CRG-301

BURAK YÜZBAŞI

K20200423

YÜK DÖKÜMANLARI
YÜK DÖKÜMANLARI Denizde yükü yüklemek, taşımak ve
teslim etmek için bir takım dökümanlara ihtiyaç vardır. Bu
dökümanlar ; Yükün miktarını ve özelliğini belirler. Taşıtan,
yükleyen, taşıyan, boşaltan ve teslim alan taraflar
arasındaki ticari sorumlulukları belirler. Yanlış düzenlenmiş
veya gerçeği yansıtmayan dökümanlar gemileri büyük
tazminat talepleri ile karşı karşıya bırakır.

Başlıca Dökümanlar;

1. Bookıng List ( Yük Listesi )

2. Cargo Plan ( Yükleme Planı )

3. Tallyıng Report ( Puantaj Listeleri )

4. Mate s Receipt ( Yükleme Ordinosu )

5. Bill of Lading ( Konşimento )

6. Guarantee Letter ( Garanti Mektubu )

7. Cargo Manifest ( Yük Manifestosu )

8. Notice of Readinnes ( Hazırlık Mektubu )

9. Statement of Fact( Olgular Tutanağı )

10. Time Sheet ( Zaman Çizelgesi )

11. Sea Protest ( Deniz Raporu )

1.Booking List (Yük Listesi)

Bir gemiye bir limanda yüklenecek olan yüklerin listesidir.
Bu bilgiler; geminin trim, stabilite ve stres hesaplarının
yapılması ve yükleme planı için gerekli olup, ayrıca geminin
yüke hazırlanması için de bu bilgilere ihtiyaç vardır. Bu
listede yükleme ve boşaltma limanları başta olmak üzere
aşağıdaki bilgiler olur ; Yükün cinsi, ambalaj şekli Marka ve
numara adedi, kübajı, ağırlığı, gerekiyorsa ebatları İstif
faktörü gerekiyorsa özel istif şartı

2.Cargo Plan (Yükleme Planı)

Geminin draft, trim ve stabilitesini hesap etmek başta
olmak üzere daha birçok maksatlar için gereklidir.
Diğerleri; Yükleme ve boşaltma operasyonlarını
planlamaya. Yükleyici yada alıcının rıhtımdaki yükleri, hazır
bulundurmak ya da çekmek için gerekli tedbirleri almasına.
Yangın gibi acil durumlara uygun müdahaleyi yapmaya.
Yukarıdaki ihtiyaçlardan dolayı yüklemeden önce planlama
esastır. Cargo plan yapılırken dikkat edilmesi gereken
hususlar ; Öncelikli olarak gemi hakkında yeterli bilgiye
sahip olmalıyız. İlk düşünülmesi gereken şey bu gemi bu
yükü alabilir mi? Gemiye ve yüke hasar vermeden en kısa
zamanda nasıl yükleyebilir ve boşaltabiliriz. Broken
stowage den kaçınma. Birbirlerine zarar verici veya
reaksiyona girecek yükleri iyi sepere etme, Plana göre
geminin draftı, trimi ve stabilitesinin ne olacağı. Birden çok
tahliye limanı varsa, bir sonraki limana ait yükün bir önceki
limana ait yükün tahliyesine engel oluyor mu olmuyor mu
bunu incelemek.

3.Tallying Report (Puantaj Listeleri)

 Yükün sayımı ve hasarların tespiti için düzenlenen bir
rapordur. Bu iş için özel kuruluşlar bulunduğu gibi, bazen
gemi personeli tarafındanda yapılabilir. Yanlış sayım
yapmak hiç sayım yapmamaktan daha kötüdür. Sayım
yaparken dikkat edilecekler ;

Yükün sayımı daima gemide yapılmalıdır. Yüklemede ve

boşaltmada yük gemi küpeştesini geçince sayılmalıdır.

