មន្ទីរកសិកមម រក្ខាស្បមាញ់ ន្ិងច្ន្សាេច្េត្តច្ោធិសាត្់

គម្រោង ស្តារម្ ើងវិញររព័ន្ម្ធ រស្តចររព ន្ិងរំម្ ោះទឹកភាគខាងលិចបឹងទម្ន្េស្តប

បច្ចេកច្េសដ ាំដុះ
ដាំណ ាំស្សូវ

ឆ្ន ាំ ២០២០
 មាត្ិក្ខ
មាត្ិក្ខ .......................................................................................................................................................................................................................... 2

ច្មច្រៀន្េី ១: ក្ខរច្ស្រើសច្រ ើសស្ាប់ពូរ..................................................................................................................................................................... 3

ច្មច្រៀន្េី ២: ក្ខរច្រៀបចាំពូរសស្មាប់ដ ាំដុះ ............................................................................................................................................................. 6

ច្មច្រៀន្េី ៣: ក្ខរច្រៀបចាំថ្នាលសាំណប .................................................................................................................................................................... 9

ច្មច្រៀន្េី ៤: ក្ខរច្រៀបចាំដី ន្ិងក្ខរដក់រីស្ាប់បាត្ ......................................................................................................................................... 11

ច្មច្រៀន្េី ៥: បច្ចេកច្េសដ ាំដុះ............................................................................................................................................................................. 14

ច្មច្រៀន្េី ៦: ក្ខរស្រប់ស្រង ន្ិងថែា ាំ.................................................................................................................................................................. 17

ច្មច្រៀន្េី ៧: ក្ខរស្បមូលផល ន្ិងក្ខរេកដក់ស្ាប់ស្សូវ .............................................................................................................................. 21

2
 ើ ច្រ ើសស្ាប់ពរ
ច្មច្រៀន្េី ១: ក្ខរច្ស្រស ូ
១.ច្ាលបាំណង ឲ្យកសិករច េះ៖
 ច្រើសចរសពូ
ើ រ្រឹម្រូវ សម្សបតាមលកខខណ្ឌភូមសា
ិ ស្តសរ (្បព័ន្ធចកេ្របរសា ាំ
ិ ា ន្នន្ដណ ្ាំ សូវ) ចសដឋកិ ច្រួសារ រ្មូវការទីផ្សារ
ន្ង
ិ ធន្់ចៅន្ង ឹ រាំន្ន្់។
ឹ អាកាសធារុប្្ប្បួល រ ាំងសងួរ ឬទក
២. ក្ខរច្ស្រើសច្រ ើសស្ាប់ពូរ
 ពូរផ្សរល់ទន្
ិ នផ្សលខពស់មាន្កលន្
ិ ្កអូប
 ្ាប់ពូរសុ ទធមាន្រុណ្ភាព (ដាំណ្ុេះ្ាប់ពី ៨៥% ចទបងចៅ)
ើ
 រយៈចពលលូ រលាស់ (្សូវ្សាល ឬ្សូវកណរ ល)
 ពូរធន្់្រាំចៅន្ឹងការរ ាំងសងួរ សរវលិ រ
អ ន្ង ន្ិងរមងឺ
 រុណ្ភាព្ាប់អងករ ន្ិងរសជារិ។
ក. ប្ផ្សអកចលើអាយុកាលំាំដុេះពូរ្សូវប្ កជា៣្កុម៖
 ពូរ្សូវ្សាល ពូរ្សូវកណរ ល ពូរ្សូវធងន្់
ខ. ប្ផ្សអកចលើរយៈពន្លរឺ បស់នងងពូរ្សូវប្ កជា២្កុម៖

 ពូរមន្
ិ ្បកាន្់រដូវៈ
 ំាំបាន្្រប់រដូវកាលំាំដុេះ រដូវ្បាាំងន្ង
ិ វសា ការប្្ប្បួលអាយុកាលំាំដុេះរិ រួ
 ពូរ្សូវ្សាល អាយុកាលពំ
ី ដ
ាំ ល់្បមូលផ្សល ច្លេះព៩
ី ០ ចៅ១១០នងង
o ពូរប្សន្ពចិ ំរ ពូររលសា ពូរអុប្ី អ៊ែ៦៦ ជាចដម
ើ ។ល។

3
 ពូរ្សូវ ប្សន្ពិចំរ ពូរ្សូវ អីប្អ៊ែរ៦៦ ពូរ្សូវរលសារ

 ពូរ្បកាន្់រដូវៈ
 ពូរំាំបាន្ប្រមរងកនុងមួយឆ្ន ាំ ចៅរដូវវសា
 ពូរ្សូវកណរ លន្ង
ិ ្សូវធងន្់ ំាំដុេះពប្ី ខចមសាដល់កកកំ ន្ង
ិ ្បមូលផ្សលចាប់ពីពាក់កណរ លប្ខវ ិ ឆកា
ិ ដល់ ុងប្ខមករ ឬប្ខកុមភៈ។
រ. ប្ផ្សអកចលើកន្
លិ ពូរ្សូវប្ កជា២្កុម៖

 ពូរ្កអូបៈ
 ពូរមាន្កលន្
ិ ្បច រើ រាំងចដម
ើ ដងន្ង
ិ បាយចពល មអន្
ិ
 ពូរ្សូវ្សាល ន្ង
ិ ្សូវកណរ ល៖ ពូរប្សន្ពិចំរ ពូរផ្កករ ាំដួល ពូរផ្កករ ាំចដង ជាចដើម។ល។ ពូរខលេះមាន្កលិន្្កអូប្បច ើរខ្លង
ាំ ន្ិងខលេះមាន្កិលន្
្កអូប្បច ើរ្សាល។
 ពូរមន្
ិ ្កអូបៈ
 ពូរមន្
ិ មាន្កលិន្្បច ើរ រាំងចដើមដង ន្ិងបាយចពល មអន្
ិ
 ពូរ្សូវ្សាល ្សូវកណរ ល ន្ង
ិ ្សូវធងន្់

4
o ពូរ្សូវ្សាលៈ ពូររលសា ពូរអុីប្អ៊ែ៦៦ ។ល។
o ពូរ្សូវកណរ លៈ ពូរផ្កក ន្
័ ទប្សន្សរ ពូរខ្១ ពូរខ្២ ។ល។
o ពូរ្សូវធងន្ៈ់ ពូររ ាំងរ័យ ពូរខ្៤ ពូរខ្៦ ។ល។

ពូរ្សូវរ ាំងរ័យ ពូរ្សូវខ្៤

5
 ច្មច្រៀន្េី ២: ក្ខរច្រៀបចាំពរ
ូ សស្មាប់ដ ាំដុះ
១.ច្ាលបាំណង ឲ្យកសិករច េះ៖
 ើ ាំណ្ុេះសាក្ាប់ពូរមុន្ន្ង
ចធវដ ិ យកចៅសាប
 បរមាណ្្ាប់
ិ ពូរស្មាប់សូង
ទ ន្ង
ិ ច្ពាេះ
 បច ចកចទសនន្ការ្តាាំន្ង
ិ ផ្កអប់្ាប់ពូរមុន្ំាំ
២. ក្ខរច្ធវើដាំណុះសាក
 យក្ាប់ចំយន ដន្យ ៣កប្ន្លង ពីបាវ្សូវន្ីមយ
ួ ៗ
ខ្ងចលើ កណរ ល ន្ង
ិ ប្ផ្សនកច្កាម នន្បាវ
 ្ បល់បញ្ចូ លាន ចាប់យក ១០០្ាប់រង
ាំ ្ាប់លអ
ន្ង
ិ មន្
ិ លអ អន្ុវររ៣សាំ ណក
 ំក់្ាប់្សូវរប់រ ួ កនុងប្កវ ឬចាន្ ចាក់ទក
ឹ ូល
ដល់លិ ពចី លើ្ាប់ពូរ ៣ស.ម កូរ្ាប់ពូរឲ្យ
សពវ្របទុកកប្ន្លងសុ វរាភា
ិ ព
 ៣ នងងច្កាយ រប់ ាំន្ួន្្ាប់ដុេះ ន្ិងមន្
ិ ដុេះ ន្
ាំ ួន្្ាប់ដុេះសរុប
្ាប់ពូរមន្
ិ លអ ន្ង ាំ ុ េះ្ាប់
ិ ដណ្ ាំ ុ េះ្ាប់
្ាប់ពូរលអ ន្ិងដណ្
ាំ ុ េះ្ាប់ពូរ
ជាអ្តាដណ្
 ដាំណ្ុេះ្ាប់ពូរឲ្យបាន្ ៨៥%្ាប់ដុេះ។

6
២. ក្ខរសាំអាត្ស្ាប់ពូរ
 ាំ ុ េះរប លាយសាំ ដីច្ ើន្(្ាប់ចសបៀរ)
្ាប់ពូរដណ្
 ចាក់្ាប់ពូរ ូលកនុងធុង ចាក់ទក
ឹ ូលរិរចពញធុង
 កូរឲ្យសពវ ្សង់យក្ាប់អប្ណ្ររចលើនផ្សទទក
ឹ ច ញ
 ្ាប់លិ កនុងទក
ឹ ចាក់ទុកមួយកប្ន្លង
 បន្រចធវើដល់អស់្ាប់ពូរ ប្ដល្រូវយកចៅសាប។

