(ნახ.

1)

Python

გავეცნობით პროგრამირების ენა Python-ის საფუძვლებს, მოდულებს და დავწერთ

პროგრამებს, დავსვამთ ამოცანებს და ვისწავლით ყველაფერს, რომ ეს ამოცანა
დავაპროგრამიროთ.

რა არის პითონი (ნახ.1) ? ეს არის ენა რომელზეც კონკრეტულად წყვიტავ ამოცანას, აქვს
მარტივი სინტაქსი, მასზე შეიძლება ამუშავდეს ვებ-გვერდები, თამაშები კომპიუტერისთვის ,
ტელეფონისთვის, პლაგინები. იწერება ინგლისური სიმბოლოებით და არა მანქანური
იეროგლიფებით.

Python-ის დაინსტალირება Windows-ზე

(ნახ. 2)

ბრაუზერით შევიდეთ Python-ის ოფიციალური საიტზე Python.org, დავაჭიროთ მენიუს

ჩანართზე Downloads და დავაჭიროთ ღილაკზე Python 3.9.2 (ნახ.2) , ჩამოიტვირთება
საინსტალაციო ფაილი, რომლის გახსნის შემდეგ დავაჭიროთ Install Now-ს (ნახ. 3) ,
 (ნახ.3)

რომ დავრწუმნდეთ რომ Python ნამდვილად დაინსტალირდა Windows-ის სამუშაო

გარემოში, კლავიატურის ღილაკებზე ერთდროულად დავაჭიროთ win+R_ს, გამოტანილ
ფანჯარაში (ნახ. 4)

(ნახ.4)

(ნახ.5)

(ნახ. 6)

(ნახ.7)

ჩავწეროთ cmd (ნახ.5) , დავაჭიროთ OK-ს. გამოსახულ შავ ფონიან ფანჯარაში დავწეროთ
შემდეგი ბრძანება python –V (ნახ. 6) , რამაც უნდა გამოიტანოს შემდეგი შეტყობინება
Python 3.9.1 (ნახ.7), რაც ნიშნავს, რომ ყველაფერი კარგად არის, არ არის არანაირი
შეცდომა და Python წარმატებულად დაინსტალირდა. Python-ის კოდთან მუშაობას
დავიწყებთ IDLE (Integrated Development and Learning Environment)- თ, რომელიც
ინსტალირდება Python-ის დაყენებასთან ერთად. Start მენიუს საძიებო ველში თუ ჩავწერთ
IDLE-ს, გამოჩნდება პიქტოგრამა სახელწოდებით IDLE (ნახ. 8) , რომლის საშუალებითაც
გაიხსნება ინტერაქტიული ფანჯარა,

(ნახ. 8)

Python-ის ბრძანებების ასამუშავებლად. IDLE (ნახ.9) შეგვიძლია გამოვიყენოთ, როგორც

კოდის სრულყოფილი რედაქტორი.

(ნახ. 9)
 (ნახ.10)

შევდივართ File-ში ვირჩევთ New. გამოტანილ ფანჯარაში (ნახ. 10) დავწეროთ მარტივი
ბრძანება print(123) და დავაჭიროთ კლავიატურაზე F5-ზე ან ალტერნატიული გზა არის
მაუსით დავაჭიროთ Run ჩანართს და ავირჩიოთ Run Module F5 (ნახ. 11) , IDLE მოგვთხოვს
ფაილის შენახვას, მივუთითოთ სასურველი დირექტორია და ავირჩიოთ ფაილის სახელი
გაფართობა (.py)-თ.

(ნახ.11)

შენახვის შემდეგ IDLE ავტომატურად გამოიტანა შეტყობინება ეკრანზე (ნახ.12) .

