the Sun

Pencarian Maklumat
02 Berkesan

03 Penilaian Maklumat

04 Pengurusan Maklumat

Etika Penggunaan
05 Maklumat

Penyebaran
06 Maklumat
 Elak dari maklumat palsu, tidak
sah/tepat dan maklumat tidak jelas

Kenapa?

Kemahiran menentusah Mempertahankan

sesuatu maklumat dari kajian atau pendapat
yang lain
Sumber Sebenarnya.my

Sumber NST
www.company.com
MISinformation
• Pencipta percaya maklumat palsu adalah
benar dan sebar

DISinformation
• Pencipta tahu maklumat palsu dan sebar
maklumat tersebut

MALinformation
• Pencipta tahu maklumat palsu dan
menyebarkannya untuk mengelirukan,
memalukan atau memfitnah sasaran
 FALSE HARMFUL

• False connection • False context • Leaks

• Misleading content • Imposter context • Harrasment
• Manipulated context • Hate speech
• Fabricated context
 Pengarang

Kerelevenan Objektif

Kekinian Kualiti
 Title page
(Buku/Laporan)

Bahagian
atas atau Title
bawah information
laman web Siapa (Artikel/ bab
(laman buku)
web)

Bahagian akhir
artikel
(Ensaiklopedia)
 Pendidikan
Universiti

Kelayakan Institusi
Penulisan Pengarang berkaitan

Bidang dan
pengalaman
 Dijadikan
rujukan oleh
pensyarah /
professor

Banyak di
Pakar rujuk
buat citation

Reputasi
 Internet

Bibliography OPAC

Biography Buku (Who’s

who)
 Tujuan penerbitan

Beri
Menjual MATLAMAT maklumat/peneran
perkhidmatan
gan/berhujah

Pengenalan /
Abstrak / Kata
pengantar Menjual produk
 Pandangan sesuatu Kesimpulan
Abstrak/Pengenal pihak
an pengarang

Berat Memihak
Ditaja sesuatu
Sebelah
pihak

Bahasa /
Imej/grafik
Bibliografi
Isu kontroversi
 Bias by • Banyak maklumat penting tidak dinyatakan
• Cth – Keganasan, kekayaan individu,
omission individu terkenal
Bias by use • Guna perkataan terrorist, revolutionary,
freedom fighter
of language • Memberi persepsi berbeza pada individu
Bias in • Gambar mengelirukan memberi impresi
negatif
photo • Gambar yang tidak sesuai dengan context
Bias in • Artikel ditulis oleh syarikat ubat tidak sama
dengan artikel penyelidik
• Cth – Siaran media untuk mempengaruhi
source orang lain
Bias by • Tajuk berita/artikel yang menipu untuk
dapatkan perhatian
• Hanya baca tajuk dan menimbulkan
headline kontroversi
 • Statistik perlu diterjemahkan, sering diginakan untuk
Bias in number hasilkan maklumat plasu.
• Cth: Hampir 30% rakyat Malaysia tidak sokong hukuman
and statistic mati
 Hujah
Biblografi dari
disokong
sumber yang sahih
dengan bukti Verify fakta dan
statistik dengan
sumber sah

Maklumat
Citation Penyelidikan bertentangan
dinyatakan
 Struktur logik

Hujah tidak Susunan Hujah jelas

berulang Maklumat

Susunan teks
baik
 Bahasa
standard

Tiada salah
Tatabahasa
ejaan

Bahasa
 Dilabel

Grafik
(imej/carta)

Mudah
Tidak
difahami
sensasi
tanpa teks
 Title page
(Buku/jurnal)

Table of content Masa Reverse of

the title page

Cover
 Sains

Acara terkini Kekinian Perubatan

Teknologi
Popular
Ilmiah
 Sumber Ilmiah Sumber Popular

Audien Ilmuan, penyelidik Orang awam

dan pengamal

Pengarang Pakar dalam bidang Wartawan

Nota kaki Bibilografi, rujukan, Tiada atau jarang

nota, citation digunakan

Editor Lembaga Editorial Editor bekerja

dengan penerbit
 Sumber Ilmiah Sumber Popular

Penerbit Organisasi Komersil, profit

profesional

pengarang Pakar dalam bidang Wartawan

Gaya Gaya bahasa Mudah dibaca

penulisan standard, banyak dan ringkas
istilah, artikel panjang
 Sumber Ilmiah Sumber Popular

Kriteria - Terdapat gambar, - Ada iklan dan

umum grafik, carta, gambar
diagram - Glossy
- Ada perkataan - Dijual dikedai
jurnal, ulasan, suku buku
tahunan - Subjek luas
- Tiada atau tidak
banyak iklan
- Subjek khusus
 KATA KUNCI

Pertanyaan?
Bengkel Literasi Maklumat dan Media

Pengurusan Maklumat

www.company.com
Modul Literasi Maklumat
Mengenalpasti Keperluan
Mercury
01
01 Maklumat
Mercury is the closest planet to the Sun

Pencarian Maklumat
02 Berkesan

03 Penilaian Maklumat

04 Pengurusan Maklumat

Etika Penggunaan
05 Maklumat

Penyebaran
06 Maklumat
 PENGURUSAN MAKLUMAT

• Bertujuan agar pencarian semula maklumat

yang dikehendaki dapat dibuat dengan lebih
cepat dan mudah.