 វធ
ិ សា
ី ស្តសចរ ្ប្ើ បាស់លាយទក
ឹ អាំបល
ិ ៖
 ំក់សុ ៊ែរមាន្់ ឬស៊ែុររលអ កនុងធុងំក់ទឹក (២ភារ ៣)
ការសាំ អារ្ាប់ពូរ
 ចាក់អាំបិលមួយ ាំន្ួន្កនុងទក
ឹ កូរឲ្យរលាយ បន្រចាក់រ ូរដល់សុ ៊ែរអប្ណ្ររចលើនផ្សទទក
ឹ
 ចាក់្ាប់ពូរពាក់កណរ លធុង កូរឲ្យសពវ ចកៀរយកសាំ ដី ្ាប់ច យ យក្ាប់្សូវប្ដលអប្ណ្ររច ញ
 ្សង់្ាប់លិ កនុងធុងទុកមួយកប្ន្លង ច្រស
ើ ចរសរ
ើ ូរអស់្ាប់ពូរប្ដល្រូវយកចៅសាប
 ្ាប់ពូរ្បទាក់ជារអិ ប
ាំ ល
ិ លាងទក ឹ ឲ្យសាអរមុន្យកចៅ្តាាំ ការពារមន្ ាំ ុ េះ្ាប់។
ិ ឲ្យបេះពាល់ដណ្

វធ
ិ ីសាស្តសចរ ្ប្ើ បាស់លាយទក
ឹ អាំបិល

7
៣. ច្ស្ត្ៀមបរ ិមាណពូរថដលស្ត្ូវក្ខរសស្មាប់ដ ាំ
្ាប់ពូរដុេះបាន្ពី៨៥ %ច ើងច្បើកុ ងមួ
ន យ ិកតាៈ
 ២០រទ
ី ប្កាម
ូ ស្មាប់្សូវសន្ទូង
 ៨០រទ
ី ប្កាម
ូ ស្មាប់្សូវពច្រេះ (្សូវ្បកាន្់រដូវ)
 ១២០រទ
ី ប្កាម
ូ ស្មាប់្សូវ្សាលពច្រេះមន្
ិ ្បកាន្់រដូវ
 ការងយ ុេះនន្អ្តាដាំណ្ុេះ្ាប់ពូរ ៥% ្រូវបចងកើន្្ាប់ពូរស្មាប់ំដ
ាំ ុេះ ច្លេះពី ៥ ចៅ១០រ.្ក កនុងនផ្សទដីមយ
ួ ក
ិ តា ឬច្ ើន្ជាងចន្េះ។

៤. ក្ខរស្រ ាំន្ិងផ្អាប់ស្ាប់ពូរមន្ដ ាំ
 បណ្ុ រ េះ្ាប់ពូរមុន្ចំយ្ ក្ាប់ ប្ដលស្មរ
ិ ស្មាាំងកនុងបាវ ឬងង់្កណរ់ ្តាាំទក
ឹ ២៤ចមាង ្សង់មកផ្កអប់ (រាំងបាវ) ២៤ចមាង
 យកបាវ្កចៅ ឬ ាំចបើង្របពចី លើចដើមបបចងក
ី ន្ើ កាំចៅ ឲ្យ្សូវពូរដុេះលូ រលាស់លអ
 ចលើក្រទបប់បាវ្សូវពចី លើ ុេះច្កាម កនុង១២ចមាងមរង ន្ង
ិ ច្សា ទក
ឹ ចផ្សេមរ
ើ ិ ៗ ជា្បចាាំ។

៥. រណសមបត្តិនន្ក្ខរច្ស្បើស្បាស់ពូរសេធរណភាពលា
 មាន្សារធារុបាំរង
ុ ្រប់្ាន្់ សាំ ណបលូ រលាស់ ន្ង
ិ មាន្សុ ខភាពលអ
 ចដម
ើ ្សូវដុេះលូ រលាស់បាន្ចសយើាន
 ចកន្
ើ ទន្
ិ ផ្ស
ន លពី ១៥% ចៅ ២០%
 រយលក់ចៅទីផ្សារ ឬចរងមាសុី ន្កិន្្សូវ មាន្ រនមលលជា
អ ង្សូវប្ដល
មន្
ិ សុ ទធ
 អ្តាអងករមាន្ក្មរ
ិ ខពស់ចពលកិន្
 រុណ្ភាពអងករលអសម្សបចៅន្ង
ឹ រ្មូវការទផ្ស
ី ារ មាន្រនមលខពស់។
ពូរសុ ទធ ្សូវដុេះលូ រលាស់លអ រុណ្ភាពអងករលអ

8
 ច្មច្រៀន្េី ៣: ក្ខរច្រៀបចាំថ្នាលសាំណប
១.ច្ាលបាំណង ឲ្យកសិករច េះ៖
 ច្រើសចរសន្
ើ ង
ិ ចរៀប ទ
ាំ ក
ី ប្ន្លងស្មាប់សាបសាំ ណប
 បច ចកចទសនន្ការចធវថ្ន
ើ ន លសាំ ណប ន្ង
ិ ការប្ងរាំសាំណបឲ្យបាន្លអ
២.ក្ខរច្ស្រើសច្រ ើសន្ិងច្រៀបចាំេីកថន្ែងសស្មាប់សាប
 រយ្សួល បចញ្ច ញបញ្ចូ លទក
ឹ (ចពលរ ាំងសងួរ ឬទក ាំ ន្់) ការពារសរវពា
ឹ រន្ ន្ៈ ន្ង
ិ បកេ ី
 ដីថ្ននលមាន្រីជារិលអ (ដងចដម
ើ មាន្សុ ខភាពលអ អា ធន្់្រាំ ន្ិងច្ាេះរ ាំងសងួររយៈចពលខលី)
 ឆ្ងយពីមលបរ់ ក
ុ ខជារិ ពីប្្សចធវថ្ន
ើ ន លពូរចផ្សេងាន ឬខ័ណ្ឌប្ កំ ច់ ំយភលឺ
 នផ្សទដីសាបសាំ ណប ៤០០ប្ម្រកាចរ ឬ៤អា ្ាប់ពូរ២០រទ
ី បស្មាប់
ូ សាប ន្ង
ិ សទូង ចលើនផ្សទដី១ ិកតា។
៣.ក្ខរច្ធវើថ្នាលសាំណប
ក.ថ្ននលចាក

 បាំផ្សុសដី រ
យ ហា
់ លនងង ៧-១០នងង សាំ អារច យ
ព្របដរ
ី បចសយើលអ
 រក
ី ាំបុសរ ២០០រទ
ី ប្កាម
ូ លាយចផ្សេះអរកម
១០០រីទប ូ ស្មាប់ថ្ននល១០០ប្ម្រកាចរ
 ទីតាង
ាំ ប្កបរ្បភពទក
ឹ ពន្លឺនងង្រប់្ាន្់
រងទទឺង១ប្ម្រ ចៅ១,២ប្ម្រ
 ្ាប់ពូរសាប០,១រីទប្កាម
ូ (១ខ្ាំ)
ស្មាប់ថ្ននលទាំ ១
ាំ ប្ម្រកាចរ ការចរៀប ាំថ្ននលចាក
 សទូងចលើដ១
ី ក
ិ តា សាបពូរ២០រទ
ី ប្កាម
ូ ថ្ននលសាំ ណប ២០០ប្ម្រកាចរ ។

9
ខ.ថ្ននលំបុក
 លាយដី៖ ដី៥០% រីកាំបុស៣
រ ០% ចផ្សេះអរកម ២០%
លាយឲ្យសពវលអ
 ំក់បន្ទេះបញសេ៣
ី ស.ម សងខ្ងការពារដី ្ាប់ពូរ
ូរច ញពថ្ន
ី នល
 ្កាលបាលសទិក ឬសលឹកច ្ើ រប់បារច្កាមរង កាំពស់ ៥-៧សម
 ថ្ននលទទង
ឺ ១ប្ម្រ បចណរ យតាមរ្មូវការ ចរៀប ាំថ្ននល ន្ង
ិ ្របចៅស៊ែូចលើថ្ននល ចាក់លាយដប
ី ាំចពញថ្ននល
 ចាក់លាយដី បាន្លាយ្ បល់ចលើនផ្សទថ្ននល កមពស់ ៣ ស.ម
ចកៀរព្របចសយើលអ
 ច្បើពូរសាប កនុង១ប្ម្រកាចរ ០,៥រីទប្កាម
ូ
 សាបរយេះចពល ៧ចៅ១០នងង ចទប
ើ ដកយកចៅសទូង
 សទូងចលើដ១
ី ក
ិ តា សាបពូរ២០រទ
ី ប្កាម
ូ ចលើថ្ននលសាំ ណប
២០០ប្ម្រកាចរ ។