(ნახ.12)

cmd-ში შესაბამისი ბრძანებით მივუთითოთ შენახული Python ფაილის მდებარეობა მყარ

დისკზე. ბრძანება cd არის სპეციალურად მითითებულ მისამართზე, მაგ. D:\Python შესვლის
ბრძანება, რომელიც სრულად შემდეგნაირად გამოისახება cd D:\Python, კლავიატურაზე
დავაჭიროთ Enter-ს, შემდეგ დავწეროთ დისკის სახელი D: ისევ კლავიატურის კლავიში
Enter გამოვიყენოთ cmd-ს მომდევნო ხაზზე გადასასვლელად და სისტემა შესული იქნება
მისამართზე D:\Python, (ნახ.13)
 (ნახ.13)

რის შემდეგაც დავწერთ ჩვენი შენახული პაითონ ფაილის სახელი, რომელიც cmd-სთვის
მითითებულ მისამართზე მდებარეობს, ამ მაგალითზე test.py (ნახ. 14) , დავაჭიროთ
კლავიშზე Enter და cmd-ში აგებული ხაზი D:\Python>test.py მომდევნო ხაზზე გამოიტანს
შეტყობინებას 123 (ნახ.15)

(ნახ.14)

(ნახ.15)

როგორც ვხედათ Command Promt-ის იგივე cmd-ს გარემოში წარმატებით ამუშავდა Python-ის
კოდები (ნახ.16) .

(ნახ.16)

ცვლადები

ცვლადების მაგალითები, რომლებიც მისაღებია Python-ის სინტაქსისთვის:

test =5

test2=”Python”

test1234_python567=5

ცვლადების მაგალითები, რომლებიც მიუღებელია Python-ის სინტაქსისთვის:

12345testpython=5 (რიცხვითი სიმბოლოებით დაწყებული ცვლადები)

$variable= 5 ($ სიმბოლოთი დაწყებული ცვლადები)

მონაცემთა ტიპები

მთელი რიცხვები, მაგალითად 5 Python-ში აღინიშნება როგორც integer (int).

ათწილადი რიცხვები, მაგალითად 5.7 Python-ში აღინიშნება, როგორც float.

ტექსტუალური სიმბოლოებით შედგენილი წინადადებები, მაგალითად, ანბანის ასოთა

წყობა „Python” აღინიშნება როგორც string(str).

ლოგიკური ტიპის პირობა ჭეშმარიტია თუ მცდარია აღინიშნება, როგორც Boolean (Bool).

კომენტარი

კომენტარის ტექსტის წინ იწერება სიმბოლო # (დიეზი), რათა პროგრამაში გაკეთებულმა

ჩანაწერმა, გავლენა არ მოახდინოს კოდის ხაზების მუშაობის ხარისხზე .

გამოტანის ფუნქცია

ინფორმაციის ეკრანზე გამოტანის ფუნქციას წარმოადგენს print (), ფრჩხილებს შორის

შეიძლება მოთავსებული იყოს ტექსტური არგუმენტი, რიცხვითი არგუმენტი ან ცვლადი .

ტექსტური არგუმენტის შემთხვევაში, print-ის ფრჩხილებს შორის შემდეგნაირად აისახება

ეკრანზე დასაბეჭდი ინფორმაცია:

print(“Python ”)

რიცხვითი არგუმენტის შემთხვევაში, print-ის ფრჩხილებს შორის შემდეგნაირად აისახება

ეკრანზე დასაბეჭდი ინფორმაცია:

print(123)

როდესაც შექმნილი გვაქვს ცვლადი პირობითი დასახელებით test=”Python”, print-ის

ფრჩხილებს შორის შემდეგნაირად აისახება ეკრანზე დასაბეჭდი ინფორმაცია :

print(test)

ეკრანიზება

print(“Python “ is “The Best”) ასეთი სახით დაწერილი კოდის ამუშავება, გამოიტანს შეცდომის
შეტყობინებას (ნახ. 17) , რადგან ბრჭყალებს გარეთ დარჩენილ სიტყვა is, სისტემა
აღიქვამს, როგორც ბრძანებად და არა ტექსტუალური ტიპის მონაცემად string-ად.

