በ ዲያ ቆ ን ደ ሴ ቀ ለ ብ

ካ ቲ ት 1993 ዓ .ም
አ ዲስ አ በ ባ

1
 በ ስ መ አ ብ ወ ወ ል ድ ወ መን ፈ ስ ቅ ዱ ስ አ ሐ ዱ አ ም ላ ክ

የ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ እ ድ ገ ት ከ የ ት ወ ዴት ?
መቼ ም ቢ ሆ ን እ ን ዲት ሃገ ር የ ራሷ የ ሆነ ው ባ ህ ሏ / ሥር ዓ ቷ / የ ሚያ ኮ ራ ት ና
ማን ነ ቷ ን ም የ ሚያ ን ጸ ባ ር ቅ በ መሆ ኑ ል ት ጠ ብ ቀ ውና ከ ት ወ ል ድ ወ ደ ት ውል ድ ል ታ ስ ተ ላ ል ፈ ው
የ ባ ለ ቤ ት ነ ት ግ ዴታ ዋ ነ ው ፡ ፡ በ መሆ ኑ ም ሀ ገ ራ ች ን ኢ ት ዮ ጵ ያ ን ለ ጥ ቁ ር ሕ ዝ ቦ ች መኩ ሪ ያ
እ ን ድ ት ሆ ን ያ ደ ረ ጋ ት የ ል ጆ ቿ ሀ ገ ር ወ ዳ ድ ነ ት ና ጀ ግ ን ነ ት ን የ ተ መላ ው ባ ህ ሏ ብ ቻ ሳ ይ ሆ ን
የ ሃ ይ ማኖ ት ፣ የ ሥነ ፊ ደ ል ሀ ገ ር መሆ ኗ ም መጻ ሕ ፍ ተ ታ ሪ ክ ን ባ ነ በ ቡ ሊ ቃ ውን ት አ ን ደ በ ት
ብ ቻ ሳ ይ ሆ ን በ ማዳ መጥ ት ውፊ ት / ር ክ ክ ብ / ለ ኅ ብ ረ ተ ሰ ቡ ኀ ቡ እ ያ ል ሆ ነ ነ ገ ር መሆ ኑ ነ ው
፡ ፡
በ ተ ጨማሪ ም ሀ ገ ራ ች ን ኢት ዮ ጵ ያ የ ዘ መና ት ዑ ደ ት ስ ፍ ር ቀ ምራ የ ራ ሷ ን አኀዝ
ያ ደ ላ ደ ለ ች አ ፍ ሪ ካ ዊ ት እ መቤ ት ና ት ብ ን ል ጽ ል መት ሊ ጋ ር ደ ው የ ማይ ች ለ ው ገ ሀ ድ ነ ው፡ ፡

ይ ሁን እ ን ጂ እ ኛ ልጆቿ የ ትና ን ቱን ለ ዛ ሬ ማበ ር ከ ት ያ ል ቻ ል ን ይ መስ ላ ል ፡ ፡
ለ ዚ ህ ም ነ ው ት ና ን ት የ ኢ ት ዮ ጵ ያ መሠ ረ ተ ቋ ን ቋ የ ነ በ ረ ው የ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ ከነ በረበት
የ ብ ሔራ ዊ ና የ ውል ቋ ን ቋ ነ ት ይ ቅ ር ና ዛ ሬ ዛ ሬ የ ት ገ ባ ሊ ባ ል የ ሚያ ሳ ፍ ር ሆ ኗ ል ፡ ፡ አበው
ለ ብ ዙ ዘ መና ት ይ ህ ን ቋ ን ቋ በ ዜ ማ ቤ ቱ ፣ በ ቅ ኔ ቤ ቱ በ መጻ ሕ ፍ ት ቤ ቱ እ ን ዳ ል ተ ጠ ቀ ሙበ ት
ሁሉ ዛ ሬ ግ ን የ አ በ ው ያ ለ ህ ብ ን ል አ ይ ደ ለ ም መግ ባ ባ ት ይ ቅ ር ና ገ ና ተ ማሪ ው እ ን ኳ ን
ከ ማለ ዳ ው “ኦ ኾ ” /እ ሽ / በ ማለ ት ፈ ን ታ “ኦ ኬ ” ቢ ል ይ ቀ ድ መዋ ል ፡ ፡ ይ ህ ግ ን #የ ቆ ጡን አ ወ ር ድ
ብ ላ የ ብ ብ ቷ ን ጣለ ች ; ሳ ያ ሠ ኝ አ ይ ቀ ር ም ፡ ፡

እ ን ደ ሚታ ወ ቀ ው የ ኢ ት ዮ ጵ ያ ታ ሪ ክ መረ ጃ ስ ነ ሐ ውል ቶ ች የ ተ ሸ ከ ሙት የ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ
ሥነ ጽ ሑፍ የ ሀ ገ ራ ች ን ን ጥ ን ተ ታ ሪ ክ የ ሚያ ስ ረ ዳ መሆ ኑ ን ታ ሪ ክ ይ መሰ ክ ራ ል ፡ ፡ የ ግእዝ
ተፎካ ካ ሪ የ ነ በ ረ ው የ ሳ ባ ዊያ ን ቋ ን ቋ ም በ ግ እ ዝ ተልቆ / ተበ ልጦ / ግ እ ዝ የ ኢት ዮ ጵ ያ
ነ ገ ሥታ ት ሊ ቃ ውን ት ኅ ብ ረ ተ ሰ ብ መግ ባ ቢ ያ ከ መሆ ኑ ም አ ል ፎ ከ ሀ ገ ር ውጭም ኢ ት ዮ ጵ ያ ሀገ ረ
ፊ ደ ል ፣ ሀ ገ ረ አ ሚን መሆ ኗ ን ያ ስ መሰ ከ ረ ል ሳ ን ነ በ ር ፡ ፡ የ ሆ ነ ው ሆ ኖ ቀ ድ ሞ ከ 7 ኛ ው መቶ
ክፍለ ዘ መን ጀ ምሮ እ የ ተ ጠና ከ ረ መ ሄ ዱ በ ሚነ ገ ር ለ ት በ አ ማር ኛ ቋን ቋ መሆ ኑ ቀርቶ
በ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን ና በ ተ ወ ሰ ነ ው የ ኅ ብ ረ ተ ሰ ብ ክ ፍ ል ዘ ን ድ እ የ ተ ገ ደ በ መጣ ፡ ፡ እ ን ዲ ያ ውም
በ ተለ ይ በ ዘ መነ ዓ ምደ ጽ ዮ ን / ከ 13ዐ 7-1337 ዓ .ም ./ የ ን ጉ ሡ ገ ድ ል ሁ ሉ የ ሚጻ ፈ ው
በ ተ ሰ ባ በ ረ አ ማር ኛ መሆ ኑ ግ ል ጽ ነ ው፡ ፡ ለ አ ብ ነ ት ያ ህ ል የ ሚከ ተ ለ ውን ማየ ት ይ ቻ ላ ል ፡ ፡
™ ሐ ር ል ኛ ዓ መደ ጽ ዮ ን

2
 ™ መላ ለ ሸ የ ወ ሰ ን
™ ወ ሀ እ ን ዳ መሰ ን መላ ላ ሽ የ ወ ሰ ን
™ ከ ወ ጅ ዜ ብ ደ ና ን ከ ገ ን ዝ ጠጠን
™ ምን ቀ ረ ህ በ ወ ሠ ን ከ ድ ያ አ ምኖ ን
በ ተ ጨማሪ ም በ ዓ ፄ ይ ስ ሐ ቅ / ከ 14ዐ 7-1422 ዓ .ም ./ ጊ ዜ ለ ን ጉ ሡ የ ሚቀ ር ቡ ት መወ ድ ሶ ች
ከ አ ማር ኛ ው ላ ይ ያ ተ ኮ ሩ ይ ም ስ ላ ሉ ፡ ፡ ለ ም ሳ ሌ ያ ህ ል
™ ገ ጽ ዥን ይ ስ ሐ ቄ ገ ጽ
™ አ ር ያ ም ይ መስ ል አ ን ቀ ጽ
™ እ ሳ ት ይ መስ ል ብ ቁ ጽ
™ ከ መ መደ ል ው ል ጽ ሉ ጽ
™ ገ ጹ እ ን ዲያ ስ ደ ነ ግ ጽ
™ እ ስ ራ ኤ ላ ዊ መደ ን ግ ጽ
™ ማን አ የ ህ ገ ጽ በ ገ ጽ

እ ነ ዚ ህ ግ ጥ ሞ ች ግ ን እ ን ደ ም ና ያ ቸ ው ሙሉ በ ሙሉ አ ማር ኛ አ ል ነ በ ሩ ም ፡ ፡ ለ ዚ ህ ም
ነ ው ግ ዊ ዲ የ ተ ባ ለ ው የ ታ ሪ ክ ተ መራ ማሪ “ ግ እ ዝ -አ ማር ኛ ” ጽ ሑፎ ች ብ ሎ የ ሚጠ ራ ቸ ው፡ ፡
በ እ ር ግ ጥ ከ አ ማር ኛ ው ላ ይ ግ እ ዝ መደ መር ለ አ ሁ ኑ ት ውል ድ ም የ ቋ ን ቋ ጣ ዕ ም የ ሥነ ጽ ሑፍ
ቃ ና መሆ ኑ አ ወ ን ታ ዊ ም ላ ሽ አ ለ ው፡ ፡

ያ ም ሆ ኖ ግ ን ብ ዙ ሊ ቃ ውን ተ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን የ ጽ ሕ ፈ ት ሥራ ቸ ውን ብ ራ ና ዳ ም ጠ ው
ቀ ለ ም በ ጥ ብ ጠ ው ይ ጠ ቀ ሙበ ት የ ነ በ ረ ው በ ዚ ህ ቋ ን ቋ መሆ ኑ ን አ ላ ገ ደ ውም ፡ ፡ እ ን ዲ ያ ውም
በ ዘ መነ ዘ ር ዓ ያ ዕ ቆ ብ / 1426-146ዐ ዓ .ም ./ መስ ፋ ፋ ት የ ነ በ ረ በ ት የ ሥነ ጽ ሑፍ እ ድ ገ ት
ግ እ ዙን የ ሙጥ ኝ ያ ለ ነ በ ር ፡ ፡ በ ኋ ላ ም ቢሆን በዓፄ ሱ ስ ን ዮ ስ / ከ 1599-1624 ዓ .ም ./
የ ሃ ይ ማኖ ት መለ ወ ጥ ም ክ ን ያ ት ጋ ር ተ ያ ይ ዞ ኢ የ ሱ ሳ ውያ ን ( Jesuites)ጉ ል ህ ች ግ ር ደ ር ሶ ባ ት
የ ነ በ ረ ች ውን የ ሮ ማ (ስ ፔ ን ) ካ ቶ ሊ ክ “ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን “ ተ ከ ታ ዮ ች ን ቁ ጥ ር ለ ማበ ር ከ ት ሲ ሉ
በ አ ማር ኛ በ መጻ ፍ ወ ረ ቀ ቶ ች ን ለ መበ ተ ን ቢ ሞ ክ ሩ ም የ አ ን ድ ባ ሕ ር ይ አ ማኝ የ ሆ ነ ው አ ፄ
ፋ ሲ ል / ከ 1624-1674ዓ .ም / በ መን ገ ሥ የ ም እ መና ኑ ን ፍ ጹ ም ቀ ና ዒ ነ ት ብ ሎ ም የ ኢ የ ሱ ሳ ውያ ን
ከ ኢ ት ዮ ጵ ያ ም ድ ር መውጣ ት ለ ል ሳ ነ ግ እ ዝ እ ን ደ ገ ና መወ ለ ድ መስ ፋ ፋ ት ሆ ነ ለ ት ፡ ፡ ብዙም
መጻ ሕ ፍ ተ ግ እ ዝ ተ ደ ረ ሱ ፡ ፡ የ ቅ ኔ እ ድ ገ ት ም ታ የ ፡ ፡ ከ ዓ ፄ ፋ ሲ ል በ ኋ ላ ም ነ ገ ሥታ ቱ ታ ላ ቅ
ተ ሳ ት ፎ አ ቸ ውን አ በ ር ክተዋል፡ ፡ ስ ለ ሆነ ም ዓ ፄ ኢያ ሱ አ ድያ ም ሰ ገ ድ/ ከ 1674-1699
ዓ .ም ./ እ ና ሌ ሎ ች ም ነ ገ ሥታ ት የ ማይ ጠ ፋ ስ ማቸ ውን በ ል ቡ ና ች ን ቀ ረ ጸ ው አ ል ፈ ዋ ል ፡ ፡

3
ዳ ግ መኛ የ 16ኛ ው እ ና የ 17ኛ ው ክ ፍ ለ ዘ መና ት ቁ ስ ል አ ል ሽ ር ብ ሎ እ ን ደ ገ ና በ መሳ ፍ ን ቱ
ዘ መን / ከ 1777-1845 ዓ .ም / ሀ ገ ሪ ቱ እ ር ስ በ ር ሷ በ ፖ ለ ቲ ካ ና በ ሃ ይ ማኖ ት ድ ል ቅ ል ቅ
ስ ት ዋ ጥ ሀ ገ ር ን አ ን ድ ማድ ረ ግ ይ ች ል የ ነ በ ረ ውን ነ ገ ረ -ሃ ይ ማኖ ት ለ መረ ዳ ት ለ መወ ሠ ን
ሊ ቃ ውን ቱ የ ግ እ ዝ ን መጻ ሕ ፍ ት ማገ ላ በ ጥ ግ ድ ሆ ነ ባ ቸ ው፡ ፡ የ መነ ጋ ገ ሪ ያ / የ መከ ራ ከ ሪ ያ /
ም ሥጢራ ቸ ው የ ሆ ነ ው ቅ ኔ ም ለ ል ሳ ነ ግ እ ዝ መስ ፋ ፋ ት ጠ ቀ መ፡ ፡ የ አ ብ ነ ት ት ም ህ ር ት ቤ ቶ ች ም
ተስ ፋፉ፡ ፡ ፍ ጹም የ ሆነ አ ን ድነ ት ም ታዬ ፡ ፡ ዛ ሬስ የ ሃ ይ ማኖ ት ውዝ ግ ቡ ን የ ሚፈ ቱ ት

የ ተ ኞ ቹ እ ውን መጻ ሕ ፍ ት ይ ሆ ኑ ? በ እ ር ግ ጥ ዛ ሬ ግ እ ዝ ያ ወ ቀ ው ሁ ሉ ነ ገ ረ ሃ ይ ማኖ ት ን ተ ረ ዳ

ማለ ት አ ይ ደ ለ ም ፡ ፡ የ ሚማረ ውም ለ ሕ ይ ወ ት / ለ ፍ ቅ ር /ወ ይ ም ታ ሪ ክ ን ለ ማወ ቅ ላ ይሆን
ይችላ ል፡ ፡ ነ በ ር ኩ ለ ማለ ት ና ክ ዶ ለ ማስ ካ ድ እ ን ዲ መቸ ው የ ሚያ ስ ብ ም አ ይ ጠ ፋ ም ና ፡ ፡
በ የ ዋ ህ ነ ት መማር ግ ን በ አ ማና ውያ ኑ አ በ ው ቀ ር ቷ ል ፡ ፡

እ ን ግ ዲ ህ ለ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ መዳ ከ ም ዐ ቢ ይ ም ክ ን ያ ት የ አ ማር ኛ መተ ካ ት ብ ቻ ሳ ይ ሆ ን
ለ ቋ ን ቋ ው የ ሚሰ ጠ ው ት ኩ ረ ት መላ ላ ቱ የ ማያ ወ ላ ውል ም ክ ን ያ ት መ ሆ ኑ ነ ው፡ ፡ ዝ ም ብ ሎ ግ ን
ቅርስ ቅርስ ማለ ት ብ ቻ ዋ ጋ የ ለ ውም ፡ ፡ “ ባ ዶ ብ ራ ና ” ካ ል ተ ነ በ በ ምን ሊ ሠ ራ ል ን ፡ ፡
በ ተ ጨማሪ ም መን ግ ስ ት ም ሆ ነ ማን ኛ ውም አ ካ ል ግእዝ የ ቤተክ ር ስ ቲያ ን ብቻ ሳ ይሆን
የ ኢት ዮ ጵ ያ ቅርስ መሆ ኑ ን ሊገ ነ ዘ በ ው ይ ገ ባ ል ፡ ፡ ቤተ ክ ህ ነ ት ም ብት ሆን የ እነ ቅ ዱስ
ያ ሬ ድ የ ዜ ማ መጻ ሕ ፍ ት እ ነ ድጓ ፣ የ ዚ ቅ ቀ ለ ማት የ እ ነ አ ባ ጊ ዮ ር ጊ ስ መጻ ሕ ፍ ት ፣ እነ
ሰ ዓ ታ ት በ ሌ ላ ቋ ን ቋ ሊ ዜ ሙ “ ይ ቻ ል ” ይ መስ ል ለ ግ እ ዝ የ ሚሰ ጠ ው እ ን ክ ብ ካ ቤ ያ ሳ ዝ ና ል ፡ ፡
ድ ሮ ድ ሮ የ ቆ ሎ ተ ማሪ ለ ም ኖ ከ ፈ ዳ ውን ፣ ቅ ሉን ፣ ዳ ዊ ቱ ን አ ን ግ ቦ የ ሚነ ጋ ገ ረ ው
በ ዚህ ቋን ቋ ነ በር፡ ፡ እ ን ደዛ ሬው ግን ለ ወደ ፊ ቱ አ ይ ደ ለ ም የ ሚነ ጋ ገ ር አ ባ ባ ሉን
የ ሚያ ጠ ና / የ ሚቀ ጽ ል /፣ በ ደ ን ብ ቅ ኔ የ ሚቀ ኝ ይ ቅ ር ና ዳ ዊ ቱ ን አ ጣ ር ቶ መ ድ ገ ሙም ራ ሡ
ያ ጠራ ጥ ራ ል ፡ ፡ በ እ ር ግ ጥ በ አ ን ዳ ን ድ የ ገ ጠር ቦ ታ ዎ ች የ ሚያ ስ ተ ም ሩ ብ ዙ የ ሊ ቃ ውን ት
በ ረ ከ ቶ ች ቢ ኖ ሩ ም ነ ገ የ ሚተ ካ ው ግ ን ከ ግ እ ዝ ይ ል ቅ ጣ ሊ ያ ን ኛ ፣ እ ን ግ ሊ ዝ ኛ ፣ ፈ ረ ን ሳ ይ ኛ
ብ ቻ ቢ ማር የ ሚያ ተ ር ፈ ው ይ መስ ለ ዋ ል ፡ ፡ ይህ ግን “ አ ባ ቱ ን አ ያ ውቅ አ ያ ቱ ን ይ ና ፍ ቅ ”
ያ ሠኛ ል ፡ ፡
ም ን ጭ መጻ ሕ ፍ ቱ በ ግ እ ዝ የ ሆ ነ ው የ ሀ ገ ራ ች ን ታሪ ክ ን ስ አ ን ባ ቢና ተ ር ጓ ሚ ማን

ይ ሆ ን ?በ ዚ ህ እኮ ነ ው የ ሀ ገ ራችን ን ታሪ ክ ለ ማወ ቅ የ ውጭ መጻ ሕ ፍ ት ላይ ጥገ ኛ

የ ም ን ሆ ነ ው፡ ፡ አ ን ባ ቢ ውና ተ ር ጓ ሚው አ ላ ዋ ቂ ከ ሆ ነ ደ ግ ሞ ታ ሪ ከ ሀ ገ ር ቅ ድ ምና ሀ ገ ር
በ ምል ዑ ልብ የ ማይ መ ሰ ከ ር በ ት ይ መስ ላ ል ፡ ፡ የ ሚገ ር መው ግን ብዙዎ ቹ የ ግእዝ
መጽ ሐ ፎ ቻ ች ን በ ፈ ር ን ጆ ቹ ላ ይ የ ማ ያ ል ቅ ፍ ቅ ር ን አ ሳ ድ ረ ውባ ቸ ው ቋ ን ቋ ውን እ ስ ከ ሃ ም ሳ
ዓ መት ድ ረ ስ ሲ ያ ጠ ኑ እ ኛ ግ ን “ የ ሞ ተ ቋ ን ቋ ” አ ን ለ ዋ ለ ን ፡ ፡ ቋ ን ቋ ው ሞ ተ ከ ማለ ት ግ ን

4
ታሪ ከ ሀገ ር ቅ ድ ምና ሀገ ር ሞተ ብን ል ሳ ይሻ ል አ ይ ቀ ር ም፡ ፡ ቢያ ን ስ ቢያ ን ስ
በ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን ለ ካ ህ ና ቱ የ ም ስ ጋ ና ቸ ው አ ን ደ በ ት ግ እ ዙ ነ ውና ፡ ፡
እ ን ግ ዲ ህ እ ና ጠ ቃ ለ ውና ማን ኛ ውም ክ ፍ ል / አ ካ ል / ይ ህ ቋ ን ቋ በ ጥ ን ቱ ም ሆ ነ በ አ ዲ ስ
መል ክ እ ን ዲ ያ ድ ግ ጥ ረ ት ቢ ደ ረ ግ ፤ የ ቅ ኔ መም ህ ራ ኑ ም የ ግ እ ዝ መም ህ ራ ኑ ም ም ን ም እ ን ኳ ን
የ ኑ ሮ ች ግ ር ቢ ኖ ር ም ለ ራ ስ የ ሚስ ማማ ቦ ታ ን ከ መም ረ ጥ ለ ተ ማሪ ዎ ች የ ሚስ ማማ ቦ ታ ን መር ጦ
በ ገ ጠ ር ም ቢ ሆ ን ማስ ተ ማር ይ ኖ ር ባ ቸ ዋ ል ፡ ፡ የ ቋ ን ቋ ም ሁ ራ ን ም ለ ዚ ህ እ ድ ገ ት አ ስ ተ ዋ ጽ ዖ
ማድ ረ ግ ይ ጠ በ ቅ ባ ቸ ዋ ል ፡ ፡ ይህ ካ ል ሆነ ግን በ መካ ከ ለ ኛ ው ክ ፍ ለ ዘ መን ላ ይ የ ጥን ቱ
ሰ ዋ ስ ው ( Classical Grammar) ይ ም ጣ ል ን ፣ ይ መለ ስ ል ን ፤ መካ ከ ለ ኛ ው ክ ፍ ለ ዘ መን የ ጨለ ማ
ዘ መን ነ ው እ ያ ሉ እ ን ዳ ማረ ሩ ት ሮ ማውያ ን ና ግ ሪ ካ ውያ ን እ ን ዳ ን ሆ ን ያ ስ ፈ ራ ል ፡ ፡ ስ ለ ሆ ነ ም
ሥር ወ ቃ ላ ት ን ለ መመር መር ሰ ወ ስ ውን ለ መለ የ ት ግእዝ ማወ ቅ ይ ጠበ ቅ ብ ና ል ፡ ፡ ለ ዚህ ም
ታላ ላ ቅ ደ ራሲያ ን ምስ ክ ሮ ች ና ቸ ው፡ ፡ በ ተረ ፈ ግን ሁላ ች ን ም የ ታሪ ክ ፣ የ ሀገ ር፣
የ ወ ገ ን ፣ የ ቅ ር ስ ባ ለ አ ደ ራ ዎ ች መሆ ና ች ን ን አ ን ዘ ን ጋ ፤ እ ን ቅ ል ፉ ም ይ ብ ቃ ን ፡ ፡

›` ስ ƒ

1. S^QÁ” UÉw }¨<LÖ eV‹ /Pronouns/

1.1 ’v` ›”kê /Verb to be/
1.2 Y`¯} ®[õ} ’Ñ` uUdK?
ØÁo−‹
2. ›SM"ቾ ‹/Demonstratives/
ØÁo−‹“ ሠ LU /Conversation/
3. ¾Óእ ´ Y`¯} ”vw /Pronunciation/
4. ¾”vw ¯Ã’„‹ /Reading Types/
5. ¾”vw UM¡„‹
ƒ¨<¨<p
6. ÓY ›`°eƒ /Root verbs/
`v Óe /Tense, Nouns and Adjective formation/
¾›”Ç”É QÑ ¨Ø Óf‹ ›"H@É
7. ›Ñvx‹ /Prepositions and Conjunctions/

5
ŸÓe Là ¾T>Á`ñ ›Ñvx‹
Ÿ²”É ›”kê Là ¾T>Á`ñ ›Ñvx‹ “ K?KA‹ }eTT> nLƒ
²' ”}' K'K
8. }¨<dŸ Óe /Adverb/
9. ›K< −‹/Negation Maker/
ØÁo−‹“ ”ÓÓ`
10. ›Ñ“³u= ›çó−‹ /Possessive/ “ eV‹/Nouns/
1®.1 ›Ñ“³u= }¨<LÖ eV‹/Possessive Pronouns/
1®.2 ¾›”Ç”É ›Ñ“³u= ›çó−‹ ´`´`“ ¾”®<e ›”kê ´`´`
1®.3 }Öni }¨<LÖ eU
1®.4 #u$ uS^QÁ” c=[v /Verb to have in pronoun/
1®.5 vKu?ƒ }¨<LÖ eU /Subjective pronouns/
1®.6 }du= }¨<LÖ eU /Objective Pronouns/
1®.7 ¾T>Áu²< òÅLƒ
ØÁo−‹“ ”ÓÓ`
11. Ñu=` }Ñwa /Direct and indirect Object/
12. pêM /Adjective/
ØÁo−‹“ ”ÓÓ`
13. "M›Ã ›”kê ¾ƒ”u=ƒ ¨ÃU ÁG<” Ñ>²?
14. ƒ ³´ ›”kê
15. ›` eƒ Ÿ”®<e ›”kê “ ²”É ›”kê
16. x´ ›”kê
ØÁo−‹
17. ¾ዐ ቢ à ›”kê `v S”ÑÉ “ ›Ue~ ›°TÉ
ØÁo−‹
18. #Ãu?$ ›K
ØÁo−‹
19. ’ÖL Óe'²`“ ’v` /Dictionary/ “ lØa‹ /Numerals/

6
1. S^QÁ” UÉw }¨<LÖ eV‹ /Pronoun/
S^QÁ” TKƒ #S]−‹$ TKƒ c=J” uÓእ ´ s”s ›e` (1®) ¾T>J’<
}¨<LÖ eV‹ (S^QÁ”) ›K<::እ ነ ር ሱ ም
1. .. ›’ ’@
2. ›”} ›”}
3. ›”ቲ ›”ˆ
4. ¨< ~ c<
5. Ã + dD
6. ”Q’ —
7. ›”ƒS< “”} (Kp`w ¨”Ê‹)
8. ›”ƒ” “”} (Kp`w c?„‹)
9. ¨ „S< ’²=Á (K¨”Ê‹)
10. ¨< „” ’²=Á (Kc?„‹)

S^QÁ” u®[õ} ’Ñ`

kÅሰ (kÇTÃ ›”kê Past tense) ,›ScÑ’
1. ›’ kÅeŸ< 6 ”Q’ kÅe’

7
2. ›”} kÅeŸ 7 ›”ƒS< kÅeክ S<
3. ›”+ kÅስ ኪ 8 ›”ƒ” kÅeክ ”
4. ¨< ~ kÅc 9 ¨ „S< kÅc<
5. Ã + kÅሰ ƒ 1® ¨ „” kÅሳ

¾Óc< ¾SÚ[h òÅM #Ÿ$ŸJ’ Á”’< SK¾ƒ ›Kw”:: UdK? cበ Ÿ wKA ›’ cuŸ<
(#ኩ $ይ ጠ ብ ቃ ል ) ÃLM ”Í= cuŸ<(#ኩ $ ይ ላ ላ ል ) ›ÃMU eK²=I TØup ›Kw” TKƒ
’¨<::

1.1 ’v` ›”kê (Verb to be)

¨< ~, ’¨<'’u`'’i'’I'“‹G<
à +,“ƒ'’u[‹
¨< „S< ( S<”~), “ቸ ¨<'’u\ (K¨”Ê‹)
¨ „” (እ T”~),“†¨<'’u\ (Kc?„‹)
UdK?' ›’ ¨< ~ õ•ተ êድ p
›”+ ው ~ }eóG< K›ÇU
›”} ው ~ u?³ Ÿ<K< ¯KU
T`ÁU à + SW[} Qèት
ä¨<KAe ¨â?Øae SUI^” ¨< „S<
cKAT@ ¨›?Mdu?Ø pÆdƒ ¨< „”

1.2 Y`¯} ®[õ} ’Ñ` uUdK?

Q´p›?M ’u=Ã
• Q´p›?M ’u=Ã ¨< ~
• ’u=Ã ¨ ~ Q´p›?M
• ›¢/›ÃÅKU/ ’u=à Q´p›?M
#¨< ~$ KT>K¨< ›−” ›K< ¨< #›¢$ ’¨<::
¾T>Ÿ}K<ƒ Ÿ S^QÁ” ŸÓf‹ Ò` ›³UÉ/›e}íU`/
1. ›”ƒ” G ’u`Ÿ<
2. ¨< ~ K uL°’
3. ›’ N R`Ÿ=
4. ¨< „” S çK¿
5. Ã + W ቀ ተ M¡”

8
 [ Sꛃ
c •U¡S<
g ሖ^
k uM®
¨MØ %u Md’ ›UH^ (¨Å ›T`— SMe)
1. ”Q’ R`’ %u አ ¡c<U ¨Le
2. ›”+ ው ~ Sw`H”
3. T`ÁU ¨KŃ ¨MÇ ²uŸ<^
4. ›”} ¨›’ cTእ ’ nK Ó²=›wሔ@`
5. እ KS’</›’T”/ ¨< „S< ²R\ %u ÑÇSc=“
¨Å Ó ´ SMe /¨MØ %u Md’ Ó ´/
1. ¨Å çKAƒ u?ƒ H@É”፡ ፡
2. ’@ ’˜ ¨Å u?}¡`e+Á” ¾H@ÉŸ<፡ ፡ (²,¾)
3. ’`c< uQw[ƒ }kSÖ፡ ፡ (%u<[,u%w[ƒ)
4. „Te እ ና â?Øae SUI^” “†¨< ::
5. T`ÁU É”ÓM ¾›a” u}` (uƒ`,ብ ት `) “ƒ ::
6. ›”} ¾¡`e„e” ¨”Ñ@M cuክ ህ ::
7. ›”} cvŸ= ›ÃÅKIU፡ ፡
›e}"¡KI éõ (èOõ uY`¯} cªስ ¨<)
UdK?/N²’/ T`ÁU ›S}cpK ¡`e„e/%²’ƒ T`ÁU ›S}cpK ¡`e„e/
1. /•S/›”} L°K ›^ƒ/አ ል Ò/
2. /R[/ ›”ƒ” %u Åw[êÑ@
3. /qS/ T` ¨T`ÁU pÉS u?} SpÅe
4. /%Å[/ õ_ êድ p ¨<ስ } u?} አ `É ƒ/}T]−‹
5. /›`SS/ T>"›?M ›S }cpK ›UL¡
6. /}ðYሀ / éÉn” u Ó²=›wሔ@`
2. ›SM"‹ /Demonstratives/
1. S^QÁ” ÁM“†¨< G<K< ›SM"„‹ K=J’< ËLK<:: ¾T> ¨lƒ Ó” ”ÅT>Ÿ}K¨<
uUXK? k`uªM'
}¡K T`ÁU R[ %u Åw[ S”¡^ƒ
¨< ~ R[ %u Åwረ K=v•e
¨< ~ w c= R[ %u ÅTeq
à + ¨Kት uM®ት %we}