៤. ក្ខរថែា ាំសាំណប
 ច្សា ទក
ឺ ជា្បចាាំ ១នងង ២ដង (្ពក
ឹ មរង លាង មរង)
សាប្ាប់ពូរ ចរយចផ្សេះអរកម ន្ិងព្របថ្ននល ការច្សា ទក
ឹ
ច្សា ឲ្យចសើមលយម
 សាំ ណញ់ ហាបាព័ទធរុាំវញរងការពារសរវ
ិ
 ពិន្ិរយជា្បចាាំសរវលិ រ ាំ ល ញដាំណ្ាំ សូវ រ ូរ
អ សុី បផ្ក
ដល់ដកយកចៅសទូង។

ថ្ននលសាំ ណបំបុក សន្ទូងដុេះលូ រលាស់លអ

10
 ច្មច្រៀន្េី ៤: ក្ខរច្រៀបចាំដី ន្ិងក្ខរដក់រស្ី ាប់បាត្
១.ច្ាលបាំណង ឲ្យកសិករច េះ៖
 បច ចកចទសចរៀប ដ
ាំ ីស្មាប់សូ ង
ទ ស្មាប់ំាំ ឬច្ពាេះ
 អរា្បចោរន្៍នន្ការំក់រ្ី រប់បារ ការភជួរលប់រល់រស្ត្ជាំង
 ការបចងកន្
ើ សារធារុ ញ្
ិ ច ឹ ម (អាសូ រ) ចៅកនុងដី ន្ង
ិ បចងករ
ើ ឲ្យមាន្អរស
ិ ុ ខុម្បាណ្ ន្ង
ិ បចងកន្
ើ ឲ្យដធ
ី ូរ
២. ក្ខរច្រៀបចាំដីសស្មាប់សង
ទូ

 ភជួរចលើកទ១
ី
 ភជួរចាប់ពប្ី ខ កកកំ ដល់សីហា ។ ភជួររច្ៅោងរិ ១៥ស.ម រស់ព្របឲ្យបាន្ចសយើលអ ចដម ើ ប៖ី
o កប់បញ្ចូ លច យ កាកសាំ ណ្ល់រក ុ ខជារចិ ផ្សេងៗចៅកនុងដឲ្
ី យរលួ យ កាលយជារស ាំ
ី ្មាប់ដណ ្ាំ សូវ
o រយ្សួល្រប់្រងទឹក រួយហាលដី ឲ្យសងួរ បចងកើរឲ្យមាន្រីជារិ ន្ង
ិ ខយល់ច ញ ូល
o លាយ្ បល់ ឬកប់បញ្ចូ លរធ
ី មយជារិចៅកនុងដី បចងកើរឲ្យមាន្អរិសុខុម្បាណ្ ន្ិងបចងកើន្ឲ្យដីធូរ
o បចងកើន្សុ ខភាព្បព័ន្ឫ
ធ ស្សូវ រួយកាំចារ់ការលូ រលាស់ច យ ន្ង។

ភជួរដរ
ី ច្ៅោងរិ ១៥ សងទប្ី ម្រ លាយ្ បល់ ឬកប់បញ្ចូ លរធ
ី មយជារចិ ៅកនុងដី

11
  ភជួរចលើកទ២
ី

 ប្ទប់ពីភួ រចល
ជ ើ កទ១
ី ព១
ី ២ចៅ១៥នងង
 មុន្ភជួរបា រី្រប់បារជាមុន្ រួ ភជួរ រស់ ន្ង
ិ ចកៀរដីប្្សឱ្យរបចសយើលម
អ ុន្សទូង
 រ្ី រប់បារ ចដ-អា-ចប (DAP: 18-46-0) ៧៥រ.្ក ន្ង
ិ រប
ី តា
ូ សយម
ូ (KCL: 0-0-60) ២៥រ.្ក នផ្សទដម
ី យ
ួ ក
ិ តា ។

រី ច្ដ អា ច្ប៉េ រី ប៉េូរសយម

ូ ការចរៀប ាំដីប្្សបាន្របចសយើលអ ការចរៀប ាំដីប្្សមន្
ិ បាន្របចសយើលអ
៧៥រីទប្កាម
ូ ២៥រីទប្កាម
ូ

៣. ក្ខរច្រៀបចាំដីសស្មាប់ដ ាំ ឬច្ស្ោុះ ចធវើច ើងោងចហា ណស់ឱ្យបាន្២ដង

 ភជួរចលើកទ១
ី

 ចដើមរដូវវសា ពប្ី ខចមសា ន្ង

ិ ប្ខ ឧសភា
 ភជួរឱ្យច្ៅ ្រ ប់ដីពចី ្កាមច ង
ើ ចលើ លប់កប់រីធមយជារប្ិ ដលបាន្ំក់
 ភជួររច្ៅោងរិ ១៥ស.ម រស់ព្របឲ្យចសយើលចអ ដម
ើ ប៖ី

12
 o កប់បញ្ចូ លច យ ន្ង
ិ កាកសាំ ណ្ល់រក
ុ ខជារិចផ្សេងៗចៅកនុងដឲ្ ាំ
ី យរលួ យ កាលយជារីស្មាប់ដណ ្ាំ សូវ
o រយ្សួលកនុងការ្រប់្រងទក
ឹ
o រួយហាលដី ឲ្យសងួរ បចងករ
ើ ឲ្យមាន្រជា
ី រិ ន្ង
ិ ខយល់ច ញ ូល
o លាយ្ បល់ ឬកប់បញ្ចូ លរធ
ី មយជារចិ ៅកនុងដី បចងករ
ើ ឲ្យមាន្អរស
ិ ុ ខុម្បាណ្ ន្ង
ិ បចងកន្
ើ ឲ្យដធ
ី ូរ
o បចងកើន្សុ ខភាព្បព័ន្ឫ
ធ ស្សូវ រួយកាំចារ់ការលូ រលាស់របស់ច យ ន្ង។

 ភជួរចលើកទ២
ី

 ប្ទប់ពីភួ រចល
ជ ើ កទ១
ី បាន្១២ចៅ១៥នងង
 មុន្ភជួរចលើកទី២ ្រូវបា រី្រប់បារជាមុន្ រួ ភជួររស់ ន្ង
ិ ចកៀរដីប្្សឱ្យបាន្ចសយើលចអ ដើមបលប់
ី រី
 រ្ី រប់បារ ចដ-អា-ចប (DAP: 18-46-0) ៧៥រ.្ក ន្ង
ិ រប
ី តា
ូ សយម
ូ (KCL: 0-0-60) ២៥រ.្ក នផ្សទដម
ី យ
ួ ក
ិ តា។
 ច្ពាេះ្ាប់ពូរសងួរ។

រី ច្ដ អា ច្ប៉េ រី ប៉េូរសយម

ូ
៧៥រីទប្កាម
ូ ២៥រីទប្កាម
ូ រស់ ន្ង
ិ ចកៀរដចី សយើលស
អ ្មាប់ច្ពាេះ

13
 ច្មច្រៀន្េី ៥: បច្ចេកច្េសដ ាំដុះ
១.ច្ាលបាំណង ឲ្យកសិករដឹងពី បច ក
ច ចទសំាំ្សូវមាន្៖
 ំាំតាមពាក់កណរ លសវ័យ្បវររិ
 សទូងចំយនដ ប្ដលមាន្ំក់ប្ខេជាប្ទរ់ ន្ង
ិ ច្ពាេះ្ាប់សួ រ
ង
 ការំាំចំយមាសុី ន្

២. ក្ខរសទង
ូ
 អាយុសាំណប

 អាយុកាល្សូវដកយកចៅសទូង ១៥-២០នងង
 ិ ី ្បព័ន្ធ្បពលវបបកមយដាំណ្ាំ សូវតាមចាលការណ្៍ធមយជារិ (ប-វ-ស SRI) អាយុពី ១២-១៥នងង ្រប់្បចភទ្សូវ។
សទូងតាមវធ

 ការដកន្ង
ិ ច្រស
ើ ចរសសាំ
ើ ណបស្មាប់សូ ង
ទ

 សាំ ណបមាន្សុ ខភាពលអ ចថ្នលស មន្

ិ មាន្សរវលិ រ
អ ឬរមងឺ
 ដកងនមៗមន្
ិ ឱ្យបាក់ចដម
ើ សាំ ណប ចធវឱ្
ើ យអ្តាដុេះងយ ុេះ
ឬដុេះយឺរចពលសទូងរួ
 ដកភាលមសទូងភាលម ឬផ្កអប់រល់សាំណបប្រមួយយប់។