Değerli yüklerin tahliyesinde rıhtımda adam bulundurmak

yükün tam teslimi açısından faydalı olabilir. Yükün sayımı
için özel formlar kullanılmalıdır ve tüm kayıtlar
düşülmelidir. Bir kişi ancak bir ambarı saymalıdır. Yükleme/
tahliye uzun sürecekse günlük olarak sayım listesi
karşılaştırılmalıdır. Sayım bitince puantaj raporu 2.kaptana
verilir.

4.Mate’s Receipt (Yükleme Ordinosu)

Yükleme evrakları içinde en önemli dokümanlardan biridir.

Yükün gemiye yüklendiğini belirten dokümandır. 2. kaptan
tarafından imzalanır. imzalandıktan sonra yükün tesliminde
tespit edilen tüm hasar ve eksikliklerden gemi sorumlu
olacaktır. Genellikle 3 nüsha olarak hazırlanır. 1. GEMİ 2.
ACENTA 3. YÜKLEYİCİ Konşimento yükleme ordinosuna
uygun hazırlanır. Bu nedenle gemi sahibinin haksız
sorumluluk altına girmemesi için yükleme ordinosunu
imzalamadan önce aşağıdakilere dikkat edilmelidir.

1. Yükün gemiye tam ve eksiksiz yüklendiğinden emin

olunmalıdır. ( Bunun için puantaj raporlarına bakılır. )
 2. Yüklenen yük, ordinoya yazılan yükle aynı marka ve
numarada olmalıdır.

3. Yükün miktarı yükleme ordinosuna rakamla değil yazı ile

yazılmalıdır.

4. Yükleme ordinosuna konulacak kayıtlar çok önemlidir.

Genelde bütün yükleyiciler yükün hasarsız ve eksiksiz
yüklendiğinin belirtilmesini isterler. Yüklenen yük hasarlı,
eksik yada yüklendiği şüpheli ise bu hususlar yükleme
ordinosunda açık ve net olarak belirtilmelidir. Yükün
ağırlığından, kalitesinden, kantitesinden ve durumundan
emin değilsek ordinoya ve konşimentoya yükün ağırlığı,
kalitesi, kantitesi ve kondisyonu belli değil diye kayıt
düşmelidir

5.Bill of Lading (Konşimento)

Konşimento taşıyan ya da onu temsilen kaptan veya acente veya
taşıtanın yazılı talimatına istinaden kaptanın yetkili kıldığı bir
temsilci tarafından tek taraflı olarak düzenlenerek imzalanan ve
bir yükün taşınmak üzere belli bir tarihte gemiye yüklendiğini
belirten ve boşaltma limanında onu ibraz edene yükün teslim
edileceği yükümlülüğünü içeren kıymetli bir dokümandır.
Konşimento, arkasına yazılı olan kuralları ile taşınan yüklerin
taşıma şartlarını da belirler.
Bu doküman; taşıyan, taşıtan, yükleten, gönderilen, satın alan ve
aradaki bankayı ilgilendiren yasal, ticari ve mali menfaatlerin
koruyucusudur. Aynı zamanda konşimento, taşıyan ile taşıran
arasında yapılan taşıma sözleşmesinin bir kanıtı olup, taşınmaya
konu olan yükün; cinsini, miktarın kalitesini ve gemiye yüklendiği
tarihi belirten bir yük dokümanıdır, Bir başka açıdan bakıldığında
konşimento, yükleten ile gönderilen arasında yük üzerindeki
menfaatleri düzenleyen bit senettir. Konşimento taştan ile ilgili
banka bakımında ise bir çek gibi kullanılabilir.