9
 ¨< „S< ውK<É › S\ ƒ`ÕT@ SéQõƒ
¨< „” ›”eƒ cÑÇ K Ó²=›wN?` ›ULŸ ›=ƒÄåÁ
¨< „” ›ªMÉ uM¯ Iwe}
S<”~ ¨<K<É ›”uu< ¨”Ñ@K ÄN”ስ
T”~ ›”eƒ cÑÇ K Ó²=›wN?` ›ULŸ ›=ƒÄãÁ
’ÖL w²<
¨< ~ Á (that) ¨< „S<( S<”~) ’²=Á(those)
à + Áˆ # ¨< „”( T”~) #
• ’²=I G<K< ¾\p ¨ÃU uኅ K=“ ÁK” ’Ñ` ÁSK¡ K<::
2. ´”+ w c= R[ %u ›=¾\dK?U ' ÃI c¨< ¨Å ›=¾\ሳ K?U H@Å፡ ፡
´ w c= R[ %u ›=¾\dK?U '
³+ w c=ƒ Sꛃ U Åwረ x` ' È c?ƒÄ ŸÅw[ x` S׋፡ ፡
³ w c=ƒ Sꛃ U Åw[ x` '
K< cw R\ %u Åw[ Ÿ`u? Óሸ ” ' ’²=I c−‹ ¨Å Åw[ Ÿ`u? H@Æ
L Å“ÓM pÆdƒ T”~ ' ’²=I Å“ÓM pÆdƒ “†¨<
’ÖL w²<
´'´”~ ÃI (This) K< ’²=I(These)
³ ' ³+ Ë # L ’²=I #
• ’²=I G<K< ¾p`w” ’Ñ` ÁSK¡ K<::
3. ´Ÿ< SUI[ p’@ ¨< ~ , Á c¨< ¾p’@ SUI` ’¨< ::
´”~ #
”ƒŸ< ¨Kƒ %} S<c? ይ እ ቲ Áˆ MÏ ¾S<c? Iƒ “ƒ
” ¡+ አ e"K T`ÁU ይ እ ቲ
MŸ< cw ›=ƒÄጵ Á©Á” ¨< „S< ’²=Á c−‹ ›=ƒÄãÁ¨<Á” “†¨<::
M¡~
M¢” Å“ÓM Sêኣ UÑÇU ’²=Á Å“ÓM ከ ÑÇU SÖ<::
M¡„”
’ÖL w²<
´Ÿ<'´¡~ (´KŸ<),ያ (That) MŸ< ' M¡~ , ’²=Á (Those)
”ƒŸ< ' ” ¡+ , Áˆ Mኮ ”' M¡„” , ’²=Á
• ’²=I ÅÓV ”Å }^ lØ` ›”É ¾\p ’Ñ`” ÁSK¡ K<::
SMSÍ
›³UÉ (›e}íU` ፣ ›e}³UÉ)

10
 1. ´Ÿ< ›. R[ƒ
2. ¨< ~ u. kÅeŸ=
3. ›” ¡+ [. Sጽ ኣ
4. M¡~ Å. ’u\
5. Ã + G. cÑÉŸ=
6. K< K. ሖ ር ’
7. L N. ›”uw¡S<
8. ´¡~ S. kÅc
9. ´”~ W. N`ክ ”
1®. Mኮ ”
11. MŸ<
12. S<”~
13. ´

¾T>Ÿ}K<ƒ” ¨Å Ó ´ }`Ñ<U፤ ð¡`(}`Ñ<U) %u Md’ Óእ ´

1. Á‹ MÏ q”Ð “ƒ፡ ፡
2. ’²=Á ›?Mdu?Ø“ T`ÁU “†¨<፡ ፡
3. Á ¾¨”Ñ@M }T] ’¨<፡ ፡
4. ÃI SêNõ ›Ç=e ’¨<፡ ፡
5. ’²=I ¾¡`e„e ›ÑMÒÄ‹ “†¨<፡ ፡

cLU
ö %Å`Ÿ %<¾ Ó²=›wN?` Ãሰ vQ
( ”ȃ ›Å`¡ ¨”ÉT@) ( Ó²=›wN?` ÃSeÑ”)
ƒUI`ት ö ¨< ~ W“Ã ¨< ~
(ƒUI`ƒ ”ȃ ’¨<) (Ø\ ’¨<)
Tእ ዜ ¨< ~ ²ðçU¡S< ð}“¡S< ²ዮ U ¨`ኅ
(SŠ ’¨< ð}“‹G<” ¾Ú[d‹G<ƒ) (¾³_ ¨`)
uêvQ ›Ã‚ ሖ `ከ ¨< ~ ²›=[¡wŸ<ከ %u Ÿ’>X u?} ¡`e+Áን
(uTKǨ< ÁLÑ–G<I ¾ƒ H@ÅI ’¨<) (¨Å u?}¡`eƒÁ”)
›ን c uêvQ %u u?} Uግ w/ካ ፌ ¨< ~ ²R`Ÿ< Ó²= Ãv`Ÿ Ÿ<” ƒÑ<I
( ’@e uTKÇ ¨Å "ô ’u` ¾H@ÉŸ<ƒ) (Ñ@ Ãv`¡I ƒÑ<I G<”)
eU›ኒ ዳ °ሙ መ ’< SH[ ዮ U uÃ’ ’Ñ[ T`ÁU

11
(eT˜ ”Í= ³_ T” ›e}T[) (eK ’Ñ[ T`ÁU)
u¾’ U”ƒ ¨ KA~ ewNƒ
(eKU”) (›− UeÒ“ Kc< ÃG<”)
Ÿ<K< cw› u?ƒŸ' UŸ'›u<Ÿ'›%<Ÿ'ዳ ኅ “ ¨< „S< ኦ J KŸ<M’
(G<K<U u?}cx‹I ÅI“ “†¨<) ( g= KG<L‹”)
uM W“à Uc?ƒ Ñ@cU ”ƒ^Ÿw
(uM SM"U Uiƒ ’Ñ ”Ñ“˜)

3. ¾Óእ ´ Y`¯} ”vw ( Pronounciation)

¾Óእ ´ Y`¯} ”vw ስ U”ት “†¨< :: ’`c<U፡ -
1. T”dƒ 5. T“uw
2. S×M 6. ›KT“uw
3. TØup 7. SªØ
4. TLLƒ 8. SlÖ` “†¨<፡ ፡
1. T”dƒ : ÃI Y`¯} ”vw ¾nK< SÚ[h òÅM dÉe ŸSJ” ¾}K¾ J•
nK< uŸõ}— ÉUî ¾T>’Ñ` ¨ÃU ¾T>’uw TKƒ ’¨< :: K²=IU ’¨<
G<K<U ¾Óe ›Ã’„‹ uŸõ}— ÉUî ¾}’uu< }’ሽ “†¨< ¾T>vK<ƒ ::
UdK? ’u[ , }kSÖ
Nu’ , ስ Öን
}²Ÿ[ኒ , ›e ¨<c˜
¨< ~ , ’¨<'’u`' c<& “†¨< ¨²}[ð ::
›”eƒ R^ , c?„‹ N?Æ
Ãግ በ a , ÃY^¨<
ÁØUq , ÁØUk¨<

2. S×M (}×Ã) ፡ ÃI Y`¯} ”vw SÚ[h¨< dÉe J• ¾TÃ’d TKƒ

’¨< ::
UdK? T`ÁU ' T>"›?M'›=¾c<e ¡`e„e'u?} S”Óሥƒ'pÉeƒ፣ SpÅe
¨²}[ð፡ ፡
3. TØup : ÃI Y`¯} ”vw ŸnK< ¨<eØ ¾T>Öwp òÅM •a nK< Öwq
”Ç=’uw ¾T>ÁÅ`Ó ’¨< ::
UdK? kÅሰ , ›Sሰ Ñ’

12
 cwN , ›SWÑ’
}²ከ a , ›e ውc¨<
’ç[ , }SKŸ}
4. TLLƒ : ÃI Y`®} ”vw unK< ¨<eØ ¾T>Öwp òÅM dÕ`“ ”vu<U
LM„ c=’uw ’¨< ::
UdK?: k}K , ÑÅK
’u[, }kSÖ (•[)
›Uለ ከ ,አ መለ ከ
Ñw[, ðÖ[ (W^)
ðÖ[, ðÖ[ (u›T`—¨< ÃÖwnM)
5. T“uw : ÃI Y`¯} ”vw G<Kƒ ¨ÃU Ÿ²=Á uLà ¾J’< nLƒ ”Å ›”É
J’¨< c=“uu<“ ”፣ u” ¨ÃU ¾” c=ÁSÖ< ’¨< ::
UdK? u?}¡`e+Á” , ¾¡`e+Á” u?ƒ
u?}SpÅe , ¾TSስ Ñ— u?ƒ
ƒUI`} HÃT•ƒ ,¾HÃT•ƒ ƒUI`ƒ
É”ÓK S<c?
Wሥ^} Ñw`›?M
²?“ YLc?
¨<Çc? T`ÁU
Ø®<S Md”
¨MÅ ›=¾c<e
}ªQÊ nM
²?“ u?}¡`e+Á”

6. ›KT“uw : ÃI Y`¯} ”vw G<Kƒ ¨ÃU Ÿ²=Á uLà ¾J’< nLƒ

^d†¨<” ‹K¨< c=’uu< ¨ÃU ›”ዱ L”Æ ›ÔLTi c=Jን ’¨< ::
UdK? pÆe ›UL¡ ÃvLM ”Í= pÆሰ ›UL¡ ›ÃvMU ::
É”ÓM T`ÁU
Sጽ › ¨M-¨MÉ S×
ä¨<KAe Nª`Á

13
 7. SªØ : SªØ TKƒ ŸnK< ¨<eØ ÁK òÅM ”Ç=G< dÃÔL u¨<eÖ
ªm’ƒ ¾T>’uw ’¨< :: Ÿ²=I Là Te}ªM ÁKw” òÅK< uêOõ Ñ>²? Ó”
Y`¯~” Öwq ÃíóM ::
UdK?: ¨Ã” (wan)}wKA ”Í= ¨Ã” (wayyin) }wKA ›Ã’uwU ::
É”ÓM- Ÿ²=I Là ” }¨<×K‹
Ñw` - Ÿ²=I Là ÅÓV w }¨<×K‹:: YK²=I Ñw` vKG<Kƒ kKU
’¨< ::
›?Md° Ÿ²=I Là ÅÓV ዕ ƒª×K‹::
`Ÿ<e Ÿ< }¨<×K‹::
Ÿ²=I Là w²<¨<” Ñ>²? ¾T>ªÖ<ƒ kKV‹ c=J’< SªØ“ ›KSª×†¨< Ó”
”Å ”vu<“ ”Ń`ÕT@¨< ÃKÁÁM::

8. SlÖ` : ÃI Y`¯} ”vw u›”É nM ¨<eØ ¾T>Ñ–< òÅLƒ” ÁKU”U

SªØ T”uw TKƒ ’¨<::

UdK?: ¨< ~ ŸT>K¨< nM G<K<U òÅLƒ Ã’uvK< ”Í= dÉc eKJ’‹ w‰

¾UƒªØ ›ÃÅK‹U::

à + 'SL ¡ƒ'T`ÁU 'T°ŸM ' Iƒ 'ƒTMU' ÄN”e 'አ ጽ ፋ ` (Øõa‹)

ስ እ `ƒ (ìÑ<`) '›?MÁe 'wN?` (GÑ`) S<”~' ewNƒ' Nª`Áƒ' SéQõƒ (
I ƒqÖ^K‹)
Ÿ ’²=I Y`¯ተ ”vx‹ u}ÚT] K?KA‹U ›K<::

KUdK? ¨Çm“ cÁõ

G. ¨Çm፡ - ¾U”K¨< Y`¯} ”vw ¾nK< SÚ[h òÅM "°w፣ dMe ፣ ^w°
ኀ Ue“ dw° J• ¾TÃ’d “ nK< c=’uw ¾SÚ[h¨<” òÅM uSÁ´ ”Ç=¨Ép
¾T>ÁÅ`Ó ¾Y`¯} ”vw ¯Ã’ƒ ’¨<::
UdK? %u?G< ¨Åc< ¾²=I nM ¾SÚ[h òÅM G< "°w c=J” ¨Çm ’¨<:: ’Ñ`
Ó” ›”Ç”É M¿’„‹ ”ÇK< T¨p ÁeðMÑ“M::KUdK? ¨< ~ ¾T>K¨< ’v`
›”kê }’g ”Í= ¨Çm ›ÃÅKU:: ”Ç=G<U Óf‹ uƒ°³´U J’ uNLò c=SÖ<
¨Çm “†¨< TKƒ ›”‹MU::

14
KUdK? R\, N?Æ ¨ÃU O\, N=Æ w”MU }’ሽ ”Í= ¨Çm ›ÃÅKU::
Kሣ Me UdK? ŸÃc= wእ c= Sª+ SH] ¨²}ር ð c=J’< Óe ŸJ’ Ó”
›Ã¨ÉpU፡ ፡
UdK? c›K= K’ pÉeƒ Ÿ²=I Là c›K= ¾T>K¨< nM ¨Çm ›ÃÅKU
K^w° UdK? አንበሳ፣ ዜና ፣ ወዘ ተረ ፈ ከ ዚህ ላ ይም በግስ የ ሚነ ገ ር ከ ሆነ
አ ይ ወ ድ ቅ ም፡ ፡
ለ ም ሳ ሌ እ ላ አ ን ስ ት ሖ ራ /እ ነ ዚ ያ ሴ ቶ ች ሔዱ / ከ ዚ ህ ላ ይ « ሖ ራ » የ ሚለ ው ይ ነ ሳ ል እ ን ጂ

አ ይ ወ ድ ቅ ም፡ ፡
ለ ኀ ም ስ ም ሳ ሌ ውዳ ሴ ፣ ቅ ዳ ሴ ፣ ይ ባ ቤ ፣ ወ ዘ ተ ረ ፈ
ለ ሳ ብ ዕ ም ሳ ሌ ዶ ር ሆ /ዶ ሮ /፣ መን በ ሮ ፣ ቀ ቲ ሎ ት /
ን ዑስ አ ን ቀ ጽ የ ሆ ኑ ት ሁ ሉ ወ ዳ ቂ ና ቸ ው፡ ፡ በ ተ ጨማሪ ቦ ዝ አ ን ቀ ጽ የ ሆኑ ወዳ ቂ ዎች
እ ን ዳ ሉ ም ማወ ቅ ያ ስ ፈ ል ጋ ል ፡ ፡ ነ ገ ር ግ ን በ ግ ስ ት ዕ ዛ ዝ ወይም ዘ ን ድ አ ን ቀ ጽ የ ሆኑ ት
ሊ ነ ሱ እ ን ደ ሚች ሉ መገ ን ዘ ብ ያ ስ ፈ ል ጋ ል ፡ ፡

5. የ ን ባ ብ ም ል ክ ቶ ች

¾ የ ማን ሳ ት ም ል ክ ት
¾ የ መጣ ል ም ል ክ ት
¾ የ ማጥ በ ቅ ም ል ክ ት
አ ን ዳ ን ድ የ ግ እ ዝ ግ ሶ ች የ ሚጠ ብ ቅ ድ ም ፅ ሲ ኖ ራ ቸ ው ግ ማሾ ቹ የ ላ ቸ ውም ፡ ፡

ም ሳ ሌ ፣ ቀ ተ ለ -- ገ ደ ለ ፣ ቀ ደ ሰ -- አ መሰ ገ ነ
ት ውውቅ
ሰ ላ ም ለ ከ አ ኁየ ወ ሰላም ለከ
(ሰ ላ ም ላ ን ተ ይ ሁ ን ወ ን ድ ሜ) (ሰ ላ ም ላ ን ተ ም ወ ን ድ ሜ)
መኑ ስ ም ከ እ ኁ የ ወ ል ደ ገ ብ ር ኤ ል ውእ ቱ ስ ም የ
(ስ ም ህ ማን ነ ው ወ ን ድ ሜ) (ስ ሜ ወ ል ደ ገ ብ ር ኤ ል ነ ው)
ወ መኑ ስ መ አ ቡ ከ ገ / ማር ያ ም ውእ ቱ ስ መ አ ቡ የ
(ያ ባ ት ህ ስ ም ማን ነ ው) (ያ ባ ቴ ስ ም ገ /ማር ያ ም ነ ው)
እ ስ ፍ ን ቱ አ ዝ ማኒ ከ እ ሥራ ወ አ ሐ ዱ
(ዕ ድ ሜህ ስ ን ት ነ ው) (ሀ ያ አ ን ድ )
እ ም አ ይ ቴ መጻ እ ከ እም ጎ ጃም
(ከ የ ት መጣ ህ ) (ከ ጎ ጃ ም )
ግ ብ ር እ ፎ ውእ ቱ ሚመ ኢ ይ ብ ል

15
(ሥራ እ ን ዴ ት ነ ው) (ም ን ም አ ይ ል )
እ ስ ኩ ነ ዓ ነ ሑር ኀ በ ቤ ተ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ት ፍ ስ ሕ ት የ ውእ ቱ
እ ስ ኪ ና ወደ ቤተክ ር ስ ቲያ ን እ ን ሂ ድ (ደ ስ ታ ዬ ነ ው)
ሕ ይ ወ ት እ ፎ ውእ ቱ ሠ ና ይ ውእ ቱ
(ሕ ይ ወ ት እ ን ዴ ት ነ ው) (ጥ ሩ ነ ው)
አ ሉ አ ብ ያ ፂ ከ ውእ ቶ ሙ እወ
(እ ነ ዚ ህ ጓ ደ ኞ ች ህ ና ቸ ው) (አ ዎ )
አ ይ ቲ ብ ሔሮ ሙ (ዝ እ ም ሲ ዳ ሞ ወ ዝ ኩ ሰ እ ም ወ ሎ )
(የ ት ነ ው ሀ ገ ራ ቸ ው) (ይ ህ ከ ሲ ዳ ሞ ነ ው ያ ደ ግ ሞ ከ ወ ሎ )
ት ት ሜህ ር ኑ ት ም ህ ር ተ ዘ መነ ዌ እ ወ እ ት ሜሀ ር አ ነ ት ም ህ ር ተ ዘ መነ ዌ
(የ ዘ መና ዊ ት ም ህ ር ት ት ማራ ለ ህ ) (አ ዎ የ ዘ መና ዊ ት ም ህ ር ት እ ማራ ለ ሁ )
አ ይ ቴ ውእ ቱ ቤ ተ ት ም ህ ር ት ከ 6 ኪ ሎ ውእ ቱ ቤ ተ ት ም ህ ር ት የ
(ት ም ህ ር ት ቤ ት ህ የ ት ነ ው) (6 ኪ ሎ ነ ው ት ም ህ ር ት ቤ ቴ )
ስ ፍ ነ አ መተ በ ጻ ሕ ከ ሰ ል ሰ አ መተ በ ጻ ሕ ኩ
(ስ ን ተ ኛ ዓ መት ደ ረ ስ ክ ) (3 ዓ መት ሆ ኖ ኛ ል )
ተ አ ም ር ኑ ት ም ህ ር ተ ሃ ይ ማኖ ት ከ ወ ሀ ገ ር ከ ም ን ት ውእ ቱ ት ም ህ ር ተ ሀ ገ ር የ
(የ ሀ ይ ማኖ ት ህ እ ና የ ሀ ገ ር ህ ን ት ም ህ ር ት ታ ውቃ ለ ህ ) (የ ሀ ገ ሬ ት ም ህ ር ት ም ን ነ ው)
ን ባ ብ፣ ድጓ ፣ ጾ መ ድጓ ፣ ግ እ ዝ ፣ ቅ ኔ ይት በ ሀ ሉ ለ እ ሉ ሰ አ እ ምሮ ሙ ቀ ዲ ሙ
(ን ባ ብ ፣ ድ ጓ ፣ ጾ መ ድ ጓ ፣ ይ ባ ላ ሉ ) እ ነ ሱ ን ቀ ድ ሞ አ ውቃ ቸ ዋ ለ ሁ
በ ል እ ግ ዚእ የ ሀ ብከ ጽ ን አ ቶ ወይክ ስ ት ለ ከ አ ሜን
(በ ል ጌ ታ ፅ ና ት ን ይ ስ ጥ ህ ይ ግ ለ ፅ ል ህ ም ) (ይ ሁ ን ይ ደ ረ ግ ል ኝ )

ግ ሥ አ ር ዕ ስ ት (Root Verbs)

የ ግ ሥ አ ር ዕ ስ ት ማለ ት ለ ሌ ሎ ች ግ ሶ ች መሠ ረ ት በ መሆ ን የ ሚከ ተ ሏ ቸ ው ግ ሶ ች የ እ ነ ር ሱ ን
የ አ ወ ራ ረ ድ ባ ህ ሪ የ ሚከ ተ ሉ እ ና በ አ ቀ ማመጣ ቸ ው የ ሚመስ ሏ ቸ ው ና ቸ ው፡ ፡ ይ ሁ ን እ ን ጂ
እ ነ ዚ ህ ሁ ሉ ግ ል ፅ የ ሚሆ ኑ ት በ ዝ ር ዝ ር ሥን መለ ከ ታ ቸ ው በ መሆ ኑ በ መጀ መሪ ያ ግ ር ሊ ለ ን
አ ይ ገ ባ ም ፡ ፡ የ ሆ ነ ው ሆ ኖ ለ ግ ስ ር ባ ታ መሠ ረ ት መሆ ና ቸ ውን መዘ ን ጋ ት የ ለ ብ ን ም ፡ ፡
የ ታ ወ ቁ ት የ ግ ስ አ ር ዕ ስ ታ ት ስ ም ን ት ና ቸ ው፡ ፡ እ ያ ን ዳ ን ዳ ቸ ውም የ የ ራ ሳ ቸ ው ሠ ራ ዊ ት
አ ላ ቸ ው፡ ፡
1. ቀ ተ ለ 3. ገ ብ ረ 5. ባ ረ ከ 7. ብ ህ ለ
2. ቀ ደ ሰ 4. አ እ መረ 6. ሤ መ 8. ቆ መ

16
6.1 እ ር ባ ግ ስ (Tense and Nouns formation, including Adjectives)
በ መጀ መሪ ያ ግ ን አ ን ድ በ አ ን ድ የ ስ ም ን ቱ ን ግ ሶ ች ቀ ለ ማት ብ ዛ ት ና ዓ ይ ነ ት አ ን ባ ቢ ው
ማስ ተ ዋ ል ይ ገ ባ ዋ ል ፡ ፡
1. ቀ ተ ለ ፍ ፁም ግ እ ዝ ሆኖ የ ላ ላ
2. ቀ ደ ሰ ፍ ፁ ም ግ እ ዝ ሆ ኖ የ ጠበ ቀ
3. ገ ብ ረ ግ እ ዝ ሳ ድስ ግ ዕ ዝ ሆኖ የ ላ ላ
4. አ እ መረ ግ እ ዝ ሳ ድስ ግ ዕ ዝ ሆኖ የ ላ ላ
5. ባ ረ ከ ራብዕ ግ ዕ ዝ ግ ዕ ዝ ሆኖ የ ላ ላ
6. ሤ መ ኀ ምስ ግ እ ዝ ሆ ኖ የ ላ ላ
7. ብ ህ ለ ሳ ድስ ሳ ድስ ግ ዕ ዝ ሆኖ የ ላ ላ
8. ቆ መ ሳ ብዕ ግ እ ዝ ሆኖ የ ላ ላ

ማን ኛ ውም የ ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ፅ ግ ስ ሁ ሉ ተ ነ ሽ መሆ ኑ ን በ ሥር ዓ ተ ን ባ ብ ላ ይ አ ይ ተ ና ል ፡ ፡
1. ቀ ተ ለ ---- ገ ደ ለ ( past tense - ሐ ላ ፊ ) / ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ፅ /
ይ ቀ ት ል --- ይ ገ ድ ላ ል (future- ካ ል አ ይ --- ት ን ቢ ት ወ ይ ም Present Tense - ያ ሁ ን

ጊዜ)
ይ ቅ ት ል ---- ይ ገ ድ ል ዘ ን ድ / ዘ ን ድ አ ን ቀ ፅ /
™ ቀ ቲ ል / ቀ ቲ ሎ ት / -- መግ ደ ል / to kill ( infinitive) ን ዑ ስ አ ን ቀ ፅ /
ቀ ታ ሊ -- የ ገ ደ ለ / ቅ ጽ ል --Adjective

ቀ ታ ል ያ ን --- የ ገ ደ ሉ /ወ ን ዶ ች / / ቅ ጽ ል ሲ በ ዛ /
ቀ ታ ሊ ተ --- የ ገ ደ ለ ች / ለ ሴ ት ቅ ጽ ል ሲ ሆ ን
ቀ ታ ል ያ ት --- የ ገ ደ ሉ / ለ ብ ዙ ሴ ቶ ች ቅ ጽ ል ሲ ሆ ን /
ቅ ቱ ል ---- የ ተ ገ ደ ለ / ቅ ጽ ል -- Adjective/
ቀ ታ ሊ ----ገ ዳ ይ / ስ ም ሲ ሆ ን /
ቀ ት ል --- ውጊ ያ / ጥ ሬ ዘ ር /
ቅ ት ለ ት --- አ ገ ዳ ደ ል / ሳ ቢ ዘ ር /
በ ቀ ተ ለ ም ሳ ሌ እ ን ሰ ራ ና ሌ ሎ ች ን እ ን ዴ ት እ ን ዳ ሚወ ር ዱ ካ የ ን በ ኋ ላ ሌ ሎ ች ን
በ ራ ሳ ች ን መሥራ ት እ ን ች ላ ለ ን ፡ ፡
ምሳ ሌ ፡
አ ነ ቀ ተ ል ኩ -- እ ኔ ገ ደ ል ኩ
አ ነ እ ቀ ት ል --- እ ኔ እ ገ ድ ላ ለ ሁ
አ ነ እ ቅ ት ል --- እ ገ ድ ል ዘ ን ድ / ዘ ን ድ አ ን ቀ ፅ /

17
 አ ነ እ ቅ ት ል --- ል ግ ደ ል / ት ዕ ዛ ዝ /
አ ን ተ ቀ ተ ል ከ --- አ ን ተ ገ ደ ል ክ አ ን ቲ ቀ ተ ል ኪ ---- ገ ደ ል ሽ
አ ን ተ ት ቀ ት ል --- አ ን ተ ት ገ ድ ላ ለ ህ አ ን ቲ ት ቀ ት ሊ --- ት ገ ድ ያ ለ ሽ
አ ን ተ ቅ ት ል ----- አ ን ተ ግ ደ ል አ ን ቲ ት ቅ ት ሊ ---- ት ገ ድ ይ ዘ ን ድ
ን ህ ነ ቀ ተ ል ነ --- ገ ደ ል ን አ ን ቲ ቅ ት ሊ --- ግ ደ ዬ
ን ህ ነ ን ቀ ት ል --- እ ን ገ ድ ላ ለ ን አ ን ት ን ቀ ተ ል ክ ን --- ገ ደ ላ ች ሁ /ሴ /
ን ህ ነ ን ቅ ት ል --- እ ን ገ ድ ል ዘ ን ድ አ ን ት ን ት ቀ ት ል ---- ት ገ ድ ላ ላ ች ሁ / ሴ /
ን ህ ነ ን ቅ ት ል --- እ ን ግ ደ ል አ ን ት ን ት ቅ ት ል ---- ት ገ ድ ሉ ዘ ን ድ /ሴ /
አ ን ት ሙ ቀ ተ ል ክ ሙ ---ገ ደ ላ ች ሁ /ወ / አ ን ት ን ቅ ት ል ---- ግ ደ ሉ /ሴ /
አ ን ት ሙ ት ቀ ት ሉ ----ት ገ ድ ላ ላ ች ሁ /ወ / ውእ ቶ ሙ ቀ ተ ሉ --- ገ ደ ሉ /ወ /
አ ን ት ሙ ት ቅ ት ሉ ---ት ገ ድ ሉ ዘ ን ድ /ወ / ውእ ቶ ሙ ይ ቀ ት ሉ ----ይ ገ ድ ላ ሉ /ወ /
አ ን ት ሙ ቅ ት ሉ ---- ግ ደ ሉ /ወ / ውእ ቶ ሙ ይ ቅ ት ሉ --- ይ ገ ድ ሉ ዘ ን ድ /ወ /
ውእ ቱ ቀ ተ ለ --- ገ ደ ለ ውእ ቶ ሙ ይ ቅ ት ሉ ---- ይ ግ ደ ሉ /ወ /
ውእ ቱ ይ ቀ ት ል ----- ይ ገ ድ ላ ል ይ እ ቲ ቀ ተ ለ ት ---- ገ ደ ለ ች
ውእ ቱ ይ ቅ ት ል ---- ይ ገ ድ ል ዘ ን ድ ይ እ ቲ ት ቀ ት ል --- ት ገ ድ ላ ለ ች
ውእ ቱ ይ ቅ ት ል ---- ይ ግ ደ ል ይ እ ቲ ት ቅ ት ል --- ት ግ ደ ል ዘ ን ድ / ሴ /
ውእ ቶ ን ቀ ተ ላ --- ገ ደ ሉ /ሴ / ይ እ ቲ ት ቅ ት ል --- ት ግ ደ ል
ውእ ቶ ን ይ ቅ ት ላ ---- ይ ገ ድ ላ ሉ /ሴ /
ውእ ቶ ን ይ ቅ ት ላ --- ይ ገ ድ ሉ ዘ ን ድ /ሴ /
ውእ ቶ ን ይ ቅ ት ላ --- ይ ግ ደ ሉ /ሴ /
ማስ ታ ወ ሻ ፣ ሀ . የ ት ን ቢ ት ( future) እ ና የ አ ሁ ን ጊ ዜ ( Present) በ ግ እ ዝ
አ ን ድ ዓ ይ ነ ት የ ግ ሥ አ ወ ራ ረ ድ / አ ገ ባ ብ / አ ላ ቸ ው፡ ፡
ለ . ዘ ን ድ አ ን ቀ ጽ ና ት ዕ ዛ ዝ አ ን ቀ ጽ ም እ ን ዲ ሁ አ ን ድ ዓ ይ ነ ት ና ቸ ው፡ ፡
ሐ . የ እ ግ ዝ ግ ሶ ች ር ባ ታ ቸ ውን የ ሚጀ ም ሩ ት በ ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ጽ (past) ነ ው፡ ፡