 រចបៀបសទូង ន្ង
ិ ច្លេះរុមពសន្ទូង

 សទូងជារួរ្រង់ ឬមុាំ ស្តរកន្ សទូងពី ១-៣ចដម

ើ កនុងមួយរុមព
ច្រើសចរស
ើ ន្ិងដក សាំ ណបសុ ខភាពស្មាប់សូ ងលអ
ទ
 សទូងឲ្យឬស ូលចៅកនុងដី រច្ៅ ១ ចៅ២សងទីប្ម្រ
 សទូង ច្លេះរុមព ប្្ប្បួលចៅតាម្បចភទដី ន្ង
ិ ្បចភទពូរ្សូវ៖
o ្សូវ្សាល ច្លេះពី ១៥ស.ម X ១៥ស.ម

14
 o ្សូវកណរ ល ច្លេះពី ២០ស.ម X ២០ស.ម
o ្សូវធងន្់ ច្លេះពី ២៥ស.ម X ២៥ស.ម
 រកាសាំ ណប ១-២កណរ ប់ចៅ្រុងប្្សស្មាប់ការរួសសន្ទូង។

សទូងច្ៅន្ង
ិ បរ់ឬស សទូងរក់មន្
ិ បរ់ឬស
ការសទូងជារួរ ន្ង
ិ ច្លេះរុមពសម្សប
 ការសទូង្សូវតាមបច ចកចទស ផ្សរល់សារៈ្បចោរន្៍ៈ

 សន្ទូងទទួលបាន្រជា
ី រិ ន្ង
ិ ពន្លនឺ ងងចសយើាន រយ្សួលចធវចើ យ ចំយឧបករណ្៍ចធវចើ យ
 សន្ទូងលូ រលាស់បាន្ចសយើានលអ ប្បករុមពច្ ើន្ កនុងប្្សមាន្ខយល់ច ញ ូលបាន្លអ
 ធន្់ន្ង
ិ សរវលិ រ
អ ាំណយពូររិ
 បន្ាុាំបាន្ចៅន្ង
ឹ ការប្្ប្បួលអាកាសធារុ។
៣. ក្ខរដ ាំ ឬក្ខរច្ស្ោុះ
 ការំាំ ឬការច្ពាេះ្ាប់ពូរចសើម (ប្្សមាន្្បព័ន្ចធ ្សា ្សព)

 ភជួរចលើកទី២ ច្រៀមំាំដុេះប្ទប់ ំក់រី្រប់បារ រស់យកច យ ច ញ ចកៀរដីចសយើសពវលអ សន្ទូងដុេះលូ រលាស់លអ

 ្តាាំ្ាប់ពូរឱ្យដុេះពន្លកមារ់ចាប(១យប់ ១នងង) មុន្យកចៅំាំឬច្ពាេះ

 ផ្កអប់្ាប់ពូរដុេះពន្លកមារ់ចាប១ នងង
 ដប្ី ្សចសើមផ្សុកៗមាន្ទក
ឹ រិ ៗ។ ច្បឧ
ើ បករណ្៍ំាំ្ាប់ជារួរ (Drum Seeder) ស្មាប់ច្ប្ើ ាប់ពូរចសើម ។

15
  ច្បើពូរ៨០រ.្ក ្សូវពច្រេះរដូវវសា ឬ១២០រ.្ក្សូវ្សាលពច្រេះ
 អន្ុវររប្ខក្ា ។ ច្កាយពអ
ី ស
ូ ំាំ ៧ នងងបញ្ចូ លទក
ឹ ចដើមបឲ្យ្សូ
ី វដុេះលអឬសរុងមា
ឹ ុ។ាំ
 ច្ប្ើ ាប់ពូរចសើមមន្ ើ យខូ ្ាប់ពូរចំយរលួ យ រាំរញ
ិ ចធវឱ្ ុ ការលូ រលាស់្សូវបាន្ចលឿន្។

្ាប់ពូរដុេះមារ់ចាប អូសំាំចំយឧបករណ្៍ំាំ្ាប់ បចងកន្

ើ រច្ៅទក
ឹ មន្
ិ លិ កូន្សាំ ណប មាន្ទក
ឹ ្សូវដុេះលអឬសរុងមា
ឹ ុ ាំ

 ការំាំ ឬការច្ពាេះ្ាប់ពូរសងួរ (ប្្សាយន្្បព័ន្ចធ ្សា ្សព រ ាំពង

ឹ ទក
ឹ ចភលៀង)

 ភជួរចលើកទ២
ី ច្រៀមំាំដុេះប្ទប់ំក់រី្រប់
បារ រស់យកច យ ច ញ ចកៀរដីឲ្យចសយើសពវលអ
 ពូរ៨០រ.្ក្សូវពច្រេះរដូវវសា
ឬ១២០រ.្កស្មាប់្សូវ្សាលពច្រេះ
 ហាលនងង ១-២ចមាងសិន្មុន្ំាំឬច្ពាេះ
 ច្ពាេះ្ាប់ពូរសងួរ ឱ្យចសយើន្ង
ិ សពវលអ
ការច្ពាេះ្ាប់្សូវចំយនដ អូសំាំចំយឧបករណ្៍ំាំ្ាប់ ការលូ រលាស់នន្ដាំណាំ្សូវ

 ្រប់្រងទក
ឹ រស់លប់្ាប់ពូរច្ពាេះ កប់ ូលច្ៅកនុងដី រកា្ាប់កុ ងដ
ន បា
ី ន្យូរ ដុេះបាន្លអចពលរួបការរ ាំងសងួររយៈចពលយូរ ។
 ច្បើមាសុី ន្ំាំទាំចន្ើប អស់្ាប់ពូររិ ដូ ឧបករណ្៍ំាំ្ាប់ជារួរ (Drum Seeder) ប្ដរ ច្បើ្ាប់សួ រពូ
ង រ៦០-៨០រីទប្កាម
ូ កនុង១ ក
ិ តា។

16
 ច្មច្រៀន្េី ៦: ក្ខរស្រប់ស្រង ន្ិងថែា ាំ

១.ច្ាលបាំណង ឲ្យកសិករច េះព៖ី

 វធាន្ការកន
ិ ុ ងការ្រប់្រងបរមាណ្ទ
ិ ឹកចៅកនុងវាលប្្ស ចដម
ើ បការពារចៅន្
ី ឹងការប្្ប្បួលអាកាសធារុ
 ការ្រប់្រងច យ ន្ងសរវលិ រ
អ ន្ិងរមងឺ
 ដាំណក់កាលនន្ការបា រីបប
ាំ ន្

២.ក្ខរស្រប់ស្រងេឹក
 ្សូវសន្ទូងៈ រកាទឹក ៣-៥ស.ម ប្ទប់ពីសូងរួ
ទ ពី ៣-៧នងង
o បចងកើន្២០ស.មស្មាប់្សូវ្សាល
o ៣០ស.មស្មាប់្សូវកណ ិ ្សូវធងន្់ ដាំណក់កាល្សូវប្បករុមពរ ូរដល់្សូវទុាំ
រ លន្ង
 ្សូវពច្រេះ ឬ្សូវំាំៈ ្សូវន្ង
ឹ ដុេះលអពី ៣-៥នងង ចបដ
ើ ប្ី ្សមាន្សាំ ចណ្ើម្រប់្ាន្់
o រកាសាំ ចណ្ើមកនុងប្្សបចងកើន្កាំពស់ទឹក ៣-៥ស.ម ្សូវអាយុ៧-១០នងង
o បន្ររកាកាំពស់ទឹក២០ស.ម្សូវ្សាល
o ៣០ស.ម្សូវកណរ លន្ង ាំ
ិ ្សូវធងន្់ ដណ ក់កាល្សូវប្បករុមពដល់្សូវទុាំ
 ចភលៀងមន្
ិ ្រប់្ាន្់ឬរ ាំងសងួរ ្រូវចផ្សេមដ
ើ ប្ី ្ស្ាន្់ប្រច្សា ្សពវខលេះៗ
បន្រការលូ រលាស់របស់ដាំណ្ាំ សូវ
 រាំបន្់មាន្ចភលៀងពុស
ាំ ូ វចទៀងររ់ ឆ្ប់រងសង
ី ួរ្រូវ៖
o ប្ងរាំភឲ្
លឺ យបាន្លអ ប្រកុាំរកាទក
ឹ ទុកច្ ន្
ើ ចពក (កនុងវរគលលូរលាស់)
o កាំចារ់ច យ ន្ងឲ្យអស់ពីប្្ស
o ្បសិន្ចធវើចៅបាន្ រួររក
ី ្សេះកនុងប្្សទាំ ាំ ២០ប្ម្រ x ១០ប្ម្រ
ការប្ងរាំភប្លឺ ្ស ្រប់្រងទក
ឹ ន្ង
ិ កាំចារ់ច យ