• Dapatan maklumat yang tediri daripada

pelbagai sumber menyebabkan pengurusan
maklumat penting untuk dilakukan.
 Gajet penyimpanan maklumat
Kaedah menyimpan maklumat yang diperolehi:

External Hard disc

Pendrive

CD-ROM
Pengurusan Maklumat Laman Web
Chrome

1. Klik
“Bookmark”

2. Klik
“Done”
 Mozilla Firefox

1. Klik
“Bookmarks”

2. Klik
“Done”
 Internet Explorer

1. Klik
“Favorites”

2. Klik
“Add”
 Cloud Storage

AKSES • PC /Ipad/Iphone/Android

• Selamat
Simpan • Tiada masalah jika gajet rosk

• Tak perlu e-mel

Kongsi • Kongsi fail
 Cloud Storage

Google drive (15GB)

Degoo (100GB)

Next Cloud (200GB)

 Cloud Storage

Mega(50 GB)

Icedrive (10 GB)

One Drive (15 GB)

Google Drive
 Mengumpulkan maklumat dari
pelbagai sumber
• memfailkankan semua bahan berkaitan
yang telah diperolehi atau dijilid.
 KATA KUNCI

Pertanyaan?
Bengkel Literasi Maklumat dan Media

Etika Penggunaan Maklumat

www.company.com
 Modul Literasi Maklumat

Mengenalpasti Keperluan
Mercury
01
01 Maklumat
Mercury is the closest planet to the Sun

Pencarian Maklumat
02 Berkesan

03 Penilaian Maklumat

04 Pengurusan Maklumat

Etika Penggunaan
05 Maklumat

Penyebaran
06 Maklumat
 Hasil Pembelajaran

Memahami harta intelek, hak cipta

01 dan plagiat

Memahami etika, perundangan dan

02 isu sosio-ekonomi yang berkaitan
dengan maklumat

Penghargaan terhadap penggunaan

03 sumber maklumat
 Kepentingan

01 Penyelidikan tidak menyinggung

mana-mana pihak

02 Mengelakan daripada vandalisme

dan menyalahgunakan maklumat

03 Memberi maklumat yang sahih dan

tepat
ETIKA PENGGUNAAN MAKLUMAT

Mematuhi Akta Hak Cipta

Elak plagiat

Beri kredit kepada penulis asal

Guna maklumat dengan betul dan sah

Penggunaan Bahasa
 Plagiat

Sumber Berita harian

 IDEA & EKPRESI

Idea yang Asli

Kreativiti
EKPRESI Perlindungan
Automatik
Karya layak mendapat hakcipta

KARYA
TERBITAN

KARYA
ASAL

TERJEMAHAN
KARYA
ASAL
Bukan karya berhakcipta?

• Idea
• Prosedur
• Kaedah Operasi
• Konsep Matematik
• Fakta
• Penemuan
Pemilik/Pemunya hakcipta –
hak eksklusif untuk menghalang orang lain dari:
Pengeluaran semula dalam apa-apa
bentuk bahan;
Menerbitkan karya tersebut;
Membuat pertunjukkan kepada awam;
Membuat siaran;
Membuat apa-apa penyesuaian atas
karya tersebut
 PENGECUALIAN
Seksyen 13, ahc 1987
• Penyelidikan yang tidak berasaskan keuntungan
• Pendidikan
• Kritikan
• Ulasan
• Laporan bagi program-program semasa
• Keputusan Mahkamah
S.41(1) - KESALAHAN
Jual/Sewa secara dagangan,
Membuat untuk jualan @
dedah/tawaran untuk dijual @
sewa apa-apa salinan
disewa apa-apa salinan
langgaran langgaran

Kegunaan selain daripada

Mengedar salinan langgaran kegunaan persendirian bagi
apa-apa salinan langgaran
Mempamerkan pada Import ke Malaysia salinan
awam apa-apa salinan langgaran selain daripada
langgaran kegunaan persendirian
Mengedar/import untuk tujuan
Membuat/mereka sesuatu pengedaran @ menyampaikan
bagi tujuan salinan kepada orang awam bagi
langgaran salinan karya yang berkenaan
dengan RMI tanpa kebenaran
ETIKA PENGGUNAAN MAKLUMAT

Plagiat
 ETIKA PENGGUNAAN
MAKLUMAT

Plagiat

Mengambil dan
mengakui karya
orang lain

Menyalin perkataan
demi perkataan
tanpa memberi kredit
ETIKA PENGGUNAAN MAKLUMAT
Anda Melakukan Plagiat Jika….