ቀ ተ ለ ን የ ሚመስ ሉ ግ ሶ ች ነ በ ረ ፣ ወ ረ ደ ፣ ወ ዘ ተ ና ቸ ው፡ ፡ ነ ገ ር ግ ን አ ወ ራ ረ ዳ ቸ ው
ከ ቀ ተ ለ ሊ ለ ዩ ስ ለ ሚች ሉ ማስ ተ ዋ ል ያ ስ ፈ ል ጋ ል ፡ ፡
ምሳ ሌ ወ ረ ደ ፣ ይ ወ ር ድ ፣ ይ ረ ድ
2. ቀ ደ ሰ -- አ መሰ ገ ነ 3. ገ ብ ረ --- ሠ ራ ፣ ፈ ጠ ረ
ይ ቄ ድ ስ --- ያ መስ ግ ን ይ ገ ብ ር --- ይ ሠ ራ ል
ይ ቀ ድ ስ ---- ያ መሰ ግ ን ዘ ን ድ ይ ግ በ ር ---- ይ ሠ ራ ዘ ን ድ
ይ ቀ ድ ስ ---- ያ መስ ግ ን ይ ግ በ ር ---- ይ ሥራ
™ ቀ ድ ሶ / ቀ ድ ሶ ት / --- ማመስ ገ ን ገ ቢ ር /ገ ቢ ሮ ት / --- መሥራ ት

18
 ቀ ዳ ሲ ---- ያ መሰ ገ ነ ገ ባ ሪ ---- የ ሠ ራ
ቀ ዳ ስ ያ ን ---- ያ መሰ ገ ኑ ገ ባ ሪ ያ ን ---- የ ሠ ሩ
ቀ ዳ ሲ ት --- ያ መሰ ገ ነ ች ገ ባ ሪ ት ---- የ ሠ ራ ች
ቀ ዳ ስ ያ ት --- ያ መሰ ገ ኑ / ሴ / ገ ባ ሪ ያ ት ---- የ ሠ ሩ /ሴ /
ቅ ዱ ስ --- ም ስ ጉ ን ግ ቡ ር ---- የ ተ ሠ ራ
ቀ ዳ ሲ --- አ መስ ጋ ኝ ገ ባ ሪ ---- ሠ ሪ
ቅ ዳ ሴ --- ም ስ ጋ ና ግ ብ ር ---- ሥራ
መቅ ደ ስ --- ማመስ ገ ኛ ግ ብ ረ ት ---- አ ሠ ራ ር / አ ደ ራ ረ ግ /
ቅ ድ ስ ት ---- የ ተ መሰ ገ ነ ች ም ግ ባ ር ----- በ ጎ ሥራ
ተ ግ ባ ር --- ሥራ
እ ን ደ ቀ ደ ሰ የ ሚረ ቡ ግ ሶ ች ሰ ብ ሐ ፣ ጸ ለ የ ና ቸ ው፡ ፡
እ ን ደ ገ ብ ረ የ ሚረ ቡ ግ ሶ ች ሠ ም ረ ፣ ኀ ብ ረ ፣ ነ ጽ ሐ ወ ዘ ተ . . . ና ቸ ው፡ ፡
4. አ እ መረ --- አ ወ ቀ 5. ባ ረ ከ --- ባ ረ ከ
የ አ ም ር ---- ያ ውቃ ል ይ ባ ር ክ --- ይ ባ ር ካ ል
ያ እ ም ር ---- ያ ውቅ ዘ ን ድ ይ ባ ር ክ --- ይ ባ ር ክ ዘ ን ድ
ያ እ ም ር --- ይ ወ ቅ ይ ባ ር ክ --- ይ ባ ር ክ
™ አ እ ም ሮ / አ እ ም ሮ ት / --- ማወ ቅ * ባ ር ኮ / ባ ር ኮ ት / --- መባ ረ ክ
አ እ ማሪ --- ያ ወ ቀ ባ ራ ኪ ---- የ ባ ረ ከ
አ እ ማር ያ ን --- ያ ወ ቁ /ወ / ባ ራ ክ ያ ን --- የ ባ ረ ኩ
አ እ ማሪ ት --- ያ ወ ቀ ች ባ ራ ኪ ት ---- የ ባ ረ ከ ች
አ እ ማር ያ ት --- ያ ወ ቁ /ሴ / ባ ራ ክ ያ ት --- የ ባ ረ ኩ /ሴ /
እ ሙር --- የ ታ ወ ቀ ቡ ሩ ክ --- የ ተ ባ ረ ከ
አ እ ማሪ --- አ ዋ ቂ ባ ራ ኪ ---- የ ሚባ ር ክ
ማእ ም ር ---- የ ሚያ ውቅ ቡ ራ ኬ ----ቡ ራ ኬ
አ እ ም ሮ --- እ ውቀ ት በ ረ ከ ት --- በ ረ ከ ት

™ አ እ መረ ን የ ሚመስ ሉ ፣ አ ጥ ረ የ ፣ አ መን ተ ወ ፣ አ መክ ነ የ ፣ አ መድ በ ለ ና የ መ ሳ ሰ ሉ ት
ና ቸ ው፡ ፡
™ እ ን ደ ባ ረ ከ የ ሚረ ቡ ማህ ረ ከ ፣ ፃ መወ ፣ ሳ ቀ የ ፣ ወ ዘ ተ . . . የ መሳ ሰ ሉ ት ና ቸ ው፡ ፡

6. ሤ መ ---ሾ መ 7. ብ ሀ ለ --- አ ለ
ይ ሠ ይ ም ---ይ ሾ ማል ይ ብ ህ ል --- ይ ላ ል

19
 ይ ሢም --- ይ ሾ ም ዘ ን ድ ይ ብ ሃ ል --- ይ ል ዘ ን ድ
ይ ሢም ---- ያ ሹ ም ይ ብ ሃ ል ---- ይ በ ል
™ ሠ ይ ም / ሠ ይ ሞ ት / --- መሾ ም * ብ ሂ ል / ብ ሂ ሎ ት /----ማለ ት
ሠ ያ ሚ --- የ ሾ መ ባ ህ ሊ ---- ያ ለ
ሠ ያ ም ያ ን --- የ ሾ ሙ ባ ህ ል ያ ን --- ያ ሉ
ሠ ያ ሚት --- የ ሾ መች ባ ህ ሊ ት --- ያ ለ ች
ሠ ያ ም ያ ት --- የ ሾ ሙ /ሴ / ባ ህ ሊ ያ ት --- ያ ሉ /ሴ /
ሥዩ ም ---- የ ተ ሾ መ ብ ሁ ል --- የ ተ ባ ለ
ሠ ያ ሚ ----ሿ ሚ ባ ሃ ሊ ---- የ ሚል
ሢመት --- ሹ መት ባ ህ ል --- አ ባ ባ ል
™ ሤ መ ን የ ሚመስ ሉ ጌ ሰ ፣ ዜ ነ ወ የ መሳ ሰ ሉ ት ና ቸ ው፡ ፡
™ ብ ህ ለ ን የ ሚመስ ሉ ጥ ቂ ቶ ቹ ውህ ዘ ፣ ሥህ ወ ፣ ጥ ዕ የ ና ቸ ው፡ ፡
8. ቆ መ --- ቆ መ
ይ ቀ ውም --- ይ ቆ ማል
ይ ቁ ም ----- ይ ቆ ም ዘ ን ድ
ይ ቁ ም --- ይ ቁ ም
™ ቀ ዊ ም / ቀ ዊ ሞት / --- መቆ ም
ቀ ዋ ሚ ---- የ ሚቆ ም
ቀ ዋ ም ያ ን ---- የ ሚቆ ሙ
ቀ ዋ ሚት ----- የ ም ት ቆ ም
ቀ ዋ ም ያ ት ---- የ ሚቆ ሙ /ሴ /
ቅ ውም --- የ ሚቆ ም
ቀ ዋ ሚ ---- ቋ ሚ
ቂ መት ---- ቁ መት
™ ቆ መ ን የ ሚመስ ል ሖ ረ ፣ ሞር ቅ ሐ / ላ ጠ / ወ ዘ ተ . . . ና ቸ ው፡ ፡
ማስ ታ ወ ሻ ፣ የ ቆ ሙ፣ የ ቆ መች ፣ ያ መሰ ገ ኑ ፣ ያ መሰ ገ ነ ች የ ም ን ለ ው ግ ሡ በ ቀ ዳ ማይ /
በ ሃ ላ ፊ / ስ ለ ረ ባ እ ና ቅ ጽ ሎ ች እ ን ደ መሆ ና ቸ ው ሁ ሉ “ የ ” የ ሚለ ውን ፊ ደ ል ለ ማመል ከ ት
ነ ው እ ን ጂ ም ን ጊ ዜ ም ለ ሃ ላ ፊ ወ ይ ም ለ ት ን ቢ ት ተ ብ ሎ ቅ ጽ ል ን መከ ፋ ፈ ል አ ይ ደ ለ ም ፡ ፡
ዘ ቆ መት ስ ን ል ም ት ር ጉ ሙ ቀ ዋ ሚ ከ ሚለ ው ጋ ር አ ን ድ ነ ው፡ ፡ የ ቆ መች ፣ ቋ ሚ ማለ ት
ነ ውና ፡ ፡
6.2 ሕ ገ ወ ጥ አ ካ ሄ ድ ያ ላ ቸ ው ግ ሶ ች ፡ ፡ (Irregular Verbs)
ቀ ዳ ማይ ካ ልአ ይ ዘንድ ትእ ዛ ዝ

20
ወ ሀ በ / ሰ ጠ/ ይ ውህ ብ ፣ ይ ሁ ብ የ ሀብ የ ሀብ
ክ ህ ለ / ቻለ / ይክ ል / ይክ ህ ል/ ይክ ሀ ል ይክ ሀ ል
ብህ ለ / አ ለ / ይብል ይበ ል ይበ ል
ይቤ / አ ለ / ይ ብል ይበ ል ይበ ል
ርእየ /አየ / ይር ኢ ይር አ ይ ይር ኢ / ይር እ ዪ/
ወድቀ / ወደ ቀ / ይወድቅ ይደቅ ይደቅ

™ ድ ር ጊ ቱ በ መካ ሄ ድ ላ ለ ( Continuous)ነ ገ ር መጠ ቀ ም የ ም ን ች ለ ው በ ካ ል አ ይ ነ ው
ም ሳ ሌ ፣ ይ መጽ እ ውእ ቱ
እ ን ዘ ይ መጽ እ ውእ ቱ (እ የ መጣ ነ ው ሊ መጣ ነ ው)
7. አ ገ ባ ቦ ች (Prepositions and Conjunctions)
1. አ ቢ ይ አ ገ ባ ብ ፣ አ ገ ባ ቦ ች ማለ ት ብ ቻ ቸ ውን ሊ ነ በ ቡ የ ማይ ች ሉ መስ ተ ዋ ድ ዶ ች
ና ቸ ው፡ ፡ እ ነ ዚ ህ ም እ ስ መ ፣ አ ም ጣ ነ ፣ አ ኮ ኑ / Since, because, for/

እ መ / ቢ ሆ ን ም /፣ እ ስ ከ ፣ እ ን ዘ / ሲ ፣ ስ / አ መ / ጊ ዜ / ሶ በ / ጊ ዜ /

አ ን ተ ፣ ዘ ፣ እ ለ /የ / ወ /እ ና / የ መሳ ሰ ሉ ት ና ቸ ው፡ ፡
2.ደ ቂ ቅ አ ገ ባ ብ
ውስ ተ / ውስ ጥ /፣ ም ስ ለ /ጋ ር / ዓ ዲ /ገ ና /፣ እ ን ከ / ከ ን ግ ዲ ህ /
3. ን ዑ ስ አ ገ ባ ብ ፣ እ ም /ን /፣ በ ፣ ለ ፣ ን

7.1 ግ ስ ላ ይ የ ሚያ ር Õ አ ገ ባ ቦ ች / ተ ስ ማሚ ቃ ላ ት /
ሀ . ከ ቀ ዳ ማይ ና ከ ካ ል አ ይ አ ን ቀ ጽ ላ ይ ብ ቻ የ ሚያ ር ፉ አ ገ ባ ቦ ች
ም ሳ ሌ ሶ በ ፣ አ መ፣ ጊ ዜ
ሶ በ ፣ ሰ ዓ ተ ፣ ዕ ለ ት --- ጊ ዜ
እ ም ጣ ነ ፣ አ ኮ ኑ ፣ እ ስ መ --- እ ና ፣ ስ ለ
እንዘ
እመ
ዘ ፣ እንተ
አ ምሳ ለ
ህየ ንተ
አርአያ
መጠ ነ
ከመ

21
 ኀ በ ፣ መን ግ ለ
ሶ በ ተ ሰ ቅ ለ ክ ር ስ ቶ ስ ጸ ል መ ፀ ሐ ይ --- ክ ር ስ ቶ ስ በ ተ ሰ ቀ ለ ጊ ዜ ፀ ሐ ይ ጨለ መ፡ ፡
ይወድቅ ይት ነ ሳ እ
ዛ ቲ ብእ ሲት እ ን ተ ወለ ደ ት ወል ደ እ ኅ ት የ ይ እ ቲ
/ያ ቺ ወ ን ድ ል ጅ የ ወ ለ ደ ች ሴ ት እ ህ ቴ ና ት /
አ በ ው እ ለ መሀ ሩ ሃ ይ ማኖ ት ቅ ዱ ሳ ን ውእ ቶ ሙ
ተ ነ በ ዩ ነ ቢ ያ ት ከ መ ይ ት ወ ለ ድ ክ ር ስ ቶ ስ -- ነ ቢ ያ ት ክ ር ስ ቶ ስ እ ን ዲ ወ ለ ድ ት ን ቢ ት ተ ና ገ ሩ
አ መ ይ መጽ እ ክ ር ስ ቶ ስ በ ግ ር ማ መን ግ ስ ቱ ት ር ዕ ድ ም ድ ር
ህ የ ን ተ ክ ብ ረ ጴ ጥ ሮ ስ ከ ብ ረ ጳ ውሎ ስ
ር እ ዩ መጠ ነ ገ ብ ረ ላ ቲ ተ አ ም ረ
ውእ ቱ ይ ስ ሐ ቅ እ ን ዘ ት በ ኪ እ ህ ቱ
ያ ነ ግ ህ እ ን ዘ ኢ ይ ነ ውም
እ ፎ ታ ነ ብ ብ እ ን ዘ ኢ ት ሜሀ ር
እ ፎ ኑ ይ ከ ውን ሊ ተ ዝ ን ቱ እ ን ዘ ኢ የ አ ም ር ብ እ ሴ
ኖ መ ወ ል ድ የ አ ምጣነ ደ ክ መ
ሰ ብ ሐ አ ቡ የ ፈ ጥ ሪ ሁ አ ኮ ኑ ሰ ምዐ ጸ ሎቶ
ጸ ል መ ፀ ሐይ ሶ በ ክ ር ስ ቶ ስ ተ ሰ ቅ ለ
ጸ ል መ ፀ ሐይ አ መ ክ ር ስ ቶ ስ ተ ሰ ቅ ለ
ይ ት ፌ ስ ሑ ጻ ድ ቃ ን አ መ ክ ር ስ ቶ ስ ይ መጽ እ
ተ ሐ ዝ ን እ ም አ መ ወ ል ዳ ይ መውት
ዛ ቲ ብእ ሲት እ ን ተ ወል ደ ት ወል ደ እ ኅ ት የ ይ እ ቲ
አ በ ው እ ለ ሃ ይ ማኖ ተ መሀ ሩ ቅ ዱ ሳ ን ውእ ቶ ሙ
አ በ ው እ ለ በ ሌ ሊ ት ይ ተ ግ ሁ ይ ነ ውሙ በ መዓ ል ት
ር ኢኩ ብእ ሴ እ ን ዘ በ ጾ ም ይ በ ል ዕ
ውእ ቱ ይ ስ ሐ ቅ እ ን ዘ እ ኅ ቱ ት በ ኪ

ከ ዘ ን ድ አ ን ቀ ጽ ላ ይ የ ሚያ ር Õ አ ገ ባ ቦ ች እ ና ሌ ሎ ች ም ከ ነ ዝ ር ዝ ራ ቸ ው
ምሳ ሌ
ከ መ --- እ ን ደ ፣ ል ፣ ዘ ን ድ / ከ ዘ ን ድ አ ን ቀ ጽ ጋ ር /
እ ም ቅ ድ መ / አ ፍ ራ ሽ / ሳ / ሳ ይ መጣ ፣ ሳ ይ ሄ ድ ፣ . . . /
እ ን በ ለ / አ ፍ ራ ሽ / ሳ / ሳ ይ መጣ ፣ ሳ ይ ሄ ድ
ሖ ረ ኀ በ አ ሕ ዛ ብ ከ መይ ን ግ ር ም ሕ ረ ቶ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር አ ም ላ ክ ነ

22
 1. የ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ን ም ሕ ረ ት እ ን ዲ ነ ግ ር
2. የ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ን ም ሕ ረ ት ሊ ነ ግ ር
3. የ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ን ም ሕ ረ ት ይ ነ ግ ር ዘ ን ድ
ጸ ል ዩ ኀ ቤ ሁ ከ መት ረ ክ ቡ ዘ ት ፈ ቅ ዱ
መኑ ውእ ቱ እ ግ ዚ እ ከ መ ን እ መን ቦ ቱ
እ ምቅ ድ መ ይ ት ወ ለ ድ አ ብ ረ ሃ ም ሀ ሎኩ አ ነ
ነ በ ረ ት ዘ መና ት ብ ዙ ኃ ት እ ን በ ለ ታ እ ም ር ረ ኀ በ
አ ገ ባ ቦ ች ን በ መዘ ር ዘ ር መጠ ቀ ም ይ ቻ ላ ል
1. እ ም -- ከ ፣ እ መኔ የ ---በ ኔ ፣ እ ም ኔ ክ ሙ------ከ እ ና ን ተ ፣ እ ም ኔ ሆ ሙ------ከ እ ነ ሱ
2. ም ሥለ --- ጋ ር ፣ ም ስ ሌ የ ----ከ ኔ ጋ ር ፣ ም ስ ሌ ክ ሙ----ከ እ ና ን ተ ጋ ር ፣ ም ሥሌ ሆ ሙ------
ከነ ሡጋር
3. በ እ ን ተ -- ስ ለ ፣ በ እ ን ቲ አ የ ----ስ ለ እ ኔ ፣ በ እ ን ቲ አ ክ ሙ----ስ ለ ና ን ተ ፣
በ እ ን ቲ አ ሆ ሙ--- ስ ለ እ ነ ሱ
4. ህ የ ን ተ --- ፈ ን ታ / ስ ለ /፣ ህ የ ን ቴ የ / ስ ለ ኔ ፈ ን ታ /፣ ህ የ ን ቴ ክ ሙ / ስ ለ እ ና ን ተ /፣
ህ የ ን ቲ አ ሆሙ/ ስ ለ እ ነ ሱ/
የ ሌ ሎ ች ተ ስ ማሚ ቃ ላ ት ት ር ጉ ማቸ ው
ወ --- እ ና
ወ --- ከ ግ ሡ ጋ ር የ ሚገ ባ በ ት ጊ ዜ አ ለ ው፡ ፡ ም ሳ ሌ ወ ሖ ረ ፤ ነ ገ ር ግ ን ግ ሡን ይ ለ ውጠ ዋ ል
ማለ ት አ ይ ደ ለ ም ፡ ፡
ወ --- ም
ወ --- በ ሁ ለ ት ግ ሦ ች መ ሃ ል ሲ ገ ባ የ ነ ገ ሩ ን አ ወ ን ታ ዊ ነ ት ይ ጠ ብ ቃ ል ወ ይ ም
ያ ጎ ለ ብታል ፡ ፡
ም ሳ ሌ ፡ ተ ሰ ብ አ ወ ተ ሠ ገ ወ / ተ ሠ ብ አ ማለ ት ሰ ው ሆ ነ /
/ ተ ሠ ገ ወ ማለ ት ሰ ው ሆ ነ /
ሂ --- ም / አ ና
ኒ --- ት ራ ስ ማለ ት የ ን ባ ቡ ን ቃ ና ላ ለ ማበ ላ ሸ ት ም ሳ ሌ ውእ ቱ ኒ
ኬ -- ውእ ቱ ኬ
ነ ገ ር ግ ን እ ን ደ “ ም” ሊ ሆ ኑ ይ ች ላ ሉ ፡ ፡
አ ይ ፣ ም ን ት ፣ ሚ፣ ኦ -- በ ም ን ብ ሂ ል --- ማለ ት
ም ን ታ ት / አ ያ ት / --- ም ኖ ች በ --- በ
አ ይ --- ማና ቸ ው ለ -- ን ፣ የ
አ ያ ት --- ማና ቸ ው መ፣ ሂ ፣ ኒ -- ም

23
አ ይ ቴ --- ወ ዴ ት ዮ ም ---- ዛ ሬ
ማእ ዜ --- መቼ ወ ት ረ / ዘ ል ፈ / -- ሁ ል ጊ ዜ
እ ፎ --- እ ን ዴ ት ዝ የ --- በ ዚ ህ ፣ በ ዚ ያ
በ እ ፎ ---- ለ ም ን ህ የ --- በ ዚ ህ ፣ በ ዚ ያ
አ ሌ ፣ አ ፣ ወ ይ -- ወ የ ና ሁ ፣ ነ ዋ -- እ ነ ሆ
ባ ሕ ቱ -- ነ ገ ር ግ ን
ነ የ -- እ ነ ሆ ኝ
እ መ፣ አ መ --- ወ ይ ም እ ስ ኩ -- እ ስ ኪ እንጋ /
እ ን ዳ ኢ / -- እ ን ጃ
ዕ ን ቋ ዕ ፣ ጥ ቀ --- ስ ን ኳ አ መ፣ አ ሜን ፣ አ ሜን -- አ ሜን
ሰ ፣ ሳ ፣ ስ --- ማ ነ ዓ --- ና
ን ስ ቲ ት ፣ ሕ ዳ ጥ ፣ ሕ ቀ ---ት ን ሽ ሀ ብ ፣ ህ ን ባ -- እ ን ካ
ጥ ቀ --- እ ጅ ግ አ ን ቢ ---- እ ም ቢ
ፅ ሚተ --- ቀ ስ ብ ሎ አ ን ቋ ዕ --- እ ሰ ይ ፣ አ በ ጀ
ቅ ድ ም --- ፊ ት ኩ ሉ --- ሁ ሉ
እ ን ዘ ---- እ የ ፣ ሰ ፣ ሳ ፣ ስ እ መ -- ለ ፣ ባ ፣ ብ
ዳ ዕ ሙ----አ ላ ፣ እ ን በ ለ --- ያ ለ ፣ ሳ ይ ቀ ር
ባ ሕ ቱ -- እ ን ጂ ፣ ነ ገ ር ግ ን

ዘ ፣ እ ን ተ ፣ እ ለ ፣ ለ የ ተባ ሉት እ ነ ዚህ አ ገ ባ ቦ ች ዘ ር ፍ አ ያ ያ ዥ ይባ ላ ሉ፡ ፡ ከ “ ለ ”
ውጭ ያ ሉ ት ሦ ስ ቱ ዘ ር ፍ ደ ፊ ሊ ሆ ኑ ይ ች ላ ሉ ፡ ፡ የ ዘ ር ፍ ደ ፊ ም ሆ ነ የ ዘ ር ፍ አ ያ ያ ዥ
ዓ ላ ማ “ የ ” የ ሚል ት ር ጉ ም ን ለ ማም ጣ ት ነ ው፡ ፡
ምሳ ሌ ፡ -
በ “ ለ ” ሲገ ኝ በ “ ዘ ” ሲገ ኝ በ ተ ና ባ ቢ ሲገ ኝ ወ ል ዳ ለ ማር ያ ም
ወ ል ድ ዘ ማር ያ ም ወ ል ደ ማር ያ ም (የ ማር ያ ም ል ጅ )

™ በ ተ ና ባ ቢ ጊ ዜ የ ተ ና ባ ቢ ው መሪ የ ሚሆ ነ ው ቃ ል መድ ረ ሻ ው ሳ ድ ስ እ ን ደ ሆ ነ / ወ ል ድ /
ሳ ድ ሱ ወ ደ ግ እ ዝ ይ ለ ወ ጣ ል ፡ ፡ ይ ህ ሕ ግ ከ ተ ሳ ቢ ህ ግ የ ለ የ ው ተ ሳ ቢ ው የ ሚጎ ላ
ድ ም ፅ ሲ ኖ ረ ው የ ተ ና ባ ቢ ው መሪ የ ሚነ ሳ ድ ም ፅ የ ሌ ለ ው በ መሆ ኑ ነ ው፡ ፡ የ ተ ና ባ ቢ ው
መሪ ና ዘ ር ፍ እ ን ደ አ ን ድ ቃ ል አ ብ ረ ው መነ በ ብ አ ለ ባ ቸ ው በ ተ ና ባ ቢ ጊ ዜ ዘ ር Õ
ም ን ም ለ ውጥ አ ይ ደ ር ስ በ ት ም ፡ ፡
1. አ ብ ረ ሃ ም ብ እ ሴ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ውእ ቱ
መኑ ውእ ቱ ጸ ሐ ፌ ት እ ዛ ዝ ዘ ን ጉ ሥ

24
 2. ሕ ግ - በ ተ ና ባ ቢ ጊ ዜ የ ተ ና ባ ቢ ው መሪ የ ሚሆ ነ ው ቃ ል መድ ረ ሻ ው ሣ ል ስ እ ን ደ ሆ ነ /
ብእ ሲ፣ ጸ ሐፊ ፣ ወ ራ ሲ፣ ቀ ታሊ፣ ሰ ባ ኪ ወ ዘ ተ /
3. ሕ ግ - ሌ ሎ ች ቃ ላ ት የ ተ ና ባ ቢ መሪ ሲ ሆ ኑ ም ን ም ዓ ይ ነ ት ለ ውጥ አ ይ ደ ር ስ ባ ቸ ውም ፡ ፡
አናባቢ
ደ ብተ ራ ዘ ኦ ሪ ት ደ ብተ ራ ኦ ሪ ት
ሠረ ገ ላ ዘ ኤል ያ ስ ሠረ ገ ላ ኤል ያ ስ
ዝ ማሬ ዘ መላ እ ክ ት ዝ ማሬ መላ እ ክ ት
ውዳ ሴ ዘ ማር ያ ም ውዳ ሴ ማር ያ ም
ዶ ር ሆ ዘ መስ ተ ገ ብ ር ዶ ር ሆ መስ ተ ገ ብ ር
ከ በ ሮ ዘ ማኅ ሌ ት ከ በ ሮ ማኅ ሌ ት

ዘ ርፍ አያ ያ ዥ ዘ ርፍ ደፊ
ወል ድ ዘ ዮ ሐን ስ ዘ ዮ ሐ ን ስ ወ ል ድ ት ጉ ህ ውእ ቱ
ቤ ት ዘ አ ቡ የ ዐ ቢ ይ ውእ ቱ ዘ አ ቡ የ ቤ ት ዐ ቢ ይ ውእ ቱ

ዘ ር ፍ አ ያ ያ ዦች በ ስ ም ላ ይ
ም ሳ ሌ ፣ ወ ል ድ ዘ አ ቡ ነ እ ኁ ነ ውእ ቱ
እም እንተ ያዕ ቆብ
አ ኃ ት እ ለ ዚ አ የ ሠ ና ይ ት አ ማን ቱ
አ ኃ ት እ ለ የ ሁ ዳ የ ሐ ውራ ውሰ ተ ቤ ተ ም ኩ ራ ብ
አ ኃ ው ዘ ዮ ሴ ፍ ፈ ያ ታ ውያ ን ውእ ቶ ሙ
ግስ ላይ
™ ተ ባ እ ታ ይ ነ ጠላ
/ በ ዚ ህ ጊ ዜ ጾ ታ ና ቁ ጥ ሩ እ ን ደ ላ ይ ኛ ው ይ ጠብ ቃ ል / አ ገ ባ ቦ ቹ ዘ ፣ እ ን ተ ፣ እ ለ
የ ሚያ ር Õበ ት ግ ስ ግ ን ሁ ል ጊ ዜ ም ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ጽ ወ ይ ም ካ ል አ ይ አ ን ቀ ጽ መሆ ን
አ ለ በ ት ፤ ሌ ሎ ች አ ን ቀ ጾ ች ላ ይ ም አ ያ ር Õም ፡ ፡ /
ወ ል ድ ዘ ፣ ወ ል ድ ዘ መጽ አ ፣ ወ ል ድ ዘ ሞተ ፣ ወ ል ድ ዘ ይ መጽ እ ፣ ወ ል ድ ዘ ይ መውት
ቤት ዘ ፣ ቤት ዘ ተ ሐን ጸ ፣ ቤት ዘ ይ ት ሐደ ስ
አ ብ ዘ ፣ አ ብ ዘ መሀ ረ ወ ን ጌ ል ፣ አ ብ ዘ ይ ዴ ሉ
እ ኁ ዘ ፣ እ ኁ ዘ ያ ፈ ቅ ር እ ኁ ሆ ፣ እ ኁ ዘ ይ ሜህ ር
™ አ ነ ስ ታ ይ ነ ጠላ
ወለ ት 1. እ ን ተ ፣ ወ ለ ት እ ን ተ ፈ ር ሀ ት ፣ ወ ለ ት እ ን ተ ት ሥሐ ቅ

25
 2.ዘ ፣ ወ ለ ት ዘ ፈ ር ሀ ት ፣ ወ ለ ት ዘ ት ሥሕ ቅ
አ ዋልድ 1. እ ለ ፣ አ ዋ ል ድ እ ለ ይ ዘ ፍ ና ፣ አ ዋ ል ድ እ ለ ይ ሠ ን ያ
ዘ ፣ አ ዋ ል ድ ዘ ይዘ ፍ ራ፣ አ ዋ ል ድ ዘ ይገ ብራ

ማስ ታ ወ ሻ ሀ . “ ዘ ” የ ም ን ጠ ቀ መው ለ ነ ጠ ላ ና ለ ብ ዙ ቁ ጥ ር ሲ ሆ ን ፣ “ እ ን ተ ” ግ ን ለ ነ ጠ ላ
ቁ ጥ ር እ ን ጂ ለ ብ ዙ አ ን ጠቀ ምበ ት ም፡ ፡ “ እ ለ ” ደ ግ ሞ ለ ነ ጠላ ቁ ጥ ር አ ይ ሆ ን ም፡ ፡
ለ . “ ለ ” ብ ዙ ጊ ዜ የ ሚያ ገ ለ ግ ለ ው በ ተ ጠ ቃ ሽ ነ ት ነ ው፡ ፡
ምሳ ሌ ፣ ቤ ታ ለ ሰ ሎሜ
ወልዱ ለ አ ዳ ም
• ዘ -- ውእ ቱ
ም ሳ ሌ ዘ መጽ አ --- የ መጣ ተ ብ ሎ ይ ተ ረ ጎ ማል ፡ ፡ ስ ለ ዚ ህ ዘ ማሰ ሪ ያ ሊ ሆ ን ይ ች ላ ል
ማለ ት ነ ው፡ ፡
8. ተ ውሳ ከ ግ ስ ( Adverb)
ተ ውሳ ከ ግ ስ ማለ ት ግ ስ ን የ ሚያ ጎ ለ ም ስ ማለ ት ነ ው፡ ፡ ለ ም ሳ ሌ በ እ ን ግ ሊ ዝ ኛ ው I came
yesterday. I will come tomorrow የ ተ ሠ መረ ባ ቸ ው ቃ ላ ት ተ ውሳ ክ ግ ሶ ች ና ቸ ው፡ ፡
በ ግ እ ዙ ት ማል ም / ት ና ን ት / ፣ ጌ ሰ ም / ነ ገ / እ ና ዘ ል ፈ ፣ ወ ት ረ ፣ ዮ ም ተ ውሳ ከ ግ ሶ ች
ና ቸ ው፡ ፡