17
 វធាន្ការ
ិ ្រប់្រងបរមាណ្ទ
ិ ក
ឹ ចៅកនុងវាលប្្ស
 ចរៀប ាំដីប្្សឲ្យរបចសយើ ចលើកភលប្ឺ ្សខពស់តាមរ្មូវការបរមាណ្ទ
ិ ឹកទុកកនុងប្្ស
 រីក្បទាយរូ ៗរុាំវញវាលប្្ស
ិ ន្ិង រក
ី ្សេះទឹកមួយរូ សរុកទឹកទុក
 ទឹកដក់ជា្បចាាំកុ ងប្្ស
ន ច្លើយរបចស ករី្រូវការដណាំ ្ាំ សូវ បន្ាយចធវើឱ្យចដើម្សូវ
អន្់កមាលង
ាំ បារ់បង់ទន្
ិ នផ្សល ទប់សាករ់ការដុេះលូ រលាស់ច យ ន្ង បចងកន្
ើ ្បសិទធភាព
ដក
ី ុ ងការ្សូ
ន បយករជា
ី រិ អាសូ រ។

កូន្្បទាយរកាទក
ឹ ដក់កុ ងប្្ស
ន
 សារៈ្បចោរន្៍ការចធវដ
ើ ឲ្
ី យរបចសយើ ន្ង
ិ ចលើកភលប្ឺ ្ស
 ចរៀប ាំដីប្្សរបចសយើ ដាំណ្ាំ សូវទទួលបាន្ទក
ឹ ចសយើាន
 ភលប្ឺ ្សរួយរកាទក
ឹ ចៅកនុងប្្សន្ម
ី យ
ួ ៗ
 ភលប្ឺ ្សអា បចញ្ច ញបញ្ចូ លទក
ឹ បាន្ (ទក
ឹ ួសពចី ស ករី
្រូវការ្បសិន្ចបើចភលៀងច្ ើន្ចពក)

្សូវទទួលបាន្ទក
ឹ ចសយើលអ ការបចញ្ច ញបញ្ចូ លទក
ឹ កនុងប្្ស
 សារៈ្បចោរន្៍នន្ការរក
ី ្បទាយចៅជាប់វាលប្្ស
ន្ង
ិ /្សេះទក
ឹ រូ
 ្បទាយទក
ឹ ន្ង
ិ ្សេះទក
ឹ អា រួយសរុកទក
ឹ ស្មាប់ច្ប្ើ បាស់
្បសិន្ចបើមាន្កូន្រដូវ្បាាំងចករ
ើ ចទបងចៅកន
ើ ុ ងរដូវវសា
 ្បទាយទឹកអា បចញ្ច ញបញ្ចូ លទឹក ប្ដលចលើសពីចស ករី្រូវការ
ច ញពីវាលប្្ស ។

្សេះទក
ឹ ្បទាយការពារកូន្រដូវ្បាាំង
18
៣.ក្ខរស្រប់ស្រងច្មមចនស្ង
 ចរៀប ាំដីប្្សបាន្សាអរ ន្ិងរបចសយើ
 ចធវចើ យ បាំផ្សុសដោ
ី ងរិ ២ដង ចំយនដ ឬច្បឧ
ើ បករណ្៍ចធវចើ យ (្រប្្ស)
 ការចធវចើ យ បាំផ្សុសដចី លើកទ១
ី ច្កាយសទូង១៥នងង សាំ ខ្ន្់ រួយចធវើ
ឲ្យដផ្ស
ី ុស មាន្ខយល់ច ញ ូល ន្ង
ិ ចធវឲ្
ើ យបញសលូ រលាស់បាន្លអ។
 អន្ុវររពី ២-៣ដង មួយវដររីវរ្សូ
ិ វ ចពល្សូវដុេះ ឬសទូងរួ ៧-១០នងង
ន្ិងវរគល្សូវប្បករុមព ន្ិងកចកើរកួរ
 ដកពូរ្សូវលាយច ញ ។

ឧបករណ្៍ចធវើច យ ្រប្្ស
៤.ក្ខរស្រប់ស្រងសត្វលត្
ិ ា ន្ិងរមងឺ
 ្រប់្រងច យ ន្ង ពន្
ិ ិរយវររមាន្សរវលិ រ
អ ន្ង ាំ
ិ រមងចឺ ធវើដណ លាន
 ប្សវងរករាំន្ួយបច ចកចទស ពភា
ី ន ក់ររផ្សេពវផ្សាយកសិកមយប្ដលចៅរិរបាំផ្សុរ កនុងករណ្ីមាន្ប្ាធងន្ធ
់ ងរ។

៥. ក្ខរបាចរីបាំប៉េន្
 ិ ុកផ្សុយលអស្មាប់បា បាំបន្ដាំណ្ាំ សូវបាន្ប្ដរ វារួយប្កលាំ អដី រួយបចងករ
ច្បើរីធមយជារព ើ សាំ ចណ្ើមដី ន្ង
ិ រ្មបដី ន្ង
ិ រួយការ់បន្ាយការបារ់បងដី
 ករណ្ីាយន្ការបាំផ្កលញពស
ី រវលិ រ
អ រមងឺ ឬពុលសារធារុកុ ងដ
ន ី ច្បរ
ើ អ
ី ុយ
៊ែ ចរពី ៥០-១០០រ.្ក កនុង១ ក ាំ
ិ តា បា ២ដណ ក់កាល៖

 ាំ
ដណ ក់កាលទ១
ី
o ្សូវសន្ទូងៈ ប្ទប់ពស
ី ូ ង១២-១៥នងង
ទ ពូរ្សូវ្សាល ន្ង
ិ ពី២៥-៣០នងងពូរ្សូវកណរ លន្ង
ិ ពូរ្សូវធងន្់
o ្សូវពច្រេះ ប្ទប់ពដ
ី ុេះ ២០-២៥នងងពូរ្សូវ្សាល
ន្ិងពី៣០-៣៥នងងពូរ្សូវកណរ លន្ិងពូរ្សូវធងន្់
o ក្មរ
ិ រីប្ដល្រូវច្បើ រព
ឺ ី ២៥-៥០រ.្ក កនុងមួយ ក
ិ តា

19
 o បា ចពលមាន្ទឹកកនុងប្្សរច្ៅពី ៣-៥ស.ម។

 ាំ
ដណ ក់កាលទ២
ី
o បា កនុងដាំណក់កាល្សូវប្បករុមព ឬដាំណក់កាល្សូវកចករ
ើ កួរ
o ច្បរ
ើ ី ២៥-៥០រ.្ក កនុង១ ក
ិ តា
o បា ចពលមាន្ទឹកកនុងប្្សរច្ៅពី ១០-១៥ស.ម។

 អរា្បចោរន្៍នន្ការំក់រ្ី រប់បារ ការបា រីបាំបន្

o ចធវឱ្ ិ ធា្ការរស់បាន្យូររបស់ដាំណ្ាំ សូវចៅចពលរួបច្ាេះរ ាំងសងួររយៈចពលប្វង

ើ យ្បព័ន្ធឫស្សូវដុេះចាក់ចៅច្កាមបាន្ច្ៅ ន្ង
o ការច្ប្ើ បាស់រចី លើសក្មរ
ិ បណរ លឲ្យមាន្ការប្្ប្បួលអាកាសធារុ តាមរយៈការចកន្
ើ ឧសយ័ន្ន្្ី រូប្ េន្ឌអ
ី ុកសាយ (NO2) ប្ដលមាន្អាំណ
ខ្លង
ាំ ជាងឧសយ័ន្កាបូន្ិ ដល់ ៣០០ដង ការច្បើ្បាស់រី្រម
ឹ ្រូវមាន្ចពលចវលាកាំណ្រ់ ន្ិងបរមាណ្ឲ្យបាន្
ិ ាស់លាស់ ្រឹម្រូវ។

៦.រណសមបត្តិនន្ក្ខរភ្ជរលប់
ួ រល់រញ្រ្ជ ាំង
o ចធវើឲ្យដីផ្សុសលអ
o អា រកាសាំ ចណ្ើមកនុងដីបាន្យូរ
o រួយបចងកើន្រីជារិដី
o បន្ាយការ ាំណយកនុងការទញ
ិ រីរម
ី ី ន្ង
ិ
o រួយរកាបរសា
ិ ា ន្បាន្លអ។

ការភជួរលប់រល់រស្ត្ជាំង

20
 ច្មច្រៀន្េី ៧: ក្ខរស្បមូលផល ន្ិងក្ខរេកដក់ស្ាប់ស្សូវ
១.ច្ាលបាំណង ឲ្យកសិករច េះពី៖
 បច ចកចទសការ្បមូលផ្សល្សូវ ន្ង
ិ ការទុកំក់្ាប់្សូវ
 អរា្បចោរន្៍នន្ការ្រប់្រង ចាំ បង
ើ ន្ង
ិ រស្ត្ជង
ាំ