Bir yükün konşimentosu genel olarak üç orijinal nüsha

düzenlenir. Bu orijinallerin her biri aynı değerdedir.
Konşimentonun orijinal olarak kaç nüsha düzenlendiği,
konşimento üzerinde gösterilir. Formalite işlemlerinde
kullanılmak üzere yeteri kadar kopya konşimento düzenlenmesi
gerekli olabilir, ancak bu tür konşimentoların ticari değeri yoktur.
6.Garanti Mektubu (Guarente Letter)

Yükün alıcıya teslimi için en önemli şart, alıcının orijinal

konşimentoyu kaptana ibraz etmesidir. Orijinal konşimentoyu
almadan yükü teslim etmek, armatöre çok pahalıya mal olabilir,
Ancak tatbikatta bazı durumlarda, bazı formaliteler dolayısı ile
orijinal Konşimento kaptana ibraz edilmeden yükün
boşaltılmasının istendiği sık sık görülmektedir, Genellikle Time
Charter* kiralanan gemilerde böyle durumlarla
karşılaşılmaktadır. Unutmamak gerekir ki, yükün yanlış kişiye
tesliminden geminin sorumlu tutulacağı ve bunun sonucunda da
sorumlu Clan tarafın yine armatör olacağı bilinmelidir. onun için
armatörün kesin yazılı ve sözlü talimatı alınmadan
konşimentosuz yük teslim edilmemelidir. Bazen armatörler ticari
hayatın gereği olarak müşterilerine, yani taşıtana yardımcı
olmayı kabul edebilir örneğin orijinal konşimento yerine garanti
mektubu karşılığında yükü alıcıya teslim etmesi için kaptana
talimat verebilirler. Her ne kadar garanti mektubu hukuken
konşimento gibi değerlendirilmezse de yine de alınacak garanti
mektubunun belirli bir formda hazırlanması çok önemlidir.
Gemilerin kulüp sigortaları garanti mektubunun nasıl
hazırlanacağını belirlemişlerdir

7.Cargo Manifest (Kargo Manifestosu)

Manifesto, en basit ifade ile gemiye yüklenen yüklerin

listesidir. Bu listeler konşimento kayıtlarına göre ve
boşaltma limanları esas alınarak hazırlanır. Manifesto
birçok ülkenin gümrük mevzuatı bakımından çok
önemlidir, gemilerin limanlara giriş ve çıkış gümrük
formaliteleri manifestolara göre yapılır. Dolayısı ile
manifesto kayıtlarına uymayan yükleri taşıyan gemiler
gümrük açısından büyük sorumluluk altına girerler.
Manifestolarda yükün; Konşimento numarası, adedi.
cinsi, markası, ağırlığı, yükleyicinin adı, alıcının adı,
yükleme limanı ve boşaltma limanı gibi bilgiler yer
almaktadır. Ayrıca geminin adı ve bayrağı da
manifestolara yazılır. Bazen transit geçiş yapılan kanal
ülkeleri de, yük manifestolarından isteyebilir.
8.Notice of Readinnes (Hazırlık Mektubu)
Bazen gemiler ambarlarının bir kısmına bir parti yükü
yüklemek üzere, bazen de geminin tamamına bir yükü
yüklemek üzere kiralanabilirler. Bu kiralama ister belirli bir
süre için olsun Time Charter", ister seferlik olsun "Voyage
cherter» isterse navlun esasına göre tam ya da kısmen
kiralanmış olsun, geminin konu yükü yüklemeye hazır
olduğunu bildirmesi, yapılan taşıma sözleşmesi gereği çok
önemli bir husustur. Genelde hazırlık mektubu, geminin
yükleme - boşaltma yapacağı limanın sınırları içine vardıktan
sonra yazılı olarak, taşıtanın temsilcisine ya da acentasına,
bunlar yükleyici yada alıcı olabilir. Yine taşıma sözleşmesinde
hazırlık mektubunun hangi saatler arasında verilebileceği ve
ne zaman kabul edileceği belirtilmiştir. Ancak taştan, geminin
yükü Yükleme - boşaltma için hazır olmadığını ya da belirtilen
zamanda liman sınırları içine varmadığını ispatlarsa zaman
sayımı gemi hazır oluncaya kadar durur ve bunun sonucunda
çıkabilecek bütün masraflar taşıyana ait olur. Onun için
hazırlık mektubunun resmi yollar ile taşıtana iletilmesi çok
önemlidir. Bazı ülkelerde taşıtan yükü hazır olmadığı için
hazırlık mektubunu almamak için çeşitli yollar deneyebilir.