ምሳ ሌ አ ነ እ መጽ እ ጌ ሰ ም
አ ን ተ ት ገ ይስ ወት ረ ኀ በ ቤተክ ር ስ ቲ ያ ን
በ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ ሳ ድ ስ የ ሆ ኑ ት ን ቃ ላ ት በ መለ ወ ጥ በ ፣ ወ ደ ፣ ከ የ ሚሉ ት ን ቃ ላ ት ማም ጣ ት
ይቻላ ል፡ ፡
ምሳ ሌ
ዐ ር ገ ሰ ማየ ወ ደ ሰ ማይ አ ረ ገ ዐ ር ገ ውስ ተ ሰ ማይ
ወ ሖ ረ ብ ሔረ ወደ ሀ ገ ር ሄ ደ ወ ሖ ረ ኀ በ ብ ሔሩ
ሖ ረ ት ብ ሔረ ር ኁ ቀ ወደ እ ሩ ቅ ሀ ገ ር ሄ ደ ች ወ ሖ ረ ት ኀ በ ብ ሔር ር ኁ ቅ

ማስ ታ ወ ሻ
አ ን ድ ቃ ል ከ ተ ለ ወ ጠ ከ ጎ ኑ ያ ለ ው ተ ስ ማሚው ቃ ል ይ ለ ወ ጣ ል ፡ ፡
ስ ለ ዚ ህ የ መ ጨረ ሻ ፊ ደ ሎ ች ን በ መቀ የ ር ወ ደ ፣ በ ፣ ከ የ ሚል ት ር ጉ ም ል ና መጣ
እ ን ች ላ ለ ን ማለ ት ነ ው፡ ፡
ም ሳ ሌ ሖ ረ ሀ ገ ረ -----ወ ደ ሀ ገ ር ሔደ
ሖረ ኀ በ ሀ ገ ር
™ ካ ዕ ብ ን ም ወ ደ ሳ ብ ዕ በ መቀ የ ር ወ ደ የ ሚል ቃ ል ማም ጣ ት እ ን ች ላ ለ ን ፡ ፡

26
 ምሳ ሌ ቤ ቱ ፣ ቤ ቶ ፣ ወ ሖ ረ ቤ ቶ ፣ ወ ደ ቤ ቱ ሄ ደ ፡ ፡
ስ ለ ዚ ህ የ ሚከ ተ ሉ ት ን በ ደ ን ብ ለ መገ ን ዘ ብ እ ን ሞ ክ ር ፡ ፡
ወ አ ኀ ዙ ኪ ያ ሁ ይ እ ተ ሰ ዓ ተ ------ ወ አ ኀ ዙ ኪ ያ ሁ በ ይ እ ቲ ሰ ዓ ት
ይ ገ ብ ር ግ ብ ሮ መ ዓ ል ተ ወ ሌ ሊ ተ ---- ይ ገ ብ ር ግ ብ ሮ በ መዓ ል ት ወ በ ሌ ሊ ት
ጸ ሊ ኀ በ አ ቡ ከ ሰ ማያ ዊ ኅ ቡ አ ---- ጸ ሊ ኀ በ አ ቡ ከ ሰ ማያ ዊ በ ኅ ቡ እ
ውእ ቱ ሖ ረ ቤ ቶ ------ ውእ ቱ ሖ ረ ኀ በ ቤ ቱ
ወ እ ን ዘ ይ ነ ብ ር ዐ ውደ ---- ወ እ ን ዘ ይ ነ ብ ር በ ዐ ውድ

9. አ ሉ ታ
በ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ አ ነ ጋ ገ ር አ ፍ ራ ሽ የ ሚሆ ኑ ፊ ደ ሎ ች አ ል ቦ ፣ ኢ ፣ አ ኮ ፣ ሐ ሰ ፣ ና ቸ ው፡ ፡
አ ል ቦ /“ N0” ለ ሚለ ው የ እ ን ግ ሊ ዝ ኛ ቃ ል ተ መሳ ሳ ይ ነ ው/ ት ር ጉ ሙም የ ለ ም ማለ ት ነ ው፡ ፡

ቦ -- አ ለ ፤ አ ል ቦ -- የ ለ ም
ም ሳ ሌ ሀ . አ ል ቦ ዘ መድ በ ጊ ዜ መከ ራ --- በ መከ ራ ጊ ዜ ዘ መድ የ ለ ም
ለ . አ ል ቦ ብ እ ሲ ዘ ይ ታ መን በ ዘ መን ነ ---- በ ዘ መና ች ን የ ሚታ መን ሰ ው የ ለ ም
ሐ . ለ እ ሉ ነ ዳ ያ ን አ ል ቦ ሙ ዘ መድ --- ለ ነ ዚ ያ ድ ሆ ች ዘ መድ የ ላ ቸ ውም
መ . ር ኅ ቡ ሕ ጻ ና ት ወ አ ል ቦ ዘ ይ በ ል ዑ --- ህ ፃ ና ት ተ ራ ቡ የ ሚበ ሉ ት ም የ ለ ም
ሠ . አ ል ብ የ ዘ መድ ዘ እ ን በ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር --- ያ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ዘ መድ የ ለ ኝ ም
ረ . አ ል ባ ቲ ውሉ ድ ለ ዛ ቲ ብ እ ሲ ት --- ለ ዚ ች ሴ ት ል ጆ ች የ ሏ ት ም

ኢ / አ ሉታ/
ሀ . ኢ ተ መየ ጠ አ ቡ የ እ ም ዘ ሖ ረ --- አ ባ ቴ ከ ሔደ አ ል ተ መለ ሰ ም
ለ . ዘ ሕ ሙም ብ እ ሲ ኢ በ ል ዐ እ ክ ለ ወ ኢ ሰ ት የ --- የ ታ መመው ሰ ው እ ህ ል
አ ል በ ላ ም፤ አ ል ጠጣም
ሐ . ዕ ቡ ይ ገ ብ ር ኢ ይ ምጻ እ ኀ ቤ የ
መ. ገ በ ር ኩ ዘ ን ተ በ ኢ ያ እ ም ሮ
ሠ. ኢታፍ ቅ ሩ ወ ር ቀ ወ ኢብሩ ረ ሰ ብአ ዓ ለ ም
ረ . ኢ መላ ክ ወ ኢ ነ ቢ ይ በ ሳ ማና ዊ ት ዘ መን

አኮ ሀ . አ ኮ አ ነ ዘ ገ በ ር ኩ ዘ ን ተ ግ ብረ
ለ . አ ኮ ፍ ቁ ር የ ሰ ይ ጣን አ ላ ፀ ር የ
ሐ. ዝ ን ቱ ረ ድእ አ ኮ ት ጉ ህ
መ . አ ኮ ነ ቢ ይ ዘ ወ ረ ደ እ ም ሰ ማይ አ ላ ወ ል ደ አ ብ
ም ል ማድ / መል መጃ /
በ አ ወ ን ታ የ ተ ፃ ፉ ት ን ዐ ረ ፍ ተ ነ ገ ሮ ች ወ ደ አ ፍ ራ ሽ ለ ውጥ

27
ሀ . ቦ ሰ ላ ም በ ዘ መን ነ
ለ . ቦ ኤ ል ያ ስ ሕይ ወት ዘ ያ ስ ት ፌስ ሕ
ሐ . ቦ ደ ቂ ቅ ለ እ ምየ
ወ ደ ግ እ ዝ መል ስ / ወ ል ጥ / ሚጥ / ኀ በ ል ሳ ነ ግ እ ዝ /
1. ብ ዙ በ መሄ ድ ደ ከ ም ኩ
2. አ ጆ ቼ ን ለ ጸ ሎ ት ወ ደ አ ን ተ እ ዘ ረ ጋ ለ ሁ
3. ወ ደ አ ን ተ በ ጮኹ ጊ ዜ ስ ማ
4. ይ ህ ን ያ ህ ል የ ም ታ ስ ብ ለ ት ማን ነ ው
5. እ ግ ዚ አ ብ ሔር ከ እ ኔ ጋ ር ከ ሆ ነ ች ግ ር የ ለ ም
6. ድ ን ግ ል ከ ግ ብ ፅ ተ መለ ሰ ች
ወ ደ አ ማር ኛ መል ስ / ወ ል ጥ ኀ በ ል ሳ ነ አ ም ሀ ራ /
1. ወ ለ ደ ቶ ማር ያ ም እ ን ዘ ድ ን ግ ል ይ እ ቲ
2. ወ አ ጽ ገ ቦ ሙ እ ም በ ረ ከ ቱ ለ ር ኁ ባ ን
3. ስ ብ ሐ ት ለ መስ ቀ ለ እ ግ ዚ እ ነ ኢ የ ሱ ስ ክ ር ስ ቶ ስ
4. ኀ ደ ረ ላ ዕ ሌ ኪ ለ መድ ኃ ኒ ተ ዚ አ ነ
አ ገ ባ ቦ ች ን እ የ ተ ጠ ቀ ም ክ በ እ ነ ዚ ህ አ ማካ ኝ ነ ት ዐ ረ ፍ ተ ነ ገ ር ሥራ / ግ በ ር ዐ ረ ፍ ተ ነ ገ ር /
ሐለ የ / አ ሰ በ / ረ ገ መ / ረ ገ መ/
ምሴ ት / ምሽ ት / ተ ወ ከ ለ / ታ መነ /
ረ ድአ / ረ ዳ ነ ዳይ /ደሀ/
በከየ /አለቀሰ/ ባ ዕ ል / ሀ ብ ታ ም/
ተለ ወ /ተከተለ / ን ዋ ይ / ገ ን ዘ ብ/
ክ ሳ ድ/ አ ን ገ ት / ከ ል ብ / ውሻ /
እ ዝን / ጆሮ/ አ ጥረ የ / ገ ዛ /
ስ ን / ጥር ስ / ጌ ሠ/ ገ ሠገ ሠ/
ን ዋም /እ ን ቅልፍ/ ደ ቂ ቅ / ሕፃ ን ል ጅ/
ሰ ከበ /ተኛ/ ገ ነ የ / አ መሠ ገ ነ /
ሰ ዐ መ/ ሳ መ/ ቦ /አለ/
እለ/እነ / ዲ በ /ላ ይ /
ህ የ / እ ዚያ / ወድቀ / ወደ ቀ /
ዝየ / በ ዚህ / ጥ ቀ / በ ጣም /
ምስ ያ ጥ / ገ በ ያ / ገ ብ ዐ /ገ ባ /
ሓ ራ / ወ ታ ደ ር ፣ ጭፍ ራ ፣ / ነ ጠ ላ ፣ ብ ዙ /

28
በ ቅ ን ፍ ውስ ጥ ያ ለ ውን ግ ስ በ ቀ ዳ ማይ ፣ በ ካ ል አ ይ ፣ በ ዘ ን ድ አ ን ቀ ጽ በ ሚገ ባ ው ሁ ሉ
አ ስ ተ ካ ክ ለ ውና ት ር ጉ ም ስ ጥ / ስ ጭ/ ሀ ብ ት ር ጓ ሜሆ ሙ ለ እ ሉ አ ና ቅ ፅ /
ም ሳ ሌ ፣ ከ መ / ቀ ደ ሰ / 1. ከ መ ቀ ደ ሰ -- እ ን ዳ መሰ ገ ነ
2.ከ መ ይ ቄ ድ ስ --- እ ን ደ ሚያ መሰ ግ ን
3. ከ መ ይ ቀ ድ ስ ---- ያ መሰ ግ ን ዘ ን ድ ፣ ቢ ያ መሰ ግ ን ፣ እ ን ዲ ያ መሰ ግ ን
ከ መ /ተ ሰ ቅ ለ / ሶ በ /ተሰ ቅለ /
አ መ / ሰ ምዐ ት / አ ምጣነ / ገ ብ ራ /
ሶ በ / መጽ አ / አ ም ጣ ነ / አ ክ ብ ር ክ ሙ/
እ ም ቅ ድ መ/ ተ ወ ል ዳ / እ ስ መ/ ፈ ፀ ም ከ /
ከ መ /አ እ መር ነ / እ ስ መ / ሰ ማዕ ነ /
እንበለ/በላእነ / እ ን ተ /አ ፍቀረ /
እ ን በ ለ / ሰ ምዐ ት / እለ /ጸለዩ/
ዘ / ተ ቀ ብረ / እለ /ዜነ ዋ/
እ ን ዘ /በ ላ ዕ ከ / እ መ/ ነ በ ር ኪ /
ከ መ / አ መን ኪ / አ መ/ ገ በ ር ክ ን /
ለ ሚከ ተ ሉ ት ግ ሶ ች በ ካ ል አ ይ እ ና በ ት ዕ ዛ ዝ አ ስ ቀ ም ጥ / አ ን ብ ር ለ እ ሉ አ ና ቅ ጽ በ ካ ል አ ይ
ወበ ትዕ ዛ ዝ /
1. ነ በ ረ 3. ነ ጸ ረ 5. ሖ ረ 7. ም ዕ ዘ
2. ሰ ብ ሐ 4. ተ ን በ ለ 6. ዜ ነ ወ 8. ወ ድ ቀ

ን ግግር
ሰ ላ ም ለ ከ ወል ድየ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ይ ሴ ባ ሕ ወ ሰ ላ ም ለ ከ አ ቡ የ
ሰ ላ ም ላ ን ተ ይ ሁን ል ጄ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ይ መስ ገ ን ላ ን ተ ም ሰ ላ ም አ ባ ቴ
አ ብ ያ ፂ ከ ፣ ሰ ብ አ ቤ ት ከ ዳ ኅ ና ውእ ቶ ሙ እ ወ አ ቡ የ ሎቱ ስ ብ ሐ ት
ጓ ደ ኞችህ ፣ ቤተሰ ቦ ችህ ደ ህ ና ና ቸው አ ወ አ ባ ቴ ለ እ ር ሱ ምስ ጋ ና
መጽ ሐ ፈ ጸ ሎ ት ብ ከ በ አ ማን
የ ጸ ሎ ት መጽ ሐ ፍ አ ለ ህ በ እ ውነ ት
ል ሳ ነ ግ እ ዝ እ ፎ ውእ ቱ ቀ ሊ ል ውእ ቱ
የ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ እ ን ዴት ነ ው ቀላል ነ ው
ና ሁ ትትና ገ ር ጥቀ ን ስ ቲት ን ስ ቲት
አ ሁ ን በ ጣም ት ና ገ ራ ለ ህ ትን ሽ፣ ትን ሽ
ባ ሕ ቱ ምን ት ይ ገ ብ ር ለ ከ ይ ት ሔደ ስ መን ፈ ስ የ አ መ ሰ ማ እ ኩ በ እ ዝ ን የ ል ሳ ነ ግ እ ዝ

29
ነ ገ ር ግ ን ምን ያ ደ ር ግ ል ሀ ል የ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ በ ሰ ማሁ ጊ ዜ መን ፈ ሴ ይ ታ ደ ሳ ል

እ ን ከ ሰ ኩ ሉ ሰ ብ እ እ መይ ት ና ገ ር ሠ ና ይ ውእ ቱ ተ ስ ፋ የ ውእ ቱ
እ ን ግ ዲስ ሁሉ ሰ ው ቢና ገ ረ ው ጥ ሩ ነ ው ተስ ፋየ ነ ው
ና ሁ እ ለ መኑ ይ ት ና ገ ሩ ል ሳ ነ ግ እ ዝ ብ ዙ ኀ ን ውእ ቶ ሙ አ ኮ አ ነ ባ ሕ ቲ ት የ
አ ሁ ን እ ነ ማን የ ግ እ ዝ ቋ ን ቋ ን ይ ና ገ ራ ሉ ብዙዎ ች ና ቸ ው እ ኔ ብቻ አ ይ ደ ለ ሁም
ምን ት ት ቤ አ ን ተ እ ን ዘ ይ ት ና ገ ሩ ል ሳ ነ ግ እ ዝ ፍ ስ ሐ ፈ ድፈ ደ ሊተ
ግ እ ዝ ሲ ና ገ ሩ አ ን ተ ምን ት ላ ለ ህ ደስ ታ በ ዛ ልኝ
ማዕ ዜ ውእ ቱ ዘ ወ ጠ ኑ ለ ም ሂ ር በ ዝ ን ቱ አ መት
መቼ ነ ው ለ መማ ር የ ጀ መሩ በ ዚ ህ አ መት
እ ግ ዚ አ ብ ሔር ያ ር እ የ ነ ለ ፍ ሬ ሁ አ ሜን ለ ይ ኩ ን
እ ግ ዚ አ ብ ሔር ፍ ሬ ውን ያ ሳ የ ን አ ሜን ይ ሁ ን ል ን

አ ገ ና ዛ ቢ አ ጸ ፋዎችና ( Possessives) ስ ሞ ች
አ ገ ና ዛ ቢ አ ጸ ፋ ዎ ች በ ስ ም መድ ረ ሻ እ ያ ረ ፋ ስ ሙ የ ሚመለ ከ ተ ው ነ ገ ር ለ ማን እ ን ደ ሆ ነ
የ ሚያ ሳ ዩ ና ቸ ው፡ ፡ ም ሳ ሌ ፡ - እ ና ቴ ፣ እ ና ት ህ ፣ እ ና ቱ ፣ እ ና ቷ . . .
በ ዓረ ፍተ ነ ገ ር ፡ -
ማር ያ ም ድ ን ግ ል አ ም ነ ይ እ ቲ
ወል ድኪ አ ድኀ ነ ዓ ለ መ
አ ይቴ ተሰ ቅ ለ ወልዳ
ወ ል ድ የ ት ጉ ህ ውእ ቱ
በ ቃ ላ ት እ ም ፣ ጸ ሎ ት እ ና ቅ ዳ ሴ የ ሚባ ሉ ት ስ ሞ ች እ ን ዴ ት እ ን ደ ሚለ ወ ጡ ተ መል ከ ት ፡ ፡
አነ እ ምየ / እ ና ቴ / ጸ ሎት የ ቅ ዳ ሴየ
አንተ እ ምከ ጸ ሎት ከ ቅ ዳ ሴከ
አንቲ እ ምኪ ጸ ሎት ኪ ቅ ዳ ሴኪ
ውእ ቱ እሙ ጸ ሎቱ ቅ ዳ ሴሁ
ይእ ቲ እማ ጸ ሎታ ቅ ዳ ሴሃ
አ ን ትሙ እ ምክ ሙ ጸ ሎት ክ ሙ ቅ ዳ ሴክ ሙ
ን ሕነ እ ምነ ጸ ሎት ነ ቅ ዳ ሴነ
አ ን ትን እ ምክ ን ጸ ሎት ክ ን ቅ ዳ ሴክ ን
ውእ ቶ ሙ እ ሞሙ ጸ ሎቶ ሙ ቅ ዳ ሴሆሙ

30
ውእ ቶ ን እ ሞን ጸ ሎቶ ን ቅ ዳ ሴሆን

ማስ ታ ወ ሻ
የ ቃ ሉ መጨረ ሻ ፊ ደ ል ሳ ድ ስ ካ ል ሆ ነ ሁ ፣ ሃ ይ ላ ል ፡ ፡ ቅ ዳ ሴ ሁ ፣ ቅ ዳ ሴ ሃ እ ን ዲ ል ፡ ፡
የ ቃ ሉ መጨረ ሻ ፊ ደ ል ሳ ድ ስ ከ ሆ ነ ፊ ደ ሉ ን ለ ጊ ዜ ው መቀ የ ር ነ ው “ ጸ ሎ ቱ ፣ ጸ ሎ ታ
™ እ ን ዲ ህ የ ሚሆ ነ ው ግ ን በ ስ ም ብ ቻ ነ ው፡ ፡ በ መስ ተ ዋ ድ ዶ ች ላ ይ ሆ ን ይ ች ላ ል ፡ ፡

አ ገ ባ ባ ች / መስ ተ ዋ ድ ዶ ች / እ ን ዴ ት እ ን ደ ሚለ ወ ጡ፣ ኀ በ = ወ ደ ፤ ዲ በ = ላ ይ . . .

ኀ ቤየ / ወደ እ ኔ / ላ ዕ ሌየ / በ ላ ይ/ ከ ማየ / እ ን ደ ኔ / ታህ ቴ የ
ኀ ቤከ ላ ዕ ሌከ ከ ማከ ታህ ቴ ከ
ኀ ቤኪ ላ ዕ ሌኪ ከ ማኪ ታህ ቴ ኪ
ኀ ቤሁ ላ ዕ ሌሁ ከ ማሁ ታህ ቴ ሁ
ኀ ቤሃ ላ ዕ ሌሃ ከ ማሃ ታህ ቴ ሃ
ኀ ቤነ ላ ዕ ሌነ ከ ማነ ታህ ቴ ነ
ኀ ቤክ ሙ ላ ዕ ሌክ ሙ ከ ማክ ሙ ታህ ቴ ክ ሙ
ኀ ቤክ ን ላ ዕ ሌክ ን ከ ማክ ን ታህ ቴ ክ ን
ኀ ቤሆሙ ላ ዕ ሌሆሙ ከ ማሆ ሙ ታህ ቴ ሆሙ
ኀ ቤሆን ላ ዕ ሌሆን ከ ማሆ ን ታህ ቴ ሆን
1ዐ .1 አ ገ ና ዛ ቢ ተ ውላ ጠ ስ ሞ ች
/የ ኔ ፣ ያ ን ተ፣ ያ ን ቺ፣ የ ና ን ተ .../
1. ዚ አ የ / እ ኔ /፣ የ ኔ ፣ የ ኔ ው
2. እ ን ቲ አ የ / እ ኔ /፣ የ ኔ ፣ የ ኔ ዋ ፣ የ ኔ ይ ቱ
3. እ ሊ አ የ / እ ኔ / ፣ የ ኔ ፣ የ ኔ ዎ ቹ
አነ ዚአ የ እ ን ቲአ የ እ ሊአ የ
አንተ ዚአ ከ እ ን ቲአ ከ እ ሊአ ከ
አንቲ ዚአ ኪ እ ን ቲአ ኪ እ ሊአ ኪ
ውእ ቱ ዚአ ሁ እ ን ቲአ ሁ እ ሊአ ሁ
ይእ ቲ ዚአ ሃ እ ን ቲአ ሃ እ ሊአ ሃ
ን ሕነ ዚአ ነ እ ን ቲአ ነ እ ሊአ ነ
አ ን ትሙ ዚአ ክ ሙ እ ን ቲአ ክሙ እ ሊአ ክ ሙ
አ ን ትን ዚአ ክ ን እ ን ቲአ ክን እ ሊአ ክ ን

31
ውእ ቶ ሙ ዚአ ሆሙ እ ን ቲ አ ሆሙ እ ሊአ ሆሙ
ውእ ቶ ን ዚአ ሆን እ ን ቲ አ ሆን እ ሊአ ሆን

ም ሳ ሌ 1፡ - በ ተ ና ባ ቢ
™ እ መዚ አ የ ፣ የ እ ኔ እ ና ት ፣
™ አ በ ዚ አ ክ ሙ፣ የ እ ና ን ተ አ ባ ት

ም ሳ ሌ 2፡ - በ ዘ ሲ ያ ያ ዝ
™ ሐ መር ዘ ዚ አ ነ ፣ የ እ ኛ መር ከ ብ
™ አ በ ው ዘ ዚ አ ነ አ ብ ር ሃ ም ወ ይ ስ ሐ ቅ ውእ ቶ ሙ ፣ የ እ ኛ አ ባ ቶ ች አ ብ ር ሃ ም ና ይ ስ ሐ ቅ
ና ቸ ው፡ ፡

ማስ ታ ወ ሻ የ ዚ አ የ ፣ እ ን ቲ አ የ ፣ እ ሊ አ የ ም ን ጫቸ ው ዘ ፣ እ ን ተ ፣ እ ለ ከ ሚሉ ት ነ ው፡ ፡
ስ ለ ዚ ህ የ አ ገ ና ዛ ቢ ዎ ች ን ሙያ ለ መለ የ ት ወ ደ ኋ ላ በ መመለ ስ የ ዘ ፣ እ ን ተ ፣ እ ለ ሙያ ቸ ው ም ን
እ ን ደ ሆ ነ መለ የ ት አ ለ ብ ን ፡ ፡
“ ዘ ” ለ ብ ዙ ም፣ ለ ነ ጠላ ም
“ እ ለ ” ለ ብዙ
“ እ ን ተ ” ለ ነ ጠላ
ዘ ፣ አ ለ ፣ አ ን ተ፣ =የ
1ዐ .2 የ አ ን ዳ ን ድ አ ገ ና ዛ ቢ አ ፀ ፋ ዎ ች ዝ ር ዝ ር
ካ ልእ = ሌላ ፣ ካ ልእ ከ / ሌላ ህ / ካ ልእ ኪ የ ሌላ ሽ ን

ቀ ደ ም ት =/የ ቀ ድ ሞ ሰ ዎ ች /፣ ቀ ደ ም ት ክ ሙ / የ ቀ ድ ሞ ሰ ዎ ች የ ሆ ና ች ሁ እ ና ን ተ /

ክ ል ኤ = ሁ ለ ት ፣ ክ ል ኤ ሆ ሙ / ሁ ለ ታ ቸ ው/፣ ክ ል ኤ ነ / ሁ ለ ታ ች ን / ክ ል ኤ ክ ሙ / ሁ ለ ታ ች ሁ /

በ በ ይ ና ት = ( ከ ተ የ በ ይ ን ቤ ቱ / በ መካ ከ ል እ ር ስ በ ር ስ

በ በ ይ ና ት / እ ር ስ በ ር ሳ ች ን / በ በ ይ ና ቲ ሆ ሙ / እ ር ስ በ ር ሳ ቸ ው/ በ በ ይ ና ቲ ክ ሙ / እ ር ስ
በ ር ሳ ች ሁ/

ኩ ሎ = ሁ ሉ ፣ ኩ ሎ ሙ / ሁ ላ ች ው/ / ኩ ል ክ ሙ/ / ሁ ላ ች ሁ / ኩ ል ነ / ሁ ላ ች ን /

ባ ሕ ቲ ት = ብ ቻ ፣ ባ ሕ ቲ ቶ ሙ / ብ ቻ ቸ ውን / ፣ ባ ሕ ቲ ት የ / ብ ቻ የ ን /፣ ባ ሐ ቲ ታ / ብ ቻ ዋ ን /

አ መ = ጊ ዜ ፣ አ ሜሃ / በ ዚ ህ ጊ ዜ ፣ በ ዚ ያ ፣ ጊ ዜ ፣ ወ ዲ ያ ው/

ሶ በ = ጊ ዜ ፣ ሶ ቤ ሃ / በ ዚ ህ ጊ ዜ ፣ በ ዚ ያ ጊ ዜ ፣ ወ ዲ ያ ው/

ጊ ዜ =ጊ ዜ ፣ ጊ ዜ ሃ / በ ዚ ህ ጊ ዜ በ ዚ ያ ጊ ዜ ወ ዲ ያ ው/

ምሳ ሌ

32
ዘ ት ፈ ቅ ድ ለ ር እ ስ ከ ግ በ ር ለ ካ ል እ ከ = ለ ራ ስ ህ የ ምት ፈ ል ገ ው ለ ሌ ላ ው አ ድ ር ግ ፡ ፡

ሰ ማእ ክ ሙ ዘ ተ ብ ህ ለ ለ ቀ ደ ም ት ክ ሙ / ተ ብ ህ ለ = ተ ባ ለ /

ቀ ደ ም ት ክ ሙ ሰ ገ ዱ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር አ ም ላ ኮ ሙ
ክ ል ኤ ሆሙሖሩ ወብል ዑ ኅ ብስ ተ ክ ሙ
ተፋቀሩ በ በ ይና ቲክ ሙ
ተ ማከ ር ነ በ በ ይ ና ቲ ነ
ተ ሰ አ ሉ በ በ ይ ና ቲ ሆ ሙ / ተ ሰ አ ለ ፣ ተ ጠያ የ ቀ /
ኩ ል ነ አ ግ ብ ር ተ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ን ሕ ነ
መጽ ኡ ኩ ሎ ሙ ወ ሰ አ ሉ በ እ ን ተ ን ጉ ሦ ሙ
ሑሩ ኩ ል ክ ሙ ኀ በ ቤ ት ክ ሙ ለ ክ ሙ
ኩ ሎሙ ነ ቢ ያ ት አ ስ ከ ዮ ሐን ስ ተ ን በ ዮ
መጻ እ ኩ እ ም ብ ሔር ር ኁ ቅ ባ ሕ ቲ ት የ
ዝ ን ቱ ብ እ ሲ ነ በ ረ ውስ ተ ቤ ቱ ለ ባ ሕ ቲ ቱ
ዘ በ ል ዐ ባ ሕ ቲ ቶ ይ መውት ባ ሕ ቲ ቶ

የ ን ዑስ አ ን ቀ ጽ ዝ ር ዝ ር እ ን ደ አ ገ ና ዛ ቢ ሲያ ገ ለ ግ ል
ቀ ቲ ል / ቀ ቲ ሎ ት / --መግ ደ ል ቀ ቲ ል የ = መግ ደ ሌ ቀ ቲ ል ክ ሙ = መግ ደ ላ ች ሁ

ቀተለ = ገ ደለ ቀ ቲ ሎ ት የ = መግ ደ ሌ ቀ ቲ ሎ ት ክ ሙ = መግ ደ ላ ች ሁ

ቀ ደ ሰ = አ መሰ ገ ነ ቀ ድ ሶ የ = ምስ ጋ ና የ ቀ ደ ሶ ክ ሙ = ማመስ ገ ና ች ሁ

ገ ቢ ር / ገ ቢ ሮ ት / =መሥራ ት ቀ ድ ሶ ት የ = ምስ ጋ ና የ ቀ ድ ሶ ት ክ ሙ = ማመስ ገ ና ች ሁ

ገ ብ ረ = ሥራ ገ ቢ ር የ = ሥራ የ ገ ቢ ር ክ ሙ = ሥራ ች ሁ

ገ ቢ ሮ ት የ = ሥራ የ ገ ቢ ሮ ት ክ ሙ = ሥራ ች ሁ
1ዐ .3 ተ ጠ ቃ ሽ ተ ውላ ጠ ሥም
ነ ጠላ ብዙ

ሊተ = የ እ ኔ ፣ ለ እ ኔ ፣ ል ኝ ለነ = ለእኛ

ለ ከ = ላ ን ተ፣ ልህ ለ ክ ሙ= ለ እ ና ን ተ ላ ቹ ሁ

ለ ኪ = ላ ን ቺ፣ ልሽ ለ ክ ን = ለ እ ና ን ተ / ለ ሴት/ ላ ቹሁ

ሎ ቱ /ሎ / = ል ፣ እ ር ሱ ሎ ቶ /ሎ ቶ ሙ/ሎ ሙ = ለ እ ነ ር ሱ / ለ ሴ ት /

ብየ = በ ኔ ፣ ብኝ ፣ አ ለ ኝ ብነ = በ እ ኛ ብን አ ለ ን

ብከ = በ አ ን ተ ፣ አ ለ ህ ብክ ሙ= በ እ ና ን ተ ፣ ባ ች ሁ ፣ አ ላ ች ሁ

ብኪ = በ አ ን ቺ አ ለ ሽ ብክ ን = በ እ ና ን ተ ፣ ባ ች ሁ አ ላ ቹ ሁ

ቦ ቱ/ቦ /= በ ት አ ለ ው፣ በ እ ር ሱ ቦ ኑ / ቦ ቶ ሙ/ = አ ላ ቸ ው፣ አ ላ ች ህ ባ ቸ ው/

33
ባ ቲ/ባ /= ባ ት ቦ ን / ቦ ቶ ን / = አ ላ ቸ ው፣ አ ላ ች ህ ፣ ባ ቸ ው

ላ ቲ=ለ እ ር ሷ ሎሙ = ለ እ ነ ር ሱ / ለ ወ ን ዶ ች / ፣ ባ ቸ ው

ምሳ ሌ
ፍ ታህ ሊተ ወ ተ በ ቀ ል በ ቀ ል የ
ል በ ን ፁ ሐ ፍ ጥ ር ሊተ
ሰ ላ ም ለ ከ ኦ ሚካ ኤ ል መል አ ከ አ ድ ኅ ኖ
ሰ ላ ም ለ ኪ እ ን ዘ ን ሰ ግ ድ ን ብለ ኪ
ሎቱ ስ ብ ሐ ት
አ ምጽ ኡ ላ ቲ አ ምሐ ለ ድ ን ግ ል
ብ የ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ዘ የ ዐ ቀ በ ኒ
መጻ እ ብ የ ሞት አ መ ነ በ ር ኩ በ ኃ ጢአ ት
ኦ ጎ ል ያ ድ አ ይ ቴ ኑ ት በ ውእ እ ስ መ በ ጽ ሐ ብ ከ ዳ ዊ ት
ብኪ ግ ር ማ ራእ ይ ዘ የ ዐ ቢ
ወተቀ ትለ ባ ቲ ወልዳ ለ አ ዳ ም
ወ ተ ሰ ቅ ለ ባ ቲ ወ ል ዳ ለ ማር ያ ም
ተ አ ገ ሠ ለ ነ ኩ ሎ ኃ ጢያ ተ ነ
ሰ አ ሊ ለ ነ ቅ ድስ ት
ሰላም በክሙ