៣. ក្ខរស្បមូលផល ន្ិងក្ខរេកដក់ស្ាប់ស្សូវ
 ្សូវ្សាលៈ ៩០-១០០នងងចៅរដូវ្បាាំង ព១
ី ០០-១១០
នងងចៅរដូវវសា ចាប់ពីនងងំាំ ដល់្បមូលផ្សល (ពូរប្សន្ពិចំរ
អុីប្អ៊ែ៦៦ ន្ិងរលសា)
 ្សូវកណរ លៈ ពូរ្បកាន្់រដូវ ្បមូលផ្សល ច្លេះពី ុងប្ខរុលា ដល់
ុងប្ខវ ិ ឆកា
ិ
្បមូលផ្សល្សូវទុាំ ហាល្ាប់្សូវ
 ្សូវធងន្ៈ់ ពូរ្បកាន្់រដូវ ្បមូលផ្សល ច្លេះ ុងប្ខធនូ ដល់ ុងប្ខមករ
 ្ាប់្សូវទុាំពណ្
៌ ចលឿង៨៥% នន្កួរន្ីមយ
ួ ៗ រងម
ឹ ន្
ិ ្សួយចពលខ្ាំ សាំ ចណ្ើមកនុង្ាប់ព២
ី ០-២២%
 ចបាកប្បន្ប្ទប់្ រ
ូ ហាល្ាប់្សូវ ២-៣នងង សាំ ចណ្ើម្ាប់១៤% សងួរលអ រងម
ឹ ន្
ិ ្សួយបាក់ចពលខ្ាំ
 ញីបាំប្បក្ាប់្សូវ ចំយប្កងចរើង ្ាប់្សូវំ ច់ ញពស
ី ាំ បក៨៥-៩៥% សងួរលយមរកាទុកបាន្
 ំក់កុ ងបាវ្កចៅ
ន ឬ រ្ងុកសងួរ មាន្ខយល់ច ញ ូលលអ ការពារការបាំផ្កលញពីសរវលិ រ
អ (ខយូរ) កណ្ុ រ រ ន្ង
ិ ករ់នងង ប្ខ ្បមូលផ្សល ចៅចលើបាវ្សូវ ឬរ្ងុក។

ការទុកំក់្ាប់្សូវ

21
៤. ក្ខរស្រប់ស្រងចាំច្បើង
 ្បមូលទុកចធវើរីកប
ាំ ុសរ ណ្ ាំ
ាំ ី សរវ ចា ្កបី ស្មាប់ដណ ាំ ន្ិងច្បើ្បាស់ចាបា
ាំ ្
់ ្
 ចរៀសវាងការដុររស្ត្ជង
ាំ ាំចបើង ន្ិងកាកសាំ ណ្ល់កុ ងប្្ស
ន ចចាល្ាំឲ្យបារ់បង់រីជារិដី បាំពុលអាកាសធារុ ន្ង
ិ បរោកាសរុ
ិ ាំវញ
ិ
ចធវើឲ្យបារ់បង់រីវ ្មុេះកនុងដី ជាកតារសាំ ខ្ន្់ចធវើឲ្យដីមាន្រីជារិ ន្ិងមាន្សាំ ចណ្ើមលអ ន្ង
ិ មន្
ិ ឲ្យ ូរច្ចាេះរីជារិដី។

ាំចបង
ើ ជា ាំណ្ីចា ្កបី ដុររស្ត្ជាំង ចាំ បង
ើ ្ាំឲ្យបារ់បង់រីជារដ
ិ ី

៥.ក្ខរលក់ស្ាប់ស្សូវ
 ្ាប់្សូវចសើមលក់ ប្ទប់ពី្បមូលផ្សលចៅវាលប្្ស បន្ាយការ ាំណយបាន្លុ យភាលមៗ ន្ិងសួ ររនមលទីផ្សារឲ្យបាន្្រឹម្រូវ
 លក់្ាប់្សូវសងួរ ាំចណ្ញច្ ន្
ើ ជាងលក់្ាប់្សូវចសើម ពចា
ិ រណទតា
ី ងាំ ទុកំក់ សមាភរៈ ចពលចវលា ន្ង
ិ រ្មូវការងវកាមកវ
ិ ញិ
 ការច ង
ើ ុេះនន្រនមល្សូវ ណ្
ាំ ី ចលើទផ្ស
ី ារចសរ ី មុន្ន្ង
ឹ លក់្ាប់្សូវចសើម ឬសងួរ
 មុន្ន្ង
ឹ លក់ រណ្្នងលចដម
ើ ផ្សលិរ្សូវ ន្ង
ិ ាំណ្ូលបាន្មកពកា
ី រលក់្ាប់្សូវប្ដលបាន្ផ្សលិរ
 ប្សវងរករាំន្ួយ ឬព័រមា
៌ ន្ពម
ី ស្តន្រីពាក់ពន្
័ ធ ឬវស័
ិ យឯករន្ មុន្ចធវើការសច្ម ិររលក់្ាប់្សូវ។

22
 ការសម្រិតសម្រាំងម្ាប់ព ូជម្សូវ

គុណវិបត្តិនៃការប្បើ្ាស់្ាប់ពូជមិៃសុទ្ធ
ភាព្សុ ទធនៃប្ាប់ព្ូជ គជា
ឺ កត្តតចំបាច់បំផ្ុត្ខែលកសិករប្គប់រូបប្ត្ូវខត្យកចិត្តទុកោក់។ ប្ាប់ព្ូជម្ៃ
ិ
សុ ទធបណ្ត
ត លឲ្យ៖
• ទទួលបាៃទិៃនផ្លទាប
• បាត្់បង់ផ្លព្១
ី ០% រៅ ៣០%
• អងករកិៃបាៃត្ិច ៃិងបាក់រប្ចើៃ
• អងករ ៃង
ិ ប្សូវលក់បាៃត្នម្ៃរោក
• បាយទៃ់កាៃយជារង
ឹ
• បាយប្កអូបកាៃយជាម្ៃ
ិ ប្កអូប
• បាយឆ្អៃ
ិ ម្ៃ
ិ រសមើ ៃង
ិ ឆ្ប់ផ្ូ អម្
• សំ ណ្តបែុុះម្កម្ៃ
ិ បាៃរសមើ ៃិងម្ៃ
ិ ធំធាត្់លអែូចៗានរទ

បេត្ុអ្វី្ត្ូវប្វើការស្មិត្ស្រ ាំង្ាប់ពូជ្សូវ?
ការរធវស
ើ ប្ម្ត្
ិ សប្មាំងព្ូជប្សូវ រែម្
ើ បឲ្
ី យប្ាប់ព្ូជសុ ទធ ៃង
ិ មាៃគុណភាព្លអ។
- ទទួលបាៃផ្លេពស់
- លក់បាៃត្នម្ៃនលៃ
- កៃ
ិ បាៃអងករែើម្រប្ចៃ
ើ
- រកាភាព្ប្កអូប របស់បាយអងករប្កអូប
- បាៃឆ្អៃ
ិ រសមើលអ ៃង
ិ ម្ៃ
ិ ឆ្ប់ផ្ូ ម្
អ
- រែើម្ប្សូវ ឬគុម្ពប្សូវែុុះលូ ត្លាស់ ៃង
ិ ខបកគុម្ពរសមើានលអ

្ាប់ពូជ្សូវសុទ្ធល្ អ ទ្ិៃនផល្កាៃ់តត្ខ្ពស ់ ៃិង ្ាក់ចណ

ាំ ូ ល្កាៃ់តត្ប្ចើៃ បណ្ត
ត ល្មកពី៖
- ប្ាប់ព្ូជលអ មាៃសារធាត្ុបប្ម្ុងប្គប់ប្ាៃ់ ខែលរធវើឲ្យការលូ ត្លាស់កុ ងរយៈរព្លម្ួ
ន យសបាតហ៍
ែំបូងរបស់កូៃសំ ណ្តបបាៃរលឿៃ ៃិងលអ។
- ប្ាប់ព្ូជលអ បៃតែុុះឫស ៃិងសៃឹកបាៃធំរលឿៃ បន្ទទប់ព្ីអស់សារធាត្ុបប្ម្ុងៃិងធៃ់ៃឹងកត្តតចនប្ង
- ប្ាប់ព្ូជលអ សំ ណ្តបលអ ៃិងមាៃកំលាំងលូ ត្លាស់ខ្ៃង
ំ ។
- ប្ាប់ព្ូជសុ ទធ រធវឲ្
ើ យប្ាប់ព្ូជៃម្
ិ យួ ៗែុុះព្ៃៃកៃង
ិ លូ ត្លាស់បាៃរសមើាន ប្ាប់ប្សូវប្បម្ូលបាៃ
មាៃទំហំែូចាន បណ្ត
ត លឲ្យកិៃបាៃអងកររែើម្រប្ចើៃ ។
- ប្ាប់ព្ូជសុ ទធ រធវឲ្
ើ យរធវឲ្
ើ យរែម្
ើ ប្សូវមាៃកម្ពស់រសមើាន ៃង
ិ ទុំប្សុុះានកាត្់បៃថយការបាត្់បង់រប្កាយ
រព្លប្បម្ូលផ្ល។