9.Olgular Tutanağı (Statement of Facts)

Olgular tutanağı, "Statement of Fact" kiralanmış bir gemide,

limana varıldığı andan, limandan ayrıldığı ana kadar geçen
zaman içerisinde yaşanan bütün olayların tarih ve saati
belirtilerek kaydedildiği bir tutanaktır. Bu tutanağın geçerli
olabilmesi için, taşıtan ve taşıyan temsilcilerinin tutanağı
müştereken imzalamaları gereklidir.
Olgular tutanağı kiradaki geminin limanda geçen zamanını
nasıl ve kimin hesabına kullandığını tespit ettiği için çok
önemli bir ticari dokümandır, Bu dokümana dayalı olarak
zaman çizelgesi "time sheet* hazırlanır.

I.Gurup Bilgiler:

a-Yükleme - boşaltma limanının adi

b - Geminin adı
c- Sefer numarası
d-Yükün cinsi ve miktarı
e-Geminin bayrağı
f-Kiracının adı
g-Armatörün adı
h-Geminin tonajları
j-Geminin gideceği limanın adı

II. Gurup Bilgiler:

a- Geminin limana vardığı tarih / saat

b- Hazırlık mektubunun verildiği tarih / saat
c- Sağlık 'gümrük kontrolünün yapıldığı tarih / saat
d- Geminin rıhtıma yanaştığı tarih/saat
e- Hazırlık mektubunun kabul edildiği tarih / saat
f-Yükleme - boşaltmanın başladığı tarih / saat
g-Yükleme boşaltmamın tamamlandığı tarih / saat
h- Geminin limandan hareket ettiği tarih / saat
III. Grup Bilgiler :
Bu grup, geçen her 2400 saat içinde yaşanan olayların
kaydedildiği son gurup olup, buraya yaşanan her olayın
zamanı ve nedeni kayıt edilmelidir.

10. Time Sheet (Zaman Çizelgesi)

Bir parti yükü taşımak için kiralanan geminin yükleme ve
boşaltma sürelerinin ne kadar olacağı yapılan taşıma
sözleşmesinde belirtilmiştir, Bu süreye İngilizce olarak Laydays
denir. Bu tabirin anlamını "yükleme ve boşaltma için
kullanılacak zaman” şeklinde ifade edebiliriz. Türkçe olarak
Laydays in tam karşılığı "starya süresidir, İşte yükleme ve
boşaltma için kabul edilen zaman aşıldığında, taşıtan taşıyana
belirlenmiş bir bedel öden Bu bedelin adına sürstarya
"Demurrage" denir. Eğer yükleme ve boşaltma için geçen süre
kabul edilen zamandan daha az olursa, bu sefer taşıyanın
taşıtana bir bedel ödemesi şarta bağlanabilir Buna da dispeç
'Despatth" denilir. işte Time Sheet denilen zaman çizelgesi, bu
hesabı yapabilmek için kullanılan kıymetli bir yük
dokümanıdır. Zaman çizelgesi armatör ofisi ile taşıtan ofisi
arasında düzenlenir- Hatta bazı firmalar bu dokümanın
gemide hazırlanmaması için gemi kaptanına çok kesin talimat
verirler, Çünkü bu doküman hazırlanırken, taşıma Sözleşmesi
kurallarının detaylı olarak bilinmesi gerekir Yapılacak hatalar
armatörü zarara sokacağından, armatör bu dokümanın kendi
ofisinde ve kendi denetiminde hazırlanmasını tercih eder.
Ancak bu konuda da taşıma sözleşmesinin hükümleri
geçerlidir. Genellikle yükleme ve boşaltma zaman çizelgeleri
ayrı ayrı yapılır. Ancak taşıma sözleşmesinde her iki uçta
kullanılan zaman müşterek değerlendirilecektir diye bir
hüküm varsa, yani İngilizce olarak reversible şartı varsa yalnız
boşaltma limanında yapılacak Time Sheet yeterli olabilir. Daha
öncede belirtildiği gibi Time Sheet"lerden yapılmış olan
olgular tutanağına dayanarak hazırlanır.
a- Geminin limana vardığı tarih / saat
b- Geminin rıhtıma yanaştığı tarih saat
c- Geminin yükleme-boşaltmaya hazır olduğu
tarih/ saat
d- Hazırlık mektubunun verildiği tarih / saat
e- Hazırlık mektubunun kabul edildiği tarih/ saat
f-Yükleme - boşaltmanın başladığı tarih / saat
g-Zaman sayımının başladığı tarih / saat