1ዐ .4 ቦ / አ ለ / በ መራ ሕ ያ ን ሲ ረ ባ / Verb to have/
ብየ = አ ለ ኝ ምሳ ሌ ምን ት ብ የ ምስ ሌ ኪ ካ ን ቺ ጋ ር ምን አ ለ ኝ

ብከ = አ ለ ህ ምን ት ብ ከ ምስ ሌ ሃ ከ ር ሷ ጋ ር ምን አ ለ ህ

ብኪ = አ ለ ሽ ምን ት ብ ኪ ምስ ሌ ሃ ከ ር ሷ ጋ ር ምን አ ለ ሽ

ብነ = አ ለ ን ምን ት ብ ነ ምስ ሌ ክ ሙ ከ እ ና ን ተ ጋ ር ምን አ ለ ን

ብ ክ ሙ=አ ላ ች ሁ ምን ት ብ ክ ሙ ምስ ሌ ሆ ሙ ከ እ ነ ር ሱ / ከ ሴ ቶ ች / ጋ ር ምን አ ላ ች ሁ

ብክ ን = አ ላ ች ሁ / ለ ሴት / ምን ት ቦ ሙ ምስ ሌ የ ከ እ ኔ ጋ ር ምን አ ላ ቸ ው

ቦ ሙ= አ ላ ቸ ው ምን ት ቦ ሙ ምስ ሌ የ ከ እ ኔ ጋ ር ምን አ ላ ቸ ው

ቦ ን = አ ላ ቸው / ለ ሴት/ ምን ት ቦ ን ምስ ሌ ኪ ከ አ ን ቺ ጋ ር ምን አ ላ ቸ ው

ከ ላ ይ ለ ጠ ቀ ስ ና ቸ ው አ ፍ ራ ሻ ቸ ው አ ል ነ ው፡ ፡ ለ ም ሳ ሌ አ ል ብ የ = የ ለኝም
አ ል ብከ = የ ለ ህ ም

አ ል ብኪ = የ ለ ሽ ም

አ ል ብነ = የ ለንም

34
አ ል ቦ = የ ለ ን ም፣ የ ሉ ም፣ የ ለ ም

ቦ = አለ ፣ አለው

ዘ ቦ = ያለው
1ዐ .5 ባ ለ ቤ ት ተ ውላ ጠ ስ ም (Subjective Pronoun)
እ ግ ዚ አ ብ ሔር ለ ሊ ሁ ፈ ጠረ ዓ ለ መ / እ ግ ዚ አ ብ ሔር እ ር ሱ ራ ሱ ዓ ለ ም ን ፈ ጠ ረ /
ለ ሊ ሁ አ እ ምር
ለ ሊ ከ እ ግ ዚ ኦ ተ አ ምር እ በ ድ የ
ለ ሊ ከ እ ግ ዚ ኦ ተ አ ምር ጽ እ ለ ት የ
ለ ሊከ ሰ ሕይ ወ ተ ተ ሐዩ
ለ ሊ ኪ አ ውሰ ብ ኪ
ለ ሊሃ ት በ ል ዕ ኩሎ ዘ ት ረ ክ ብ
ት አ ምሩ ለ ሊ ክ ሙ ኩ ሎ ነ ገ ር ዘ ኮ ነ በ ይ ሁ ዳ
ለ ሊ ሁ ሰ እ ግ ዚ እ ኢ የ ሱ ስ ኢ ያ ጥ መቀ ዳ እ ሙ አ ር ዳ ኢ ሁ / ዳ እ ሙ -- እ ን ጂ /

ነ ጠላ ብዙ

ለ ሊ ሁ = እ ር ሱ እ ራ ሱ / Himself/ ለ ሊ ሆ ሙ= እ ነ ር ሱ እ ራ ሳ ቸ ው (Themselves)

ለ ሊ ሃ = እ ር ሷ እ ራ ሷ (Herself) ለ ሊ ሆ ን = እ ነ ር ሱ / ለ ሴ ት / (Themselves)

ለ ሊ ከ = አ ን ተ እ ራ ስ ህ (Yourself) ለ ሊ ክ ሙ= እ ና ን ተ እ ራ ሳ ች ሁ ( Yourselves)

ለ ሊ ኪ =አ ን ቺ እ ራ ስ ሽ (Yourself) ለ ሊ ክ ን = እ ና ን ተ እ ራ ሳ ች ሁ /ለ ሴ ት / ( Yourselves)

ለ ሊ የ / ለ ል የ = እ ኔ እ ራ ሴ / ( My self) ለ ሊ ነ = እ ኛ እ ራ ሳ ች ን ( 0urselves)

1ዐ .6 ተ ሳ ቢ ተ ውላ ጠ ስ ሞ ች ( Objective Pronouns)
ነ ጠላ ብዙ

ኪ ያ የ = እ ኔ ን ( Me) ኪ ያ ነ = እ ኛ ን (Us)

ኪ ያ ከ = አ ን ተ ን ( You) ኪ ያ ክ ሙ =እ ና ን ተ ን (You)

ኪ ያ ኪ = አ ን ቺ ን ( You) ኪ ያ ክ ን =እ ና ን ተ ን ( You) ለ ሴ ት

ኪ ያ ሁ = እ ሱ ን ( Him) ኪ ያ ሆ ሙ =እ ነ ር ሱ ን ( Them)

ኪ ያ ሃ = እ ሷ ን ( Her) ኪ ያ ሆ ን = እ ነ ር ሱ ን ( Them ለ ሴ ት /

ምሳ ሌ

35
ዘ ር እ የ ኪያ የ ር እ የ አ ቡየ
መኑ ይ ጼ ውእ ኪ ያ ከ
ኪ ያ ከ ሰ ና ይ ተ ዘ ፈ ጠ ረ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ይ ት ባ ረ ክ
ቀ ድሱ ኪያ ሁ ወ ባ ር ኩ ስ ሞ
አ ምላ ክ ነ አ ድ ኀ ነ ኪ ያ ነ እ ምሞት
ዘ ተ ወ ክ ፈ ኪያ ክ ሙተ ወ ክ ፈ ኪያ የ
ፈ ኑ ኪያ ሆሙኀ በ አ ሕዛ ብ
ር እ የ ኪያ ክ ን ወ ተ ፈ ስ ሐ ብክ ን
→ ስ ለ ዚ ህ ተ ሳ ቢ ማለ ት “ ን ” የ ሚለ ውን ቃ ል ወ ይ ም ፊ ደ ል የ ሚያ መጣ ማለ ት ነ ው፡ ፡

የ ሚያ በ ዙ ፊ ደ ላ ት
አ፡ -
ነ ጠላ ብዙ የ ብዙ ብዙ
ደ ብር አ ድባ ር አ ድባ ራት
ርእስ አርእስት
ከ ዚ ህ ላ ይ የ ቃ ላ ቱ ን መጨረ ሻ ሁ ለ ት ፊ ደ ላ ት ማስ ተ ዋ ል ነ ው፡ ፡ ብ ር ፣ እ ስ / ሳ ድ ስ
ና ቸ ው፡ ፡ /

ን ፡ - ሀ . ደ ራሲ + ያ ን = ደ ራስ ያ ን

ሠዓ ሊ + ያ ን = ሠዓ ል ያ ን

ለ . ኢ ት ዮ ጵ ያ ዊ +ያ ን = ኢ ት ዮ ጵ ያ ውያ ን

ሐ. ቅ ዱስ = ቅ ዱሳ ን

ብፁዕ = ብፁዓ ን

መዘ ም ር = መዘ ም ራ ን

ከ ዚ ህ ላ ይ የ ቃ ላ ቱ የ መጨረ ሻ ው ሁ ለ ት ፊ ደ ላ ት ራ ብ ዕ ና ሣ ል ስ ና ቸ ው፡ ፡ ራ ሲ ፣ ዓ ሊ ፣
እ ን ደ ገ ና የ መጨረ ሻ ዎ ቹ ሁ ለ ት ፊ ደ ላ ት ፁ ዕ ና ዱ ስ ይ ላ ል ፡ ፡

ት ፡ - ኢ ት ዮ ጵ ያ ዊ ት + ያ ት - ኢ ት ዮ ጵ ያ ውያ ት

ሰ ማይ = ሰ ማያ ት

ቅ ድስ ት = ቅ ዱሳ ት

ሠና ይት = ሠና ያ ት
™ አ ሁ ን ም ቢ ሆ ን የ ቃ ላ ቱ ን ሁ ኔ ታ ማስ ተ ዋ ል ነ ው፡ ፡
መ፡ - ኩ ሉ -- ኩ ሎ ሙ ለ ሊ ሁ -- ለ ሊ ሆ ሙ እ ፡ - ኃ ጢአ ት -- ኃ ጣ ውእ
አ ን ተ -- አ ን ት ሙ ለ ሊ ከ -- ለ ሊ ክ ሙ

36
ይ ፡ - መር ዔ ት = መራ ዕ ይ ል ፡ - ኪሩ ብ = ኪሩ ቤ ል

ሌ ሊት = ሌ ያ ል ይ

ው፡ - ዕ ፅ = ዕ ፀ ው የ ጸ ያ ፍ አ በ ዛ ዝ ምሳ ሌ

አብ = አበው መም ህ ራ ን ፡ መም ህ ራ ኖ ች

እድ = እደው ደ ራሲያ ን ፡ ደ ራስ ያ ኖ ች

ቅ ዱሳ ን ፡ ቅ ዱሳ ኖ ች
ወ ል ጥ ሀ በ ል ሳ ነ አ ም ሀ ራ / ወ ደ አ ማር ኛ ለ ውጥ /
1. እ ም ነ ጽ ዮ ን ይ ብ ል ሰ ብ እ
2. መን ፈ ስ ቅ ዱ ስ ኃ ደ ረ ላ እ ሌ ኪ
3. አ አ ት ብ ገ ጽ የ ወ ኩ ለ ን ታ የ በ ት እ ም ር ተ መስ ቀ ል
4. አ ዋ ል ደ እ ሊ አ ከ ወ ውሉ ደ እ ሊ አ የ ይ ት ፋ ቀ ሩ በ በ ይ ና ቲ ሆ ሙ
5. ይ ቤ ክ ር ስ ቶ ስ በ አ ፈ ነ ቢ ይ ተ ካ ፈ ሉ አ ል ባ ስ የ
6. አ ር ድ እ ተ እ ሊ አ ሁ ይ ተ ግ ሁ ለ አ ን ብ ቦ መ ጻ ሕ ፍ ት
7. ዘ ዚ አ ነ አ ም ላ ክ መሀ ሪ ውእ ቱ
8. ለ ነ አ በ ዊ ነ መሀ ሩ ሀ ይ ማኖ ቶ ሙ
9. ኢ ያ ፈ ቅ ር አ ን ሰ እ ለ ይ ሰ ክ ሩ በ ወ ይ ን
10. ጸ ሎ ታ ለ ማር ያ ም ያ ድ ኅ ን እ ም መአ ተ ወ ል ዳ
11. ሰ ብ እ እ ን ተ ኢ ኮ ነ ጻ ድ ቅ
12. አ ን ተ ውእ ቱ ወ ል ድ ዘ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን
13. ኦ አ ባ ሥረ ይ ሎ ሙ ኃ ጢአ ቶ ሙ
14. አ ሜሃ ያ ቀ ውም አ ባ ግ ዐ በ የ ማኑ ወ አ ጣ ሌ በ ፀ ጋ ሙ
15. ወ አ ውረ ደ ሎ ሙ እ ም ሰ ማያ ት
16. ኪ ዳ ነ ተ ወ ከ ሉ አ በ ዊ ነ ወ ኢ ት ኃ ፍ ሩ
17. ኀ ደ ረ ላ እ ሌ ኪ ለ መድ ኃ ኒ ተ ዚ አ ነ
18. ፍ ታ ሕ ሊ ተ ወ ተ በ ቀ ል በ ቀ ል የ
19. ሰ ላ ም ለ ክ ሙ አ ኀ ውየ
20. ብ ኪ ድ ኀ ነ ዓ ለ ም ወ በ ወ ል ድ ኪ ኮ ነ ሰ ላ ም
21. አ ክ ብ ሩ እ ም ነ ማር ያ ም ሃ እ ስ መ አ ል ባ ቲ ሙስ ና
22. አ ን ቲ ውእ ቱ እ ፅ ዘ ር እ የ ሙሴ
23. ነ ዋ ወ ል ድ ኪ ወ ነ የ እ ም ከ
24. አ ል ቦ ነ ገ ር ዘ ይ ሰ ዐ ኖ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር

37
 25. ዘ ቦ እ ዝ ን ሰ ሚአ ለ ይ ስ ማዕ
26. ያ ስ ተ በ ቁ ዕ ኀ በ እ ግ ዚ አ ብ ሔር
27. አ ይ ል ሳ ን ዘ ይ ክ ል ነ ቢ በ ዘ ይ ት ና ገ ር በ እ ን ቲ አ ኪ
እ ለ ፣ እ ን ተ እ ና ለ ን በ መጠ ቀ ም ባ ዶ ቦ ታ ውን ሙላ
ምሳ ሌ ወ ል ድ ዘ
ብእ ሲ እንተ
አበው እለ
አ ቡሁ ለ
1. መም ህ ር 9. ደ ና ግ ል
2. ሞ ት 1ዐ . ኖ ላ ዊ
3. መን በ ር 11. አ ኀ ው
4. ጌ ራ ን 12. ን ግ ሥት
5. ቅ ዱ ሳ ን 13. አ ና ብ ስ ት
6. እ ሙ 14. አ ም ላ ክ
7. አ እ ዋ ፍ 15. ማኅ ደ ሩ
8. እ ም 16. ነ ገ ሥት

ወ ደ ግ እ ዝ መል ስ
1. የ ሐ ና ል ጅ መድ ኃ ኒ ት ሆ ነ ች ል ን
2. ማር ያ ም የ ክ ር ስ ቶ ስ እ ና ት ና ት
3. በ ተ ቀ ደ ሰ አ ሳ ሳ ም እ ር ስ በ ር ሳ ች ሁ ተ ሳ ሳ ሙ
4. ክ ር ስ ቶ ስ ጌ ታ ች ን በ ተ ሰ ቀ ለ ጊ ዜ ከ ዋ ክ ብ ት ረ ገ ፉ
5. በ ወ ል ድ የ ሚያ ም ን የ ዘ ላ ለ ም ሕ ይ ወ ት አ ለ ው
6. በ ጌ ታ ች ን ደ ስ ይ በ ላ ች ሁ
7. የ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ል ጅ አ ም ላ ክ የ ሆ ነ ው እ ር ሱ ኢ የ ሱ ስ ነ ው፡ ፡
8. እ ሩ ጫዬ ን ጨረ ስ ኩ
9. መጠ ጊ ያ የ የ ሆ ነ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ይ መስ ገ ን
10. ያ ባ ቴ ን ቤ ት ጎ በ ኘ ሁ
11. አ ቤ ቱ የ እ ጅ መን ሻ ዬ ን ተ ቀ በ ል
12. እ ግ ዚ አ ብ ሔር ለ አ ፌ ጠ ባ ቂ ን አ ኑ ር ል ኝ
13. ከ ኔ ራ ቁ / ሒዱ /

38
 14. እ ግ ዚ አ ብ ሔር ሆ ይ ለ ፍ ር ድ አ ታ ቅ ር በ ኝ ኃ ጢአ ቴ ን ም አ ት ይ ብ ኝ ነ ገ ር ግ ን / ባ ህ ቱ /
በ ምህ ረ ት ህ አ ስ በ ኝ
15. ብ ቻ ውን ቀ ረ
16. ሁ ላ ች ን ም ለ መሥራ ት እ ን ነ ሳ
17. ለ አ ን ተ የ ም ት ፈ ል ገ ውን ለ ሌ ላ ው አ ድ ር ግ

ን ግግር
ተ ክ ለ ማር ያ ም ሀ ሎ ና ሁ ወ ጽ አ እ ም ነ ማኅ ደ ሩ
ተ ክ ለ ማር ያ ም አ ለ አ ሁን ከ ቤ ቱ / ዶ ር ሙ/ ወጣ
አ ይ ቴ ዘ ሖ ረ ይ መስ ለ ከ ኀ በ ቅ ድ ስ ት ማር ያ ም ውእ ቱ ዘ ሖ ረ
የ ት የ ሄ ደ ይ መስ ል ሻ ል ወ ደ ቅ ድ ስ ት ማር ያ ም ነ ው የ ሔደ ው
ዮ ም ቀ ዳ ሲ ውእ ቱ አኮ
ዛ ሬ ቀዳሽ ነ ው አ ይደለ ም
ኩ ለ ሄ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን ውእ ቱ ውእ ቱ ሰ ኀ ረ የ መክ ፈ ል ተ ሰ ና የ
ዘ እ ን በ ለ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን ሊ ሉ ይ ነ ገ ር ኢ የ አ ምር እ ሱ ስ መል ካ ም እ ድ ል ን መረ ጠ
ሁል ጊ ዜ ቤተ ክ ር ስ ቲ ያ ን ነ ው
ያ ለ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን ሌ ላ ነ ገ ር አ ያ ውቅ ም
ማእ ዜ ይ ት መየ ጥ ዐ ሠ ር ቱ ሰ ዓ ት ይ መድ እ
መቼ ይ መለ ሳ ል አ ሥር ሰ ዓ ት ይ መጣ ል
በ ድ ኅ ር ነ ዓ አ ው ን ስ ቲ ት ጽ ን አ እ ስ ከ አ ሥር ሰ ዓ ት
በ ኋ ላ ና ወ ይ ም ት ን ሽ ቆ ይ እ ስ ከ አ ሥር ሰ አ ት
ኦ ሆ እ ምዝ ን ቱ እ ነ ብ ር እ ወ በ ጊ ዜ ውእ ቱ ዘ ይ በ ውእ ውስ ተ ቤ ቱ
እ ሺ ከ ዚ ህ እ ቀ መጣ ለ ሁ አ ዎ በ ጊ ዜ ነ ው ወ ደ ቤ ቱ የ ሚገ ባ ው
ም ን ት ነ ሲ ኦ ውእ ቱ ዘ ሖ ረ መጽ ሐ ፍ ቅ ዱ ስ ወ ሐ መር
ም ን ይ ዞ ነ ው የ ሔደ ው መጽ ሐ ፍ ቅ ዱ ስ ና ሐ መር
አ ን ሰ አ ሌ ሊተ አ ል ብ የ ተ ስ ፋ ዮ ጊ ከ ዘ ወድቀ ይት ነ ሳ እ
እ ኔ ስ ወዮ ልኝ ትስ ፋም የ ለ ኝ አ ይዞ ህ የ ወደ ቀ ይነ ሳ ል
ወ ኀ ል ቀ ዘ መን የ በ ከ ን ቱ ኢ ታ ማስ ን ተ ስ ፋ ከ ባ ሕ ቱ ጽ ን አ
ዘ መኔ በ ከ ን ቱ አ ለ ቀ በ ሃ ይ ማኖ ት ወ ግ በ ር ሰ ና የ
ተ ስ ፋ ህ ን አ ታ ጥ ፋ ነ ገ ር ግ ን በ ሃ ይ ማኖ ት ህ
ጽ ና መል ካ ም ን አ ድ ር ግ
ይ ኩነ ኒ በ ከ መ ት ቤለ ኒ አ ሜን

39
እ ን ደ ምት ይ ኝ ይ ደ ረ ግ ል ኝ ይ ሁ ን ል ኝ ይ ሁን ይ ደ ረ ግ

II ገ ቢ ር ተ ገ ብ ሮ / አ ድ ራ ጊ ተ ደ ራ ጊ / Direct and indirect Object /

ገ ቢ ር / አ ድ ራ ጊ / ፣ ተ ገ ብ ሮ / ተ ደ ራ ጊ / ማለ ት የ ማይ ሸ ጋ ገ ሩ ት ን ና የ ሚሸ ጋ ገ ሩ ት ን ግ ሶ ች
የ ም ን ለ ይ በ ት ሰ ዋ ሰ ዋ ዊ ሙያ ነ ው፡ ፡
ተ ሻ ጋ ሪ ግ ሶ ች ም ሳ ሌ ፣ ቀ ተ ለ /ገ ደ ለ /፣ ቀ ደ ሰ / አ መሰ ገ ነ /
በ ል ሀ / በ ላ / እ ና ም ሢተ ረ ጎ ም “ ን ” የ ሚለ ውን ት ር ጉ ም ያ መጣ ል ፡ ፡

ረ ከ ብ ነ ሕ ይ ወ ተ = ሕ ይ ወ ት ን አ ገ ኘ ን ሢሆ ን በ ግ እ ዝ ግ ን

ረ ከ ብ ነ ሕ ይ ወ ተ = ት ር ጉ ሙም ሕ ይ ወ ት ን አ ገ ኘ ን

ተ ረ ክ በ ሕ ይ ወ ተ ቢ ል ማን አ ይ ለ ውጥ ም / ስ ህ ተ ት የ ለ በ ት ም / ም ክ ን ያ ቱ ም ተ ረ ከ በ ተ ቀ ተ ለ እ ና
የ መሳ ሰ ሉ ት ተ ገ ብ ሮ / የ ማይ ሻ ገ ሩ ና ቸ ውና ፡ ፡ ለ ማጠ ቃ ለ ል ግ ን የ ሚከ ተ ሉ ት ን ሕ ግ ና ሥር ዓ ት
መከ ተ ል ያ ስ ፈ ል ጋ ል ፡ ፡

ባ ለ ቤ ት / ተ ገ ብ ሮ / (subject) ተ ሳ ቢ / ገ ቢ ር / (direct object)

1.ዝ ቤ ት ሐ ዲ ስ ውእ ቱ --ይ ህ ቤ ት አ ዲ ስ ነ ው ወል ድየ ሐነ ፀ ቤተ = ል ጄ ቤት ን ሠራ

ተወልደ ለ ነ ወ ለ ደ ት ወ ል ደ ማር ያ ም
ተሰ ቅለ ለ ነ መኑ ሰ ቀ ለ ወ ል ደ ኪ
ሖረ ኀ በ ገ ዳ ም ዝ ን ቱ ወ ል ድ አ ን በ በ መጽ ሐ ፍ ቲ ሁ

የ መጨረ ሻ ው ሳ ድ ስ ፊ ደ ል ወ ደ ግ እ ዝ ይ ለ ወ ጣ ል ማለ ት ነ ው፡ ፡ ወ ል ድ የ ነ በ ረ ው ወ ል ደ ቤ ት =

ቤተ ይሆና ል ፡ ፡
2. ወ ሖ ረ ኩ ሉ ኀ በ ቤ ቱ = ሁ ሉ ወ ደ ቤ ቱ ሄ ደ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ያ ፈ ቅ ር ኩ ሎ
/ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ሁ ሉ ን ይ ወ ዳ ል /
ዘ መዱ መጽ አ እ ም ብ ሔር ር ኁ ቅ ውእ ቱ አ ፍ ቀ ረ ዘ መዶ

ካ ዕ ብ ወ ደ ሳ ብ ዕ ይ ለ ወ ጣል ፡ ፡ ኩ ሉ = ኩ ሎ ይ ሆ ና ል ፡ ፡
3. ብ እ ሲ ሖ ረ ኀ በ ሐ ቅ ል ር ኢ ኩ ብ እ ሴ ውስ ተ ቤ ተ
መጽ አ ሲ ይ ሲ አ ም ሐ ቅ ል ዝ ን ቱ ወልድ ቀ ተለ ከ ይሴ
አ ቤ ሜሌ ክ ኢ ት ዮ ጵ ያ ዊ ውእ ቱ ወ ባ ረ ከ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ውእ ተ ኢ ት ዮ ጵ ያ ዌ
/ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ኢ ት ዮ ጵ ያ ዊ ውን ባ ረ ከ /
ሳ ል ስ ወ ደ ኀ ም ስ ይ ለ ወ ጣ ል ፡ ፡ ብ እ ሲ --- ብ እ ሴ ይ ሆ ና ል ማለ ት ነ ው፡ ፡

40
4. እ ግ ዚ አ ብ ሔር አ ም ላ ክ ነ አ ብ ር ሃ ም አ ፍ ቀ ረ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ሃ
ክ ር ስ ቶ ስ መሀ ረ ወ ን ጌ ለ አ ይ ሁድ ሰ ቀ ሉ ክ ር ስ ቶ ስ ሃ
ማር ያ ም ወ ላ ዲ ተ አ ም ላ ክ ይ እ ቲ ክ ር ስ ቶ ስ አ ፍ ቀ ረ ማር ያ ም ሃ እ ሞ

የ ተ ጸ ውኦ ስ ም ሃ ይ ጨም ራ ል ፡ ፡ ሙሴ = ሙሴ ሃ
5.ሌ ሎ ች ስ ሞች ተ ሳ ቢ ሲ ሆ ኑ ም ን ም ለ ውጥ አ ያ ሳ ዩ ም ፡ ፡
1. ዝ ን ቱ አ ን በ ሳ ዐ ቢ ይ ውእ ቱ ሐራ ቀ ተ ለ አ ን በ ሳ
ዝ ወ ሬ ዛ ወ ል ድ የ ውእ ቱ ወለ ትከ አ ፍቀ ረ ት ወሬዛ
ውእ ቱ ውዳ ሴ ዘ ማር ያ ም ውእ ቱ መም ህ ር ነ ፈ ከ ረ ውዳ ሴ ዘ ማር ያ ም
ዝ ክ ተ ከ በ ሮ ዘ ቤተክ ር ስ ቲያ ን ካህን ዘ በጠ ከበሮ
2. ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን እ ም ነ ይ እ ቲ ን ጉ ሥነ ሐ ነ ጸ ቤ ተ ከ ር ስ ቲ ያ ን
ከ ሣ ቴ ብር ሃ ን ጸ ለ የ በ እ ን ተ ኢት ዮ ጵ ያ አ ት ና ቴ ዎ ስ ለ አ ከ ካ ሣቴ ብር ሃ ን
በ “ለ ” ከ ተ ጠቀ ም ን “ ን ” ን ያ መጣ ል ፤ ነ ገ ር ግ ን መዘ ር ዘ ር አ ለ በ ት ፡ ፡

ም ሳ ሌ ፣ ሰ ብ ህ ዎ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር = እ ግ ዚ አ ብ ሔር ን አ መስ ግ ኑ ት
6.አ መል ካ ች ቃ ላ ት ወ ደ ግ እ ዝ ይ ለ ወ ጣ ሉ ፡ ፡
ዝ ን ቱ ወ ል ድ ት ጉ ህ ውእ ቱ ባርክ ለነ ዘንተ
ዛ ቲ ሠና ይት ይእ ቲ ወል ድየ አ ፍ ቀ ረ ዛ ተ
አ ን ታ ክ ቲ ወ ለ ተ ሙሴ ይ እ ቲ አ ፍ ቀ ር ኩ አ ን ታ ክ ተ / አ ይ ነ ሣ ም/
ዝ ግ ብ ፃ ዊ ውእ ቱ አ ን በ ሳ ቀ ተ ለ ውእ ተ ግ ብ ፃ ዊ
7. ራ ብ ዕ ከ ጐ ኑ ሌ ላ ቃ ል / ቅ ጽ ል አ ብ ሮ መለ ወ ጥ አ ለ በ ት / ራ ብ ዕ ግ ን እ ን ዳ ለ ነ ው፡ ፡
ም ሳ ሌ ፤ አ ን በ ሳ ዐ ቢ የ ይ ላ ል እ ን ጂ አ ን በ ሳ ዐ ቢ ይ አ ይ ል ም ፡ ፡ / በ ተ ሳ ቢ ጊ ዜ ማለ ት
ነ ው፡ ፡ /
ወ ጽ አ አ ን በ ሳ ዐ ቢ ይ እ ምገ ዳ ም ውእ ቶ ሙ ቀ ተ ሉ አ ን በ ሳ ዐ ቢ የ
ብ እ ሲ ጻ ድ ቅ ነ በ ረ ላ ዕ ለ መን በ ር ር ኢኩ ብእ ሴ ጻ ድቅ
1. ተ ሳ ቢ ተ ውላ ጠ ስ ም ም ሳ ሌ ፣ ኪ ያ የ ፣ ኪ ያ ኪ . . .
በ ግ እ ዝ “ ኮ ነ ” / ሆ ነ / የ ሚለ ው ቃ ል ብ ዙ ጊ ዜ ተ ሻ ጋ ሪ መሆ ኑ ን መገ ን ዘ ብ ያ ስ ፈ ል ጋ ል ፡ ፡
ምሳ ሌ ፣ ኮ ነ ሰ ብ እ ሳ ይሆን ኮ ነ ሰ ብአ ነ ው
/ ሰ ው ሆነ / / ሠ ውን ሆ ነ /

ቅ ጽ ል ( Adjective)
1. ሳ ል ስ ቅ ጽ ል ፡ - ይ ህ ን አ ይ ነ ት ስ ም የ ተ ሰ ጠ ው ቃ ሉ በ ተ ባ ዕ ታ ይ ጊ ዜ በ ሳ ል ስ ድ ም ጽ
ስ ለ ሚያ ል ቅ ነ ው፡ ፡ ለ ም ሳ ሌ ፣ እ ግ ዚ አ ብ ሔር መሐ ሪ ውእ ቱ