ររៀបចំរោយ ៖ ការយាល័
ិ យផ្សព្វផ្ាយកសិកម្ម នៃម្ៃទរី កសិកម្ម រុកាាប្បមាញ់ ៃង
ិ រៃសាទរេត្តរោធិ៍សាត្់ ខេម្ករា ឆ្ន២
ំ ០២០ 1
 សរុបម្ក ការរប្បប្ើ បាស់ប្ាប់ព្ូជសុ ទធលអ ទទួលបាៃទិៃនផ្លេពស់ព្ី ១៥ រៅ ៣០% រប្ចៃ
ើ ជាងការ
រប្បើប្បាស់ប្ាប់ព្ូជម្ៃ
ិ សុ ទធ ៃិងបៃថយការបាត្់បង់អងករសប្បមាណ ១០% ប្ព្ម្ទាំងអងកររែើម្ប្បមាណ ២០%។
ប្ាប់ប្សូវ ៃង
ិ អងករមាៃគុ ណភាព្លអមាៃត្នម្ៃនលៃ បរងកៃ
ើ ប្បាក់ចំណូល ៃង
ិ ចំរណញរប្ចៃ
ើ ចូលរួម្រធវឲ្
ើ យជវី ភាព្
ប្គួសារបាៃធូរធារ។

ព ូជម្សូវ (Rice variety) និង ម្ាប់ព ូជម្សូវ (Rice Seed)

រសទើខត្ជាទូរៅរៅរហយ
ើ ខែលការយល់ប្ចឡំរកត្
ើ មាៃកនុងចំរណ្តម្ កសិករ អនកផ្សព្វផ្ាយម្ួយចំៃួៃអំព្ី
ព្ូជប្សូវ (Rice variety) ៃង
ិ ប្ាប់ព្ូជប្សូវ (Rice Seed)
• ព្ូជប្សូវ (Rice variety) គស
ឺ ប្មាប់សមាាល់ៃូវព្ូជសាសៃ៍ ខេសប្សឡាយ អំបូរ វងស ប្ត្កូល ឬ
រ្មុះព្ូជ។ ឧទាហរណ៍ ព្ូជប្សូវផ្កករ ំែួល ព្ូជប្សូវអុីខអ៊ែ៦៦ ព្ូជប្សូវខសៃប្កអូប....។
• ប្ាប់ព្ូជប្សូវ (Rice Seed) គឺជាប្ាប់ព្ូជខែលមាៃព្ៃធុែូចាន ព្ីប្ាប់ព្ូជម្ួយរៅប្ាប់ព្ូជម្ួយ
រហយ
ើ រុកាជាត្ខិ ែលែុុះរចញម្កមាៃលកាណៈែូចាន។

្ាប់ពូជ្សូវសុទ្ធល្ អ តែល្អាចទ្ទ្ួល្យកាៃល្ុុះ្ាតត្រៃក្មិត្គុណភាពែូចត្បៅ
១. ភាព្សុ ទធ ម្ៃ
ិ ទាបជាង ៩៥%
២. ែំណុុះប្ាប់ ម្ៃ
ិ ទាបជាង ៨០%
៣. សំ រណើម្ប្ាប់ ម្ៃ
ិ េពស់ជាង ១៣%
៤. កំរទចកំទីសប្មាម្ ម្ៃ
ិ េពស់ជាង ៥%
៥. ចំៃួៃប្ាប់រុកាជាត្លា
ិ យឡំកុ ង
ន ១គឡ
ី ូប្កាម្ប្ាប់ព្ូជ៖
• ចំៃួៃប្ាប់រមម ម្ៃ
ិ រប្ចើៃជាង ៣០ប្ាប់
• ចំៃួៃប្ាប់ប្សូវព្ូជរផ្សងៗ ម្ៃ
ិ រប្ចើៃជាង ២៥ប្ាប់
• ចំៃួៃប្ាប់ព្ូជែំណ្តំរប្ៅព្ប្ី សូវ ម្ៃ
ិ រប្ចើៃជាង ៥ប្ាប់

ររៀបចំរោយ ៖ ការយាល័
ិ យផ្សព្វផ្ាយកសិកម្ម នៃម្ៃទរី កសិកម្ម រុកាាប្បមាញ់ ៃង
ិ រៃសាទរេត្តរោធិ៍សាត្់ ខេម្ករា ឆ្ន២
ំ ០២០ 2
 វិ្ីសាស្រសតសាមញ្ញ ស្រប់ប្វើការស្មិត្ស្រ ាំង្ាប់ពូជ្សូវ

កសិករអាចចប់រផ្តម្
ើ រធវកា
ើ រសប្ម្ត្
ិ សប្មាំងប្ាប់ព្ូជប្សូវរបស់េួ ៃឯងជាជ
ៃ ំហ៊ែៃៗ ែូចខ្ងរប្កាម្៖

ាំ ៊ា ៃទ្ី១៖
ជហ ប្ត្ូវែឹងអំព្ីទំហំខប្ស ៃិងបរមាណប្ាប់
ិ ព្ូជខែលប្ត្ូវការ។

ឧទាហរណ៍

ស្រែទំហំ ១ហ.ត
រតូវការរាប់ពូជ ៣០ គ.ររ ទៅ ៥០ គ.ររ រនុង១ហរ
ិ តា

ាំ ៊ា ៃទ្ី២៖ កំណត្់ៃូវទំហំកូៃខប្សសប្មាប់សប្ម្ត្
ជហ ិ សប្មាំងប្ាប់ព្ូជ ខែលប្ត្ូវការរោយរប្ជើសររស
ើ ទីត្តង
ំ
កនុងខប្សកខៃៃងណ្តខែលប្សូវែុុះបាៃលអរសមើជាងរគកៃៃងម្ក រួចរបាុះបរគាលចងខេសព្័ទធជុំវញ
ិ
រលើនផ្ទែីខែលអាចប្បម្ូលផ្លបាៃរសមើ ឬរប្ចើៃជាងបរមាណប្ាប់
ិ ព្ូជប្ត្ូវការបៃតិចបៃតួច។
ឧទាហរណ៍ៈ ផ្លប្សូវកនុង១ហក
ិ ត្ត បាៃផ្ល ៣.០០០គ.ប្ក គឺកុ ង១អា
ន បាៃផ្ល ៣០គ.ប្ក។
រោយរហត្ុោ ែីខប្ស១ហក
ិ ត្ត ប្ត្ូវការប្ាប់ព្ូជប្សូវព្ី ៣០ គ.ប្ក រៅ ៥០ គ.ប្ក ែូរចនុះ កូៃ
ខប្សសប្មាប់សប្ម្ត្
ិ សប្មាំងប្ាប់ព្ូជប្សូវ គឺប្ត្ូវមាៃទំហំយា៉ាងត្ូចបំផ្ុត្ ២អា។

ឧទាហរណ៍៖ ខប្សទំហំ ១ហ.ត្

ទទួលផ្លបាៃម្ធយម្ ៣,០០០គ.ប្ក ឬ ៣០ គ.ប្ក/អា

កូៃខប្សសប្ម្ត្
ិ សប្មាំងព្ូជ ២អា
២អា
បរមាណព្ូ
ិ ជសប្មាប់សូ ង
ទ ២គ.ប្ក

ាំ ៊ា ៃទ្ី៣៖ កំណត្់ៃូវបរមាណប្ាប់
ជហ ិ ព្ូជប្សូវសប្មាប់សូ ងកន
ទ ុ ងកូៃខប្សសប្ម្ត្
ិ សប្មាំងប្ាប់ព្ូជ។ យកប្ាប់
ព្ូជរកាទុកសប្មាប់សាប ឬរប្ោុះ ម្កអ៊ែុ៊ុំ ខរង នសទ ររសយកខត្ប្ាប់
ើ ព្ូជណ្តមាៃទំហំ ៃង
ិ ព្ណ៌
ប្បហក់ប្បខហលាន ឲ្យបាៃប្គប់ត្តម្បរមាណខែលប្ត្ូ
ិ វការ។
ឧទាហរណ៍ៈ សប្មាប់សូ ងខប្ស១អា
ទ ប្ត្ូវការប្ាប់ព្ូជ ១គ.ប្ក។

ររៀបចំរោយ ៖ ការយាល័
ិ យផ្សព្វផ្ាយកសិកម្ម នៃម្ៃទរី កសិកម្ម រុកាាប្បមាញ់ ៃង
ិ រៃសាទរេត្តរោធិ៍សាត្់ ខេម្ករា ឆ្ន២
ំ ០២០ 3
 ាំ ៊ា ៃទ្ី៤៖ រប្ជើសររសែ
ជហ ើ ីោនលសំណ្តប ខែលរៅជិត្ប្បភព្ទក
ឹ គយរៅរម្ល
ើ ខលទាំ ៃង
ិ ឆ្ាយព្ព្
ី ៃៃឺ រភៃង
ើ
រោយកំណត្់នផ្ទោនល ១០ម្២សប្មាប់ប្ាប់ព្ូជ ១គ.ប្ក ។ ប្ត្ូវរធវើឲ្យបាៃសាអត្លអ កុំឲ្យមាៃរមម
ៃង
ិ ជាព្រិ សសប្ាប់ប្សូវប្ជុុះព្រី ែូវម្ុៃលាយឡំ។ ចូរខលទាំសំណ្តបឲ្យបាៃលអ។