• Menyalin dari sumber lain tanpa dokumentasi lengkap

1

• membeli dan mengemukakan kertas dalam proses penulisan

2

• Membayar orang lain menyiapkan tugasan

3

• Membenarkan orang lain menyiapkan tugasan

4

• Menggunakan perkataan sinonim

5

• Mengemukakan tugasan orang lain yang tidak diterbitkan

6
 Plagiat

• Cara mengelak plagiat adalah seperti berikut:

1. Guna idea sendiri
2. Guna idea orang lain secara berhemah –
untuk menyokong penyelidikan
3. Membuat petikan (citation)
4. Quotation mark - digunakan apabila
mengambil pendapat orang lain.
 Memberi Kredit Kepada Pengarang

APA
Jenis Bahan (http://guides.is.uwa.edu.au/apa
In-text Citation Bibliografi

Pegrum, M. (2009). From blogs to

Blog (Pegrum, 2009) bombs: The future of electronic technologies
in education. Crawley, W.A: UWA Publishing

Jurnal (Sohrabi et al., Sohrabi, H. R., Weinborn, M., Badcock, J.,

2011) Bates, K. A., Clarnette, R.,Trivedi, D., ...
Martins, R. N. (2011). New lexicon and criteria
for the diagnosis of Alzheimer’s
disease.Lancet Neurology, 10(4), 299-300.
 APA Format

APA
Jenis Bahan (http://guides.is.uwa.edu.au/apa)
In-text Citation Bibliografi

John, Wilfred Thomason. Adrift on an Ice Pan.

Buku (John, 263) St. John’s: Creative, 1992. Print
Kepentingan buat petikan (cite)

Pembaca boleh kesan lokasi dan rujuk

sumber yang sama.

Pertahankan kredibiliti anda sebagai

penulis dan lindungi anda daripada
tuduhan plagiat

Membuktikan penyelidik banyak buat

rujukan

Bukti penyelidikan

Beri kredit kepada pengarang.

 Jenis-jenis Bibliografi (Buku)

MLA • Mahathir Mohamad. Doktor umum. MPH :

(Modern Kuala Lumpur. 2012. Cetak
Language
Association)

APA • Mahathir Mohamad. (2012). Doktor

(Amerian umum. MPH : Kuala Lumpur
Psychology
Association

• Mahathir Mohamad, 2012, Doktor

Havard umum. MPH, Kuala Lumpur.
 Jenis-jenis Bibliografi (Jurnal)

MLA • Kamal Ahmad. “Kajian literasi

(Modern maklumat”. Jurnal Sains Perpustakaan.
Language 3.4 (2015): 301 – 310. Cetak
Association)

APA • Kamal Ahmad. (2015). Kajian literasi

(Amerian maklumat. Jurnal Sains Perpustakaan,
Psychology 3(4), 301-310
Association

• Kamal Ahmad, 2015, kajian literasi

Havard maklumat, Jurnal Literasi Maklumat,
vol.3, no.4, pp. 301-310
 Rujukan lanjutan

MLA • http://www.library.mun.ca/media/MUNLib
(Modern rary/pdf/MLAStyleQuickGuide.pdf
Language
Association)

APA • http://guides.is.uwa.edu.au/content.php?
(Amerian pid=219615&sid=2249614#beb
Psychology
Association

• http://guides.is.uwa.edu.au/content.php?
Havard pid=43218&sid=381004
 ETIKA PENGGUNAAN BAHASA

 Etika penggunaan bahasa juga adalah penting.

 Bahasa akademik:
 Menarik, berfikiran terbuka tetapi logik.
 Boleh dipercayai (penghargaan kepada
sumber)
 Gunakan bahasa standard – tatabahasa yang
betul
 Elakkan penggunaan bahasa pasar seperti
bahasa SMS, dan singkatan.
 KATA KUNCI

Pertanyaan?
Bengkel Literasi Maklumat dan Media

Penyebaran Maklumat

www.company.com
 Modul Literasi Maklumat

Mengenalpasti Keperluan
Mercury
01
01 Maklumat
Mercury is the closest planet to the Sun

Pencarian Maklumat
02 Berkesan

03 Penilaian Maklumat

04 Pengurusan Maklumat

Etika Penggunaan
05 Maklumat

Penyebaran
06 Maklumat
 Bercetak

1 • Buku

2 • Artikel jurnal/majalah

3 • Tesis/Disertasi

4 • Laporan kajian
 Tidak bercetak

1 •CD-Rom

2 •Pen Drive

3 •Seminar

4 •Program radio dan TV

 Media Sosial

1 •Facebook
2 •Instagram
3 •Twitter
4 •TikTok
Media Sosial
Media Sosial
 Online Depository

1
• Knowledge Management Portal

2
• MyRepositori

3
• Research Gate

4
• Academia
Online Depository
Online Depository
Online Depository
Online Depository
 KATA KUNCI

Pertanyaan?
 Sekian
Terima kasih

yazid@pnm.gov.my
03 26874335