41
 እ ግ ዚ አ ብ ሔር ውእ ቱ ፈ ታ ሔ በ ጽ ድ ቅ
መኑ ውእ ቱ ዮ ም ቀ ዳ ሲ
ሳ ል ስ ቅ ጽ ሎ ች ወ ደ ተ ሳ ቢ ሲ ቀ የ ሩ ፊ ደ ሉ ወ ደ ኃ ም ስ ነ ት ይ ለ ወ ጣ ል / “ ን ” ን ያ መጣሉ
ማለ ት ነ ው/

ም ሳ ሌ ፣ አ ነ አ ሀ ሥሥ መሐ ሬ ለ ነ ፍ ስ የ = እ ኔ ነ ፍ ሴ ን የ ሚመራ ት ን እ ሻ ለ ሁ

እ ግ ዚ አ ብ ሔር አ ዘ ዘ ዳ ዊ ት ሃ ከ መ ይ ኩ ን ፈ ታ ሔ በ ጽ ድ ቅ
= እ ግ ዚ አ ብ ሔር ዳ ዊ ት ን በ እ ውነ ት ይ ፈ ር ድ ዘ ን ድ አ ዘ ዘ ው፡ ፡
2. ሳ ድ ስ ቅ ጽ ል ፡ - ይ ህ ን አ ይ ነ ት ስ ም የ ተ ሰ ጠ ው ቃ ሉ በ ሳ ድ ስ ስ ለ ሚያ ል ቅ ነ ው፡ ፡
ም ሳ ሌ ፣ ቅ ድ ስ ት ማር ያ ም ተ ወ ል ደ ት እ ም ሐ ና ወ ኢ ያ ቄ ም
ብ ፁ ዕ ብ እ ሲ ዘ ያ ነ ብ ብ ህ ገ እ ግ ዚ አ ብ ሔር
3. ስ ም እ ን ደ ቅ ጽ ል ሲ ሆ ን ፣
ምሳ ሌ ፣ እ ም ኪዳ ነ ምኅ ረ ት ይ እ ቲ ቤ ዛ ዊ ተ ዓ ለ ም
ሀ ገ ር ኢት ዮ ጵ ያ ታበ ጽ ህ እ ደ ዊ ሃ
4. ዘ ፣ እ ን ተ ፣ እ ለ ቅ ጽ ል ሲ ሆ ኑ
ምሳ ሌ ፣ ተ ሰ ቅ ለ በ እ ን ቲ አ ነ ዘ ወ ረ ደ ወ ል ድ
5. በ “ መ ” ሲ ያ ያ ዝ መስ ተ ገ ብ ር
ምሳ ሌ ፡ የ ሚያ ር ስ ገ በ ሬ ፣ መቅ ት ለ አ ን በ ሳ -- አ ን በ ሳ የ ሚገ ድ ል

ማስ ታ ወ ሻ
የ ማን ኛ ውም ቅ ጽ ል ዓ ላ ማ ስ ም ን ማጎ ላ መስ ሲ ሆ ን ከ ግ ሥ ሁ ሉ እ ን ደ ሚመነ ጭ ማስ ተ ዋ ል
አ ለ ብን ፡ ፡
ምሳ ሌ ፣
ከ ቀ ደ ሰ ቅ ዱስ ፣ ቅ ድ ስ ት ፣ ቅ ዱሳ ን ፣ ወ ዘ ተ
ከ ቀ ተ ለ ቅ ቱ ል ፣ ቀ ታሊ፣ ቅ ት ል ት ፣ ቅ ቱ ላ ን ወ ዘ ተ
• አ ን ዳ ን ድ ጊ ዜ ቅ ጽ ሎች ግ ስ ላ ያ ስ ፈ ል ጋ ቸ ው ይ ች ላ ል
ምሳ ሌ ፣ ቡ ሩ ክ አ ን ተ ፣ አ ን ተ የ ተ ባ ረ ክ ብ ሎ ብ ቻ ዝ ም ሊ ል ይ ች ላ ል ፡ ፡
ውስ ጠ ዘ / ቀ ታ ሊ / ገ ዳ ይ
™ ቀ ታ ሊ ውእ ቱ ---ገ ዳ ይ ነ ው፣ ገ ዳ ይ ነ በ ር ፣ የ ሚገ ድ ል ነ ው፣ የ ሚገ ድ ል ነ በ ር
™ ቀ ታ ሊ አ ን ተ ---ገ ዳ ይ ነ ህ ፣ ገ ዳ ይ ነ በ ር ህ ፣ የ ም ት ገ ድ ል ነ ህ ፣ የ ም ት ገ ድ ል
ነ በርህ
™ ቀ ታሊ አ ነ / ተ ባ እ ታይ /

42
 ™ ቀ ታ ል ያ ን እ ሙን ቱ
™ ቀ ታል ያ ን አ ን ት ሙ
™ ቀ ታል ያ ን ን ሕነ
™ ቀ ታሊት አ ነ / አ ን ስ ታይ /
™ ቀ ታ ል ያ ት እ ማን ቱ
™ ቀ ታል ያ ት እ ን ት ን
™ ቀ ታል ያ ት ን ሕነ
ውስ ጠ ዘ / ዝ ር ዝ ር እ ር ባ ታ /
ውእ ቱ
ቀ ታሊሁ ገ ዳ ዩ ፣ የ ሚገ ድ ለ ው ቀ ታ ሊ ሆ ሙ ገ ዳ ያ ቸ ው፣ የ ሚገ ድ ላ ቸ ው
ቀ ታሊሃ ገ ዳ ይ ዋ ፣ የ ሚገ ድ ላ ት ቀ ታሊሆን ገ ዳ ያ ቸ ው፣ የ ሚገ ድ ላ ቸ ው
ቀ ታሊከ ገ ዳ ይ ህ ፣ የ ሚገ ድ ል ህ ቀ ታ ሊ ክ ሙ ገ ዳ ያ ች ሁ ፣ የ ሚገ ድ ላ ች ሁ
ቀ ታሊኪ ገ ዳ ይ ሽ ፣ የ ሚገ ድ ል ሽ ቀ ታሊክ ን ገ ዳ ያ ች ሁ ፣ የ ሚገ ድ ላ ች ሁ
ቀ ታሊየ ገ ዳ ዬ ፣ የ ሚገ ድ ለ ኝ ቀ ታሊነ ገ ዳ ያ ች ን ፣ የ ሚገ ድ ለ ን

እ ሙን ቱ ይእ ቲ
ቀ ታል ያ ኒ ሁ ቀ ታል ያ ኒ ሆሙ ቀ ታሊቱ ቀ ታሊቶ ሙ
ቀ ታል ያ ኒ ሃ ቀ ታል ያ ኒ ክ ሙ ቀ ታሊታ ቀ ታሊቶ ን
ቀ ታል ያ ኒ ከ ቀ ታል ያ ኒ ክ ሙ ቀ ታሊት ከ ቀ ታሊት ክ ሙ
ቀ ታል ያ ን ኪ ቀ ታል ያ ን ክ ን ቀ ታሊተ ኪ ቀ ታሊት ክ ን
ቀ ታል ያ ን የ ቀ ታል ያ ኒ ነ ቀ ታሊት የ ቀ ታሊት ነ
እ ማን ቱ አንተ
ቀ ታል ያ ቲ ሁ ቀ ታል ያ ቲ ሆሙ ቀ ታሊሁ ቀ ታሊሆሙ
ቀ ታል ያ ቲ ሃ ቀ ታል ያ ቲ ሆን ቀ ታሊሃ ቀ ታሊሆን
ቀ ታል ያ ቲ ከ ቀ ታል ያ ቲ ክ ሙ ----- -----
ቀ ታል ያ ት ኪ ቀ ታል ያ ቲ ከ ን ----- -----
ቀ ታል ያ ት የ ቀ ታል ያ ቲ ነ ቀ ታሊየ ቀ ታሊነ
አ ን ትሙ አንቲ
ቀ ታል ያ ኒ ሁ ቀ ታል ያ ኒ ሆሙ ቀ ታሊቱ ቀ ታሊቶ ሙ
ቀ ታል ያ ኒ ሃ ቀ ታል ያ ኒ ሆን ቀ ታሊታ ቀ ታሊቶ ን
--- ---- ------- --------
--- ---- ------- --------

43
 ቀ ታል ያ ን የ ቀ ታል ያ ኒ ነ ቀ ታሊት የ ቀ ታሊት ነ
አ ን ትን ን ሕነ
ቀ ታል ያ ቲ ሁ ቀ ታል ያ ቲ ሆሙ ቀ ታል ያ ኒ ሁ ቀ ታል ያ ኒ ሆሙ
ቀ ታል ያ ቲ ሃ ቀ ታል ያ ቲ ሆን ቀ ታል ያ ኒ ሃ ቀ ታል ያ ኒ ሆሙ
--- --- ቀ ታል ያ ኒ ሃ ቀ ታል ያ ኒ ክ ሙ
--- --- ቀ ታል ያ ን ኪ ቀ ታል ያ ኒ ክ ን
ቀ ታል ያ ት የ ቀ ታል ያ ቲ ነ
አነ
ቀ ታሊሁ ቀ ታሊሆሙ
ቀ ታሊሃ ቀ ታሊሆን
ቀ ታሊከ ቀ ታሊክ ሙ
ቀ ታሊኪ ቀ ታሊክ ን

I. የ ሚከ ተ ሉ ት ን ዐ ረ ፍ ተ ነ ገ ሮ ች በ ተ ሳ ቢ ጻ ፋ ቸ ው / ጸ ሐ ፍ ል እ ሉ ዐ ረ ፍ ተ ነ ገ ራ ት
በ ገ ቢር /
1. መጽ አ ቃ ል እ ም ደ መና
2. ኩ ሉ ነ ፍ ስ ይ ሴ ብ ሖ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር
3. ወ መኑ መሀ ሪ ዘ ከ ማከ
4. ክ ቡ ር ሞ ቱ ለ ጻ ድ ቅ በ ቅ ድ መ እ ግ ዚ አ ብ ሔር
5. በ ሐ ኪ / እ ን ዴ ት አ ደ ር ሽ / ማር ያ ም ሀ ዳ ስ ዩ ጣዕ ዋ
6. አ ር አ የ ለ ሙሴ ግ ብ ራ ለ ደ ብ ተ ራ
7. ውእ ቱ ቅ ዳ ሴ ዘ ማር ያ ም ውእ ቱ
8. ዴ ግ ን ዎ ለ ተ Õቅ ሮ ወ ተ ቃ ሕ ዎ ዘ መን ፈ ስ
II. ተ በ ሳ ቢ ተ ውላ ጠ ስ ሞ ች ን በ ባ ለ ቤ ት ተ ውላ ጠ ስ ሞ ች አ ስ ሩ ን ም መራ ህ ያ ን
በ መጠ ቀ ም በ ዓ ረ ፍ ተ ነ ገ ር አ ሳ ይ ፡ ፡

III. ቅ ጽ ል የ ሆ ነ ውን ከ ስ ሩ አ ስ ም ር በ ት
1. ኦ ማር ያ ም ኢ ያ ውዓ የ ኪ እ ግ ዚ አ ኃ ያ ላ ት ዘ ኩ ለ ን ታ ሁ እ ሳ ት ፍ ፁ ም
2. ቅ ዱ ሳ ን አ በ ው መሀ ሩ ነ ሃ ይ ማኖ ት
3. አ ባ ጊ ዮ ር ጊ ስ ደ ራ ሲ ኢ ት ዮ ጵ ያ ዊ ውእ ቱ
4. መጽ አ ሰ ባ ኪ እ ም ኢ የ ሩ ሳ ሌ ም
5. ል ዑ ል እ ግ ዚ አ ብ ሔር የ አ ም ር ኩ ሎ

44
 6. ዝ ን ቱ ነ ገ ር አ ኮ እ ሙን በ ኀ ቤ ነ
7. ን ዑ ስ አ ነ እ ም አ ኃ ውየ
8. ተ ጋ ብ ዑ ሰ ብ እ ብ ዙ ኃ ን ኀ በ ክ ር ስ ቶ ስ
9. ሰ ቡ ሕ እ ግ ዚ አ ብ ሔር አ ም ላ ክ ነ
IV. ከ ሚከ ተ ሉ ት ግ ሶ ች ለ ነ ጠ ላ ም ለ ብ ዙ ም ቅ ጽ ል አ ውጣ
( ም ሳ ሌ ፣ ቀ ደ ሰ አ መሰ ገ ነ ፣ ቅ ጽ ል ቅ ዱ ስ )
ሀ . ከ ብረ / ከ በ ረ / ሰ . ሞተ
ለ .ተለ ዐ ለ /ከፍ ከፍ አ ለ / ሸ.ፈነ ወ
ሐ. ነ ግ ሠ ቀ . ሐመ
መ. ነ ጽ ሐ በ . ሤመ
ሠ . ማሰ ነ
ረ .አ ፍቀረ

ን ግግር
ጥዒና የ ሀ ብ ል የ ለ ኩል ነ
ጤና ይ ስ ጥ ል ኝ ለ ሁላ ች ን
አ ይ ቴ ተ ሐ ውር ኀ በ ቤ ተ መጻ ሕ ፍ ት
የ ት ትሄ ዳለ ህ ወ ደ ቤ ተ መጻ ሕ ፍ ት
ም ስ ለ መኑ ምስ ለ ቢ ጽ የ
ከ ማን ጋ ር ከጓደኛየ ጋር
ት ም ህ ር ት እ ፎ ውእ ቱ ሠ ና ይ ውእ ቱ
ት ምህ ር ት እ ን ዴት ነ ው ጥሩ ነ ው
ድ ኅ ረ ቤ ተ መጻ ሕ ፍ ት አ ይ ቴ ውእ ቱ ዘ ት ሐ ውር ኀበ ከኒ ሳ
ከ ቤ ተ መጻ ሕ ፍ ት በ ኋ ላ የ ት ት ሄ ዳ ለ ህ ወደ ቤተ ክ ር ስ ቲ ያ ን
አ ሐ ውር ም ስ ሌ ከ ኦሆ
አ ብሬ ህ እ ሄ ዳ ለ ሁ እሺ
ና ሁ ም ን ተ መጽ ሐ ፈ ውእ ቱ ዘ ታ ነ ብ ብ ታሪ ከ ኢት ዮ ጱያ
አ ሁ ን ም ን መጽ ሐ ፍ ን ነ ው የ ም ታ ነ ብ የ ኢት ዮ ጱያ ን ታሪ ክ
ጌ ሠ ም በ ዓ ለ ሩ Õኤ ል ውእ ቱ አ ኮ በ ዓ ለ ሚካ ኤ ል ውእ ቱ
ነ ገ የ ሩ Õኤ ል በ ዓ ል ነ ው አ ይ ደ ለ ም የ ሚካ ኤ ል ነ ው
ጽ ዋ ዕ ሀ ሎ ብ ሂ ል ውእ ቱ እወ ሀሎ
ጽ ዋ ዕ አ ለ ማለ ት ነ ው አዎ አለ

45
 በ ል በ ምሴ ት ን ት ራ ከ ብ ዐአቅበከ
በ ል በ ምሽ ት እ ን ገ ና ኝ እ ጠብ ቅ ሀ ለ ሁ
ለ እ መ ኢን ት ራ ከ ብ ሠና ይ ን ባ ብ ለ ክ ልኤነ
ካ ል ተ ገ ና ኘ ን መል ካ ም ጥ ና ት ለ ሁለ ታች ን ም

ካ ል አ ይ አ ን ቀ ጽ ፣ የ ት ን ቢት ወ ይ ም የ አ ሁን ጊ ዜ
ክ ር ስ ቶ ስ ይ መጽ እ ዳ ግ መ ክ ር ስ ቶ ስ ዳ ግ መኛ ይ መጣ ል
ዘ ይ በ ል ዕ ባ ሕ ቲ ቶ ይ መውት ባ ሕ ቲ ቶ ብ ቻ ውን የ በ ላ ብ ቻ ውን ይ ሞ ታ ል
ወ ት ቀ ውም ን ግ ሥት በ የ ማን ከ ን ግ ሥት በ ቀ ኝ ህ ት ቆ ማለ ች
የ ካ ል አ ይ አ ን ቀ ጽ / የ ት ን ቢ ት ወ ይ ም የ አ ሁ ን ጊ ዜ / ዋ ና መታ ወ ቂ ያ ው ቅ ድ መ መድ ረ ሻ ው
ድ ም ጽ መጠ በ ቁ ነ ው፡ ፡
ም ሳ ሌ ፣ ቀ ተ ለ -- ይ ቀ ት ል
14. ት እ ዛ ዝ አ ን ቀ ጽ
ፈ ኑ እ ዴከ ወ ያ ድ ኅ ነ ነ እ ጅህ ን ላ ክ ል ን ያ ድነ ን ም
ን ዑ ኀ ቤየ ወደ እ ኔ ኑ
ሑሩ እ ም ኔ የ ከእኔ ሂዱ
ተ ን ስ ኡ ለ ጸ ሎት ለ ጸ ሎት ተ ነ ሱ
አ ድኅ ን ሕዝ በ ከ ወ ባ ር ክ ር ስ ተ ከ ህ ዝ ብህ ን አ ድን ር ስ ት ህ ን ም ባ ር ክ
15. አ ር እ ስ ት ን ዑ ስ አ ን ቅ ጽ
በ አ ማር ኛ መቀ ደ ስ ፣ መጸ ለ ይ ፣ መሄ ድ ፣ መብ ላ ት ስ ን ል መ የ ሚለ ው ቃ ል ን ዑ ስ
አ ን ቀ ጽ ን ያ መለ ክ ታ ል ማለ ት ነ ው፡ ፡
ም ሳ ሌ ፣ ለ ወ ሊ ድ ሖ ረ ት ኀ በ አ ዝ ማዲ ሃ / ለ መውለ ድ ወ ደ ዘ መዶ ቿ ሄ ደ ች /
ኖ ል ዎ አ በ ግ ዕ ይ ሔይ ስ እ ም ኖ ል ዎ አ ጣ ሊ / ፍ የ ሎ ች ን ከ መጠ በ ቅ በ ጎ ች ን
መጠ በ ቅ ይ ሻ ላ ል /
ይ ህ ም ን ዑ ስ ብ ዙ ዓ ይ ነ ት ሙያ አ ለ ው፡ ፡
1. ሲ ሳ ብ / ተ ገ ብ ሮ ሲ ያ ና ግ ር /
ምሳ ሌ ፣ ብ እ ሲ አ ብ ድ ይ ፈ ቅ ድ ነ ቢ ረ እ ም ገ ቢ ር
/ ሰ ነ ፍ ሰ ው ከ መሥራ ት መቀ መጥ ን ይ መር ጣ ል /
2. ይ ሳ ባ ል / ገ ቢ ር ሲ ያ ና ግ ር /
ም ሳ ሌ ፣ አ ድ ኅ ነ ኒ እ ግ ዚ ኦ እ ም ሰ ሚዕ ነ ገ ረ እ ኩ የ
/ አ ቤ ቱ ክ ፉ ነ ገ ር ን ከ መስ ማት አ ድ ነ ኝ /

46
 3. አ ር እ ስ ት ያ ና ብ ባ ል
ም ሳ ሌ ፣ አ ድ ኅ ነ ኒ እ ግ ዚ ኦ እ ም ሰ ሚዐ ነ ገ ር እ ኩ ይ
4. ባ ለ ቤ ት ይ ሆ ና ል
ም ሳ ሌ ፣ ቀ ቲ ል ተ ከ ስ ተ በ አ ውደ ኲ ና ት / መጋ ደ ል በ ጦ ር ሜዳ ታ የ /
የ ን ኡሳ ን አ ን ቀ ጽ ር ባ ታ
ምሳ ሌ 1 ቀ ቲ ሎት / አ ር እ ስ ት /
ቀ ቲ ሎቱ መግ ደ ሉ ቀ ቲ ሎቶ ሙ መግ ደ ላ ቸ ው
ቀ ቲ ሎታ መግ ደ ሏ ቀ ቲ ሎቶ ን መግ ደ ላ ቸ ው
ቀ ቲ ሎት ከ መግ ደ ል ህ ቀ ቲ ሎት ክ ሙ መግ ደ ላ ች ሁ
ቀ ቲ ሎት ኪ መግ ደ ል ሽ ቀ ቲ ሎት ክ ን መግ ደ ላ ች ሁ
ቀ ቲ ሎት የ መግ ደ ሌ ቀ ቲ ሎት ነ መግ ደ ላ ች ን
ምሳ ሌ 2 ቅትለ ት /ሳ ቢ ዘ ር /
ቅትለ ቱ አገ ዳደሉ ቅትለ ቶሙ አ ገ ዳደላ ቸው
ቅትለ ታ አገ ዳደሏ ቅትለ ቶን አ ገ ዳደላ ቸው
ቅትለ ትከ አ ገ ዳደልህ ቅትለ ትክ ን አ ገ ዳደላ ችሁ
ቅትለ ትየ አገ ዳደሌ ቅትለ ትነ አ ገ ዳደላ ችን

ማሳ ሰ ቢ ያ ፣ የ ስ ም ዝ ር ዝ ር ር ባ ታ ም ን ጊ ዜ ም በ ዚ ህ መል ክ ና መጠ ን መሆ ኑ ን
ማስ ታ ወ ስ ይ ጠ ቅ ማል ፡ ፡

ማጠቃ ለ ያ
ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ጽ ን ዑስ አ ን ቀ ጽ ን ዑስ አ ን ቀ ጽ ሲዘ ረ ዘ ር
ቀተለ ቀ ቲ ል ( to kill) ቀ ቲ ሎ ት ከ / መግ ደ ል ህ / ቀ ቲ ሎ ት ኪ / መግ ደ ል ሸ /
መሐ ለ ም ሒል ም ሒሎ ት ከ / መማል ህ / ም ሒሎ ቱ /መማሉ /
/ አ ር እ ስ ት ሲ ዘ ረ ዘ ር አ ስ ቀ ድ ሞ በ “ ት ” እ ን ደ ሚጨር ስ / ም ሳ ሌ ቀ ቲ ሎ ት ከ ፣ ቀ ቲ ሎ ት ኪ . . ./
አ ስ ተ ውል ፡ ፡
ዘ ን ድ አን ቀፅ ፣ እ ን ዲ አ ን ቀጽ፣ ሊ አ ን ቀጽ
አ ማር ኛ 1. ይ መጣ ዘ ን ድ ፣ ይ ገ ድ ል ዘ ን ድ ፣ ይ ፈ ውስ ዘ ን ድ . . .
2. እ ን ዲ መጣ ፣ እ ን ዲ ገ ድ ል ፣ እ ን ዲ ፈ ውስ . . .
3. ሊ መጣ ፣ ሊ ገ ድ ል ፣ ሊ ፈ ውስ ፣ ሊ አ ስ ቀ ድ ስ
ም ሳ ሌ አ ን ተ ተ አ ም ን በ እ ግ ዚ አ ብ ሔር ት ረ ስ / ት ወ ር ስ ዘ ን ድ / መን ግ ስ ተ ሰ ማያ ት
ና ክ ብ ር አ ባ ነ ወ እ መነ ን ር ከ ብ በ ረ ከ ተ እ ም አ ም ላ ክ ነ
ቁ ሙ ቅ ድ መ ቤ ተ ክ ር ስ ቲ ያ ን ት ሰ ግ ዱ ለ እ ግ ዚ አ ብ ሔር

47
 ዘ ን ድ አ ን ቀ ጽ / ዝ ር ዝ ር ር ባ ታ/
ውእ ቱ ይ ቅ ት ሎ ይ ገ ድ ለ ው ዘ ን ድ ፣ እ ን ዲ ገ ድ ለ ው፣ ሊ ገ ድ ለ ው
ይቅትላ ይ ገ ድላ ት ዘ ን ድ፣ እ ን ዲገ ድላ ት ፣ ሊገ ድላ ት
ይቅትልከ ይ ገ ድል ህ ዘ ን ድ፣ እ ን ዲገ ድል ህ ፣ ሊገ ድል ህ
ይቅትልኪ ይ ገ ድል ሽ ዘ ን ድ፣ እ ን ዲገ ድል ሽ ፣ ሊገ ድል ሽ
ይቅትለ ኒ ይ ገ ድለ ኝ ዘ ን ድ፣ እ ን ዲገ ድለ ኝ ፣ ሊገ ድለ ኝ
ይ ቅ ት ሎ ሙ ይ ገ ድ ላ ቸ ው ዘ ን ድ ፣ እ ን ዲ ገ ድ ላ ቸ ው፣ ሊ ገ ድ ላ ቸ ው
ይ ቅ ት ሎን ይ ገ ድ ላ ቸ ው ዘ ን ድ ፣ እ ን ዲ ገ ድ ላ ቸ ው፣ ሊ ገ ድ ላ ቸ ው
ይ ቅ ት ል ክ ሙ ይ ገ ድላ ች ሁ ዘ ን ድ፣ እ ን ዲገ ድላ ች ሁ፣ ሊገ ድላ ች ሁ
ይቅትልክ ን ይ ገ ድላ ች ሁ ዘ ን ድ፣ እ ን ዲገ ድላ ች ሁ፣ ሊገ ድላ ች ሁ
ይቅትለ ነ ይ ገ ድለ ን ዘ ን ድ፣ እ ን ዲገ ድለ ን ፣ ሊገ ድለ ን
ውእ ቶ ሙ ይእ ቲ ውእ ቶ ን
ይቅትልዎ ትቅትሎ ይቅትላ ሁ
ይቅትልዋ ትቅትላ ይቅትላ ሃ
ይቅ ትሉከ ትቅትልከ ይቅትላ ከ
ይቅ ትሉኪ ትቅትልኪ ይቅትላ ኪ
ይቅ ትሉኒ ትቅትለ ኒ ይቅትላ ኒ
ይቅትልዎሙ ት ቅ ት ሎሙ ይቅ ት ላ ሆሙ
ይቅትልዎን ት ቅ ት ሎን ይቅ ት ላ ሆን
ይቅ ትሉክ ሙ ትቅትልክሙ ይቅትላ ክ ሙ
ይቅ ትሉክ ን ትቅትልክ ን ይቅትላ ክ ን
ይቅ ትሉነ ትቅትለ ነ ይቅትላ ነ
አንተ አንቲ አ ን ትን
ትቅትሎ ት ቅ ት ሊዮ ትቅትላ ሁ
ትቅትላ ት ቅ ት ሊያ ትቅትላ ሃ
ትቅትላ ኒ ----------- ----------
ት ቅ ት ሎሙ ---------- -----------
ት ቅ ት ሎን ት ቅ ት ሊዮ ሙ ት ቅ ት ላ ሆሙ
ትቅትለ ነ ት ቅ ት ሊዮ ን ት ቅ ት ላ ሆን
--------- ----------
--------- ----------
--------- ----------

48
 ት ቅ ት ሊነ ትቅትላ ነ
አነ ን ሕነ
እ ቀትሎ ን ቅትሎ
እ ቅትላ ን ቅትላ
እ ቅትልከ ን ቅትልከ
እ ቅትልኪ ን ቅትልኪ
--------- ----------
እ ቅ ት ሎሙ ን ቅ ት ሎሙ
እ ቅ ት ሎን ን ቅ ት ሎን
እ ቅትልክሙ ን ቅትልክ ሙ
እ ቅትልክን ን ቅትልክን
---------- ----------
ቦዝ አን ቀጽ
የ ሚያ መለ ክ ተ ው በ ል ቶ ፣ ጠ ጥ ቶ ፣ ገ ድ ሎ ፣ ገ ድ ላ ፣ በ ል ተ ን . . . የ ሚለ ውን ሰ ዋ ሰ ዋ ዊ ሙያ
ነ ው፡ ፡
ምሳ ሌ ፡ -
ቀቲሎ ገ ድሎ ቀ ቲ ሎሙ ገ ድለ ው
ቀቲላ ገ ድላ ቀ ቲ ሎን ገ ድለ ው
ቀቲለ ከ ገ ድለ ህ ቀቲለ ክሙ ገ ድላ ች ሁ
ቀቲለ ኪ ገ ድለ ሽ ቀቲለ ክን ገ ድላ ች ሁ
ቀቲልየ ገ ድየ ቀቲለ ነ ገ ድለ ን

ዝር ዝር ር ባ ታ
ውእ ቱ ቀ ቲ ሎ ሁ ገ ድ ሎት ቀ ቲ ሎሆ ሙ ገ ድሏቸ ው
ቀ ቲ ሎሃ ገ ድሏት ቀ ቲ ሎሆ ን ገ ድሏቸ ው
ቀ ቲ ሎከ ገ ድ ሎህ ቀ ቲ ሎክ ሙ ገ ድላ ች ሁ
ቀ ቲ ሎኪ ገ ድ ሎሽ ቀ ቲ ሎክ ን ገ ድሏች ሁ
ቀ ቲ ሎ የ /ኒ / ገ ድ ሎኝ ቀ ቲ ሎነ ገ ድ ሎን

የ ውእ ቱ ን መን ገ ድ ተ ከ ተ ል
እ ሙን ቱ ቀ ቲ ሎ ሙሁ ቀ ቲ ሎ ሙሆ ሙ
ቀ ቲ ሎ ሙሃ ቀ ቲ ሎ ሙሆ ን
ቀ ቲ ሎ ሙከ ቀ ቲ ሎ ሙክ ሙ

49
 ቀ ቲ ሎ ሙኪ ቀ ቲ ሎ ሙክ ን
ቀ ቲ ሎ ሙኒ ቀ ቲ ሎ ሙነ

ይእ ቲ ቀቲላ ሁ ቀ ቲ ላ ሆሙ እ ማን ቱ ቀ ቲ ሎን ሁ ቀ ቲ ሎን ሆ ሙ
ቀቲላ ሃ ቀ ቲ ላ ሆን ቀ ቲ ሎን ሃ ቀ ቲ ሎን ሆ ን
ቀቲላ ከ ቀቲላ ክ ሙ ቀ ቲ ሎን ከ ቀ ቲ ሎን ክ ሙ
ቀቲላ ኪ ቀቲላ ክ ን ቀ ቲ ሎን ኪ ቀ ቲ ሎን ክ ን
ቀቲላ ኒ ቀቲላ ነ ቀ ቲ ሎን ኒ ቀ ቲ ሎ ሙነ

አንተ ቀቲለ ከ ሁ ቀ ቲ ለ ከ ሆሙ አ ን ትሙ ቀ ቲ ለ ክ ሙሁ ቀ ቲ ለ ክ ሙሆ ሙ
ቀቲለ ከሃ ቀ ቲ ለ ከ ሆን ቀ ቲ ለ ክ ሙሃ ቀ ቲ ለ ክ መሆ ን
-- -- -- --
-- -- -- --
ቀቲለ ከኒ ቀቲለ ከ ነ ቀ ቲ ለ ክ ሙኒ ቀ ቲ ለ ክ ሙነ

አ ን ቲ ቀ ቲ ለ ኪሁ ቀ ቲ ለ ኪሆሙ አ ን ትን ቀቲላ ክን ሁ ቀ ቲ ላ ክ ን ሆሙ
ቀ ቲ ለ ኪሃ ቀ ቲ ለ ኪሆን ቀቲለ ክን ሃ ቀ ቲ ላ ክ ን ሆን
-- -- -- ---
-- -- -- --
ቀ ቲ ለ ኪኒ ቀ ቲ ለ ኪነ ቀቲላ ክን ኒ ቀቲላ ክ ን ነ