ាំ ៊ា ៃទ្ី៥៖ ប្ត្ូវរធវើែក
ជហ ី ូៃខប្សសប្មាប់សប្ម្ត្
ិ សប្មាំងប្ាប់ព្ូជ ឲ្យបាៃសាអត្ ៃង
ិ រាបរសមើលអ។ សទូងសំ ណ្តប
ជាជួរ ឬឲ្យបាៃររៀងជាជួរចំៃួៃ១-២រែើម្ កនុង១គុម្ព។ ការសទូងជាជួរជាការសំ ខ្ៃ់សប្មាប់
ការគរសប្ម្ត្
ិ សប្មាំងប្ាប់ព្ូជប្សូវ។ ចូរោក់ទឹក រធវើរមម ោក់ជីប្ទាប់បាត្ ៃិងបំបៃ
៉ា ប្ព្ម្ទាំង
ខលទាំ ឲ្យប្សូវែុុះលូ ត្លាស់បាៃលអ ៃង
ិ បាៃផ្លរប្ចើៃ។

ាំ ៊ា ៃទ្ី៦៖ បន្ទទប់ព្ីសៃទូងែុុះលូ ត្លាស់បាៃលអម្ក ប្ត្ូវរែើរកាត្់ឬែកគុម្ពប្សូវណ្ត ខែលមាៃលកាណៈ

ជហ
េុសរគរចលយា៉ាងរហចណ្តស់ចំៃួៃ ៣ែំណ្តក់កាលែូចខ្ងរប្កាម្៖
ំ
ែណ្ត ក់កាលទី១៖ ប្ត្ូវរធវើរៅរព្លប្សូវខបកុម្ពបន្ទទប់ព្ីសូ ងរួ
ទ ចបាៃ ២០ រៅ ៣០នលា រោយរែើរែក
គុម្ពប្សូវណ្តខែលែុុះេុសជួរ ៃិងមាៃលកាណៈេុសរគរចល។

ររៀបចំរោយ ៖ ការយាល័
ិ យផ្សព្វផ្ាយកសិកម្ម នៃម្ៃទរី កសិកម្ម រុកាាប្បមាញ់ ៃង
ិ រៃសាទរេត្តរោធិ៍សាត្់ ខេម្ករា ឆ្ន២
ំ ០២០ 4
 ំ
ែណ្ត ក់កាលទី២៖ ប្ត្ូវរធវរើ ៅរព្លប្សូវហលផ្កក។ ប្សូវណ្តរចញផ្កកយត្
ឺ ឬរលឿៃជាងរគ ប្បខហល
៣ រៅ៥នលា (ទប្ម្ង់ ព្ណ៌ ប្ាប់ កួរប្សូវ)េុសរគ ប្ត្ូវកាត្់រចលឲ្យែល់គល់។

ំ
ែណ្ត ក់កាលទី៣៖ ប្ត្ូវរធវរើ ៅរព្លប្សូវទុំសាៃបរសក រោយកាត្់គុម្ពប្សូវណ្តមាៃ ជម្ាឺ សណ្ត
ា ណកួរ
ប្ព្ម្ទាំងប្ាប់មាៃកៃទុយ ព្ណ៌ ប្បខវង ៃិងទំហំ េុសរគរចល។

បត្ើប្វើែូចបមតចបទ្ើបែឹងថាបែើម្សូវខ្ុសាន?
1. កំព្ស់រែើម្ប្សូវ (េពស់ ទាប)
2. ព្ណ៌រែើម្ ឬសៃឹក
3. រព្លរវលារចញកួរ (ម្ុៃ រប្កាយ)
4. ម្ុនំ ៃសៃឹក (ធំ ត្ូច)
5. ប្បរភទកួរប្សូវ (ខបកប្កញ៉ាង ឬកញ្ុ ំ )
6. សៃឹកប្សូវ (ត្ូច ធំ ខវង េៃី)
7. រែម្
ើ ប្សូវ(ត្ូច ធំ ខវង េៃ)ី
8. ទំហំប្ាប់ប្សូវ (ត្ូច ធំ ខវង េៃី)
9. ព្ណ៌នៃប្ាប់ប្សូវ
10. ប្ាប់ប្សូវមាៃកៃទុយ ឬ អត្់កៃទុយ

ររៀបចំរោយ ៖ ការយាល័
ិ យផ្សព្វផ្ាយកសិកម្ម នៃម្ៃទរី កសិកម្ម រុកាាប្បមាញ់ ៃង
ិ រៃសាទរេត្តរោធិ៍សាត្់ ខេម្ករា ឆ្ន២
ំ ០២០ 5
 ាំ ៊ា ៃទ្ី៧៖ ប្ត្ូវប្បម្ូលផ្លប្សូវរៅរព្លប្ាប់ទុំលអ គរឺ ៅរព្លកួរប្សូវយា៉ាងរហចណ្តស់៩០%មាៃប្ាប់
ជហ
ចប់ព្ីោក់កណ្ត
ត លកួរខ្ងរលើព្ណ៌រលឿងទុំចស់ ៃិងប្ាប់រព្ញោក់កណ្ត
ត លកួរ ខ្ងរប្កាម្
ព្ណ៌រលឿងទុំប្សាលរហយ
ើ ប្ាប់សកកព្ណ៌សាៃបរសកចស់។

ាំ ៊ា ៃទ្ី៨៖ ប្ត្ូវរបាក ឬ ខបៃ ោក់ោច់រោយខឡកព្រី គ ៃិងរោយប្បយ័ត្នប្បខយងបំផ្ុត្ ប្ព្ម្ទាំងអុំ បក់ ៃង

ជហ ិ
ររាយសមាអត្ឲ្យបាៃសាអត្លអ។

ាំ ៊ា ៃទ្ី៩៖
ជហ ហលសម្ាួត្ប្ាប់ព្ូជប្សូវរៅរលើករៃទល សំ ណ្តញ់ ម្ុង ៃង
ិ ត្ង់រៅស៊ែូ កនុងកប្មាស់ប្ាប់ប្សូវ
២-៣សង់ទីខម្៉ាប្ត្ ៃិងឧសាហ៍វជាប្បចំ
ី រហូត្សាួត្លអ រួចអុំ ៃិងររាយសមាអត្ឲ្យបាៃសាអត្លអ កុំ
ឲ្យមាៃប្ាប់រសពៀត្ ប្ាប់រមម ៃិងកំរទចកំទីរផ្សងៗរៅលាយឡំ។

ររៀបចំរោយ ៖ ការយាល័
ិ យផ្សព្វផ្ាយកសិកម្ម នៃម្ៃទរី កសិកម្ម រុកាាប្បមាញ់ ៃង
ិ រៃសាទរេត្តរោធិ៍សាត្់ ខេម្ករា ឆ្ន២
ំ ០២០ 6
 ាំ ៊ា ៃទ្ី១០៖ ប្ាប់ព្ូជប្សូវប្ត្ូវប្ចកទុកកនុងលង់បាៃសទិក ចងមាត្់ឲ្យជិត្ កុំឲ្យមាៃេយល់រច
ជហ ួ ោក់កុ ងបាវម្ួ
ន យជាៃ់
រទៀត្ រួចទុកោក់ោច់រោយខឡកព្ីប្សូវចំណី រៅខកនងខែលសាួត្លអ ៃិងមាៃការបំផ្កៃញព្ីសត្វ
កណុ ត រ មាៃ់ ទាជារែម្
ើ ។ ប្ត្ូវសររសររ្មុះព្ូ ជ នលាខេឆ្នប្ំ ចូត្កាត្់ោក់រៅរលើបាវឲ្យបាៃប្ត្ម្
ឹ
ប្ត្ូវលអ។

រែូវឬឆ្នទ
ំ ី១

១ហ.ត្

រែូវឬឆ្នទ
ំ ២
ី

រាប់ពូជ ៤៨គ.ររ ១ហ.ត្

២អា
រែូវឬឆ្នទ
ំ ៣
ី

រាប់ពូជ ៤៨គ.ររ ១ហ.ត្

២អា

១អា

ឯរសារទោង៖
- ិ ា នដំណរំ ែូវររពុជា ការរំណត់ររុរដីស្រែ លរខណៈែំខាន់ៗរបែ់ពូជរែូវ
រររងឯរសារអំពី ទរេរតបរសា
ចំនួន១០ពូជ វ ិធីសាស្រែតែររិតែររំងរាប់ពូជរែូវ ទ ោះពុរភឆ្ន២
ំ ០១១ ទោយវ ិទាសាានរសាវរជាវ និង
អភិវឌ្ឍន៍រែិររមររពុជា (CARDI)

ររៀបចំរោយ ៖ ការយាល័
ិ យផ្សព្វផ្ាយកសិកម្ម នៃម្ៃទរី កសិកម្ម រុកាាប្បមាញ់ ៃង
ិ រៃសាទរេត្តរោធិ៍សាត្់ ខេម្ករា ឆ្ន២
ំ ០២០ 7