Professional Documents
Culture Documents
–Χειμώνας 1452: Ο Μωάμεθ ο Β’, νεαρός σουλτάνος στο κράτος των Οθωμανών που
είχαν πλέον μεταφέρει την πρωτεύουσά τους στην Αδριανούπολη, αποφασίζει να
γυρίσει και την τελευταία σελίδα στη σύγκρουση με τους ελληνόφωνους Ρωμαίους
Χριστιανούς που συνέχιζαν να έχουν υπό τον έλεγχό τους τη μεγαλύτερη πόλη της
Ανατολής, την Κωσταντινούπολη. Στο περιβάλλον του υπάρχουν ο μετριοπαθής βεζίρης
(πρωθυπουργός) Χαλίλ που εκφράζει τη συντηρητική τάση και οι στρατηγοί του, ο
εξισλαμισμένος Ρωμιός Ζαγανός και ο Τουραχάν.
–Ιανουάριος 1453: O Mωάμεθ ανακοινώνει την απόφασή του για επιχείρηση κατάληψης
της Κωσταντινούπολης σε συγκέντρωση όλων των Οθωμανών αξιωματούχων στην
Αδριανούπολη
-Φεβρουάριος 1453: Ο Νταγί Καραντζά μπέης που ηγείται των οθωμανικών δυνάμεων
στην Ευρώπη επιτίθεται στις τελευταίες βυζαντινές κτήσεις στην Ανατολική Θράκη. Η
Συλληβρία και η Πέρινθος που αντιστέκονται καταστρέφονται και λεηλατούνται ενώ η
Αγχίαλος και η Μεσημβρία παραδίδονται.
–24 Φεβρουαρίου 1453: Η Βενετία αποφασίζει να βοηθήσει την απειλούμενη
Κωνσταντινούπολη αποστέλλοντας επιστολές προς τον πάπα Νικόλαο και τους
χριστιανούς βασιλείς της Δύσης για άμεση αποστολή βοήθειας. ‘Όμως δύο ημέρες μετά
οι 700 Βενετοί στρατιώτες που βρισκόταν στην Πόλη δραπετεύουν με επτά πλοία,
φοβούμενοι την πολιορκία.
–23 Μαρτίου 1453: Ο Μωάμεθ αναχωρεί από την Αδριανούπολη επικεφαλής του
στρατού του. Η Κωνσταντινούπολη περικυκλώνεται από τη θάλασσα, από τον στόλο
που έρχεται από την Καλλίπολη και από την ξηρά, από την πλευρά της Θράκης.
Απέναντι στα οθωμανικά στρατεύματα οι Έλληνες θα παρατάξουν ένα στρατό επτά
χιλιάδων ανδρών, από τους οποίους οι δύο χιλιάδες είναι Λατίνοι.
–30 Μαρτίου 1453: Τρία πλοία αναχωρούν από τη Γένοβα με πολεμοφόδια και τρόφιμα
για την Κωνσταντινούπολη, μισθωμένα από τον Πάπα Νικόλαο. Τα χριστιανικά κράτη
δεν μπορούν ή δεν θέλουν να συντρέξουν τους Βυζαντινούς στον αγώνα. Οι Έλληνες
θα δώσουν σχεδόν μόνοι τους τον ύστατο αγώνα.
–2 Απριλίου 1453: Αρχίζει η πολιορκία της Πόλης. Ο σουλτάνος στρατοπεδεύει έξω από
την πύλη του Αγίου Ρωμανού. Τα οθωμανικά στρατεύματα που προέρχονται από τη
Δύση έχουν επικεφαλής τον εξισλαμισμένο Ρωμιό Ζαγανό πασά, τα στρατεύματα της
Ανατολής έχουν επικεφαλής τον εξισλαμισμένο Μαχμούτ πασά, που προέρχεται από την
οικογένεια των Αγγέλων και ο οθωμανικός στόλος έχει ως επικεφαλή ναύαρχο τον
εξισλαμισμένο Βούλγαρο Μπαλτόγλου. Οι Βυζαντινοί αποκλείουν το λιμάνι με μια βαριά
σιδερένια αλυσίδα. Μέσα στον Κεράτιο βρίσκονται 10 ελληνικά και 5 βενετικά πλοία. Ο
αυτοκράτορας και οι καλύτεροι από τους Έλληνες πολεμιστές αναλαμβάνουν την
υπεράσπιση του Μεσότειχου και των Πυλών του Αγίου Ρωμανού και της Αγίας Κυριακής
που θα δεχτεί τον κύριο όγκο της οθωμανικής επίθεσης.
–5 Απριλίου 1453: Όλος ο οθωμανικός στρατός βρίσκεται μπροστά στα τείχη έχοντας
περικυκλώσει τα 29 χιλιόμετρα της περιμέτρου της πόλης. Ο σουλτάνος ζητά την
ειρηνική παράδοση, σύμφωνα με τους κανόνες του ισλάμ. Υπόσχεται σεβασμό της ζωής,
της τιμής και της περιουσίας των κατοίκων. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος απορρίπτει τις
προτάσεις και δίνει τη μνημειώδη απάντηση: »Τό δέ τήν Πόλιν σοι δούναι, ουτ’ εμόν
εστί ούτε άλλου τών κατοικούντων εν αυτή… Κοινή γάρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως
αποθανούμεν καί ού φεισόμεθα τής ζωής ημών….»
–7 Απριλίου 1453: Ξεκινά η μάχη των λαγουμιών. Οι Οθωμανοί σκάβουν λαγούμια για
να εισέλθουν απ’ αυτά στην πόλη. Τους αντιμετωπίζει με ιδιαίτερη επιτυχία ο Σκωτσέζος
Τζον Γκραντ. Ο Γκραντ, έμπειρος μηχανικός, είχε έρθει στην Κωνσταντινούπολη μαζί
με του Ιουστινιάνη.