አነ ቀቲልየ ሁ ቀ ቲ ል የ ሆሙ ን ሕነ ቀቲለ ነ ሁ ቀ ቲ ለ ነ ሆሙ
ቀቲልየ ሃ ቀ ቲ ለ የ ሆን ቀቲለ ነ ሃ ቀ ቲ ለ ነ ሆን
ቀቲለ የ ከ ቀቲልየ ክ ሙ ቀቲለ ነ ከ ቀቲለ ነ ክ ሙ
ቀቲልየ ኪ ቀቲልየ ክ ን ቀቲልነ ኪ ቀቲለ ነ ክ ን
-- -- -- ---

ም ሳ ሌ ነ ቢ ሮ ተ ን ስ አ --- ተ ቀ ም ጦ ተ ነ ሳ
ቀ ቲ ሎ አ ም ሠ ጠ --- ገ ድ ሎ አ መለ ጠ
ቀ ዊ መከ ዘ ም ር --- ቁ መህ ዘ ም ር
ሰ ጊ ድ የ እ ጼ ሊ -- ሰ ግ ጀ እ ጸ ል ያ ለ ሁ

50
አ ዛ ምድ / አ ስ ተ ጻ ምር / አ ስ ተ ዛ ምድ /

1. ኀ ደ ረ ቀ ዲ ሶ ኪ ያ ሃ ሀ.ዘን ድ አን ቀጽ
2. መዊ ት ሰ ኢ ት መውት አ ላ ተ ሐ መም ለ .ካልዕ ይ አ ን ቀፅ
3. ወ እ ን ዘ ይ ወ ር ድ እ ም ደ ብ ር ተ ለ ውዎ ሰ ብ እ ብ ዙ ኀ ን ሐ . ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ፅ
4. ዑ ቅ ኢ ት ን ግ ር ወ ኢ ለ መኑ ሂ መ . ቀ ዳ ማይ አ ን ቀ ፅ
5. ወ ቀ ሪ ባ ሰ ገ ደ ት ሎ ቱ አ ን ዘ ት ብ ል እ ግ ዚ ኦ አ ድ ኅ ነ ኒ ሠ. ዘ ን ድ አ ን ቀ ፅ
6. ይ ኩ ን ኪ / ይ ሁ ን ሸ / በ ከ መ ተ አ መን ኪ ረ . ን ዑስ አ ን ቀ ፅ
7. ወ ት ወ ል ድ ወ ል ደ ወ ት ሰ ም ዮ ስ ሞ ኢ የ ሱ ስ ሃ ሰ.ቦዝ አን ቀፅ
8. ወ ተ ን ሲ ኦ ዮ ሴ ፍ እ ም ን ዋ ሙ በ ከ መ አ ዘ ዞ መል አ ክ
9. እ ግ ዚ አ ብ ሔር ክ ስ ት ን ብ ረ ት የ / ነ በ ረ --ተ ቀ መጠ / ወ ተ ን ስ ኦ ት የ

ወ ደ ግ እ ዝ ለ ውጥ / ወ ል ጥ ኀ በ ል ሳ ነ ግ እ ዝ /
1. አ ም ላ ኬ ን ዘ ወ ት ር ማመስ ገ ን እ ፈ ል ጋ ለ ሁ ፡ ፡
2. አ ም ላ ክ ሆ ይ ሥራ የ ን አ ት የ ው በ ቸ ር ነ ት ህ አ ስ በ ኝ እ ን ጂ ፡ ፡
3. እ ና ት ና አ ባ ት ህ ን አ ክ ብ ር ፡ ፡
4. ወ ደ ፈ ተ ና እ ን ዳ ት ገ ቡ ተ ግ ታ ች ሁ ጸ ል ዩ ፡ ፡
5. ማር ያ ም ሰ የ ማይ ቀ ሟት ን በ ጎ እ ድ ል መረ ጠ ች ፡ ፡
6. ት ጉ ህ ሰ ው ከ ማውራ ት መሥራ ት ን ይ መር ጣ ል ፡ ፡
7. መጽ ሐ ፍ ከ ማን በ ብ የ ሚሻ ል ዙ ረ ት የ ለ ም ፡ ፡
8. መግ ደ ላ ች ሁ ታ ወ ቀ ባ ች ሁ ፡ ፡
9. ሥጋ ውን በ ል ቶ ደ ሙን ጠ ጥ ቶ የ ተ ገ ኘ ሰ ው እ ን ዴ ት የ ተ ባ ረ ከ ነ ው፡ ፡
10. አ ይ ሁ ድ አ ም ላ ካ ቸ ውን ሰ ቀ ሉ ፡ ፡
11. ማር ያ ም እ ና ታ ች ን ክ ር ስ ቶ ስ ን ወ ለ ደ ች ው፡ ፡
12. እ ሰ ኪ ዝ ም በ ሉ በ ሀ ሜት አ ት ግ ደ ሏ ቸ ው፡ ፡
13. ግ ብ ዞ ች አ ን ሁ ን ይ ል ቁ ን ስ ት ሁ ቶ ች እ ን ሁ ን ና በ ም ግ ባ ር እ ን ታ ነ ጽ ወ ገ ኖ ች ፡ ፡
14. ኃ ይ ል ን እ ስ ክ ና ገ ኝ ድ ረ ስ በ ሃ ይ ማኖ ታ ች ን እ ን ጽ ና ፡ ፡
15. ቁ ሜ እ ጸ ል ያ ለ ሁ / እ ጼ ሊ /

I ም ላ ዕ ለ እ ሉ መካ ና ት እ ለ አ ል ቦ ሙ ቃ ላ ት / የ ሚከ ተ ሉ ት ን ባ ዶ ቦ ታ ዎ ች ሙላ /

51
ውእ ቱ ቀ ዳ ማይ /ሀ ላ ፊ ፤ አ ፍ ራ ሽ ፤ ካ ል ዐ ይ /የ ት ን ቢ ት ፤ አ ፍ ራ ሽ ፤ ት ዕ ዛ ዝ ፤ አ ፍ ራ ሽ
ውእ ቱ ቀተለ ኢቀ ተ ለ ይቀትል ኢይ ቀ ት ል ይቅትል ኢይ ቅ ት ል
ይእ ቲ ---- ኢቀ ተ ለ ት ----- ------ ትቅትል ኢት ቅ ት ል
አንተ ቀ ተ ል ከ ኢቀ ተ ል ከ ትቀትል ኢት ቀ ት ል ----- ኢት ቅ ት ል
አንቲ --- --- --- ---- ቅትሊ ኢት ቅ ት ሊ

አነ ቀተልኩ ኢቀ ተ ል ኩ እ ቀ ት ል ኢይ ቀ ት ል -------- ኢይ ቅ ት ል

ውእ ቶ ሙ ---- ----- ----- ኢይ ቀ ት ሉ ይቅትሉ -------

ውእ ቶ ን ቀተላ ኢቀ ተ ላ ይቀትላ ------ ይቀትላ ኢይ ቅ ት ላ
አ ን ት ሙ ቀ ተ ል ክ ሙ -------- ------- ኢት ቀ ት ሉ ትቅትሉ ኢት ቅ ት ሉ

አ ን ትን --------- ኢ ቀ ተ ል ክ ን ት ቀ ት ላ ኢት ቀ ት ላ ትቅትላ ኢት ቅ ት ላ
ን ሕነ ቀተልነ ኢቀ ተ ል ነ ------ ኢን ቀ ት ል ን ቅትል --------

II የ ሚከ ተ ሉ ት ን ግ ሶ ች በ ዐ ቢ ይ እ ር ባ ታ በ አ ስ ሩ መራ ሀ ያ ን አ ር ባ ፡ ፡
ቀ ደ ሰ ፣ አ እ መረ ፣ ነ ጸ ረ ፣ ሖ ረ ፣ ቆ መ፣ ገ ብ ረ ፣ ተ ን በ ለ ፣ ሤ መ

III ቀ ደ ሰ የ ሚለ ውን ግ ስ እ የ ተ ጠ ቀ ም ክ በ አ ም ስ ቱ አ ዕ ማድ አ ር ባ

17.የ ዐ ቢ ይ አ ን ቀ ጽ እ ር ባ ታ ን መን ገ ድ በ ቀ ተ ለ ስ ን መለ ከ ት

1. ውእ ቱ ቀ ተ ለ እርሱ ገ ደለ ውእ ቱ ቀተለ ኪ ቀተለ ክሙ

ቀተሎ እርሱ ገ ደለው ቀተለ ኒ ቀተለ ክን
ቀተላ እርሱ ገ ደላት ቀ ተ ሎሙ ቀተለ ነ
ቀተለ ከ እርሱ ገ ደለህ ቀ ተ ሎን
ይቀትል እ ር ሱ ይገ ድላ ል ይቀትለ ኪ ይቀትለ ክ ሙ
ይቀትሎ እ ር ሱ ይገ ድለ ዋ ል ይቀትለ ኒ ይቀትለ ክ ን
ይቀትላ እ ር ሱ ይ ገ ድላ ታል ይ ቀ ት ሎሙ ይቀትለ ነ
ይቀትለ ከ እ ር ሱ ይገ ድል ሀ ል ይ ቀ ት ሎን

2. ይ እ ቲ ቀ ተ ለ ት ገ ደለች ይእ ቲ ትቀትል ት ገ ድላ ለ ች

52
 ቀተለ ቶ ገ ደለ ችው ትቀትሎ ት ገ ድለ ዋ ለ ች
ቀተለ ታ ገ ደ ለ ቻት ትቀትላ ት ገ ድላ ታለ ች
ቀተለ ተከ ገ ደለ ችህ ትቀትለ ከ ት ገ ድል ሀ ለ ች
ቀተለ ተኪ ገ ደለ ችሽ ትቀትለ ኪ ት ገ ድል ሻ ለ ች
ቀተለ ተኒ ገ ደለ ችኝ ትቀትለ ኒ ት ገ ድለ ኛ ለ ች
ቀ ተ ለ ቶ ሙ ገ ደ ለ ቻቸው ት ቀ ት ሎሙ ት ገ ድ ላ ቸ ዋ ለ ች
ቀ ተ ሎቶ ን ገ ደ ለ ቻቸው / ለ ሴት/ ት ቀ ት ሎን ት ገ ድ ላ ቸ ዋ ለ ች /ለ ሴ ት
ቀ ተ ለ ተክ ሙ ገ ደ ለ ቻች ሁ ት ቀ ት ለ ክ ሙ ት ገ ድላ ችኋለ ች
ቀተለ ተክ ን ገ ደ ለ ቻ ች ሁ /ለ ሴ ት / ትቀትለ ተክ ን ት ገ ድላ ች ኋለ ች
ቀተለ ተነ ገ ደለ ችን ትቀትለ ነ ት ገ ድለ ና ለ ች

3. አ ን ተ ቀ ተ ል ከ ገ ደልህ አ ን ተ ትቀትል ት ገ ድላ ለ ህ
ቀተልኮ ገ ደ ል ኸው ትቀትሎ ት ገ ድለ ዋ ህ
ቀተልካ ገ ደ ል ኻት ትቀትላ ት ገ ድላ ታለ ህ
-- -- - -
ቀተልከኒ ገ ደ ል ኸኝ ትቀትለ ኒ ት ገ ድለ ኛ ለ ህ
ቀተልኮሙ ገ ደ ል ኻቸ ው ት ቀ ት ሎሙ ት ገ ድላ ቸ ዋ ለ ህ
ቀተልኮን ገ ደ ል ኻቸው ት ቀ ት ሎን ት ገ ድላ ቸ ዋ ለ ህ
- - - -
ቀተልከነ ገ ደ ል ኸን ትቀትለ ነ ት ገ ድለ ና ለ ህ

4. አ ን ቲ ቀ ት ል ኪ ገ ደልሽ አንቲ ትቀትሊ ት ገ ድያ ለ ሽ

ቀ ተ ል ኪዩ ገ ደልሽው ት ቀ ት ሊዮ ት ገ ድይዋ ለ ሽ
ቀ ተ ል ኪያ ገ ደልሻ ት ት ቀ ት ሊያ ት ገ ድያ ታለ ሽ
ቀ ተ ል ኪኒ ገ ደልሽኝ ት ቀ ት ሊኒ ት ገ ድይ ል ኛ ለ ሽ
ቀ ተ ል ኪዮ ገ ደልሻ ቸው ት ቀ ት ሊዮ ሙ ገ ድ ያ ቸ ዋ ለ ሽ
ቀ ተ ል ኪዮ ን ገ ደልሻ ቸው ት ቀ ት ሊዮ ን ት ገ ድያ ቸ ዋ ለ ሽ
ቀ ተ ል ኪነ ገ ደልሽን ት ቀ ት ሊነ ት ገ ድይ ና ለ ሽ

5. አ ነ ቀተልኩ ገ ደልኹ አነ አ ቀትል

ቀተልክዎ ገ ደ ል ኹት እ ቀትሎ
ቀተልክዋ ገ ደ ል ዃት እ ቀትላ

53
 ቀ ተ ል ኩከ ገ ደ ል ኹህ እ ቀትለ ከ
ቀ ተ ል ኩኪ ገ ደ ል ኹሽ እ ቀትለ ኪ
ቀ ተ ል ክ ዎ ሙ ገ ደ ል ዃቸ ው እ ቀ ት ሎሙ
ቀተልክዎን ገ ደ ል ዃቸ ው እ ቀ ት ሎን
ቀ ተ ል ኩክ ሙ ገ ደ ል ዃች ሁ እ ቀትለ ክሙ
ቀ ተ ል ኩክ ን ገ ደ ል ዃች ሁ እ ቀትለ ክን

ከ ዚ ህ በ ታ ተ ያ ሉ ት ን ከ ላ ይ በ ተ ሠ ራ ው መሠ ረ ት ሙላ

ውእ ቶ ሙ ቀ ተ ሉ ውእ ቶ ሙ ይ ቀ ት ሉ
ቀተልዎ ይቀትልዎ
ቀተልዋ ይቀትልዋ
ቀ ተ ሉከ ይቀ ትሉከ
ቀተልዎን ይቀ ትሉኪ
ቀ ተ ሉነ ይቀ ትሉኒ
ቀተልዎሙ ይቀትልዎን
ቀ ተ ሉክ ሙ ይቀ ትሉክ ሙ
ቀ ተ ሉክ ን ይቅ ተሉክ ን
ቀ ተ ሉነ ይቅ ትሉነ

ውእ ቶ ን ቀተላ ውእ ቶ ን ይቅትላ
ቀተላ ሁ ይቅትላ ሁ
ቀተላ ሃ ይቅትላ ሃ
ቀተላ ከ ይቅትላ ከ
ቀተላ ኪ ይቅትላ ኪ
ቀ ተ ላ ሆሙ ይቅትላ ኒ
ቀ ተ ላ ሆን ይ ቅ ት ላ ሆን
ቀተላ ክሙ ይቅትላ ክ ሙ
ቀተላ ክን ይቅትላ ክ ን
ቀተላ ነ ይቅትላ ነ

አ ን ትሙ ቀተልክሙ እ ን ትሙ ትቀትሉ

54
 ቀ ተ ል ክ ምዎ ትቀትልዎ
ቀ ተ ል ክ ምዋ ትቀትልዋ
- -
- -
ቀ ተ ል ክ ሙነ ትቀ ትሉነ

አ ን ትን ቀተልክን አ ን ትን ትቀትላ
ቀተልክና ሁ ትቀትላ ሁ
ቀተልክና ሃ ትቀትላ ሃ
ቀተልክና ነ ትቀትላ ነ

ን ሕነ ቀተልነ ን ሕነ ን ቀትል
ቀ ተ ለ ና ሁ፣ ቀ ተ ል ና ን ቀትሎ
ቀተልና ሃ ን ቀትላ
ቀተልና ከ ን ቅትለ ከ
ቀተልና ኪ ን ቀትለ ኪ
ቀ ተ ለ ና ሆሙ ን ቀ ት ሎሙ
ቀ ተ ል ና ሆን ን ቅ ት ሎን
ቀተልና ክሙ ን ቅትለ ክ ሙ
ቀተልና ከን ን ቅትለ ክ ን

አ ዕ ማድ / ምሰ ሶ ዎ ች /
አ ም ስ ት አ ዕ ማድ የ ሚባ ሉ ት የ ሚከ ተ ሉ ት ና ቸ ው፡ ፡
ሀ . ቀ ተ ለ / አ ድራጊ / ገ ደለ
ለ . አ ቅ ትለ / አ ስ ደ ራጊ / አጋደለ
ሐ. አ ስ ተ ቃተ ለ / አ ደ ራ ራ ጊ / አገ ዳደል
መ. ተ ቀ ት ለ / ተ ደ ራ ጊ / ተገ ደለ
ሠ. ተ ቃተ ለ / ተ ደ ራራጊ / ተገ ዳደለ

ከ መ እ ና ከ ሠ በ ስ ተ ቀ ር ሌ ሎ ቹ ገ ቢ ር / የ ሚሳ ቡ / አ ና ቅ ጽ ና ቸ ው፡ ፡
የ አ ዕ ማድ መለ ስ ተ ኛ ር ባ ታ በ አ ሥሩ መራ ሕ ያ ን ፡ -
ውእ ቱ ቀተለ ይቀትል ይቅትል ይቅትል

55
 አ ቅተለ ያ ቀትል ያ ቅትል ያ ቅትል
አ ስ ተ ቃተ ለ ያ ስ ተ ቃት ል ያ ስ ተ ቃት ል ያ ስ ተ ቃት ል
ተቀትለ ይትቀተል ይትቀተል ይትቀተል
ተ ቃተ ለ ይ ት ቃተ ል ይ ት ቃተ ል ይ ት ቃተ ል

ውእ ቶ ሙ ቀ ተ ሉ ይቅትሉ ይቅትሉ ይቅትሉ

አ ቅተሉ ያ ቀትሉ ያ ቅትሉ ያ ቅትሉ
አ ስ ተ ቃተ ሉ ያ ስ ተ ቃት ሉ ያ ስ ተ ቃት ሉ ያ ስ ተ ቃት ሉ
ተቀትሉ ይትቀተሉ ይትቀተሉ ይትቀተሉ
ተ ቃተ ሉ ይ ት ቃተ ሉ ይ ት ቃተ ሉ ይ ት ቃተ ሉ

ሌ ሎ ች ን ም መራ ሕ ያ ን በ ዚ ሁ መል ክ አ ር ባ ፡ ፡

የ አ ዕ ማድ ቦ ዝ አ ን ቀ ጽ
ውእ ቱ ቀ ቲ ሎ/ ገ ድ ሎ/ ፤ አ ቅ ቲ ሎ/ አ ጋ ድ ሎ/ ፤ አ ስ ተ ቃ ቲ ሎ/ አ ገ ዳ ድ ሎ/ ፤ ተ ቀ ቲ ሎ/ ተ ገ ድ ሎ/
፤ ተ ቃ ቲ ሎ/ ተ ጋ ድ ሎ/
ይእ ቲ ቀቲላ አ ቅቲላ አ ስ ተ ቃቲ ላ ተቀቲላ ተ ቃቲ ላ
አንተ ቀቲለ ከ አ ቅቲለ ከ አ ስ ተ ቃቲ ለ ከ ተቀቲለ ከ ተ ቃቲ ለ ከ
አንቲ ቀቲለ ኪ አ ቅቲለ ኪ አ ስ ተ ቃቲ ለ ኪ ተቀቲለ ኪ ተ ቃቲ ለ ኪ
አነ ቀቲልየ አ ቅቲልየ አ ስ ተ ቃቲ ል የ ተቀቲልየ ተ ቃቲ ል የ
እ ሙን ቱ ቀ ቲ ሎ ሙ አ ቅ ቲ ሎሙ አ ስ ተ ቃ ቲ ሎሙ ተ ቀ ቲ ሎሙ ተ ቃ ቲ ሎሙ
እ ማን ቱ ቀ ቲ ሎን አ ቅ ቲ ሎን አ ስ ተ ቃ ቲ ሎን ተ ቀ ቲ ሎን ተ ቃ ቲ ሎን
አ ን ትሙ ቀቲለ ክ ሙ አ ቅቲለ ክ ሙ አ ስ ተ ቃቲ ለ ክ ሙ ተ ቀ ቲ ለ ክ ሙ ተ ቃቲ ለ ክ ሙ
አ ን ትን ቀቲለ ክን አ ቅቲለ ክን አ ስ ተ ቃቲ ለ ክ ን ተቀቲለ ክን ተ ቃቲ ለ ክ ን
ነ ሕነ ቀቲለ ነ አ ቅቲለ ነ አ ስ ተ ቃቲ ለ ነ ተቀቲለ ነ ተ ቃቲ ለ ነ

የ ግ ስ አ ገ ባ ብ / አ ወ ራ ረ ድ / እ ን ዴ ት እ ን ደ ሚመስ ል በ ፊ ት ተ መል ክ ተ ና ል ፡ ፡ ለ ም ሳ ሌ ያ ህ ል
ደ ግ ሞ ከ 5ቱ አ እ ማድ አ ቅ ት ለ የ ሚለ ውን እ ን ይ

አ ቅ ተ ለ = አ ስ ገ ደ ለ / ቀ ዳ ማይ /

ያ ቀ ት ል = ያ ስ ገ ድላ ል / ካ ል አ ይ /

56
ያ ቅ ት ል = ያ ስ ገ ድል ዘ ን ድ / ዘ ን ድ አ ን ቀ ፅ /

ያ ቅ ት ል = ያ ስ ገ ድል / ት እ ዛ ዝ /

አ ቅ ታ ሊ = አ ስ ገ ዳ ይ / የ ሚያ ስ ገ ድ ል /

አ ቅ ታ ል ያ ን = አ ስ ገ ዳ ዮ ች / የ ሚያ ስ ገ ድ ሉ

አ ቅ ታ ሊ ት = አ ስ ገ ዳ ዪ / የ ምታ ስ ገ ድ ል

አ ቅ ታ ል ያ ት = አ ስ ገ ዳ ዮ ች / የ ሚያ ስ ገ ድ ሉ

አ ቅ ቲ ሎ = አ ስ ገ ድሎ

አ ቅ ቲ ላ = አ ስ ገ ድላ

“ ይ ቤ ” ---አ ለ
1. የ ዚ ህ ግ ስ አ ካ ሄ ድ ከ ሌ ሎ ች ግ ሶ ች አ ካ ሄ ድ ጥ ቂ ት ለ የ ት ይ ላ ል ፡ ፡ ል ዩ ነ ቱ ም
የ ቀ ዳ ማይ / የ ኃ ላ ፊ / መል ክ ሳ ይ ኖ ረ ው ት ር ጉ ሙ ኃ ላ ፊ መሆ ኑ ነ ው ፡ ፡ ከ ስ ም ን ቱ የ ግ ስ
አ ር እ ሰ ት ጋ ር አ ለ መመሳ ሰ ል ነ ት ስ ላ ለ ው ነ ው፡ ፡ የ ሚጀ ም ረ ውም በ ሳ ድ ስ ነ ው፤ “ይ ”
ይ ላ ል ፡ ፡ የ ሚጨር ሰ ውም በ ሐ ም ስ ነ ው “ ቤ ” ይ ላ ል በ አ ጠ ቃ ላ ይ “ ይ ቤ ” ሲ ል ካ ል አ ይ
አ ን ቀ ጽ ይ መስ ላ ል ፡ ፡
ይ ቤ እ ግ ዚ አ ብ ሔር በ ኦ ሪ ት “ አ ክ ብ ር አ ባ ከ ወ እ መከ ”
/ እ ግ ዚ አ ብ ሔር በ ኦ ሪ ት “ እ ና ት ና አ ባ ት ህ ን አ ክ ብ ር ” አ ለ /
ይቤ ክ ር ስ ቶስ “ ተ ፋ ቀ ሩ በ በ የ ና ቲ ክ ሙ”
ት ቤ ማር ያ ም “ ኅ ድ ግ ሎ ሙ ኃ ጢአ ቶ ሙ”
ት ቤ ብ እ ሲ ተ እ ግ ዚ ኡ “ ነ ዐ ስ ክ ብ ምስ ሌ የ ”
አ ን ተ ትቤ “ እ ወ፣ እ ወ፣ ወአ ነ እ ቤ “ አ ኮ አ ኮ ”
አ ን ተ ት ቤ ሖ ር ኩ ኀ በ ብ ሔር የ ወ አ ነ እ ቤ “ መጻ እ ኩ እ ም ብ ሔር የ ”
አ ን ቲ ት ቤ ሊ “ ነ ዐ ኀ ቤ የ እ ስ መ አ ነ እ ምከ ዘ ወ ለ ድ ኩ ከ ”
አ ን ቲ ት ቤ “ ዘ አ ን በ በ ተ አ ምር የ ይ ድ ኅ ን ”
ውእ ቶ ሙ ይ ቤ ሉ “ አ ን ተ ኮ ን ከ ረ ድ ኡ ሎ ቱ ፣ ወ ን ሕ ነ ሰ አ ር ዳ ኢ ሁ ለ ሙሴ ን ሕ ነ ”
ውእ ቶ ን ይ ቤ ላ “ ና ሁ እ መታ ቲ ነ አ ፍ ቀ ሩ አ ን ስ ተ ካ ል እ ተ ፣ ም ን ተ ይ ግ በ ር ይ እ ዜ ”
አ ን ት ሙ ት ቤ ሉ “ ውሉ ደ አ ብ ር ሃ ም ን ሕ ነ ” ወ ግ ብ ር ክ ሙሰ እ ም እ ኩ ይ ውእ ቱ
አ ን ን ነ ት ቤ ላ “ን ሕ ነ ሰ ና ያ ት ን ሕ ነ ” ወ እ ም ታ ቲ ክ ን ሰ ይ ቤ ሉ “ አ ን ስ ቲ ነ /አ ን ስ ቲ ያ ነ /
ሰ ና ይት”
ን ሕ ነ ን ቤ “ ን ሕ ነ ኃ ያ ላ ን ወ አ ጽ ራ ሪ ነ ይ ቤ ሉ ” አ ኮ ኃ ያ ላ ን አ ን ት ሙ፡ ፡

57
 ነ ጠላ ብዙ

ውእ ቱ ይ ቤ = እ ሱ አ ለ ውእ ቶ ሙ ይ ቤ ሉ =እ ነ ሱ አ ሉ

ይእ ቲ ትቤ = አ ለ ች ውእ ቶ ን ይ ቤ ላ = አ ሉ

አ ን ተ ትቤ = አ ልክ አ ን ት ሙት ቤ ሉ = አ ላ ች ሁ

አ ን ቲ ትቤ = አ ልሽ አ ን ትን ትቤላ = አ ላ ችሁ

አ ነ እ ቤ = አ ልኩ ን ሕነ ን ቤ = አ ል ነ

2. “ ይ ቤ ” ዝ ር ዝ ር ሲ ጠ ቅ ስ
ውእ ቱ ይ ቤ ሎ “ ተ ን ሰ እ ” --- እ ሹ አ ለ ው “ ተ ነ ሣ ”
ይ ቤ ሎ እ ግ ዚ እ ለ እ ግ ዚ እ የ “ ን በ ር በ የ ማን የ ” ጌ ታ ለ ጌ ታ የ አ ለ ው “ በ ቀ ኜ ተ ቀ መጥ ”

ነ ጠላ ነ ጠላ ብዙ ብዙ

ውእ ቱ ይ ቤ ሎ ለ ሱ/ እ ሱ አ ለ ው ይ ቤ ሎሙ አ ላ ቸው
ይቤላ አላት ይ ቤ ሎን አ ላ ቸው / ለ ሴት
ይቤለ ከ አለህ ይቤለ ክ ሙ አ ላ ችሁ
ይቤለ ኪ አለሸ ይቤለ ክ ን አ ላ ችሁ / ለ ሴት
ይቤለ ኒ አለኝ ይቤለ ነ አለነ

ይእ ቲ ትቤሎ እ ሱ ን /ለ ሱ አ ለ ች ው ት ቤ ሎሙ አ ለ ቻቸው
ትቤላ ት ቤ ሎን አ ለ ቻቸው
ትቤለ ከ ለ ከ ትቤለ ክ ሙ አ ላ ቻችሁ
ትቤለ ኪ ለ ኪ ት ቤለ ክ ን አ ለ ቻችሁ
ት ቤ ለ ኒ ሊተ ት ቤለ ነ አ ለ ችን

አንተ ት ቤሎ አ ል ኻው ት ቤ ሎሙ አ ል ኻቸው
ት ቤላ አ ል ኻት ት ቤ ሎን አ ል ኻቸው
ት ቤለ ኒ አ ል ኸኝ ትቤለ ነ አ ል ኸን

አንቲ ት ቤ ሊዮ አ ል ሽ ው ት ቤ ሊዮ ሙ አ ልሻ ቸው
ት ቤ ሊያ አ ልሻ ት ት ቤ ሊዮ ን አ ልሻ ቸው

58
 ት ቤል ኒ አ ል ሺኝ ትቤልነ አ ለ ችን

አነ እ ቤ ሎ አ ል ኹት አ ቤ ሎሙ አ ል ዃቸ ው
እ ቤላ አ ል ዃት እ ቤ ሎን አ ል ዃ ቸ ው/ ለ ሴ ት /
እ ቤለ ከ አ ል ኹህ እ ቤለ ክ ሙ አ ል ዃች ሁ
እ ቤለ ኪ አ ል ኹሽ እ ቤለ ክ ን አ ል ዃች ሁ / ለ ሴ ት /

ውእ ቶ ሙ ይ ቤ ል ዎ አ ሉት ይቤልዎሙ አ ሉዋ ቸው
ይቤል ዋ ይቤልዎን
ይቤሉከ ይቤሉክ ሙ
ይቤሉኪ ይ ቤ ሎክ ን
ይቤሉኒ ይቤሉነ

ውእ ቶ ን ይቤላ ሁ አ ሉት ይ ቤላ ሆሙ አ ሉዋ ቸው
ይቤላ ሃ ይቤላ ሆን
ይቤላ ከ ይቤላ ክ ሙ
ይቤላ ኪ ይቤላ ክ ን
ይቤላ ኒ ይቤላ ነ