(ნახ. 17)
კოდის შესასწორებლად საჭიროა „ეკრანიზების“ გამოყენება, რაც შემდეგი სახით
მოხდება კოდის ჩანაწერში: print (“Python \“is\”The Best”), სლეშების იგივე დახრილი ხაზების
გამოყენებამ კონსტრუქციაში (ნახ. 18) , მოახდინა სლეშების შემდგომ მდგარი
ბრჭყალების უგულვებელყოფა,

(ნახ.18)

რისი საშუალებითაც print ფუნქციაში არგუმენტად მოთავსებული string-ის მთლიანობა

იქნა უზრუნველყოფილი და კოდის ამუშავების შემდეგ დაიბეჭდა ერთიანი ტექსტური
შეტყობინება Python “is” The Best (ნახ. 19)

(ნახ.19)

კოდი რომელის კონსტრუქციაც ავაგეთ შემდეგი სახით print (“Python \“is\”The Best”) და
მივიღეთ შეტყობინება Python “is” The Best, იგივე შედეგი შეიძლება ეკრანიზაციის გვერდის
ავლითაც მოვახდინოთ, თუ სინტაქსს შემდეგნაირად ავაწყობთ (ნახ.20) print (‘Python “is”
The Best’), ეკრანზე დაიბეჭდება შეტყობინება Python “is” The Best (ნახ.21).

(ნახ.20)

(ნახ.21)

მომდევნო ხაზზე გადასვლა

print(“Python is The Best”) პროგრამა ეკრანზე გამოიტანს წინადადებას: Python is The Best!
სრულად ერთ ხაზზე, მეორე ხაზზე გადატანის გარეშე, მაგრამ თუ გვინდა, რომ მეორე
ხაზზეც გადავიდეს წინადადების გარკვეული ნაწილი, ამისთვის სასურველ ადგილზე
ჩავამატებთ \n რაც სრული სახით ასე ჩაიწერება: print(“Python\nis The Best”) (ნახ.22) ; რაც
დასაბეჭდ ეკრანზე გამოიტანს შეტყობინებას ტექსტის ორ ხაზზე გადანაწილებით (ნახ. 23) :

Python

Is The Best
 (ნახ.22)

(ნახ.23)

ალტერნატიული შესაძლებლობა მეორე ხაზზე გადატანით ტექსტის გახლეჩის, არის print

ფუნქციის ორჯერ დაწერა (ნახ.24) , რის შემდეგაც შედეგი იგივე იქნება, რაც \n-ის
გამოყენებისას მივიღეთ (ნახ.25) .

(ნახ.24)

(ნახ. 25)

კანკატენაცია (შერწყმა)

კანკატენაცია იგივე შერწყმა ეს არის ტექსტუალური ტიპის მონაცემის და ცვლადის

ტექნიკური შერწყმა print ფუნქციაში პლიუსი ნიშნის გამოყენებით (ნახ.26) . Command
Prompt-ში შერწყმა აისახება შემდეგი შედეგით (ნახ. 27) .

(ნახ.26)
 (ნახ.27)

შესაძლებელია ერთზე მეტი პლიუს მიშნის გამოყენება print ფუნქციაში (ნახ.28): print
( "Engineers use " + name +"!"), cmd-ში შედეგი დაიბეჭდება სრულად შედგენილი წინადადების
სახით (ნახ.29)!

(ნახ.28)

(ნახ. 29)

კანკატენაცია Python-ში არ მოქმედებს სხვადასხვა ტიპის მონაცემების შერწყმის

მცდელობის შემთხევაში შემთხევაში (ნახ. 30), როცა ორ string-ს ვაერთიანებთ რიცხვითი
ანუ int (integer) ტიპის მონაცემთან (ნახ.31) .