–20 Απριλίου 1453: Τέσσερα πλοία, 3 γενοβέζικα και ένα ελληνικά με επικεφαλής τον
Φλαντανελά, φορτωμένα με σιτάρι και όπλα επιχειρούν να προσεγγίσουν την
Κωνσταντινούπολη. Παρά την προσπάθεια του οθωμανικού στόλου και τον πολλαπλάσιο
αριθμό πλοίων που διέθετε, τα χριστιανικά πλοία θα καταφέρουν να εισέλθουν στην
Πόλη έχοντας προκαλέσει μεγάλες απώλειες στους αντιπάλους τους.
–22 προς 23 Απριλίου 1453: Ο Μωάμεθ καταφέρνει με τις συμβουλές ενός Ιταλού
μισθοφόρου να υπερκεράσει τον Κεράτιο Κόλπο και να μεταφέρει 70 πλοία σ’ αυτόν δια
ξηράς, με «υπερνεώλκηση». Έτσι, θέτοντας οι Οθωμανοί υπό τον έλεγχό τους τον
Κεράτιο Κόλπο αποκτούν ένα μεγάλο θαλάσσιο πλεονέκτημα.
–18 Μαΐου 1453 μ.Χ. Ένας τεράστιος οθωμανικός ξύλινος προμαχώνας ορθώνεται
μπροστά στα τείχη ξεπερνώντας τα σε ύψος. Ο στόχος του είναι να πλησιάσει τα τείχη
και να κατεβάσει τον καταπέλτη, ώστε να εισχωρήσουν οι πολιορκητές μέσω των
τειχών. Με καταδρομική βραδινή αποστολή οι πολιορκημένοι καταφέρνουν να τον
πυρπολήσουν.
–24 Μαϊου 1453 μ.Χ. Λιτανεία στους δρόμους της Κωσταντινούπολης με την Εικόνα της
Παναγίας των Βλαχερνών, ενώ στο οθωμανικό στρατόπεδο ετοιμάζονται για τη μεγάλη
επίθεση.
–25 Μαϊου 1453 μ.Χ. Απαισιοδοξία επικρατεί και στα δύο στρατόπεδα. Ο Μωάμεθ
στέλνει στην Πόλη τον Ισμαήλ, για εξισλαμισμένου Έλληνα από τη Σινώπη με
προσφορές ειρήνης. Η αρνητική απάντηση εξοργίζει τον Μωάμεθ. Φέρεται να λέει: «Μία
επιλογή μένει στους Ρωμιούς. Είτε να παραδοθούν, είτε να ασπαστούν την αληθινή
πίστη του Αλλάχ είτε να χαθούν από το σπαθί και το τσεκούρι.»
–26 Μαΐου 1453 μ.Χ. Σε σύσκεψη με του Μωάμεθ με τους συμβούλους του, ακούγεται η
λύση της υποχώρησης. Ο μετριοπαθής βεζίρης Χαλίλ ζητά από το σουλτάνο να
συμβιβαστεί προσφέροντας ευνοϊκούς όρους στους Βυζαντινούς και να λύσει την
πολιορκία. Την αντίθετη θέση υποστηρίζει ο στρατηγός του Ζαγανός, εξισλαμισμένος
Έλληνας, επικαλούμενος τον Μέγα Αλέξανδρο: «Στα αρχαία χρόνια, ο βασιλιάς
Αλέξανδρος με στρατό πολύ μικρότερο του δικού μας, υπέταξε τη μισή οικουμένη. Εμείς
θα φοβηθούμε τώρα;» Έτσι αποφασίστηκε η συνέχιση της πολιορκίας.
–27 Μαϊου 1453: Οργανώνεται η οθωμανική επίθεση. Ο Μωάμεθ σε λόγο του προς το
στρατό του αναφέρεται στα οφέλη που θα έχουν τόσο όσοι σκοτωθούν, όσο και αυτοί
που θα ζήσουν. Αναφέρει ότι στην ανταπόδοση που προβλέπει το Κοράνι για όσους
σκοτωθούν: «Όποιος σκοτώνεται στον πόλεμο πηγαίνει κατευθείαν στον Παράδεισο για
να τρώει και να πίνει εκεί μαζί με τον Μωάμεθ, να αναπαύεται σε καταπράσινους
ανθισμένους τόπους μαζί με αγόρια, ωραίες γυναίκες και κορίτσια, να λούζεται μέσα σε
υπέροχα λουτρά». Από την πλευρά του υποσχόταν διπλάσιο μισθό σε στρατιώτες και
αξιωματικούς και επιπλέον τους επέτρεπε να λεηλατήσουν την πόλη: «…θα αφήσω την
πόλη τρεις ημέρες να τη λεηλατήσετε».
–28 Μαϊου 1453: Μετά από λιτανεία των Βυζαντινών γύρω από τα τείχη, ο Παλαιολόγος
εκφωνεί τον τελευταίο του λόγο στους «ἀπογόνους Ἑλλήνων καὶ Ῥωμαίων»: «Ξέρετε
καλά, αδέρφια, ότι για τέσσερις λόγους οφείλουμε όλοι να προτιμήσουμε το θάνατο
παρά τη ζωή: πρώτον, για την πίστη και την ευσέβειά μας• δεύτερον, για την πατρίδα•
τρίτον, για το βασιλέα και το Χριστό• και τέταρτον, για τους συγγενείς και φίλους…»