አ ን ት ሙ ት ቤል ዎ አ ላ ች ሁት ት ቤልዎ ሙ አ ላ ችኋቸው
ትቤልዋ ትቤልዎን
-- --
-- --
ት ቤሉኒ ትቤሉነ

አ ን ትን ት ቤላ ሁ አ ላ ች ሁት ት ቤላ ሆሙ አ ላ ችኋቸው
ት ቤላ ሃ ት ቤላ ሆን
-- ---
-- ---
ትቤላ ኒ ትቤላ ነ

ን ሕነ ን ቤሎ አ ልነ ው ን ቤ ሎሙ አ ልና ቸው

59
 ን ቤላ ን ቤ ሎን
ን ቤለ ከ ንበለክሙ
ን ቤለ ኪ ን ብለ ክ ን

ም ል ማድ
ወ ል ጥ ኀ በ ል ሳ ነ አ ምሃ ራ
ይ ቤላ ወል ድ ለ እ ሙ“ አ ይ ቴ አ ቡየ ”
ወ ይ ቤ ላ ክ ር ስ ቶ ስ ለ እ ሙ “ ነ ዋ ወ ል ድ ኪ ዮ ሐ ን ሰ ” / ነ ዋ ---እ ነ ሆ ፣ አ ነ ሆ ው/
ወ ይ ቤ ሎ ለ ውእ ቱ ኒ ነ ያ እ ም ነ / ነ ያ - አ ነ ኋ ት /
ን ቤ ላ ለ ድ ን ግ ል “ ሰ አ ሊ ለ ነ ምሕ ረ ተ ኀ በ ፍ ቁ ር ወ ል ድ ኪ”
ወ ይ ቤ ሎ እ ግ ዚ እ ኢ የ ሱ ስ ለ ዘ ለ ምጽ ” ን ጻ ሕ እ ምለ ምጽ ከ ”
ይ ቤ ሎ ሙ ለ ሐ ዋ ር ቲ ሁ “ ሑሩ ወ መሀ ሩ ኩ ሎ አ ሕ ዛ በ ”
ወ ይ ቤ ሎ ሙ እ ግ ዚ እ ኢ የ ሱ ስ “ አ ኮ ዘ ሞተ ዝ ሕ ፃ ን ”
ወ ይ ቤ ላ ለ ወ ለ ት “ ሃ ይ ማኖ ት ኪ አ ሕ የ ወ ተ ኪ ” / ሃ ይ ማኖ ት ሽ አ ዳ ነ ች ሽ
ወ ለ እ መ መ ጽ ኡ ኀ ቤ ሁ እ ሙን ቱ ዕ ውራ ን ይ ቤ ሎ ሙ “ በ ከ መ ሃ ይ ማኖ ት ክ ሙ ይ ኩ ን ለ ክ ሙ”
ወ ፈ ሪ ሣ ውያ ን ሰ ይ ቤ ሉ “ በ ኃ ይ ለ አ ጋ ን ን ት ያ ወ ጽ እ አ ጋ ን ን ተ ”
ወ ይ ቤ ሎ ሙ ለ አ ር ዳ ኢ ሁ “ ኩ ኑ እ ን ከ ጠቢ ባ ነ ከ መ አ ር ዌ ም ድ ር ወ የ ዋ ሃ ነ ከ መ ር ግ ብ ”
ት ቤ ለ ኒ እ ም የ “ ተ መየ ጥ ኀ በ ቤ ት ከ ወ አ ን ብ ብ መጻ ሕ ፍ ቲ ከ ”
ት ቤ ሎ ሙ ጥ በ ብ ለ ውሉ ደ “ ት ል ው አ ሰ ር የ ” / አ ሰ ር ፣ ኮ ቴ ፣ ዱ ካ /
ወ ቆ መ ኢ የ ሱ ስ ቀ ድ ሜሆ ሙ ለ መል አ ከ አ ሕ ዛ ብ ፣ ወ መል አ ከ አ ሕ ዛ ብ ይ ቤ ሎ / ለ ክ ር ስ ቶ ስ /
“ አ ን ተ ኑ ን ጉ ሦ ሙ ለ አ ይ ሁ ድ “ / መል አ ክ ---- ገ ዥ /
ወይ ቤሎ ኢየ ሱስ “ አ ነ ተ ት ቤ”
ወ ይ ቤ ሎ ሙ “ ሑሩ ውስ ተ ኩ ሉ ዓ ለ ም ወ ስ በ ኩ ወ ን ጌ ለ ለ ኩ ሉ ፍ ጥ ረ ት ”

ነ ጠላ ግ ስ ዘ ር ና ነ ባ ር (Dictionary)
የ ሀ ነ ጠላ ግ ስ
ሎሀ ጻፈ ጸ ን ሐ ቆ የ ፣ አ ደ በ ፣ ሸ መቀ
መር ሐ መራ ጼሐ ጠረ ገ
ሰርሐ አ ቀ ና ና ፣ አ ከ ና ወነ ፈልሐ ፈላ
ሰ ብሐ አ መሠ ገ ነ ፈርሐ ፈራ
ሰ ብሐ ሰባ ፈትሐ ፈረደ
በ ዝሐ በዛ
በ ጽሐ ደረሰ ዘ ር ነ ባር

60
ተግሀ ተጋ ናሁ እ ነ ሆ / አ ሁን /
ተ ፈ ሥሀ ደስ አለው ኤ ሎሄ ስ መ አ ምላ ክ
ነ ስሀ ተ መለ ሰ {ህ ኮክ
ነ ቅሐ ነ ቃ ነ ዳ ረ ብሕ ረብ
ገ ቅሐ ተነ ሣ፣ ተጋ ተይሕ ተይ
ነ ብሐ ጮኸ ርህሩህ ርህሩህ
ነ ግሀ ነ ጋ በ ሊሕ ስለት
ነ ጽሐ ን ጹሕ ሆነ ብዙሕ ብዙ
ኖኀ ረዘ መ አ ፈ ጽባ ሕ ን ጋ ት / ወገ ግ ታ/
አ ምኀ እጅ ነ ሳ ወር ሀ ጨረ ቃ / ወ ር /
ከልሐ ጮኸ ጎ ህ ን ጋ ት / ብር ሃ ን /
ለ ብሐ አረደ አን ቆቀ{ ዕ ን ቁላል
ጎ ሀ ነ ጋ ኦሆ እ ሺ፣ በ ጀ ፣ በ ጎ
ጠብ ሐ አረደ፣ በለተ
ጸርሐ ጮኸ
ጸ ብሐ ጠለ ቀ የ ለ ነ ጠላ ግ ሰ
ሐቀ ለ ቀማ
ሐከ ለ ጫነ
ሐየ ለ በረታ ቀጸላ ዘ ውድ ፣ አ ክ ሊ ል
መገ ለ መገ ለ ተ ኩላ ተ ኩ ላ አ ጣቂ ጸ ላ ት
ሰ ሐለ ሳለ ሃሌ እ ም ቅ ድ መዓ ለ ም የ ነ በ ረ
ሰቀለ ሰቀለ ሎግ ሌ ከ ፍ ታ ሰ ማይ
ሰአለ ለ መነ ቢረ ሌ ብ ር ሌ ፣ ዕ ን ቁ ማር ያ ም
ሠዐ ለ ሳ ለ ፣ ፈ ጠረ አሌ ወዮ
ቀለ ቀለለ እገ ሌ እ ገ ሌ፣ እ ከ ሌ
ወይሌ ልቅሶ
ቀተለ ገ ደለ መስ እ ል ለ ማኝ ፣ አ ማጣ ኝ
ቁልቁለ ዘ ቀዘ ቀ መር ጡል ተራራ
በ ልበ ለ አረጀ መተ ን ክ ል ለ ማኝ ፣ አ ማላ ጅ
በስለ በሰለ ማዕ በ ል የ ባ ሕ ር ሞገ ድ
ብህ ለ አለ ምስ ል ጣኦ ት ፣ ምስ ል
ተን ስ አ ተነ ሳ ም ጽ ሔል ሰ ሌዳ

61
ተልዐ ለ ከፍከፍ አ ለ ሰ ይል አ ራ ስ ል ጅ ፣ ጨቅ ላ
ተስ አ ለ ተ ጠያ የ ቁ በቅል በቅሎ
ተሣሃ ለ ይቅር አ ለ ብሂ ል ማለ ት
ተቀጸ ለ ተቀዳጀ ዐቅል አ እ ምሮ
ተበ ቀለ ቂም ያዘ ኮል እ ን ኮ ይ ፣ ሎሚ
ተከለ ተከለ ጸበል ት ቢያ
ሀሎ አለ
ተፈ ወለ ቁ ን ጥር አ ለ
ነ ደለ ነ ደለ፣ በሳ የ መ ነ ጠላ ግ ሰ
አለለ አ ለ ሌ ሆነ ሐለ መ አለመ
አ ን ጦለ ለ ጋረደ ሐመ ታ መመ
ዔለ ዞ ረ ሐ መመ ተ መቀ ኘ
ከለለ ጋረደ ሐተ መ አ ተመ
ከፈለ ከፈለ ሐከ መ ብል ሀ ተ ኛ ሆነ
ክህለ ቻለ ለጎ መ ዘጋ
ወዐ ለ ዋለ ሠረ መ ረ ግ ረ ግ ሆነ
ገ ንጰለ ገ ለበጠ ሰዐመ ሳመ
ጠለ ለ መለ መ ቀለመ ጻፈ
ፀ ዐለ ሰ ደበ ፣ አ ክ ፋፋ ቀሰመ ሰቀመ
ፈተለ ፈተለ ቀደመ ቀደመ
ፈደለ ጻፈ ቆመ ቆመ
ተሰ የ መ ተሾመ
ተ ሠጥመ ዘ ገ ጠ፣ ሠ ጠ መ
ተር ጎ መ ተረ ጎ መ
ዘ ርና ነ ባር ተቀየ መ ቂም ያዘ
ለ በ ቁ ሙ፣ ን ተደመ ተደነ ቀ
ለለ እየ ተ ጸ መመ አደናቀረ
መን ገ ለ ወደ ፣ ዘ ን ድ ኖመ ተኛ
ምስ ለ ጋራ አ ር መመ ዝም አ ለ
በቀለ ስለ፣ እንደ ዐቀመ ፈ ጸ መ፣ ወ ሰ ነ ፣ ደ ነ ገ ገ
ተከለ ፈ ን ታ፣ ያ ህ ል ዐ ተመ ተቆጣ
እንበለ ያ ለ ፣ አ ሉታ፣ ሰ አነ መ ሰራ

62
እላ የ ፣ እለ፣ እነ አደመ አ ማረ
ጠሊ የ ፣ እለ፣ እነ ከረመ ከረመ
ጠን ቋ ሊ ጠን ቋ ይ ደክተመ ደከመ
ሰረገ ላ ሰረገ ላ ደገ መ ደገ መ
ገ ረመ ተፈራ፣ ረ ገ መ
ጠዐ መ ቀመ
ጥዕ መ ጣፈ ጠ ዓሣ ዓሣ
ጸ ልመ ጠቆ ረ አበሳ በደል
ፈጸመ ጨረ ሰ እንስሳ እንሰሳ
ፍ ሕመ ፋመ ከኒ ሳ ቤተ ክ ር ስ ቲ ያ ን
ዘ ርና ነ ባር ሕዋ ስ ብ ል ት ፣ መን ቀ ሳ ቀ ስ
ቅ ድመ ፊት፣ ሳ ል ብስ ል ብስ
አመ ጊዜ፣ በ መል በ ስ ል ብስ
ዐቅመ ያ ህ ል፣ ስ ለ ልክ ር ሑስ የ ራስ
ነ ፋስ ን ፋስ
ዘ ማ ጋ ለ ሞታ ነ ፍስ ነ ፍስ
ዕ ድሜ ዕ ድ ሜ፣ ዘ መን ን ዑስ ትን ሽ
ጊሜ ጉም ን ጉሥ ን ጉሥ
ሐኪም ወጌ ሳ ፣ ብል ኸተ ኛ
ሰላም ሰ ላ ም፣ ፍ ቅ ር
ሰገ ም ገ ብስ
ዓለም ዓ ለ ም ሰ ው፣ ቀ ድ ሞ አ ትሮን ስ ወ ን በ ር ፣ መን በ ር
እም እናት አ ና ጉ ን ስ ጢስ አ ን ባ ቢ፣ ዲያ ቆ ን
እም ከ ፣ ኪ፣ ካ ፣ ክ ፣ በ ባ ፣ ይ አ ን ጢዲ ቶ ማር ጦ ስ ፀ ረ -ማር ያ ም
ዮም ዛ ሬ አ ውኪ ያ ኖ ሰ ውቅ ያ ኖ ሰ
ገ ዳም ዱር ፣ ገ ዳ ም
ጌ ሠመ ነ ገ ዋኖስ ዋልያ
ጾም ጾም ሶ ጨዋ ታ
የ ሰ ነ ጠላ ግ ስ የ ረ ነ ጠላ ግ ስ
ሐረ ሰ አረሰ ሐብረ ተባ በ ረ
ሐየ ሰ ተሻ ለ ሐደ ረ አደረ
ሔሰ ነ ቀፈ ሐፅ ረ አ ጭር ሆ ነ

63
ለቀሰ አለቀሰ ሐፍ ረ አፈረ
ለክሰ ተ ማማለ ሖረ ሄደ
ሎሰ በሳ መሀ ረ አ ስ ተ ማረ
ተበ አ ሰ ተ ጣለ መሐ ረ ይቅር አ ለ
ተዐ ገ ሠ ቻለ ፣ ታገ ሰ መተ ረ ቆረጠ
ተፋለ ሰ ተለ ያ የ መከ ረ ፈተነ
ነ ግሠ ነ ገ ሠ መዝ በ ረ አፈረሰ
አ ውሐ ሰ አዋሰ ምህ ረ አ ስ ተ ማረ
አ ፍረ ስ አፈረሰ ሠ ምረ ወደ ደ
ዔለ ታገ ሠ ሰዐረ ሻረ
ወረ ሰ ወረ ሰ ሣረ ረ መሠ ረ ተ ፣ ተ ከ ለ
የ ብስ ደረሰ ቀ መረ ቆ ጠረ ፣ ቆ ረ ጠ
ደቀስ ተኛ ቀበረ ቀበረ
ገ ሠሠ ዳሰሰ፣ ነ ካ በርበረ ዘ ረፈ
ጌሠ ገ ሠገ ሠ፣ ሄ ደ ተ ሠወረ ተሸ ሸ ገ
ጠቀ ሰ ጠቀ ሰ ተ ፃ መረ አ ን ድ ሆነ
ጠብ ሰ ጠበ ሰ ተፃ ረ ረ ተ ጣላ
ፈለሰ ተሰ ደደ ነ በረ ተ ቀ መጠ
ፈ ወሰ አዳነ ነ ገ ረ ነ ገ ረ
አ ሠረ አ ሠረ አ መረ አ መለ ከ ተ
አ ስ ተሀ ቀረ አ ቃለ ለ አ መዝ በ ረ ዘ ረፈ፣ አፈረሰ
አቁረረ አበረደ ደ ብር ተራራ
አንጎ ርጎ ረ አ ነ ጎ ራጎ ረ ገ ብር ባሪያ
አ እ መረ አ ወቀ ገ ጸ ባ ሕር ምዕ ራ ብ
አ ውተ ረ አ ዘ ወተረ ግ ብር ሥራ
አ ግ መረ ቻለ ጎ መር ቁና
አግረረ ገ ዛ ጎ ር ጎ ረ ቤት፣ ጓ ሮ
ዖረ ታወረ ፀ ር ጸላት
ከተረ ከተረ ፣ ከለ ለ ፀ ብር ጭቃ
ዘ መረ አ መሰ ገ ነ ጸጉር ጠጉ ር
ገ ብረ ፈ ጠረ ፆር ሸክም
ከበሮ ከ በ ሮ ፣ መሶ ብ

64
ኀፈረ አጨ
ፈከረ ተረ ጎ መ
የ ቀ ነ ጠላ ግ ስ
ዘ ርና ነ ባር ሐል ቀ አለቀ
ውእ ተ አ ሚረ የ ዚያ ን ጊ ዜ ኈለ ቀ ቆ ጠረ
ድኅ ረ ኋላ ፣ ወደ ኋላ ልህ ቀ አደገ ፣ አረጀ
ሐዳ ሪ ቤተ ሰ ብእ ሞቀ ሞቀ
መከ ራ መከ ራ ሠረ ቀ ወ ጣ፣ ተ ወ ለ ደ
ደ ብተ ራ ድን ኳን ረፈቀ ተ ቀ መጠ
ፍሬ ፍሬ፣ ልጅ ረ ሐቀ ራቀ
ፍካሬ ትር ጓ ሚ ተሳ ለ ቀ ተዘ ባ በ ተ
ሐ መር መር ከ ብ ተዐ ር ቀ ራቁ ት ሆነ
ሐ መር ቤተክ ር ስ ቲያ ን ነ ደቀ ሠራ
ሀገ ር አ ገ ር ፣ መን ደ ር ፣ ከ ተ ማ ዐረቀ ታረ ዘ ፣ ተ ራ በ
ህ ብር ዓ ይ ነ ት ፣ መል ክ አ ድለ ቅ ለ ቀ አ ና ወጠ
መም ህ ር መም ህ ር እ ጥ መቀ አ ጠ መቀ
መስ መር ማገ ል ገ ል ፣ መወ ደ ድ ዖቀ አ ወ ቀ ፣ ጠበ ቀ
መስ ተ ገ ብ ር ገ በ ሬ ፣ ጣሪ ፣ ተ ኮ ር ኳ ሪ ወረ ቀ አ ክትፍ አ ለ
መሪ ር መራ ራ ወድቀ ወደ ቀ
መቃ ብ ር መቃ ብ ር ደ መቀ ቀ ጠነ
መነ ጽ ር መመል ከ ቻ ፣ መነ ጽ ር ደተ ል ጅ ሆነ
መን በ ር መቀ መጫ፣ ወ ን በ ር ደቀቀ ከሳ
መን ክ ር ድን ቅ
ማኅ በ ር ማኅ በ ር ፣ አ ን ድ ነ ት
ማእ ሰ ር ማሠ ሪ ያ ዘ ርና ነ ባር
ማእ ረ ር መከ ር ሕቀ ጥቂ ት
ምሳ ር ም ሳ ር ፣ መሰ ን ጠ ቂ ያ ጥቀ እ ጅግ ስ ን ኳ
ሞገ ር ማሳ ረ ጊ ያ ሐይ ቅ ዳር
ጽፍር ጥፍር ሊቅ ሊ ቅ ፤ መም ህ ር
ቀ መር ቁ ጥር ም ሥራ ቅ መውጫ
ቄደር የ ን ስ ሐ ጥ ምቀ ት ይ ስ ሐቅ ሳ ቅ ፣ ደ ስ ታ ፣ /ዕ ብ /
ንስር አ ሞራ ደቂቅ ልጆች፣ አ ሽ ከ ሮች

65
ን ጥር ብ ል ጭታ ጸሪቅ ዳ ቦ ፣ ቆ ሎ፣ ቁ ራ ሽ
አ ውታ ር አ ውታ ር ፣ የ በ ገ ና ጅ ማት ጻ ድቅ ጸ ድ ቅ ፣ እ ውነ ተ ኛ
አየ ር አ የ ር ፣ ሰ ማይ ጽ ል መት ድ ቅ ድ ቅ ጨለ ማ
ከን ፈር ከን ፈር፣ ዳር መሰ ን ቆ መሰ ን ቆ ፣ በ ገ ና

የ በ ነ ጠላ ግ ስ
ሰአበ ተከተለ መረ በ አ ጠ መደ
ሰከበ ተኛ መገ በ መገ በ
ሴበ ሸበተ ሰለበ ገ ፈፈ
ረከበ አገ ኘ አ መተ ከነ ዳ
ርህበ ሰ ፊ ሆነ አ ቤተ አሳደረ
ቀጸበ ጠቀ ሰ ጸ ልመ ጨለ መ
ተ ሐዘ በ ተ ጠ ራ ጠረ ፈተተ ቆረሰ
ተ መክ ዓ በ ተራበ ፈየ ተ ቀማ
ተ ጠበ ተ ጠበ በ
አሰበ ደ መወ ዝ ን ሰ ጠ ዘ ርና ነ ባር
አ ስ ተራከ በ አገ ናኘ ዕ ሤተ ስለ፣ ዋጓጓ
ዓረበ ገ ባ ዛ ተ ይህ ችን
ዐቀበ ጠሰ ቀ ይእ ተ ያ ችን
አ ተበ ባ ረ ከ፣ አ ተመ ግ ብተ ድን ገ ት
አንበበ አነ በበ ጽ ላ ሎተ እንደ
ከበበ ሾመ ባ ሕቱ ነ ገ ር ግን ፣ እን ጂ
ነ ብነ በ አሰረገ ቦቱ በርሱ
ጠበ ጠበ በ እ ሎን ቱ እ ሊህ ፣ አ ሊኸ ው
እ ስ ፍን ቱ ስንቴ
ከንቱ ብላ ሽ

ዘ ርና ነ ባር ሣኒ ታ ነ ገ ፣ ማግ ስ ት
ሀበ ወደ ፣ በ እ ጓ ለ ማውታ አ ባ ት ፣ እ ና ት ፣ ዘ መድ
ሀበ ሀበ እየ ፆታ ወገ ን
በ በ አ ይቴ ወ ዴት
በበ በየ ሐ ሜት ሐ ሜት
ዲበ ላ ይ፣ በ ላ ይ ሀ ብት ስ ጦታ፣ ሀ ብት

66
አባ አባ ሐዋ ር ያ ት መል እ ክ ተ ኞ ች ፣ ሒያ ጆ ች
ሕዝ ብ ሕዝ ብ፣ ወገ ን ሐ ውል ት ትክ ል ደን ጊ ያ
መሶ ብ መሶ ብ ፣ አ ገ ል ግ ል ሐ ይ መት ድን ኳን
መዝ ገ ብ ሣጥን ኀ ጢአ ት ሀ ጢአ ት
ማዕ ቀ ብ ዘ በ ኛ ፣ ጠባ ቂ ሃ ይ ማኖ ት ሃ ይ ማኖ ት
ማዕ ተ ብ ምል ክ ት ሌ ሊት ሌት
ምኩ ራ ብ ቤ ተ መቅ ደ ስ መሐ ዛ ት ጎ ል ማሶ ች
መሠ ረ ት ስር
ዐረብ ምዕ ራ ብ
አብ አባት መራ ሕ ብ ት ሽንጓ
ከልብ ውሻ መበ ለ ት ባ ል ቴ ት ፣ እ መበ ለ ት
ግብ ጉ ድጓ ድ መን ሱ ት ክፋ ፈተና
ጠቢ ብ ብል ህ መን ግ ስ ት መን ግ ስ ት
ቦ እለ መን ጦ ላ ዕ ት መጋ ረ ጃ
ገ ቦ ጎ ን አ ጠገ ብ መዐ ል ት ቀን
መክ ሊ ት አ ስ ር ፣ እ ልፍ፣ ነ ጥር
የ ተ ነ ጠላ ግ ስ መክ ፈ ል ት እ ድል ፣ ፈ ን ታ፣ ክ ፍ ያ
ሐተ ተ መረ መረ መዋ ግ ደ እ ሳ ት የ እ ሳ ት ወለ ፈ ን
ሞተ ሞተ መድ ሀ ኒ ት መድ ሀ ኒ ት
ሰንበተ አረፈ፣ አከበረ መጽ ሔት መስ ተ ዋ ት ፣ አ ም ሳ ል
ቤተ አደረ ሙዳ የ ም ጽ ዋ ት ሣ ጥ ን
ተ ሠይመ ሠ ለ ጠነ ማኅ ሌ ት ዘ ፈ ን ፣ ዝ ማሬ
ተ ት ሕተ ዝቅ ዝቅ አ ለ ሜላ ት ነ ጭ ሐ ር ፣ ግ ምጃ
ምን ት ምን ፣ ምን ድ ር ምሴ ት ማታ ፣ ም ሽ ት
ሞት ሞት ምት ባል
ሰ ብአ ቤት ቤተሰ ዎች ማሰ ነ ጠፋ
ሢመት ሹ መት ስዕ ነ አጣ
ስእለት ል መና ሰ ወነ አሰገ ገ
ስእርት ራስ ፣ ፀ ጉ ር ረበነ አ ሥተ ማረ
ቅናት መታ ጠ ቂ ያ ተነ ወ ጣ፣ ተ በ ተ ነ
በዓት ዋሻ ተክህ ነ አገ ለገ ለ
ቤት ቤ ት ፣ ማደ ሪ ያ

67
ብፅ ዓ ት ስለት
ተ ምኔ ት ምኞ ት ተጽዕ ነ ተ ጫነ ፣ በ ስ ብ ት ወ ጣ
ተ ና ብል ት መል እ ክ ተ ኞ ች አ ምነ አ መነ
ታቦ ት መር ከ ብ ፣ ማደ ሪ ያ አ ድነ ነ አዘ ነ በለ
ት ል ሒት /ተ ውኔ ት ጨዋ ታ አ ፍ ጠነ አ ፍ ጠነ
ት ምክ ሕ ት ት ምክ ሕ ት ከደነ ከደነ ፣ አለበሠ
ት ን ቢ ት /ት ን ብ ያ ት ት ን ቢት ከፈነ ሸፈነ
ተ እ ምር ት ምል ክ ት ኮነ ሆነ
ት ዕ ቢት ኩራ ት ኮነ ነ ፈረደ፣ ገ ዛ
ት ዕ ውር ት ቸልታ ወ ጠነ ጀ መረ
ዘ ገ በ አ ፈሠ
ትካት ድሮ ቀ ድሞ ዘ ፈነ ዘ ፈነ
ት ውፊ ት መውረ ስ ፣ መቀ በ ል ዴገ ነ ተከተለ
ነ ደቅት አናጾች ድኅ ነ ዳነ
አ ስ ማት ስ ሞች ዘ ርና ነ ባር
አ ስ ራት ካ ስ ር አ ን ድ ግ ብር መኑ ማነ ው
ዐ ረ ፍት ግ ድግ ዳ ፣ ቅ ጥር በኑ አለን፣ በዉ
አ ራዊት አ ራዊት ኑ ቃለ አ ጋ ኖ
አ ር ቡት ቀን በር አኮኑ አ ይ ደ ለ ምን ፣ ና
አ ዕ ይን ት ዓ ይኖች ብር ኒ ድ መት
አያት እ ኩ ያ ት ፣ አ ምሳ ያ ጽር ኒ አ ይጥ
እኅት እኅት ሕሊና አ ሣብ
ዕ ለት ቀን ሕ ር ት ምና ጉ ሥቁ ል ና
እ መ ምኔ ት የ ገ ዳም እናት ሆሣዕ ና ድ ኅ ነ ት ፣ መዳ ኃ ኒ ት
እ መሔውት አያት መና መና ፣ ሞ ን ፣ መፍ ቀ ድ
ገ ራህ ት እ ር ሻ ፣ አ ዝ መራ መዲ ና ከተማ
ገ ነ ት ገ ነ ት ፣ አ ታክ ል ት ሰኮና ተረ ከ ዝ፣ ጥፍር ፣ ሰ ኮ ና
ጥን ት ጥ ን ት መጀ መሪ ያ ቃና የ ዜ ማ ድ ም ጽ ሥል ት
ጸላእት ጸ ላ ቶች ዜና ወሬ
ጸ ሎት ጸ ሎ ት ፣ ል መና ደ መና ደ መና
ፍር ሃ ት መፍ ራ ት ዳኅና ድኅ ነ ት
ፍኖት መን ገ ድ ጌና ባ ዕ ለ ልደት

68
 ጼና ሽታ
ጽ ሙና ጸ ጥ ታ፣ እ ር ጋ ታ፣ ዝ ግ ታ

የ ነ ነ ጠላ ግ ስ
ሐበ ነ ጠ መጠ መ ቅኔ ግ ዛ ት ፣ መግ ዛ ት ፣ ቅ ኔ
ሐፀ ነ አሳደገ ኩነ ኔ ፍ ር ድ፣ ኩነ ኔ
መነ ነ ናቀ ሔዋ ን የ ህያ ዋን እና ት
መክ ነ መከ ነ ፣ ባ ዶ ሆ ነ ሕፃ ን ህ ፃ ን ፣ ትን ሽ ልጅ
መጠ ነ ለካ አ ስ ምአ አ ሠማ
መካ ን መካ ን አ ሥተ በ ቁ አ ለ መነ ፣ ማለ ደ
ማዕ ዘ ን ማዘ ን አ ወ ሥአ መለ ሠ ፣ ተ ና ገ ረ
ምኑ ን የ ተ ና ቀ ፣ የ ተ ጠላ አ ይድዐ ነ ገ ረ
ም እ መን የ ታ መነ ከልአ ከ ለ ከ ለ /ከ ረ
ም እ መና ን ም እ መና ን ፣ የ ታ መኑ ከ ልአ ሁለ ት አ ደ ረ ገ
ምዕ ዳ ን ምክ ር ከርዐ መታ
በ ድን በ ድን ፣ እ ሬ ሣ ወቅ ዐ ወ ቃ ፣ መታ
ብር ሃ ን ብር ሃ ን ወጽአ ወጣ
አ ማን እ ውነ ት ዘ ርአ ዘ ራ
አ ሚን ማመን ዘ ን ግዐ ዘ ነ ጋ
እ ሙን የ ታ መነ ደፍአ ደፋ
ዕ ብን ደንጊያ ገ ብአ ወ ደ ቀ ፣ ተ ጣለ
ዕ ዝን ጆሮ ጎ ሥዐ ገ ሣ፣ ተና ገ ረ
ኪን ጥበ ብ፣ ብል ሃ ት ጠብ አ ጨከ ነ
ኪዳ ን የ አ ን ድ ነ ት መሐ ላ ጸ ልአ ጠላ
ካህን አ ገ ልጋይ ጸ ብአ ተ ጣላ
ወይን ወይን ጸ ውዐ ጠራ
ዘ መን ዘ መን ፣ ዕ ድ ሜ ጸ ፍአ በ ጥ ፊ መታ
ይ ምን ቀኝ ዘ ርና ነ ባር
ጋኔ ን ውድ ቅ ፣ የ ተ ገ ፈ ፈ ሞር አ መታ ጠቂ ያ
ግዮን ዐ ባ ይ / ወን ዝ/ ነ አ ና
ጠቢ ባ ን ብ ል ኸ ኞ ች ፣ ጠን ቋ ዩ ች ቁልዔ ወዳ ጅ፣ ል ጅ
ፀ ወን አ ም ባ መጠ ጊ ያ መል ክ ዕ መል ክ
ጽዮን የ ዳ ዊ ት አ ምባ መር ፍ ዕ መር ፌ

69
የ አ ነ ጠላ ግ ሥ
ኃ ጥአ አጣ ሰ ብእ ሰው
ሰ ምዐ ሰማ ረ ድእ ል ጅ ፣ ደ ቀ መዝ ሙር
መር አ ተዳረ ቋዕ ቁራ
መጽ አ መጣ ብኁዕ ብሆ
ሞአ አሸነ ፈ ብፁዕ ም ሥጉ ን
ሰ ምአ ሰማ አ ን ብዕ እንባ
ሰ ምዐ መሠ ከ ረ እ ግ ዚእ ጌ ታ አ ምላ ክ
ሠር ዐ ሠራ ከርካዕ ሎ ሚ፣ ገ ውዝ
ሦዐ አ ረ ደ ፣ ሠዋ ጻዕ ውጣ
ረግዐ ረጋ ጽልእ ጸብ
በ ልዐ በላ ጽሩዕ ሥራ ፈ ት ፣ ሙያ ቢ ሥ
በ ጽአ ተሳ ለ እ ግ ዚኦ አ ቤቱ
ቦአ ገ ባ እ ግዚኦ ሥመ አ ም ላ ክ
ተ ምዐ ተቆጣ ኦ ቃለ አ ክ ብሮ
ተ ን ሥአ ተነ ሣ ኦ ቃለ አ ጋ ኖ
ተ ጋ ብአ ተ ከ ማቸ ኦ ቃ ለ ምፀ ት
ተ ጣግ ሀ ተ ጣበ ቀ ኦ ቃ ለ አ ሥተ ዋ ር ዶ
ነ ቅዐ መነ ጨ፣ ወ ጣ ኦ ቃ ለ አ ሥተ ሐ ት ሮ
ነ ድአ ነ ዳ ኦ ሆይ

70