(ნახ.30)

(ნახ.31)

იმისათვის რომ მოვახდინოთ შერწყმის მოქმედება, საჭიროა int ტიპის მონაცემი

გარდავქმნათ string ტიპის მონაცემად, რასაც შევძლებთ str ფუნქციის გამოყენებით,
რომელსაც ჩავამატებთ print ფუნქციაში, ცვლადისთვის age. (ნახ. 32) str ფუნქცია მოქმედია
float, Boolean და ნებისმიერი ტიპის მოანაცემისთვის. str ფუნქციის მეშვეობით age ცვლადის
მნიშვნელობა, რომელიც int-ია, გარდაიქმნება string ტიპის მონაცემად და პროგრამის
გაშვების შემდეგ მივიღებთ კოდი წარმატებულად ამუშავდება (ნახ.33) .
 (ნახ.32)

(ნახ.33)

ფუნქცია input

როდესაც გვინდა ჩვენ მიერ დაწერილი პროგრამის მომხმარებელს ვკითხოთ მისი

როგორც მომხმარებლის სახელი, ამისათვის გამოვიყენებთ ფუნქცია input-ს, რომლის
პირველ არგუმენტად ვწერთ მომხმარებლისკენ მიმართულ შეკითხვას , მაგალითად , „Enter
your username: “ (ნახ. 34) . cmd-ში დასმული შეკითხვის შემდეგ, მომხმარებელმა Command
Prompt-ის ეკრანზე უნდა აკრიფოს, მისთვის სასურველი სახელის ვერსია (ნახ.35) .

(ნახ.34)

(ნახ.35)

პროგრამა მეტად კომპლექსური გავხადოთ, მომხმარებლიდან ასაკის მონაცემის მიღებით

და მასთან უკუკავშირზე გასვლით (ნახ. 36) . პროგრამის მომხმარებლიდან მიღებული
ცნობების საფუძველზე Python დაბეჭდავს cmd-ს საშუალებით ინტერაქტიულ ინფრომაციას.
(ნახ. 37)

(ნახ.36)
 (ნახ.37)

მნიშვნელოვანი დეტალია, რომ ფუნქცია input-ში შემავალი არგუმენტი, int ტიპის რომც
იყოს, მაინც არ დაგვჭირდება print ფუნქციაში შემავლი ცვლადის str ფუნქციაში მოთავსება
კოდის სრულყოფილად ასამუშავებლად, input ფუნქცია უზრუნველყოფს სხვადასხვა
მონაცემის ტიპების ქმედითუნარიანობას.

საბაზისო მოქმედებები

+ შეკრება *გამრავლება
- გამოკლება / გაყოფა
** ახარისხება % ნაშთის გამოტანა
უარყოფითი რიცხვები ათწილადები
რიცხვი π პი
დასაწყისისთვის შევქმნათ მარტივი მათემატიკური პროგრამა რიცხვების შეკრებაზე
(ნახ.38). cmd-ს ეკრანი გავასუფთავოთ შიდა ბრძანება cls-ის აკრეფით Command Prompt-ის
ეკრანზე და Enter კლავიშზე დაჭერით, რის შემდეგაც ვუზრუნველყოფთ Python-ის
გამოთვლითი პროცესის შედეგის ასახვას cmd-ში (ნახ.39) , მსგავსი პროცესი იქნება
სხვაობის მოქმედების (ნახ.40) გამოთვლა. (ნახ.41), გამრავლების (ნახ.42) ოპერაციის
შესრულება (ნახ.43) , გაყოფის (ნახ. 44) მოქმედებები (ნახ.45) , ხარისხში (ნახ.46) აყვანის
პროცედურა (ნახ.47) ნაშთის (ნახ.48) მიღების წესი (ნახ.49), დადებითი მნიშვნელობის
მქონე რიცხვითი ცვლადის, უარყოფით რიცხვად (ნახ.50) გარდაქმნა (ნახ.51) .

(ნახ.38)

(ნახ.39)
(ნახ.40)

(ნახ.41)

(ნახ.42)

(ნახ. 43)

(ნახ.44)

(ნახ.45)

(ნახ.46)

(ნახ.47)
 (ნახ.48)

(ნახ.49)

(ნახ.50)

(ნახ.51)

25:07

1)Python.org

Win+R=cmdPython –V

Start Menue->IDLE