11.Sea Protest (Deniz Protestosu)

Sefer içinde meydana gelen, geminin veya yükün hasar

görmesine veya kaybına neden olayların, gemi
personelinden bir kısmının iştiraki ile kaptan tarafından
tespit edilmesi işlemidir.

Bu kaptanın yerine getirmesi gereken yükümlülüklerinden

biridir ve ilk limanda vakit kaybetmeden yerine
getirilmelidir. Tatbikatta kaptanın bulunduğu ülkenin
kurallarına uygun deniz raporu alması adet olmuştur.
Deniz raporu elde olmayan nedenlerden dolayı geminin
yada yükün zarara uğramasını tespit ettirmek için yapılır.
Deniz raporu, jurnal kayıtları ve personel listesi ile birlikte
verilir.
Tehlikeli Yük Dokümanları
Tehlikeli yükler de diğer yükler gibi gemi ile teşınacakları
zaman, bir takım dokümanların düzenlenmesi gereklidir.
Bu konuyu düzenleyen uluslararası kurallar ülkelerin ulusal
mevzuatına da konularak gerekli standart sağlanmış
olmalıdır. Tehlikeli yüklerle ilgili en önemli doküman,
taşınan tehlikeli yükün temel niteliklerini belirten bilgileri
içeren dokümandır, Bu biletlerin başlıcaları aşağıda
sıralanmıştır.

1-Taşınacak yükün muntazam yazılmış adı

2-Klas numarası
3-IMDG Kodunda yazılı UN numarası
4-Adedi ve miktarı
5-Eğer patlayıcı ise patlayıcı madde miktarı
6-En az tutuşma noktası

Tehlikeli Yüklerin İstifi

IMDG Kodu, tehlikeli yüklerden Klas-1 dışında kalan
yüklerin taşınmasında istif için gemileri iki gurupta
toplamıştır,
Yük gemileri ile 25 yolcudan daha az yolcusu bulunan
yolcu gemilerin ya da gemi tam boyunun 3 metreye
bölünerek elde edilecek yolcu sayısından az yolcu taşıyan
yolcu gemileri denir.

Yukarıdaki yolcu sayısını aşan yolcu gemileri Yolcu

gemilerinde tehlikeli yük taşıma hususunda getirilen
kısıtlama yükün tehlikesinin kısa sürede bütün yolcuları
tehdit etmesinden kaynaklanmaktadır, IMDG Kodu
tehlikeli yüklerin istifi konusunda aşağıdaki tavsiyelerde
bulunmaktadır.

Eğer mümkünse tehlikeli yükler, güneş altında

yüklenmemelidir. Fiber tahtadan yapılmış ambalajlarda taşınan
tehlikeli yükler güverte altına yüklenmelidir. Eğer bu yükler
güvertede taşınacaksa, havadan ve deniz suyu etkisinden
korunmalıdır.